Mbshtetem n All-llahun nga djalli i mallkuar

1. Fatiha 1.1. Me emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit!1.2. Falnderimi i takon All-llahut, Zotit t botve!1.3. Mshiruesit, Mshirbrsit!1.4. Sunduesit t Dits s Gjykimit (prgjegjsis-shprblimit)!1.5. Vetm Ty t adhurojm dhe vetm te Ty krkojm ndihm!1.6. Udhzona (prforcona) n rrugn e drejt!1.7. N rrugn e atyre, t cilt i begatove me t mira, jo n t atyre q kundr veti trhoqn

hidhrimin, e as n t atyre q e humbn veten!

2. Bekare Me emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit!

2.1. Elif, Lam, Mim.2.2. Ky sht libri q nuk ka dyshim n te (sepse sht prej All-llahut) sht udhzues pr ata

q jan t devotshm.2.3. T cilt e besojn t fshehtn, e kryejn faljen (namazin) dhe prej asaj q Ne u kemi

dhn, ata japin (zeqat, sadaka etj.).2.4. Dhe ata, t cilt besojn n at q tu shpall ty, dhe n at q sht shpallur para teje,

dhe q jan t bindur plotsisht pr (jetn e ardhshme n) botn tjetr (Ahiretin).2.5. T tillt jan t udhzuar nga Zoti i tyre dhe vetm ata jan t shptuarit.2.6. E ata q mohuan (Kuranin dhe Muhammedin), pr ta sht njsoj ua trhoqe vrejtjen

apo nuk ua trhoqe, ata nuk besojn.2.7. All-llahu ua mbylli atyre zemrat, vesht e tyre dhe n t pamurit e tyre ka nj perde, e ata

kan nj dnim t madh.2.8. Ka disa njerz q thon: Ne i kemi besuar All-llahut dhe jets tjetr (Ahiretit), po n

realitet ata nuk jan besimtar.2.9. Ata prpiqen ta mashtrojn All-llahun dhe ata q besuan, po n t vrtet ata nuk

mashtrojn tjetr, pos vetvetes, por ata nuk e hetojn.2.10. N zemrat e tyre kan smurje, e All-llahu u shton smundje edhe m shum, e pr

shkak se ata prgnjeshtruan, psojn dnim t dhembshm.2.11. E kur atyre u thuhet: Mos e prishni rendin n tok! Ata thon: Ne jemi vetm

prmirsues (paqtues)!2.12. Veni re, ata n t vrtet jan shkatrruesit, por nuk e kuptojn.2.13. Dhe kur atyre u thuhet: besoni, sikurse besuan njerzit, ata thon: A t besojm

ashtu sikurse besuan mendjelehtit? N t vrtet ata, dhe mu ata jan mendjelehtit, por nuk e din.

2.14. E kur i takojn ata q besuan thon: Ne kemi besuar! Por kur veohen me djajt (parin) e vet u thon: Ne jemi me ju, ne vetm jemi tallur (me besimtart).

2.15. All-llahu i ndshkon talljet e tyre, duke i ln t bredhin edhe m shum n mosbesimin e tyre.

2.16. T tillt jan q e ndrruan t vrtetn (besimin) me t pavrtetn (mosbesimin), pra tregtia e tyre nuk pati fitim dhe ata nuk qen t vetdijshm (n punn e tyre).

2.17. Shembulli i tyre (n hipokrizi) sht si shembulli i atij q ndez nj zjarr dhe, posa ta ndrioj ai vendin pr rreth tij, All-llahu ua shuan dritn e tyre dhe i l n errsira q nuk shohin.

2.18. (Mbesin n errsir) T shurdhr, memec dhe t verbr, andaj ata nuk kthehen

1

(nga ajo rrug e tyre e keqe).2.19. Ose (Shembulli i tyre sht) si ndonj shi i rrept prej s larti me errsir, me

bubullim e me vettim, e prej friks s vdekjes, nga rrufeja, ata i vejn gishtat n vesht e tyre. Po All-llahu sht rrethues i mosbesimtarve (atij nuk mund ti shptoj askush).

2.20. Vettima gati ua merr t pamurit dhe, sa her q ajo u bn drit atyre, ata ecin n te, e kur u errsohet mbesin aty. E sikur t donte All-llahu, do tua merrte t dgjuarit (me krismn e bubullims) dhe t pamurit (me shkndijn e vettims). Vrtet, All-llahu sht i plotfuqishm pr do gj.

2.21. O njerz, adhurojeni Zotin tuaj, i cili ju krijoi juve edhe ata q ishin para jush ashtu q t jeni t devotshm (t shptuar).

2.22. Ai, i cili pr ju bri tokn shtrat (vendbanim) e qiellin kulm, e prej qiellit ju lshoi shi me t cilin ju siguroi lloje t frutave si ushqim pr ju, pra mos i prshkruani All-llahut shok, duke qen se ju e dini (q Ai nuk ka shok).

2.23. E n qoft se jeni n dyshim n at q Ne ia shpallm gradualisht robit ton, ather silleni ju nj kaptin t ngjashme si ai (Kurani) dhe thirrni (pr ndihm) dshmitart tuaj (zotrat) pos All-llahut, nse jeni t sinqert (n thniet tuaja se Kurani nuk sht prej Zotit).

2.24. E mos e pait br (deri m tash), e as q do ta bni kurr (edhe n t ardhmen), ather ruajuni zjarrit, lnd e t cilit jan njerzit dhe gurt, q sht i prgatitur pr mosbesimtart.

2.25. E, prgzoi ata q besuan dhe bn vepra t mira se ata do t jen n xhennete n t cilt rrjedhin lumenj. Sa her q u jepet ndonj ushqim nga frutat e tij, ata thon: Ky sht q me te u ushqyem edhe m par. Ngase, u sillet ushqim i ngjashm (vetm n form, e jo edhe n shije). Aty do t ken ata bashkshorte t pastra dhe aty do t jen prgjithmon.

2.26. All-llahu nuk ngurron q t marr fardo shembulli, qoft mushkoj a dika edhe m e imt se ajo. Pr sa u prket atyre q besuan, ata e din se ai (shembull) sht i vrtet nga Zoti i tyre, ndrsa ata t cilt mohuan do t thon: deshi All-llahu me kt si shembull? Ai me te humb shum, e po me te udhzon n rrugn e drejt shum, po me prjashtim t atyre q jan jasht rrugs, Ai me te nuk humb tjetr.

2.27. Ata q e thyejn besn e dhn All-llahut pasi q sht lidhur ajo, dhe e kpusin at q All-llahu ka urdhruar t jet e kapur, e edhe bjn shkatrrime n tok, t tillt jan ata t dshtuarit.

2.28. Si e mohoni All-llahun, e dihet se ju ishit t vdekur e Ai ju ngjalli, mandej ju bn t vdisni e pastaj ju ringjall, e mandej tek Ai do t ktheheni?

2.29. Ai (All-llahu) sht q pr ju krijoi gjithka q ka n tok, pastaj vullnetin e vet ia drejtoi qiellit dhe i prsosi ata shtat qiej. Ai sht i Gjithdijshmi pr do gj.

2.30. (Prkujto Muhammed) Kur Zoti yt u tha engjjve: Un po krijoj (po prcaktoj) n tok nj zvends! Ata than: A do t vsh n te at q bn rregullime dhe q derdh gjaqet, e ne t madhrojm Ty me lavdrimin Tnd dhe plotsisht t adhurojm! Ai tha: Un di at q ju nuk e dini!

2.31. E Ai (Zoti) ia msoi Ademit t gjith emrat (e sendeve), pastaj ato ua prezentoi engjjve dhe u tha: M tregoni pr emrat e ktyre (sendeve t emrtuara), nse jeni t drejt (ka mendoni)?

2.32. (Engjjt) Than: Ti je i pa t meta, ne nuk kemi dije tjetr prve at q na e msove Ti. Vrtet, Ti je i Gjithdijshmi, i Urti!

2.33. (Zoti) Tha: O Adem, njoftoj ata (engjjt) me emrat e atyre (sendeve)! E kur u rrfeu atyre pr emrat e tyre, (Zoti) tha: A nuk ju kam thn juve se Un m s miri e di fshehtsin e qiejve e t toks dhe m s miri e di at, q ju e publikoni dhe at q e mbani fsheht.

2.34. E kur u tham engjjve: pruluni (bini n sexhde) Ademit, ata menjher iu pruln, me prjashtim t iblisit (djallit). Ai refuzoi dhe u mbajt n t madh dhe u b

2

pabesimtar.2.35. E Ne i tham: O Adem, ti dhe bashkshortja juaj banoni n xhennet dhe hani lirisht

nga frutat e tij kah t doni, por mos iu afroni asaj bime (peme) e t bheni zullumqar (t vetvetes suaj).

2.36. Po djalli i bri q ata t dy t mashtrohen n at (pem ose xhennetin) dhe i nxori ata nga ajo (e mir) q ishin n te, e Ne u tham: Zbritni (dilni), jeni armik i njri-tjetrit, e ju deri n nj koh n tok keni vendbanim dhe dfrim.

2.37. E Ademi prej Zotit t vet pranoi disa fjal (lutje), prandaj Ai ia fali (gabimin), Ai sht Mshirues dhe pranues i pendimit.

2.38. Ne u tham: Dilni prej atyhit q t gjith, e juve gjithqysh do tu arrij udhzim prej Meje, e kush e pranon udhzimin Tim, pr ata nuk ka as frik as q do t brengosen.

2.39. E ata q i mohuan dhe prgnjeshtruan argumentet tona, t tillt jan banues t zjarrit, ata do t jen aty prgjithmon.

2.40. O bijt e israilit, kujtoni (jini mirnjohs pr) t mirat e Mia, t cilat ua dhurova juve dhe zbatoni premtimin q ma keni dhn Mua. Un e zbatoj at q u premtova dhe t m keni frik vetm Mua.

2.41. Dhe besojeni at q e shpalla (Kuranin), e q vrteton at q e keni ju e mos u bni mohues t par t tij, dhe mos i ndrroni ajetet e Mia (Kuranin) me nj vler t pakt, por vetm Mua t ma keni dron.

2.42. E mos e ngatrroni t vrtetn me t pavrtetn dhe me vetdije t fshehni realitetin.2.43. Faleni namazin dhe jepni zeqatin, dhe faluni me ata q falen (bini n ruku me ata q

bien).2.44. A po i urdhroni (thirrni) njerzit pr pun t mira, e veten tuaj po e harroni? Ndrsa

ju e lexoni librin (Tevratin). A nuk po mendoni?2.45. Krkoni ndihm (n t gjitha shtjet) me durim dhe me namaz, vrtet, ajo sht e

madhe (vshtir), por jo edhe pr ata q kan frik (Zotin).2.46. T cilt jan t bindur se do ta takojn Zotin e vet dhe se ata do ti kthehen Atij.2.47. O bijt e israilit, prkujtojeni dhuntin Time, t ciln ua dhurova, dhe Un ju pata (t

part tuaj) dalluar ndaj njerzve t tjer (t asaj kohe).2.48. Dhe ruajuni nj dit kur askush askujt nuk do t mund ti kryej asgj, kur nuk

pranohet pr te (jobesimtarin) ndonj ndrmjetsim dhe nuk pranohet pr te kompensim, e as q do t ndihmohen ata (fajtort).

2.49. Prkujtoni edhe kur ju shptuam prej popullit t faraonit, q nga ai shijuat dnimin m t idht, duke ua ther bijt tuaj, e duke ua ln gjall grat tuaja. N kt tortur prjetuat nj sprovim t madh nga Zoti juaj.

2.50. Dhe kur pr ju e ndam detin, e ju shptuam, ndrsa ithtart e faraonit i fundosm, e ju i shihnit (me syt tuaj).

2.51. E kur i premtuam Musait (tia japim Tevratin) dyzet net, pas tij ju (pasi shkoi ai pr Tevrat) e adhuruat viin, ju ishit dmtues (t vetes suaj).

2.52. Mandej edhe pas asaj ua falm (gabimin), ashtu q t falnderoni.2.53. Dhe (prkujtoni) kur ia dham Musait librin, dalluesin n mnyr q t udhzoheni n

rrug t drejt.2.54. Dhe kur Musai popullit t vet i tha: O populli im, me adhurimin e viit (n vend t

Zotit), ju i bt zullum vetvetes, pra pendohuni para Krijuesit tuaj, dhe mbyteni vetveten. Kjo pr ju sht m s miri te Krijuesi juaj. E Ai ua pranoi pendimin tuaj, Ai sht Mshirues, ndaj pranon shum pendimin.

2.55. Dhe kur i that: O Musa, ne nuk t besojm ty derisa ta shohim All-llahun haptazi, e ather juve u rrmbeu rrufeja (zjarri) dhe ju e shihnit.

2.56. Pastaj, q t jeni mirnjohs pas vdekjes suaj juve ju ngjallm.2.57. Dhe Ne bm q ret tu bjn e hije, ju furnizuam me rrshir (t mbl) dhe me

shkurtza. (Ju tham) Hani nga t mirat q ju furnizuam! (Ata nuk qen mirnjohs). Po Neve ata nuk na bn kurrfar dmi, por ata e dmtuan vetveten.

3

2.58. E kur ju tham: Hyni n kt fshat (vendbanim), dhe hani n t lirisht ku t dshironi, e hyni n dern (e fshatit) prulur dhe thuani: Hittatun - ndjes, Ne ua falim mkatet tuaja, e bamirsve ua shtojm shprblimin.

2.59. E ata q ishin mizor at q u ishte thn e ndryshuan me nj fjal tjetr, e Ne pr shkak se ata kundrshtuan, lshuam nga qielli nj dnim kundr atyre q ishin mizor.

2.60. Dhe (prkujtoni) kur Musai krkoi uj pr popullin e tij, e Ne i tham: Bjeri gurit me shkopin tnd, ather nga ai gufuan dymbdhjet kroje q secili grup e dinte vendin ku do t pinte uj. (U tham) Hani dhe pini nga begatit e All-llahut e mos vazhdoni t jeni rregullues n tok.

2.61. Madje kur ju that: O Musa, ne nuk mund t durojm (ham) vetm nj ushqim (t njjt), lute pra Zotin tnd pr ne t na furnizoj me ka mbin toka prej perimeve t saj, prej trangujve, prej hudrave, prej thjerrze (grosh) dhe prej qepve t saj! (Musai) Tha: A krkoni ta ndrroni t mirn pr at q sht m e thjesht? Zdirgjuni pra n qytet, se aty do t keni at q krkoni! E mbi ta rndoi poshtrimi dhe skamja, e ata kundr vetes shkaktuan hidhrimin e All-llahut. Kjo ndodhi ngase ata mohonin argumentet e All-llahut, mbytnin pejgambert pa kurrfar t drejte, dhe pr shkak se kundrshtuan dhe i kalonin kufijt n t keqe.

