Tower 5 - Shqip

1

Copyright (c) Radimpex * http://www.radimpex.co.yu * e-mail:[email protected] * Tel 011 3809-158

1. HYRJE

1.1 Konfiguracioni i nevojshëm i kompjuterit Programi “Tower 5.0” është program grafik plotësisht pavarur i cili punon nën sistemet operative: “Windows 2000” dhe “Windows XP”. Konfiguracioni minimal i kompjuterit është përcaktuar praktikisht me kërkesat minimale të këtyre sistemeve operative, kështu që programi do të punon në të gjithë kompjuterat ku janë instaluar dhe punojnë këto sisteme. Mirëpo për punë serioze me program, është e dëshirueshme që të keni sa më shumë RAM memorie. Hapësira në disk Vetë programi, pas instalimit ,në disk zënë vend afër 30 MB hapësirë, njëherit kjo është edhe teoritikisht është hapësira e lirë minimale . Mirëpo për punën e vet programit është e nevojshme shumë më tepër hapsirë dhe madhësia e tij mvaret nga madhësia e numrit të problemeve të cilët duhen të llogaritën. Madhësia e hapsirës së lire në disk ndikon edhe në tërë memorien virtuale poseduese të kompjuterit për të cilën do të bëhët fjalë në tekstin në vijim. Memoria Në “Windows” rrethinën programet për punën e tyre përdorin të ashtu quajturën memorien virtuale. Memorien virtuale e përbëjnë RAM (memoria standarde operative e kompjuterit) dhe i ashtuquajturi “swap file “ i cili fizikisht paraqet rritjen e memories operative. Këto të dyja së bashku paraqesin një tërësi –Memorien virtuale. Duke u bazuar në ate se RAM memoria është veçanarisht e shpejtë mund të bihët vendim se në kompjuter me RAM memorie më të madhe, puna me program është më e shpejtë dhe e përshtatshme. Sikur se e përmendëm në fillim të këtij udhëzimi për punë serioze me programe kompjuteri duhët të ketë minimum 256 MB memorie, e dëshirueshme është që të ketë edhe më tepër. Sasia e tërë e duhur e memories virtuale për punën e programit mvarët kryesisht nga ndërlikueshmëria dhe madhësia e problemit që duhet zgjidhur. Meqë programit madhësia më e madhe e kujtesës virtuale i duhet gjatë llogarive të ndikimit të elementeve përfundimtare, kjo mund të ndodh që me rastin e aktivizimit të llogaritjës programi të jepë vrejtje se nuk ka kujtesë virtuale të mjaftueshme. Pasi që sasia e RAM memories është fikse gjegjsisht ka aq sa është ndërtuar në kompjuter, kjo praktikisht , madhësia e memories virtuale mvarët kryesisht nga vendi i lire në disk dhe zgjidhja për këte problem është rezervimi i hapsirës më të madhe në disk permes të ashtuquajturit “swap file”. Nëse disku ka më shumë participime ose në kompjuter ka më shumë disqe patjetër duhët mundësuar Windows –it që “swap file” të formoji në disk (participimin ) me hapsirë të lire më të madhe. Në tekstin e ardhshëm do të paraqesim mënyrën e vërifikimit të rregulluarit të madhësisë së hapësirës në disk për krijimin e “swap file”. Të rregulluarit e memories virtuale për Windows 2000 Prej “Start” mënysë aktivizo opcionin “Settings”=>”Control Panel”

2


Në dritarën e hapur ,me klikun e dyfishtë të miut aktivizo ikonën “System” , pas së cilës do të hapët korniza për dialog “System Propertis”.

Me klikimin e miut në opcionin “Advance” hapëni regjistrin

Aktivizo fushën komanduese “Performance options…”

3


Për ndryshimin e të dhënave të madhësë së kujtesës virtuale , aktivizo fushën komanduese“Change…”

Në kornizat për editim të paraqitura i jepni të dhënat sikur në foto. Për pranimin e vlerave të reja aktivizo fushën komanduese “Set “ e pastaj përmes të opcionit “OK” dilni së pari nga kjo e pastaj edhe nga urdhri “System”. Të rregulluarit e memories virtuale - Windows XP Nga “Start” mëny aktivizo opcionin “Settings”=> “Control Panel “ =>”System”.

Me klikimin e miut në opcionin “Advsnced”, hapëni këtë regjistër,

4


Aktivizo fushën komanduese “ Settings ”.

Për ndryshimin e të dhënave të memories virtuale aktivizo fushën komanduese “Change.."

Në kornizat për editim të paraqitura , i jepni të dhënat sikur se në foto. Për pranimin e vlerave të reja aktivizo fushën komanduese “ Set”, e pas kësaj përmes opcionit “OK” dilni së pari prej kësaj e pastaj prej dritareve tjera të urdhërit “System”. Për të llogaritur shumë shembuj vetëm kufizimi i Windows-it për çështje të lokacionit të memories prej 2GB mund të jetë një pengesë. Kjo pengesë tek sistemi operativ Windows XP, mund të çvendoset nga 2GB në 3GB.

5


Do të ishte mire të bëjmë konfigurimin e rinjë për ngritjën e Windows XP- së,dhe pastaj këtij konfiguracioni tia rregullojmë parametrat. Kjo bëhet në këte mënyrë: Nga “Start” mënya aktivizo opcionin “Progams”=>”Accessories”=>”Command Promt”. Në linjën komanduese duhet të vëjmë instrukcionin e ardhshëm: bootcfg/copy/d”WindowsXP-3GB”/id 1 Në këte mënyrë është krijuar edhe një konfiguracion i sistemit operativ i cili bazohët në konfiguracionin numër 1, por me emrin “Windows XP-3GB”. Mandej vendoset : bootcfg/raw/3gb/id2 Në këte mënyrë konfiguracionit të mëparshëm të krijuar “WindowsXP-3GB”,i kemi dhënë opcionin për mbështetje të kujtesës virtuale prej 3GB. Për ta vërtetuar se e gjithë kjo është bërë ashtu si duhet, duhet të shkruajmë bootcfg Pas kësaj në ekran duhët të çfaqën këto të dhëna: Boot Loader Settings -------------------- timeout: 30 default: multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINNT Boot Entries ------------ Boot entry ID: 1 Friendly Name: "Microsoft Windows XP Professional" Path: multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINNT OS Load Options: /fastdetect Boot entry ID: 2 Friendly Name: "Windows XP - 3GB" Path: multi(0)disk(0)rdisk(0)partition(1)\WINNT Që të këthehemi në Windows me rrethinën nga vija komanduese command prompt shkruaj shprehjen : Exit Me startimin e ardhshëm të (boot) Windows –it do të çfaqën dy konfiguracione . Nëse zgjedhët “windows XP –3GB” Tower ka mundësi të shfrytëzoj 3GB memorie. Në këte mënyrë mund të llogaritni shembuj të mëdhenjë. Për informacione më të detajizuara mund ta konsultoni Help sistemin për WindowsXP. Kartela Grafike Puna e programit është e mbështetur në gjitha rezulucionet standarde të cilat janë të parapara për “Windows” aplikacionet. Meqë programi në punën e vetë shfrytëzon paraqitjen e renderuar tri dimenzionale të modelit për këte është e duhur që kartela e juaj të ketë të instaluar drajverin i cili mbështet ngjyrat 16-bitëshe ose 32-bitëshe. Nëse kjo nuk ndodhë atëherë programi pas startimit do të jep vërejtjen përkatëse.

6


Verifikimin e instalimit të drajverit mund ta gjeni nëse nga “Start” mënya aktivizohet opcioni “Settings”=>”Control Panel”.

Në dritarën e hapur me klikun e dyfisht të miut në ikonën “Display “ pas së cilës do të hapët korniza për dialog “Display Properties “

Me klikimin e miut në opcionin “Settings” hapni këte regjistër

7


Në përgjithësi që të mundëni ta ngritni programin, në listen “Colors” është e duhur që të vendoset “High Color(16bit) ose True Color(32bit)” Paisjet dalëse Prej paisjeve dalëse për shtypje programi mbështetë gjitha paisjet të cilat i mbështet vetë “Windows “ sistemi operative dhe drajverët e instaluar.

1.2 Instalimi i programit Për instalim të rregullt të programit është e domosdoshme që të keni CD dhe hardlock gjegjës. Pasiqë ekzistojnë verzione të veçanta të rrjetave të programeve tona dhe tipe të ndryshme të hardlock-ëve (kufizuesit e veqant kohor të rrjetit), poashtu duhet ditur edhe numrin serik të instalimit. Roli i këtij numri serik është që nga instalimi universal i CD-së të pregatitet instalimi për hardlock tuaj. Çdo shfrytëzues ka numrin serik të instalimit të veçantë dhe ai e përcakton tipin e instalimit dhe regjimin e punës së programit.Në rast se në ndërkohë do të shtoni ndonjë modul programi do të merrni numrin e rinjë serik për çka i vjetri më nuk do të vlejë. Vlenë: Meqë Windows ka trajtim të posaqëm ndaj USB paisjeve ,dhe nëse me program keni marrur hardlock, mos e vendosni ju vetë në kompjuter para se Tower-programi instalues këte të kërkojë nga Ju .Nëse gabimisht e vendosni hardlokun, menjëher ndërpreni procedurën. Ky sygjerim gjithësesi i përgjigjet vendosjes së pare të USB hatdlock –ut në kompjuter. Pas instalimit të pare të programit “Tower”, USB hardlock mundeni lirisht ta vendosni dhe ta largoni nga kompjuteri i dhënë. 1.2.1 Instalimi i veçant i programit Nga CD –ja instaluese ngritet programi “ \Tower5\Setap.exe” pas sëcilës programi së pari do ta bëjë verifikimin se a ka qenë më pare i instaluar drajveri për hardlock dhe nëse nuk ka qenë automatikishtë do ta instalojë. Pas instalimit të drajverit programi do të jepë këtë porosi :

8


Gjatë instalimit është e obliguar prania e hardlock-ut , për këte porosi progami Juve ju njofton që të verifikoni pranin e hardlock-utnë kompjuter. Në varësi nga lloji i hardlock-ut të cilin e posedoni, mund ta kyqëni ose në (LPT), ose në portinUSB të kompjuterit tuaj. Hardlok-ët për portin parallel, në anën e fundme kanë “pjesën femrore” e cila mundëson edhe kyqjen e printerit pas tij.

Vendosja e LPT hardlock-ut në portin parallel të kompjuterit

Në rastin kur keni USB hardlock dhe nëse gabimisht para instalimit të programit e keni kyqur në kompjuter ,duhet që të hiqet , e mandej të vendoset në USB port (resetimi i portit).

Ndezja e llampës në USB hardlock-un do të tregojë vendosjen e sajë në rregull.

Kur e keni vendosur harlock, aktivizoni fushën komanduese “OK” mbas së cilës do të fillojë instalimi. Në rastin kur nuk bëhet fjalë për instalim të pare të programit në kompjuterin e dhënë ,programi do ta kalojë procedurën e mëparshme të përshkruar dhe menjëherë do të fillojë me instalimin e programit. Nëekran do të çfaqët korniza për dialog e formës si vijon.

9


Nga lista e mbyllur zgjedhni gjuhën e instalimit dhe pas kësaj aktivizoni fushën komanduese “OK”

Për ta vazhduar instalimin aktivizo fushën komanduese “Next”

10


Në pjesën qëndrore të kornizës për dialog gjendet marrveshtja e cila përshkruan kushtet e përdorimit të programit. Do ta studjoni mire dhe në rastë se pajtoheni dhe nëse ju pajtoheni vendosni tastin në “Pajtohem me marrveshtjën”. Pas kësaj pason fusha komanduese “Next”, me aktivizimin e sëcilës procedura e instalimit do të vazhdoj.

Në këte kornizë për dialog përcaktohet se ka të bëjë me instalimin e vequar apo me instalimin e programit në rrjetë. Me klikimin e mausit në ikonën “E vequar” e vendosni këte tip të instalimit si aktual dhe aktivizo fushën komanduese “Next”.

Në kornizën për editim “Pronari i licencës” shkruani saktësisht emrin e firmës tuaj duke pasur parasysh që kjo e dhënë do të shkruhët në kreun e çdo faqe të projektit tuaj. Të ju kujtojtojmë se me marveshje paraprakisht jeni i obliguar që të shkruani saktësishtë shfrytëzuesin e licencës. Të dhënat e kompletuara për projektin si dhe mbi shfrytëzuesin e sherbimeve tuaja do të keni mundësi që tërësisht ti definoni në kreun e dokumentacionit të projektit.(shiqo kapitullin“7.17.1”). Në kornizën për editim“Numri regjistrues “ saktësisht jepni numrin e saktë të instalimit, të cilin e keni fituar nga distributeri i juaj. Pas kësaj aktivizo fushën komanduese “Next“.

11


Në këtë kornizë për dialog jepet vendi në disk në të cilin duhet instaluar progamin. Nëse nuk jeni i kënaqur me rrugën e ofruar keni mundësi ose nga korniza për editim “Direktoriumi për instalim” ti jepni plotësisht vend të mjaftueshëm në disk ose me klikimin në fushën komanduese e cila gjëndet në anën e djathtë të kësaj kornize për editim , zdhedhni rrugën e dëshiruar.Pasi të keni përcaktuar vendin në disk, për vazhdimin e instalimit aktivizo fushën komanduese “Next”. Në rast se në direktoriumin e dhënë për instalim është i instaluar programi i juaj i mëparshëm , programi do ju jep vrejtje dhe do ju mundësoj ose ti mbani datotekat e më parshme ,ose ti zëvendsoni ato me të rejat.

Për të vendosur më lehtë për njërin prej veprimeve të parapara të programit do të parashtrojmë listen e datotekave në të cilat ruhen të dhënat të cilat janë të mundshme për ndryshim gjatë punës me program. Tower$dis- Datoteka e konfiguruar me ngjyrat e entiteteve të cilat janë vendosur permes urdhërit “Parametrat” Tower$vis- Datoteka e konfiguruar për rregullim e gjendjës së kjartësisë në saje të urdhërit “Dukshmëria” Tower$mtr- Datoteka me biblotekën e profileve të çeliçeve e cila përdoret gjatë definimit të karakteristikave të

trajeve, pllakave, mureve,dhe shtyllave. Tower$prf- Datoteka me biblotekën e profileve të çelikut e cila përdorët gjatë definimit të karakteristikave të

prerjeve tërthore të trajeve dhe shtyllave. Tower$dim- Datoteka me të dhënat mbi kualitetin e materialit të cilat programi i përdorë gjat dimenzionimit të

seksioneve për gjitha standardet. Këto të dhëna azhurohen përmes urdhërit “Dimensionimi”=>”Beton”=> “Përshkrimet”.

Tower$arm- Datoteka e definuar me llojet e armatutave e cila përdorët gjatë përvetësimit të armaturës në pllaka dhe mure.

Tower$sk- Baza e lakoreve spektrale të cilën mundëni ta krijoni me opcionin e llogarisë seizmike “Lakorja spektrale e kënaqshme”.

Tower$vet- Baza e erërave e cila mund të krijohët në bazë të urdhërit për dhënje të ngarkesave sipërfaqësore në sipërfaqe të lakuara.

Tower.$vet- Baza me skema të definuara të ngarkesave lëvizëse Tower$ks- Datoteka me konfigurimin e paletës së ngjyrave e cila përdoret në kuadër të urdhërit “Kontrolli i

setave” Tower$har- Baza e llojeve të letrës e cila përdorët gjatë krijimit të dokumentacionit projektues.

12


Tower$dr- Datoteka për hartimin e shënimeve. Nëse jeni në qasje më herët me program, dhe të gjitha bazat i keni përshtatur problemeve të juaja ju propozojmë që të aktivizoni fushën komanduese “No” që do të bëjë vetëm renovimin e programit të kryer gjërsa konfigurimi i datotekave do të mbetet i pandryshuar.

Programi tani i paraqet gjithë parametrat që gjatë instalimit i keni vendosur ,dhe nëse jeni të kënaqur me ato, është e duhur që të klikoni në fushën komanduese “finish” pas së cilës do të fillojë vetë procesi i instalimit të programit. Së shpejti në ekran do të çfaqet informata mbi realizimin e suksesshëm të instalimit.

Me aktivizimin e fushës komanduese “OK” programi instalues do të përfundoj punën e vetë. Në rastë se hardlock nuk është i kyqur në kompjuter programi do të ndërprej procesin e instalimit dhe do të jepë këte vrejtje:

13


Nëse hardlock është i kyqur në kompjuter, por keni gabuar gjat dhënjës së numrit regjistrues, fusha komanduese “Finish“ do të jetë e pa arësyeshme për aktivizim. Në vetë kornizën për dialog programi do të shkruaj informatën se është dhënë gabim numri regjistues.

Në këtë rastë Ju mbetet që përmes fushës komanduese “Back” të ktheheni në konizën për dialog për dhënjën e numrit regjistrues dhe atë ta jepni saktë. 1.2.2 Instalimi në rrjetë Që progrmi të mundë të punojë në gjithë kompjuterët në rrjetë është e duhur që ndërmjet tyre të vehet në përdorim së paku njëri prej protokoleve :TCP/IP, NETBIOS,ose IPX. Vetë proçesi i instalimit të rrjetit zhvillohet në dy hapa. Në të parin në diskun e serverit bëhet instalimi i serverit, kurse në të dytin nga disku i serverit bëhet instalimi klientel, në gjithë terminalët në të cilët duhët të kryhet instalim. Përkatësisht në server duhet gjithnjë të jetë i ngritur (aktivizuar) “licence menager”, programi i cili kontrollon hardlock-un e rrjetit. Meqë serveri shërben vetëm për vendosjën e hardlock-ut ,dhe vendosjen e programeve ekzekutive, për këtë arësye performancat e serverit aspak nuk ndikojnë në shpejtësin e punës së programit.Më shumë është e rëndësishme që vetë rrjeta të jetë mjaftë e shpejtë ashtuqë verifikimi i pranisë së hardlok-ut sa më shpejtë të realizohët. Instalimi i serverit në rrjetën e Windows-it Ngase performancat e serverit nuk ndikojnë në shpejtësinë e punës së programit, mu për këte si server mund ta definoni cilin do kompjuter në rrjetë. Kjo do të thotë me rëndësi është që në te të bëhet instalimi server i programit, i bashkangjitur hardlocku i rrjetit, dhe të jetë i ngritur “licence menager”. Duke marrë parasysh se gjatë instalimit, programi në “Registry” i plotësohën disa të dhëna të cilat janë të domosdoshme për punën e programit ekzekutiv, kjo është e duhur që në server të “log”-oni si “Administrator”.

14


Në server nga CD-ja instaluese filloni programin “\Tower5\Setup.exe, kryeni të njejtin veprim sikur se te instalimi i veqantë (shiqo kapitullin “1.2.1”), i gjithë përshkrimi i mëparshëm për vendosjën e USB hardlock-ut vlen edhe këtu. Gjithësesi në këte rast për llojin e instalimit duhët zgjedhur ikonën “Rrjeta”.

Pas përfundimit të instalimit të server programit nga CD-ja për instalim, në diskun e serverit kopjoni fajlin “Hasp\NHSRVW32.EXE”. Meqë ky program duhet gjithnjë të jetë i ngritur në server ,do të ishte mire ta kopjoni në “Startup” direktoriumin, e cili mundëson ngritjën e tij të përhershme me rastin e kyqjës së serverit. Pas aktivizimit të “Licence manager “-it në këndin e majtë të poshtëm të ekranit do të çfaqet ikona e kuqe.

Ikona e kuqe tregon që “Licence menager”është aktiv.

Më klikimin e dyfishtë të mausit mbi këte ikonë, paraqitet dritarja e maximalizuar e “Licence menager”-it.

15


Me zgjedhjen e urdhërit “Exit”, dritarën e “Licence menager” prap mund ta minimizoni. Në rastë se ky program nuk është i startuar në server ,nuk do të mundë të keni qasje me hardlock-un e rrjetit dhe me asnjë nga kompjuterët e lidhur në rrjetë, me çrast është e pa mundur edhe vetë puna me programin e realizuar. Do ju kujtojmë se nese dëshironi që programin ta instaloni edhe në server ,duhet që në të bëhet instalimi klient programit, në mënyrë krejtësishtë të njejtë sikur se në kompjuterët tjerë të rrjetit. Server instalimi në Novell rrjetën. Gjatë vetë instalimit të programit duhet të kyqni hardlock-un e rrjetit në LPT, gjegjësisht në USB në portin e serverit tuaj. Meqë në “Novell” serverët nuk mund të kryhën Windows aplikacionet , për këtë shkak server instalimi në “Novell” serverin kryhet me kopjimin e thjeshtë të direktoriumit instalues në disk “Novell” serverit. Pra nga CD-ja instaluese në diskun e serverit kopjoni e gjith direktoriumin “\Tower5”. Për ngritjën e “Licence menager”-it i cili kontrollon punën e hardlock-ut, është e duhur që nga CD-ja të kopjohet fajli:”\Hasp\haspserv.nlm” në direktoriumin e SYSTEM serverit. Për ta ngritur “Licence menager “-in aktivizo urdhërin : load haspserv Së shpejti në ekran do të paraqitët informata se çfar protokoli përdorët. Për ngritjën automatike të “licence menager “-it gjatë kyqjës së serverit në fajlin “autoexec.ncf” i cili ndodhet në direktoriumun “sys.system”, mund tja shtoni rendin load haspserv Klient instalimi Nga kompjuteri me të cilin punoni dëshironi të punoni me program, është e duhur që të pozicionoheni në diskun e serverit dhe nga direktoriumi nga është bërë server instalimi filloni programin instalues “ Setup.exe”. Pra klient instalimi nuk bëhët nga CD-ja instaluese por nga disketa e serverit ,dhe ate nga direktoriumi ku është bërë server instalimi. Nëse nuk keni ndryshuar default rrugën (rrugën e definuar) të cilën programi instalues e ka ofruar gjatë server instalimit atëher ajo ndodhet në diskun e serverit në direktoriumin “\Program/Files\Radimpex\Server\Tower5\”.

Për vazhdimin e klient instalimit aktivizo fushën komanduese “Next”.

16


Në këtë kornizë për dialog është e duhur që të jepet vendi në disk ku do të jetë i instaluar klient instalimi, dhe të aktivizohet fusha komanduese “Next”.

Programi tani i tregon gjithë parametrat të cilët gjatë klient instalimit i keni vendosur, dhe nëse jeni të kënaqur më ato është e duhur që të klikoni fushën komanduese “Finish”, pas së cilës do të fillojë vetë proçesi i instalimit të programit. Në proçesin e klient instalimit programi në “Registry” i shkruan gjitha informatat e nevojshme, kurse në direktorium e dhënë do të kopjojë vetëm datotekat e konfiguracioneve. Programi ekzekutiv do të mbetët në diskun e serverit kurse programi në terminale do të bëjë ndërlidhje (linka) ndaj tyre. Së shpejti në ekran do të paraqitët informata se është realizuar me sukses klient instalimi .

17


Veprimin e përshkruar më pare të klient instalimit kryeni edhe në kompjuterët tjerë në rrjetë në të cilët dëshironi të përdorni program.

1.3 De – instalimi i programit Në rastë se dëshironi që ta largoni programin e instaluar , atëher është e duhur që nga “Start “ menya të aktivizohët opcioni “Settings”=>”Control Panel”.

Në dritarën e hapur , me klikimin e dyfishtë të miut aktivizo ikonën “Add/Remove Programs”, dhe do të hapët korniza për dialog

18


Në listen e paraqitur të të gjithë programeve të instaluara, zgjidhni programin “Tower5”, dhe aktivizo fushën komanduese “Change/Remove “. Në rast se dëshironi ta largoni server instalimin, zgjedhni program “Tower5Server”, kurse në rastin e Klient instalimit programin :”Tower5Client”. Meqë ky është akcion është destruktiv programi kërkon vërtetim për këte.

Me aktivizimin e fushës komanduese “ Yes”, do të fillojë veprimi i de-instalimit, kurse në ekran së shpejti do të paraqitët informata mbi de-instalimin e suksesshëm të programit.

Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, programi “Tower5” definitivishtë do të jetë i larguar nga kompjuteri, kurse Windows do të këthehët në pamjen e më parshme të kornizës për dialog për de-instalim , të programeve më pare të instaluara.

1.4 Startimi i programit Meqë programi në punën e vetë gjithnjë verteton pranin e hardlock-ut prandaj para startimit të programit patjetër e vendosni në LPT, gjegjësisht në USB port të kompjuterit tuaj. Vetë programi niset nga “Start “ menya me zgjedhjën e opcionit :”Programs”=>”Radimpex=>Tower5Client”.

19


Në të dyja rastet në ekran së shpejti do të paraqitet maska hyrëse , e pastaj, edhe vetë pamja e programit “Tower”.

1.5 Koncepti bazë dhe organizimi i programit Programi “Tower”shërben për analizën dinamike dhe statike të konstrukcioneve të rrafshta dhe hapësinore.Llogaria realizohet me metodën e elementeve të fundme, kurse gjeometria e modelit definohet grafikisht me vizatim vetëm të konturave të elementeve konstruktive dhe ngarkesave . Programi përbëhet prej katër moduleve të cilat janë mes veti të lidhura: ♦ Futja e të dhënave ♦ Formimi i rrjetit ♦ Llogaria ♦ Përpunimi i të dhënave Pas startimit të programit gjithnjë hasim në modulin e pare :”Futja e të dhënave”. Principi punës me program është se në modulin e parë “Futja e të dhënave “ ipen të gjitha të dhënat hyrëse të duhura për definimin e problemit. Mandej kalojmë në modulin “Formomi i rrjetit” pasi që i gjenerojmë elementët përfundimtare të rrjetit zgjedhët opcioni për llogari “Përpunimi i të dhënave”. Pas përfundimit të llogarisë analizohen ndikimet e llogaritura, dimenzionohen elementet e konstrukcionit dhe formohet dokumentacioni projektues. Kalimi nga njëri modul në tjetrin zhvillohet me zgjedhjen e opcioneve nga menya “Modulet”. Para se të fillojmë me sqarimin detajizuar të mënyrës së punës së 3D interfejzit grafik, do të sqarojmë karakteristikat themelore të cilat ndikojnë në modelin hapësinorë dhe përdorën në program. Niveli është rrafsh horizontal i cili vendoset në naltësi të caktuar duke ja dhënë koordinatat zlobale Z. Elementet konstruktive të cilat vendosën në nivele quhen Etazhe. Rami është pjesa vertikale e modelit i cili në vete mund të përbëjë: traje, shtylla dhe mure. I vetmi kusht që të gjithë elementet e ramit të shtrihën në rrafshin vertikal pozita e të cilit përcaktohet me dy pika në dispozitën e modelit. Në rastët e rameve cilindrike, pozita e tyre është në dispozitën e modelit përcaktohet me hark.

20


2. INTERFEJZI GRAFIK

2.1 Dukja e ekranit Në të gjitha modullet e programit, dukja ekranit është e njejtë, respektivisht është i ndarë në këto zona: ♦ menyja horizontale ♦ zona e ikonave ♦ vija statusore ♦ vija e urdhërave ♦ zona e vizatimit dhe ♦ lista e niveleve

Dukja e ekranit modullin “Futja e shënimeve”

Menyja horizontale është zone e cila gjindet në rrshtin e dytë të ekranit nga lartë. Në këtë zone janë shënuar titujt e grupave të caktuara të urdhërave. Zona e ikonave është sipërfaqe me ikona të cilat janë të vendosura nën menynë horizontale dhe përbri vijës së djathtë të ekranit. Vija statusore gjindet në fund të ekranit dhe në të janë të shkruara informata të caktuara për statusin e programit. Ajo është e ndarë në pesë fusha dhe në të janë të treguara këto informata: - Shënimi mbi numrin rendor dhe titullin e rastit të ngarkesës - Shënimi mbi koordinatat të cilat përcaktojnë pozitën momentale të miut - Shënimi mbi njësinë matëse të cilat janë momentalisht meritore - Zona e ikonave të cilat definojnë gjendjen e llogaritjes së modelit me të cilin punohet. Me pruarjen e miut në pozitën

e cilësdo të këtyre ikonave, do të fitoni informatën për rendësinë e ikonës së dhënë si dhe për gjendjen e saj. Këto ikona informatat si vijon:

A është regjeneruar rrjeta e elementeve të fundme apo jo. Në se rrjeta është regjeneruar do të merrni informatën mbi numrin e nyjeve në krejt modelin.

A është i llogaruar modeli apo jo. Në se po atëher do të keni informatën se si ka vajtur llogaria sipas teorisë së rendit të I-rë apo të II-të.

A është kryer analiza modale apo jo.

21


A është kryer llogaria e stabilitetit apo jo.

- Informacija o autoru programa: “Copyright Radimpex” Vija komanduese është zone në lartësi të një rendit e cila gjindet menjëher mbi vojën statusore. Kjo vijë e ndërron përmbajtjen e vet dhe bëhet urdhëruese tek atëher kur aktivizohet ndonjë urdhër. Në gjendjen e pritjes, kur nuk është zgjedhur asnjë urdhër, në të shkruhet emri i modullit në të cilin gjindet momentalisht programi. Një dukje e tillë e vijës komanduese tregon se programi prêt që ti ipet ndonjë urdhër. Zona e vizatimit paraqet pjesën tjetër qëndrore të ekranit. Zona e ekranit përbëhet prej tri dritareve dhe secila prej tyre e ka emërtimin e vet dhe dedikimin e definuar kjartë të saj:

“3D dukja” - kjo dritare shërben për 3D vizatim dhe në të gjithnjë tregohet 3D dukja e tërë konstruksionit hapësinor

“2D dukja” - kjo dritare shërben për 2D vizatim dhe në të gjithnjë tregohen disa nga pjesët në rrafshin 2D të konstruksionit hapësinor

“Dispozita” - në këtë dritare tregohen skematikisht pozita e ramave në bazën e objektit Lista e niveleve gjindet menjëher mbi dritaren e “3D dukjes” dhe shërben për punë me nivele respektivisht me rrafshe horizontale të cilët janë të përcaktuar me emrin e vet dhe koordinatën globale Z e cila përcakton pozitën e saj në hapësirë. Derisa është miu në zonën e vizatimit, ai ka formën e një kryqi të vogël, çka njëherit tregon se ky është pjesa e dedikuar për vizatim e ekranit përderisa në pozitat tjera ka formën e shigjetës. Me aktivizimin e tasterit funksional “F7” mundet të ndërrohet forma e miut në zonën e vizatimit.

Dukja e miut kur aktivizohet tasteri funksional “F4”

Edhe një aktivizim i tasterit funksional “F4” e këthen formën paraprake. Gjatë punës me program, me rastin e ndonjë aksioni të kryer pa sukses, në zonën e vizatimit ka mundësi të paraqitet vërejtja për gabimin.

22


Ky tip i vërejtjes për gabim do të qëndron në ekran krejt deri sa nuk lëvizë miu ashtu që të del prej gabaritit të dritares me vërejtje për gabim ose nuk e shtypni ndonjërin prej tasterave.

2.2 Renditja dhe madhësia e dritares për vizatim Sikurse që u theksua në kapitullin paraprak, zona e vizatimit përbëhet prej tri dritareve, gjatë të cilave secila prej tyre e ka emrin e vet dhe kjartë të definuar dedikimin. Në këndin e majtë të lartë secilës prej dritareve i shkruhet emërtimi i saj dhe në cilindo moment njëra prej tyre është active. Me klikimin e miut mbi zonën me emër të dritares, ndërrohet “fokusi” respektivisht ajo dritare bëhet momentalisht aktive. Indikatori se dritarja është aktive është mënyra e shkrimit të emrit të saj me çrast kjartë dallohet prej dy dritareve tjera.

Me klikimin e miut mbi emërtimin e dritares “2D dukja” u bë fokus në këtë dritare

Klikimi i dyfishtë mbi emërtimin e dritares sjellë deri te rritja maximale e tij.

23


Klikimi i dyfishtë mbi emërtimin e dritares ka sjellë deri te rritja maximale e tij.

Përsëri klikimi i dyfishtë mbi emërtimin e dritares maximalisht të rritur sjellë deri te renditja e zakonshme e dritares në zonën e vizatimit.

Renditja e zakonshme e dritares në zonën e vizatimit

Renditjen e dritares mundeni lehtë ta sinkronizoni sipas nevojës duke bërë zgjedhjen e urdhërave në menynë “Window”. Me zgjedhjen e njërës nga urdhërat në menynë “Window”: “2D dukja”, “3D dukja” ose “Dispozita”, sjellë deri te vendosja e asaj dritareje në zonën e djathtë të vizatimit me çrast ajo do të jetë me dimensione më të mëdha prej dy tjerave. Për shembull me zgjedhjen e urdhërit “Window” -> “3D dukja” do të sjellë deri te dukja si vijon e ekranit.

24


Me zgjedhjen e urdhërit “3D dukja” prej menysë “Window”,

ka sjellë deri te kjo renditje e dritareve Urdhëri “Rrite majtas” punon si një dërprerës respektivisht me zgjedhjen e tij ai bëhet i ndezur respektivisht i ndalur. Kur është e vendosur në pozitën e ndezur atëher para emrit të tij në menynë Window shkruhet simboli “√” kurse renditja e dritareve fiton asi pozite që dritarja e madhe është përbri vijës së majtë të zones së vizatimit.

Me vendosjen e urdhërit “Rrite majtas" prej menysë “Window”, në gjendje të ndezur,

e vendosi dritaren më të madhe përgjatë vijës së majtë të ekranit Aktivizimi i përsëritur i këtij urdhëri do të sjellë deri te çkyçja (ndalja) e saj dhe këthimi në “default” gjendjen e dritares kur dritarja e madhe përbri vijës së djathtë të zones së vizatimit. Të gjithë urdhërat për operacione me dritare mundeni ti thirrni si transparente, respektivisht mund ti thirrni gjatë kryerjes së ndonjë urdhëri tjetër.

2.3 Puna me dritare Përmbajtja e “3D dukjes” dhe “Dispozita” janë gjithnjë të njejta. Në dritaren “3D dukja”, gjithnjë tregohen pamjet tridimenzionale të krejt modelit, kurse në “Dispozita” paraqitja shematike e pozitës së ramave në bazën e objektit. Për ndryshim prej këtyre dy dritareve, përmbajtja e “2D dukja” mundet të ndërrohet dhe në të mund të tregohet ose përmbajtja e nivelit aktual aktiv ose përmabjtja e ramit aktual aktiv. Emërtimi i nivelit aktiv është i shkruar në vet listen e niveleve deri sa rami aktiv aktual në dritaren e dispozitës gjithnjë kjartë theksohet me ngjyrë të posaçme në mënyrë që të dallohet prej ramave tjerë.

25


Në këtë shembull momentalisht është aktiv niveli i cili quhet “Themelet” dhe i cili gjindet në lartësinë [Z=0,00], kurse momentalisht aktiv është rami i fundit i majtë drejtimi i të cilit është në drejtim të aksit global Y

Nëse fokusi vendoset në dritaren “Dispozita”, atëher në dritaren “2D dukja” do të tregohet rami momental aktiv.

M eklikimin e miut mbi emërtimin e dritares “Dispozita” erdhi deri te

paraqitja e përmbajtjes së ramit aktiv në dritaren “2D dukja” Me klikimin e miut mbi listen e niveleve, do vihet deri te paraqitja e nivelit aktiv në dritaren “2D dukja”. Pasi që fokusi nuk mundet të jetë në listen e niveleve, por në njërën nga tri dritaret, klikimi i miut mbi listën e niveleve, automatikisht aktiv do të bëhet dritarja “2D dukja”.

26


Klikimi i miut mbi listën e niveleve do të sjellë deri te paraqitja e përmbajtjes të atij niveli në dritaren “2D dukja” dhe vendos dritaren “2D dukja” aktive

Në mënyrë që të shifet kjartë në secilin moment, çka është treguar momentalisht në dritaren “2D dukje”, në vazhdim të emërtimit të kësaj dritareje shkruhet ose emri i ramit momental aktiv ose emri i nivelit dhe koordinata e saj e lartësisë, mvarësisht prej asaj se çka është zgjedh për paraqitje në dritaren “2D dukja”.

Komentimi “Themelet [0.00]” kjartë tregon se në dritaren “2D dukja”

Tregohet përmbajtja e nivelit i cili quhet “Themelet” dhe që ai gjindet në kuotën e lartësisë Z=0.00. Të theksojmë se në dritaren “2D dukja” përveç të gjitha elementeve konstruktive të cilët i takojnë rrafshit të dhënë (horizontal ose vertikal), tregojnë edhe të gjithë elementët konstruktiv të cilët takojnë ose depërtojnë nëpër atë rrafsh. Paraqitja e këtyre elementeve të konstruksionit është shumë e rendësishme si për shkak të pamjes më të kjartë të asaj pjese të konstruksionit hapësinor, ashtu edhe për shkak se ato elemente mund të selektohen përmes OSNAP kriteriumit për zgjedhje të pikave (shiqo kapitullin “2.5.4”).

27


Simbolet e treguar në dritaren “2D dukja”, përcaktojnë pozitën e të gjitha trajeve

dhe mbështetësve vijor të cilët depërtojnë përtej ramit momental aktiv Në fund do të themi se në dritaren “2D dukja”, përveç paraqitjes së ramave dhe niveleve, mund të vendosim edhe paraqitjen në rrafsh të një pjese lirisht të zgjedhur të konstruksionit hapësinor, për çka do të bëhet fjalë më shumë më vonë (shiqo kapitullin “2.14”).

2.4 Aktivizimi i urdhërave Të gjithë urdhërat në program munden barabarësisht të aktivizohen, si prej menysë horizontale ashtu edhe me zgjedhjen e ikonës e cila është e paraparë për ekzekutimin e atij urdhëri. Përderisa miu është në pozitë të tregon në ndonjërën prej ikonave, pas një kohe të caktuar në ekran do të hapet një dritare e vogël në të cilën do të shkruhet rëndësia e asaj ikone.

Me sjelljen e miut në pozitë që të tregon një ikonë të caktuar,

do të vie deri ta paraqitja e tekstit që tregon rolin e saj Ky opcion paraqet ndihmë të madhe e sidomos në fillim të punës me program. Për shkak të kufizmit të vendit në ekran, kuptohet se nuk kemi pasë mundësi që për të gjithë urdhërat të krijojmë ikona, por vetëm për ato të cilat janë të rendësishme në përdorim. Urdhërat, për të cilët nuk janë krijuar ikonat, mundeni ti aktivizoni prej sistemit të menyve. Duke marrë parasysh që secila prej dritareve ka dedikimin specifik, për këtë arësy nuk ka mundësi që të gjithë urdhërat në program të aktivizohen barabarësisht në të gjitha dritaret. Pa marrë parasysh dritaren aktive momentale, programi prapëseprap do të lejon të aktivizoni cilindo urdhër, por gjatë zgjedhjes së pikave në dritare të posaçme do të bënë kontrollin se a është e mundur zgjedhja e asaj pike dhe sipas nevojës të jep vërejtje adekuate.

28


Pasi që në menynë horizontale nuk gjinden të gjithë urdhërat të cilët i çfrytëzon programi, me klikimin e tasterit të djathtë mbi emërtimin e çdo dritareje, hapet menyja në të cilat janë urdhërat të cilët janë specifikisht të lidhur vetëm me atë dritare të dhënë.

Me klikimin e tasterit të djathtë mbi emërtimin e dritares “Dispozita”

u vendos fokusi në këtë dritare dhe u hapë menyja me urdhërat të cilat specifikisht të lidhura vetëm me atë dritare.

2.4.1 Përsëritja dhe ndërpreja e urdhërave Shpesh paraqitet nevoja për zgjedhjen e përsëritur të urdhërit i cili posa kishte përfunduar. Në këto raste nuk keni nevojë që përsëri ta aktivizoni urdhërin e njejt, por vetëm me klikimin në tasterin “ENTER” ose në klikimin në tasterin e djathtë të miut. Gjithsesi se urdhëri mundet gjatë ekzekutimit të tij të ndërprehet. Ndërpreja gjatë ekzekutimit arrihet me klikimin e tasterit “Esc”, pas së cilës gjë programi prap do të jetë në gjendje të pres që të aktivizohet ndonjë urdhër i ri. Ndërprerjen e urdhërit mundemi ta arrijmë edhe përmes klikimit në tasterin “ENTER”, respektivisht me klikimin e tasterit të djathtë të miut. 2.4.2 Zgjedhja e nënurdhëresave prej vijës komanduese Shumica e urdhërave në program kanë opcionin e nënurdhëresave, të cilat mundësojnë që urdhëri të kryhet në shumë mënyra. Çfrytëzuesi me zgjedhjen e ndonjërës prej nëurdhëresave vendos për mënyrën se si do të ekzekutohet ajo. Të gjitha opcionet të cilat i përmban urdhëresa ndodhen në vijën komanduese. Në mënyrë që të spjegojmë organizimin e vijës komanduese, do të shërbehemi me dukjen e saj kur aktivizohet urdhëri “Pllaka”. <-> Pika e parë e pllakës (Kontura/Drejtëk./Harku/fUnd/Set): Në fillim të vijës komanduese shkruhet sugjerimi, me të cilin programi njofton se çfarë veprimi pritet prej çfrytëzuesit. Në këtë rast prej çfrytëzuesit pritet që të jep pikën fillestare të vijës me të cilën caktohet gjeometria e pllakës. Pas kësaj në kllapa janë të shkruara nënurdhërat me zgjedhjen e të cilave ndërrohet veprimi i procedurës së ekzekutimit të mëtutjeshëm të nënurdhëresave (nënurdhëresat në mes veti janë të ndara me vijë të pjerrët “/”). Zgjedhja e nënurdhërit bëhet me dhënjen prej tastaturës shkronjën e cila është e shënuar me shkronjë të madhe në emrin e nënurdhëresës, ose me klikimin me miun mbi emrin e urdhërit në vijën e urdhëresave. Disa nënopcione në vijën e urdhëresave munden me qenë të shkruara në mes të pllakave të mesme, çka tregon se ky është opcion i kuptueshëm, kështu që me klikimin në tastin “Enter”, respektivisht me klikimin e tastit të djathtë të miut, do të sjellë deri te aktivizimi auotmatik i tij. Në këtë rast nënopcioni është “<fUnd>”.

29


Në rast të aktivizimit të gabueshëm të njërës prej nënopcioneve, me shtypjen e tasterit “Esc”, mundeni të ktheheni në formën e mëparshme të vijës së urdhëresave. 2.4.3 Komandat transparente Disa komanda në program munden të aktivizohen me rastin e ekzekutimit të ndonjë urdhëri tjetër. Këto komanda quhen transparente, sepse nuk e ndërprejnë ekzekutimin e komandës së aktivizuar. Përndryshe, pas përfundimit të punës së urdhëresës transparente, programi do tju këthen në vendin prej nga e keni aktivizuar. Në këtë grup bëjnë pjesë: - komandat për zoom-im (“Zoom krejt”, “Zum dritare”, “Zum paraprak”, “Zoomi dinamik”, “Zoom çvendose”), - komandat për caktimin e gjendjes së dukshmërisë të elementave të caktuar të vizatimit (“Dukshmëria”, “Fshehja”), - komandat për zgjedhjen e pikes referente (“Pika referente”), - komanda për vizatim ortogonal “Ortho mod”, - komanda për zgjedhjen precise në vizatim (“Osnap”). - të gjithë komandat që shërbejnë për ndryshimin për ndërrimin e përmbajtjes së në dritaret “2D dukja” dhe “3D

dukja” Gjithsesi se të gjithë këto komanda mund të thirren edhe veçanërisht e jo vetëm gjatë ekzekutimit të ndonjë komande tjetër. 2.4.4 Puna me boxet për dialog Dialog box-et shërbejnë për dhënjen komfore dhe të dukshme të shënimeve të ndryshme textuale dhe numerike. Në këtë pjesë të udhëzimeve do të tregojmë vetëm principet themelore në punën me ta, kurse më vonë, gjatë spjegimeve të disa urdhërave të veçant të programit, secilin prej tyre do ta spjegojmë detalisht. Në dialog boxet janë paraparë këto mënyra për dhënjen dhe zgjedhjen e shënimeve: ♦ Fusha komanduese ♦ Fushat për dhënjen e shënimeve textuale dhe numerike (“Edit box”-et) ♦ Lista me opcionet e ofruara (“List box”-et) ♦ Lista tabelare e shënimeve ♦ Fushat e ndërprerësave (“Check box”-et) ♦ Fushat e ndërprerësave (“Radio button”-ët) Fusha komanduese Fushat komanduese kanë formën e drejtëkëndëshit në të cilin është e shënuar vetëm nga një urdhër, respektivisht veprimi i cili duhet të kryhet. Këto fusha aktivizohen me klikimin e thjeshtë mbi emrin e tyre. Në të gjithë dialog boxet ekzistpjnë së paku dy fusha komanduese: “OK” dhe “Cancel”. Me të dyjat përfundon puna me dialog boxin, me çrast “Cancel” paraqet apstenim, kurse “OK” paraqet përvetsim i aksioneve të kryera më pare në dialog box. Fushat për futjen e shënimeve numerike dhe tekstuale (“Edit box-et”) Fushat për shënimin e të dhënave numerike dhe tekstuale çfrytëzohen për futjen e shënimeve tekstuale dhe numerike. Fusha ka formë të drejtëkëndëshit të zgjatur me lartësi të një rreshti Para “Edit box”-it zakonisht është i shkruar edhe emërtimi i tij i cili tregon se cili lloj is hënimeve pritet se do të ipet. Për futjen e shënimeve në “Edit box” është e nevojshme që së pari të klikohet me miun në drejtëkëndëshin e dhënë në mënyrë që ai të merr fokusim dhe pastaj prej tastaturës ipet vlera e dëshiruar.

30


“Edit box”-i standard për futjen e shënimeve numerike

Në disa raste kur “Edit box”-i i dedikohet dhënjes së vlerave numerike në kuadër të përkufizimit të programit, atëherë zakonisht përdoren “Edit box”-et të cilët përveq mundësive të dhënjes së vlerave prej tastaturës kanë edhe mundësinë e zgjedhjes së një vlere prej atyre të ofruara prej listës.

Edit box-i me listën e vlerave të ofruara

Me klikimin e miut mbi shigjetë, përparohet nga lartë, respektivisht nga pjesa e poshtme e listës me vlerat e ofruara. Me klikimin e miut mbrenda vet dit box-it, do të vendoset fokusimi në të dhe fusha do të jetë e gatshme për futjen e shënimit të dëshiruar direct prej tastaturës. Lista me opcionet e ofruara (“List box”-et) Fushat me listën e opcioneve të ofruara paraqiten kur nga shfrytëzuesi pritet zgjedhja e vlerës së ndonjë parametric i cili ka numër të kufizuar të vlerave të njohura. Në dialog boxet shfrytëzohen lista të hapura dhe të mbyllura të shënimeve. Ndryshimi në mes të këtyre dy listave është vetëm në atë se lista e mbyllur shfrytëzon hapësirë më të vogël në dialog box.

“List box” i mbyllur

31


Klikimi në shigjetën e cila gjindet nga ana e djathtë e listës së mbyllur, do të sjellë deri te paraqitja e krejt listës në ekran dhe atëher është e nevojshme që me klikimin e miut të zgjidhet një anëtar i asaj liste.

“List box” i hapur

Pasi listat e hapura të shënimeve munden të kenë gjatësi të lirë, kurse në ekran në pikëpamje vertikale parashifet hapësirë e kufizuar për paraqitjen e përmbajtjes, nga ana e djathtë e listës gjindet shiriti vertikal për ndryshimin e përmbajtjes së listës. Mbi dhe nën këtë shirit gjinden dy shigjeta të cilat tregojnë nga lartë, respektivisht poshtë. Me klikimin në këto shigjeta përparohet nga fillimi apo fundi i listës. Zgjedhja e rreshtit aktiv gjithashtu arrihet me klikimin direkt të miut në cilindo parametër nga lista. Lista tabelare e shënimeve Për ndryshim nga “List box”-at e përshkruar më parë, listat tabelare në kuadër të një rendi kanë shumë kolona, respektivisht parametra.

Lista tabelare e shënimeve

Disa parametra në kolona nuk kanë vlerë fikse, por punojnë si “Edit box”-a. Me klikimin me miun në ndonjërin nga parametrat e treguar, është e mundur të ndërrohet vlera e tyre, sipas mënyrës së treguar për punë me “Edit box”-a. Në këto lista, aktualisht, gjithnjë është një rresht aktiv. Rreshti aktualisht aktiv theksohet me ngjyrë të posaçme dhe me klikimin me miun në kuadër të cilitdo pozicion të rreshtit të dhënë ai bëhet edhe në të ardhmen aktiv. Nëpër këto tabela lëvizja është mundësuar edhe me ndihmën e shigjetave të kursorit. Fushat e ndërprerësave (“Check box”-at) Ky lloj i ndërprerësave shfrytëzohet për komandat dhe për variablat të cilat i kanë vetëm dy gjendje të mundëshme, kyqur apo çkyqur. Shenji për “Check box” është një katror i zbrazët pas të cilit zakonisht është e shkruar edhe vet përmbajtja të ndërprerësit të dhënë. Me klikimin e njëpasnjëshëm të emërtimit të ndërprerësit, ai alternativisht bëhet i kyqur respektivisht i çkyqur. Katrori i zbrazët tregon se parametri është në gjendje të çkyqur, kurse ekzistimi i simbolit ”√”, tregon se parametri është i vendosur në gjendje të kyqur.

32


Check boxi është i vendosur në gjendje të kyqur

Shpesh në program edhe fushat komanduese shfrytëzohen si “check box”-a. Në këto raste nuk shfrytëzohet katrori i vogël, mirëpo me klikimin e njëpasnjëshëm mbi emërtimin e ndonjërit prej ndërprerësave ai merr pamje më të thelluar, respektivisht më të theksuar.

Dukja e thelluar e ndërpresave tregon se ai është i vendosur në gjendje të kyqur

Fusha e ndërprerësave (“Radio button”-ët) Këta ndërprerësa shërbejnë si mënyrë e zgjedhjes së njërit prej opcioneve të ofruara, në rastet kur vetëm njëra prej tyre mundet me qenë aktive. Për këtë arësy këta ndërprerësa janë gjithnjë të grupuar dhe kjartë të ndarë prej pjesës tjetër të dialog box-it

33


Këto grupe të shënimeve janë edhe në mes veti kjartë të ndara,

kështu që vetëm njëri ndërprerës mundet të zgjidhet (të vendoset në gjendje të kyqur) Vendosja në pozitë të kyqur të këtyre ndërprerësave gjithashtu bëhet me klikimin e miut, kurse indikatori se është i zgjedhur ndërprerësi është një rreth i vogël i nxirë, derisa rrathët tjerë në kuadër të atij grupi bëhen të zbrazët. Organizimi i shënimeve në dialog box-et me anën e trungut të shpërndar Disa dialog boxe, janë për shkak të madhësisë së madhe të shënimeve të cilat janë të nevojshme në të të ipen, janë të organizuar me ndihmën e dëgës së shpërndarë. Në këtë mënyrë, hapësira e njejtë në dialog box shërben për futjen e grupeve të ndryshme të shënimeve.

Në këndin e majtë të lartë të këtij dialog boxi gjindet dega e struktures së sh[përndarë të degës

Para secilit prej emërtimeve, në nivelin e pare të ndarjes, gjindet simboli “+”, i cili paraqet se në nivelin e dhënë ekzistojnë nënndarje.

34


Me klikimin e miut mbi simbolin “+”, do të hapet dega në drejtimin e poshtëm

Në gjendjen kur titulli është i hapur poshtë, shenja “+” zëvendëson shenjën “-“. Edhe nëntitujt e hapur munden me pasë nënndarje dhe se para tyre mundet me qenë simboli “+”. Nëntitujt të cilët para emërtimit të tyre në degëzim nuk kanë asnjë simbol, paraqesin fundin e rrënjës në atë degëzim, kështu që me klikimin mbi emërtimin e vet në pjesën tjetër të dialog box-it paraqiten shënimet të cilat janë të lidhura vetëm me të.

Klikimi i miut përmes degës në trung e cila nuk ka nënndarje

do të sjellë deri te paraqitja e parametrave të vet në dialog boxet Klikimi i miut mbi simbolin “-“ e mbyllë degën e dhënë, dhe para titullit të asaj dege përsëri do të paraqitet simboli “+”. Efekti i hapjes, respektivisht mbylljes së asaj dege të trungut, në vend të klikimit mbi simbolin adekuat grafik, mund të arrihet me klikimin e dyfisht direkt mbi titullin e dhënë. Organizimi i shënimeve në dialog box-at më ndihmën e kartotekave Në rast të nevojës për futjen e numrit të madh të shënimeve, përveç strukturës së përshkruar më lartë të degëzimit, në disa dialog boxa përdoret organizimi i shënimeve me ndihmën e kartotekave.

35


Dialog box-i i paraqitur përbëhet prej pesë kartotekave të pavarura

Me klikimin e miut mbi titullin e kartotekës, hapet dialog boxi në të cilin janë shënimet të cilat i përgjigje kartotekës.

Klikimi i miut mbi titullin “Njësia e masave” ka sjellë deri te hapja e kësaj datoteke

Pasi që në dialog box, njëkohësisht mund të happen më shumë kartoteka, kështu ndërrimi i përmbajtjes së shënimeve kryhet përmes “scroll” trakës.

Me shigjeta janë të shënuara “scroll” trakat me ndihmën e të cilave

kryhet ndërrimi i përmbajtjes së shënimeve në dialog box. Klikimi i sërishëm në titullin e kartotekës së hapur, do të sjellë deri te mbyllja e saj

36


Kontrolli grafik në dialog box-at Për shkak të kontrollit më të lehtë të shënimeve të futura, në shumicën e dialog boxave gjindet pjesa e paraparë për kontrollin grafik.

Pjesa e paraparë për kontrollin grafik të shënimeve të futura

Për shkak të kufizimit të vendit të paraparë për vizatim, edhe në dialog box-a është e mundshme të zoom-ohet vizatimi. Vet procedura e zoomit kryhet me shtypjen e dyfisht të miut mbi tastin “Ctrl” (shiqo kapitullin “2.7”).

Pjesa e zoomuar e vizatimit në dialog box

2.5 Zgjedhja e pikave Me program janë paraparë shumë mënyra të zgjedhjes së pikave, dhe të gjitha ato munden në mënyrë simulatne, respektivisht në mes veti të kombinohen. Krejt çka do të theksojmë në këtë pjesë të udhëzimeve, mundet të shfrytëzohet në të gjitha komandat e programit, kur kërkohet zgjedhja e pikave prej vizatimit. Zgjedhja e pikave gjithashtu mund të kryhet në njërën prej mënyrave si vijon: me klikimin e lirë të miut, zgjedhjen precize me ndihmën e OSNAP kriteriumit dhe me ndihmën e dhënjes së koordinatave absolute dhe relative prej vijës komanduese. Për zgjedhjen e pikave me klikimin e miut pa marrë parasysh se a bëhet fjalë për zgjedhjen e lirë të pikave apo për zgjedhjen me qëllimin përmes OSNAP kriteriumit, fokusi momental i dritares nuk është me rëndësi pasi që klikimi i miut në dritaren e dhënë automatikisht atë dritare do ta vendosë për aktive. Mirëpo gjatë zgjedhjes së pikave përmes kooordinatave absolute dhe relative prej vijës komanduese, është shumë me rendësi se cila dritare është momentalisht aktive sepse koordinatat do të korespondojnë në dritaren dhe sistemin koordinativ do të vlejnë për të. Në rast se fokusi është në dritaren “2D dukja” atëher është me rendësi edhe ajo se a është treguar në të rami ose ndonjëri

37


prej niveleve sepse këto pamje kanë sisteme të ndryshme koordinative. Në tekstin e mëtutjeshëm do ti theksojmë të gjitha specifikat të cilat vlejnë për secilën dritare. Dritarja “3D dukja” Pasi që kjo dritare shërben për paraqitjen tridimenzionale të krejt modelit në të gjithnjë kryhet zgjedhja tridimenzionale e pikave. Me pruarjen e miut në kuadër të kësaj dritareje, ai në vend të formës së kryqit të vogël të cilën e ka në pjesët tjera të zonave të vizatimit, fiton formën e vijave të shkurta në drejtim të akseve globale koordinative, çka njëherit tregon se në këtë dritare pritet zgjedhja e 3D pikave.

Pamja e kursorit kur miu gjindet në zonën e dritares “3D dukja”

Zgjedhja e pikave kryhet përmes dhënjes së 3D koordinatave prej vijës komanduese, ose me zgjedhjen e pikave përmes OSNAP kriteriumit. Zgjedhja e lirë e pikave në këtë dritare nuk është e mundshme duke marrë parasysh se me klikimin në të zbrazët nuk mund të përcakton pozitën e pikes së dhënë në hapësirë. Nëse me miun e kryeni zgjedhjen e lirë të pikes, programi do të refuzon një futje të tillë të shënimeve dhe do të jepë këtë vërejtje:

Në dritaren “3D pamja” vlenë edhe sistemi koordinativ global djathtas i orientuar dhe se gjatë zgjedhjes së pikës prej tastaturës gjithmonë duhet dhënë tri koordinata ndërmjet veti të lidhura me prejse (X,Y,Z). Në rast se fokusi është në dritaren “3D pamja” kurse në vijën komanduese janë dhënë vetëm dy koordinata, programi do të refuzon dhënjen e një pike të tillë dhe e jep këtë vërejtjen si vijon.

Zgjedhja e pikave përmes OSNAP kriteriumit është e mundshëme edhe në dritaret speciale të definuara “3D pamja” (shiqo kapitullin “2.13.5”). Në se për pamje aktuale vendosim psh. me klikimin e miut mbi titullin pamja përpara (opcioni “Front” në menynë e cila hapet me klikimin e miut mbi titullin në dritaren “3D pamja”), atëher me OSNAP kriteriumim do të zgjedhet gjthnjë pika e cila është më afërmi prej pamjes së definuar.

38


Pasi që bëhet fjalë për pamjen e përparme, programi e zgjedhi pikën prerëse

me koordinatën më të vogël Y (pika më e afërt pamjes së zgjedhur) edhe pse në thellësi ekzistojnë edhe dy pika të tilla prerëse.

Dritarja “Dispozita” Për ndryshim prej dritares “3D pamja” dhe “2D pamja”, dritarja “Dispozita” është dritare e vërtetë e vizatimit vetëm atëher kur aktivizohen komandat për punë me rama dhe komandat për vendosjan e akseve ndihmëse. Në të gjitha komandat tjera zgjedhja e pikave në këtë dritare nuk do të jetë i mundshëm dhe atëher roli i tyre do të jetë vetëm në atë që gjatë vizatimit në mënyrë simultane të bëhet ndërrimi i ramit aktual, e me vetë këtë edhe ndërrimi në “2D pamja”. Derisa jemi në regjim të tillë të punës, me pruarjen e miut në në zonën e dritares “Dispozita”, ai do të fiton formën e shigjetës që kjartë do të tregon se në këtë dritare në atë moment nuk pritet dhënja e pikes por zgjedhja e ramit i cili do të vendoset për meritor (aktual). Gjatë kryerjes së komandave të vizatimit, kur pritet zgjedhja e pikës, me klikimin e miut mbi ramin e selektuar nuk do ta lenë fouksin në dritaren “Dispozita” por programi automatikisht për aktual do ta vendos ose dritaren “2D pamja” ose dritaren “3D pamja”, mvarësisht prej asaj se cili ishte aktiv par andërrimit të ramit aktual. Në kuadër të komandave për punë me rama, kur dritarja “Dispozita” bëhet dritare e vërtet e vizatimit, ajo sillet sipas të gjitha rregullave të vizatimit në rrafsh në bazë të bazat e objektit, me çrast vlenë edhe sistemi koordinativ global djathtas i orientuar. Dritarja “2D pamja” Në këtë dritare përdoret zgjedhja e pikave e cila plotësisht i përgjigjet vizatimit në rrafsh, kurse sistemi lokal koordinativ ndërrohet mvarësisht prej asaj se për zgjedhje aktuale është zgjedhë ndonjëri prej ndonjëri prej niveleve ose ndonjëri prej ramave ekzistues. Nëse zgjedhja e pikave bëhet me miun, atëher pikat e zgjedhura do ti takojnë rrafshit i cili i cili përcakton nivelin ose ramin, kurse nëse zgjedhja e pikave bëhet me dhënjen e koordinatave prej tastaturës, atëher do të vlenë sistemi lokal koordinativ i nivelit të dhënë, respektivisht ramit. Kur fokusi është në dritaren “2D pamja”, është e zakonshme të jipen vetëm dy koordinata prej tastaturës dhe ato atëher do të paraqesin koordinatën lokale X dhe Y, kurse për koordinatën lokale Z do të përvetsohet vlera 0. Një pikë e tillë gjithsesi se do ti takon rrafshit i cili është i përcaktuar me paraqitjen momentale në dritaren “2D pamja”. Mirëpo në dritaren “2D pamja” është e mundur të bëhet zgjedhja e pikes me dhënjen e tri koordinatave prej tastaurës. Dy koordinatat e para do të jenë si koordinata lokale X dhe Y, kurse e treat do të paraqet Z koordinatën. Në këtë rast do të bëhet zgjedhja e pikes, në mvarësi prej sistemit lokal koordinativ i cili vlenë momentalisht në dritaren “2D pamja”. 2.5.1 Zgjedhja e lirë e pikave Me zgjedhjen e lirë të pikave nga vizatimi nënkuptohet zgjedhja e pikave me miun. Me çvendosjen e miut nëpër zonën e dritares “2D pamja”, programi vazhdimisht i lexon koordinatat momentale dhe i shenon ato në vijën statusore. Kjo mënyrë e zgjedhjes e pikave gjithsesi se nuk do të jetë shpesh në përdorim sepse nuk mundëson zgjedhje

39


të saktë por të përafërt prej vizatimit. Do të theksojmë se me rastin zgjedhjen e lirë të pikave, patjetër duhet treguesi ta ketë formën e kryqit të zbrazët 2.5.2 Zgjedhja ortogonale e pikave Zgjedhja ortogonale e pikave mund të përdoret vetëm te vizatimi i segmenteve të vijës poligonale në dritaren “2D pamja”, respektivisht, kur zgjedhja e pikës me zgjedhjen paraprake përcakton gjeometrinë e segmentit të dhënë. Pasi që shpesh paraqitet nevoja për disa segmente të polivijës të jenë horizontal, respektivisht vertikal, kjo mënyrë e zgjedhjes së pikave mundet kohë pas kohe të aktivizohet ose ndërprehet me ndihmën e “Ortho mod”. Ky urdhër punon si ndërprerës, respektivisht mund ti ketë dy gjendje: ON-e ndezur dhe OFF-e çkyqur. Me aktivizimin e njëoasnjëshëm ajo bëhet aktive respektivisht ndërprehet.

Indikatori se “Ortho mod” është i vendosur në gjendje aktive është ikona e tërhekur. Nëse “Ortho mod” është aktiv, atëher para kësaj komande e cila gjindet në menynë “Funskionet ndihmëse” do të shënohet karakteri “√”. Urdhëri “Ortho mod” mundet të aktivizohet edhe me tasterin funksional “F8”.

Kur komanda “Ortho mod” është e vendosur në gjendje të ndezur, zgjedhja e pikave gjithnjë do të përcakton segmentin horizontal ose vertikal të polivijës, mvarësisht prej pozitës momentale të miut. 2.5.3 Zgjedhja e pikave me dhënjen e koordinatave Pozita e pikave në vend me zgjedhjen e lirë prej vizatimit, mundet saktësisht të përcaktohet me dhënjen e koordinatave prej tastaturës. Gjithsesi se kjo mënyrë do të jetë më shpesh në përdorim se sa sipas përshkrimit të dhënë më parë, duke marrë parasysh se të gjithë elementet e vizatimit, për shkak të llogarisë duhet të kenë dimensionet e veta të sakta. Pikat munden të përcaktohen me koordinata absolute (koordinata në raport me sistemin koordinativ global ose lokal) dhe relative (koordinatat në raport me pikën referente). Do të theksojmë se pika referente gjithmonë ipet e fundit, përveç nëse me program nuk kërkohet ndryshe.

Pika referente gjithmonë është e shënuar me vija të shkurta

në pjesën e poshtme të majtë të dritares “2D dukja” Këto vija paraqesin X respektivisht Y koordinatën referente të pikes, dhe pozita e tyre gjatë ekzekutimit të urdhërit automatikisht vendosen në pozitën e pikes së fundit të dhënë.

Për ndryshimin e pikes referente është i paraparë urdhëri “Pika referente”, e cila është transparente, respektivisht mundet të aktivizohet gjatë ekzekutimit të urdhërave tjerë.

Me zgjedhjen e këtij urdhëri, programi nga vija komanduese do të kërkon ta përcaktoni pozitën e pikes së re referente:

40


Pika referente <7.56, 24.14>:_ Në mes të pllakave të mesme janë të shkruara koordinatat, të cilat para thirrjes së urdhërit ka qenë referente. Pika e re referente gjithashtu mundet të ipet në cilëndo mënyrë të përshkruar në këtë kapitull: me zgjedhje të lirë nga vizatimi, me dhënjen e koordinatave të tyre ose me përcaktimin preciz me anë të OSNAP kriteriumit. Koordinata relative e cila ipet pas ndryshimit të pikes referente, do të llogaritet në raport me pikën referente rishtas të vendosur. Si koordinatat absolute ashtu edhe ato relative munden të ipen në sistemin drejtëkëndësh apo polar. Koordinatat e pikave munden të ipen në njërën nga këto mënyra: Koordinatat absolute drejtëkëndëshe Me rastin e zgjedhjes së koordinatave absolute nga vija komanduese, është shumë me rëndësi se cila dritare është aktive momentalisht, sepse koordinatat ndikojnë në dritaren e dhënë dhe në sistemin koordinativ i cili në të vlen. Koordinatat ipen në sistemin koordinativ këndëdrejt në të cilin pika e përhershme referente është fillimi (pika 0,0,0). Koordinatat X,Y,Z, ipen të ndara me presje. Koordinatat absolute polare Me dhënjen e këtij tipi të koordinatave, pika përcaktohet me largësin prej fillimit të sistemit koordinativ (0,0) të pamjes aktuale në dritaren “2D dukja”, dhe këndit të cilën kjo distancë e përfshinë me drejtimin pozitiv të aksit lokal X. Prandaj kjo zgjedhje e pikave është e mundur vetëm në dritaren “2D dukja”. Së pari ipet shënimi mbi distancën e pastaj për këndin, me çrast këto shënime duhet të jenë të ndara me shenjën “<”. Do të theksojmë se vlera e këndit rritet në drejtimin e kundërt të akrepave të orës. Nëse prej tastaturës jepni p.sh. 5.0<60, do të zgjedhet pika e cila ka këto koordinata drejtëkëndëshe: X=5*Cos(60°)=2,5 Y=5*Sin(60°)=4,33 Koordinatat relative drejtëkëndëshe Krejt çka u tha mbi koordinatat absolute drejtëkëndëshe vlen edhe këtu, me përjashtim se këtu para koordinatave duhet të ipet edhe shenji “@”, i cili tregon se koordinata po ipet në raport me pikën referente momentalisht të vlefshme. Nëse fokusi në dritaren “2D dukja” dhe pika referente ka koordinatat “X=2”, i “Y=1”, me dhënjen prej tastaturës të koordinatave relative @2.5,-3.0, do të zgjidhet pika e cila ka këto koordinata absolute: X=2+2.5=4.5 Y=1-3=-2. Koordinatat relative polare Pasi që edhe këto koordinata vendosen në raport me pikën aktive referente, edhe para tyre medoemos duhet të vendoset karakteri “@”. Nëse pika referente në dritaren aktuale “2D dukja”, ka koordinatat “X=4,0” dhe “Y=2,0”, kurse Ju e jepni: @1.41<45, pika e definuar do ti ketë këto koordinata absolute drejtëkëndëshe: X=4,0+1.41* Cos(45° )=5,0 Y=2.0+1,41* Sin(45° )=3,0. 2.5.4 Zgjedhja e pikave me pikësimin preciz (OSNAP - kriteriumi) Përveç mënyrave të përshkruara të zgjedhjes së pikave, vend shumë me rëndësi në program zenë edhe opcioni i zgjedhjes precize të tyre. Këtë mënyrë me siguri do ta përdorni më së shpeshti gjatë punës tuaj me program.

41


Komanda “Osnap” punon sin dërprerës, respektivisht me zgjedhjen e tij ai vendoset në gjendje të kyqur apo të çkyqur. Indikatori se komanda është e vendosur në gjendje të kyqur është ikona e theksuar, dhe kursori në vend të kryqit të zbrazët e fiton formën e nishanit në formë të kryqit në qendrën e të cilit gjindet katërkëndëshi i vogël. Komanda “Osnap” mundet të aktivizohet edhe me shtypjen në tastin funksional “F3”.

Mënyra e funksionimit të OSNAP kriteriumit do të spjegohet në shembullin e pikës prerëse. Përndryshe nëse është e nevojshme të zgjidhet mu pika prerëse në mes të dy entiteteve, atëher duhet për kriteriumin aktiv OSNAP të vendoset “Pika prerëse” dhe të bihet miu në afërsi të pikës së dëshiruar. Në momentin kur miu vie në pozitë që pika prerëse gjindet mbrenda nishanit (katërkëndëshi i vogël në kryqin e treguesit), atëher në ekran paraqitet markeri i kuq “X”, i cili tregon se klikimi i miut në këtë pozitë do ta zgjedhë mu atë pikë prerëse.

Klikimi i miut në pozitën kur në ekran paraqitet markeri grafik,

do ta zgjedhë pikën e cila i përgjigjet kriteriumit të dhënë OSNAP. Pasi që me program janë paraparë shtatë kriteriume OSNAP, kurse shumë prej tyre munden me qenë njëkohësisht të vendosur për aktiv, mënyra e zgjedhjes precize e pikave funskionon ashtu që programi gjatë lëvizjes së miut nëpër zonën e vizatimit vazhdimisht analizon se cila pikë kishte mundur të zgjidhet për pozitën e dhënë të miut dhe për kriteriumet momentalisht aktive. Në rast se pozita e miut i përgjigjet njërit nga OSNAP kriteriumet, programi në ekran do të prezentoi markerin adekuat grafik. Siaps kësaj zgjedhja e pikës është e mundur vetëm nëse pozitës së dhënë i përgjigjet njëri nga kriteriumet aktive, kështu që në ekran është present markeri grafik. Në të kundërtën, zgjedhja e lirë e pikës do të jetë e pamundur, dhe në ekran do të paraqitet vërejtja adekuate.

Pam marrë parasysh se programi lejon që shumë OSNAP kriteriume njëkohësisht të jenë aktive, në ekran gjithmonë paraqitet vetëm një marker grafik. Sipas kësaj, nëse pozita e miut është e atillë që të lejon psh zgjedhjen e pikës më të afërt dhe atë prerëse, programi gjithnjë do ta zgjedhë atë prerëse sepse ky është kriteriumi i vlefshëm i OSNAP kriteriumit. Komanda “Osnap” bënë pjesë në grupin e komandave transparente, çka dmth se mundet të aktivizohet në cilindo moment në punën e programit. Cilat OSNAP kriteriume do të vendosen për aktive, rregullohet në dialog boxin i cili hapet me klikimin e tastit të djathtë mbi ikonën “Osnap”.

42


Dialog boxi për vendosjen e OSNAP kriteriumeve

Me program janë paraparë shtatë kriteriume dhe para secilit prej tyre është vizatuar simboli grafik i cili do të paraqitet në akran kur të të zgjidhet kriteriumi i dhënë. Në dispozicion janë këto OSNAP kriteriume: ♦ Pika përfundimtare Ky kriterium përdoret kur është e nevojshme të selektohet pika përfundimtare e ndonjë segmenti. Me zgjedhjen e

këtij kriteriumi, në nishan duhet përfshirë një pjesë të atij segmenti dhe të klikohet me tastin e majtë. Mvarësisht prej asaj se cila gjysëm pjesë është e përfshirë, pika e selektuar do të gjindet në njërin apo tjetrin skaj.

♦ Pika e mesme Ky kriterium punon njësoi sikurse edhe kriteriumi i mëparshëm, me kusht se këtu programi nuk e zgjedhë pikën e

fundit, por pikën e mesme të segmentit të selektuar. Pra mjafton që në nishan të përfshihet cila do pjesë e segmentit dhe programi automatikisht do të zgjedhë pikën e mesme të tij.

♦ Pika qëndrore Me zgjedhjen e këtij kriteriumi, është e mjaftueshme që në nishan të selektohet cila do pjesë e segmentit ose rrethit,

dha pastaj programi do të zgjedhë pikën qëndrore të tij. ♦ Pika më e afërt Me këtë kriterium kryhet selektimi i pikës më të afërt të pjesës së vijës ose harkut i cili gjindet në nishan. Me këtë

kriterium mundet të zgjidhet edhe pika e cila përcakton pozitën e entitetit koncentrik. ♦ Pika normale Ky kriterium shërben për zgjedhjen e pikës prej vijës së drejt ose harkut të përfshirë në nishan të treguesit, e cila

fitohet me tërhekjen e normales prej “Pikës referente” (e fundit e dhënë) në vijën e zgjedhur ose harkun. ♦ Pika tangenciale Ky kriterium ka përdorim kur duhet zgjedhur pikën nga harku, e cila me pikën më parë të zgjedhur e formon

tangentën në harkun e dhënë. ♦ Pika prerëse Ky kriterium përdoret kur duhet zgjedhur pikën e cila gjindet në prerjen e dy objekteve të vizatuar. Në mënyrë që të

arrihet kjo, duhet nishanin e e treguesit ta sjellim në aso pozite që në të të përfshihet rrethina e pikës prerëse dhe të klikohet me tastin e majtë të miut.

Kriteriumet e ofruar funksionojnë sin dërprerësa dhe me klikimin në tastin e majtë mbi emërtimin e tij ata munden të bëhen aktiv ose pasiv. Pamja e tyre e theksuar, tregon se kriteriumi i tillë është i vendosur në gjendje të kyqur (aktive). Me zgjehjen e fushës komanduese “Zgjedhi krejt” dhe “Çkyqi të gjithë” të gjitha kriteriumet njëkohësisht do të vendosen në gjendje të kyqur respektivisht të çkyqur.

43


Vërejtje: Në rast se asnjë Osnap kriterium nuk është i vendosur si aktiv, me vendosjen e komandës “Osnap” në gjendje të kyqur, kursori do të mban formën e kryqit të zbrazët sikurse ehde te zgjedhja e lirë e pikave. Vërejtje: Derisa në procedurën për zgjedhjen e pikave, programi në vijën statusore gjithnjë shkruhen koordinata të cilat i përgjigjen pozitës momentale të miut. Në rast se me pozitë të miut është zgjedhur ndonjëri nga OSNAP kriteriumet aktive, në vijën statusore do të shënohen koordinatat e mu asaj pike. 2.5.5 Zgjedhja e pikave me selektim Në komandat për dhënjen e entiteteve koncentrike, përveç të gjitha formave të përshkruara më parë për zgjedhjen e pikave në formë të veçuar, me program është mundësuar edhe zgjedhja serike e pikave. Për shembull do të marrim komandën “Mbështetësi koncentrik”, me aktivizimin e së cilës vija komanduese merr këtë formë: <1> Mbështetësi koncentrik (Zgjedhja/<fUnd>/Set): Tani prej shfrytëzuesit pritet që në një format e përshkruara më parë, të zgjedhë një nga një pikat të cilat përcaktojnë pozitën e mbështetësit të dhënë koncentrik, ose që me aktivizimin e nënopcionit “Zgjedhja” të hyhet në procedure për zgjedhjen serike të pikave. <0. Sel.> Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/dEselektovanje/<fUnd>): Me procedurën e selektimit do të përfshihen fillimet dhe fundet e të gjitha entiteteve vijore, të gjitha pikat thyerëse prej konturës së entiteteve sipërfaqësore, si dhe pozita e të gjitha entiteteve koncentrike në model. Përveç kësaj, me selektim do të përfshihen edhe të gjitha pikat prerëse në mes entiteteve, si dhe pikat prerëse në mes të akseve ndihmëse (shiqo kapitullin “3.4.1”). Këtu nuk do të lëshohemi në vet procedurën e selektimit, me që ajo do të spjegohet në kapitullin “2.8”.

2.6 Vizatimi i vijës poligonale Në bazë të komandave për vizatim në program, është paraparë edhe vizatimi i vijës poligonale plotësisht të lirë. Të gjitha prncipet e punës, të cilat do ti përshkruajmë në këtë pjesë të udhëzimeve, i korespondojnë gati të gjitha komandave në program. Për demonstrim për pasqyrim sa më të kjartë të spjegimeve në këtë kapitull, do të shërbehemi me komandën “Trau”. Me aktivizimin e kësaj komande, vija komanduese do të fiton formën e vet standarde për vizatimin e vijës poligonale të lirë. <-> Pika e parë e traut (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Set): Vet polivija mundet të përbëhet prej një numri të lirë të segmenteve të drejta dhe harkore, kështu që programi nga vija komanduese kërkon që me rend të vendosni pikat thyese të cilat e përcaktojnë fillimin respektivisht fundin e disa segmenteve. Gjithsesi se zgjedhja e pikave mund të bëhet me cilën do mënyrë të paraparë me program. Pas vërejtjes të cilën e jep programi me të cilën mësohet se duhet japur pikën e parë të vijës, në kllapa janë shkruar nënopcionet e kësaj komande, me të cilat arrihet vizatimi i tipeve speciale të polivijave. Zgjedhja e pikave të cilat e definojnë vijën poligonale, mundet të kryhet në dritaret për 2D dhe 3D paraqitje të modelit. Gjatë vizatimit në dritaren “2D dukja” mundnei në mënyrë transparente të ndërroni përmbajtjen e ramit aktual në dritaren “Dispozita” ose të nivelit aktual në listen e niveleve. Përndryshe njërën pikë të polivijës mundeni ta zgjedhni psh në “3D dukja”, të tjerat në dritaren “2D dukja”, në të cilën momentalisht është paraqitur ndonjëri nga ramat, kurse mandej prap prej dritares “2D dukja” mirëpo tani me paraqitjen e ndonjërit nga nivelet në të, dhe kështu me rradhë. Të theksojmë se gjatë vizatimit të vijës poligonale programi gjithnjë pikën e zgjedhur më parë e projekton në rrafshin momental të paraqitjes.

44


Për pikën e parë të polivijës së zgjedhur është paraqitur pika nga rami i majtë i skajshëm

Tani për aktual është vendosur niveli në kuotën 0,00 dhe programi pikën

e zgjehur më parë e projektoi në rrafshin e nivelit aktual [Z=0,00] dhe paraqiti DRAG mod. të drejtë

2.6.1 Vizatimi i vijës poligonale të lirë Pasi që vija poligonale e lirë mundt të përbëhet prej numrit të lirë të segmenteve harkore dhe të drejta, pas zgjedhjes së pikës së parë, programi nga vija komanduese do të kërkon ta jepni pikën e ardhshme. <-> Pika e ardhshme (Harku/<fUnd>/Set): Në vijën komanduese tani është ofruar edhe opcioni “Harku”, me ndihmën e të cilit është e mundur që të definojmë gjeometrinë harkore të segmentit të vijës poligonale. Dmth nëse segmenti i parë i vijës poligonale është i drejtë, atëher duhet zgjedhur pikën nga vizatimi e cila me atë të dhënë më parë do të formon segmentin e drejtë të vijës poligonale, kurse në rast se dëshironi të që segment ii parë të jetë harkor, atëher duhet aktivizuar nënopcionin “Harku”. Nëse keni vendosur për segmentin harkor, programi do të ndërron formën e vijës komanduese: Pika e fundit e harkut: Pasi që gjeometria e segmentit harkor është e përcaktuar me tri pika, pas zgjedhjes së pikës së fundit, programi nga vija komanduese do të kërkon të përcaktoni edhe pikën nga harku. Pika nga harku:

45


Në procedurën e përcaktimit të pikës nga harku, me çvendosjen e miut nëpër zonën e vizatimit, programi gjithnjë në DRAG mod do të vizaton gjeometrinë e segmentit harkor i cili i përgjigjet pozitës momentale të miut. Pa marrë parasysh, se a keni vendosur për gjeometrinë harkore apo të drejtë të segmentit të parë, pas definimit të formës së tij, në vijën komanduese do të paraqitet edhe një nënopcion. <-> Pika tjetër (Harku/Prapa/<fuND>/Set): Ky është nënopcioni “Prapa”, me aktivizimin e të cilit programi do të shfuqizonte gjeometrinë e segmentit të definuar më parë, dhe do të na këthen për një prapa. Kjartë se ky nënopcion përdoret vetëm në rastet kur keni bërë ndonjë gabim, respektivisht kur gabimisht keni zgjedhur ndonjë pikë. Pas dhënjes së gjeometrisë edhe të segmentit të dytë të vijës poligonale, në vijën komanduese paraqitet edhe një nënopcion. <-> Pika tjetër (Harku/Prapa/Mbylle/<fUnd>/Set): Ky është nënopcioni “Mbylle”, me zgjedhjen e të cilit vija poligonale e zgjedhur bëhet e mbyllur. Dmth nënopcioni “Mbylle” paraqitet në vijën komanduese tek pas dhënjes së segmentit të dytë të vijës poligonale, duke marrë parasysh se kontura e mbyllur mundet të definohet prej më së paku tri segmenteve. Me zgjedhjen e këtij nënopcioni arrihet edhe deri te përfundimi automatik i procedurës së definimit të gjeometrisë së vijës poligonale. Procedura e ardhshme është krejt e njejtë prandaj programi nuk do të ndërron përmbajtjen e vijës komanduese, respektivisht gjithnjë do të kërkon dhënjen e pikës tjetër, krejt derisa nuk klikohet tasteri “Enter” ose nuk klikohet tasti i djathtë i miut (zgjedhja e nënopcionit “fUnd”), nuk e paraqitni përfundimin e definimit të vijës poligonale. 2.6.2 Vizatimi i drejtëkëndëshit Secili drejtëkëndësh mundet të vizatohet me ndihmën e procedures për definimin e vijës poligonale të lirë, me dhënjen e katër këndeve të tij. Mirëpo me që drejtëkëndëshi është formë e shpeshtë në ndërtimtari, në kuadër të komandës për vizatimin e polivijës është paraparë edhe nënopcioni special për konstruimin e tij. <-> Pika e parë e traut (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Set): Me zgjedhjen e nënopcionit “Drejtk.” hyhet në procedurën për definimin e drejtëkëndëshit. <-> Këndi i parë (Qendra/Traka/Set): Me program janë paraparë tri forma të definimit të gjeometrisë së drejtëkëndëshit. Mënyra e parë nënkupton zgjedhjen e dy pikave të cilat përcaktojnë një diagonale të drejtëkëndëshit, derisa dy forma e tjera munden të aktivizohen me zgjedhjen e nënopcioneve “Qendra” dhe “Traka” të cilat gjinden në vijën komanduese, kur hyhet në procedurën e definimit të drejtëkëndëshit. Në të parin, në formën e kuptueshme, programi pret që të jepni pikën e cila paraqet këndin e parë të drejtëkëndëshit. Pas zgjedhjes së kësaj pike, programi kërkon që të jepni edhe këndin e kundërt të drejtëkëndëshit: <-> Këndi i kundërt (Set): Me çvendosjen e miut, programi vazhdimisht në DRAG-mod do të vizaton drejtëkëndëshin diagonalja e të cilit përcaktohet me pozitën momentale të miut. Me zgjedhjen e brinjës së dytë të drejtëkëndëshit komanda do të përfundon.

46


Me zgjedhjen e pikave 1 dhe 2 përcaktohet diagonalja,

e me këtë edhe gjeomatria e drejtëkëndëshit Gjithsesi se keni vërejtur s epas zgjedhjes së nënopcionit “Drejtk.” Në vijën komanduese paraqitet edhe nënopcioni “Qendra”. Kjo është mënyrë e mirë për definimin e drejtëkëndëshit të lirë kur dëshirojmë që pika e mesit të tij (prerjet e diagonaleve), të gjinden në pozitë të caktuar në vizatim. Me zgjedhjen e këtij nënopcioni programi nga vija komanduese së pari kërkon të përcaktohet pika në të cilën gjindet prerja e diagonaleve të drejtëkëndëshave. <-> Qendra e drejtëkëndëshit (Set): Pas zgjedhjes së pikës e cila përcakton qendrën e drejtëkëndëshit, programi do të kërkon ta përcaktoni edhe një brinjë të tij. <-> Këndi (Set): Edhe në këtë rast, programi në DRAG-mod vizaton drejtëkëndëshin gjeometria e të cilit i përgjigjet pozitës momentale të miut.

Me zgjedhjen e qendrës (pika 1) dhe të një këndi (pika 2)

u përcaktua gjeometria e drejtëkëndëshit Për vizatimin e drejtëkëndëshit me program është paraparë edhe një mënyrë. Në të vërtetë kur me zgjedhjen e nënopcionit “Drejtk.” Prej vijës komanduese hyni në procedurën për vizatimin e drejtëkëndëshit, në vijën komanduese përveç nënopcionit “Qendra” paraqitet edhe nënopcioni “Traka”. Me aktivizimin e saj programi nga vija komanduese do të kërkon që me dhënjen e dy pikave së pari të jepni vijën e mesme të drejtëkëndëshit. <-> Pika e parë (Set):

47


<-> Pika e dytë (Set): Kur të keni përcaktuar vijën e mesme të drejtëkëndëshit, programi në drag modin do të vizaton drejtëkëndëshin gjeometria e të cilit i përgjigjet pozitës momentale të miut, kurse prej vijës komanduese do të kërkon të zgjedhni pikën në vizatim e cila përcakton gjerësinë e trakës. <-> Gjerësia (Set):

Me zgjedhjen e pikave 1 dhe 2 është përcaktuar vija e mesme

e drejtëkëndëshit, kurse me pikën 3 një këndë i tij. Vërejtje: Duke marrë parasysh se nëpër dy pika munden të vendosen numër i pakufizuar i rrafsheve, gjatë opcionit për vizatimin e drejtëkëndëshit, zgjedhja e pikave në “3D dukja” nuk do të përcakton rrafshin të cilit duhet ti përket drejtëkëndëshi i vizatuar. Për këtë arësy, në procedurën e vizatimit të drejtëkëndëshit zgjedhjen e pikave e bëni vetëm në dritaren “2D dukja” i cili njëherit cakton edhe rrafshin të cilit duhet ti përket drejtëkëndëshi. Përjashtim i kësaj rregulle është vizatimi i drejtëkëndëshit përmes nënopcionit “Traka”, duke marrë parasysh se në këtë procedure ipen tri pika, kurse ato njëkohësisht përcaktojnë edhe pozitën e rrafshit në hapësirë. 2.6.3 Vizatimi i rrethit Edhe rrethi është njësoi sikurse drejtëkëndëshi relativisht formë e shpeshtë në ndërtimtari, kështu që për konstruimin e tij është paraparë nënopcioni i posaçëm në kuadër të komandave për vizatimin e polivijave. <-> Pika e parë e traut (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Set): Me zgjedhjen e nënopcionit “Harku” programi nga vija komanduese kërkon që së pari të përcaktoni pikën e cila e definon qendrën e saj, e pastaj edhe pikën nga harku (rrezen): <-> Qendra e harkut (Set):_ <-> Pika nga harku (Set):_ Me rastin e përcaktimit të pikës nga harku, programi në DRAG-modin do të vizaton harkun gjeometria e të cilit i përgjigjet pozitës momentale të miut.

48


Me zgjedhjen e pikës 1 është përcaktuar qendra, kurse me pikën 2 rrezja e rrethit

Vërejtje: Pasi që edhe gjeometria e rrethit ipet me zgjedhjen e vetëm dy pikave, të cilat nuk munden njëkëhësisht të përcaktojnë rrafshin të cilit duhet ti përket rrethi, kjo njësoi sikurse edhe te vizatimi i drejtëkëndëshit, zgjedhjen e pikave e bëni ekskluzivisht në dritaren “2D dukja”. Vërejtje: Çdo rreth i vizatuar i cili paraqet element vijor, programi automatikisht e shpalos në dy segmente harkore të cilët në mes veti janë të lidhur nëpër vijën horizontale e cila kalon nëpër qendrën e rrethit. Prandaj, kur të është e nevojshme të selektohet komplet entiteti vijor i cili është me formë rrethore, atëherë është e nevojshme të selektohen të dy segmentet e tij harkore. 2.6.4 Vendosja e polivijës nëpër rrethimin e konturës së vizatuar Me zgjedhjen e nënopcionit “Kontura”, e cila paraqitet në vijën komanduese gjatë aktivizimit të komandës për vizatimin e vijës poligonale, arrihet vizatimi automatik nëpër rrethimine konturës së zgjedhur. <-> Pika e parë e traut (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Set): Ky opcion ka përdorim të shumëfishtë, kurse njëri prej tyre është kur psh traun duhet vendosur nëpër rrethimin e pllakës tashmë të vizatuar, ose kur duhet vendosur ngarkesat vijore nëpër trajet e vizatuara në model. Me zgjedhjen e këtij nënopcioni, vija komanduese e fiton pamjen si vijon. <0 sel.> Kontura - Selektimi (Krejt/Dritare/Deselektimi/<fUnd>Set): Kjo është formë standarde e vijës komanduese në procedurën për selektim, dhe në kapitullin “2.8” do të spjegohen hollësisht të gjitha mundësitë që i ofron programi në këtë regjim të punës. Dmth tani prej shfrytëzuesit pritet që ti selekton një ose më shumë kontura të entiteteve sipërfaqësore, respektivisht entiteteve vijore, nëpër të cilët do të vendoset vija poligonale e cila krijohet. Nëse nënopcioni “Kontura” është aktivizuar në kuadër të komandës për krijimin e entiteteve sipërfaqësore, atëher në procedurën për selektim, do të jenë të arritshme vetëm konturat e krijuara më parë të entiteteve sipërfaqësore. Arësyeja është aty, se në rastin e përgjithshëm selektimi i segmenteve të zgjedhura lirshëm të elementeve vijore, nuk mundet gjithmonë të krijon vijë poligonale të mbyllur, e cila është kusht për përcaktimin e saktësisë së gjeometrisë së entiteteve sipërfaqësore. Nëse prapëseprap nënopcioni “Kontura” është aktivizuar në kuadër të komandës për vizatimin e entiteteve vijore, atëher për selektim do të jenë në dispozicion edhe konturat e entiteteve sipërfaqësore dhe segmented e zgjedhura lirshëm të entiteteve vijor të krijuara më parë.

49


2.7 Ndryshimi i shikueshmërisë së pjesëve të vizatimit (Zoom) Shpeshë gjatë punës me program, paraqitet nevojsa për rritjen respektivisht zvogëlimin e paraqitjes së pjesëve të vizatimit. Për këtë arësy në program është zhvilluar sistem i tërë i komandave të cilat mundësojnë operacione të ndryshme, e krejt me qëllim të fitimit të pamjes më të kjartë. Krejt Zoom komandat janë transparente, respektivisht munden të thirren gjatë kohës së kryerjes së komandave tjera. Në të tri dritaret, zoom komandat funksionojnë në mënyrë plotësisht të njejtë dhe kanë rol të njejtë. Veprimi i zoom komandave është e njejtë me veprimin e zoom objektivave të kamerave filmike. Respektivisht, ato në vizatim fizikisht asgjë nuk rrisin ose zvogëlojnë, apo largojnë, por vetëm i paraqesin vizuelisht më të mëdha ose më të vogla. Përveç zmadhimit apo zvogëlimit të pjesëve të vizatimit, përmes zoom komandave munden të fitohen edhe forma tjera të paraqitjes, prandaj për secilën nga këto komanda do të japim spjegim të posaçëm. Pasi që komandat për zoom të pjesëve të vizatimit shpesh në përdorim, është e mundur që ato të aktivizohen me klikimin në tastera special për këtë dedikim. Për aktivizimin e komandës “Zoom dritare”, “Zoom krejt” dhe “Zoom paraprak”, është paraparë tasteri “Ctrl”. Me klikimin e këtij tasteri në vijën komanduese do të paraqitet porosia me të cilën programi tregon se cilat aksione në atë moment janë të mundshme.

CTRL+tasti i majtë i miut=Zoom dritare / CTRL+tasti i majtë i miut=Zoom krejt/ CTRL+tasti i djathtë i miut=Zoom paraprak

Dmth, derisa është i shtypur tasteri “Ctrl”, klikimi në tastin e majtë të miut pikën e zgjedhur do ta karakterizon si pika e parë e zones katërkëndëshe e cila duhet të zmadhohet, klikimi i tastit të djathtë të miut e aktivizon komandën “Zoom paraprak”, kurse klikimi në tastin e mesëm të miut e aktivizon komandën “Zoom krejt”. Përveç këtyre tre zoom-ave shpesh është në përdorim edhe komanda për çvendosjen e paraqitjes momentale në ekran, kështu që klikimi në tastin e mesëm të miut automatikisht e aktivizon komandën “Zoom – çvendose” 2.7.1 Zoom dritare

Me këtë komandë është mundësuar rritja e zones së lirë të vizatimit. Zona e dëshiruar definohet me dritaren drejtëkëndëshe, pas së cilës programi përmbajtjen e saj do ta rritë aq sa e përfshinë krejt ekranin.

Me zgjedhjen e komandës, programi nga vija komanduese kërkon ta definoni zonën drejtëkëndëshe e cila duhet të rritet: Këndi i parë i dritares:_ Këndi i kundërt i dritares:_ KOmanda “Zoom-dritare” mundet të aktivizohet edhe pa zgjedhjen direkte prej menysë, respektivisht klikimit në ikonën e vet. Shtypja e tasterit “Ctrl” dhe klikimi i tastit të majtë të miut automatikisht do ta aktivizon këtë komandë, kurse pikën e dhënë me miun do ta paraqes si këndi i parë i zones drejtëkëndëshe e cila duhet të zoom-ohet. 2.7.2 Zoom paraprak

Programi i mban mend të gjithë zoom-at e dhënë më parë, kështu që me zgjedhjen e kësaj komande gjithnjë është e mundur të fitohen paraqitjet paraprake në ekran.

Të theksojmë se kjo komandë mundet të aktivizohet edhe me shtypjen e tasterit “Ctrl” dhe klikimin e tastit të djathtë të miut.

50


2.7.3 Zoom çvendose

Përmes kësaj komande në ekran munden të paraqiten pjesë të ndryshme të vizatimit, duke mos ndërruar me këtë rast zmadhimin e zgjedhur më parë. Në këtë mënyrë fitohet efekt i çvendosjes së thjerrëzës mbi vizatim në distancë konstante. Pas zgjedhjes së kësaj komande treguesi do të ndërron pamjen e vet të zakonshme.

Treguesi në formë të dorës tregon se pritet çvendosje translatore të paraqitjes momentale

Klikimi në tastin e majtë të miut pa ndërpreje, do të çvendos në mënyrë translatore vizatimin në drejtim të lëvizjes së miut krejt derisa most a lëshoni tastin e majtë të miut. Pas lëshimit të tastit të majtë komanda nuk do të përfundon por programi edhemë tutje do të prêt që në mënyrë të njejtë të ndërroni paraqitjen momentale krejt derisa mos të shtypni tasterin “Enter” ose me klikimin në tastin e djathtë të miut të mos tregoni përfundimin e kësaj komande. Këtë komandë mundeni direkt ta thirrni edhe me klikimin në tastin e djathtë të miut. Duke mos e lëshuar edhe këtë tast, ndërrimi i pozitës së miut do të thotë edhe ndërrimi i paraqitjes momentale. Atëher kur të lëshoni tastin e mesëm, komanda do të përfundon dhe në atë praktikisht është dallimi i vetëm në funksionimin e kësaj komande kur ajo thirret përmes ikonës, ose prapëseprap kur kështu klikohet në tastin e majtë të miut. 2.7.4 Zoom-i dinamik

Me ndihmën e kësaj komande është i mundur edhe zmadhimi edhe zvogëlimi i paraqitjes momentale në ekran. Pas zgjedhjes së kësajkomande treguesi do të ndërron formën e vet standarde.

Treguesi në formë të thjerrzës tregon se programi gjindet në komandën “Zoom-i dinamik”

51


Lëvizja me miun naltë, derisa tasti i majtë gjindet i shtypur do të sjellë deri te rritja e pjesëve të vizatimit, kurse lëvizja te poshtë sjellë deri te zvogëlimi. Pas lëshimit të tastit të majtë të miut, programi edhe më tutje do të kërkon që të jepni rritje apo zvogëlim të ri, krejt derisa me shtypjen e tasterit “Enter” ose me klikimin në tastin e djathtë të miut nuk tregoni përfundimin e kësaj komande. 2.7.5 Zoom krejt

Me zgjedhjen e kësaj komande, në ekran fitohet pamja e krejt vizatimit. Madhësia e kësaj pamje përcaktohet ashtu që në gabaritin e të gjitha elementeve të vizatimit të cilat janë në atë moment të dukshme, jipet nëpër përkufizim një përqindje me program e përcaktuar e sipërfaqes së zbrazët.

Do të theksojmë se kjo komandë mundet të aktivizohet edhe me shtypjen e tasterit “Ctrl” dhe klikimin në tastin e mesëm të miut. Vërejtje: Pasi që vetëm tek komanda “Zoom krejt” dhe “Zoom paraprak’ nuk kryhet zgjedhja e pikës, për këtë arësye vetëm për këto komanda është me rendësi se në cilën dritare gjindet fokusi, mu para aktivizimit të saj. Në të gjitha komandat tjera për zoom, zgjedhja e pikës është njëherit edhe vendosja e fokusit në dritarene dhënë. Prandaj, nëse dëshironi zoom krejt psh në dritaren “3D dukja” e kjo nuk momentalisht dritare aktive, atëher duheni së pari ta vendosni fokusin në dritaren “3D dukja”, e pastaj ta aktivizoni komandën “Zoom krejt”. E njejta gjë vlen edhe për komandën “Zoom paraprak” duke marrë parasysh se secila prej dritareve e ka listen e zoom-ave paraprak.

2.8 Selektimi i elementeve të vizatimit Në shumë komanda në program, e sidomos në ato ndihmëse përmes të cilave kryhet manipulimi me elementet e vizatimit, duhet zgjedhur një ose më shumë elemente të vizatimit. Grupës së elementeve të zgjedhura mundet tju shtohen elemente të reja, mirëpo edhe të hiqen elementet e zgjedhur më parë. Me rastin e zgjedhjes së elementeve të vizatimit, programi i ndihmon shfrytëzuesit ashtu që të gjitha elementet e zgjedhura i shënon me vijë të ndërprerë. Udhëzimi në vijën komanduese, me të cilën programi kërkon zgjedhjen e ndonjë elementi të vizatimit është universale dhe ajo është: <0 sel.> Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/ Extras/dEselektimi/ <fUnd>): Në procedurën e selektimit, treguesi fiton formën e “select-box”-it (katrorët e vegjël për selektim), dhe tani prej shfrytëzuesit pritet që të përdorë njërën nga metodat e parapara për selektim. Pas zgjedhjes së disa elementeve të vizatimit, procedura nuk ndërprehet, por programi edhe më tutje prej vijës komanduese kërkon selektimin e elementeve të reja, me çrast në vet fillimin e vijës komanduese, në mes të kllapave të mesme, shënohet shënimi mbi numrin e objekteve të selektuara deri atëher: <3 sel.> Selektimi (Krejt/ Dritare/Poligon/pRerja/ Extras/dEselektimi/ <fUnd>): Në procedurën e selektimit, selektimin është e mundur ta bëjmë edhe në dritaret 2D dhe 3D. Dritarja “Dispozita” gjatë operacionit të selektimit ka rol që vetëm të mundësoi ndërrimin e ramit aktual e me këtë edhe të paraqitjes në “2D dukja” (e njejta gjë vlen edhe listen e niveleve). Derisa programi është në procedurën e selektimit, me pruarjen e miut në sipërfaqen e dritares “Dispozita” ai do të ketë formën e shigjetës i cili kjartë tregon se nuk pritet zgjedhje e ndonjë elementi por eventualisht vetëm ndërrimi i ramit aktual. Forma e miut në dritaren “3D dukja” gjatë procedures së selektimit është në formë të rrethit çka tregon në atë se pritet selektim i entiteteve në paraqitjen hapësinore. Përveç kësaj selektimi është mundësuar edhe në pamjet speciale të definuara, me kusht që gjatë këtij selektimi kryhet selektimi i të gjithë entiteteve për nga thellësia.

52


Në paraqitjen momentale të fasadës së përparme (opcioni “Front”)

me selektimin e shtyllës së fundit të djathtë arrihet deri te selektimi i njëkohshëm i të shtatë shtyllave për nga thellësia

Në paraqitjen momentale nga lartë (opcioni “Top”) me dhënjen

e zones së tillë drejtëkëndëshe do të selektohen të gjitha elementet e konstruksionit në gjysmën e përparme të objektit

Do të theksojmë se në dritaren “2D dukja” nuk munden të selektohen elementet e konstrusksionit të cilët e depërtojnë rrafshin e dhënë të pamjes dhe paraqiten në formë të simboleve. Përjashtim është vetëm në komandat “Trim” dhe “Extend” kur këto simbole munden të selektohen vetëm si kufi për vazhdimin respektivisht për prerjen e entiteteve të cilët i takojnë rrafshit të dhënë të pamjes. Procedura e selektimit ndërprehet me zgjedhjen e nënopcionit “fUnd” prej vijës komanduese, pas të cilës programi do të vazhdon me rrjedhën e komandës, në kuadër të së cilës është kryer selektimi. Operacionet të cilat janë paraparë me komandën e aktivizuar, do të kryhen vetëm në objektet e selektuar. Me zgjedhjen e nënopcioneve adekuate prej vijës komanduese, programi ofron mënyra të ndryshme të selektimit, të cilët munden të selektohen, dhe në tekstin e mëtutjeshëm të këtij udhëzimi do ti prezentojmë të gjitha mundësitë të cilat program i ofron në kuadër të procedures së selektimit. Selektimi i të gjitha entiteteve Zgjedhja e nënopcionit “Krejt” prej vijës komanduese, do të sjellë deri te selektimi automatik i të gjitha entiteteve momentalisht të dukshme në vizatim. Çka do të selektohet mvaret prej vetëm prej asaj se a ka qenë fokusi para aktivizimit të këtij nënopcioni në dritaren 2D apo 3D paraqitjen e modelit. Përndryshe, nëse fokusi është në dritaren “3D dukja” dhe zgjedhet nënopcioni “Krejt” atëher do të selektohen të gjitha entitetet momentalisht të dukshme në

53


model, kurse nëse është fokusi në dritaren “2D dukja” atëher me zgjedhjen e nënopcionit “Krejt” do të selektohen vetëm elementet e paraqitur momentalisht në dritaren “2D dukja”. Selektimi i veçant Kjo është mënyrë e kuptueshme e selektimit dhe zhvillohet ashtu që në katrorin e vogël të treguesit duhet përfshirë cilëndo pjesë të elementit të dëshiruar dhe të klikohet në tastin e majtë të miut. Për elementet e vizatimit të cilët paraqesin sipërfaqe, në katrorin për selektim duhet përfshirë pjesë të lirë nga kontura e tyre, pas së cilës krejt sipërfaqja do të jetë e selektuar.

Nëpër konturën e sipërfaqes së selektuar shënohet vija e ndërprerë,

kurse mbrendësia e saj gjithnjë bëhet e zbrazët Nëse me katrorin për selektim përfshihet pika e përbashkët të disa elementeve të vizatimit, atëher programi do të selekton krejt elementet të cilët nisen prej asaj pike.

Me një klikim të miut është selektuar trau vertikal dhe horizontal

Me rastin e selektimit të elementeve koncentrik, me katrorin për selektim (select box) është e nevojshme të përfshihet mu pika përmes së cilës është përcaktuar pozita e elementit koncentrik. Në rast se klikohet në tastin e majtë të miut, kurse me “select box” nuk është përfshirë asnjë objekt, atëher programi atë pikë do ta kupton si këndi i parë i dritares, dhe do të hynë në procedurën e selektimit me dritare. Këndi i kundërt: Në këtë procedure do të vlejnë të gjitha rregullat për selektim me dritare të cilat do ti paraqesim në tekstin e ardhshëm.

54


Selektimi përmes dritares Kjo mënyrë e selektimit është mundësuar me aktivizimin e nënopcionit “Dritare”, e cila gjindet në vijën komanduese. Me zgjedhjen e këtij nënopcioni, programi së pari kërkon që ta përcaktoni një brinjë të dritares drejtëkëndëshe, e pastaj edhe anasjelltas sipas diagonales: Këndi i parë: Këndi i kundërt: Me rastin e përcaktimit të diagonales së dritares, programi në DRAG-mod e vizaton drejtëkëndëshin, gjeometria e të cilit përcaktohet me pozitën momentale të miut. Mvarësisht prej asaj se a ipet dritarja nga e majta në të djathtë apo nga e djathta në të majtë, procedura e selektimit punon në dy mënyra të ndryshme. nëse selektohet nga e majta në të djathtë atëher do të selektohen vetëm elementet të cilët me komplet gjeometrinë e vet gjinden mbrenda zones së dhënë drejtëkëndëshe, kurse nëse dritarja ipet nga e djathta në të majtë (crossing) atëher do të selektohen të gjithë elementet e vizatimit të cilët së paku me një pjesë të tyre janë atakuar me zonën e dhënë drejtëkëndëshe.

Me dhënjen e kësaj dritareje, nga e majta në të djathtë, nuk

do të selektohet asnjë element

Me dhënjen e dritares së njejtë, mirëpo tani nga e djathta në të majtë (crossing), do të selektohen edhe pllaka dhe të dyja

trajet Selektimi përmes poligonit Me zgjedhjen e nënopcionit “pOligon”, vija komanduese e fiton formën e vet standarde e cila përdoret tek komandat për vizatimin e polivijave: Pika e parë (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>): Procedura e vizatimit të polivijës, komplet i përgjigjet spjegimeve të dhëna në kapitullin “2.6” me kusht që me zgjedhjen e nënopcionit “fUnd” ose me klikimin e tastit të djathtë të miut, polivija automatikisht mbyllet. Kriteriumi i selektimit përmes këtij opcioni është plotësisht i njejtë sikurse tek selektimi me dritare, kur ai ipet nga e majta në të djathtë. Në të vërtetë do të selektohen të gjithë entitetet të cilët me komplet gjeometrinë e tyre gjinden mbrenda poligonit të dhënë. Selektimi përmes vijës së prerjes Përmes këtij opcioni keni mundësi që të selektoni të gjitha entitetet të cilat i pren vija e dhënë. Me zgjedhjen e nënopcionit “Prerja” programi së pari do të kërkon ta përcaktoni pikën e parë e pastaj edhe pikën e dytë të vijës prerëse. Pika e parë: Pika e dytë:

55


Menjëher pas zgjedhjes së pikës së dytë, programi do të kryen selektimin e të gjitha entiteteve të cilët janë prerë përmes vijës së dhënë. Ekstra selektimi Me klikimin e miut mbi nënopcionin “Extras” hapet menyja prej të cilës është e mundur të zgjedhet njëra nga format e parapara me program për extra selektim.

Opcionet e prezentuara janë reletivisht ekzotike dhe me siguri nuk

do të shfrytëzohen shpesh, mirëpo në disa raste munden me qenë me vlerë të madhe Në cilat entitete do të ndikon veprimi i komandës prej menysë “Extras” mvaret prej asaj se mu parta aktivizimit të ndonjërës prej këtyre komandave fokusi ka qenë në dritaren 2D ose 3D. Nëse fokusi është në dritaren “3D dukja” atëher komanda ndikon në të gjitha entitetet në model, kurse nëse fokusi është në “2D dukja” atëher ajo do të ndikon vetëm në elementet e paraqitura në dritaren “2D dukja”. Në menynë janë në dispozicion këto opcione: ♦ Inverze Që të jetë ky opcion i mundshëm, patjetër duhet që para zgjedhjes së tij, së paku një element të jetë i selektuar. Me

zgjedhjen e këtij opcioni kryhet inverzioni i selektimit, respektivisht ajo çka ishte selektuar bëhet e deselektuar, kurse ajo çka nuk ishte e selektuar bëhet e selektuar.

♦ Set Në mënyrë që ky opcion të jetë i arritshëm duhet të jetë selektuar më parë vetëm një entitet. Pas aktivizimit të tij,

programi automatikisht do ti selekton të gjithë entitetet e këtij tipi, të cilët kanë set të njejtë të shënimeve numerike. Nëse psh në model kemi shumë traje me prerje tërthore të ndryshme, atëher me selektimin e njërit nga ata dhe me zgjedhjen e këtij opcioni, programi do ti selekton të gjitha trajet tjera në model të cilat kanë karakteristika të njejta gjeometrike sikurse trau më parë i selektuar.

♦ Kolineare Që të jetë ky opcion i arritshëm patjetër duhet që të jetë i selektuar një entitet vijor. Në rast se janë zgjedhur shumë

entitete vijore, atëher ky opcion do të jetë i arritshëm vetëm në rastin kur të gjithë ata gjinden në drejtim të njejtë, apo janë kolinear. Me zgjedhjen e nënopcionit “Kolineare”, do të selektohen të gjitha elementet vijore të cilët gjinden në drejtim të njejtë (i takojnë rrafshit të njejtë) sikurse edhe të selektuarit.

♦ Prej rrafshit të njejtë Që të jetë ky opcion i arritshëm patjetër duhet që më parë të selektohet një grup minimal i entiteteve të cilat e

definojnë një rrafsh. Që rrafshi të jetë i përcaktuar duhet që të selektohen elementet: dy vijor, një vijor dhe një koncentrik, tre koncentrik, ose një sipërfaqësor. Me zgjedhjen e tyre programi automatikisht do të selekton edhe entitetet tjera të cilat i takojnë rrafshit të definuar në këtë mënyrë në hapësirë.

56


♦ Në rrethin e njejtë Që të jetë ky opcion i arritshëm patjetër duhet që paraprakisht të selektohen të gjitha entitetet që i takojnë të njejtit

hark. Do theksojmë se gjeometria e harkut, përveç zgjedhjes së segmentit harkor të entitetit sipërfaqësor dhe vijor mundet të definohet edhe me zgjedhjen e tre entiteteve koncentrik. Zgjedhja e këtij nënopcioni sjellë deri te selektimi i të gjitha entiteteve të cilët i takojnë rrethit i cili ka rreze sikur edhe entitetet e selektuar më parë.

♦ Prapa Përmes këtij opcioni dilet prej procedures së extra selektimit dhe këthehet në formën bazë të vijës komanduese në

procedurën e selektimit. Deselektimi i objekteve të selektuara më parë Zgjedhja e elementit i cili tashmë është selektuar nuk do të sjellë deri te deselektimi i tij, por selektimi i tij i përsëritur do të injorohet. Për deselektimin e objekteve të selektuara më parë, respektivisht për hekjen nga lista e objekteve të selektuara, është paraparë opcioni në vijën komanduese “Deselektimi”. Me zgjedhjen e tij vija komanduese e merr këtë pamje. <3 sel.> Deselektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtas/<fUnd>): Në vijën komanduese janë edhe më tutje prezente nënopcionet plotësisht të njejta sikurse edhe në procedurën e selektimit, me kusht që në fillimin e saj është shkruar kjartë se programi tani është në procedurën e deselektimit të entiteteve më parë të selektuara. Mënyra e deselektimit sikurse edhe mënyra e punës me nënopcinet e përshkruara më parë është e njejtë plotësisht kurse ndryshim i vetëm është në atë se deselektimi reagon vetëm në objektet e selektuara më parë, ashtu që ato i hekë prej listës së objekteve të selektuara. Pas përfundimit të deselektimit, me zgjedhjen e nënopcionit “fUnd” respektivisht me klikimin e tastit të djathtë të miut programi do të këthen në formën themelore vijën komanduese në procedurën e selektimit të entiteteve. Deselektimi mundet të kryhet edhe pa aktivizimin e nënopcionit të përshkruar më parë. Në të vërtet nëse e mbani të shtypur tastin “Shift”, selektimi i veçant dhe selektimi përmes dritares praktikisht do të paraqesin deselektimin. Vërejtje: Segmenti i entitetit vijor është i përcaktuar me dhënjen e pikave m erastin e vizatimit të tyre, e jo me pikat e prerjeve me elementet tjera të vizatimit. Për këtë në procedurën e selektimit gjithnjë do të selektohet krejt segment ii entitetit vijor, ashtu sikurse që është vizatuar e jo vetëm një pjesë e tij i cili është përcaktuar me pikat prerëse me entitetet tjera.

Në këtë shembull është selektuar krjet trau horizontal, prej arësyes së

thjeshtë sepse ajo është vizatuar me zgjedhjen e pikave 1 dhe 2. Në rast se dëshironi që të selektoni vetëm një pjesë të segmentit të entitetit vijor i cili është i përcaktuar me pikat prerëse të elementeve tjera, paraprakisht duheni që përmes komandës “Ndarja e konturave” (shiqo kapitullin “2.9.15.”), prej një segmenti kryesor të entitetit vijor, të punoni një varg të ri.

57


Vërejtje: Elementet e vizatimit të cilët janë të vizatuar njëri mbi tjetrin ashtu që gjeometria ju përputhet plotësisht ose pjesërisht, do të zgjedhen bashkarisht nëse selektimi bëhet në vendin e përputhjes. Shembull tipik për këtë rast është se kur ngarkesa sipërfaqësore shtrihet nëpër krejt pllakën, ose kur trajet dhe muret shtrihen nëpër konturën e pllakës. Në të dyja rastet do të vie deri te selektimi i të gjitha elementeve të cilat përputhen, çka ndoshta edhe nuk dëshironi. Në këto raste, para selektimit duhet hekur dukshmërinë e elementeve të cilët nuk dëshirojnë të selektohen (shiqo kapitullin “2.10”).

2.9 Komandat për manipulim me elementet e vizatimit Përmes këtij grupi të komandave janë mundësuar koreksione të ndryshme në elementet tashmë të vizatuara. Koreksionet janë të mundshme në të gjitha entitetet, pa marrë parasysh se a paraqesin ata pjesë të konstruksionit apo jo. Thelbi i të gjitha komandave të këtij grupi është që së pari të selektohen elementet e vizatimit, e pastaj në ta të kryhen operacionet të cilat me urdhërinë e dhënë janë paraparë. Duke marrë parasysh se procedura e selektimit të elementeve të vizatimit detalisht është spjeguar në kapitullin “2.8”, në paraqitjen në vazhdim të secilës prej këtyre komandave nuk do të lëshohemi në spjegimin edhe njëher të këtyre procedurave. 2.9.1 Fshierja

Me zgjedhjen e kësaj komande, është mundësuar fshierja e elementeve të zgjedhura të vizatimit.

Me aktivizimin e komandës vija komanduese merr formën e vet standarde e cila ka për qëllim selektimin e elementeve: <0 sel.>Fshierja - Selektimi(Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/Deselektimi/eXtras/ <fUnd>): Pas zgjedhjes, shtypja në tasterin “Enter” ose me klikimin në tastin e djathtë të miut do të sjellë deri te fsheirja e elmenteve të selektuara. Te ky urdhër duhet me pas kujdes që mos të vie deri te humbja e padëshiruar e elementeve të caktuara të vizatimit. 2.9.2 Kopjimi

Kjo komandë shërben për kopjimin e objeketeve të zgjedhura në cilindo vend tjetër në vizatim, me çrast origjinali mbetet i pa ndryshuar.

Pas përfundimit të selektimit, programi prej vijës komanduese do të kërkon që me zgjedhjen e dy pikave të jepni vektorin i cili e përcakton drejtimin, kahjen dhe distancën e entiteteve të kopjuara prej origjinalit. Pika e parë e vektorit të kopjuar: Pika e dytë e vektorit: Pas përcaktimit të vektorit të kopjimit, programi prej vijës komanduese do të kërkon që të jepni numrin e kojeve: Numri i kopjeve <1>: Me klikimin në tastin e djathtë të miut do të lajmëroni pranimin e vlerës së ofruar '1'. Gjithsesi se prej tastaurës mundeni të jepni çfarëdo numri të kopjeve, me çrast secila prej tyre do të gjindet në distancë të cilën ju e keni përcaktuar me vektorin e kopjimit. 2.9.3 Kopjimi në varg (Array)

Ky urdhër ka efekt të dyanshëm dhe mundet të shfrytëzohet ose për kopjim të njëkohshëm në dy drejtime të lira ose për kopjim të shumëfisht sipas drejtimit harkor.

58


Pas përfundimit të selektimit të objekteve, programi nga vija komanduese do të kërkon ta caktoni llojin e vargut i cili do përdoret gjatë kopjimit. Lloji i vargut (<Ortogonal>/Polar): Me varg ortogonal nënkuptojmë kopjimin e njëkohshëm të entiteteve të selektuara në dy drejtime të lirisht të zgjedhura, derisa me me vargun polar nënkuptohet kopjimi në drejtimin harkor. Zgjedhja e njërës nga dy opcionet e ofruara do të përcakton mënyrën e vazhdimit të realizimit të këtij urdhëri. Vargu ortogonal Pas zjedhjes së opcionit “Ortogonal”, programi nga vija komanduese do të kërkon të jipet numrin i kolonave, respektivisht numri i kopjeve në një rend. Numri i kolonave (|||) <1>: Këtu është përdor termini “kolona” për arësye se programi për drejtim të parë të kopjimit nënkupton drejtimin e shtrirjes së aksit X, i cili gjithsesi gjatë dhënjes së vektorit të kopjimit mundet më vonë të ndërrohet. Pas dhënjes së numrit të kolonave, programi do të kërkon ta përcaktoni distancën në mes tyre. Distanca: Nëse distancën e jepni prej tastaturës, atëher programi do të nënkupton se është dhënë vektori horizontal i kopjimit dhe vlera pozitive do të përcakton drejtimin e vektorit në drejtim të aksit pozitiv X. Në vend të dhënjes prej tastaturës, distancën mund ta jepni edhe me zgjedhjen e dy pikave prej vizatimit. Pas zgjedhjes së pikes së parë, programi prej vijës komanduese do të kërkon ta zgjedhni edhe pikën e dytë. Pika e dytë e vektorit: Zgjedhja e pikës së dytë do të përcakton distancën ashtu edhe drejtimin e vektorit. Me lëvizjen e miut mbi zonën e vizatimit, programi në DRAG mode do të vizaton pozitën momentale të të gjitha kopjeve në drejtimin i cili në program kushtimisht quhet “rresht”. Prandaj “rreshti” nuk do të thot drejtim horizontal por drejtim plotësisht i lirë. Pa marrë parasysh se distancën e keni dhënë prej tastaturës apo me zgjdhjen e dy pikave prej vizatimit, programi do të përsëritë serinë e vendosur të pyetjeve mirëpo tani për kopjim në drejtimin tjetër. Numri i rreshtave (...) <1>: Distanca: Njësoj sikurse edhe te kopjimi në drejtimin e parë, distancën në mes rreshtave mundeni ta jepni ose prej tastaturës, ose me zgjedhjen e dy pikave. Nëse distancën në mes të rreshtave e jepni prej tastaturës atëher programi do të kupton se bëhet fjalë për vektorin e kopjimit në varg në drejtimin e aksit Y dhe vlera pozitive do të përcakton drejtimin e kopjimit në drejtim të aksit pozitiv Y. Me zgjedhjen e dy pikave nga vizatimi mund të ipet intenzitet dhe drejtim plotësisht i lire të vektorit në drejtimin tjetër.

59


Vargu i treguar është formuar me dhënjen e vektorit e

kopjimit 1 dhe 2 në drejtimin e akseve globale (numri i kolonave =2, numri i rreshtave=4)

Vargu i treguar është formuar me dhënjen e vektorëve të kopjimit 1 dhe 2 në drejtime të lira (numri i kolonave =2,

numri i rreshtave =4) Vargu polar Pas zgjedhjes së opcionit “Polar”, programi nga vija komanduese së pari do të kërkon që entitetet e kopjuara sipas harkut duhet të rrotullohen apo jo. Me rrotullim (<Po>/Jo): Mvarësisht nga përgjigja e juaj në pyetjen e dhënë, mund të ndodhin dy raste.

Vargu polar me rrotullim (numri i elementeve në varg =12,

këndi i plotësimit =360°)

Vargu polar pa rrotullim (numri i elementeve në varg =12,

këndi plotësimit =360°) Në rast se dëshironi edhe rrotullimin e objekteve të selektuara, atëher problemi është i përcaktuar. Objektet e selektuara do të shpërndahen në hark në pozitën e vet të rrotulluar. Nëse prapëseprap nuk e dëshironi rrotullimin, por dëshironi që objektet e selektuara të kopjohen në hark pa rrotullimin e tyre atëher për përcaktimin e plotë të problemit duhet patjetër ta jepni edhe pikën nga vizatimi e cila do të rrotullohet. Pika referente për rrotullim: Pika e dhënë në këtë mënyrë do ta definon problemin, së pari në rrotullimin e shumëfisht të pikes së dhënë, e pastaj edhe kopjimin e shumëfisht translator në raport me pikën e dhënë. Entitetet e posaformuara në vargun harkor do të gjinden në distancë të njejtë me pikën e rrotulluar si edhe origjinali prej pikes së zgjedhur referente për rrotullim.

60


Pa marrë parasysh se për cilën prej këtyre dy mënyrave keni vendosur, ecuria e mëtutjeshme e komandës është e përbashkët. Përndryshe, programi tani prej vijës komanduese do të kërkon të jepni numrin e kopjeve në vargun harkor. Numri i elementeve në varg: Do të theksojmë se numri të cilin e jepni nënkupton edhe objektin i cili është selektuar. Dmth. Nëse dëshironi të fitoni edhe 3 objekte të reja të cilët do të kopjohen sipas harkut të dhënë, në këtë pyetje duheni të përgjigjeni duke dhënë numrin 4. Pika qëndrore e vargut: Me zgjedhjen e kësaj pike praktikisht zgjidhet qendra e rrotullimit, respektivisht qendra e harkut sipas të cilit do të shpërndahen entitetet e posaformuara. Këndi për plotësim <360>: Këndin mundeni ta jepni prej tastaturës, me çrast vlera pozitive rritet në drejtim të kundërt me akrepat e ores, ose me zgjedhjen e pikës në vizatim. Derisa e lëvizni miun nëpër vizatim, programi në DRAG modullin do të vizaton pozitën momentale të të gjitha entiteteve në raport me vlerën momentale të këndit të përcaktuar me pozitën e miut dhe numrit të dhënë të kopjeve në varg. Vërejtje: Kopjimi në vargun polar është transformim i vërtet në rrafsh, kështu që të gjitha objektet e selektuara dhe pika qëndrore e vargut duhet të jenë në një rrafsh. Në rast se zgjedhet pika qëndrore e vargut e cila nuk i takon rrafshit të njejtë sikurse edhe objektet e selektuara, programi do të jep vërejtje përkatëse dhe do të ndërprenë ecurin e mëtutjeshme të komandës.

Për krijimin e vargjeve hapësinore është paraparë komanda “3D Array”. 2.9.4 Pasqyrimi

Kjo komandë shërben për pasqyrimin simetrik aksial të pjesës së zgjedhur të vizatimit.

Pas përfundimit të zgjedhjes së elementeve të vizatimit, prej shfrytëzuesit kërkohet që të jep dy pika të cilat përcaktojnë fillimin, respektivisht fundin e aksit, në raport me atë që do të kryhet pasqyrimi: Pika e parë e aksit të simetrisë: Pika e dytë e aksit të simetrisë: Në fund të kësaj procedure, shfrytëzuesit i ipen dy mundësi: Fshierja e objekteve të vjetra (<Jo>/Po): Zgjedhja e opcionit “Po” tregon përgjigje pozitive, kjo do të sjellë deri te fshierja e elementeve të cilët janë të zgjedhur për pasqyrim, përderisa zgjedhja e opcionit “Jo” do të tregon përgjigje negative respektivisht elementet e selektuara do të mbesin në kuadër të vizatimit.

61


2.9.5 Rrotullimi

Kjo komandë mundëson që të ndërrohet këndi i objekteve të zgjedhur të vizatimit.

Pas përfundimit të selektimit të objekteve të cilët janë të nevojshëm për rrotullim, programi prej vijës komanduese kërkon që të përcaktoni së pari qendrën e pastaj edhe këndin e rrotullimit. Qendra e rrotullimit: Këndi i rrotullimit: Këndi i rrotullimit mund të ipet prej tastaturës (këndi ipet në shkallë dhe rritet në drejtim të kundërt me akrepat e ores) ose me zgjedhjen e pikes në vizatim e cila me qendrën dhënë më parë përfshin këndin e dëshiruar. Me këtë mënyrën e dytë, elementet e selektuar vizatohen në DRAG modullin, dhe ate ashtu që pozita momentale e treguesit përcakton këndin e rrotullimit. Pas dhënjes së këndit, në vijën komanduese paraqitet vërejtja kuptimi i së cilës është i njejtë sikurse në komandën “Pasqyrimi”. Fshierja e objekteve të vjetra (<Po>/Jo): Përndryshe përgjegja pozitive i fshien elementet e selektuara (origjinalin), derisa përgjegja negative i lenë në kuadër të vizatimit. Këtu klikimi në tastin e djathtë do të sjellë deri në aprovimin e përgjegjes pozitive “Po”. Vërejtje: Duke marrë parasysh se me ndihmën e komandës “Rrotullimi” kryhet transformimi i vërtet në rrafsh, për ekzekutimin e saj është e nevojshme që elementet e selektuar dhe qendra e rrotullimit që gjinden në të njejtin rrafsh. Për këtë arësy selektimi i objekteve në dritaren “3D dukja” do të mundësohet, kurse me rastin e dhënjes së qendrës së rrotullimit do të lejohet zgjedhja vetëm e pikës e cila i takon rrafshit të njejtë silurse edhe objektet e selektuar. Në të kundërtën, programi do të jep vërejtjen dhe do të refuzon të ekzekutoi komandën “Rrotullimi”.

Për rrotullimin në hapësirë të objekteve është paraparë komanda “3D rrotullimi” 2.9.6 Çvendosja

Kjo komandë është shumë e ngjajshme me komandën “Kopjimi”, me kusht se në këtë rast origjinali fshihet dhe në këtë mënyrë fitohet efekti i çvendosjes së pjesëve të vizatimit në një vend tjetër.

Gjithashtu së pari kryhet selektimi i elementeve, e pastaj bëhet zgjedhja e dy pikave në vizatim të cilat përcaktojnë fillimin respektivisht fundin e vektorit të çvendosjes. Pika e parë e vektorit të çvendosjes: Pika e dytë e vektorit të çvendosjes:

62


2.9.7 Shkurtimi (Trim)

Me ndihmën e kësaj komande mundësohet shkurtimi i pjesëve të ndonjë vije ndërmjet dy pikave prerëse me elementet tjera të vizatimit.

Komanda punon ashtu që së pari selektohen elementet e vizatimit të cilat presin entitetin e dhënë vijor dhe në këtë mënyrë i punojnë kufijtë për shkurtimin e tyre. <0 sel.> Trim – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerje/eXtras/dEselektimi/ <fUnd>): Procedura e selektimit është standarde, grupës së elementeve të selektuara munden tju bashkangjiten edhe entitetet sipërfaqësore dhe koncentrike, edhepse shkurtimi është paraparë vetëm për entitete vijore. Dmth, entitetet e zgjedhura sipërfaqësore dhe vijore munden të përdoren vetëm si kufnjë në të cilët bazohen shkurtimet e elementeve vijore. Pas këtij selektimi të elementeve, në vijën komanduese paraqitet porosia, me të cilën kërkohet selektimi i pjesëve të polivijës të cilët largohen (munden me qenë edhe harkor), kurse treguesi e fiton formën e vet standarde të select-boxit (katrotri i vogël). Segmenti i cili largohet (<fUnd>): Në këtë moment është mundësuar vetëm selektimi i veçant, respektivisht në select box duhet përfshirë pjesën e polivijës të cilën dëshirojmë ta largojmë dhe të klikohet me tastin e majtë të miut. Segmenti në atë moment do të largohet nga vizatimi, kurse nga vija komanduese programi do të kërkon selektimin e pjesës së re të polivijës, krejt derisa me klikimin në tastin e djathtë të miut nuk e përfundojmë komandën. Do të theksojmë se përmes kësaj komande nuk munden të largohen segmentet e plotë të polivijës, por vetëm pjesët e saj të cilat janë prerë me elementet tjera të selektuara të vizatimit. Për largimin e krejt segmentit të pa prerë të plovijës është paraparë komanda “Fshierje”. 2.9.8 Vazhdimi (Extend)

Me ndihmën e kësaj komande është e mundur të vazhdohen segmentet ekzistues të polivijës deri te elementi i zgjedhur i vizatimit. Gjithsesi se segmentet e polivijës munden të vazhdohen vetëm deri te elementet e vizatimit me të cilët mundet të fitohet pika prerëse pas vazhdimit të segmentit të zgjedhur.

Pas zgjedhjes së komandës, së pari është e nevojshme të selektohen elementet e vizatimit deri te të cilët më vonë segmentet e zgjedhur të polivijës do të vazhdohen: <0 sel.> Extend - Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerje/ eXtras/Deselektimi/ <fUnd>): Këtij grupi të elementeve të selektuara është e mundur tju bashkangjiten edhe entitete sipërfaqësore dhe koncentrike, të cilët kësaj komande munden tju shërbejnë vetëm si kufinjë për vazhdim. Pas selektimit të këtij grupi të elementeve të vizatimit, programi nga vija komanduese do të kërkon që në select box të përfshini pjesën e vijës e cila duhet të vazhdohet: Segmenti i cili vazhdohet (<fUnd>): Segmenti i selektuar i polivijës do të vazhdohet deri te elementi më i afërt i cili është zgjedhur si kufiri për vazhdim. Për vazhdim munden të selektohen edhe segmentet harkore me çrast ata vazhdohen sipas funksionit të harkut. Programi nga vija komanduese vazhdimisht do të kërkon selektimin e segmenteve të reja të polivijës për vazhdim, krejt derisa me klikimin në tastin e djathtë nuk e tregoni fundin e kësaj komande.

63


2.9.9 Zgjatja (Stretch)

Për ndryshin nga komanda “Çvendosja”, e cila në mënyrë translatore e ndërron pozitën e të gjitha pikave në entitetitn e selektuar, me ndihmën e kësaj komande kryhet zgjatja e gjeometrisë ashtu që për vektorin e dhënë të çvendosjes, çvendsosen në mënyrë translatore vetëm pikat e selektuara nga kontura.

Pas zgjedhjes së kësaj komande, me procedurën e selektimit duhet selektuar të gjitha pikat të cilave dëshirojmë tju ndërrojmë pozitën. Këtu me termin “pikat” nënkuptohen të gjitha pikat thyerëse nga kontura e entiteteve vijore, sikurse edhe pikat të cilat përcaktojnë pozitën e entiteteve koncentrike. <0 sel.> Stretch – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/ eXtras /Deselektimi/ <fUnd>): Do të theksojmë se në procedurën e selektimit me dritare, duhet përfshirë vetëm vetëm pjesën e vizatimit në të cilën bënë pjesë pika e dëshiruar, sepse selektimi i të gjitha pikave nga kontura e një entitetei do të sjellë deri te efekti o njejtë sikurse edhe komanda “Çvendosje”. Me klikimin e tastit të djathtë të miut do të thotë fundi i procedures së selektimit, dhe programi prej vijës komanduese do të kërkon që me zgjedhjen e dy pikave ta përcaktoni vektorin e çvendosjes. Pika e parë e vektorit të çvendosjes: Pika e dytë e vektorit të çvendosjes: 2.9.10 3D Kopjimi në varg (3D Array)

Njësoi sikurse edhe te komanda “Array” për 2D kopjim në varg, pas selektimit të objekteve, programi nga vija komanduese do të kërkon të përcakoni tipin e vargut.

Tipi i vargut (Ortogonal/Polar): Tipi Ortogonal i vargut Pasi që me anën e kësaj komande është mundësuar kopjimi i përnjëhershëm në drejtim të akseve globale, programi së pari vendos serinë e pyetjeve mbi numrin e elementeve në varg për secilin drejtim të akseve koordinative. Numri i kolonave (X) <1>: Numri i rreshtave <1>: Numri i niveleve (Z) <1>: Termini i futurë “kolona” “rreshti” dhe “niveli” paraqesin elemente në varg të cilët fitohen me kopjim në drejtim të akseve globale X, Y, dhe Z, kështu që në kllapa është shënuar emërtimi i aksit adekuat. Me serinë tjetër të pyetjeve, programi kërkon të përcaktoni distancën në mes të elementeve në varg. Distanca e kolonave (X) : Distanca e rreshtave (Y) : Distanca e niveleve (Z) : Në vend të dhënjes prej tastaturës, distanca mundet të ipet edhe me zgjedhjen e dy pikave në vizatim. Pas zgjedhjes së pikës së parë, programi nga vija komanduese kërkon që ta zgjedhni edhe pikën e dytë. Pika e dytë e vektorit:

64


Tipi polar i vargut Kuptimi dhe rrjedha e kësaj komande është plotësisht e njejtë sikurse edhe te komanda “Array”, për krijimin e vargut dydimenzional polar. Dallimi i vetëm është se tek komanda “Array” kryhet kopjimi sipas harkut në raport me pikën e dhënë, kështu që elementet e vargut dhe pika e dhënë qëndrore duhet me qenë në rrafsh të njejtë. Në këtë komandë prapëseprap, kopjimi sipas vargut harkor kryhet në raport me aksin e lirë të dhënë në hapësirë. Për këtë arësye programi në vend të pikës qëndrore të vargut, prej vijës komanduese do të kërkon që me zgjedhjen e dy pikave të definoni aksin rreth të cilit do të kryhet rrotullimi. Pika e parë e aksit të rrotullimit: Pika e dytë e aksit të rrotullimit: Në këtë mënyrë në procedurën e krijimit të vargut polar mundeni të zgjedhni edhe elemente të cilat nuk i përkasin rrafsheve të njejta. 2.9.11 3D Pasqyrimi

Ndryshimi i vetëm në mes të kësaj komande dhe asaj “Pasqyrimi” është në atë se këtu bëhet fjalë për pasqyrimin kundrejt rrafshit të dhënë e jo aksit. Për këtë arësy, pas selektimit të të gjithë entiteteve për pasqyrim programi do të kërkon që përmes tri vijave kolineare ta definoni rrafshin e pasqyrimit.

Pika e parë e rrafshit: Pika e dytë e rrafshit (Prapa): Pika e tretë e rrafshit (Prapa): Nënopcioni “Prapa” në vijën komanduese e ofron mundësin e këthimit të një hapi pas gjatë zgjedhjes së pikave, diçka ngjajshëm sikurse në procedurën e vizatimit të vijës poligonale. Pas përfundimit të procedures së definimit të rrafshit në mvarësi prej të cilit bëhet pasqyrimi i objekteve të selektuara, programi nga vija komanduese do të bënë edhe pyetjen e fundit lidhur me fshierjen e objekteve të vjetra apo jo: Fshierja e objekteve të vjetra (<Jo>/Po): 2.9.12 3D Rrotullimi

Edhe kjo komandë është bërë në bazë të komandës “Rrotullimi”. Ndryshimi i vetëm në mes të këtyre dy komandave është në atë se këtu bëhet fjalë për rrotullimin në raport me aksin e dhënë e jo me pikën e dhënë. Për këtë arësy, pas selektimit të të gjitha elementeve për 3D rrotullim programi do të kërkon që përmes dy pikave të zgjedhura lirshëm të definohet aksi në raport ndaj të cilit do të kryhet rrotullimi.

Pika e parë e aksit të rrotullimit: Pika e dytë e aksit të rrotullimit: Pas definimit të aksit të rrotullimit, vazhdimësia e komandës është krejt t njejtë sikurse edhe tek rrotullimi në rrafsh. Këndi i rrotullimit: Fshierja e objekteve të vjetra (<Po>/Jo): 2.9.13 Ripërtrirja e vizatimit (Undo/Redo) Në rast të kryerjes së ndonjë gabimi, me program është paraparë mekanizmi përmes të cilit këthehemi në gjendjen para se të jetë bërë gabimi. Përveç kësaj është paraparë edhe mekanizmi për hecjen përpara nëse gabimisht e keni aktivizuar komandën për këthim prapa. Secili praj aksioneve të ndërmarra gjatë ekzekutimit të tyre, kështu që është

65


mundësuar lëvizja prapa, respektivisht përpara, për të gjitha aksionet e ndërmarra në program prej momentit të aktivizimit të tij dhe puna me fajlin e dhënë. Për lëvizjen prapa është paraparë komanda “Undo” kurse për lëvizjen përpara “Redo”.

Komanda për lëvizjen prapa “Undo”. Komanda mund të aktivizohet me shtypjen e përnjëhershme në tastet “Ctrl” i “Z”

Komanda për lëvizjen përpara “Redo”. Komanda mund të aktivizohet me shtypjen e përnjëhershme në tastet “Ctrl” i “Y”

Të theksojmë se të gjitha pamjet e “zoom-ave” të më parshëm nuk mund të përtrihen me që për këtë rast është paraparë komanda “Zoom-paraprak”. 2.9.14 Bashkimi i konturave Përmes komandës “Bashkimi i konturave”, mund të bashkohen dy sipërfaqe të cilat kanë një vijë të përbashkët të atakimit, por vetëm me kusht që të ju jetë bashkangjitur seti i njejtë i të dhënave numerike. Gjithashtu, më ndihmën e kësaj komande mund të bashkohen edhe dy entiteteve vijore të cilat kanë një pikë të përbashkët të takimit dhe gjinden në të njejtin drejtim – janë kolinear. Gjithashtu se edhe për elementet vijore duhet të jetë i plotësuar kushti që të kenë set të njejtë të të dhënave numerike. Pra përmes kësaj komande mund të bashkohen dy: pllaka, dy traje, dy mbështetësa vijor, etj. Me zgjedhjen e kësaj komande, në vijën komanduese paraqitet vërejtja përmes të cilës hyhet në procedurën standarde të selektimit: <0 sel.> Bashkimi i konturave/Dritare/Poligon/pRerje/eXtras/Deselektimi/<fUnd>: Tani prej shfrytëzuesit pritet që ti selektoi të gjitha entitetet të cilëve iu është i nevojshëm bashkimi i konturave. Pas përfundimit të selektimit, programi do të kryen këtë operacion për të gjitha elementet vijore dhe sipërfaqësore të cilët i plotësojnë kushtet për bashkimin e konturave të tyre.

Përmes komandës “Bashkimi i konturave”, prej dy pllakave është bërë një e re

66


Përmes komandës “Bashkimi i konturave”, prej këtyre dy trajeve është bërë një i ri

2.9.15 Ndarja e konturave Komanda “Ndarja e konturave” ndikon vetëm te elementet vijore, dhe ka ndikim kontra prej komandës të përshkruar më parë lidhur me bashkimin e konturave. Përndryshe me zgjedhjen e saj programi nga vija komanduese kërkon dhënjen e pikes e cila përcakton vendin ku do të bëhet ndarja e elementit vijor në dy pjesë. Dhënja e pikes për ndarje (Zgjedhje/<fUnd>): Përveç zgjedhjes së pikave një nga një, me aktivizimin e nënopcionit “Zgjedhje” me program është mundësuar edhe zgjedhja masovike e pikave (shiqo kapitullin “2.5.5”). <0 sel.> Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/Deselektimi/<fUnd>): Pas përfundimit të procedures mbi zgjedhjen e pikave, programi të gjitha entitetet vijore në të cilat gjindet pika e dhënë, do ti ndan në dy entitete vijore.

Përmes komandës “Ndarja e konturave”, prej një traut janë tri traje të reja

Vërejtje: Duke marrë parasysh se gjatë llogaritjes, programi në të gjitha vendet e prerjeve të elementeve vijore me pjesët tjera të modelit, automatikisht vendos nyje, kështu që këtë komandë duhet përdorur vetëm në rast kur duhet zgjedhur një pjesë të entitetit vijor i cili është i përcaktuar me pikat prerëse me elementet tjera. Në të gjitha rastet tjera është më mire që mos të përdorni këtë komandë sepse do të fitoni numër më të madhë të elementeve në vizatim të cilët vetëm sa mund ta ngadalsojnë punën e programit.

67


2.10 Dukshmëria Përmes grupit të komandave që përshkruhen në këtë kapitull, keni mundësi që ti fsheni elementet e vizatimit të cilët në momentin e caktuar të punës me program nuk dëshironi ti keni në ekran. Çka do të shifni e çka jo, mund të zgjedhni ose përmes tipeve të elementeve në vizatim, p.sh. doni që të gjitha pllakat në model të jenë momentalisht të padukshme, ose me selektimin e entitetit të dhënë me çrast ai bëhet i paduksëm. Për rregullimin e dukshmërisë sipas tipeve të elementeve shërben edhe komanda “Dukshmëria”, kurse për rregullimin e dukshmërisë vetëm të elementve të zgjedhura shërben komanda “Fshehja”. Me rastin e caktimit të kriteriumit se çka do të shifet e çka jo, kriterium më i fortë është gjendja e dukshmërisë sipas tipit të elementeve të vizatimit. Marrim shembull se në model ekzistojnë tri traje dhe se përmes komandës “Fshehja” vetëm njërit prej tyre ia kemi hjekë dukshmërinë. Nëse përmes komandës “Dukshmëria” iu hjekim dukshmërinë të gjitha trajeve, atëher të tri trajet do të jenë të pa dukshme, pa marrë parasysh se përmes komandës “Fshehja” vetëm njërit prej tyre iu është hjekë dukshmëria. 2.10.1 Rregullimi i dukshmërisë sipas tipit të elementeve (Dukshmëria)

Me aktivizimin e ikonës së paraqitur, ose komandës “Dukshmëria” e cila gjindet në kuadër të menysë “Paraqitja”, hapet dialog boxi në të cilin rregullohet dukshmëria e disa elementeve të vizatimit.

Pamja e dialog box-it për rregullimin e parametrave të dukshmërisë sipas tipeve të elementeve në vizatim

Me aktivizimin e fushës komanduese “Ok”, dialog box-i do hiqet nga ekrani dhe vizatimi do të fiton pamje të re mvarësisht prej asaj se çfarë parametra janë vendosur. Elementet e vizatimit të cilëve iu është hjekur dukshmëria edhe më tutje ekzistojnë në kuadër të vizatimit mirëpo nuk paraqiten. Për secilin prej elementeve të vizatimit ekziston pjesë speciale në kuadër të dialog box-it, në të cilin rregullohen mënyra e paraqitjes së tij.

68


Një pjesë e dialog box-it është i rezervuar për rregullimin e dukshmërisë së pllakave dhe mureve

Ikona e secilit prej elementeve të konstruksionit dhe ngarkesave, përcakton se a do të jetë elementi i dhënë i vizatimit i dukshëm apo jo. Këto ikona punojnë si ndërprerësa ashtu që me klikimin e miut mbi të, ato bëhen të dukshme apo të pa dukshme. Nëse ikona është e shtypur kjo do të thotë se elementi i dhënë do të jetë i dukshëm.

Ikona e pa shtypur tregon se iu është hjekur dukshmëria e të gjitha pllakave dhe mureve në model

Në secilin prej këtyre pjesëve të posaçme, gjinden ndërprerësit përmes të cilëve rregullohen mënyra e dukshmërisë të secilit element të konstruksionit dhe ngarkesave posaçërisht. Gjithsesi se zgjedhja e mënyrës së dukshmërisë të elementeve është mundësuar vetëm nëse ikona adekuate është vendosur në gjendje të ndezur. Këta parametra janë të grupuar në kolona vertikale në kuadër të të cilave vetëm njëri parameter ka mundësi të jetë i vendosur në gjendje të ndezur. Zgjedhja e parametrave, respektivisht vendosja e tyre në gjendje në gjendje të ndezur, kryhet me klikimin e miut mbi emërtimin e tij. Indikatori mbi parametrin e zgjedhur është rrethi i vogël i zi, derisa rrathët tjerë në kuadër të grupit (kolonës) janë të zbrazët.

69


Grupi i ndërprerësave të cilët përcaktojnë mënyrën e dukshmërisë së pllakave

Në tekstin e mëtutjeshëm, për të gjitha tipet e elementeve të vizatimit do ti spjegojmë gjendjet e mundshme të dukshmërisë Pllakat O Kontura Vizatohet vetëm kontura e pllakës, derisa mbrendia e pllakës mbetet e zbrazët. O Shrafura Kontura e pllakës plotësohet me shrafurë adekuate. O Set Krejt sipërfaqja e pllakës mbulohet me numra të cilët paraqesin numrin rendor të setit të të dhënave numerike të cilët

i takojnë asaj sipërfaqe. Me zgjedhjen e kësaj mënyre të prezentimit lehtë bëhet kontrollimi i setave të cilët iu janë bashkangjitur asaj pllake.

√ Ortotropia – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se a do të tregohet mbrenda konturës së pllakave ortotrope edhe shigjeta e cila paraqet drejtimin e ortotropisë. Gjithsesi se ky indicator ka kuptim vetëm nëse në model ekzistojnë pllakat ortotrope.

√ Kushtet kufitare – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se a do të paraqiten edhe vijat e kushteve të vendosura kufitare në pllakë apo jo. Gjithsesi se ky ndërprerës ka kuptim vetëm nëse në model janë të vendosura “Kushtet kufitare”.

Trajet O Kontura Vizatohet vetëm polivija me ngjyrë adekuate. O Set Vizatohet njësoj sikurse edhe në përshkrimin e lartëshënuar, polivija me ngjyrë adekuate, me kusht se në mesin e

secilit prej elementeve shkruhet numri i setit numerik i cili paraqet traun. Për shkak të pamjes numrat janë të shënuar me ngjyra adekuate dhe janë të vendosur në mes kllapave gjarpërore: “{1}”.

√ Akset lokale – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se a do të paraqiten në mes të trajeve edhe shigjetat të cilat përcaktojnë pozitën e sistemit të tij lokal koordiantiv.

√ Nyjet - Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se a do të jenë në model nyjet e dukshme apo jo. Nyjet përcaktojnë fillimin dhe fundin e trajeve.

Mbështetësat sipëfaqësor O Kontura Vizatohet vetëm kontura e mbështetësave sipërfaqësor, përderisa mbrendësia e tyre mbetet e zbrazët. O Shrafura Kontura e vizatuar e mbështetësit sipërfaqësor plotësohet me shrafurë adekuate.

70


O Set Krejt sipërfaqja e mbështetësave sipërfaqësor mbulohet me numra të cilët paraqesin setin numerik të cilit i takojnë.

Me zgjedhjen e kësaj mënyre të prezentimit lehtë bëhet kontrollimi i seteve numerike të cilët paraqesin mbështetësin e dhënë sipërfaqësor.

Mbështetësat vijor O Kontura Vizatohet vetëm polivija me ngjyrë adekuate. O Set Paqitet polivija me ngjyrë adekuate, me çrast në mesin e secilit segment të polivijës paraqitet edhe numri i setit

numerik. Për shkak të shiqueshmërisë numrat shkruhen me ngjyra adekuate dhe vendosen në mes të pllakave të mesme : “[1]”.

√ Akset lokale – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se a do të vendosen në mes të secilit mbështetës vijor edhe shigjetat të cilat përcaktojnë pozitën e sistemit lokal koordinativ.

Mbështetësit koncentrik O Kontura Vizatohen vetëm simbolet grafike të cilët përcaktojnë pozitën e vendosjes së mbështetësave koncentrik. O Set Gjithashtu vizatohen simbolet, me kusht që bashkë me ta shkruhen edhe numri rendor i setave. Për shkak të pamjes,

edhe këtu numrat rendor janë të shënuar me ngjyrë adekuate dhe vendosen në mes të kllapave të vogla: (1), √ Akset lokale – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se a do të vendosen në vendet e mbështetësave koncentrik

edhe shigjetat të cilat përcaktojnë pozitën e tyre në sistemin lokal koordinativ. Ngarkesa sipërfaqësore O Kontura Vizatohet vetëm kontura e ngarkesës sipërfaqësore, derisa mbrendia e tij mbetet e zbrazët. O Shrafura Kontura e vizatuar plotësohet me shrafurë adekuate. O Intenziteti Kjo mënyrë e paraqitjes shërben për prezentimin e intenzitetit të ngarkesës. Sipërfaqja e vizatuar mbulohet me

shrafurë me ngjyrë adekuate me kusht që në mes të saj shkruhet intenziteti i ngarkesës. Nëse ngarkesa nuk është e shpërndarë njëtrajtësisht atëher nëpër të gjitha pikat e konturës shkruhet intenziteti i dhënë i ngarkesës

Ngarkesa vijore O Kontura Vizatohet vetëm polivija me ngjyrë adekuate. Në rast se vektori i ngarkesës i takon rrafshit të prezentimit aktual në

“2D Dukja”, atëher gjatë vijës së dhënë vizatohen simbolet e shigjetave të cilët tregojnë drejtimin e veprimit të ngarkesave.

O Intenziteti Kjo mënyrë e prezentimit shërben për paraqitjen e intenzitetit të dhënë të ngarkesës. Në mes të secilit segment të

polivijës e cila paraqet ngarkesë vijore, shënohet intenziteti i forcave të shpërndara, respektivisht momenteve. Për forca është përvetsuar konventa e shenjit “p”, kurse për momente “m”.

Ngarkesa koncentrike O Kontura Shënohen vetëm simbolet grafike të cilët përcaktojnë pozitën e forcave dhe momenteve koncentrike. O Intenziteti Gjatë zgjedhjes së kësaj mënyre të paraqitjes së shikueshmërisë, bashkë me simbole të ngarkesës koncentrike, do të

shënohen edhe intenziteti i forcave të dhëna koncentrike. Për forca koncentrike është përvetsuar shenja “P=”, derisa për momente është përvetsuar “M=”

Ndikimet temperaturale në pllaka O Kontura Vizatohet vetëm kontura e sipërfaqes përgjatë së cilës ndikojnë ndryshimet temperaturale, derisa mbrendësia e saj

mbtet e zbrazët. O Shrafura Kontura e vizatuar e ndikimeve temperaturale në pllakë plotësohet me shrafurë adekuate.

71


O Intenziteti Kjo mënyrë e paraqitjes së dukshmërisë shërben për paraqitjen e intenzitetit të ndikimeve temperaturale në pllakë.

Sipërfaqja e vizatuar plotësohet me shrafurë me ngjyrë adekuate me kusht që në mes shënohet intenziteti i ndikimeve të dhëna temperaturale. Për ndryshimin temperatural është përvetsuar shenji “to=” kurse për diferencën temperaturale “dt=”.

Ndikimet temperaturale në traje O Kontura Vizatohet vetëm polivija me ngjyrë adekuate. O Intenziteti Kjo mënyrë e paraqitjes së dukshmërisë shërben për paraqitjen e intenzitetit të ndikimeve temperaturale në traje. Në

mes të secilit element të polivijës shënohet intenziteti i ndikimeve të dhëna temperaturale. Për ndryshimin temperatural është përvetsuar shenji “to=” kurse për diferencën temperaturale “dt2=” dhe “dt3=”.

Çvendosja e mbështetsave O Kontura Vizatohen vetëm simbolet grafike të cilët përcaktojnë pozitën e çvendosjes së mbështetsave. O Intenziteti Gjatë zgjedhjes së kësaj mënyre të dukshmërisë, bashkë me simbole, do të shënohet edhe intenziteti i çvendosjes së

dhënë të mbështetësave. Për çvendosje është përvetësuar shenja “u=”, kurse për rrotullim “ϕ=”. Paranderja √ Paranderja – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se a do të jetë vija e litarëve për paranderje e dukshme apo jo. √ Akset lokale – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se a do të vendosen në mes të secilit element edhe shigjetat

të cilat paraqesin pozitën e sistemit të tij lokal koordinativ. Ky “check box” do të jetë i mundshëm për ndërrime vetëm nëse paranderja është e vendosur si e dukshme.

Ngarkesa e lëvizshme √ Ngarkesa e lëvizshme – Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se a do të jetë vija e lëvizjes së ngarkesave të

lëvizshme e dukshme apo jo √ Akset lokale – Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se në mesin e elementeve nga do të lëvizë ngarkesa e

lëvizshme do të paraqiten shigjetat të cilat përcaktojnë pozitën e sistemit lokal koordinativ, apo jo. Ky “check-box” do të jetë i mundshëm të aktivizohet vetëm nëse ngarkesa e lëvizshme është e vendosur të jetë e dukshme.

Shënimet në prerje √ Pllaka – Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se në dritaren “2D Dukja” do të paraqiten simbolet të cilët do ti

tregojnë vendet ku pllakat depërtojnë ose prekin rrafshin momental të pamjes. √ Muri - Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se në dritaren “2D Dukja” do të paraqiten simbolet të cilët do ti

tregojnë vendet ku muret depërtojnë ose prekin rrafshin momental të pamjes. √ Trau - Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se në dritaren “2D Dukja” do të paraqiten simbolet të cilët do ti

tregojnë vendet ku trajet depërtojnë ose prekin rrafshin momental të pamjes. √ Mbështetësi sipërfaqësor - Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se në dritaren “2D Dukja” do të paraqiten

simbolet të cilët do ti tregojnë vendet ku mbështetësit sipërfaqësor depërtojnë ose prekin rrafshin momental të pamjes.

√ Mbështetësi vijor - Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se në dritaren “2D Dukja” do të paraqiten simbolet të cilët do ti tregojnë vendet ku mbështetësit vijor depërtojnë ose prekin rrafshin momental të pamjes.

Niveli ndihmës √ Akset ndihmëse - Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se akset ndihmëse, të vendosura përmes komandës

“Akset”, do të jenë të dukshme në ekran apo jo. √ Layer - Gjendja e këtij “check-box”-i përcakton se të gjithë elementet e vizatimit të konstruktuar përmes komandës

“Vija”, “Text”, dhe “Kuota” do të jenë të dukshëm apo jo. Pasi që me program janë paraparë katër “layer”-a (shtresa), me anë të këtyre katër “check box-ave rregullohet cili prej entiteteve ndihmëse do të jetë i dukshëm mvarësisht prej “layer”-it në të cilin është vizatuar.

72


Dukshmëria e elementave të vizatimit prej modullit “Përpunimi i rezultateve të llogarisë” Grupi tjetër i “check box”-ave e rregullon dukshmërinë e elementeve të vizatimit të cilët paraqiten vetëm në modullin për përpunimin e rezultateve të llogarisë. Ata në kuadër të komandës “Dukshmëria” janë të pranishëm në të gjithë modullet, mirëpo vendosja e tyre në gjendje aktive apo passive do të sjellë deri te ndërrimi në vizatim vetëm në modullin për përpunimin e rezultateve të llogarisë. √ Rr.E.F. – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se në ekran do të shifet rrjeta e regjeneruar e elementeve të

fundme apo jo. √ Nr. i nyjeve – Gjendja e këtij “check box”-i përcakton se në ekran do të shënohen numrat rendor të nyjeve të rrjetës

së elementeve të fundme apo jo. Ky “check box” do të mund të funksionoj për ndërrim vetëm nëse rrjeta është vendosur si e dukshme.

Krejt e dukshme/Krejt e padukshme Në këndin e poshtëm të dialo boxit gjinden komandat “Krejt e dukshme” dhe “Krejt e padukshme”, përmes të cilave dukshmëria e elementeve vendoset si e dukshme apo e padukshme.. Puna me listën e gjendjeve të dukshmërisë Pasi që gjatë punës me program shpesh do të ndërroni gjendjen e dukshmërisë së elementeve në vizatim mvarësisht prej kërkesave momentale, në kuadër të kësaj komande është paraparë ruajtja e disa gjendjeve të dukshmërisë. Përndryshe, kur të rregulloni ndonjë gjendje të dukshmërisë, për të cilën mendoni se është tipike dhe se shpesh do tju nevoitet në punë me program, atëher aktivizoni komandën “Ruaje”.

Tani në edit box është e nevojshme të ipet përshkrimi tekstual i cili do tju asocion në gjendjen e vendosur të dukshmërisë, dhe e aktivizoni fushën komanduese “OK”. Në rast se keni dhënë emrin i cili tashmë ekziston në listen e tipeve të dukshmërisë, programi do të jep porosinë adekuate.

Me aktivizimin e fushës komanduese “Po”, do të thotë përgjegje pozitive dhe gjendja e mëparshme e dukshmërisë e cila ka qenë e ruajtur me emrin e dhënë do të humbet. Zgjedhja e komandës “Jo” do të sjellë deri te hekja dorë e operacionit të ruajtjes dhe këthimi në dhënjen e emrit të ri, përderisa zgjedhja e fushës komanduese “Cancel” tregon hekje dorë dhe këthimi në pamjen themelore të dialog boxit për rregullimin e dukshmërisë pa ruajtje (inçizim). Lista e mbyllur e cila gjindet në këndin e majtë të poshtëm të dialog boxit “Dukshmëria” është paraparë për zgjedhjen e ndonjë gjendje të ruajtur më parë të dukshmërisë.

73


Lista e mbyllur për zgjedhjen e ndonjë gjendjeje të ruajtur të dukshmërisë

Me klikimin në shigjetën e cila gjindet nga ana e djathtë e kësaj liste të mbyllur, hapet përmbajtja e listës dhe tani është e mjaftueshmetë klikohet me miun në rreshtin në të cilin është përshkruar gjendja e dukshmërisë e cila dëshirohet të vendoset. Të theksojmë se në listë gjithmonë gjeindet edhe me program e paraparë gjendja e dukshmërisë “Default” e cila nuk mundet të fshihet. Në secilin prej modulleve të programit, “Default” dukshmëria është e ndryshueshme dhe i përgjigjet modullit të caktuar. Përmes fushës komanduese “Fshiej” është mundësuar fshierja e gjendjes së dukshmërisë të zgjedhur nga lista. Procedura rrjedhë ashtu që së pari klikohet në gjendjen e dukshmërisë në listë, e pastaj aktivizohet fusha komanduese “Fshiej”. Zgjedhja e shpejtë e gjendjeve të dukshmërisë të ruajtura më parë Zgjedhja e ndonjë gjendje të dukshmërisë të ruajtur më parë mundet të kryhet edhe pa aktivizimin e komandës “Dukshmëria”. Përndryshe me klikimin e tastit të djathtë mbi ikonën “Dukshmëria” automatikisht hapet lista e të gjitha gjendjeve të ruajtura më parë të dukshmërisë.

Pamja e dialog boxit i cila hapet me klikimin e miut mbi ikonën “Dukshmëria”

Tani është e nevojshme të klikohet me miun në rendin e zgjedhur në listë dhe aktivizohet fusha komanduese “OK”. Pas kësaj, në vizatim do të vendoset gjendja e zgjedhur e dukshmërisë. Hekja e shpejtë e dukshmërisë së disa elementeve të vizatimit Hekja dhe vendosja e dukshmërisë së disa elementeve mundet të arrihet me klikimin direkt të tastit të djathtë mbi ikonën adekuate. Nëse janë psh trajet e dukshme, me klikimin e miut mbi ikonën “Trau”, ato do të bëhen të padukshme. Edhe një klikim në tastin e djathtë mbi ikonën e njejtë, do ti bënë trajet e vizatuara të dukshme.

74


Klikimi i tastit të djathtë mbi ikonën “Trau” do të sjellë deri te hekja e dukshmërisë në ekran

Kjo mënyrë e vendosjes dhe hekjes së dukshmërisë është transparente (njësoi si edhe vet komanda “Dukshmëria”), respektivisht mundet të thirret gjatë kohës së ekzekutimit të komandave tjera. Klikimi i tastit të djathtë është i mundësuar mbi këto ikona: “Pllaka”, “Trau”, “Mbështetësi sipërfaqësor”, “Mbështetësi vijor”, “Ngarkesa koncentrike”, “Akset”, “Vija”, “Teksti” dhe “Kuota”. Klimi i tastit të djathtë mbi “Vija”, “Teksti” dhe “Kuota” do të sjellë deri te hekja e dukshmërisë të të gjithë “layerave” respektivisht deri te vendosja si të dukshëm e të gjithë “layerave”. Përdorimi i komandës “Dukshmëria” ♦ Nëse dëshirohet kontrolli i vendosjes së vetëm disa elementeve, atëher për fitimin e pamjes më të kjartë mundet të

çkyqet dukshmëria e të gjithë elementeve tjerë. ♦ kur vizatimi përmban shumë elemente të ndryshme në sipërfaqe të ngushtë, dhe nuk është e mundur zgjedhje

komode e pikave të elementeve. Në këtë rast duhet hekur dukshmërinë e disa elementeve të posaçëm dhe në këtë mënyrë të lehtësohet zgjedhja.

♦ mbi këtë komandë rregullohet përmbajtja dhe pamja e vizatimit për shtypje 2.10.2 Rregullimi i dukshmërisë me selektim – (Fshehja) Komanda “Fshehja” ka përdorim të shumëfisht, kurse më i madhi është kur ajo shfrytëzohet për grupe të caktuara të elementeve konstruktive të lidhura në bashkësi të pavarura. Në këtë mënyrë bashkësitë e pavarura të modelit munden kohëpaskohe të paraqiten në ekran (të dukshme vetëm shtyllat, të dukshme vetëm pllakat e ndërkatit, të dukshme vetëm muret, etj.). Kjo është shumë e volitshme gjatë analizës së rezultateve të llogarisë, sepse atëher analizohen ndikimet vetëm në grupe momentalisht të dukshme. Zgjedhja “Fshehja”, hyhet në procedurë standarde të selektimit . <0 sel.> Fshehja (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Dmth, edhe tani pritet që të selektoni krejt elementet e vizatimit të cilët nuk duhet të jenë të dukshëm në kuadër të këtij grupi të dukshmërisë.

75


Janë selektuar të gjitha entitetet të cilave duhet hekur dukshmërinë

Pas përfundimit të selektimit, programi nga vija komanduese kërkon të jepni emrin e grupit të fshehjes. Emërtimi i grupit <>: Dhënja e emërtimit të grupës, ajo do të ruhet në bazë, dhe gjithnjë do të mundeni ta vendosni si aktuale. Nëse prapëseprap nuk dëshironi që grupin e definuar ta ruani në bazë, sepse ajo ju duhet rrallëherë, atëher me klikimin në tastin “Enter”, ose me klikimin në tastin e djathtë të miut, keni mundësi që tia bashkangjitni me program të paraparë emrin e përkohshëm të dukshmërisë: “Noname”. Definimi i përsëritur i grupit të dukshmërisë të cilin nuk dëshironi ta ruani në bazë, do ta prish grupin e ruajtur më parë të gjendjes së dukshmërisë me emrin “Noname”. Dmth, me këto grupe të ruajtura të dukshmërisë mundeni të punoni krejt derisa nuk dilni nga programi ose nuk definoni grupin e ri me emër të njejtë. Pa marrë parasysh a keni dhënë emërtim të grupit apo jo komanda do të kryhet, kurse në ekran do të jenë të dukshëm vetëm entitetet të cilat i takojnë grupit të krijuar.

Në grupin e definuar të dukshmërisë janë vetëm

elementet e konstruksionit të cilat i takojnë kulmit Me klikimin e miut mbi ikonën “Fshehja”, hapet dialog boxi me listen e të gjitha grupeve të fshehjes të cilat janë ruajtur deri atëher në bazën e programit

76


Dialog boxi për vendosjen e grupit aktual të fshehjes

Përveç të gjitha grupeve të definuara më parë, në vendin e parë në listë gjindet edhe opcioni “Krejt e hapur” me zgjedhjen e të cilës happen të gjitha elementet e vizatimit në ekran

Zgjedhja e opcionit “Krejt e hapur”, këtheu në kuadër të

vizatimit të gjitha entitetet e fshehura më parë Me zgjedhjen e komandës “Editimi i listës së fshehjes” e cila gjindet në kuadër të menysë “Paraqitja”, hapet dialog boxi për azhurimin e grupeve të definuara më parë të fshehjes

Në listë përveç të gjitha grupeve të fshehjes të cilat janë të ruajtura në bazë gjindet edhe edhe grupi i përkohshëm “Noname”, kjartë nëse ai është i definuar si i tillë më parë. Në këtë mënyrë keni mundësi ta emërtoni grupin “Noname” dhe ta vendosni në bazë që të jetë e barabartë me grupet tjera.

77


Ndërrimi i emrit të ndonjë grupi arrihet ashtu që me miun së pari zgjedhet rreshti në të cilin grupi i dhënë është paraqitur e pastaj në edit box-in “Emri i ri i grupit” të ipet emërtimi i ri. Vërtetimin e dhënjes do ta bënë ose shtypja në tasterin “Enter” ose në tasterin “Tab”. Fshierja e grupit prej bazës kryhet me selektimin e saj në listë, ashtu që ai rend kjartë theksohet, dhe me zgjedhjen e fushës komanduese “Fshiej”. Përmes fushave komanduese “⇑ Lartë” dhe “⇓ Poshtë” keni mundësinë që ta ndërroni renditjen në listë. Përndryshe zgjedhja e njërës nga këto fusha komanduese grupin e selektuar momentalisht në listë e çvendos për një vend naltë, respektivisht poshtë. Me vendosjen e “check box”-it “Vizato entitetet e fshehura” në gjendje të kyqur, keni mundësinë që entitetet e fshehura momentalisht në vizatim të mos jenë totalisht të padukshme por të vizatohen ashtu që kjartë tregojnë në atë se nuk janë momentalisht të mundshëm për çfarëdo selektimi.

Entitetet e fshehur të paraqitur shërbejnë për shiqimin më të lehtë të pozitës së entiteteve të zbuluara në raport me pjesën tjetër të modelit

2.11 Komandat për punë me nivele (meny “Niveli”) Me klikimin e miut mbi listen e niveleve hapet dialog boxi nga menyja në të cilën gjinden komandat për punë me nivele.

Pamja e menysë për punë me nivele

78


Sikurse që tham që në fillim të këtij udhëzimi, me terminin “Niveli” nënkuptohet rrafshi horizontal pozita e të cilit në hapësirë përcaktohet me koordinatën globale Z. Roli i niveleve është që me zgjedhjen e tyre në dritaren “2D dukja” të vendoset rrafshi për vizatim ose që me leximin e ndonjë fajlli të punuar më parë, vendoset etazha në lartësinë e përcaktuar me nivelin e dhënë. 2.11.1 Editimi i niveleve (Edit) Me ndihmën e kësaj komande definohet pozita e rrafsheve horizontale të cilat gjinden në lartësinë e dhënë. Me zgjedhjen e komandës “Edit” hapet dialog boxi me pamje si vijon.

Dukja e “dijalog box”-it për editimin e niveleve

Me ndihmën e këtij dialog boxi është e mundur vendosja e niveleve të reja, fshierja e atyre ekzistues si dhe ndërrimi i kuotave të lartësive. Në list box tregohen të gjitha nivelet, kurse në pjesën e djathtë të dialog boxit gjithjë grafikisht paraqitet pozita e niveleve në aspektin vertikal. Mënyra e punës me këtë komandë është shumë e ngjajshme me atë të vendosjes së akseve ndihmëse (shiqo kapitullin 3.4.1). Pasi që secili model duhet me e pasë të definuar së paku një nivel, lista e paraqitur përmban vazhdimisht së paku një varg të shënimeve. Secili prej niveleve është i përcaktuar me emërtimin e vet (kolona “Emërtimi”), me kuotën e lartësisë globale (kolona “Z”) dhe lartësinë relative në raport me me nivelin e poshtëm (kolona “h”). Përveç kësaj, para secilit emërtim, në kolonën e fundit të majtë është prezente edhe informata se a është ai nivel i zbrazët apo i plotësuar, respektivisht se në atë rrafsh horizontal është i vendosur ndonjëri prej elementeve apo jo. Ekzistimi i simbolit ”√” tregon qartë se ai nivel është i plotësuar, respektivisht se në të tashmë ndoshen disa elemente konstruktive, respektivisht ngarkesa. Vendosja e niveleve Të gjitha nivelet të cilat vendosen, gjinden në renditje me çrast i pari ka Z koordinatën më të vogël kurse i fundit ka Z koordinatën më të madhe. Vet procedura e vendosjes së niveleve zhvillohet ashtu që në edit box “Komanda:” jep instruksione të caktuara dhe dhënja e tyre vërtetohet me klikimin në tastin “ Enter ”. Mvarësisht prej instruksioneve të dhëna ekzistojnë katër mënyra për vendojsen e niveleve: ♦ Me dhënjen një nga një të koordinatave absolute Z. Nëse në edit box psh. Jepni vlerën “5.5” dhe dhënjen e

vërtetoni me klikimin në tastin “Enter” atëher do të vendoset niveli i cili e ka lartësinë me koordinatën absolute Z “5.5”

♦ Me dhënjen një nga një të koordinatave relative Z në raport me nivelin referent. Gjithnjë është nga një nivel referent dhe ai varg është në list box me ngjyrë të posaçme kjartë i theksuar. Programi për nivel referent automatikisht e vendos nivelin e fundit të vendosur, kurse me klikimin e miut në në kuadër të cilitdo pozicion të vargut në të cilin gjinden shënimet për atë nivel, ai menjëher bëhet referent. Në mënyrë që në program kjartë të theksohet se bëhet fjalë për koordinata relative, në edit box para koordinatës meritore duhet të ipet karakteri “@”.

79


Nëse në edit box jepni psh. vlerën “@5.5”, atëher do të vendoset niveli i cili gjindet në distance “5.5” prej nivelit referent.

♦ Me dhënjen në seri të koordinatave absolute Z. Numri i cili së pari ipet paraqet numrin e distances kurse i dyti

madhësinë e distances. Këta dy numra duhet të jenë të ndarë në mes veti me shenjën “*”. Nëse në edit jepni psh “4*3.5” atëher do të vendosen katër nivele të cilat i kanë koordinatat globale Z si vijon: 3.5 7.0 10.5 14.

♦ Me dhënjen serike të koordinatave relative Z. Procedura punon njësoi sikurse te dhënja serike e koordinatave

absolute, me përjashtim se niveli i parë nuk vendoset në raport me origjinën koordinative, por në raport me nivelin referent. Nëse për nivel referent është i vendosur niveli i cili gjindet në distance 10 prej fillimit koordinativ, kurse në edit box jepni psh “@3*2.2”, atëher do të vendosen tri nivele të cilët gjinden në këto distance prej fillimit koordinativ: 12.2 14.4 i 16.6.

Vendosja e niveleve mund te arrihet edhe me aktivizimin e komandës “ Shto ”, me çrast niveli i ri ipet menjëher pas atij i cili është momentalisht aktiv. Koordinatën e tij vertikale programi vet e përvetson, mirëpo ajo ka mundësi që të ndërrohet, për çka do të bëhet fjalë më tepër në tekstin vijues. Fshierja e niveleve Aktivizimi i komandës “ Fshieje ” sjellë deri te hekja e nivelit referent. Dmth. së pari duhet të selektohet rreshti në të cilin ndodhen shënimet për nivelin e dhënë e pastaj të të aktivizohet komanda “Fshieje” . Pasi që në secilin model duhet të definohet së paku një nivel, kjo në rastin kur ndodhet vetëm një nivel i definuar, fusha komanduese “Fshieje” nuk do të jetë e mundshme të aktivizohet. Ndërrimi i distancës në mes të niveleve Ndërrimi i distancës në mes të çfardo niveleve të afërta bëhet direkt në list box. Në të vërtet është e nevojshme vetëm me miun të selektohet vlera e dhënë në kolonën “h” dhe prej tasturës të ipet vlera e re. Me dhënjen e vlerës së re, distanca e selektuar mund të korigjohet, kurse të gjitha nivelet mbi të gjithashtu do të korigjohen në mënyrë që distanca mes tyre mos të ndërrohet. Do të theksojmë se vlerat në kolonën “h” paraqesin distancat te poshtë, kështu që ajo vlerë nuk mund të ndërrohet për nivelin më të poshtëm (kështu që ajo vlerë është gjithnjë është “0.00”). Çvendosja e niveleve Me ndërrimin e vlerës në kolonën “Z”, është e mundshme që të ndërrohet pozita e cilitdo nivel më të madh të vendosur. Ndryshimi esencial në mes të këtij operacioni dhe operacionit për ndërrimin e dy niveleve është në atë se me çvendosjen e nivelit në këtë mënyrë nuk ndërrohet pozita e niveleve tjera. Editimi i titujve të niveleve Me dhënjen e tekstit të lirë në kolonën “Titulli”, keni mundësi që secilit prej niveleve ti jepni emërtim adekuat (psh. Ndërkulmi, Përdhesa, Kati i I-rë, etj). Dhënja e emërtimeve nuk është e domosdoshme dhe roli i tyre i vetëm është gjindshmëria më e lehtë në zgjedhjen e nivelit të dëshiruar. Paraqitja grafike e niveleve Në këndin e djathtë të dialog box-it grafikisht tregohen pozitat e të gjitha niveleve të vendosura. Në rast të paraqitjes jo të dukshme, në këtë pjesë të dritares është e mundshme përdorimi i njërës prej metoda të zoom-it të cilat janë paraparë me program e ato janë: CTRL+tasti i majtë i miut = Zoom dritarja CTRL+tasti i mesëm i miut = Zoom krejt CTRL+tasti i djathtë i miut = Zoom - paraprak Tasti majtë i miut = Zoom çvendose Me aktivizimin e komandës “ Cancel ” dilet nga “dijalog box”-i me hekjen dorë nga të gjitha aksionet e kryera më parë në të, përderisa me aktivizimin e komandës “ OK ” përvetsohen të gjitha aksionet dhe kryhet kontrolli se a mos janë fshi

80


apo çvendos nivelet të cilat kanë në veti elemente të konstruksionit ose ngarkesa. Pëndryshe fshierja e niveleve të cilat tashmë kanë entitete dmth edhe fshierja e atyre entiteteve. Gjithashtu edhe ndërrimi i pozitës së nivelit dmth edhe ndërrimi i pozitës së entiteteve të cilat gjinden aty. Pasi që këto aksione mund të jenë destruktive, në këto raste programi do të jep vërejtjen adekuate.

Përgjegja pozitive do të sjellë deri te azhurimi i modelit gjeometrik sipas shënimeve të reja, përderisa me zgjedhjen e komandës “ Cancel ” do të thotë refuzim dhe këthim në “dijalog box” për editimin e niveleve. Në fund do të theksojmë se për secilin prej niveleve të vendosura në këtë dialog box programi në model do të krijon edhe aksin global ndihmës Z (shiqo paragrafin 3.4.1). Këto akse do të shifen në dritaren “2D dukja” kur në të për pamje aktuale do të vendoset cili do prej ramave. Gjithsesi që rrjedhshmëria e kundërt nuk do të vlen, respektivisht fshierja e njërit nga akset ndihmëse globale Z nuk do të thotë edhe fshierje e niveleve në atë lartësi. Vërejtje: Pasi që pllaka është element shumë i rëndësishëm konstruktiv, për këtë arësy në program është aprovuar konventa që secila pllakë horizontale në model duhet ti përket një niveli. Për këtë arësy programi për secilën pllakë të re të paraqitur vet do të krijon nivelin i cili i përgjigjet rrafshit horizontal në të cilin gjindet pllaka. Në mënyrë që të spjegojmë më mire këtë sjellje do të marrim shembull si vijon. Le të kemi në model të krijuar vetëm një nivel në kuotën Z=0,00 dhe në të ta vendosim pllakën horizontale. Me kopjimin e kësaj pllake në drejtim të aksit global Z me kordinata të distances psh. 3m, para pllakës së kopjuar në kuotën Z=3,00 do të fitojmë automatikisht edhe një nivel gjithashtu në kuotën Z=3,00. 2.11.2 Zgjedhja e nivelit aktual Në listen e niveleve gjithnjë është e shkruar informata lidhur me nivelin aktiv akual. Për indentifikimin e nivelit shfrytëzohet titulli (nëse është i dhënë), dhe gjithsesi koordinata e lartësisë së tij. Ndërrimi i nivelit aktual kryhet ashtu që me miun klikohet shigjeta nga ana e djathtë e listës së niveleve “ ”, pas së cilës hapet menyja e listës në të cilën gjinden krejt nivelet e krijuar deri atëher në model.

Simboli i vendosur “√” në listen e hapur tregon kjartë, cili nivel është aktiv momentalisht.

Tani është e nevojshme që prej listës të zgjedhet niveli i dëshiruar dhe ai do të vendoset si aktual.

81


Komenti lidhur me vazhdimin e titullit të ditares “2D dukja”: “II Floor [6.00]”

Kjartë tregon në përmbajtjen momentale të dritares “2D dukja” Në rastin kur fokusi është në listen e niveleve, respektivisht kur në dritaren “2D dukja” është i paraqitur njëri nga nivelet, ndërrimi i nivelit aktual mund të arrihet shpejt dhe perms tasterave si vijon: ↑ shtypja në këtë shigjetë të tastaturës e vendos nivelin e pare mbi nivelin aktual për aktiv ↓ shtypja në këtë shigjetë të tastaturës e vendos nivelin e pare nën nivelin aktual, aktiv Home shtypja në këtë taster e vendos nivelin më të lartë si aktual End shtypja në këtë taster e vendos nivelin më të poshtëm si aktual 2.11.3 Sistemi lokal koordinativ i niveleve Sistemi lokal koordinativ i niveleve është i tillë që akset i ij X,Y dhe Z përputhen me drejtimin dhe orientimin e akseve globale, kurse fillimi i sistemit lokal koordinativ është i çvendosur në mënyrë translatore në drejtim të aksit global Z për lartësinë e koordinatës së shiquar të nivelit.

Paraqitja e sistemit lokal koordinativ të nivelit

Sipas kësaj nëse është fokusi në dritaren “2D dukja”, kurse në të është treguar niveli i cili ka koordinatën e lartësisë Z=3 dhe prej tastaurës i japim kordinatën absolute 2,4,6, atëher do të zgjedhet pika e cila i këto koordinata globale: X=2; Y=4; Z=3+6=9. Nëse prapseprap nga tastatra japim këto koordinata relative: @1,2,3 , kurse pika referente në nivelin i cili është vendosur në lartësinë Z=3 ka këto koordinata locale X=4; Y=5 , atëher do të zgjedhet pika e cila i ka këto koordinata globale: X=4+1=5; Y=5+2=7; Z=3+3=6.

82


2.11.4 Shtimi i etazhës së përpiluar më parë në nivel – (Shto) Komanda “Shto”, “Zëvendëso” dhe “Gjenero” kanë përdorim sidomos te krijimi i modeleve hapësinore të cilët prezentojnë ndërtesat. Në të vërtet, te këto modele mund të jetë shumë praktike që në datoteka të posaçme të analizohen ndikimet në konstruksionet meskatore prej ngarkesave vertikale, e që pastaj prej këtyre pjesëve të posaçme të konstruksionit lehtë të lidhet komplet modeli hapësinor. Me ndihmën e komandës “ Shto ” keni mundësi që përmbajtjen e cilësdo nga datotekat e krijuara më parë ta emërtoni si etazhë dhe të njejtën ta gjuani në model në nivelin aktual. Me që gjatë futjes së përmbajtjes së datotekës së zgjedhur, fillimi i sistemit të saj global koordinativ në mënyrë translatore çvendoset në fillimin e sistemit lokal koordinativ të nivelit aktual, kjo do të thotë se është me shumë rendësi që para zgjedhjes së komandës “Shto” të vendosni si aktual nivelin përkatës. Pas zgjehjes së kësaj komande hapet dialog boxi me pamje si vijon:

Pamja e “dijalog box”-it për leximin e etazheve

Sipas “default”-it në program paraqiten të gjitha datotekat me ekstenzionin “*.twp”, çka dmth se pa marrë parasysh në përmbajtjen e tyre, për lexim mund të selektohet cila do nga “Tower” datotekat. Gjithsesi se zgjedhja në të cilën nuk është definuar përmbajtja e etazhës së dëshiruar por vetëm model i lire hapësinor nuk do të ketë kuptim. Për kësi lloj futje të modeleve të krijuara më parë është paraparë urdhëri " Import " në kuadër të menysë "Datoteka" (shiqo kapitullin “3.6.5”). Programi nuk do të pamundëson futjen e cilitdo model në nivelin aktual mirëpo do të ketë kuptim të plotë vetëm nëse futet një etazhë e caktuar. Përveç datotekave të “Tower”-it, për lexim mund të zgjidhen edhe cila do nga datotekat e “Planet”-tit (“Planet” është titulli i programit tone të vjetër i cili ka shërbyer për llogaritjen e ndikimeve në konstruksionet meskatore). Në këtë rast është e nevojshme që prej listës së mbyllur të “Tipi i fajllit” të zgjidhet tipi i fajllit “Planet (*.plw)” dhe ë direktoriumin aktual do të tregohen të gjithë fajllat me ekstenzionin *.plw”. Kur e keni bërë zgjedhjen e etazhës së dëshiruar, klikoni me miun në fushën komanduese “ Lexo ” dhe së shpejti programi do të hapë dialog boxin për markirimin e ngarkesës së lexuar.

83


Pamja e dialog boxit për markirimin e e ngarkesave prej etazhës së lexuar

Pasi që pranë elementeve të konstruksionit, programi mundëson edhe leximin e ngarkesave në etazha, tani është e nevojshme të caktohet se cilin rast të ngarkesave duhet bashkangjitur modelit i cili po krijohet, e cilat raste jo. Lista e treguar i ka aq rende sa ka edhe raste të ngarkesave në etazhën e cila lexohet. Në pjesën e mjatë të listës janë treguar të gjitha rastet e ngarkesave prej etazhës së lexuar kurse në të djathtën shënimet për secilën nga ngarkesat se a do të lexohet apo jo. Pra është e nevojshme që secilin nga rastet e lexuara të ngarkesave të vendosim në ngarkesën adekuate të modelit i cili krijohet. Proçesi zhvillohet ashtu që me klikimin në shigjetën “ ”, e cila gjindet në fund të secilit rresht të hapet lista dhe prej saj të zgjidhet rasti i ngarkesës në modelin të cilin dëshironi ta vendosni rastin e ngarkesës së dhënë prej etazhës.

Në kuadër të secilit rend përmbajtja e listave të mbyllura është e njejtë. Në vendin e parë qëndron opcioni “0. Asnjë”, pastaj të gjitha rastet e ngarkesave të cilët ekzistojnë në modelin i cili po krijohet dhe në fund numër i tillë i opcioneve “Rast i ri” sa ka edhe raste të ngarkesave në etazhën e cila lexohet. Në këtë mënyrë janë mbuluar të rastet të cilat mund të paraqiten. Respektivisht, ngarkesa prej etazhës mund të injorohet, mund ti bashkangjitet ngarkesave tjera në kuadër të njërit nga rastet ekzistuese të ngarkesave në model dhe mundet ti bashkangjitet një rasti komplet të ri të ngarkesave në model. Zgjedhja e opcionit “0. Asnjë ” do të thotë se me zgjedhjen e kësaj ngarkese e cila i takon etazhës së dëshiruar dhe e cila është treguar në rreshtin e dhënë nuk do të lexohet. Zgjedhja e cilitdo shënim tjetër prej listës do të sjellë deri te leximi i rastit të dhënë të ngarkesës dhe ai do ti bashkangjitet rastit të ngarkesës në model i cili është i përcaktuar me shënimin në listë.

84


Programi sipas “default”-tit në të gjitha rastet e lexuara të ngarkesës e vendosë opcionin “0. Asnjë” përveç në rastet që titulli i rastit të ngarkesës saktësisht përputhet me titullin e ndonjërës nga rastet ekzistuese të ngarkesave në model. Në rast se zgjidhet opcioni “Rast i ri” atëher programi përveç të gjitha ngarkesave, rastit të ri të ngarkesës do ti bashkangjes edhe emrin e rastit të lexuar të ngarkesës. 2.11.5 Zëvendësimi i gjeometrisë së etazhës (Zëvendësimi) Me ndihmën e komandës “ Zëvendësimi ” keni mundësinë që gjeometrinë e një etazheje automatikisht t’ia bashkangjitni cilitdo nivel të krijuar më parë në model. Kjo komandë ka përdorim sidomos kur objekti i juaj ka në shumë nivele përmabjtje të njejtë. Në këtë mënyrë është mundësuar që vetëm njëher të definoni përmbajtjen e njërit nga nivelet dhe që pastaj me ndihmën e komandës lehtë ta kopjoni ose respektivisht lehtë tia bashkangjitni niveleve tjera të cilët duhet të kenë përmbajtje të njejtë. Kjo rregull vlen pa marrë parasysh përmbajtjen e nivelit të cilin e keni caktuar në mënyrë grafike ose me leximin prej ndonjë nga etazhet e krijuara më parë. Kjo komandë ka përdorim edhe te ndërrimi i mëpastajshëm i përmbajtjes së modeleve përmbajtja e të cilëve përsëritet në disa nivele të ndryshme. Atëher është e nevojshme të përmisohet gabimi në njërin nga nivelet dhe pastaj përmbajtja e tij e përmisuar do ti bashkangjitet edhe niveleve tjera. Kur urdhëri kopjon (multiplikon) përmbajtjen e nivelit aktual, kjo është shumë e rëndësishme që para zgjedhjes së tij si aktual ta vendosni atë nivel përmbajtjen e të cilit dëshironi ta kopjoni. Me zgjedhjen e komandës “Zëvendësimi” hapet dialog box-i me pamje si vijon:

Pamja e dijalog box”-it për ndërrimin e gjeometrisë së etazheve

Në listën e treguar ka aq rende sa janë krijuar edhe nivele në krejt modelin. Secili nga nivelet është i përcaktuar me titullin e vet (kolona “Titulli”) dhe lartësinë globale (koordinatën) (kolona “Z”). Rendi në të cilin janë treguar shënimet mbi nivelin aktual, është i theksuar me ngjyrë rë posaçme dhe në atë mënyrë kjartë janë të ndarë prej listës tjetër. Ekzistimi i simbolit “√” në anën e majtë të listës, tregon se ai nivel është i plotë, respektivisht se në të që më parë janë bashkangjitur elemente konstruktive apo ngarkesa. Tani pritet që me klikimin e miut të selektoni njërin nga nivelet përmbajtja e të cilit do të zëvendësohet me atë të niveli aktual. Me klikimin e miut në njërin nga rendet ekzistuese do të sjellë deri te selektimi i atij niveli dhe hekjen nga selektimi i mëparshëm të atij niveli. Pra në këtë mënyrë me klikimin e thjeshtë të miut keni mundësi të zgjedhni vetëm një nivel prej listës. Në rast se dëshironi që përmbajtjen e nivelit aktual t’ia bashkangjitni grupit të niveleve, atëher për multiselektimin duhet të shrytëzoni tastët “ Shift ” dhe “ Ctrl ”. Mbajtja e përhershme e shtypur e tastit “Ctrl” dhe klikimi i miut në njërin nga nivelet, ai nivel do të selektohet me çrast niveli i selektuar më parë do të mbetet edhe më tutje i selektuar. Në këtë procedure klikimi i miut në në nivelin e selektuar më parë do të sjellë deri te deselektimi. Selektimi i shumëhershëm i niveleve perms tastit “ Shift” kryhet njejtë me përshkrimin paraprak perms tastit “Ctrl”, me kusht që këtu klikimi i miut në kuadër të ndonjërit nga rendet nuk e selekton vetëm rendin e dhënë por edhe edhe krejt rendet tjera në listë të cilët gjinden në mes selektimit paraprak dhe atij të sapo selektuar. Zgjedhja e fushave komanduese “Selekto krejt” dhe “Deselekto krejt” sjellë deri te selektimi, respektivisht deri te deselektimi i të gjitha niveleve në listë. Kur ti zgjedhni të gjitha nivelet të cilave dëshironi t’iu bashkangjitni përmbajtjen e nivelit aktiv aktual, aktivizoni komandën “ OK ”. Pasi që në këtë procedurë mund të selektohen edhe nivelet të cilët janë të plotë, respektivisht tani më

85


përmbajnë në veti elemente konstruktive, respektivisht ngarkesa, kjo komandë mundet me qenë edhe destruktive. Për këtë arësy në këtë rast programi jep vërejtjen adekuate dhe kërkon rivërtetimin e ekzekutimit të kësaj komande.

2.11.6 Gjenerimi i modelit hapësinor - Gjenerimi Gjenerimi në parim paraqet zëvendësimin e mbështësve vijor dhe koncentrik të cilët janë vendosur nëpër etazhe, me shtylla dhe mure vertikale adekuate. Me këtë veprim në të vërtetë arrihet lidhja hapësinore në mes të etazhave përmes mureve, respektivisht shtyllave. Me zgjedhjen e komandës “ Gjenerimi ”, fillon procedura e ndërlidhjes së etazhës në model hapësinor e cila zhvillohet sipas këtyre rregullave: ♦ Gjatë gjenerimit, programi tenton që secilin nga mbështetësit e vendosur koncentrik dhe vijor ti zëvendëson me

elemente vertikale të trajeve (shtylla), respektivisht me mure. Kusht i vetëm që mbështetësi koncentrik të zëvendësohet me shtyllë, respektivisht që mbështetësi vijor të zëvendëshet me mur, është që përfundi tij të ekziston elementi konstruktiv, në të cilin elementi vertikal i regjeneruar do të mbështetet.

♦ Nëse nën mbështetësin koncentrik respektivisht vijor nuk ekziston asnjë element konstruktiv në të cilin elementi i

gjeneruar vertikal do të mbështetet, atëher mbështetësi koncentrik ose vijor do të mbetet mbështetës i vërtet.

♦ Pasi që setat e shënimeve numerike për mbështetsat koncentrik dhe vijor përmbajnë praktikisht shënime të dyfishta, respektivisht shënime mbi kushtet e mbështetjes kur ata janë mbështetësa dhe shënime mbi ta si traje apo mure, nga kjo rrjedhë se shtyllat e gjeneruara fitojnë set të të dhënave numerike sikurse trajet, kurse muret e gjeneruara sete të shënimeve numerike të mureve. Nëse këto elemente mbesin edhe në modelin hapësinor si mbështetësa, atëher për ta do të vlenë pjesa e shënimeve të cilat kanë të bëjnë me kushtet e mbështjes.

♦ Të gjithë mbështetësit koncentrik, respektivisht vijor, të cilët janë në procedurë të gjenerimit të modelit hapësinor do

të zëvendësohen me shtylla adekuate, repektivisht mure, hiqen nga përmbajtja e etazhës në atë nivel dhe më nuk ekzistojnë në model si mbështetësa.

Prej krejt kësaj çka u tha më lartë del përfundimi se për efikasitetin e kësaj komande është me shumë rendësi gjeometria e etazhës të jetë saktësisht e vizatuar, respektivisht që të gjitha elementet konstruktive në aspektin vertikal të zëjnë vendin e vet të vërtetë. Në mënyrë që më mirë të kuptojmë dëmethënjen e kësaj fjalie do ta spjegojmë algoritmin matematikor të gjenerimit të elementeve vertikale i cili zhvillohet nga lartë poshtë. Nëse bëhet fjalë për mbështetësin koncentrik, programi përmes pikës në të cilën është përcaktuar pozita në modelin hapësinor, vendos një vijë vertikale te poshtë dhe kërkon depërtimin e parë të asaj vije me ndonjërin nga elementet konstruktiv: pllakën, traun, mbështetësin koncentrik ose vijor. Për këtë arësye me rastin e gjeometrisë jo të saktë mundet të vihet deri te rasti që ose mos të gjenerohet ose të gjenerohet në vendin e gabuar.

86


Me rastin e mos përshtatjes në kuptimin vertikal, shtylla

nuk do të gjenerohet sepse nuk ka ku të mbështetet

Me rastin e mos përshtatjes në kuptimin vertikal, shtylla

do të gjenerohet por në vend të gabuar Ngjajshëm ndodhë edhe me mbështetësit vijor. Në të vërtetë programi përmes vijës me të cilën caktohet pozita në hapësirë të mbështetësitë të dhënë vijor vendos rrafshin vertikal te poshtë dhe gjithashtu kërkon depërtimin e tij të parë me ndonjërin nga elementet konstruktive. Nëse mbështetësi vijor nuk bie me krejt gjatësinë e tij në ndonjërin nga elementet konstruktive, atëher muri krijohet vetëm në pjesët ku rrafshi vertikal ka hasë në prerje, kurse në pjesën tjetër mbështeësi vijor shkurtohet dhe mbetet si i tillë.

Pozita e mbështetësit vijor para gjenerimit

Pamja e murit të gjeneruar

Edhe te mbështetësit vijor, gjeometria e keqe, mund të sjellë deri te ajo që muri fare mos të gjenerohet ose të gjenerohet por me gjeometri të keqe. Këtu me gjeometri të keqe nënkuptohet pozita e paparaparë e entiteteve.

Pozita e mbështetësit vijor para gjenerimit

Pamja e murit të gjeneruar

Kur mospërputhja e gjeometrisë është e tillë që mbështetësi fare nuk do të gjenerohet, gabimi i tillë lehtë mundet të vërehet me kontrollin vizuel të pozitës së mbështetësve në model. Mirëpo, kur elementet vertikale prapseprap gjenerohen mirëpo në vend të gabuar, ose me gjeometri të gabuar, paraqet problem të madh për largimin gabimit. Së pari kjo mospërputhje mundet me qenë aq e vogël sa me zmadhim të madh mund të vërehet. Këto gabime të vizatimit sidomos paraqiten me rastin e gjenerimit të rrjetës së elementeve të fundme dhe për pasojë do të jetë numër të madhë të panevojshëm të elemeteve të fundme, ose prapseprap rrjeta e elemeneteve të fundme nuk mund të gjenerohet fare.

87


Gabimet e vizatimit munden të paraqiten edhe me rastin e vendosjes së mbështetësit koncentrik në afërsi të ndonjë elementi konstruktiv. Në këto raste do të gjenerohen elemente të rregullta vertikale, mure dhe shtylla, mirëpo ata në raport me elemente tjera do të kenë pozitë të parregullt çka do të sjellë më vonë me siguri shumë probleme gjatë gjenerimit të rrjetës së elemeneteve të fundme. Pasi që përmisimi i gabimeve të vizatimit mund të kryhet lehtë në model i cili nuk është i lidhur në një njësi hapësinore, rekomandohet që para gjenerimit të elementeve vertikale të konstruksionit , me ndihmën e komandës “ Kontrolli i gjeometrisë ” (shiqo kapitullin “3.3.5”), ta bëni kontrollin e përputhjes së të gjithë mbështetësve vijor dhe koncentrik në aspektin vertikal, gjithashtu edhe distancat në mes tyre të të gjitha elementeve konstruktive në të gjitha nivelet e krijuara. Nëse në këtë regjim programi detekton se nuk ka gabime të vizatimit, atëher mundeni lirisht ti qaseni gjenerimit të modelit pa pasur frigë se më vonë do të keni probleme me gjenerimin e rrjetës së elementeve të fundme.

2.12 Komandat për punë me rama (“meny “Dispozita”) Sikurse që tham që në fillim të këtij udhëzimi, dritarja “Dispozita” shërben për paraqitjen e vendodhjes së prerjeve vertikale të konstruksionit të cilat në program i quajmë “Rama”. Pozita e cilitdo ram në model është e përcaktuar me segmentin e drejtë ose harkor dhe me emërtimin e vet. Me klikimin e tastit të djathtë mbi emërtimin e dritares “Dispozita”, hapet menyja në të cilën gjinden komandat për punë me rama.

Pamja e menysë për punë me rama

2.12.1 Përpilimi i ramit të ri (I ri) Me ndihmën e komandës “ I ri ” keni mundësinë që në dispozitën e objektit ta definoni pozitën plotësisht të lirë të ramit të ri. Me zgjedhjen e tij, hyhet në procedurë të definimit të polivijës plotësisht të lirë. Pika e parë e ramit (Kontura/Drejtkënd./Harku/fUnd): Të gjitha spjegimet e dhëna në kapitullin “2.6” për vizatimin e polivijës së lirë vlejnë edhe këtu. Pasi që secili prej ramave në model ka mundësi të paraqitet vetëm me një segment të polivijës (të drejtë ose harkor), kjo në rast se definohet polivija prej shumë segmenteve, programi do të krijon po aq rama të ri. Secilit prej ramave të krijuar programi automatikisht do tia bashkangjes edhe emërtimin e ri i cili shënohet në me stë vijës me të cilën është paraqitur pozita e tij në dispozitën e objektit, dhe këtë sipas këtyre rregullave: H_n - Emërtimi i bashkangjitur me program të gjithë ramave pozita e të cilëve është e përcaktuar me vijë të drejtë

në drejtim të aksit global X (ramat horizontal) V_n - Emërtimi i bashkangjitur me program të gjithë ramave pozita e të cilëve është e përcaktuar me vijë të drejtë

në drejtim të aksit global Y (ramat vertikal) K_n - Emërtimi i bashkangjitur me program të gjithë ramave pozita e të cilëve është e përcaktuar me vijë të drejtë

drejtimi i të cilës nuk përputhet me as me aksin global X e as me atë Y (ramat e pjerrët)

88


C_n - Emërtimi i bashkangjitur me program të gjithë ramave pozita e të cilëve është e përcaktuar me hark ose me rreth të plotë (ramat cilindrik)

Shenji “n” pranë emrit të secilit ram të dhënë me program, paraqet numrin rendor në kuadër të grupit të ramave vertikal, horizontal, pjerrët ose cilindrik. Këto emërtime të dhëna munden më vonë të ndërrohen, për çka do të bëhet fjalë në kapitullin e ardhshëm. Zgjedhja e pikave me rastin e përcaktimit e pozitës së ramave në bazën e objektit, mundet të kryhet në të tri dritaret e jo vetëm në dritaren “Dispozita”. Gjithashtu me zgjedhjen e nënopcionit “Kontura” keni mundësinë që të selektoni konturën e cilitdo prej entiteve ekzistuese vijore dhe sipërfaqësore në dritaret 2D dhe 3D për parqitjen e modelit. Pra pozita e ramit të ri mund të përcaktohet me vizatimin e polivijës së lirë hapësinore, me kusht se përmes cilitdo segment të kësaj polivije do të tërheket rrafshi vertikal dhe prerja e tij me rrafshi horizontal do të përcakton vijën përmes së cilës është përcaktuar pozita e atij rami në objekt. Pasi që rrafshi vertikal i cili kalon nëpër ram është i pafund, kjo me dhënjen e shumë ramave jo të lidhur por kolinear (ramat pozita e të cilëve është në derjtim të njejtë me derjtimin në bazë të objektit) praktikisht do të prezentoi një ram të njejtë. E njëjta gjë vlen edhe për ramat harkor të cilët nuk janë të lidhur por shtrihen në hark të njejtë. Ata do të kenë emërtim të njejtë, me selektimin e njërit prej tyre automatikisht do të selektohen edhe të tjerët të cilët gjinden në drejtim të njejtë, respektivisht hark të nejtë, kurse në dritaren “2D dukja” gjithnjë do të prezentohet përmbajtja komplete e ramit.

Rami i krijuar përbëhet prej një segmenti

Rami i krijuar përbëhet prej dy segmenteve kolineare

Rami i krijuar përbëhet prej një segmenti harkor

Rami i krijuar përbëhet prej tri segmenteve harkore

Në të gjitha rastet e treguara më parë bëhet fjalë vetëm për një ram pa marrë parasysh se a është pozita e tij e përcaktuar me një apo me më shumë segmente kolineare.

89


2.12.2 Ndërrimi i emrit të ramit - (Ri emërtimi) Me ndihmën e komandës “ Ri emërto ”, keni mundësinë që në mënyrë programore ti jepni emërtimet e ramave të krijuar, kursemë vonë ti ndërroni sipas dëshirës suaj. Me zgjedhjen e kësaj komande hyhet në procedurën standarde të selektimit (shiqo kapitullin “2.8”). <0 sel.> Ndërrimi i emrave të ramave - Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/deSelektimi/<fUnd>): Pasi që në këtë procedurë pritet që të behet selektimi vetëm i simboleve të ramave, për këtë arësye për punë do të jetë e hapur vetëm dritarja “Dispozita”. Përveç selektimit një nga një është mundësuar edhe selektimi në grup, me çrast emri i posadhënë do ti bashkangjitet të gjithë ramave të selektuar. Me përfundimin e selektimit, programi nga vija komanduese do të kërkon të jepni emër të ri për ramin e selektuar. Emri i ri <H_1>: Në rast të selektimit vetëm të një rami, në mes të kllapave të mesme si opcion i cili vetkuptohet do të ofrohet emri i vjetër i ramit, përderisa me rastin e selektimit të disa ramave me emra deri atëher të ndryshëm, emri i ri do tju bashkangjitet të gjithëve. Mundësia e dhënjes së emrit plotësisht të lirë, ka përdorim sidomos me rastin e përpilimit të projekt dokumentacionit me çrast mundësohet çasje e shiqimit si gjeometrisë poashtu edhe të rezultateve në pjesë të veçanta të konstruksionit i cili do të evidencohet me atë emër. 2.12.3 Zgjedhja e ramit aktual Ndërrimi i ramit aktual kryhet me klikimin e thjeshtë të miut mbi vijën përmes së cilës është përcaktuar pozita e tij në dispozitën e objektit. Simboli i vijës me të cilën është përcaktuar pozita e ramit të dhënë bëhet kjartë i theksuar, kurse në dritaren “2D dukja” tregohet përmbajtja e tij.

Komentimi mbi vazhdimin e titullit të dritares “2D dukja”: “H_2”

Kjartë tregon në përmbajtjen momentale të dritares “2D dukja”

Në dritaren “Dispozita” është konstant prezent edhe markeri “ ” i cili me rastin e ndërrimit të ramit aktual e ndërron pozitën e vet, kështu që kjartë tregon në drejtimin e shiqimit të ramit aktual. Kur fokusi është në dritaren “Dispozita” atëher ndërrimi i ramit aktual mund të bëhet edhe me shigjeta nga tastatura. Me rastin e ndërrimit të tillë të ramit aktual ata janë të renditur asisoji që së pari shkojnë horizontalët, pastaj vertikalët, mandej të pjerrtit dhe në fund ata cilindrik.

90


↑ Klikimi i kësaj shigjete e vendosë ramin e parë të ardhshëm si aktual ↓ Klikimi i kësaj shigjete e vendosë ramin e parë paraprak si aktual Home Klikimi në këtë taster e vendosë ramin e parë si aktual End Klikimi në këtë taster e vendosë ramin e fundit si aktual 2.12.4 Sistemi lokal koordinativ i ramave Sistemi lokal koordinativ i ramave është i përcaktuar me drejtimin e shtrirjes në dispozitë. Aksi lokal X është në drejtim të shtrirjes së ramit, aksi lokal Y është gjithnjë vertikal (në drejtim të aksit global Z), përderisa aki lokal Z është e orientuar në drejtim normal me rrafshin e ramit. Origjina e sistemit koordinativ të ramit është gjithmonë në vendin e projeksionit të fillimit të sistemit global koordinativ normal me drejtimin e shtrirjes së ramit.

Paraqitja e sistemit koordinativ në dispozitën e objektit

Kahja pozitive e aksit lokal X është e përcaktuar me pozitën e ramit në dispozitë dhe ai është në drejtim të njërit nga akset globale, mvarësisht prej asaj se cili prokesion në këto dy akse është dominant, respektivisht më i gjatë. Në rastin ekstrem kur rami zënë pozitën në dispozitë në simetralën e akseve globale koordinative (këndi 45°) atëher për drejtim pozitiv të aksit lokal X përvetsohet drejtimi pozitiv i aksit global X. Drejtimi pozitiv i aksit lokal Y është gjithmonë në drejtim të aksit global Z, kurse drejtimi pozitiv i aksit global Z është i tillë që gjithmonë formohet sistemi koordinativ i orientuar në të djathtë. Pasi që në dritaren “2D dukja” rami është ashtu i prezentuar që drejtimi pozitiv i aksit lokal X është i orentuar në të djathtë, kurse drejtimi pozitiv i askti Y te naltë, kjo automatikisht përcakton edhe drejtimin e shiqimit të cilitdo nga ramat në dispozitën e objektit kur përmbajtja e tij prezentohet në “2D dukja”.

Prezentimi i drejtimeve pozitive të koordinatave lokale X të akseve

dhe ramave si dhe shiqimi për të gjitha mundësitë në dispozitën e objektit Prej skicës së lartëtreguar duke respektuar edhe rregullin mbi orientimin e djathtë të sistemit koordinativ kjartë vërehet se drejtimi pozitiv i aksit lokal Z të secilit nga ramat e prezentuar në dritaren “2D dukja”, gjithmonë është i orientuar nga ne.

91


2.12.5 Ramat cilindrik Në rast se si aktual vendoset rami pozita e të cilit në bazë është e përcaktuar me segmentin harkor, atëher në dritaren “2D dukja” përmbajtja e tij prezentohet në formën e zhvilluar.

Në dritaren “2D dukja” është paraqitur forma e zhvilluar e ramit aktual cilindrik

Aksi lokal X i ramit cilindrik rritet në drejtim të kundërt me rrotullimin e akrepave të ores, kurse aksi lokal Y është vertikal, respektivisht në drejtim të aksit global Z. Origjina e sistemit koordinativ të secilit ram cilindrik gjindet në prerjen e rrethit të cilit i takon rami cilindrik dhe vijës e cila kalon prej qendrës së tij në drejtim të aksit global X.

Sistemi lokal koordinativ i ramave cilindrik

Do të thotë, aksi lokal X është në drejtim të normales me tangjentën e rrethit në pikën e vrojtimit. Pasi që ramat cilindrik në dritaren “2D dukja” prezentohen në formën e zhvilluar dhe shiqohen prej së mbrendshmi ka qendra e tij, atëher drejtimi pozitiv i aksit lokal Z është gjithmonë ka ne. Për ndryshim nga ramat e zakonshëm te të cilët hapësira për vizatim në dritaren : “2D dukja” është e pakufizuar, te ramat cilindrik hapësira për vizatim është e kufizuar me madhësinë e rrethit të plotë të cilit i takon rami i dhënë cilindrik. Për këtë arësy në dritaren “2D dukja” me vija vertikale janë theksuar kjartë kufinjtë e rrethit të plotë, respektivisht kufinjtë prej 0π - 2π. Secila pikë e zgjedhur në dritaren “2D dukja” kur në të janë prezentuar format e zhvilluara të ramave cilindrik, paraqesin pikën nga rrafshi i cilindrit, pa marrë parasysh a është dhënë ajo me klikimin e miut ose me anë të koordinatave prej tastaturës. Kjartë se me rastin e dhënjes së koordinatave prej tastaturës do të vlenë sistemi lokal koordinativ i ramit cilindrik. Prandaj vizatimi i cilësdo vije të drejtë në formën e zhvilluar të ramit cilindrik në hapësirë do të prezenton vijën e thyer përveç në rastin kur vija e dhënë është vertikale, respektivisht në drejtim të aksit global Z vetëm në atë rast, vija e drejtë edhe në modelin hapësinor do të mbetet e drejtë).

92


Pasi që si kufiri i majtë poashtu edhe ai i djathtë në cilindrin e zhvilluar (kufinjtë 0π dhe 2π) paraqesin faktikisht një bazë të njejtë të cilindrit, kurse fillimi koordinativ të ramit cilindrik është gjithmonë kjartë i definuar, vizatimi dhe prezentimi i entiteve gjeometrinë e të cilave e prenë fillimi koordinativ, mund të sjellë deri te problemet. Prej kësaj arësye kufinjët për vizatim janë zgjeruar edhe për nga 2π edhe në drejtim pozitiv edhe në drejtimin negativ të aksit lokal të ramit cilindrik.

Hapësira e përgjithshme e lejuar për vizatim në drejtim të

aksit lokal X është prej: –2π deri +4π Në të vërtetë gjatë prezentimit të entiteteve në ramat cilindrik vlenë rregulli i ardhshëm: Të gjithë entitetet gabariti i të cilave nuk e pren fillimin koordinativ, vizatohen në pozitën e tyre të saktë në kufij të parashikuar të rrethit të plotë (zona: prej 0π - 2π), entitetet gabariti i të cilave e pren fillimin e sistemit koordinativ gjithnjë me pjesën më të madhe të tij prezentohen mbrenda zones prej 0π - 2π, kurse pjesa tjetër e gabaritit në njërën nga zonat e zgjeruara, mvarësisht prej pozitës së entiteteve në raport me fillimin koordinativ.

Pjesa më vogël e murit është prezentuar në zonën prej

2π deri 4π

Pjesa më vogël e murit është prezentuar në zonën prej -

2π deri 0π Do të thotë se programi gjithnjë mundohet që pjesa më e madhe e gabaritit të cilit do nga entitetet në ramin cilindrik të jetë mbrenda zonës themelore të vizatimit (kufiri prej 0π deri 2π). Sikur mos të ekzistonte mundësia e zgjerimit të zonës për vizatim, entitetet të cilat i pret fillimi koordinativ i ramit cilindrik do të duheshin të tregohen të ndara, edhe pse ata paraqesin një tërësi.

93


Pamja e murit të cilin e prenë fillimi koordinativ i ramit cilindrik në

rastin kur nuk ka zgjerim të zonës për vizatim Me rastin e vizatimit në dritaren “2D dukja” kur në të është prezentuar pamja e zhvilluar e ramit cilindrik vlejnë këto rregulla: ♦ Zgjedhja e pikave mund të bëhet vetëm në kuadër të zonës së paraparë për vizatim prej: -2π deri +4π. ♦ Zgjedhja e pikave në zonën e zgjeruar për vizatim (zona prej -2π deri 0π dhe zona prej 2π deri +4π), gjithashtu do

të zgjedhë pikën prej sipërfaqes cilindrike të ramit të dhënë, kurse pozita e tij në aspektin horizontal do të përcaktohet me vlerën e koordinatës së aksit lokal X. Secila pikë e zgjedhur në zonën e zgjeruar mundet të zëvendësohet me një të tillë në zonën bazë të vizatimit (zona prej 0π deri +2π). Pikat e zgjedhura në zonën e djathtë të zgjeruar të vizatimit kanë koordinatën lokale X të rritur në raport me pikën e njejtë në zonën bazë të vizatimit për madhësinë e perimetrit të rrethit (2rπ). Gjithashtu, pikat e zgjedhura në zonën e majtë të zgjeruar të vizatimit kanë koordinatën e aksit lokal X të zvogëluar për vlerën e perimetrit të rrethit (2rπ) në raport me pikën e njejtë në zonën bazë të vizatimit.

♦ Pasi që programi nuk lejon që pjesa më e madhe e gabaritit të entiteteve të vizatuara të gjinden në zona të zgjeruara,

me përfundimin e vizatimit vërtetohet pozita e gabaritit të entitetit të vizatuar në raport me fillimin koordinativ të ramit cilindrik. Nëse pjesa më e madhe gjindet në zonën e zgjeruar, atëher programi korigjon koordinatat e dhëna lokale X (i zmadhon ose i zvogëlon për vlerën e perimetrit të rrethit:2rπ), ashtu që pjesën më ët madhe të tij të vendos në zonën bazë të vizatimit (pjesa prej 0π deri 2π). Gjithashtu në rastin kur tërë gabariti i objektit gjindet në njërën nga zonat zgjeruara, programi me korektimin e koordinatave lokale X do të çvendos në zonën bazë të vizatimit. Kjartë me rastin e të gjitha këtyre transformimeve pozita e entiteteve mbetet e njejtë.

♦ Pasi që në program është mbajtur vizatimi vetëm i segmenteve të drejta dhe harkore të polivijës, vizatimi i

segmenteve harkore të polivijës në cilindrin e zhvilluar nuk është i lejuar (harku në sipërfaqen e cilindrit nuk mundet të prezentohet asnjëher në matematikë me lakore të njohur). Në atë rast, segmentet e tilla do të largohen dhe nuk do të aprovohen nga ana e programit.

♦ Vizatimi i vijave të cilat janë më të gjata se perimetri i ramit të dhënë cilindrik nuk është i lejuar. ♦ Nëse dëshironi që me vizatimin e një vije horizontale në kufinjtë prej 0π deri 2π të vizatoni rrethin e plotë, atëher ai

automatikisht do të ndahet në dy harqe nga mesi. Ashtu që dy harqet e dhëna të formojnë në hapësirë një rreth të plotë.

♦ Kur në dritaren “2D dukja” është e paraqitur pamja e ramit cilindrik të zhvilluar, munden të paraqiten dhe të

vendosen vetëm akset globale Z. Vetëm këto akse kanë kuptim në ramat cilindrik sepse praktikisht prezentojnë rrafshet horizontale të vendosura në lartësi të caktuar.

94


Përmbajtja e ramit cilindrik mundet të paraqitet në dritaren “2D dukja” edhe perms komandës për definimin e dukjeve të lira (shiqo kapitullin “2.14.1”). Përndryshe, kur aktivizohet “Definimi i dukjeve”, dhe prej vijës komanduese zgjidhet nënopcioni “Selektimi”, selektimi i cilitdo entitet i cili i takon ramit cilindrik në dritaren “2D dukja” do të vendosë formën e zhvilluar të ramit cilindrik të dhënë. Edhe në këtë rast do të vlejnë të gjitha rregullat e cekura më parë për edititmin e ramave cilindrik.

Edhe pse në dispozitë nuk është krijuar simboli i ramit cilindrik,

me ndihmën e komandës për definimin e dukjeve ndihmëse, për pamje aktuale është vendosur përmbajtja e ramit qëndror cilindrik

Pasi që sipërfaqet cilindrike përshkruhen praktikisht me një varg të segmenteve të drejta, dendësia e rrjetës me të cilën përshkruhet sipërfaqja cilindrike mundet të ketë rol shumë të rendësishëm në saktësin e gjeomtrisë. Për këtë arësye me ndihmën e komandës “Editimi i sipërfaqve (shiqo kapitullin “3.1.10”) për editim munden të zgjidhen edhe ramat cilindrik. Gjithsesi se në këtë procedurë për ndryshim munden me qenë vetëm parametrat të cilët përcaktojnë dendësinë e rrjetës me të cilën aproksimohet sipërfaqja cilindrike.

Me ndërrimin e parametrave “nr” dhe “dH” ndikohet në dendësinë

e rrjetës me të cilën aproksimohet sipërfaqja cilindrike 2.12.6 Komandat për manipulim me rama Pasi që simboli i ramit në dispozitën e objektit është ndarë kjartë prej vertikales së dhënë, respektivisht prej rrafshit cilindrik, në model munden të ekzistojnë lidhjet vertikale dhe cilindrike të cilat në dritaren “Dispozita” nuk janë të paraqitur me simbolin e vet. Simbolet e ramave ne dritaren “Dispozita” praktikisht shërbejnë vetëm për gjetje më të lehtë në modelin hapësinor dhe për vendosjen më të shpejtë të përmbajtjes së ramit aktual në dritaren “2D dukja”. Për këtë arësye, me program janë të parapara dy grupe të komandave për manipulim me rama.

95


Në grupin e parë janë komandat të cilat ndikojnë si në entitete të cilat ju përkasin ramave, gjithashtu edhe në simbolet e tyre në dispozitë: “ Fshiej ”, “ Kopjo ”, “ Pasqyrim ”, “ Çvendosje ”, “ Rrotullim ” dhe “ Array ”. Grupi i dytë i komandave shërben për manipulim me simbolet e ramave pa kurrëfar ndikimi në entitetet të cilat ju përkasin ramit të dhënë. Në këtë grup bëjnë pjesë: “ Trim i simboleve ”, “ Extend simboleve ”, “ Fshierja e simboleve ”. Puna me të gjitha këto komanda funksionon sikurse edhe të komandat adekuate te menyja “Koreksioni” (shiqo kapitullin “2.9”), me kusht që te këto komanda në procedurën e selektimit është e mundur të selektohen vetëm simbolet e ramave në dritaren “Dispozita”. 2.12.7 Gjenerimi i ramave Me ndihmën e komandës “ Gjenerimi i ramave ”, keni mundësinë që automatikisht të krijoni simbolet e ramave të cilët do të përcaktojnë pozitën e lidhjeve vertikale dhe cilindrike në bazën e objektit. Me zgjedhjen e saj hapet dialog box-i me pamje si vijon.

Me vendosjen e ndërprerësit adekuat në gjendje të aktivizuar zgjedhet metoda e gjenerimit të ramave. Përndryshe me zgjedhjen e cilitdo nga këto kriteriume, simbolet e ramave gjithnjë do të gjenerohen për mure vertikale dhe cilindrike, derisa tek trajet do të vlenë njëra prej këtyre rregullave: ♦ Shyllat e lidhura me traje – sipas këtij kriteriumi simbolet e ramave do të krijohen për lidhje vertikale të cilat në veti

përmbajnë së paku dy shtylla të cilat në mes veti janë të lidhura me tra. ♦ Të gjitha trajet – sipas kriteriumi në secilën prej trajeve në model vendoset rrafshi vertikal dhe prerja e tij me me

horizontalen përcakton pozitën e simbolit të ramit në dispozitën e objektit. Dmth përmes këtij kriteriumi secili nga trajet në model i takon njërit nga simbolet e gjeneruar të ramave.

Me zgjedhjen e kriteriumit adekuat dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, fillon proçesi i gjenerimit të simboleve të ramave. Në simbolet ekzistuese programi nuk do të ndikon, por në dritaren “Dispozita” do të krijon simbole të reja.

2.13 3D Kontrolla grafike (meny “3D dukja”) Me klikimin e tastit të djathtë mbi emërtimin e dritares “3D dukja”, hapet menyja me komandat të cilat mundësojnë kontrollë të lehtë grafike të shënimeve të futura.

96


Dukja e menysë për kontrollën grafike 3D

Të gjitha këto komanda janë transparente, respektivisht munden të aktivizohen edhe gjatë kohës së ekzekutimit të ndonjë komande tjetër. Para se të vazhdojmë me spjegimin e mënyrës së punës së këtyre komandave, së pari do të spjegojmë se cilat pamje janë të parapara me program. Pamja e cila nënkuptohet është izometrike, kurse është paraparë edhe shetitja me kamerë nëpër objekt. Në lidhje me dimensionet e elementeve konstruktive, është paraparë të behet prezentimi në rrjetë (elementet konstruktive paraqiten vetëm me vija të thjeshta), kurse është i mundur edhe paraqitja e renderuar, rspektivisht paraqitja e dimensioneve reale të elementeve konstruktive. 2.13.1 Rrotullimi i paraqitjes izometrike (Orbit) Pasi që komanda “ Orbit ” i është dedikuar vetëm rrotullimit të paraqitjes izometrike, ajo nuk do të jetë e mundshme të aktivizohet vetëm në rastin kur në vend të paraqitjes izometrike është paraqitur dukja me kamerë. Me zgjedhjen e saj në dritaren “3D dukja” paraqitet rrethi i cili e ndan ekranin në disa pjesë dhe i përcakton drejtimet e rrotullimit të objektit.

Pamja e ekranit kur është aktivizuar komanda “Orbit”

Rrotullimi i modelit mundet të bëhet ashtu që duke mos e lëshuar tastin e majtë të miut ai çvendoset në drejtim të rrotullimit të dëshiruar. Rreth cilit aks do të kryhet rrotullimi mvaret kryekëput prej pozitës fillestare të miut në momentin e shtypjes së tastit të tij të majtë. Përndryshe me lëvizjen e miut në dritaren “3D dukja” do ta vëreni se ai e ndërron formën e vet, me çka kjartë tregon se rreth cilit aks kryhet rrotullimi.

97


Me pruarjen e miut në zonën e rrethit të vogël nga ana e majtë dhe e djathtë e rrethit të madh, ai e fiton këtë formë e cila tregon se me klikimin në tastin e majtë në këtë pozitë, rrotullimi do të kryhet rreth aksit vertikal të ekranit. Për këtë rrotullim ka kuptim lëvizja e miut vetëm në drejtimin horizontal.

Me pruarjen e miut në zonën e rrethit të vogël nga ana e lartë dhe e poshtme e rrethit të madh, ai e fiton këtë formë e cila tregon se me klikimin në tastin e majtë në këtë pozitë, rrotullimi do të kryhet rreth aksit horizontal të ekranit. Për këtë rrotullim ka kuptim lëvizja e miut vetëm në drejtimin vertikal.

Me pruarjen e miut në cilëndo pozitë mbrenda rrethit të madh, ai e fiton formën e cila tregon se me klikimin në tastin e majtë në këtë pozitë, rrotullimi do të kryhet njëkohësisht rreth aksit vertikal dhe horizontal të ekranit, mvarësisht prej drejtimit të lëvizjes së miut.

Me pruarjen e miut në cilëndo pozitë jashtë rrethit të madh, ai e fiton formën e cila tregon se me klikimin në tastin e majtë në këtë pozitë, rrotullimi do të kryhet rreth aksit i cili është normal me rrafshin e ekranit. Për këtë rrotullim ka kuptim lëvizja e miut vetëm jashtë zones rrethit të madh.

Përveç rrotullimit rreth akseve të ekranit, me program është mundësuar edhe rrotullimi rreth akseve globale koordinative. Mënyra e punës është plotësisht e njejt, me kusht se për këtë rrotullim duhet që gjithnjë ta mbani të shtypur tastin “ Ctrl ”. Derisa është i shtypur ky tast, lëvizja e miut nëpër zonën e dritares “3D dukja”, fiton këto forma.

Me pruarjen e miut në zonën e rrethit të vogël nga ana e majtë dhe e djathtë e rrethit të vogël, ai e fiton këtë formë e cila tregon se me klikimin në tastin e majtë të miut në këtë pozitë, rrotullimi do të kryhet rreth aksit global Y. Për këtë rrotullim ka kuptim lëvizja e miut vetëm në drejtimin horizontal.

Me pruarjen e miut në zonën e rrethit të vogël nga ana e lartë dhe e poshtme e rrethit të madh, ai e fiton këtë formë e cila tregon se me klikimin në tastin e majtë të miut në këtë pozitë, rrotullimi do të kryhet rreth aksit global X. Për këtë rrotullim ka kuptim lëvizja e miut vetëm në drejtimin vertikal.

Me pruarjen e miut në çfarëdo pozite mbrenda rrethit të madh, ai e fiton këtë formë e cila tregon se me klikimin në tastin e majtë të miut në këtë pozitë, rrotullimi do të kryhet njëkohësisht rreth akseve globale X dhe Y, mvarësisht prej kahjes së lëvizjes së miut.

Me pruarjen e miut në çfarëdo pozite jashtë rrethit të madh, ai e fiton këtë formë e cila tregon se me klikimin në tastin e majtë të miut në këtë pozitë, rrotullimi do të kryhet rreth aksit global Z. për këtë rrotullim ka kuptim vetëm lëvizja e miut jashtë zones së rrethit të madh.

Klikimi në tastin “ Enter ”, ose klikimi në tastin e djathtë të miut do të paraqet fundin e kësaj komande transparente, dhe pozita e re e paraqitjes izometrike do të qëndron në ekran krejt derisa mos ta ndërroni, ose me zgjedhjen e përsëritur të komandës “Orbit” ose me zgjedhjen e komandës “Default”. Komanda “Default” gjithashtu gjindet në menynë e dritares “3D dukja” dhe ajo gjithmonë e vendosë objektin në pozitën e paraparë me me program për paraqitjen izometrike. Me aktivizimin e tastit “ Esc ” do të thotë hekje dorë nga rrotullimii objektit në hapësirë, dhe do ta këthen objektin në pozitën ku ka qenë mu para aktivizimit të kësaj komande “Orbit”. 2.13.2 Paraqitja e renderuar e modelit (Render) Komandat në kuadër të menysë “ Render ”, punojnë si ndërprerësa respektivisht vetëm njëra nga tri opcionet e ofruara mundet me qenë aktive. Ekzistimi i simbolit ”√” para emërtimit të opcioneve të ofruara të menysë, tregon se cila prej tyre është vendosur në gjendje të kyqur. Me program janë paraparë këto mënyra të paraqitjes së elementeve konstruktive dhe ngarkesave: “Modeli rrjetor ” – në këtë formë të paraqitjes të gjitha entitetet prezentohen me vijë të hollë, me çrast elementet

sipërfaqësore paraqiten vetëm me vijën konturore. “ Lite Render ” – në këtë formë të paraqitjes të gjitha entitetet prezentohen me vijë të hollë, me çrast elementet

sipërfaqësore plotësohen me ngjyrë e cila është e definuar për secilin tip të elementeve sipërfaqësore. Kjo mënyrë e paraqitjes i përgjigjet renderit të plotë me kusht që trashësitë e elementeve konstruktive neglizhohen.

98


“ Full Render ” – të gjitha elementet konstruktiva paraqiten me dimensione reale dhe me vendosjen e dukshmërisë së materialeve.

Komandat “Lite Render” dhe “Full Render” njësoi ndikojnë në paraqitjen izometrike dhe në paraqitjen me kamerë, derisa modeli rrjetor nuk mundet që prej programit të kërkoi paraqitje me kamerë. 2.13.3 Pamja me kamerë (Kamera) Edhe komanda “ Kamera ” punon si ndërprerës, respektivisht përcakton se a do të vendoset në dritaren “3D dukja” paraqitja izometrike apo prezentimi me kamerë. Të theksojmë se paraqitja me kamerë nuk mundet të realizohet kur për paraqitje aktuale është vendosur “Modeli rrjetor”.

Gjendja e çkyqur e komandës “Kamera” sjellë deri te paraqitja izometrike e modelit në dritaren “3D dukja”

Gjendja e kyqur e komandës “Kamera” sjellë deri te

paraqitja izometrike e modelit në dritaren “3D dukja” Kur komanda “Kamera” është vendosur në gjendje të kyqur atëher paraqitja përcaktohet me vendin e vendosjes së kamerës dhe kahjen e vrojtimit të saj. Pozita fillestare e kamerës jipet me program, kurse përmes miut dhe klikimit në tast të posaçëm mundet të ndërrohet pozita e kamerës. Lëvizja përpara - Lëvizja e miut te naltë derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i majtë sjellë deri te çvendosja

translatore e kamerës përpara në drejtimin e dhënë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ W ”.

Lëvizja prapa - Lëvizja e miut poshtë derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i majtë sjellë deri te çvendosja translatore e kamerës prapa në drejtimin e dhënë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ S ”.

Lëvizja majtas - Lëvizja e miut djathtas derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i mesëm sjellë deri te çvendosja translatore e kamerës majtas në drejtimin e dhënë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ Z ”.

Lëvizja djathtas - Lëvizja e miut majtas derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i mesëm sjellë deri te çvendosja translatore e kamerës djathtas në drejtimin e dhënë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ X ”.

Lëvizja naltë - Lëvizja e miut poshtë derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i mesëm sjellë deri te çvendosja translatore e kamerës naltë në drejtimin e dhënë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ Q ”.

Lëvizja poshtë - Lëvizja e miut naltë derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i mesëm sjellë deri te çvendosja translatore e kamerës poshtë në drejtimin e dhënë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ A ”.

Rrotullimi majtas - Lëvizja e miut djathtas derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i djathtë sjellë deri te rrotullimi i kamerës rreth aksit të vet vertikal në të majtë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ I ”.

99


Rrotullimi djathtas - Lëvizja e miut majtas derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i djathtë sjellë deri te rrotullimi i kamerës rreth aksit të vet vertikal në të djathtë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ K ”.

Rrotullimi naltë - Lëvizja e miut poshtë derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i djathtë sjellë deri te rrotullimi i kamerës rreth aksit të vet horizontal te naltë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ O ”.

Rrotullimi poshtë - Lëvizja e miut naltë derisa është vazhdimisht i shtypur tasti i djathtë sjellë deri te rrotullimi i kamerës rreth aksit të vet horizontal te poshtë. E njejta gjë arrihet edhe me klikimin në tastin “ P ”.

Intenziteti i lëvizjes në kahjen e dhënë përcaktohet me gjatësinë e çvendosjes së miut derisa gjatë shfrytëzimit të tasterave ai është dhënë me program (vlera iniciale për çvendosje translatore është vendosur në 1m, derisa për rrotullimin e kamerës është përvetsuar vlera 150 ). Me shtypjen e tasterave “ + ” dhe “ - “ në pjesën numerike të tastaturës, mundeni të rritni rpsektivisht të zvogëloni hapin e dhënë me program të çvendosjes. Klikimi në tasterin “ * ”, në pjesën numerike të tastaturës, sjellë deri te resetimi i hapit të çvendosjes në vlerën fillestare. 2.13.4 Ndërrimi i pozitës së kamerës (Pozita e kamerës) Përveç përshkrimit të mëparshëm për ndërrimin e pozitës së pamjes së kamerës, me shetitjen nëpër objekt, përmes komandës “ Pozita e kamerës ” keni mundësi që me kamerë më shpejtë të pozicionoheni në vendin e dëshiruar.

Pamja e dialog boxit për rregullimin e pozitës së kamerës

Në pjesën qëndrore të dialog boxit janë paraqitur katër dritare në të cilat tregohet pamja e modelit. Në pjesën e majtë të dritares është paraqitur baza (dispozita) e modelit, në pjesën e naltë fasada e përparme kurse në pjesën e naltë të djathtë fasada e majtë. Mpodeli duhet gjithnjë në këto tri dritare të paraqitet rrjetor, dhe në to caktohet pozita e kamerës. Mënyra e prezentimit në këtë dritare mundet me qenë edhe rrjetore e edhe e renderuar, mvarësisht nga gjendja e “check boxit” “Full Render”. Nëse ky check box vendoset në gjendje të kyqur, në dritaren e djathtë të poshtme paraqitja rrjetore do të zëvendësohet me paraqitjen e renderuar.

100


Gjendja e “check box”-a “Full Render” përcakton formën e 3D paraqitjes së modelit në dialog

Në dritaret e parapara për paraqitjen e modelit në projeksione (dispozita, fasada e përparme dhe e majtë), gjinden shigjetat të cilat përcaktojnë pozitën e kamerës në hapësirë. Pozita e kamerës është përcaktuar me fillimin e shigjetës, kurse kahja e shiqimit të saj përcaktohet me fundin e shigjetës. Në dispozitë përveç pozitës së kamerës tregohet edhe gjerësia e shiqimit të saj në aspektin horizontal. Shigjeta e cila përcakton pozitën dhe kahjen e shiqimit të kamerës paraqet simetralen e këtij këndi. Përmes grupit të edit boxave në pjesën e djathtë të dialog boxit, munden të rregullohen një varg të parametrave të cilët ndikojnë në formën e paraqitjes së renderuar: “dx =” vlera e hapave të çvendosjes translatore të pozitës së kamerës kur pozita e saj ndërrohet përmes tasterave të

definuar me program në kuadër të dritares “3D dukja” “xm=” vlera maksimale e hapave me rastin e ndërrimit translator të pozitës së kamerës kur pozita e saj ndërrohet me

lëvizjen e miut në kuadër të dritares “3D dukja” “dα=” vlera e hapave të kamerës gjatë ndërrimit të pozitës së rrotulluar të kamerës, kur pozita e saj ndërrohet

përmes tasterave të definuar me program në kuadër të dritares “3D dukja”. “αm=” Vlera maksimale e hapave të çvendosjes gjatë ndërrimit të pozitës së rrotulluar të kamerës kur pozita e saj

ndërron me lëvizjen e miut në kuadër të dritares “3D dukja” “dϕ=” vlera e gjerësisë së shiqimit në aspektin horizontal Ndërrimi i pozitës së kamerës kryhet me lëvizjen e fillimit të saj. Vet procedura e lëvizjes zhvillohet ashtu që treguesi vjen në pozitë që të tregohet në fillimin e shigjetës në një projeksion, dhe shtypet tasti i majtë i miut. Tani duke mos e lëshuar tastin treguesin duhet sjellur në pozitën e dëshiruar dhe tek atëherë të lëshohet. Gjatë çvendosjes së treguesit programi vazhdimisht do të vizaton shigjetën në DRAG modin, ashtu që gjeometria e tij i përgjigjet pozitës momentale të treguesit. Në mënyrë të njejtë kryhet edhe ndërrimi i drejtimit të shiqimit të kamerës, me kusht që miu tani duhet zgjedhur fundin e shigjetës. Të theksojmë se gjatësia e shigjetës nuk ka kurrëfarë roli në vet pamjen, sepse fund ii shigjetës e përcakton vetëm drejtimin e shiqimit. Përveç kësaj forme të ndërrimit të pozitës dhe drejtimit të shiqimit, me tërhekjen e fillimit dhe fundit të shigjetës, me program është mundësuar edhe ndërrimi translator i pozitës së shigjetës. Në këtë procedurë duhet që treguesi të vie në pozitë që të tregoi mesin e shigjetës, të klikohet tasti i majtë i miut, dhe duke mos e lëshuar, treguesin duhet sjellur në pozitën e dëshiruar dhe tek atëher të lëshohet tasti i majtë i miut. Edhe në këtë procedurë, programi shigjetën e vizaton në DRAG modin, ashtu që pozita e saj gjithnjë i përgjigjet pozitës momentale të treguesit. Ndërrimi i projeksionit të kamerës në një projeksion, automatikisht ndikon edhe në dy projeksionet tjera. Me vendosjen e ndërprerësit “Full Drag” në gjendje të kyqur, keni mundësinë që me rastin e lëvizjes së miut mos të ndërron vetëm shigjeta e cila paraqet pozitën e kamerës por edhe pamja momentale me kamerë në 3D dritaren.