2.62. Vrtet, ata q besuan, ata q ishin jehudi, krishtert, sabejt (kishin lshuar fen e adhuronin engjjt), kush besoi prej tyre (sinqerisht) All-llahun, dhe botn tjetr dhe bri vepra t mira, ata e kan shprblimin te Zoti i tyre. Pr ta nuk ka frik as nuk kan prse t pikllohen (pasi q besuan All-llahun, librat, t drguarit n mesin e t cilve edhe Muhammedin).

2.63. (Prkujtoni) Kur Ne patm marr prej jush besn tuaj, ngritm mbi ju (kodrn) Turin (u tham): veproni sipas atij (Tevratit) q ua dham me seriozitet, e msoni at q sht n te, ashtu q t ruheni.

2.64. E pas asaj (bess) ju m von ia kthyet shpinn, e po t mos ishte mirsia dhe mshira e All-llahut ndaj jush, ju do t ishit prej t dshpruarve (n t dy jetrat).

2.65. Ju tanim e keni t njohur shtjen e atyre nga mesi juaj q nuk respektuan (urdhrin) n t shtunn, e Ne u tham: Shndrrohuni n majmun t prbuzur!

2.66. At (shndrrim t tyre) e bm mas ndshkuese pr ata q e prjetuan (me sy) dhe pr pastajshmit, por edhe si kshill pr t devotshmit.

2.67. (Prkujtoni) Edhe kur Musai popullit t vet i tha: All-llahu ju urdhron ta therrni nj lop! Ata than: A bn tallje me ne? Ai tha: All-llahut i mbshtetem t m ruaj e t mos bhem nga injorantt!

2.68. Ata than: Lute Zotin tnd pr ne t na sqaroj far sht ajo? Ai tha: Ai thot se ajo sht nj lop as e vjetr (e moshuar) as e re (mshqer), sht e mesme, zbatoni pra at q urdhroheni!

2.69. Ata than: Lute Zotin tnd pr ne q t na sqaroj far sht ngjyra e saj! Ai tha: Ai thot se ajo sht nj lop e verdh, ngjyra e saj sht e fort q knaq shikuesit.

2.70. Ata than: Lute Zotin tnd pr ne q t na sqaroj far sht ajo, se lopt na jan przier (jan br t ngjashme) e ne do t gjejm ta vrtetn n dasht All-llahu!

2.71. Ai tha: Ai thot se ajo sht lop jo e lodhur duke lruar tokn as duke ujitur bimt, ajo sht pa t meta dhe n t nuk ka shenj (ngjyr tjetr)! Ata than: E tash na e sqarove sakt dhe e therrn at, e pr pak e lan pa e kryer punn.

2.72. (Prkujtoni) Kur e patt mbytur nj njeri dhe u kundrshtuat mes veti pr te, e All-llahu sht zbulues i asaj q e mbanit fsheht.

2.73. E ne u tham: Mshoni atij (t vdekurit) me nj pjes t saj (t lops s therrur!) Ja, kshtu All-llahu i ngjall t vdekurit dhe ua sqaron argumentet e veta, ashtu q t kuptoni.

2.74. Edhe pas (fakteve t qarta) zemrat tuaja u bn pasandej t forta si guri, e edhe m t forta, sepse ka nga gurt prej t cilve gufojn lumenj, e ka disa prej tyre q ahen

4

dhe prej tyre buron uj, madje ka prej tyre q nga frika ndaj Zotit rrokullisen tatpjet (nga maja e kodrs). All-llahu nuk sht i pakujdesshm ndaj asaj q veproni ju.

2.75. A shpresoni se do tu besojn ata juve (jehudit), kur dihet se nj grup prej tyre dgjuan fjalt e All-llahut, edhe pse i kishin kuptuar, e duke qen t vetdijshm (bnin) i ndryshuan ato.

2.76. E kur i takonin ata q kishin besuar (muslimant) thonin: Ne kemi besuar! E kur veoheshin ata mes veti thonin: A po ju tregoni atyre (muslimanve) pr at q All-llahu ua shpalli juve (n Tevrat rreth Muhammedit), q ata para Zotit tuaj t ken argumente kundr jush. A nuk jeni duke kuptuar.

2.77. A thua nuk e din ata (jehudit) se All-llahu e di at ka e fshehin dhe at ka e publikojn?

2.78. E ka disa prej tyre q jan analfabet, nuk e kuptojn librin, por jetojn vetm n shpresa, duke mos qen t sigurt.

2.79. sht shkatrrim pr ata q me duart e veta e shkruajn librin, e pastaj thon: Ky sht prej All-llahut! E pr t arritur me t nj fitim t pakt, pra sht shkatrrim i madh pr ta ka shkruan duart e tyre dhe sht shkatrrim i madh pr ta ajo ka fitojn.

2.80. Ata edhe than: Neve nuk do t na kap zjarri vetm pr disa dit t numruara! Thuaj: A mos keni marr prej All-llahut ndonj premtim, e All-llahu nuk e thyen premtimin e vet, ose jeni duke thn pr All-llahun at q nuk e dini?

2.81. Po, (do t ju kap zjarri) ai q bn keq dhe q e vrshojn gabimet e tij, ata jan banues t zjarrit, aty jan prgjithmon.

2.82. E ata q besuan dhe bn vepra t mira, ata jan banues t xhennetit, aty jan prgjithmon.

2.83. (Prkujtoni) Kur ne morm zotimin e bijve t israilit; mos adhuroni tjetrk prve All-llahun, t silleni mir ndaj prindrve, ndaj t afrmve, ndaj jetimave, ndaj t varfrve dhe njerzve u thuani fjal t mira; Faleni namazin dhe jepni zeqatin, e pastaj ju e thyet zotimin dhe prve nj pakice prej jush, ia kthyet shpinn zotimit.

2.84. Dhe kur morm zotimin tuaj q t mos derdhni gjakun tuaj, t mos dboni veten tuaj nga vendi juaj, e ju e pranuat, ndaj dshmonie.

2.85. Pastaj qe, ju jeni ata q mbytni njri-tjetrin, i dboni disa prej jush nga vendi i tyre duke bashkpunuar kundr tyre si sht mkat e padrejt, e nse ata bien te ju n robri, ju jepni kompensim pr (ti liruar) ata, e dbimi i tyre nga vendi sht i ndaluar pr ju. A e besoni nj pjes t librit, e tjetrn e mohoni. mund t jet ndshkimi ndaj atij q punon ashtu prej jush, pos poshtrim n jetn e ksaj bote, e n Ditn e Gjykimit ata hidhen n dnimin m t ashpr. All-llahu nuk sht i pakujdesshm ndaj asaj q veproni ju.

2.86. T till jan ata q e vlersuan jetn e ksaj bote mbi botn tjetr, andaj atyre as nuk do tu lehtsohet dnimi, e as q do t ndihmohen ata.

2.87. Ne i patm dhn Musait librin dhe pas tij patm drguar shum pejgamber. Isait, birit t Merjemes i dham argumente (mrekulli) dhe e fuqizuam me (Xhibrilin) Shpirtin e Shenjt. E sa her q u erdhi ndonj i drguar me ka nuk u plqeu juve, a nuk u bt kryelart dhe disa prej tyre i prgnjeshtruat e disa i mbytt?

2.88. E (jehudit e kohs s Muhammedit) thon: Zemrat tona jan n kllf! Jo, por pr shkak t mosbesimit t tyre, All-llahu i ka mallkuar, andaj pak jan q besojn (ose: pak send besojn).

2.89. E kur u erdhi atyre prej All-llahut libri (Kurani) q sht vrtetues i atij, q e kishin pran, e q para se tu vinte e krkonin ndihmn e tij kundr mosbesimtarve, e mohuan at (Muhammedin) q e njihnin, kur u erdhi. Pra mallkimi i All-llahut qoft kundr mosbesimtarve!

2.90. E shmtuar sht ajo pr ka ata e shitn vetvetn. At q e shpalli All-llahu t mos e besojn nga zilia, pr shkak se All-llahu nga mirsia e Tij ti shpall atij q dshiron nga robt e vet. Andaj merituan zemrim mbi zemrim (gazep mbi gazep).

5

Mosbesmtart kan dnim q i poshtrson.2.91. Dhe kur atyre u thuhet: Besoni at q e shpalli All-llahu, ata thon: Ne besojm at

q na u shpall neve, kurse e mohojm at pas tij, edhe pse sht vrtetues i atij q e kan ata dhe sht i vrtet. Thuaj: Nse jeni besimtar, pse pra i mbytnit m par pejgambert e All-llahut?

2.92. Juve u pat ardhur Musai me argumente, por pas tij ju adhuruat viin, pra ju ishit mizor.

2.93. (Prkujtoni) Kur morm premtimin tuaj dhe mbi ju ngritm kodrn Tur, (u tham) merrni kt q u dham seriozisht dhe dgjoni (respektoni). Ata than: Dgjuam (me vesh) e kundrshtuam. E pr shkak t mosbesimit t tyre, adhurimi ndaj viit ishte przier me gjak n zemrat e tyre. Thuaj: Nse jeni besimtar, besimi juaj sht duke u udhzuar keq.

2.94. Thuaj: Nse bota tjetr (xhenneti) tek All-llahu sht vetm pr ju, e jo edhe pr njerzit e tjer, nse jeni t sinqert, krkojeni vdekjen (e shkoni m shpejt).

2.95. E pr shkak t veprave t tyre (mkateve), ata kurr nuk e dshirojn at. All-llahu di pr zullumqart.

2.96. sht e sigurt se njerzit m lakmues pr t jetuar, ti ke pr t gjetur ata (jehudit), bile edhe m lakmues se idhujtart. Ndonjri prej tyre dshiron t jetoj nj mij vjet, por edhe sikur t jetoj, ajo (jeta e gjat) nuk do ta shptoj at prej dnimit. All-llahu sheh ka veprojn ata.

2.97. Thuaj: Kush sht armik i Xhibrilit (sht armik i All-llahut), e ai me urdhrin e All-llahut e zbriti Kuranin n zemrn tnde, q sht vrtetues i asaj q ishte m par dhe udhrrfyes e prgzues pr besimtart.

2.98. Kush sht armik i All-llahut, i engjjve t Tij, i t drguarve t Tij, i Xhibrilit dhe i Mikailit (ai sht mosbesimtar), All-llahu pa dyshim sht armik i mosbesimtarve.

2.99. Ne t kemi shpallur ty (Muhammed) argumente t qarta dhe ato nuk i mohon askush, prve atyre q kan dal respektit.

2.100. (Nuk besojn argumentet tona se) Sa her q ata kan dhn ndonj premtim, nj grup prej tyre e hodhi at, por shumica e tyre nuk beson.

2.101. E kur u erdhi atyre ndonj i drguar prej All-llahut, vrtetues i asaj q kishin ata, nj grup prej tyre t cilve iu kishte dhn libri, e hodhi pas shpine librin e All-llahut, kinse nuk dinin (asgj).

2.102. (E hodhn librin e Zotit) E ndoqn at q e thonin djajt n kohn e sundimit t Sulejmanit. Po Sulejmani nuk ishte i paf, djajt ishin t paf, sepse u msonin njerzve magjin. (ndoqn) Edhe ka u zbriti n Babil dy engjjve, Harutit dhe Marutit. E ata t dy nuk i msonin askujt (magjin) para se ti thonin: Ne jemi vetm sprov, pra mos u bn i pa f! E, msonin (njerzit) prej atyre dyve at (magji) me ka ndanin burrin prej gruas s vet, por pa lejn e All-llahut me at askujt nuk mund ti bnin dm dhe ashtu msonin ka u sillte dm e nuk u sillte dobi atyre. E ata (jehudit) e kan ditur se ai q (hodhi librin) e zgjodhi at (magjin), ai n botn tjetr nuk ka ndonj t drejt (n mshirn e Zotit). Po ta dinin, ata se pr ka e shitn vetveten, ajo sht shum e keqe.

2.103. E sikur t kishin besuar ata dhe sikur t ishin ruajtur (prej mkateve), po t dinin, shprblimi prej All-llahut do t ishte shum m i dobishm.

2.104. O ju q keni besuar, mos thuani: Raina - po thuani: Undhurna dhe respektoni! Mosbesimtart kan dnim t dhembshm.

2.105. As ata, ithtart e librit q nuk besuan, e as idhujtart nuk duan q juve t ju vij ndonj e mir nga Zoti juaj. Mirpo, All-llahu me mshirn e vet veon at q dshiron, All-llahu sht Zot i mirsis s madhe.

2.106. Ne nuk abrogojm (pezullojm) asnj nga argumentet tona, apo ta hedhim n harres e t mos sjellim edhe m t dobishm se ai, ose t ngjashm me te. A nuk e ke ditur se All-llahu sht i plotfuqishm pr do send?

2.107. A nuk e ke ditur se vetm All-llahut i takon sundimi i qiejve e i toks, dhe se pos All-

6

llahut nuk keni as mbrojts as ndihmtar.2.108. A doni ta pyetni T drguarin tuaj sikurse u pyet m par Musai. Ai q e ndrron

besimin me mosbesim, ai tanim e ka humbur rrugn e drejt.2.109. Shum ithtar t librit (jehudi, krishter) edhe pasi u sht br e qart e vrteta, nga

vet zilia e tyre personale dshiruan q pas besimit tuaj tiu kthejn n mosbesimtar, pra ju lini dhe largohuni prej tyre derisa All-llahu ta sjell urdhrin e vet. All-llahu ka mundsi pr do send.

2.110. Kryeni faljen (namazin) dhe jepeni zeqatin, e fardo t mir q e prgatitni pr veten tuaj, at e gjeni tek All-llahu. Ska dyshim se All-llahu prcjell do veprim tuajin.

2.111. Ata edhe than: Kurrsesi nuk ka pr t hyr kush n xhennet, prve atij q sht jehudi ose i krishter! Ato jan fantazi t tyre! Thuaju: Sillni argumentin tuaj (ka thoni) po qe se jeni t drejt?

2.112. Nuk sht ashtu (si thon ata), po ai q i sht dorzuar All-llahut dhe sht bamirs, ai e ka shprblimin e vet te Zoti i tij, pr ata nuk ka frik, as nuk kan pse t mrziten.

2.113. Jehudit than se t krishtert nuk jan t mbshtetur n asgj (nuk kan f t vrtet). Edhe t krishtert than se jehudit nuk jan t mbshtetur n asgj, e duke qen se ata t dy palt e lexojn librin. Po kshtu si thniet e tyre, than edhe ata q nuk dinin (idhujtart pr Muhammedin). Po n ditn e gjykimit pr at q ata nuk pajtoheshin, All-llahu gjykon ndrmjet tyre.

2.114. E kush mund t jet m mizor se ai q n xhamit e All-llahut pengon t prmendet emri i Tij (t bhet ibadet) dhe prpiqet pr shkatrrimin e tyre. Atyre ndryshe nuk u takoi t hyjn vet n to, vetm duke qen respektues (t tyre e jo rrnues). Ata n kt jet kan nnmim e n botn tjetr dnim t madh.

2.115. T All-llahut jan edhe (ant nga) lindja edhe nga perndimi, dhe kahdo q t ktheheni, aty sht an e All-llahut. Vrtet, All-llahu sht i gjer (n bujari) e i dijshm.

2.116. Ata (ithtart e librit) than: All-llahu ka fmij!? I pastr sht Ai nga kjo e met! E Tij sht gjithka n qiej e n tok, gjithka i sht nnshtruar Atij.

2.117. Ai sht shpiks i qiejve e i toks (pa kurrfar modeli t mparshm) e kur dshiron dika, ai vetm i thot: Bhu!, n at moment bhet.

2.118. E ata q nuk din (kurejshitt politeist) than: Prse t mos na flas neve All-llahu, ose t na vij ndonj argument! Po kshtu, thniet e tyre n mnyr t njjt i patn prsritur edhe ata q ishin para tyre. T njjta jan zemrat e tyre. Ne tanim i sqaruam argumentet pr nj popull q dshiron t bindet.

2.119. Ne t drguam ty me t vrtetn (Kuranin), prgzues dhe qortues, e ti nuk je prgjegjs pr banuesit e xhehennemit.

2.120. As jehudit, e as krishtert kurr nuk do t jen t knaqur me ty deri sa ta pasosh fen e tyre. Thuaju: Udhzimi i All-llahut sht udhzim i drejt. E nse pasi q t ka ardhur ty e vrteta shkon pas mendimeve t tyre, nuk ka kush t t ndihmoj e as t mbroj nga All-llahu.

2.121. Atyre, t cilve ua dham librin dhe t cilt e lexojn drejt ashtu si sht, ata e besojn at (Kuranin). E ata q e mohojn at, t tillt jan ata q dshtuan (n Dunja e n Ahiret).

2.122. O bijt e israilit, kujtoni t mirat e Mia q ua dhurova, q ju dallova mbi njerzit e tjer (t asaj kohe).

2.123. Dhe ruajuni nj dit kur askush nuk do t mund ta ndihmoj tjetrin pr asnj send, nuk pranohet prej askujt kompensim, nuk do ti bj dobi askujt ndonj ndrmjetsim dhe as q do t ndihmohen (mkatart).

2.124. Prkujto (O i drguar) kur Zoti i vet, Ibrahimin e provoi me disa obligime, e ai i prmbushi ato, e Ai i tha: Un po t bj ty prijs (imam) t njerzimit! Ai tha: (bn o Zot) Edhe nga pasardhsit e mi! (Zoti) Tha: Mirsin Time nuk mund ta gzojn mizort!

7

2.125. Dhe kur shtpin (Qaben) e bm vendkthimi dhe vendsigurie pr njerzit, (u tham): Vendin ku qndroi Ibrahimi pranojeni pr vendfaljeje! Ibrahimin dhe Ismailin i urdhruam: ju t dy pastrojeni shtpin Time pr vizituesit, pr ata q qndrojn aty dhe pr ata q falen aty.

2.126. Dhe kur Ibrahimi tha: Zoti im, bje kt nj qytet sigurie dhe banort e tij, q besuan All-llahun dhe jetn tjetr, furnizoi me lloje t frutave! Ai (All-llahu) tha: (E furnizoj) Edhe atij q nuk besoi do tia mundsoj shfrytzimin e frutave pr nj koh t shkurtr, e pastaj do ta shtyej n dnimin e zjarrit, e sa prfundim i shmtuar sht ai.

2.127. Edhe kur Ibrahimi dhe Ismaili, duke i ngritur themelet e shtpis (Qabes - luteshin): Zoti yn, pranoje prej nesh, se me t vrtet Ti je q dgjon dhe di!

2.128. Zoti yn, bna neve dyve besimtar t sinqert ndaj Teje dhe nga pasardhsit tan, njerz t bindur ndaj Teje, na i mso rregullat e ibadetit (adhurimit) tan dhe falna neve, vrtet Ti je q fal shum, je mshirues!

2.129. Zoti yn, drgo ndr ta, nga gjiu i tyre t drguar q tu lexoj atyre ajetet Tua, tu msoj atyre librin dhe urtsin, e ti pastroj (prej ndytsis s idhujtaris) ata. Ska dyshim se Ti je ngadhnjyesi, i dijshmi.

2.130. E kush largohet prej fes s Ibrahimit prve atij q e poshtron vetveten. Ne at e bm t zgjedhur n kt bot, kurse n botn tjetr ai sht njri prej t lartve.

2.131. Kur Zoti i vet atij i tha: Dorzohu! Ai tha: Iu kam dorzuar Zotit t gjithsis!2.132. E Ibrahimi i porositi bijt e tij me kt (fe), e edhe Jakubi. (u than) O bijt e mi, All-

llahu ua zgjodhi fen (islame) juve, pra mos vdisni ndryshe, por vetm duke qen musliman!

2.133. A ishit ju (ithtar t librit) dshmitar kur Jakubit iu afrua vdekja, e ai bijve t vet u tha: ka do t adhuroni pas meje? Ata than: Do ta adhurojm Zotin tnd dhe Zotin e prindrve tuaj: Ibrahimit, Ismailit, Ishakut, nj t vetmin Zot dhe ne, vetm Atij i jemi dorzuar!

2.134. Ai ishte nj popull q kaloi, atij i takoi ajo q fitoi, e juve u takon ajo q fituat, prandaj ju nuk jeni prgjegjs pr at q vepruan ata.

2.135. Ata (ithtart e librit) than: Bhuni jehudi ose t krishter, e gjeni rrugn e drejt! Thuaj: Jo, (asnjrn) por fen e drejt t Ibrahimit q ai nuk ishte nga idhujtart.

2.136. Ju (besimtar) thuani: Ne i besuam All-llahut, at q na u shpall neve, at q iu shpall Ibrahimit, Ismailit, Ishakut, Jakubit dhe pasardhsve (t Jakubit q ishin t ndar n dymbdhjet kabile), at q i sht dhn Musait, Isait dhe at q iu sht dhn nga Zoti i tyre pejgamberve, ne nuk bjm dallim n asnjrin prej tyre dhe ne vetm atij i jemi bindur.

2.137. N qoft se ata besuan ashtu si besuat ju, ata vrtet kan gjetur rrugn e drejt, e nse refuzojn, ather ata jan kundrshtar (opozit), po ty (Muhammed) kundr tyre do t mjaftoj All-llahu. Ai sht dgjuesi, i dijshmi.

2.138. (Kjo fe jona sht) Ngjyrosje e All-llahut, e kush ngjyros (me fe) m mir se All-llahu. Ne vetm at e adhurojm.

2.139. Thuaj: A doni t grindeni me ne pr All-llahun, e Ai sht Zoti yn dhe Zoti juaj dhe ne kemi vepra (shprblimin e veprave) tona, e ju keni veprat tuaja. Por ne jemi (besimtar) t sinqert ndaj Tij.

2.140. A pretendoni se Ibrahimi, Ismaili, Ishaku, Jakubi dhe pasardhsit kan qen jehudi ose t krishter? Thuaj: A e dini ju m mir apo All-llahu? Kush sht m mizor se ai, q e ka dshmin e All-llahut pran vetes dhe e fsheh. All-llahu nuk sht i panjoftuar me veprimet tuaja.

2.141. Ai ishte nj popull q shkoi, t cilit i takoi ajo q fitoi, e juve u takon ajo q fituat, prandaj ju nuk jeni prgjegjs pr at q ata vepruan.

2.142. Disa mendjeleht nga njerzit do t thon: ka i ktheu ata (muslimant) prej kibles (drejtimit) n t cilin ishin ata (Kudsi)? Thuaj: T All-llahut jan lindja dhe perndimi, Ai e v n rrugn e drejt at q do.

8

2.143. Dhe ashtu (si ju udhzuam n fen islame) Ne u bm juve nj pupull t drejt (nj mes t zgjedhur) pr t qen ju dshmitar (n ditn e gjykimit) ndaj njerzve, dhe pr t qen i drguari dshmitar ndaj jush. E Kiblen nga e cila ti u drejtove nuk e bm pr tjetr, vetm se pr t provuar at q shkon pas t drguarit, nga ai q kthehet prapa, ndonse kjo ka qen vshtir (pr disa), por jo edhe pr ata q All-llahu i drejtoi. All-llahu nuk sht q tua humb besimin tuaj. Ska dyshim se All-llahu sht shum i but dhe mshirues ndaj njerzve.

2.144. Ne shum her po shohim kthimin e fytyrs tnde kah qielli, e Ne gjithqysh do t drejtojm ty n drejtim t nj kibleje (Qabja) q ti e do at. Pra kthehu ans s xhamis s shenjt (Qabes), dhe kudo q t jeni (o besimtar) kthehuni kah ajo an. E atyre q u sht dhurruar libri, ata e din sigurisht se kjo (kthes) sht e vrtet nga Zoti i tyre. E All-llahut nuk mund ti fshihet ajo q veprojn ata.

2.145. Po edhe sikur tu sillshe ti do lloj argumenti atyre q u sht dhn libri, ata nuk pasojn kiblen tnde, e as ti nuk do t pasosh kiblen e tyre, po asnjra pal nuk do ta pasoj kiblen e tjetrs. E pas dijes, e cila t ka ardhur, po e zm se ishe vn pas dshirave t tyre, ather ti do t ishe mizor.

2.146. Atyre q ua kemi dhn librin, ata e njohin ate (Muhammedin) si i njohin bijt e vet, e nj grup pre tyre edhe pse e din kt, jan duke e fshehur t vrtetn.

2.147. E vrteta sht nga Zoti yt, pra kurrsesi mos u bn nga ata q dyshojn.2.148. Secili (popull) ka nj an t cils ai i kthehet, ju shpejtoni kah punt e mbara, kudo q

t jeni All-llahu ka pr tju tubuar t gjithve, All-llahu ka fuqi pr do send.2.149. Kahdo q t shkosh ktheje fytyrn tnde kah ana e xhamis s shenjt, kjo sht e

vrtet nga Zoti yt. All-llahu prcjell gjithka q veproni ju.2.150. Dhe kahdo q t dalsh, ktheje fytyrn tnde kah ana e xhamis s shenjt (Qabja)

dhe kudo q t gjendeni ktheni fytyrat tuaja kah ana e saj, ashtu q njerzit mos t ken argument kundr jush, prve atyre q jan mizor nga ata (q nga inati nuk pranojn kurrfar fakti), por mos ia keni frikn atyre, friksohuni prej Meje (e bra kt) q t gjeni rrugn e drejt dhe q t plotsoj mirsin Time ndaj jush.

2.151. (Sikurse plotsova mirsin Time ndaj jush) Ashtu si drguam nga gjiu i juaj t drguar tu lexoj ajetet Tona, tju pastroj, e tju msoj librin dhe traditn, e edhe tju msoj at q nuk e dinit.

2.152. Pra ju m kujtoni Mua (me adhurime), Un ju kujtoj juve (me shprblim). M falnderoni e mos M mohoni.

2.153. O ju q keni besuar, krkoni ndihm me durim e me t falur, se vrtet All-llahu sht me durimtart.

2.154. E pr ata q u mbytn n rrugn e All-llahut mos thoni: Jan t vdekur, Jo, ata jan t gjall, por ju nuk kuptoni (gjallrin e tyre).

2.155. Ne do tju sprovojm me ndonj frik, me uri, me ndonj humbje nga pasuria e nga jeta e edhe nga frytet, po ti jepju myzhde durimtarve.

2.156. T cilt, kur i godet ndonj e pakndshme thon: Ne jemi t All-llahut dhe ne vetm tek Ai kthehemi!

2.157. T tillt jan q te Zoti i tyre kan bekime e mshir dhe t tillt jan ata t udhzuarit n rrugn e drejt.

2.158. Safa dhe Merve jan nga shenjat (pr adhurim) e All-llahut, e kush e msyen shtpin pr haxh (Qaben pr haxh) ose pr umre (vizit jasht kohs s haxhit), nuk sht mkat pr te ti vizitoj ato dyja (t ece n ato dy vende). E kush bn ndonj t mir nga vullneti (jo obliguese), ska dyshim se All-llahu sht shprblyes i gjithdijshm.

2.159. Ata, t cilt fshehin argumentet dhe faktet q Ne i shpallm, e pasi q ato ua sqaruam njerzve n librin, t tillt i mallkon All-llahu, i mallkojn edhe ata q mallkojn.

2.160. Prve atyre q pendohen, q prmirsohen dhe q u shpjegojn njerzve (t vrtetn), t tillve ua pranoj pendimin, se Un pranoj shum pendimin, jam

9

mshirues.2.161. Ata, t cilt mohuan dhe vdiqn si pabesimtar, kundr tyre sht mallkimi i All-

llahut, i engjjve dhe i t gjith njerzve.2.162. Ata prgjithmon jan aty (n zjarr), as nuk u lehtsohet dnimi, as nuk u jepet afat.2.163. Zoti juaj (q meriton adhurim) sht Nj, All-llahu, nuk ka zot pos Atij q sht

mshirplot, gjithnj mshiron.2.164. sht fakt se n krijimin e qiejve e t toks, n ndrrimin e nats e t dits, t anijes

q lundron n det q u sjell dobi njerzve, n at shi q e lshon All-llahu prej s larti e me t ngjall tokn pas vdekjes s saj dhe prhap n te nga do lloj gjallese, n qarkullimin e errave dhe reve t nnshtruara mes qiellit e toks, (n t gjitha kto), pr nj popull q ka mend ka argumente.

2.165. E nga njerzit ka asish q n vend t All-llahut besojn idhujt, q i duan (i madhrojn) ata, sikur (q besimtart e vrtet e duan) All-llahun, po dashuria e atyre q besuan All-llahun sht shum m e fort. E sikur t dinin ata q bn mizori se kur do ta shohin dnimin (n botn tjetr), do t binden se e tr fuqia i takon vetm All-llahut (e jo idhujve) dhe se All-llahu sht ndshkues i rrept.

2.166. Dhe (sikur t shihnin) kur do t largohen ata q u prinin prej atyre q i ndiqnin (paria largohet prej atyre q u shkuan pas), e t gjith e shohin dnimin dhe kputen lidhjet e tyre.