101


Pasi që modeli për shkak të paraqitjes më të kjartë, në dritaret për projeksione vizatohet sa më i madhë që të jetë i mundur, për këtë shkak kamerën nuk keni mundësi që gjithnjë ta mbani mjaft larg nga objekti. Për këtë dedikim në këto tri dritare është e mundur të përdoret njëra prej formave të parapara me program për zoom: CTRL+tasti i majtë i miut = Zoom dritare CTRL+tasti i mesëm i miut = Zoom krejt CTRL+tasti i djathtë i miut= Zoom paraprak Tasti i mesëm i miut = Zoom çvendose Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ” dialog boxi do të mbyllet, kurse në dritaren “3D dukja” do të paraqitet pamja e cila i përgjigjet pamjes së definuar të kamerës. 2.13.5 Projeksionet ortogonale të paraqitjes izometrike Përveç mundësisë së rrotullimit të objekteve në paraqitjen izometrike, përmes grupit të ardhshëm të komandave, prej programit mundet të kërkohen pamjet e definuara me program. “ Front ” - Pamja përpara (në drejtim të aksit pozitiv global Y) “ Back ” - Pamja prapa (në drejtim të aksit negativ global Y) “ Left ” - Pamja majtas (në drejtim të aksit pozitiv global X) “ Right ” - Pamja djathtas (në drejtim të aksit negativ global X) “ Top ” - Pamja nga lartë (në drejtim të aksit negativ global Z) “ Bottom ” - Pamja nga poshtë (në drejtim të aksit pozitiv global Z) “ Default ” - Pamje e nënkuptuar me program e paraparë për paraqitjen izometrike të objekteve Komandat prej këtij grupi punojnë si ndërprerësa respektivisht vetëm njëra nga pamjet e parapara mundet me qenë aktive. Simboli “√” para titullit të komandës në meny tregon në pamjen aktive momentale.

Opcioni “ Front ” në paraqitjen izometrike të modelit

Nëse në vend të paraqitjes izometrike, për aktual vendoset pamja me kamerë, atëherë zgjedhja e njërës nga pamjet e definuara, do ta vendosë kamerën në pozitë fillestare e cila i përgjigjet pamjes së definuar. Mëpastaj me ndihmën e miut ose tasterave të definuar me program mundeni prej këtij pozicioni fillestar të lëvizni në drejtimin e dëshiruar.

102


Opcioni “ Front ” në paraqitje me kamerë

2.13.6 Pozita e pamjes aktuale 2D (“Pamja aktuale 2D”) Komanda “ Pamja aktuale 2D ” gjithashtu punon si ndërprerës respektivisht mundet të vendoset në gjendje të kyqur respektivisht të çkyqur. Ekzistimi i i simbolit “√” para emërtimit të saj në meny, tregon se ajo është e vendosur në gjendje të kyqur, çka do të ketë për pasojë që të gjitha entitetet të cilët i takojnë paraqitjes aktuale në dritaren “2D dukja” kjartë vizatohen dhe në këtë mënyrë edhe vizuelisht i ndajmë prej pjesës tjetër të modelit hapësinor.

Të gjithë entitetet e prezentuar në dritaren “2D pamja” janë të theksuar

kjartë në dritaren “3D pamja” ashtu që lehtë shifet pozita e ramit të mesëm gjatësor në raport me pjesët tjera të konstruskionit

Ky opcion është shumë i frytshëm sidomos tek spjegimi se çka paraqet pamja aktuale në “2D dukja”, respektivisht ku është ai grup i entiteteve i locuar në krahasim me pjesët tjera të modelit hapësinor. 2.13.7 Vetëm dukja aktuale 2D Edhe komanda “ Vetëm dukja aktuale 2D ” punon si ndërprerës, rspektivisht mundet me qenë në gjendje të kyqur apo të çkyqur. Ekzistimi i simbolit “√” para emërtimit të tij, tregon se ajo është e vendosur në gjendje të kyqur, çka për pasojë do të ketë se në dritaren “3D dukja” prezentohen vetëm entitetet të cilët ju takojnë dukjes aktuale në “2D dukja”.

103


Në dritaren “3D dukja” janë të dukshëm vetëm entitetet

të cilët ju takojnë ramit aktual gjatësor Do të theksojmë se me vendosjen e kësaj komande në gjendje të kyqur automatikisht çkyqet komanda “Vetëm dukja aktuale 2D” dhe anasjelltas. Dmth në një moment vetëm njëra nga këto dukje mundet me qenë aktive.

2.14 Komandat për ndërrimin e dukjes aktuale në dritaren “2D dukja” (meny “2D dukja)

Në pjesën e deritanishme të udhëzimeve, e pamë se në dritaren “2D dukja” mundet për aktual të vendoset ose niveli aktual ose rami aktual. Mirëpo pasi që orientimi i programit është që gjatë krijimit të konstruksioneve të komplikuara hapësinore sa më shumë të përdoret vizatimi në rrafsh, me program është paraparë një sistem i tërë i komandave për definimin e dukjeve të lira. Komandat e këtij grupi gjinden në menynë e cila hapet me klikimin e tastit të jathtë të miut mbi emërtimin e dritares “2D dukja”.

Pamja e menysë 2D dukja

2.14.1 Definimi i dukjeve Me zgjedhjen e kësaj komande hyhet në procedurën për definimin e rrafsheve të dukjeve plotësisht të lira. <0 tac.> Pika e parë e rrafshit (<Selektimi>): Programi nga vija komanduese kërkon që të zgjedhni pikën e parë e cila definon rrafshin e dëshiruar, kurse me selektimin e nënopcionit “Selektimi” mundeni të hyni në procedurën e definimit të rrafshit të dukjes me selektimin e entiteteve ekzistuese, të cilat munden të përcaktojnë pozitën e rrafshit të dhënë.

104


<0 sel.> Sipërf. - Selektimi (<zgjedhja e pikës>): Zgjedhja e nënopcionit “Zgjedhja e pikës” do tju këthen formën e parë të vijës komanduese kur kërkohet zgjedhja e pikës. Dmth me program janë paraparë dy mënyra për definimin e rrafshit të dëshiruar. I pari është me zgjedhjen e tri pikave jo kolineare, kurse i dyti është me selektimin e entiteteve ekzistuese. Gjithsesi se këto dy mënyra munden në mes veti të kombinohen, dhe programi nga vija komanduese do të kërkon zgjedhjen e pikës së re, respektivisht selektimin e entitetit, krejt përderisa mos të plotësohet kushti që rrafshi të jetë i përcaktuar. Në rast se kryeni zgjedhje të tillë të pikave dhe entiteteve, që mos të mundet të krijohet rrafshi në të cilin gjinden të gjithë entitetet e selektuar, respektivisht pikat, programi do të jep vërejtjen adekuate.

Kur programi vërteton se është dhënë numër i mjaftueshëm i elementeve të cilat e definojnë një rrafsh, ai do të paraqitet grafikisht, kurse prej vijës komanduese do të kërkohet ta përcaktoni emërtimin e dukjes së dhënë. Emërtimi i dukjes <>: Në bazë të rrafshit të paraqitur mundeni lehtë të shiqoni se a është definuar ajo mirë apo jo. Në se me rastin e zgjedhjes së pikave ose entiteteve keni gabuar dhe e keni definuar një rrafsh gabimisht, hekni dorë nga komanda me klikimin në tasterin “ Esc ”. Nëse në ekran është paraqitur rrafshi i dëshiruar, atëher i keni dy mundësi. Me dhënjen e emërtimit të dukjes, ai do të ruhet në bazë, dhe gjithnjë do të mundeni ta vendosni si aktual në dritaren “2D dukja”. Nëse prapëseprap nuk dëshironi që dukjen e definuar ta ruani në bazë, sepse kjo ju duhet rrallë, atëher me klikimin në tasterin “ Enter ”, ose me klikimin në tastin e djathtë të miut, keni mundësi tia bashkangjitni emrin e paraparë me program për dukje të përkohshme: “Noname”. Definimi i përsëritur i rrafshit të dukjes të cilin nuk dëshironi ta ruani në bazë, do ta prish atë paraprak. Dmth me këto dukje të ruajtura do të mundeni të punoni krejt derisa mos të dilni nga programi ose derisa mos të definoni dukje të re me emër të njejtë. Pa marrë parasysh se a keni dhënë emër apo jo, komanda do të përfundon, kurse në dritaren “2D dukja” do të tregohet rrafshi i definuar, respektivisht të gjitha entitetet të cilët i takojnë rrafshit të dhënë. Në vazhdim të emërtimit të dritares “2D dukja” do të qëndron i shkruar emërtimi i dhënë me program “Noname” ose emri me të cilin e keni ruajtur dukjen në bazën e shënimeve.

Është definuar dukja “Noname” në rrafshin e anës së përparme të kulmit me dy ramje

Do të theksojmë se në procedurën e definimit të rrafshit të dukjes është mundësuar selektimi i sipërfaqeve të kurbëzuara. Zgjedhja e cilit do entitet i cili ka “evaluator” (shiqo kapitullin “3.1.10”), do të sjellë deri te paraqitja e zhvilluar e krejt entiteteve të cilat i takojnë sipërfaqes së njejtë të kurbëzuar.

105


Selektimi i pllakës së sferës, ka sjellë deri te paraqitja e saj e zhvilluar në dritaren “2D dukja”

Gjithashtu, me selektimin e cilitdo entitet i cili i takon ramit cilindrik, do të sjellë deri te krijimi i dukjes e cila plotësisht i përgjigjet dukjes e cila kishte me u fituar në dritaren “2D dukja” kur për aktual do të vendoset rami cilindrik (shiqo kapitullin “2.12.5”). Në këtë mënyrë në dritaren “2D dukja” mundet të fitohet përmbajtja e ramave cilindrik edhe pse nuk është krijuar simboli i tyre në dispozitë të objektit.

Me selektimin e njërit nga entitetet i cili i takon ramit qëndror cilindrik,

është definuar dukja e cila plotësisht i përgjigjet formës së ramit të dhënë cilindrik 2.14.2 Editimi i listës së dukjeve Me zgjedhjen e kësaj komande, hapet dialog boxi për azhurimin e dukjeve më parë të definuara.

106


Dukja e “dialog box”-it për editimin e listës së dukjeve

Në listen e dukjeve përveç të gjitha dukjeve të cilat janë ruajtur në bazë, gjindet edhe dukja e përkohshme “Noname”, normal nëse ajo më parë është e definuar si e tillë. Në këtë mënyrë keni mundësi ta riemërtoni dukjen “Noname” dhe ta vendosni në bazë që të jetë e barabartë me dukjet tjera. Ndërrimi i emrit të ndonjërës dukje kryhet ashtu që me miun së pari selektohet rendi në të cilin është dhënë dukja, e pastaj në edit box “Emri i ri i dukjes” ipet emri i ri. Vërtetimin e dhënjes do ta paraqet ose klikimi në tasterin “ Enter ”, ose me klikimin e tasterit “ Tab ”. Fshierja e dukjes prej bazës kryhet me selektimin e saj në listë, ashtu që ai rresht bëhet i theksuar kjartë, dhe me zgjedhjen e fushës komanduese “ Fshiej ”. Me ndihmën e fushës komanduese “⇑ Lartë ” dhe “⇓ Poshtë ” keni mundësi që ta ndërroni renditjen në listen e dukjeve të definuara. Përndryshe zgjedhja e ndonjërës nga këto fusha komanduese dukjen e selektuar momentalisht në listë e çvendosë për një vend më lartë, respektivisht më poshtë. 2.14.3 Zgjedhja e dukjes aktuale ndihmëse Dukja e cila është e definuar më parë mundet në mënyrë të barabartë të paraqitet në dritaren “2D dukja” me rregulla plotësisht të njejta sikurse edhe kur në këtë dritare si dukje aktuale vendoset niveli aktual, respektivisht rami. Me klikimin e tastit të djathtë mbi emërtimin e dritares “2D dukja” duhet të hapet menyja e pastaj të aktivizohet komanda “ Dukjet ndihmëse ”.

Lista e hapur me emërtimet e definuara të dukjeve

Nga ana e djathtë e kësaj komande do të hapet lista me emërtimet e të gjitha dukjeve deri atëher të definuara, si dhe me klikimin e thjeshtë me miun mbi dukjen e dëshiruar, mundeni në dritaren “2D dukja” të fitoni përmbajtjen e saj. Përveç

107


kësaj në dritaren “3D dukja”, do të tregohet edhe rrafshi me të cilin është përcaktuar dukja e dhënë. Drejtimi i shigjetave në rrafshin e dhënë do të përcakton drejtimin e dukjes dhe pozitën e akseve lokale koordinative në dritaren “2D dukja”.

Për dukje aktuale në dritaren “2D dukja”, është zgjedhur dukja ndihmëse “Kulmi 1”

2.14.4 Projeksionet e dukjeve të definuara Kur në dritaren “2D dukja” për dukje aktuale është vendosur ndonjë dukje e definuar, ka mundësi që në vend të paraqitjes së kuptueshme të dukjes së dhënë, të fitohet edhe projeksioni në ndonjërin nga rrafshet e mundshme globale (komandat: “ Front ”, “ Right ” dhe “ Top ” në menynë e dritares “2D dukja”). Mvarësisht prej rrafshit i cili është i përcaktuar për dukjen e dhënë, mundet me ndodhë edhe rasti që ndonjëri prej projeksioneve të parapara me program, nuk ka kuptim. Rast tipik është kur për ndonjë arësye e definojmë psh rrafshin e dukshmërisë i cili është horizontal, atëher asnjë projeksion nuk ka kuptim. Gjithashtu nëse definojmë për dukje të drejtë rrafshin vertikal vektori i normles së të cilit është psh në drejtim të aksit global Y, atëher projeksionet “Top” dhe “Right” nuk do të kenë kurrëfar kuptimi sepse nuk do të shifet asgjë, kurse opcioni “Front” do të jep projeksionin i cili në të gjitha aspektet i përgjijgjet dukjes së definuar. Zgjedhja e komandës “ Default ”, e shfuqizon projeksionin e vendosur në rrafshin e dukjes së definuar. Të gjtha katër komandat:“Front”, “Right”, “Top”, dhe ”Default”, punojnë si ndërprerësa, respektivisht gjithnjë njëra prej tyre është e vendosur në gjendje të kyqur. Simboli i vendosur “√”, para njërës prej këtyre komandave, kjartë tregon se cili projeksion i dukjes momentalisht është aktive, respektivisht e paraqitur në dritaren “2D dukja”. Shfrytëzimin e projeksioneve të dukjeve të definuara më së miri do ta spjegojmë në shembullin e rrafshit të definuar të pjerrtësisë së anës së përparme të kulmit me dy ramje të hallës së prezentuar. Zgjedhja e kësaj dukje, ajo do të tregohet ashtu që të gjitha distancat në mes të entiteteve i përgjigjen gjatësive të vërteta në atë rrafsh. Nëse prapëseprap për këtë dukje kërkojmë projeksionin nga lartë (opcioni “Top” në meny), atëher ato distanca do të shkurtohen dhe do ti përgjigjen projeksionit të vet në horizontale.

108


“Default” paraqitja e dukjes së definuar “Kulmi 1”

Prijeksioni “Top” i dukjes së definuar “Kulmi 1”

Prej distancave në mes të akseve horizontale të cilat janë vendosur në drejtim të brinakeve, kjartë shifet shkurtimi në projeksionin horizontal të dukjes së dhënë. 2.14.5 Zgjedhja e pikave në dukjet e definuara Zgjedhja e pikave me miun në dritaren “2D dukja”, kur në të është prezentuar ndonjë prej dukjeve të definuara, gjithnjë do ti zgjedhë pikat të cilat shtrihen në rrafshin e dhënë të pjerrët pa marrë parasysh se a bëhet fjalë për paraqitjen e vet “default” ose të ndonjë projksioni. Ndryshimi do të jetë vetëm në gjatësitë të cilat caktojnë i caktojnë pikat e zgjedhura. Në të vërtetë në “default” paraqitjen ato distance do të paraqesin gjatësinë e vërtetë të elementeve, kurse në rast të dukjes së projektuar projeksionin e vet në rrafshin e dhënë të dukjes. Kurse në rastin e zgjedhjes së pikave me dhënjen e konturës, do të vlenë sistemi lokal koordinativ i dukjes së definuar. Nëse bëhet fjalë për “default” dukjen atëher akset lokale X dhe Y do të shtrihen në rrafshin e dukjes, kurse nëse bëhet fjalë për paraqitjen e projektuar në njërin nga rrafshet globale, atëher akset lokale X dhe Y do të shtrihen në rrafshin e projeksionit. Pozita e akseve lokal ekoordinative është paraqitur kjartë në dritaren “3D dukja”. Në rast se dukja e definuar është përcaktuar me selektimin e entitetit i cili ka emrin “evaluator” (sipërfaqet e kurbëzuar) atëher zgjedhja e pikave me miun në këtë dukje të definuar gjithnjë do ti zgjedh pikat të cilat i takojnë sipërfaqes së kurbëzuar, kurse distancat në mes veti të pikave të zgjedhura në këtë mënyrë do ta paraqesin projeksionin e gjatësisë së tyre të vërtet në rrafshin e bazës të sipërfaqes së kurbëzuar. Mbi rrafshin, dhe në përgjithësi mbi punën me sipërfaqet e kurbëzuar do të bëhet më shumë fjalë në kapitullin “3.1.10”. 2.14.6 Dukshmëria e etazheve të projektuara Ky opcion të cilin e ofron programi ofron shumë përdorime. Njëra nga themeloret është kur dëshironi të krijoni gjeometrinë e etazhës së re në bazë të përmbajtjes së ndonjërës nga ato të krijuara më parë, ose kur dëshironi të kontrolloni distancën horizontale në mes entiteteve të cilat gjinden në nivele të ndryshme (përputhshmëria në aspektin vertikal). Për këtë qëllim janë paraparë dy komanda. Pëmes njërës definohet definohet se çka projektohet në nivelin aktual aktiv (komanda; Projektimi i etazheve”), kurse përmes të dytës vendoset respektivisht hiqet dukshmëria e entiteteve të projektuara në dritaren “2D dukja” (komanda: “Dukshmëria e etazheve të prjektuara” e cila punon si ndërprerës). Të dy komandat do të munden të aktivizohen vetëm kur në ditaren “2D dukja” është paraqitur përmbajtja e nivelit momentalisht aktiv. Me zgjedhjen e komandës “Etazhet e projektuara“ hapet dialog boxi me dukje si vijon:

109


Dukja e “dialog box”-it në kuadër të komandës “Etazhet e projektuara”

Pamja dhe mënyra e punës me këtë dialog box është shumë e ngjajshme sikurse te komanda “Ndërrimi” (shiqo kapitullin “2.12.5”). Në të vërtet në këtë dialog box duhet selektuar një ose më shumë etazhe përmbajtja e të cilave do të paraqitet njëkohësisht në dritaren “2D dukja”, bashkë me përmbajtjen e nivelit momentalisht aktiv. Mënyra e selektimit dhe deselektimit të etazheve të dëshiruara është plotësisht e njejtë sikurse te komanda “Ndërrimi”, kështu që këtu nuk do ta spjegojmë përsëri. Cilët entitete prej etzheve të selektuara do të jenë për aktual, përcaktohet me gjendjen e ndërprerësave të ofruar në pjesën e djathtë të dialog boxit. Në të vërtetë me program nuk është paraparë projektimi i komplet përmbajtjes së etazheve të selektuara, por vetëm projektimi i këtyre entiteteve: pllaka, trau, mbështetësi sipërfaqësor, vijor dhe koncentrik. Dmth edhe në këtë dialog box kryhet zgjedhja e etazheve të cilat do të projektohen në nivelin e dhënë aktual. Dhe gjithashtu kryhet edhe zgjedhja e elementeve konstruktive të cilët do të projektohen. Pas përfundimit të selektimit të etazheve, zgjedhja e entiteteve të cilat duhet të projektohen, me aktivizimin fushës komanduese “ OK ” do të sjellë deri te ajo se për nivel aktual do të mbahet në mend lista e të gjitha etazheve të selektuara, derisa gjendja e ndëprerësave të cilët përcaktojnë se çka do të projektohet prej niveleve të selektuara vlenë për krejt modelin. Dmth lista e etazheve të selektuara ruhet për secilin nivel aktual posaçërisht, kurse gjendja e ndëprerësave të cilët tregojnë se çka po projektohet vlenë në mënyrë univerzale për të gjitha nivelet në model. Përveç kësaj, në zgjedhjen se çka do të projektohet nuk do të ndikon në gjendjen e dukshmërisë së elementeve konstruktive. Respektivisht, edhe pse ndonjë nga elementet konstruktive është i padukshëm, ai me kërkesë të shfrytëzuesit do të projektohet dhe do të paraqitet në dritaren “2D dukja”. Përmbajtja e entiteteve të projektuara prej etazheve të selektuara do të paraqitet në dritaren “2D dukja” tek pas aktivizimit të komandës “ Dukshmëria e etazheve të projektuara ”, dhe vendosjes së saj në gjendje të kyqur (kjo komandë punon sin dërprerës). Ekzistimi i simbolit ”√” para emërtimit të saj në meny, dmth se ajo është vendosur në gjendje të kyqur, kështu që tek atëher në dritaren “2D dukja” do të paraqiten entitetet prej të gjitha etazheve të cilat janë të selektuara për projektim në nivelin aktual.

“Dukshmëria e etazheve të projektuara” – “Off”

“Dukshmëria e etazheve të projektuara” – “On”

110


Në skicën e lartëtreguar vendosja e ndërprerësit “Dukshmëria e etazheve të projektuara” në gjendje të kyqur, ka sjellë deri te ajo që në dritaren “2D dukja”, përveç përmbajtjes së nivelit në kuotën [4,25], do të paraqiten edhe të gjitha entitetet e projektuar në kuotën [0,00], sepse më parë me komandën “Etazhet e projektuara” vetëm ajo etazhë është zgjedhur për projektim në nivelin [4,25]. Dmth, përmes komandës “Etazhet e projektuara” për nivel aktual definohet lista e etazheve elementet konstruktive të zgjedhura të së cilës duhet të projektohen në të, kurse përmes ndërprerësit “Dukshmëria e etazheve të projektuara” përcakton se entitetet e projektuar do të prezentohen në dritaren “2D dukja” apo jo. Prandaj, në mënyrë që në dritaren “2D dukja” të prezentohen entitetet e projektuar në nivelet tjera, nuk është e mjaftueshme që përmes komandës “Etazhet e projektuara” të zgjidhen etazhet për projektim në nivelin aktual, por duhet patjetër që edhe ndërprerësi “Dukshmëria e etazheve të projektuara” të vendoset në gjendje të kyqur. Të ashtuquajturit entitetet e projektuar prezentohen përmes vijave ndihmëse të cilat nuk munden të selektohen për manipulim (fshierje, kopjim, etj), por do të jenë me interes për zgjedhjen përmes OSNAP kriteriumit. Mënyra e paraqitjes së entiteteve të projektuara (ngjyra, tipi i vijës, etj.), për secilin element konstruktiv të projektuar përcaktohet me konfigurim të programit, me ndihmën e komandës “Parametrat” (shiqo kapitullin “3.5.1”). Përdorimi i opcionit etazhet e projektuara Sikurse që tham në fillim të kësaj pjese të udhëzimeve, projektimi i etazheve ka përdorim të gjërë, mirëpo përdorimi themelor është kur dëshirojmë që të krijojmë një etazhë të re e cila ka përmbajtje të afërt me ndonjë etazhë të projektuar më parë. Në atë rast e vendosim për nivel aktual atë në të cilin dëshirojmë të krijojmë etazhin e ri e pastaj me ndihmën e komandës “Projektimi i etazheve” prej listës e zgjedhim për projektim nivelin në të cilin gjindet etazha e ngjajshme e krijuar më parë. Kjartë, se përmbajtja e entiteteve të projektuara për tu paraqitur në dritaren “2D dukja” duhet që edhe ndëprerësin “Dukshmëria e etazheve tëprojektuara” ta vendosim në gjendje të kyqur. Tani me shfrytëzimin e OSNAP kriteriumit, mundemi lehtë të përdorim gjeometrinë e entiteteve të projektuara.

Në bazë të gjeometrisë së entiteteve të projektuara në etazhin e krijuar

më parë në nivelin [6,00], me shfrytëzimin e OSNAP kriteriumit lehtë mundemi të krijojmë gjeometrinë e nevojshme në nivelin aktual në kuotën [3,00]

Projektimi i përmbajtjes së niveleve tjera në atë aktual do të ketë përdorim sidomos edhe tek kontrolli i gjeometrisë para gjenerimit të elementeve vertikale të elementeve të konstruksionit (shiqo kapitullin “2.12.6). Në të vërtetë mospërputhja e mbështetësave koncentrik dhe vijor në kuptimin vertikal, me rastin e zëvendësimit të tyre me shtyllat adekuate, respektivisht muret, mundet të sjellë një varg të problemeve si me rastin e gjenerimit të entiteteve vertikale, gjithashtu edhe me rastin e gjenerimit të mëvonshmëm të rrjetës së elementeve të fundme. Për kët arësye është e nevojshme që për cilindo nivel, me ndihmën e komandës “Etazhet e projektuara” do ti zgjedhë për projektim të gjitha etazhet tjera të mbetura dhe do ta vendos ndërprerësin “Dukshmëria e etazheve të projektuara” në gjendje të kyqur. Kur kjo paraqitje është vendosur në dritaren “2D dukja”, me aktivizimin e komandës “kontrolla e gjeometrisë” programi do ti markiron të gjitha distancat më të vogla prej atyre të dhëna, me çrats kjartë do të eveidentohen të gjitha mospërputhjet e padëshiruara të elementeve të konstruksionit në kuptimin vertikal. Për këtë do të bëhet fjalë edhe në kapitullin “3.3.5 Kontrolli i gjeometrisë”.

111


Në nivelin [0,00]” janë projektuar të gjitha etazhet tjera, kështu që me aktivizimin

e komandës “Kontrolli i gjeometrisë” do të kontrollon përputhjen vertikale të të gjitha entiteteve në kuptimin vertikal në krejt modelin.

112


3. FUTJA E SHËNIMEVE

3.1 Konstruksioni Urdhërat të cilët janë të renditur në këtë grup (grupin e menysë “Konstruksioni”) shërbejnë për dhënjen e elementeve konstruktive modelit. Pasi që të gjitha elementet më vonë ndikojnë në llogarinë e mëtutjeshme, të gjitha elementeve të vizatuara ju bashkangjiten setat me të dhëna numerike siç janë: trashësia e pllakës, kualiteti i materialit, karakteristikat e prerjeve tërthore të trajeve, karakteristikat e mbështetsave, etj. Vetë procedurat e vizatimit për shkak të thjeshtimit është organizuar ashtu që praktikisht ekzistojnë vetëm dy mënyra për vizatimin e elementeve konstruktive dhe atë njëri për elementet sipërfaqësore dhe vijore dhe i dyti për ato koncentrike. Procedura për vizatimin e elementeve sipërfaqësore dhe vijore bazohet në procedurën e vizatimit të polivijës së lirë, e cila gjë detalisht është spjeguar në kapitullin “2.6”. Ndryshimi i vetëm është në ate që për elemente sipërfaqësore polivija duhet të jetë e mbyllur, kurse për elementet vijore ajo mundet me qenë e hapur ose e mbyllur. Procedura e vizatimit të elementeve koncentrike është plotësisht e pavarur dhe bazohet në zgjedhjen e lirë të pikave (shiqo kapitullin “2.5”) Gjatë definimit të pozitës së elementeve konstruktive duhet pasur parasysh që gjatë llogarisë çdo element sipërfaqësor (pllaka) do të zëvendësohet me rrjetën e elementeve të fundme e cila gjeometrikisht gjindet në rrafshin e njëjtë të atij rrafshi në të cilin është vizatuar polivija e cila paraqet konturën e saj. Gjithashtu çdo element konstruktiv vijor (trau, mbështetësi vijor, etj.) do të modelohet me elemente të fundme vijore të cilat gjeometrikisht plotësisht mbulohen me polivijën me të cilën është përcaktuar kontura e tij. D.m.th. rrjeta e elemeneteve të fundme me të cilën krijohet modeli matematikor për llogari nuk e ka dimenzionin e vet normal në drejtimin e shtrierjes së rrjetës, kurse shtangësia e saj përshkruhet përmes setave të të dhënave numerike të cilët ju bashkangjiten elementeve konstruktive. Prej kësaj del përfundimi se polivijën e cila përcakton gjeometrinë dhe pozitën e elementeve konstruktive në hapësirë duhet vendosur në bërthamën e prerjes tërthore të elementit të dhënë. Mirëpo ekziston edhe kushti tjetër shumë më i rëndësishëm e ky është se nëse disa elemente konstruktive duhet të punojnë bashkarisht atëher edhe rrjetat e tyre të elementeve të fundme duhet të jenë të lidhura respektivisht duhet të kenë nyje të përbashkëta. Çka u tha më lartë do ta spjegojmë me një shembull të thjeshtë të bashkëpunimit të traut dhe pllakës.

Nëse në këtë rast bazohemi në rregullin se gjeometrinë e pllakës dhe traut ta përcaktojmë me vizatimin e polivijës e cila gjindet në qendrën e tyre, do ta fitojmë rrjetën e cila nuk do të jetë e lidhur, çka gjithsesi se nuk e dëshiruam. Sipas kësaj, gjeometrinë e elementeve sipërfaqësore (pllakave) duhet definuar me polivijën e cila gjindet në rrafshin e mesit të saj kurse pozitën e trajeve jo në qendrën e tyre por në qendrën e pllakës në mënyrë që rrjeta e elementeve të fundme të jetë e lidhur.

Modelim i gabueshëm Modelim i drejtë Pozita ekcentrike e qendrës së traut në raport me vijën përmes së cilës është përcaktuar pozita e tij në hapësirë definohet në setin numerik të të dhënave numerike përmes distances “e”

113


Mënyrën e drejtë të përcaktimit të pozitës së elementeve konstruktive do ta përcaktojmë edhe përmes një shembulli. Do ta marrim për shembull një pllakë drejtëkëndëshe përreth së cilës janë të vendosur trajet të mbështetur në katër shtylla këndore.

Për bashkëveprimin e pllakës dhe trajeve edhe në këtë shembull vlenë rregulli i përmendur më parë që gjeometrinë duhet definuar me polivijën e cila gjindet në rrafshinë e mesëm të pllakës. Dmth. edhe këtu do ta analizojmë vetëm atë se si duhet të ipet në mënyrë të rregullt bashkëveprimi pozita e elementeve konstruktive në kuptimin horizontal. Pra paramendohet se polivija e cila përcakton pozitën e pllakës dhe trajeve gjindet në rrafsh të njejtë. Edhe këtu do të bënim gabim nëse pozitën e elementeve konstruktive do ta përcaktonim me dhënjen e polivisë në qendrën e tyre.

Modelim i gabueshëm

Përveç asaj që trajet nuk do të mbështeteshin direkt në shtylla, pozita e tyre e çvendosur në krahasim me konturën e pllakës për pasojë do të kishte një numër shumë të madhë të panevojshëm të elementeve të fundme. Pra marrë në përgjithësi zvogëlimi i precizitetit nën 10-20 cm gjatë vizatimit te gjeometrisë nuk ka kurrëfar kuptimi sepse atëher do të fitojmë numër të madhë të elementeve të fundme të cilët e ngadalsojnë proçesin e llogaritjes dhe fazën e përpunimit të rezultateve të llogarisë.

Modelim i drejtë

114


Sa i përket shënimeve numerike, ato ipen përmes “dialog box”-ave, me çrast përmbajtja dhe forma mvaren prej llojit të elementit konstruktiv i cili vendoset. Mënyra e punës me këta boxa është pak a shumë e ngjajshme për të gjitha elementet konstruktive dhe këtu do ti cekim vetëm rregullat bazë të cilat vlejnë për të gjithë setat e shënimeve. ♦ Nën setin e të dhënave numerike nënkuptojmë një varg shënimesh të cilat i definojnë karakteristikat e ndonjë

elementi konstruktiv. Pasi që në një model mund të kemi shumë elemente të njejta ose me karakteristika të ndryshme, kjo është mundësuar me definimin e shumë setave të ndryshëm të shënimeve. Secili prej këtyre setave është i përcaktuar me numrin e tij rendor prej 1 deri në n, për tipin e dhënë të elementit konstruktiv.

♦ Secili element konstruktiv ka referencë në një set të caktuar të setit të shënimeve, kështu që ndryshimi i më

pastajshëm i shënimeve numerike në kuadër të ndonjë seti automatikisht do të reflektohet në të gjitha elementet konstruktive të cilat i referohen atij seti të shënimeve.

♦ Në kuadër të të gjitha urdhëresave për vendosjen e elementeve konstruktive, në fillim të vijës komanduese, në mes

të kllapave, shkruhet numri rendor i setit aktual të shënimeve i cili do ti bashkangjitet elementit konstruktiv i cili vizatohet.

♦ Me rastin e thirrjes së pare të cilitdo urdhër, në mes të kllapave të mesme ekziston shenji “<->”, i cili tregon se nuk

është definuar asnjë set i të dhënave numerike për elementin e dhënë konstruktiv. ♦ Ndërrimi i setit aktual të shënimeve mund të bëhet në cilindo moment gjatë vizatimit të elementit konstruktiv, me

aktivizimin e nënopcionit “Set” i cili gjithnjë është present në vijën e urdhëresave. ♦ Nëse procedura e vizatimit të elementit konstruktiv përfundon, kurse deri atëher nuk është definuar asnjë set i

shënimeve ( në mes të kllapave ekziston shenji “<->”), programi vet do të hap dialog boxin për definimin e shënimeve numerike.

♦ Setat e shënimeve janë të përcaktuar me numrin rendor prej “1” deri “n”, dhe të dhënat e tyre vendosen në dialog

boxat. Në kolonën e parë të secilës listë gjindet shënimi mbi numrin rendor të setit të shënimeve (kolona “Set”). ♦ Shënimet në kuadër të një rreshti i përgjijgen vetëm një seti. Ndryshimi i shënimeve në listë kryhet thjeshtë me

pruarjen e shigjetës së miut në pozitën që tregon vlerën momentale dhe me klikimin e tastit të djathtë të miut. Fusha e zgjedhur do të theksohet çka tregon se programi është i gatshëm për pranimin e vlerave të reja. Nëse në “dialog box” gjindet edhe ndonjë shënim jashtë listës së setave, atëher ato gjithnjë i përgjijgen setit aktiv të shënimeve. Seti aktiv i shënimeve është rreshti në “list box”i cili theksohet me ngjyrë të posaçme.

♦ Ndërrimi i setit aktiv kryhet me klikimin e miut në çfarëdo pozite të rreshtit në “list-box” në të cilin gjinden

shënimet e tij. ♦ Shigjeta e zezë nga ana e majtë e list box-it “⇒” tregon në setin e shënimeve i cili ka qenë aktuali para hyrjes në

dialog boxin për definimin e të dhënave numerike. ♦ Fushat komanduese “ Shto ” dhe “ Fshieje ” janë të parapara për shtimin e setave të ri, respektivisht për hekjen e ca

prej atyre ekzistues. Me aktivizimin e fushës komanduese “ Shto ” në listë jipet seti i ri i shënimeve me numrin rendor i cili është për një numër më i madhë se deri atëher i fundit në listë. Mvarësisht prej gjendjes së “check box-it” me “Kopjim” mund të ndodhin dy raste. Nëse ky “check box” është i vendosur në gjendje të çkyqur atëher setit të ri të dhanun do ti bashkangjiten me program të definuara “default” shënimet, kurse nëse ai është i vendosur në gjendje të kyqur (aktvizuar) atëher do ti bashkangjiten shënimet të cilat i përgjijgen setit aktiv paraprak (setit shënimet e të cilit janë të theksuara me ngjyrë të posaçme). Gjithsesi se këto dy vlera mund të korigjohen nga ana e shfrytëzuesit.

♦ Pasi që urdhëri “ Fshieje ” është destruktiv, është mundësuar fshierja vetëm e setave të cilët më parë nuk i janë

bashkangjitur ndonjë elementi konstruktiv në model. Nëse për fshierje zgjidhet seti i shënimeve i cili nuk është në vendin e fundit në listë, atëher do të vie deri te ri numërimi i numrave rendor të setave të cilët gjinden në listë pas tij. Ky ri numërim nuk do të sjell deri te ndryshimet e pakontrolluara në vizatim, sepse edhe elementet adekuate ne vizatim do ti marrin numrat të cilët ju përgjigjen karakteristikat e setave të dhënë më parë.

115


♦ Ndryshimi i renditjes së listës është gjithnjë i mundshëm. Ai bëhet përmes fushave komanduese “⇑ Lartë ” dhe “⇓ Poshtë ”, me aktivizimin e të cilave rreshti aktiv momental në listë çvendoset për një vend më lartë, respektivisht më poshtë. Ky rinumërim nuk do të sjellë deri te ndryshimet e pakontrolluara në vizatim sepse edhe elementet adekuate në vizatim do të marrin numrat e ri të setave të të dhënave numerike të shënimeve.

♦ Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, së pari kryhet kontrolli i vlefshmërisë së shënimeve të cilat ju janë

bashkangjitur të gjithë setave në listë dhe në rast që ndonjëri prej shënimeve nuk është në rregull atëher ipet vërejtja dhe pamundësohet dalja prej dialog box-it. Në rast se të gjitha shënimet janë në rregull, dialog boxi mbyllet kurse seti i cili ishte aktiv para aktivizimit të fushës komanduese “OK” (rreshti në listë theksohet me ngjyrë të posaçme) shpallet për meritor. Në mes të kllapave të mesme në fillim të vijës komanduese shënohet numri rendor i tij, respektivisht ato karakteristika do ti bashkangjiten elementit i cili vizatohet.

♦ Me ndihmën e fushës komanduese “ Cancel ” arrihet suspendimi i të gjitha aksioneve të kryera në dialog box. Vërejtje: Renditja e vizatimit të elementeve konstruktive është plotësisht e lirë dhe mvaret ekskluzivisht prej shfrytëzuesit dhe shprehive të tij për vizatim. Vërejtje: Për elemente konstruktive nuk vlen principi i superponimit, respektivisht në rastin kur dy elemente konstruktive e mbulojnë njëri tjetrin plotësisht ose pjesërisht, në vendin e bashkimit të elementeve do të përvetsohen karakteristikat e elementit të fundit të vizatuar. Këtu për dy elemente konstruktive që e mbulojnë njëri tjetrin nënkuptohen p.sh. dy pllaka, dy traje, etj. Vërejtje: Nëse elementet konstruktive vijore i vizatoni me polivijën e cila përbëhet prej shumë segmenteve, kjo dmth. se janë dhënë saktësisht aq elemente konstuktive vijore me set të njejtë të karakteristikave. Me fjalë të tjera, elementi i cili është i vizatuar prej shumë segmenteve nuk do të trajtohet si një, por si shumë të tillë. Vërtetimin e kësaj do të fitoni nëse me urdhërin “ Dukshmëria ” për elementin e dhënë konstruktiv e vendosni ndërprerësin “Set” në gjendje të aktivizuar. Atëher në mes të secilit element të vizatuar do të qëndron numri i njejtë rendor për krejt polivijën e vizatuar. Sipas analogjisë së njejtë nëse dëshironi që me urdhërin “ Fshieje ” të fshini krejt elementin vijor të konstuksionit, jeni të detyruar të selektoni të gjitha elemenetet vijore të polivisë me ndihmën e të cilës është vizatuar ai element. 3.1.1 Pllaka / Muri

Me zgjdhjen e kësaj ikone, hyhet në procedurën për definimin e pllakës me formë plotësisht të lirë, respektivisht murit. Procedura e vendosjes së pllakave respektivisht mureve është plotësisht e njejtë, kështu që krejt çka do të themi në këtë kapitull të udhëzimeve për pllaka do të vlenë edhe për mure. Pas aktivizimit të urdhërit, vija komanduese do të merr këtë pamje:

<-> Pika e parë e pllakës (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Set) :_ Përmbajtja e vijës komanduese kjartë tregon në atë se prej shfrytëzuesit pritet që të vizaton polivijën e cila do të definon konturën me formë plotësisht të lirë të pllakës, respektivisht murit. Vet procedura e vizatimit të polivijës është skjaruar hollësisht në kapitullin “2.6”, kështu që këtu nuk do ta përsërisim. Pasi që pllakat janë elemente sipërfaqësore, gjatë zgjedhjes së pikave duhet të mirren parasysh që të gjitha pikat e zgjedhura ti takojnë rrafshit të njejtë dhe që segmentet e polivijës të mos ndërhyjnë njëri tjetrin. Në të kundërtën programi do të jep vërejtjen adekuate mbi gabimin.

116


Me zgjedhjen e nënopcionit “Set” hapet “dialog box-i” për zgjedhjen e setit të karakteristikave të cilat do ti bashkangjiten pllakës, respektivisht murit i cili po vizatohet.

Pamja e “dialog box-it” për definimin e të dhënave numerike për pllaka

Karakteristikat e pllakës definohen me trashësinë e saj (t), ekcentricitetin (e), kualitetin e materialit dhe mënyrës së sjelljes gjatë llogarisë. Të gjitha shënimet e përbëjnë një tërësi e cila quhet seti i karakteristikave. Në kolonën “Set” është treguar numri rendor i setit, në kolonën “t [m] ” shënimi lidhur me trashësinë e pllakës, në kolonën “ e [m] ” shënimi lidhur me distancën mes vijës së lartë të pllakës dhe rrafshit jodimensional përmes të cilit pllaka është prezentuar në model, kurse në kolonën “Materiali” emërtimi i materialit karakteristikat e të cilit i janë bashkangjitur setit të dhënë të shënimeve. Në listë është e mundshme të bëhet vetëm ndërrimi i shënimit lidhur me trashësinë e pllakës dhe pozitën e saj ekcentrike në raport me rrafshin e mesëm të pllakës. Pozita ekcentrike e pllakës Shënimi “ e [m] ” nuk ndikon në karakteristikat e pllakës gjatë llogarisë, por ai shërben vetëm për pamje më të bukur pas renderimit të modelit. Do të ketë rëndësi me rastin e eksportimit të armatures prej programit “Tower 5” në programin për punimin e detaleve të armaturës “ArmCad 2000”. Dmth. pa marrë parasysh për ekcentricitetin e dhënë të pllakës, rezultatet e llogarisë do të jenë të njejtë, por për këtë armatura e eksportuar në programin Armcad 2000 do të jetë ndryshe e formuar në mvarësi prej saktësisë së pozitës së dhënë të ekcentricitetit në raport me elementet tjera konstruktive.. Programi sipas “deafult”-it këtë shënim e përvetson gjysmën e trashësisë së pllakës së dhënë, çka i përgjigjet vendosjes së saj simetrike në qendrën e rrethit të dhënë.

Pozita simetrike e vijës së lartë dhe të poshtë të pllakës në raport me rrafshin e dhënë (e=d/2)

Vlera maksimale e cila mundet të ipet për parametrin “e” është trashësia komplete e pllakës së dhënë, kështu që qendra e rrafshit nuk guxon të del jashtë gabaritit të pllakës. Dhënja e pozitës ekcentrike të pllakës ka rendësi sidomos te pllakat të cilat kanë trashësi të ndryshme dhe me të cilat modelohen kapitelet.

117


Pozita simetrike (e1=d1/2; e2=d2/2) Vija e lartë e rrafshuar (e1=e2=d1/2) Pasi që vlera e parametrit “e” paraqet pozitën e vijës së lartë të pllakës prej qendrës së rrafshit, kurse vija e lartë është e drejtuar ka drejtimi pozitiv i aksit Z të sistemit lokal koordinativ, për dhënjejn e drejtë të shënimeve, patjetër duhet të dihet edhe orientimi i sitemit lokal koordinativ të pllakës. Sistemi lokal kooordinativ i pllakës Akset lokale X dhe Y të sistemit lokal koordinativ të secilës pllakë shtrihen në rrafshin e vet pllakës, derisa aksi lokal Z shtrihet në drejtimin normal kundrejt rrafshit të pllakës. Pasi që pllakat mund të kenë pozitë krejt të lirë në hapësirë, kjo për arësy të pamjes më të kjartë të sistemit lokal koordinativ të pllakës është futur konventa që ai në tërësi ti përgjigjet sistemit lokal koordinativ për vizatim në dritaren “2D dukja”. Prandaj, nëse në dritaren “2D dukja” është treguar niveli aktual atëher sistemi lokal koordinativ të pllakave të cilat i takojnë nivelit të dhënë, plotësisht do ti përgjigjen sistemi koordinativ lokal për zgjedhjen e pikave në “2D dukja”, kur në të është treguar përmbajtja e nivelit aktual. Plotësisht është analoge edhe kur në “2D dukja” është prezentuar rami aktual, respektivisht dukja e lirë. Në të gjitha rastet aksi lokal Z është i drejtuar nga syri i vrojtuesit, respektivisht vija e lartë është më afër syrit të vrojtuesit. Karakteristikat e materialit Me që pllakat janë elemente hapësinore të cilët kanë mundësi që në të njejtën kohë të jenë të ekspozuara në përkulje dhe në gjendje të nderjeve në rrafsh, karakteristikat e materialit përshkruhen me dhënjen e karakteristikave për dy gjendjet e nderjeve. Respektivisht, materiali mundet të definohet që të ketë një parë karakteristika kur është i ekspozuar në përkulje dhe një parë kur është i ekspozuar nderjeve në rrafshin e vet. Kualiteti i materialit definohet me dhënjen e këtyre karakteristikave në edit box-at adekuat: E - Moduli i elasticitetit të Jungut për nderjet normal me rrafshin e pllakës µ - Koeficienti i Poasonit për nderjet normal me rrafshin e pllakës γ - Pesha vëllimore αt - Koeficienti i bymimit termik Em - Moduli i elasticitetit të Jungut për nderjet në rrafshin e pllakës µm - Koeficienti i Poasonit për nderjet në rrafshin e pllakës Gjithsesi se për materiale të zakonshme të cilat shfrytëzohen në ndërtimtari sikurse që janë betoni dhe çeliku, karakteristikat e tyre janë të njejta edhe kur nderjet janë në në rrafshin normal me pllakën ashtu edhe në rrafshin e pllakës. Dmth. definimi i tillë i karakteristikave të materialit vetëm si mundësi për ndonjë tip special të modelimit të konstruksionit. Procedura e bashkangjitjes së karakteristikave të materialit setit të caktuar zhvillohet ashtu që së pari me miun klikohet në cilindo vend të rreshtit të setit ku dëshirojmë të japim karakteristikat e materialit (ai rreshtë duhet të theksohet me ngjyrë të posaçme), dhe pastaj e aktivizojmë fushën komanduese “ Materiali ”.

118


Pamja e e “dialog box-it” për zgjedhjen e materialit

Në listen e treguar, secilit rend i përgjigjen shënimet të cilat definojnë karakteristikat e një materiali. Në kolonën “Titulli” është dhënë emir i materialit, në kolonën “Tipi” lloji i materialit, kurse në kolonat tjera karakteristikat të cilat pëercaktojnë: “ E [kN/m2]“, “ µ “, “ γ [kN/m3] “, “ αt [1/°C] “, “ Em [kN/m2] “ i “ µm “. Në titujt t këtyre kolonave në mes të kllapave të mesme janë shënuar njësitë matëse në të cilat janë dhënë vlerat. Shigjeta e zezë e cila gjindet nga ana e majtë e listës tregon në materialin i cili ishte paraprakisht i bashkangjitur setit për të cilin tani e kryejmë ndërrimin e materialit. Me ndihmën e fushave komanduese “ Shto ” dhe “ Fshiej ”, është mundësuar si shtuarja ashtu edhe heqja prej listës të cilit do material. Përmes fushave komanduese “⇑ Lartë ” dhe “⇓ Poshtë ”, është e mundëshme renditja e materialve në listë. Në këtë mënyrë shfrytëzuesi mundet sipas dëshirës së tij ta rregullon tabelën e materialeve të cilën programi do ta shfrytëzon përher në punën e tij. Do të theksojmë se biblioteka e materialeve është univerzale për tërë programin, kështu që ajo do të thirret edhe me rastin e definimit të materialit për elemente tjera konstruktive. Ndërrimi i cilës do vlerë në tabelë kryhet përmes klikimit të miut mbi të dhe dhënjen prej tastaturës të vlerave të reja. Përjashtim është vetëm shënimi në kolonën “Tipi”, e cila përcakton cilit tip materiali i dhënë i takon. Përndryshe në këtë kolonë mund të ipet vetëm një tip i materialit i cili është i paraparë me program. Zgjedhja e tipit të materialit bëhet përmes klikimit të tastit të djathtë të miut në kuadër të cilit do pozicion në rendin në të cilin gjinden shënimet për materialin e dhënë.

Menyja për zgjedhjen e tipit të materialit

Përcaktimi i tipit të materialit do të ketë rolin e vet vetëm gjatë dimensionimit të mëpastajshëm të elementeve konstruktive. Përndryshe sikurse që emërtimi i materialit mundet me qenë i lirë, karakterin e tij mundet ta përcakton vetëm tipi i dhënë. Dmth. vetëm në mvarësi prej tipit të zgjedhur të materialit, elementi i dhënë konstruktiv në procedurën e dimensionimit do të përpunohet sipas algoritmave të cilët me program janë të paraparë për tipin e dhënë të materialit. Në rastin kur materiali nuk i takon asnjërit tip me program të paraparë për dimensionim (beton, çelik, druri, tullat) gjithsesi duhet bashkangjitur opcionin “Të tjera”.

119


Fusha komanduese “ Cancel ” është paraparë për suspendimin e të gjitha ndërrimeve paraprake në “dialog-box”, përderisa klikimi në fushën komanduese “ OK ” do të sjellë deri heqja e kësaj liste prej ekranit, kurse karakteristikat e materialit aktiv (rendi i cili është i theksuar me ngjyrë të posaçme), do ti bashkangjiten setit aktiv të shënimeve.

Në kolonën “Materiali” shënohet titulli i materialit të zgjedhur,

kurse mbi “edit box” në të cilat janë të vendosura vlerat e marra prej bibliotekës, shënohet tipi i materialit të zgjedhur.

Gjithsesi se shënimet e marra prej bibliotekës së materialeve mundeni më pastaj ti ndërroni edhe me ndërrimin direkt të vlerës së marrë në “edit box-in” adekuat. Mënyra e llogaritjes Në program janë të instaluara dy tipe të elementeve të pllakave, të cilat përdoren në llogaritje. Respektivisht programi ofron mundësinë që llogaria të bëhet sipas teorisë së pllakave të holla dhe atyre të trasha. Ndryshimi i vetëm në mes të këtyre dy algoritmave është në atë se sipas teorisë së pllakave të trasha mirret parasysh edhe puna e forcave tranzverzale në pllaka. Cilën teori do ta praktikoni, mvaret prej gjendjes së “radio buton-it”: ”Pllaka të holla” dhe “Pllaka të trasha”. Është sugjerim se të gjitha pllakat e ndërkateve dhe muret duhet të dimensionohen sipas teorisë së pllakave të holla, kurse pllakat e themeleve të cilat kanë një trashësi të theksuar duhet llogaruar sipas teorisë së pllakave të trasha. Pllakat ortotrope Procedura e përshkruar e zgjedhjes së materialit vlenë për materiale izotrope dmth. për materiale karakteristikat e të cilave janë të njejta në të gjitha drejtimet (E=E1=E2; µ=µ1=µ2). Mirëpo në praktikë mundet të ju paraqitet rasti për modelimin e pllakave ortotrope (rast special pllakat anizotrope), dmth. pllakat të cilat nuk kanë karakteristika të njejta në dy drejtimet ortogonale. Me vendosjen e ndërprerësit “Ortotropia”, i cili është aktiv vetëm kur bëhet fjalë për pllakat e holla, rregullohet se me atë set të shënimeve a është definuar materiali izotrop apo ortotrop.

120


Në rastin kur ndërprerësi “Ortotropia” është i vendosur në gjendje aktive, atëher në edit box-et “E2”, “G” dhe “α” munden të definohen parametrat shtesë të bashkë me parametrat e dhënë më parë “E” dhe “µ” (tani është E=E1 dhe µ=µ1) plotësisht përcaktojnë karakteristikat e materialit ortotrop. E - Moduli i elasticitetit të Jungut për drejtimin kryesor 1 (E1) µ - Koeficienti i Poasonit për drejtimin kryesor 1 (µ1) E2 - Moduli i elasticitetit të Jungut për drejtimin 2 (E2) G - Moduli rrëshqitjes për materialin ortotrop α - Këndi të cilin e përfshinë drejtimi kryesor 1 me aksin lokal X të pllakës Vlerat e koeficientit të Poasonit “µ2”, programi vetë i llogaritë prej kushtit: µ2*E1=µ1*E2 Do të theksojmë se me drejtimin kryesor 1 nënkuptojmë drejtimin më të fortë, respektivisht drejtimi gjatë të cilit pllaka ka mundësi më të mëdha mbajtëse. Në bazë të parametrave të dhënë, anëtarët e matricës me të cilën përshkruhen vlerat elastike të materialit ortotrop, programi llogaron sipas skemës së dhënë më poshtë.

Për materiale izotrope, te të cilat është E=E1=E2 i µ=µ1=µ2, anëtarët e matricës sipas skemës së dhënë më poshtë.

Të theksojmë se është shumë me rendësi që gjatë dhënjes së modulit të rrëshqitjes “G”, për materialin ortotrop nuk vlenë formula e cila është përdor te materialet izotrope. Secili material ortotrop ka vlerë të ndryshme të modullit të rrëshqitjes.

121


3.1.2 Hapjet

Me zgjedhjen e kësaj ikone hyhet në komandën për vendosjen e hapjeve në elementet sipërfaqësore të elementeve konstruktive. Vija komanduese fiton pamjen e vet standarde për definimin e polivijës së lirë e cila përcakton konturën e hapjes:

Pika e parë e hapjes (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>): Procedura e vizatimit të konturës së hapjes është identike sikurse edhe për elemenetet sipërfaqësore konstruktive. Pas vizatimit të polivijës, programi do të përpilon hapjet në të gjitha elementet elementet sipërfaqësore konstruktive. Këtë do ta spjegojmë me një shembull. Nëse e keni të vizatuar pllakën në të cilën është vendosur ngarkesa sipërfaqësore, me rastin e vendosjes së hapjes mund të ndodhin dy raste mvarësisht prej asaj çka duket në atë moment. Nëse janë të dukshme edhe pllaka edhe ngarkesa, hapja e vendosur do ti humbë të dyja sipërfaqet. Nëse para vendosjes së hapjes e hekim dukshmërinë e pllakës p.sh. hapja do të depërton vetëm ngarkesën kurse pllaka do të mbetet në formë të pa ndryshuar. Gjithsesi se ky princip do të vlen edhe për të gjitha elementet tjera sipërfaqësore. Hapjet e vendosura paraqesin elemente të rregullta sipërfaqësore të cilat mund të selektohen me: fshierje, kopjim, çvendosje etj. Fshierja e hapjeve, sjellë pjesët e elementeve sipërfaqësore të cilat ka qenë të humbura me rastin e vendosjes së hapjeve. Në rast se hapja vendoset ashtu që me një pjesë të saj e prek ndonjërën prej hapjeve të vendosura më parë, programi bënë unifikimin e atyre dy hapjeve, respektivisht përpilon konturën e cila definon hapjen. Me ndihmën e urdhërit për manipulim me objektet e vizatuara, hapjen nuk do të mundeni ta selektoni vetëm në rastin kur ajo vendoset ashtu që ndërhynë në konturën e elementit konstruktiv. Në këtë rast hapja nuk ka tretmanin e elementit të rregullt sipërfaqësor, por ajo vetëm sa e ndërron konturën e elementit konstruktiv mbi të cilin është vendosur. 3.1.3 Kushtet kufitare Shpesh në praktikë paraqitet nevoja për vendosjen e kushteve kufitare të cilat veprojnë në pllaka dhe mure përgjatë vijës së dhënë. Në këtë mënyrë munden lehtë të modelohen lidhjet në nyje mes pllakës dhe murit, plasaritjet në pllakë, dilatimet etj. Me zgjedhjen e komandës “ Kushtet kufitare ”, vija komanduese merr formën e vet standarde për vizatimin e polivijës. Pika e parë e kushteve kufitare (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Pllaka-Muri): Me përfundimin e definimit të gjeometrisë së polivijës, me klikimin në tastin e djathtë të miut do të fitohet nënopcioni “fUnd”, dhe në ekran do të paraqitet dialog boxi për definimin e kushteve konturore.

Pamja e dialog box-it për definimin e kushteve kufitare

Në pjesën e majtëtë dialog box-it është paraqitur gjeometria e polivijës së vizatuar, kurse nga ana e djathtë janë në dy kolona të organizuara shënimet mbi ndikimet të cilat është e mundur të lirohen ose të vendosen në zero. Pasi që është vështirë të përcaktohet se çka është ana e djathtë e çka ana e majtë e polivijës, për këtë arësy mbi kolonën e majtë është vendosur ngjyra e gjelbërt, kurse mbi të djathtën ngjyra e kuqe. Me zgjedhjen e thjeshtë të ndonjërit prej ndikimeve në njërën prej kolonaven, ekran nga ana meritore do të vendoset shenji i shigjetës me ngjyrën adekuate. Në këtë mënyrë lehtë përcaktohet se çka është majtas e çka djathtas, respektivisht nga cila anë do të lirohet ndikimi i zgjedhur.

122


Shigjetat e vendosura kjartë tregojnë në anën, prej nga ndikimi i zgjedhur do të lirohet

Me rastin e vendosjes së kushteve kufitare, mundeni të zgjedhni kombinimin e lirë të lirimit të një ose më shumë ndikimeve, dhe këtë vetëm nga njëra anë ose nga të dyja anët e polivijës. Secili segment i polivijës ka kjartë të definuar sistemin lokal koordinativ kurse ndikimet e ofruara për lirimin e ndikimeve mbajnë shenjat e akseve lokale.

Sistemi lokal koordinativ i kushteve kufitare

Aksi lokal “1” është gjithnjë në drejtim të segmentit të dhënë të polivijës, aksi lokal “3” është normal me aksin “1” dhe shtrihet në rrafshin e pllakës të cilës i takon segmenti i dhënë i kushteve kufitare, përderisa aksi “2” vepron në drejtim normal me rrafshin e pllakës të cilës segmenti i vizatuar polivijës i takon. Prandaj sipas kësaj ndikimet e ofruara për lirim kanë këto kuptime: M1 - Momenti i përkuljes rreth aksit lokal 1 M2 - Momenti i përkuljes rreth aksit lokal 2 M3 - Momenti i përkuljes rreth aksit lokal 3 N1 - Forca normale në drejtim të aksit lokal 1 T2 - Forca tranzverzale në drejtim të aksit lokal 2 T3 - Forca tranzverzale në drejtim të aksit lokal 3 Mënyrën e zgjedhjes së ndikimeve dhe nga cila anë ato duhet liruar, më së miri do ta spjegojmë në një shembull të modelimit të lidhjes në nyje së pllakës me murin.

123


Nyja nga ana e majtë e murit

Nyja nga ana e djathtë e murit

Nyjet nga ana të dy anët e murit

Lidhja në nyje me murin e anësor

Në të gjitha rastet e lartëshënuara është liruar vetëmndikimi “M1” dhe atë nga ana nga janë të drejtuara vijat e shkurta. Kur të përcaktoni se në cilën anë dëshironi të të bëni lirimin e ndikimit të zgjedhur, aktivizoni fushën komanduese “ OK ”, pas së cilës gjë “dialog box-i” do të mbyllet, kurse përgjatë polivijës së vizatuar do të vendosen vija të shkurta të cilat përcaktojnë anën e zgjedhur për lirimin e ndikimeve. Në mes të secilit segment të polivijës së vizatuar do të shënohet edhe lloji i ndikimit i cili është liruar.

Përgjatë vijës së kushteve kufitare, shënohet emërtimi i ndikimit të liruar

Në rast se në vizatim është vendosur përpjesë e tillë që shkronjat me të cilat është shënuar lirimi i ndikimeve sa pa zmadhimin (zoom) paraprak nuk lexohen kjartë, programi ofron edhe mundësinë e deshifrimit të ndikimeve me lëvizjen e miut nëpër ekran. Përndryshe deri sa është aktive komanda “ Kushtet kufitare ”, me sjelljen e miut në pozitë të vijave të shkurta përgjatë vijës nga janë vendosur kushtet kufitare, do të hapet një dritare e vogël në të cilën do të shkruhen emërtimet e të gjitha ndikimeve të cilat janë në atë anë të vijës së kushteve kufitare të liruara.

124


Me pruarjen e miut përskaj vijës së kushteve kufitare,

në ekran shkruhet emërtimi i ndikimit të liruar Do të theksojmë se ky opcion do të jetë i mundshëm vetëm për shetitjen e miut në kuadër të dritares “2D dukja”, pa marrë parasysh se cila pjesë e konstruksionit është treguar në të. Pasi që modelimii lidhjes në nyje në mes pllakave dhe mureve, është rast i shpeshtë në praktikën inxhinierike, për këtë arësy para aktivizimit të kësaj komande, në vijën komanduese është prezent edhe nënopcioni për modelimin automatik të këtij lloji të lidhjes në krejt modelin. Me zgjedhjen e nënopcionit “Pllaka-Muri” hapet dialog-boxi me pamje si më poshtë.

Pamja e dialog box-it për vendosjen automatike të lidhjes në nyje mes pllakave dhe mureve

Me vendosjen e njërit prej ndërprerësave në gjendje të aktivizuar, kryhet zgjedhja se lidhja në nyje në mes të pllakave dhe mureve a do të jetë vetëm përgjatë mureve skajore apo te të gjitha muret (të jashtpm dhe të mbrendshëm). Pas aktivizimit të komandës “ OK ”, programi në të gjitha pllakat në model, në lidhjet e tyre me muret, automatikisht do të vendosë vijën e ndikieve të liruara sipas kriteriumit të zgjedhur. Në të y rastet do të jetë i liruar vetëm momenti rreth aksit lokal 1 (M1).

Lidhja në nyje vetëm përgjatë mureve

skajore

Lidhja në nyje me të gjitha muret

125


Tek modelet e mëdha kjo mundësi e modelimit automatik do të kursej kohë të konsiderueshme. Vërejtje: Polivija me të cilën definohet vendi i veprimit të kushteve kufitare duhet kjartë që ti takon vetëm vetëm një pllake apo muri. Prej kësaj arësyeje, programi me përfundimin e përcaktimit të gjeometrisë së saj do të kontrollon se a është dhënë polivija e rregullt, dhe nëse ajo nuk është e tillë atëher programi e jep vërejtjen adekuate.

Rast tipik i dhënjes së polivijës jo të rregullt është atëher kur p.sh. me nënopcionin “Kontura” prej vijës komanduese, selektojmë shumë pllaka në nivele të ndryshme. Në rast se vijën e kushteve kufitare e vendosni saktësisht në mes të lidhjes së pllakës me mur do të mbetet dilema se a i takon ajo pllakës apo murit. Në këtë rast programi kontrollon se a është njëri prej këtyre dy entiteteve momentalisht i paraqitur në dritaren “2D dukja”, dhe nëse është, atëher vijën e vendosur të kushteve kufitare ja bashkangjetë atij entiteti. Mirëpo nëse vija e kushteve kufitare është e vizatuar në dritaren “3D dukja”, saktësisht në lidhjen në mes pllakës dhe murit, kurse asnjëri prej këtyre entiteteve momentalisht nuk është i treguar në dritaren “2D dukja”, atëher programi prej vijës komanduese kërkon ta caktoni rrafshin të cilës i përket. <0 sel.> Zgjedhni rrafshin - Selektimi (Dritare/Poligon/pRerje/<fUnd>): Tani është e nevojshme ta selektoni së paku njërin prej entiteteve në lidhjen e të cilave është vendosur vija e kushteve kufitare. 3.1.4 Trajet

Me zgjedhjen e kësaj ikone, hyhet në procedurën për vendosjen e trajeve, kurse vija komanduese e fiton formën e vet standarde për vizatimin e polivijës së lirë:

<-> Pika e parë e traut (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Set): Me aktivizimin e nënopcionit “Set” i cili është gjithmonë prezent në vijën komanduese, hapet dialog boxi për definimin e shënimeve numerike të cilat do tju bashkangjiten traut i cili vizatohet.

Pamja themelore e “dialog box”-it për definimin e setave të trajeve

126


Secili set i trajeve përshkruhet me këta parametra: - kualitetin e materialit (E, µ, γ , αt) - karakteristikat gjeometrike të prerjes tërthore (A1, A2, A3, I1, I2, I3) Parametrat me të cilët definohet kualiteti i materialit kanë kuptim të njejtë sikurse edhe te pllakat. Edhe këtu është e mundur të aktivizohet fusha komanduese “ Materiali ” të hapet dialog boxi me tabelën e materialeve dhe të mirren karakteristikat të cilat ofrohen për materiale të ndryshme.

Biblioteka e materialit

Gjithsesi se gjatë llogarisë së elementeve të trajeve shënimet e definuara këtu: “Em” dhe “µm” për gjendjen e rrafshet të nderjeve nuk do të shqyrtohen. Gjeometria e prerjes tërthore përcaktohet me gjashtë karakteristika gjeometrike, të cilat i korespondojnë sistemit lokal koordinativ të traut.

Sistemi lokal koordinativ i traut

Vija e vizatuar në vizatim me të cilën përcaktohet pozita e traut paraqet aksin lokal koordinativ „1“ të traut, aksi lokal „2“ është normal me aksin „1“ kështu që bashkarisht formojnë rrafshin vertikal, kurse aksi lokal „3“ është në drejtim të normales me rrafshin verikal të cilin e formojnë akset lokale „1“ dhe „2“.

Pa marrë parasysh në pozitën plotësisht të lirë të traut në hapësirë, duke u vendosur në pozitë që traun ta vrojtoni në drejtim të aksit të vet lokal “1”, dhe atë në drejtim prej fillimit nga fundi i vet, programi do të vendosë sistemin lokal të traut ashtu që gjithmonë do të ketë pozitën sikurse në skicë.

127


Pozita e sistemit lokal koordinativ të secilës prej trajeve të vendosura në model, është shumë me rendësi të dihet sepse edhe rezultatet e llogarisë do të paraqiten përmes forcave prerëse të cilat veprojnë në drejtim të sistemit lokal koordinativ të secilit tra. Këtu do të theksojmë edhe atë se pozita e sistemit lokal koordinativ mundet të ndërrohet (rrotullohet) me ndihmën e komandës “ Ndërrimi i S.L.K. ”, kurse për këtë do të bëhet më shumë fjalë në kapitullin “3.3.2.” Karakteristikat gjeometrike të prerjes tërthore të traut kanë këto kuptime: A1 - Sipërfaqja e prerjes tërthore të traut e cila i kundërvehet forcës e cila vepron në drejtim të aksit lokal “1”

(sipërfaqja e vërtetë e prerjes tërthore) A2 - Sipërfaqja e prerjes tërthore të traut e cila i kundërvehet forcës e cila vepron në drejtim të aksit lokal “2

(sipërfaqja tangenciale e prerjes për drejtimin e aksit lokal “2”) A3 - Sipërfaqja e prerjes tërthore të traut e cila i kundërvehet forcës e cila vepron në drejtim të aksit lokal “3”

(sipërfaqja tangenciale e prerjes për drejtimin e aksit lokal “3”) I1 - Momenti i inercionit të prerjes i cili i kundërvehet rrotullimit rreth aksit lokal “1” të traut (momenti i torzionit të

inercionit) I2 - Momenti i inercionit të prerjes i cili i kundërvehet rrotullimit rreth aksit lokal “2” të traut (momenti i inercionit

në përkulje rreth aksit lokal “2”) I3 - Momenti i inercionit të prerjes i cili i kundërvehet rrotullimit rreth aksit lokal “3” të traut (momenti i inercionit

në përkulje rreth aksit lokal “3”) Përveç gjashtë karakteristikave të përshkruara më parë, në një set të shënimeve hynë edhe shënimi mbi karakterin e elementit të traut. Në të vërtetë sipas “default”-it programi nënkupton elementin e traut i cili është i ballafaquar me përkulje. Mirëpo me vendosjen në gjendje të kyqur të njërit nga tre ndërprerësat në listë, mundet të definohet tip special i elementit të traut i cili pranon vetëm forcat aksiale në shtypje dhe tërhekje. Sh/T Thupra kapriatë e cila mundet të pranoi vetëm forcat aksiale shtypëse ose tërhekëse. Sh Thupra kapriatë e cila mundet të pranoi vetëm forcat aksiale shtypëse . T Thupra kapriatë e cila mundet të pranoi vetëm forcat aksiale tërhekëse (litarët). Këta tre ndërprerësa punojnë bashkarisht, repsektivisht vetëm njëri pret tyre mundet në një moment të jetë i vendosur në gjendje të kyqur. Elementet e trajeve të cilat pranojnë edhe shtypjen edhe tërhekjen (Sh/T) duhet përdor gjithmonë tek tipet kapriatë të konstruksioneve, derisa trajet të cilat pranojnë vetëm shtypjen (Sh) ose vetëm tërhekjen (T), në rastet e modelimit të tipeve speciale të konstruksionit. Vet kushti që ndonjëri prej elementeve të traut nuk guxon të pranoi forcën e tërhekjes, respektivisht të shtypjes, sjellë mënyrën iterative të llogaritjes, e cila për modele të mëdha mundet të zgjasë shumë. Për këtë do të bëhet fjalë më vonë, në kapitullin në të cilin përshkruhen opcionet e llogarisë. Dhënja e formës së prerjeve tërthore Në mënyrë që ti largohemi procederës së gjatë të llogaritjes së karakteristikave gjeometrike të prerjeve tërthore, me program është mundësuar llogaritja automatike të këtyre vlerave pothuajse për të gjitha format e prerjeve tërthore. Me aktivizimin e fushës komanduese “ Prerja ”, hapet dialog boxi me pamje si vijon:.

128


Pamja e dialog boxit për dhënjen e formës së prerjes tërthore të traut

Para se të kalojmë në spjegimin se si punohet me këtë dialog box, do të theksojmë se përveç rolit të llogaritjes së karakteristikave gjeometrike të prerjeve tërthore, e ka edhe rolin e definimit të të gjitha shënimeve të domosdoshme për dimensionim në modullin për përpunimin e rezultateve të llogarisë. Gjithashtu do të theksojmë se përveç formës së prerjeve të cilat më së shpeshti përdoren për konstruksionet nga betoni, është mundësuar edhe definimi i prerjeve të konstruksioneve nga çeliku qoftë të atyre njëpjesëshe qoftë të atyre shumëpjesëshe. Në këndin e majtë të lartë në këtë dialog box gjindet dritarja në të cilën bëhet zgjedhja e tipit të prerjes. Tipet e prerjeve mundemi ti ndajmë në dy grupe, dhe atë në dimensione të cilat definohen me dhënjen e dimensioneve të tyre dhe në prerje të cilat definohen me zgjedhjen prej bibliotekës së profileve. Nëntë tipet e para (drejtëkëndësh, T-prerje, I-prerje, trapeze, trekëndëshe, rrethore, unazore, sanduku, e hapur dhe josimetrike I-prerje), bëjnë pjesë në në grupin e prerjeve. Zgjedhja e ndonjërës nga këto prerje kryhet me klikimin e thjeshtë të miut mbi emrat e tyre, pas së cilës gjë në dritare nga ana e djathtë e listës paraqitet fotografia e saj në të cilën kjartë janë shënuar dimensionet kryesore të cilat duhet dhënë në edit boxet.

Është selektuar T-prerja e cila definohet me dhënjen e dimensioneve të sajë

Zgjedhja e prerjes e cila gjindet në bibliotekën e profileve kryhet ashtu që me miun klikohet në katrorin e vogël në të cilin para titullit Profilet, gjindet shenji “+”. Pas kësaj hapet ndarja në nivelin e dytë.

129


Lista e profileve

Me Siguri se keni vërejtur se tani në katrorin e selektuar më parë në vend të shenjit “+” është paraqitur shenji “-“ i cili tregon në atë se nëndarja është e hapur (klikimi i miut mbi katrorin në të cilin gjindet shenji “-“ do të sjellë deri te efekti i kundërt, respektivisht deri te mbyllja e nënhapjes së mëparme). Para hapjeve të reja të nëntitujve (“I profilet”, “IPE profilet”, ..), gjithashtu gjinden katrorët e vegjël të cilët tregojnë se edhe këta nëntituj kanë nëntitujt e vet. Nëse psh. me miun klikoni mbi katrorin para nëntitullit “I Profilet”, do të hapet edhe niveli i tretë në të cilin tani janë paraqitur të gjithë profilet për të cilët ekzistojnë shënimet në bibliotekë.

Baza e hapur e I profileve

Zgjedhja e profileve në nivelin e tretë të ndarjeve kryhet me klikimin e thjeshtë të miut mbi emrin e tyre pas së cilës në dritaren nga ana e djathtë e kësaj liste do të paraqitet dukja e profilit të selektuar me të gjitha shënimet e duhura.

130


Është selektuar një profil prej bazës së I profileve

Editimi i bibliotekës së profileve Biblioteka e profileve e cila dërgohet me program, mundet të editohet nga ana e shfrytëzuesit. Me aktivizimin e fushës komanduese „Profilet“ hapet dialog boxi për editimin e bazës së profileve.

Pamja e dialog boxit për editimin e bibliotekës së profileve

Pasi që me program është mundësuar ekzistimi i shumë bazave të profileve, në këtë dialog box shënohet edhe titulli i bazës momentale aktive: “Tower”. Për krijimin e bazës së re të profileve duhet që së pari me ndihmën e fushës komanduese “Ruaje si” të krijoni kopjen e bazës skzistuese.

131


Në edit boxin “Emri i fajllit” e jepni emrin e ri të bazës dhe e aktivizoni fushën komanduese “Ruaje”. Me këthimin në dialog boxin themelor për editimin e bazës së profileve, i kryeni të gjitha ndërrimet e nevojshme dhe do të fitoni përmbajtjen e dëshiruar të bazës së re. Me ndihmën e fushës komanduese “Lexoje” hapet dialog boxi për leximin e ndonjë baze të krijuar më parë.

Bazën e vendosur aktuale të profileve programi do ta respekton në punën e tij, kështu që në listat për zgjedhjen e profileve do të ofrohen të gjithë profilet prej bazës së vendosur aktuale.

Në këndin e majtë të lartë të dialog boxit, është paraqitur lista e të gjitha

tipeve të profileve të cilët ekzistojnë në bazën momentalisht aktive. Me selektimin e njërit prej tyre, në pjesën e poshtme të dialog boxit do të paraqitet tabela me shënimet numerike mbi të gjitha profilet e tipit të selektuar.

132


Për tipin e selektuar prej listës, në pjesën e poshtme të dialog boxit paraqitet tabela adekuate e profileve

Në tabelën e paraqitur secilit prej rreshtave i përgjigjen karakteristikat e njërit prej profileve. Do të theksojmë se këto tabela në mes veti dallohen, mvarësisht prej tipit të zgjedhur të profilit për editim. Secili prej profileve është përcaktuar me shenjin e vet dhe me një varg të shënimeve numerike të cilat ipen në kolonat adekuate. Lartë në kolonë është shënuar shenji kurse në kllapa njësia matëse në të cilat ai shprehet. Në mënyrë që kuptimet e shënimeve të cilat i dedikohen dimensioneve të profileve të jenë sa më të kjarta, në skicë në pjesën e lartë të dialog boxit skematikisht janë të kuotuara të gjitha vlerat e duhura të profilit. Pasi që numri i shënimeve numerike të cilat e karakterizojnë një profil është relativisht i madhë (ipen edhe të gjitha vlerat të cilat janë të nevojshme për dimensionim), në fundin e listës gjindet edhe shiriti scroll (rrëshqitës) përmes së cilës është e mundur të pozicionohemi në fundin e djathtë të listës. Kjartë se të gjitha shënimet në tabela munden të ndërrohen. Kuptimi i shënimeve të cilat ndikojnë në dimensionim duken kjartë në skicë, kurse kuptimi i madhësive: A1, A2, A3, I1, I2 dhe I3 është krejt i njejtë sikurse edhe tek dialog boxi kryesor për definimin e setave të trajeve. Ndryshimi i vetëm është tek “L” dhe “HOPL” profilet, tek të cilët në vend të momenteve të inercionit në raport me akset lokale “1” dhe “2” duhet të ipen momentet e inercionit në raport me akset kryesore “1” dhe “2” (pjerrtësia e akseve kryesore është përcaktuar me këndin “α”, respektivisht me shënimin “tan α” në tabelë). Pa marrë parasysh se bibliotekat i përmbajnë pothaujse të gjitha llojet e profileve, përmes grupit të fushave komanduese në pjesën e poshtme të dialog boxit mundeni vet sipas dëshirës tuaj ti rregulloni tabelat e profileve për secilin tip të zgjedhur prej listës.

Grupi i komandave për editimin e tabelës së zgjedhur të profileve

Përmes fushës komanduese “ Shto ” është mundësuar shtimi i profilit të ri në tabelë (roli i “check boxit” “Me kopjim” është plotësisht i njejtë sikurse edhe në dialog boxat tjerë). Profili i ri i dhanun do të vendoset në fundin e listës dhe tani është e nevojshme në të gjitha kolonat ti ipen shënime adekuate. Përmes fushës komanduese “Fshieje” prej bibliotekës

133


mundet të hiqet cilido profil i zgjedhur, kurse me fushat komanduese “Lartë” dhe “Poshtë” keni mundësinë që sipas dëshirës tuaj të rregulloni renditjen e profileve në tabelë. Përveç asaj, për secilin prej tipeve të profileve në listë mundet të rregullohet tabela e tyre, me program janë paraparë përmes grupe të fushave komanduese nga ana e djathtë e listës së tipeve të profileve, edhe editimi i vet listës së profileve.

Grupi komandave për editimin e listës së tipeve të profileve

Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Shto ”, hapet dialog boxi për definimin e emërtimeve dhe tipeve të profileve të cilët do të shtohen në listën e profileve.

Emërtimi i grupit të profileve mundet të ipet në mënyrë të lirë, me kusht që ai të mos ekziston në listë, derisa zgjedhja tipit të profileve kryhet prej listës së mbyllur. Në bazë të tipit zgjedhur prej listës, secili prej profileve prej atij grupi do të trajtohet sipas sjelljes së parashikuar për të, dhe ate si gjatë vizatimit poashtu edhe gjatë dimensionimit eventual në modullin për përpunimin e rezultateve të llogarisë. Pas zgjedhjes së fushës komanduese “OK” programi do të këthehet në dialog boxin themelor për editimin e bazës së profileve, kurse në fund të listës do të vendoset grupi i ri i profileve.

Në fund të listës është shtuar grupi i ri i profileve

134


Në rast se para aktivizimit të fushës komanduese “ Shto ”, në gjendje të kyqur e vendosni “check box”-in: “Me kopjim”, kjo do të thotë se dëshironi të punoni kopjen prej grupit të selektuar momentalisht me emër tjetër.

Në këtë rast mundeni të ndërroni vetëm emrin e grupit të profileve. Roli i fushave komanduese “ Fshiej ”, “ Lartë ” dhe “ Poshtë ” është i njejtë sikurse edhe në punën me tabelat e profileve, me kusht që ato tani ndikojnë në rregullimin e listës së tipeve të profileve. Kur të keni përfunduar editimin e bazës së profileve, me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, programi do tju këthen në pamjen themelore të dialog boxit për formimin e prerjeve tërthore. Në listen e profileve programi do të respekton përmbajtjen e bazës së profileve e cila momentalisht është vendosur si aktuale. Futja e prerjeve në listë Në pjesën e dritanishme të këtij udhëzimi spjeguam se si kryhet zgjedhja e prerjeve prej bibliotekës së profileve, dhe si definohen prerjet për të cilat është e nevojshme të ipen dimensionet e tyre. Në mënyrë që cilado nga këto prerjet ti bashkangjitet setit aktual të shënimeve, patjetër duhet që në edit boxin adekuat të ipen dimensionet e tyre dhe të aktivizohet fusha komanduese “Shto”. Pas këtij operacioni, në listën e cila gjindet në në këndin e poshtëm të majtë të “dialog boxit” do të paraqitet emri i prerjes së zgjedhur, kurse në skicën e cila gjindet në pjesën e poshtme të djathtë të dialog boxit do të paraqitet pamja e tij.

Në listen e prerjeve është futurë edhe prerja drejtëkëndëshe b/d=20/40 cm

Kur prerja e zgjedhur, në këtë mënyrë i bashkangjitet edhe setit aktual të shënimeve të traut, qendra e tyre automatiksiht vendoset në qendrën e sistemit koordinativ i cili është i përcaktuar me prerjet e akseve “2” dhe “3” të traut të dhënë. Mirëpo me dhënjen e vlerave në kolonat “∆3” (distanca e prejes prej origjinës së sistemit lokal koordinativ në drejtim të aksit lokal “3”) dhe “∆2” (distanca e prejes prej origjinës së sistemit lokal koordinativ në drejtim të aksit lokal “2”), prerja mundet në mënyrë translatore të çvendoset në raport me sistemin lokal koordinativ rë traut. Me dhënjen e vlerës në kolonën “α”, prerja mundet të rrotullohet për këndin e dhënë (drejtimi pozitiv i këndit mundet të rrotullohet për këndin e dhënë (drejtimi pozitiv i këndit rritet në drejtim të kundërt të rrotullimit të akrepave të ores). Përveç këtyre dy transformimeve, me vendosjen në gjendje të kyqur të check boxit “Pasqyrimi” (klikimi i njëpasnjëshëm i miut në këtë

135


kolonë do të sjellë deri te vendosja dhe hekja e simbolit “√”), mundet të fitohet fotografia në pasqyrë të prerjes së zgjedhur (pasqyrimi mundet të kryhet rreth aksit lokal “2” të prerjes). Në rast se duheni të definoni prerje shumëpjesëshe, procedura e përshkruar më parë duhet të përsësritet aq here sa ka edhe elemente në prerjen shumëpjesëshe. Pra në pjesën e naltë të dialog boxit zgjedhet prerja e ardhshme, dhe prap aktivizohet fusha komanduese “Shto”. Pasi që edhe bërthama e prerjes së re të shtuar është vendosur në origjinën e sistemit lokal koordinativ, me dhënjen e vlerave adekuate në kolonat “∆3”, “∆2”, “α”, dhe me vendosjen eventuale të check boxit “Pasqyrimi” në gjendje të kyqur, do ta vendosni prerjen në vendin e duhur. Në skicën e cila gjindet në pjesën e poshtme të djathtë të dialog boxit, gjithmonë me ngjyrë të kuqe është theksuar prerja aktuale (prerja aktuale është ajo shënimet e së cilës janë theksuar me ngjyrë të posaçme). Me ndihmën e fushës komanduese “Fshieje” prej listës së prerjeve mundet të hiqet prerja aktuale. Për pamje të zakonshme të prerjeve shumëpjesëshe, të cilat përbëhen prej “[” dhe “L” profileve, programi ofron mundësinë e futjes së njëkohshme në listën e prerjeve. Përndryshe kur prej bazës së profileve, është zgjedhur ndonjë profil i cili sipas tipit të vet i takon grupit të “[” ose “L” profileve, në pjesën e djathtë të dialog boxit ofrohen mundësi shtesë.

Për profilin e zgjedhur “[” programi ofron edhe mundësinë

e krijimit automatik të prerjeve shumëpjesëshe Sipas “default”-it programi në gjendje të kyqur e vendos ndëprerësinë „Njëpjesësh“, çka i përgjigjet përshkrimit të mëparshëm të procedurës së futjes në listë të prerjes së zgjedhur. Me vendosjen në gjendje të kyqur të ndonjërit nga ndëprerësat tjerë të ofruar, në skicë do të paraqitet forma e zgjedhur e prerjes shumëpjesëshe me distanca të kuotuara të cilat paraqesin pozitën e tyre në mes veti.

136


Ëhtë zgjedhur kombinimi i dy “[” profileve

Me dhënjen e vlerës në “edit box”-in “a=” dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ Shto ”, në listën e prerjeve në këtë mënyrë njëkohësisht do të futen edhe dy “[” profilet.

Në listen e prerjeve njëkohësisht është futurë edhe prerja e zgjedhur shumëpjesëshe

Në bazë të distances së dhënë në mes të profileve, programi për secilin profil të future, në kolonat “∆3” dhe “∆2” do ta përcakton pozitën e saktë të qendrave të tyre në raport me sistemin lokal koordinativ të traut. Krejt çka u tha më parë do të vlenë edhe kur në prej bazës zgjedhet ndonjë nga profilet të cilët i takojnë grupit të “L” profileve.

137


Edhe për “L” profilet e zgjedhura programi e ofon mundësinë

e krijimit automatik të prerjeve shumëpjesëshe Dmth procedura është e njejtë, me kusht që për “L” profilet programi ofron asortiman shumë më të gjërë të formave të prerjeve shumëpjesëshe. Ndërrimi i shënimeve në prerjet e futura tashmë në lista Në rast se gjatë futjes së prerjeve në listë keni bërë ndonjë gabim, programi ju mundëson që të përmisoni gabimin. Procedura e përmisimit të gabimit zhvillohet ashtu që me klikimin e miut mbi listën e prerjeve, e vendosni për prerje aktive atë e cila është e nevojshme që të kryhen ndryshime (ai rresht në listën e prerjeve duhet të theksohet me ngjyrë të posaçme).

Në listë është selektuar prerja për ndryshime të shënimeve të dhëna më parë

Pas selektimit, në skicë e cila gjindet në pjesën e naltë të dialog boxit, do të paraqitet pamja e prerjes së selektuar, kurse në edit box nga ana e djathtë e kësaj skice, do të paraqiten edhe të gjitha vlerat numerike të cilat janë dhënë më parë. Tani duhet në edit boxa të ipen shënime të reja, pas së cilës gjeometria e prerjes së selektuar duhet të korigjohet menjëher.

138


Dimensionet e ndryshuara të prerjes së futur në listë

Nivelimi i prerjes Sikurse që thamë më parë, vet pozita e prerjes në raport me vijën përmes së cilës është përcaktuar pozita në vizatim, rregullohet me dhënjen e vlerave në kolonat “∆3” dhe “∆2”. Pasi që këto vlera paraqesin distancat e qendrave të secilës nga prerjet e dhëna në listë, në rasport me sistemin lokal të traut, kjo për forma të caktuara të prerjeve tërthore, kjo llogaritje mundet me qenë e mundimshme. Për këtë arësye me program është paraparë opcioni i posaçëm për përcaktimin e pozitës së prerjes, në të cilën hyhet me zgjedhjen e fushës komanduese “Nivelimi”.

Pamja e dialog boxit për nivelimin e prerjs

Në të vërtetë, ideja themelore është që pozita e saktë e prerjes në raport me sistemin lokal koordinativ të traut nuk përcaktohet me dhënjen e distancës së bërthamës, por me dhënjen e ndonjë pike të gabaritit. Kjo procedurë funksionon ashtu që në edit box-in “e=” së pari ipet distanca e njohur, e pastaj aktivizohet njëra nga komandat për nivelim: “ Lartë ” – pas zgjedhjes së kësaj komande prerja do të çvendoset ashtu që pjesa e lartë e saj gjindet në distancën e

dhënë “e” prej sistemit lokal koordinativ të traut “ Fundi ” - pas zgjedhjes së kësaj komande prerja do të çvendoset ashtu që pjesa e poshtme e saj gjindet në distancën

e dhënë “e” prej sistemit lokal koordinativ të traut “ Majtas ” - pas zgjedhjes së kësaj komande prerja do të çvendoset ashtu që kontura e majtë e saj gjindet në distancën

e dhënë “e” prej sistemit lokal koordinativ të traut

139


“ Djathtas ” - pas zgjedhjes së kësaj komande prerja do të çvendoset ashtu që kontura e djathtë e saj gjindet në distancën e dhënë “e” prej sistemit lokal koordinativ të traut

Do ta marrim për shembull traun në pllakë. Nëse vija e lartë e prerjes drejtëkëndëshe të traut b/d=20/40 duhet të nivelohet me vijën e lartë të pllakës trashësia e së cilës është t=16cm, atëher në edit box “e=” duhet dhënë gjysmën e trashësisë së pllakës (e=8), dhe të aktivizohet fusha komanduese “Lartë”.

Distanca e dhënë “e=8” dhe fusha e aktivizuar “Lartë”.

Në vizatimin i cili gjindet në pjesën e djathtë të dialog boxit, programi gjithmonë e kuoton distancën e sistemit lokal koordinativ të traut me krejt katër pikat e gabaritit të prerjes, ashtu që mundeni të keni pamje të kjartë të aksionit të kryer. Do të theksojmë se nivelimi i prerjes mundet të kryhet në shumë hapa, respektivisht secili aktivizim i ndonjërës nga komandat për nivelim, nuk e shfuqizon komandën e dhënë më parë për nivelim.

Distanca e dhënë “e=0” dhe fusha komanduese e aktivizuar “ Majtas ”

Nivelimi i ri i dhënë në kuptimin horizontal nuk e prishi nivelimin e dhënë më parë në kuptimin vertikal. Fusha komanduese “ Vendose në qendër ” shërben për shfuqizimin e nivelimeve të dhëna më parë, dhe qendrën e prerjes e vendosë në “default” pozitën, ashtu që përputhet me sistemin lokal koordinativ të traut. Vlera e vendosur momentalisht në “edit box”-in “e=”, nuk ndikon në aktivizimin e fushës komanduese.

140


Aktivizimi i fushës komanduese “ Vendose në qendër ”

e vendosi prerjen në “default” pozitën Në rast se për nivelim e selektoni prerjen shumëpjesëshe, atëher për shfrytëzim do të jetë i mundshëm edhe ndërprerësi “Krejt prerja”.

Për nivelim është selektuar prerja shumëpjesëshe

Procedura e nivelimit të prerjes shumëpjesëshe zhvillohet në mënyrë plotësisht të njejtë sikurse edhe te prerjet njëpjesëshe, me kusht që këtu gjendja e ndëprerësit “Krejt prerja” përcakton, se aksioni i kryerjes së nivelimit do të ndikon vetëm në prerjen aktuale (prerja aktuale paraqitet me ngjyrë të kuqe), ose në krejt prerjen. Dmth nëse ndëprerësi “Krejt prerja” vendoset në gjendje të kyqur atëherë programi do ti çvendosë krejt pjesët e prerjes njëpjesëshe, ashtu që kënaqin kriteriumet e nivelimit.

Nëse ndëprerësi “Krejt prerja” është i vendosur në gjendje të kyqur,

atëher në vizatim do të kuotohen të gjitha pikat e gabaritit të prerjes shumëpjesëshe

141


Pas përfundimit të procedures së nivelimit të prerjes shumëpjesëshe dhe njëpjesëshe, me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, ky dialog box do të mbyllet dhe programi do tju këthen në pamjen themelore të dialog boxit për definimin e formave të prerjeve tërthore të trajeve.

Të gjitha shënimet e dhëna mbi nivelim, programi do ti respekton, dhe në kolonat

“∆3” dhe “∆2” do ti vendosë vlerat të cilat i përgjigjen nivelimit të kërkuar. Do të theksojmë se vendosja ekcentrike e prerjes tërthore në raport me asket lokale të traut do të ndikon edhe në vet rezultatet e llogarisë. Bashkangjitja e shënimeve të definuara mbi prerjen tërthore setit aktual për traje Kur në listë janë futur të gjitha prerjet e nevojshme (në rastin e prerjeve njëpjesëshe lista do të përmabn vetëm një rresht të shënimeve), atëher është e nevojshme që të aktivizohet fusha komanduese “ OK ”, pas së cilës dialog boxi për definimin e prerjeve tërthore do të mbyllet, kurse në ekran do të paraqitet përmbajtja e dialogut bazë për definimin e setave të trajeve.

Setit aktual të shënimeve i është basshkangjitur edhe forma drejtëkëndëshe e prerjes tërthore

Tani në kolonën “Prerja” në kuadër të setit aktual të shënimeve, do të paraqitet emërtimi i prerjes së zgjedhur (në rastin e prerjeve shumëpjesëshe do të paraqitet titulli “Shumëpjesësh”), kurse në fotografi në pjesën e djathtë të dialog boxit edhe pamja e tij përfundimtare. Përveç kësaj, në edit boxet “A1”, “A2”, “A3”, “I1”, “I2” dhe “3”, do të vendosen të gjitha karakteristikat gjeometrike të prerjes. Në rast se më vonë ndonjërin prej këtyre vlerave të llogaritura e ndërroni, programi në këndin e naltë të majtë të fotografisë do ta vendosë simbolin “*”, i cili do të tregon se ky intervenim është kryer nga ana e shfrytëzuesit të programit, dhe se shënimet e dhëna nuk i përgjigjen plotësisht pamjes.

142


Simboli “*” në skicë, tregon se momenti i dhënë i torzionit

të inercionit nuk i përgjigjet prerjes së paraqitur. Trajet me prerje tërthore të ndryshuar Me program është paraparë edhe opcioni i modelimit të trajeve me prerje të ndryshuar tërthore. Ky opcion do të jetë i mundshëm vetëm për prerjet njëpjesëshe dhe atë në grupin e prerjeve të cilat munden të definohen me dhënjen e dimensioneve të tyre (drejtëkëndëshe, T-prerjet, I-prerjet, trapeze, trekëndëndëshe, rrethore, unazore, kuti, të hapur dhe josimetrikI-prerje). Dmth së pari me ndihmën e komandës “Prerja” zgjidhet forma themelore e prerjes tërthore, e pastaj aktivizohet fusha komanduese “Prerja e ndryshuar”.

Pamja e dialog boxit për definimin e prerjes tërthore të ndryshuar të traut

Në pjesën e lartë të dialog boxit skematikisht është vizatuar pamja themelore e prerjes tërthore, kurse nga ana e djathtë në edit box janë paraqitur dimensionet e prerjes të cilat janë dhënë për formimin e prerjes tërthore. Në pjesën e djathtë të dialog boxit gjindet 3D fotografia e krejt traut, kurse nën të tre ndërprerësa “ Top ”, “ Left ” dhe “ Front ”, përmes së cilëve mundet të kërkohet një pamje e paraparë me program. Këto pamje të definuara posaçërisht shërbejnë për pamje më të lehtë të ndryshimit të dhënë të prerjes tërthore përgjatë traut.

143


Përmes ndërprerësit “ Front ” është kërkuar pamja e traut nga ana e tij e përparme

Vet ndërrimi i dimensioneve të prerjes tërthore përgjatë traut, jipet prej prerjes në prerje në pikat karakteristike. Në listën e prerjeve e cila gjindet në pjesën e poshtme të majtë të dialog boxit përmes fushës komanduese “Shto” keni mundësinë që përveç prerjes në fillim dhe fund të traut, të jepni numër të lirë të mesprerjeve në të cilat zhvillohet ndërrimi i dimensioneve.

Lista e prerjeve karakteristike përgjatë traut

Në kolonën “Prerja”, fillimi dhe fundi i traut shënohen me shkronjat “S” dhe “E”, kurse çdo mesprerje e re me numrin e vet rendor. Pozita e mesprerjeve definohet me shënimin në kolonën “dL”, edhe atë ose me distancën relative prej fillimit të traut, ose me distancën absolute në raport me prerjen paraprake prej listës. Mënyra e definimit të pozitës së prerjes përcaktohet me gjendjen e ndëprerësave të ofruar nga ana e djathtë e listës së prerjeve “Relative” dhe “Absolute”.

144


Gjendja e ndëprerësave “Relative” dhe “Absolute” përcakton

mënyrën me të cilën përcaktohet pozita e mesprerjeve Kalimi prej njërit sistem të definimit të pozitës së prerjes në tjetrin, do të jetë e mundur vetëm nëse në listë nuk është shtuar asnjë mesprerje, derisa në të kundërtën programi do të jep vërejtjen adekuate.

Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, programi do ti fshien të gjitha shënimet e dhëna më parë mbi pozicionin dhe dimensionet e prerjes dhe do të vendosë ndërprerësin e zgjedhur në gjendje të kyqur. Në rastin kur pozita e prerjes definohet me pozitën relative në raport me gjatësinë e traut, atëher në kolonën “dL”për secilën nga prerjet në listë do të shënohet distance e tyre relative prej fillimit të traut. Atëher shënimet prej kësaj kolone duhet të qëndrojnë në rradhitjen hyrëse, dhe munden të ndërrohen vetëm për mesprerje, derisa prerjet në filllim dhe në fund të traut do të kenë vlerë konstante “0” respektivisht “1”. Nëse prapëseprap vendosni për definimin e mesprerjeve me distance absolute, atëher në kolonën “dL” ipet distanca e prerjes së dhënë në raport me atë paraprak (i larti) nga lista, dhe atë në njësitë të cilat janë shënuar në fillim të kolonës.

Me vendosjen në gjendje të kyqur të ndërprerësave “Absolute”,

pozita e mesprerjeve përcaktohet në njësi matëse

145


Pasi që seti i njejtë i traut mundet tju bashkangjitet trajeve me gjatësi të ndryshme, për këtë arësy në listë së paku një prerje duhet të ketë distancë të panjohur prej atij paraprak. Shenji për distancë të panjohur do të shënohet me shenjin “?”, në kolonën “dL”. Gjithsesi se në listën e prerjeve mundet vetëm një distancë të jetë e panjohur, sepse në të kundërtën nuk mundet të llogaritet pozita e prerjeve për gjatësinë e lirë të traut të cilës i është bashkangjitur ky set i shënimeve. Në secilin moment, në listën e prerjeve në një moment një prerje duhet të jetë aktive dhe shënimet mbi dimensionet e prerjeve në edit boxat nga ana e djathtë e fotografisë korespondojnë në dimensionet e traut në prerjen e dhënë. Prerja momentalisht aktive në listë është e shënuar me ngjyrë të posaçme, kurse në 3D vizatimin me vijë të kuqe shënohet përreth konturës së prerjes tërthore.

Momentalisht është aktive prerja „1“ e cila është vendosur në mesin e traut

Sipas kësaj, ndërrimi i dimensioneve të prerjes tërthore kryhet ashtu që për prerje karakteristike në edit boxat adekuat jipen vlera të reja të dimensioneve, të cilat ndërrohen.

Me dhënjen e vlerës “d=100” në mes të prerjes, u modelua

prerja e ndryshueshme e prerjes tërthore të traut Programi nënkupton ndërrimin linear të dimensionevenë mes të dy prerjeve. Mirëpo me vendosjen e ndërprerësit “Ndërrimi harkor” në gjendje të kyqur, mundet që të kërkohet prej programit ndërrimi sipas ligjit të lakores.

146


Me vendosjen në gjendje të kyqur të ndëprerësit “Ndërrimi harkor”,

është definuar ndërrimi i prerjes tërthore të traut sipas lakores Pasi që ndërrimi harkor përcaktohet ashtu që nëpër tri pika tërheket harku, ky ndërprerës për këtë arësy do të jetë i arritshëm vetëm në rastin kur ndërrimi i traut është definuar vetëm në tri prerje. Në të gjitha rastet tjera ndërrimi harkor nuk do të jetë i mundshëm. Shënimet në kolonat “∆3” dhe “∆2” në listën e prerjeve, kanë kuptim të njejtë sikurse edhe tek formimi i prerjeve tërthore të trajeve, me kusht se ato këtu e përcaktojnë distancën e qendrës së prerjes së dhënë në raport me aksin lokal me të cilin është përcaktuar pozita e traut në model. Dmth edhe roli i fushës komanduese “Nivelimi” është e njejtë, respektivisht ajo ofron mundësinë që në vend të distancave të qendrës së prerjes, të jep distancën e njohur të njërës nga pikat e gabaritit në raport me sistemin lokal koordinativ të traut.

Dialog boxi për nivelimin e prerjes tërthore të ndrysheshme

Nëse ndërprerësi “Krejt prerja” është i vendosur në gjendje të çkyqur, atëher aksioni i kryer të nivelimit do të ndikon vetëm në prerjen aktuale në listen e prerjeve, kurse nëse prapseprap është i vendosur në gjendje të kyqur, atëher të gjitha prerjet përgjatë traut do të çvendosen ashtu që të kënaqin nivelimin e dhënë.

147


Është dhënë nivelimi i vijës së lartë të gjitha prerjeve ashtu që

të jenë të larguara 10cm prej sistemit lokal koordinativ Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, në kolonat “∆3” dhe “∆2” për krejt prerjet në listë do të vendosen vlerat të cilat i përgjigjen nivelimit të dhënë.

Është niveluar vija e lartë përgjatë krejt gjatësisë së traut

Në edit box-in “α=” keni mundësinë që të gjitha prerjet tërthore në listë ti rrotulloni rreth aksit lokal “1” për këndin e dhënë, kurse me ndihmën e ndërprerësit “Pasqyra” mundeni që ato ti pasqyroni rreth askit lokal “2”. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ” programi do të kontrollon korektësinë e të gjitha shënimeve të dhëna, dhe në rast të gabimeve të bëra do të jep vërejtjen adekuate. Në rast të dhënjes me rregull të shënimeve, ky dialog box do të mbyllet kurse në akran do të paraqitet pamja themelore e dialog boxit për definimin e setave të trajeve.

148


Setit aktual të trajeve i është bashkangjitur ndryshimi i prerjes tërthore sipas lakores

Për setin e definuar në këtë menyrë të shënimeve, në kolonën “Prerja” do të qëndron komenti “I ndryshueshëm”, kurse në skicë në pjesën e edjathtë të dialog boxit në vend të pamjes së prerjes tërthore do të qëndron fotografia e tij në 3D Prerjet tërthore prej materialeve të ndryshme Fusha komanduese “ Materialet mikste ” do të jetë në dispozicion për aktivizim vetëm në rastin kur për set aktual të shënimeve është definuar prerja tërthore e traut shumëpjesëshe. Me këtë zgjedhje hapet dialog boxi me pamje si vijon.

Dialog boxi për definimin e materialeve mikste

Në listen e cila gjindet në pjesën e majtë të dialog boxit, ka aq rende sa ka edhe pjesë të pamvarura në kuadër të prerjes shumëpjesëshe të prerjes tërthore. Për secilin prej tyre, në kolonën “Prerja” shënohet titulli i prerjes së dhënë, kurse në kolonën “Materiali” shënohet titulli i materialit karakteristikat e të cilit i janë bashkangjitur. Në pjesën e djathtë të dialog boxit në edit boxe paraqiten karakteristikt për prerjen aktuale në listë (prerja aktula në listë është e theksuar me ngjyrë të posaçme, me ngjyrë të kuqe). Dmth duhet të selektohet prerja në listë, për të cilën dëshirojmë të ndërrojmë materialin (ai rresht duhet të theksohet me ngjyrë të posaçme), më pastaj aktivizohet fusha komanduese “Materiali”. Procedura e zgjedhjes së materialit prej bibliotekës është plotësisht e njejtë sikurse edhe më parë, ndryshim i vetëm është në atë se karakteristikat e materialit të zgjedhur i bashkangjiten prerjes tërthore aktuale.

Prerja e paraqitur shumëpjesëshe paraqet kombinimin e

dy profileve të çelikut dhe pllakës së betonit

149


Pasi që në rastet më të shpeshta në praksë, vijën sistemore me të cilën përcaktohet pozita e traut në hapësirë, duhet vendosur në qendrën e prerjes së idealizuar, kështu që me vendosjen e ndëprerësit “Vendose në qendër të prerjes së idealizuar” në gjendje të kyqur, keni mundësinë që këtë programi ta bënë automatikisht. Pas aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, programi do të këthehet në pamjen themelore të dialog boxit për definimin e setave të trajeve, kurse në kolonën “Materiali” për setin e dhënë të shënimeve do të qëndron komenti “Materiale mikste”.

Setit aktual të trajeve i është bashkangjitur prerja shumëpjesëshe prej materialeve mikste

Nyjet e trajeve Nëse trau i vizatuar e pren ndonjë tra të vizatuar më parë, ose eventualisht konturën e ndonjë elementi tjetër konstruktiv, atëher me rastin e llogaritjes automatikisht do të ndahet në dy traje, respektivisht në vendin e pikës prerëse do të futet një nyje. Mirëpo me që gjetja e vazhdueshme e pikave prerëse do të ngadalson mjaft punën e programit, kjo në vizatim pika e fundit dhe fillimit të secilit tra është përcaktuar me zgjedhjen e pikave me rastin e vizatimit. Duke e vendosur në gjendje të kyqur gjendjen e ndërprerësave “Set” dhe “Nyjet”, në kuadër të komandës “Dukshmëria”, në vizatim kjartë do të shënohet fillimi dhe fundi i trajeve.

Fillimi dhe fundi i trajeve në vizatim

Fillimi dhe fundi i trajeve gjatë llogaritjes

Nëse dëshironi që edhe në vizatim të keni gjendje të njejtë sikurse me rastin e llogaritjes atëher këtë mundeni lehtë ta arrini me ndihmën e komandës “Ndarja e konturave” (shiqo kapitullin “2.9.15.”) Nevoja për ndarjen e konturave mund të paraqitet atëher kur dëshironi të selektoni vetëm një segment të traut të vizatuar në mes pikave prerëse me pjessët tjera të konstruksionit.

150


Pasi që rripi i poshtëm vizatohet me dhënjen e pikave 1 dhe 2,

automatikisht selektohet komplet komplet rripi i poshtëm Krejt çka u tha më lartë nuk vlen vetëm për rastin e anashkalimit të trajeve, respektivisht trajeve tek të cilat me urdhër të prerë të shfrytëzuesit i ipen karakteristika të tilla që me pjesët tjera të konstruksionit të jenë të lidhur vetëm në pikat e dhëna fundore të secilit segment të traut (për këtë do të bëhet më shumë fjalë në kapitullin “3.1.6”). Pasi që setat e trajeve me prerje tërthore të ndryshueshme bazohen në gjatësinë e lirë të traut e cila përcaktohet me pikat e fillimit dhe të fundit, kjo në rastin kur trajet me prerje të ndryshueshme prehen me ndonjë element tjetër konstruktiv, opcioni i ndarjes së konturave mundet ti dëmton karakteristikat e dhëna të tyre.

Dukja e traut me prerje të ndryshueshme para ndarjes së

konturave

Dukja e traut me prerje të ndryshueshme pas ndarjes së

konturave Do të theksojmë se me rastin e llogaritjes programi do të kujdest për trajet me prerje tërthore të ndryshueshme të cilat fitojnë mesnyje në prerje me elementet tjera konstruktive. Në ato raste trajet e formuara rishtas do të fitojnë karakteristika të tilla që plotësisht ti përgjigjen dukjes së dëshiruar, respektivisht do të llogariten me karakteristika të cilat i përgjigjen pamjes së tyre të renderuar në ekran. Prej krejt kësaj çka u tha më lartë rrjedhë përfundimi se opcionin e ndarjes së konturave duhet përdorur vetëm në rastin kur me të vërtetë duhet të selektohet vetëm një pjesë e traut të vizatuar në mes pikave prerëse me pjesët tjera të konstruksionit, ose të mesnyjeve. Në të gjitha rastet tjera është më mirë që mos të përdoret ky opcion sepse do të fitoni numër të panevojsëm të elementeve të vizatimit të cilat vetëm sa e ngadalsojnë punën e programit.

151


Sistemi lokal koordiantiv i trajeve Me vendosjen në gjendje të kyqur të gjendjes së ndërprerësit „Akset lokale“ në kuadër të komandës „Dukshmëria“ keni mundësi që në mesin e secilit tra të vendosur të shifni edhe orientimin e sistemit të tij lokal koordiantiv.

Paraqitja e sistemit lokal koordinativ të shtyllës konzollë me prerje tërthore të ndryshueshme

Me rastin e selektimit të trajeve për manipulim në kuadër të komandave në menynë „Koreksioni“, transformimi i dhënë do të ndikon si në vet gjeometrinë e trajeve, ashtu edhe në sistemin e tyre lokal koordinativ. Përjashtim janë vetëm komandat „Pasqyrimi“ dhe „3D dukja“, sepse me pasqyrimin aksial respektivisht atë në rrafsh të tri akset në trajet e reja të krijuara nuk do të mundet të fitohet sistemi koordinativ i rregullt i orientuar në të djathtë. Pasi që pozita e aksit lokal koordinativ „1“ është gjithmonë e përcaktuar, kjo gjatë këtyre transformimeve do të favorizon fitimin e fotografisë në pasqyrim të njërit nga dy akset tjera, derisa pozita e tretit rrjedhë vetëm prej një pozite të mundshme për fitimin e sistemit lokal koordinativ djathtas të orientuar. Me përdorimin e komandës „Pasqyrimi“ në shtyllën e paraqitur konzollë, shtylla e re e krijuar nuk do të fiton formën e fotografisë në pasqyrim në aspektin e ndryshimit të prerjes tërthore.

Me pasqyrimin aksial nuk mundet të fitohet fotografia në pasqyrim

të shtyllës së selektuar me prerje tërthore të ndryshuar Nëse dëshironi që edhe ndryshimi i prerjes tërthore të ipet sikurse fotografia në pasqyrim, atëher ngelet që me ndihmën e komandës “Ndërrimi i S.L.K.”, aksin lokal “2” të shtyllës së djathtë ta orientoni nga jashtë.

152


Me ndryshimin e mëpastajshëm të orientimit të kasit lokal “2” ,

është fituar fotografia në pasqyrim lidhur me formën e prerjes tërthore të ndryshuar Efekti i njejtë do të fitohet nëse me ndihmën e komandës “3D rrotullimi” shtylla e majtë të rrotullohet për 1800. Në këtë mënyrë aksi lokal i shtyllës së re të formuar do të orientohet nga jashtë, çka do të sjellë deri te ndryshimi i prerjes tërthore, sikurse fotografisë në pasqyrim. Shufrat kapriatë Në rastin e modelimit të konstruksioneve kapriatë, gjithsesi se përdorim të madh ka vendosja e “check box”-it “Sh/T” në gjendje të kyqur, me çrast trau i dhënë do të shpallet për shufër e tipit kapriatë.

Rasti i kapriatës e cila është modeluar me shufrat e tipit kapriatë

Me rastin e llogaritjes në fundet e të gjitha shufrave kapriatë do të lirohen momentet e përkuljes, kështu që diagrami i momenteve të përkuljes gjithmonë do të ketë vlerën zero në fillim repektivisht në fundin e shufrave.

153


Diagrami i momenteve të përkuljes “M3” në shufrat e tipit kapriatë

Momentet lokale të përkuljes të cilat janë fituar përgjatë shufrave kapriatë, kanë rrjedhë prej peshës vetiake e cila është dhënë të vepron njëkohësisht me ngarkesën e dhënë koncentrike. Efekt i njejtë do të fitohet edhe nëse setin e dhënë të traut nuk do ta kishit shpallë si tip kapriatë, por që më vonë me ndihmën e komandës “Lirimi i ndikimeve”, në të gjitha fundet e trajeve të lironi momentin e përkuljes “M3” (shiqo kapitullin “3.1.5.”).

Modelimi i konstruksionit kapriatë me elemente të

trajeve në fundet e të cilave janë vendosur nyje Këshillohet që gjithnjë të përdorni opcionin e shufrave kapriatë, sidomos tek kapriatat hapësinore sepse procedura është shumë më e thjeshtë se sa tek opcioni i lirimit në fundet e tyre. Modelimi i trajeve në pllaka Prerja tërthore e traut i cili punon bashkarisht me pllakën, është e nevojshme të vendoset në pozitë ekcentrike në raport me vijën e cila përcakton pozitën në hapësirë. Dmth me ndihmën e opcionit “Nivelimi”, duhet niveluar vijën e lartë të pllakës dhe traut.

154


Me dhënjen e vlerës “e=8” dhe me aktivizimin e fushës komanduese “Lartë”

Do të nivelohet vija e lartë e traut dhe pllakës trashësia e së cilës është t=16 cm Përveç kësaj, duhet që edhe vlerën e llogaruar të momentit të torzionit të inercisë “ I1 ”, ta zvogëlojmë në vlerë të mjaftueshme të vogël (1E-009), në mënyrë që në trajet në pllaka mos të lajmërohen ndikime të mëdha jo reale prej momentit të torzionit.

Me simbolin “*” në vizatim, programi kjartë tregon që momenti i

torzionit të inercisë nuk i përgjigjet dimensioneve të dhëna të prerjeve Tek ky modelim ndikimet prej torzionit në traje do ti përcillen përkuljes së pllakave, çka është sjellje reale për këtë lloj të konstruksionit. Sa i përket vet llogarisë së ekcentricitetit të trajeve të vendosura, tani ofrohen dy mundësi. Ose që ata në rrjetën e elementeve të fundme me të vërtetë të jenë të vendosurë në mënyrë ekcentrike në raport me vijën përmes të cilës përcaktohet pozita e tyre në hapësirë, ose që prapëseprap pa marrë parasysh pozitën e dhënë ekcentrike, ata në llogari shkojnë të vendosur në mënyrë centrike. Në çfarë mënyre mënyre do të llogariten trajet e vendosur në mënyrë ekcentrike, e përcakton gjendja e ndërprerësit “Ekcentriciteti fiktiv”.

155


Ndëprerësi “Ekcentriciteti fiktiv” përmes të cilit përcaktohet mënyra

e llogarisë së ekcentricitetit të trajeve të vendosur Nëse check box-i “Ekcentriciteti fiktiv” është i vendosur në gjendje të kyqur, atëher trau do të vendoset në mënyrë centrike në raport me vijën përmes së cilës është dhënë pozita e tij në hapësirë, kurse pozita e tij ekcentrike do të përshkruhet me rritjen e momentit të inercionit në raport me aksin për të cilin qendra e prerjes është e vendosur në mënyrë ekcentrike. Në këtë mënyrë, sjellja ekcentrike e traut përshkruhet përafësisht, mirëpo rezultatet e fituara në këtë mënyrë do vlejnë për krejt traun, kështu që do të jenë të përdorshëm edhe për opcionin e dimensionimit automatik të trajeve. Kjo mënyrë e llogaritjes së ekcentricitetit të trajeve të vendosura rekomandonhet duke marrë parasysh se ajo jep saktësi të mjaftueshme për raste të zakonshme në praktikë, dhe me këtë rast mundeni direkt të përdorni edhe dimensionimin automatik të trajeve dhe pllakave. Nëse check box-i “Ekcentriciteti fiktiv” është i vendosur në gjendje të çkyqur, atëher trau me të vërtetë do të vendoset në gjendje ekcentrike, kurse ndikimet e llogaruara do ti përgjigjen vetëm ndikimeve në brinjën adekuate të T-prerjes, e cila formohet me rastin e veprimit të përbashkët të pllakës dhe traut. Në të vërtetë programi në bazë të shtangësisë së traut dhe pllakave, vet do të përcakton gjerësinë e pllakës e cila bashkëvepron me traun ekcentrik. Në këto traje të vendosura në gjendje ekcentrike, me rastin e veprimit të ngarkesave vertikale përveç momenteve të përkuljes do të paraqiten edhe forcat normale të shtypjes respektivisht të tërhekjes. Pasi që kjo llogaritje nënkupton se me rastin e dimensionimit të pllakave mbahet evidence edhe për forcat normale, të cilat paraqiten në to, ose që ndikimet e pllakës redukohen në qendrën e T-prerjes, prandaj këtë ju propozojmë vetëm shfrytëzuesve me experience për analiza të bashkëveprimit të trajeve dhe pllakave. Krejt çka u tha më parë, do ta spjegojmë në shembullin e modelit të thjeshtë i cili përbëhet prej pllakës, trajeve, murit dhe shtyllave. Modeli është i ngarkuar me ngarkesë njëtrajtësisht të shpërndarë nëpër pllakë dhe me forcat koncentrike në fundin e konzollës.