2.167. E Ata, t cilt u patn shkuar pas do t thon: Ah, sikur t na lejohej nj kthim (n Dunja) e t largohemi prej tyre (prijsve) si u larguan ata tash prej nesh! Kshtu All-llahu do tju paraqes veprat q jan dshprim pr ta, e ata nuk kan t dal prej zjarrit.

2.168. O ju njerz, hani nga ajo q sht n tok e q sht e lejuar dhe e mir, e mos shkoni hapave t djallit se ai sht armik i hapt i juaji.

2.169. Ai ju urdhron vetm me t kqia e turpsi, dhe ju shtyen t thoni pr All-llahun at q nuk e dini.

2.170. E kur u thuhet atyre (idhujtarve): Pranoni at q All-llahu e shpalli! Ata thon: Jo, ne ndjekim at rrug n t ciln i gjetm prindrit tan! Edhe sikur prindrit e tyre t mos ken kuptuar dhe t mos jen udhzuar n rrugn e drejt (ata do ti pasonin)?

2.171. Shembulli i (i thirrsit t) atyre q nuk besuan sht sikurse i atij (bariut) q u lshon britm atyre (bagtive) q nuk dgjojn tjetr vetm se britm e z (e nuk kuptojn). Ata jan t shurdhr, memec e t verbr, ata nuk kuptojn.

2.172. O ju q besuat, hani nga t mirat q ua kemi dhn dhe falnderoni All-llahun, nse jeni q vetm At e adhuroni.

2.173. (All-llahu) Ua ndaloi juve vetm t ngordhtn, gjakun, mishin e derrit dhe at q therret (ngrihet zri me t) jo n emr t All-llahut. E kush shtrngohet (t haj nga kto) duke mos pasur pr qllim shijen dhe duke mos e tepruar, pr t nuk sht mkat. Vrtet All-llahu fal, sht mshirues.

2.174. Ata q fshehin nga libri at q shpalli All-llahu dhe pr t fitojn shum t pakt, ata n barqet e tyre fusin vetm zjarr. Atyre All-llahu nuk do tu flas n ditn e gjykimit dhe as nuk i shfajson ata, por pr ta pason dnimi i rnd e i padurueshm.

2.175. Ata jan q n vend t udhzimit e morn humbjen dhe dnimin n vend t shptimit. Sa t durueshm qenkan ata ndaj zjarrit?

2.176. At (dnim) pr shkak se All-llahu e zbriti librin (Tevratin), me sqarim t drejt, e ata q bn ndryshime n librin, jan n nj prarje t largt nga e vrteta.

2.177. Nuk sht tr e mira (e kufizuar) ti ktheni fytyrat tuaja kah lindja ose perndimi, por mirsi e vrtet sht ajo e atij q i beson All-llahut, dits s gjykimit, engjjve, librit, pejgamberve dhe pasurin q e do ua jep t afrmve, bonjakve, t varfrve, udhtarve, lypsve dhe pr lirimin e robrve, dhe ai q e fal namazin, e jep zeqatin, dhe ata q kur premtojn e zbatojn, dhe t durueshmit n skamje, n smundje dhe n flakn e lufts. T tillt jan ata t sinqertit dhe t tillt jan ata t devotshmit.

2.178. O ju q besuat, u sht br obligim gjurmimi pr dnim pr mbytje: i liri pr t lirin,

10

robi pr robin, femra pr femrn. Kurse atij q i falet dika nga vllai i vet, ather ajo le t prcillt (e atij q fal) kuptueshm dhe shpagimi (nga dorasi) atij le ti bhet me t mir. Kjo sht nj lehtsim dhe mshir prej Zotit tuaj. E kush tejkalon pas ktij (pajtimi), ai ka nj dnim t idht.

2.179. O ju t zott e mendjes, kjo mas e dnimit sht jet pr ju, ashtu q t ruheni (nga mbytja e njri-tjetrit).

2.180. Kur ndonjrit prej jush i sht afruar vdekja, nse l pasuri pas vete, testamenti (vasijeti) pr prindrit dhe pr t afrmit u sht br juve obligim, por ashtu si sht drejt. Pr ata q jan t devotshm kjo sht detyr q lypet kryer.

2.181. Kush bn ndryshimin e tij pasi q ta ket dgjuar (ditur) at, mkati pr te u takon atyre q ndryshojn. All-llahu dgjon dhe di.

2.182. E kush friksohet prej testamentuesit se gabimisht po largohet nga drejtsia, ose qllimisht do t bj mkat, ai q bn pajtim ndrmjet tyre, ai nuk ka mkat. Vrtet All-llahu shum fal dhe shum mshiron.

2.183. O ju q besuat, agjrimi u sht br obligim sikurse q ishte obligim edhe i atyre q ishin para jush, kshtu q t bheni t devotshm.

2.184. (Jeni t obliguar pr) Dit t caktuara, e kush sht i smur prej jush ose sht n udhtim (e nuk agjroi), ather ai (le t agjroj) m von aq dit. E ata q i rndon ai (nuk mund t agjrojn), jan t obliguar pr kompensim, ushqim (ditor), i nj t varfri, ai q nga vullneti jep m tepr, ajo sht aq m mir pr te. Mirpo, po qe se e dini, agjrimi sht m i mir pr ju.

2.185. (Ato dit t numruara jan) Muaji i Ramadanit q n te (filloi t) shpallet Kurani, q sht udhrrfyes pr njerz dhe sqarues i rrugs s drejt dhe dallues (i t vrtets nga gnjeshtra). E kush e prjeton prej jush kt muaj le t agjroj, ndrsa kush sht i smur ose n udhtim, le t agjroj aq dit nga ditt e mvonshme. All-llahu me kt dshiron lehtsim pr ju, e nuk dshiron vshtirsim pr ju. (T agjroni ditt e lshuara m von) Q t plotsoni numrin, ta madhroni All-llahun pr at se u udhzoi dhe q t falnderoni.

2.186. E kur robt e Mi t pyesin ty pr Mua, Un jam afr, i prgjigjem lutjes kur lutsi m lutet, pra pr t qen ata drejt t udhzuar, le t m prgjigjen ata Mua dhe le t m besojn Mua.

2.187. Natn e agjrimit u sht lejuar afrimi te grat tuaja, ato jan prehje pr ju dhe ju jeni prehje pr ato. All-llahu e di se ju e keni mashtruar vetveten, andaj ua pranoi pendimin tuaj dhe ua fali gabimin. Tash e tutje bashkohuni me to dhe krkoni at q ua ka caktuar All-llahu dhe hani e pini derisa qart t dallohet peri i bardh nga peri i zi n agim, e pastaj agjrimin plotsojeni deri n mbrmje. E kur jeni t izoluar (n itikaf) n xhami, mos tu afroheni atyre (pr marrdhnie intime). Kto jan dispozitat e All-llahut, pra mos i kundrshtoni. Ja kshtu, n kt mnyr All-llahu ua sqaron njerzve argumentet e veta q ata t ruhen.

2.188. Dhe mos e hani pasurin e njri-tjetrit n mnyr t palejuar, e as mos u paraqitni me te (me ryshfet) te gjykatsit pr t grabitur n mnyr t padrejt nj pjes t pasuris s njerzve, kur ju e dini (se pa t drejt po e hani at).

2.189. T pyesin ty pr hnn e re (dhe fazat e saj) Thuaj: Ato jan prcaktime t kohs pr njerz dhe pr haxh. Nuk sht mirsi t hyni nga mbrapa n shtpit por sht mirsi kush ruhet (nga t kqijat). N shtpit hyni kah dyert e tyre dhe kini frik All-llahun q ashtu t gjeni shptim.

2.190. Dhe luftoni n rrugn e All-llahut kundr atyre q ju sulmojn e mos e teproni se All-llahu nuk i do ata q e teprojn (e fillojn luftn).

2.191. Dhe luftoni ata kudo q ti zini, dboni prej vendit ata sikurse ju przuan ata juve. Provokimi (fitneja) sht m i rnd se vrasja. Mos i luftoni ata pran xhamis s shenjt (Qabes) deri q ata tju luftojn juve aty, e nse ju sulmojn, ather sulmoni edhe ju ata. I ktill sht ndshkimi ndaj pabesimtarve.

2.192. E nse heqin dor (nga provokimi), All-llahu sht Ai q fal dhe q mshiron.

11

2.193. Luftoni ata (idhujtart) derisa t zhduket propagandimi i idhujtarve dhe derisa t aplikohet feja vetm pr All-llahun. E n qoft se ndalen (nga propaganda dhe lufta), ather lreni armiqsin, prve atyre q jan zullumqar.

2.194. Muaji i shenjt (i sivjetit) sht pr muajin e shenjt (t vjetit), e shenjtrit (shkelja e tyre) jan mas ndshkuese. Pra, kush ju sulmon juve, kthenia sulmin atij edhe ju po n at mas dhe kini frik nga All-llahu e ta dini se All-llahu sht me t devotshmit.

2.195. Dhe jepni pr n rrug t All-llahut e mos e hidhni veten n rrezik dhe bni mir, se me t vrtet All-llahu i do bamirsit.

2.196. E kryeni haxhin dhe umren pr hir t All-llahut, po n qoft se pengoheni, ather (therrni pr kurban) ka tju vij m leht prej kurbanve, e mos i rruani kokat tuaja derisa t arrij kurbani vendin e caktuar. Po kush sht prej jush i smur ose ka mundim koke (e rruhet para kohe) kompensimi sht: agjrim, sadaka ose kurban. E kur jeni t sigurt, ai q bn umren para haxhit (duhet therr) nj kurban q i vjen m leht, mirpo nse nuk ka, le t agjroj tri dit gjat haxhit e shtat dit kur t ktheheni, kto jan dhjet dit t plota. Ky sht rregull pr ata q nuk e kan familjen pran xhamis s shenjt. Pra kini dro All-llahun dhe dijeni se All-llahu sht ndshkues i rrept.

2.197. Haxhi sht n muajt e caktuar e kush bn (ia fillon t zbatoj) haxhin n kta muaj, nuk duhet afruar gruas, nuk bn t merr npr kmb dispozitat e sheriatit, as nuk duhet shkaktuar grindje. ka punoni nga e mira, All-llahu di pr to. Dhe prgatituni me furnizim (pr rrug), e furnizimi m i mir sht devotshmria, e ju t zott e mendjes kini dron Time.

2.198. Nuk sht mkat pr ju t krkoni begati nga Zoti juaj (t bni ndonj tregti gjat haxhit). E kur t derdheni (hiqeni) prej Arafatit, prmendeni All-llahun n vend t shenjt (Muzdelife), prmendeni At ashtu si u ka udhzuar Ai, sepse m par ishit t humbur.

2.199. Pastaj zdirgjuni andej kah zdirgjen njerzit, krkoni All-llahut falje, se All-llahu fal e sht mshirues.

2.200. E kur ti kryeni detyrat tuaja, prmendeni All-llahun sikurse i prkujtoni prindrit tuaj, bile prmendeni edhe m fort. Ka disa prej njerzve q thon: Zoti yn, na jep Ti neve n kt bot! Pr t nuk ka asgj n botn tjetr.

2.201. E, ka prej tyre asish q thot: Zoti yn na jep t mira n kt jet, t mira edhe n botn tjetr dhe na ruaj prej dnimit me zjarr!

2.202. T tillt e kan shprblimin nga ajo q e fituan. All-llahu sht i shpejt n llogari.2.203. All-llahun prmendeni n ditt e caktuara (n ditt e bajramit). Kush ngutet (t

largohet prej Mines) pr dy dit, nuk bn mkat, po edhe ai q e shtyen (edhe pr nj dit) nuk bn mkat, kto rregulla jan pr at q don t jet i prpikt. Pra, kini kujdes All-llahun dhe dijeni se ju te Ai tuboheni.

2.204. Ka ndonj nga njerzit q fjala e tij t mahnit, por vetm n kt bot (meq n botn tjetr gjykon Ai q i di t fshehtat), dhe pr at q ka n zemrn e tij, e paraqet All-llahun dshmues, e n realitet ai sht kundrshtari m i rrept.

2.205. E posa t kthehet ai n tok, vepron t bj shkatrrim n t, t asgjsoj t korrat (mbjelljet) dhe gjallesat. E All-llahu nuk e do rregullimin (fesadin).

2.206. Dhe kur i thuhet atij: Ki frik All-llahun!, at e kap eufori pr pun mkati. Shtrat i shmtuar sht ai q i takon atij (xhehennemi).

2.207. Ka nga njerzit, i cili pr hir t All-llahut e flijon vetveten, e edhe All-llahu sht shum i mshirshm pr robt e vet.

2.208. O ju q besuat, hyni n islamizmin e trsishm (prqafojeni fen islame n trsi), e mos ndiqni rrugn e djallit, sepse ai sht armik juaji i hapt.

2.209. E nse devijoni pasi q u kan ardhur argumentet e qarta, ta dini pra se All-llahu sht i plotfuqishm, i vetdijshm.

2.210. Ata nuk jan duke pritur tjetr, por vetm tju vij All-llahu (urdhri i All-llahut n ditn e gjykimit) nn hije t reve, (tju vijn) engjjt dhe shtja t jet e kryer (kush pr

12

xhennet e kush pr xhehennem). Vetm te All-llahu sht fundi i t gjitha shtjeve.2.211. Pyeti bijt e Israilit, se sa argumente t qarta u kemi dhn atyre (dhe nuk besuan).

E kush e ndrron t mirn e All-llahut pasi q ti ket ardhur ajo, ska dyshim se ndshkimi i All-llahut sht i ashpr.

2.212. Atyre q nuk besuan, u sht br e hijshme jeta e ksaj bote dhe bjn tallje me ata q besuan. Po ata q u ruajtn (besimtart) n ditn e kijametit. All-llahu i jep (shprblim) pa mas atij q e do.

2.213. Njerzit ishin nj popull (t fes s natyrshme islame) e (kur u pran) All-llahu drgoi pejgambert prgzues dhe qortues, dhe atyre Ai u zbriti edhe librin me fakte t sakta pr t gjykuar n at q u kundrshtuan ndrmjet veti. N at (libr) kundrshtuan vetm ata q kishin libr (ithtart e librit). E prpos atyre q iu kishte dhn ai (libri) dhe u kishin ardhur argumente t qarta, nuk kundrshtoi kush n te (n librin), po edhe at (kundrshtim e bn), nga zilia ndrmjet tyre, mirpo All-llahu me mshirn e Tij i udhzoi ata q besuan tek e vrteta e asaj pr ka ishin kundrshtuar. All-llahu e v n rrug t drejt at q dshiron.

2.214. Po ju menduat se do t hyni n xhennet, pa u provuar edhe ju me shembullin e atyre q ishin para jush, t cilt i patn goditur skamjet e vuajtjet dhe qen tronditur, saq i drguari thoshte, e me te edhe ata q kishin besuar: Kur do t jet ndihma e All-llahut?! Ja (u erdhi ndihma) vrtet ndihma e All-llahut sht afr!

2.215. T pyesin se do t japin. Thuaj: At q jepni prej pasuris jepni pr prindrit, jepni pr t afrmit, pr bonjakt, pr t varfrit, pr kurbetinjt. E do t mir q punoni, ska dyshim se All-llahu e di.

2.216. Juve u sht br obligim lufta, ndonse ju e urreni at. Por mund q ju ta urreni nj send, e ai sht shum i dobishm pr ju, dhe mund q ju ta doni nj send, e ai sht dm pr ju. All-llahu e di (fundin e do sendi) e ju nuk dini.

2.217. T pyesin pr luftn n muajin e shenjt, thuaj: Lufta n t sht e madhe (mkat i madh), por pengimi nga rruga e All-llahut, mosbesimi ndaj Tij, pengimi nga xhamia e shenjt (Qabja) dhe dbimi i banorve t saj nga ajo, jan mkate edhe m t mdha tek All-llahu. E provokimi (kundr muslimanve) sht edhe m i madh se mbytja. Ata do tju luftojn juve vazhdimisht pr tju zbrapsur, nse munden, nga feja juaj. E kush zbrapset prej jush nga feja e tij dhe vdes si pabesimtar, ata i kan zhdukur veprat e veta n kt jet dhe n jetn tjetr. T tillt jan banor t zjarrit dhe n te do t qndrojn prjetshm.

2.218. Ata t cilt besuan, ata q u shprnguln dhe luftuan n rrugn e All-llahut, ata meritojn t shpresojn n mshirn e Tij. All-llahu fal shum dhe sht mshirues.

2.219. T pyesin ty pr vern dhe bixhozin. Thuaj: Q t dyja jan mkat i madh, e ka edhe dobi n to (t pakta) pr njerz, por dmi i tyre sht m i madh se dobia e tyre. T pyesin ty edhe se do t japin. Thuaj: Tepricn! Kshtu ua sqaron All-llahu juve argumentet ashtu q t mendoni (ka sht mir e ka sht keq).

2.220. (t mendoni) Pr kt bot dhe pr botn tjetr. Dhe t pyesin ty pr bonjakt. Thuaj: Po ti ndihmoni n punt e tyre sht m mir, e nse i przieni (pasurin e tyre me tuajn), ata jan vllezrit tuaj. All-llahu di t dalloj qllimkeqin nga qllimmirin. E sikur t dshironte All-llahu do tju rndoj. All-llahu sht m i fuqishmi, m i urti.

2.221. Mos u martoni me idhujtare deri q ato t besojn (Zotin). Nj robresh besimtare sht m e vlefshme se nj idhujtare, edhe nse ajo (idhujtarja) ju mahnit. Mos u martoni as me idhujtar deri q ata t besojn (Zotin). Nj rob besimtar sht m i vlefshm se idhujtari edhe nse ai ju mahnit. Ata ju ftojn pr n zjarr, e All-llahu me mshirn e vet ju fton pr n xhennet, pr n shptim dhe u sqaron njerzve argumentet e veta, ashtu q ata t prkujtojn.

2.222. T pyesin ty pr t menstruacionin (hajdin). Thuaj: Ajo sht gjendje e neveritur, andaj largohuni prej grave gjat menstruacionit dhe mos iu afroni atyre (pr marrdhnie) derisa t pastrohen. E kur t pastrohen, ather afrohuni atyre ashtu si u ka lejuar All-llahu. All-llahu i do ata q pendohen dhe ata q ruhen prej punve

13

t ndyta e t neveritshme.2.223. Grat tuaja jan vendmbjellje e juaj, afrohuni vendmbjelljes suaj si t dshironi, por

prgatitni pr veten tuaj, dhe kini frik All-llahun, e ta dini se fundi juaj sht tek Ai, e besimtarve jepu myzhde.

2.224. E mos e bni All-llahun peng t betimeve tuaja (kur betoheni n Te), kur doni t bni vepra t mira, t silleni mir dhe t bni pajtim ndrmjet njerzve. All-llahu i dgjon t gjitha dhe i di.

2.225. All-llahu nuk ju merr n prgjegjsi pr betimet tuaja t paqllimta, por ju merr pr ato q i bni qllimisht me gjith zemr. All-llahu sht i but dhe fal shum.

2.226. Ata q betohen se do t largohen prej grave t tyre (t mos bjn kontakt me to), afati i pritjes sht katr muaj. N qoft se kthehen ata (heqin dor nga betimi), ska dyshim, All-llahu bn falje dhe mshiron.

2.227. E n qoft se ata kan vendosur pr shkurorzim, All-llahu dgjon (fjalt e tyre) i di (qllimet e tyre).

2.228. E ato gra q jan shkurorzuar jan t obliguara t presin tre menstruacione. Nse ato i besojn All-llahut dhe dits s fundit, atyre nuk u lejohet ta fshehin at q All-llahu e krijoi n mitrat e tyre. E burrat e tyre kan m shum t drejta q gjat asaj kohe, nse duan pajtim, ti rikthejn ato. Edhe atyre (grave) u takon e drejta sikurse edhe prgjegjsia n bashkshortsi, e burrave u takon nj prparsi ndaj tyre. All-llahu sht i gjithfuqishm, i urt.

2.229. Lshimi (pas t cilit mund t bhet rikthimi) sht dy her, e (pastaj) ose jet e njerzishme (bashkshortore) ose shkurorzim me mirkuptim. E juve (burrave) nuk u lejohet tu merrni asnj send nga ajo q u keni dhuruar (si niqah), vetm nse q t dy friksoheni se nuk do t mund ti ruani dispozitat e All-llahut (n bashkshortsi). E nse keni frik se ata t dy nuk do t mund ti ruajn dispozitat e All-llahut, ather pr at, me ka ajo bn kompensim, pr ata t dy nuk ka mkate. Kto jan dispozita t All-llahut, pra mos i kundrshtoni, sepse kush i tejkalon dispozitat e All-llahut, pikrisht t tillt jan zullumqart.

2.230. E n qoft se ai (burri) e lshon at (pr her t tret), pas atij (lshimi) nuk lejohet m derisa t martohet ajo pr nj burr tjetr. E nse ai (burri i dyt) e lshon at, ather pr ata dy, po qe se mendojn se do ti zbatojn dispozitat e All-llahut, nuk ka penges t rikthehen (n bashkshortsi). Kto jan dispozita t All-llahut q ia sqaron nj populli q kupton.

2.231. E kur ti keni lshuar grat dhe ato i afrohen afatit t tyre, ather ose mbani si duhet ose i lni si duhet (t kryejn afatin), e mos i mbani sa pr ti dmtuar, e t bheni t padrejt. E kush bn at, ai e ka dmtuar vetveten. Dispozitat e All-llahut mos i merrni pr shaka. Prkujtoni t mirat e All-llahut ndaj jush edhe at q ua shpalli Kuranin dhe dispozitat e sheriatit me t cilat ju udhzon, dhe keni frik All-llahun e dijeni se All-llahu sht i gjithdijshm pr do send.

2.232. Dhe kur i lshoni grat, e ato e prmbushin afatin e tyre (t pritjes), nse plqejn mes vete ashtu si krkojn rregullat, mos i pengoni q t martohen pr burrat e tyre. Me kt kshillohet ai q prej jush e beson All-llahun dhe botn tjetr, kjo sht m e dobishme pr ju, m e pastr, se All-llahu e di, e ju nuk e dini.

2.233. Nnat, ato q duan ta plotsojn gjidhnien, jan t obliguara tu japin gji fmijve t vet dy vjet t plota. I ati i fmijs sht i obliguar pr furnizimin dhe veshmbathjen e tyre (gruas) ashtu si sht rregull. Askush nuk ngarkohet m tepr, vetm aq sa ka mundsi. Asnj nn nuk bn t dmtohet me fmijn e saj, e as babai me fmijn e tij. Po ashtu sht i obliguar edhe trashgimtari (i fmijs). E nse pas nj konsultimi dhe plqimi (prindrit) shfaqin dshirn pr ndrprerjen (m hert) e gjinit, nuk sht ndonj mkat pr ta. Nse ju (baballart) pr fmijn tuaj dshironi gjidhnse tjetr me kusht q pagesn tia bni n mnyr t duhur, nuk sht ndonj mkat. Kini frik nga All-llahu dhe dijeni se All-llahu sheh ka punoni.

2.234. E ata q vdesin dhe ln gra pas vete, ato (grat) presin katr muaj e dhjet dit. E

14

kur ta kryejn ato afatin e tyre, nuk sht mkat pr ju (familja kujdestare) pr at q bjn ato n mnyr t njerzishme me veten e tyre. All-llahu hollsisht e di ka veproni.

2.235. Paraqitja juaj pr martes ndaj grave (q kan kryer afatin e tyre), n mnyr t trthort, ose mbajtja fsheht n veten tuaj, nuk sht mkat pr ju. All-llahu e di se ju do tua prmendni atyre (dshirn pr martes), por kurrsesi mos u premtoni atyre fshehtazi (di tjetr), prpos tu thoni fjal t lejuara. Dhe mos vendosni lidhjen e kurors derisa t prfundoj afati i caktuar. Ta dini se All-llahu e di ka fshehni n vete, pra kini frik prej Atij, dhe dijeni se All-llahu fal shum, sht i but.

2.236. Nuk sht mkat pr ju nse i lshoni grat pa pasur kontakt (martes) me to dhe para se tu caktoni atyre ndonj caktim (kuror-nikah), po pajisni ato (me ndonj pajisje), pasaniku sipas mundsis s tij dhe i varfri sipas mundsis s tij. Nj pajisje e zakonshme sht obligim pr bmirsit.

2.237. E nse i lshoni ato para se t kontaktoni, por u keni pas caktuar atyre nj caktim (kuror), ather duhet tu jepni gjysmn e asaj q e keni caktuar, prve nse ato ju falin ose ju fal ai n duart e t cilit sht lidhja e kurors. E t falni (burra ose gra) sht m afr devotshmris, e mos e harroni bamirsin ndrmjet jush. Vrtet, All-llahu sheh at q veproni.

2.238. Vazhdoni rregullisht namazet (faljet), e edhe at namazin e mesm, dhe ndaj All-llahut t jeni respektues (n namaze).

2.239. E nse keni frik (nga armiku), ather faluni duke ecur ose duke kalruar, por kur t jeni t siguruar, prkujtojeni (me namaz) All-llahun ashtu si u msoi Ai pr at q ju nuk dinit.

2.240. Ata q vdesin nga mesi i juaj dhe ln pas vete gra, le t testamentojn (ln porosi) pr grat e tyre, furnizimin pr nj vjet, duke mos i nxjerr prej shtpis. E nse (me dshirn e vet) dalin, nuk sht mkat pr ju pr at pun t lejueshme q bjn ato me vetveten. All-llahu sht m i fuqishmi, m i dituri.

2.241. Pr t devotshmit sht obligim q edhe pr grat e lshuara t bjn nj furnizim t zakonshm.

2.242. Kshtu, q ti kuptoni, All-llahu ua shpjegon argumentet e veta.2.243. A nuk di pr ata, t cilt nga frika prej vdekjes u larguan prej atdheut t vet, e t cilt

ishin me mijra, e All-llahu atyre u tha: Vdisni! (ata vdiqn). Pastaj i ngjalli. All-llahu sht shum bamirs pr njerz, por shumica e njerzve nuk jan mirnjohs.

2.244. Luftoni pr hir t All-llahut, e t dini se All-llahu dgjon, di.2.245. Kush sht ai q i huazon All-llahut nj hua t mir, e Ai tia shtoj atij shumfish

at? All-llahu shtrngon (varfron) dhe liron (begaton) dhe kthimi juaj sht vetm tek Ai.

2.246. A nuk ke marr vesh pr parin e bijve t israilit pas Musait? Kur i patn thn nj t drguari t tyre (Shemunit): Cakto pr ne nj sundues e t luftojm n rrugn e All-llahut! Ai (pejgamberi) tha: A mund t ndodh q nse lufta u bhet obligim ju t mos luftoni! Ata than: E kemi ne q t mos luftojm n rrugn e All-llahut, kur dihet se ne jemi dbuar nga atdheu dhe bijt tan? E kur u obliguan me luft, prve nj pakice prej tyre, ata u zbrapn. All-llahu sht i njohur pr punt e zullumqarve.

2.247. Pejgamberi i tyre u tha: All-llahu caktoi sundues tuajin Talutin. Ata than: Si mund t jet ai sundues yni, kur ne kemi m shum merit se ai pr sundim, madje ai edhe nuk sht i pasur? Ai tha: All-llahu e zgjodhi at sundues tuajin dhe e pajisi me dituri t gjer e me fuqi trupore! All-llahu ia jep sundimin e vet atij q do, All-llahu sht dhurues i madh, i dijshm.

2.248. Pejgamberi i tyre u tha: Shenj e sundimit t tij sht q tju sjell arkn, q e bartin engjjt dhe q n t gjeni qetsim (shpirtror) nga Zoti juaj, e edhe dika q ka mbetur nga thesari i familjes s Musait dhe Harunit. Ska dyshim se ky, po qe se jeni besimtar, sht nj fakt pr ju.

2.249. E kur doli (prej qytetit) Taluti me ushtrin, tha: All-llahu do tju sprovoj me nj lum,

15

e ai q pi prej atij, ai nuk sht me mua, e kush nuk e shijon at, ai sht me mua, prve atij q me dorn e vet e pi nj grusht! Mirpo, me prjashtim t nj pakice prej tyre, t tjert pin nga ai. E kur e kaloi ai (Taluti) at s bashku me te edhe ata q ishin besimtar than: Ne sot nuk kemi fuqi kundr Xhalutit dhe ushtris s tij! Po ata q ishin t bindur se do ta takonin All-llahun than: Sa e sa grupe t vogla me dshirn e All-llahut kan triumfuar ndaj grupeve t mdha! All-llahu sht me durimtart.

2.250. E kur i dualn prball Xhalutit dhe ushtris s tij, than: Zoti yn! Na dhuro durim! Na i prforco kmbt tona dhe na ndihmo kundr pabesimtarve!

2.251. Me ndihmn e All-llahut i thyen ata, e Davudi e mbyti Xhalutin dhe All-llahu i dha atij (Davudit) sundimin, pejgamberllkun dhe e msoi at pr do gj q deshi. Dhe sikur All-llahu t mos i mbronte njerzit me disa prej disa t tjerve, do t shkatrrohej toka, po All-llahu sht bamirs i madh ndaj njerzimit.