156


Prerjet tërthore të trajeve janë definuar me setat 1 dhe 2, me çrast seti 1 është trau i cili është vendosur në mënyrë centrike në raport me aksin referent, derisa seti 2 paraqet traun e vendosur në mënyrë ekcentrike në raport me aksin referent.

Pozitat e prerjeve tërthore në raport me pllakën.

Trau i prerjes së definuar me Set-1 është definuar ashtu që qendra i përputhet me aksin referent, derisa prerja e definuar me Set-2 është e vendosur në mënyrë ekcentrike në raport me aksin referent. Në program në elementet strukturale ndikimet gjinden në raport me qendrën, respektivisht vijën qëndrore (në foto të shënuar me Vija Qëndr.). Trau Set-2 në bashkëveprim me pllakën ndërton T-prerjen dhe në analizën klasike do të kishte moment shumë më të madhë të inercionit në raport me traun Set-1, të cilit pllaka i rri në mes të lartësisë. Prej kësaj rrjedhë se deformimet nuk do të jenë identike në të dy trajet. Respektivisht për shkak të shtangësisë më të madhe reale ky tra do të ketë më shume ndikime prej peshës së vet në pllakën konzollë.

157


Ndikimet statike të cilat i paraqet programi në traun Set-2 janë ndikimet të cilat në T prerje pranojnë brinjën vertikale, apo kjo është vetëm pjesë e krejt ndikimeve statike të cilat i pranon krejt T prerja. Komplet ndikimet në traun me T prerje do të përcaktohen nëse e vrojtojmë rezultantën e ndikimeve në brinjë (të përcaktuar si ndikime në traun Set-2) dhe në pllakë (më saktësisht në bashkëveprim përgjatë gjerësisë së pllakës). Problemi i përvetsimit të «Bashkëveprimit të gjerësisë së pllakës» tek T prerjet është analizuar në literaturë dhe paraqitet me shprehje empirike të cilave ju përgjigjet kjo vlerë: b= br + 20 d = 0.2 + 20 x 0.2 =4.2 m b= br + 0.25 lo = br + 0.25 x (0.75 x 5 ) = 0.2 + 0.25 x 0.75 x 5 = 1.1375m Këto vlera janë fituar me analizën e rezultateve të nderjeve në pllakë, dhe janë vetëm me vlera të përafërta, derisa mundësitë e programit Tower janë që analiza mundet shumë thjeshtë të kryhet dhe të fitohen rezultate të sakta për shtangësinë e sistemit. Analiza e ndikimeve në traun me T prerje (e cila përbëhet vetëm prej trajeve të Setit-2) dhe pjesës së pllakës do të prezentojnë ndikime statike të cilat varen vetëm prej “Gjerësisë së përvetsuar të pllakës e cila bashkëvepron me gjerësi B”. Analizën e gjerësisë së bashkëveprimit mundemi ta zhvillojmë në shembullin konkret.

Trau i Set-2 dhe gjerësia e bashkëveprimit të pllakës

Në skicë është paraqitur diagrami i nderjeve në pllakën Ny. Me opcionin “prerja” me zgjedhjen e pikave të fundme në fillim dhe në fund të traut dhe me përvetsimin e gjerësisë prej 1.125, me opcionin “sipërfaqja”, është fituar vlera e forcës normale ekuivalente në gjerësinë e bashkëveprimit.

158


Diagrami i forcave normale në pllakë Ny dhe ndikimet që rezultojnë nëpër prerjen e gjerësisë së dhënë

Diagrami i momenteve të përkuljes My ndikimet që rezultojnë nëpër prerjen e gjerësisë së dhënë

159


Diagram ii forcave normale dhe momenteve të përkuljes në traun me Set -2

Ndikimet që rezultojnë në traun me prerje T në vendin e mbështetjes në mur, të redukuar në aksin e pllakës do të jenë: M= Ms + M2 + N2 x 0.3 = -34.68 – 250.23 + (-418.59 ) x 0.3 = 410.87 kNm Ky moment është më i madhë se momenti në traun me Set-1 (i cili është vetëm me prerje drejtëkëndëshe) dhe për shkak të shtangësisë më të vogël ka vlerën: -345.18 kNm. Këto ndikime për shkak të mungesës së simetrisë nuk munden direkt të krahasohen por vetëm duhet të krahasohet momenti i tërësishëm në pllakë dhe traje në vijën mbi murin në të cilin mbështet konzolla. Do të krahasojmë rezultantën e ndikimeve mbi mur (gjindet si rezultanta e ndikimeve të momenteve dhe forcave normale të redukuara në mesin e pllakës): Momenti i tërësishëm mbi mur duhet të jetë: Prej ngarkesës aktive (dy forca nga 200 kN) 200x2x2 = 800 kNm prej ngarkesës vetiake të elementeve: Pesha e trajeve në konzolla: 2x2x0.8x0.2x25 = 16kNm Pesha e pllakës 5x0.2x2x25x1 = 50 kNm Gjithsejt: 866kNm Prej programit Tower rezultatet i fitojmë në raport me qendrën (vija qëndrore) të paraqitur në skicë:

160


Rezultatat dhe ndikimet prej programit – janë redukuar në vijat qëndrore

Diagrami forcave normale Ny dhe momenteve të përkuljes My në pllakë dhe ndikimet që rezultojnë nëpër prerje (në

mes) dhe gjerësinë prej 5m (sipërfaqja e tërësishme e pllakës), me opcionin “Sipërfaqja” e fitojmë forcën e tërësishme normale dhe momentin e përkuljes në pllakë

Vlerat e lexuara prej Tower-it janë paraqitur në tabelë:. Vlerat e lexuara në traje dhe pllakë janë: M2 MP M1 N2 NP N1 Ndikimi -250.23 -151.13 -345.18 -418.59 431.59 -8.74 Ndikimi rezultues në rrafshin e pllakës janë: M = MP + M1 + M2 + N2 x 0.3 = ( -151.13 ) + ( -345.18 ) + ( - 250.23 ) + ( -418.59 ) x 0.3 = -872.117 kNm

161


Shenji negativ është sipas orientimit të vektorit të momentit në skicë, tregon se momenti është me kahje të kundërt prej atij të paraqitur në skicë respektivisht i tërhek zonën e lartë. Duke e krahasuar vlerën teorike prej 866 do të fitojmë një gabim relativ në intenzitetin e momentit prej: ( 872.117 – 866 ) /866 = 0.00706 , respektivisht 0.7%. Në shembullin e mëparshëm treguam se programi Tower e jep mundësinë e analizës së gjerësisë bashkëvepruese, që saktësia e rezultateve kënaq ( 0.7% ) mirëpo treguam edhe atë se në analizën e rezultateve duhet pasur kujdes për specifikat e sistemeve të trajeve të cilët bashkëveprojnë me pllakat. Mënyra e llogaritjes së trajeve të vendosura në mënyrë ekcentrike Tretmani i trajeve të vendosura në mënyrë ekcentrike, në raport me vijën përmes të cilës është përcaktuar pozita e tyre në hapësirë, do ta spjegojmë në dy shembuj të thjeshtë.

Shembulli i shtyllës konzollë të ngarkuar me shtypje

aksiale e cila ka prerje tërthore të ndryshueshme Pjesa e lartë e shtyllës ka dimensione b/d=40/40cm dhe është vendosur në qendrën e vijës përmes së cilës përcaktohet pozita e saj në hapësirë. Pjesa e poshtme e shtyllës ka dimensione b/d=80/40 dhe është e vendosur në mënyrë ekcentrike respektivisht vija e djathtë e saj është në të njejtin drejtim me pjesën e lartë të shtyllës (është dhënë e=80/2-40/2=20 cm). Me rastin e llogaritjes, forca normale ka ngel konstante nëpër krejt lartësinë e shtyllës N1=10 KN, mirëpo në pjesën e poshtme të shtyllës për shkak të ekcentricitetit të saj është fituar momenti i përkuljes M3 = 10 x 0.2 = 2.0 kNm.

Diagrami i momentit të përkuljes “M2”

162


Në të vërtetë, pasi që ndikimet paraqiten në qendrën e prerjes, kurse është dhënë forca që të ndikoi në drejtim të vijës përmes të cilës është përcaktuar pozita e shtyllës, kjo për shkak të ekcentricitetit të pjesës së poshtme të shtyllës dhe forcës shtypëse, është fituar edhe momenti adekuat i përkuljes. Këtë efekt do ta paraqesim edhe në shembullin e traut të thjeshtë me dy mbështetësa të pa lëvizshëm.

Shembulli i traut të thjeshtë të vendosur në mënyrë ekcentike dhe të ngarkuar me ngarkesë në përkulje

Trau është me prerje tërthore konstante b/d=20/40 cm, mirëpo është vendosur në mënyrë ekcentrike në raport me vijën e cila përcakton pozitën në hapësirë (është dhënë e=10cm). Sikur trau mos të ishte i vendosur në mënyrë ekcentrike momenti i përkuljes do të ishte: M3 = q x l2 / 8 = -8 x 102 / 8 = 100 kNm. Mirëpo për shkak të pozitës ekcentrike të traut, përgjatë saj do të vepron forca konstante e forcës së tërhekjes, çka do të sjellë deri te ngritja e vijës së momentit në qendrën e prerjes së traut.

Diagrami i momentit të përkuljes “M3”

Shkaku i kësaj sjelljeje është fakti se vija e qendrës së traut është çvendosur në mënyrë ekcentrike në raport me mbështetësat e vendosur dhe vijës përgjatë së cilës vepron ngarkesa. Në rast se njëri nga mbështetësat është horizontalisht i lëvizshëm, ky efekt nuk do të paraqitej, duke marrë parasysh se forca normale e tërhekjes nuk do të mundej të paraqitet në këtë model. Trau i vendosur në mënyrë ekcentike ka përdorim të gjërë sidomos me rastin e modelimit të trajeve në pllakë.

163


3.1.5 Lirimi i ndikimeve Pasi që gjatë vizatimit të trajeve, në fundet e tyre gjithnjë automatikisht vendosen nyje të ngurta, me ndihmën e komandës “ Lirimi i ndikimeve ” e cila gjindet në kuadër të menysë “Konstruksioni”, mund të vendosen kushtet kufitare në fundet e trajeve të vizatuara më parë. Me zgjedhjen e kësaj komande, në ekran do të vendoset “dialog box”-i, kurse vija komanduese do të fiton këtë formë: <0 sel.> Lirimi i ndikimeve – Selektimi (Krejt/Dritare/<fUnd>): Tani prej shfytëzuesit pritet që së pari në dialog box të zgjedh një ose më shumë ndikime të cilat lirohen, e pastaj në “select box” ta përfshinë një pjesë të traut për të cilin dëshiron që ti ndërrohen kushtet në skajet e tij. Mvarësisht prej vendit se ku është zgjedhur trau, kushtet të cilat janë të përcaktuara me gjendjen momentale të “dialog box”-it do të vendosen në skajet e traut. Pranë këtij selektimi të veçant, në njërin prej skajeve të traut, me program është mundësuar edhe selektimi masovik i traut me ç’rast do të zgjidhen dy skajet e trajeve për të gjitha trajet e selektuara. Procedura e selektimit masovik zhvillohet në mënyrë të njëjtë sikurse edhe te komandat tjera (shiqo kapitullin “2.8”).

Gjashtë ikonat të cilat gjinden në dialog box punojnë si ndërprerësa respektivisht munden të vendosen në gjendje të kyqur ose të ndalur.

Me klikimin e njëpasnjëshëm të miut mbi ikonat, ato munden të kyqen ose të ndalen. Ikona e shtypur tregon se është vendosur në gjendje të kyqur, respektivisht ndikimi i dhënë do të lirohet ose anasjelltas. Ikonat kanë këtë kuptim: M1 - Lirimi i momentit të torzionit rreth aksit lokal të traut 1 M2 - Lirimi i momentit të përkuljes rreth aksit lokal të traut 2 M3 - Lirimi i momentit të përkuljes rreth aksit lokal të traut 3 N1 - Lirimi i forces aksiale në drejtim të aksit lokal të traut 1 T2 - Lirimi i forces transverzale në drejtim të aksit lokal të traut 2 T3 - Lirimi i forces transverzale në drejtim të aksit lokal të traut 3 Në dritaren “3D dukja”, programi me simbolin e rrethit të vogël do ti shënon të gjitha nyjet të cilat ju takojnë skajeve të liruara, çka do të jep vetëm një informatë të thjeshtë mbi atë se diçka është liruar në nyjen e dhënë. Mirëpo në dritaren “2D dukja ” mund të mirret informata e vërtetë, për të gjitha skajet e liruara të trajeve. Në të vërtet mvarësisht prej ndikimit të zgjedhur për lirim, në fundin e selektuar të traut do të vendoset shenji adekuat. Pasi që vendosja e simbolit special për secilin nga gjashtë rastet e mundshme, do të sillte deri te ngarkimi i panevojsëm i vizatimit, kemi vendosur që vetëm momenteve të përkuljes “M2” dhe “M3” tju japim kujdes të posaçëm. Dmth vetëm në rastin kur momentet e liruar të përkuljes veprojnë në rrafshin aktual të paraqitjes së dritares “2D dukja” ata do të shënohen me simbolin e rrethit të vogël. Të gjitha ndikimet tjera të liruara duke përfshi edhe momentin e përkuljes i cili nuk vepron në rrafshin aktual të paraqitjes së “2D dukja”, gjithnjë do të shënohen me simbole të njejta në formë të dy trekëndëshave të pasqyruar.

Simboli i rrethit vendoset vetëm në rastin kur në fundin e traut të dhënë është i liruar momenti i cili vepron në rrafshin aktual të paraqitjes së dritares “2D dukja”.

Simboli i dy trekëndëshave do të vendoset në të gjitha fundet e trajeve në të cilët ekziston i liruar së paku një ndikim i cili nuk i përgjigjet momentit të liruar në rrafshin aktual të paraqitjes.

Sipas kësaj, në fund të traut mund të vendoset vetëm njëri nga këto dy simbole të parashikuara, ose prapëseprap të dy simbolet njëkohësisht. Njëkohësisht ekzistimi i dy simboleve tregon se në fundin e dhënë të traut është i liruar edhe momenti i përkuljes në rrafshin aktual të paraqitjes dhe së paku një ndikim tjetër.

164


Paraqitja e ndikimeve të liruara në fundet e trajeve

Në bazë të simboleve të vendosura shifet se në fundin e lartë të shtyllës është liruar vetëm momenti i përkuljes i cili vepron në rrafshin aktual të paraqitjes, se në fundin e shufrës së parë të brezit të lartë përveç momentit të përkuljes në rrafshin e dhënë është liruar edhe ndonjë nga ndikimet, kurse në pjesën e poshtme të vertikales së parë është liruar ndonjë nga ndikimet, me çrast asnjë nga ta nuk paraqet moment të përkuljes në rrafshin e aktual të paraqitjes. Derisa programi është duke ekzekutuar komandat “ Lirimi i ndikimeve ”, me pruarjen e miut në pozitë që tregon në fundin e liruar të ndonjërit tra, do të paraqitet një dritare e vogël në të cilët do të shkruhen emrat e të gjjitha ndikimeve të liruara.

Me pruarjen e miut në pozitë që të tregon në fundi e shufrës së brezit të lartë,

kjartë shifet se në atë skaj janë liruar ndikimet “M3” dhe “T2” Pasi që lirimi i ndikimeve kryhet në raport me akset lokale të trajeve, gjatë lirimit të ndikimeve do të jetë ndihmesë që përmes komandës “ Dukshmëria ”, në pjesën e “dijalog box”-it në të cilin rregullohen mënyra e dukshmërisë së trajeve, të vendosni në gjendje të kyqur gjendjen e ndërprerësit “Akset lokale”. Krejt çka u tha më lartë më së miri do ta spejgojmë me shembullin e lirimit të ndikimeve në shtyllën e skajshme në këndin e majtë, e cila njëkohësisht i takon edhe rrafshit vertikal të ramit.

165


Shtylla e shënuar i takon ramit tërthor dhe gjatësor

Pasi që shtylla e skajshme është ashtu e orientuar, aksi lokal i saj “3” shtrihet normal në rrafshin e ramit tërthor (në drejtim të aksit global X), prandaj me lirimin e momentit të përkuljes “M3” në fundin e saj të lartë, paraqet lirimin e momentit të përkuljes në rrafshin e ramit tërthor.

Vendosja e simbolit të rrethit kjartë tregon se momenti i

liruar i përkuljes “M3” vepron në rrafshin e ramit të prezentuar tërthor

Vendosja e simbolit të dy trekëndëshave tregon se

momenti i liruar i përkuljes “M3” nuk vepron në rrafshin e ramit të prezentuar gjatësor

Nëse në një nyje lidhen shumë traje në fundet e të cilave është liruar momenti i përkuljes në rrafshin aktual të prezentimit, atëher programi në vet nyjen do të vendosë simbolin e rrethit të vogël i cili tregon “sharnjierë” të plotë në nyjen e dhënë.

166


Simboli i rrethit të vogël në vetë nyjen, tregon në fundet e të gjitha trajeve të cilat hyjnë në të,

është i liruar momenti i përkuljes në rrafshin aktual të prezentimit Në rast të ndonjë gabimi të bërë, shfuqizimi i ndikimit të liruar kryhet ashtu që në dialog box në gjendje të çkyçur vendosen të gjithë ndërprerësat dhe zgjedhet fundi i traut të dhënë. Në fundin e selektuar të traut atëher nuk do të vendoset asnjë simbol që do të tregonte se ai me pjesën tjetër të konstruksionit është i lidhur në mënyrë kompakte. Nëse është e nevojshme të lirohen disa prej ndikimeve në nyjen e cila gjindet mbrenda traut, atëher është e nevojshme së pari përmes komandës “ Ndarja e konturave ” (shiqo kapitullin “2.9.15”), në vendin e dëshiruar ta vendosni një nën nyje e cila prej njërit tra do ti krijon dy traje të reja. Me selektimin për lirimin e njërit prej fundeve të trajeve të posaformuar, keni mundësinë ta lironi ndikimi e zgjedhur në nyjen e dhënë. Opcionin e ndarjeve të konturave duhet shfrytëzuar edhe kur është e nevojshme ta lironi ndonjërin prej ndikimeve mbrenda elementit të traut në pikat prerëse me pjesët tjera të modeleve.

Nëse trau i brezit të poshtëm është i vizatuar me zgjedhjen

e pikave “1” dhe “2” atëher ai llogaritet si një njësi Lirimi i ndikimeve në tra në brezin e poshtëm, në vendin e pikave prerëse me diagonalet dhe vertikalet, të konstruksionit të paraqitur të kapriatës nuk është i mundur nëse më parë me anën e komandës “ Ndarja e konturave ” nuk e ndani në një varg të trajeve të vogla. Vërejtje: Në rast të modelimit të konstruksionit të kapriatës, nuk ka nevojë të përdorni komandën për lirimin e ndikimeve, me që është punë shumë më e lehtë nëse në setin mbi shënimet e traut, e vendosni në gjendje të kyqur ndërprerësin “SH/T”. Në këtë mënyrë është shumë më lehtë do të definoni tipin kapriatë të traut i cili mundet të pranoi vetëm nderjet aksiale.

167


3.1.6 Anashkalimi i trajeve Sikurse që thamë më parë në kapitullin “3.1.4.”, nëse trau i vizatuar e prenë ndonjë tra që më parë të vizatuar, ose konturën e ndonjërit element tjetër të konstruksionit, atëher gjatë llogarisë ai automatikisht do të ndahet në dy traje të rinj, respektivisht në vendin prerës do të futet një nyje. Pasi që në praktikë munden të paraqiten rastet kur trau është i nevojshëm të lidhet me elementet tjera të konstruksionit, vetëm në fillim dhe fundin e tij, për këtë arësy është paraparë komanda “ Anashkalimi ”. Me aktivizimin e saj, hyhet në procedurën standarde të selektimit. <0 sel.> Anashkalimi – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerje/eXtras/ Deselktimi/<fUnd>): Tani pritet preh shfrytëzuesit që ti selekton të gjitha trajet të cilave u është e nevojshme tju bashkangjiten karakteristikat se janë të anashkaluara, respektivisht se janë lidhura me pjesën tjetër të konstruksionit vetëm me fillimin dhe fundin e vet. Zgjedhja e nënopcionit “Fund” ose klikimi në tastin e djathtë të miut, tregon fundin e procedurës së selektimit, dhe në vijën komanduese do të paraqitet kjo përmbajtje: Anashkalimi i traut (<Po>/Jo): Zgjedhja e nënopcionit “Po”, krejt trajet e selektuara do ti quan të anashkaluara, derisa nënopcioni “Jo” shërben për heqjen dorë nga karakteristikat e dhëna më parë lidhur me anashkalimin për trajet e selektuara. Në të dyja rastet komanda do të përfundon kurse të gjitha trajet e anashkaluara do të theksohen veçmas. Rasti më i shpeshtë i trajeve të anashkaluara paraqitet të konstruksionet kapriatë nga çeliku, kur diagonalet anashkalohen në hapësirë.

Me vija të ndërprera, janë theksuar kjartë trajet e anashkaluara

3.1.7 Mbështetësi sipërfaqësor

Me zgjedhjen e kësaj ikone futemi në komandën për vendosjen e mbështetësit sipërfaqësor. Mbështetësitë sipërfaqësor më së shpeshti përdoren gjatë modelimit të trollit, respektivisht gjatë llogarisë së pllakave të themeleve në bazën elastike.

Vija komanduese fiton formën e vet standarde për vizatimin e vijës plotësisht të lirë poligonale: <-> Pika e parë e mbështetësit sipërfaqësor (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Set): Procedura e vendosjes së karakteristikave është e njejtë sikurse te pllakat, ndryshimi i vetëm është në dialog box-in i cili paraqitet në ekran gjatë aktivizimit të nënopcionit “Set” në vijën komanduese.

168


Pamja e dialog boxit për definimin e setave të të dhënave numerike

Një set i mbështetësit sipërfaqësor është i përcaktuar me tre parametra në “list box” të cilët përcaktojnë se a është pamundësuar apo jo çvendosja e mbështetësit në drejtim të akseve të tij lokale. R1 - është pamundësuar çvendosja në drejtim të aksit lokal “1” të mbështetësit sipërfaqësor, respektivisht është

mundësuar fitimi i reaksionit të mbështetësit në drejtim të aksit të tij lokal “1”. R2 - është pamundësuar çvendosja në drejtim të aksit lokal “2” të mbështetësit sipërfaqësor, respektivisht është

mundësuar fitimi i reaksionit të mbështetësit në drejtim të aksit të tij lokal “2”. R3 - është pamundësuar çvendosja në drejtim të aksit lokal “1” të mbështetësit sipërfaqësor, respektivisht është

mundësuar fitimi i reaksionit të mbështetësit në drejtim të aksit të tij lokal “1”. Këta tre parametra funksionojnë si ndërprerësa, respektivisht munden të kenë ose të ndaluar ose të lejuar çvendosjen. Nëse në fushën e përcaktuar është i shënuar shenji “√”, ai tregon se çvendosja është pamundësuar. Me klikimin e njëpasnjëshëm mbi këto fusha, hiqet dhe vendoset indikatori “√”. Përveç këtyre tre parametrave, një set i shënimeve përcakton edhe tri vlera në edit box-a: “K,R1”, “K,R2” dhe “K,R3”. Mu prej këtyre tri vlerave përcaktohet rezistenca e mbështetësave në çvendosje në drejtim të akseve të tyre lokale. Programi këto vlera i vendosë sipas “default”-it në vlera mjaft të mëdha (1E+10) të cilat stimulojnë rezistencë absolute. Gjithsesi se për aftësinë e çvendosjes mundeni të jepni vlerën e lirë me kusht që në drejtimin e çvendosjes së mbështetësit është vendosë indikatori “√” në list box-in. Në të kundërtën, edit boxi i dhënë do të ngrihet. Sistemi lokal koordinativ i mbështetësit sipërfaqësor plotësisht i përgjigjet sistemit të përshkruar më parë, lokal koordinativ të pllakave dhe mureve (shiqo kapitullin “3.1.1”). Gjithsesi se këtë komandë do ta shfrytëzoni më së shpeshti kur ta modeloni trollin nën pllakën e themeleve. Në këtë rast, është e nevojshme që për vlerën e parametrit “K,R3” të jepni koeficientin e tokës. Ky shënim mvaret prej kualitetit të trollit dhe mirret nga elaborati gjeomekanik. Në mungesë të kësaj të dhëne, si vlerë orientuese mund të mirret:

K,R3=σ,vërt./ s,vërt. σ,vërt. - vlera e vërtetë (e pritur) e nderjeve në troll s,vërt. - vlera e vërtetë (e pritur) e uljes së trollit Nëse psh. σ,vërt=200 KN/m2, kurse s,vërt=0,02 m, koeficienti i mbështetësit (trollit) do ta ketë vlerën orientuese: K,R3=200/0.02=10000 KN/m3. Sa ju përket vlerave të koeficientëve “KR1” dhe “KR2”, të cilëve ju pamundësohet çvendosja në drejtim të akseve lokale “1”, respektivisht “2”, edhe për ta është e nevojshme të ipet nëse jo edhe më të vogël prej vlerës së dhënë me atë në drejtim të aksit lokal “3”.

169


Gjatë pregatijes për llogari, programi për çdo nyje të rrjetës së elementeve të fundme do ta llogaritë sipërfaqen e cila i takon dhe do ti jepë shtangësin adekuate. Në këtë mënyrë do të modelohet sjellja elastike e trollit sipas modelit të “Vinkler”-it. Vërejtje: Mbështetësat elastik mos i vendosni jashtë gabaritit të pllakës, sepse një model i tillë do të jetë jo në rregull për llogari. Në rastet kur i llogaritni fundamentet të cilët përbëhen vetëm prej trajeve, trollin mos e modeloni sikurse sipërfaqësor por sikurse mbështetës vijor, sepse për atë model programi nuk mundet të përcakton shtangësinë adekuate të mbështetësave në nyjet e elementeve të fundme. 3.1.8 Mbështetësi vijor

Kjo komandë shërben për vendosjen e mbështetësave vijor në model. Me zgjedhjen e kësaj komande, vija komanduese fiton formën e vet standarde për vizatimin e polivijës së lirë:

<-> Pika e parë e mbështetësit vijor (Kontura/Drejt./Harku/<fUnd>/Set): Llogjika e vendosjes është e njejë sikurse edhe te trajet (gjithashtu është element vijor), me përjashtim se me zgjedhjen e nënopcionit “Set” fitohet pamje tjetër e dialog box-it për definimin e setave numerik të shënimeve.

Pamja e dialog box-it për definimin e setave të të dhënave numerike

Pasi që me program është mundësuar që mbështetësit vijor përmes urdhërit Gjenerimi ” më vonë të këthehen në mure (shiqo kapitullin “2.12.6”), për këtë arësye një set i të dhënave numerike për mbështetësit vijor është ndarë në dy pjesë të barabarta. Në njërin kur ata në model janë me të vërtetë mbështetësa (shënimet në pjesën e majtë të dialog box-it) dhe në të dytin të cilit i bashkangjiten eventualisht murit të gjeneruar (shënimet në pjesën e djathtë të dialog box-it). Prandaj sipas kësaj, mvarësisht prej rollit të mbështetësit vijor, programi do ti merr parasysh vetëm pjesën e shënimeve e cila i përgjigjet dedikimit në model. Me fjalë tjera nëse mbështetësi i dhënë vijor më vonë do të këthehet në mur, atëher shënimet në pjesën e majtë të dialog box-it do të injorohen plotësisht nga ana e programit. Gjthsesi se vlen edhe anasjelltas. Nëse mbështetësi i dhënë vijor në model me të vërtetë e ka rolin e mbështetësit, atëherë nga ana e programit është krejt një se sa është trashësia e murit dhe çfarë është kualiteti i materialit.

170


Karakteristikat e mbështetësave

Pjesa e dialog box-it e paraparë për definimin e karakteristikave të mbështetësave

Një set i mbështetësave vijor është përcaktuar me katër parametra në list box-in, të cilët përcaktojnë se a është pamundësuar apo jo çvendosja, respektivisht rrotullimi i mbështetësit në drejtim të akseve të tij lokale. R1 - është pamundësuar çvendosja në drejtim të aksit lokal “1” të mbështetësit vijor, respektivisht është mundësuar

fitimi i reaksioneve të mbështetësit në drejtim të aksit të tij lokal “1” R2 - është pamundësuar çvendosja në drejtim të aksit lokal “2” të mbështetësit vijor, respektivisht është mundësuar

fitimi i reaksioneve të mbështetësit në drejtim të aksit të tij lokal “2” R3 - është pamundësuar çvendosja në drejtim të aksit lokal “3” të mbështetësit vijor, respektivisht është mundësuar

fitimi i reaksioneve të mbështetësit në drejtim të aksit të tij lokal “3” M2 - është pamundësuar rrotullimi rreth të aksit lokal “2” të mbështetësit vijor, respektivisht është mundësuar fitimi i

momentit të inkastrimit të mbështetësit në drejtim të aksit lokal “2”. Këta katër parametra funksionojnë si ndërprerësa, respektivisht munden të kenë të pamundësuar ose të lejuar çvendosjen ose rrotullimin. Përveç këtyre katër parametrave, një set i shënimeve përcakton edhe katër vlera në edit box-a të cilët gjinden nga ana e djathtë e listës: “K,R2”, “K,R2”, “K,R3” i “K,M2”. Mundet që nga këto katër vlera të përcaktohet vlera e shtangësisë së mbështetësit në çvendosje dhe rrotullim në drejtim të akseve të tyre lokale. Programi sipas “default”-it i vendosë në vlerë mjaft të madhe (2E+20) e cila stimulon shtangësinë absolute. Sistemi lokal koordinativ plotësisht i përgjigjet përshkrimit të dhënë më parë lidhur me sistem lokal koordinativ për sistemin e trajeve (shiqo kapitullin “3.2.4”) kështu edhe ai përmes komandës “ Ndërrimi i S.L.K. ” mundet më vonë të ndërrohet. Për shkak të gjendjes më të lehtë në vet dialog box-in është dhënë skematikisht “default” pozita e sistemit lokal koordinativ për pozitën horizontale të mbështetësit vijor në model. Me ndihmën e komandës “ Dukshmëria ”, me vendosjen në gjendje të kyqur të ndërprerësit “Akset lokale në pjesën ku përcaktohet mënyra e dukshmërisë së mbështetësave vijor, prej programit mundet të kërkohet paraqitja e akseve lokale në vizatim. Në rastet e llogaritjes së trajeve të themeleve, me ndihmën e mbështetësave vijor mundet të modelohet edhe trolli. Atëher mbështetësit vijor vendosen nën trajet e themeleve, kurse parametrat të cilët përcaktojnë shtangësinë e çvendosjes vertikale (sipas “default”-it ky parameter është “K,R2”), është e nevojshme të marrin vlerat e koeficientëve të trollit, me rregulla të njejta sikurse që u spjegua për mbështetësa sipërfaqësor.

K,R2=σ,vërt./ s,vërt Gjithashtu është e nevojshme që edhe ndërprerësi “Trolli” të vendoset në gjendje aktive kurse në edit box “b=” të ipet vlera e saktë e gjerësisë e trakës, respektivisht të gjerësisë së traut nën të cilin është i vendosur mbështetësi vijor. Gjerësia e dhënë e trakës ndikon në koeficinetin e dhënë të trollit ashtu që gjatë llogarisë do të shumëzohet në mënyrë lineare me të. Në këtë mënyrë, koeficienti i dhënë i trollit gjatë llogarisë do të korigjohet në mënyrë të rregullt kurse

171


shënimi i dhënë mbi gjerësinë e trakës do të shfrytëzohet edhe në modullin e përpunimit të rezultateve. Përndryshe kur nga programi të kërkoni prezentimin e nderjeve në troll ai automatikisht do të pjestohet me gjerësinë e trakës (brezit shiritor), kështu që do të fitohen vlera reale të nderjeve në troll. Karakteristikat e mureve

Pjesa e dialog box-it e paraparë për definimin e karakteristikave

të murit i cili më vonë eventualisht do të gjenerohet Në pjesën e djathtë të dialog box-it gjinden shënimet të cilat përshkruajnë karakteristikat e murit i cili eventualisht do të gjenerohet gjatë procedurës së gjenerimit të entiteteve vertikale. Në edit box “d=” , jipet vlera e gjerësisë së murit, kurse në edit box-at tjerë karakteristikat e materialeve. Rëndësia e fushës komanduese “Materiali” si dhe kuptimet e shënimeve të cilët definojnë karakteristikat e materialit është krejt njësoj sikurse edhe te dialog box-et për definimin e setave të pllakave. Pas procedurës së gjenerimit të entiteteve vertikale, për gjenerimin e mureve do të krijohen setat e ri të shënimeve numerike, të cilët do ti bashkangjiten setave tjerë të pllakave dhe mureve të modelit. 3.1.9 Mbështetësi koncentrik

Kjo komandë shërben për vendosjen e mbështetësave koncentrik në model. Pasi që pozita e mbështetësave përcaktohet me vendosjen e pikës, për këtë arësy edhe vija komanduese pas zgjedhjes së kësaj komande e fiton formën e cila nuk i përgjigjet vendosjes së polivijës por për vendosjen e pikës:

<_> Mbështetësi koncentrik (Zgjedhja/<fUnd>/Set): Në fakt ekzistojnë dy mënyra për vendosjen e mbështetësave koncentrik. E para është kur ata vendosen veçmas, respektivisht zgjidhet një nga një pikë në vizatim, dhe mënyra e dytë është kur ata vendosen në mënyrë serike. Vendosja serike e mbështetësave koncentrik është mundësuar me aktivizimin e nënopcionit “Zgjedhja” prej vijës komanduese (shiqo kapitullin “2.5.5.”). <0 sel.> Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/Deselktimi/<fUnd>): Tani prej shfrytëzuesit pritet që të kryen selektimin e të gjitha nyjeve në ët cilat është e nevojshme të vendosen mbështetësat koncentrik. Procedura e selektimit dhe e deselektimit është plotësisht e njejtë sikurse edhe kur të selektohen objektet complete në komandat tjera (shiqo kapitullin “2.8”). Ndryshimi është vetëm në atë se tani nuk selektohen entitetet por pikat prerëse të tyre. Zjedhja e nënopcionit “fUnd” ose klikimi në tastin e djathtë të miut, programin do ta këthen në formën e vet elementare të vijës komanduese për zgjedhjen manuale të pikave. Të gjitha pikat e selektuara, pa marrë parasysh se a janë zgjedh veçmas apo në mënyrë serike, programi përkohësisht në vizatim do ti shënon me rrath të vegjël.

172


Me simbolet e rrathëve të vegjël, janë zgjedhur të gjitha vendet e zgjedhura

në të cilat është e nevojshme të vendosen mbështetësat koncentrik me karakteristika të njejta Pas përfundimit të zgjedhjes së pozitës së të gjitha pikave, në të cilat është e nevojshme të vendosen mbështetësat koncentrik me karakteristika të njejta, me zgjedhjen e nënopcionit “Set” prej vijës komanduese, hapet dialog box-i me pamje si vijon.

Pamja e dialog box-it për definimin e të dhënave numerike

Pasi që me program është mundësuar, që përmes komandës “ Gjenerimi ” mbështetësat koncentrik më vonë të zbërthehen në shtylla (shiqo kapitullin “2.12.6”), ky është një set i shënimeve numerike për mbështetësa koncentrik, gjithashtu i ndarë në dy pjesë të barabarta. Në njërën kur ata në model me të vërtet janë mbështetësa (shënimet në pjesën e majtë të dialog box-it) dhe në tjetrën kur ju bashkangjiten eventualisht shtyllave të gjeneruara (shënimet në pjesën e djathtë të dialog boxit). Prandaj mvarësisht prej rolit të mbështetësit koncentrik, programi do ti merr parasysh vetëm pjesën e shënimeve të cilat i përkasin dedikimit të tij në model.

173


Karakteristikat e mbështetësave

Pjesa e dialog boxit e paraparë për definimine karakteristikave të mbështetësit

Një set i mbështetsave koncentrik është i përcaktuar me gjashtë parametra në list box të cilët përcaktojnë se a është e penguar çvendosja apo jo, respektivisht rrotullimi i mbështetsave në drejtim të akseve të tyre lokale. R1 - është e penguar çvendosja në drejtim të aksit lokal “1” të mbështetsit koncentrik, respektivisht është mundësuar

fitimi i reaksionit të mbështetsit në drejtim të aksit të tij lokal “1”. R2 - është e penguar çvendosja në drejtim të aksit lokal “2 të mbështetsit koncentrik, respektivisht është mundësuar

fitimi i reaksionit të mbështetsit në drejtim të aksit të tij lokal “2. R3 - është e penguar çvendosja në drejtim të aksit lokal “3 të mbështetsit koncentrik, respektivisht është mundësuar

fitimi i reaksionit të mbështetsit në drejtim të aksit të tij lokal “3. M1 - është i penguar rrotullimi rreth aksit lokal “1” të mbështetsit koncentrik, respektivisht është mundësuar fitimi i

momentit të inkastrimit në drejtim të aksit të tij lokal “1”. M2 - është i penguar rrotullimi rreth aksit lokal “2” të mbështetsit koncentrik, respektivisht është mundësuar fitimi i

momentit të inkastrimit në drejtim të aksit të tij lokal “2”. M3 - është i penguar rrotullimi rreth aksit lokal “3” të mbështetsit koncentrik, respektivisht është mundësuar fitimi i

momentit të inkastrimit në drejtim të aksit të tij lokal “3”. Këta gjashtë parametra funksionojnë si ndërprerësa, respektivisht munden me pasë ose të penguar ose të lirë çvendosjen, respektivisht rrotullimin. Përveç kësaj, një set të shënimeve e përcaktojnë edhe gjashtë vlera në edit box-at të cilët gjinden nga ana e djathtë e list box-ave: “K,R1”, “K,R2”, “K,R3”, “K,M1”, “K,M2” dhe ”K,M3”. Mu prej këtyre gjashtë vlerave përcaktohet shtangësia e mbështetësave në çvendosje dhe rrotullim në drejtimin e akseve të tyre lokale. Programi këto shtangësi sipas “default”-it i vendos në vlerë mjaft të madhe (1E+10) e cila e stimulon shtangësinë absolute. Mvarësisht prej asaj se cilat çvendosje dhe rrotullime janë të penguara, respektivisht se cilat reaksione dhe momente mund të fitohen me llogari, në skicë në mes të dialog box-it, tregohet 3D pozita e tyre.

174


Vendi i paraparë për pamjen vizuele të pozitës së mundshme të

reaksioneve të mbëhtetsave dhe momenteve të inkastrimit Përmes grupit të ndërprerësave, të cilët gjinden nën këtë fotografi, mundeni të fitoni njërën prej pamjeve të definuara me program: Top – pamja prej së larti (paraqitja e rrafshit XY) Left – pamja majtas (paraqitja e rrafshit XY) Front – pamja përpara (paraqitja e rrafshit XZ) Default – prezentimi 3D 2D Dukje – prezentimi në rrafshin i cili është i përcaktuar me përmbajtjen momentale të dritares “2D dukja”, mu

para hapjes së këtij dialog box-i. Në këndin e majtë të dialog box-it definohet sistemi koordinativ lokal i mbështetësit koncentrik, respektivisht drejtimi dhe kahja e secilit reaksion.

Pjesa në të cilën kryhet prezentimi dhe ndërrimi i sistemit lokal koordinativ të mbështetësit koncentrik

Sipas default-it, programi këtë sistem lokal koordinativ e vendos në drejtim të sistemit global koordinativ të krejt modelit, me kusht që ofron mundësinë që edhe vet ta definoni pozitën plotësisht të lirë në hapësirë. Pozita e secilit prej akseve lokale është e përcaktuar me tre vektor në drejtim të akseve globale (vlera 1,0,0 përcaktojnë drejtimin e aksit global X). Këto vlera nuk munden direkt të ndërrohen në edit box-a dhe ato llogarohen mvarësisht prej vendosjes së sistemit lokal koordinativ, me ndihmën e komandave të cilat janë përcaktuar me program për këtë dedikim. Me aktivizimin e fushës komanduese “ Ort ”, programi përkohësisht del në vizatim, dhe prej vijës komanduese kërkon që së pari të përcaktoni origjinën e sistemit lokal koordinativ

175


Origjina e S.L.K: Pas zgjedhjes së pikës e cila përcakton fillimin e sistemit lokal koordinativ, programi nga vija komanduese kërkon që të jepni pikën e cila e përcakton fillimin e aksit lokal “1”. Pika nga aksi 1 i S.L.K.: Pas kësaj, kahja e aksit lokal “2” do të përcaktohet me normalen në pozitën e dhënë më parë të aksit lokal “1”. Pasi që nëpër një drejtëz mund të vendosen numër i pakufizuar i rrafsheve, patjetër duhet zgjedhur edhe një pikë e cila e cila përcakton rrafshin në të cilin shtrihen akset lokale “1” dhe “2”. Pika e cila përcakton rrafshin 1-2 të S.L.K.: Mvarësisht prej pozitës momentale të miut programi vazhdimisht do të vizaton në “drag mod” pozitën dhe orientimin e aksit lokal “2”. Pas zgjedhjes së kësaj pike sistemi lokal koordinativ i mbështetësit koncentrik do të jetë plotësisht i përcaktuar (aksi lokal “3” automatikisht vendoset në drejtimin normal me rrafshin e definuar më parë “1-2”). Me këthimin në dialog box, shënimet mbi vendosjen e sistemit lokal koordinativ të mbështetësit koncentrik do të azhurohen. Me ndihmën e fushës komanduese “ 2D dukja ” keni mundësinë që sistemi lokal koordinativ i mbështetësit koncentrik të fiton orientimin e sitemit lokal koordinativ i cili aktualisht vlen në dritaren “2D dukja”. Përndryshe atëher aksi lokal “1” e fiton orientimin e aksit lokal “X”, aksi lokal “2” e fiton orientimin e aksit lokal “Y”, kurse aksi lokal “3” e fiton orientimin e aksit lokal “Z”. Fusha komanduese “ Default ” është paraparë për shfuqizimin e orientimit të dhënë më parë të orientimit të sistemit lokal koordinativ. Me aktivizimin e saj, sitemi lokal koordinativ i mbështetësit koncentrik vendoset ashtu që gjithmonë ti përgjigjet sistemit global koordinativ të krejt modelit. Me aktivizimi i fushës komanduese “ OK ”, dialog box-i do të mbyllet kurse në vendet e vendosjes së mbështetësave koncentrik do të paraqiten simbolet grafike adekuate.

Në dukjen “3D dukja”, mbështetësat e vendosur koncentrik gjithnjë

prezentohen me simbolin në formë të piramidës së vogël. Me ndihmën e komandës “ Dukshmëria ”, me vendosjen në gjendje të aktivizuar të ndërprerësit “Akset lokale”, mundet që prej programit të kërkohet prezentimi i kahjeve të reaksioneve, për të gjitha çvendosjet e penguara, respektivisht rrotullimet.

176


Shigjetat e paraqitura padyshim paraqesin drejtimin

e penguar të çvendosjes dhe rrotullimit Sa i përket simboleve grafike, të cilët paraqiten në vendet e vendosjes së mbështetësave koncentrik, në dritaren “2D dukja” mund të paraqiten dy raste. Përndryshe kur për paraqitje aktuale në dritaren “2D dukja” është i vendosur niveli, atëher ata gjithmonë paraqiten me simbolin e katrorit të vogël.

Simboli i mbështetësit koncentrik, kur në dritaren “2D dukja” është prezentuar niveli aktual.

Nëse prapëseprap për paraqitje aktuale në dritaren “2D dukja” është i paraqitur rami, atëher në të vendoset simboli i cili tregon në vet karakterin e mbështetësit koncentrik.

Ky simbol tregon pengimin e rrotullimit dhe dy çvendosjet në rrafshin e ramit të prezentuar aktual. Ky simbol vendoset edhe kur akset lokale të mbështetësave koncentrik nuk shtrihen në rrafshin e ramit të prezentuar aktual, por vetëm me kusht që të jenë të penguara të tri çvendosjet dhe rrotullimet.

Ky simbol tregon pengimin e rrotullimit dhe vetëm të një çvendosjeje në rrafshin e ramit të prezentuar aktual.

Ky simbol tregon pengimin e rrotullimit në rrafshin e ramit të prezentuar aktual.

Ky simbol paraqet pengimin e çvendosjes në dy drejtime në rrafshin e ramit aktual të prezentuar, përderisa rrotullimi është i lejuar.

Ky simbol paraqet pengimin e çvendosjes vetëm në një drejtim në rrafshin e ramit aktual të prezentuar, përderisa rrotullimi është i lejuar.

Ky simbol tregon se mbështetësit të dhënë nuk i janë penguar të gjitha çvendosjet dhe rrotullimet, dhe se me këtë rast asnjë aks i tij lokal nuk shtrihet në rrafshin e ramit aktual të prezentuar.

177


Vërejtje: Të theksojmë se shënimet lidhur me sistemin koordinativ lokal të mbështetësit koncentrik i bashkangjiten setit të tyre, kështu që ato nuk mund të ndërrohen me ndihmën e urdhërit “ Ndërrimi i S.L.K. " (kjo komandë është paraparë për ndërrimin e sistemit lokal koordinativ vetëm për elementet vijore: trajeve, mbështetësit vijor, etj.). Dmth ndërrimi i sistemit lokal koordinativ për mbështetësit koncentrik kryhet me ndërrimin e shënimeve adekuate në setin e shënimeve numerike të cilat i bashkangjiten. Karakteristikat e shtyllave

Pjesa e dialog box-it të paraparë për definimin e karakteristikave

të shtyllave të cilat eventualisht do të gjenerohen Në këndin e djathtë të dialog box-it gjinden shënimet me të cilat përshkruhen karakteristikat e shtyllave të cilat më vonë eventualisht do të gjenerohen në procedurën e gjenerimit të entiteteve vertikale. Pasi që pas procedurës së gjenerimit të entiteteve vertikale do të krijohen setat e ri të shënimeve numerike, këto shënime janë plotësisht analoge me shënimet të cilat ipen gjatë definimit të setave të trajeve. Ndryshimi i vetëm është në atë se këtu nuk mund të definohen shtyllat me prerje tërthore të ndryshueshme, prerjet shumëpjesëshe prej materialeve të ndryshme si dhe shufrat e tipit kapriatë. Gjithsesi se këto karakteristika munden më vonë tju bashkangjiten shtyllave të gjeneruara, kur ato bëhen me të vërtetë elemente tra të konstruksionit. 3.1.10 Sipërfaqet e kurbëzuara Sipërfaqet e kurbëzuara shërbejnë për vendosjen e elementeve të kurbëzuara të konstruksionit dhe ngarkesave në model. Dmth sipërfaqet e kurbëzuara nuk janë pjesë as e konstruksionit e as të ngarkesave, por ato shërbejnë për përcaktimin e kurbës së entiteteve në model. Secila prej këtyre sipërfaqeve është e përcaktuar me formën e vet të projektuar në rrafshin bazë dhe lartësinë në raport me rrafshin bazë. Me program janë paraparë këto tipe të sipërfaqeve të kurbëzuara: sfera, koni, cilindri dhe spirala.

Forma e projektuar e sferës në rrafshinë bazë është rreth i plotë

Forma e projektuar e konit në rrafshinë

bazë është rreth i plotë

178


Forma e projektuar e cilindrit në rrafshinë bazë është katërkëndësh

Forma e projektuar e spiralës në rrafshinë bazë është unazë gjysëm harkore

Secila prej sipërfaqeve të parapara me program nuk duhet medoemos të qëndroi gjithmonë normal në rrafsh, por ajo mundet të ketë pozitë plotësisht të lirë në hapësirë. Pozita e sipërfaqeve të kurbëzuara në hapësirë është e përcaktuar me pjerrtësinë e rrashit të vet bazë dhe orientimin e lartësisë së vet.

Rrafshi bazë i sferës është vendosur

pjerrtas në hapësirë

Rrafshi bazë i sferës është horizontal

mirëpo lartësia është dhënë në drejtimin negative në raport me rrafshin bazë

Procedura e krijimit të pjesëve të kurbëzuara të konstruksionit dhe ngarkesave zhvillohet në mënyrë plotësisht të njejtë për të gjitha tipet e sipërfaqeve të kurbëzuara: - Së pari elementi i dhënë i konstruksionit, respektivisht ngarkesës, vizatohet në formën e projektuar në rrafshin bazë

të figures, kurbëzimin e së cilës më vonë do ta merr. - Me ndihmën e komandave adekuate definohet gjeometria e sipërfaqes së dhënë të kurbëzuar. - Në fund, selektohen të gjithë entitetet të cilët duhet të marrin kurbëzimin e definuar më parë të sipërfaqes së

kurbëzuar. Me përfundimin e procedurës së cekur më parë, të gjithë entitetet e selektuar do të fitojnë asi transformimi hapësinor që me gjeometrinë komplete të tyre ti takojnë sipërfaqes së kurbëzuar të cilës i janë bashkangjitur. Këtë lloj të entiteteve të transformuara i quajmë të “evoluar”. Entitetet e evoluar nuk duhet të plotësojnë krejt sipërfaqen e kurbëzuar, por vetëm një pjesë të saj. Me këtë rast forma e projektuar e entiteteve të evoluara në rrafshin bazë mundet me qenë plotësisht e lirë. Kushti i vetëm, që ndonjë element të jetë i evoluar, është që ai me tërë gjeometrinë të jetë mbrenda gabaritit të rrafshit bazë të sipërfaqes së kurbëzuar të dhënë.

179


Pllaka e evoluar në sferë e fitoi formën e paraqitur

Njëkohësisht janë evoluar edhe trajet e vendosur si dhe pllaka unazore

Pasi që me program është mundësuar që si pamje aktuale në dritaren “2D dukja” të vendoset edhe forma e zhvilluar e sipërfaqes definuar më parë (shiqo kapitujt “2.14.1” dhe “2.14.5”), kjo në disa raste mundet me qenë më lehtë që së pari të definohet gjeometria e sipërfaqes së kurbëzuar e pastaj me zgjedhjen e pikave në dritaren “2D dukja”, menjëher të definoni gjeometrinë e kurbëzuar të elementit të dhënë të konstruksionit, respektivisht ngarkesës. Duke marrë parasysh se programi gjatë definimit të gjeometrisë së sipërfaqeve të kurbëzuara kërkon domosdo edhe selektimin e entiteteve për evoluim, kështu që nuk do të mundeni të krijoni sipërfaqe plotësisht të zbrazët. Në atë rast në rrafshin bazë të sipërfaqes së kurbëzuar e vizatoni një element ndihmës sipërafqësor ose entitet vijor i cili do të evolohet, e pastaj me selektimin e tij kur të definoni pamjen ndihmëse të sipërfaqes së zhvilluar, lirisht e fshini.

Me selektimin e pllakës ndihmëse të evoluar, është

definuar pamja e formës së zhvilluar të sipërfaqes së kurbëzuar

Me fshierjen e pllakës ndihmëse më parë të evoluar, është

fituar sipërfaqja e zbrazët e kurbëzuar

Kur për pamje aktuale në dritaren “2D dukja” është vendosur forma e zhvilluar e ndonjërës prej sipërfaqeve të kurbëzuara të definuara më parë, atëher në këtë dritare, tregohet edhe rrjeta ndihmëse, e cila kjartë tregon në formën e dhënë dhe pamjen e definuar, gjithnjë do të zgjedhë pikat të cilat paraqesin projeksionin e gjatësive të vërteta në rrafshin bazë të sipërfaqes së kurbëzuar. Me rastin e zgjedhjes së pikave me dhënjen e koordinatave, do të vlenë sistemi lokal koordinativ, në të cilin akset lokale X dhe Y shtrihen në rrafshin bazë të sipërfaqes së kurbëzuar, përderisa aksi lokal Z është në drejtim të normales ndaj rrafshit bazë.

180


Gjatë zgjedhjes së pikave në dritaren “2D dukja”, do të vlenë rregulli se munden të zgjidhen vetëm pikat të cilat gjinden mbrenda radiusit të shtrirjes së sipërfaqeve të kurbëzuara, respektivisht mbrenda rrjetës së vendosur të vijave ndihmëse. Në të kundërtën programi do të jep vërejtjen adekuate.

Të theksojmë se rrjeta e vijave ndihmëse nuk ka kurrëfar lidhje me rrjetën e elementeve të fundme e cila do të gjenerohet gjatë llogaritjes. Ajo praktikisht shërben vetëm për orientimin në hapësirën ku gjindet dhe deri ku shtrihet sipërfaqja e kurbëzuar. Përveç kësaj kjo rrjetë mundet të shërbej edhe për zgjedhjen precize të pikave me ndihmën e OSNAP kriteriumit, kurse dendësia e saj do të përcakton definimin e koordinatave të entiteteve të evoluar. Programi gjatë krijimit të sipërfaqeve të kurbëzuara, dendësinë e rrjetës së vijave ndihmëse e vendos sipas “default”-it, kurse Ju mundeni më vonë ta ndryshoni, me ndihmën e komandës “ Editimi i sipërfaqeve ” (shiqo kapitullin “3.1.10.6”). 3.1.10.1 Sfera Me zgjedhjen e komandës “ Sipërfaqet e kurbëzuara ” -> “ Sfera ”, hyhet në procedurën e definimit të gjeometrisë së kësaj sipërfaqeje të kurbëzuar, në rrafshin e saj bazë. Pasi që forma e sferës në bazë është rreth, programi për këtë arësye nga vija komanduese do të kërkon që së pari të përcaktoni qendrën e rrethit, e pastaj edhe rrezen e tij. Qendra e bazës së sferës: Pika nga baza e sferës: Zgjedhja e kësaj pike, njëkohësisht do të përcakton edhe ramjen (pjerrtësinë) e rrafshit bazë në hapësirë. Në mënyrë që gjeometria e sferës të jetë plotësisht e përcaktuar, mbetet që të japim edhe lartësinë e saj në drejtim normal prej rrafshit bazë. Lartësia e sferës (hmax=3.0000) <3.0000>: Lartësia e sferës mundet të përcaktohet ose me zgjedhjen e pikës së lirë në hapësirë ose me dhënjen e vlerave numerike prej tastaturës. Me klikimin në tastin e djathtë të miut arrihet deri te përvetsimi i vlerës së ofruar sipas “default”-it, e cila vlerë i përgjigjet rrezes së dhënë të sferës. Vlera e dhënë pozitive do të përcakton orientimin e sferës në kahjen e vektorit pozitiv normal në rrafshin bazë, kurse negative në kahjen e kundërt. Pasi që tani gjeometria e sipërfaqes së kurbëzuar është e përcaktuar plotësisht, programi hynë në procedurën e selektimit të entiteteve të cilët duhet ta pranojnë kurbëzimin e sipërafqes së dhënë të kurbëzuar. <0 sel.> Sip. e kurbëzuar – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/ Deselektimi/<fUnd>): Procedura e selektimit zhvillohet në mënyrë plotësisht të njejtë sikurse edhe në komandat tjera të programit (shiqo kapitullin “2.8”). Me klikimin në tastin e djathtë tregohet fundi i procedurës së selektimit, pas së cilës komanda do të

181


përfundon, kurse entitetet e selektuar më parë, të cilët plotësojnë kushtin për evoluim do të kurbëzohen. Pëndryshe kushti për entitetet e selektuara është që me krejt gjeometrinë e tyre të gjindet mbrenda gabaritit të rrafshit bazë.

Trau i selektuar horizontal nuk do të evoluohet sepse nuk bjen me krejt gjeometrinë e tij në gabaritin e rrafshit bazë

Gjithsesi se entitetet për evoluim nuk duhet të gjinden vetëm në rrafshin bazë të sipërfaqes së kurbëzuar, por kudo qoftë në hapësirë. Kushti i vetëm është që projeksioni i tyre në rrafshin bazë të sipërfaqes së kurbëzuar të gjindet mbrenda gabaritit të rrafshit bazë.

Shembull drastik është kur për evoluim selektohet pllaka e cila gjindet mbi sferën e dhënë, por projeksioni i saj prapëseprap

gjindet mbrenda gabaritit të rrafshit bazë të sipërfaqes së kurbëzuar 3.1.10.2 Koni Urdhëri “ Koni ” punon njësoi sikurse komandat e përshkruara më parë për definimin e sferës. Ndryshimi i vetëm është te përcaktimi i lartësisë së konit, sepse për këtë figure mundet të ipet lartësi plotësisht e lirë, përderisa ajo te sfera është e kufizuar me rrezen e saj. 3.1.10.3 Tuneli Pasi që forma e projektuar e cilindrit në rrafshin bazë është e formës katërkëndëshe, me zgjedhjen e komandës “ Tuneli ” hyhet në procedurën e definimit të katërkëndëshit. Pika e parë e vijës së mesme të cilindrit:

182


Mënyra e vizatimit të projeksionit drejtëkëndësh të tunelit në rrafshin bazë, plotësisht i përgjigjet vizatimit të drejtëkëndëshit, kur prej vijës komanduese zgjidhet nënopcioni “Shiriti” (shiqo kapitullin “2.6.2.”). Pika e dytë e vijës së mesme të tunelit: Gjerësia e bazës së tunelit: Gjerësia e cilindrit mundet të përcaktohet me zgjedhjen e shiritit të lirë në hapësirë, ose me dhënjen e vlerave numerike prej tastaturës. Në të dyja rastet, zgjedhja e këtyre tri pikave njëkohësisht e përcakton edhe pjerrtësinë e rrafshit bazë në hapësirë. Në mënyrë që gjeometria e tunelit të jetë plotësisht e përcaktuar, mbetet që të japim edhe lartësinë e saj në drejtim të normales me rrafshin bazë. Lartësia e tunelit (hmax=3.0000) <3.0000>: Lartësia e tunelit mundet të përcaktohet ose me zgjedhjen e pikes së lirë në hapësirë ose me dhënjen e vlerave numerike prej tastaturës. Me klikimin në tastin e djathtë do të sjellë deri te aprovimi i vlerës “default”, e cila i përgjigjet gjysmës së gjerësisë së tunelit. Vlera e dhënë pozitive do të përcakton orientimin e tunelit në drejtimin pozitiv të vektorit të normales në rrafshin bazë, kurse ajo negative në drejtimin e kundërt. Pasi që tani gjeometria e tunelit është plotësisht e përcaktuar, procedura e mëtutjeshme e selektimit të entiteteve të cilët duhet të pranojnë kurbëzimin e tij, është plotësisht e njejtë sikurse edhe te sipërfaqet tjera të kurbëzuara. 3.1.10.4 Spirala Pasi që pamja e projektuar e spirales në rrafshin bazë është e unazës gjysëmrrethore, kjo me zgjedhjen e komandës “ Spirala ” hyhet në procedurën e definimit të kësaj gjeometrie.

Në vizatim janë shënuar tri pika, të cilat është e nevojshme të jipen

gjatë përcaktimit të gjeometrisë së projektuar të spirales ne rrafshin bazë Qendra e bazës së spirales: Pas zgjedhjes së qendrës së spirales (pika “1”), programi do të kërkon që të ipet pika e cila përcakton rrezen e jashtme (pika “2”) Pika fillestare në harkun e jashtëm (Inverze): Këtu me pikë fillestare nënkuptohet ajo pikë prej së cilës fillon të rritet, respektivisht të zvogëlohet, lartësia e spirales. Pasi që këtu ipet gjysëmrrethi, në vijën komanduese është prezent edhe nënopcioni “Inverze”. Me zgjedhjen e njëpasnjëshme zgjedhni që të vendosni njërin prej dy gjysëmrrathëve të mundshëm në raport me vijën e cila përcaktohet me pozitën e pikave “1” dhe “2”.

183


Kur ta keni zgjedhur pikën fillestare në harkun e jashtëm, programi do të kërkon ta përcaktoni edhe pikën në gjysëmrrethin e mbrendshëm (pika “3”). Pika nga harku i mbrenshëm (Inverze): Në vijën komanduese është prezente edhe më tutje nënopcioni “Inverze”, kështu që me zgjedhjen e tij mundeni që edhe në këtë moment të fitoni figurën në pasqyrën e gjysëmrrethit të definuar. Zgjedhja e këtyre tri pikave, njëkohësisht do të përcakton edhe pjerrtësinë ndaj rrafshit bazë në hapësirë. Në mënyrë që gjeometria e spirales të jetë plotësisht e përcaktuar, mbetet që të japim edhe lartësinë e saj në drejtim normal me rrafshin bazë. Lartësia e spirales: Për lartësinë e spiralesmundet të ipet vlera e lirë, pas së cilës programi do të hynë në procedurën e selektimit të entiteteve të cilët duhet të marrin kurbëzimin e saj, në mënyrë plotësisht të njejtë sikurse edhe te sipërfaqet tjera të kurbëzuara. 3.1.10.5 Sipërfaqja ekzistuese Me ndihmën e kësaj komande keni mundësinë që entiteteve të selektuara tju bashkangjitni kurbëzimin e ndonjë sipërfaqeje të krijuar më parë. Me zgjedhjen e komandës “ Sipërfaqja ekzistuese “, programi nga vija komanduese do të kërkon të selektoni entitetin i cili ka evaluator, respektivisht entitetin i cili që më parë është kurbëzuar. <0 sel.> Sipërfaqja e kurbëzuar - Selektimi: Procedura e selektimit është e veçant, respektivisht mundet të zgjidhet një nga një entitet i evoluar. Pas përfundimit të selektimit të entitetit të evoluar, programi do të merr gjeometrinë e sipërfaqes së kurbëzuar të saj. Tani praktikisht keni ardhë në situatë sikurse të kishit krijuar, përmes komandave adekuate, edhe njëherë gjeometrinë e asaj sipërfaqeje të njejtë. <0 sel.> Sipër. e kurbëz. – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerje/eXtras/ deSelektimi/<fUnd>): Dmth edhe tani është e nevojshme, në mënyrë plotësisht të njejtë sikurse edhe te krijimi i sipërfaqeve të reja të kurbëzuara, ti selektoni të gjitha enetitetet të cilat duhet të të marrin kurbëzimin e sipërfaqes së dhënë. Kjo komandë ka përdorim sidomos te krijimi i parë i sipërfaqeve të kurbëzuara, kur gabimisht nuk selektohen të gjithë entitetet të cilët duhet tju japim kurbëzimin e caktuar. 3.1.10.6 Editimi i sipërfaqeve Me ndihmën e komandës “ Editimi i sipërfaqeve ”, keni mundësinë që sipërfaqes së kurbëzuar të zgjedhur tja ndërroni ndonjë prej parametrave të cilët definojnë gjeometrinë e saj. Prej vijës komanduese, programi do të kërkon që të selektoni një prej entiteteve të evoluara, sipërfaqen e së cilës do të dëshironi ta editoni. <0 sel.> Sipërf. e kurbëzuar - Selektimi: Pas përfundimit të selektimit një nga një, programi do të hap dialog boxin pamja e të cilit mvaret prej tipit të sipërfaqes së kurbëzuar, kurbëzimin e të cilës e ka marr entiteti i selektuar.

184


Pamja e dialog box-it për editimin e sferës

Në pjesën e djathtë të dialog box-it paraqitet skematikisht dukja e sipërfaqes së dhënë të kurbëzuar, dhe ate si në rrafshin bazë, ashtu edhe në prerje. Të theksojmë se nëse rrafshi bazë i sipërfaqes së kurbëzuar është vendosur pjerrtas në hapësirë, ajo në këtë dialog box do të tregohet sikurse të jetë horizontale. Në pjesën e majtë të dialog box-it, gjinden shënimet të cilat e përcaktojnë sipërfaqen. Me klikimin e miut në njërin nga edit box-at në fund të dialog box-it shënohet edhe kuptimi i parametrit të dhënë dhe kufinjtë e vlerave të cilat mund të ipen. Gjeometria e sipërfaqeve të kurbëzuara Gjeometria e sferës është e përcaktuar me rrezen në rrafshin bazë të saj (“ r = ”) dhe ky është shënimi i vetëm i cili mund të ndërrohet në këtë dialog box. Shënimet mbi lartësinë e sferës (“ h = ”) dhe rrezen e krejt sferës (“ R = ”) janë të lidhur kështu ndërrimin e njërës vlerë ndikon në vlerën tjetër. Dhënja e lartësisë së sferës, e cila është më e vogël se rrezja e saj në rrafshin e bazës, praktikisht do të thotë se rrafshi i mesit të krejt topit nuk gjindet në rrafshin bazë por dikund nën të. E njëjta gjë vlen edhe për rastin kur për rrezen e sferës jipet vlera e cila është më e madhe se rrezja e saj në rrafshin bazë. Shënimet mbi rrjetën e vijave ndihmëse Edhe njëherë do të theksojmë se rrjeta e vijave ndihmëse nuk ka kurrëfar lidhje me rrjetën e elemeneteve të fundme e cila do të gjenerohet para llogarisë. Me ndihmën e grupit të ardhshëm të shënimeve ndikohet në dukjen e rrjetës ndihmëse. nr – numri i ndarjeve radiale respektivisht numri në sa ndarje rrethore do të ndahet sfera nh – numri i ndarjeve tangenciale, respektivisht sa rrathë koncentrik do të vendosen në sferë Vendosja e check box-it “Ekuidistanca e rrjetës” në gjendje të aktive, sjellë deri te distancat e njejta të rrjetës në hapësirë, përderisa çkyçja e tij tregon se distanca e rrjetës do të jetë e njejtë në projeksionin e saj në rrafshin bazë. Në rast se janë evoluar shumë entitete në vizatim me anën e lakores së dhënë, atëher përmes check box-it “Bashkangjitju të gjithave” keni mundësinë që ndërrimet e kryera në këtë dialog box tju bashkangjitni të gjitha entiteteve, ose vetëm atyre të selektuara. Në rast se në vizatim ekziston vetëm një entitet i cili i takon sipërafqes së kurbëzuar të dhënë, ky check box do të jetë jo aktiv. Përndryshe pasi që në kuadër të kësaj komande selektohet vetëm njëri prej entiteteve të evoluar, me vendosjen e këtij check boxi në gjendje aktive, ndërrimet e kryera do tju bashkangjiten të gjithë entiteteve të sipërfaqes së kurbëzuar të dhënë. Mirëpo në rastin kur ai është i vendosur në gjendje pasive, atëher me daljen nga ky dialog box do të krijohet një sipërfaqe e re e kurbëzuar, sipas shënimeve të dhëna në këtë check box. Entiteti i selektuar do të evolohet sipas shënimeve të dhëna rishtas, kurse të gjithë të tjerët do ta mbajnë gjeometrinë e sipërfaqes së kurbëzuar të definuar më parë.

185


Të gjitha spjegimet e mëparshme për editimin e sferës, vlejnë edhe për tipet tjera të sipërfaqeve të kurbëzuara. Në tekstin e mëtutjeshëm do ti theksojmë vetëm dallimet dhe specifikat për secilën sipërfaqe të paraparë me program.

Dukja e “dialog box”-it për editimin e konit

Gjeometria e konit është e përcaktuar me rrezen në rrafshin e bazës së saj (“ r = ”), dhe shënimet mbi lartësinë e konit (“ h = ”). Rrezja nuk mund të ndërrohet, derisa lartësinë mundemi ta japim të lirë.

Dukja e dialog boxit për editimin e cilindrit

Roli i parametrave të cilët e definojnë gjeometrinë është i njejtë sikurse sikurse te sfera, me përjashtim se kuptimi i parametrave të cilët e paraqesin dendësinë e rrjetës është tjetër. dL – distanca e gjysëmrrathëve koncentrik në kuptimin gjatësor. Ky shënim jipet në njësitë e gjatësisë (m). nr – numri i ndarjeve radiale, respektivisht numri se në sa pjesë do të ndahet gjysëmrrethi i cili përcakton se në sa

pjesë do të ndahet gjysëmrrethi i cili e përcakton gjeometrinë e cilindrit në kuptimin tërthor.

186


Dukja e “dijalog box”-it për editimin e spirales

Gjeometria e spirales është e përcaktuar me rrezen e jashtme dhe të mbrendshme në rrafshin e bazës (“ R1 = ” i “ R2 = ”), dhe shënimet mbi lartësinë e spirales (“ h = ”). Shënimet mbi rrezen e jashtme dhe të mbrendshme nuk munden të ndërrohen, derisa për lartësinë e spirales mundet të ipet vlerë plotësisht e lirë. Vërejtje: Mos jepni rrjetë tepër të dendur të vijave ndihmëse, sepse ajo mundet ta ngadalësoi shpejtësinë e punës së programit. Me default është vendosur dendësia e rrjetës e mjaftueshme për shumicën e rasteve. Vërejtje: Do të theksojmë se me ndihmën e urdhërit “Editimi i sipërfaqeve, mundet të selektohet edhe rami cilindrik (shiqo kapitullin “2.13.5”). 3.1.11 Fazat e ndërtimit Me ndihmën e komandës të cilën do ta përshkruajmë në këtë kapitull, keni mundësinë ta përshkruani ndërtimin në faza të konstruksionit. Kjo komandë ka përdorim të madh sidomos te ndërtimet montazhë të konstruksioneve. Fazat e ndërtimit duhet ti kuptojmë si mundësi që në një datotekë të definoni shënimet për një varg të modeleve të pavarura. Në kuadër të një modeli mundeni të definoni numër të lirë të fazave të ndërtimit. Me vendosjen e njërës prej tyre si aktuale, në vizatim paraqiten entitete të cilat i takojnë asaj, derisa entitetet prej fazave tjera bëhen për momentin të padukshme. Hapja e fazave të reja, dhe vendosja e fazës aktuale, kryhet përmes komandës “ Fazat e ndërtimit ”. Konstruksioni Në ndërtimin në faza, përveç mundësisë së shtimit të elementeve të reja të cilat nuk janë vendosur në fazën paraprake, patjetër duhet siguruar edhe heqjen e entiteteve të cilët kanë ekzistuar në fazën paraprake. Këtë do ta spjegojmë në shembullin e ramit njëkatësh.

187


Faza 1: Montimi i shtyllave

Faza 2: Montimi i traut me vendosjen e mbajtësve

Faza 3: Heqja e mbajtësit

Përveç kësaj, tek konstruksionet montazhë është rast i rregullt që një entitet i njejtë në faza të ndryshme, fiton si forma të ndryshme ashtu edhe karakteristika të ndryshme të materialit. Këtë do ta spjegojmë në shembullin e traut të thjeshtë.

188


Faza 1: Prerja tërthore e traut përbëhet vetëm prej profilit të çelikut

Faza 2: Prerja tërthore e traut përbëhet prej profilit të çelikut dhe pllakës së betonit

Faza 3: Prerja tërthore e traut përbëhet prej profilit të çelikut dhe

pllakës së betonit, mirëpo tani me modull të zvogëluar të elasticitetit për shkak të analizës së ndikimeve të rrjedhjes së betonit

Në mënyrë që të sigurohet sjellja fleksibile e modelit në faza të ndryshme, në program është përvetsuar koncepcioni se baza e entiteteve është unike në nivel të krejt modelit, respektivisht vlenë në të gjitha fazat e definuara të ndërtimit. Kjo dmth se për secilin entitet, pa marrë parasysh se a paraqet ai pjesë të konstruksionit apo të ngarkesës, mbahet lista e

189


shënimeve e cila flet për atë se në cilën fazë ai paraqitet e në cilën jo. Kjo praktikisht do të thot se me fshierjen e ndonjë entiteti ai do të largohet prej modelit, kështu që nuk paraqitet në asnjë fazë të definuar. Njësoi vlen edhe për listën e shënimeve numerike, e cila është unike për krejt modelin. Përndryshe, ndërrimi i shënimeve numerike do të ketë ndikim në të gjitha entitetet të cilëve ai i është bashkangjitur, pa marrë parasysh fazën në të cilën entiteti i dhënë paraqitet. Për ndërrimin e parametrave të cilët tregojnë se në cilat faza paraqiten, është paraparë komanda “ Ndërrimi i fazave të ndërtimit ”. Krejt këtë çka u tha më lartë do ta spjegojmë në shembullin e treguar më parë të ramit njëkatësh dhe traut të thjeshtë. Për heqjen e mbajtësave në fazën e “3”, nuk duhet të shfrytëzohet komanda “ Fshierja “, por duhet që shtyllave dhe mbajtësave të tyre të definohen që të paraqiten në tri fazat, rigelit të paraqitet në fazat “2” dhe “3”, derisa për mbajtësat dhe mbështetësat e tyre duhet të ipet që të paraqiten vetëm në fazën “2”. Në shembullin e traut të thjeshtë në secilën fazë të ndërtimit duhet definuar traun e ri i cili paraqitet vetëm në të, dhe secilit ti bashkangjiten setat e ri të shënimeve numerike. Dmth traut i cili paraqitet vetëm në fazën “1” duhet bashkangjitur numrin rendor të setit “1”, traut i cili paraqitet vetëm në fazën “2” duhet bashkangjitur numrin rendor të setit “2”, traut i cili paraqitet vetëm në fazën “3” duhet bashkangjitur numrin rendor të setit “3”. Me këtë rast setit të të dhënave numerike “1” i janë bashkangjitur karakteristikat e profilit I të çelikut, setit të të dhënave numerike “2” i janë bashkangjitur karakteristikat e prerjes tërthore të traut të cilat përbëhen prej profilit të çelikut dhe pllakës së betonit, kurse seti i shënimeve “3” është plotësisht i njejtë sikurse seti “2”, me përjashtim se tani për shkak të analizës së ndikimeve të rrejdhjes së betonit, modulli i elasticitetit të betonit të pllakës është zvogëluar për vlerën e duhur. Ngarkesa Lista e rasteve të ngarkesave është e përbashkët për krejt modelin, respektivisht rastet e ngarkesave janë të njejta për të gjitha fazat e definuara të ndërtimit. Sa i përket entiteteve të cilat përfaqësojnë ngarkesat, për ata vlejnë rregulla krejt të njejta sikurse edhe për elementet e konstruksionit. Dmth për secilin entitet të ngarkesave mbahet lista e shënimeve e cila tregon se në cilat faza ai paraqitet. Sipas kësaj hekja e ngarkesave në ndonjërën prej fazave, nuk kryhet me komandën “Fshieje”, sepse kjo do të rezulton hekjen edhe prej fazave në të cilat ajo është e nevojshme të vepron, por përmes komandës “ Ndërrimi i fazave të ndërtimit ” entiteti i selektuar i ngarkesave prezentohet se në cilat faza ai duhet të jetë prezent. Sikurse që tham në fillim të këtij kapitulli, secilën prej fazave të definuara të ngarkesave, duhet kuptuar si model në veti, me çrast të gjithë ata kanë listë të përbashkët të definuar të rasteve të ngarkesave. Dmth edhe në kuadër të llogaritjes së krejt modelit, do të zhvillohen aq llogaritje të posaçme sa edhe faza të ndërtimit të jenë të definuara. Gjatë llogaritjes së secilës prej fazave, në kuadër të secilit rast të ngarkesave, në model vendosen të gjitha ngarkesat të cilat i takojnë fazes së dhënë, sikurse edhe ngarkesat e dhëna në fazën paraprake, mirëpo me shenjën negative (me kahje të kundërt të veprimit). Me rezultatet e fituara të llogaritjes në secilën prej fazave, i shtohen edhe ndikimet adekuate të fituara gjatë llogaritjes së fazes paraprake. Prandaj, në secilën prej fazave ipen të gjitha ngarkesat të cilat veprojnë në të, respektivisht duhet të akumulohen ngarkesat ngarkesat prej të gjitha fazave paraprake. Në këtë mënyrë gjatë llogaritjes secila fazë do të jetë e ngarkuar vetëm me diferencën e ngarkesës e cila vepron në të, kurse rezultatet do ti përgjigjen veprimit real të konstruksionit. Ky koncepcion mundëson punë shumë më të lehtë gjatë dhënjes së ngarkesave të nevojshme nëpër faza. Krejt çka u tha më parë do ta spjegojmë me shembullin e një trau të thjeshtë ngarkesa e njëtrajtshme e së cilit prej fazes në fazë rritet për 2 kN/m’.

190


Edhe pse ky shembull nuk ka shumë kuptim në praktikën inxhinierike, e zgjedhëm që në mënyrë figurative të spjegojmë funksionimin e programit. Gjatë llogarisë do të fitohen këto rezultate: Faza e I-rë: M1 = q1 * l2 / 8 = (- 3) * 82 / 8 = -24 kNm Faza e II-të: M2 = (q2 - q1) * l2 / 8 + M1 = [- 5 – ( -3)] * 82 / 8 + (-24) = -40 kNm Faza e III-të: M3 = (q3 – q2) * l2 / 8 + M2 = [- 7 – ( -5)] * 82 / 8 + (-40) = -56 kNm E njejta gjë vlenë edhe për ngarkesat vetiake. Përndryshe, pasi që me program është mundësuar llogaritje automatike të ngarkesave prej veprimit të ngarkesës vetiake (shiqo kapitullin “3.2.1”), kurse lista e ngarkesave është e përbashkët për të gjitha fazat e ndërtimit, ky koncepcion nuk do të sjellë deri te ndikimi i shumëfishtë i tij në kuadër të secilës fazë. Do të marrim përsëri shembullin e traut të thjeshtë, me prerje tërthore drejtëkëndëshe të betonit b/d=20/40 cm. Kërkesa për llogaritje automatike të ngarkesës vetiake, në kuadër të ratsit të njejtë të ngarkesave, praktikisht nuk do të thotë se në secilën fazë taru është i ngarkuar me ngarkesën njëtrajtësisht të shpërndarë g = 0,2 * 0,4 * 25 = 2 kN/m’. Faza e I-rë: M1 = g1 * l2 / 8 = (- 2) * 82 / 8 = -16 kNm Faza e II-të: M2 = (g2 - g1) * l2 / 8 + M1 = [- 2 – ( -2)] * 82 / 8 + (-16) = -16 kNm Faza e III-të: M3 = (g3 – g2) * l2 / 8 + M2 = [- 2 – ( -2)] * 82 / 8 + (-16) = -16 kNm Dmth edhe në kuadër të secilës prej fazave, ngarkesa vetiake do të ndikon vetëm njëher. 3.1.11.1 Definimi i fazave të ndërtimit Me zgjedhjen e komandës “ Fazat e ndërtimit ”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Konstruksioni”, hapet dialog boxi me pamje si vijon.

191


Dukja e dialog box-it për definimin e fazave të ndërtimit

Në listën e treguar, e cila gjindet në pjesën e majtë të dialog box-it, secila prej fazave të definuara është e përcaktuar me numrin rendor të saj (kolona “N°”) dhe emërtimin (kolona “Faza e ndërtimit”). Emërtimi i fazes së ndërtimit ipet me klikimin e thjeshtë të miut në fushën e dhënë dhe me dhënjen e përmbajtjes së dëshiruar prej tastaturës. Me ndihmën e fushës komanduese “ Shto ” kryhet futja në listë e fazës së re, me numrin rendor i cili është për një më i madhë se deri atëher i fundit në listë. Gjatë dhënjes së fazës së re mundet të shfrytëzohet edhe mundësia e krijimit të fazës së re e cila ka përmbajtje plotësisht të njejta me ndonjërën prej atyre të cilat janë definuar më parë. Përndryshe nëse check box-in “Me kopjim” e vendosni në gjendje aktive (në katrorin e vogël është i vendosur simboli “√”), atëher faza e re e dhënë do të ketë përmbajtje plotësisht të njejtë me fazën e cila ishte aktive në momentin e aktivizimit të komandës “Shto”. Check box-i “Me kopjim” sipas default-it është i vendosur në gjendje aktive, duke marrë parasysh se në rastet më të shpeshta në praktikë, faza e re e ndërtimit përveç elementeve të reja përmban edhe elemente të fazës paraprake. Në rastin kur check box-i “Me kopjim” është i çkyqur, fusha komanduese “Shto” do të punon sikurse edhe në dialog box-at tjerë, respektivisht do të hapet faza e re (e zbrazët) e ndërtimit. Fusha komanduese “ Fshieje ” punon njësoj sikurse edhe në dialog box-at tjerë, me çrast nëse për fshierje selektoni fazën e entiteteve të cilët paraqiten vetëm në të, programi do të jep vërejtjen adekuate.

Me zgjedhjen e fushës komanduese “ OK ” vie deri fshierja e fazes së selektuar, me çrast prej modelit do të hiqen të gjithë entitetet të cilët paraqiten vetëm në atë fazë. Fusha komanduese “ Cancel ” është paraparë për hekjen dorë nga fshierja. Përmes fushave komanduese “ Lartë ” dhe “ Poshtë ” mundësohet ndryshimi i renditjes së fazave në listë. Veprimi zhvillohet ashtu që së pari klikohet në kuadër të rendit në ët cilën gjindet faza të cilës është e nevojshme ti ndërrohet pozita në listë, e pastaj aktivizohet tasti adekuat. Zgjedhja e fazes aktuale bëhet me klikimin e thjeshtë të miut në cilën do pozitë të dialog box-it në kuadër të rendit. Ai rend theksohet me ngjyrë të posaçme, dhe në atë mënyrë theksohet faza e cila është aktive. Me klikimin në fushën komanduese “ OK ”, dialog box-i humbet prej ekranit kurse në model (nëse ka) paraqiten të gjithë entitetet të cilët i janë bashkangjitur asaj faze të ndërtimit. Të gjithë entitetet të cilët mëpastaj do të vizatohen, pa marrë parasysh se a paraqesin ata pjesë të konstruksionit ose ngarkesë, do ti bashkangjiten fazes aktuale të ndërtimit.

192


Ikona për ndërrimin e fazes së ndërtimit

Në ikonën,përmes së cilës aktivizohet komanda “Ndërrimi i fazes së ndërtimit” gjithnjë do të shkruhet numri rendor i fazes aktuale të ndërtimit. Ndërrimi i shpejtë i fazes aktuale, mundet të arrihet edhe prej listës së mbyllur e cila aktivizohet me klikimin e miut mbi shigjetën, e cila gjindet nga ana e djathtë e ikonës së prezentuar.

Lista për ndërrimin e fazës aktuale të ndërtimit

3.1.11.2 Ndërrimi i fazë së ndërtimit

Me ndihmën e komandës “ Ndërrimi i fazës së ndërtimit ”, keni mundësinë që entiteteve të selektuar në mënyrë të lirë tiu ndërroni shënimet të cilat tregojnë në pjesëmarrjen e tyre në faza të caktuara. Me zgjedhjen e kësaj komande, hyhet në procedurën standarde të selektimit.

<0 sel.> Ndërrimi i fazës së ndërtimit – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerje/eXtras/ Deselektimi/<fUnd>): Pas përfundimit të selektimit, klikimi i djathtë i miut do të tregon zgjedhjen e nënopcionit “fund” pas së cilës gjë do të paraqitet dialog box-i me pamje si vijon.

193


Pamja e “dijalog box”-it për definimin e shënimeve të entiteteve të zgjedhur në faza të caktuara

Dialog box-i i treguar ka pamje të njejtë si edhe dialog boxi për definimin e fazave të ndërtimit. Në këtë dialog box nuk do të futen e as të hiqen fazat, dhe ai përmban aq rende sa ka faza të definuara të ndërtimit. Ekzistimi i simbolit “ ” në kolonën “ ⇓ ”, tregon se entitetet e selektuar gjinden në kuadër të fazës së dhënë apo jo. Me klikimin e njëpasnjëshëm në kuadër të cilit do pozicion të rendit, të cilin janë parqitur shënimet për fazën e dhënë, do të sjellë derit te vendosja dhe hekja e indikatorit “ ”. Ekzistimi i indikatorit “ ” tregon se entitetet e selektuar i takojnë fazës së dhënë. Në rast se ndonjëri prej entiteteve të selektuar i takojnë fazës së dhënë, e disa jo, atëher simboli do të ketë pamje të zbehtë “ ”. Mu kjo pamje e simbolit tregon se në fazën e dhënë nuk gjinden të gjitha entitetet e selektuara, por vetëm disa prej tyre. Nëse me klikimin e miut nuk ndërroni këtë pamje të simbolit, kjo do të tregon se entitetet e selektuar duhet të përmbajnë shënime mbi atë se i takojnë fazës së dhënë si edhe para aktivizimit të kësaj komande. Kur i keni kryer të gjitha ndërrimet e nevojshme, e aktivizoni fushën komanduese “ OK ”, pas së cilës dialog boxi do të jetë i mbyllur, kurse programi për të gjitha entitetet e selektuara do ti azhuron shënimet të cilat flasin mbi atë se ju takojnë fazave të caktuara. Mënyra e punës me komandat për definimin e fazave të ndërtimit do të spjegohet në dy shembujt e ardhshëm. Shembulli i ramit njëkatësh Në vizatimin e zbrazët, do ti vendosim të dy shtyllat dhe mbështetësit e tyre.

Në kuadër të fazës aktuale “1”, janë vendosur shtyllat dhe mbështetësit

194


Tani përmes komandës “ Fazat e ndërtimit ”, së pari do të japim emrin e fazës e fazës “1”, e pastaj përmes fushës komanduese “ Shto ” do të shtojmë fazën e re.

Faza e re është dhënë me shfrytëzimin e opcionit “Me kopjim”

Pasi që check box-i “Me kopjim” ka qenë i vendosur në gjendje aktive, kjo në kuadër të fazës së II-të do të gjinden edhe të gjitha elementet paraprake të vendosura në kuadër të fazës “1”.

Faza fillestare e fazës “2”, plotësisht i përgjigjet përmbajtjes së fazës “1”

Do të vizatojmë tranzversalen, shtyllën dhe mbështetësin e tij.

195


Pasi që aktuale është faza “2”, elementet e vendosur të konstruksionit do ti bashkangjiten vetëm asaj

Me ndihmën e komandës “ Fazat e ndërtimit ”, do të shtojmë edhe fazën e tretë.

Edhe faza e tretë është shtuar me shfytëzimin e opcionit “Me kopjim”

Gjendja fillestare e fazës “3”, plotësisht i përgjigjet përmbajtjes së fazës “2”

Pasi që vetëm në kuadër të fazës “3” është e nevojshme të hiqet shtylla dhe mbështetësi i saj, nuk guxojmë ta fshiejmë me komandën “ Fshierje ”, sepse në atë mënyrë këto elemente do të fshiheshin prej fazës “2”. Për kët arësye do të shfrytëzojmë komandën “ Ndërrimi i fazave të ndërtimit ”, dhe do ti selektojmë vetëm këto dy elemente të konstruksionit. Pas kësaj do të hapet dialog box-i me pamje si vijon.

196


Në bazë të vendosjes së simbolit “ ”, kjartë shifet se të dy

entitetet e selektuar i takojnë fazës “2” dhe fazës “3”. Kjo tregon, tani është e nevojshme që shtylla e selektuar më parë dhe mbështetësi i saj të largohen vetëm prej fazës “3”

Me klikimin e thjeshtë të miut, në kuadër të cilitdo pozicion të

rendit të tretë, prej kolonës “⇓” do të largohet simboli Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog box-i do të mbyllet, kurse në vizatim do të kemi gjendjen e dëshiruar për fazën aktuale “3”.

Pamja definitive e konstruksionit në fazën e tretë

197


Shembulli i traut të thjeshtë me prerje tërthore mikste Në vizatimin e zbrazët, do të vendosim traun dhe mbështetësit e saj. Në kuadër të setit të traut “1” do të definojmë se prerja tërthore e saj është e përcaktuar me gjeometrinë e i profilit dhe se materiali është çelik.

Në kuadër të fazës aktuale “1”, është vendosur trau i çelikut me I profil dhe të mbështetësat

Tani përmes komandës “ Fazat e ndërtimit ”, së pari do ti japim emrin fazës “1”, e pastaj përmes fushës komanduese “ Shto ” do të shtojmë fazën e re.

Faza e re është shtuar me shfrytëzimin e opcionit “Me kopjim”

Pasi që check box-i “Me kopjim” ka qenë i vendosur në gjendje aktive, kjo në kuadër të fazës së II-të do të gjinden edhe të gjitha elementet e vendosura më parë në fazën “1”.

198


Faza fillestare “2”, plotësisht i përgjigjet përmbajtjes së fazës “1”

Pasi që tani është e nevojshme të ndërrohet prerja tërthore e traut, ashtu që ai të bëhet mikst vetëm në fazën “2” , për këtë arësye nuk guxojmë ta ndërrojmë prerjen tërthore të traut përmes komandës “ Ndërrimi i setave ” (shiqo kapitullin “3.3.1”), sepse në atë mënyrë edhe trau në fazën “1” do të ishte mikst të cilën gjë nuk e dëshirojmë. Kështu as fshierja e traut në fazën “2” nuk do ta zgjidhte problemin, sepse në atë rast trau do të largohet edhe prej fazës “1”. Për këtë arësye është e nevojshme të aktivizohet komanda “ Ndërrimi i fazave të ndërtimit ”, dhe të selektohet vetëm trau. Pas kësaj, do të hapet dialog box-i me pamje si vijon.

Në bazë të simbolit të vendosur “ ”, kjartë shifet se trau i selektuar i takon fazës “1” dhe “2”.

Dmth tani është e nevojshme që traun e selektuar ta largojmë vetëm prej fazës “2”.

Me klikimin e thjeshtë, në kuadër të cilitdo pozicion të rendit të dytë, prej kolonës “⇓” do të largohet simboli

199


Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dijalog box-i do të mbyllet, kurse në vizatim do të paraqiten vetëm mbështetësit të cilët i takojnë fazës së I-rë dhe të II-të.

Në kuadër të fazës “2”, tani ekzistojnë vetëm mbështetësit

Tani do të vizatojmë traun e ri, mirëpo do ti japim set të ri të të dhënave numerike. Në kuadër të setit të dhënë të të dhënave numerike numër “2”, do ta definojmë prerjen tërthore të traut e cila përbëhet prej I profilit të çelikut dhe pllakës së betonit.

Pasi që për fazë aktuale është vendosur trau me prerje mikste do tja bashkangjesim vetëm asaj

Me ndihmën e komandës Ndërrimi i fazave të ndërtimit ”, do ta shtojmë edhe fazën e tretë.

200


Edhe faza e tretë është shtuar me ndihmën e opcionit “Me kopjim”

Faza fillestare “3” plotësisht i përgjigjet përmbajtjes së fazës “2”

Pasi që tani është e nevojshme të ndërrohet prerja tërthore e traut, ashtu që pjesës së betonit ti ipet modull më i vogël i elasticitetit, për këtë arësye prap do ta aktivizojmë komandën “ Ndërrimi i fazave të ndërtimit ”, dhe do ta selektojmë vetëm traun. Pas kësaj hapet dialog box-i me pamje si vijon.

Në bazë të simboleve të vendosur “ ”, kjartë shifet se trau i selektuar i takon fazës “2” dhe “3”.

Dmth tani është e nevojshme që trau i selektuar të largohet vetëm prej fazës “3”

201


Me klikimin e thejshtë të miut në kuadër të cilitdo pozicion të

rendit të tretë, prej kolonës “⇓” do të largohet simboli Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog box-i do të mbyllet, kurse në vizatim do të paraqiten vetëm mbështetësat të cilët i takojnë fazës së I-rë, II-të dhe III-të.

Në kuadër të fazës “3” tani ekzistojnë vetëm mbështetësit

Tani do të vizatojmë traun e ri, mirëpo atij do ti japim set të ri të të dhënave numerike. Në kuadër të setit të shtuar të shënimeve numerike numër “3”, do të definojmë prerjen tërthore e cila plotësisht i përgjigjet setit “2”, mirëpo pllakës së betonit do tja zvogëlojmë modullin e elasticitetit në vlerën e nevojshme.

202


Pasi që fazë aktuale është faza “3”, është vendosur trau me prerje tërthore

me modull të elasticitetit të betonit të zvogëluar, i cili bashkangjitet vetëm asaj.

3.2 Ngarkesat Të gjitha ngarkesat të cilat me program ipen me ndihmën e komandave prej menysë “ Ngarkesat ”, ju bashkangjiten rastit aktual të ngarkesave. Me rastin e ngarkesave kuptojmë gjendjen në model në të cilin në një rast të caktuar ndikon numër i lirë i ngarkesave. Në vijën statusore, në këndin e majtë të poshtëm të ekranit, gjithmonë është e shkruar informata lidhur me numrin rendor dhe titullin e rastit aktual të ngarkesave. Pasi që në praktikë shpesh paraqitet nevoja për llogari të posaçme me rastin e veprimit të rasteve të ndryshme të ngarkesave (përhershme, shfrytëzuese, e posaçme, etj.), me program është mundësuar definimi i rasteve të ndryshme të ngarkesave. Prej këtyre rasteve të definuara të ngarkesave elementare, më vonë është e mundur të bëhen kombinimet e tyre gjatë veprimit të njëkohshëm të tyre. Për ndryshim nga elementet konstruktive, të dhënat numerike mbi ngarkesat nuk mbahen përmes listës së setave por çdo ngarkese të vizatuar direk i bashkangjiten një varg i të dhënave të nevojshme numerike. Pasi që ngarkesat në program mbahen përmes intenzitetit dhe kahjes së veprimit të tyre, ky organizim i ruajtjes së shënimeve mundëson që në kuadër të komandave për manipulim me elementet e vizatimit (kopjimi, pasqyrimi, rrotullimi, etj.), përveç pozitës së veprimit të ngarkesës të transformohet edhe vet vektori i cili përcakton kahjen dhe veprimin e ngarkesave.

Pasqyrimi aksial i ngarkesës së dhënë në fundin e majtë të ramit,

me ndihmën e komandës “ Pasqyrim ”, ka sjellë deri te pamja në pasqyrim edhe të vet vektorëve të veprimit të ngarkesave

203


Për të gjitha ngarkesat vlen principi i superponimit, respektivisht ngarkesat e njëjta munden në mes veti të bashkohen me kusht që mos të kenë kahje të njejtë të verimit të vektorit të ngarkesave. Me ngarkesa të njejta nënkuptojmë dy ngarkesa sipërfaqësore, dy ngarkesa vijore ose dy ngarkesa koncentrike.

Me superponimin e dy ngarkesave koncentrike, është mundësuar

veprimi i njëkohshëm i forcës horizontale dhe vertikale në nyjen e njejtë Në rast se përveç pozitës së ngarkesës së dhënë, përputhet edhe vektori i veprimit të tyre, nuk do të vie deri te superponimi i ngarkesave, por ngarkesa ekzistuese do të zëvendësohet me ngarkesën e dhënë së fundi.

Me dhënjen e ngarkesës së re mbi atë ekzistuesen, e cila ka kahje të njejtë të

vektorit të veprimit, është ardhë deri te zëvendësimi në atë pjesë të ngarkesës ekzistuese me atë të dhënë së fundi

Përveç ngarkesave standarde të forcave dhe momenteve, të cilat kanë mundësi të veprojnë në sipërfaqe, përgjatë vijës së dhënë ose në një pikë të modelit, me program munden të analizohen edhe ndikimet temperaturale në pllaka dhe traje, ndikimet prej ngarkesave të lëvizshme, çvendosjes së mbështetësave si dhe prej ndikimit të paranderjes.

204


Vërejtje: Ngarkesat sipërfaqësore, vijore dhe koncentrike në vizatim prezentohen me simbole grafike adekuate në formë të shigjetave. Madhësinë e këtyre shigjetave mundeni vet ti rregulloni përmes tasteve funksional si më poshtë: “ F9 ” – Klikimi i njëpasnjëshëm në këtë tast sjellë deri te zmadhimi i shigjetave të cilat në vizatim paraqesin

ngarkesë koncentrike. “ F10 ” – Klikimi i njëpasnjëshëm në këtë tast sjellë deri te zmadhimi i shigjetave të cilat në vizatim paraqesin

ngarkesë vijore. “ F11 ” – Klikimi i njëpasnjëshëm në këtë tast sjellë deri te zmadhimi i shigjetave të cilat në vizatim paraqesin

ngarkesë sipërafqësore. Klikimi i njëkohshëm në tastin “ Alt ”, dhe njërin nga tastet e cekur më lartë, sjellë deri te efekti i kundërt, respektivisht deri te zvogëlimi i shigjetave për tipin e dhënë të ngarkesave. Tasti funksional “ F12 ” është paraparë për heqjen dorë nga veprimet paraprake të skalimit dhe këthimin në madhësinë e shigjetave të definuara me “default”. 3.2.1 Definimi i rasteve të ngarkesave Me zgjedhjen e komandës “ Rastet e ngarkesave ” e cila gjindet në kuadër të menysë “Ngarkesa”, hapet dialog boxi me pamje si vijon:

Pamja bazike e dialog boxit për definimin e rasteve të ngarkesave

Në listën e treguar, secili prej rasteve të definuar të ngarkesave është i përcaktuar me numrin e vet rendor (kolona “N°”), titullin (kolona “Titulli”) dhe indikatorin “√” (kolona “g”), i cili tregon në atë se në rastin e ngarkesës a do të bashkangjitet edhe pesha vetiake apo jo. Emri i nagrkesës ipet me klikimin e thjeshtë të miut në fushë dhe me dhënjen e emrit të dëshiruar prej tastaturës. Me klikimin e njëpasnjëshëm të miut në fushën në kuadër të kolonës “g” do të vie deri te vendosja ose hekja e indikatorit “√”. Ekzistimi i indikatorit “√” tregon në atë se për rastin e dhënë të ngarkesës do të mirret parasysh edhe pesha vetiake apo jo. Pesha vetiake e pllakave dhe mureve llogarohet si prodhim i peshës vëllimore të dhënë për materialin e bashkangjitur dhe trashësisë së tyre: g = γ * t, deri sa për traje vlenë shprehja: g = γ * A1 , ku A1 është sipërfaqja e prerjes tërthore të traut. Nëse për peshë vëllimore të ndonjë elementi ipet vlera zero, pesha vetiake e atij elementi nuk do të llogarohet pa marrë parasysh se ekziston indikatori “√”. Me ndihmën e fushës komanduese “ Shto ” kryhet futja e rasteve të reja të ngarkesave me numrin rendor i cili është për një më i madhë se rasti i fundit i dhënë deri atëherë. Me rastin e përpilimit të rastit të ri të ngarkesave, ka mundësi që të krijohet rast i cili ka shënime plotësisht të njejta sikurse edhe ndonjë rast i dhënë deri atëherë. Nëse check box-in “Me kopjim” e vendosni në gjendje të kyqur (në katrorin e vogël duhet të jetë i vendosur simboli “√”), atëher rasti i ri i

205


dhënë i ngarkesës ka shënime të njejta sikurse edhe rasti i cili ishte aktiv mu para aktivizimit të fushës komanduese “Shto”. Përveç titullit, dhe gjendjes së parametrit “g”, rastit të ri të ngarkesës në vizatim do ti bashkangjiten edhe të gjitha ngarkesat të cilat janë definuar në kuadër të rastit të krijuar më parë të ngarkesës. Kjo mundësi e futjes së rasteve të reja të ngarkesave, me pasqyrimin e atyre ekzistuese ka aplikim kur me ndryshime shumë të vogla në rastin ekzistues krijohet rasti i ri i ngarkesës. Në rastin kur check box-i “Me kopjim” është i çkyqur, fusha komanduese “Shto” do të punon sikurse edhe në dialog box-at tjerë, respektivisht do të hapet rast i ri i zbrazët i ngarkesave. Fusha komanduese “ Fshiej ” punon sikurse edhe në dialog box-at tjerë, me çrast në rast se për fshierje e selektoni ndonjërin rast të ngarkesave i cili nuk është i zbrazët (ekzstimi i markerit “ ” në kolonën “⇓” tregon se në rastin e dhënë në vizatim ka të bashkangjitur edhe ndonjë ngarkesë), programi do të jep vërejtjen:

Zgjedhja e fushës komanduese “ OK ” do të sjellë deri te fshierja e rastit të selektuar të ngarkesës, me çrast edhe prej vizatimit do të hiqen të gjitha ngarkesat të cilat i përkasin rastit të dhënë, përderisa fusha komanduese “ Cancel ” është paraparë për hekjen dorë nga fshierja. Me ndihmën e fushave komanduese “ Lartë ” dhe “ Poshtë ” është mundësuar ndërrimi i rradhitjes së ngarkesave në listë. Procedura zhvillohet ashtu që së pari klikohet në kuadër të rendit të ngarkesës të cilës është e nevojshme ti ndërrohet pozita në listë, e pastaj aktivizohet tasti adekuat. Zgjedhja e rastit aktual të ngarkesës kryhet me klikimin e thjeshtë të miut mbi cilëndo pozitë në list box-a në kuadër të atij rendi. Ai rend theksohet me ngjyrë të posaçme dhe në atë mënyrë theksohet se cili rast i ngarkesave është aktiv. Me klikimin në fushën komanduese “ OK ”, dialog box-i hiqet prej ekranit, në vijën statusore shkruhet numri rendor dhe emri i rastit aktual të ngarkesës, kurse në model (nëse ekzistojnë) paraqiten ngarkesat të cilat i përkasin rastit të dhënë të ngarkesave. Të gjitha ngarkesat të cilat mëtutje do të vizatohen do ti bashkangjiten rastit të dhënë të ngarkesave.

Ndërrimi i rastit aktual të ngarkesave mundet të kryhet prej listës së mbyllur,

e cila gjindet në sipërfaqen e paraparë për ikona. Ndërrimi i rastit aktual të ngarkesave mbi këtë listë mundet të kryhet në mënyrë transparente, respektivisht gjatë kohës së ekzekutimit të komandave tjera. Nëse ndërrimi i rastit aktual të ngarkesës kryhet gjatë procedurës së vendosjes së ndonjë ngarkese, atëher ngarkesa e dhënë do ti bashkangjitet rastit të ngarkesës i cili ishte aktual mu para vendosjes së tij.

206


Në listën e prezentuar e cila hapet me klikimin e miut në shigjetën nga ana e djathtë e saj, përveç të gjitha rasteve të definuara të ngarkesës, në vendin e parë do të gjindet edhe “0. Ngarkesa totale”.

Me vendosjen për rast aktual “Ngarkesa totale”, në vizatim do të prezentohen të gjitha ngarkesat të cilat janë të definuara në model

Kur për rast aktual është vendosur ngarkesa totale, nuk do të mundeni të definoni raste të reja të ngarkesave sepse nuk ka mundësi të dihet se cilit rast duhet bashkangjitur. Roli i vendosjes së rastit të ngarkesës totale si aktual është që të kontrollohen të gjitha të dhënat mbi ngarkesat dhe që të njejtat eventualisht të korigjohen. 3.2.2 Definimi i kombinimit të ngarkesave Nëse modelin e krijuar dëshironi që ta llogaritni sipas teorisë së rendit të II-të, në modullin për përpunimin e rezultateve nuk do të mundeni që të krijoni kombinime lineare të rezultateve të fituara prej rasteve themelore të ngarkesave, të cilat janë llogaruar sipas teorisë së rendit II-të. Për këtë arësye edhe në këtë modull është konstruktuar komanda për definimin e kombinimit të ngarkesave gjatë veprimit të përnjëhershëm të rasteve themelore të ngarkesave. Në rast se kërkoni që të bëhet llogaria sipas teorisë së rendit I-rë, të gjitha kombinimet eventuale në këtë modull gjatë llogarisë do të injorohen, respektivisht llogaria do të kryhet vetëm për rastet themelore të ngarkesave kurse kombinimet e definuara vetëm do të përcillen në modullin për përpunimin e rezultateve të llogarisë. Me zgjedhjen e komandës “ Kombinimi i ngarkesave ”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Ngarkesa”, hapet dialog boxi me pamje si vijon.

Pamja e dialog boxit për definimin e kombinimit të ngarkesave

Në listë boxin e majtë, janë treguar të gjitha rastet themelore të ngarkesave, të cilat deri në momentin e hyrjes në dialog box janë krijuar. Prej kësaj del përfundimi se këtë urdhër duhet aktivizuar tek atëher kur do të definohen të gjitha rastet themelore të ngarkesave. Roli i list boxit të majtë do të spjegohet më vonë, kur do të spjegojmë mënyrën automatike të krijimit të kombinimeve të mundshme, derisa list boxi i djathtë shërben për definimin një nga një të kombinimeve.

207


Definimi një nga një i ngarkesave List boxi i djathtë përmban aq kolona sa është numri i rasteve themelore të ngarkesave të dhëna deri atëher. Fusha komanduese “ Shto ” shërben për futjen e kombinimeve të reja në listë, dhe punon me princip të njejtë sikurse edhe në dialog boxat tjerë, derisa fusha komanduese “ Fshiej ” mundëson largimin prej listës kombinimet e selektuara. Fushat komanduese “ Lartë ” dhe “ Poshtë ” shërbejnë për ndërrimin e pozitës momentale të kombinimeve në listë.

Pjesa e dialog boxit është paraparë për paraqitjen e kombinimeve të krijuara

Kombinimi i veprimit të përnjëhershëm të veprimit të rasteve themelore të ngarkesave definohet në kuadër të një rreshti dhe atë ashtu që në kolonat përveç rasteve themelore të ngarkesave, të cilat hyjnë në kombinim, jipen edhe vlerat e multiplikatorit (multiplikatori nuk mundet të ipet vetëm në rastet kur ngarkesat janë rezervuar për konstruimin e vijave influente, sepse ato nuk munden të kyçen në asnjë kombinim). Përndryshe në kombinim do të hyjnë edhe të gjitha ngarkesat themelore për të cilat është dhënë multiplikatori, dhe atë ashtu që intenziteti i të gjitha ngarkesave në kuadër të ngarkesave themelore do të shumëzohet me multiplikatorin. Në bazë të vlerave të muliplikatorit programi vet gjeneron emërtimin e kombinimit por Ju gjithsesi se mundeni më vonë të ndërroni me editim emërtimet e vendosura në kolonën “Titulli”.

Në bazë të multiplikatorëve të dhënë, programi vet e gjeneroi emërtimin e kombinimit

Në rastet kur ka numër të madh të ngarkesave themelore, list boxi do të jetë i ngushtë për ti prezentuar njëkohësisht të gjitha kolonat të cilat ju përgjigjen të gjitha rasteve të dhëna të ngarkesave themelore. Atëher përmes lëvizjes horizontale mundet të ndërrohet paraqitja momentale e kolonave në kuptimin horizontal. Definimi automatik i kombinimeve Pasi që në rastet reale në praktikë, numri i rasteve të ngarkesave themelore mundet me qenë shumë i madhë, e me këtë edhe numri i kombinimeve të nevojshme të veprimit të përnjëhershëm të tyre, mundet me qenë i tillë që për definimin një nga një të tyre të duhet shumë kohë. Në mënyrë që tju lehtësojmë sa më shumë që të jetë e mundur punën, e kemi zhvilluar procedurën me të cilën relativisht lehtë mundeni në mënyrë automatike ti definoni të gjitha kombinimet e nevojshme.

208


Në list boxin e majtë, për secilën prej rasteve themelore të ngarkesave, janë paraparë edhe dy kolona në të cilat jipen parametrat të cilët do të definojnë rrjedhën automatike të definimit të ngarkesave. Në kolonën “St” (Status), me klikimin e miut në kuadër të secilit rend, vendoset dhe hiqet simboli “√”. Nëse në kolonën “St” është i vendosur simboli “√”, kjo tregon se ngarkesa e dhënë do të hynë në të gjitha kombinimet të cilat do të krijohen automatikisht. Nëse fusha është e zbrazët, kjo tregon se ngarkesa e dhënë do të hynë vetëm në raste të caktuara të kombinimeve, sipas kushteve të cilat shfrytëzuesi ja ka dhënë. Statusin nuk do të mundeni ta ndërroni vetëm për rastet e ngarkesave të rezervuara për konstruktimin e vijave ndikuese (për këto ngarkesa rreshti komplet i shënimeve do të jetë i ngrirë, respektivisht jo aktiv për punë). Nën këtë list box shënohet informata mbi numrin e përgjithshëm të kombinimeve të cilat në atë moment munden të krijohen.

Me dhënjen e kushteve se rasti i parë duhet me qenë në të gjitha kombinimet,

numri i mundshëm i kombinimeve u zvogëlua nga 15 në 8 Ky numër i kombinimeve mvaret prej numrit të rasteve themelore të ngarkesave, dhe para vendosjes së çfarëdo kushti, ai do të jetë tepër i madh, sepse ka rrjedhë prej kombinatorikës së thjeshtë secili me secilin. Mirëpo pasi që ngarkesat të cilat shfrytëzohen gjatë analizave të konstruksioneve ndërtimore, kanë edhe kuptim logjik, respektivisht ju përgjigjen disa paraqitjeve natyrore, kjo lehtë përcakton se cilat ngarkesa munden njëkohësisht të veprojnë e cilat jo. Nëse për shembull në një rast të ngarkesave i analizojmë ndikimet prej erës e cila vepron nga ana e majtë në të djathtë, kurse në rastin e dytë nga ana e djathtë në të majtë, kjartë shifet se dy ngarkesat nuk munden të veprojnë njëkohësisht. Rate të tilla të shembujve në praksë ka shumë, dhe ata nganjëher rrjedhin edhe prej vet standardeve për analizën e ngarkesave. Prej krejt kësaj çka u tha më lartë rrjedhë se është e nevojshme që secilit prej rasteve themelore të ngarkesave kjartë ti prezentojmë se cilat ngarkesa tjera nuk munden të veprojnë njëkohësisht me të dhe kështu të zvogëlojmë numrin e kombinimeve të mundshme. Këto kushte vendosen ashtu që së pari klikohet në rreshtin në të cilin gjindet rasti i narksës për të cilën dëshirojmë të vendosim kushte, ai bëhet aktiv, e pastaj aktivizohet komanda “ Mos kombino me ”.

Pamja e dialog boxit për vendosjen e kushteve gjatë kombinimit

209


Në mënyrë që në përgjithësi të hapet ky dialog box, kusht është që për ngarkesën e tillë të mos jetë në kuadër të kolonës “St” i vendosur simboli “√”, i cili tregon se ngarkesa e dhënë hynë në të gjitha kombinimet. Në listë janë treguar të gjitha rastet themelore të ngarkesave, me çrast me simbolin e gjelbërt “ ” nga ana e majtë e listës, janë markiruar posaçërisht ato raste të cilat në kolonën “St” ju është vendosur simboli “√”. Kësi lloji i vendosjes së simboleve kjartë tregojnë se ato ngarkesa hyjnë në të gjitha kombinimet, kështu që nuk munden të përfshihen në këto kushte. Me kushte të posaçme të kombinimeve, nuk do të munden të përfshihen as rastet e ngarkesave për të cilat është hapur dialog boxi për vendosjen e kushteve (para rreshtit në të cilin është vendosur kjo ngarkesë do të vendoset shigjeta “ ”), gjithashtu edhe rastet e ngarkesave të parapara për konstruimin e vijave influente. Për të gjitha rastet tjera të ngarkesave (ngarkesat të cilat nuk janë shënuar nga ana e majtë me asnjë nga simbolet e përshkruar më lartë), mundeni të vendosni kushte, respektivisht mundeni të selektoni se cila prej tyre nuk mundet të veproi njëkohësisht me ngarkesën për të cilën vendosen kushtet. Me klikimin e miut mbi ngarkesat në listë, të cilat nuk munden njëkohësisht të veprojnë me ngarkesën për të cilën definohet ky tip i shënimeve, do të vendoset simboli “ ”. De-selektimi i rasteve më parë të selektuara të ngarkesave kryhet me klikimin edhe njëher të miut mbi emrin e saj, pas së cilës do të hiqet simboli “ ”..

Simboli “ ” tregon se nuk mundet të krijohet kombinimi i veprimit

të njëkohshëm i rastit të tretë dhe të katërt të ngarkesave. Kur ti keni selektuar të gjitha ngarkesat të cilat nuk munden të veprojnë njëkohësisht me ngarkesën për të cilën vendosen kushtet, aktivizoni fushën komanduese “ OK ”, pas së cilës ky dialog box do të mbyllet, kurse në dialog boxin bazë të kësaj komande do të shkruhet numri i ri kombinimeve të mundshme, i cili tani i përgjigjet kushteve të reja të vendosura.

Në bazë të kushteve të vendosura për kombinime, është fituar numri i ri kombinimeve të mundshme (6)

Para se të filloni të kërkoni prej programit, që sipas kushteve të venosura për kombinime, automatikisht ti krijon kombinimet, është e nevojshme që ti jepni edhe multiplikatorët në kolonën “Koef” (Koeficienti). Programi, sipas default-it, të gjitha rasteve bazë të ngarkesave për vlerë të këtyre multiplikatorëve përvetson vlerën “1.0”, mirëpo gjithsesi është e nevojshme që për secilën prej ngarkesave bazë të jepni vlerat reale të këtyre multipliaktorëve me të

210


cilët do të hyhet në kombinime. Nëse për ndonjë multiplikator jepni vlerën “0”, kjo do të thotë se ajo ngarkesë nuk do të hynë në asnjë kombinim pa marr parasysh se a keni marrë atë apo jo. Për vet procedurën e krijimit automatik të të gjitha kombinimeve të mundshme, është e nevojshme të aktivizohet fusha komanduese “ Kombinacije ”, pas së cilës programi automatikisht do të mbush list boxin e djathtë me të gjitha kombinimet e mundshme duke i respektuar me këtë të gjitha kushtet paraprakisht të vendosura. Me rastin e tillë të krijimit automatik të kombinimeve, programi secilit kombinim do ti jep emërtimin në të cilin gjinden numrat rendor të të gjitha rasteve bazë të ngarkesave të cilat hyjnë në atë kombinim, si dhe intenzitetin e multiplikatorëve të dhënë. Të gjitha këto kombinime të krijuara në këtë mënyrë do të jenë plotësisht të barabarta me ato të krijuara në mënyrë manuale. Respektivisht në kuadër të secilës prej tyre mundeni të kryeni përmisime të cilitdo shënim. Në rast se në list boxin e djathtë ekzistojnë kombinime të krijuara më parë, programi do të jep vërejtjen dhe do të kërkoi të vërtetoni kontinuitetin e kësaj komande.

Zgjedhja e fushës komanduese “ Zëvendëso ” do të sjell deri te zëvendësimi i kombinimeve ekzistuese me ato të krijuara rishtas, fusha komanduese “ Shot ” do ti ruan kombinimet e vjetra dhe në fundi e listës do të shton kombinimet e reja, derisa fusha komanduese “ Cancel ” do të thotë hekje dorë nga aksioni i krijimit automatik të kombinimeve.

Pamja e dialog boxit me kombinimet e krijuara automatikisht

3.2.3 Ngarkesa sipërfaqësore

Me aktivizimin e komandës “ Ngarkesa sipërfaqësore ”, hyhet në procedurën standarde për vizatimin e polivijës së lirë, e cila do të përcakton konturën e sipërfaqes në të cilën vepron ngarkesa sipërfaqësore.

Pika e parë e ngarkesës sipërfaqësore (Kontura/Drejt./Harku/<fUnd>): Të theksojmë se gjatë vizatimit të polivijës mund të ipet edhe sipërfaqja e kurbëzuar (e evoluar) nëpër të cilën vepron ngarkes sipërfaqësore. Kjo mundet të arrihet ose me zgjedhjen e pikave në “2D dukja”, kur në të është paraqitur forma e zhvilluar e ndonjërës prej sipërfaqeve të kurbëzuara, ose eventualisht nëse përmes nënopcionit “Kontura” do të selektohet kontura e ndonjërës prej sipërfaqeve të kurbëzuara në model. Pas dhënjes së plovijës e cila përcakton konturën e rrafshit ose të lakores, programi automatikisht do të hap dialog boxin për definimin e shënimeve numerike mbi ngarkesën sipërfaqësore.