2.252. Kto jan argumente t All-llahut, po ti lexojm ty me saktsi, e ska dyshim se ti (Muhammed) je prej t drguarve.

2.253. Kta (pr t cilt t rrfyem) jan t drguarit, disa prej tyre i dalluam nga t tjert, prej tyre pati q All-llahu u foli, disa i ngriti n shkall m t lart, Isait, birit t Merjemes i dham argumente dhe e prforcuam me shpirtin e shenjt (Xhibrilin). E sikur t donte All-llahu, nuk do t mbyteshin ndrmjet vete ata (populli) q ishin pas tyre, pasi q atyre u patn zbritur argumentet, por ata megjithat u pran. E pati prej tyre q besuan dhe pati t till q nuk besuan,e sikur t dshironte All-llahu ata nuk do t mbyteshin, por All-llahu punon ka dshiron.

2.254. O ju q keni besuar, para se t vij nj dit kur nuk do t ket as shitblerje, as miqsi, e as ndrmjetsim, jepni nga ajo me ka Ne u furnizuam juve. Pabesimtart jan mizor.

2.255. All-llahu sht nj, nuk ka zot tjetr prve Atij. Ai sht mbikqyrs i prhershm dhe i prjetshm. At nuk e kap as kotja as gjum, gjithka ka n qiej dhe n tok sht vetm e Tij. Kush mund t ndrmjetsoj tek Ai, pos me lejen e Tij, e di t tashmen q sht pran tyre dhe t ardhmen, nga ajo q Ai di, tjert din vetm aq sa Ai ka dshiruar, Kursija e Tij (dija-sundimi) prfshijn qiejt dhe tokn. Kujdesi i Tij ndaj t dyjave, nuk i vjen rnd, Ai sht m i larti, m i madhi.

2.256. N fe nuk ka dhun. sht sqaruar e vrteta nga e kota. E kush nuk i beson t pavrtetat e i beson All-llahut, ai sht kapur pr lidhjen m t fort, e cila nuk ka kputje. All-llahu sht dgjues i dijshm.

2.257. All-llahu sht mbikqyrs i atyre q besuan, i nxjerr ata prej errsirave n drit. E kujdestar t atyre q nuk besuan jan djajt q i nxjerrin ata prej drite e i hudhin n errsira. Ata jan banor t zjarrit, ku do t qndrojn prgjithmon.

2.258. A nuk ke arritur t dijsh pr at q prse All-llahu i kishte dhn pushtet, ai (Nemrudi) polemizoi me Ibrahimin rreth Zotit t tij. Kur Ibrahimi tha: Zoti im sht Ai q jep jet dhe vdekje! Ai tha: Edhe un jap jet dhe vdekje! Ibrahimi tha: Zoti im e sjell diellin nga lindja, sille pra ti at nga perndimi? Ather ai q nuk besoi mbeti i hutuar. All-llahu nuk e shpie n rrug t drejt popullin mizor.

2.259. Ose (nuk je i njohur) me shembullin e atij q kaloi pran nj fshati q ishte rrnuar n kulmet e tij, e tha: Si e ngjall All-llahu kt pas shkatrrimit t tij? E All-llahu e bri t vdekur at (pyetsin - Uzejrin) njqind vjet, pastaj e ringjalli dhe i tha: Sa qndrove (i vdekur)? Ai tha: Nj dit, ose nj pjes t dits! Ai (All-llahu) Tha: Jo, por ke ndenjur (i vdekur) njqind vjet, shikoje ushqimin dhe pijen tnde si nuk sht prishur, e shikoje edhe gomarin tnd (si i jan shkaprderdhur eshtrat). E pr t br ty argument pr njerzit (bm kt sprov), shiko se si i kombinojm eshtrat e pastaj i veshim me mish. E kur iu b e qart atij tha: U binda se me t vrtet All-llahu ka mundsi pr do send!

2.260. Prkujto kur Ibrahimi tha: Zoti im, m mundso t shoh se si i ngjall t vdekurit? Ai (Zoti) tha: A nuk je i besueshm? Ai (Ibrahimi) tha: Po, por desha q zemra ime t

16

ngopet (bindje)! Ai (Zoti) tha: Merri katr shpend pran vete (theri e coptoi), e pastaj n do kodr vndoje nga nj pjes t tyre, mandej thirri ato, do t vijn ty shpejt, e dije se All-llahu sht i gjithfuqishmi, i urti.

2.261. Shembulli i pasuris s atyre q e japin n rrugn e All-llahut sht si i nj kokrre q i mbin shtat kallinj, n secilin kalli njqind kokrra. All-llahu ia shumfishon (shprblimin) atij q dshiron, All-llahu sht bujar i madh, i di qllimet.

2.262. Ata q pr hir t All-llahut e japin pasurin e tyre, e pastaj at q e dhan nuk e prcjellin me t prmendur e me mburrje, ata e kan shprblimin e vet te Zoti i tyre, pr ata nuk ka frik, ata as q do t brengosen.

2.263. Nj fjal e mir dhe nj lehtsim (q i bhet lypsit) sht m e dobishme se nj lmosh q prcillet me t keqe. All-llahu nuk ka nevoj pr ask, sht i but.

2.264. O ju q besuat, mos i prishni lmoshat tuaja me t krenuar e me ofendim si bn ai q e jep pasurin e vet sa par sy e faqe t njerzve, e nuk e beson All-llahun dhe as botn tjetr. Shembulli i tij sht si nj gur i madh e i lmuar q mbi t ka pak dhe, e kur e godet at nj shi i madh e l t zhveshur (lakuriq). Ata (formalistt) nuk arrijn asgj nga ajo q punuan. All-llahu nuk e udhzon popullin jobesimtar.

2.265. E shembulli i atyre q pasurin e vet e japin nga bindja e tyre e duke krkuar knaqsin e All-llahut, i prngjan nj kopshti n nj rrafshnalt q i bie shi i madh, e ai jep fruta t dyfisht. Po edhe nse nuk i bie shi i madh, i bie nj rig (q i mjafton). All-llahu sheh at q veproni.

2.266. A dshiron ndonjri prej jush q ka nj kopsht me hurma e rrush, n t cilin rrjedhin lumenj,q n t ka nga t gjitha frutet, e at (pronarin e kopshtit) ta ket kapur pleqria dhe ai t ket pasardhs t mitur, e at (kopshtin) ta godas ndonj stuhi me zjarr e ta djeg. Kshtu All-llahu ua sqaron argumentet pr t menduar ju.

2.267. O ju q besuat, jepni nga m e mira e asaj q e fituat dhe nga ajo q u dham prej toks, e mos nxitoni ta jepni at m t pavlefshmen nga ajo, e q ju nuk do ta pranonit pr vete vetm symbyllas. E, dijeni se All-llahu ska nevoj pr ju, sht i madhruar.

2.268. Djalli ju frikson nga varfria dhe ju urdhron pr t kqija, e All-llahu ju garanton falje (mkatesh) e begati; All-llahu sht dhurues i madh, i dijshm.

2.269. Ai ia dhuron urtsin atij q do, e kujt i sht dhn urtsia, atij pra i sht dhuruar mirsi e madhe, prve t menurve kt nuk e kupton kush.

2.270. All-llahu di pr at q e keni dhn nga pasuria ose keni zbatuar ndonj premtim (nedhr), e pr ata mkatart nuk ka ndonj ndihmtar.

2.271. Nse lmoshat i jepni haptazi, ajo sht mir, por nse ato ua jepni t varfrve fshehurazi, ajo sht edhe m e mir pr ju dhe Ai ua largon (me pun t mira) t kqijat. All-llahu sht i njohur hollsisht pr veprat tuaja.

2.272. Nuk sht obligim yti (Muhammed) udhzimi i tyre (n rrug t drejt), All-llahu e shpie n rrug t drejt at q do. kado q t jepni nga pasuria, e keni pr veten tuaj, po mos jepni pr tjetrk, por vetm pr hir t All-llahut, e kado q tu jepni t tjerve nga pasuria, ajo do tu kompensohet n mnyr t plot duke mos u dmtuar ju.

2.273. (Jepni) pr t varfrit q jan t angazhuar n rrugn e All-llahut dhe nuk kan mundsi t gjallrojn me tok, duke qen se ata nuk lypin, prandaj ai q nuk e di gjendjen e tyre mendon se ata jan t pasur. Ata i njeh nga vet pamja e tyre (t rraskapitur), por nuk krkojn e as nuk i mrzitin njerzit. Pra kado q t jepni nga pasuria, ska dyshim se at All-llahu e di shum mir.

2.274. Ata, t cilt pasurin e vet e shprndajn (n rrug t Zotit) natn e ditn, fshehurazi ose haptazi, ata shprblimin e vet e kan te Zoti i tyre dhe pr ta nuk ka as frik as pikllim.

2.275. Ata q e han kamatn, ata nuk ngrihen ndryshe vetm se si ngrihet ai menduri nga t prekurit e djallit. (Bjn) kshtu ngase than: Edhe shitblerja nuk sht tjetr, por njsoj sikurse edhe kamata! E All-llahu e ka lejuar shitblerjen, por e ka ndaluar

17

kamatn. Atij q i ka arritur kshill (udhzim) prej Zotit t tij dhe sht ndal (prej kamats), atij i ka takuar e kaluara dhe shtja e saj mbetet te All-llahu, e kush e prsrit (pas ndalimit), ata jan banues t zjarrit, ku do t mbesin prgjithmon.

2.276. All-llahu e zhduk kamatn dhe e shton lmoshn, All-llahu nuk e do asnj besprer dhe mkatar.

2.277. Ska dyshim se ata q besuan dhe bn vepra t mira, e faln namazin dhe e dhan zekatin, ata i pret shprblim i madh te Zoti i tyre, ata nuk do t ken kurrfar frike as brengosje.

2.278. O ju q besuat, kini frik All-llahun dhe nse jeni besimtar t sinqert , hiqni dor prej asaj q ka mbetur nga kamata.

2.279. E n qoft se nuk e bni kt (nuk heqni dor nga kamata), ather binduni se jeni n konflikt me All-llahun dhe t drguarin e Tij. E nse jeni penduar, ather juve ju takon kryet e mallit tuaj - ask nuk dmtoni, e as vet nuk dmtoheni.

2.280. Po n qoft se ai (borxhliu) sht n gjendje t vshtir, ather bni nj pritje derisa t vij n nj lirim. E tia falni (borxhin) n emr t lmoshs, ajo, nse e dini, sht shum m e mir pr ju.

2.281. Dhe ruajuni nj dit kur n t ktheheni te All-llahu, dhe secilit njeri i plotsohet ajo q e ka fituar, dhe atyre nuk u bhet e padrejt.

2.282. O besimtar, kur merrni hua prej njri-tjetrit pr nj afat t caktuar, shkruajeni at. Dhe nga gjiu juaj le t shkruaj nj shkrues i drejt dhe t mos ngurroj nga t shkruarit ashtu si e ka msuar All-llahu. Le t shkruaj, e atij le ti diktoj ai q pranon borxhin, le ti friksohet All-llahut, Zotit t tij e t mos lre mangut asnj send nga ai. E n qoft se ai q ngarkohet me borxh sht i paaft mentalisht, sht i mitur ose nuk sht n gjendje t diktoj, ather le t diktoj drejt kujdestari i tij. Krkoni t dshmojn dy dshmitar burra nga mesi juaj, e n qoft se nuk jan dy burra, ather nj burr e dy gra, nga dshmitart q i plqeni. (Dy gra n vend t nj burri) Pr at se nse njra prej tyre gabon, tia prkujtoj tjetra. Dshmitart t mos refuzojn kur t thirren. Dhe mos prtoni pr ta shkruar at dhe afatin e tij, i vogl qoft ose i madh, sepse kjo sht m e drejt tek All-llahu, m e fort pr dshmi dhe m afr mosdyshimit. Vetm nse sht tregti e menjhershme (dora-doras) q e praktikoni midis jush, ather nuk sht ndonj mkat t mos e shnoni. Por, kur bni shitblerje, dshmojnie. E ai (pronari i pasuris) nuk dmton as shkruesit as dshmitart, e nse bni (dmtimin), ai sht mosrespekt juaji (ndaj dispozitave t All-llahut). Kini frik All-llahun se All-llahu ju dhuron dituri (t jashtzakonshme), All-llahu sht i gjithdijshm pr do send.

2.283. E n qoft se gjendeni n udhtim dhe nuk gjeni shkrues, ather merrni peng (paradhnie ose kapar). E nse i besoni njri-tjetrit, atij q i sht besuar le ta zbatoj at (amanetin) q i sht besuar, dhe le ta ket frik All-llahun, Zotin e tij. Mos e fshehni dshmin, sepse ai q e fsheh at, ai sht mkatar me zemrn e vet, All-llahu di at q veproni.

2.284. Vetm t All-llahut jan gjithka ka n qiej dhe ka n tok, e pr at q e keni n shpirtin tuaj, e shfaqt haptazi ose e mbajtt fsheht, All-llahu do tju marr n prgjegjsi, e Ai ia fal atij q do dhe e dnon at q do. All-llahu ka mundsi pr do send.

2.285. I drguari i besoi asaj q iu shpall prej Zotit t tij, e ashtu edhe besimtart. Secili i besoi All-llahut, engjjve t Tij, shpalljeve t Tij, t drguarve t Tij. Ne nuk bjm dallim n asnjrin nga t drguarit e Tij, dhe than: Iu prgjigjm thirrjes dhe respektuam urdhrin. Krkojm faljen tnde o Zoti yn! Vetm te Ti sht ardhmria jon.

2.286. All-llahu nuk e obligon asnj njeri prtej mundsis s tij, atij (njeriut) i takon ajo q e fitoi dhe atij i bie ajo (e keqe) q e meritoi. Zoti yn, mos na dno nse harrojm ose gabojm! Zoti yn, mos na ngarko neve barr t rnd si i ngarkove ata q ishin para nesh! Zoti yn, mos na ngarko me at pr t ciln ne nuk kemi fuqi! Na i shlyej

18

mkatet, na i mbulo t kqijat, na mshiro. Ti je mbrojtsi yn, na ndihmo kundr popullit pabesimtar!

3. Ali Imran Me emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit!

3.1. Elif, Lam, Mim.3.2. All-llahu sht Nj, e nuk ka t adhuruar (Zot) pos Tij, sht i prjetshm, mbikqyrs.3.3. Ai ta zbret ty (Muhammed) librin me argument q sht vrtetues i librave t

mparshm. Ai e zbriti m par Tevratin dhe Inxhilin.3.4. Udhrrfim pr njerz, e zbriti edhe Furkanin (dalluesin e s vrtets nga gnjeshtra).

Ska dyshim se ata q mohojn argumentet e All-llahut i pret ndshkimi i rrept. All-llahut sht ngadhnjyes, shpagimtar.