211


Pamja e dialog boxit për definimin e shënimeve numerike mbi ngarkesat sipërfaqësore

Intenziteti i ngarkesës Të dhënat numerike mbi ngarkesat sipërfaqësore janë të përcaktuara me intenzitetin dhe kahjen e vektorit të veprimit të saj. Pasi që ngarkesa në rastin e përgjithshëm nuk duhet të jetë njëtrajtësisht e shpërndar, por mundet me qenë edhe në formë trapezi të lirë, intenziteti i saj përcaktohet përmes koordinatave në tri pika jokolineare të cilat gjinden në konturën e dhënë. Në këndin e majtë të lartë të dialog boxit, në tre edit boxa në kolonën “T”, mundet të bëhet zgjedhja e pikave prej konturës, kurse në tre edit boxa në kolonën “q”, jipet intenziteti i ngarkesës në ato pika.

Pjesa e rezervuar për definimin e tri pikave jokolineare në konturën e dhënë

Me vendosjen e check boxit “ 2D dukja ” në gjendje të kyqur, në pjesën qëndrore të dialog boxit, 3D dukja e tërë modelit do të zëvendësohet me vizatimin e konturës së dhënë në të cilën vepron ngarkesa sipërfaqësore.

212


Në vizatim tani kjartë shifet numërimi i pikave në konturën e dhënë

Pas dhënjes së intenzitetit në tri pika jokoinerae lirisht të zgjedhura prej konturës, me vendosjen në gjendje të kyqur të ndërprerësit “ 3D dukja ”, në vend të konturës, prap në vizatim do të fitoni paraqitjen e modelit hapësinor të konstruksionit.

Prej përmbajtjes së vizatimit kjartë shifet se është dhënë

ndërrimi trekëndor i intenzitetit të ngarkesës Në rastet më të shpeshta në praktikë është e nevojshme që të jipet ngarkesë e njëtrajtshme, në këtë rast nuk keni nevojë që të kujdeseni lidhur me vendosjen e të dhënave në kolonën “T”, por mjafton që vetëm në edit boxin e parë në kolonën “q” të jepni vlerën e dëshiruar. Pas kësaj, programi automatikisht edhe pikave tjera në konturë do t’ju bashkangjet vlerat e njejta.

213


Me dhënjen e vlerave në edit boxin e parë, në kolonën “q”,

është ardhë deri te definimi i ngarkesës së njëtrajtshme Kahja e veprimit të vektorit të ngarkesës Shënimet lidhur me kahjen e veprimit të ngarkesës do të jetë e mundëshme që të ndërrohet tak pas dhënjes së intenzitetit të ngarkesës. Intenzitetin e dhënë të ngarkesës, programi sipas “default”-it e orienton në drejtim të aksit lokal Z, kurse me një varg të shënimeve të cilat gjinden në pjesën e majtë të dialog boxit, mundeni ti jepni kahje plotësisht të lirë veprimit të vektorit të ngarkesës.

Pjesa e dialog boxit është e rezervuar për përcaktimin

e kahjes së veprimit të vektorit të ngarkesës Mënyra me të cilën do të jepni kahjen e veprimit të vektorit të ngarkesës është përcaktuar me vendosjen e një vargu të ndërprerësave në gjendje të kyçur.

Sistemi lokal koordinativ Vektori i veprimit të ngarkesës vendoset në kahje të njërit prej akseve lokale të sipërfaqes së dhënë nëpër të cilën vepron ngarkesa. Kur ky ndërprerës vendoset në gjendje të kyqur, atëher për ndërrim janë të mundëshëm tre ndërprerësa “X”, “Y” dhe “Z” përmes të cilëve përcaktohet se në drejtim të cilit aks lokal do të orientohet vektori i ngarkesës. Sistemi lokal koordinativ i ngarkesës sipërfaqësore është plotësisht i njejtë sikurse edhe për elemente tjera sipërfaqësore në program, respektivisht ai plotësisht i përgjigjet sistemit lokal koordinativ për zgjedhjen e pikave në dritaren “2D dukja”, kur në të është prezentuar rrafshi i dhënë. Dmth akset lokale X dhe Y të secilës prej sipërfaqeve shtrihen edhe në rrafshin e vet sipërfaqes, përderisa aksi lokal Z shtrihet në drejtim normal me sipërfaqen.

214


Sistemi global koordinativ Vektori i veprimit të ngarkesës vendoset në drejtim të njërit prej akseve globale të krejt modelit. Kur ky ndërprerës vendoset në gjendje të kyqur, atëherë për ndërrim janë në dipozicion tre ndërprerësa “X”, “Y” dhe “Z” përmes të cilëve përcaktohet se në drejtim të cilit aks global do të orientohet vektori i ngarkesës.

Vektori i lirë Vektori i veprimit të ngarkesës vendoset në drejtimin vektorit të orientuar lirisht të ngarkesës. Me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendje të kyqur , keni mundësi që të aktivizoni fushën komanduese “ Vektor ”, dhe me zgjedhjen e dy pikave të lira prej vizatimit ta përcaktoni drejtimin e veprimit të vektorit të ngarkesës. Me aktivizimin e kësaj fushe komanduese programi përkohësisht do të mbyll dialog boxin dhe prej vijës komanduese do të përcakton pozitën e pikës fillestare, e pastaj edhe pikën përfundimtare të vektorit të ngarkesës. Pika e dytë: Pas zgjedhjes së pikës së dytë, programi do tju këthen në dialog boxin për definimin e të dhënave numerike mbi ngarkesat, dhe në edit boxet “X=”, “Y=” dhe “Z=” do ti shkruan vlerat e normuara të vektorit të dhënë.

Pjesa e paraparë për shkrimin e vlerave të normuara të vektorit të ngarkesës

Shënimet e prezentuara mbi vektorin e normuar nuk munden të ndërrohen direkt në dialog box, por ato shërbejnë vetëm si informatë mbi khjaen e dhënë të vektorit të ngarkesës.

Wizard Në rast të dhënjes së sipërfaqes së evoluar ose cilindrike, përgjatë së cilës vepron ngarkesa, përveç krejt mundësive të paraqitura deri më tani, programi ofron edhe mundësinë e definimit të lehtë të ngarkesës e cila paraqitet me rastin e ndikimeve të ndryshme fizike sikurse që janë: bora, uji, era, etj. Për këtë do të bëhet fjalë më shumë në kapitullin e ardhshëm.

Kontrolli grafik Pjesa e djathtë e dialog boxit, është e rezervuar për kontrollin e shënimeve të futura lidhur me ngarkesën sipërfaqësore.

215


Pjesa e dialog boxit e paraparë për kontrollin grafik të shënimeve të dhëna

Prej tri fushave komanduese të cilat gjinden nën pjesën e paraparë për vizatim, keni mundësinë që të ndikoni në përmbajtjen e vizatimit. Ato punojnë si ndërprerësa, respektivisht munden me qenë në gjendje të kyqur respektivisht të çkyqur. Fushat komanduese “ 2D dukja ” dhe “ 3D dukja ”, punojnë si dy ndërprerësa të lidhur, dheme zgjedhjen e njërit prej tyre fitohet ose vizatimi 3D, ose prapësprap paraqitje në rrafsh e konturës së ngarkesës së dhënë sipërfaqësore, me pika të theksuara në konturë. Fusha komanduese “ Konstruksioni” është prezente për ndërrim vetëm nëse në gjendje të kyqur është e vendosur fusha komanduese “3D dukja”. Nëse ky ndërprerës është i vendosur në gjendje të çkyqur atëher në vizatim do të paraqitet vetëm ngarkesa e cila momentalisht vendoset, kurse nëse është i vendosur në gjendje të kyqur në vizatim do të paraqiten edhe të gjitha elementet konstruktive të modelit.

Me vendosjen e ndërprerësit “Konstruksioni” në gjendje të çkyqur,

është ardhë deri te hekja e konstruksionit prej vizatimit Fushat komanduese përgjatë vijës së djathtë të dialog boxit gjithashtu do të jenë në dispozion për ndërrime vetëm nëse është vendosur ndëprerësi “3D dukja” në gjendje të kyqur. Ato punojnë si ndërprerësa dhe kanë të njejtin kuptim sikurse edhe komandat me emër të njejtë nga menyja “3D dukja”. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ” komanda do të përfundon, kurse shënimet e dhëna numerike do ti bashkangjiten sipërfaqes përmes së cilës vepron ajo ngarkesë. Simbolet grafike në vizatim Në dritaren “3D dukja”, ngarkesa e dhënë sipërfaqësore paraqitet me pamje reale, pozitë reale dhe drejtimin e shigjetave. Pasi që distanca e shigjetave është përcaktuar me distance në milimetra (shiqo kapitullin “3.5.1), për këtë

216


arësye mundet të ndodhë që vizatimi i ngarkesës sipërfaqësore në dritaren “3D dukja” të zgjatë shumë, nëse përpjesa aktuale është e vogël (shiqo kapitullin “3.5.2”), kurse sipërfaqja nëpër të cilën vepron ngarkesa është e madhe. Në ato raste është e nevojshme që përmes komandës “ Parametrat” të rritet distanca e shigjetave, ose përmes komandës “ Funksionaliteti ” të rrisim përpjesën aktuale. Do të theksojmë se në procedurën e selektimit, përveç konturës, është e mundhsme që të selektoen edhe vet simbolet e shigjetave. Në dritaren “2D dukja”, ngarkesa sipërfaqësore gjithnjë prezentohet si konturë e mbushur (vijëzuar) e sipërfaqes së dhënë nëpër të cilën vepron. Me vendosjen e ndërprerësit “Intenziteti” në gjendje të kyqur, në kuadër të komandës “ Dukshmëria ”, keni mundësinë që në dritaren “2D dukja” të vrojtoni në mënyrë vizuele intenzitetin e dhënë të ngarkesës sipërfaqësore. Vërejtje: Nëse me rastin e dhënjes së ngarkesës sipërfaqësore, përmes nënopcionit “Kontura” prej vijës komanduese selektohen më shumë kontura, atëher në dialog box do të mundeni që të gjitha konturave të selektuara t’ju jepni vetëm ngarkesë njëtrajtësisht të shpërndarë. 3.2.3.1 Ngarkesa sipërfaqësore në sipërfaqe të evoluara Të gjitha spjegimet e dhëna më parë vlejnë sikurse për sipërfaqe të rrafshta poashtu edhe për sipërfaqet e evoluara. Ndryshimi i vetëm është në atë se pikat sulmuese të ngarkesës së dhënë sipërfaqësore do të veprojnë nëpër sipërfaqe të rrafshët apo të kurbëzuar. Mirëpo në rast të dhënjes së sipërfaqes së evoluar nëpër të cilën vepron ngarkesa, programi ofron opcionin e definimit automatik të ngarkesës me rastin e paraqitjes së ndikimeve natyrore.

Ndërprerësi “Wizard” është paraparë për gjenerimin e ngarkesave në sipërfaqet e evoluara

Ndërprerësi “Wizard” do të jetë aktiv vetëm nëse për sipërfaqe nëpër të cilën vepron ngarkesa, keni dhënë një sipërfaqe të kurbëzuar të paraparë me program ose sipërfaqe cilindrike. Ërjashtim është vetëm sipërfaqja spirale, për të cilën për shkak të specifikave të saja gjeometrike nuk është e mundur automatikisht të gjenerohet ngarkesa me rastin e ndikimeve të ndryshme fizike. Nëse ndërprerësin “Wizard” e vendosni në gjendje të kyqur atëher keni mundësinë që me zgjedhjen e fushës komanduese “ ... ” të hapni dialog box të posaçëm për definimin e disa ngarkesa të zakonshme në sipërfaqe të kurbëzuara.

217


Dialog boxi për definimin e ngarkesave standarde në sipërfaqet e evoluara

Mvarësisht prej formës së sipërfaqes së kurbëzuar, dhe llojit të ngarkesës së zgjedhur, programi ka mundësinë që vet të bëjë gjenerimin e ngarkesës në sipërfaqen e dhënë të kurbëzuar. Shënimet për ngarkesën e dhënë definohen gjithnjë në raport me krejt figurën e dhënë të sipërfaqes së kurbëzuar, pa marrë parasysh atë se sipërfaqja e dhënë e kurbëzuar nëpër të cilën vepron ngarkesa mundet të gjindet vetëm në një pjesë të krejt figurës.

Të dhënat hyrëse mbi ngarkesën e dhënë, definohen në raport me krejt figurën

e sipërfaqes së dhënë të kurbëzuar, pa marrë parasysh atë se ajo eventualisht do të vepron vetëm në një pjesë të sipërfaqes së dhënë.

Zgjedhja e një ngarkese të paraparë me program kryhet në pjesën e majtë të dialog boxit, me vendosjen në gjendje të kyqur të ndërprerësave adekuat. Mvarësisht prej tipit të zgjedhur të sipërfaqes, në figurë në pjesën e djathtë të dialog boxit paraqitet pamja e krejt sipërfaqes së kurbëzuar dhe natyra e tipit të ngarkesës së dhënë. Forma e sipërfaqes së kurbëzuar paraqitet skematikisht dhe ka të njejtën formë pa marrë parasysh në mundësinë e pozitës së rrotulluar të sipërfaqes në hapësirë. Me program janë paraparë këto tipe të ngarkesave: Ngarkesa e konstruksionit Ky tip i ngarkesave mundet të ipet për: sferë, kon dhe tunel. Ngarkesa definohet me dhënjen e vetëm një shënimi “g=”. Vektori vepron në drejtim të aksit global Z dhe ka vlerën konstante në të gjitha pikat e sipërfaqes së dhënë. Kjo ngarkesë plotësisht i përgjigjet ngarkesës së dhënë në dialog boxin kryesor kur ipet për ngarkesë njëtrajtësisht të shpërndarë në drejtimin e aksit global Z.

218


Sfera Koni Tuneli Bora Ky tip i ngarkesës mundet të ipet për: sferë, kon dhe tunel. Ngarkesa definohet me dhënjen e vetëm një shënimi “b=”. Vektori vepron në drejtimin negativ të aksit global Z dhe në secilën pike të sipërfaqes ka intenzitet të ndryshëm i cili llogarohet prej vlerave të dhëna të ngarkesës sipas projeksionit dhe ramjes së pikës së dhënë në sipërfaqe.

Sfera Koni Tuneli Shtypja Ky tip i ngarkesës mundet të ipet për: sferë, kon dhe tuel. Ngarkesa definohet me dhënjen e një shënimi “p=”. Vektori vepron në drejtimin normal të sipërfaqes së kurbëzuar dhe ka vlerën konstante në të gjitha pikat e sipërfaqes së dhënë. Kjo ngarkesë plotësisht i përgjigjet ngarkesës së dhënë në dialog boxin kryesor, kur ipet për ngarkesë njëtrajtësisht të shpërndarë në drejtimin e aksit lokal Z.

Sfera Koni Tuneli Uji Shtypja e ujit mundet të ipet në: sferë, kon, tunel dhe cilindër. Këtë ngarkesë kushtimisht mundemi ta quajmë ngarkesa prej ujit, mirëpo ajo gjithsesi se mundet të përdoret edhe për çdo materie tjetër të lëngët. Ngarkesa definohet me dhënjen e shënimit “h=” i cili paraqet aksin global Z koordinatën në të cilën gjindet niveli i lartë i lëngut dhe shënimit “γ=” i cili paraqet peshën specifike të lëngut. Vektori i ngarkesës vepron në drejtim normal me sipërfaqen e kurbëzuar dhe intenziteti i tij është i përcaktuar me peshën e dhënë specifike të langut dhe me lartësinë e shtyllës së ujit në pikën e vrojtimit.

219


Sfera Koni Tuneli Cilindri Të theksojmë se niveli i lëngut është i përcaktuar me shënimin “h=” i cili paraqet koordinatën në aksin global “Z”, kështu që në rast se niveli i langut gjindet nën atë sipërfaqe të kurbëzuar atëher në të nuk do të gjenerohet kurrëfar ngarkese. Sipërfaqja e kurbëzuar nuk është e domosdoshme të qëndron gjithnjë e drejtë sikurse në skicë, por mundet të pozitë të lirë në hapësirë, kjo me ndihmën e ndërprerësave “Vepron nga mbrenda” do të përcaktoni se a gjindet uji mbrenda apo jashtë sipërfaqes së dhënë.

“Vepron nga mbrenda” - OFF “Vepron nga mbrenda” - ON Dheu Shtypja e dheut mundet të ipet në: sferë, kon, tunel dhe në cilindër. Ngarkesa prej dheut definohet me dhënjen e shënimit “h=” i cili paraqet koordinatën e aksit global Z në të cilën gjindet kota e lartë e dheut, shënimit “γ=” i cili paraqet peshën specifike të dheut dhe shënimit “ϕ=” i cili paraqet këndin e fërkimit të mbrendshëm të dheut. Vektori i ngarkesës e ka componentën e vet radiale dhe tangenciale, të cilat janë paraqitur në funksion prej lartësisë së nivelit të lartë të dheut në raport me pikën e vrojtuar, peshës specifike të dheut dhe këndit të fërkimit të mbrendshëm. Nëse për këndë ipet vlera zero, atëherë do të ekziston vetëm komponenta radiale çka plotësisht do ti përgjigjet karakterit të përshkrimit të dhënë më lartë lidhur me ngarkesën prej ujit.

Sfera Koni Tuneli Cilindri Do të theksojmë se niveli i dheut është i përcaktuar me shënimin “h=” i cili paraqet koordinatën e aksit global Z, kështu në rast se niveli i dheut është nën sipërfaqen e kurbëzuar, atëherë në të nuk do të gjenerohet kurrëfar ngarkese. Roli i ndërprerësit “Vepron nga mbrenda” ka kuptim të njejtë sikurse edhe te ngarkese prej ujit. Era Ngarkesa prej erës mundet të ipet që të vepron në: sferë, kon, tunel dhe cilindër. Pasi që të gjitha të dhënat hyrëse mbi ndikimine erës, jipen në raport me rrfashin bazë të krejt figurës, kjo për arësye të vet natyrës së veprimit të erës, ngarkesa e gjenruar do ti përgjigjet gjendjes reale, vetëm në rastin kur rrafshi bazë i figurës në të cilën vepron era është horizontal. Në të gjitha rastet tjera programi do të gjeneron ngarkesën saktë në bazë të shënimeve hyrëse, mirëpo kjo gjithsesi nuk do ti përgjigjet natyrës së veprimit horizontal të erës.

220


Vektori i ngarkesës së gjeneruar në secilën pike të sipërfaqes është gjithnjë normal në të, është i përcaktuar me intenzitetin e veprimit themelor të erës (“w=”), këndin nën të cilin vepron era në rrafshin bazë (“α=“) dhe koeficientët e formës për sipërfaqen e dhënë të kurbëzuar. Këndi nën të cilin vepron era, ipet në raport me pozitën e projektuar të aksit lobal X në qendër të rrafshit bazë, dhe rritet në drejtim të kundërt me akrepat e ores (ky këndë nuk ipet vetëm për tuel, duke marrë parasysh se me program është përvetsuar që era të vepron gjithnjë ne drejtim normal me shtrirjen e tunelit.

Sfera Koni Tuneli Cilindri Koeficientët e formës mvaren prej tipit të sipërfaqes dhe definohen për krejt figurën. Koeficientët e formës janë të definuar me dy funksione. Njërin me të cilin përshkruhet ngarkesa në rrafshin bazë të sipërfaqes dhe me të dytin përmes të cilit definohet ndërrimi i ngarkesës në bazë të lartësisë së sipërfaqes së kurbëzuar. Përjashtim bënë sipërfaqja e kurbëzuar të cilën në program e quajmë “tunel” sepse te ajo definohet vetëm funksioni i ndërrimit të intenzitetit të ngarkesës sipas lartësisë së tunelit. Këto shënime jipen në listat në pjesën e poshtme të dialog boxit.

Listat në të cilat definohen koeficientët e formës së veprimit të veprimit të ngarkesës

Puna me këto lista është identike sikurse në dialog boxat tjerë në program. Përndryshe përmes fushave komanduese “ Shto ” dhe “ Fshiej ” jipen rende të ri, respektivisht hiqet rendi i selektuar momental. Në lista nuk munden të fshihen vetëm shënimet mbi pozitën fillestare dhe përfundimtare të koeficientave të formës. Aktivizimi i fushës komanduese “ Reset ” do të sjellë deri te zbrazja e të dy listave të koeficientave të formës, me çrast ato përmbajnë vetëm vlerën fillestare dhe përfundimtare. Pasi që listat me koeficientat e formës varen prej rregulloreve sipas të cilave kryhet llogaria, kurse kanë mundësi që të përmbajnë numër të madh të shënimeve, keni mundësinë që të krijoni bazën e koeficientëve të formës dhe ta shfrytëzoni të njejtën sipas nevojës në modele të ndryshme.

221


Pjesa e dialog boxit e rezervuar për punë me bazën

e koeficientave të formës së veprimit të erës Me aktivizimin e fushës komanduese “ Ruaje ”, hapet dialog boxi në të cilin keni mundësi që të jepni emër të lirë sipas të cilit listat e dhëna të koeficientëve të formës do të ruhen në bazën e shënimeve.

Lista e mbyllur është paraparë për zgjedhjen e ndonjë liste të ruajtur më parë të koeficientëve të formës, kurse fusha komanduese “ Fshiej ”, për largimin e listës aktuale aktive të koeficientëve të formës, prej bazës së shënimeve.

Për sferën, konin dhe cilindrin, koeficientët e formës së veprimit të erës në rrafshin e bazës jipen në tabelat të cilat përmbajnë këto kolona: “ ϕ ” dhe “ x (ϕ) ”. Pasi që forma e projektuar e këtyre sipërfaqeve në rrafshin bazë është rreth, për këtë arësy në kolonën “ϕ”, në numër lirshëm të zgjedhur të intervaleve jipen vlerat të këtij këndi qëndror në kufi prej 0° deri 180°, deri sa për gjysmën e dytë të rrethit mirret se vlerat janë simetrike. Në kolonën “x (ϕ)” për secilën pozitë të pikës në rreth, i cili është i përcaktuar me vlerën e këndit qëndror “ϕ”, jipet koordinata e ngarkesës në drejtimin radial “x (ϕ)”. Vlera e këndit “ϕ=0” i përgjijget pozitës fillestare e cila është e përcaktuar me këndin e dhënë “α”, nën të cilin vepron ngarkesa e erës. Këndi “ϕ” rritet në drejtim të kundërt me atë të lëvizjes së akrapave të ores dhe secila tableë duhet të ketë së paku vlerën fillestare prej 0°, dhe të fundit prej 180°.

Forma e veprimit të ngarkesës sipas lartësisë së tunelit definohet në tabelën e cila përmban kolonat “ ψ ” dhe ” y (ψ) ”. Pasi që prerja vertikale e këtyre sipërfaqeve është gjysëm rrethi, për këtë arësy në kolonën “ψ”, në numër të lirë të intervaleve, jipet vlera prej këdit vertikal prej 0° deri 90°, derisa për pjesën tjetër të gjysëmrrethit nënkuptohen vlerat simetrike. Në kolonën “y (ψ)” për secilën pozitë të pikës në rreth, i cili është i përcaktuar me vlerën e këndit vertikal “ψ”, jipet koordinata e ngarkesës në drejtimin radial.

222


Për konin dhe cilindrin forma e vepriit të ngarkesës në lartësi jipet në tableën e cila përmban kolonat “ h “ dhe “ y (h)”. Në kolonën “h” në numër të lirë të zgjedhur të intervaleve jipet koordinata globale Z, kurse në kolonën “y(h)” intenziteti i ngarkesës në koordinatën e lartësisë së dhënë.Nëse në këtë listë ka vetëm një rresht të shënimeve, pa marrë parasysh në koordinatën e dhënë të lartësisë, intenziteti sipas lartësisë së sipërfaqes bazë gjithnjë do të mbetet konstant.

Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ” do të vie deri te këthimi në dialog boxin themelor për definimin e ngarkesës sipërfaqësore, kurse në ekran do të paraqitet forma e vërtetë e ngarkesës së dhënë.

Pamja e vërtetë e ngarkesës së dhënë përmes opcionit “Wizard”

Dendësia e shigjetave të vendosura në sipërfaqen e evoluar, do të mvaret prej prej dendësisë së rrjetës ndihmëse e cila i bashkangjitet sipërfaqes së dhënë (shiqo kapitullin “3.1.10.6”). 3.2.4 Ngarkesa vijore

Me aktivizimin e komandës “ Ngarkesa vijore ”, hyhet në procedurën standarde të vizatimit të polivijës së lirë, e cila do të përcakton vendin e veprimit të forcave vijore, respektivisht momenteve.

Pika e parë e ngarkesës vijore (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>): Pas dhënjes së polivijës, programi automatikisht do të hap dialog boxin për definimin e të dhënave numerike mbi ngarkesën vijore.

223


Pamja e dialog boxit për definimin e të dhënave numerike mbi ngarkesën vijore

Në rast se polivija e dhënë përbëhet prej disa segmenteve, ose përmes opcionit “Kontura” prej vijës komanduese janë zgjedhur më shumë segmente, kjo do të sjellë që shënimet numerike të dhëna do të jenë të njejta për të gjitha segmentet. Pasi që përmes kësaj komande munden të forca dhe momente vijore, me vendosjen në gjendje të kyqur të njërit prej ndërprerësave të dhënë, kryhet zgjedhja se cili tip i ngarkesës ipet me atë rast.

Me zgjedhjen e ndërprerësit adekuat, shënimet e dhëna do të paraqesin momente ose forca

Në rast se nëpër vijën e njejtë njëkohësisht veprojnë edhe momentet edhe forcat, atëher kjo ngarkesë duhet të ipet në dy hapa. Së pari ipet psh forca vijore, kurse me aktivizimin e përsëritur të kësaj komande mbi atë polivijë të njejtë ipet edhe momenti vijor. Të dhënat numerike mbi intenzitetin dhe kahjen e veprimit të vektorit të ngarkesës kanë të njejtin kuptim si për forca poashtu edhe për momente. Intenziteti i ngarkesës Të dhënat numerike mbi ngarkesën vijore janë përcaktuar me intenzitetin dhe kahjen e vektorit të veprimit të saj. Pasi ngarkesa në rastin e përgjithshëm mundet me qenë trapeze, intenziteti i saj definohet me dhënjen e vlerës në fillim (“p1=”) dhe në fund (“p2=”), të secilit segment të polivijës. Në rastet më të shpeshta në praktikë, kur është e nevojshme të ipet ngarkesë njëtrajtësisht e shpërndarë, atëher është e mjaftueshme që vetëm në edit boxin e parë të ipet vlera e dëshiruar “p1=”, kurse pastaj programi automatikisht vlerën e njejtë do ta vendosë edhe në edit boxin tjetër “p2=”.

224


Kahja e veprimit të vektorit të ngarkesës Shënimet mbi kahjen e veprimit të vektorit të ngarkesës do të munden të ndërrohen tek pas dhënjes së intenzitetit të ngarkesës. Intenzitetin e dhënë të ngarkesës, programi sipas “default”-it e orienton në drejtimin e aksit global Z, kurse me një varg të shënimeve të cilat hyjnë në pjesën e majtë të dialog boxit, mundeni të jepni kahje plotësisht të lirë të veprimit të vektorit të ngarkesës.

Pjesa e dialog boxit e rezervuar për përcaktimin e veprimit të kahjes së ngarkesës

Mënyra me të cilën do ta jepni kahjen e veprimit të ngarkesës është përcaktuar me vendosjen e ndërprerësit adekuat në gjendje të kyqur apo të çkyqur.

Sistemi koordinativ lokal Vektori i veprimit të ngarkesës vendoset në kahjen e njërit prej akseve lokale të vijës së dhënë, nëpër të cilën vepron ngarkesa. Me këtë ndërprerës mund të manipulohet vetëm në rastin kur të gjitha segmentet e dhëna i përkasin rrafshit i cili është prezentuar në dritaren “2D dukja”, mu para hyrjes në këtë dialog box. Kur ky ndërprerës është i vendosur në gjendje të kyqur, atëher për ndërrim janë të mundshëm edhe tre ndërprerësa tjerë “X”, “Y” dhe “Z” me të cilët përcaktohet se në drejtim të cilit aks do të orientohet vektori i nagrkesës. Segmenti i vizatuar i polivijës me të cilin është përcaktuar pozita e veprimit të ngarkesës, paraqet aksin lokal “X”. Aksi lokal “Y” është normal në askin “X” kështu që së bashku formojnë rrafshin i cili i përgjigjet paraqitjes aktuale në dritaren “2D dukja”, kurse aksi lokal “Z” është në drejtimin normal me rrafshin e paraqitur në dritaren “2D dukja”. Nëse është dhënë segmenti harkor i polivijës, atëher aksi lokal “X” do ta paraqet komponentën tangenciale kurse aksi “Y” komponentën radiale të ngarkesës nëpër hark.

Sistemi global koordiativ Vektori i veprimit të ngarkesës vendoset në drejtim të njërit drejtim të akseve globale të krejt modelit. Kur ky ndërprerës vendoset në gjendje të kyqur, atëher për ndërrim janë në dispozicion edhe tre ndërprerësa “X”, “Y” dhe “Z” me të cilët përcaktohet se në drejtim të cilit aks global do të orientohet vektori i nagrkesës.

Vektori i lirë Vektori i veprimit të ngarkesës vendoset në kahjen e vektorit lirshëm të orientuar. Me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendje të kyqur, keni mundësinë që ta aktivizoni fushën komanduese “ Vektori ”, dhe me zgjedhjen e dy pikave në vizatim ta përcaktoni kahjen e vepimit të vektorit të ngarkesës. Me aktivizimin e kësaj fushe komanduese, programi përkohësisht do të mbyll dialog boxin, dhe prej vijës komanduese do të kërkon që ta përcaktoni pikën e fillimit e pastaj edhe pikën e fundit të vektorit të veprimit të ngarkesës. Pika e parë: Pika e dytë: Pas zgjedhjes së pikes së dytë, programi do të këthehet në dialog boxin për definimin e të dhënave numerike mbi ngarkesën, dhe në edit boxat “X=”, “Y=” dhe “Z=” do ti shënon vlerat e normuara të vektorit të dhënë.

225


Pjesa e paraparë për shënimin e vlerave të vektorit të normuar të ngarkesës

Shënimet e paraqitura mbi vektorin e normuar nuk munden të ndërrohen direkt në dialog box, por ato shërbejnë si informatë mbi kahjen e dhënë të vektorit të ngarkesës.

Kontrolli grafik Pjesa e djathtë e dialog boxit është rezervuar për kontrolin e shënimeve të dhëna. Krejt çka u tha më parë për kontrolllin grafik të ngarkesës sipërfaqësore vlejnë edhe këtu përveç që roli i fushës komanduese “ 2D dukja ” këtu është tjetër. Me zgjedhjen e saj në vizatim fitohet pamja momentale e dritares “2D dukja” mu para hapjes së këtij dialog boxi.

Me zgjedhjen e fushës komanduese “2D dukja”, në vizatim

fitohet pamja momentale e dritares “2D dukja” Ky opcion është shumë i përshtatshëm për kontrollin e ngarkesës së dhënë kur ajo i takon rrafshit aktual të paraqitjes së dritares “2D dukja”. Me aktivizimin e fushës komanduese “OK” komanda di të përfundon, kurse shënimet numerike të dhëna do ti bashkangjiten të gjithë segmenteve të vizatuar të polivijës. Simbolet grafike në vizatim Në dritaren “3D dukja”, ngarkesa e dhënë vijore gjithnjë paraqitet me pamje të vërtetë me pozitë reale dhe drejtimin e shigjetave, derisa në dritaren “2D dukja” munden të ndodhin dy raste. Nëse vektori i ngarkesës i takon rrafshit të

226


paraqitjes aktuale në “2D dukja” atëher ajo do të paraqitet me shigjeta, nëse nuk i takon atëher ajo do të paraqitet vetëm me vijën nëpër të cilën vepron ngarkesa e dhënë.

Ngarkesa i takon rrafshit të paraqitjes aktuale në dritaren “2D dukja”

Ngarkesa nuk i takon rrafshit të paraqitjes aktuale në

dritaren “2D dukja” Vërejtje: Do të theksojmë se në procedurën e selektimit, përveç vijës nëpër të cilën vepron ngarkesa, mund ë selektohen edhe vetëm simbolet e shigjetave. 3.2.5 Ngarkesa koncentrike

Me aktivizimin e komandës “ Ngarkesa koncentrike ”, hyhet në procedurën standarde për zgjedhjen e pikave në vizatim, të cilat do të përcaktojnë vendin e veprimit të forcave koncentrike, respektivisht momenteve.

Ngarkesa koncentrike (Zgjedhja/ <fUnd>): Pas zgjedhjes së të gjitha pikave nëpër të cilat veprojnë forcat koncentrike, repsektivisht momentet, me intenzitet të njejtë dhe kahjen e veprimit, programi automatikisht do të hapë dialoh boxin për definimin e të dhënave numerike mbi ngarkesën koncentrike.

Pamja e dialog boxit për definimin e të dhpnave numerike mbi ngarkesën koncentrike

Krejt ajo çka u tha në kapitullin paraprak për ngarkesat vijore vlejnë edhe këtu me përjashtim se në këtë rast ngarkesat nuk veprojnë përgjatë vijës së dhënë por në vende të zgjedhura të pikave të modelit.

227


Simbolet grafike në vizatim Në dritaren “3D dukja”, ngarkesa e dhënë koncentrike gjithnjë tregohet në pamje reale me pozitë të vërtetë dhe me drejtimin e shigjetave, derisa në dritaren “2D pogled” munden të ndodhin dy raste. Nëse vektori i ngarkesës së dhënë i takon rrafshit aktual të paraqitjes në dritaren “2d dukja” ajo do të prezentohet me shigjeta, nëse nuk i takon atëher ajo prezentohet me rrathë të vegjël, të cilët përcaktojnë vendet se ku veprojnë ngarkesat. Për momentin koncentrik ekziston edhe rasti i tretë special kur vektori i momentit vepron në drejtim normal me rrafshin e prezentimit aktual. Atëher ai paraqitet me simbolin grafik të harkut, i cili kjartë tregon në drejtimin e rrotullimit.

Simboli forces së koncentruar kur vektori i ngarkesës është në rrafshin aktual të paraqitjes në dritaren “2D dukja”.

Simboli forces së koncentruar kur vektori i ngarkesës është jashtë rrafshit aktual të paraqitjes në dritaren “2D dukja”.

Simboli i momentit koncentrik kur vektori i ngarkesës është në rrafshin aktual të paraqitjes në dritaren “2D dukja”.

Simboli i momentit koncentrik kur vektori i ngarkesës është normal në rrafshin aktual të paraqitjes në dritaren “2D dukja”.

Simboli i momentit koncentrik kur vektori i ngarkesës është jashtë rrafshit aktual të paraqitjes në dritaren “2D dukja”.

Vërejtje: Do të theksojmë se në procedurën e selektimit, përveç pikes në të cilën vepron ngarkesa munden të selektohen edhe vetë simbolet e shigjetave. 3.2.6 Çvendosja e mbështetësave Me ndihmën e komandës “ Çvendosja e mbështetësave ”, si ngarkesë mund të ipet çvendosja e cilitdo koncentrik të vendosur në model. Vija komanduese e fiton formën e vet standarde për selektim: <0sel.> Çvendsja e mbështetësave – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/ Deselektimi/<fUnd>): Tani pritet që ti selektoni të gjithë mbështetësat koncentrik të cilëve do tju bashkangjitet çvendosje e njejtë, respektivisht rrotullimi. Pas përfundimit të selektimit, zgjedhja e nënopcionit “fUnd” prej vijës komanduese, do të hap dialog boxin me pamje si vijon.

Pamja e dialog boxit për definimin e shënimeve numerike mbi çvendosjen e mbështetësave

Çvendosja dhe rrotullimi jipen në drejtim të akseve lokale të mbështetësit të dhënë koncentrik dhe mund të ipet vetëm në drejtim të çvendosjes së penguar, respektivisht rrotullimit. Me program janë paraparë çvendosjet dhe rrotullimet si vijon:

228


u1 – Çvendosja e mbështetësit në drejtim të aksit të vet lokal 1 u2 – Çvendosja e mbështetësit në drejtim të aksit të vet lokal 2 u3 – Çvendosja e mbështetësit në drejtim të aksit të vet lokal 3 ϕ1 – Rrotullimi i mbështetësit rreth aksit të vet lokal 1 ϕ2 – Rrotullimi i mbështetësit rreth aksit të vet lokal 2 ϕ3 – Rrotullimi i mbështetësit rreth aksit të vet lokal 3 Pasi që çvendosja e mbështetësit ipet në drejtim të akseve lokale të mbështetësit koncentrik, ndërrimi i mëvonshëm i orientimit të akseve lokale të mbështetësit koncentrik do të sjellë edhe deri te ndërrimi i drejtimit të çvendosjes së dhënë më parë apo respektivisht rrotullimit. Në rast se çvendosja e mbështetësit ipet në drejtimin e pengimit të rrotullimit, respektivisht të çvendosjes, programi nuk do të reagon menjëher, mirëpo mu para llogarisë, në kuadër të kontrollit të shënimeve të dhëna, ëvendosja e dhënë në këtë mënyrë do të detekton si gabim në të dhënat hyrëse. Simbolet grafike në vizatim Në dritaren “3D dukja” çvendosja e dhënë e mbështetësit gjithmon tregohet përmes shigjetave të cilat tregojnë në drejtimin e saktë të çvendosjes së dhënë, respektivisht rrotullimit, derisa në dritaren “2D dukja” munden të paraqiten dy raste. Në rast se të gjitha çvendosjet e dhëna, respektivisht rrotullimet, për mbështetësin e dhënë koncentrik, gjinden në rrafshin aktual të paraqitjes, në dritaren “2D dukja”, atëher ato paraqiten përmes shigjetave, kurse nëse së paku një çvendosje ose rrotullim nuk i takon rrafshit të dhënë, atëher ato paraqiten me simbole grafike të posaçme në formë të rombit.

Simboli i çvendosjes së mbështetësit të dhënë, kur vektori i tij gjindet në rrafshin e paraqitjes aktuale në dritaren “2D dukja”.

Simboli i rrotullimit të mbështetësit të dhënë, kur vektori i tij gjindet në rrafshin e paraqitjes aktuale në dritaren “2D dukja”.

Simboli i çvendosjes së mbështetësit të dhënë, kur së paku një ngarkesë e dhënë, ose rrotullim, nuk gjinden në rrafshin aktual të paraqitjes në dritaren “2D dukja”.

Vërejtje: Do të theksojmë se në procedurën e selektimit, munden të selektohen edhe vet shigjetat. 3.2.7 Ndikimet temperaturale në pllakë Me ndihmën e kësaj komande rastit aktual të ngarkesave munden ti bashkangjiten edhe ndikimet temperaturale në pllakë, respektivisht në mur. Pas aktivizimit të kësaj komande, vija komanduese e fiton formën e vet standarde për vizatimin e polivijës së lirë e cila do ta përcakton konturën e sipërfaqes nëpër të cilën veprojnë ndikimet temperaturale në pllakë, respektivisht në mur. Pika e parë e ndikim. temp. në pllakë/Drejtk./Harku/<fUnd>: Pas dhënjes së polivijës e cila përcakton konturën e sipërfaqes nëpër të cilën veprojnë ndikimet temperaturale, programi automatikisht do të hap dialog boxin për definimin e shënimeve numerike.

229


Pamja e dialog boxit për definimin e shënimeve numerike mbi ndikimet temperaturale në pllakë, respektivisht në mur

Ndikimet temperaturale janë të përcaktuar me dy parametra, të cilët kanë këtë dëmethënje si më poshtë: to- madhësia e këtij parametri përcakton ndërrimin temperatural respektivisht ndikimet prej nxemjes në rrafshin e

mesëm të pllakës dt- me dhënjen e kësaj vlere përcaktohet ndryshimi temperatural në anën e epërme dhe të poshtme të pllakës (vlera

pozitive do të thotë se temperature më e lartë është në vijën e poshtme të pllakës). Gjatë dhënjes së ndikimeve temperaturale në pllakë, respektivisht në mur, gjithsesi se është me rëndësi që parametric “αt”, në kuadër të materialit i cili i është bashkangjitur pllakës, respektivisht murit, ka vlerë reale. Vërejtje: Gjatë dhënjes së konturës së sipërfaqes nëpër të cilën ndikojnë ndryshimet temperaturale, nuk do të ketë kurrëfar përkufizimi. Mirëpo, kontrolli i shënimeve të dhëna, e cila zhvillohet automatikisht para gjenerimit të rrjetës së elementeve të fundme, respektivisht para llogaritjes, do të jep gabimin nëse kontura e dhënë nuk gjindet me krejt gabaritin e saj mbrenda pllakës, respektivisht murit (shiqo kapitullin “3.3.4”). 3.2.8 Ndikimet temperaturale në tra Me ndihmën e komandës “ Ndikimet temperaturale në tra ”, si ngarkesë munden të ipen ndikimet temperaturale në cilëndo tra të vendosur në model. Vija komanduese e fiton formën e vet standarde për selektim: <0sel.>Ndikim. temp. në tra – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerje/eXtras/ Deselektimi/<fUnd>): Tani pritet që të selektoni të gjitha trajet të cilave do tju bashkangjiten ndikimet e njejta temperaturale. Pas përfundimit të selektimit, me zgjedhjen e nënopcionit “fUnd” prej vijës komanduese, do të hapet dialog boxi me pamje si vijon.

Pamje e dialog boxit për definimin e të dhënave numerike mbi ndikimet temperaturale në traje

Dëmethënja e parametrave të ofruar është plotësisht e njejtë sikurse edhe tek ndikimet temperaturale në pllakë, me kusht se këtu është e mundur që të ipen edhe ndërrimet temperaturale në drejtim të dy akseve tërthore lokale të traut.

230


to- madhësia e këtij parametri e përcakton ndryshimin temperatural respektivisht ndikimet prej nxehjes gjatë vijës së aksit

dt2- me dhënjen e kësaj vlere përcaktohet ndryshimi temperatural në anët e prerjes tërthore të traut në drejtimin e

aksit lokal 2 dt3- me dhënjen e kësaj vlere përcaktohet ndryshimi temperatural në anët e prerjes tërthore të traut në drejtimin e

aksit lokal 3 Për analizën e saktë të ndikimeve gjatë ndryshimit të temperatures, përveç dhënjes së saktë të shënimit “αt”, në bazë të materialit i cili i është bashkangjitur traut në fjalë, patjetër duhet që edhe dimensioned e traut të jenë të dhëna në menyrë të saktë, pasi që ato shfrytëzohen gjatë llogaritjes së ndryshimeve temperaturale. Vërejtje: Në rast se më vonë e fshini traun në të cilin keni dhënë se veprojnë ndryshimet temperaturale, programi nuk do të reagon. Mirëpo kontrolli i shënimeve të dhëna, e cila kryhet automatikisht para gjenerimit të rrjetës së elementeve të fundme, respektivist para llogaritjes, do të jep gabimin nëse ndikimet temperaturale të dhëna nuk veprojnë përgjatë ndonjë trau me krejt gabaritin e vet (shiqo kapitullin “3.3.4”). 3.2.9 Ngarkesa e lëvizshme Pas aktivizimit të komandës “ Ngarkesa e lëvizshme ”, hyhet në procedurën standarde të vizatimit të polivijës, e cila do të përcakton drejtimin nëpër të cilën sillet ngarkesa e lëvizshme. Pika e parë e ngarkesës së lëvizshme (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>: Pas definimit të polivijës e cila përcakton drejtimin e lëvizjes së ngarkesës së lëvizshme, programi automatikisht do të hap dialog boxin për definimin e shënimeve numerike mbi ngarkesën e lëvizshme.

Pamja e dialog boxit për definimin e shënimeve numerike lidhur me ngarkesën e lëvizshme

Drejtimit të dhënë të ngarkesës së lëvizshme i bashkangjiten shënimet numerike të cilët përcaktojnë skemën e ngarkesës, dhe hapin e çvendosjes përgjatë drejtimit të dhënë. Shënimi mbi hapin e çvendosjes të skemës së ngarkesës ipet në edit boxin “∆L=” dhe ai praktikisht i përcakton të gjitha pozitat e mundshme të lëvizjes. Do të theksojmë se në pjesët harkore të lëvizjes së dhënë të ngarkesës, ky hap do ta paraqes gjatësinë e harkut, kurse në secilën prej këtyre pozitave, ngarkesa do ta ndërron edhe pozitën e vet në mvarësi prej këndit të tangjentës në pikën e dhënë të harkut. Skema e ngarkesës së lëvizshme mundet të përbëhet prej: ngarkesës sipërfaqësore, vijore dhe koncentrike. Këto shënime ipen në pjesën e majtë të dialog boxit në kartoteka adekuate. Mënyra e punës me dialog boxet në të shfrytëzohen kartotekat munden të shiqohen në kapitullin “2.4.4”.

231


Ngarkesa koncentrike

Me klikimin e miut mbi datotekën “Ngarkesa koncentrike”, është ardhë

deri te paraqitja e përmbajtjes të asaj pjese të dialog boxit Shënimet mbi ngarkesën koncentrike ipen në kuadër të tabelës së parqitur, me çrast shënimet në secilin prej rendeve i përgjijgen një force koncentrike. Pozita dhe intenziteti i forces koncentrike është i përcaktuar më shënimet e dhëna numerike në kolonat adekuate: P - intenziteti i forcës X1 - koordinata e pikes në të cilën vepron forca koncentrike në drejtimin e aksit lokal “1”, trases nëpër të cilën lëviz

ngarkesa e lëvizshme. Y1 - koordinata e pikes në të cilën vepron forca koncentrike në drejtimin e aksit lokal “3”, trases nëpër të cilën lëviz

ngarkesa e lëvizshme. Koordinatat të cilat përcaktojnë pozitën e forcave, ipen në raport me pikën referente. Këtu me pikë referente i nënkuptojmë të gjitha pozitat në të cilat munden të gjindet skema e ngarkesës së lëvizshme. Konventa mbi sistemin lokal koordinativ të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme është potësisht e njejtë ikurse tek trajet (shiqo kapitullin “3.1.4.”). Sistemi lokal koordinativ i trajektores së lëvizjes së ngarkesës së lëvizshme mundet më vonë të ndërrohet me anën e komandës “Ndërrimi i S.L.K.” (shiqo kapitullin “3.3.2”). Roli i fushave komanduese “ Shto ” dhe “ Fshiej ” është i njejtë sikurse edhe tek dialog boxat tjerë, respektivisht përmes jipet rresht i r ii shënimeve, respektivisht fshihet ai i cili është i selektuar momentalisht. Programi sipas “default”-it forcat i orienton në drejtim të aksit global Z të krejt modelit. Nën këtë tabelë në tre edit box-a “X=”, “Y=” dhe “Z=” shënohen vlerat e vektorit të normuar për rreshtin aktual, kështu që drejtimin e veprimit të vektorit mundeni ta jepni ose me ndërrimin direkt të këtyre vlerave në edit box-a ose me aktivizimin e fushës komanduese “ Vektori ”. Me aktivizimin e saj, programi përkohësisht do të mbyllë dialog boxin dhe prej vijës komanduese do të kërkon të përcaktoni së pari pozitën e pikës fillestare e pastaj edhe pozitën e pikës përfundimtare të vektorit të veprimit të forcës koncentrike. Pika e parë: Pika e dytë: Pas zgjedhjes së pikes së dytë, programi do të këthehet në dialog box dhe në edit boxat “X=”, “Y=” dhe “Z=” do ti shënon vlerat e vektorit të dhënë. Do të theksojmë s në këta edit box-a paraqiten vlerat e normuara të vektorit për forcën

232


shënimet e së cilës janë paraqitur në rreshtin momentalisht aktiv. Dmth në rastin e përgjithshëm secila prej forcave mundet të ketë drejtim tjetër të veprimit të vektorit të ngarkesës. Ngarkesa vijore

Me klikimin e miut mbi titullin e kartotekës “Ngarkesa vijore”,

është ardhë deri te paraqitja e përmbajtjes së kësaj pjese të dialog boxit Me program është paraparë vetëm dhënja e ngarkesave njëtrajtësisht të shpërndara, të veprojnë nëpër segmentin e drejtë. Shënimet mbi ngarkesën vijore jipen në tableën e cila i përmban këto kolona: p - intenziteti i ngarkesës vijore njëtrajtësisht të shpërndar X1 - koordinata e pikës fillestare nëpër të cilën vepron ngarkesa njëtrajtësisht e shpërndarë vijore, në drejtimin e aksit

lokal “1” të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme. Y1 - koordinata e pikës fillestare nëpër të cilën vepron ngarkesa njëtrajtësisht e shpërndarë vijore, në drejtimin e aksit

lokal “3” të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme. X2 - koordinata e pikës së fundit nëpër të cilën vepron ngarkesa njëtrajtësisht e shpërndarë vijore, në drejtimin e aksit

lokal “1” të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme. Y2 - koordinata e pikës së fundit nëpër të cilën vepron ngarkesa njëtrajtësisht e shpërndarë vijore, në drejtimin e aksit

lokal “3” të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme. Krejt çka u tha më lartë mbi sistemin lokal koordinativ të trjaktores npër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme edhe mbi kahjen e veprimit të vektorit të ngarkesës koncentrike vlenë edhe këtu. Dmth programi me “default” e orienton vektorin e veprimit të ngarkesës vijore në kahjen negative të aksit global Z të krejt modelit, me kusht që për çdo ngarkesë vijore të dhënë në tabelë mundeni më vonë ta ndërroni këtë shënim.

233


Ngarkesa sipërfaqësore

Me klikimin e miut mbi titullin e kartotekës “Ngarkesa sipërfaqësore”, është ardhë deri te paraqitja e përmbajtjes së kësaj pjese të dialog boxit

Me program është paraparë vetëm ngarkesa njëtrajtësisht e shpërndarë e cila vepron nëpër sipërfaqen katërkëndëshe. Shënimet mbi ngarkesën sipërfaqësore ipen në tabelën e cila i përmban këto kolona: q - Intenziteti i ngarkesës njëtrajtësisht të shpërndarë sipërfaqësore X1 - koordinata e pikës fillestare të diagonales së sipërfaqes nëpër të cilën vepron ngarkesa njëtrajtësisht e shpërndarë

sipërfaqësore, në drejtimin e aksit lokal “1” të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme. Y1 - koordinata e pikës përfundimtare të diagonales së sipërfaqes nëpër të cilën vepron ngarkesa njëtrajtësisht e

shpërndarë sipërfaqësore, në drejtimin e aksit lokal “3” të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme. X2 - koordinata e pikës së kundërt të diagonales së sipërfaqes nëpër të cilën vepron ngarkesa njëtrajtësisht e

shpërndarë sipërfaqësore, në drejtimin e aksit lokal “1” të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme. Y2 - koordinata e pikës së kundërt të diagonales së sipërfaqes nëpër të cilën vepron ngarkesa njëtrajtësisht e

shpërndarë sipërfaqësore, në drejtimin e aksit lokal “3” të trajektores nëpër të cilën lëvizë ngarkesa e lëvizshme. Edhe këtu vlenë konventa e njejtë mbi sistemin lokal koordinativ dhe kahjen e veprimit të vektorit të ngarkesës. Kontrolla grafike Të gjitha ngarkesat e dhëna në tabela, paraqiten grafikisht në pjesën e djathtë të dialog boxit. Për shkak të kontrollit më të lehtë të shënimeve të dhëna numerike në tabela, ngarkesa shënimet e së cilës gjinden në rreshtin aktual të tabelës paraqiten me ngjyrë të posaçme. Përveç kësaj, në pozitën e pikës referente është vendosur shigjeta e verdhë në drejtim të aksit lokal “1”, e cila njëkohësisht paraqet edhe kahjen e lëvizjes së ngarkesës.

234


Pozita e paraparë për kontrollën grafike të skemës së dhënë të ngarkesës së lëvizshme

Me ndihmën e fushave komanduese të cilat janë të vndosura nga ana e djathtë e e sipërfaqes së paraparë për kontrolin grafik të skemës së dhënë të ngarkesës, keni mundësinë që 3D paraqitjen ta zëvendësoni me një nga pamjet e parapara e definuara special me program. Biblioteka e skemës së ngarkesave Pasi që definimi i skemës së ngarkesave mundet me qenë punë e mundimshme, në praktikë shpesh përdoren skema të njejta të ngarkesave në konstruksione të ndryshme. Për këtë arësye është paraparë që skemat e krijuara ti ruani në bazën e shënimeve dhe që pastaj sipas nvojës ti përdorni në raste të ndryshme.

Pjesa e dialog boxit e rezervuar për punë me bibliotekat e skemave të ngarkesave

Kur të keni definuar skemën e dëshiruar të ngarkesës së lëvizshme, me aktivizimin e fushës komanduese “ Ruaje ” keni mundësinë që përgjithmonë ta ruani atë.

235


Me dhënjen e emrit të dëshiruar dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, krejt shënimet e dhëna do të ruhen në bibliotekën e skemave të ngarkesave të lëvizshme. Prej atij momenti e më tutje, në listën e mbyllur do të paraqitet titulli i dhënë dhe me zgjedhjen e tij të gjitha shënimet e dhëna më parë do të mirren. Fusha komanduese “ Fshiej ” është paraparë për fshierjen e skemës së selektuar e cila më parë është vendosur në bazë, kurse përmes fushës komanduese “ Reset ” keni mundësinë me një potez ti heqni të gjitha shënimet e definuara më parë lidhur me skemën aktuale të ngarkesës. Simbolet grafike në vizatim Pas aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, dialog box-i do të mbyllet dhe komanda do të përfundon. Në vizatim në bazë të shënimeve të dhëna mbi hapin e lëvizjes së ngarkesës së lëvizshme, përgjatë vijës së dhënë do të vendosen simbolet të cilët i përcaktojnë të gjitha pozitat e mundshme të skemës së ngarkesës së lëvizshme.

Simboli i vendosur “x” përgjatë trajektores, përcakton të gjitha

pozitat e mundshme të skemës së ngarkesës së lëvizshme. Kontrolli i ngarkesës së lëvizshme Pasi që në kuadër të një rasti të ngarkesës mundeni të jepni shumë trajektore të ngarkesave të lëvizshme, me çrast secila prej tyre mundet me pasë skemë të ndryshme të ngarkesës së lëvizshme, me ndihmën e komandës “ Kontrolli i ngarkesës së lëvizshme ” keni mundësinë që vizuelisht të kontrolloni si pamjen e skemës së dhënë të ngarkesës, gjithashtu edhe të gjitha pozitat e mundshme përgjatë trajektores së dhënë. Me zgjedhjen e kësaj komande, në vizatim do të paraqitet skema e dhënë e ngarkesës së lëvizshme në pozitën e pikës fillestare të trajektores, kurse vija komanduese do të fiton pamjen si vijon: Kontolli i ngarkesës së lëvizshme (Play/pErpara/pRapa/i pAri/i Fundit/Sinkronizimi/ <fUnd>):

236


Në vizatim është paraqitur skema e dhënë e ngarkesës së lëvizshme,

në pozitën e pikës fillestare të trajektores nëpër të cilën lëvizë. Me zgjedhjen e nënopcionit “Play”, programi e krijon animacionin e lëvizjes së skemës së dhënë të ngarkesës së lëvizshme, duke vendosur me rradhë të gjitha pozitat përgjatë trajektores së lëvizjes. Vija komanduese tani e fiton pamjen e re: Kontrolli i ngarkesës së lëvizshme (<Stop>): Me zgjedhjen e nënopcionit “Stop” do të ndërprehet animacioni dhe programi këthehet në fomën elementare të vijës komanduese në kuadër të kësaj komande. Do të theksojmë se në rast të ekzistimit të trajektores së lëvizjes së ngarkesës së lëvizshme, ato do të sortohen sipas pozitës së vet dhe do të paraqesin një njësi. Respektivisht prej pozitës fundore të një trajektoreje, ngarkesa do të kalon në pozitën fillestare të trajektores së ardhshme. Në mënyrë që të kemi pamje më të lehtë të shënimeve të dhëna lidhur me ngarkesën e lëvizshme, gjatë animacionit mundeni ti aktivizoni të gjitha të gjitha komandat transparente. Përveç kësaj mundeni në mënyrë transparente të ndërroni edhe përmbajtjen në pamjen “2D pamja” duke vendosur edhe në të cilindo pjesë të modelit. Përmes nënopcionit “Rregullimi” keni mundësinë që në dialog boxin e hapur ti rregulloni parametrat të cilët ndikojnë në animacionin e lëvizjes së ngarkesës së lëvizshme.

Pamja e dialog boxit për rregullimin e parametrave të animacionit

Me dhënjen e shënimeve në edit boxin “Timer”, mundeni të ndikoni në shpejtësinë e lëvizjes të skemës së ngarkesës së lëvizshme (me dhënjen e numrit më të vogël vie deri te pauza më e vogël respektivisht tek lëvizja më e shpejtë), kurse me ndërrimin e pozitës së rrëshqitësit në pjesën e poshtme të dialog boxit mundeni të ndërroni pozitën aktuale të skemës së ngarkesës së lëvizshme.

237


Nënopcionet tjera në vijën komanduese shërbejnë për ndërrimin e pozitës së ngarkesës së lëvizshme: “Përpara” – Ngarkesa e lëvizshme çvendoset për një hap përpara “pRapa” – Ngarkesa e lëvizshme çvendoset për një hap prapa “i pAri” – Ngarkesa e lëvizshme vendoset në pozitën fillestare “i Fundit” – Ngarkesa e lëvizshme vendoset në pozitën përfundimtare Vërejtje: Gjatë ekzekutimit të kësaj komande, ngarkesa e dhënë në kuadër të skemës së ngarkesës së lëvizshme gjithmonë do të jetë e dukshme, pa marrë parasysh gjendjen e dukshmërisë së tipit të dhënë të ngarkesës me ndihmën e komandës “Dukshmëria”. Ky opcion është shumë i përshtatshëm nëse në kuadër të rastit të njejtë të ngarkesës përveç ngarkesës lëvizëse keni edhe ndonjë ngarkesë tjetër e cila vepron njëkohësisht me të. Atëher hekja e dukshmërisë së ngarkesës sipërfaqësore, vijore dhe koncentrike do të paraqet pamje më të kjartë, sepse në model do të jetë e dukshme vetëm ngarkesa e lëvishme. Vërejtje: Në rast se në ndonjërën prej pozitave të dhëna, ngarkesa vepron jashtë konstruksionit, kjo nuk do të sjellë gabim gjatë kontrollit të shënimeve të dhëna para llogarisë, por thjeshtë ato ngarkesa nuk do të mirren parasysh (shiqo kapitullin “3.3.4”). Në këtë mënyrë keni mundësinë, që në mënyrë shumë më komfore të silleni gjatë dhënjes s[i të trajektores poashtu edhe të vet skemës së ngarkesës së lëvizshme. Mënyra e llogaritjes Ngarkesa e lëvizshme ka tretman të posaçëm në program, kështu që rasti i ngarkesave në të cilin gjindet së paku një ngarkesë e lëvizshme, përpunohet posaçërisht. Përndryshe gjatë llogarisë prej rastit të dhënë të ngarkesës, në mënyrë interne janë do të krijohen aq raste të ngarkesave sa ka edhe pozita të skemës së ngarkesës së lëvizshme. Dmth për secilin rast të dhënë të skemës së ngarkesës së lëvizshme, do të krijohet rast i posaçëm i ngarkesës i cili do të llogarohet posaçërisht. Prej të gjitha këtyre llogaritjeve të rasteve interne të ngarkesave, ruhet anvelopa e ekstremeve dhe ndikimeve të tyre. Sipas kësaj, në modullin për përpunimin e rezultateve nuk do të shihni raste interne të ngarkesave, por për rastin në të cilin do të ekzistoj së paku një skemë e ngarkesës së lëvizshme, në vend të rezultateve të zakonshme, do të fitoni anvelopën e ndikimeve ekstreme. Ngarkesa tjetër e cila vepron njëkohësisht me ngarkesën e dhënë, gjithashtu posaçërisht përpunohet. Në të vërtetë kur të llogarohet anvelopa për krejt pozitat e skemës së ngarkesës së lëvizshme, atëher për rastin e dhënë të ngarkesës prap krijohen një varg i rasteve interne të ngarkesave, dhe në secilën prej tyre vendosen një nga një ngarkesat të cilat veprojnë bashkë me ngarkesat e lëvizshme. Në secilën pikë të modelit atëher analizohet se ngarkesa e dhënë a e rritë anvelopën e ndikimeve, dhe në rast se ajo rritet, atëher anvelopa e llogaruar paraprakisht rritet për vlerën e ndikimit të dhënë. Dmth, prej rastit i cili në veti përmban së paku një ngarkesë të lëvizshme, krijohen aq raste interne të ngarkesave sa ka edhe pozita të mundshme të ngarkesës së lëvizshme, të rritur për numrin e ngarkesave të dhëna të cilat nuk paraqesin ngarkesë të lëvizshme. Rast tipik i përdorimit të kësaj forme të llogaritjes është kur në kuadër të rastit të njejtë të ngarkesës, përveç ngarkesës së lëvizshme jepni edhe ngarkesën e këmbësorëve e cila gjindet para dhe pas automjetit. Krejt çka u tha më parë, do ta spjegojmë në në një rast të thjeshtë të traut continual. Në kuadër të rastit të njejtë të ngarkesës do të analizojmë ndikimin e ngarkesës së lëvizshme dhe ngarkesës së këmbësorëve e cila gjindet para dhe pas automjetit.

238


Të dhënat hyrëse

Pasi që ky problem lidhet me konstruimin e vijës ndikuese, dhe me gjetjen e pozitës kritike të skemës së ngarkesës së lëvizshme për të gjitha ndikimet dhe të gjitha prerjet përgjatë mbajtësit, për këtë arësye së pari do ti paraqesim rezultatet e fituara me konstruimin e vijës ndikuese dhe me gjetjen e pozitës kritike të skemës së dhënë të ngarkesës të ngarkesës së lëvizshme. Për krahasimin e rezultateve do të analizojmë rezultatet e momenteve mbi mbështetësinë e mesit, edhe në mes të krejt mbajtësit, të cilat janë fituar me konstruimin e vijës ndikuese.

Me konstruimin e vijës ndikuese për momentin në mbështetës, pozita

e dhënë kritike e ngarkesës së lëvizshme ka sjellë si pasojë vlerën ekstreme Mz= -44 KNm

Me konstruimin e vijës ndikuese për momentin në fushë, pozita e dhënë kritike e ngarkesës së lëvizshme ka sjellë si pasojë vlerën ekstreme Mz= 30 KNm

Tani problemin do ta zgjidhim me ndihmën e ngarkesës së lëvizshme, dhe do ti analizojmë rezultatet e fituara për të dhëna hyrëse të ndryshme. Pasi që çco pozitë e mundshme e ngarkesës së lëvizshme dhe ngarkesës së këmbësorëve i krijon një varg të rasteve interne të ngarkesave të cilat llogariten veçmas, për këtë arësye në kuadër të skemës së ngarkesës duhet që nën gabaritin e automjetit të ipet edhe ngarkesa negative prej këmbësorëve. Në këtë mënyrë kemi mundësi që ngarkesën prej këmbësorëve ta japim gjatë tërë mbajtësit, e me këtë rast në secilën pozitë të ngarkesës së lëvizshme ajo të fshihet nën automobil.

239


Pamja e skemës së dhënë të ngarkesës së lëvizshme

Sa hapa për çvendosje të skemës së ngarkesës do të jepni, mveret prej gjeometrisë së konstruksionit dhe ndjenjës suaj për precizitetin e pritur të rezultateve të fituara. E njëjta gjë vlen edhe për ngarkesën prej këmbësorëve, respektivisht se në sa pjesë do të ndani ngarkesën prej këmbësorëve në krejt gjatësinë e mbajtësit. Këtu gjithsesi nuk duhet tepruar, sepse hapi shumë i vogël i lëvizjes dhe ndarja e shpeshtë e ngarkesës prej këmbësorëve, do të sjellë deri te numri i madh i rasteve interne të ngarkesave, e me vet këtë edhe do ta ngadalson punën e llogaritjes së modelit. Në këtë shembull për hap të lëvizjes së skemës së ngarkesës është marrë vlera “∆L= 1 m”, çka në raport me gjatësinë e mbajtësit prej 30m, do të sjellë deri te krijimi i 30 rasteve interne të ngarkesave. Ndarjen e ngarkesës prej këmbësorëve përgjatë gjithë gjatësisë do ta varirojmë dhe në këtë mënyrë do të tregojmë se si ajo ndikon në rezultatet e llogarisë.

Është vendosur vetëm një ngarkesë prej këmbësorëve përgjatë gjithë gjatësisë së mbajtësit

Për këto të dhëna hyrëse, është fituar numër intern i rasteve të ngarkesave 30 + 1 = 31. Kjo mënyrë e dhënjes së ngarkesës së këmbësorëve, ka sjellë në mënyrë drastike deri te shmangëja e rezultateve të sakta të fituara me konstruimin e vijës ndikuese, sidomos për momentin e përkuljes në mesin e mbajtësit.

240


Në secilën prej fushave, është vendosur ngarkesë e posaçme prej këmbësorëve

Për këto të dhëna hyrëse, është fituar numër intern i rasteve të ngarkesave 30 + 3 = 33. Rezultatet janë më se të kënaqshme.

Ngarkesa prej këmbësorëve është ndarë në secilën metër të gjatësisë së mbajtësit

Për këto të dhëna hyrëse, është fituar numër intern i rasteve të ngarkesave 30 + 30 = 60. Është fituar precizitet i njejtë sikurse edhe në rastin e më parshëm, kështu që pa nevojë është rritur numri i rasteve interne të ngarkesave. Në bazë të asaj çka u tha më lartë, rrjedhë përfundimi se ngarkesa prje këmbësorëve nuk duhet të ndahet në numër të madh segmentesh por në numër optimal, dhe kjo ndarje pastaj zakonisht e përcjell gjeometrinë e konstruksionit. Kjo është sidomos me rëndësi tek konstruksionet e komplikuara te të cilat numri i madh i rasteve interne të ngarkesave mundet shumë të ngadalsoi llogaritjen. Përdorimi i ngarkesës së lëvizshme gjithsesi se është shumë praktik tek konstruimi i vijës influente, sepse njëkohësisht fitohen vlera ekstreme të të gjitha ndikimeve në të gjitha prerjet e mbajtësit. Këto rezultate të fituara, munden të përdoren edhe për dimenzionimin direkt të konstruksionit. 3.2.10 Vija ndikuese Me zgjedhjen e komandës “ Vija ndikuese ”, hyhet në procedurën e definimit të pozitës dhe llojit të ndikimeve, për të cilat është e nevojshme të konstruktohet vija ndikuese.

241


Pamja e dialog boxit për zgjedhjen e ndikimeve, për të cilat është e nevojshme të konstruktohet vija ndikuese

Në pjesën e paraqitur të dialog boxit me vendosjen në gjendje aktive të ndërprerësit adekuat, zgjidhet ndikimi për të cilin dëshirohet të konstruktohet vija ndikuese. Prej vet emrit të ndërprerësit, kjartë shifet se mundet të zgjedhet, cilitdo prej ndikimeve në tra poashtu edhe cilido reaksion i mbështetësave koncentrik. Ndikimet e zgjedhura gjithsesi se mvaren në sistemin lokal koordinativ të traut, respektivisht mbështetësi. Kur keni zgjedhur ndikimin e dëshiruardhe e keni aktivizuar fushën komanduese “ OK ”, programi do të mbyllë dialog boxin, dhe prej vijës komanduese do të kërkon që ta përcaktoni vebndin se ku kërkohet vija ndikuese. Nëse është zgjedhur ndikimi i cili i përgjigjet forcave prerëse dhe çvendosjeve në tra, në vijën komanduese paraqitet vërejtja: <0 sel.> Trau në të cilin kërkohet vija ndikuese – Selektimi (<fUnd>): Tani prej shfrytëzuesit pritet që së pari të selektoi traun, e pastaj edhe vet vendin e vijës ndikuese në traun e selektuar. Vendi i vijës ndikuese: Me rastin e zgjedhjes së vijës ndikuese, gjithsesi shfrytëzoni OSNAP kriteriumin për zgjedhjen precize të pikave, duke marrë parasysh se programi do të pranon vetëm pikën e cila i takon traut të zgjedhur. Në vendin e zgjedhur, programi do të vendosë simbolin adekuat dhe do të shënon titullin e ndikimit të zgjedhur.

Është dhënë konstruimi i vijës ndikuese për momentet

e përkuljes “M3” në mesin e krejt mbajtësit Nëse për konstruimin e vijës ndikuese e keni zgjedhur ndonjërin prej reaksioneve, atëher programi në vijën komanduese do të jep vërejtjen në të cilën duhet të përgjigjet me zgjedhjen e mbështetësit koncentrik, për reaksionin e të cilit kërkohet konstruimi i vijës ndikuese. <0 sel.> Mbështetësi koncentrik i të cilit kërkohet vija ndikuese – Selektimi (<fUnd>):

242


Në mbështetësin e selektuar, programi do të vendosë simbolin për vijën ndikuese dhe do të shënon emërtimin e raksionit të zgjedhur.

Është dhënë konstruimi i vijës ndikuese për reaksionin

vertikal “R3”, të mbështetësit të skajshëm të majtë Programi në këtë procedurë kryen kontrollin se a është penguar çvendosja respektivisht e rrotullimit të reaksionit të zgjedhur për konstruimin e vijës ndikuese, mirëpo këto gabime gjithsesi se do të zbulohen mu para kërkesës për llogaritje, në kuadër të komandës “Kontrolli i të dhënave hyrëse” (shiqo kapitullin “3.3.4”). Pa marrë parasysh se a keni kërkuar konstruimin e vijës ndikuese për ndonjë ndikim në tra, ose në ndonjërin reaksion të mbështetësit koncentrik, programi me përfundimin e komandës automatikisht do të hapë rast të ri të ngarkesave i cili është i rezervuar vetëm për konstruimin e vijës ndikuese. Në kuadër të këtij rasti të ngarkesave është pamundësuar dhënja e cilësdo ngarkese tjetër, dhe ajo do të ketë tretman special në komandat për definimin e rasteve themelore të ngarkesave dhe kombinimeve të veprimit të tyre të njëkohshëm. Fshierja e vijës ndikuese të vendosur nuk është e mundur me ndihmën e komandës “ Fshieje ”, por përmes komandës “ Rastet e ngarkesave ” duhet të kërkohet fshierja e rastit të ngarkesave i cili është i rezervuar për konstruimin e vijës ndikuese. 3.2.11 Paranderja Me ndihmën e komandës “ Paranderja ”, në model vendosen kabllat me të cilët munden të parandehen: pllakat, muret dhe trajet. Paranderja mundet të ipet në kuadër të një rasti ose në kuadër të më shumë rasteve të ngarkesave. Ky koncepcion mundëson që në rast të paranderjes me shumë trajektore të kabllove, në kuadër të rasteve speciale të ngarkesës, ti analizoni ndikimet e paranderjes të secilit kabëll veçmas. Edhe pse me program është mundësuar që në kuadër të rastit të njejtë të ngarkesave, të jepni paranderjen edhe ndonjë ngarkesë tjetër, këshillohet që ndikimet prej paranderjes ti analizoni në raste të posaçme të ngarkesave. Në këtë mënyrë gjatë krijimit të mëvonshëm të kombinimeve të veprimit të njëkohshëm të rasteve të ndryshme të ngarkesave, keni mundësinë që ti analizoni ndikimet në konstruksion nga paranderja dhe pa të. Pas zgjedhjes së komandës “Paranderja”, vija komanduese e fiton formën e vet standarde e cila i përgjigjet procedures së vizatimit të polivijës së lirë. Pika e parë e paranderjes (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>): Në rast se dëshironi ta parandehni traun, atëher vija e dhënë e paranderjes duhet me komplet gjeometrinë e vet ti takoi vijës përmes së cilës është përcaktuar pozita e traut në model. Gjithashtu, nëse e parandehni pllakën ose murin, atëher vija e dhënë e paranderjes duhet me komplet gjeometrinë e saj ti takon rrafshit me të cilin është përcaktuar pozita e pllakës, respektivisht murit në hapësirë.

243


Vija e dhënë e paranderjes e ka sistemin e vet lokal koordinativ, konventa e të cilit është e njejtë sikurse edhe për traje (shiqo kapitullin “3.1.4.”). Dmth aksi lokal “1” është në drejtim të vijës së dhënë të paranderjes, aksi lokal “2” është normal me aksin lokal “1” këhtu që bashkarisht formojnë rrafshin vertikal, kurse aksi lokal “3” është në drejtim të normales me rrafshin të cilin e formojnë akset lokale “1” dhe “2”. Sistemi lokal koordinativ i vijës së paranderjes gjithashtu mundet më vonë të ndërrohet përmes komandës “Ndërrimi i S.L.K.” (shiqo kapitullin “3.3.2”). Pas dhënjes së polivijës do të hapet dialog boxi për definimin e të dhënave numerike mbi paranderjen .

Pamja e dialog box-it për definimin e të dhënave numerike mbi paranderjen

Nëse polivija e dhënë përbëhet prej shumë segmenteve, atëher të dhënat numerike të dhënë në këtë dialog box, do të mvaren në secilin segment të vizatuar posaçërisht. Ekscentriciteti i trasës së kabllove në drejtimin e aksit lokal “2”, ipet prej prerjes në prerje, në pikat karakteristike përgjatë vijës së vijës së paranderjes. Në listen e prerjeve, e cila gjindet në këndin e lartë të majtë, përmes fushës komanduese “ Shto ”, keni mundësinë që përveç prejes në fillim dhe në fund të vijës të paranderjes, të shtoni numër të lirë të prerjeve në të cilat zhvillohet ndërrimii pozitës së trasës së kabllove.

Lista e prerjeve karakteristike

244


Në kolonën “Prerja”, fillimi dhe fund i vijës së paranderjes shënohet me shkronjat “S” dhe “E”, kurse secila prerje e re shënohet me numrin e vet rendor. Pozita e prerjeve definohet me shënimin në kolonën “dL”, dhe ate me distancën relative prej fillimit të vijës së paranderjes, në drejtim të aksit lokal “1”. Në kolonën “e2” për secilin prej prerjeve në listë ipet distanca e trasës së kabllove në raport me aksin lokal “1”dhe atë në drejtim të aksit lokal “2”. Në mënyrë që të kemi pamje më të kjartë në precizitetin e shënimeve të dhëna, në pjesën e poshtme të dialog boxit, grafikisht vizatohet forma e dhënë e trasës së kabllove. Përveç kësaj, prerja aktuale në listë prezentohet me pikë të kuqe. Forma e trasës së kabllove në mes të dy prerjeve afër njëra tjetrës përcaktohet me gjendjen e ndërprerësave të ofruar nga ana e djathtë e listës së prerjeve “Vija e thyer” dhe “Vijë drejtë”.

Ndërprerësat të cilët përcaktojnë formën e traës së kabllove,

në mes të dy prerjeve të afërta në mes veti Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Gjeneratori i prerjes ”, e cila gjindet nën pozitën e paraparë për paraqitjen e formës së dhënë të trasës së kabllove, hapet dialog boxi me pamje si vijon.

Në të vërtet tani keni mundësinë që në bazë të formës së dhënë të trasës së kabllove të gjeneroni një ose më shume prerje, shënimet e të cilave mbi pozitën ekcentrike do ti përgjigjen formës momentale të trasës së kabllove. Nëse ndërprerësi “Gjenero vetëm një prerje” është i vendosur në gjendje të kyqur, atëher në listen e prerjeve do të futet vetëm një mesprerje, dhe ate në distancë relative prej fillimit të vijës së paranderjes, të cilës i përgjigjet vlera e dhënë në edit box: “dL=” Nëse ndërprerësi “Gjenero vetëm një prerje” është i vendosur në gjendje të çkyqur, atëher vlera e dhënë në edit box “dL=” do të paraqet ekuidistancën në mes të gjitha mesprerjeve të cilat do të krijohen në këtë procedure (nëse ipet vlera “0.1”, kjo dmth se vija e dhënë e paranderjes do të ndahet në 10 pjesë të barabarta, kurse në listen e prerjeve do të futen 9 mesprerje.

245


Pas aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, programi së pari do të verifikon se a ekzistojnë tashmë në listen e prerjeve mesprerjet, dhe nëse ato ekzistojnë do të ipet kjo vërejtje:

Me zgjedhjen e fushes komanduese adekuate, mundeni të zgjedhni me program njërën nga këto aksione: “ Yes ” – të gjitha mesprerjet e dhëna më parë në listen e prejeve do të hiqen dhe në vendin e tyre do të vijnë

mesprerjet e reja. “ No ” – në listen e prerjeve do të mbahen mesprerjet e vjetra kurse mesprejet e reja do të shtohen “ Cancel ” - zgjedhja e kësaj fushe komanduese sjellë deri te hekja dorë nga gjenerimi i mesprerjes dhe këthimi në

pamjen bazë të dialog boxit në këtë komandë. Ky opcion është shumë i përshtatshëm kur të dëshironi trasën e kabllove të jetë vijë elakuar, të definuar me disa karakteristika të prerjeve, duke aproksimuar me atë rast me vijë të drejt adekuate. Në këtë rast gjithsesi se duheni të jepni gjenerimin e numrit të mjeftueshëm të mesprerjeve.

Trasa parabolike e kabllove është aproksimuar në trasë vijëdrejtë adekuate

Kjo komandë ka përdorim edhe kur pas shiqimit në rezultatet e llogaritjes, dëshironi që më vonë të ndërroni trasën e kabllove mu në pozitën e mesprerjes. N]ë edit box-in “N=”, ipet intenziteti i forces së paranderjes, kurse në edit box-in “e3=” keni mundësinë që në mënyrë translatore të ndërroni komplet trasën e kabllove në drejtim të aksit lokal “3”. Kjo çvendosje translatore e gjithë trasës ka përdorim sidomos tek paranderja e trajeve me prerje tërthore “kornizë drejtëkëndëshe” tek të cilat trasa e kabllove gjindet në brinjë. Do të theksojmë se ngarkesa prej paranderjes, gjatë llogaritjes do të vendoset në konstruksion përgjatë vijës së dhënë të paranderjes, kurse forma ekcentrike e trasës së kabllove në drejtim të akseve loale, vetëm do të përcakton intenzitetin dhe kahjen e veprimit të forces së paranderjes.

246


Grupi i edit box-ave në pjesën e djathtë të dialog boxit, shërben për definimin e shënimeve të cilat ndikojnë në humbjen e forcës së paranderjes përgjatë trasës së dhënë. “ µ= ” – Koeficienti i fërkimit “ λ= ” – Koeficienti shtesë i fërkimit përgjatë gjatësisë “ ∆ln= ” – Rrëshqitja “ Es= “ – Modulli i elasticitetit të çelikut prej të cilit punohen kabllot “ As= ” – Sipërfaqja e prerjes tërthore të kabllove Me program pëveç humbjes së forcës së paranderjes prej fërkimit dhe valvitjes së kabllove, është përfshirë edhe llogaritja e humbjes së forcës së paranderjes prej rrëshqitjes. Në kapitullin “3.2.11.2”, detalisht do të spjegohet procedura e llogaritjes së humbjeve. Pas zgjedhjes së fushës komanduese “ OK ”, komanda do të përfundon kurse në fundet e secilit segment të polivijës, në vizatim do të vendoset simboli i cili paraqet vendin e vendosjes së forcës së paranderjes përgjatë segmenteve të dhëna.

Me simbolet e trekëndëshave të vegjël, është shënuar

fillimi dhe fundii vijës së dhënë të paranderjes Përndryshe programi sipas “default”-it paramendon se secili segment i dhënë i polivijës paraqet traë të posaçme të paranderjes, dhe se bëhet fjalë për tërhekjen e kabllove të përnjëhershme në të dyja fundet, të secilit segment. Vërejtje: Në rast se paranderja kryhet me shumë trasa të kabllove, me çrast aksi lokal i tyre “1” plotësisht përputhet në hapësirë, atëher nuk mundeni ti jepni në kuadër të ngarkesës së njejtë. Rast tipik i kësaj është kur trasa e njejtë është vendosur në brinjët e prerjes tërthore të traut. Atëher është e nevojshme që në një rast të ngarkesës të jepni trasën e kabllove në njërën brinjë, kurse në rastin e dytë në brinjën e dytë. Në kuadër të secilës prej këtyre ngarkesave, trasat e kabllove duhet të lëvizin në mënyrë translatore në drejtim të aksit lokal “3” për vlerën e distances së brinjës prej vijës së sistemit me të cilën është përcaktuar pozita e traut në model. Me kombinimin e mëpastajshëm të rezultateve prej këtyre dy rasteve të ngarkesës, mundeni të fitoni ndikimet prej paranderjes së plotë në traun e dhënë. 3.2.11.1 Definimi i fundeve të vijës së dhënë të paranderjes Me ndihmën e komandës “ Ankeri ”, keni mundësinë që shumë segmente të dhënë të vijës së paranderjes, sipas nevojës ti bashkoni në një. Përveç kësaj keni mundësinë që edhe fundin e vijës së dhënë të paranderjes ta shënoni

247


si vend në të cilin gjinden ankeri (spiranca), tërhekja vetëm nga njëra naë, kurse nuk nënkuptohet vendi ku ipet forca e paranderjes. Me zgjedhjen e kësaj komande, vija komanduese e fiton jëtë formë: <0 sel.> Ankeri – Selektimi (Krejt/Dritare/<fUnd>/Froca): Në fund të vijës komanduese, gjindet nënopcioni “Forca” emërtimi i së cilës paraqet mënyrën me të cilën do të definohet fund ii selektuar i vijës së paranderjes. Me zgjedhjen e njëpasnjëshme të të këtij nënopcioni, ajo e ndërron titullin e saj ashtu që mundet të fitoi njërën nga këto tri forma: “Forca” – Kur në vijën komanduese është vendosur ky emërtim i nënopcionit, kjo do të thotë se fundi i selektuar i

vijës së paranderjes do të shënohet si vend ku do të ipet forca e paranderjes. Pas selektimit, në fundin e dhënë do të vendoset simboli “|>”

“Ankeri – Kur në vijën komanduese është vendosur ky emërtim i nënopcionit, kjo do të thotë se fundi i selektuar i

vijës së paranderjes do të shënohet si vend ku do të ipet vendoset ankeri. Pas selektimit, në fundin e dhënë do të vendoset simboli “||”

“Vazhdimi”– Kur në vijën komanduese është vendosur ky emërtim i nënopcionit, kjo do të thotë se fundi i selektuar i

vijës së paranderjes do të shënohet si vend ku do të vazhdohen dy segmente të trasës së kabllove. Pas selektimit, në fundin e dhënë nuk do të vendoset asnjë simbol.

Kjo do të thotë se prej shfrytëzuesit pritet që së pari në vijën koamnduese të vendos emërtimin adekuat të nënopcionit të fundit, dhe pastaj në “select box” ta përfshinë pjesën e vijës së paranderjes në fundin e së cilës do të vendoset kushti i zgjedhur. Mvarësisht prej vendit se ku është selektuar vija e paranderjes, kushti i cili është përcaktuar me emërtimin e nënopcionit të fundit në vijën komanduese, do të vendoset në fundin e afërm. Kjo komandë praktikisht funksionon në mënyrë të njejtë sikurse edhe lirimii ndikimeve në fundet e traut (shiqo kapitullin “3.1.5.”), përveç se kushtet të cilat janë vendosur në fundin e selektuar të vijës, nuk rregullohen në dialog box, por me gjendjen e nënopcionit në vijën komanduese. 3.2.11.2 Humbjet e forcës së paranderjes Me ndihmën e kësaj komande keni mundësinë që vizuelisht të shiqoni humbjen e forcës së paranderjes përgjatë trasës së kabllove. Me zgjedhjen e saj, vija komanduese e fiton formën si vijon: <0 sel.> Humbja e forcës së paranderjes – Selektimi (Dritare/<fUnd>): Tani është e nevojshme të selektohet një segment i trasës së vendosur të kabllove, pas së cilës programi së pari do të kontrollon se a është dhënë ajo në formë të drejtë, dhe nëse nuk është dhënë ta jep vërejtjen adekuate:

Përndryshe, fundet e vijës së dhënë të paranderjes duhet me qenë të shënuara ose si vend i dhënjes së forcës së paranderjes ose si vende të ankerimit (gjithsesi se me vendosjene dy ankerëve në fundet e vijës së paranderjes, nuk është e mundur). Nëse fundi i vijës së paranderjes është i shënuar si vazhdim, atëher fundi i saj duhet të përputhet me fillimin e segmentit të dytë të vijës së paranderjes, kurse pozita e kabllit në vendin e vazhdimit duhet të gjindet në ët njejtin vend në hapësirë. Prandaj, shumë segmente të paranderjes të cilët në mes veti janë të lidhur, ashtu që fundet e tyre janë të shënuar si “Vazhdimi” analizohen si një njësi. Nëse trasa e selektuar i plotëson kushtet formale për rregullësi, programi do të hap dialog boxin me pamje si vijon.

248


Pamja e dialog boxit për paraqitjen e humbjes së forcës së paranderjes

Në pjesën e majtë të dialog boxit në dy grafikone të ndara paraqitet forma e dhënë e trasës së kabllove dhe diagrami i ndërrimit të intenzitetit të forcës së paranderjes përgjatë trasës së kabllove. Në rast të humbjes së forcës për shkak të fërkimit, në fund në të cilin ipet forca e paranderjes, ky diagram do të vijëzohet. Humbja e forcës prej forcës së fërkimit dhe valvitjes së kabllove, llogarohet sipas kësaj formule:

N,x = N • e -µ • Σα,x - λ • l,x Shenjat e përdorur në këtë formulë kanë këto kuptime: N,x – Intenziteti i forcës së paranderjes në prerjen e vrojtuar përgjatë trasës së dhënë të kabllove N – Forca e dhënë e paranderjes µ - Koeficienti i dhënë i fërkimit ∑α,x – Shuma e këndeve të thyerjeve të trasës së kabllove deri te prerja e vrojtuar λ- Koeficienti shtesë i fërkimit përgjatë gjatësisë l,x – Distanca e prerjes së vrojtuar deri te fillimi i trasës së kabllove Llogaritja e humbjeve të forcës së paranderjes prej rrëshqitjes, zhvillohet në dy hapa. Së pari me zgjedhjen e ekuacionit llogaritet gjatësia në të cilën shtrihet ulja e forcës së paranderjes për shkak të rrëshqitjes:

Shenjat e përdoruara në formulë kanë këtë kuptim: le – Gjatësia e panjohur në të cilën shtrihet humbja e forcës së paranderjes prej rrëshqitjes ∆ln – Rrëshqitja e dhënë Es – Modulli i dhënë i elasticitetit të çelikut prej të cilit është punuar kablli As – Sipërfaqja e dhënë e prerjes tërthore të kabllit N – Forca e dhënë e paranderjes µ - Koeficienti i dhënë i fërkimit α – Këndi mesatar i këthimit deri te vendi i vrojtuar λ- Koeficienti shtesë i fërkimit përgjatë gjatësisë Në bazë të gjatësisë së llogaruar “le” prej formulas së ardhshme, llogaritet intenziteti forcës në vendin e dhënjes së saj në model.

249


Ne = N • [1 – x • (µ • α + λ)]2 Shenjat e përdoruara në formulë kanë këtë kuptim: Ne – Intenzitetii zvogëluar i forcës në vendin e dhënjes së forcës në model N – Forca e dhënë e paranderjes x - Distanca deri te vendi i vrojtuar µ - Koeficienti i dhënë i fërkimit α – Këndi mesatar i këthimit deri te vendi i vrojtuar λ- Koeficienti shtesë i fërkimit përgjatë gjatësisë Në këndin e djathtë të lartë të dialog boxit janë prezentuar të gjitha të dhënat hyrëse lidhur me trasën e selektuar të paranderjes, kurse në listen e prerjeve mundet që në vende lirisht të zgjedhura të mesprerjeve të fitohet informata si për ekcentricitetin e kabllave, poashtu edhe për forcën e paranderjes në prerjen e dhënë. Mënyra e punës me listen e prerjeve është krejt e njejtë sikurse në dialog boxin për futjen e të shënimeve numerike lidhur me paranderjen, me kusht që këtu pozita e mesprerjeve nuk është përcaktuar me distancën e vet relative prej fillimit të kabllave, por me distancat precize në njësitë e gjatësisë. Në rast se i analizoni ndikimet prej humbjes së forcës së paranderjes, kjo komandë do të ndihmon ta përcaktoni koordinatën e lartësisë të të gjitha pikave në të cilat është e nevojshme të mbahen kabllat në kantier. Me zgjedhjen e kësaj komande në kuadër të modullit të përpunimit të rezulatateve të llogaritjes, keni mundësinë që të printoni të gjitha shënimet e paraqitura prej këtij dialog boxi. 3.2.12 Rezultanta Komanda “ Rezultanta ” shërben për kontrollin e shënimeve të dhëna mbi intenzitetin e ngarkesës. Me aktivizimin e saj programi nga vija komanduese kërkon që të selektoni të gjitha ngarkesat për të cilat dëshironi të fitoni informatat mbi intenzitetin dhe pozitën e resultantës. <0 sel.> Ngarkesat – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/dEselektimi/<fUnd>): Pas përfundimit të procedurës së selektimit, programi do të hapë dialog boxin me informatën mbi intenzitetin dhe pozitën e rezultantës së të gjitha ngarkesave të selektuara më parë.

Gjithsesi se në kuadër të kësaj komande për selektim do të jetë në dispozicion vetëm ngarkesa sipërfaqësore, vijore dhe koncentrike. Me studimin e rregullsisë së rezultateve të prezentuara mundeni lehtë të zbulonin garkesat e dhëna eventualisht në formë të gabuar. Në rast se të gjitha ngarkesat e selektuara nuk kanë kahje të njejtë të veprimit, atëher programi nuk do të jetë në gjendje të llogaritë edhe pozitën e rezultantës.

250


3.2.13 Konvertori i ngarkesave Kjo komandë ka rol primar që të lehtëson futjen e ngarkesave vijore dhe koncentrike përgjatë elementeve të trajeve të konstruksionit, të cilët gjinden jashtë pllakave respektivisht mureve. Në të vërtetë me që shumica e ngarkesave të cilat veprojnë në konstruksione kanë karakter sipërfaqësor (bora, era, pasha e mbulesës së kulmit, ngarkesa e dyshemeve etj), me rastin e dhënjes së ngarkesave në traje të cilët nuk i takojnë pllakave respektivisht mureve, duheni që me dorë të llogaritni intenzitetin e ngarkesave të cilat i takojnë secilit prej atyre elementeve (trajeve). Për këtë arësy me program është paraparë procedura e ardhshme e dhënjes së shënimeve, të cilën do ta ilustrojmë me shembullin e veprimit të erës në sipërfaqen e pjerrët të konstrukisonit të kulmit.

Ana e përparme e kulmit të cilës duhet ti ipet shtypja e erës nga lartë

Edhepse konstruksioni i kulmit përbëhet vetëm prej elementeve tra, së pari do të japim ngarkesë sipërfaqësore e cila paraqet shtypje të erës normal në pjesën e përparme të kulmit.

251


Ngarkesa e dhënë sipërfaqësore në anën e përparme të kulmit e cila stimulon veprimin e erës

Me zgjedhjen e komandës “ Konvertori i ngarkesës ”, programi do të kërkon që të selektoni të gjitha ngarkesat sipërfaqësore të cilat është e nevojshme të ndërrohen me ngarkesa adekuate vijore ose koncentrike. <0 sel.> Ngarkesat sipërfaqësore – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Pas përfundimit të selektimit së ngarkesave sipërfaqësore, programi do të kërkon që ti selektoni të gjithë elementet tra të cilët dëshironi ti ngarkoni duke i zëvendësuar me ngarkesa vijore, respektivisht me forca koncentrike. <0 sel.> Trajet – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Pasi që në kuadër të pjesës së përparme të kulmit gjinden edhe mbajtësat sekundar, si dhe shtangueset për erë, tani për tani duhet selektuar vetëm ata trarë të cilët do të pranojnë ngarkesat prej erës. Në shembullin tone, do ti selektojmë të gjithë trarët gjatësor të cilët janë vendosur në drejtim të aksit global X.

Janë selektuar të gjithë trarët të cilët duhet të fitojnë ngarkesë ekuivalente

252


Pas përfundimit të selektimit të trarëve gjatësor, programi do të hap dialog boxin me përmbajtje si vijon:

Pamja e dialog boxit në kuadër të komandes “Konvertori i ngarkesës”

Me vendosjen në gjendje të kyqur të njërit pret dy ndërprerësave të ofruar, do të vendosni për konvertimin e ngarkesës sipërfaqësore ose në ngarkesë vijore ose në ngarkesë koncentrike. Në rast se vendosni për opcionin e konvertimit në forca koncentrike, atëher për futjen e shënimeve do të jetë në disposición edhe “edit box”-i në të cilin ipet distanca në mes forcave koncentrike do të cilat do të gjenerohen.

Edit boxi për definimin e distancave në mes forcave koncentrike

Gjithsesi se këtu distanca e dhënë do të përcakton edhe saktësinë e shpërndarjes së forcave, edhe pse nuk duhet tepruar me to sepse pastaj në kuadër të përmbajtjes së modelit do të gjinden edhe numër shumë i madhë i entiteteve të cilët munden ta ngadalsojnë punën e programit. Rekomandohet se kurdo që të jetë e mundur ta zgjedhni konvertimin në ngarkesa vijore, sepse ajo në shumicën e rasteve sjellë deri te rezultate me precizitet të kënaqshëm. Me zgjedhjen e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi do të mbyllet, kurse ngarkesa sipërfaqësore e selektuar më parë do të largohet dhe do të zëvendësohet me atë vijore respektivisht koncentrike. Gjithsesi se ngarkesa do të jipet vetëm për trajet të cilët janë selektuar në kuadër të kësaj komande, dhe ate vetëm me kusht që ato ti përkasin rrafshit të njejtë të cilit i takon edhe ngarkesa sipërfaqësore e selektuar.

253


Paraqitja e ngarkesës vijore të gjeneruar

Paraqitja e ngarkesës koncentrike të gjeneruar

Gjithsesi se në këtë mënyrë mundet të përcillet edhe ngarkesa sipërfaqësore e erës vetëm në shtylla të cilat gjinden në pjesën e përparme dhe të pasme të hallës së paraqitur këtu. Kjo komandë ka përdorim edhe në shumë raste tjera. Do të theksojmë vetëm një rast të thjeshtë, kur modelohen objektet me konstruksione meskatore të tipit montazhë. Duke marrë parasysh se neve në atë rast nuk na interesojnë ndikimet në pllaka, atëher nuk është e nevojshme as të futen në model vetëm për shkak të përcjelljes së ngarkesave sipërfaqësore në pjesët tjera të konstruksionit. Dmth edhe këtu duhet së pari të ipet ngarkesa sipërfaqësore në vendin ku do të qëndron pllaka montazhë (në të zbrazët) e pastaj të konvertohet ngarkesa sipërfaqësore në atë vijore ose koncentrike, në trajet të cilat janë të vendosura në drejtim të reaksioneve të pllakës së dhënë. Në këtë mënyrë në formë drastike shpejtohet proçesi i futjes së gjeometrisë së modelit, dhe prevéç kësaj edhe vet modeli do të ketë numër shumë më të vogël të nyjeve në rrjetën e elementeve të fundme.

254


3.3 Ndërrimi dhe kontrolli i shënimeve të futura më parë 3.3.1 Ndërrimi i setave

Me ndihmën e komandës “ Ndërrimi i setave ”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Koreksioni” është mundësuar ndërrimi i mëvonshëm i shënimeve numerike për elementin e zgjedhur të vizatimit. Me aktivizimin e kësaj komande, hyhet në procedurën standarde të selektimit.

<0 sel.> Ndërrimi i setave – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/ Deselektimi/<fUnd>): Mënyra e funksionimit të komandës është plotësisht e njejtë pa marrë parasysh se elementet e zgjedhura për selektim paraqesin pjesë të konstruksionit, ose ngarkesë. Pasi që secilit tip të elementeve të vizatimit i përket vetëm një tip i caktuar i shënimeve numerike, për këtë arësy në këtë procedurë nuk munden njëkohësisht të selektohen entitete të tipeve të ndryshme. Këtu me entitete të tipeve të ndryshme nënkuptojmë: pllakat, trajet, ngarkesat vijore, ngarkesat sipërfaqësore etj. Pra është i mundur ndërrimi masiv i shënimeve për disa elemente, por ata të gjithë duhet ti përkasin një tipi të elementeve (entiteteve). Në rast se në hapin e parë të selektimit, njëkohësisht selektohen elemente të tipeve të ndryshme, programi prej elementeve të selektuara do të mban vetëm elementet e tipit të njejtë përderisa elementet tjerë do ti hjekë prej selektimit. E njejta gjë vlenë edhe kur selektoni element të vizatimit në vendin ku gjeometria e tij përputhet me ndonjë entitet tjetër. Edhe atëher programi do të zgjedhë vet elementin i cili do hynë në procedurën e ndërrimit të ndërrimit të shënimeve. Në këto raste duhet të hjeket dukshmëria e të gjitha elementeve të cilat përputhen me gjeometrinë e elementeve tek të cilët duhet të kryhet ndërrimi i shënimeve numerike. Prandaj, më së lehti është të bëhet selektimi një nga një i elementeve të tipit të dhënë e pastaj në hapin tjetër të përdoret metoda e selektimit grupor. Atëher të gjithë tipet e elementeve të cilët nuk i takojnë tipit të elementit të parë të selektuar do të hjeken automatikisht. Klikimi i tastit të djathtë paraqet përfundimin e procedurës së selektimit, kështu mvarësisht prej tipit të elementit i cili është zgjedhur, do të hap dialog boxin në të cilin munden të kryhen ndërrimet e dëshiruara.

Është bërë selektimi i shumë pllakave me set të njejtë të shënimeve numerike

Këtu tani munden të paraqiten dy raste. Nëse të gjithë entitetet e selektuar kanë set të njejtë të shënimeve numerike, atëher nga ana e majtë e listës, me shigjetë të zezë “⇒” kjartë do të theksohet cili është ky numër rendor i setit. Mirëpo nëse njëkohësisht selektohen shumë elemente të setave të ndryshëm, atëher para listës, në kuadër të setave të cilët i janë bashkangjitur elementeve të selektuara do të qëndrojnë simbolet e shigjetave të zeza “⇒”.

255


Janë selektuar shumë pllaka të setave të ndryshëm të shënimeve

Përveç kësaj, të gjitha shënimet në listë do të shkruhen si joaktiv, kurse edit boxat do të jenë të zbrazët. Kjo gjendje do të mbetet derisa të klikoni me miun në kuadër të listës dhe të gjithë entiteteve të selektuara mos t’ju bashkangjitni set të njejtë të shënimeve. Pas kryerjes së ndërrimeve në dialog box, me klikimin në fushën komanduese “ OK ”, shënimet e dhëna rishtas do tju bashkangjiten elementeve të zgjedhura të vizatimit, kurse programi nga vija komanduese edhe më tutje do të kërkon selektimin e elementeve për të cilët dëshirohet ndërrimi i shënimeve numerike. Klikimi në tastin e djathtë të miut paraqet përfundimin e kësaj komande. Logjika e njejtë vlenë edhe kur për ndryshime janë zgjedhur elementet të cilat nuk paraqesin ngarkesa. Nëse të gjitha ngarkesat e selektuara kanë shënime numerike të njejta, atëher në dialog box do të shënohen të gjithë parametrat e dhënë më parë.

Janë selektuar dy ngarkesa sipërfaqësore me intenzitet dhe kahje plotësisht të njejtë

256


Mirëpo nëse selektohen më shumë ngarkesa me intenzitet të ndryshëm, ose kahjen e veprimit të ndryshme, atëher shënimet në dialog box do të jenë të zbrazta, krejt derisa nuk i jepni përsëri. Në këtë mënyrë të gjitha ngarkesave të selektuara më parë do tju bashkangjitni shënimet e reja të dhëna.

Janë selektuar dy ngarkesa sipërfaqësore,me kahje të njejtë por me intenzitet të ndryshëm

Ndryshimi i shënimeve është mundësuar edhe për elemente të vizatimit të cilat nuk janë pjesë e konstruksionit. Këto janë vijat ndihmëse dhe textet, të cilat janë dhënë me komandat: “ Vija ”, “ Tekst ” dhe “ Kuota ” (shiqo kapitullin “3.4”). Për vija dhe kuota është e mundur të ndërrohet edhe “layer” në të cilin janë vizatuar këto entitete, kurse për tekste është e mundur të ndërrohen të gjitha shënimet e dhëna më parë: përmbajtja e tekstit, layer, fonti, etj. Pasi që me program është mundësuar vendosja e këtyre elementeve ndihmëse të vizatimit edhe në dritaren “Dispozita”, përmes kësaj komande nuk mundeni të ndërroni shënimet. Kjo rrjedhë prej funksionit bazë të dritares “Dispozita” se në të kryhet ndërrimi i ramit aktual, kështu klikimi i miut në kuadër të kësaj dritareje, derisa është aktive komanda “Ndërrimi i setave” do të kuptohet si kërkesë për ndërrimin e ramit aktual. Prandaj, për ndërrimin e shënimeve mbi entitetet ndihmëse të cilat janë vendosë në dritaren “Dispozita” duhet të shfrytëzoni komandën e posaçme “ Riemërto ” (shiqo kapitullin “2.12.2.”). Në të vërtetë në rast se përmes kësaj komande në vend të simbolit të ramit, selektohet njëri prej entiteteve ndihmëse në dritaren “Dispozita”, atëher ajo do të punon njësoi sikurse komanda “Ndërrimi i setave”. 3.3.2 Ndërrimi i sistemit lokal koordinativ të elementeve vijore ( Ndërrimi i

S.L.K.) Pasi që programi sipas “default”-it e përcakton orientimin e sistemit lokal koordinativ të elementeve vijore në model, me ndihmën e komandës “ Ndërrimi i S.L.K. ”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Koreksioni”, keni mundësinë që më vonë ta ndërroni. Me zgjedhjen e saj, hyhet në procedurën standarde të selektimit. <0 sel.> Ndërrimi i S.L.K. – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/ Deselektimi/<fUnd>): Me procedurën e selektimit do të përfshihen vetëm elementet vijore, mbi të cilët kjo komandë ka veprim: trajet, mbështetësit vijor, ngarkesa e lëvizshme dhe paranderja. Pas përfundimit të selektimit, programi nga vija komanduese do të kërkon që të jepni pikën nga vizatimi, e cila do të përcakton si rrafshin në të cilin shtrihen akset lokale “1” dhe “2” gjithashtu edhe orientimin e aksit lokal “2”. Ndërrimi i S.L.K. (Pika e cila përcakton aksin 2/<fUnd>): Në të vërtetë pasi që kahja dhe drejtimi i aksit lokal “1” është i përcaktuar me fillimin dhe fundin e vijës me të cilën është dhënë pozita e elementit vijor në hapësirë, kurse përmes një drejtëze është mundësuar vendosja e rrafshit të pafund, kjo me zgjedhjen e kësaj pike njëkohësisht do të përcaktohet si rrafshi në të cilin shtrihen dy akse lokale, poashtu edhe kahjen e shtrirjes të aksit lokal “2”. Aksi lokal “3” atëher do të vendoset automatikisht, ashtu që të kënaq

257


rregullin e sistemit koordinativ të orientuar djathtas. Pasi që në disa raste, mundet me qenë më lehtë të përcaktohet rrafshi në të cilin shtrihen akset “1” dhe “3”, me klikimin e njëpasnjëshëm mbi nënopcionin “Pika e cila përcakton aksin 2” do të sjellë deri te ndërrimi i përmbajtjes së vijës komanduese. Ndërrimi i S.L.K. (Pika e cila përcakton aksin 3/<fUnd>): Në të vërtetë, tani pika e zgjedhur do të përcakton rrafshin në të cilin shtrihen akset “1” dhe “3”. Me klikimin e përsëritur mbi këtë nënopcion, do të na këthen në formën paraprake të vijës komanduese. Pas zgjedhjes së pikës së dëshiruar, komanda do të përfundon. Në rast të selektimit të shumëfisht, keni kujdes që zgjedhja e pikës e përcakton si rrafshin poashtu edhe oientimin e akseve lokale të të gjitha elementeve të selektuara. Këtë do ta ilustrojmë me ndërrimin e njëkohshëm të orientimit të sistemit lokal koordinativ për të gjitha shtyllat e një rami.

Akset lokale “1” dhe “2” të të gjitha shtyllave janë vendosur në rrafshin vertikal “X-Z”.

Nëse dëshirojmë ta ndërrojmë orientimin e sistmit lokal koordinativ të shtyllave, ashtu që akset e tyre lokale “1” dhe “2” shtrihen në rrafshin vertikal “Y-Z”, atëher me vendosjen e nënopcionit “Pika e cila përcakton aksin 3” si aktual, dhe zgjedhja e cilësdo pikë në kuadër të rrafshit të ramit të prezentuar sjellë deri te efekti i dëshiruar. Mirëpo mvarësisht prej pozitës së pikës së zgjedhur, orientimi i aksit lokal “3” të shtyllave të selektuara, nuk do të jetë i njejtë.

258


Me zgjedhjen e pikës “1”, aksi lokal “3” i të gjitha shtyllave do të orientohet në të djathtë

Me zgjedhjen e pikës “1”, aksi lokal “3” i të gjitha shtyllave do të orientohet në të majtë

259


Me zgjedhjen e pikës “1”, aksi lokal “3” i shtyllës së majtë, do të orientohet në të djathtë, kurse dy të tjerat në të majtë

Me zgjedhjen e pikës “1”, aksi lokal “3” i shtyllës së djathtë,

do të orientohet në të majtë, kurse dy të tjerat në të djathtë Dmth drejtimi i aksit lokal “2”, respektivisht “3”, është përcaktuar me pozitën relative të pikës së zgjedhur, në raport me aksin lokal “1”, të elementit vijor të dhënë. Do të theksojmë se drejtimi i aksit lokal “1” nuk mundet më vonë të ndërrohet, dhe ai gjithnjë vendoset ashtu që shkon prej fillimit kah fundi i vijës, me të cilën është përcaktuar pozita e elementit të dhënë vijor në hapësirë. Përdorimi i komandës Orientimi i sistemit lokal koordinativ është shumë i rendësishëm për krejt elementet e konstruksionit. Te trajet ai është shumëherë i rendësishëm, duke marrë parasysh se në drejtimin e vendosjes së akseve lokale, paraqiten rezultatet e llogaritjes, definimin e dimensioneve të prerjes tërthore dhe ndikimet e shkallëve të lirisë në fundet e tyre. Tek mbështetësat vijor në drejtim të akseve lokale pengohet çvendosja dhe rrotullimi, ashtu që edhe reaksionet e llogaruara të mbështetësave veprojnë në drejtim të tyre. Tek ngarkesa e lëvizshme, orientimi i sistemit lokal koordinativ e definon

260


rrafshin nëpër të cilin ato veprojnë, kurse te paranderja, pjerrtësia e rrafshit në të cilin gjindet trasa e kabllove (kabllat për paranderje gjithmonë vendosen në rrafshin të cilin e përcaktojnë akset lokale “1” dhe “2”). Vërejtje: Gjatë kryerjes së kësaj komande, rekomandohet që përmes komandës “ Dukshmëria ”, ti vendosni si të dukshme akset lokale të elementeve të konstruksionit, për të cilat kryhet ndërrimi i sistemit lokal koordinativ. Në këtë mënyrë, keni pamje të lehtë në precizitetin e ndërrimeve të kryera. 3.3.3 Kontrolli i setave Opcion posaçërsiht i rendësishëm në program paraqet edhe pamja vizuele i saktësisë së të dhënave numerike të dhëna, respektivisht mundësia që në mënyrë vizuele të kontrolloni se a ju janë bashkangjitur seta të saktë të shënimeve numerike (shiqo kapitullin “3.1.”). Për këtë dedikim është zhvilluar komanda “ Kontrolli i setave ”, në kuadër të menysë e cila hapet me klikimin e tastit të djathtë mbi dritaren “3D dukja”. Me aktivizimin e kësaj komande programi për tipin e dhënë të elementit konstruktiv (pllaka, trau, etj.) të gjitha entitetet me seta të njejtë të shënimeve numerike, do ti ngjyrosë më ngjyrë të njejtë.

Në dritaren “3D dukja” programi me ngjyrë të njejtë i ngjyrosi krejt

pllakat dhe muret të cilave ju është bashkangjitur set i njejtë i shënimeve Vija komanduese e fitoi pamjen si vijon: <Krejt> Kontrolli i setave – Pllaka/Muri (Ndërrimi i setave/Zgjedhja/<fUnd>): Për cilin lloj të elementeve konstruktive kryhet kontrolli shënimeve të dhëna numerike dhe se cilët numra rendor të setave do të ngjyrosen e cilët jo, përcaktohet me dialog boxin i cili hapet me aktivizimin e nënopcionit “Zgjedhja”.

261


Pamja e dialog boxit në kuadër të komandës “Kontrolli i setave”

Pasi që vetëm për elementet konstruktive shënimet numerike evidentohen përmes setave, për këtë arësy në pjesën e majtë të dialog boxit gjindet lista e të gjitha elementeve konstruktive për të cilat mundet të kryhet kontrolli i setave të dhënë. Dmth në një moment mundet të kryhet kontrolli i setave vetëm për tipin e zgjedhur të elementit konstruktiv. Gjithsesi se për zgjedhje mund të jenë në dispozicion vetëm ato elemente konstruktive të cilat gjinden në model. Për tipin e zgjedhur të elementit konstruktiv në pjesën e djathtë të dialog boxit paraqitet lista me të gjithë setat e shënimeve të cilët janë krijuar deri atëherë për elementin konstruktiv.

Kontrolli i zgjedhur i setave për traje

Në këtë listë ka aq rende sa ka edhe seta të dhënë të shënimeve numerike për elementin e zgjedhur konstruktiv. Në kolonat “Ngjyra (Z)” dhe “Ngjyra (R)”, për secilin prej setave është vendosur ngjyra me të cilën element ii dhënë konstruktiv i atij seti do të ngjyroset në dritaren “3D pamja”. Ngjyrat prej “Ngjyra (Z)” do të përdoren gjatë prezentimit rrjetor, kurse “Ngjyra (R)” në paraqitjen e renderuar të modelit. Ngjyrat programi vet i gjeneron sipas kriteriumit se ato për secilin prej setave do të jenë të ndryshme, mirëpo është mundësuar që edhe për secilin prej setave vet të zgjedhni ngjyrën sipas dëshirës.

Me klikimin e miut mbi shigjetat nga ana e djathtë e “color box”-it

bëhet hapja e dialog boxit për zgjedhjen e ngjyrës

262


Gjenerimi i paletës së ngjyrave Përveç zgjedhjes manuale të përcaktimit të secilës ngjyrë, me zgjedhjen e fushës komanduese “ Gjenero ngjyrat ” keni mundësinë që ti jepni programit urdhër se prej cilës paletë do të gjenerohen ngjyrat

Dialog box-i për gjenerimin e paletës së ngjyrave

Në bazë të ngjyrës së dhënë fillestare për model rrjetor dhe atë të renderuar, me zgjedhjen e fushës komanduese “ OK ”, programi do të këthehet në pamjen e vet bazë të dialog box-it, kurse në listen për të gjitha setet do të gjenerohen ngjyrat e reja prej paletës së dhënë. Puna me listen – konfigurimi i ngjyrave Programi lejon që ngjyrat e zgjedhura për setat e të dhënave numerike ti ruani dhe sipas nevojës më vonë ti përdorni. Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Ruaje ” hapet dialog boxi për ruajtjen e ngjyrave të zgjedhura në atë moment.

Tani në edit box është e nevojshme të ipet përshkrimi tekstual i cili do tju asocon në ngjyrat e zgjedhura dhe pastaj aktivizohet fusha komanduese “ OK ”. Lista e mbyllur e cila gjindet në këndin e majtë të poshtëm të këtij dialog boxi është e paraparë për zgjedhjen e ndonjë konfiguracioni të ngjyrave të ruajtur më parë.

Lista e mbyllur për zgjedhjen e ndonjë konfiguracioni të ruajtur më parë të ngjyrave

Me klikimin në shigjetën e cila gjindet nga ana e djathtë e kësaj liste të mbyllur, hapet përmbajtja e listës dhe tani është e mjaftueshme që me miun të klikohet në reshtin në të cilin janë të përshkruar përmbajtja e gjendjes së ngjyrave të cilat dëshirojmë ti vendosim. Do të theksojmë se në listë gjithnjë ndodhet edhe gjendja e ngjyrave e definuar me program “Default”, e cila nuk mund të fshihet. Përmes fushës komanduese “ Fshiej ” është mundësuar fshierja e konfiguracionit të selektuar të ngjyrave në listë.

263


Shiqimi në tabelat e setave të shënimeve numerike Në rast se dëshironi të shifni se cilat shënime janë definuara për cilin set të shënimeve numerike, me zgjedhjen e fushës komanduese “ Set ”, hapet dialog boxi për definimin e setave të shënimeve numerike për elementin e zgjedhur konstruktiv.

Dialog boxi për definimin e setave të shënimeve numerike mbi trajet

Ky dialog box plotësisht ju përgjigjet dialog boxave të cilët shfrytëzohen gjatë vendosjes së elementeve konstruktiv të dhënë të modelit, kështu që edhe këtu është e mundshme që sipas nevojës të kryhen korekcione të mëvonshme në të dhënat hyrëse të dhëna më parë. Zgjedhja e setave të cilët do të prezentohen Në fund të secilit rresht, në kuadër të listës së setave, gjindet check box-i i cili rregullon atë se seti i dhënë i elementit konstruktiv a do të ngjyroset apo jo.

Check box-at të cilët përcaktojnë se seti i dhënë a do të ngjyroset apo jo

Me ndihmën e fushave komanduese “ Selekto krejt ” dhe “ Deselkto krejt ”, keni mundësinë të selektoni respektivisht të deselektoni për paraqitje të gjithë setat e elementit konstruktiv të dhënë. Pas zgjedhjes së fushës komanduese “ OK ”, ky dialog box do të mbyllet, kurse në ekran setat e zgjedhur të elementit të dhënë konstruktiv do të ngjyrosen me ngjyra adekuate.

264


Prej përmbajtjes së vijës komanduese shifet se për ngjyrosje janë zgjedhur setat e trajeve “2” dhe “4”

Ndërrimi i setave Në rast të gabimeve të bëra, respektivisht në rast se ndonjë elementi konstruktiv i keni bashkangjitur set të gabuar të shënimeve, me program është mundësuar ndërrimi i setave edhe në kuadër të kësaj komande. Në të vërtetë me zgjedhjen e nënopcionit “Ndërrimi i setave”, në vijën komanduese jipet vërejtja si vijon: <0 sel.> Ndërrimi i setave – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerje/ Deselektimi/<fUnd>): Mënyra e punës me këtë nënopcion është plotësisht e njejtë sikurse edhe kur komanda me emërtim të njejtë thirret veçmas (shiqo kapitullin “3.3.1”). Ndryshimi i vetëm është në atë se fundi i kësaj komande do të sjellë deri te këthimi në formën bazike të vijës komanduese në kuadër të komandës “Kontrolli i setave”, kurse ngjyrat e trajeve do të azhurohen automatikisht sipas gjendjes së re të krijuar. 3.3.4 Kontrolli i shënimeve të futura Zgjedhja e komandës “ Kontrolli i shënimeve të futura ”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Funksionet ndihmëse”, kryhet testimi themelor i rregullsisë së modelit të krijuar. Duke marrë parasysh se programi në punën e tij është aq fleksibil, kështu që lejon krijimin e konstruksioneve plotësisht të lira, gjithsesi se këtë testim duhet kuptuar kushtimisht, sepse është gati e pamundshme të gjinden të gjitha gabimet e bëra. Për këtë arësy bëhuni të kujdesshëm gjatë krijimit të modelit, sepse programi jostabilitetin e sistemit ka mundësi ta zbuloj tek në modulin e llogaritjes, gjatë zgjedhjes së sistemit të ekuacioneve. Prapëseprap kjo komandë mund të jetë me dobi për zbulimin e disa gabimeve të kjarta. Pas aktivizimit të komandës, programi menjëher fillon me testimin e shënimeve të dhëna. Kontrolli i elementeve konstruktive Programi së pari kontrollon se a përmban modeli numrin minimal të elementeve konstruktive, respektivisht që të kryen kontrollin e mëtutjeshëm, duhet patjetër që në model të ekzistoi së paku një pllakë ose një tra, si dhe së paku një mbështetës (sipërfaqësor, vijor ose koncentrik). Në rast se në model janë definuar shumë faza të ndërtimit, atëher ky kusht do të vlenë për secilën fazë veçmas. Nëse ky kusht minimal nuk është plotësuar, kontrolli i mëtutjeshëm nuk zhvillohet dhe programi në dialog boxin e hapur do të jep vërejtjen se modeli nuk është komplet.

265


Vërejtja se modeli nuk është komplet

Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi do të mbyllet, dhe tani ju mbetet që së pari ti përmisoni gabimet e pastaj prap ta aktivizoni komandën për kontrollin e shënimeve të futura. Nëse ky kushti i parë është plotësuar, programi nuk do të jep kurrëfarë vërejtje lidhur me përbërjen jo komplete të modelit, dhe do të fillon me testimin e secilit element të konstruksionit veçmas. Do të theksojmë se kontrolli kryhet për të gjitha elementet konstrukstive të vendosura në model, pa marrë parasysh gjendjen e tyre momentale të dukshmërisë. Do ti theksojmë kriteriumet të cilët vërtetohen për secilin element konstruktiv veçmas: Pllaka/Muri - për rregullsinë e pllakave dhe mureve nuk ekziston kriteriumi, respektivisht të gjitha

pllakat dhe të gjitha muret e vendosura në model gjithmonë janë të vendosur në mënyrë korrekte

Kushtet kufitare – duhet me gjeometrin e vet komplete ti takojnë pllakës ose murit. Trau – për korrektësinë e trajeve të vendosura me prerje tërthore konstante nuk ekziston

kriteriumi, respektivisht të gjitha prerjet konstante tërthore të vendosura në model, formalisht janë gjithnjë në rregull. Jostabiliteti lokal i thuprës në aspektin e jorregullsisë së lirimit të ndikimeve në fundet e tyre, mundet të zbulohet vetëm gjatë llogarisë . Përjashtim janë thuprat e tipit kapriatë te të cilat programi e detekton gabimin, nëse në fundin e tyre është liruar ndonjë ndikim. Mirëpo te trajet me prerje tërthore të ndryshueshme, vërtetohet se a është dhënë në mënyrë të rregullt ndryshimi i dimensioneve të prerjes tërthore. Në rast të ndryshimit linear, te të cilat pozita e mesprerjeve është dhënë me distancën absolute prej fillimit të traut, kontrollohet se mesprerja e dhënë gjindet mbrenda traut. Nëse gjindet jashtë traut, atëher ky tra ka të bashkangjitur gabimisht set të shënimeve. Në rast të definimit të trajeve me prerje tërthore harkore, kontrollohet se a është e mundur të implementohet ndërrimi i dhënë harkor. Në të vërtetë nëse është dhënë aso pozite e mesprerjeve dhe dimensioneve të prerjes në të, kur harku i cili vendoset nëpër tri pika sjellë dimensione negative, atëher atij trau gjithashtu i bashkangjitet set i gabuar i të dhënave numerike.

Ky ndryshim i dhënë i traut , do të sjellë deri te lartësia negative në mesin e mbajtësit

266


Mbështetësi sipërafqësor - duhet me komplet gjeometrinë e vet të jetë nën pllakën, repektivisht murit. Mbështetësi vijor - nuk ka kriterium, respektivisht gjithnjë është formalisht në rregull. Mbështetësi koncentrik - nuk ka kriterium, respektivisht gjithnjë është formalisht në rregull. Sipërfaqet e kurbëzuara – nuk kanë kriterium, respektivisht gjithnjë janë formalisht në rregull. Nëse të gjithë elementet konstruktiv i kënaqin kriteriumet e vendosura, programi do të fillon kontrollin e ngarkesës së dhënë. Mirëpo në rast se në model ekzistojnë elemente konstruktive jo të rregullta, programi do të hap dialog boxin në të cilin kjartë do të jenë të theksuar të gjitë elementet e konnstrukcionit të cilët nuk i kënaqin kriteriumet e vendosura. Në rast të definimit të shumë fazave të ndërtimit, atëherë do të theksohet se cilës fazë i përkasin elementet e konstruksionit me gabime.

Vërejtja mbi elementet konstruktive jo të rregullta

Në fund të secilit rresht me komentimin e gabimit, programi mes thonjëzave shënon edhe vendin se ku gjindet ai element konstruktiv. Në mes të kllapave mundet të shënohet titulli i nivelit, ramit ose pamjes ndihmëse, mvarësisht prej asaj se cilës lidjhe i takon element i dhënë. Nëse elementi konstruktiv i gabueshëm nuk i takon asnjë lidhjeje, atëher në mes kllapave shënohet komanda “3D”. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi do të heket nga ekrani, kurse programi në vizatim kjartë do të shënon të gjitha elementet konstruktive jorregullare.

Me simbolet speciale, programi kjartë prezenton se cilat elemente

konstruktive nuk e plotësojnë kontrollin e kryer

267


Në rast se në model ekzistojnë shumë faza të definuara të ndërtimit, atëher markerët e gabimeve do të vendosen vetëm në enitetet të cilat i takojnë fazës aktuale. Kur ti keni përmisuar të gjitha gabimet e gjetura, dhe kur më nuk ka gabime në konstruksion, programi do të fillon me kontrollin e ngarkesave të dhëna. Nëse programi prap hasë në gabime atëher duhet të përsëritni këtë procedurë derisa mos ti hekni përfundimisht. Kontrolli i ngarkesave Tek atëher kur të gjitha elementet konstruktive i kënaqin kriteriumet e vendosura, do të fillohet me testimin e ngarkesave të dhëna, me çrast secili prej rasteve të dhëna të ngarkesës do të kontrollohet veçmas. Njësoi sikurse edhe te konstruksioni, së pari kontrollohet se në kuadër të rastit të dhënë të ngarkesës ekziston së paku një ngarkesë. Nëse është definuar rast i zbrazët i ngarkesës, respektivisht nuk i është bashkangjitur asnjë ngarkesë konkrete (nuk është marrë në konsiderim as ngarkesa vetiake), programi do të jep vërejtjen.

Vërejtja mbi rastin e zbrazët të ngarkesës

Përjashtim është se nëse në modelin e dhënë analizohen ndikimet nëpër fazat e definuara të ndërtimit. Në këto raste, në kuadër të disa fazave të veçanta të ndërtimit është e lejuar ekzistimi i rasteve të zbrazëta të ngarkesave. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi do të mbyllet, dhe tani ju mbetet që së pari të përmisoni gabimin, e pastaj prap ta aktivizoni komandën për kontrollin e shënimeve të dhëna. nëse është plotësuar kushti i parë, programi nuk do të jep kurrëfar vërejtje mbi rastet e zbrazëta të ngarkesave, dhe do të fillon me testimin e secilës ngarkesë veçmas, sipas këtyre kriteriumeve: Ngarkesa sipërfaqësore - duhet me krejt gjeometrinë e saj ti takon pllakës ose murit Ngarkesa vijore - duhet me krejt gjeometrinë e saj ti takon pllakës, murit ose traut Ngarkesa koncentrike - duhet me krejt gjeometrinë e saj ti takon pllakës, murit ose traut Çvendosja e mbështetësit - duhet të ipet në mbështetësin koncentrik i cili e ka të penguar çvendosjen

(rrotullimin), në drejtim të çvendosjes së dhënë (rrotullimit). Ndikimet temperaturalenë pllakë - duhet me krejt gjeometrinë e tyre të jenë mbrenda pllakës, respektivisht murit. Ndikimet temperaturalenë tra - duhet me krejt gjeometrinë e tyre të jenë mbrenda traut. Në rast se është dhënë

veprimi i ndryshimit temperatural, trau i dhënë duhet ti ketë të definuara dimensioned e prerjes tërthore. Traut të cilit prerja tërthore i është definuar si “e lirë” nuk është e lejuar ti ipen ndryshime temperaturale.

Ngarkesa e lëvizshme - duhet me komplet gjeometrinë e saj ti takon pllakës apo traut. Mvarësisht prej

gjatësisë së trasës, dhe skemës së ngarkesës së dhënë të lëvishme, kontrollohet numri i nevojshëm i rasteve interne të ngarkesave për konstruimin e anvelopave të ndikimeve. Programi do të jep vërejtjen mbi numrin e rasteve interne të ngarkesave, mirëpo këtë nuk do ta merr si gabim. Dmth në ju mbetet që të çmoni se numri

268


rasteve interne është shumë i madhë, mvarësisht prej kompleksitetit të konstruksionit. Kjo vërejtje do të ipet edhe me rastin e llogaritjes së modelit. Arësyeja është më se e kjartë, duke marrë parasysh se tek modelet e mëdha, llogaria mundet me qenë shumë e gjatë, ose nuk ka mundësi të kryhet. Në kuadër të rastit të ngarkesave, në të cilën është dhënë ngarkesa e lëvizshme, njëkohësisht me të mundet me vepru vetëm ngarkesa sipërfaqësore, vijore dhe koncentrike. Në të kundërtën programi do të jep vërejtjen për secilin tip të ngarkesës së dhënë në këtë mënyrë. Në rast se në model janë definuar shumë faza të ndërtimit mundet të ipet vetëm në kuadër të një faze të ndërtimit.

Vija ndikuese – vendi i dhënë për konstruimin e vijës ndikuese duhet të gjindet në tra ose në

mbështetësin koncentrik. Nëse gjindet në tra, atëher edhe rasti i zgjedhur i ndikimeve duhet ti përgjigjet ndikimeve të cilët munden të fitohen në tra. Nëse vija ndikuese gjindet në mbështetësin koncentrik, atëher ai duhet me pasë të penguar çvendosjen (rrotullimin) e cila i përgjigjet ndikimit të kërkuar.

Paranderja – vija e sistemit të paranderjes, duhet me komplet gjeometrinë e saj të jetë mbrenda

traut ose pllakës. Për secilin segment të vijës së paranderjes, kontrollohet se a i ka të vendosura ajo në fundet e veta kushte të vendosura mirë (forca, ankeri, vazhdimi). Nëse është dhënë llogaria e humbjes së forcës së paranderjes, atëher kontrollohet se a mos rastësisht nuk është anuluar krejt forca e paranderjes prej humbjeve.

Nëse të gjitha ngarkesat i kënaqin kriteriumet e vendosura, programi do të jep vërejtjen mbi kontrollin e kryer të shënimeve të dhëna.

Informata mbi kontrollin e sukseshëm të kryer të shënimeve të futura

Mirëpo nëse në model ekzistojnë ngarkesa të parregullta, programi do të hap dialog boxin në të cilin kjartë do të theksohen të gjitha ngarkesat të cilat nuk i plotësojnë kriteriumet e vendosura. Nëse janë dhënë shumë faza të ndërtimit, atëher përveç rastit të ngarkesave, do të theksohet edhe cilës fazë i takojnë elementet e ngarkesave me gabim.

Vërejtja mbi ngarkesat jo të rregullta

269


Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi do të humbet nga ekrani, kurse programi në vizatim kjartë do të shënon të gjitha ngarkesat jo të rregullta.

Me simbole speciale, programi kjartë do të shënon se cilat ngarkesat nuk e kënaqin kontrollin e kryer.

Në rast se në model ekzistojnë shumë faza të ndërtimit, atëher markerët e gabimeve do të vendosen vetëm në ngarkesat të cilat i takojnë fazës aktuale. Gjithashtu markerët e gabimeve do të paraqiten vetëm në ngarkesat të cilat ju takojnë rastit aktual të ngarkesave. Kur të përmisoni të gjitha gabimet e hasura, prap e aktivizoni këtë komandë, dhe në rast se më nuk ka gabime në ngarkesa, programi do të jep vërejtjen mbi kontrollin e sukseshëm të shënimeve të futura.

Informacioni mbi kontrollin e kryer me sukses të shënimeve të dhëna

Nëse programi prap hasë në gabime të ngarkesave, atëher kjo procedurë duhet përsëritur krejt deri sa mos të largohen të gjitha gabimet. Vërejtje: Procedura e kontrollit të shënimeve të dhëna automatikisht kryhet edhe me rastin e kërkesës për gjenerimin e rrjetës së elementeve të fundme. Në rast kur në model nuk ekzistojnë elemente sipërafqësore të konstruksionit, prandaj gjenerimi i rrjetës së elementeve të fundme nuk mundet të kryhet atëherë kontrolli i shënimeve të dhëna do të kryhet mu para llogaritjes. Në rast të gjetjes së gabimit, programi do të jep vërejtjen adekuate dhe do të ndalë rrjedhën e mëtutjeshme të gjenerimit të rrjetës së elemenetve të fundme, gjegjësisht të llogaritjes.

270


3.3.5 Kontrolli i gjeometrisë Duke marrë parasysh se programi është i orientuar grafikisht, dhe se roli kryesor është llogaritja e ndikimeve statike, për këtë arësy është shume me rendësi që gjeometria e modelit të jetë e vizatuar në mënyrë precize. Në rast se vizatoni në mënyrë jo precize, do të keni shumë probleme me rastin e formimit të mëvonshëm të rrjetës së elementeve të fundme, kurse rezultatet e llogaritjes nëse vie deri tea to, munden me qenë të gabueshme. Gabimet e vizatimit zakonisht nuk munden të shifen me sy, prandaj është e mundur të hetohen vetëm me zgjedhjen e komandës “ Kontrolli i gjeometrisë ”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Funksionet ndihmëse”. Sipa kësaj, para se të filloni gjenerimin e rrjetës së elementeve të fundme, ose vet llogaritjen e modelit, gjithsesi aktivizoni këtë komandë.

Në edit box “Tolerimi i distancës” duhet të jepni vlerën me të cilën do të krahasohen distancat në mes të elementeve në vizatim. Me fjalë tjera,prej programit kërkojmë që në vizatim ti shënon të gjitha distancat në mes entiteteve të cilat janë më pak se sa janë dhënë. Cilën vlerë do ta jepni për këtë parameter, mvaret prej vet gjeometrisë së modelit, respektivisht prej precizitetit me të cilin keni dëshiruar ta krijoni modelin. Nëse psh e dini se në vizatim nuk duhet me qenë anjë distancë e cila është më e vogël se “0.5m”, atëher do të jepni: “Tolerimi i distancave =0.5m”. Parametri “Tolerimi i këndeve”, ndikon në tolerimin e vijave në vizatim prej drejtimit horizontal dhe vertikal, respektivisht kërkohet prej programit që të shënon të gjitha vijat të cilat shmangen prej drejtimit horizontal respektivisht vertikal, respektivisht kërkohet prej programit që ti shënon të gjitha vijat të cilat shmangen prej drejtimit horizontal ose vertikal për këndin i cili është më i vogël se a ii dhënë (nëse ai parameter ipet “0” programi do të injoron të gjitha vijat në vizatim të cilat shmangen prej drejtimit horizontal respektivisht vertikal). Pas dhënjes së këtyre dy parametrave dhe klikimit në fushën komanduese -“ OK ”, -programi do të analizon gjeometrin e modelit, dhe në rast se nuk gjinden gabime të vizatimit do të jep vërejtjen adekuate.

Në rast se zbulohen gabime të vizatimit, programi do të jep vërejtjen mbi gabimet e gjetura.

271


Përveç kësaj, programi në vizatim me markera të posaçëm do ti shënon të gjitha distancat të cilat janë më të vogla se ato të dhëna, dhe vijat të cilat dështojnë prej horizontals, respektivisht prej vertikales, për këndin më të vogël se ai i dhënë.

Me markera të posaçëm, programi shënon të gjitha vendet në të cilët gjinden gabimet e vizatimit

Segmentet e vijave të cilat shmangen prej vertikales, respektivisht horizontals, programii ngjyros me ngjyrë të posaçme. Distancat të cilat janë më të vogla se ato të dhëna is hënon ashtu që i markiron pikat të cilat e përcaktojnë distancën e dhënë. Në mvarësi prej kësaj se çka pika edhënë paraqet, programi gjatë markirimit i shfrytëzon këto simbole: - Me simbolin e katrorit të vogël shënohen të gjitha pikat të cilat paraqesin entitetet koncentrike, respektivisht fillimin

ose fundin e segmentit të dhënë. - Me simbolin e trekëndëshit të vogël shënohen të gjitha pikat të cilat gjinden në konturën e entiteteve vijore ose

sipërfaqësore, mirëpo nuk janë pikat e tyre të fundme. Dmth këto pika gjinden mbrenda segmentit të vijës me të cilën është paraqitur kontura e entitetit të dhënë vijor ose sipërfaqësor.

- Simbolin e rrethit të vogël, programi shënon pikën e cila gjindet mbrenda ndonjërës sipërfaqe (pika i takon rrafshit

të entitetit sipërfaqësor mirëpo nuk është në konturën e tij). Gjatë procedurës së kontrollit të gjeometrisë, programi mundet ti përcakton edhe vendet të cilët eventualisht munden me qenë pasojë e gabimeve në vizatim. Në të vërtetë bëhet fjalë për segmentet e vijave distancat e të cilëve nuk janë më të vogla se distancat e dhëna të tolerimeve, mirëpo gjeometria e tyre tregon në atë se ekziston entiteti për të cilin me siguri nuk keni dashur të një gjeometri të tillë. Edhe këto segmente programi do ti shënon me ngjyrë të posaçme e cila është e definuar për vërejtje. Vërejtet programi do ti jep në këto raste: - Nëse në model ekzistojnë shumë segmente harkore të cilët janë të lidhur dhe qendrat e të cilëve gjindet në distancë

të vogël. Sikurse që keni dashur me siguri që këto harqe ti takojnë të njejtit rreth, kjo është e mundur se këtu bëhet fjalë për gabim.

- Nëse në model ekziston harku me rreze shumë të vogël. Kjo vëretje ipet me rastin e gjenerimit të rrejtës së

elementeve të fundme sepse me siguri se do të fitojmë numër të madhë të elementeve të fundme. - Nëse në model ekziston element ii evoluar, i cili është ashtu i vendosur në sipërfaqen e kurbëzuar, që gjeometria e

vet paraqet vijë të rregullt 3D, respektivisht hark 3D. Rast tipik është nëse në sipërfaqen e sferës e vendosni segmentin i cili pak shmanget prej drejtimit të saj radial. Pasi që me siguri keni dëshiruar që ai të jetë në drejtimin radial edhe këtu bëhet fjalë pra për gabim në vizatim.

Me këto distance dhe drejtime të markiruara, është e mundur që të shifen gabimet eventuale gjatë vizatimit jopreciz.

272


Markerët e vendosur do të qëndrojnë në vizatim përderisa nuk e hekni dhe përsëri të aktivizoni këtë komandë. Nëse prapëseprap çmoni se gabimet e gjetura nuk janë shumë me rëndësi, atëherë markerët e vendosur të gabimeve mundeni ti hekni me zgjedhjen e fushës komanduese “ Cancel ”, në kuadër të kësaj komande. Me ndihmën e dy ndërprerësave, të cilët gjinden në krye të dialog boxit për kontrollin e gjeometrisë, është e mundur që programit ti tregoni se cilat elemente të vizatimit do të testohen. Vetëm në 2D dukjen Me kontrollin e gjeometrisë do të përfshihen vetëm entitetet të cilët ju takojnë

përmbajtjes së dritares “2D dukja” mu para aktivizimit të kësaj komande. A do të hyjnë në testim të gjeometrisë vetëm entitetet aktualisht të dukshëm në këtë dritare, ose të gjithë elementet të cilët i takojnë, përcaktohet me gjendjen e ndërprerësit “Vetëm entitetet e dukshëm”.

Vetëm në 2D dukjen Me kontrollin e gjeometrisë do të përfshihen të gjithë entitetet të cilët ju takojnë përmbajtjes së dritares “2D dukja” mu para aktivizimit të kësaj komande. A do të hyjnë në testim të gjeometrisë vetëm entitetet aktualisht të dukshëm në këtë dritare, ose të gjithë elementet të cilët i takojnë, përcaktohet me gjendjen e ndërprerësit “Vetëm entitetet e dukshëm”.

Vetëm entitetet e dukshëm Me kontrollin e gjeometrisë nuk do të përfshihen entitetet të cilët nuk janë të

paraqitur në dritaren e zgjedhur. Përndryshe të gjithë entitetet të cilët janë prezentuar si të padukshëm, qoftë me komandën “Dukshmëria”, qoftë përmes komandës “Fshehja” nuk do të hyjnë në kontrollin e gjeometrisë. Përveç kësaj kontrolli i gjeometrisë për entitetet e ngarkesave, kryhet vetëm në kuadër të rastit aktual të ngarkesave.

Vetëm entitetet e dukshëm Me kontrollin e gjeometrisë do të përfshihen të gjithë entitetet të cilët i takojnë

dritares së zgjedhur. Përndryshe kontrolli i gjeometrisë do të kryhet edhe mbi entitetet e ngarkesave, të cilat nuk i përkasin rastit aktual të ngarkesave.

Dmth përmes ndërprerësit “Vetëm në 2D dukja” do të vendosni se a do të hynë në kontrollin e gjeometrisë përmbajtja e dritares për 2D ose 3D të modelit të prezentuar, kurse përmes ndërprerësit “Vetëm entitetet e dukshme” do të vendosni se në kuadër të dritares së zgjedhur në testim do të hyjnë të gjithë entitetet të cilët i takojnë ose vetëm ata të cilët janë momentalisht të paraqitur në të. Do të theksojmë se elementet indirekte, të cilët janë të paraqitur në kuadër të në dritaren “2D dukja” nuk trajtohen në testim në kuadër të kontrollit të gjeometrisë, duke marrë parasysh se ata nuk janë entitete por vetëm paraqesin prerjen e elementit të dhënë të konstruksionit me rrafshin e prezentuar momentalisht në dritaren “2D dukja”. Në pjesën e poshtme të dialog boxit, gjindet ndërprerësi “Përmisimi i gjeometrisë”, me vendosjen e të cilit në gjendje të kyqur keni mundësi që prej programit të kërkoni ti përmison gabimet e hasura në vizatim. Gjatë shfrytëzimit të këtij opcioni duhet pasur kujdes, duke marrë parasysh se nuk mundet gjithmonë ti përmison të gjitha gabimet e bëra në vizatim. Përveç kësaj në procedurën e çvendosjes së pikave, përmisimi in jë gabimi në vizatim mundet të paraqet një varg të gabimeve të reja. Problemet të cilat programi nuk mundet ti zgjidhë më së shpeshti paraqiten tek elementet sipërafqësore, kur për përmisimin e gabimeve në vizatim është e nevojshme të çvendoset një pikë prej konturës në pozitën e cila krejt rrafshin e elementit sipërfaqësor do të largon prej rrafshit të vet paraprak. E njejta gjë vlen edhe për sipërfaqet e evoluara dhe segmente harkore të elementeve vijore. Kjo mënyrë e zgjidhjes së problemit praktikisht e kërkon një intelegjencë artificiale çka praktikisht është e pamundur të zgjidhet. Prandaj udhëzoheni që gabimet e vizatimit vet ti largoni, një nga një. A do të përdorni fsheirjen e pastaj vizatimin edhe njëher të elementit apo vetëm do të ndërroni pozitën e entitetit ekskluzivisht varet nga Ju dhe eksperienca e juaj. Sidoqoftë më së lehti është që qysh gjatë krijimit të modelit të vizatoni në mënyrë precize. Analiza e gabimeve gjeometrike Në rastin kur markerët e vendosur të gabimeve nuk tregojnë mjaft kjartë se çka përben gabimi, me program është paraparë komanda “ Analiza e gabimeve gjeometrike ”. Me aktivizimin e saj, programi nga vija komanduese do të kërkon që të selektoni shenjin gabimin, ose segmentin e prezentuar si vërejtje.

273


Selektoni markirimet e gabimeve (<fUnd>): Nëse e selektoni markerin për pikë, atëher programi me ngjyrë të posaçme do të thekson markerin e afërt të selektuar i cili e përcakton distancën më të vogël se atë të dhënë. Në këtë mënyrë mundeni lehtë të vëreni në raport me cilin entitet pika e zgjedhur gjindet në distancë më të vogël se ajo e dhënë. Në rast se selektoni ndonjërin prej segmenteve i cili është markiruar si vërejtje, atëher do të hapet dialog boxi me kuptimin e vërejtjes.

Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi me vërejtjen do të mbyllet, kurse programi prej vijës komanduese edhe më tutje do të kërkon selektimin e markerëve të vendosur, krejt derisa me zgjedhjen e nënopcionit “fUnd” nuk e shënoni fundin e kësaj komande. Simbolet e vendosura edhe me përfundimin e kësaj komande do të qëndrojnë në vizatim, krejt derisa nuk i largoni të gjitha gabimet e vizatimit. Do të theksojmë edhe njëher se simbolet e vendosur të gabimeve munden të hiqen prej vizatimit edhe me aktivizimin e komandës “ Kontrolli i gjeometrisë ”, dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ Cancel ”. Përdorimi i komandës Pasi që është me shumë rëndësi që gjeometria e konstruksionit dhe ngarkesës të vizatohen preciz, rekomandohet që gjatë krijimit të modelit, kohë pas kohe të përdorni komandën “Kontrolli i gjeometrisë”. Në rast se konstruksionin e gjeneroni përmes entiteteve vertikale, përmes komandës “ Gjenerimi ” (shiqo kapitullin “2.11.6”), atëher është me rendësi që para procedurës së gjenerimit, të kontrolloni përputhshmërinë vertikale të të gjitha elementeve konstruktive. Në këto raste, më së miri është që të fillohet në objekt prej së larti, dhe me ndihmën e komandës “ Projektimi i etazhës ” (shiqo kapitullin “2.14.6”), në dritaren “2D dukja” e vendosni për të dukshëm vetëm nivelin i cili gjindet mbi atë aktual.

Për projektimin e nivelit aktual i zgjedhni vetëm mbështetësat vijor dhe koncentrik, duke marrë parasysh se në gjenerimin e entiteteve vertikale, vetëm ata do të zëvendësohen me shtylla dhe mure adekuate. Tani aktivizoni komandën “ Kontrolli i gjeometrisë ” dhe vendosni në gjendje të kyqur ndërprerësin “Vetëm në 2D dukje” dhe “Vetëm entitetet e dukshme”.

274


Nëse në këtë regjim, programi detekton se nuk ka gabime në vizatim, atëher mundeni për nivel aktual të vendosni edhe të parin nën të, dhe të përsëritni procedurën e përshkruar, krejt deri te niveli më i ulët në model. Nëse programi heton gabime të vizatimit, atëher së pari i përmisoni gabimet e pastaj kaloni në nivelin e ardhshëm të poshtëm. Tek pas kryerjes së përshkrimit të lartëshënuar për të gjitha nivelet në model, prej së larti te poshtë, mundeni lirisht ti çaseni gjenerimit të modelit hapësinor. Pa marrë parasysh se në cilën mënyrë e keni krijuar gjeometrinë e vizatimit, detyrimisht para se të ipet çfarëdo ngarkese së pari kontrolloni gjeometrinë e konstruksionit lidhur me gabimet e mundshme gjeometrike. Procedurën e njejtë e përsëritni edhe kur ti keni dhënë të gjitha ngarkesat respektivisht para kalimit në modullin për formimin e rrjetës së elementeve të fundme. Me rastin e aktivizimit për herë të parë të komandës, të gjthë ndërprerësat i vendosni në gjendje të çkyqur, në mënyrë që të vërtetoni se në krejt modelin a ekzistojnë gabime të vizatimit apo jo. Nëse nuk ekzistojnë programi do të jep komentimin adekuat, kurse nëse ekzistojnë në vizatim do të markirohen të gjitha entitetet e parregullta. Para se të kaloni në hekjen e gabimeve të vizatimit, duhet së pari të zbuloni se në mes të cilave entitete është markiruar distance më e vogël se ajo e dhënë. Kjo është më së lehti të zbulohet përmes hekjes së dukshmërisë së disa elementeve të vizatimit. Me aktivizimin e sërishëm të komandës “Kontrolli i gjeometrisë”, mirëpo tani me vendosjen e ndërprerësave adekuat në gjendje të kyqur, lehtë do të zbuloni në mes cilave entitete është markiruar distancë e dhënë. Gjithsesi se këtu ndihmesë të madhe do të jep edhe komanda “Analiza e gabimeve gjeometrike”. Vërejtje: Komanda “Kontrolli i gjeometrisë” kryhet automatikisht në kuadër të komandës për gjenerimin e rrjetës së elementeve të fundme. Në rast se në vizatim haset në aso gabime të vizatimit, të cilat për pasojë kanë atë se rrjeta nuk mundet të gjenerohet, programi do të ndërprenë procedurën e gjenerimit dhe jep vërejtjen adekuate. Do të theksojmë se gabimet e gjetura nuk do të thotë se gjithmonë sjellin probleme me rastin e gjenerimit të rrjetës. Disa prej tyre programi mundet edhe vet ti tejkalon. Sidoqoftë më së miri është që mos të ketë fare. Vërejtje: Në rast se markeri i pikës është vendosur mbrenda segmentit harkor (simboli i trekëndëshit të vogël), atëherë me rastin e rritjes së madhe të ekranit (zoom) mundet të ju duket se simboli i dhënë nuk i takon harkut. Arësyeja për këtë është se markeri gjithmonë paraqitet në vendin e vet të vërtetë, kurse harku aproksimohet me një varg të segmenteve. Dmth pika e markiruar me siguri i takon harkut.

3.4 Komandat për dhënjen e elemeteve të vizatimit të cilat nuk janë pjesë e konstruksionit

Në këtë grup të komandave bëjnë pjesë komandat përmes të cilave krijohen elementet e vizatimit të cilët nuk janë pjesë e konstruksionit e me këtë edhe nuk ndikojnë në llogaritjen e modelit. Me ndihmën e këtyre komandave të cilat gjinden në kuadër të menysë “ Niveli ndihmës ”, munden të vendosen akset, vijat e lira, shkrimi i teksteve dhe të kuotohen vizatimet. Të gjitha këto entitete munden në mënyrë të barabart të vendosen edhe në dritaren “Dispozita”, edhe në dritaren “2D dukja”, pa marrë parasysh në atë se cila pjesë e modelit është prezentuar në të. Vijat ndihmëse, tekstet dhe kuotat, munden të vendosen edhe në pamjet posaçërisht të definuara, të cilët fitohen me selektimin e

275


elementeve të evoluar të konstruksionit (shiqo kapitullin “31.10.”). Në këto raste, këto entitete munden të gjinden edhe jashtë kufinjëve të shtrirjes së sipërfaqes së dhënë të kurbëzuar.

Në kuadër të pamjes ndihmëse “Sphere”, është vendosur kuota dhe titulli

Entitetet e vendosur në këtë mënyrë nuk munden të selektohen në kuadër të pamjes ndihmëse, por ekskluzivisht në rrafshin bazë të sipërfaqes së kurbëzuar të dhënë. Dmth nëse dëshironi të çvendosni ose të ndërroni përmbajtjen e këtyre entiteteve, duheni që për dukje aktuale në dritaren “2D dukja”, të vendosni rrafshin e bazës së sipërfaqes së kurbëzuar të dhënë.

Në dritaren “2D dukja” është paraqitur rrafshi bazë i sferës

Entitetet e vendosur, gjinden praktikisht në rrafshin bazë të sipërfaqes së kurbëzuar, kurse me program vetëm është mundësuar paraqitja e tyre në kuadër të grupit të definimit të pamjes ndihmëse.

276


3.4.1 Akset ndihmëse Në kapitullin “2.5” kemi spjeguar detalisht mënyrat me të cilat munden të zgjidhen pikat prej vizatimit. Njëra prej mënyrave praktike për zgjhedhjen e pikave gjithsesi se është zgjedhja përmes OSNAP kriteriumit (shiqo kapitullin “2.5.4.”). Pasi që me rastin e projektimit, elementet konstruktive, gati gjithnjë vendosen në drejtim të akseve, kjo do të sillte si shumë praktike që të kemi akse ndihmëse të vizatuara ashtu që ato ta përcjellin gjeometrinë e elementeve konstruktive.

Për këtë dedikim është punuar edhe një sistem i tërë i komandave në të cilat hyhet me aktivizimin e kamandës “ Akset ”.

Edhe pse paramendojmë se tashmë e keni të ditur, do të theksojmë edhe njëher se këto akse nuk kanë asnjë lidhje me rrjetën e elementeve të fundme, por ato vetëm e përcjellin gjeometrinë e konstruksionit për definimin më të lehtë të gjeometrisë së konstruksionit gjatë procedurave të ardhshme. Me zgjedhjen e komandës “ Akset ”, në zonën e vizatimit paraqiten nga një aks horizontal dhe vertikal të cilët kalojnë nëpër origjinën e sistemit koordinativ (pika 0,0,0) kurse vija komanduese e fiton këtë pamje. Akset (Shenja/Çvendose/Fshiej/Ndërrimi/Aksi referent/<fUnd>/Y-akset): Me zgjedhjen e kësaj komande automatikisht vendosen akset si të dukshme pa marrë parasysh gjendjen e parametrit “Akest ndihmëse” në dialog boxin e komandës “ Dukshmëria ”. Në vijën komanduese në kllapa janë shënuar nënopcionet e kësaj komande, kurse nëse nuk zgjedhjet asnjëra prej tyre, prej shfrytëzuesit pritet që të jep akse të reja. Pai që në një moment mundet të punohet vetëm me akse horizontale (X) ose me akse vertikale (Y), në fund të vijës komanduese gjindet nënopcioni për zgjedhjen e akseve aktive. Ndërrimi i akseve aktive kryhet me klikimin e miut mbi nënopcionin e fundit të paraqitur në vijën komanduese “Y-akset”. Titulli i nënopcionit tani do të ndërrohet në “X-akset”, çka njëherit paraqet edhe se të gjitha operacionet e mëtutjeshme kanë të bëjnë me akset horizontale. Secili klikim i ardhshëm mbi këtë nënopcion do të sjellë deri te ndërrimi i akseve aktive “X” ose “Y”. Akset ndihmëse munden barabartësisht të vendosen edhe në dritaren “Dispozita” edhe në dritaren “2D dukja”, pa marrë parasysh cila pamje është e definuar momentalisht. Për këtë arësy, në program dallojmë të ashtuqujturat akse globale dhe akse lokale. Në të vërtetë akset globale janë ato të cilat shtrihen në drejtim të kseve globale koordinative dhe ato janë unike (të përbashkëta) për krejt modelin hapësinor. Kjo prakisht dmth nëse në dritaren “2D dukja” kur për aktual është vendosur ndonjëri nivel, i vendosni akset ndihmëse X dhe Y, ato njëkohësisht vlejnë edhe për nivelet tjera. Akset e njejta do të paraqiten edhe në dritaren “Dispozita”.

277


Akset ndihmëse në drejtimet globale X dhe Y, janë të përbashkëta

edhe për dritaren “2D dukja” edhe për dritaren “Dispozita” Gjithashtu në dritaren “2D dukja”, kur në të është paraqitur ndonjëri prej ramave, drejtimi i të cilit në dispozitën e objektit përputhet me drejtimin e shtrirjes së akseve globale X dhe Y, gjithashtu do të paraqiten akset ndihmëse globale.

Akset e prezentuara horizontale në dritaren “2D dukja”, kur në të është paraqitur rami i tërthortë,

praktikisht paraqesin akset e vendosura ndihmëse në drejtim të aksit global X

278


Akset e prezentuara vertikale në dritaren “2D dukja”, kur në të është paraqitur rami gjatësor,

praktikisht paraqesin akset e vendosura ndihmëse në drejtim të aksit global Y Edhe vendosja e aksit global Z do të vlenë për të gjitha rrafshet vertikale të cilat paraqiten në dritaren “2D dukja”. Pra me vendosjen si aktual cilindo prej ramave në dispozitë të objektit, pa marrë parasysh se a është drejtimi i shtrirjes së tyre në drejtim të akseve globale koordinative apo jo, X akset e paraqitur do ti përgjigjen Z akseve ndihmëse globale X.

Akset e paraqitura X në dritaren ‘2D dukja”, janë të përbashkëta për të gjithë ramat,

pa marrë parasysh në drejtimin e tyre të shtrirjes në dispozitën e objektit Siç u tha më lartë, akset ndihmëse globale janë të përbashkëta për krejt modelin, dhe paraqiten në të gjitha rrafshet e dukshmërisë vektori i normales është i tillë sa distanca mes akseve globale mundet të prezentohet me madhësi të vërtetë pa kurrëfar transformimi. Pasi që me program është paraparë që akset ndihmëse gjithmonë munden të ipen në dritaren “2D dukja”, pa marrë parasysh në rrafshin e paraqitjes aktuale, kjo në rastin kur akset ipen në rrafshin e paraqitjes në ët cilin nuk shifen akset adekuate globale, akset e dhëna programi do ti përshkruan si lokale për rrafshin e dhënë të dukjes. Rast tipik për dhënjen e aksit Y në dritaren “2D dukja” kur për aktual është vendosur ndonjëri prej ramave të cilët në dispozitë zënë pozitë të pjerrët në raport me akset globale koordinative.

279


Akset lokale Y të vendosura, nuk do të shifen në asnjë 2D paraqitje, përveç në atë e

cila ka vektor të njejtë të normales sikurse edhe ram ii paraqitur në dispozitën e objektit. Edhe këtu vlenë rregull e njejtë, sikurse edhe te akset ndihmëse globale, ashtu që distancat e dhëna ndërmjet akseve lokale duhet të ruhen në të gjitha prezentimet. Dmth edhe akset ndihmëse lokale lidhen me rrafshin në të cilin janë dhënë, dhe do të prezentohen vetëm në rrafshet e dukjeve të cilat kanë vektor të njejtë të normales sikurse edhe rrafshi në të cilin shtrihen akset e dhëna. 3.4.1.1 Vendosja e akseve Sikurse që tham, nëse nuk zgjedhet asnjëri prej opcioneve të përmendura, prej shfrytëzuesit pritet vendosja e akseve, horizontal ose vertikal, mvarësisht prej asaj se çka është shkruar në fundin e vijës komanduese. Mvarësisht prej kësaj, cila dritare është momentalisht aktive, akset do të vendosen në të. Bëhuni të kujdeshëm, sidomos me rastin e vendosjes së akseve me ndihmën e koordinatave, duke marrë parasysh se koordinatat e dhëna do të jenë në raport me dritaren momentalisht aktive. Të gjitha akset të cilat vendoen, emërtohen me numra prej “0” deri “n” dhe ate posaçërisht për “X” dhe posaçërisht për “Y” drejtimin (numërimi i akseve rritet sipas rritjes së koordinatave). Akset e shënuara me numrin “0” programi vet i vendosë dhe ato kalojnë nëpër origjinën e sistemit koordinativ (pika 0,0). Numri rendor i akseve horizontale shënohet nga e majta kurse numrat rendor të akseve vertikale shënohen shënohen prej së poshtmi. Emërtimet e vendosura me program mundeni ti ndërroni në mënyrën si do të përshkruhet në kapitullin “3.4.1.5 Edhe për akset horizontale e edhe për ato vertikale vlejnë principet e njejta, dhe ato munden të vendosen në njërën nga këto mënyrat: ♦ me zgjedhjen e pikës së lirë në vizatim ose me OSNAP kriteriumin. Klikimi i miut do të sjellë deri te vendosja “X”

ose “Y” akseve mu nëpër pikën e zgjedhur. Pasi që vendosja e akseve është mundësuar edhe në dritaren “Dispozita” gjatë kohës së kryerjes së kësaj komande nuk do të mundeni në mënyrë transparente të kryeni ndërrimin e ramit aktual, sepse çdo klikim në kuadër të dritares “Dispozita” do të spjegohet si kërkesë për vendosjen e aksit të ri.

♦ me dhënjen e koordinatave të posaçme, respektivisht “X” ose “Y” koordinatat mvarësisht nga ajo se a vendosen

akset horizontale (ipet “Y” koordinata) apo vertikale (ipet “X” koordinata). Nëse nga tastatura jepni psh vlerën: 5.5, atëher nëse është aktiv Y aksi, programi do të vendosë aksin vertikal i cili gjindet në distancën “5.5” prej origjinës së sistemit koordinativ. Nëse është aktiv X aksi, programi do të vendosë aksin horizontal i cili gjindet në distancën “5.5” prej origjinës së sistemit koordinativ.

♦ me dhënjen një nga një të koordinatave relative në raport me aksin referent. Gjithnjë është nga një aks horizontal ose

vertikal aktiv, dhe ata janë kjartë të theksuar me me vijë më të trashë në fillim të aksit të dhënë. Programi për aks referent automatikisht e vendosë aksin e fundit të vendosur, kurse përmes nënopcionit “Aksi referent”, shfrytëzuesi

280


ka mundësi që vet të vendosë aksin për referent. Me zgjedhjen e këtij nënopcioni në vijën komanduese shkruhet ky mesazh:

Vija referente e aksit Y (<fUnd>):

Treguesi e fiton formën e select box-it në të cilin tani duhet përfshirë cilëndo pjesë të aksit të cilin dëshirojmë ta vendosim si referent. Gjithsesi se nuk mundet të vendoset për referent aksi horizontal nëse akset aktive janë vertikale dhe anasjelltas. Pas selektimit të aksit, programi do të këthehet në formën bazë të vijës komanduese dhe markerin e vendosë në fillim të aksit të vendosur si referent

Në mënyrë që programit kjartë ti tregojmë se bëhet fjalë për koordinata relative, para coordinates adekuate duhet të vendoset karakteri “@”. Nëse prej tastaturës jepni psh: @5.5, programi nëse janë aktive “Y” akset do ta vendosë aksin vertikal i cili gjindet në distancë “5,5” prej aksit referent vertikal. Nëse janë aktive “X” akset, atëher do të vendoset aksi horizontal i cili është në distancë “5.5” prej aksit horizontal.

♦ dhënja serike e koordinatave absolute. Numri i cili ipet së pari paraqet numrin e distancave, kurse numri i dytë

paraqet madhësinë e distancave. Këta dy numra duhet në mes veti të ndahen me shenjin “ * ”. Nëse prej tastaturës jepni psh: 4*3.5, do të vendosen katër horizontale, respektivisht akseve vertikale, të cilat kanë këto koordinata absolute: “3.5”, “7.0”, “10.5” i “14”.

♦ dhënja serike e koordinatave relative. Procedura punon gati njësoi sikurse edhe te dhënja absolute e koordinatave,

me kusht që aksi i parë nuk vendoset në raport me origjinën e sistemit koordinativ, por në raport me aksin referent. Nëse për aks referent është vendosur aksi i cili është në distancë “10” prej fillimit koordinativ, kurse prej tastaturës jepni psh @3*2.2 kjo tregon se do të vendosen tri akse të cilat gjinden në këto distance prej fillimit koordinativ: “12.2”, “14.4” dhe “16.6”.

3.4.1.2 Fshierja e akseve Përveç vendosjes, me zgjedhjen e komandës “Akset” është mundur të kryhen manipulime të ndryshme me vendosjen e akseve. Edhe këtu njësoi sikurse te vendosja, të gjitha operacionet do ti referohen aksit momentalisht aktiv (horizontal “X” ose vertikal “Y”). Me zgjedhjen e nënopcionit “Fshierja”, treguesi e fiton formën e select boxit, kurse në vijën komanduese paraqitet porosia: <0 sel.> Fshierja e Y - akseve (<fUnd>): Tani prej shfrytëzuesit pritet që ti selekton akset horizontale ose vertikale për fshierje, mvarësisht prej asaj se cilat akse janë të vendosura për aktive. Pricipi i selektimit është standard, kështu që edhe këtu është mundësuar selektimi grupor dhe një nga një. Gjatë selektimin një nga një të akseve duhet që që me katrorin e vogël të përfshihet ciladopjesë e aksit të cilin dëshirojmë ta fshiejmë. Në rast se select boxi vihet në pozitë kur nuk prehet asnjë nga akset, klikimi i miut në tastin e mjatë do të çmohet si dhënja e këndit të parë të zonës drejtëkëndëshe, kështu që nga vija komanduese programi kërkon që të ipet edhe këndi i kundërt: Këndi i kundërt:_ Të gjitha akset, horizontale ose vertikale, të cilat kalojnë nëpër këtë zone drejtëkëndëshe të definuar, do të selektohen. Përveç këtij selektimi klasik me mi, është mundësuar edhe selektimi prej tastaturës, me dhënjen e numrit rendor të aksit të cilin dëshirojmë ta fshiejmë. Në se në porosinë prej vijës komanduese, me të cilën kërkohet selektimi i akseve për fshierje, do ti jepni psh: <0 sel.> Fshierja e Y-aksit (<fUnd>): 2 Atëherë aksi numër “2” do të selektohet për fshierje, me kusht që ai të ekziston në vizatim.

281


3.4.1.3 Ndërrimi i distancave në mes të akseve Me zgjedhjen e nënopcionit “Ndërrimi”, shfrytëzuesit p është mundësuar që në rast të ndodhjes së gabimit të ndërron distancën në mes të dy akseve të afërta në vizatim. Për shkak të kontrollit më të lehtë të precizitetit të dhënjes së të dhënave hyrëse mbi pozitën e akseve, distancat horizontale në mes të akseve të vendosura vertikalisht shënohen në krye të zones së vizatimit, kurse distancat e akseve vertikale shënohen në mes akseve horizontale, përgjatë kufirit të djathtë të zones së vizatimit. Zgjedhja e nënopcionit “Ndërrimi”, programi prej vijës komanduese do të kërkon të zgjedhni distancën në mes të dy akseve të afërta horizontale ose vertikale: Zgjedhni distancën në mes të Y-akseve (<fUnd>):_ Selektimi i distances së dëshiruar kryhet me klikimin e thjeshtë të miut në zonën mes dy akseve të afërta (horizontale ose vertikale), ose me dhënjen prej tastaturës numrit më ët madh të vijës e cila këtë distancë e përcakton. Në të dyja rastet, akset e afërta që definojn distancën e zgjedhur do të markirohen, kurse në vijën komanduese do të paraqitet porosia me të cilën prej shfrytëzuesit pritet dhënja e vlerës së re: Distanca e re në mes të akseve Y <6.74>: Në mes të kllapave është shënuar informata mbi gjendjen momentale të distancave, kurse vlera e re mundet të ipet ose prej tastaturës ose me zgjedhjen e pikës prej vizatimit e cila do të përcakton pozitën e re të aksit të markiruar me numër më të madh rendor. Me dhënjen e vlerës së re, distanca e selektuar do të korigjohet, kurse të gjitha akset me numra më të mëdhenjë rendor gjithashtu do të çvendosen, në mënyrë që distanca e tyre në mes veti mos të ndërrohet. 3.4.1.4 Çvendosja e akseve Me zgjedhjen e nënopcionit “Çvendose” prej vijës komanduese, është e mundur që cilitdo aksi të selektuar ti ndërrohet pozita. Ndryshimi esencial në mes të këtyre dy opcioneve me të cilin kryhet ndërrimi i distancave në mes të dy akseve, është në atë që me çvendosjen e aksit të selektuar në këtë mënyrë, nuk ndërrohet pozita e akseve tjera. Me zgjedhjen e nënopcionit “Çvendose” në vijën komanduese ipet porosia me të cilën pritet prej shfrytëzuesit që të selekton aksin të cilit dëshirohet ti ndërrohet pozita: Çvendosja e aksit Y (<fUnd>):_ Në këtë procedurë është mundësuar selektimi i vetëm një aksi horizontal ose vertikal, me pruarjen e miut në pozitë që “select-box”-i të prenë aksi e dëshiruar. Selektimi i aksit mundt të bëhet edhe me dhënjen e numrit rendor prej tastaturës. Aksi i selektuar do të markirohet, kurse progarmi tani prej vijës komanduese do të kërkon të jepni pozitën e tij të re (“n” paraqet numrin rendor të aksit të zgjedhur). Vendi i ri për “n” aksin Y (<fUnd>):_ Pozita e tij mundet të ipet me cilëndo procedure të spjeguar më lartë (zgjedhja e pikës prej vizatimit, koordinatat absolute, relative etj.). 3.4.1.5 Ndërrimi i emërtimit të akseve Me zgjedhjen e nënopcionit “Shenja” mundeni të ndërroni emërtimin e dhënë me program cilitdo aks në vizatim. Shenji i aksit Y (<fund>): Tani pritet që të selektoni aksin të cilit dëshironi tia ndërroni emrin, pas së cilës në vijën komanduese paraqitet porosia: Shenji i “n” aksit Y <1>:

282


Shenji i paraqitur “n” tregon numrin rendor të aksit të selektuar, kurse në mes të kllapave është shënuar emri i tij i vjetër. Me dhënjen e emërtimit të ri për aksin e selektuar dhe klikimin në tasterin “Enter” emri i ri do të pranohet kurse programi do të këthen në formën bazë vijën komanduese për punë me akse. 3.4.2 Zgjedhja e “layer”-it për vizatim Në kuadër të komandës për vendosjen e vijave ndihmëse, teksteve dhe kuotave, në vijën komanduese gjithjnë është present nënopcioni “Layer”. Me aktivizimin e saj hapet dialog boxi për zgjedhjen e “layer”-it aktual për vizatim.

Pamja e dialog boxit për zgjedhjen e “layer”-it aktual

Me program janë paraparë katër “layer”-a në të cilët munden të vizatohen elementet e vizatimit të cilët nuk janë pjesë e konstruksionit. Për secilin prej “layer”-ave është e paraparë nga një ngjyrë, e cila në vizatim saktë do të përcakton se cilit “layer” i takojnë entitetet e vizatuar me ndihmën e kësaj komande. Zgjedhja e “layer”-it aktual për vizatim kryhet me klikimin e miut mbi emrin e “layer”-it ashtu që rrethi i vogël para nivelit të zgjedhur nxihet (bëhet i zi). Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ” ky dialog box do të mbyllet, kurse në fillim të vijës komanduese, do të paraqitet rrethi i mbushur me ngjyrë e cila i përgjigjet “layer”-it i cili është i vendosur si aktual. Të gjitha elementet e vizatimit të cilët do të vizatohen, do të vizatohen me ngjyrë të layerit aktual të cilit edhe do ti takojnë. Ky organizim i programit Ju mundëson që disa tekste, vija dhe kuota ti vendosni sipas dëshirës në nivele të ndryshme. Pasi që përmes komandës “ Dukshmëria ” është e mundur vendosja dhe heqja e dukshmërisë për secilin layer veçmas, kjo është më se e kjartë se njëri prej përdorimeve bazë është mënyra e tillë e vizatimit. Përveç kësaj gjatë shtypjes mundeni përveç ngjyrës për secilin “layer” të definoni tip dhe trashësi tjetër të vijave (shiqo kapitullin “3.5.1”). Me klikimin e miut mbi cilëndp ikon, me të cilat aktivizohen komandat “ Vija ”, “ Tekst ” dhe “ Kuotimi ”, të gjithë “layer”at vendosen për të dukshëm ose të pa dukshëm. Dukshmëritë e definuara tësecilit “layer” veçmas arrihet përmes komandës “Dukshmëria”. 3.4.3 Vizatimi i vijave ndihmëse

Me zgjedhjen e kësaj ikone hyhet në komandën “ Vija ” me ndihmën e së cilës mundemi të vizatojmë vija të lira në vizatim, e të cilat nuk do të ndikojnë në llogaritjen e modelit.

Mënyra e punës me këtë komandë detalisht është përshkruar në kapitullin “2.6”, kështu që këtu nuk do ta përsërisim. Vijat vizatohen me ngjyrë e cila i takon “layer”-it aktual. Kjo komandë ka përdorim sidomos te modelet e komplikuara kur për definimin e gjeometrisë së tyre është e nevojshme të vizatohen edhe vija të ndryshme ndihmëse. Vërejtje: Në rast se vijat ndihmëse dëshironi ti vendosni në dritaren “Dispozita”, atëherë duheni që pikën fillestare ta zgjedhni në këtë dritare. Në rast se pikën fillestare e zgjedhni në dritaren 2D ose 3D të modelit të prezentuar, atëherë klikimi i miut në kuadër të dritares “Dispozita” do të spjegohet si kërkesë për ndërrimin e ramit aktual.

283


3.4.4 Shkrimi i teksteve

Komanda “ Teksti ” shërben për shkrimin e titujve të ndryshëm dhe komentimeve në vizatim. Me zgjedhjen e kësaj ikone, vija komanduese e fiton këtë pamje:

Pika referente (Font <2 mm>/Këndi<0°>/Formatizimi<LD>/Layer/<fUnd>):_

Përndryshe, programi prej shfrytëzuesit prêt që ta jep pikën referente të tekstit. Kjo pikë e përcakton pozitën etekstit në vizatim, repektivisht në raport me të teksti i dhënë do të formatizohet mvarësisht prej kushteve aktuale të formatizimit. Mënyra e zgjedhjes së kushteve të formatizimit do ti spjegojmë pak më vonë. Kur me miun klikohet në pikën referente, në vijën komanduese shënohet porosia:

Teksti: Programi tani prêt prej shfrytëzuesit që prej tastaturës të jep tekstin e dëshiruar. Derisa tekstii dhënë, programi në DRAG modullin shënon në vizatim, kështu që në këtë mënyrë zvogëlohet mundësia e dhënjes me gabim. Përfundimi i dhënjes së tekstit shënohet me klikimin në tastin “ Enter ”, pas së cilës teskti i dhënë do të shënohet në vizatim me ngjyrën e cila i përgjigjet “layer”-it aktual (në fillim të vijës komanduese gjindet simboli i rrethit ngjyra e të cilit i paraqet vedosjen e “layer”-it aktual) si dhe i formatizuar në raport me pikën referente sipas kushteve të dhëna të formatizimit. Madhësia e shkronjave në vizatim, këndi nën të cilin shkruhet teksti, kushtet e formatizimit dhe fonti, do ti përgjigjet gjendjes aktuale të parametrave të cilët i rregullojnë këto. Vlerat aktuale të këtyre parametrave janë shënuar në mes të kllapave nën secilin nënopcion në vijën komanduese. Vendosja e parametrave kryhet para zgjedhjes së pikës referente dhe atë përmes nënopcionit i cili gjindet në vijën komanduese gjatë thirrjes së komandës “Tekst”.

Pika referente (Font <2 mm>/Këndi<0°>/Formatizimi<LD>/Layer/<fUnd>):_ Vlerat aktuale të këtyra parametrave programi i ruan dhe i shfrytëzon në punën e tij deri te kërkesa për ndërrim të ri nga ana e shfrytëzuesit. Fonti dhe madhësia e shkronjave Zgjedhja e madhësisë dhe fontit të shkronjave arrihet me aktivizimin e nënopcionit “Fonti”, pas së cilës hapet dialog boxi me pamje si vijon:

Pamja e dialog boxit për zgjedhjen e fontit të shkronjave

Zgjedhja e fontit kryhet prej listës së mbyllur e cila gjindet në pjesën e majtë të dialog boxit. Gjithsesi se në listen e fonteve do të tregohen të gjitha fontet të cilët janë ët instaluar në kuadër të “Windows”-it. Me dhënjen e vlerave të dëshiruara në edit boxa: “Madhësia” dhe “Faktori i gjerësisë” keni mundësinë që të ndikoni në madhësinë e fontit dhe në raportin e tyre në lartësinë e dhënë. Lartësia e shkronjave ipet në milimetra, në bazë ët së cilës programi vet do të llogaritë madhësinë adekuate në njësitë e vizatimit. Mënyra e llogaritjes së lidhjes në mes të madhësisë së shkronjave në milimetra në letër dhe njësive të vizatimit në ekran, do të spejgohet holësisht në kapitullin

284


“3.5.2” kur do të spjegojmë mënyrën e vendosjes së shkallës së zvogëlimit. Tani për tani mbetet në atë se duhet dhënë madhësinë e shkronjave në milimetra. Me ndihmën e ndërprerësave: “ B ”, “ I ” dhe “ _ ”, keni mundësinë që të definoni njërin prej stileve të fontit të zgjedhur: “bold”, “italic” dhe “underline” fonteve. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, ky dialog box do të mbyllet lures font ii zgjedhur do të vendoset si aktual. Në vijën komanduese në mes të kllapave, në kuadër të nënopcionit “Fonti”, do të shënohet edhe madhësia e fontit në milimetra. Këndi i shkrimit të tekstit Zgjedhja e këndit nën të cilin shënohet teksti arrihet përmes nënopcionit “Këndi”. Në vijën komanduese atëher paraqitet porosia:

Këndi <0°>: Prej shfrytëzuesit tani kërkohet që të ipet këndi në shkallë (në mes të kllapave shënohet vlera aktuale, kurse këndi rritet në drejtim të kundërt të lëvizjes së akrepave të orës). Këndi përveç se ka mundësi të ipet prej tastaturës mundet të përcaktohet edhe me zgjedhjen e dy pikave, me çrast programi do të lexon në vizatim këndin e vijës e cila i takon ato dy pika. Me zgjedhjen e pikës së parë, programi nga vija komanduese kërkon që të ipet edhe pika e dytë.

Pika e dytë: Vlerën e dhënë të këndit, programi do ta përvetson si aktuale dhe do të këthehet në formën e vet bazë të vijës komanduese në kuadër të komandës “Teksti”. Formatizimi i tekstit Zgjedhja e mënyrës së formatizimit të tekstit në raport me pikën referente arrihet me aktivizimin e nënopcionit “Formatizimi” prej vijës komanduese. Formatizimi mundet të arrihet edhe në vertikale e edhe në horizontale. Sipas horizontals është e mundur që teksti të formatizohet nga ana e majtë ose e djathtë e margjinës, ose të centrohet. Formatizimi sipas vertikales është e mundur të bëhet në raport me pjeën e lartë, poshtme ose të qendrës. Në vet vijën komanduese, në kuadër të këtij nënopcioni, në mes të kllapave është i shënuar kushti për formatizim. Ai theksohet me dy shkronja fillestare, dhe e para bazohet në formatizimin në kuptimin horizontal, kurse e dyta në kuptimin vertikal. Me zgjedhjen e nënopcionit “Formatizimi” në vijën komanduese do të fitohet kjo porosi:

Horizontalisht (<Majtas>/Qendër/Djathtas):_ Tani prej shfrytëzuesit pritet që të bëhet zgjedhja e formatizimit në kuptimin horizontal (këtu formatizimi në kuptimin horizontal nënkupton këndin prej “0°” por drejtimin nën të cilin shënohet teksti). Me klikimin e miut mbi njërin nga opcionet e dhëna në vijën komanduese, do të zgjedhet formatizimi sipas horizontales kurse në vijën komanduese do të paraqitet porosia e re me opcionet, me zgjedhjen e të cilave kryhet formatizimi sipas vertikales (drejtimi normal me drejtimin e shkrimit).

Vertikalisht (Lartë/Mesi/<Poshtë>):_ Me zgjedhjen e kushtit të ri të formatizimit, programi do të këthehet në, formën bazë të vijës komanduese për zgjedhjen e pikës referente, kurse në mes të kllapave do të shënohen kushtet e reja të vendosura të formatizimit. 3.4.5 Kuotimi i vizatimit Duke marrë parasysh se programi “Tower” është i orientuar grafikisht dhe se mundëson formimin e dokumentacionit komplet grafik, për shkak të pamjes së të dhënave hyrëse gjithsesi se duhet përdorur edhe kuotimin e gjeometrisë ës vizatuar të modelit.

285


Vet procedura e kuotimit është shumë e thjeshtë dhe ajo arrihet me zgjedhjen e komandës “ Kuotimi ”, pas së cilës në vijën komanduese paraqitet porosia:

Dhënja e pikës për kuotim (Zgjedhja/<fUnd>/Layer):

Tani prej shfrytëzuesit pritet që të kryen zgjedhjen e të gjitha pikave, distance në mes të cilave duhet të kuoyohet. Përveç zgjedhjes së vacant të pikave, përmes nënopcionit “Zgjedhja” keni mundësinë që me selektim të bëni zgjedhjen e të gjitha pikave. <0 sel.> Selektimi (Krejt/Poligon/Deselektimi/<fUnd>: Procedura për zgjedhjen e pikave është përshkruar detalisht në kapitullin “2.5”. Kur të janë zgjedhur të gjitha pikat prej vizatimit, zgjedhja e nënopcionit “fUnd” tregon fundin e procedures për selektimin e pikave, dhe programi nga vija komanduese tani kërkon që të përcaktohet pozita e kuotës.

Pozita e kuotës automatike (Dhënja e pikave/Horizontale/Vertikale /Pjerrët/Layer): Prej përmbajtjes së vijës komanduese, shifet se në të vërtetë ekzistojnë tri procedura të pavarura, dhe ate për vendosje: automatike, horizontale, vertikale dhe kuotat e pjerrta (nënopcioni “Dhënja e pikave” është paraparë për këthimin në procedurën për zgjedhjen e pikave). Sipas “default”-it, programi gjithmonë ofron vendosjen automatike të kuotave, përderisa me zgjedhjen e nënopcioneve tjera prej vijës komanduese mundet të hyhet në procedurën për vendosjen e kuotave horizontale, vertikale respektivisht të pjerrta. Vendosja e kuotave automatike nënkupton se pozita e miut në raport me pikat e zgjedhura për kuotim, do të përcakton se a do të vendoset kuota horizontale apo vertikale. Programi në DRAG modullin gjithmonë do ta vizaton kuotën horizontale apo respektivisht vertikale mvarësisht prej pozitës momentale të miut.

Pozita e miut në raport me pikat e zgjedhura për kuotim, përcaktoi vendosjen e kuotës horizontale.

286


Pozita e miut në raport me pikat e zgjedhura për kuotim, përcaktoi vendosjen e kuotës vertikale.

Klikimi i miut do të sjellë te përfundimi i procedures së kuotimit dhe në vendin e zgjedhur do të vendoset kuota horizontale apo vertikale. Në rast se në DRAG modullin, nuk mundeni lehtë të zgjedhni lljin e dëshiruar të kuotës, atëher me zgjedhjen e nënopcionit adekuat hyni në procedurën e vendosjes eksplicite të kuotës horizontale respektivisht vertikale. Me zgjedhjen e nënopcionit “Horizontale” do të vie deri te pamja e vijës komanduese si më poshtë:

Pozita e kuotës horizontale (Futja e pikave/Automatike/Vertikale /Pjerrët/Layer): Në këtë rast, programi në DRAG modullin gjithnjë do të vizaton kuotën horizontale, pa marrë parasysh në pozitën relative të miut në raport me pikat e zgjedhura për kuotim. Njësoi vlen edhe për vendosjen eksplicite të kuotës vertikale, përmes nënopcionit përmes nënopcionit “Vertikale”. Zgjedhja e pikës prej vizatimit, gjithnjë do të vendosë kuotën vertikale. Për vendosjen e kuotave të pjerrëta, duhet që prej vijës komanduese të zgjidhet nënopcioni “Pjerrët”, pas së cilës do të paraqitet porosia me të cilën prej shfrytëzuesit kërkohet që të jep këndin e pjerrësisë së vijës së kuotimit. .

Këndi i kuotës së pjerrët (<0°>/Dhënja e pikave/Automatike/Horizontale/Vertikale/Layer): Ky këndë mundet të ipet ose prej tastaturës në shkallë (këndi pozitiv rritet në drejtim të kundërt të akrepave të ores) ose me zgjedhjen e e dy pikave nga vizatimi. Nëse zgjedhet pika prej vizatimit, në vijën komanduese do të paraqitet porosia:

Pika e dytë:_ Me zgjedhjen edhe të pikës së dytë prej vizatimit, do të përcaktohet këndi i kuotës së pjerrët, kurse procedura e mëtutjeshme është identike sikurse edhe te kuotimi horizontal apo vertikal.

Pozita e kuotës së pjerrët:_ Përndryshe, zgjedhja e pikës prej vizatimit, do të përcakton pozitën e kuotës së pjerrët, kurse të gjitha distancat mes pikave të zgjedhura për kuotim, do të projektohen në drejtimin e dhënë të pjerrët. Vërejtje: Zgjedhja e fontit dhe numri i decimaleve në kuota, kryhet në kuadër të komandës “ Parametrat ” (shiqo kapitullin “3.5.1”).

287


3.5 Sinkronizimi i parametrave të cilët programi i shfrytëzon në punën e tij (meny “Setup”)

Me zgjedhjen e komandës prej këtij grupi, sinkronizohen parametrat global të cilët programi i shfrytëzon në punën e tij. Vlerat e këtyre parametrave ruhen krejt deri te ndërrimi i ardhshëm me thirrjen e ndonjërës prej këtyre komandave. 3.5.1 Parametrat Me zgjedhjen e komandës “ Parametrat ”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Setup”, hapet dialog boxi për definimin e parametrave të cilët program ii shfrytëzon në punën e tij, e me të cilët përcaktohet mënyra e paraqitjes në vizatim, si në ekran poashtu edhe në letër pas printimit.

Pamja e dialog box-it për sinkronizimin e parametrave të ngjyrave dhe trashësisë së vijave

Pasi që në këtë dialog box është e nevojshme të paraqitet numër i madh i shënimeve, ky është organizuar në formë të degëzimit (shiqo kapitullin “2.4.4”). Me zgjedhjen e njërit nga opcionet e ofruara dhe nënopcionet e tij, kryhet ndërrimi i përmbajtjes së pjesës qëndrore të dialog boxit. Pjesa e poshtme e dialog boxit është e përbashkët për të gjitha degëzimet dhe funksionon në mënyrë plotësisht të njejtë pa marrë parasysh në atë se kush është momentalisht aktiv. Duke marrë parasysh se në të gjitha datotekat vendosen parametrat me të cilët definohen ngjyrat e entiteteve, tipet dhe trashësitë e vijave, tipet e fonteve dhe madhësia e tyre, me ndihmën e fushës komanduese “ Ekrani ”, përcaktohet se a bëhet fjalë vetëm për paraqitjen në ekran ose në pamjen e cila do të paraqitet pas shtypjes në letër. Kjo fushë komanduese punon si ndërprerës, kështu që me klikimin e njëpasnjëshëm të miut fitohen këto forma të parapara “ Ekrani ” ose “ Letra ”.

288


Pamja e fushës komanduese “Letra” tregon se shënimet e paraqitura

në dialog box i përgjigjen parametrave gjatë shtypjes Ndërrimi i gjendjes së këtij ndërprerësi nuk do të sjellë deri te ndërrimi vetëm në pjesën e degëzimit “Pamja e ekranit”, sepse ata parametra ndikojnë vetëm në paraqitjen në ekran. Gjendja e të gjithë parametrave, të cilët munden të vendosen në këtë dialog box, munden përgjithmonë të ruhen me emër të lirë. Dmth kur ti vendosni parametrat sipas dëshirës tuaj, aktivizoni fushën komanduese “ Ruaje ”, pas së cilës do të hapet dialog boxi me pamje si vijon:

Tani në edit box duhet dhënë emrin e dëshiruar dhe të aktivizohet fusha komanduese “ OK ”. Në rast se emri i dhënë tashmë ekziston në listën e parametrave, programi do të jep vërejtjen adekuate.

Përgjegja pozitive do të sjellë deri te humbja e gjendjes së parametrave të cilët më parë kanë qenë të bashkangjitur emrit të zgjedhur, derisa përgjegja negative do të sjellë deri te hekja dorë nga komanda e ruajtjes (inçizimit). Në listen e mbyllur, e cila gjindet nga ana e majtë e fushës komanduese “Ruaje”, gjinden të gjitha konfiguracionet e ruajtura.

289


Lista e mbyllur për zgjedhjen e ndonjërit konfiguracion të ruajtur më parë

Përveç konfiguracioneve të cilat i keni krijuar më parë, në listë gjithmonë do të qëndron edhe konfiguracioni i cili liferohet me program dhe e cila evidentohet me emrin “Default”. Ndërrimi i konfiguracionit aktual kryhet ashtu që me klikimin e miut në shigjetën e cila gjindet nga ana e djathtë e kësaj liste, lista e parë hapet, e pastaj me miun në listën e hapur selektohet njëra nga konfiguracionet e ofruara. Me ndihmën e fushës komanduese “ Fshieje ” kryhet fshierja e konfiguracionit i cili është i vendosur si aktual. Dmth konfiguracionin të cilin dëshironi që përgjithmonë ta hekni nga datotekës së konfiguracioneve, së pari duheni ta vendosni si aktuale e pastaj ta aktivizoni fushën komanduese “Fshiej”. Pasi që kjo komandë është destructive, programi do të kërkon vërtetimin e këtij aksioni, dhe pastaj pas përgjegjes pozitive do të fshihet konfiguracioni i selektuar. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi do të mbyllet, kurse konfiguracionin aktual programi do ta shfrytëzon në punën e tij krejt deri sa përsëri nuk zgjedhet komanda “Parametrat”, dhe si aktuale nuk vendosni ndonjë konfiguracion tjetër. Nëse e ndërroni gjendjen e parametrave në kartotekat e këtij dialog boxi, e nuk e kryeni aksionin e përshkruar më parë për ruajtjen e shënimeve në datotekën e konfiguracioneve, me daljen nga ky dialog box, me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, programi do ti respekton parametrat e vendosur, por me aktivizimin e sërishëm të programit ata do të fshihen përgjithmonë. Pamja e ekranit Në këtë pjesë është e mundur të ndërrohen parametrat të cilët definojnë pamjen e vet programit. Në këtë mënyrë lehtë mundeni sipas dëshirës tuaj, të rregulloni rrethin e punës si është më së miri.

Pjesa e dialog boxit e rezervuar për rregullimin e dukjes së ekranit

290


Që të keni pamje më të kjartë në dëmethënjen e parametrave të ofruar, në pjesën e djathtë të dialog boxit, tregohet dukja e parametrave të rregulluar. Nëse gjendja e ndonjërit parameter nuk është e kjartë, me ndërrimin e ngjyrës së saj në një tjetër, lehtë mundeni të deshifroni kuptimin e saj. Ndërrimi i ngjyrës, të cilitdo nga parametrat e ofruar, arrihet me klikimin e miut mbi fushën komanduese adekuate me ngjyrën e cila është momentalisht e vlefshme për të.

Menyja e cila shërben për zgjedhjen e ngjyrës së prapavijës së ekranit

Në këtë pjesë të dialog boxit, përveç ngjyrave munden të rregullohen edhe trashësitë e vijave të disa entiteteve të cilët prezentohen në ekran. Tipi i vijës përcaktohet me klikimin në shigjetën nga ana e djathtë e kësaj fushe komanduese, pas së cilës hapet menyja për zgjedhjen e një nga tipet e vijave të parapara me program.

Menyja e cila shërben për zgjedhjen e tipit të vijave

Trashësia e vijave ipet në pixela, dhe ajo arrihet me dhënjen e vlerës së dëshiruar në edit boxin adekuat.

291


Edit boxi për zgjedhjen e trashësisë së vijës në ekran

Edhe madhësia e simboleve gjithashtu përcaktohet në pixela, me dhënjen e vlerës së dëshiruar në edit boxin adekuat.

Edit boxi për zgjedhjen e madhësisë së simboleve në ekran

Konstruksioni Në këtë pjesë gjinden parametrat të cilët ndikojnë në mënyrën e vizatimit të elementeve konstruktive, si në ekran poashtu edhe në letër gjatë printimit.

Pjesa e dialog boxit e rezervuar për rregullimin e parametrave mbi elementet konstruktive

292


Për të gjithë parametrat mbahen shënime të dyfishta, respektivisht secili parameter mundet me pasë një vlerë në ekran e një tjetër gjatë printimit. Do të theksojmë se trashësia e vijave në ekran ipet në pixela kurse në letër ajo ipet në milimetra. Në këtë kartotekë përveç parametrave të përshkruar më parë ipen edhe shënimet lidhur me llojin e fontit me të cilin shkruhen disa tekste në vizatim.

Pjesa e dialog boxit e rezervuar për zgjedhjen e tipit dhe madhësisë së fontit

Për elementet sipërfaqësore të konstruksionit është mundësuar edhe zgjedhja e llojit të vijëzimit.

Menyja e cila shërben për zgjedhjen e llojit të vijëzimit

Përveç tipit, secili vijëzim është e përcaktuar edhe me ngjyrën e bazës së saj. Me vendosjen e ndërprerësave “Tejdukshme”, në gjendje të kyqur keni mundësi që vijëzimi të mos vendoset mbi bazë por të jetë i tejdukshëm (atëher ngjyra e dhënë e vijëzimit do të injorohet). Krejt çka u tha më lartë për konstruksionin, vlen edhe për elementet tjera të vizatimit, kështu që nuk do të mirremi më me këtë dialog box. 3.5.2 Funksionaliteti Me zgjedhjen e komandës “ Funksionaliteti ”, keni mundësinë që ta sinkronizoni grupin e parametrave të cilët ndikojnë në funksionimin e programit.

293


Pamja e dialog boxit në kuadër të komandës “Funksionaliteti”

Për shkak të sasisë së madhe të shënimeve të ndryshme, ky dialog box është i organizuar përmes kartotekave (shiqo kapitullin “2.4.4.”). Secila prej kartotekave të ofruara paraqet një bazë për veti dhe këtu do ti përshkruajmë gjerësisht. Njësia matëse

Pamja e kartotekës “Njësia matëse”

Në kuadër të kësaj kartoteke keni mundësi që ta rregulloni sistemin matës në të cilin punoni. Përndryshe, me zgjedhjen e njërës nga vlerat e ofruara në listat e mbyllura, e zgjedhni njësinë matëse për: gjatësi, forcë dhe temperatureë. Njësitë matëse nuk do të thotë që të jenë në mes veti të sinkronizuara, kështu që mundeni të zgjedhni psh për gjatësi “ft” (stope) kurse për forca “KN”. Përveç kësaj në cilin do moment të punës mundeni të ndërroni njësitë matëse. Psh mundeni modelin ta krijoni në njërin system të njësive kurse rezultatet ti shiqoni në sistemin tjetër. Ky fleksibilitet është mundësuar për shkak se të gjitha vlerat e dhëna në program, në mënyrë interne ruhen në sistemin metrik të njësive matëse (“m”, “KN”, “Celsius”), kështu që me ndërrimin e shënimeve në këtë dialog box menjëher llogarohen dhe konvertohen në në sistemin e zgjedhur. Në vijën statusore, gjithnjë shënohet sistemi momental aktiv.

294


Pjesa e vijës statusore e rezervuar për paraqitjen aktuale të njësive matëse

Me zgjedhjen prej secilës nga tri listat e mbyllura, mundeni të zgjedhni një nga sistemet e njësive matëse me program të paraparë.

Lista për zgjedhjen e njësive matëse për gjatësi

Në kuadër të secilës nga njësitë matëse të gjatësive të ofruara, në vendin e parë shënohet njësia themelore, kurse në kllapa pjesët më të vogla të saj. Pjesët më të vogla të njësive matëse të gjatësive shfrytëzohen vetëm gjatë dhënjes së gjeometrisë së prerjeve tërthore të trajeve. Nëse për njësi të gjatësisë e zgjedhni “m [cm, mm]”,kjo do të thotë se krejt gjeometria e modelit do të shprehet në metra, kurse vetëm me rastin e dhënjes së dimensioneve të prerjes tërthore do të shfrytëzohen centimetrat. Nëse prapëseprap për njësi matëse të gjatësive zgjedhni “cm [ mm]”,kjo do të thotë se krejt gjeometria e modelit do të shprehet në centimetra, kurse vetëm me rastin e dhënjes së dimensioneve të prerjes tërthore të trajeve do të shfrytëzohen milimetrat. Në fund do të theksojmë edhe atë se ndërrimi i njësive matëse do të sjellë deri te përmisimi automatik i kuotave të cilat eventualisht janë dhënë deri atëherë në vizatim. Në këtë mnyrë ato gjithnjë do ti përgjigjen njësive matëse të vendosura.

295


Gjuha

Pamja e kartotekës “Gjuha”

Në kuadër të kësaj kartoteke, gjinden dy lista të mbyllura prej të cilave mundeni të zgjedhni një prej atyre të parapara me program. Prej listës së mbyllur “Gjuha e aplikacionit” kryhet zgjedhja e gjuhës të cilën programi do ta shfrytëzon gjatë punës. Pra në program bëhet zgjedhja e gjuhës. Cilat gjuhë do të munden të përdoren varet prej licencës së programit të blerë. Në të vërtetë me që çmimi i programit nuk është i njejtë në të gjitha vendet në të cilat shitet programi, kështu që edhe licenca e blerë do ta përcakton përmbajtjen e kësaj liste. Pas ndërrimit të gjuhës së aplikacionit, dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, programi do të jep porosinë si vijon:

Prej përmbajtjes së porosisë së paraqitur, kjartë shifet se për pranimin e gjuhës së re, patjetër duheni që së pari të dilni nga programi dhe pastaj prap të hyni në program. Pasi që në praktikë mundet të ndodhë që projektin ta punoni për treg të jashtëm, do të ishte e mirëseardhur që dokumentacioni i projektit të punohet në gjuhën e dëshiruar. Me zgjedhjen e gjuhës së dëshiruar, prej listës së mbyllur “Gjuha e raportit” të gjithë tekstet e gjeneruar më tutje do të shënohen në gjuhën e zgjedhur. Pra vet pamja e programit edhe më tutje mbetet e njejtë por raportet tekstuale si dhe nënshkrimet e të gjitha blloqeve të vizatimit krijohen në njërën nga gjuhët e ofruara. Në këtë listë nuk ka kufizim sa i përket licencës së blerë, kështu që në dispozicion gjithnjë do të jenë të gjitha gjuhët e parapara me program.

296


Animacioni

Pamja e kartotekës “Animacioni”

Përmes pesë tasterave rrëshqitës të cilët janë paraqitur në këtë kartotekë, keni mundësinë që të ndikoni në në formën e animacionit të cilën programi e kryen gjatë paraqitjes së formës së oscilimeve dhe modelin e deformuar të konstruksionit. Në vlerën e këtyre parametrave do të ndikoni ashtu që secilin nga tastet rrëshqitës e vendosni në pozitën e dëshiruar, prej vlerës më të vogël kah më e madhja. Për këthimin e tasteve rrëshqitës në pozitën e paraparë me program është paraparë fusha komanduese “ Default ”. Përpjesa

Pamja e kartotekës “Përpjesa”

Në mënyrë që ta spjegojmë rolin e kësaj kartotekës, duhet së pari ta spjegojmë konceptin themelor të programit lidhur me përpjesën e vizatimit dhe printimit. Në mënyrë që ti shmangemi llogarisë monotone të përpjesës me të cilën vizatojmë është përvetsuar që të vizatohet në përpjesë “1:1”. Apo nëse për njësi aktuale të gjatësisë është përvetsuar metri, atëher një njësie të vizatimit i përgjigjet “1 m”. Prej kësaj del se me dhënjen e çfarëdo përpjese të vizatimit nuk do të ndërron pamja në ekran lidhur me gjeometrinë e modelit dhe ngarkesave. Mirëpo ky nuk është rast edhe me tekste, duke marrë parasysh se madhësia e tyre, për shkak të shikueshmërisë së tyre ipet në milimetra. Për këtë arësy është e nevojshme që të ipet përpjesa e cila do të përcakton madhësinë e të gjitha teksteve në ekran në njësi të vizatimit. Kjo vlen për të gjitha tekstet të cilat shkruhen me komandën “Teksti” dhe “Kuota”, si dhe në tekstet të cilat paraqesin numrat rendor të setave të elementeve konstruktive, intenzitetit të ngarkesave, etj. Përveç teksteve, kjo përllogaritje vlen edhe për madhësitë e simboleve të cilat ipen në milimetra (simbolet për mbështetësin koncentrik, ngarkesën koncentrike, simboli i ortotropisë, etj).

297


Me rastin e zgjedhjes së përpjesës keni mundësinë që ose prej listës e cila hapet me klikimin e miut mbi shigjetën nga ana e djathtë e edit boxit, ta zgjedhni njërën nga vlerat e ofruara, ose që në vet edit boxin ta jepni vlerën e dëshiruar. Pas dhënjes së përpjesës së re dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi do të mbyllet, kurse programi në bazë të gabariteve momentale të vizatimit, do të përcakton madhësinë e teksteve dhe simboleve në ekran në njësitë e vizatimit. Pas që printimi është organizuar asisoji, që pa marrë parasysh në përpjesën e vendosur gjatë eksportimit të blloqeve grafike, madhësia e dhënë teksteve dhe simboleve gjithnjë të respektohet, kështu që ndërrimi i përpjesës do të ketë ndikim vetëm në paraqitjen në ekran. Duke marrë parasysh se ndërrimi i përpjesës do tju duhet relativisht shpesh, keni mundësi që këtë “combo box” përmes komandës “Ikonat” (shiqo kapitullin “3.5.3”), ta vendosni edhe në pjesën e paraparë për ikonat në ekran. Pra ndërrimin e përpjesës mundeni ta bëni edhe pa hyrë fare në këtë dialog box. Ndarja

Pamja e kartotekës “Ndarja”

Pasi që harqet në program aproksimohen sikurse një varg i segmenteve të drejta, me ndihmën e katër tasterave rrëshqitës përcaktohet kjartësia e ndarjes së tyre, dhe ata kur ata janë segmente harkore të entiteteve vijore (harqet), kur janë pjesë e 3D cilindrave, 3D sipërafqeve, ose kur me hark është përcaktuar ndërrimi harkor i traut me prerje tërthore të ndryshueshme. Mbani llogari se ndarja e shpeshtë e harqeve do të ngadalson punën e programit kështu që rekomandohet që këto vlera mos ti ndërroni por ti shfrytëzoni vlerat e dhëna me “default”. Me vendosjen e check box-it “Izovijat nga të dyja anët” në gjendje të kyqur, kërkohet prej programit që në dritaren për paraqitjen 3D të modelit, në modullin për përpunimin e rezultateve të llogarisë, izovijat të vizaton nga të dyja anët e elementeve sipërfaqësore të konstruksionit. Përndryshe nëse ky check box është i vendosur në gjendje të çkyqur, mundet të ndodhë që izovijat e plota mos të jenë të dukshme në të gjitha pjesët.

Izovijat nga të dyja anët - OFF

Izovijat nga të dyja anët - ON

298


Për këthimin e tasteve rrëshqitëse dhe të gjithë parametrave tjerë në këtë kartotekë, në vlerat e definuara me program, është paraparë fusha komanduese “ Deafult ”. Bashkëdyzimi

Pamja e kartotekës “Bashkëdyzimi”

Duke marrë parasysh se te elementet konstruktive nuk vlen principi i superponimit, në kuadër të komandës për manipulim me elemente të vizatimit (kopjimi, çvandosja, etj), kontrollohet bashkëdyzimi i elementeve të njejta. Në rast të bashkëdyzimit të plotë ose të pjesërishëm në vendin e bashkëdyzimit përvetsohen karakteristikat e elementit të fundit të vizatuar, dhe në këtë mënyrë largohen elementet e panevojshëm. Pasi që ky kontrollim i vazhdueshëm mundet shumë ta ngadalsoi punën e programit, kemi lejuar që vetëm trajet të munden përkohësisht të bashkëdyzohen në vizatim.A do të largohen duplikatet e trajeve automatikisht apo jo, kjo gjë rregullohet me gjendjen e check boxit “Largo trajet e bashkëdyzuara”. Në të dyja rastet modeli do të hynë i rregullt në procedurën e gjenerimit të rrjetës së elementeve të fundme dhe në vet llogaritjen e modelit. Përndryshe pasi që vet kontrolli i shënimeve të dhëna e thërret para gjenerimit dhe para llogaritjes, kështu që në rast të ekzistimit të trajeve të bashkëdyzuara programi do ti largon duplikatet. Prapëseprap rekomandohet që ky checjk box të jetë gjithnjë në gjendje të kyqur. 3.5.3 Ikonat Pëmes komandës “ Ikonat ”, keni mundësinë që vet të rregulloni vendosjen e ikonave në ekran.

Pamja e dialog boxit për rregullimin e vendosjes së ikonave në ekran

299


Ikonat janë të grupuara në bashkësi llogjike, kështu që në këtë dialog box nuk bëhet fjalë vetëm për ikonat e vetmuara por për grupet të cilat ato ju përkasin (grupi “Konstruksioni”, përbëhet prej tri ikonave: “Pllaka”, “Hapja” dhe “Trau”). Pasi që pjesa e paraparë për paraqitjen e ikonave gjindet përgjatë vijës së djathtë lartë të ekranit, në listat ‘Lartë” dhe “Djathtas” janë shënuar të gjithë titujt e grupeve e ikonave të cilat në ato pjesë të ekranit paraqiten. Rradhitja e grupeve të ikonave në secilën listë, njëherit paraqet edhe pozitën e tyre në ekran. Nga ana e djathtë e këtyre listave, gjinden fushat komanduese “ ⇑ ”, “ ⇓ ”, me aktivizmimin e të cilave kryhet ndërrimi i pozitës për grupin momental aktiv të ikonave në listë.

Fushat komanduese të para për ndërrimi e pozitës së grupeve

të ikonave në kuadër të listave: “Lartë:” dhe “Poshtë:” Grupi momental aktiv i ikonave është i theksuar me ngjyrë të posaçme. Vetë selektimi i grupeve të ikonave kryhet me klikimin e thjeshtë të miut mbi titullin e vet, me çrast klikimi i miut në grupin e selektuar më parë do të sjellë deri te deselektimi i saj. Pasi që në një moment munden me qenë shumë grupe aktive të ikonave, ndërrimi i pozitës do të mundësohet vetëm në rast se në kuadër të listës së dhënë është aktiv vetëm një grup i ikonave. Në listen “Të pavendosura:”, e cila gjindet në pjesën e majtë të dialog boxit, gjinden grupet e ikonave të cilat nuk janë të zgjedhura për paraqitje në ekran. Përmes fushave komanduese “ ⇐ ” dhe “ ⇒ ”, të cilat gjinden nga ana e majtë e listës “Lartë:” dhe “Poshtë:” grupa e selektuar momentalisht do të hiqet, respektivisht gjuhet në listën adekuate për paraqitje në ekran.

Fushat komanduese për futjen dhe largimin prej listës për paraqitje në ekran

300


Përmes fushave komanduese “ ⇐ ”, grupi i selektuar momentalisht i ikonave largohet prej paraqitjes në ekran, ashtu që hiqet prej listës “Lartë:”, respektivisht “Poshtë:” në listen “Të pavendosura:”. Përmes fushave komanduese “ ⇒ ”, grupi i selektuar momentalisht i ikonave në listen “Të pavendosura”, gjuhet në listen “Lartë:”, respektivisht “Djathtasë:”. Kështu një grupet e futura të ikonave gjithnjë vendosen në fund të listës për paraqitje në ekran “Lartë:”, respektivisht “Djathtas:”. Gjatë shpërndarjes së grupeve të ikonave në ekran, keni lirinë e plotë, me kusht që grupet “Rastet e ngarkesave”, “Fazat e ndërtimit” dhe “Përpjesa” nuk mundeni ti vendosni në listen “Djathtas:”, duke marrë parasysh se këto nuk janë ikona, por “combo box”-a, kështu që nuk munden fizikisht të qëndrijnë përgjatë vijës së djathtë të ekranit. Komanda “Ikonat” është prezente në të tri modullet e programit: “Futja e shënimeve”, “Formimi i rrjetës” dhe “Përpunimi i rezultateve”. Mënyra e punës me të është gjithmonë e njejtë, me kusht që për vendosjen respektivisht hekjen nga ekrani janë të arritshme vetëm ikonat e parapara në atë modull te programit.

3.6 Komandat për punë me datoteka Të gjitha shënimet mbi një vizatim (model), ruhen në datotekat të cilat ruhen në diskun e fortë të kompjuterit. Në pjesën e lartë të ekranit, në rendin e parë nga lartë, pas emrit të programit, në mes të klllapave të mesme është shënuar emri i datotekës me të cilën momentalisht punohet. Gjatë çdo aktivizimi të ri të programit, automatikisht hapet vizatim i zbrazët të cilit me program i ipet emri “Untitled”. Me këtë emër do të mbahen të gjitha elementet të cilat do të vizatohen, krejt derisa mos të dilni nga programi ose mos ta aktivizoni ndonjërën nga komandat” “E re”, “Lexo”, “Ruaje”. Pas zgjedhjes së njërës nga këto komanda, programi automatikisht do tju drejton në procedurën e komandës “Ruaje si” dhe të gjitha shënimet mbi vizatimin e krijuar deri atëherë do të ruhen me emrin të cilin e jepni Ju. Emrat e datotekave, shfrytëzuesi i jep sipas dëshirës së vet, derisa ekstenzionet përcaktohen me program. Pasi që në datotekat përveç të dhënave hyrëse dhe rrjetës së elementeve të fundme ruhen edhe rezultatet e llogarisë, për këtë arësy secili model mundet me pasë shumë datoteka. Të gjitha ato kanë emër të përbashkët, derisa ekstenzionet e dhëna me program përcaktojnë se cilat shënime ndodhen në to: *.TWP - ruhen shënimet mbi vet vizatimin (modelin) e krijuar në modullin “Futja e shënimeve”, dhe shënimet mbi

rrjetën e gjeneruar të elementeve të fundme në modullin “Formimi i rrjetës”. *TWP_M - ruhen shënimet mbi rezultatet e llogarisë të analizës modale të cilat janë krijuar në modullin “Formimi i

rrjetës”. *TWP_0 - ruhen shënimet mbi rezultatet e llogarisë të cilat janë krijuar në modullin “Llogaritja e modelit”. *TWP_D - ruhen shënimet mbi dokumentet grafike të cilët janë krijuar në modullin “Përpunimi i rezultateve”. 3.6.1 Hapja e datotekës së re (E re) Në rastin kur keni punuar me ndonjë datotekë të vjetër dhe dëshironi të krijoni një model plotësisht të ri, është e nevojshme që të aktivizoni komandën “E re” e cila gjindet në kuadër të menysë “Datoteka”. Kur të zgjedhet kjo komandë programi së pari e analizon gjendjen e vizatimit me të cilin keni punuar deri atëherë, dhe kontrolllon se a janë kryer në të ndryshime. Në rast se janë kryer, hapet dialog boxi në të cilin ipet përshkrimi i ndërrimeve të bëra dhe ofrohet zgjedhja e njërit prej aksioneve të mundshme.

301


Tani munden të ndodhin shumë raste mvarësisht prej asaj se për atë model a është gjeneruar rrjeta e elementeve të fundme, a ekzistojnë rezultatet e llogarisë dhe ndryshimet e bëra a ndikojnë në to. Në të gjitha këto raste, programi do tju informon me porosinë e vet, kurse me zgjedhjen e ndonjërës nga fushat komanduese të ofruara munden të kryhen këto aksione: Yes - Ndryshimet ruhen në datotekë me emrin aktual, kurse në rastin kur ndryshimet ndikojnë në rrjetën e formuar

më parë dhe eventualisht në rezultatet të cilat ekzistojnë, këto shënime do të shuhen (datoteka “*.TWP_O” do të fshihet nga disku i kompjuterit). Arësyeja e kësaj është më se e kjartë, sepse shënimet mbi rrjetën e elementeve të fundme të llogarisë, duhet tju përgjigjen përmbajtjes së vizatimit dhe shënimeve hyrëse.

No - Të gjitha ndryshimet në vizatim do të injorohen, respektivisht nuk do të ruhen. Cancel - me zgjedhjen e kësaj fushe komanduese hiqet dorë nga hapja e datotekës së re. Një kontrollë të tillë programi e kryen edhe me rastin e aktivizimit të komandës “Lexo” dhe “Ruaje”, të cilat gjithashtu gjinden në kuadër të menysë “Datoteka” sikurse edhe me rastin e daljes nga programi ose me rastin e kalimit në module tjera të programit. Në rast të zgjedhjes së fushës komanduese “Yes” ose “No”, komanda e aktivizuar “E re” do të vazhdon dhe programi do të hap vizatimin e zbrazët, të cilit në fillim do tja jep emrin “Untitled”. Tani në këtë vizatim të zbrazët mundeni të krijoni modelin e juaj, kurse me aktivizmin e mëpastajshëm të ndonjërës nga komandat të cilat e ndërrojnë vizatimin aktual, programi automatikisht do tju drejtoj në procedurën e komandës “Ruaje si”, ku do të keni mundësinë që vizatimin e krijuar ta ruani me emrin të cilin do ta jepni Ju. 3.6.2 Leximi i datotekës (Lexo) Përmes komandës “ Lexo ”, është mundësuar edhe leximi i ndonjërës nga datotekat e formuara më parë. Kur të zgjedhet kjo komandë, programi së pari e analizon gjendjen e vizatimit me të cilin është punuar deri atëherë, dhe e kryen kontrollin mbi ndryshimet e kryera eventualisht, ashtu siç është spjeguar në kapitullin e mëparshëm. Pas kësaj hapet dialog boxi me pamje si vijon:

Pamja e “dialog box”-it për leximin e fajlave

Në krye të dialog boxit, në listen e mbyllur “Lokacioni”, gjindet edhe emri i direktoriumit aktual, kurse në pjesën qëndrore të dialog boxit janë paraqitur të gjithë fajlat hyrës të “Tower”-it (*.twp), të cilët gjinden në direktoriumin aktual. Para emrave të “Tower” fajlave hyrës, si dhe para emrave të direktoriumeve gjinden simbolet adekuate:

simboli i cili parqet fajlin hyrës të “Tower”-it simboli i cili paraqet direktoriumin

Për gjetjen më të lehtë të datotekës të cilën dëshironi ta lexoni, me program është paraparë që pas selektimit të tij, në dritaren e cila gjindet në pjesën e djathtë të dialog boxit, paraqitet përmbajtja e vizatimit kurse nën të edhe të gjitha shënimet e shënuara të cilat ju janë bashkangjitur modelit përmes komandës “Shënimet mbi projektin” (shiqo kapitullin

302


“3.6.7.”). Gjithashtu, mbi dritaren e paraparë për paraqitjen e përmabjtjes së vizatimit, shënohet verzioni i programit me të cilin modeli i selektuar është krijuar, si dhe statusi i modelit sipas rezultateve të llogarisë. Vet leximi i datotekës zhvillohet ashtu që ajo me miun selektohet dhe aktivizohet fusha komanduese “Lexo”. Fusha komanduese “Cancel” është paraparë për heqjen dorë nga procedura e leximit të datotekës. Leximi i datotekës së formatit të vjetër Në rast se dëshironi të punoni me ndonjërën nga datotekat e krijuara më parë, përmes verzioneve të vjetra të programeve “Tower” dhe “Planet”, është e nevojshme të klikoni me miun mbi shigjetat të cilat gjinden në anën e djathtë të listës së mbyllur “Tipi i fajllit:”, dhe për aktive i vendosni datotekat të cilat kanë ekstenzionin e vjetër: “*.twr” ose “*.plw”. Pas këtij operacioni, në dritaren qëndrore të dialog boxit për leximin e datotekave do të paraqiten të gjitha datotekat të cilat ekstenzionin e zgjedhur, respektivisht të cilat janë krijuar me ndonjërin nga programet e vjetra. Duke marrë paraysh se verzioni i ri i programit dallon shumë nga programet e vjetra, për datotekat e lexuara nga programet e vjetra duheni prap të gjeneroni rrjetën e elementeve të fundme dhe përsëri të kryeni llogarinë. Pas selektimit të datotekës së zgjedhur të formatit të vjetër dhe aktivizimit të fushës komanduese “Lexo”, në zonën e vizatimit do të paraqitet përmbajtja e modelit të dhënë, me të cilin tani mundeni të vazhdoni të punoni. Lartë në ekran përkohësisht do të qëndron emri “Untitled”. Vet krijimi i datotekës së formatit të ri “*.twp” mundet të kryhet përmes komandës “Ruaje” ose “Ruaje si”. Pas leximit të datotekave të cilat janë krijuar me verzionet e vjetra të programeve, obligativisht aktivizoni komandën “Kontrolli i gjeometrisë”, duke marrë parasysh se gjatë konvertimit të datotekave të vjetra munden të pasojnë probleme të caktuara, të cilët rrjedhin prej faktit se verzioni iv jetër i programit ka punuar me saktësinë “1E-04”, kurse saktësia e re është “1E-07”. Prej kësaj rrjedhë se mundet të paraqitet situata që kontrolli i gjeometrisë në verzionin e vjetër tregon se nuk ka gabime të vizatimit, kurse verzioni i r ii programit i zbulon ato. Vërejtje: Leximi i datotekave mundet të kryhet edhe pa aktivizimin e komandës “Lexo”. Në të vërtetë programi i ruan emrat e katër datotekave të fundit me të cilat keni punuar dhe emrat e tyre i shënon në menynë “Datoteka”. Me klikimin e thjeshtë të miut mbi njërin nga emrat e ofruar, datoteka e dëshiruar do të hapet. 3.6.3 Ruajtja e ndryshimeve në vizatim (Ruaje) Komanda “ Ruaje ”, ka rol themelor që gjendjen momentale në vizatimin me të cilin punohet, do ta ruan me emër të njejtë me të cilën edhe është lexuar në program. Në rast se për modelin e dhënë ekziston rrjeta e gjeneruar e elementeve të fundme, dhe eventualisht rezultatet e llogarisë, programi e kryen kontrollin mbi tipin e ndryshimeve të bëra, dhe në rast se ato ndikojnë në këto shënime ipet vërejtja adekuate, sikurse që tashmë është spjeguar në kapitullin “3.6.1”. Vërejtje: Kjo komandë duhet kohë pas kohe të aktivizohet, në mënyrë që të pamundësohet humbja e numrit të madhë të shënimeve si psh me rastin e ndërprerjes së rrymës elektrike dhe për ndonjë arësye tjetër të pa parashikuar. 3.6.4 Ruajtja e datotekave me emër tjetër (Ruaje si) Me ndihmën e komandës “ Ruaje si ”, përmbajtja momentale e vizatimit ruhet në datotekën e re me emër plotësisht të ri, kurse ajo ekzistuese mbetet e pandryshuar. Ky opcion më së shpeshti përdoret kur punohen shumë varianta të zgjidhjeve për modelin e njejtë, ose kur me ndryshime të vogla në modelin ekzistues ka mundësi që të krijohet një model plotësisht i ri. Me aktivizimin e kësaj komande, hapet dialog boxi plotësisht i njejtë sikurse edhe te komanda “Lexo”.

303


Emri i ri i datotekës ipet në edit boxin “Emri i fajllit:” i cili gjindet në pjesën e poshtme të dialog boxit. Me dhënjen e emrit të ri dhe me aktivizimin e fushës komanduese “Ruaje”, ky dialog box mbyllet, kurse datoteka e posakrijuar në kuadër të direktoriumit aktual bëhet aktive, respektivisht të gjitha operacionet e ardhshme do të lidhen me datotekën e re. Nëse kanë ekzistuar rezultatet dhe rrjeta e gjeneruar e elementeve të fundme, kurse gjendja momentale e vizatimit ka qenë e tillë që i ka konvenuar, atëher do të krijohet edhe datoteka “*.twp_o”, me emër të ri. Në rast të kundërt, përmbajtja momentale do të ruhet vetëm në datotekën me ekstenzionin “*.twp”. Nëse për emër të ri ipet një emër i cili tashmë ekzsiton, programi do tju informon lidhur me këtë me porosinë e vet:

Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Yes ”, shënimet e vjetra të cilat janë ruajtur në datotekën me emrin e zgjedhur do të shuhen, repektivisht tani do tju bashkangjiten shënimet mbi gjendjen momentale të vizatimit, derisa me zgjedhjen e fushës koamnduese “ No ” tregon heqjen dorë nga ky operacion dhe këthimin në pamjen themelore të dialog boxit të komandës “Ruaje si”. 3.6.5 Importi Me ndihmën e komandës “ Importi ”, keni mundësinë që në kuadër të vizatimit të shtoni përmbajtjen e cilës do nga datotekat e krijuara më parë. Me zgjedhjen e kësaj komande hapet dialog boxi plotësisht i njejtë sikurse edhe te koamnda “Shto”, e cila gjindet në menynë “Niveli” (shiqo kapitullin “2.11.4”).

Pamja edialog boxit për importimin e datotekës së selektuar

304


Përveç kësaj edhe vet rrjedha e komandës është e njejtë sikurse te komanda “Shto”. Ndryshimi i vetëm është se te komanda “Shto” përmbajtja e datotekës së selektuar shtohet në nivelin aktual, përderisa te te kjo komandë përmbajtja e datotekës së selektuar shtohet në vendin lirshëm të zgjedhur të vizatimit. Përveç kësaj përmbajtja e datotekës së importuar mundet të vendoset në çfarëdo pozite ndaj sistemit global koordinativ të modelit aktual. Pas selektimit të datotekës për shtim, programi nga vija komanduese do të kërkon që përcaktoni pozitën e origjinës së sistemit global koordinativ të datotekës e cila është zgjedhur për import. Pozita e origjinës së sist. koordiantiv (Pika referente/<0, 0, 0>): Dmth tani është e nevojshme të zgjidhet pika nga vizatimi në të cilën do të vendoset origjina e sistemit koordiantiv të modelit i cili shtohet. Gjithsesi se pozita e të gjitha entiteteve prej datotekës e cila shtohet, do të përcaktohet me distancën e tyre nga origjina e vendosur kështu. Pasi që definimi i origjinës së sistemit koordiantiv gjithnjë nuk është zgjidhja më e favorshme, programi mundëson që me zgjedhjen e një pike të lirë nga vizatimi të përcaktoni pozitën e pikës referente të modelit të importuar. Përndryshe me zgjedhjen e nënopcionit “Pika referente”, vija komanduese do të ndërron përmbajtjen e saj kështu që tani nga shfrytëzuesi pritet që t apërcakton pozitën e pikës referente të modelit të importuar. Pozita e pikës referente (Origj. Sist. Koord./<0, 0, 0>): Kjo mënyrë e përcaktimit të pozitës së entiteteve të importuara, nënkupton se më parë në modelin i cili importohet për pikë referente e keni zgjedhur dhe e keni paramenduar atë pikë e cila lehtë do të përcakton pozitën e entiteteve të importuara në raport me elementet e vizatimit aktual. Të theksojmë se pozita e pikës referente e modelit vendoset përmes komandës “Pika referente” (shiqo kapitullin “2.5.3”). Në vend të zgjedhjes së pikës nga vizatimi, klikimi i tastit të djathtë të miut në të dyja rastet sjellë deri te aprovimi i opcionit se origjina e sist. kooordiantiv, respektivisht pika referente, vendoset në origjinën e sistemit koordinativ të modelit aktual. Në këtë mënyrë krejt modeli i importuar çvendoset në mënyrë translatore ashtu që origjina e sistemit koordiantiv respektivisht pika referente zëjnë pozitën e pikës së zgjedhur. Pozita eventuale e rrotulluar e modelit të importuar, në raport me sistemin global koordinativ të modelit aktual, përcaktohet me zgjedhjen e pikës e cila është dhënë më parë, përcakton drejtimin e aksit global X të modelit të importuar. Pika nga aksi X i modelit të shtuar (<Aksi global X>): Në rast se modelin nuk duhet rrotulluar, me klikimin e tastit të djathtë të miut, aksin e importuar global X do ta vendosë në drejtimin e aksit global X të modelit aktual. Pasi që nëpër dy pika të dhëna më parë mund të vendoset numër i pakufizuar i rrafsheve, në mënyrë që pozita e entiteteve të importuara të jetë plotësisht e përcaktuar, programi kërkon që ta zgjedhni pikën e cila bashkë me dy pikat e dhëna më parë do ta përcakton rrafshin të cilin e formojnë akset globale X dhe Y të modelit të importuar. Pika nga rrafshi XOY të modelit të shtuar (<Rrafshi global XOY >): Në rastin kur modelin nuk duhet rrotulluar, me klikimin në tastin e djathtë, rrafshin e importuar XOY do ta vendosë në rrafshin XOY të modelit aktual. Duke marrë parasysh se me zgjedhjen e pikës së fundit pozita e entiteteve të importuara është përcaktuar plotësisht në hapësirë, programi do të hapë dialog boxin për përcaktimin e rasteve themelore të ngarkesave.

305


Pamja e dialog boxit për përcaktimin e rasteve të ngarkesave të importuara

Kuptimi dhe mënyra e punës me këtë dialog box është plotësisht e njejtë sikurse edhe te komanda “Shto” (shiqo kapitullin “2.11.4”), kështu që këtu nuk do ta përsërisim. Përdorimi i kësaj komande është i madhë kur disa pjesë të krijuar të konstruksionit munden të përdoren edhe në ndonjë model tjetër. Dmth atëher është e nevojshme që të hiqen elementet e panevojshme të konstruksionit dhe përmes komandës “Ruaje si” të ruhet përmbajtja e modelit i cili më vonë do të importohet në ndonjë model tjetër. Kjo llogjikë plotësisht i përgjigjet mënyrës së “Autocad”-it në punë me blloqe. 3.6.6 Leximi i vizatimit prej AutoCad-it (DXF Import) Pa marrë parasysh në krejt lehtësinë e vizatimit të modelit në programi “Tower”, ky opcion mundet me qenë shumë i përshtatshëm nëse vizatimin tashmë e keni të krijuar në programin “Autocad” (baza e arkitekturës). Do të theksojmë se përveç vizatimeve në rrafsh, programi mundet të bëjë edhe importin e 3D gjeometrisë së modelit. Pasi që formati DXF është univerzal, përmes tij mundeni të importoni gjeometrinë e modelit edhe prej programeve tjera për vizatim të cilat e njofin këtë datotekë. Në mënyrë që ta përdorni këtë opcion, do ti theksojmë disa rregulla të cilat duhet të respektohen me rastin e krijimit të DXF datotekës: ♦ gjithsesi i explodoni të gjitha blloqet ♦ hiqni dukshmërinë e të gjitha niveleve (Layer-ave) të cilët nuk ju janë të nevojshëm, ♦ hiqni dukshmërinë e të gjitha vijëzimeve, sepse me rastin e leximit në “Tower” mundet ta ngarkoni pa masë

vizatimin. ♦ vizatimin e punoni ashtu që një njësi e “Autocad-it” ti korespondon njësisë së zgjedhur të gjatësisë në programin

“Tower” (komanda “Funkcionaliteti” -> “Njësitë matëse”). ♦ nëse pozita e entiteteve në vizatimin e “AutoCad”-it është paraqitur me koordinata të mëdha, me rastin e exportit në

DXF të gjitha i çvendosni në mënyrë translatore afër origjinës (0,0,0), në mënyrë që koordinatat e mëdha mos të shkaktojnë probleme në “Tower”.

♦ nëse përmbajtjen e fajllit dëshironi ta futni në vendin e caktuar në modelin i cili tashmë ekziston, së pari të gjitha entitetet i çvendosni ashtu që koordinatat e tyre të fitojnë vlerën e dëshiruar.

♦ keni kujdes që entitetet vijore ti paraqitni vetëm me nga një vijë e jo me vija të dyfishuara (muret, trajet, etj.). Me zgjedhjen e komandës “ DXF Import ”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Datoteka”, hapet dialog boxi i cili është identik me dialogun i cili hapet me rastin e zgjedhjes së komandës “Lexoje”.

306


Pamja e dialog boxit për leximin e DXF datotekave

Ndryshimi i vetëm është në atë që tani në listë paraqiten vetëm datotekat me extenzionin “*.DXF”. Pas zgjedhjes së DXF datotekës, programi do të analizon gjendjen në fajllin e selektuar dhe do të hapë dialog boxin e ri.

Pamja e dialog boxit për paraqitjen e layer-ave, respektivisht ngjyrave

Pasi që programi mundëson që gjeometria e secilit “layer” të këthehet në tip tjetër të entiteteve, tani është e nevojshme të përcaktohet se cili do të jetë i lexueshëm e cili jo. Lista e paraqitur ka aq rende sa ka edhe “layera” në datotekën e cila lexohet. Në pjesën e majtë të listës janë paraqitur “layerat” prej DXF fajllit të lexuar, kurse në pjesën e djathtë shënimet të cilat për për secilin prej “layerave” do të përcaktojnë se a do të lexohen ata apo jo. Procedura zhvillohet ashtu që me klikimin e miut në shigjetën “ ”, e cila gjindet në fundin e secilit rresht, hapet lista dhe prej saj zgjedhet tipi i entiteteve për të cilin dëshironi që ta merr gjeometrinë prej layerit të dhënë.

Lista për zgjedhjen e tipit të entitetit

Në kuadër të secilit rresht, përmbajtja e listave të mbyllura është e njejtë. Në vendin e parë qëndron opcioni “Asgjë”, e pastaj lista e të gjithë entiteteve për të cilët është paraparë se munden të marrin gjeometrinë e layer-it të dhënë: pllaka, trau, mbështetësi sipërfaqësor, mbështetësi vijor, mbështetësi koncentrik, layer 1, layer 2. layer 3 dhe layer 4. Me

307


zgjedhjen e opcionit “Asgjë” dmth se me zgjedhjen e e tij përmbajtja e “layer”-it i cili është paraqitur në rreshtin e dhënë, nuk do të lexohet. Zgjedhja e cilit do shënim tjetër në listë, do të sjellë derit te leximi i “layer-it të dhënë dhe gjeometria e tij do ti bashkangjitet entitetit të zgjedhur. Do të theksojmë se me rastin e përcaktimit të pozitës së mbështetësave koncentrik preveç pikave munden të mirren edhe qendra e figurës të mbyllur me të cilën ai është i prezentuar në DXF datotekën (katrori, rrethi, drejtëkëndëshi, etj). Preveç manipulimit me “layer”-a, programi e përkrah edhe dallimin e entiteteve sipas ngjyrave. Në të vërtetë me vendosjen e ndëprerësit “Ngjyra” në gjendje të kyqur, në listë do të paraqiten aq rende sa ka të definuara ngjyra në fajllin i cili lexohet.

Me vendosjen në gjendje të kyqur të ndëprerësit “Ngjyra”, prej programit u kërkua shënimi i entiteteve sipas ngjyrave

Llogjika e punës është e njejtë sikurse kur shënohen “layer”-at. Dmth për secilën prej ngjyrave mundet të përcaktohet se a do të jetë e lexueshme apo jo, dhe nëse lexohet, cili tip i entiteteve do të merr gjeometrinë e saj. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog boxi do të hiqet prej ekranit dhe do të fillon proçesi i leximit të entiteteve prej DXF datotekës. Kjartë se programi do të lexon vetëm entitetet prej layerave të dukshëm dhe jo të ngrirë. Së shpejti në ekran do të paraqitet përmbajtja e DXF datotekës i këthyer në “Tower” entitete në mënyrën si u dha në dialog boxin e mëparshëm. Të gjitha elementeve do ti bashkangjitet seti i shënimeve, kështu që me ndihmën e komandës “Ndërrimi i setave” mundeni më vonë të gjithë entiteteve tju bashkangjitni setin e dëshiruar të shënimeve numerike. Do të theksojmë se me ndihmën e kësaj komande është e mundur të lexohen edhe pjesët e thyera të modelit.

Pamja e DXF datotekës së lexuar

308


3.6.7 Shënimet mbi projektin Me zgjedhjen e komandës “ Shënimet mbi projektin ”, është mundësuar dhënja e shënimeve të ndryshme tekstuale të cilat do të ruhen në datotekën “*.twp” bashkë me shënimet tjera të vizatimit.

Pamja e dialog boxit për dhënjen e shënimeve të projektit

Kuptimi i shënimeve të cilat duhet dhënë në edit box-e adekuate është më se i kjartë, dhe ato kan rol primar që të shërbejnë si ndihmë gjatë leximit të mëvonshëm të datotekave të programit. Përveç vet paraqitjes së vizatimit, edhe këto shënime kjartë do të tregojnë në përmbajtjen e datotekës së dhënë. Pasi që në program munden të lexohen edhe datotekat e krijuara me verzione të vjetra të programit të cilët kanë punuar me saktësi “1E-04” programi në një pjesë të dialog boxit i shqyrton informatat mbi tolerimin e saktësisë me të cilën është krijuar datoteka. 3.6.8 Fundi i punës me program Dalja prej programit mundet të arrihet me zgjedhjen e komandës “ Fund ” në kuadër të menysë “Datoteka” ose me klikimin e njëhershëm të tasteve “ Alt ” dhe “ F4 ”. Në të dyja rastet, para daljes nga programi analizohet gjendja momentale e vizatimit, dhe në rast se ajo nuk i përgjigjet përmbajtjes së datotekës (*.twp), paraqitet dialog boxi me vërejtjen adekuate sikurse që tashmë është spjeguar në kapitullin “3.6.1”.

3.7 Kalimi në module tjera të programit Sikurse që kemi thenë që në fillim të këtyre udhëzimeve të programit, programi përbëhet prej shumë modulleve, kështu që me zgjedhjen e njërit nga opcionet e ofruara në kuadër të menysë “ Modullet ”, është mundësuar kalimi në këto modulle. Në këtë meny nuk është mundësuar vetëm kalimi direkt në modullin “Llogaria e modullit” duke marrë parasysh se ai mundet të aktivizohet vetëm prej modullit “Formimi i rrjetës”. Me rastin e zgjedhjes së cilitdo nga opcionet e ofruara, analizohet gjendja momentale e vizatimit dhe sipas nevojës hapet dialog boxi me vërejtjen mbi llojin e përmisimeve të kryera, në mënyrë identike sikurse edhe te komanda “Lexo”. Nëse është krijuar modeli i ri, potez llogjik është kalimi në modullin për formimin e rrjetës së elementeve të fundme.

309


4. FORMIMI I RRJETËS SË ELEMENTEVE TË FUNDME

4.1 Shprehjet themelore Duke marrë parasysh se llogaria kryhet me metodën e elementeve të fundme, njëri prej operacioneve bazë në pregatitjen e modelit për llogaritje është gjenerimi i rrjetës së elementeve të fundme. Rëndësia e metodës së elementeve të fundme është në atë se të gjithë elementet konstruktive paraqesin bashkësinë e elementeve adekuate më të vogla. Me program janë paraparë tri tipe të elementeve të fundme: - pllakave - trajeve - kufitare (mbështetsave) Elementet e pllakave munden me qenë me formë trekëndëshe apo katërkëndëshe, e me këtë edhe krejt gjeometrinë e pllakës duhet prezentuar si bashkësi e trekëndëshave dhe katërkëndëshave të vegjël. Ata munden të takohen vetëm përgjatë faqeve komplete, kurse dimensionet e tyre duhet me qenë sa më të barabarta, respektivisht rrjeta duhet të jetë sa më homogjene. Në vetë llogarinë, rezultatet më të mira arrihen për katërkëndësha se sa për trekëndësha. Prej kësaj rrjedhë se elementet trekëndor dhe katërkëndëshat jo këndëdrejt duhet përdor vetëm aty ku nuk ekziston mundësia e përshkrimit të gjeometrisë me elemente katërkëndëshe. Numri i elementeve të pllakave me të cilët paraqesim ndonjë pllakë apo mur, mundet me qenë shumë i madhë, dhe ai natyrisht mvaret prej prej madhësisë së vet pllakës, respektivisht murit, si dhe formës së konturave të tyre. Numri më i vogël i elementeve të fundme dmth. edhe koha më e shkurtë e nevojshme për llogaritje por edhe përshkrim më i dobët i konstruksionit, e me këtë edhe jo preciziteti me rastin e llogarisë. Nga ana tjetër, me numër më të madhë të elementeve më besnikërisht e përshkruajmë modelin, mirëpo koha e llogaritjes zgjatet. Sipas kësaj zgjidhja optimale është dikund në mes: numër i mjaftuar i elementeve që të përshkruhet modeli por jo edhe numër shumë i madh i elementve sepse pas kalimit të një kufiri fitimi në precizitet është i vogël në krahasim me kohën e humbur për llogari. Gjatë punës me program, shumë shpejt do të fitoni shprehinë për zgjedhjen e dendësisë optimale të rrjetës së elementeve të fundme. Elementet e trajeve duhet me qenë vetëm të drejtë. Trajet harkore në model zëvendësohen me një numër të madh të trajeve të drejta. Dendësia e rrjetës te elementet e trajeve të cilët gjinden mbrenda pllakës ndikon si në kualitetin e përshkrimit të harqeve ashtu edhe në kualitetin e diagrameve të ndikimeve të mbrendshme në traje, të cilët fitohen në modullin “Përpunimi i rezultateve të llogarisë” (diagramet vizatohen në bazë të ndikimeve të llogaruara në skajet e elemeneteve të gjeneruar të trajeve). Për elementet e trajeve të cilët gjinden jashtë gabariteve të pllakave kjo rregull nuk vlenë dhe për ta nuk ka nevojë që të regjenerohet rrjeta e elementeve të fundme. Pra rrjeta e elementeve të fundme nuk ka nevojë të regjenerohet për modelet të cilat në veti nuk përmbajnë elemente të pllakave. Elementet kufitare shpërndahen në vendet të cilët janë të paraparë mbështetsat koncentrik, vijor dhe sipërfaqësor. Me elementet kufitare modelohen si themelet elastik ashtu edhe ata të shtangët. Tek mbështetsat vijor dhe ata sipërfaqësor, të cilët gjinden mbrenda konturës së pllakës dendësia e rrjetës gjithashtu ndikon në kualitetin e përshkrimit të modelit. Prej krejt asaj çka u tha më lartë rrjedhë se nuk është punë edhe aq e lehtë të përpilohet një rrjetë korekte e elemeneteve të fundme. Në mënyrë që tju ndihmojmë në këtë aspekt, e kemi zhvilluar komandën përmes së cilës ka mundësi që rrjeta e elementeve të fundme të regjenerohet automatikisht.