3.5. Ska dyshim se All-llahut nuk mund ti fshihet asgj n tok e as n qiell.3.6. Ai sht q ju krijon (formon) juve n mitra ashtu si t doj. Ska Zot pos Tij, e q sht

fuqiplot, i urti.3.7. Ai sht q ta zbriti librin ty e q n t ka ajete t qarta dhe ato jan baz e librit, e ka t

tjer q nuk jan krejtsisht t qart (muteshabih). E ata, q n zemrat e tyre kan anim kah e shtrembta, ata gjurmojn at q nuk sht krejt e qart pr t shkaktuar huti, e kinse krkojn komentin e tyre. Po, pos All-llahut askush nuk e di domethnien e tyre t sakt. Dijetart e pajisur me dituri thon: Ne u kemi besuar atij (atyre q jan t paqarta), t gjitha jan nga Zoti yn! Por kt e kuptojn vetm ata q jan t zott e mendjes.

3.8. Zoti yn, mos na i lako zemrat tona pasi na drejtove, na dhuro mshirn Tnde, pse vetm Ti je dhuruesi i madh.

3.9. Zoti yn Ti je ai q n nj dit do ti tubosh njerzit, dit q pr t ciln nuk ka dyshim. All-llahu nuk e shkel premtimin e vet.

3.10. sht e vrtet se atyre q nuk besuan nuk do tu vlej asgj para All-llahut, as pasuria e as fmijt e tyre. Ata vet jan lnd e zjarrit.

3.11. Si gjendja e pasardhsve t faraonit dhe e atyre q ishin para tyre, q prgnjeshtruan argumentet tona, e All-llahu i shkatrroi me fajet e tyre, All-llahu ndshkon shum ashpr.

3.12. Thuaju atyre q nuk besuan: Do t jeni t mposhtur (n kt jet) dhe do t hidheni n xhehennem. Sa i shmtuar sht ai djep (shtrat).

3.13. Ju (jehudi) patt nj prvoj t madhe n ato dy grupe q u konfrontuat ndrmjet vete. Njri grup luftonte n rrugn e All-llahut, e tjetri ishte pabesimtar, dhe me shikimin e syve t tyre i shihnin se ishin dy her m shum se besimtart. Po, All-llahu me ndihmn e vet prforcon at q do. Vrtet, n kt sht nj prvoj e madhe pr ata q kan mendje t kthjellt.

3.14. Njerzve u sht zbukuruar dashuria ndaj t kndshmeve, ndaj grave, djemve e ndaj pasuris s grumbulluar nga ari e argjendi, ndaj kuajve t stolisur, bagtis e bujqsis. Kto jan knaqsi t ksaj bote, po tek All-llahu sht e ardhmja m e mir.

3.15. Thuaj: A tju kumtoj pr di shum m t mir se ato (knaqsit e Dunjas)? Pr ata q jan ruajtur, ata kan tek Zoti i tyre xhennete npr t cilat rrjedhin lumenj dhe aty do t jen prgjithmon, kan bashkshorte t pastra e gzojn edhe knaqsin e All-llahut. All-llahu sht i kujdesshm pr robt.

3.16. Ata t cilt thon: Zoti yn, ne sinqerisht besuam, na i fal mkatet tona na ruaj prej ndshkimit t zjarrit!

3.17. Dhe ata q jan t durueshm, t drejt, t devotshm e dordhns dhe t cilt n kohn e agimit (syfyrit) krkojn ndjes.

3.18. All-llahu vrtetoi se nuk ka zot tjetr prve Tij, e dshmuan edhe engjjt e dijetart, 19

dhe se Ai sht Zbatues i drejtsis. Nuk ka zot prve Tij, Fuqiplotit e t Urtit.3.19. Feja e pranueshme tek All-llahu sht Islami, e atyre q u sht dhn libri, pasi

msuan pr t vrtetn, vetm nga zilia mes vete kundrshtuan. E kush mohon argumentet e All-llahut, le ta dij se All-llahu shpejt do ti jap llogarin.

3.20. E nse ata polemizojn me ty, ti thuaj: Un me tr qenien time i jam dorzuar All-llahut, e edhe ithtart e mij! E thuaju edhe atyre q u sht dhn libri dhe injorantve: A pranuat fen islame? Nse e pranuan islamin, ather e kan gjetur t vrtetn, e nse refuzojn, ti ke pr obligim vetm tu kumunikosh; All-llahu i di shum mir punt e robve.

3.21. Ata q mohojn argumentet e All-llahut, mbysin pejgambert pa far t drejte, mbysin edhe njerz q kshillojn pr t drejtn, ti ata lajmroi pr nj ndshkim t dhmbshm e pikllues.

3.22. Ata veprat e tyre i asgjsuan n kt bot dhe n botn tjetr, ata nuk kan ndonj mbrojts.

3.23. A nuk i sheh ti ata, t cilve u sht dhn mjaft nga libri, kur thirrn q ndrmjet tyre t gjykoj libri i All-llahut, se si nj grup prej tyre prapsohet. Ata jan refuzues.

3.24. E at (e bnin) ngase ata thonin: Neve nuk do t na djeg zjarri vetm pr pak dit t numruara, e ajo q shpifn pr fen e tyre, i mashtroi keq.

3.25. E, si do t jet gjendja e tyre kur Ne do ti tubojm ata nj dit, pr t ciln nuk ka dyshim dhe do njeriu do ti ofrohet ajo q e ka fituar, duke mos iu br atyre kurrnj e padrejt.

3.26. Thuaj: O All-llah, Sundues i do sendi, Ti ia jep pushtetin atij q do, Ti ia heq prej dore pushtetin atij q do, e lartson at q do dhe e prul at q do. do e mir sht vetm n dorn Tnde, vrtet, Ti ke mundsi pr do gj!

3.27. Ti e fute natn n dit dhe Ti e fute ditn n nat, Ti nxjerr nga i vdekuri t gjallin dhe nga i gjalli t vdekurin dhe Ti e begaton pa mas at q do!

3.28. Besimtart t mos i miqsojn mosbesimtart, e ti ln manash besimtart. E kush bn at, ai nga feja e All-llahut nuk ka asgj, prve nse sht pr qllim ruajtja prej t keqes s tyre. All-llahu ua trheq vrejtjen me dnim prej Tij, pse vetm tek All-llahu sht e ardhmja.

3.29. Thuaj: Edhe nse e fshehni at q keni n zemrat tuaja ose e publikoni, All-llahu e di at, Ai di gjithka ka n qiej e ka n tok; All-llahu sht i plotfuqishm pr do send.

3.30. Ditn kur do njeri e gjen pran vete at q veproi mir ose keq, e pr at t keqe q bri, do t dshiroj q n mes tij dhe n mes t asaj t jet nj distanc shum e madhe (e mos ta shoh). All-llahu u jep t friksohen prej dnimit q vjen prej Tij, megjithq All-llahu sht i mshirshm ndaj robrve.

3.31. Thuaj: Nse e doni All-llahun, ather ejani pas meje q All-llahu tju doj, tju fal mkatet tuaja, se All-llahu sht q fal shum, mshiron shum.

3.32. Thuaj: Bindjuni All-llahut dhe t drguarit, e nse ata refuzojn, ather All-llahu nuk i do pabesimtart !

3.33. All-llahu e zgjodhi (pejgamber) Ademin, Nuhun, familjen e Ibrahimit, familjen e Imranit mbi popujt tjer (t asaj kohe).

3.34. Q jan pasardhs njri prej tjetrit. All-llahu dgjon gjithka dhe i di t gjitha.3.35. (Prkujtohu) Kur gruaja e Imranit pat thn: Zoti im, un kt q sht n barkun

tim, vendosa ta kushtoj thjesht vetm pr shrbimin Tnd, pra pranoje kt prej meje, vertet Ti je Ai q dgjon e di!

3.36. E kur ajo e lindi tha: Zoti im, un e linda femr! Po All-llahu e di m s miri at q ajo e lindi. E mashkulli nuk sht si femra. Dhe un e emrtova at Merjeme, e at dhe pasardhsit e saj po ti l Ty n mbrojtje prej djallit t mallkuar.

3.37. Zoti i saj e pranoi premtimin e saj ashtu si sht m mir, e rriti me nj edukat t mir e t plot dhe e vuri nn kujdesin e Zekirijas. Sa her q hynte Zekirijaja n mihrabin (dhomn) e saj, gjente te ajo ushqim e thoshte: Oj Merjeme, prej nga ty ky

20

ushqim? Ajo i thonte: Ai sht nga All-llahu, se All-llahu at q do pa mas e furnizon!

3.38. Aty n at moment Zekirijaja e lut Zotin e tij e thot: Zoti im, m fal edhe mua nga ana Juaj nj pasardhs (fmij) t mir, vrtet, Ti je dgjues i lutjes!

3.39. E duke u falur ai n faltore, engjjt e thrrasin: All-llahu t prgzon ty me Jahjan, q do t vrtetoj fjaln (Isain) e ardhur nga All-llahu, e q do t jet prijs i matur dhe pejgamber nga t dalluarit!

3.40. Ai (Zekirijaja) tha: Zoti im, si mund t kem un djal kur mua m ka arritur pleqria dhe shoqja ime beronj (sterile)? Tha (All-llahu): Kshtu,All-llahu punon ka t doj!

3.41. Ai (Zekirijaja) tha: Zoti im m jep mua nj shenj! Shenja e jote - tha Ai - sht q tri dit nuk do t mund tu flassh njerzve, pos me gjeste (mimik), e ti prmende shum Zotin tnd dhe madhroje mbrmje e mngjes!

3.42. Prkujto kur engjjt i than: Oj Mejreme, All-llahu t dalloi ty (me besim e karakter), t pastroi (nga shpifjet ebreje) dhe t lartsoi mbi grat e bots.

3.43. Oj Mejreme, vazhdoje adhurimin ndaj Zotit tnd, bn sexhde dhe falu pr Zotin bashk me ata q falen!

3.44. Kto jan nga lajmet e fshehta (t hershme) q po ti shpallim ty. Ti nuk ishe ndr ta kur i hidhnin shortet se kush prej tyre do t bhej kujdestar i Mejremes, nuk ishe pran tyre as kur ata ziheshin mes vete.

3.45. Prkujto kur engjjt i than: Oj Mejreme, All-llahu t prgzon me fjaln e vet (me lindjen e nj fmije si rezultat i fjals s Zotit) emri i t cilit sht Mesih, Isa, bir i Merjemes, i famshm n Dunja e Ahiret dhe nga t afrmit (e Zotit).

3.46. E q duke qen n djep (foshnje) u flet njerzve, e edhe si i rritur e q sht nga t prsosurit.

3.47. Ajo tha: Zoti im, si mund t kem un djal e mua sm ka prekur njeriu (nuk jam e martuar) ? Ai (All-llahu) tha: Ja, kshtu, All-llahu krijon ka t doj. Kur Ai vendos pr nj shtje, vetm i thot: Bhu! Ajo menjher bhet.

3.48. Ai (All-llahu) ia mson atij librin (besimin), urtsin, Tevratin dhe Inxhilin.3.49. Dhe, t drguar te bijt e Israilit: Un kam ardhur nga Zoti juaj me argument, un nga

balta ju bj di si shpendi, i fryej atij dhe ai me lejen e All-llahut bhet shpend, un i shroj t verbrit, t smurit n lkur, dhe un me lejen e All-llahut i ngjall t vdekurit: un ju tregoj pr at q e hani dhe pr at q e depononi n shtpit tuaja. Vrtet, kjo sht fakt pr ju nse jeni besimtar.

3.50. Dhe (kam ardh) q tju vrtetoj Tevratin q e keni para duarsh, tju lejoj disa q u ishin ndaluar juve, kam ardh me argument nga Zoti juaj, pra kini frik All-llahun dhe m dgjoni mua.

3.51. All-llahu sht Zoti im dhe Zoti juaj. Adhurojeni At; kjo sht rrug e drejt!3.52. E kur e kuptoi Isai vendosmrin e tyre n mosbesim (dhe qllimin q ta mbysin),

tha: Kush jan ndihmtart e mi pr n rrug t All-llahut? Havarijjunt than: Ne jemi ndihmtar t fes s All-llahut, ne i besuam All-llahut, e ti dshmo pr ne se jemi musliman (t bindur, t dorzuar)!

3.53. Zoti yn, ne e besuam at q e zbrite (shpalljen), e pasuam t drguarin (Isain), pra shnona bashk me ata q dshmojn (besimin e drejt) !

3.54. E, ata (jehudit) i kurdisn nj dredhi (mbytjen e Isait), All-llahu iu kundrvu dredhis s tyre, All-llahu sht asgjsuesi m i fuqishm kundr atyre q bjn dredhi.

3.55. (Prkujto, o i drguar) Kur All-llahu tha: O Isa, Un po t marr ty, po t ngrej te Un, po t shptoj prej sherrit t atyre q nuk besuan. E ata q t besuan ty, do ti ngrej lart mbi ata q nuk besuan deri n ditn e kijametit, pastaj vetm tek Un sht kthimi juaj, e Un gjykoj mes jush pr at q kudrshtoheshit.

3.56. Pr sa u prket atyre q nuk besuan, Un do ti ndshkoj me nj ndshkim t ashpr n kt bot dhe n botn tjetr, dhe ata nuk do t ken ndihmtar.

3.57. E pr sa u prket atyre q besuan dhe bn vepra t mira, atyre u jap shprblim t

21

plot. All-llahu nuk i do t padrejtit.3.58. Kto q po ti lexojm ty (o i drguar) jan nga ajetet, jan nga Kurani i pa t meta (i

rezistueshm).3.59. Vrtet, shtja e Isait (t lindur pa baba) tek All-llahu sht sikurse shtja e Ademit.

At e krijoi Ai nga dheu, e pastaj atij i tha: Bhu! ai u b.3.60. E vrtet sht (kjo) nga Zoti yt, e ti kurrsesi mos u bn nga ata q dyshojn.3.61. E kush t kundrshton ty n shtjen e tij (Isait) pasi t sht br e ditur e vrteta, ti

thuaj: Ejani i thrrasim bijt tan dhe bijt tuaj, grat tona dhe grat tuaja, vet ne dhe vet ju, mandej sinqerisht t lutemi pr mallkim, dhe mallkimin nga ana e All-llahut ta hedhim kundr gnjeshtarve.

3.62. Ska dyshim, ky sht lajm i vrtet. Nuk ka asnj t adhuruar tjetr pos All-llahut. All-llahu sht Ai, i plotfuqishmi, i vetdijshmi.