4.2 Regjenerimi i rrjetës së elementeve të fundme

Komanda “Gjenerimi” do të jetë aktive vetëm në rastet kur në model ekziston së paku një element konstruktiv sipërfaqësor (pllaka apo muri). Në të kundërtën kjo komandë do të jetë jo aktive dhe mundeni menjëher ta aktivizoni komandën për llogaritjen e konstruksionit, pa regjenerimin paraprak të rrjetës së elementeve të fundme.

310


Pas zgjedhjes së komandës për regjenerimin e rrjetës së elementeve të fundme, programi së pari kontrollon rregullësinë e modelit, respektivisht automatikisht e kryen testimin sikurse tek komanda ”Kontrolla e shënimeve të dhëna” (shiqo kapitullin: ”3.3.4.”). Konstruksioni duhet me qenë stabil, nëse nuk ekzistojnë as kushtet minimale për llogari, nuk do të lejohet formimi i rrjetës së elementeve të fundme, kurse shfrytëzuesi do të informohet.

Vërejtje mbi parregullësinë e modelit lidhur me të dhënat hyrëse të shënimeve

Nëse vie deri te ky rast, me ndihmën e komandës “Kontrolli i të dhënave hyrëse” do ti zbuloni të gjitha gabimet të cilat programi do ti markiron në vizatim, dhe të njejtat i përmisoni në “Futja e shënimeve”. Nëse janë plotësuar kushtet formale që rrjeta e elementeve të fundme të mund të regjenerohet, programi e analizon gjeometrinë e modelit dhe e hap dialog boxin me pamje si vijon.

Pamja e dialog box-it për regjenerimin e rrjetës së elementeve të fundme

Për caktimin e dendësisë së rrjetës së elementeve të fundme keni dy mundësi. Ose si e dhënë hyrëse e jepni numrin komplet të nyjeve, ose e jepni madhësinë mesatare të një elementi. Cila prej këtyre dy forma dp tju konvenon si e dhënë hyrëse, mbaret vetëm prej shfrytëzuesit dhe shprehive të tij. Këto të dhëna jipen në edit boxat adekuat. Përndryshe me dhënjen e vlerës ne një edit box, automatikisht llogaritet vlera në edit boxin tjetër, kështu që është krejt njësoj se cili prej shënimit mirret si e dhënë hyrëse. Default vlerat të cilat programi i ofron në edit boxa, gjinden mbrenda intervaleve të mundshëm. Deri tea to vlera programi vjen në bazë të analizës së madhësisë dhe kompleksitetit të modelit, si dhe në bazë të kufizimeve të vet progemit, sipas teorisë së numrit maximal të nyjeve (120000). Do të theksojmë se vendosja e numrit maximal teorik 120000 nyje nuk do të thot se modeli me numër kaq të madh të nyjeve do të llogaritet. Kjo thjeshtë mvaret prej prej kompleksitetit të modelit dhe nukmund të thuhet asgjë decidivisht. Përveq kësaj rrjeta e regjeneruar prej 120000 nyjeve ka mundësi që me opcionin e rrallimit të rrjetës të bihet në numër drastik më të vogël të nyjeve të cilin model pastaj është e mundur ta llogarojmë. Default vlerat programi i vendosë sipas rregullave që do ti përshkruajmë më poshtë. Së pari analizon se madhësia mesatare e elemnteve prej 1m gjindet mbrenda intervalit dhe nëse është ashtu atëher mirret kjo vlerë me numër të caktuar të elementeve për default. Nëse me madhësinë prej 1m të elementeve nuk mund të regjenerohet rrjeta e elementeve të fundme (gjindet jashtë intervalit të vendosur), atëher për default mirret vlerë më e madhe ose më e vogël.

311


Përveç mundësisë së dhënjes së madhësisë mesatare të një elementi, respektivisht numrit total të nyjeve në model, me vendosjen e check box-it në “Rrjeta minimale” në gjendje aktive, keni mundësinë që prej programit të kërkoni rrjetën e regjeneruar me numrin minimal të mundshëm të nyjeve. Pas dhënjes së parametrave me të cilët definohet dendësia e rrjetës, është e nevojshme të aktivizohet fusha komanduese “OK”, pas të cilës do të fillon proçesi i regjenerimit të rrjetës sipas kritereve të dhëna. Gjatë kohës së regjenerimit, në ekran do të qëndron dialog boxi i cili tregon se po zhvillohet ky proçes.

Dialog boxi për përcjelljen e gjenerimit të elementeve të fundme

Nëse me madhësinë mesatare të elementeve nuk mund të regjenerohet rrjeta e elementeve të fundme, programi këtë vlerë do ta zvoglon krejt deri sa nuk arrinë ta regjeneron rrjetën e elementeve të fundme. Pas një kohe të caktuar, në ekran do të paraqitet vërejtja lidhur me regjenerimin e sukseshëm të rrjetës së elementeve të fundme si dhe informata lidhur me numrin e nyjeve.

Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, ky dialog box do të mbyllet, kurse në ekran do të paraqitet rrjeta e regjeneruar e elementeve të fundme.

Rrjeta e regjeneruar e elementeve të fundme

312


Të theksojmë se numri i elementeve në rrjetën e regjeneruar të elementeve të fundme nuk do të plotësoj në tërësi atë të dhënë, mirëpo është sa më afër që është e mundur. Kjo pa mundësi e caktimit absolut të numrit vie nga kushti që elementet e fundme duhen me qenë me dimensione sa më homogjene, kurse gjatë kësaj modeli mundet me qenë në formë të lirë. Informata mbi numrin e regjeneruar të nyjeve të rrjetës së elementeve të fundme është gjithnjë prezente në fillim të vijës statusore. Nëse nuk jeni të kënaqur me dendësinë dhe formën e rrjetës së elementeve të fundme, procedura e regjenerimit mund të përsëritet duke i dhënë parametra të hyrës, krejt deri sa nuk fitoni rrjetën e kënaqshme Për konstruksione të zakonshme me të cilat mund të haseni në praktikë, madhësia mesatare e një elementi të fundëm duhet të gjindet në mes të kufinjëve 0.5m-1.0m. Sa i përket numrit numrit të tërësishëm të nyjeve në model, ai nuk duhet të jetë mbi 50000 edhe për modele të mëdha dhe të komplikuara.

4.3 Gabimet të cilat e ndërprejnë proçesin e regjenerimit Në rast se keni vizatuar në mënyrë jo precize, mundet të paraqitet rasti që programi nuk mund të filloi me regjenerimin e rrjetës sepse gjeometria e një modeli të tillë është e tillë që për regjenerimin e rrjetës nevoitet numër i madhë i elementeve. Nëse programi vie deri te një përfundim i tillë atëher e jep vërejtjen adekuate.

Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, kjo dritare do të humbet prej ekranit, kurse programi automatikisht do ta thirrë komandën “Kontrolli i gjeometrisë” (shiqo kapitullin “3.3.5”). Në kuadër të kësaj procedure, parametrat: “Vetëm në 2D dukje” dhe “Vetëm entitetet e dukshëm”, programi i vendosë në gjendje aktive çka i përgjigjet 3D kontrollit të gjeometrisë. Tani mund të ndodhin dy raste: Nëse 3D kontrolli i gjeometrisë zbulon gabime në vizatim do të paraqitet vërejtja në kuadër të komandës “Kontrolli i gjeometrisë”.

Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, ky dialog box do të mbyllet kurse në model do të theksohen të gjitha gabimet gjatë vizatimit.

313


Kontrolli i kryer 3D i gjeometrisë i ka theksuar të gjitha gabimet e bëra gjatë vizatimit

Tani është e nevojshme të kaloni në modullin “Futja e shënimeve” dhe ti përmisoni të gjitha gabimet e paraqitura gjatë vizatimit. Nëse lloji i gabimit gjatë vizatimit është i tillë që 3D kontrolli i gjeometrisë nuk mundet ta detekton, programi jep vërejtjen si më poshtë.

Vërejtja se në kuadër të “I Floor [0.00]”

ekziston gabimi në vizatim Në bazë të përmbajtjes së vërejtjes shifet kjartë se ku qëndron problemi. Tani është e nevojshme të kalohet në modullin për dhënjen e shënimeve dhe vendosjen e 2D dukjes si aktuale ramin (elementin) te i cili është paraqitur gabimi. Me aktivizimin e komandës “Kontrolli i gjeometrisë” dhe me vendosjen e ndërprerësit “Vetëm 2D dukja” në gjendje aktive, programi tani do të jetë në gjendje ti thekson gabimet. Vërejtje: Në mënyrë që tju largohemi gabimeve të cilat pamundësojnë formimin e rrjetës së elementeve të fundme, e me këtë edhe vet llogaritjes së modelit, përveç vizatimit preciz, patjetër duhet modeluar në mënyrë të rregullt konstruksionin. Respektivisht, gjithnjë kur kjo është e mundshme, duhet vizatimet arkitektonike të bihen në formë të rregullt. Pruarjen e precizitetit në 10 ose 20 cm nuk ka kurrëfar rendësie në krahasim me qëllimin për përmisimin e rezultateve të llogarisë.

4.4 Vlerësimi i kualitetit të rrjetës së regjeneruar të elementeve të fundme

Sa i përket vet vlerësimit se a është përshkruar mire apo jo modeli me rrjetën e regjeneruar të elementeve të fundme, nuk ekzistojnë kriteriume të sakta, kështu që mbetet në vet shfrytëzuesin që ta vlerësoi. Me krahasimin e rezultateve të llogarisë me ato të pritura, vet do të shifni se a është përshkruar modeli si duhet apo jo. Gjithsesi se me

314


kohë do të arrini experiencë për vendosjen e shpejtë të këtij kriteriumi. Në pricip, ky vlerësim arrihet me shiqimin vizuel të rrjetës dhe ajo duhet ti plotësoi këto kushte ♦ rrjeta duhet të përmbaj sa më shumë që të jetë e mundur elemente katrore me dimensione të njejta

Rrjetë e mirë - homogjene

Rrjetë e dobët - johomogjene

♦ Numri i elementeve të fundme duhet të jetë i mjaftueshëm që funksioni i i ndërrimit të ndikemeve të mundet mjaft

mire të përshkruhet

Mirë – rrjetë mjaft e dendur

Keq - rrjetë e rrallë

♦ Duhet larguar elementeve katrore brinjët e të cilëve formojnë kënde gati të barabartë me 180°, si dhe elementeve

trekëndëshe me brinjë shumë të tërhekura

Element i dobët katërkëndësh

Element i dobët trekëndësh

Pasi që programi vet do të regjeneron rrjetën me elemente të rregullta, kurr nuk do të paraqiten elementet jo të rregullta pesëkëndore, për këtë arësy në disa nyje të rrjetës do të paraqiten marker vërejtjet të signalizojnë se ato pjesë të modelit duhet vizuelisht të kontrollohen (ngjyra e këtyre markerave mund të rregullohet me anë të komandës “Parametrat”). Në rast se ekzistojnë ca elemente me formë jo krejt të rregullt, këtë zonë të rrjetës duhet shpeshtuar në mënyrën siç do të përshkruhet në kapitullin e ardhshëm, apo edhe njëher të regjenerohet rrjeta mirëpo tani me numër më të madhë të elementeve.

315


4.5 Koreksioni i rrjetës së regjeneruar të elementeve të fundme Në rast se rrjeta e regjeneruar nuk plotëson në tërësi, me program janë paraparë një varg urdhërash të cilët do ti përshkruajmë më poshtë e me ndihmën e të cilëve mund të kryhet koreksioni i rrjetës së regjeneruar. Nëse nuk jeni edhe aq me eksperiencë për nga ana e vlerësimit të rrjetës, më së miri është të mos shfrytëzoni asnjërën prej komandave por vetëm ta regjeneroni rrjetën me dendësi optimale. 4.5.1 Dendësimi i rrjetës Në tekstin e më parshëm është theksuar se dendësia e rrjetës ndikon në precizitetin e rezultateve. Në vendet e ndikimit të forcave koncentrike paraqiten kërcime të menjëhershme të ndikimeve të cilët te rrjeta e rrallë munden që mos të përpunohen mirëduke marrë parasysh se rezultatet e sakta të ndikimeve fitohn vetëm nëpër nyje dhe meset e elementeve. Për këtë arësy me zvogëlimin e madhësisë së elementeve të fundme nëpër ato vende e rrisim kualitetin e llogarisë. Me këtë sigurohet që mos të bëhet dndësimi i tërë rrjetës e cila gjë do të vononte proçesin e llogaritjes, por vetëm të disa pjesëve me çrast rritet preciziteti. Shfrytëzimi i mundësisë së dendësimit nuk është obligative dhe mbetet në shfrytëzuesin që në bazë të eksperiencës dhe aftësive të tij që ta rregulloi dendësinë e rrjetës. Për dendësimin e rrjetës janë paraparë shtatë skema. Bazohen në elemente katërkëndësh, kurse tek elementet trekëndësha, të cilët i konsiderojmë si gjysma e katërkëndëshave dendësohet vetëm gjysma. Skemat e dendësimit e ndajnë katërkëndëshin:

Në dy pjesë me një vertikale

Ndahen në dy pjesë me një horizontale

Në katër pjesë me një horizontale dhe një vertikale

Në dy pjesë me një diagonale të djathtë

Në dy pjesë me diagonalen e majtë

Në katër pjesë me dy diagonale

Skema e shtatë e dendësimit është skema “Kapiteli” e cila e rritë dendësinë e elementeve përreth të cilët e kanë një nyje të përbashkët.

Ky dendësim rekomandohet në vendet e shtyllave ku janë mbështetësit koncentrik ose në vendet ku veprojnë forcat koncentrike.

Të gjitha dendësimet mund të kombinohen. Dendësimet vendosen në rrjetën e rregullt dhe të kryer, dhe ate në këtë mënyrë: ♦ së pari aktivizohet ikona e cila paraqet skemën e zgjedhur të dendësimit dhe atëher prej shfrytëzuesit kërkohet që në

rrjetën e elementeve të fundme ta përcakton zonën e cila do të dendësohet.

Pika e parë e dendësimit (Kontura/Drejtk./Harku./<fUnd>):

Kjo procedurë plotësisht i përgjigjet procedures së vizatimit të polivijës (shiqo kapitullin “2.6.”). Të gjitha elementet të cilët gjinden mbrenda zones do të dendësohen sipas skemës s zgjedhur të dendësimit.

316


♦ gjatë dendësimit për kapitele, pas aktivizimit të ikonës adekuate, duhet selektuar një nyje të rrjetës themelore (nuk mund të selektohen nyjet të cilat janë fituar me dendësim).

Dendësimi për kapitel:

Pas selektimit, rreth asaj nyje do të vendoset dendësimi.

Pas vendosjes të cilit do dendësim, programi në vijën statusore do të shënon informatën mbi numrin e ri të nyjeve të rrjetës. Dendësimi i pjesëve të cilat tani më janë dendësuar nuk është i mundshëm, respektivisht dendësim i pandërprerë me skemë të njejtë.

317


Vërejtje: Dendësimi i rrjetës duhet të përdoret në modelet ku me të vërtet është e nevojshme. Në rastet tjera do të fitohen rezultate më të mira për rrjetë homogjene. Sidomos duhet larguar dendësimit të rrjetës me diagonale, sepse sikurse që tham në fillim të këtij kapitulli të udhëzimeve, rezultate më të mira arrihen për elemente katërkëndëshe se sa për elemente trekëndëshe. Me diagonale duhet vepruar vetëm në rastet kur kemi elemente të hapta katërkëndëshe. 4.5.2 Rrallimi Në rastet kur rrjeta e regjeneruar e elementeve të fundme ka numër të madhë të nyjeve dhe dëshironi që të shpejtoni proçesin e llogaritjes, me këtë rast duke mos ndikuar shumë në precizitet, programi do tju mundëson që ta rralloni në pjesë të zgjedhura të modelit. Me zgjedhjen e komandës “Rrallimi”, e cila gjindet në menynë “Koreksioni”, në vijën komanduese paraqitet vërejtja përmes së cilës kërkohet prej shfrytëzuesit që në rrjetë ta përcakton edhe zonën e cila do të rrallohet. Pika e parë e rrallimit (Kontura/Drejtk./Harku/<fUnd>/Thellësia <1>): Në fund të vijës komanduese gjindet nënopcioni “Thellësia <1>”, përmes së cilës është e mundshme të ipet deri te cila shkallë e thellësisë është e nevojshme të kryhet rrallimi. Me klikimin e njëpasnjëshëm mbi këtë nënopcion, ajo e ndërron emërtimin e vet prej të cilit mund të shifet kjartë se cila shkallë e rrallimit është përdorë. Shkalla e rrallimit shkon prej 1-5, respektivisht prej më të voglit ka më i madhi. Kur keni zgjedhur shkallën e rrallimit, vet procedura e definimit të zones është plotësisht e njejt sikurse te urdhërat për dendësimin e rrjetës. Pra ipet vija e lirë dhe e mbyllur e polivijës. Të gjitha elementet të cilat gjinden mbrenda zones do të rrallohen ashtu që ku është kjo e mundshme, do të largohen nyjet e pa nevojshme (elementet e fundme, në këtë mënyrë e fitojnë formën e rombove).

Rrjeta e rralluar e elementeve të fundme deri te shkalla e rrallimit “1”

Cilën zonë do ta zgjedhni mvaret direkt prej ndjenjës suaj cila është rrjeta e mire e elementeve të fundme e cila jo. Zakonisht prej zones së rrallimit zgjidhen pjesët e modeleve të cilët nuk kanë mbështetësa dhe ngarkesa koncentrike të cilat mund të paraqesin kërcime të menjëhershme të ndikimeve Gjithsesi se është e mundur edhe për krejt modelin të kërkohet rrallim i rrjetës, në se rrjeta bazë e regjeneruar në vetvete nuk është mjaft homogjene.

318


Vërejtje: Do të theksojmë se me dhënjen e shkallës më të lartë të rrallimit nuk mund të fitohet rrjetë homogjene, këtë mundësi duhet shfrytëzuar kur modelet kanë numër tepër të madh të nyjeve, kurse preciziteti i rezultateve nuk ju intereson në të gjitha pjesët e tij. Shembull tipik është tek ndërtesat e mëdha kur nuk ju intersojnë ndikimet në konstruksionet ndërkatore, por vetëm në themele. Në këto raste, ndikimet në konstruksione ndërkatore prej ngarkesave vertikale mund të llogarohen veçmas. Atëher është e nevojshme me anën e nënopcionit “Kontura”, për rrallim maximal të selektohen të gjitha konstruksionet meskatore. Në këtë mënyrë në mënyrë drastike do të zvogëlohet numri i nyjeve në rrjetën e elementeve të fundme, kurse rezultatet e fituar me llogari do të jenë të mjaftueshëm për ndikimet në themelet e konstuksionit 4.5.3 Çvendosja e nyjeve Me ndihmën e urdhërit “Çvendosja e nyjeve”, i cili gjithashtu gjindet në kuadër të menysë “Koreksioni”, keni mundësinë që me çvendosjen e disa nyjeve nga rrjeta, të korigjoni gjeometrinë e elementeve të cilët kanë formë të pa lakmueshme (shiqo kapitullin “4.4.”). Pas zgjedhjes së këtij urdhëri, vija komanduese fiton këtë formë: Zgjedhni nyjen prej rrjetës (<fUnd>): Tani prej shfrytëzuesit kërkohet që me select box-in ta zgjedh nyjen të cilën dëshiron ta çvendos. Në këtë procedurë nuk është e mundshme të bëhet zgjedhja pozita e të cilëve është fiksuar me vetë gjeometrinë e elementeve konstruktive dhe ngarkesave. Pas selektimit të nyjeve pozita e të cilëve nuk është fiksuar, në vijën komanduese do të paraqitet vërejtja e re: Pozita e re (<fUnd>): Me lëvizjen e miut nëpër ekran, programi në modulin DRAG do të vizaton gjeometrinë e elementeve të cilat e rrethojnë, nyja e zgjedhur e të cilit është e përbashkët. Krejt derisa me miun nuk caktojmë ndonjë pozitë të re. Programi do të kontrollon pozitën e re dhenë rast se me të nuk do të fitoni element të rregullt nuk do të lejon këtë operacion.

4.6 Ndarja e trajeve të cilët gjinden jashtë pllakave (Ndarja e trajeve jashtë pllakave)

Pasi që me procedurën për regjenerimin e rrjetës së elementeve të fundme nuk mund të ndikohet në në ndarjen e elementeve vijore të cilët gjinden jashtë pllakave, kjo me program është paraparë urdhëri “Ndarja e trajeve jashtë pllakave”. Me aktivizimin e saj, hapet dialog boxi me pamje si më poshtë.

Pamja e dialog boxit për rregullimin e dendësië së nyjeve në trajet të cilët gjinden jashtë pllakave

Në edit box-in “Madhësia e segmenteve”, definohet gjatësia e segmenteve në të cilat do të ndahen trajet të cilët gjinden jashtë pllakave, kurse gjendja e ndërprerësave përcakton se a do të ndërprehen të gjithë trajet jashtë pllakave në këtë mënyrë, ose vetëm ata të cilët janë të domosdoshëm. Ndarja e trajeve jashtë pllakave është e domosdoshme vetëm për trajet e themeleve (trajet nën të cilët gjinden mbështetsat vijor), trajet harkore dhe trajet me prerje tërthore të rrëzuar. Në këtë mënyrë gjatë elementeve të dhëna vijore, gjuhen nën nyjet, me këtë rast dendësia e tyre do të përcakton rezultatet në këto elemente vijore të konstruksionit. Të theksojmë se ky parameter nuk vlenë për trajet dhe mbështetsit vijor të cilët gjinden mbrenda pllakës, sepse në atë rast ndarjen e tyre do ta përcakton vetë dendësia e rrjetës së elementeve të fundme.

319


Pasi që ndarja e trajeve tjera, të cilat gjinden jashtë pllakave është e domosdoshme, programi me “default” në gjendje të kyqur e vendos ndërprerësin “Vetëm të domosdoshmit”. Kjo është bërë për shkak se ndarja e të gjitha trajeve tjera vetëm pa nevojë do ta rriste numrin e nyjeve të rrjetës së elementeve të fundme, pa kurrëfar ndikimi në rezultate t e llogaritjes sipas teorisë së rendit të I-rë. Mirëpo pasi që me program është paraparë edhe llogaritja e stabilitetit, llogaritja sipas teorisë së rendit të II-të, si dhe procedura e analizës modale, kjo te disa modele mund të jetë me interes që të gjitha trajet jashtë pllakave të ndahen ne një varg të pjesëve më të vogla. Kjo sidomos ndikon në elementet vijore konstruktive, te të cilët kjo ndarje e imët do të sjellë deri te përmisimi i saktësisë së llogaritjes së stabilitetit dhe gjatë llogarisë sipas teorisë së rendit të II-të. Përveç kësaj gjatë analizës modale ky lloj i ndarjes tek konstruksionet vijore do të sjellë deri te llogaria shumë precize duke ja bashkangjitur edhe masat adekuate në secilën nyje përgjatë trajeve të cilat gjinden jashtë pllakave (shiqo kapitullin “5.1”). Dmth. tek këto modele preferohet që në gjendje të kyqur të vendoset ndërprerësi “Të gjitha trajet”. Me aktivizimin e komandës “OK”, ky dialog box do të mbyllet, kurse programi gjatë llogarisë së mëvonshme do ti respekton parametrat e vendosur këtu të modelit. Në rast se rezultatet e llogarisë tashmë ekzistojnë, kurse parametri i ndarjes është ndryshuar, programi do të jep vërejtjen adekuata.

Me zgjedhjen e fushës komanduese “Yes”, vie deri te humbja e rezultateve ekzistuese, derisa me zgjedhjen e fushës komanduese “No” shenohet këthimi në dialog boxin për definimin e parametrave të ndarjes. A do të ekzekutoni ndarjen për të gjitha trajet të cilat gjinden jashtë pllakës apo vetëm për ato të domosdoshme, mvaret ekskluzivisht nga Ju, dhe ndjenjës suaj për precizitet të rezultateve të llogarisë. Në vazhdim, do ti nxjerrim disa rregulla bazë të cilat mund të jenë me interes gjatë marrjes së vendimit për ate se a do të vendosni në gjendje të kyqur apo jo fushën komandues “Të gjitha trajet”. - Nëse llogaria kryhet sipas teorisë së rendit të parë, ndarja e të gjitha trajeve jashtë pllakës nuk ka me pasë kurrëfar

roli në rezultat. - Kërkesa për ndarjen e trajeve, atje ku nuk është e domosdoshme, nuk do të shkakton pasoja negative në vet

rezultatet e llogarisë, por vetëm do të ngadalson kohëzgjatjen e llogarisë me që në këtë mënyrë kemi fituar numër të panevojshëm të nyjeve. Prandaj nëse nuk jeni të sigurt se a me e bërë ndarjen për të gjitha nyjet apo jo kurse modeli nuk ka numër të madh të nyjeve, shfrytëzoni këtë mundësi.

- Tek analiza modale, kërkesa për ndarjen e të gjitha trajeve, varet prej llojit të konstruksionit të modelit. Tek modelet

të cilat paraqesin ndërtesa, trajet të cilat janë jashtë pllakave zakonisht janë shtyllat. Pasi që atyre masa e cila iu takon është më e vogël se sa masat që janë të koncentruara në konstruksionet meskatore, prandaj ndarja më detale e shtyllave nuk do të sjellë deri te përmisimi i theksuar i rezultateve të llogarisë. Për konstruksionet vijore, rekomandohet të ndahen të gjitha trajet, sepse ato edhe ashtu janë modele të vogla të cilët shpejt llogariten.

- Tek llogaria e stabilitetit sipas teorisë së rendit të II-të, rekomandohet që të jepni ndarjen për të gjitha trajet sepse

fitoni rezultate më të sakta të llogarisë. Vërejtje: Pasi që parametri i dhënë i ndarjes së trajeve, vlenë për të gjitha trajet jashtë pllakës, kjo në rastin kur dëshironi që kjo ndarje të jetë e ndryshueshme për traje të ndryshme, atëher mos e thirrni ndarjen prej kësaj komande, por gjatë vet përcaktimit të pozitës së trajeve në model trajet e dëshiruara i vizatoni prej shumë segmenteve kolineare. Kjo mënyrë e vendosjes së fundeve të trajeve të vogla nga programi duhet të respektohet edhe me rastin e shpërndarjeve e masave gjatë vet llogarisë.

320


4.7 Komandat tjera

Me zgjedhjen e komandës “Reset”, e cila gjindet në kuadër të menysë “Koreksioni”, të gjitha dendësimet dhe rrallimet automatikisht e vendosura hiqen prej modelit.

Komandat “Undo” dhe “Redo”, funksionojnë në mënyrë të njejtë sikurse edhe modulet për futjen e shënimeve, me kusht që këthimi një hap prapa, respektivisht përpara, këtu vlenë vetëm për rrjetën e elementeve të fundme. Komandat tjera, të cilat janë prezente në kapitullin ”2. Futja e shënimeve”. Mënyra e punës me to është identike sikurse në përshkrimet e dhëna më parë.

321


5. ANALIZA MODALE

5.1 Llogaria Analiza modale shërben për llogaritjen e vlerave dhe formës së oscilimit të konstruksionit. Rezultatet e fituara në këtë mënyrë, shfrytëzohen si të dhëna hyrëse gjatë llogarisë së mëvonshme seizmike të konstruksionit. Gjatë analizës modale konstruksioni përshkruhet me shtangësinë e tij dhe me shpërndarjen e masave të cilat veprojnë në të. Në mënyrë që në përgjithësi të mundemi ti qasemi llogarisë së analizës modale, patjetër duhet që modeli të jetë i krijuar dhe që të jetë formuar rrjeta e elementeve të fundme (është e kjartë se për modelin i cili përbëhet vetëm prej elementeve vijore rrjeta e elementeve të fundme është e panevojshme). Pasi që pas formimit të rrjetës së elementeve të fundme janë të njohur të gjithë elementet të cilët përshkruajnë gjeometrinë dhe shtangësinë e modelit kështu që tani mbetet të ipet vetëm edhe pozita dhe intenziteti i të gjitha masave të cilat veprojnë në objekt. Vet llogaria e intenzitetit të masave poashtu edhe përcaktimi i qendrës së rendesës së tyre, do të ishte e gjatë dhe e vështirë, prandaj për këtë arësye e kemi zhvilluar procedurën plotësisht automatike për përcaktimin e masave për secilën nyje të gjeneruar nga rrjeta e elementeve të fundme. Me zgjedhjen e komandës ” Llogaria ”, në kuadër të menysë “Analiza modale”, programi së pari shyrton a ekzistojnë tashmë rezultatet e llogarisë, dhe nëse ekzistojnë, hapet dialog boxi me përmbajtje si vijon.

Fusha komanduese “ No ” është paraparë për ndërpreje, përderisa aktivizimi i fushës komanduese “ Yes ” do të sjellë deri te llogaria e përsëritur. Në rast se rezultatet e llogarisë nuk ekzistojnë, kurse konstruksioni përbëhet vetëm prej elementeve vijore, kështu që për të nuk është e nevojshme gjenerimi i rrjetës së elementeve të fundme, programi së pari shyrton rregullësinë e modelit, respektivisht automatikisht e kryen tesimin sikurse tek komanda “Kontrolli i futjes së shënimeve” (shiqo kapitullin “3.3.4”). Konstruksioni duhet stabil dhe i ngarkuar, dhe nëse nuk ka as kushte teorike që ai të llogarohet, nuk do të lejohet llogaria, kurse shfrytëzuesi do të informohet.

Vërejtja mbi jorregullësinë e modelit lidhur me shënimet e të dhënave hyrëse

Në këtë rast përmes komandës “Kontrolli i shënimeve të dhëna”, i zbulon të gjitha gabimet të cilat programi do ti markiron në vizatim dhe të cilat do ti përmisoni në modullin “Futja e shënimeve”.

322


Nëse modeli është i rregullt lidhur me kontrollin e shënimeve të dhëna, programi vetëm për konstruksionet vijore do të vërteton se përmes komandës “ Ndarja e trajeve jashtë pllakave ”, keni kërkuar ndarjen e të gjitha trajeve në segmente të vogla (shiqo kapitullin “4.6”). Nëse ky nuk është rast, programi do të jep vërejtjen si vijon

Kjo vërejtje nuk paraqet gabim por shërben vetëm si përkujtues se për këtë lloj të konstruksionit, gjatë analizës modale rekomandohet që të gjitha trajet të ndahen në segmente të vogla. Fusha komanduese “ No ” është paraparë për ndërprerje, përderisa zgjedhja e fushës komanduese “ Yes ” do të sjellë deri te vazhdimi i komandës për llogarinë dinamike. Nevojën për ndarje të trajeve, do ta ilustrojmë në shembullin e thjeshtë të konzollës e cila është e ngarkuar me peshën e vet vetiake. Konzolla është nga betoni, me prerje tërthore drejtëkëndëshe b/d=40/40 cm, dhe është e lartë 10 m. Pasi që masat vendosen në fillim dhe në fund të çdo trau në model, kjo në rastin kur nuk është kryer ndarja në segmente të vogla, masat do të vendosen vetëm në pjesën e naltë të saj dhe në fund. Në këtë mënyrë në llogari do të hyjnë vetëm 50% prej masës së vet të vërtetë, kurse format e llogaruara të oscilimeve nuk do të fitojnë vlerat reale. Nëse prapëseprap ipet ndarja e trajeve, psh në secilën metër, atëher masat do të vendosen në çdo meter të gjatësisë së saj, kurse format e oscilimeve do të fitojnë vlera reale.

Ndarja e trajeve – OFF

Ndarja e trajeve - ON

Nëse janë plotësuar të gjitha kushtet formale që të kryhet llogaria, programi do të hap dialog boxin me pamjen si vijon.

323


Pamja e dialog boxit për llogaritjen e analizës modale

Në listen e cila gjindet në pjesën e lartë të dialog boxit, gjinden aq rende sa ka edhe raste themelore të ngarkesave. Tani është e nevojshme që në kolonën “Koef.” të ipet multiplikatori, me të cilët shumëzohen të gjitha ngarkesat e dhëna në kuadër të rastit themelor të ngarkesave gjatë llogarisë së masave. Në këtë mënyrë keni mundësi që tju përshtateni disa rregulloreve të cilat saktësisht definojnë se cilat ngarkesa duhet marrë parasysh gjatë llogarisë së ngarkesës së objektit (psh 100% të ngarkesës së përhershme, 100% të ngarkesës nga bora dhe 50% nga ngarkesa e projektuar e dobishme). Sa i përket ngarkesës vetiake të konstruksionit, ajo do të mirret parasysh vetëm nëse është dhënë në kuadër të ndonjë rasti të ngarkesave themelore. Shënimi i fundit i cili është i nevojshëm të ipet në këtë dialog box është numri i dëshiruar i toneve për të cilët është e nevojshme të llogarohet perioda dhe forma e oscilimeve. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ” fillon llogaria dinamike e konstruksionit. Pas përfundimit të llogarisë, programi ofron edhe përpunimin grafik dhe numerik të rezultateve të analizës modale për tonin i cili është i vendosur si aktual. Me pruarjen e miut në pozitë që të tregon në ikonën adekuate në vijën statusore, paraqitet dritare e vogël në të cilën shkruhet informata lidhur tonin i cili vendoset si aktual.

Informata mbi periodën e oscilimeve të konstruksionit për tonin aktual

324


Vërejtje: Nëse gjeometria e modelit është e atillë që të gjitha elementet e konstruksionit ti takojnë rrafshit të njejtë, dhe me atë rast ngarkesa vepron ose në rrafshin e njejtë ose në rrafshin normal, programi këtë model gjatë llogarisë do ta emërton si sipërfaqësor. Kjo për pasojë do të ketë atë se gjatë llogarisë do të hiqen disa shkallë të lirisë, kështu që edhe vetë llogaria do të jetë shumë e shpejtë. Mirëpo në rastin kur dëshironi të zhvilloni llogarinë hapësinore për modelin sipërfaqësor, patjetër duheni që programin ta mashtroni ashtu që do të jepni rast special të ngarkesave në kuadër të të cilës në modelin sipërfaqësor do të jepni një ngarkesë koncentrike vektori i së cilës nuk duhet ti takon as rrafshit të konstruksionit e as rrafshit i cili është normal në të. Gjithsesi se këtë rast të ngarkesave do ta injoroni gjatë përpunimit të rezultateve. Rast tipik i llogarisë hapësinore është kur dëshironi të fitoni format e oscilimeve edhe jashtë rrafshit të cilit i takon modeli. Vërejtje: Në rast se modeli përmban shumë faza të ndërtimit, atëherë llogaria e analizës modale do të vlenë gjithmonë për fazën e fundit.

5.2 Gabimet të cilat e ndërprejnë proçesin e llogarisë Gjatë llogarisë së modeleve të mëdha, mundet tju ndodhë që në kompjuter të mos keni memorie virtuale të mjaftueshme. Në pjesën e poshtme të dialog boxit për përcjelljen e proçesit të llogarisë, programi vazhdimisht shënon informatat lidhur me sasinë momentale të memories virtuale në dispozicion.

Vendi i paraparë për paraqitjen e memories virtuale

e cila është momentalisht në dispozicion Në rast se gjatë llogarisë mungon memorie e lirë virtuale, proçesi i llogarisë mundet të ndërprehet, kurse në ekran do të ipet vërejtja.

Tani ju mbetet që në mënyrën si është parqitur në kapitullin “1.1”, të siguroni memorie të mjaftueshme virtuale për llogaritjen e modelit. Edhe pse para vet proçesit të llogarisë dhe kontrollit të të dhënave hyrëse, për shkak të fleksibilitetit të vet në definimin e konstruksioneve të lira, gabimet eventuale të bëra të cilat krijojnë sistemin labil, munden të zbulohen vetëm në proçesin e zgjidhjes së ekuacioneve. Në këtë rast programi ndërprenë proçesin e zgjidhjes dhe jep vërejtjen adekuate.

325


Tani duheni të këtheheni në modullin për futjen e shënimeve dhe të korigjoni të gjitha gabimet e bëra gjatë dhënjes së shënimeve. Gjatë hekjes së këtij lloji të gabimeve, komanda “Kontrolli i shënimeve të dhëna” nuk do tju ndihmon shumë sepse nuk bëhet fjalë për gabimin i cili vërehet kjartë, të cilin programi ka mundur vet ta detekton kurse sistemi është prapëseprap labil.

5.3 Zgjedhja e tonit aktual Ndërrimi i tonit aktual kryhet përmes komandës “ Zgjedhja e tonit aktual ” e cila gjindet në kuadër të menysë “Analiza modale”. Me zgjedhjen e kësaj komande hapet dialog boxi me pamje si vijon.

Pamja e dialog boxit për ndërrimin e tonit aktual

Në listen e paraqitur ka aq kolona sa edhe forma të llogaruara të oscilimit. Në secilin nga rreshtat e paraqitur, gjinden rezultatet numerike të llogarisë për tonin e dhënë, dhe atë shënimi mbi periodën e oscilimeve të konstruksionit dhe frekuencën. Me klikimin e miut mbi pozicionin në kuadër të një rreshti, ai rresht shenohet me ngjyrë të posaçme, çka dmth se pas aktivizimit të fushës komanduese “ OK ” ai ton bëhet aktual.

5.4 Paraqitja e tonit aktual Komanda “ Paraqitja e tonit aktual ” punon si ndërprerës respektivisht mundet të vendoset në gjendje të kyqur apo të çkyqur. Kur vendoset në gjendje të kyqur, atëher në dritaren “3D dukja” vizatohet rrjeta e deformuar e elementeve të fundme sipas formës së oscilimeve për tonin aktual.

326


Paraqitja e formës së oscilimeve për tonin aktual

Në këtë regjim të punës, programi në fillim të vijës statusore shënon informatat mbi vendosjen e tonit aktual dhe vlerën e oscilimeve të tij, respektivisht frekuencës.

5.5 Animacioni i tonit aktual Pas zgjedhjes së komandës “ Animacioni i tonit aktual ”, programi ca kohë do të shpenzon për krijimin e fajllit “AVI” dhe në ekran së shpejti do të paraqitet dialog boxi me pamje si vijon.

Pamja e dialog boxit për animacionin e tonit aktual

Në dialog boxin e hapur, paraqitet animacioni i oscilimit të konstruksionit për tonin aktual. Përmes komandës “Funksionaliteti” (kartoteka “Animacioni”), mundeni të ndikoni në parametrat të cilët përcaktojnë mënyrën e krijimit të animacionit (shiqo kapitullin “3.5.2”). Fusha komanduese “ Play ” dhe “ Stop ” shërbejnë për startimin dhe ndaljen e animacionit, derisa me zgjedhjen e fushës komanduese “ Ruaje ” keni mundësinë që animacionin e krijuar ta ruani në “AVI” fajll të cilin mundeni më vonë jashtë

327


programit “Tower” ta lëshoni si animacion të veçant përmes programit të veçant të Windows-it i cili është “Media Player”. Fusha komanduese “ Dalje ” është paraparë për daljen nga dialog boxi dhe ndërprerjen e animacionit të tonit aktual.

5.6 Kontrolli i vendosjes së masave (Masat) Pasi që procedura e llogaritjes dhe vendosjes së masave është plotësisht automatike, përmes komandës “ Masat ” keni mundësinë që të kontrolloni vendosjen e drejtë të tyre. Me zgjedhjen e kësaj komande në model secila prej masave të gjeneruara do të shënohet me simbolin e rrethit të vogël.

Pranë secilit prej simboleve të vendosura, shënohet intenziteti i masës së dhënë.

Pas aktivizimit të kësaj komande, programi do të hynë në procedurën standarde të selektimit, kurse për selektim do të jenë të arritshëm vetëm simbolet e vendosur të masave. <0 sel.> (Krejt/Dritare/Poligon/dEselektimi/Raporti/<fUnd>): Kur ti keni zgjedhur të gjitha masat për të cilat ju intereson vlera e përgjithshme, me klikimin në tastin e djathtë të miut do të thotë fundi i procedures së selektimit, kurse në ekran do të paraqitet dialog boxi me informatën e dëshiruar.

Përndryshe, në këtë mënyrë mundeni të fitoni informatën se sa është shuma e masave të zgjedhura. Me zgjedhjen e nënopcionit “Raporti” nga vija komanduese, hapet dialog boxi në të cilin është e mundur të mblidhen masat sipas niveleve (ramat horizontal).

328


Pamja e dialog boxit në kuadër të nënopcionit “Raporti”

Ky dialog box gati plotësisht i përgjigjet dialog boxit për editimin e niveleve (shiqo kapitullin “2.11.1”). Ndryshimi i vetëm është në atë se në figureë për secilin nivel të vendosur, përveç koordiantës së lartësisë dhe titullit shënohet edhe masa e cila i përket.

Për secilin nga nivelet e vendosur shënohet edhe masa e cila i takon

Algoritmi i llogaritjes së masave të cilat i takojnë zhvillohet ashtu që në masën e nivelit të vrojtuar, përveç të gjitha masave të cilat kanë lartësi të njejtë Z koordinatën sikurse edhe vet rami, hyjnë edhe të gjitha masat të cilat gjinden mes ramave horizontal të cilat janë të vendosura në mes të ndryshimit të lartësisë në mes të dy niveleve. Nëse mbi nivelin e vrojtuar nuk asnjë nivel tjetër, atëher në masë të atij niveli do të hyjnë edhe të gjitha masat të cilat kanë më të madhe koordinatën e lartësisë prej nivelit të vrojtuar. Llogjika e njejtë vlenë edhe për rastin kur nën nivelin e vrojtuar nuk ka asnjë nivel tjetër. Siaps kësaj, nëse në model ekziston vetëm një nivel, masa e tij do ti korespondon masës së gjithmbarshme të krejt modelit.

329


Nën nivelin e vizatuar gjithnjë shënohet informata mbi masën e përgjithshme të krejt modelit

Me rastin e thirrjes së parë të kësaj komande, programi sipas “deafult”-it i vendosë të gjitha nivelet të cilat më parë janë krijuar përmes komandës për editimin e niveleve. Mirëpo pasi këto nivele nuk kanë lidhje me nivelet e vendosura më parë në model, pozita e këtyre niveleve mundet në mënyrë të lirë të editohet, duke i dhënë të riose me fshierjen e atyre ekzistues. Në këtë mënyrë e keni lirinë e plotë që sipas dëshirës suaj ti mbledhni masat në raport me rrafshet e vendosura horizontale. Pasi që menyja komplete “Analiza modale”, gjindet edhe në modullin e përpunimit të rezultateve të llogarisë, do të keni mundësinë që të gjitha shënimet mbi analizën modale të zhvilluar tia bashkangjitni projektit. Me eksportimin e blloqeve grafike gjatë zhvillimit të komandës “Masat”, keni mundësinë që në projekt ti futni vizatimet me pozitën dhe intenzitetin e masave. Përveq kësaj në projekt mundeni të vendosni edhe pasqyrën e të gjitha niveleve të krijuara me informatën mbi masat të cilat ju takojnë. Mbi mënyrën e krijimit të dokumentacionit projektues do të bëhet më shumë fjalë edhe në kapitullin i cili i kushtohet modullit për përpunimin e rezultateve të llogarisë.

330


6. LLOGARIA E MODELIT

6.1 Dedikimi dhe përshkrimi i punës së moduleve Moduli për llogaritje me metodën e elementeve të fundme përcakton ndikimet në elementet e pllakave, trajeve dhe elementeve kufitare. Vet procedura zhvillohet ashtu që së pari kryhet pregatitja e shënimeve, respektivisht përmbajtja e vizatimit me shënimet e definuara mbi konstruksionin dhe ngarkesën. Në bazë të shënimeve të pregatitura, formohet matrica globale e shtangësisë së sistemit me anëtarë adekuat të lirë, dhe për një sistem të ekuacioneve lineare, zhvillohet së pari renditja e pastaj edhe vet procedura e zgjidhjes (dekompozimi i sistemit të ekuacioneve). Prej zgjidhjeve të fituara, programi së pari i llogaritë çvendosjet e pastaj prej tyre nxjerr edhe një varg të forcave prerëse (forca të mbrendshme) në model. Pasi që konstruksionet munden me qenë me gjeometri të lirë, sistemi i ekuacioneve të cilat formohen munden me pasë numër të madhë të të panjohurave. Tek problemet dydimensionale, në çdo nyje të rrjetës së elementeve të fundme, paraqiten tri çvendosje të panjohurave, derisa tek konstruksionet në hapësirë në secilën nyje paraqiten gjashtë çvendosje të panjohura. Për llogaritje efikase, sidomos tek modelet e mëdha, patjetër duhet të keni memorie të mjaftueshme në dispozicion, si memorie virtuale poashtu edhe RAM memorie. Mënyra e rregullimit të këtyre parametrave është spejguar detalisht në kapitullin “1.1 Konfiguracioni i nevojshëm i kompjuterit”. Me zgjedhjen e komandës “ Llogaria ”, në kuadër të menysë “Modulet”, programi së pari shqyrton se a ekzistojnë tashmë rezultatet e llogarisë, dhe nëse ekzistojnë e hap dialog boxin me pamje si vijon.

Fusha komanduese “ No ” është e paraparë për ndërprerjen e komandës, derisa me aktivizimin e fushës komanduese “ Yes ” do të vie deri te përsëritja e llogarisë. Në rast se rezultatet e llogarisë nuk ekzistojnë, kurse konstruksioni përbëhet vetëm prej elementeve vijore, kështu që për të nuk është e nevojshme të bëhet paraprakisht gjenerimi i rrjetës së elementeve të fundme, programi së pari kontrollon rregullësinë e modelit, respektivisht së pari e kryen testimin sikurse tek komanda “Kontrolli i shënimeve të dhëna” (shiqo kapitullin “3.3.4”). Konstruksioni duhet të jetë stabil dhe i ngarkuar, dhe nëse nuk ekzistojnë as kushtet teorike për llogari, nuk do të lejohet llogaritja kurse shfrytëzuesi informohet lidhur me këtë.

Vërejtja mbi parregullësinë lidhur me të dhënat hyrëse

331


Nëse vie deri te ky rast, përmes komandës “Kontrolli i shënimeve të dhëna”, zbuloni të gjitha gabimet të cilat programi do ti markiron në vizatim, dhe të njejtat i përmisoni në modulin “Futja e shënimeve”. Nëse janë plotësuar kushtet formale që llogaria të mundet të kryhet, programi do të hap dialog boxin me pamjen si vijon.

Pamja e dialog boxit në kuadër të komandës për llogaritje të modelit

Në këtë dialog box me anën e një varg parametrave të ofruar përcaktohet mënyra dhe lloji i llogarisë. Për kuptimin e këtyre parametrave, do të bëhet më shumë fjalë në kapitujt e ardhshëm të kësaj pjese të udhëzimit. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, do të fillon mënyra e zgjedhjes së llogaritjes. Gjatë vet llogarisë, në ekran vazhdimisht do të paraqitet progresi në proçesin e llogarisë.

Në këtë pjesë të dialog boxit është prezente edhe fusha komanduese “ Cancel ” me zgjedhjen e së cilës mundeni që të ndërpreni proçesin e filluar të llogarisë. Pas përfundimit të llogarisë, programi në diskun e kompjuterit e krijon datotekën adekuate me rezultatet e llogarisë (“*.TWP_O”), dhe automatikisht kalon në modulin për përpunimin e rezltateve të llogarisë. Vërejtje: Nëse gjeometria e modelit është e atillë sa të gjithë elementet e konstruksionit i takojnë rrafshit të njejtë dhe me atë rast ngarkesa vepron në rrafshin e njejtë ose në rrafshin normal, programi këtë model gjatë llogarisë do ta emërton si sipërfaqësor. Kjo do të ketë për pasojë atë se gjatë llogarisë do të hiqen të gjitha shkallët e panevojshme të lirisë, kështu që edhe vet llogaria do të jetë më e shpejtë. Mirëpo në rastin kur dëshironi të zhvilloni procedurën e llogarisë hapërsinore për modelin sipërfaqësor, është obligative që programin ta mashtroni, ashtu që do të jepni një rast të posaçëm të ngarkesave në kuadër të të cillit në modelin sipërfaqësor do të jepni forcën koncentrike vektori i së cilës nuk guxon ti takon as rrafshit të konstruksionit e as rrafshit i cili është normal me të. Gjithsesi se këtë rast të ngarkesës do ta injoroni gjatë përpunimit të rezultateve.

332


6.2 Gabimet të cilat e ndërprejnë proçesin e llogarisë Gjatë llogarisë së modeleve të mëdhenjë, mundet të ndodhë që mos të keni në kompjuter memorie virtuale të mjaftueshme. Në pjesën e poshtme të dialog boxit për përcjelljen e proçesit të llogarisë, programi vazhdimisht shënon informatat mbi sasinë momentale të memories virtuale në dispozicion.

Pjesa e paraparë për paraqitjen momentale të memories virtuale në dispozicion

Në rast se gjatë llogarisë mungon memorie e lirë virtuale, proçesi i llogarisë do të ndërprehet, kurse në ekran do të jipet vërejta si vijon.

Tani ju mbetet që sipas mënyrës e cila është përshkruar në kapitullin “1.1”, të siguroni sasi të mjaftueshme të memories virtuale për llogaritjen e modelit. Edhe pse programi para vet proçesit të llogarisë e kryen kontrollin e të dhënave hyrëse, për shkak të fleksibilitetit të vet në definimin e konstruksioneve plotësisht të lira, gabimet e bëra eventuale munden të zbulohen. Ato bëjnë që sistemi të jetë labil. Këto gabime me siguri të madhe munden të zbulohen vetëm në vet procedurën e zgjidhjes së sistemit të ekuacioneve. Në këtë rast programi do të ndërpren proçesin e zgjidhjes dhe do të jep vërejtjen adekuate.

Tani duhet të këtheheni në modulin për futjen e shënimeve dhe ti zbuloni shënimet e dhëna gabimisht. Gjatë largimit të këtyre formave të gabimeve, komanda “Kontrolli i shënimeve të dhëna” nuk do tju ndihmoi shumë sepse nuk bëhet fjalë për gabim i cili vërehet lehtë, të cilin programi vet e ka zbuluar kurse sistemi është prapëseprap labil. Në rast se janë dhënë të dhëna hyrëse të tilla me çrast gjatë llogarisë së disa rasteve të ngarkesave fitohen deformime të mëdha, programi nuk do ta ndërpren llogarinë por në fund të saj dhe me kalimin në modulin për përpunimin e rezultateve në procedurën e inicializimit të rezultateve për rastin e dhënë të ngarkesave do të jep vërejtjen adekuate.

333


Në kuadër të kësaj vërejtjeje shënohen edhe numrat e nyjeve për të cilat është fituar çvendosje e madhe respektivisht rrotullim.

6.3 Mënyrat e llogarisë Sikurse që tham në fillim të kësaj pjese të udhëzimit, me vendosjen e parametrave të ofruar në kuadër të dialog boxit të komandës “ Llogaria ”, prej programit munden të kërkohen forma të ndryshme të llogarisë.

Pamja e dialog boxit në kuadër të komandës për llogaritjen e modelit

Në pjesën e dialog boxit “Teoria”, me vendosjen e ndëprerësave adekuat në gjendje të kyqur, kryhet zgjedhja e teorisë sipas të cilës do të kryhet llogaria. Në dispozicion janë teoritë e rendit të I-rë dhe të II-të. 6.3.1 Teoria e rendit të I-rë

Llogaria sipas teorisë së rendit I-rë kryhet për të gjitha rastet themelore të ngarkesave, kurse kombinimet e dhëna eventuale të veprimit të rasteve themelore të ngarkesave, vetëm do të përcillen në modulin për përpunimin e rezultateve të llogarisë. 6.3.2 Teoria e rendit të II-të Llogaria sipas teorisë së rendit të II-të zhvillohet në dy hapa. Në të parin kryhet llogaria sipas teorisë së rendit të I-rë, kurse në të dytin llogaria zhvillohet me matricën e korigjuar të shtangësisë së sistemit përgjatë deformimeve të llogaruara dhe forcave normale në elementet e trajeve. Rezultatet e fituara në hapin e dytë të llogarisë tani ju përgjigjen ndikimeve sipas rendit të II-të. Për shkak të specifikave, llogaria sipas rendit të II-të, do të jetë në dispozicion vetëm për konstruksione të zakonshme, derisa për rastet egzotike të cilat programi ofron do të jetë i pamundshëm. Këtu para së gjithash mendohet në modelet të cilat në veti përmbajnë fazat e ndërtimit, ngarkesa të lëvizshme, kërkesa për konstruimin e vijave ndikuese, çvendosjet e mbështetësave dhe ndikimet temperaturale. Llogaria sipas teorisë së rendit të II-të nuk do të jetë e mundshme edhe për modelet të cilat në veti nuk përmbajnë asnjë element – tra.

334


Nëse në model ekziston së paku një tra i cili gjindet jashtë pllakës, kurse përpara nuk keni kërkuar përmes komandës “ Ndarja e trajeve jashtë pllakave ”, ndarjen e trajeve në segmente të vogla (shiqo kapitullin “4.6”), programi pas kërkesës për llogari, do të jep këtë vërejtje.

Kjo vërejtje nuk paraqet gabim, por shërben si përkujtues se për këtë lloj të llogarisë rekomandohet që të gjitha trajet të cilat gjinden jashtë pllakës të ndahen në segmente të vogla. Fusha komanduese “ No ” është paraparë për hekje dorë, derisa zgjedhja e fushës komanduese “ Yes ” do të sjellë deri te vazhdimi i llogarisë sipas teorisë së rendit të II-të. Këtë vërejtje do ta merrni edhe para llogaritjes së stabilitetit, duke marrë parasysh se edhe ai bazohet në llogarinë sipas teorisë së rendit të II-të. Të theksojmë se për llogaritje sipas rendit të II-të duhet të formohen të gjitha kombinimet e mundshme të dhëna në modulin “Futja e shënimeve” sepse prej rezultateve sipas teorisë së rendit të II-të nuk munden më vonë të formohen kombinime lineare në modulin për përpunimin e rezultateve të llogarisë. 6.3.3 Ofseti i trajeve Me vendosjen e check box-it “Ofseti i trajeve” në gjendje të kyqur, keni mundësi që prej programit të kërkoni që fundet e trajeve të cilat hyjnë në elemente tjera të konstruksionit (trajet dhe pllakat), të modelohet me shtangësi (reale) më të madhe. Me këtë veprim në pjesën në mes pikave prerëse me elementet tjera të konstruksionit (hapësira dritë), traut i bashkangjiten karakteristikat e dhëna, kurse përgjatë vijës së prerjes ai fiton shtangësi më të madhe, mvarësisht nga dimensionet e elementeve me të cilat prehet. Gjatë kësaj mënyre të llogaritjes, rezultatet paraqiten vetëm në hapësirat dritë të trajeve.

Offseti itrajeve - OFF

Offseti i trajeve - ON

Të theksojmë se gjatë llogaritjeve të hapësirave dritë, mirren parasysh edhe ekcentriciteti i dhënë eventual i pozitës së elementeve konstruktive në raport me aksin e sistemit. 6.3.4 Stabiliteti Pasi që llogaria e stabilitetit kryhet ashtu që intenziteti i ngarkesës së definuar të ndryshueshme variron, krejt derisa mos të gjindet vlera e parë zero e determinantes së sistemit të vendosur të ekuacioneve sipas teorisë së rendit të II-të, kështu që për këtë llogari do të vlejnë të njejtat kufizime sikurse edhe te kërkesa për llogaritje sipas teorisë së rendit të II-të. Dmth edhe në rast të konstruksioneve të zakonshme, me vendosjen në gjendje të kyqur të check box-it “Stabiliteti”, prej programit mundeni të kërkoni llogaritje paralele të pikave kritike të forcave dhe gjatësisë së përkuljes për të gjitha trajet në model. Pasi që llogaria e stabilitetit kryhet vetëm për kombinimet e dhëna në modullin “Futja e

335


shënimeve” kështu që ky ndërprerës do të jetë aktiv vetëm në rastin kur janë dhënë edhe kombinimet e ngarkesave. Kushti për llogaritje të stabilitetit do të jetë edhe ekzistimi i së paku një elementi të traut në model. Pas aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, do të hapet edhe një dialog box në të cilin kryhet zgjedhja e kombinimeve për të cilat duhet kryer llogarinë e stabilitetit.

Pamja e dialog boxit për definimin e shënimeve mbi llogaritjen e stabilitetit

Pasi që për modele të mëdha llogaria e stabilitetit mundet të zgjatë relativisht shumë, në list boxin e djathtë keni mundësi që të zgjedhni vetëm disa nga kombinimet për të cilat dëshironi llogarinë e stabilitetit. Me klikimin e njëpasnjëshëm në kolonën “St.” në të vendoset respektivisht hiqet simboli “√”. Ekzistimi i simbolit “√” në kolonën “St.” tregohet se kombinimi i dhënë është i selektuar për llogaritjen e stabilitetit.

Simbolet e vendosur në kolonën “St.”, tregojnë se llogaria e stabilitetit është

kërkuar vetëm për kombinimin e dytë dhe të katërt Në list boxin e majtë, janë paraqitur të gjitha rastet themelore të ngarkesave. Në kolonën “Koef.” mundeni secilës prej tyre tju jepni multiplikatorin me të cilin ngarkesa e dhënë themelore e ngarkesave do të hynë në kombinim gjatë llogarisë së stbilitetit (multiplikatorët e dhënë gjatë krijimit të vet kombinimeve nuk kanë kurrëfar roli me rastin e llogaritjes së stabilitetit, sepse ata kryesisht paraqesin koeficientat e sigurisë gjatë llogaritjes së ndikimeve sipas teorisë së rendit të I-rë respektivisht të rendit të II-të). Pasi që forca kritike fitohet prej shprehjes: N,kr = N,përhershme + χ × N,ndryshuesh., është e kjartë se gjatë llogarisë së stabilitetit variron vetëm intenziteti i ngarkesave të ndryshueshme derisa intenziteti i ngarkesës së përhershme mbetet i pandryshuar. Për këtë arësy, në kolonën “Sp.” është e nevojshme të përcaktohet statusi i secilës prej ngarkesave themelore lidhur me karakterin e vet të ndryshueshëm respektivisht të përhershëm. Ekzistimi i simbolit “√” në kolonën “Sp.” Tregon se se rasti i dhënë i ngarkesës themelore ka karakter të përhershëm, respektivisht se intenziteti i saj nuk do të variron gjatë llogarisë së stabilitetit.

336


Simbolet e vendosur në kolonën “Sp.”, tregojnë se gjatë llogarisë së stabilitetit

vetëm rasti i parë ka karakter të ngarkesës së përhershme Gjithsesi se në kuadër të kombinimeve të zgjedhura për llogari të stabilitetit, nuk munden të gjitha ngarkesat të kenë karakter të përhershëm, respektivisht së paku njëra prej tyre duhet me qenë variabile. Në rastin se për llogari të stabilitetit është zgjedhur kombinimi në të cilin ka vetëm ngarkesa fikse, programi do të jep vërejtjen adekuate.

6.3.5 Llogaria seizmike Në këtë pjesë të udhëzimeve, do të spjegojmë mënyrën e funksionimit të programit gjatë analizës së ndikimeve në konstruksion gjatë veprimit të forcave seizmike. Me program janë paraparë llogaritë seizmike për standarde të ndryshme. Me program është mundësuar dhënja e drejtimeve të lira të veprimit të tërmetit, kështu që pas kryerjes së llogarisë seizmike, bashkë me rastet tjera tjera të ngarkesave do të jipen edhe aq raste të reja të ngarkesave sa ka drejtime të veprimit të tërmetit. Këto raste të shtuara të ngarkesave seizmike do të jenë të barabarta me rastet tjera të ngarkesave, të cilat janë krijuar në modullin për futjen e shënimeve. Respektivisht në modullin për përpunimin e rezultateve, është e mundur të krijohen edhe kombinimet e veprimit të përnjëhershëm të rasteve të ngarkesave seizmike dhe ngarkesave tjera. Të gjitha standardet e ofruara për llogarinë seizmike, bazohen ose në analizën modale, ose në metodën e ngarkesës statike ekuivalente. Analiza modale paraqet procedurë më ekzakte, mirëpo për ndryshim nga metoda e ngarkesës statike ekuivalente rezultatet e saj janë mjaft të palexueshëm duke marrë parasysh se janë fituar me ndonjërën nga metodat statike, kështu që janë gjithmonë me shenjë të njejtë, rspektivisht gjithmonë kanë vlerë pozitive. Metoda e ngarkesës statike ekuivalente Kjo metodë nuk i merr parasysh ndikimet prej toneve të larta të oscilimit të konstruksionit. Si shënim hyrës, ipet periudha e oscilimit të konstruksionit prej tonit të parë i cili i përgjigjet çvendosjes translatore në drejtimin e dhënë të veprimit të tërmetit. Në bazë të këtij shënimi hyrës, dhe të tjerëve të cilët i definon standardi i dhënë, llogariten forcat statike zëvendësuese të cilat në krejt modelin veprojnë në drejtim të tërmetit të dhënë. Në këtë mënyrë fitohen rastet seizmike të ngarkesave të cilat sipas karakterit plotësisht ju përgjigjen cilësdo ngarkese tjetër të dhënë në model. Përparësi e madhe e kësaj metode është në atë se forcat llogaritëse kanë shenjën adekuate kështu që të gjithë diagramet e forcave prerëse e fitojnë formën e pritur. Pasi që për periudhë të oscilimeve të konstruksionit mundet të ipet vlerë plotësisht të lirë, prandaj për këtë ky tip i llogarisë nuk kërkon analizë modale të kryer më parë. Atëherë gjithsesi nënkuptohet se në ndonjë mënyrë tjetër keni ardhur deri te shënimet mbi periudhën e oscilimeve të konstruksionit. Prapëseprap rekomandohet, që para kësaj forme

337


të llogarisë seizmike, së pari të kryeni analizën modale dhe të fitoni shënim të saktë mbi periudhën e oscilimeve të konstruksionit në drejtim të dhënë të tërmetit. Analiza multimodale Vet procedura mundet të ndahet në dy pjesë. Dhe atë në pjesën në të cilën kryhet analiza modale, dhe në pjesën ku kryhet llogaria e forcave seizmike, në bazë të rezultateve paraprake të analizës modale. Prandaj, para llogarisë seizmike është obligative të kryhet analiza modale (shiqo kapitullin “5”). Në bazë të periudhave dhe formave të oscilimeve, për të gjitha tonet e llogaruara të oscilimeve, dhe në bazë të të dhënave hyrëse të lidhura me standardin e dhënë, programi për secilën prej masave në model llogaron forcën adekuate inerciale. Secila prej forcave të tilla inerciale vepron në drejtim të oscilimeve të konstruksionit në kuadër të tonit të dhënë. Pasi që madhësitë e forcave të projektuara seizmike llogariten posaçërisht për secilën formë të oscilimeve vetiake të objektit, programi e kryen në mënyrë interne analizën për “n” raste të pamvarura të ngarkesave, me çrast numri i rasteve të “n” ngarkesave i përgjigjet prodhimit të drejtimeve të dhëna të veprimit të tërmeteve dhe numrit të vlerave vetiake të llogaritura të oscilimeve të konstruksionit. Pas përfundimit të llogarisë programi tani krejt këto raste interne të ngarkesave i redukon në aq rasteve të ngarkesave sa janë dhënë edhe drejtime të veprmit të tërmeteve. Forcat prerëse meritore për secilin prej drejtimeve të dhëna të veprimit të tërmeteve, fitohen me një prej metodave statistike në të cilat bënë pjesë edhe vlera mesatare në katror.

φ- madhësia statike e cila shiqohet (momenti, forca normale ose transverzale) φi- madhësia statike për formën “i” të oscilimeve Pasi që prej vet pamjes së formulës mund të përfundohet se të gjitha vlerat kanë shenjë pozitive, diagrami i forcave prerëse për këto raste të ngarkesave do të ketë formë jo të zakonshme. Përveç kësaj problem paraqet edhe fakti se ndikimet e fituara në këtë mënyrë në një prerje, me siguri edhe nuk veprojnë njëkohësisht. Krejt këto janë probleme të cilat përbëhen vetëm në vendosjen e analizës modale, mirëpo duke marrë parasysh se standardet aktuale thirren në to, nuk na mbetet asgjë tjetër përveç se rezultatet e fituara kështu ti shfrytëzojmë edhe me rastin e dimenzionimit të konstruksionit. Zgjedhja e standardeve

Me vendosjen e check box-it “Seizmika” në gjendje të kyqur, prej programit

mundet të kërkohet edhe llogaria seizmike e konstruksionit. Lista e mbyllur, përmes së cilës kryhet zgjedhja e standardeve sipas të cilëve llogariten forcat seizmike, do të jetë e arritshme tek pas vendosjes së ndërprerësit “Seizmika” në gjendje të kyqur. Nëse më parë nuk është kryer analiza modale, atëher llogarinë seizmike mundeni ta kryeni vetëm për standardet të cilat bazohen në metodën ekuivalente të forcave statike.

338


Pas aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, mvarësisht prej standardit të zgjedhur, do të hapet dialog boxi adekuat për definimin e të dhënave hyrëse të cilat janë të domosdoshme për standardin e zgjedhur. 6.3.5.1 EUROCODI Llogaria seizmike sipas EUROCOD-it, bazohet në analizën multimodale të konstruksionit, me çrast mirret parasysh ndikimi i të gjitha toneve të llogaruara prej analizës modale. Me zgjedhjen e këtij opcioni të llogarisë seizmike, hapet dialog boxi me pamje si vijon.

Pamja e dialog boxit për llogarinë seizmike sipas EuroCod-it

Në pjesën e lartë të dialog boxit ipen parametrat të cilët e definojnë llojin e trollit, tipin e konstruksionit, intenzitetin e veprimit seizmik, etj. Kurse në listën e cila gjindet në pjesën e poshtme të dialog boxit, definohet drejtimi i veprimit të tërmetit. Kategoria e trollit Siaps EUROCOD-it është bërë klasifikimi i trollit si vijon: Kategoria e tipit A - Shkëbinjët ose formacinet tjera gjeologjike me shpejtësi të valëve νs prej më së paku 800 m/s, duke përfshi edhe më

së shumti 5m material të dobët në sipërfaqe. - Shtresa të forta të zhavorit, rërës ose të argjillës së parakonsoliduar, me thellësi minimale disa dhjetra metra, me

karakteristikën e rritjes graduale të vetive mekanike me thellësin dhe shpejtësinë e valëve νs prej më së paku 400 m/s në thellësinë prej 10 m.

Kategoria e tipit B - Thellësitë e shtresave me dendësi mesatare të rërës së imët, zhavorit ose argjillave mesatarisht të forta prej disa

dhjetrave deri te disa qindra metra, me shpejtësinë e valëve νs prej së paku 200 m/s në thellësi prej 10 m me rritje në më së paku 350 m/s në thellësi prej 50 m

Kategoria e tipit C - Shtresat e trollit të gjuajtur pa kohezion me os epa shtresa të dukshme cohesive dhe me shpejtësi të valëve nën 200

m/s në 20 m e larta. - Shtresat me kohezion dominant të dobët deri te shtresat me kohezion mesatarisht të shtangët dhe me shpejtësi të

valëve nën 200 m/s në 20m e larta. Kategoria e rëndësisë Kategoria e rendësisë është e përcaktuar mvarësisht prej madhësisë së ndërtesës, rendësisë së saj dhe rendësisë për sigurinë e njrëzve. Ndërtesat në mënyrë gjenerale ndahen në 4 kategori:

339


Kategoria e rendësisë së I-rë - Ndërtesat integriteti i të cilave gjatë tërmetit është me rëndësi vitale për mbrojtjen e njerëzve (spitalet, stacionet e

zjarrëfikësve, elektranat, etj) Kategoria e rendësisë së II-të - Ndërtesat tek të cilat rezistenca seizmike me rendësi për popullatën në rast të rrënimit (shkollat, hallat, institucionet

kulturore, etj.) Kategoria e rendësisë së III-të - Ndërtesat e zakonshme të cilat nuk i takojnë kategorive tjera Kategoria e rendësisë së IV-të - Ndërtesat me rendësi të vogël për sigurinë publike (ndërtesat bujqësore, etj) Faktori sjelljes Faktori sjelljes është futur si masë e sjelljes së energjisë dhe llogaritet sipas shprehjes:

q = q0 x kD x kR x kW ≥ 1.5 Shenjat e përdorur në këtë formulë kanë këtë kuptim: q0 – vlera bazë e faktorit të sjelljes kD – faktori i cili merr për bazë klasën e duktilitetit kR – faktori i cili merr në konsiderim korektësinë e konstruksionit për nga lartësia kW – faktori i cili merr në konsiderim llojin dominant të thyerjes të sistemeve të konstruksionit me mure Vlera elementare e faktorit të sjelljes (q0) mvaret prej llojit të sistemit konstruktiv: - Sistemi ram => q0=5.0 - Sistemi i dyfisht – me ramat dominnat => q0=5.0 - Sistemi i dyfisht – me muret dominante, me muret e lidhur => q0=5.0 - Sistemi i dyfisht – me muret dominante, me muret e palidhur => q0=4.5 - Sistemi mureve – me muret e lidhur => q0=5.0 - Sistemi mureve – me muret e palidhur => q0=4.0 - Sistemi me bërthamë => q0=3.5 Faktori i cili merr parasysh klasën e duktilitetit (kD) duhet përvetsuar sipas kësaj shprehjeje: kD = 1,00 për DC “H” kD = 0,75 për DC “M” kD = 0,50 për DC “L” Faktori i cili merr parasysh korektësinë e konstruksionit sipas lartësisë (kR) i ka këto vlera: kR = 1,00 për konstruksione të rregullta kR = 0,80 për konstruksione të parregullta Faktori i cili merr parasysh llojin e thyerjes dominante të sistemeve konstruktive me mure (kW) përvetoshet sipas kësaj shprehje:

340


kW = 1,00 për sistemin ram dhe për sistemin dominantë të dyfisht ram kW = 1 / (2,5 - 0,5 a0) ≤ 1 për sistemin e mureve, sistemin e dyfisht me mure dominante dhe sistemin e bërthamës

(a0 është raporti dominant i dimensioneve të mureve të sistemit konstruktiv – raporti i lartësisë sipas gjatësisë së murit)

Raporti ag/g Raporti ag/g është marrëdhënia në mes të inercionit të projektuar të trollit dhe constants së gravitetit. Ky është në të vërtetë koeficienti i intenzitetit seizmik (Ks) i cili është i përshkruar në bazë të zonës seizmike në të cilën gjindet objekti. Drejtimi i veprimit të tërmetit Në listën e cila gjindet në pjesën e poshtme të dialog boxit keni mundësinë që të jepni numër të lirë të drejtimeve të veprimit të tërmetit të mundshëm (kjo listë funksionon në mënyrë plotësisht të njejtë si edhe listat tjera në program). Përveç drejtimit të tërmetit, i cili definohet me dhënjen e koeficientave adekuat në kolonat “kx”, “ky” dhe “kz”, në kolonën “Emërtimi” mundeni që drejtimit të dhënë të tërmetit tia bashkangjitni edhe emërtimin lirisht të zgjedhur. Pasi që sipas EUROCOD-it për secilin drejtim të projektuar të tërmetit duhet marrë në konsiderim edhe 15% të veprimit të tërmetit në drejtimin tjetër, prandaj drejtimi i veprimit të tërmetit definohet me dhënjen e këtyre koeficientave: kx – koeficienti i veprimit në drejtimin e aksit global X ky - koeficienti i veprimit në drejtimin e aksit global Y kz - koeficienti i veprimit në drejtimin e aksit global Z Sipas kësaj, veprimit të tërmetit në drejtim të aksit global X, i përgjigjen këto vlera të koeficientave: kx = 1,00; ky = 0,15; kz = 0,00. Në mënyrë të njejtë, tërmetit në drejtim të aksit global Y i përgjigjen këto vlera të koeficientave: kx = 0,15; ky = 1,00; kz = 0,00 Nëse forma e konstruksionit është e atillë sa nuk është meritore dhënja e drejtimit të veprimit të tërmetit në drejtim të akseve globale, atëher vektorin e veprimit të tij duheni ta shpërnadani në komponente në drejtim të akseve globale. Psh. për këndin e veprimit të tërmetit prej 45o, duke e marrë parasysh edhe 15% të veprimit të forcave seizmike në drejtimin normal, duhet të ipen edhe këto vlera: Kx = 1 x 0,707 – 0.15 x 0,707 = 0.601 Ky = 1 x 0,707 + 0.15 x 0,707 = 0.813 Kz = 0.00 6.3.5.2 JUS (Ngarkesa ekuivalente statike) Pasi që ky standard bazohet në metodën e forcave statike ekuivalente, për të nuk është e domosdoshme që të kryhet analiza modale. Me zgjedhjen e këtij standardi, hapet dialog boxi me pamje si vijon.

341


Pamja e dialog boxit për llogarinë seizmike siaps JUS-it (metoda e forcave statike ekuivalente)

Sipas rregullores mbi objektet e ndërtimit të lartë, forca e tërësishme seizmike llogaritet sipas formulës:

S = Ko x Ks x Kd x Kp x G Në pjesën e lartë të dialog boxit, kryhet zgjedhja e kategorisë së trollit (ky parameter bashkë me periodën e dhënë të oscilimit të konstruksionit e përcakton vlerën e koeficientit dinamik “Kd”), zonës seizmike (=> “Ks”), kategorisë së objektit (=> “Ko”) dhe llojit të konstruksionit (=> “Kp”), kështu që programi në bazë të shënimeve të dhëna do të përvetson koeficientat adekuat të cilët shfrytëzohen në formulën për llogaritjen e forcës së tërësishme seizmike e cila vepron në objekt. Kategoria e objektit - Kategoria I (Ko=1.50) Ndërtesat me hapësira të parapara për mbledhi të mëdha të njerëzve (sallat e kinemave, teatrot, educates fizike,

ekspozitave dhe sallat e ngjajshme), fakultetet, shkollat, objektet shëndetësore, ndërtesat e shërbimeve të zjarrëfikësve, objektet e lidhjeve të cilat nuk janë të future në kategoritë tjera (PTT, RTV dhe të ngjajshme), sallat industriale me pajisje të shtrenjta, të gjitha objektet energjetike deri 40MW, ndërtesat të cilat përmbajnë gjësende me vlerë të madhe kulturore dhe artistike, si dhe ndërtesat tjera në të cilat zhvillohen aktivitete me interes të posaçëm për bashkësitë shoqërore politike.

- Kategoria II (Ko=1.00) Ndërtesat e banimit, hotelet, restorantet, ndërtesat publike të cilat nuk hyjnë në kategorinë e parë, ndërtesat

industriale të cilat nuk hyjnë në kategorinë e parë - Kategoria III (Ko=0.75) Ndërtesa ndihmëse prodhuese, objektet agroteknike Zona seizmike - Zona seizmike VII => Ks=0.025 - Zona seizmike VIII => Ks=0.050 - Zona seizmike IX => Ks=0.100

342


Në rast se objekti nuk është i locuar në asnjërën nga zonat e ofruara seizmike, keni mundësinë që në edit boxin “Ks=” të jepni vlerën e lirë të koeficientave seizmik. Kategoria e trollit - Kategoria e trollit I => Kd=0.5/T (1.00 ≥ Kd ≥ 0.33) - Kategoria e trollit II => Kd=0.7/T (1.00 ≥ Kd ≥ 0.47) - Kategoria e trollit III => Kd=0.9/T (1.00 ≥ Kd ≥ 0.60) Lloji i konstruksionit - 1. (Kp=1.00) Të gjitha konstruksionet bashkëkohore prej betonit të armiruar, të gjitha konstruksionet e çelikut përveç

konstruksioneve të cekura në pikën 2 të këtij neni, të gjitha konstruksionet moderne të drurit përveç konstruksioneve të definuara në pikën 3 të këtij neni.

- 2. (Kp=1.30) Konstruksionet prej mureve të armiruara dhe konstruksioneve të çelikut me diagonale - 3. (Kp=2.00) Konstruksionet me përdhesë ose kat fleksibil, rspektivisht me ndërrimin e përnjëhershëm të shtangësisë, si dhe

konstruksionet prej mureve të thjeshta. Pasi që për objekte deri në 5 kate shpërndarja e forcave seizmike sipas lartësisë së objektit kryhet sipas shprehjes së përafërt:

Si = S x (Gi x Hi) / (∑Gi x Hi) Ku është: Si - forca seizmike horizontale në masën “i” Gi - pesha e masës “i” Hi -lartësia e masës “i” prej cepit të lartë të themelit Për këtë duhet patjetër në edit boxin “Zd=“ të jipet kuota e lartësisë në rasportin për të cilin llogariten lartësitë e masave të shpërndara (programi sipas default-it për këtë vlerë e përvetson koordinatën e lartësisë së nivelit më të poshtëm të vendosur në objekt). Të gjitha masat të cilat gjinden nën lartësinë e dhënë gjithsesi se nuk do të hyjnë llogarinë e forcave seizmike. Ndërprerësi “15% e forcës”, vlenë për “nenin 31” i cili rregullon atë se për objekte mbi 5 kate, sipas formulës së cekur më parë, shpërndan vetëm 85% të forcës së gjithmbarshme seizmike e cila vepron në objekt, kurse 15% të forcave të mbetura jipet të vepron si force koncentrike në pikën e naltë të objektit. Me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendje të kyqur, do të bëhet aktiv edhe edit boxi "Zg=” në të cilin duhet dhënë lartësinë referente e cila e përcakton pikën e naltë të objektit (programi sipas default-it këtë vlerë e përvetson nivelin më të lartë të objektit). Përndryshe, të gjitha masave të cilat gjinden në lëtë koordinatë ose më lartë, programi sipas intenzitetit të tyre do ti shpërndan 15% të forcës së përgjithshme seizmike si forca koncentrike. Drejtimi i veprimit të tërmetit Në listën e cila gjindet në pjesën e poshtme të dialog boxit keni mundësinë që të jepni numër të lirë të drejtimeve të mundshme të veprimit të tërmetit (kjo listë funskionon në mënyrë krejt të njejtë sikurse sikurse edhe listat tjera në program). Përveç drejtimit të tërmetit, i cili definohet ne dhënjen e këndit në kolonën “α (°)” (këndit prej 0o i përgjigjet drejtimi i aksit global X), është e nevojshme në kolonën “T” të ipet edhe perioda e oscilimeve të konstruksionit për atë drejtim, kurse në kolonën “Emërtimi” mundeni drejtimit të dhënë të veprimit të tërmetit ti bashkangjitni edhe emërtim të lirë. Nëse më parë e keni kryer analizën modale, atëher me klikimin e tastit të djathtë të miut, kur ai është në pozitë që të tregon në kolonën “T”, do të hapet edhe lista me perioda të llogaruara të oscilimit të konstruksionit për të gjitha tonet e kërkuara.

343


Klikimi në tastin e djathtë të miut në kuadër të kolonës “T” hap

edhe menynë për zgjedhjen e periudhave të oscilimit. Me klikimin e thjeshtë të miut në kornizën e rreshtit të dëshiruar, ajo vlerë numerike do të shënohet në kolonën “T”. Këtu do të theksojmë si gjë shumë të rëdësishme se periudha e oscilimit të konstruksionit duhet ti përgjigjet tonit në të cilin është dominant oscilimi translator në drejtimin e dhënë, dhe nëse ka shumë tone në të cilët është dominant çvendosja në atë drejtim, atëher prej të gjitha atyre vlerave duhet për periudhë të oscilimeve të zgjedhet më e madhja (ndikimi i tonit të parë për drejtimin dhënë). Në pjesën hyrëse të këtij udhëzimi thamë se metoda e ngarkesës statike ekuivalente mundet të përdoret edhe pa e kryer paraprakisht analizën modale. Për këtë është paraparë mundësia e dhënjes së vlerës së lirë në kolonën “T”. Kjo mënyrë e llogarisë seizmike ka shumë përdorime. I pari dhe themelori është tek konstruksionet shumë të mëdha. Atëher keni mundësinë që së pari të krijoni një model të thjeshtë i cili do të përshkruan në mënyrë të kënaqshme sjelljen e konstruksionit në analizën modale, dhe ashtu të llogaruara periudhat e oscilimeve i futni si shënim hyrës për llogarinë e forcave seizmike ekuivalente në modelin e vërtet. Arësyeja e dytë mundet me qenë në atë se nuk keni nevojë që të kryeni analizën modale por vetëm dëshironi që për vlerë të koeficientit dinamik “Kd” në vend të vlerës reale të përvetsoni vlerën maksimale të lejuar me rregullore (Kd=1.0). Në ato raste për periudhë të oscilimeve të konstruksionit, në të gjitha drejtimet e veprimit të tërmetit, të jepni vlerën e mjaftueshme të vogël, psh “T=0.1”. Gjithsesi se këtë mënyrë nuk ju preferojmë, mirëpo është fakt se edhe kjo mënyrë jep zgjidhje, e cila për shumë objekte mundet me qenë e kënaqshme. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, fillon llogaritja e konstruksionit në të cilin tani përveq të gjitha rasteve të dhëna themelore të ngarkesave, do të ipen edhe aq raste të ngarkesave sa keni dhënë drejtime në të cilat vepron tërmeti. Në rast se më parë nuk është kryer analiza modale, programit do ti mungojnë shënimet të cilat lidhen me peshën e objektit, në bazë të të cilit llogariten forcat seizmike. Në këto raste, me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, nuk do të fillon menjëher llogaria seizmike, por programi do të hap edhe një dialog box, në të cilin tani duhet përcaktuar mënyrën me të cilën do të kryhet llogaria e peshës së objektit.

344


Pamja e dialog boxit për definimin e peshës së objektit

Në listën e cila gjindet në pjesën e lartë të dialog boxit, gjinden aq rende sa ka edhe raste themelore të ngarkesave. Tani është e nevojshme që në kolonën “Koef.” të ipet multiplikatori, me të cilin shumëzohen të gjitha ngarkesat në kuadër të rastit të dhënë të ngarkesës themelore gjatë llogarisë së peshës së objektit. Në këtë mënyrë keni mundësi që ti përshtateni rregulloreve të cilat saktësisht definojnë cilat ngarkesa duhet marrë parasysh gjatë llogarisë së peshës së objektit. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, fillon llogaria seizmike. 6.3.5.3 JUS (Analiza multi modale) Zgjedhja e këtij standardi do të jetë e mundur vetëm nëse paraprakisht është kryer analiza modale. Algoritmi i cili ofrohet në këtë opcion, bazohet në rregulloren mbi normativat teknike të projektimit dhe llogarisë së objekteve inxhinierike në zonat seizmike. Rregullorja ende nuk është aprovuar, mirëpo në program e ofrojmë si opcion për arësye se bazohet në rezultate të plota të analizës modale dhe teorisë së dinamikës së konstruksionit, si dhe është shumë i afërt me standardet tjera të cilat përdoren në botë.

Pamja e dialog boxit për llogarinë seizmike sipas JUS-it (analiza spektrale)

Në pjesën e lartë të dialog boxit, kryhet kategorizimi i trollit, zonës seizmike dhe kategorisë së objektit, në bazë të cilit programi do ti përvetson koeficientat adekuat të cilët shfrytëzohen në formulat për llogarinë e forcave seizmike, kurse në listën e cila gjindet në pjesën e majtë të poshtme keni mundësinë që të jepni numër të lirë të drejtimeve të mundshme të veprimit të tërmetit. Madhësia e forcave seizmike të preojektuara për secilën prej masave të vendosura në konstruksion, llogaritet sipas shprehjes së më poshtme:

345


Sik = Ks x βi x ηik x ψ x Gk Vlera e koeficientave të intenzitetit seizmik (Ks), përcaktohet me formulën:

Ks = Xmax / µp Ku vlera e intenzitetit maximal të trollit (Xmax) përcaktohet në mvarshmëri prej zonës seizmike, kurse faktori i duktilitetit “µp” përcaktohet në mvarshmëri prej llojit të konstruksionit dhe materialeve të përdorura. VII zona seizmike => Xmax = 0.10 VIII zona seizmike => Xmax = 0.20 IX zona seizmike => Xmax = 0.40 Llojit i konstruksionit 1 => µp = 4.00 Llojit i konstruksionit 2 => µp = 4.00 Llojit i konstruksionit 3 => µp = 3.00 Llojit i konstruksionit 4 => µp = 2.50 Llojit i konstruksionit 5 => µp = 2.00 Konstruksionet janë të klasifikuara si vijon: 1. Konstruksionet e larta të çelikut dhe beton armesë, sistemit të ramave, harqeve dhe trajeve 2. Konstruksionet e larta nga beton armeja me mure mbajtëse 3. Konstruksionet prej dheut dhe gurëve 4. Objektet pjesërisht të fundosur; Objektet e ekspozuar nga shtypja e dheut 5. Objektet nëntokësore Në rast se objekti nuk është i locuar në asnjërën nga zonat seizmike të ofruara, keni mundësinë që në edit boxin “Ks=” të jepni vlerë të lirë për koeficientin seizmik. Koeficienti dinamik (βi), llogarohet sipas këtyre shprehjeve: Za 0 < Ti < To =>

za To ≤ Ti ≤ Ts => za Ti > Ts => Parametrat “a”, “To” dhe “Ts” mvaren prej kategorisë së trollit, dhe vlerat përvetsohen sipas kësaj tabele: I kategoria e trollit => a=0.20; To=0.10; Ts=0.35 II kategoria e trollit => a=0.25; To=0.15; Ts=0.55 III kategoria e trollit => a=0.30; To=0.20; Ts=0.85 Koeficienti “λ” mvaret prej konstruksionit dhe ka këto vlera: Lloji i konstruksionit 1 => λ= 0.05 Lloji i konstruksionit 2 => λ= 0.07 Lloji i konstruksionit 3 => λ= 0.10 Lloji i konstruksionit 4 => λ= 0.15 Lloji i konstruksionit 5 => λ= 0.20 Koeficienti (ηik) mvaret prej formës së oscilimeve vetiake të konstruksionit, kështu që për çdo formç vetanake të oscilimit (i=1,2,3,4,...) vlerat e komponentave (ηikj) përcaktohen sipas kësaj shprehje:

346


ku është: Uikj - projeksioni i vektorit të normalizuar (Uik) të tonit “i” të oscilimit “k” në tri akset koordinative X, Y, dhe

Z (j=1,2,3) Cos(αikj) - cosinusi i këndit në mes vektorit të veprimit seizmik dhe projeksionit të veprimit seizmik të vektorit të

normalizuar të tonit “i” në pikën “k” (Uikj), j=1,2,3. Gk - pesha e masës në të cilën llogaritet intenziteti i forcës seizmike. Koeficienti i fundit i cili figuron sipas shprehjes për përcaktimin e forcave seizmike është koeficienti i redukimit (ψ), i cili mvaret prej llojit të konstruksionit dhe ka këto vlera: Lloji i konstruksionit 1 => ψ= 0.60 Lloji i konstruksionit 2 => ψ= 0.65 Lloji i konstruksionit 3 => ψ= 0.70 Lloji i konstruksionit 4 => ψ= 0.75 Lloji i konstruksionit 5 => ψ= 0.80 Drejtimi i veprimit të tërmetit Në pjesën e poshtme të dialog boxit në listën e paraqitur ipet numër i lirë i drejtimeve të veprimit të tërmetit, kurse me dhënjen e vlerave të koeficientave në kolonat: “Kx”, “Ky” dhe “Kz”, përcaktohet drejtimi i veprimit të tërmetit. Kx – koeficienti veprimit në drejtim të aksit global X Ky - koeficienti veprimit në drejtim të aksit global Y Kz - koeficienti veprimit në drejtim të aksit global Z Prandaj, veprimit të tërmetit në drejtim të aksit global X i përgjigjen këto vlera të koeficientave: kx = 1,00; ky = 0,00; kz = 0,00. Në mënyrë të njejtë, tërmetit në drejtim të aksit global Y i përgjigjen këto vlera të koeficientave: kx = 0,00; ky = 1,00; kz = 0,00 Nëse forma e konstruksionit është e atillë sa nuk është meritore dhënja e drejtimeve të veprimit të tërmetit në drejtim të akseve globale, atëher vektorin e veprimit të tij duhet ta shpëndani në komponente në drejtim të akseve globale. Psh, për këndin e veprimit të tërmetit 300, është e nevojshme ti jepni këto vlera: Kx = 1 x Cos 30° = 0.866 Ky = 1 x Sin 30° = 0.500 Kz = 0.00 Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, fillon llogaritja e konstruksionit në të cilin tani përveç të gjitha rasteve themelore të ngarkesave, do të shtohen edhe aq raste të ngarkesave sa keni dhënë drejtime në të cilat vepron tërmeti. 6.3.5.4 Standardet Ruse (SNIP) Llogaria e forcave sipas standardeve Ruse, gjithashtu bazohet në analizën multi modale.

347


Pamja e dialog boxit për llogaritjen seizmike sipas standardeve Ruse (SNIP)

Në pjesën e lartë të dialog boxit, kryhet kategorizimi i trollit, zonës seizmike dhe ipen koeficientat “K1”, “K2” dhe “Kψ”, kurse në listën në pjesën e poshtme të dialog boxit ipet numri i lirë i drejtimeve të veprimit të tërmetit. Kurse në tekstin e mëtutjeshëm do të japim shkurtimisht formulat sipas të cilave llogarohen forcat e projektuara seizmike. Ngarkesa e llogaruar seizmike “Sik” në drejtimin e zgjedhur, e vendosur në pikën “k”, e cila i përgjigjet tonit “i” të vibrimeve vetiake të konstruksionit, përcaktohet sipas formulës:

Sik=K1 x Soik K1 - koeficienti i cili përfshinë dëmtimet e lejuara të konstruksionit Soik - vlera e ngarkesës seizmike për tonin “i” të oscilimeve vetiake të konstruksionit të cilat përcaktohen sipas

supozimit të deformimeve elastike të konstruksionit. Vlerat e koeficientave K1 përcaktohen sipas kësaj tabele: Dëmtimet e lejuara të objekteve K1 Objektet me konstruksion tek të cilat nuk lejohen deformimet jo elastike dhe deformimet. K1=1.00 Objektet me konstruksion tek të cilat nuk lejohen deformimet joelastike dhe deformimet, të cilat pengojnë funksionimin normal, mirëpo sigurojnë jo rrezikun për jetën e njerëzve dhe jo dëmtimin e pajisjes dhe të cilët janë ndërtuar prej: - konstruksioneve beton arme prej sistemeve panele ose monolite - ramave prej çelikut pa diafragme vertikale ose lidhje - ramave të çelikut me diafragma vertikale ose lidhje - ramave beton arme pa diafragma vertikale ose lidhje - ramave beton arme me diafragma vertikale ose lidhje - blloqeve nga argjilla ose prej gurëve

K1=0.22 K1=0.25 K1=0.22 K1=0.35 K1=0.25 K1=0.35

Objektet me konstruksione ku mund të lejohen deformime elastike të theksuara, çarjeve, dëmtime të elementeve sekundare, çvendosja e tyre, ndalimi i përkohshëm i funksioneve të objektit gjatë sigurimit të jorrezikut për njerëz.

K1=0.12

Vlera e ngarkesës seizmike për tonin “i” të oscilimeve vetiake të konstruksionit llogaritet sipas kësaj formule:

Soik = A x βi x ηik x Kψ x Gk Vlera e koeficientit “A” përvetsohet në mvarshmëri prej zonës seizmike: VII zona seizmike => A = 0.10 VIII zona seizmike => A = 0.20 IX zona seizmike => A = 0.40

348


Koeficienti dinamik (βi) i cili i përgjigjet tonit “i” të oscilimeve vetiake të konstruksionit, mvaret prej kategorisë së zgjedhur të trollit dhe llogarohet sipas formulës: Kategori e I-rë dhe e II-të e trollit: Për Ti <=0,1 sec => βi=1+15Ti për 0,1 sec < Ti < 0,4 sec => βi = 2,5 Për Ti >= 0,4 sec => βi = 2,5(0,4/ Ti)0,5

Kategoria e III-të e trollit: Për Ti <= 0,1 sec => βi=1+15Ti për 0,1 sec < Ti < 0,8 sec => βi=2,5 për Ti >= 0,8 sec => βi = 2,5(0,8/ Ti)0,5

Ku “Ti” është periudha e oscilimeve vetiake të konstruksionit për tonin “i” të oscilimeve. Në të gjitha rastet, koeficienti “βi” nuk guxon të jetë nën 0.8 Koeficienti (ηik) mvaret prej formës së oscilimeve vetiake të konstruksionit dhe llogarohet sipas formulës:

ku është: Xi(Xk) dhe Xi(Xj) – çvnedosja e konstruksionit me rastin e oscilimeve vetiake sipas tonit “i” në pikën e vrojtuar “k” dhe në të gjitha pikat “j”, kurse Qj – pasha e masës në pikën “j”. Vlera e koeficientit Kψ përvetsohet sipas kësaj tabele: Karakteristikat e konstruksionit Kψ 1. Objektet e larta me përpjesë të vogël në bazë (kullat, oxhaqet, ashensorët e ndarë, pusetat etj).

Objeket me shtylla në katin përdhesë, me raportin e shtangësisë së përdhesës dhe kateve të larta të barabartë me 0.25 dhe më shumë.

Kψ=1.50

2. Objektet prej ramave, tek të cilët mbushja nëpër kate nuk ndikon në deformabilitetin e objektit. Kψ=1.30 3. Ndërtesat dhe objektet të cilët nuk i takojnë pikës 1 dhe 2, përveç objekteve hidroteknike. Kψ=1.00 Drejtimi i veprimit të tërmetit Në pjesën e poshtme të dialog boxit në listën e paraqitur jipet numër i lirë i drejtimeve të veprimit të tërmetit, kurse me dhënjen e vlerave të koeficientave në kolonat: “Kx”, “Ky” dhe “Kz”, përcaktohet drejtimi i veprimit të tërmetit. Kx – koeficienti i veprimit në drejtimin e aksit global X Ky - koeficienti i veprimit në drejtimin e aksit global Y Kz - koeficienti i veprimit në drejtimin e aksit global Z Sipas kësaj, veprimit të tërmetit në drejtimin e aksit global X, i përgjigjen këto vlera të koeficientave: kx = 1,00; ky = 0,00; kz = 0,00. Në mënyrë të njejtë tërmetit në drejtimin e aksit global Y i përgjigjen këto vlera të koeficientave: kx = 0,00; ky = 1,00; kz = 0,00 Nëse forma e konstruksionit është e atillë sa drejtimi i veprimit të tërmetit nuk është meritorë me asnjërin nga drejtimet e akseve globale, atëher vektorin e veprimit duheni që ta shpërnadani në komponentat në drejtim të akseve globale. Psh nëse për këndë të veprimit të tërmetit ipet këndi 300 është e nevojshme të ipen këto vlera: Kx = 1 x Cos 30° = 0.866 Ky = 1 x Sin 30° = 0.500 Kz = 0.00

349


Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, do të fillon llogaritja e konstruksionit në të cilin tani përveç të gjitha rasteve themelore të ngarkesave do të shtohen edhe aq raste të ngarkesave sa keni dhënë edhe drejtime nëpër të cilat vepron tërmeti. 6.3.5.5 Standardet Zvicerane (SIA) Pasi që ky standard bazohet në metodën e forcave ekuivalente statike, për këtë arësy për të nuk është e domosdoshme që të kryhet analiza modale. Me zgjedhjen e këtij standardi, hapet dialog boxi me pamje si vijon.

Pamja e dialog boxit për llogarinë seizmike sipas standardeve Zvicerane (SIA)

Forca e tërësishme seizmike llogariten sipas kësaj formule:

S = Ck x Sk(T) x G Në pjesën e lartë të dialog boxit, kryhet zgjedhja e kategorisë së trollit, zonës seizmike, kategorisë së objektit dhe llojit të konstruksionit. Programi në bazë të këtyre shënimeve do të përvetson koeficienta adekuat të cilët shfrytëzohen në formulën për llogaritjen e forcës seizmike të tërësishme e cila vepron në objekt. Koeficienti “Ck” llogaritet në bazë të shprehjes “Ck = 0.65 / K”, me çrast vlera e koeficientit “K” mvaret prej kategorisë së objektit dhe llojit të konstruksionit. Lloji i konstruksionit Kategoria e objektit I Kategoria e objektit II Kategoria e objektit III Lloji i konstruksionit 1 K = 2.5 K = 2.0 K = 1.4 Lloji i konstruksionit 2 K = 2.0 K = 1.7 K = 1.3 Lloji i konstruksionit 3 K = 1.7 K = 1.4 K = 1.2 Lloji i konstruksionit 4 K = 1.2 K = 1.1 K = 1.0 Lloji i konstruksionit 5 K = 2.5 K = 1.5 Lloji i konstruksionit 6 K = 2.2 K = 1.4 Lloji i konstruksionit 7 K = 1.0 K = 1.0

350


Kategoria e objektit Karakteristikat Dëmtimet e normuara Treguesit I - nuk ka mbledhi të

medha te njerezve - malli dhe pajisja pa

ndonje vler te madhe - nuk ka rrezik per

rrethinen

- jane te mundshme demtime te medha ne strukturen mbajtese, por pa rrezimin e objektit

- mbajtjes

II - mbledhi te medha te njerezve

- objekti me pajisje dhe mall te shtrenjt

- va`na infrastrukturna funkcija objekta

- veliki stepen ugro`enosti okoline

- demtime mesatare - mbajtjes - ne raste speciale dhe

shfrytzueshmerisë

III - funksion i rendesishem per jetë i infrastruktures

- shkalle e larte e rrezikshmerise se rrethines

- demtime te vogla pa rrezikimin e funksionalitetit te objektit

- mbajtjes - perdorshmeria

Lloji i konstruksionit 1. Ramat e çelikut dhe betonit 2. Muret mbajtëse nga betoni i armiruar, konstruksionet metalike 3. Konstruksionet e drurit 4. Konstruksionet nga muret pa armaturë 5. Urat me traje (mbështetësit, mbajtësit) 6.Urat harkore dhe të paranderura 7. Mbështetësit e palëvizshëm të urave Në bazë të zonës së zgjedhur seizmike dhe kategorisë së trollit, me ligj janë definuar tetë forma të lakores spektrale. Zona seizmike - zona seizmike 1 - zona seizmike 2 - zona seizmike 3a - zona seizmike 3b Kategoria e trollit - trolli i fortë - trolli mesatarisht i fortë

351


Lakoret spektrale sipas standardeve Zvicerane

Vlera e koeficientave Sk(T) i përgjigjet ordinates përgjegjëse të lakores spektrale për periudhën e dhënë të oscilimeve të konstruksionit. Pasi që shpërndarja e forcave seizmike sipas lartësisë së objektit kryhet sipas shprehjes së përafërt:

Si = S x (Gi x Hi) / (∑Gi x Hi) Ku është: Si - forca seizmike horizontale në masën “i” Gi - pasha e masës “i” Hi - lartësia e masës “i” prej pikës së lartë të themelit Për këtë arësye është e domosdoshme që në edit boxin “Zd=“ të jepni kuotën e lartësisë në raport në të cilin llogariten lartësitë e masave të shpërndara (programi sipas defaultit për këtë vlerë e përvetson koordinatën e lartësisë së nivelit më të poshtëm të vendosur të objektit). Të gjitha masat të cilat gjinden nën lartësinë e dhënë gjithsesi se nuk do të hyjnë në llogarinë e forcave seizmike. Drejtimi i veprimit të tërmetit Në listën e cila gjindet në pjesën e poshtme të dialog boxit keni mundësinë që të jepni numër të lirë të veprimit të mundshëm të tërmetit (kjo listë funksionon në mënyrë plotësisht të njejtë sikurse edhe listat tjera në program). Përveç drejtimit të tërmetit, i cili definohet me dhënjen e këndit në kolonën “α (°)” (këndit prej 0° i përgjigjet drejtimi i aksit global X), është e nevojshme që edhe në kolonën “T” të ipet edhe periudha e oscilimit të konstruksionit për atë drejtim, kurse në kolonën “Titulli” mundeni drejtimit të dhënë të veprimit të tërmetit tia bashkangjitni edhe një emërtim të lirë. Nëse më parë e keni kryer edhe analizën modale, atëher me klikimin në tastin e djathtë të miut, kur është ai në pozicion që të tregoi në kolonën “T”, do të hapet edhe lista me periudhat e llogaruara të oscilimeve të konstruksionit për të gjitha tonet e kërkuara.

352


Me klikimin në tastin e djathtë të miut në kuadër të kolonës “T” hapet menyja

për zgjedhjen e periudhave të llogaritura të oscilimeve Me klikimin e thjeshtë të miut në kuadër të rendit të dëshiruar, ajo vlerë numerike do të shënohet në kolonën “T”. Këtu do ta theksojmë si shumë të rendësishme atë se periudha e oscilimeve të konstruksionit duhet ti përgjigjet tonit në të cilin është dominant oscilimi translator në drejtimin e dhënë, dhe nëse ka shumë tone në të cilët është dominant çvendosja në atë drejtim, atëher prej krejt atyre vlerave duhet që për periudhë të oscilimeve të zgjedhet më e madhja (ndikimi i tonit të parë për drejtimin e dhënë). Në pjesën hyrëse të këtij udhëzimi, kemi thenë se metoda e ngarkesës ekuivalente statike mundet të përdoret edhe pa kryerjen paraprake të analizës modale. Për këtë arësye është paraparë mundësia e dhënjes së vlerës plotësisht të lirë në kolonën “T”. Kjo mënyrë e llogarisë seizmike ka shumë përdorime. I pari dhe themelori është tek konstruksionet shumë të mëdha. Atëher keni mundësi që së pari të krijoni një model të thjeshtë i cili në mënyrë të mjaftueshme do të përshkruan sjelljen e konstruksionit në analizën modale, dhe që ashtu të llogaritura periudhat e oscilimeve, ti jepni si shënim hyrës për llogaritjen e forcave ekuivalente seizmike në modelin e vërtetë. Gjithsesi se kjo mënyrë nuk është e preferueshme, mirëpo është fakt se edhe ky veprim jep rezultate, të cilat për shumë objekte munden me qenë të kënaqshme. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, do të fillon llogaritja e konstruksionit në të cilin tani përveç të gjitha ngarkesave themelore do të shtohen edhe aq raste të ngarkesave sa keni dhënë edhe drejtime në të cilat vepron tërmeti. Në rast se nuk është bërë analiza modale, programit do ti mungojnë shënimet mbi peshën e objektit, në bazë të të cilave llogariten forcat seizmike. Në ato raste me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, nuk do të fillon menjëher llogaria seizmike, por programi do të hap edhe një dialog box, në të cilin tani është e nevojshme të caktohet mënyra me të cilën do të kryhet llogaria e peshës së objektit.

353


Pamja e dialog boxit për definimin e peshës së objektit

Në listën e cila gjindet në pjesën e lartë të dialog boxit, gjinden aq rende sa ka edhe raste të ngarkesave themelore. Tani është e nevojshme që në kolonën “Koef.” Të jepni multiplikatorin me të cilin do të shumëzohen të gjitha ngarkesat në kuadër të rastit të dhënë ngarkesës themelore gjatë llogarisë së peshës së objektit. Në këtë mënyrë keni mundësi që ti përshtateni ligjit i cili saktë definon se cilat ngarkesa duhet marrë parasysh gjatë llogarisë së peshës së objektit. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, fillon llogaria seizmike. 6.3.5.6 Lakorja e lirë spektrale Përveç të gjitha mundësive të përshkruara për llogaritjen seizmike sipas standardeve të caktuara, programi e lejon edhe opcionin e krijimit të lakoreve spektrale. Përmes këtij opcioni keni mundësinë që vet ta definoni lakoren spektrale dhe ashtu ta kryeni llogarinë seizmike sipas standardit të dëshiruar. Kjo formë e llogarisë seizmike bazohet në analizën modale.

Pamja e dialog boxit për llogarinë seizmike, i krijuar përmes lakores spektrale të lirë

Në pjesën e poshtme të dialog boxit në listën e paraqitur ipet numër i lirë i drejtimeve të veprimit të termetit, kurse me dhënjen e koeficientave në kolonat: “Kx”, “Ky” i “Kz”, përcaktohet drejtimi i veprimit të tërmetit. Kx – koeficienti i veprimit në drejtim të aksit global X Ky - koeficienti i veprimit në drejtim të aksit global Y Kz - koeficienti i veprimit në drejtim të aksit global Z Sipas kësaj, veprimit të tërmetit në drejtim të aksit global X, i korespondojnë këto vlera të koeficientave: kx = 1,00; ky = 0,00; kz = 0,00. Në mënyrë të njejtë, tërmetit në drejtim të aksit global Y i përgjigjen këto vlera të koeficientave: kx = 0,00; ky = 1,00; kz = 0,00

354


Nëse forma e konstruksionit është e tillë as nuk është meritore dhënja e drejtimit të veprimit të tërmetit në drejtim të akseve globale, atëher vektorin e veprimit të vet duhet ta shpërndani në komponentet e akseve globale. Psh, për këndin e veprimit të tërmetit prej 30°, duhet dhënë këto vlera: Kx = 1 x Cos 30° = 0.866 Ky = 1 x Sin 30° = 0.500 Kz = 0.00 Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Biblioteka ” hyhet në procedurën e definimit të lakores së re ose të zgjedhjes së ndonjërës prej lakoreve të formuara më parë.

Pamja e dialog boxit për definimin e lakores së lirë spektrale

Në pjesën e majtë të këtij dialog boxi, gjindet lista me të gjitha lakoret e krijuara deri atëher, kurse nga ana e djathtë e saj interpretimi grafik i lakores momentalisht aktive në listë. Secila prej lakoreve spektrale është e përcaktuar me emrin e vet dhe një varg koordinata për intervalin e zgjedhur të oscilimeve. Përmes fushave komanduese “ Shto ” dhe “ Fshiej ”, të cilat gjinden nën këtë listë, mundeni të rregulloni bazën tuaj të lakoreve spektrale. Roli i check boxave “Me kopjim” është plotësisht i njejt sikurse në komandat tjera në program, respektivisht me vendosjen e këtij check boxi në gjendje të kyqur keni mundësinë të punoni kopjen e lakores spektrale e cila ka qenë aktive mu para aktivizimit të fushës komanduese “Shto”. Në këndin e djathtë të poshtëm të dialog boxit, gjindet listas në të cilën definohet pamja e lakores. Pamja e saj definohet me dhënjen e vlerave të koordinatave (shënimi në kolonën “m/s2”) për numin lirshëm të zgjedhur në absisë, e cila paraqet periudhën e oscilimeve të konstruksionit (shënimi në kolonën “T (s)”. Përmes fushave komanduese “ Shto ” dhe “ Fshiej ” shtoni, respektivisht hekni një mori të shënimeve të cilat definojnë formën e lakores spektrale. Pasi që lidhja në mes të pikave të afërta lineare, në pjesët harkore të spektrit duhet të definoni koordinata në shumë mespika, derisa në pjesët e drejta është e mjaftueshme vetëm të definohen koordinatat në fillim dhe në fund. Me zgjedhjen e fushës komanduese “ OK ” programi këthehet në dialog boxin themelor dhe do ti merr të gjitha shënimet e definuara për lakoren spektrale prej bazës.

355


Pjesa e dialog boxit e rezervuar për titullin e lakores së zgjedhur spektrale

Në edit boxin “K=”, është e nevojshme të jipet vlera e koeficientit me të cilin linearisht do të shumëzohen vlerat e koordinatave në lakoren e definuar spektrale. Dmth vlera e këtij koeficienti paraqet prodhimin e të gjithë koeficientave të cilët janë të përcaktuar me standardin e dhënë varësisht prej zonës seizmike, kategorisë së objektit, etj. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, fillon llogaria e konstruksionit në të cilin tani përveç krejt rasteve të dhëna të ngarkesave themelore, do të jipen edhe aq raste të ngarkesave sa keni dhënë edhe drejtime në të cilat vepron tërmeti.

356


7. PËRPUNIMI I REZULTATEVE TË LLOGARITJES

7.1 Qëllimi dhe përshkrimi i punës së modulit Moduli për përpunimin e rezultateve mundëson analizën gjithëpërfshirëse të rezultateve të llogaritjes dhe pregatitë raportet grafike dhe tekstuale për formimin e dokumentacionit teknik cilësor. Rezultatet e llogaritjes mund të fitohen për të gjitha elementet konstruktive dhe prezentohen me anë të izovijave, diagrameve të forcave prerëse, etj. Në bazë të ndikimeve të parallogaritura dhe standardit të zgjedhur , me program është paraparë edhe dimensionimi i konstruksioneve të betonit, çelikut dhe drurit. Rezultatet e llogaritjes tregohen në dritaren “2D dukja”. Meqenëse në kuadër të dritares “2D dukja”, për pamjen aktuale mund të vendoset cilado pjesë të zgjedhura të konstruksionit (ramat, nivelet, pamjet ndihmese), atëherë rezultatet e treguara do të jenë më se të qarta. Me ndihmën e urdhërit “Rezultatet”, i cili është shtuar në kudër të mënysë rënëse të dritares “3D dukja”, rezultatet mund të fitohen edhe në dritaren “3D dukja”. Ky urdhër vepron si ndërprerës, gjegjësisht mund të vendoset edhe në gjendjen e çkyqur edhe në atë të kyqur. Kur ky urdhër është vendosur në gjendjen e kyqur, (para titullit të tij është vendosur simboli “√”), atëherë rezultatet , për llojin e zgjedhur të ndikimit, do të jenë prezentuara në tërë modelin.

Me ndihmën e urdhërit “Rezultatet”, nga programi është kërkuar

prezentimi i rezultateve edhe në dritaren “3D dukja” Do të theksojmë se në dritaren “3D dukja” nuk shenohen vlerat numerike të ndikimeve, por vetem se vizatohet forma e diagramit, gjegjësisht pozita e izovijave. Rezultatet e prezentuara në dritaren “3D dukja” mund të jenë dukshëm më të qarta me aktivizimin e urdhërit “Vetëm 2D dukja aktuale” i cili gjindet në kuadër të menysë rënëse “3D dukja” (Shih kapitullin “2.13.7”).

357


Vendosja e ndërprerësit “Vetëm 2D dukja aktuale” në gjendjen e kyqur ,

ka sjellur deri te prezentimi i rezultateve në dritaren “3D dukja” vetem për nivelin aktual të themelit

Meqenëse rezultatet për një ndikim të zgjedhur prezentohen vetem në elementet e konstruksionit të cilat për momentin jane të dukëshme, atëherë me ndihmën e urdhërit “Fshehja” keni mundësinë të gruponi pjesët e veçanta të modelit në terësi (shih kapitullin “2.8”). Në këtë mënyrë mund të dalloni lehtë vlerat ekstreme dhe të prezentoni më qartë rezultatet në pjesët e ngjajshme të konstruksionit: në shtylla, trarët e meskatit, muret, soletat e meskatit, etj.

Për grupin “Shtyllat” i cili aktualisht shihet,

rezultatet e llogaritjes bëhen edhe më të qarta Heqja e dukëshmërisë sipas tipeve të entiteteve, arrihet njësoj si në modulin për futjen e të dhënave, ose me ndihmën e urdhërit “Dukëshmëria”, ose më në fund me klikun e djathtë të miut në ikonën gjegjëse (shif kapitullin “2.10.1”).

358


Kliku i djathtë i miut mbi njerën nga 5 ikonat e para ,

sjellë deri te heqja e dukëshmërisë së elementit relevant të konstruksionit Gati të gjithë urdhërat e përshkruar në kapitullin “2.Interfejzi grafik”, gjenden edhe në këtë modul të programit. Përjashtim bëjnë vetem urdhërat me ndihmën e të cilëve ndërrohet gjeometria e konstruksionit dhe ngarkesa e dhënë. Për këtë arsye, nga menyja “Niveli” janë hequr të gjithë urdhërat përveq urdhërit “Edit” (shih kapitullin “2.11”). Ky urdhër funksionon në mënyrë plotësisht të njejtë, ashtu që në modulin për përpunimin e rezultateve eshte e ndaluar fshirja dhe zhvendosja e niveleve të cilat në vete përmbajnë elemente konstruktive. Në rast se provoni një veprim të këtillë programi do të shfaqë vërejtjet gjegjëse.

Edhe nga menyja “Dispozita”, jane hequr të gjithë urdhërat të cilët ndikojnë në gjeometrinë e konstruksionit: “Fshirja”, “Kopjimi”, “Pasqyra”, “Zhvendosja”, “Rrotullimi”dhe “Array” (shih kapitullin “2.11”). Urdhërat për punë me simbolet e rameve jane lënë, ashtuqë edhe në modulin për përpunimin e rezultateve keni mundësinë të fshini dhe të vendosni simbole të reja. Të gjithë urdhërat nga menytë rënëse të dritares “2D dukja” dhe dritares “3D dukja”, gjenden edhe në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, dhe do të mund t’i aktivizoni në mënyrë plotësisht të njejtë si edhe në modulin për futjen e të dhënave. Urdhërat për manipulim me elementet e vizatimit, janë prezentë në mënynë “Korigjimi” (shih kapitullin “2.9). Mirëpo, në procedurën e seleksionimit nuk do të munden të selektohen elementet e konstruksionit dhe ngarkesat, duke pasur parasyshë se kjo do të qonte deri te humbja e rezultateve ekzistuese të llogaritjes. Ky grup i urdhërave është i paraparë për manipulimin me entitetet të cilat krijohen në modulin për përpunimin e rezultateve (zonat e armatures së vendosur në pllaka (soleta), vijat e dhena të prerjes për vizatimin e diagramit të forcave ndërprerëse, etj.) Meqenëse urdhërat nga mënyja rënëse “Niveli ndihmës” nuk ndikojnë në gjeometrinë e modelit, atëherë ato janë prezente edhe në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes (shih kapitullin “3.4”). Duke pasur parasyshe se dokumentacioni i projektit bëhet vetëm në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, atëherë në këtë modul janë prezent edhe urdhërat për përpunimin e rezultateve të analizës së kryer modulare. Në kuadër të menysë rënëse “Ndikimet”, gjindet mënyja komplete “Analiza modulare” e cila eshte prezente edhe në modulin për

359


formimin e rrjetit të elemtëve të fundëm (shih kapitullin “5”). Me vënjën në lëvizje të këtyre urdhërave, në kuadër të modulit për përpunimin e rezultatevetë llogaritjes, keni mundësinë që projektit ti’a bashkangjitni edhe rezultatet e analizës modulare. Kjo vlenë edhe për urdhërin “Humbja e forcës së paranderjes”, i cili eshte marrë nga moduli për futjen e të dhënave(shih kapitullin “3.2.11.2”). Me aktivizimin e tij në kuadër të modulit për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, projektit mund t’i bashkangjitni diagramin e humbjeve të forcës së paranderjes si dhe formën e trasesë së selektuar të litarëve (kabllave). Në fund, do të theksojmë edhe atë se urdhëri për ndryshimin e fazes aktuale të ndertimit nuk gjindet në mëny, por se mund të aktivizohet vetem nëpërmjet ikonës gjegjëse (shih kapitullin “3.1.11.2”).