3.63. E nse ata refuzojn (besimin e drejt), ata jan ngatrrestar, pr t cilt All-llahu e di shum mir.

3.64. Thuaju (o i drguar): O ithtar t librit (Tevrat e Inxhil), ejani (t bashkohemi) te nj fjal q sht e njjt (e drejt) mes nesh dhe mes jush: T mos adhurojm, pos All-llahut, t mos ia bjm Atij asnj send shok, t mos e konsiderojm njri - tjetrin zotr pos All-llahut! E n qoft se ata refuzojn, ju thoni: Dshmoni pra, se ne jemi musliman (besuam nj Zot)!

3.65. (madje thuaju): O ithtar t librit, pse po polemizoni me ne rreth Ibrahimit? E, nuk jan shpallur as Tevrati as Inxhili, vetmse pas tij?! A nuk e kuptoni (gnjeshtrn tuaj)?

3.66. Ja, ju jeni ata q polemizuat edhe pr at q e dinit (pr Isain) e prse polemizoni pr at q skeni kurrfar dije (pr Ibrahimin)? All-llahu e di t vrtetn e ju nuk dini.

3.67. Ibrahimi nuk ka qen as jehudi as i krishter, por ai ishte larg besimeve t kota, ishte musliman dhe nuk ishte prej idhujtarve.

3.68. Njerzit m me merit pr tu thirrur n Ibrahimin, ishin ata q e ndoqn at (besimin e tij) dhe ky Pejgamber me ata q besuan (ummeti i ktij). All-llahu sht mbrojts i besimtarve.

3.69. Nj grup nga ithtart e librit kishin dshir tu shpiejn n rrug t gabuar por ata nuk mashtrojn tjetr pos vetes s tyre, dhe nuk e vrejn.

3.70. O ithtar t librit, prse nuk i besoni ajetet (Kuranin) e All-llahut, e duke e ditur t vrtetn?

3.71. O ithtart e librit, prse, duke qen se ju e dini t vertetn e ngatrroni me gnjeshtrn dhe e fshihni realitetin?

3.72. Nj grup nga ithtart e librit than (t vetve): Besoni paradite n at q u sht shpallur atyre q besuan (muslimanve), e pasdite mos e besoni, e ndoshta edhe ata (muslimant), do t zbrapsen (nga besimi i tyre).

3.73. Dhe (u thonin): Mos i besoni askujt prve atij q sht n fen tuaj! Thuaj (o i drguar): I vetmi udhzim sht udhzimi nga All-llahu! (u thoni t vetve mos besoni nga droja) Se po i jepet ndokujt (pejgamberllku) sikurse u sht dhn juve dhe (nga droja) se tju paraqesin fakte (muslimant) para Zotit tuaj (ditn e gjykimit). Thuaju: E tr e mira sht n duar t All-llahut, Ai ia jep at kujt t doj; All-llahu sht dhurues i gjr, i gjithdijshm.

3.74. Ai veon me mshirn e vet (me pejgamberllk) k t doj. All-llahu sht Zot i mirsis s madhe.

3.75. Ndr ithtar t librit ka asish, q po ia besove nj sasi t madhe (ari), ai ta kthen ty at, por ka t atill q po ia besove nj dinar, ai nuk ta kthen ty at, prve nse gjithnj i rri gati (ia krkon pajada). Kt (e bjn) pr arsye se ata thonin: Ne nuk kemi kurrfar prgjegjsie ndaj (pasuris q u marrim) t t paditurve (arabve analfabet). Pra, duke e ditur t vrtetn, ata bjn gnjeshtr ndaj All-llahut.

3.76. Jo, (nuk sht ashtu si thon ata) po kush e prmbush amanetin e vet (sht besnik) dhe ruhet nga mkatet, ska dyshim, All-llahu i do ata q ruhen.

22

3.77. Ata q pr nj vler t pakt e shesin besn e dhn All-llahut, ndryshojn edhe zotimet e tyre, t tillt nuk kan pjes (mshir) n botn tjetr, dhe n ditn e kijametit All-llahu nuk u flet atyre, nuk i shikon ata dhe nuk i pastron (prej barrs s gabimeve), ata kan nj dnim t dhembshm.

3.78. N t vrtet, nj grup prej tyre jan ata q pshtjellojn gjuht e tyre kur lexojn librin (pr ta deformuar kuptimin) ashtu q ju t mendoni se ajo (shprehje) sht nga libri, po ajo nuk sht nga libri (i vrtet), madje thon: Kjo sht nga All-llahu! Po ajo nuk sht nga All-llahu. Ata duke ditur thon gnjeshtra pr All-llahun.

3.79. Ssht e drejt as nuk i takoi asnj njeriu q ti ket dhn All-llahu librin, urtsin dhe pejgamberllkun, e pastaj ai tu thot njerzve: Bhuni rob t mi (adhuromni mua) e jo t All-llahut! Por (ju thot): Bhuni dijetar t msimeve t Zotit, ngase u keni msuar njerzve librin dhe e keni studiuar at.

3.80. Dhe as q ju urdhron ai (pejgamberi) q ti adhuroni engjjt, as pejgambert pr zota. Vall, a ju urdhroi ai juve mosbesimin pasi q ju jeni musliman?

3.81. Prkujtoni (o ithtar t librit) kur All-llahu mori zotimin e pejgamberve: Nga ajo se juve ju dhash libr e urtsi, ju patjetr do ta besoni dhe ndihmoni pejgamberin q vjen pas juve, e q vrteton at q ju keni pran vetes. Tha (All-llahu): A pranuat, a e mort sipr obligimin Tim? Ata than: Ne e pranuam! Tha (All-llahu): Dshmoni pra, edhe Un dshmoj bashk me ju!

3.82. E kush shkel kt (zotim) pas ksaj, ata jan jasht respektit ndaj All-llahut.3.83. A mos krkojn ata (ithtart e librit) fe, pos fes s shpallur nga All-llahu? E Atij i

sht dorzuar gjithka ka n qiej e n tok, me dashje e pa dashje dhe tek Ai kthehen.

3.84. Thuaj: Ne i kemi besuar All-llahut, edhe asaj q na u zbrit neve, edhe asaj q i sht zbritur Ibrahimit, Ismailit, Ishakut, Jakubit dhe pasardhsve. Edhe asaj q i sht dhn Musait dhe Isait, edhe asaj q i sht zbritur t gjith pejgamberve nga Zoti i tyre. Ne nuk bjm kurrfar dallimi n mes tyre dhe ne vetm Atij i jemi dorzuar.

3.85. E kush krkon fe tjetr prve fes islame, atij kurrsesi nuk do ti pranohet dhe ai n botn tjetr sht nga t dshpruarit.

3.86. E si ta udhzoj All-llahu nj popull q pas besimit t tyre u bn pabesimtar dhe pasi dshmoi se i drguari sht i vrtet, dhe pasi tju ken ardhur atyre argumente t qarta? All-llahu nuk ia mundson udhzimin e Vet popullit zullumqar.

3.87. Ndshkimi i t tillve sht: mallkimi nga All-llahu, nga engjjt dhe nga gjith njerzimi tok.

3.88. Ata prgjithmon jan n t (n zjarr), atyre as nuk ju lehtsohet dnimi dhe as nuk u jepet afat.

3.89. Prve atyre q pas asaj u penduan dhe u prmirsuan. Vrtet, All-llahu shum fal dhe mshiron.

3.90. Ata, t cilt pas besimit t tyre u bn pabesimtar, e pastaj e shtuan mosbesimin, atyre kurrsesi nuk do tu pranohet pendimi. T tillt jan mu ata t humburit.

3.91. Ata q nuk besuan dhe vdiqn si mosbesimtar, asnjrit prej tyre nuk do ti pranohet pr kompensim, qoft edhe plot faqen e dheut ari. Ata i pret nj dnim i dhembshm dhe pr ta nuk ka ndihmtar.

3.92. Kurr nuk do ta arrini sinqeritetin e plot me besim (as knaqsin e lumtur n xhennet) derisa t mos e jepni m t dhembshmen (m t dashurn) e pasuris suaj. kado q jepni (pr Zotin), All-llahu at e di.

3.93. I tr ushqimi ishte i lejuar pr bijt e israilit, prve atij q Israili (Jakubi) para se t zbriste Tevrati, ia ndaloi vetvetes. Thuaju: Silleni pra nj Tevrat dhe lexoni at, nse jeni t vrtet (n ka thoni) ?

3.94. Ai q edhe pas ksaj shpif gnjeshtra kundr All-llahut, ata vrtet jan mizor.3.95. Thuaj: All-llahu e tha t vrtetn, pra ndiqeni fen e pastr t Ibrahimit, sepse ai nuk

u takonte idhujtarve.3.96. Shtpia (xhamia) e par e ndrtuar pr njerz, sht ajo n Bek (Mekke), e

23

dobishme, udhrrfyese pr mbar njerzimin.3.97. Aty ka shenja t qarta: vendi i Ibrahimit, dhe kush hyn n te, ai sht i sigurt. Pr hir

t All-llahut, vizita e shtpis (Qabes) sht obligim pr at q ka mundsi udhtimi te ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); All-llahu nuk sht i nevojshm pr (ibadetin q e bjn) njerzit.

3.98. Thuaj: O ithtar t librit, prse i mohoni ajetet (argumentet) e All-llahut? E All-llahu mbikqyr at q veproni.

3.99. Thuaj: O ithtar t librit, prse e pengoni at q besoni nga rruga e All-llahut, duke u angazhuar q ta paraqitni at t shtrembr, ndrsa vet ju, jeni dshmues se sht e vrtet! Veprimi juaj nuk mund ti shmanget mbikqyrjes s All-llahut.

3.100. O ju q besuat, n qoft se ju i bindeni nj grupi t atyre q iu sht dhn libri, ata, pas besimit tuaj, do tju kthejn n mosbesimtar.

3.101. Si bn t mos besoni, kur juve jan duke iu lexuar (duke iu shpallur) ajetet e All-llahut dhe kur n mesin tuaj gjendet i drguari i Tij? E kush i prmbahet fes s All-llahut, ai pa dyshim sht i udhzuar n rrugn e drejt.

3.102. O ju q besuat, kini frik All-llahun me sinqeritet t vrtet dhe mos vdisni, pos vetm duke qen musliman (besimtar)!

3.103. Dhe kapuni q t gjith ju pr litarin (fen dhe Kuranin) e All-llahut, e mos u prani! Prkujtojeni nimetin e All-llahut ndaj jush, kur ju (para se ta pranonit fen islame) ishit t armiqsuar, e Ai i bashkoi zemrat tuaja dhe ashtu me dhuntin e Tij aguat t jeni vllezr. Madje ishit n buz t gremins s xhehennemit, e Ai ju shptoi prej tij. Po kshtu All-llahu ua sqaron juve argumentet e veta q ju ta gjeni t vrtetn e lumtur.

3.104. Nga ju le t jet grup q thrret n at q sht e dobishme, urdhron pr pun t mbara dhe ndalon nga e keqja. T tillt jan ata t shptuarit.

3.105. E mos u bni si ata q u ndan dhe u pran pasi u patn zbritur argumentet. Ata do t psojn nj dnim t madh.

3.106. N ditn kur ka fytyra q zbardhen dhe ka fytyra q nxihen. E pr sa u prket atyre fytyrave q jan nxir (u thuhet): A edhe pas besimit tuaj u bt pabesimtar? Vuajeni pra dnimin, pr shkak se ishit q nuk besonit!

3.107. Ndrsa atyre q fytyrat e tyre u jan zbardhur, ata jan n mshirn (xhennetin) e All-llahut dhe aty jan prgjithmon.

3.108. Ja, kto q po ti lexojm ty jan argumentet e sakta t All-llahut. E All-llahu nuk sht ai q e do padrejtsin pr njerz.

3.109. T All-llahut jan ka n qiej dhe ka n tok dhe vetm te All-llahu kthehen shtjet.

3.110. Ju jeni populli m i dobishm, i ardhur pr t mirn e njerzve, t urdhroni pr mir, t ndaloni nga veprat e kqija dhe t besoni n All-llahun. E sikur ithtart e librit t besonin drejt, do t ishte shum m e mir pr ta. Disa prej tyre jan besimtar, po shumica e tyre jan larg rrugs s Zotit.

3.111. Ata kurrsesi nuk mund tju sjellin ndonj dm juve, prve ndonj shqetsimi, po edhe n ju luftofshin, ata do t zbrapsen prej jush. Mandej ata nuk jan t ndihuar.

3.112. Atyre (jehudive) u sht vn njoll e nnmimit kudo q t gjenden, vetm nse kapen pr litarin (fen) e All-llahut dhe kthehen n besn e njerzve (t muslimanve), ata kan shkaktuar kundr vetes prbuzje nga All-llahu, andaj atyre u sht shtruar shtypja e mjerimi. Kt, pr shkak se ata i mohonin argumentet e All-llahut, i mbytnin mizorisht pejgambert dhe pr shkak se kundrshtonin (udhzimet e Zotit) dhe tejkalonin (do norm njerzore).

3.113. Ata (ithtart e librit) nuk jan t njjt. Nga ithtart e librit ka q jan n rrug t drejt, gjat nats lexojn ajetet e All-llahut duke u lutur.

3.114. I besojn All-llahut dhe dits s gjykimit kshillojn pr t mir dhe largojn nga t kqijat, prpiqen pr pun t dobishme, edhe ata jan prej t mirve.

3.115. E fardo t mire q bjn, ajo nuk u mohohet. All-llahu i di shum mir t devotshmit.

24

3.116. Ska dyshim se atyre q nuk besuan, nuk do tu bjn dobi ndaj (dnimit t) All-llahut as pasuria e as fmijt e tyre. Ata jan banues t zjarrit dhe aty jan prgjithmon.

3.117. Shembulli i asaj q ata e japin n kt jet (pr tu lavdruar e pr tu prmendur) sht si i nj er me breshr q godet dhe shkatrron t mbjellat e nj populli q e ka lshuar rrugn n dm t vetes. All-llahu nuk u bri zullum atyre, por ata ishin q i ben t padrejt vetes s vet.

3.118. O ju q besuat, mos i zini pr miq t ngusht t tjert jasht mesit tuaj, ata nuk pushojn s vepruari n dm tuajin, u dshirojn ka u mundon juve. Urrejta kundr jush duket nga gojt e tyre, por ajo q fshehin n gjoksat tyre sht edhe m e madhe. Ne pra, ua kemi sqaruar faktet nse ju i kuptoni.

3.119. Ja, ju (musliman) jeni q i doni ata, e ata nuk u duan juve. Madje ju i besoni librat n trsi (t gjitha shpalljet), e kur ju takojn thon: Ne kemi besuar! E kur veohen, ata nga mllefi kundr jush grisin majet e gishtrinjve. Thuaju: Vdisni me at mllef tuajin! All-llahu e di shum mir se ka mbajn (t fshehtat) zemrat e tyre.

3.120. Nse ju prjetoni ndonj t mir, ata i dshpron ajo, e nse ju godet ndonj e keqe, ata gz