Ikona për ndryshimin e fazës aktuale të ndertimit

7.2 Zgjedhja e rastit aktual të ngarkesës Pas perfundimit të llogaritjes, programi automatikisht kalon në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes dhe si aktiv vendosë rastin e ngarkesës i cili ishte aktual në modulin për futjen e të dhënave. Në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, mund të hyhet edhe kur kemi të bëjmë me modelin i cili nuk është llogaritur. Është e qartë se në këtë rast nuk mund të analizohen rezultatet e llogaritjes të cilët nuk ekzistojnë, por vetem se munden eventualisht të përgatiten të dhënat hyrëse për shtypje. Me zgjedhjen e urdhërit “Rastet e ngarkesës” i cili gjendet në kuadër të mënysë rënëse “Ndikimet”, hapet dialog box-i me këtë pamje.

360


Pamja e dialog box-it për vendosjen e rastit aktual të ngarkesës

Në listë janë prezentuar të gjitha rastet e dhëna themelore të ngarkesës. Shigjeta e zezë nga ana e majtë e list box-it tregon se cili rast i ngarkesës ishte aktual menjeherë para aktivizimit të këtij urdhëri. Ndrërrimi i rastit aktual të ngarkesës kryhet me klikim të thjeshtë të miut në emrin e tij, me ç’rast ai rresht bëhet i theksuar me ngjyrë të veçant. Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, dialog box do të mbyllet, kurse programi do të jetë i gatshëm të prezentojë rezultatet e llogaritjes për rastin e ri të vendosur aktual të ngarkesës.

Zgjedhja e rastit aktual të ngarkesës, mund të bëhet edhe nga lista e mbyllur,

e cila ndodhet në hapësirën e paraparë për ikona 7.2.1 Krijimi i kombinimeve Përveq zgjedhjes së rastit aktual të ngarkesës, në kuadër të urdhërit “Rastet e ngarkesës”, është mundësuar edhe krijimi i kombinimeve për çfarëdo veprimi të njëkohëshëm të tyre. Me zgjedhjen e fushës komanduese “Kombinimet”, hapet dialog box-i me këtë pamje.

361


Pamja e dialog box-it për krijimin e kombinimeve

Mënyra e punës me këtë dialog box është plotësisht e njejtë si edhe me urdhërin “Kombinimet e ngarkesave” në modulin për futjen e të dhënave, kështu që çdo gjë e thënë në kapitullin “3.2.2”, vlenë edhe këtu. Do të theksojmë se krijimi i kombinimeve në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, nuk do të jetë i mundur vetëm në rast se llogaritja është kryer sipas teorisë së rendit të II-të, dhe në rast se të gjitha rastet e vendosura të ngarkesave kanë të bëjnë me konstruimin e vijës së ndikimeve. 7.2.2 Anvelopat e ndikimeve Përveq prezentimit të rezultateve për rastin aktual të ngarkesës, gjegjësisht krijimit të kombinimeve, nga programi mund të kërkohet edhe prezentimi i anvelopave të ndikimeve ekstreme. Në këtë rast duhet check box-i “Anvelopat” të vendoset në gjendjen e kyqur, e pastaj me klikun e miut në kolonën “A” në list box, të shenohen të gjitha rastet themelore të ngarkesave dhe kombinimeve të cilat do të merren parasyshë gjatë llogaritjes së anvelopave të rasteve ekstreme. Me klikim të njëpasnjëshem të miut mbi fushat në kolonën “A”, shfaqet dhe hiqet simboli “√”. Ekzistimi i simbolit “√” tregon se ai rast i ngarkesës, gjegjësisht kombinimit, do të hyjë në llogaritjen e anvelopave.

Simbolet e vendosura, në kuadër të kolonës “A”, tregojnë qartë se prej

cilave raste të ngarkesave dhe kombinimeve është kërkuar anvelopa e ndikimit Me zgjedhjen e fushës komanduese “OK” , dialog box-i do të mbyllet, kurse në listen e mbyllur për zgjedhjen e rasteve të ngarkesave, në vend të emrit të ngarkesës aktuale do të shfaqet teksti “Anv:” dhe në vazhdim të tij numrat rendorë të të gjitha rasteve të ngarkesave të cilët janë selektuar për llogaritjen e anvelopave të ndikimeve ekstreme.

362


Në bazë të përmbajtjes së listës së mbyllur, shihet qartë se për rastin

aktual është vendosur anvelopa e ndikimeve ekstreme Të gjitha rezultatet të cilat nga ky moment do të prezentohen në kuadër të urdhërave të veçantë, në këtë rast do të paraqesin anvelopat e rasteve ekstreme. Me hyrjen e sërishme në dialog box-in e këtij urdhëri, dhe me vendosjen e check box-it “Anvelopat” në gjendje të çkyqur, mundeni, në vend të prezentimit të anvelopave, sërish të kërkoni prezentimin e rezultateve për cilindo nga rastet themelore të ngarkesave ose për cilindo kombinim të krijuar.

7.3 Zgjedhja e metodës statistikore për prezentimine rezultateve të llogaritjes seizmike

7.4 Prezentimi i modelit të deformuar Urdhëri “Prezentimi i modelit të deformuar”, i cili gjindet në kuadër të mënysë rënëse “Ndikimet”, punon si ndërprerës, gjegjësisht mund të jetë vendosur ose në gjendjen e kyqur ose në gjendjen e çkyqur. Kur urdhëri të jetë vendosur në gjendjen e kyqur (para emrit të tij është vendosur simboli “√”), atëherë pranë elementeve të konstruksionit dhe ngarkesave që janë momentalisht të dukëshme , në dritaren ”3D dukja”, prezentohet edhe pamja hapsinore e rrjetit të deformuar të elementeve të fundëm për rastin e vendosur aktual të ngarkesës.

363


Modeli i deformuar për prezentim vetëm në dritaren “3D dukja”

Në rast se dëshironi t’a shikoni formën e deformuar vetëm të një pjese të caktuar të modelit, atëherë është e nevojshme që sëpari përmbajtjen e asaj pjese të konstruksionit ta vendosni për prezentim aktual në kuadër të dritares “2D dukja”. Pas kësaj, me vendosjen e urdhërit “Vetëm prezentimi aktual 2D”, në gjendjen e kyqur, në dritaren “3D dukja” do të prezentohet forma e deformuar e vetëm pjesës së zgjedhur të modelit (shih kapitullin “2.13.7”).

Me ndihmën e urdhërit “Vetëm prezentimi aktual 2D”, nga programi është

kërkuar prezentimi vetëm i formës së deformuar të themelit Nëse dëshironi që në dritaren “3D dukja” të jetë prezentuar vetëm rrjeti i deformuar i elementeve të fundëm, atëherë me ndihmën e fushës komanduese “Çdo gjë e padukëshme”, në kuadër të urdhërit “Dukëshmëeria”, mundeni të hiqni dukëshmërinë e të gjitha elementeve të vizatimit.

364


Me heqjen e dukëshmërisë së të gjithë elementeve në vizatim,

fitohet pamja vetëm e rrjetit të deformuar të elementeve të fundëm Në fund do të theksojmë edhe se pamja e rrjetit të deformuar të elementeve të fundëm nuk mund të fitohet nëse në vend të rastit aktual të ngarkesës, nga programi është kërkuar pamja e anvelopave të rasteve ekstreme. E njejta vlenë edhe nëse në kuadër të rastit aktual të ngarkesës është dhënë ngarkesa lëvizëse, duke pasur parasyshe se në këtë rast rezultatet prezentohen nëpërmjet anvelopave të ndikimeve ekstreme për pozita të ndryshme të ngarkesës lëvizëse.

7.5 Shuma e reaksioneve Për kontrollin e saktësisë së intenzitetit të ngarkesës së dhënë, është paraparë urdhëri “Shuma e reaksioneve”, i cili gjendet në kuadër të mënysë rënëse “Ndikimet”. Me zgjedhjen e tij, hapet dialog box-i me këtë pamje.

Në pjesën e majtë të dialog box-it, prezentohet shuma e ngarkesës së dhënë në drejtim të boshteve globale të koordinatave, ndërsa në pjesën e djathtë shumat gjegjëse të ngarkesës reaktive për rastin e vendosur aktual të ngarkesës. Gjithësesi, në rastin e kryerjes së drejtë të llogaritjes, ngarkesa aktive dhe reaktive duhet të qëndrojnë në barazpeshim. Urdhëri për të fituar shumën e reaksioneve, do të jetë joaktiv në këto raste: - në rast se në vend të rastit aktual të ngarkesës, nga programi është kërkuar pamja e anvelopave të ndikimeve

ekstreme, - në rast se në kuadër të rastit aktual të ngarkesës është dhënë ngarkesa lëvizëse, duke pasur parasyshë se në këtë rast

rezultatet prezentohen nëpërmjet anvelopave të ndikimeve ekstreme për pozita të ndryshme të ngarkesës lëvizëse, - në rast se rasti aktual i ngarkesës paraqet ngarkesë seizmike cila është llogaritur me metodën e analizës

multimodulare. Prezentimi i shumës së reaksioneve në këto raste nuk ka kurrëfarë kuptimi, duke pasur parasyshë që

365


të gjitha reaksionet e mbështetësve janë fituar me ndonjëren nga metodat statistike, kështu që gjithmonë kanë vlera pozitive.

7.6 Ndikimet në pllakë – mur

Me zgjedhjen e urdhërit “Pllaka”, i cili gjendet në kuadër të mënysë rënëse “Ndikimet”, hapet dialog box-i për definimin e parametrave të cilët do të përcaktojnë llojin dhe mënyrën e prezentimit të ndikimeve në pllaka dhe mure.

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e ndikimeve në pllaka dhe në mure

Në pjesën e majtë të këtij dialog box-i gjindet fusha në të cilën bëhet zgjedhja e ndikimit i cili do të prezentohet në ekran. Meqenëse me ndihmën e programit “Tower 5”, përveq modeleve në rrafsh, mund të zgjidhen edhe modelet hapsinore, atëherë është e mundur të kërkohet pamja e cilitdo prej ndikimeve të cilat paraqiten me rastin e sforcimit kompleks të pllakës. Në figurën tjetër janë prezentuar të gjitha forcat ndërprerëse të cilat mund të paraqiten në njërin element të fundëm pllakëzor.

Në figurën e majtë janë prezentuar forcat ndërprerëse të cilat i përgjigjen lakimit të pllakës (sforcimi normal në rrafshin e pllkës), ndërsa në figurën e djathtë forcat të cilat i përgjigjen sforcimit membranor (sforcimit në pllakën e rrafshtë). Nga figura shifet qartë edhe konventa mbi kahet pozitive të forcave prerëse. Lloji i ndikimit Zgjedhja e ndikimit bëhet me vendosjen e ndërprerësit gjegjës në gjendjen e kyqur. Në disponim janë:

366


♦ Mx – momenti i përkuljes në drejtim të aksit lokal X ♦ My – momenti i përkuljes në drejtim të aksit lokal Y ♦ Mxy – momenti i përdredhjes ♦ Nx - forca normale në drejtim të aksit lokal X ♦ Ny - forca normale në drejtim të aksit lokal Y ♦ Nxy – forca prerëse në rrafshin e soletës ♦ Tz,x – forca transverzale në drejtim të aksit lokal Z ( vepron në rrafshin i cili është i definuar me pozitën e aksit

lokal Zdhe X) ♦ Tz,y – forca transverzale në drejtim të aksit lokal Z ( vepron në rrafshin i cili është i definuar me pozitën e aksit

lokal Zdhe Y) Akset lokale X dhe Y të secilës nga pllakat shtrihen në vetë rrafshin e pllakës, përderisa aksi lokal Z në drejtimin e normales në rrafshin e pllakës. Meqenëse pllaka mund të ketë pozitë plotësisht arbitrare në hapësirë, atëherë për lehtësim të dallimit të sistemit lokal të koordinatave të pllakave, është futur konventa që ky sistem plotësisht t’i përgjigjet sistemit lokal të koordinatave për vizatim në dritaren “2D dukja”. Prandaj, në rast se në dritaren “2D dukja” është prezentuar niveli aktual atëherë sistemi lokal i koordinatave i pllakave të cilat i takojnë nivelit të dhënë në terësi do t’i përgjigjet sistemit lokal të koordinatave për zgjedhjen e pikave në dritaren “2D dukja”, kur në të është prezentuar përmbajtja e nivelit aktual. Është plotësisht e njejtë analogjia edhe kur në dritaren “2D dukja” të jetë prezentuar rami aktual, gjegjësisht pamja e pjerrët e definuar në mënyrë arbitrare. Në të gjitha këto raste aksi lokal Z është i drejtuar në drejtim të syrit të vrojtuesit, gjegjësisht tehu i epërm i pllakës është më afër syrit të vrojtuesit. Në rast të trupave simetrik rrotullues, për të cilët gjenerohet rrjeri radial i elemetëve të fundëm (sfera, koni, spiralja), aksi lokal X është drejtuar në drejtimin tangjencial, përderisa aksi lokal Y është drejtuar në drejtimin radial.

Sistemi lokal i pllakës për rrjetin e elementëve të fundëm të gjeneruar radialisht

Përveq forcave ndërprerëse, me rezultatet e llogaritjes janë paraparë edhe sforcimet kryesore, dhe ato tregohen veqmas për anën e epërme dhe të poshtëme të pllakës (tehu i epërm i pllakës është drejtuar kah drejtimi pozitiv i aksit lokal Z të pllakës). ♦ σ1,g – sforcimi për drejtimin e aksit kryesor 1, në tehun e epërm të pllakës ♦ σ2,g – sforcimi për drejtimin e aksit kryesor 2, në tehun e epërm të pllakës ♦ τ,g – sforcimi i rrëshqitjes (prerjes) në tehun e epërm të pllakës nga Nxy dhe Mxy ♦ σu,g – sforcimi parallel në tehun e epërm të pllakës ♦ σ1,d – sforcimi për drejtimin e aksit kryesor 1, në tehun e poshtëm të pllakës ♦ σ2,g – sforcimi për drejtimin e aksit kryesor 2, në tehun e poshtëm të pllakës ♦ τ,d – sforcimi i rrëshqitjes (prerjes) në tehun e poshtëm të pllakës ♦ σu,d – sforcimi paralel në tehun e poshtëm të pllakës ♦ α,g – drejtimi i veprimit të sforcimeve kryesore në tehun e epërm të pllakës ♦ α,d – drejtimi i veprimit të sforcimeve kryesore në tehun e poshtëm të pllakës Meqenëse sforcimet kryesore llogariten vetëm në tehun e epërm dhe të poshtëm të pllakës, ndërsa vlerat e sforcimeve të rrëshqitjes nga forcat transversale janë në ato pika të barabarta me zero, atëherë fotografia e sforcimeve për nderje komplekse në terësi i përgjigjet gjendjes së barabartë të sforcimeve.

367


Sforcimi kryesor σ1 paraqet vlerën maksimale ndërsa σ2 vlerën minimale të sforcimeve në pikën e vrojtuar, edhe këto vlera për gjendjen e barabartë të sforcimeve llogariten me këto shprehje:

Vlerat e sforcimeve të komponenteve, të cilat marrin pjesë në formulat e prezentuara më parë, llogariten me shprehjet të cilat gjithashtu i përgjigjen gjendjes së barabartë të sforcimeve:

Në shprehjet për llogaritjen e sforcimeve kryesore, gjithësesi duhet futur sforcimet gjegjëse të komponenteve, në varësi prej asaj se sforcimet kryesore a llogariten në anën e epërme apo atë të poshtëme të pllakës. Rrethi i Mohr-it ofron një fotografi të qartë mbi renditjen e sforcimeve në një pike çfarëdo të modelit.

Këndi të cilin e formon drejtimi i sforcimit σ1 me drejtimin e aksit global X është përcaktuar me këto shprehje:

368


Rrafshet në të cilat paraqiten sforcimet kryesore shtrihen normal njëra mbi tjetrën.Vlera e sforcimit parallel llogaritet me formulen e Miss-it (hipoteza e energjisë maksimale të distorzionit):

Sa i përket deformimeve, programi në rastin e nderjes komplekse prezenton rezultatet për të tri spostimet dhe të tri rrotullimet në drejtim të akseve lokale edhe të akseve globale të koordinatave. ♦ Yp – spostimi ne drejtim të aksit global Y ♦ Zp – spostimi ne drejtim të aksit global Z ♦ Xr – rrotullimi rreth aksit global X ♦ Xp – spostimi ne drejtim të aksit global X ♦ Yr – rrotullimi rreth aksit global Y ♦ Zr – rrotullimi rreth aksit global Z ♦ u1 - spostimi ne drejtim të aksit lokal X ♦ u2 - spostimi ne drejtim të aksit lokal Y ♦ u3 - spostimi ne drejtim të aksit lokal Z ♦ r1 – rrotullimi rreth aksit lokal X ♦ r2 – rrotullimi rreth aksit lokal Y ♦ r3 – rrotullimi rreth aksit lokal Z Spostimet dhe rrotullimet kanë vlera pozitive nëse vektorët e tyre veprojnë në drejtim të akseve globale dhe lokale pozitive. Lloji i izovijave Meqenëse izovijat janë mënyra më e përshtatshme për prezentimin e ndikimeve në elementet sipërfaqsore, atëherë në pjesën e epërme të djathtë të dialog box-it gjendet zona katërkëndore në të cilën zgjidhen llojet e izovijave me të cilat do të interpretohen ndikimet e zgjedhura. Zgjedhja e tipit të izovijave bëhet me vendosjen e ndërprerësit gjegjës në gjendjen e kyqur. Me program janë paraparë tri tipe të izovijave: ♦ Izovijat “Empty” (të zbrazëta) jane vijat të cilat lidhin pikat në pllakë me të njëjtin intenzitet (potencial). Përgjatë

secilës nga vijat e vendosura në vizatim, shënohet edhe intenziteti i saj. Vija zero shenohet me ngjyrë të posaçme, ashtu që të dallohet qartë nga të tjerat.

Izovijat “Empty” (të zbazëta)

369


♦ Izovijat “Full” (të plota) grafikisht interpretohen ashtu që zona ndërmjet dy izovijave fqinje mbushet me të njëjten

ngjyrë, e cila përcakton intervalin e ndikimit ndërmjet vlerave të atyre dy izovijave. Në kete mënyrë e tërë sipërfaqja e pllakës, gjegjësisht murit, mbushet me sipërfaqe të ngjyrosura, me ç’rast secilës ngjyrë i përgjigjet një interval i caktuar i ndikimit.

Izovijat “Full” (të plota)

Në këndim e djathtë të epërm të dritares “2D dukja” gjithmonë vendoset edhe tabelëza e cila për secilën nga ngjyrat e vendosura të izovijave tregon madhësinë e vlerave. ♦ Izovijat “Smooth” (të lëmuara) , për ndryshim nga izovijat e plota, nuk e tërheqin kufirin qartë, porse ngjyra

shkallë-shkallë shëndërrohet, duke përcjellur madhësinë e ndikimit. Në këtë mënyrë fitohet fotografia “plastike” mbi ndikimet.

Izovijat “Smooth” (të lëmuara)

370


Domëthënja e tabelëzës në këndin e djathtë të epërm të dritares “2D dukja” është e njëjtë si te prezentimi i izovijave të plota. Anvelopat Zgjedhja e ndërprerësve në pjesën “Anvelopat” të dialog box-it, do të jetë e mundur vetem nëse me ndihmën e urdhërit “Rastet e ngarkesave”, ne vend të rezultatit për rastin aktual të ngarkesës, gjegjësisht për kombinimin e krijuar, është kërkuar pamja e anvelopave të ndikimeve ekstreme. E njëjta gjë vlenë edhe për rastet e ngarkesave në kuadër të të cilave është dhënë ngarkesa lëvizëse. Meqenëse në vizatim me ndihmën e izovijave nuk mundet njëkohësisht të prezentohen anvelopat edhe për ndikimet maksimale pozitive edhe për ndikimet maksimale negative, atëherë me zgjedhjen e njërit prej ndërprerësve : “Max” dhe “Min”, definohet se për cilat vlera do të jenë vizatuar izovijat.

Në pjesët e pllakës, në të cilat vlera ekstreme e ndikimit të

zgjedhur është me shenjë të kundërt, izovijat nuk vendosjen. Numri i ndarjeve të izovijave Në edit box-in “Numri i ndarjeve”, i cili gjindet në pjesën e djathtë të poshtëm të këtij dialog box-i, mund të jepet numri në sa segmente të barabarta do të ndërpritet intervali nga vlera maksimale deri te vlera minimale e ndikimit të zgjedhur. Ky numër i ndarjeve praktikisht përcakton dendësinë e izovijave, dhe mund të jepet nga 2 (më të rrallat) deri në 20 (më të dendurat). Vlera e nënkuptuar e cila ofrohet është 7 ndarje. Do të theksojmë se në rast se ndikimi i zgjedhur ka vlerën zero, atëherë kjo patjetër do të hyjë si njëri nga kufijt. Intervalet tjerë vendosjen në distanca të barabarta. Përveq këtij edit box-i, në ndarjen e izovijave ndikon edhe gjendja e ndërprerësve “Tërë modeli” . Në të vërtetë, me ndihmën e tij përcaktohet kufiri i epërm dhe i poshtëm i tërë fushës së vlerave të mundëshme të ndikimit të zgjedhur. Nëse ky ndërprerës është vendosur në gjendjen e çkyqur, atëherë intervali i ndikimit të zgjedhur do të përcaktojë vlerën maksimale dhe minimale të tij në secilën bashkësi të modeleve veç e veç (niveli, rami, pamja ndihmëse, etj.). Do të thotë, secila nga bashkësitë në model do të ketë fushën e vet të vlerave të mundëshme. Mirëpo, nëse ky ndërprerës është vendosur në gjendjen e kyqur, atëherë të gjitha pllakat dhe muret në model do të kenë tabelëzen e përbashkët të vlerave, sepse vlerat maksimale dhe minimale të ndikimit të zgjedhur do të bazohen në tërë modelin. Në këtë mënyrë keni mundësi të fitoni ndarjen unike në të gjitha pllakat dhe muret në tërë modelin. Për shembull, ngjyra e gjelbërt në të gjitha pllakat dhe muret do të përfaqsojë një të njëjtin interval të ndikimit të zgjedhur. Meqenëse me ndihmën e urdhërit “Fshehja” (shih kapitullin “2.10.2”), është e mundur që si të dukshëme të vendosen vetëm pjese të veçanta të modelit, atëherë me termin “Tërë modeli” këtu nënkuptohen të gjitha pllakat dhe muret në model, të cilat momentalisht janë të dukëshme.

371


Si shembull tipik i aplikimit të këtillë të prezentimit të izovijave do të marrim shëmbullin e ndërtesës e cila ka kate tipike. Meqenëse, sigurisht, do të armironi të gjitha katet tipike me armaturë të njejtë, atëherë me heqjen e dukëshmërisë të gjitha pllakave (soletave) dhe mureve tjera, dhe me vendosjen e ndërprerësit “Tërë modeli” në gjendje të kyqur, në të gjitha pllakat e meskatit të cilat momentalisht jane të dukëshme, izovijat do të jenë të vendosura në intervale të njëjta. Në këtë mënyrë njëra ngjyrë do të paraqesë intervalin e njejtë të ndikimit në të gjitha pllakat (soletat) e meskatit. Përveq kësaj, mund të dalloni lehtë edhe se në cilën nga pllakat e meskatit paraqiten vlerat ekstreme.

Me vendosjen e ndërprerësit “Tërë modeli” në gjendjen e kyqur,

të gjitha pllakat (soletat) e meskatit kanë fituar shenjën e përbashkët të izovijave Zonat e mbështetësve E dhëna e fundit e cila mund të jepet në këtë dialog box, ka të bëjë rrumbullaksimin parabolik të momentit të përkuljes mbi mbështetësa. Në të vërtetë, me vendosjen e ndërprerësit “Zonat e mbështetësve” në gjendjen e kyqur, nga programi kërkohet që të gjitha shpicet e momenteve të përkuljes në pllakë, në vendet e mbështetjes së saj, t’i rrumbullaksojë në mënyrë parabolike në varshmëri nga dimensionet e dhëna të elementeve në të cilat ajo mbështetet. Gjithësesi se momentet e përkuljes të llogaritura në kete mënyrë do të kenë ndikim edhe në intenzitetin e të gjitha ndikimeve (sforcimeve) tjera, intenziteti i të cilave fitohet në bazë të vlerave të momenteve të përkuljes.

Në figurën e majtë është treguar diagrami i momenteve i fituar direkt nga llogaritja me metodën e elementeve të fundëm, në të cilën të gjithë elementet e konstruksionit modelohen me elemente të fundëm pa dimensione. Mirëpo, meqenëse mbështetja e pllakës në natyrë nuk ndikon vetem në një pikë por përgjatë tërë gjerësisë së elementit të dhënë konstruktiv, atëherë shumë standarde lejon rrumbullaksimin parabolik të momenteve të mbështetësve të fituar me llogaritje, në mënyrën si është treguar në figurën e djathtë. Nga figura shihet qartë se në këtë zbutje të momenteve të mbështetësve ndikon direkt gjerësia e elementit konstruktiv në të cilin mbështetet pllaka., në drejtim të shtrirjes së

372


diagramit. Në të vërtetë, sa më i gjërë të jeti elementi konstruktiv në të cilin mbështetet pllaka, me rrumbullaksimin parabolik do të fitohet aq më e madhe zbutja e momenteve të përkuljes. Me rastin e rrumbullaksimit parabolik të ndikimeve, në vendet ku pllaka mbështetet në mbështetësit e drejtë me pika dhe me vija, si e dhënë për dimensionin e tyre shfrytëzohet parametri në kuadër të setit të të dhënave të tyre numerike. Për mbështetësit me vija kjo është e dhëna “d”, ndërsa për mbështetësit me pika forma dhe dimensionet të cilat i janë bashkangjitur me ndihmën e fushës komanduese “Prerja”. Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, dialog box-i do të zhduket, kurse në ekran do të shfaqet pamja e ndikimeve të zgjedhura, në mënyrën si është dhënë edhe në dialog box. Me aplikimin e pamjes aktuale në dritaren “2D dukja”, izovijat do të tregohen për të gjitha pllakat dhe muret të cilat i trakojnë bashkësisë aktuale (niveli, rami, pamja ndihmese, etj.). Gjithësesi që izovijat do të jenë të përbashkëta për të gjitha pllakat dhe muret në kuadër të bashkësisë së dhënë. Ta marrim si shembull pllakën e meskatit me kapitele. Në këtë rast, izovijat do të jenë të vendosura ashtu që të përfaqsojnë ndarjen nga vlera më e vogël deri te vlera më e madhe në të gjitha pllakat të cilat gjenden në bashkësinë e dhënë.

Fusha e paraparë për shkrimin e llojit të ndikimeve të prezentuara dhe ekstremeve të tyre

Në vijen statusore, në fushën e majtë në fund, shkruhet emri i ndikimit për të cilin janë prezentuar izovijat dhe informatat për vlerat e tyre ekstreme. Nëse ndërprerësi “Tërë modeli” ka qenë vendosur në gjendjn e çkyqur, atëherë ekstremet e prezentuara do t’i përgjigjen përmbajtjes momentale në dritaren “2D dukja”, e nëse ka qenë vendosur në gjendjen e kyqur, atëherë ekstremet e prezentuara do të kenë gjithmonë vlera të njëjta meqenëse kanë të bëjnë me të gjitha pllakat dhe muret në model.

373


Fusha e paraparë për prezentimin e vlerës së lexuar të ndikimit me miun

Në fushën e fundit të djathtë të vijës statusore, shkruhet vlera e ndikimit të zgjedhur në vendin i cili është përcaktuar me pozitën momentale të miut. Urdhëri punon ashtu që, me miun lëvizet nëpër pjesët sipërfaqsore të modelit, me ç’rast në vijën statusore, në pjesën e fundit të djathtë të rezervuar për informatat për autorin e programit, shkruhet vlera e ndikimit aktiv, e cila i përgjigjet pozitës momentale të miut. Ky opcion është paraparë për të parë në mënyrë të shpejtë rezultatet e llogaritjes të cilët në elementet sipërfaqsorë të konstruksionit prezentohen me ndihmën e vijave. Pa marrë parasyshë tipin e izovijave, në secilën nga pllakat e prezentura, programi tregon edhe pozitën e ekstremeve lokale.

Me simbolin e trekëndëshit të vogël është shënuar pozita

e vlerës ekstreme në këtë pjese të modelit Do të theksojmë se ekstremet lokale gjenden vetëm në intervalin e parë dhe të fundit të ndarjes së izovijave. Nga të gjitha ndikimet të cilat mund të prezentohen në pllaka, vetëm drejtimet e sforcimeve kryesore (ndërprerësit “α,g” dhe “α,d”) nuk prezentohen me ndihmën e izovijave por me ndihmën e shigjetëzave të cilat ilustrojnë qartë drejtimin e veprimit të tyre. Në të vërtetë, në mesin e secilit element të fundëm do të vendosen dy shigjetëza ortogonale në drejtim

374


të veprimit të sforcimit kryesor. Në skajet e vijave të cilat përcaktojnë drejtimin e veprimit të sforcimit kryesor “σ1”, gjegjësisht sforcimit kryesor “σ2”, në rast të tërheqjes paraqiten shigjetëzat e drejtuara kah jashtë, ndërsa në rastin e shtypjes kah brenda. Prezentimi i kryqeve të sforcimeve kryesore nuk do të jete i mundur në rast se në vend të rastit aktual të ngarkesës është kërkuar nga programi që të prezentojë anvelopat e ndikimeve ekstreme. Do të theksojmë se ndikimet e forcave transversale nuk do të kenë gjithmonë formën e pritur në zonën ku paraqitet kërcimi i forcës transversale. Këtë do ta ilustrojmë në shembullin e thjeshtë të pllakës së zgjatur kontinuale në dy fusha, e cila është ngarkuar me ngarkesë vertikale.

Diagrami i forcave transversale

Përgjatë vijës së mbështetësit të mesëm, në vend të ordinates vertikale të pritur është fituar ordinata e pjerrët. Arsyeja e një prezentimi të këtillë qëndron në vet organizimin e të dhënave me rastin e prezentimit të izovijave. Në të vërtetë, që ndikimet në elementet sipërfaqsorë të prezentohen me anë të izovijave, është e domosdoshme që në secilën pikë në model të ekzistojë vetëm një vlerë e ndikimit të dhënë. Për këtë arsye, në secilin nga Nyjet, vlerat mesatarizohen me vlerat nga nyjet përreth. Kjo nuk ka kurfarë pasoje të dëmshme në ndikimet tjera, mirëpo te forcat transversale kjo dukuri paraqitet. Për çdo rast, rrjeti më i dendur i elementeve të fundëm, do të shkaktojë pamjen e përafërt të diagramit në vendin e kërcimit të forcës transversale. 7.6.1 Shënimi i izovijave (Legjenda)

Më herët kemi thenë, se izovijat vendosen ashtu që intervali total nga ndikimi maksimal deri te ndikimi minimal i cili analizohet, ndahet në numrin e dhënë të ndarjeve të barabarta. Me ndihmën e urdhërit “Legjenda”, keni mundësinë që vetë ta përshtatni si numrin e izovijave, ashtu edhe distancat në mes tyre. Me zgjedhjen e këtij urdhëri, hyhet në procedurën standarde të selektimit.

<0 sel.>Legjenda për pllaka – Selektimi (Krejt/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/>fUnd>): Tash është e nevojshme të selektohen një apo më shumë pllaka, ndarjen e izovijave të të cilës dëshironi ta editoni. Meqenëse izovijat janë të përbashkëta në të gjitha pllakat dhe muret e një bashkësie, atëherë me selektimin e një pllake automatikisht selektohen edhe të gjitha pllakat tjera të cilat i takojnë asaj bashkësie. Kliku në tastin e djathtë të miut, do të shënojë fundin e procedurës së selektimit dhe programi do të hapë dialog box-in me këtë pamje.

375


Pamja e dialog box-it për përshtatjen e vlerave të izovijave

Në rast se urdhëri “Legjenda” aktivizohet kur në model jane prezentuar izovijat për të gjitha pllakat dhe muret në model të cilat momentalisht jane të dukëshme (në kuadër të urdhërit “Pllaka”, ndërprerësi “Tërë modeli” është vendosur në gjendjen e kyqur), atëherë programi menjehereë do ta hapë këtë dialog box pa procedurë paraprake të selektimit të pllakave. Arsyeja qëndron aty, se në këtë regjim pune, izovijat e vendosura kanë ndarje të përbashkët ashtu që selektimi paraprak nuk është i domosdoshëm. Në listën e prezentuar, gjenden të gjitha vlerat e ndikimeve për të cilat jane vizatur izovijat në vizatim., ndërsa në këndin e epërm të djathtë të dialog box-it programi i shkruan vlerat ekstreme të ndikimit të dhënë në të gjitha pllakat e selektuara (vlera e parë dhe e fundit në listë). Dendësinë e izovijave mund ta definoni ose me dhënjën e numrit të ndarjeve ose me dhënjën e e vlerës së ekuidistancës së largësive të barabarta ndërmjet izovijave fqinje (këto dy të dhena jepen në edit box-et “Hapi” dhe “Numri i ndarjeve”). Pas dhënjës së vlerës së dëshiruar, në njërin nga këto dy edit box-e, dhe me shtypjen e tastit “Enter” ose “Tab”, programi automatikisht do të rirregullojë listën me vlerat sipas kriterit të dhënë. Përveq definimit automatik të dendësive dhe intenzitetit të izovijave të përshkruar më parë, me program është mundësuar edhe editimi veç e veç i të gjitha vlerave të cilat gjenden në list box. Me klikun e miut mbi cilëndo vlerë të izovijave në list box, ajo bëhet e markuar, dhe atëherë është e mundur nga tastatura t’i jepet vlera e re. Meqenëse vlerat e izovijave duhet të jenë në rend rritës, atëherë pas çdo ndryshimi programi automatikisht do të azhurojë edhe renditjen e tyre në listë. Heqja e ndonjë vlere të izovijave nga lista, kryhet ashtu që së pari klikohet me miun mbi të (ai rresht në list box bëhet i shënuar ) e pastaj aktivizohet fusha komanduese “Fshije”. Gjithësesi, fshirja do të bëhet e pamundur në rast se në listë gjenden vetëm dy vlera të cilat tërë intervalin e ndikimeve të llogaritura e ndajnë në numër minimal nga dy ndarje. Me aktivizimin fushës komanduese “Shto”, në listë mund të futet vlera e re e izovijës poshtë rreshtit aktiv (të markuar). Shtimi i vlerave të reja do të mundësohet përderisa mos të arrihet numri maksimal prej 20 ndarjesh. Si edhe në dialog box-et tjerë, fusha komanduese “Cancel” është e paraparë për heqjen dorë nga ndryshimet e kryera, ndërsa fusha komanduese “OK”, për të vërtetuar korigjimet e kryera në listë. Me klikun në fushën komanduese “OK”, dialog box-i do të zhduket, ndërsa në vizatim do të shfaqen izovijat e reja, intenziteti i të cilave do t’i përgjigjet vlerave të dhëna. Mundësia e selektimit të më shumë bashkësive në model ka sidomos aplikim kur dëshironi të unifikoni ndarjen e izovijave në pjesët e ngjashme të konstruksionit (kati tipik, muret, etj.). Atëherë në të gjitha bashkësitë e selektuara më parë, ndikimet do të jenë prezentuar në intervale të njëjta të izovijave. Në fund të theksojmë se ndarja e izovijave për ndikimin e dhënë mbahet në mend për secilën bashkësi në model veç e veç. Editimin paraprak të vlerave të izovijave mund ta asgjësoni në tërë modelin, vetëm me zgjedhjen e sërishme të urdhërit “Pllaka”, dhe me dhënjen e numrit të ri të ndarjeve.

376


7.6.2 Ndikimet në çfarëdo prerjeje (Prerja)

Për shfrytëzuesit të cilëve nuk iu është mjaftë i qartë prezentimi ë ndikimeve në elementet sipërfaqsorë me ndihmën e izovijave, është zhvilluar ky urdhër me ndihmën e të cilit është e mundur që ndikimet të prezentohen me ndihmën e diagramit për pozitë të prerjes të dhënë në mënyrë arbitrare.

Varësisht nga ajo se a janë vizatuar apo jo në ekran izovijat e njërit prej ndikimeve, mund të shfaqen dy raste. Në të vërtetë, rrjedhja e urdhërit është gjithmonë e njëjtë, por ndryshimi qëndron vetëm në llojin e ndikimit i cili prezentohet. Në të vërtetë, në rast se izovijat janë prezente në ekran, atëherë edhe diagrami ka të bëjë me ato ndikime, me ç’rast vija e dhënë e prerjes përcakton vetëm vendin e veprimit të tyre. Në rastin e kundërt, kur nuk ka izovija në ekran, para dhënjës së pozitës së prerjes hapet dialog box-i për zgjedhjen e ndikimit për të cilin është e nevojshme të vizatohet diagrami i forcave ndërprerëse.

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e ndikimeve,

kur në ekran nuk janë prezentuar izovijat Në dispozicion janë këto ndikime: Forcat ndërprerëse: ♦ Ms - Momenti i përkuljes i cili vepron në drejtim të prerjes së dhënë ♦ Mn - Momenti i përkuljes i cili vepron në drejtim të normales në vijën e dhënë të prerjes ♦ Mns - Momenti i përdredhjes ♦ Ns - Forca normale e cila vepron në drejtim të prerjes së dhënë ♦ Nn - Forca normale e cila vepron në drejtim të normales në vijën e dhënë të prerjes ♦ Ts - Forca transversale për rrafshin normalja e të cilit eshte normale në vijën e dhënë të prerjes ♦ Tn - Forca transversale për rrafshin normalja e të cilit eshte në drejtim të prerjes së dhënë Sforcimet: ♦ σs,g - Sforcimi i cili vepron në drejtim të prerjes së dhënë, (në anën e epërme të pllakës) ♦ σn,g - Sforcimi i cili vepron në drejtim të normales në vijën e dhënë të prerjes (në anën e epërme të pllakës) ♦ τns,g - Sforcimi i rrëshqitjes i cili vepron në drejtim të prerjes së dhënë, (në anën e epërme të pllakës) ♦ σu,g - Sforcimi krahasues, (në anën e epërme të pllakës) ♦ σs,d - Sforcimi i cili vepron në drejtim të prerjes së dhënë, (në anën e poshtëme të pllakës) ♦ σn,g - Sforcimi i cili vepron në drejtim të normales në vijën e dhënë të prerjes, (në anën e poshtëme të pllakës) ♦ τns,d - Sforcimi i rrëshqitjes i cili vepron në drejtim të prerjes së dhënë, (në anën e poshtëme të pllakës) ♦ σu,d - Sforcimi krahasues, (në anën e poshtëme të pllakës)

377


Deformimet: ♦ Xp - Spostimi në drejtim të aksit global X ♦ Yp - Spostimi në drejtim të aksit global Y ♦ Zp - Spostimi në drejtim të aksit global Z ♦ Xr - Rrotullimi rreth aksit global X ♦ Yr - Rrotullimi rreth aksit global Y ♦ Zr - Rrotullimi rreth aksit global Z ♦ u1 - Spostimi në drejtim të aksit lokal X ♦ u2 - Spostimi në drejtim të aksit lokal Y ♦ u3 - Spostimi në drejtim të aksit lokal Z ♦ r1 - Rrotullimi rreth aksit lokal X ♦ r2 - Rrotullimi rreth aksit lokal X ♦ r3 - Rrotullimi rreth aksit lokal X Meqenëse me ndihmën e urdhërit “Prerja” mund të analizohen ndikimet edhe në mbështetësit sipërfaqsorë, atëherë për zgjedhjen e ndikimeve është paraparë edhe sforcimi në truall: ♦ σ,trualli -Sforcimi në truall Roli dhe domëthënja e ndërprerësit “Zonat e mbështetësve” është plotësisht e njëjtë si edhe në dialog box-in për prezentimin e ndikimeve në pllaka, gjegjësisht me vendosjen e tij në gjendjen e kyqur, programi do të rrumbullaksojë në mënyrë parabolike të gjitha shpicet e momenteve mbi mbështetësa të fituara me llogaritje. Pas zgjedhjes së ndikimit të dëshiruar dhe aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, dialog box-i do të zhduket nga ekrani dhe rrjedhja e mëtejme e urdhërit do të jetë e njëjtë sikur edhe kur në ekran të jenë prezentuar izovijat e njërit prej ndikimeve. Në të vërtetë, në vijën e komanduese do të shfaqet porosia me të cilën nga shfrytëzuesi kërkohet vizatimi i një vije një-segmentare plotësisht arbitrare. Pika e parë (Rrethi/<fUnd>: Pas dhënjes së pozitës së pikës së parë, në vijën komanduese do të shfaqet porosia e re, me të cilën kërkohet zgjedhja edhe e pikës së dytë të vijës së prerjes. Pika e dytë (Harku/<fUnd>): Me zgjedhjen e nënopcioneve gjegjëse nga vija komanduese, përveq vijës së drejtë, është e mundur të jepet edhe forma harkore dhe rrethore e vijës së prerjes. Dhënja e prerjes rrethore, gjegjësisht harkore, mund të jatë e vlefshme me rastin e analizës së ndikimeve në pjesët e konstruksioneve simetrike rrotulluese (sfera, pllaka rrethore,etj.). Kur pozita e vijës së prerjes është plotësisht e përcaktuar, programi nga vija komanduese do të ofrojë edhe mundësinë e dhënjës së gjërësisë së shiritit, në raport me vijën e dhënë të prerjes. Gjërësia (Çifti-forca) <0>: Tani ofrohen më shumë mundësi, në varshmëri nga ajo se çfarë lloji diagrami dëshironi të fitoni përgjatë vijës së dhënë të prerjes. Diagramet pa dhënjën e gjërësisë së shiritit Nëse dëshironi një diagram të zakonshëm, pa integralin përgjatë gjërësisë së dhënë të prerjes, me klikun në tastin e dhjathtë të miut përvehtësoni gjërësinë “default” të shiritit ”0”, dhe në ekran do të shfaqet diagrami përgjatë vijës së dhënë të prerjes.

378


Diagrami i momenteve të përkuljes në drejtim të vijës së dhënë të prerjes : “Ms”

Kjo mënyrë e prezentimit është e zakonshme për të gjitha llojet e ndikimeve në pjesët sipërfaqsore të konstruksionit. Diagramin e njëjtë do ta fitoni edhe nëse nga vija komanduese zgjidhni nënopcionin “Çifti-forca”. Zgjedhja e këtij nënopcioni gjithashtu për gjërësi të shiritit do të përvehtësojë vlerën “0”, me kusht që në fillim të vijës së dhënë të prerjes, programe do të shkruaj edhe vlerat numerike të cilat i ka fituar me redukimin e ndikimeve përgjatë vijës së dhënë të prerjes, në pikën e saj të rëndesës.

Diagrami i forcave normale “Nn” me opcionin “Çifti-forca”

Forca normale “N=”, paraqet sipërfaqen e diagramit, me ç’rast respektohet shenja pozitive, gjegjësisht negative e ndikimit. Në pikën e rëndesës së sëcilës sipërfaqe të diagramit me shenjë të njëjtë, programi vendosë shigjetëzën intenziteti i së cilës përfaqson sipërfaqen e asaj pjese të diagramit. Momenti të cilin e shkaktojnë forcat normale të llogaritura në këtë mënyrë, në raport me pikën e rëndesës së vijës së dhënë të prerjes, paraqet vlerën e llogaritur “M=”.

379


Ky lloj diagrami ka aplikim sidomos te muret seizmike të cilët janë të ngarkuar me forca horizontale. Në këtë mënyrë, me tërheqjen e vijës horizontale të prerjes, për ndikimin e zgjedhur “Nn” , mund të fitoni intenzitetin e forcës totale normale dhe momentin e përkuljes të cilin e nxisin forcat horizontale në rrafshin e murit. Diagrami me dhënjën e gjërësisë së shiritit Në rast se dëshironi që ndikimet të integralohen përgjatë vijës së dhënë të prerjes në një gjërësi të caktuar, atëherë ose me zgjedhjen e pikës nga vizatimi, ose me dhënjen e vlerës numerike nga tastatura, përcaktoni gjërësinë e dëshiruar të shiritit. Lloji i diagramit (Çifti/Sipërfaqja/<Vlera mesatare>): Me zgjedhjen e njërit prej nënopcioneve të ofruara nga vija komanduee, tani ofrohen mundësi të reja. Pa marrë parasyshë se për cilin opcion vendosni, në fillim të vijës së dhënë të prerjes, programi do të shkruaj gjërësinë e dhënë të shiritit “b=” dhe do të shënojë llojin e zgjedhur të diagramit. Shenja për vlerën mesatare është “Sr.”, për çiftin “M” ndërsa për sipërfaqen “T”. Zgjedhja e nënopcionit të nënkuptuar “vlera mesatare”, do të qojë deri te mesatarizimi i ndikimeve në gjërësinë e dhënë të shiritit.

Për ndikimin “Ms” është dhënë gjërësia e shiritit b=2.0 dhe

është zgjedhur nënopcioni “vlera mesatare” Secila ordinatë në diagram, paraqet vlerën mesatare të ndikimit të zgjedhur, përgjatë vijës e cila është normale në vijën e dhënë të prerjes, e në gjatësinë e cila i përgjigjet gjërësisë së dhënë të shiritit. Ky lloj diagrami ka zbatim tek analiza e ndikimeve të përkuljes në pllaka. Në këtë mënyrë, vlerat ekstreme të ndikimeve zbuten me masatarizimin e tyre në gjërësinë e dhënë. Me zgjedhjen e nënopcionit “Çifti”, ndikimi i zgjedhur integralohet në vijën e dhënë, ashtu që vlera e fituar në secilën pikë të vijës së dhënë të prerjes, paraqet momentin nga çifti i forcave, të cilat shtrihen normal në vijën e dhënë të prerjes.

380


Për ndikimin “Ns” është dhënë gjërësia e shiritit e cila i përgjigjet

tërë gjërësisë së murit dhe është zgjedhur nënopcioni “Çifti” Ky lloj diagrami më së shpeshti përdoret te muret të cilat janë të ngarkuara me forca horizontale. Në këtë mënyrë, me tërheqjen e prerjes vertikale për ndikim e zgjedhur “Ns”, fitohet diagrami i momenteve të përkuljes në rrafshin e murit dhe te elementi gjegjës i traut. Ordinatat e fituara në diagramin e këtillë, praktikisht paraqesin vlerën “M=” e cila do të fitohej me tërheqjen e prerjes horizontale për ndikim e zgjedhur “Nn”, në vendin e vrojtuar.

Disa prerje horizontale për ndikimin “Nn”, pa dhënjen

e gjërësisë së shiritit, me shfrytëzimin e nënopcionit “Çifti-forca” Nënopcioni “Çifti” ka zbatim edhe te muret me hapje, të cilat janë të ngarkuara me ngarkesë vertikale. Me tërheqjen e prerjes horizontale, përgjatë vijës së mesit të pjesës së murit mbi hapje, në këtë mënyrë mund të fitohet diagrami i cili në tërësi i përgjigjet traut të inkastruar nga të dy anët.

381


Për ndikimin “Ns”, është dhënë gjërësia e shiritit e cila i përgjigjet lartësisë së traut mbi derë, dhe është zgjedhur nënopcioni “Çifti”

Me zgjedhjen e nënopcionit “Sipërfaqja”, ndikimi i zgjedhur në gjërësinë e dhënë do të integralohet ashtu që, vlera e fituar në secilën pikë të vijës së dhënë të prerjes, paraqet sipërfaqen e diagramit të forcave të cilat shtrihen normal në vijën e dhënë të prrejes.

Për ndikimin “Nns”, është dhënë gjërësia e shiritit e cila i përgjigjet tërë gjërësisë së murit, dhe është zgjedhur nënopcioni “Sipërfaqja”

Ky lloj diagrami më së shpeshti përdoret te muret të cilat janë të ngarkuara me forca horizontale. Në këtë mënyrë, me tërheqjen e prerjes vertikale, për ndikimin e zgjedhur “Nns” (forcat rrëshqitëse në rrafshin e murit), fitohet diagrami forcave transversale si dhe te elementi gjegjës i traut. Meqenëse me program është mundësuar që me një hap të vizatohet një numër arbitrar i diagrameve, atëherë kjo seri pyetjesh do të paraqitet në vijën komanduese, përderisa nuk përgjigjeni me klikun në tastin e djathtë të miut në pyetjen për pikën e parë të prerjes.

382


Në rast se me ndihmën e urdhërit “Rastet e ngarkesave” është kërkuar prezentimi i anvelopave të ndikimeve ekstreme, atëherë përgjatë vijave të dhëna të prerjeve do të shfaqen nga dy diagrame, me ç’rast njëri do t’i përgjigjet ndikimeve maksimale pozitive, e tjetri ndikimeve maksimale negative. E njëjta gjë vlenë edhe për rastin e ngarkesës në të cilën është vendosur ngarkesa lëvizëse. Me zgjedhjen e sërishme të këtij urdhëri, prerejet e vizatuara më parë nuk do të hiqen, e me dhënjen e të rejave mund të plotësoni vizatimin ekzistues. Vijat e vendosura të prerjeve, do të jenë në dispozicion për selektim në kuadër të të gjithë urdhërave nga mënyja rënëse “Korrigjimi”. Do të thotë, diagramët e vendosur mund të fshihen, të kopjohen, të rrotullohen, etj. Vërejtje: Pa marrë parasyshë llojin e zgjedhur të ndikimeve, diagramet e prerjeve në dritaren “3D dukja” gjithmonë vizatohen normal në rrafshin e pllakës, gjegjësisht murit. Do të thotë, rrafshi në të cilin prezentohen diagramet e prerjeve nuk i përgjigjet gjithmonë rrafshit në të cilin veprojnë ndikimet e dhëna.

7.7 Ndikimet në traje

Me zgjedhjen e urdhërit “ Trau ”, mund të fitohen diagramet e forcave prerëse në trarë. Gjithësei zgjedhja e këtij urdhëri do të bëhet i pamundur për modelet të cilat në vete nuk përmbajnë asnjë tra.

Pas aktivizimit të urdhërit, në vizatim të gjitha skajeve të trarëve do t’i vehen numra gjegjës me nyjet nga rrjeti i elementëve të fundëm, ndërsa do të shfaqen katrorët e vegjël për selektim.

Vënja e numrave trarëve gjegjës me numrat e nyjeve nga rrjeti i elementëve të fundëm (dispozita e trarëve)

Tani i keni dy mundësi. Ose të kërkoni prezentimin e njëkohëshëm të më shumë diagrameve për traun e selektuar (diagramet e veçanta), ose të kërkoni, që për të gjithë trarët të prezentohen diagramet e ndikimit të zgjedhur (diagramet për të gjithë trarët). 7.7.1 Diagramet e veçanta Vurja e numrit të fillimit dhe fundit të secilit nga trarët e prezentuar, bëhet për shkak të identifikimit të trarëve në vizatime dhe diagrameve të tyre gjegjëse të veçanta. Në të vërtetë, secili nga diagramet e veçanta të prezentuara, mban edhe të dhënën mbi nyjen e fillimit dhe të fundit të traut për të cilin është vizatuar. Kjo vënje

383


numrash është shumë e përshtatshme me rastin e formimit të dokumentacionit grafik të projektit, në mënyrë që të dihet saktësisht se me cilët trarë kanë të bëjnë digramet e vizatuara. Duke futur në projekt edhe dispozitën e trarëve me nyjet e shënuara në skajet e tyre, do të jetë përcaktuar saktë dhe pozita e tyre në model. Lidhur me krijimin e dokumentacionit të projektit do të bëhet fjalë më shumë në kapitullin “7.17”. Pas aktivizimit të urdhërit “ Trau ”, programi shkruan në vijën komanduese porosinë me të cilën pritet zgjedhja e një apo më shumë trarëve, për të cilët dëshirohet prezentimi i diagrameve të veçanta. <0 sel.> Zgjehja e trarëve – Selektimi (Set/Fshehja e ndikimeve/Prerja/<fUnd>): Selektimi i më shumë trarëve është i mundur vetëm në rastin kur ata janë të lidhur në mes veti. Do të thotë, pas selektimit të traut të parë, trau tjetër të cilin mund ta selektoni duhet të jetë i lidhur me të. Përveq zgjedhjes një nga një të trarëve, pas zgjedhjes së traut të parë, në vijën komanduese do të shfaqet edhe nënopcioni “Kolinearë”. Me zgjedhjen e tij, në mënyrë automatike do të jenë të zgjedhur të gjithë trarët të cilët janë kolinearë me traun e parë të selektuar. Kur të keni selektuar të gjithë trarët për të cilët dëshroni prezentimin e diagrameve, nevojitet që me klikun e majtë të miut të shënoni përfundimin e procedurës së selektimit, me ç’rast me kusht që të gjithë trarët janë slektuar me rregull, në ekran do të shfaqet dialog box-i me këtë pamje.

Në krye të dialog box-it, shkruhet shenja e trarëve

të cilët janë selektuar për prezentim të veçantë të diagrameve Me zgjedhjen e fushës komanduese “Set”, do të hapet dialog box-i për zgjedhjen e ndikimeve për të cilët dëshirohet vizatmi i diagrameve.

384


Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e ndikimeve për të

cilët nevojitet prezentimi i njëkohëshëm i diagrameve të veçanta Në pjesën e majtë të dialog box-it me vendosjen e check box-ëve gjegjës në gjendje të kyqur bëhet zgjedhja me ç’rast të gjithë diagramët do të prezentohen njëkohësisht në dialog box. Vizatimi i diagramëve mund të kërkohet për këto ndikime: Forcat ndërprerëse: ♦ N1 - forca normale në drejtim të aksit lokal “1” të traut ♦ T2 - forca transversale në drejtim të aksit lokal “2” të traut ♦ T3 - forca transversale në drejtim të aksit lokal “3” të traut ♦ M1 - momeni i përdredhjes rreth aksit lokal “1” të traut ♦ M2 - momeni i përdredhjes rreth aksit lokal “2” të traut ♦ M3 - momeni i përdredhjes rreth aksit lokal “3” të traut Deformimet: ♦ u1 - spostimi në drejtim të aksit lokal “1” të traut ♦ u2 - spostimi në drejtim të aksit lokal “2” të traut ♦ u3 - spostimi në drejtim të aksit lokal “3” të traut ♦ r1 - rrotullimi rreth aksit lokal “1” të traut ♦ r2 - rrotullimi rreth aksit lokal “2” të traut ♦ r3 - rrotullimi rreth aksit lokal “3” të traut ♦ Xp - spostimi në drejtim të aksit global X ♦ Yp - spostimi në drejtim të aksit global Y ♦ Zp - spostimi në drejtim të aksit global Z ♦ Xr - rrotullimi rreth aksit global X ♦ Yr - rrotullimi rreth aksit global Y ♦ Zr - rrotullimi rreth aksit global Z Sforcimet: ♦ σ,max – sforcimi maksimal normal në perje. Sforcimi llogaritet në të gjitha pikat e prerjes tërthore dhe si rezultat

përvehtësohet vlera më e madhe e fituar. ♦ σ,min - sforcimi minimal normal në perje. Sforcimi llogaritet në të gjitha pikat e prerjes tërthore dhe si rezultat

përvehtësohet vlera më e vogël e fituar. ♦ σ,0 - sforcimi nga forca normale në preje. Meqenëse rregullat e veçanta seizmike kufizojnë ndehjen maksimale

aksiale të shtyllave seizmike nga barra vertikale, kjo e dhënë mund të jetë e vlefshme.. ♦ τ,2 - sforcimi i rrëshqitjes në drejtimtë aksit lokal 2

385


♦ τ,3 - sforcimi i rrëshqitjes në drejtimtë aksit lokal 3 ♦ τ,23 - vlera katrore mesatare e sforcimeve të rrëshqitjes Me rastin e llogaritjeve të sforcimeve janë përdorur këto formula: σ,max/min = N1/A1 ± M2/W2 ± M3/W3 σ,0 = N1/A1 τ,2 = T2/A2 τ,3 = T3/A3 τ,23 = (τ,22 + τ,32)1/2 Sipas konventes së përvehtësuar, forcat ndërprerëse janë pozitive në rast se vektorët e tyre veprojnë në drejtim të kaheve pozitive të akseve lokale të koordinatave të secilit prej trarëve, ndërsa deformimet janë pozitive në rast se vektorët e tyre të spostimit dhe rrotullimit veprojnë në drejtim të kaheve pozitive të akseve lokale, gjegjësisht globale të koordinatave. Nëqoftëse me ndihmën e urdhërit “Rastet e ngarkesave” në vend të rastit aktual të ngarkesave është kërkuar prezentimi i anvelopave të rasteve ekstreme, atëherë në këtë dialog box do të jetë e mundur të zgjidhet edhe ndikimi për të cilin duhet konstruktuar anvelopat. Do të thotë, për ndikimin e zgjedhur në pjesën “Anvelopat”, do të konstruktohen anvelopat e vlerave ekstreme, ndërsa për të tjerat diagramet e vlerave gjegjëse. E njejta gjë vlenë edhe për rastin e ngarkesave në kuadër të të cilit është definuar ngarkesa lëvizëse. Meqenëse për prezentimin e njëkohëshëm mund të zgjidhet një numër arbitrar i diagrameve, atëherë me ndihmën e check box-it “I përcaktuar automatikisht”, përcaktohet pozita e tyre e ndërsjellë. Në rast se ky check box është vendosur në gjendje të kyqur, atëherë vetë programi do t’i rendis pozitat e diagrameve, ashtu që hapësira në dritare për prezentimin e diagrameve të veçanta të jetë e mbushur në mënyrë sa më optimale. Mirëpo, në rast se dëshironi t’i shtypni këto diagrame, pozita e këtillë e diagrameve e përcaktuar me program nuk është e thënë t’iu përgjigjet gjithmonë. Në këto raste, vendosni “I përcaktuar automatikisht” në gjendjen e çkyqur, pas të cilit edit box-i “Numri i kolonave” do të jetë i mundur për futjen e të dhënave. Si të dhënë hyrëse do ta jepni se në sa rreshta do të prezentohen diagramet e zgjedhura në dilog box. Do të thotë, në rast se keni zgjedhur për prezentim, të themi 5 diagramë, dhe dëshironi që edhe ata të jenë sistemuar në një kolonë, atëherë është e nevojshme që për numrin e rreshtave të jepni numrin 5. Pas aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, në ekran në të njëjten kohë do të shfaqen të gjithë diagramet e zgjedhur.

386


Të gjitha diagramet kanë të shënuara dhe të kuotuara vlerat ekstreme,

si dhe shenjën e llojit të ndikimit me të cilin ato kanë të bëjnë Me vendosjen e check box-it “Vertikalisht”, në gjendjen e kyqur, në vend të orientimit horizontal të diagramit, mund të kërkohet pozita e tyre vertikale.

Orientimi vertikal i diagrameve të veçanta

Mënyra e tillë e prezentimit është shembull për rastin kur për prezentim të diagrameve të veçanta selektohen shtyllat. Me ndihmën e check box-it “Përkundrazi” mund të ndryshoni kahjen e vizatimit të diagrameve, gjegjësisht renditjen e fillimit dhe fundit të trarëve të selektuar.

387


Renditjen e ndryshuar të fillimit dhe fundit të trarëve të selektuar

Në rast të selektimit të trarëve me seksion tërthor të tendosur, do të jetë e mundur edhe lista e mbyllur për zgjedhjen e pjesëve të veçanta të seksionit tërthor të tendosur, i cila ndodhet në pjesën e poshtëme të dialog box-it.

Lista e mbyllur për zgjedhjen e pjesëve të veçanta të seksionit tërthor të tendosur

Me zgjedhjen e njërës nga prerjet e ofruara nga lista, në ekran në vend të ndikimeve për tërë prerjen, do të shfaqen diagramet e ndikimeve gjegjëse të pjesës së zgjedhur të prerjes së tendosur.

388


Diagramet e ndikimeve të cilat i takojnë profilit të çelikut “I 260”,

në kuadër të seksionit terthor të definuar të tendosur Do të theksojmë se diagrami i momenteve të përkuljes në prerjet e veçanta do të ketë formën e sharrës për shkak të ndryshimit me kërcime të forcës normale në to. Kërcimi i forcës normale shfaqet në vendet e lidhjeve të pjesëve të veçanta të prerjes së tendosur dhe varet nga parametri i dhënë i ndarjes së trarëve jashtë pllakave (shih kapitullin „4.6“). Shkak i kërcimit të forcave normale është pozita ekscentrike e pjesëve të veçanta të prerjes së tendosur në raport me aksin e vendosur të sistemit të traut. Shtypja e diagrameve të veçanta për trarët e selektuar është siguruar me ndihmën e fushave komanduese të cilat gjenden në këndin e poshtëm të djathtë të dialog box-it

Fushat komanduese për shtypjen e diagrameve të veçanta

389


Mbi mënyrën e formimit të dokumentacionit të projektit, do të bëhet fjalë më tepër në kapitullin “7.17”. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog box-i për prezentimin e diagrameve të veçanta do të jetë i mbyllur, ndërsa në ekran përsëri do të prezentohet dispozicioni i trarëve. Programi sërish do të presë ose të selektoni disa trarë të tjerë për të prezentuar diagramet e tyre të veçanta, ose që nga programi të kërkoni prezentimin e njëkohëshëm të diagrameve për të gjithë trarët në model. 7.7.2 Diagramet për të gjithë trarët Me zgjedhjen e nënopcionit “Set”, i cili vazhdimisht gjindet në vijën komanduese, hapet dialog box-i për zgjedhjen e diagrameve për të gjithë trarët.

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e diagrameve për të gjithë trarët

Ky dialog box është gati identik me dialogun i cili hapet me zgjedhjen e fushës komanduese “Set” në kuadër të dialog box-it për prezentimin e diagrameve të veçanta. I vetmi ndryshim qëndron në atë se tani ndërprerësit në pjesën e majtë të dialog box-it nuk punojnë si check box-e por si radio button-e, gjegjësisht nuk mund të zgjidhet prezentimi i njëkohëshëm i diagrameve për më shumë ndikime, por vetëm për njërin. Gjithashtu në këtë dialog box përveq ndikimeve të përshkruara më parë shfaqen edhe ndërprerësit N,sr”, “M2D” dhe “T2D” të cilët kanë këto domëthënje: N,sr - me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendjen e kyqur, nga programi në vend të prezentimit të diagramit të

forcave normle “N1”, kërkohet që në mesin e secilit nga trarët të shkruaj vlerën mesatare të forcës normale e cila paraqitet në të. Kjo mënyrë e prezentimit është shumë e përshtatshme kur dëshirohet prezentimi i forcave normale në konstruksionet kapriate.

M2D - me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendjen e kyqur, nga programi kërkohet të prezentojë diagramin e

momentit të përkuljes në rrafshin e pamjes aktuale 2D. Në të vërtetë, programi do t’i projektojë momentet e përkuljes, të cilët janë llogaritur në raport me sistemin lokal të koordinatave të secilit nga trarët (M2 dhe M3), në rrafshin e përkuljes i cili i përgjigjet rrafshit momental të prezentimit në dritaren “2D dukja”.

T2D - me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendjen e kyqur, nga programi kërkohet të prezentojë diagramin e

forcave transversale në rrafshin e pamjes aktuale 2D. Në të vërtetë, programi do të projektojë forcat transversale, të cilët janë llogaritur në raport me sistemin lokal të koordinatave të secilit nga trarët (T2 dhe T3), në rrafshin e përkuljes i cili i përgjigjet rrafshit momental të prezentimit në dritaren “2D dukja”.

Me zgjedhjen e ndikimit të dëshiruar dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, në të gjithë trarët do të shfaqen njëkohësisht diagramet e ndikimit të zgjedhur.

390


Prezentimi i njëkohëshëm i dijagrameve “M3” në të gjitha trajet

Në rast se në model gjindet një numër i madh i trarëve, diagramet mund të jenë të stërngarkuar e për këtë shkak jo të qartë. Me zgjedhjen e nënopcionit “Fshehja e ndikimeve”, i cili është prezent në vijën komanduese, mundeni nga programi të kërkoni që në trarët e veçantë mos të prezentojë diagramet. Me zgjedhjen e këtij nënopcioni, hyhet në procedurën standarde të selektimit (shih kapitullin “2.8”). <0 sel.> Fshehja e ndikimeve – Selektimi (Krejt/Dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Në të gjithë trarët e selektuar, programi menjëherë do të heqë diagramet dhe do të jetë në procedurën e selektimit përderisa me klikun në tastin e djathtë të miut nuk ktheheni në formën themelore të vijës komanduese në kuadër të këtij urdhëri.

Me ndihmën e opcionit të fshehjes së ndikimeve në

ekran kanë mbetur vetëm diagramet në trarët e themelit Gjithësesi, me procedurën e deselektimit në përmbajtjen e vizatimit mund të kthehen të gjitha diagramet e fshehura më parë. Do të theksojmë se ky opcion punon plotësisht i pavarur nga opcioni i fshehjes së elementeve të konstruksionit

391


(shih kapitullin “2.10.2”). Në të vërtetë, elementet e fshehura të konstruksionit fare nuk do të jenë as të dukshëm në vizatim, prandaj as diagramet nuk do të vizatohen në to. 7.7.3 Diagramet në prerjen tërthore Përveq prezentimit të diagrameve të veçanta, dhe mundësisë së vizatimit të diagrameve sipas të gjithë trarëve, me program është mundësuar edhe vizatimi i renditjes së sforcimeve në rrafshin e prerjes tërthore të zgjedhur. Në këtë procedurë hyhet me zgjedhjen e nënopcionit “Prerja”, e cila është vazhdimisht prezente në vijën komanduese. Me zgjedhjen e saj, programi nga vija komanduese së pari do të kërkojë të selektoni traun për të cilin ju intereson renditja e sforcimeve. <0 sel.> Trau në të cilin kërkohet prerja – Selektimi (<fUnd>): Do të theksojmë se në procedurën e selektimit, do të jenë të mundshëm vetëm trarët për të cilët është definuar forma e prerjes tërthore. Për trarët të cilët janë definuar si “Arbitrarë” selektimi do të jetë i pamundur. Pa zgjedhjes së traut të dëshiruar, programi nga vija komanduese do të kërkojë të zgjedhni pikën e cila i takon traut të selektuar më parë, dhe e cila do të përcaktojë vendin e prerjes tërthore. Pika në tra: Zgjedhja e pikës në traun e selektuar, do të qojë deri te hapja e dialog box-it, me prezentimin e shpërndarjes së sforcimeve në prerjen e dhënë.

Dialog box-i për prezentimin e shpërndarjes së sforcimeve,

në prerjen e zgjedhur tërthore Në pjesën e mesme të Dialog box-it, programi vizaton diagramin e sforcimeve në raport me vijat e dhëna të prerejeve. Në vizatimin e prerjes tërthore, akset lokale të traut jane shënuar me ngjyrë të zezë, ndërsa pozita e prerjes, në lidhje me të cilin vizatohet diagrami i sforcimeve, është shënuar me ngjyrë të kuqe. Sipas “default”-it, pozita e prerjeve i përgjigjet pozitës së akseve lokale. Spostimi translator i pozitës së prerjeve bëhet me dhënjën e vlerës së dëshiruar, në njërin nga edit box-et “Shfrytëzo aksin e spostuar 3” dhe “Shfrytëzo aksin e spostuar 2”.

392


Është dhënë pozita e spostuar e prerjes në raport me aklsin lokal 3

Këto dy edit box-e punojnë edhe si ndërprerës, ashtu që me klikun e miut mbi to, mundeni nga ekrani të hiqni pamjen e njërit nga diagramet e prezentuar.

Është kërkuar pamja vetëm e diagrameve në raport me aksin 3

Me sjelljen e miut në pozitë që të tregojë brendinë e prerjes tërthore, programi në fundin e dialog box-it e shkruan informatën si për vlerën momentale të sforcimeve në pikën e dhënë, ashtu edhe laragësinë e sj në raport me akset lokale të traut.

393


Informata për largësinë momentale të miut nga akset lokale,

dhe intenziteti i sforcimeve në pikën e dhënë Informata për largësinë momentale të miut nga akset lokale, do të jetë ndihmë shumë e madhe edhe për përcaktimin e vlerës, e cila është e nevojshme të jepet në edit box-et për spostimin translator të prerjes. Në këtë mënyrë, pa mbajtjen paraprake në mend të dimensioneve të prerjes, mundeni lehtë të zgjedhni pozitën e dëshiruar të prerjes. Në rast se modeli përbëhet prej më shumë fazave të ndërtimit, programi për të gjitha format e prerjes së selektuar tërthore, do të vizatojë shpërndarjen e diagrameve të sforcimeve.

Diagrami i sforcimeve në prerjen tërthore të traut,

nëpër të gjitha fazat e definuara të ndërtimit

394


Në këtë rast, do të jetë i mundur edhe check box-i “Të gjitha fazat”, me vendosjen e të cilit në gjendje të kyqur, mundeni nga programi të kërkoni prezentimin e shpërndarjes së sforcimeve vetëm për fazën e vendosur aktuale të ndërtimit.

Prezentimi i diagramit të sforcimeve vetëm për fazën aktuale të ndërtimit.

Në rast të prezentimit të njëkohëshëm të diagrameve për të gjitha fazat e definuara të ndërtimit, do të jetë i mundur edhe edit box-i “Numri i kolonave”, i cili e rregullon mënyrën e renditjes së prerjeve tërthore në dialog box. Kjë e dhënë ka kuptim plotësisht të njëjtë si edhe te prezentimi i veçantë i diagrameve në trarë (shih kapitullin “7.7.1”). Shtypja e shpërndarjes së sforcimeve në prerjen tërthore, është bërë e mundur me ndihmën e fushave komanduese të cilat gjenden në këndin e djathtë të poshtëm të dialog box-it.

395


Fushat komanduese për shtypjen e diagrameve në

prejen e selektuar tërthore Mbi mënyrën e formimit të dokumentacionit të projektit, do të bëhet fjalë më tepër në kapitullin “7.17”. 7.7.4 Prezentimi i ndikimeve në trarë me ndihmën e izovijave (Legjenda) Nëse me përfundimin e urdhërit “Trau”, në ekran kanë mbetur diagramet e prezentuara të forcave ndërprerëse në trarë, për aktivizim do të jetë e mundur edhe komanda “ Legjenda ”. Me aktivizimin e saj në vijën komanduese shfaqet kjo porosi: <0 sel.> Legjenda për trarë – Selektimi (Krejt/Dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Tani nga shfrytëzuesi kërkohet qe të selektojë të gjithë trarët, për të cilët dëshirohet prezentimi i ndikimeve me ndihmën e izovijave. Pas selektimit të traut të parë, në vijën komanduese do të shtohet nënopcioni i ri “Legjenda” <1 sel.> Legjenda për trarë – Selektimi (Të gjitha/Dritarja/pOligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<Fund>): Kur të keni përfunduar procedurën e selektimit, kliku në tastin e djathtë të miut do të shënojë zgjedhjen e nënopcionit të nënkuptuar “Legjenda”, me ç’rast do të hapet dialog box-i me këtë pamje:

396


Pamja e dialog box-it për përshtajen e vlerës së izovijave në elementet trarë të konstruksionit

Ky dialog box gati plotësisht i përgjigjet dialog box-it për editimin e izovijave në elementet sipërfaqsorë të konstruksionit. Në këndin e djathtë të epërm të dialog box-it programi i shkruan vlerat ekstreme të ndikimit të dhënë në të gjithë trarët e selektuar (vlera e parë dhe e fundit në listë). I vetmi ndryshim është në atë se është shtuar një pjesë e “Anvelopat” e cila do të jetë aktive vetëm në rast se për rastin aktual është vendosur anvelopa, ose kur në kuadër të rastit aktual të ngarkesës është dhëna ngarkesa lëvizëse. Meqenëse në vizatim me ndihmën e izovijave nuk mundet që njëkohësisht të prezentohen anvelopat edhe për ndikimet maksimale pozitive edhe për ndikimet maksimale negative, atëherë me zgjedhjen e njërit nga ndërprerësit: “Max +” dhe “Max -“, definohet se për cilat vlera do të vizatohen izovijat. Në këtë dialog box, është shtuar edhe fusha komanduese “ Set ” me aktivizimin e të cilës hapet dialog box-i për zgjedhjen e ndikimeve në trarë.

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e ndikimit për të cilin është e nevojshme të vendosen izovijat në trarë

Pas zgjedhjes së ndikimit të dëshiruar dhe aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, në dialog box-in themelor për editimin e vlerave të izovijave në trarë, programi do t’a vendosë listën e vlerave të mundëshme të ndikimit të zgjedhur, për të gjithë trarët e selektuar më parë.

397


Lista e vlerave të mundëshme të izovijave për ndikimin e ri të vendosur “N1”

Pas zgjedhjes së ndikimit të dëshiruar dhe rregullimit të numrit të ndarjeve dhe vlerës së izovijave, me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, ky dialog box do të mbyllet, ndërsa në vizatim të gjithë trarët e selektuar më parë do të jenë të ngjyrosur me ngjyrat gjegjëse, me ç’rast secila nga ngjyrat e vendosura do të përcaktojë intervalin e ndikimit të zgjedhur.

Izovijat janë vendosur vetëm në trarët e kulmit të selektuar më parë

Në këndin e djathtë të epërm të dritares “2D dukja”, gjithmonë vendoset edhe tabelëza e cila për secilën nga ngjyrat e vendosura të izovijave tregon në madhësinë e vlerave. Programi edhe më tutje do të jetë në procedurë të selektimit të trarëve të rinj, me ç’rast edhe më tej mbesin të selektuar të gjithë trarët e zgjedhur më parë. Do të thotë, në rast se dëshironi të selektoni një grup të ri trarësh, sëpari duhet të deselektoni trarët e selektuar më herët. Kjo mënyrë e përpunimit të rezultateve në trarë, do të jetë e mundur përderisa nga vija komanduese nuk e zgjedhni nënopcionin “fUnd”. Me zgjedhjen e tij, trarët e ngjyrosur do t’i zëvëndësojnë diagramet të cilët ishin të prezentuar në ekran deri pak para aktivizimit të urdhërit „Legjenda“. Përpunimi i këtillë i rezultateve në trarë ka zbatim të shumëfishtë, dhe më së shpeshti përdoret për zbulimin e vlerave ekstreme të ndikimeve të veçanta në tërë modelin. Me shfrytëzimin e mundësimit të grupizimit të elementeve të ngjashme të konstruksionit në tërësi (shih kapitullin „2.10.2“), dhe me selektimin e të gjithë këtyre elementeve të

398


trarëve, ky urdhër bëhet posaqërisht efikas. Lehtë mund të fitohet informata për pozitën e momenteve të përkuljes të cilët tejkalojnë ndonjë vlerë të vendosur, si për shëmbull në të gjithë trarët e meskatit në model, pozita e forcave normale ekstreme të shtypjes në të gjithë trarët, pozita e shufrave të shtypura dhe të tërhequra në konstruksionet kapriate, etj.

Programi ka markuar të gjithë trarët në model në të

cilët paraqitet forca normale e shtypjes më e madhe se 50 kN

7.8 Ndikimet në mbështetësit sipërfaqsorë (truall)

Në rast të fundimit në bazament elastik, me ndihmën e urdhërit “ Mbështetësi sipërfaqësor ” mund të fitoni informatën për sforcimin në truall dhe uljen e mbështetësve. Gjithësesi ky urdhër është i mundur për aktivizim vetëm në rastin kur në model është vendosur mbështetësi sipërfaqsor.

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e ndikimeve

në mbështetësit sipërfaqsorë Ky dialog box është shumë i ngjashëm me dialog box-in për zgjedhjen e ndikimeve në pllaka dhe mure të përshkruar më herët. Ndryshimi i vetëm është në llojin e ndikimeve për të cilët dëshirohet prezentimi i rezultateve me ndihmën e izovijave. Te mbështetësit sipërfaqsorë, në dispozicion janë këto ndikime:

399


σ,trualli – sforcimi në truall (reaksionet në drejtim të aksit lokal “3” të mbështetësit sipërfaqsor) s, trualli – ulja e truallit (spostimi në drejtim të aksit lokal “3” të mbështetësit sipërfaqsor) R1 - reaksionet në drejtim të aksit lokal “1” të mbështetësit sipërfaqsor R2 - reaksionet në drejtim të aksit lokal “2” të mbështetësit sipërfaqsor Konventa për sistemin lokal të koordinateve të mbështetësve sipërfaqsorë është plotësisht e njëjtë si edhe te pllakat dhe muret, kështu që ajo çka u tha më sipër vlenë edhe këtu. Sipas konventes së përvehtësuar, sforcimi në truall ka vlerë pozitive në rast se paraqet shtypje (reaksioni vepron në drejtim të aksit lokal pozitiv “3”). Gjithashtu edhe ulja është pozitive në rast se vepron në drejtim të aksit lokal pozitiv “3” Dëmëthënja e të gjithë parametrave tjerë të ofruar në këtë dialog box është plotësisht e njëjtë si edhe tek urdhëri për zgjedhjen e ndikimeve në pllaka, gjegjësisht mure.

Prezentimi i sforcimeve në truall me ndihmën e izovijave të plota

Gjithësesi izovijat do të prezentohen vetëm kur në dritaren “2D dukja” të jetë prezentuar mbështetësi sipërfaqsor. Prandaj, pas aktivizimit të këtij urdhëri, për pamjen aktuale në dritaren “2D dukja” është e nevojshme të vendosni bashkësinë e cila në vetvete përmbanë edhe mbështetësin sipërfaqsor. Mënyra e funksionimit të urdhërave “ Prerja ” dhe “ Legjenda ”, për prezentim më të qartë të ndikimeve në elementet sipërfaqsorë të konstruksionit, është plotësisht e njëjtë si edhe kur në ekran janë prezentuar izovijat e ndikimeve në pllaka, gjegjësuisht mure.

7.9 Ndikimet në mbështetësit linearë

Me zgjedhjen e urdhërit “ Mbështetësit linearë ”, analizohet shpërndarja e ndikimeve përgjatë mbështetësve linearë.

Urdhëri punon plotësisht njsoj si edhe urdhëri i përshkruar në kapitullin “7.7” me ndihmën e të cilit analizohen ndikimet në trarë. I vetmi ndryshim është në llojin e ndikimeve për të cilët mund të prezentohen rezultatet. Me zgjedhjen e nënopcionit “Set”, nga vija komanduese, hapet dialog box-i me këtë pamje.

400


Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e

ndikimeve në mbështetësit linearë Te mbështetësit linearë vizatohen diagramet e këtyre ndikimeve: ♦ R1 - reaksioni i mbështetësit në drejtim të aksit lokal “1” të mbështetësit linear ♦ R2 - reaksioni i mbështetësit në drejtim të aksit lokal “2” të mbështetësit linear ♦ R3 - reaksioni i mbështetësit në drejtim të aksit lokal “3” të mbështetësit linear ♦ M1 - momenti i inkastrimit rreth aksit lokal “1” të mbështetësit linear ♦ σ,trualli - sforcimi në trauall në rastin e fundimit në bazament elastik ♦ s, trualli - ulja e truallit për rastin e fundimit në bazament elastik (spostimi në drejtim të aksit lokal “2” të

mbështetësit linear) Për mbështetësit linearë të cilëve në setin e të dhënave numerike i është shtuar edhe e dhëna për gjërësinë gjegjëse të shiritit të themelit (ndërprerësi “Trualli” është vendosur në gjendjen e kyqur) atëherë vlera e prezentuar e sforcimit në truall do të përfaqsojë herësin e reaksionit “R2” dhe gjërësisë gjegjëse të dhënë të shiritit”b=”

σ,trualli = R2/b Sipas konventës së përvetësuar, reaksionet janë pozitive nëse vektorët e tyre veprojnë në drejtim të kahjeve pozitive të akseve lokale të mbështetësve linearë. Do të theksojmë se në këtë dialog box nuk mund të zgjidhen ndikimet për konstruktimin e anvelopave, por në rast se për rastin aktual është vendosur anvelopa, atëherë lloji i zgjedhur i ndikimeve do të përfaqsojë njëkohësisht edhe anvelopen e ndikimeve të tij. Do të thotë, për ndryshim nga trarët nuk mund të fitohen diagramet gjegjëse të ndikimeve për rastin e ndikimit të zgjedhur arbitrarisht të anvelopes. E njëta gje vlenë edhe kur në kuadër të rastit aktual të ngarkesës është dhënë ngarkesa lëvizëse. Mënyra e prezentimit të ndikimeve në mbështetësit linearë plotësisht i përgjigjet procedurës së përshkruar për trarë, kështu që në mbështetësit linearë mund të fitohen edhe diagramet e veçanta edhe të njëkohëshme të ndikimit të zgjedhur.

401


Prezentimi i veçantë i diagrameve për

mbështetësit linearë të selektuar

Prezentimi i njëkohëshëm i diagrameve “σ,trualli”

në të gjithë mbështetësit linearë Përveq kësaj, edhe për mbështetësit linearë është i mundur opcioni i prezentimit të ndikimeve me ndihmën e izovijave (urdhëri “Legjenda”). Në këtë mënyrë edhe në mbështetësit linearë lehtë mund të fitohet informata për vendet ku paraqiten sforcimet në truall të cilat tejkalojnë vlerën e dhënë, vendet e uljeve më të mëdha të truallit, etj.

402


Programi ka markuar të gjitha vendet në mbështetësit linearë në të

cilët paraqitet sforcimi në truall më i madh se 30 kN/m2

7.10 Reaksionet e mbështetësve

Me zgjedhjen e urdhërit“ Reaksionet ”, në vizatim pranë të gjitha mbështetësve koncentrik dhe linarë do të shkruhen reaksionet e tyre.

Prezentimi i reaksioneve të mbështetësve në ekran

Me zgjedhjen e nënopcionit “Set”, i cili është prezent në vijën komanduese, hapet dialog box-i me këtë pamje.

403


Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e reaksioneve

të cilat do të prezentohen në ekran Me ndihmën e ndërprerësve të cilët gjenden në dialog box, bëhet zgjedhja e reaksioneve të cilat në vizatim do të prezentohen pranë mbështetësve gjegjës koncentrikë dhe linearë. Këta ndërprerës punojnë si check box-e, gjegjësisht më shumë nga ata mund të jenë vendosur njëkohësisht në gjendje të kyqur, dhe ata kanë këtë domëthënje: ♦ R1 - reaksioni i mbështetësit koncentrik në drejtim të aksit të tij lokal “1” ♦ R2 - reaksioni i mbështetësit koncentrik në drejtim të aksit të tij lokal “2” ♦ R3 - reaksioni i mbështetësit koncentrik në drejtim të aksit të tij lokal “3” ♦ M1 - momenti i inkastrimit të mbështetësit koncentrik për rrotullim reth aksit të tij lokal “1” ♦ M2 - momenti i inkastrimit të mbështetësit koncentrik për rrotullim reth aksit të tij lokal “2” ♦ M3 - momenti i inkastrimit të mbështetësit koncentrik për rrotullim reth aksit të tij lokal “3” ♦ r1 - reaksioni mesatar i shpërndarë i mbështetësit linear në drejtim të aksit të tij lokal “1” ♦ r2 - reaksioni mesatar i shpërndarë i mbështetësit linear në drejtim të aksit të tij lokal “2” ♦ r3 - reaksioni mesatar i shpërndarë i mbështetësit linear në drejtim të aksit të tij lokal “3” ♦ m1 - momenti mesatar i shpërndarë i mbështetësit linear për rrotullim rreth aksit të tij lokal “1” Sipas konventës së përvehtësuar, reaksionet e mbështetësve koncentrik dhe linearë janë pozitive nëse vektorët e tyre veprojnë në drejtim të kahjeve pozitive të akseve lokale të koordinatave të mbështetësve koncentrik gjegjësisht linearë. Pas zgjedhjes së llojit të reaksioneve dhe aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, në ekran pranë të gjithë mbështetësve koncentrik dhe linearë do të shfaqen të gjitha llojet e zgjedhura të reaksioneve. Në rast se me ndihmën e urdhërit “Rastet e ngarkesave” në vend të rastit aktual të ngarkesës është kërkuar prezentimi i anvelopave të ndikimeve ekstreme, atëherë në vizatim do të prezentohen nga dy reaksione, me ç’rast njëri do t’i përgjigjet vlerës maksimale pozitive ndërsa tjetri vlerës maksimale negative. Ë njëjta gjë vlenë edhe për rastin e ngarkesës në kuadër të cilës është dhënë ngarkesa lëvizëse.

7.11 Ndikimet në elementet indirekte Urdhëri “ Ndikimet në elementet indirekte ”, shërben edhe për prezentimin e njëkohëshëm të ndikimeve në elementet e konstruksionit, të cilët nuk i takojnë rrafshit aktual të prezentimit në dritaren “2D dukja”, por se e depërtojnë atë. Do të thotë, nën elementet indirekte nënkuptojmë trarët, pllakat dhe muret të cilët e depërtojnë rrafshin momental të prezentimit në dritaren “2D dukja”. Mënyra e këtillë e prezentimit të rezultateve është posaqërisht e përshtatshme kur si prezentim aktual në dritaren “2D dukja” vendoset niveli. Atëherë në njërin vizatim njëkohësisht mund të shifet renditja e forcave normale në të gjitha shtyllat dhe muret nga barra vertikale, ose renditja e momenteve në shtylla dhe mure nëse kemi të bëjmë me rastin seizmik të ngarkesave. Sidoqoftë, urdhëri ka zbatim të shumëfishtë. Me zgjedhjen e tij, vija komanduese merr këtë formë.

404


Ndikimet në elementet indirekt (Set/<fUnd>): Meqenëse llogaritja e këtyre ndikimeve për tërë modelin mund të zgjasë, atëherë ata prezentohen tek pas zgjedhjes së nënopcionit “Set”, nga vija komanduese. Do të thotë, së pari nevojitet për pamjen aktuale në dritaren “2D dukja”, të vendoset një pjesë e konstruksionit për të cilën ju interesojnë ndikimet në elementet indirekte, e tek pastaj të aktivizohet nënopcioni “Set”. Me zgjedhjen e tij hapet dialog box-i me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e ndikimeve në elementet indirekte

Në pjesën e majtë të dialog box-it gjenden parametrat me anë të të cilëve bëhet zgjedhja e ndikimeve për prezentim në elemntet indirekte të trarëve. Në dispozicion janë këto ndikime: ♦ N1 - forca normale në drejtim të aksit lokal “1” të traut indirekt ♦ T2 - forca transversale në drejtim të aksit lokal “2” të traut indirekt ♦ T3 - forca transversale në drejtim të aksit lokal “3” të traut indirekt ♦ M1 - momentet e përdredhjes rreth aksit lokal “1” të traut indirekt ♦ M2 - momentet e përkuljes rreth aksit lokal “2” të traut indirekt ♦ M3 - momentet e përkuljes rreth aksit lokal “3” të traut indirekt Meqenëse ndikimet në elementet indirekte të trarëve zakonisht kanë kërcim në vendin e prerjes së tyre me rrafshin momental të prezentimit në dritaren „2D dukja“, atëherë me ndihmën e grupit tjetër me radhë të ndërprerësve përcaktohet vendi i veprimit të ndikimeve të zgjedhura për prezentim.

Përmbi/Përpara – Programi do t’i prezentojë ndikimet e zgjedhura në elementet indirekte të trarëve menjëherë përmbi, gjegjësisht përpara, rrafshit momental të prezentimit në dritaren „2D dukja“. Shembull tipik është nëse dëshirohet prezentimi i forcave normale në shtylla nga barra vertikale, menjëherë përmbi rrafshin të cilit i takon niveli i vendosur aktual në dritaren „2D dukja“. Do të thotë pa barrën e cila vepron në rrafshin e nivelit aktual.

Nën/Prapa - Programi do t’i prezentojë ndikimet e zgjedhura në elementet indirekte të trarëve menjëherë

nën, gjegjësisht prapa, rrafshit momental të prezentimit në dritaren „2D dukja“. Shembull tipik është nëse dëshirohet prezentimi i forcave normale në shtylla nga barra vertikale, menjëherë nën rrafshin të cilit i takon niveli i vendosur aktual në dritaren „2D dukja“. Do të thotë duke marrë parasyshë edhe barrën e cila vepron në rrafshin e nivelit aktual.

Ndryshimi – Programi do të prezentojë ndryshimin e ndikimeve të zgjedhura në elementet indirekte të

trarëve menjëherë përmbi (përpara), dhe menjëherë nën (prapa) rrafshit momental të prezentimit në dritaren “2D dukja”. Shembull tipik është nëse dëshirohet prezentimi i forcave normale në shtylla nga barra vertikale, e cila vepron mu në rrafshin e niivelit aktual.

Në këndin e djathtë të poshtëm të dialog box-it, gjenden parametrat me të cilët bëhet zgjedhja e ndikimeve për prezentim në elementet indirekte pllakëzorë (pllakat dhe muret). Në dispozicion janë këto ndikime:

405


♦ M - momenti i përkuljes në rrafshin e murit, gjegjësisht pllakës, në vendin e prerjes me rrafshin momental të prezentimit në dritaren “2D dukja” (vektori i momentit është normal në rrafshin e murit).

♦ T - forca transversale në rrafshin e murit, gjegjësisht pllakës, në vendin e prerjes me rrafshin momental të prezentimit në dritaren “2D dukja”. Drejtimi i veprimit të forcës transversale është i përcaktuar me vijën e prerjes së pllakës, gjegjësisht murit, me rrafshin momental të prezentimit në dritaren “2D dukja”.

♦ N - forca normale në rrafshin e murit, gjegjësisht pllakës, në vendin e prerjes me rrafshin momental të

prezentimit në dritaren “2D dukja”. Vektori i forcës i takon rrafshit të murit dhe është nprmal në vijën e prerjes së pllakës,gjegjësisht murit, me rrafshin momental të prezentimit në dritaren “2D dukja”.

Meqenëse në elementet sipërfaqsorë të konstruksionit në secilën nyje eksziston vetëm një vlerë e ndikimit të zgjedhur, atëherë opcionet për prezentimin menjëherë përmbi, gjegjësisht nën rrafshin momental të prezentimit në dritaren “2D dukja”, nuk janë të mundëshme. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, dialog box-i do të jetë i mbyllur, ndërsa në dritaren “2D dukja”, pranë të gjithë elementeve indirektë momentalisht të dukëshëm, do të jenë të shkruara vlerat e ndikimeve të zgjedhura.

Në nivelin e pllakës së themelit është kërkuar prezentimi

i forcave normale në të gjitha shtyllat dhe muret Ndikimet të cilat programi i tregon në muret dhe pllakat indirekte, në tërësi i përgjigjen vlerave të cilat do të fitoheshin me ndihmën e urdhërit “ Prerja ”. Do të marrim për shëmbull ndikimet në murin e djathtë të skajshëm, nga veprimi i seizmikës në drejtimin X, në vendin e prerjes së tij me pllakën e themelit.

406


Ndikimet në mur,në vendin e inkastrimit të tij me pllakën e themelit,

të fituara me urdhërin “Ndikimet në elementet indirektë” Vlera të njëjta të ndikimeve, do t’i fitonim edhe me ndihmën e urdhërit “ Prerja ”, me tërheqjen e prerjes në murin e dhënë, në vendin e takimit të tij me pllakën e themelit. Për lloj të ndikimit, është e nevojshme të zgjidhet “Nn”, ndërsa nga vija komanduese nënopcioni “Çifti-forca”.

Ndikimet në mur,në vendin e inkastrimit të tij me pllakën e themelit, të fituara me urdhërin “Prerja”

Do të theksojmë se me tërheqjen e prerjes së njëjtë, për të fituar forcën transversale në vendin e inkastrimit me pllakën e themelit, është e nevojshme të zgjidhet ndikimi “Nns”. Përparësia e madhe e urdhërit “Ndikimet në elementet indirekte” është në atë që në një vizatim, njëkohësisht mund të fitohen ndikimet në të gjithë elementet e konstruksionit të cilat e depërtojnë rrafshin e dhënë të prezentimit. Me rastin e shkrimit të ndikimeve në elementet indirekte, programi ka kujdes lidhur me gjendjen mimentale të dukëshmërisë së tyre. Në të vërtetë, nëse me nihmën e urdhërit “ Dukëshmëria ” është hequr dukëshmëria e elementeve

407


indirekte të trarëve ( në kuadër të pjesës “Simboli në prerje”, chek box-i “Trau” është vendosur në gjendjen e kyqur), atëherë për elementet indirekte të trarëve nuk do të jenë shkruar ndikimet. Ë njëjta gjë vlenë edhe për pllakat dhe muret, por edhe për urdhërin “ Fshehja ” me ndihmën e të cilit në mënyrë selektive i hiqet dukëshmëria vetëm një grupi të caktuar të elementeve të vizatimit.

7.12 Stabiliteti Urdhërin “Stabiliteti”, i cili ndodhet në kuadër të mënysë rënëse “Ndikimet”, është e mundur t’a aktivizojmë vetëm nëse për nivelin aktual të ngarkesave është vendosur kombinimi për të cilin është krye llogaritja e stabilitetit. Me zgjedhjen e tij, në ekran, në mesin e secilit nga trarët, do të jetë shkruar vlera e forcës normale me rastin e vlerës kritike të ngarkesës “N,kr”, ndërsa në kllapa e dhëna për koeficientin e epjes “µ” për ngarkesën kritike të sistemit. Këto vlera llogariten me formulat e mëposhtëme:

Shenjat e përdorura në formulat paraprake kanë këto domëthënje: µ - koeficienti i epjes për ngarkesën kritike të sistemit lo - gjatësia e epjes së traut l - gjatësia reale e traut EI - ngurtësia e traut N,kr - forca normale në tra për vlerën kritike të ngarkesës N,qëndr - forca normale në tra nga ngarkesa intenziteti i së cilës nuk ndryshon N,ndrysh - forca normale në tra nga ngarkesa intenziteti i të cilës ndryshon χ - faktori kritik i ngarkesës nga i cili vie deri te prishja e stabilitetit të sistemit

7.13 Shkallëzimi i ndikimeve Me ndihmën e këtij udhëri ndikohet në rezultatet e llogaritjes të fituara me kalkulim dhe në mënyrën e shkrimit të tyre në vizatim. Me zgjedhjen e urdhërit “Shkallëzimi i ndikimeve”, i cili gjendet në kuadër të menysë rënëse “Vlerat”, hapet dialog box-i me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për shkallëzimin e ndikimeve

Në edit box-et në pjesën e majtë të dialog box-it, jepen vlerat e multiplikatorëve, me të cilët do të shumëzohen në mënyrë lineare rezultatet e llogaritjeve. Pa marrë parasyshë se për cilin nga elementet konstruktive analizohen rezultatet, me multiplikatorët e dhënë do të shumëzohen të gjitha rezultatet gjegjëse, me ç’rast ata ndahen vetëm sipas karakterit të tyre:

408


Forcat ndërprerëse – me multiplikatorin e dhënë në mënyrë lineare do të shumëzohen të gjitha forcat ndërprerëse në pllaka, trarë, si dhe reaksionet e mbështetësve.

Sforcimet - me multiplikatorin e dhënë në mënyrë lineare do të shumëzohen të gjitha sforcimet në pllaka si

dhe sforcimi në truall në rast të fundimit në bazament elastik. Deformimet - me multiplikatorin e dhënë në mënyrë lineare do të shumëzohen të gjitha deformimet e

pllakave dhe trarëve, si dhe ulja e truallit në rast të fundimit në bazament elastik. Gjithësesi se njëri nga zbatimet më të mëdha i këtyre faktorëve të shkallëzimit është në atë se rezultatet nga njëri sistem matës përkthehen në tjetrin. Nëse me rastin e vizatimit të modelit për gjatësi si njësi matëse është shfrytëzuar metri, dhënja e vlerës “1000” në edit box-in “Deformimet”, do të qojë te prezentimi i spostimve të llogaritura në milimetra. Përveq dhënjës së faktorit të shkallëzimit, në këtë dialog box mund të ndikohet në qartësinë e shkrimit të rezultateve numerike të llogaritjes në vizatim, dhe pamja e diagrameve të forcave ndërprerëse. Numri i decimaleve – në këtë edit box definohet se me çfarë preciziteti , gjegjësisht se me sa decimale, duhet

prezentuar rezultatet e llogaritjes. Nëse jepet vlera “0”, atëherë të gjitha rezultatet, pa marrë parasyshë se çfarë paraqesin ato, dhe se me cilin element konstruktiv kanë të bëjnë, do të prezentohen si vlera me numra të plotë.

Kufiri i poshtëm – meqenëse shumica e rezultateve të llogaritjes prezentohen me anë të diagrameve në të cilat

shkruhen edhe ordinatat e vlerave ekstreme, atëherë vizatimi në disa raste bëhet i paqartë. Në këto raste keni mundësi që në këtë edit box të jepni një vlerë arbitrare dhe nga programi të kërkoni që mos t’i kuotojë vlerat të cilat sipas vlerës absolute janë më të vogla se ajo e dhëna. Vlera e dhënë në këtë edit box ka të bëjë edhe me prezentimin e reaksioneve të mbështetësve koncentrik, gjegjësisht në vizatim do të shkruhen vetëm reaksionet intenziteti i të cilave sipas vlerës apsolute është më i madh se kufiri i dhënë i poshtëm (dhënja e vlerës “0”, do të thotë prezentimi i të gjitha vlerave).

Zeroja teknike – me dhënjën e vlerës së dëshiruar keni mundësinë që programi të gjitha vlerave të cilat janë më

të vogla se vlera e dhënë t’iu japë vlerën zero. Në këtë mënyrë programi jo vetëm se nuk do të kuotojë vlerat më të vogla se ajo e dhënë, por as nuk do t’i prezentojë.

Aktivizimi i fushës komanduese “ OK ” do ta shënojë fundin e këtij urdhëri, ndërsa të gjithë parametrat e vendosur, programi do t’i respektojë në punën e tij të mëtutjeshme.

7.14 Shkallëzimi i përpjesës së diagramit Pamja e diagramit në konstruksionet lineare, mund të rregullohet edhe me shkallëzimin e vlerave të ordinatave në diagram. Me shtypjen e tastit funksional “ F5 ”, ordinatat në mënyrë proporcionale rriten, ndërsa me shtypjen e njëkohëshme të tasteve “ Alt ” dhe “ F5 ” ato zvogëlohen. Përveq ndërrimit të përpjesës në të cilën vizatohen diagramet, me ndihmën e tastit funksional “ F6 ”, është e mundur të përshtatet dendësia e shrafures së diagramit. Në të vërtetë, me shtypjen e tastit funksional “ F6 ” dendësia e shrafures rritet, ndërsa me shtypjen e njëkohëshme të tasteve “ Alt ” dhe “ F56 ” ajo zvogëlohet. Tasti funksional “ F7 ” është paraparë për fshirjen e të gjitha shkallëzimeve të diagrameve të dhëna më parë dhe për kthimin në përpjesën fillestare të dhënë në mënyrë programore. Krejt çka u tha më parë nuk ka të bëjë vetëm me diagramet në elementet linearë të konstruksionit por edhe me diagramet e prerjeve në elementet sipërfaqsorë të konstruksionit, simbolet e shigjetëzave me të cilat prezentohen reaksionet e mbështetësve koncentrik, prezentimin e modelit të deformuar dhe me prezentimin e formës aktuale të oscilimit të konstruksionit. Edhe këtu për shkallëzimin e përpjesës është paraparë tasti funksional “ F5 ”, ndërsa për fshirjen e shkallëzimit tasti funksional “ F7 ”.

409


7.15 Heqja momentale e ndikimeve të prezentura nga ekrani (Reset) Kur në ekran të jetë prezentuar ndonjë nga ndikimet, me zgjedhjën e një urdhëri tjetër për përpunimin e rezultateve, ato hiqen dhe zëvëndësohen me të rejat. Mirëpo, shpesh paraqitet nevoja për heqjen e ndikimeve të prezentuara nga ekrani edhe pa aktivizimin e ndonjë urdhëri tjetër për përpunimin e rezultateve. Kjo nevojë paraqitet, kur të themi dëshirohet përgatitja e të dhënave hyrëse për dokumentacionin e projektit, ose kur dëshirohet të kontrollohet saktësia e të dhënave hyrëse.

Me zgjedhjen e urdhërit “ Reset ”, rezultatet hiqen nga ekrani, ndërsa në të mbetet vetëm vizatimi i të dhënave hyrëse.

7.16 Numerimi i nyjeve nga rrjeti i elementëve të fundëm Në rast se dëshironi që në dokumentacionin e projektit të futni edhe raportet tekstuale, të cilët me rastin e prezentimit të të dhënave hyrëse dhe rezultateve të llogaritjes thirren në numrat e nyjeve nga rrjeti i elementëve të fundëm, atëherë gjithësesi do t’ju nevojitet edhe vizatimi i cili ka të shënuar me numra të gjitha nyjet nga rrjeti i elementëve të fundëm. Prezentimi i numerimit të nyjeve nga rrjeti i elementëve të fundëm arrihet me vendosjen në gjendje të kyqur të check box-it “Nr.i nyjeve” i cili gjendet në kuadër të urdhërit “ Dukshmëria ”. Gjithësesi, se vendosja e këtij check box-i në gjendje të kyqur nuk do të ketë kurrëfarë kuptimi nëse si i dukshëm nuk vendoset edhe vet rrjeti i elementëve të fundëm (check box “Rr.E. F.”).

7.17 Krijimi i dokumentacionit të projektit Meqenëse i tërë programi është i orientuar grafikisht, atëherë me ndihmën e një grupi urdhërash i cili përshkruhet në këtë pjesë të udhëzimeve, është mundësuar përpilimi i lehtë i dokumentacionit kualitativ të projektit. Secili fajl hyrës i “Tower”-it ka datotekën me emër të njëjtë me ekstenzionin “*.TWP_D”, e cila shërben për krijimin e raporteve tekstuale dhe grafike. Prandaj, për secilin model është e mundur të krijohet vetëm një dokumentacion i projektit. Me rastin e hyrjes në modul për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, ky dokument bëhet aktiv dhe i gatshëm për renditjen e prezentimeve të zgjedhura në mënyrë arbitrare në ekran, pa marrë parasyshë se ato a paraqesin të dhëna hyrëse apo rezultate të llogaritjes. Përveq kësaj, në këtë dokument mund të vendosen edhe raportet e ndryshme tekstuale, por ekziston edhe mundësia e gjenerimit të tyre automatik. Me zgjedhjen e urdhërit “ Editori i letrës ” i cili gjendet në kuadër të mënysë rënëse “Datoteka”, hapet dritarja me pamjen e dokumentacionit të projektit.

410


Pamja e dritares për punë me dokumentacionin e projektit.

Në pjesën e majtë të dritares, gjendet trungu i degëzuar i cili tërë dokumentacionin e projektit e ndanë në tërësi më të vogla, ndërsa në pjesën e djathtë faqet e dokumentit të cilat momentalisht janë aktive. Në fundin e ekranit, në vijën e statusit, shkruhet informata për numrin rendor të faqes aktuale të dokumentacionit të projektit. 7.17.1 Definimi i formatit të letrës (Formati i letrës)

Para cilësdo punë me dokumentacionin e projektit, është e nevojshme të definoni madhësinë dhe pamjen e një faqeje të dokumentit. Me zgjedhjen e kësaj ikone, hapet dialog box-i me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për rregullimin e formatit të letrës

Ky dilaog box për shkak të sasisë së madhe të të dhënave është i organizuar me ndihmën e kartotekave. Në kartotekën “ Formati i letrës ” keni mundësinë të definoni madhësinë e faqës së dokumentit. Varësisht nga paisja dalëse të cilën e keni për shtyp, nga lista e mbyllur zgjidhni njërin nga formatet e ofruara të letrës. Në rast se në listë nuk është ofruar formati i dëshiruar, duke e vendosur në gjendje të çkyqur ndërprerësin “ Formati arbitrar ”, keni mundësinë që në edit

411


box-et “Gjërësia” dhe “Lartësia” të jepni dimensionet plotësisht arbitrare të letrës. Sidoqoftë, është kusht që paisja juaj dalëse për shtyp të mbështesë formatin e dhënë të letrës.

Edit box-et për dhënjën e dimensioneve arbitrare të letrës

Me vendosjen në gjendje të kyqur të njërit nga dy ndërprerësit e ofruar, mund të zgjedhni orientimin e letrës “Vertikalisht “ ose “Shtrirë”. Definimi i margjinave Në kuadër të kartotekëse “ Margjinat ” definohet sipërfaqja neto e letrës për shtypje.

Pamja e kartotekës “Margjinat”

Në pjesën qendrore të dilog box-it, është prezentur formati i zgjedhur i letrës, ndërsa nga katër edit box-et, në pjesën e tij të epërme, të poshtëme, të djathtë dhe të majtë, keni mundësinë të definoni margjinat gjegjëse. Keni kujdes me rastin e dhënjës së kësaj vlere, duke pasur parasyshë se secila paisje dalëse ka edhe kufizimin sa i përket sipërfaqes neto për shtypje. Në këtë procedurë, programi do të lejojë dhënjën e vlerës plotësisht arbitrare, por për këtë shkak gjatë shtypjes

412


mund të ndodhë rasti që drajveri nuk do të mund të kryej shtypjen në atë pjesë të hapësirës së skajshme. Në këto raste, pas kërkesës për shtypje, programi do t’a japë vërejtjen gjegjëse.

I vetmi kufizim me rastin e dhënjës së margjinave do të jetë në edit box-in “Poshtë”, meqenëse në “futer”-in e çdo letre duhet të gjendet edhe nënshkrimi i autorit të programit. Vlera minimale, e kufizuar me program, për margjinën e poshtëme është 8 mm. Në rast se secila faqe e dokumentit tuaj duhet të përmbajë kapitullin, atëherë sëhtë e nevojshme që në edit box-in “Lartësia e kapitullit”, të jepet dimensioni i tij. Nëse nuk dëshironi kapitull, atëherë në këtë edit box, jepeni vlerën “0”. Definimi i pamjes së kapitullit Në kuadër të kartotekës “ Kapitulli ” definohet pamja e kapitullit i cili do të shtypet në majtë të secilës faqe të dokumentit.

Pamja e kartotekës “Kapitulli”

Pamja Default e kapitullit e cila liferohet me program, paraqet vetëm një shembull pasqyrues për procedurën e formimit të tij. Në pjesën e epërme të dilaog box-it, tregohet pamja momentale e kapitullit të krijuar. Gjërësia e tabelëzës së kapitullit është e përcaktuar me gjërësinë e letrës e cila është zvogëluar për margjinën e majtë dhe të djathtë, ndërsa lartësia është përcaktuar me të dhënën e dhënë në edit box-in “Lartësia e kapitullit”, në kuadër të kartotekës “Margjinat”. Tabelëza e kapitullit është e ndarë në një varg qelizash (fusha katërkëndore), dhe me klikun e miut në kuadër të secilës prej tyre, në pjesën e poshtëme të dialog box-it prezentohet përmbajtja e qelizës e cila është momentalisht aktive.

413


Në pjesën e poshtëme të dialog box-it është prezentuar përmbajtja e qelizës

e cila është momentalisht aktive e paraparë për prezentimin e titullit të projektit. Në secilën nga qelizat, mund të futet një përmbajtje plotësisht arbitrare. Procedura e editimit të përmbajtjes së qelizës e cila është momentalisht aktive, në tërësi i përgjigjet procedurës së punës me procesorët e tekstit, siq është me programin “WordPad”. Zgjedhja e madhësisë së fonteve bëhet nga listat e mbyllura të cilat gjenden përmbi fushën e paraparë për editimin e përmbajtjes së qelizës e cila është momentalisht aktive.

Listat e mbyllyra për zgjedhjene llojit dhe madhësisë së fonteve

Me ndihmën e këtij grupi ikonash, ndikohet në pamjen dhe përmbajtjen e qelizës e cila është momentalisht aktive.

teksi i selektuar nxirret nga qeliza dhe bartet në “clipboard”

teksti i selektuar bartet në “clipboard” pa nxjerrje nga qeliza

teksti i vendosur më parë në “clipboard”, futet në qelizë, në vendin i cili është përcaktuar me pozitën momentale të kursorit

414


Gjendja e kyqur e kësaj ikone përcakton shkrimin e trashur të tekstit të selektuar

Gjendja e kyqur e kësaj ikone përcakton shkrimi e pjerrësuar të tekstit të selektuar

Gjendja e kyqur e kësaj ikone përcakton shkrimi e nënvizur të tekstit të selektuar

Me zgjedhjen e kësaj ikone hapet lista rënëse për zgjedhjen e ngjyrave të cilat do t’i jenë bashkangjitur tekstit të selektuar

Gjendja e kyqur e kësaj ikone përcakton rrafshimin në të majtë të tekstit të selektuar

Gjendja e kyqur e kësaj ikone përcakton rrafshimin qendror të tekstit të selektuar

Gjendja e kyqur e kësaj ikone përcakton rrafshimin në të djathtë të tekstit të selektuar

Me zgjedhjen e kësaj ikone, teksti i selektuar paraqet një pozicion në listën e një varg të dhënash

Me zgjedhjen e kësaj ikone, hapet dialog box-i për vendosjen e kornizës përreth qelizës

Pamja e dialog box-it për vendosjen e kornizës përreth qelizës

Me vendosjen në gjendjen e kyqur të ndërprerësve të ofruar, në anën gjegjëse të qelizës vendoset vija e kornizës. Shenja për gjendjen e kyqur është pamja e tërhequr e ikonës, me ç’rast në pjesën qëndrore të këtij dialog box-i, në faqen gjegjëse vendoset vija e kornizës. Me vendosjen në gjendjen e kyqur të ndërprerësit “Bashkangjitju të gjithëve”, keni mundësinë që faqet e zgjedhura për vendosjen e kornizës, t’i bashkangjitni edhe të gjitha qelizave tjera në kapitull. Për rastet më të shpeshta në praktikë, kur është e nevojshme të vendoset korniza rreth të gjitha qelizave, të gjithë ndërprerësit e ofruar në këtë dialog box, vendosni në gjendjen e kyqur, gjë që do të sjellë deri tek efekti i dëshiruar.

Me zgjedhjen e kësaj ikone hapet dialog box-i për leximin e figurave nga disku i makinës llogaritëse.

415


Pamja e dialog box-it për futjen e figurave në qelizën e kapitullit

Me zgjedhjen e njërit nga opcionet e ofruara nga lista e mbyllur “Tipi i fajlit”, përveq bitmapit, në qelizë mund të futet edha përmbajtja e “metafiles”-it. Pas selektimit të fajlit të dëshiruar, dhe aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, në pozitën e kursorit do të shfaqet përmbajtja e figurës së lëxuar. Në rast të formatit të madh të figurës, klikoni me miun në të, dhe me ndihmën e scrooll shiritave silleni njërin nga këndet e saj në pozitë që të shihet në hapësirën e paraparë për prezentimin e qelizës.

Me selektimin e bitmapit të futur, në këndet e tij dhe në mesin e

secilës faqe, vendosen simbolet si katrorë të vegjël me ndihmën e të cilëve bëhet ndryshimi i dimensioneve të figurës

Me sjelljen e miut në pozitë që të tregojë në katrorin e vogël të vendosur në këndin e figurës, dhe me tërheqjen e tij kah brenda, e sillni madhësinë e figurës në dimensionin e dëshiruar.

416


Madhësia e zvogëluar e figurës së lexuar

Me zgjedhjen e kësaj ikone, hapet menyja rënëse për futjen automatike të teksteve të definuara me program. Në dispozicion jnë këto tekste:

#p - numri rendor i faqes aktuale #n - numri i përgjithëshëm i faqeve #t - koha momentale #d - data momentale Tekstet e futura të definuara me program, në qelizë shenohen me simbolin “#” dhe me shkronjën gjegjëse. Që të definoni renditjen e qelizave e cila i përgjigjet kapitullit tuaj, është e nevojshme që sëpari të jepni formatin e dëshiruar të letrës, të përcaktoni margjinën dhe madhësinë e kapitullit. Përveq kësaj është e nevojshme që t’a fshini kapitullin default i cili është liferuar si shembull pasqyrues. Këtë do t’a arrini ashtu që qelizën e fundit të majtë do ta zgjëroni deri te madhësia maksimale e kapitullit.

Tërheqja e tehut të djathtë të qelizës së majtë të fundit përgjatë tërë gjërësisië së kapitullit

417


Do të thotë, me sjellje e miut në pozitën që të tregojë në tehun e djathtë të qelizës së majtë të fundit, këtë teh e terhekni deri te qeliza e djathtë e fundit e kapitullit. Në këtë mënyrë fitoni atë se kapitulli do të përbëhet vetem prej një qelizeje.

Pamja e kapitullit i cili përbëhet vetem prej një qelizeje

Me selektimin e bitmapit në pjesën e poshtëme të dialog box-it, i cili është i paraparë për editimin e përmbajtjes së qelizës e cila momentalisht është aktive, dhe me shtypjen e tastit “ Del ” hiqeni këtë bitmap nga përmbajtja e kapitullit tuaj.

Përmbajtja plotësisht e zbrazët e kapitullit

Në këndin e majtë të poshtëm të secilës nga qelizat, gjendet një katërkëndor i vogël vertikal, me ndihmën e të cilit secila nga qelizat mund të ndahet në dy të reja, vertikalisht. Katërkëndori i vogël i shtrirë në këndin e djathtë të epërm të secilës nga qelizat, shërben për ndrjen e qelizave horizontalisht. Me sjelljen e miut në pozitën që të tregojë në njërin nga këta dy katërkëndorë të vegjël, kursori e ndërron formën në formën gjegjëse i cili njëkohësisht tregon edhe kuptimin e aksionit të mundëshëm.

418


Katërkëndorët për ndarjen e qelizave në pjesë më të vogla

Operacioni i ndarjes së qelizave zhvillohet ashtu që me miun klikohet në katërkëndorin e vogël të dëshiruar, dhe duke mos e lëshuar sillet në pozitën e ndarjes vertikale, gjegjësisht horizontale të dëshiruar.

Me tërheqjen e katërkëndorit të djathtë të epërm

te poshtë, është fituar qeliza e re Edhe në këtë qelizë të shtuar, në këndin e poshtëm të majtë dhe në këndin e epërm të djathtë, gjenden katërkëndorët e vegjël, për ndarjen e saj eventuale në pjesë më të vogla. Në pjesën e epërme të kapitullit do t’a shtojmë edhe një qelizë.

419


Me tërheqjen e katërkëndorit të majtë të poshtëm të qelizës së

epërme djathtas, është fituar qeliza e re Kjo procedurë është e nevojshme të përsëritet, përderisa nuk e fitoni numrin dhe renditjen e dëshiruar të qelizave. Me sjelljen e miut në pozitën që të tregojë në mesin e njërës nga anët e brendëshme të qelizës, është mundësuar ndryshimi plotësues i dimensioneve të qelizës së dhënë.

Anët e brendëshme të qelizave të cilat mund të tërhiqen

Me qenëse me tërheqjen me ndihmën e miut nuk mund të përcaktohet dimensioni i saktë i qelizës, atëherë me program është paraparë edhe dhënja numerike e dimensioneve të secilës nga qelizat. Me klikun e miut brënda cilësdo nga qelizat, ajo bëhet aktive për momentin, ndërsa në edit box –et “Gjërësia” dhe “Lartësia”, prezentohen dimensionet momentale të saj.

420


Edit box-et për dhënjën numerike të dimensioneve të qelizës momentalisht aktive

Meqenëse kapitulli ka dimension të kufizuar, të dhënë më heret, atëherë ndryshimi i dimensioneve të një qelize ndikon edhe në dimensionet e qelizave tjera. Është përvehtësuar që ndryshimi i dimensioneve të qelizave zhvillohet nga e majta në të djathtë, dhe nga lartë te poshtë. Për këtë arësye, me selektimin e njërës nga qelizat e skajshme, edit box-i gjegjës për rregullimin numerik të dimensioneve të qelizës do të jete joaktiv.

Për qelizën e epërme të djathtë të selektuar nuk ka mundësi të ndërrohet gjërësia

Kur e keni rregulluar pozitën dhe numrin e qelizave në kapitull, ka mbetur vetëm që në secilën nga ato të futni edhe përmbajtjen gjegjëse, në mënyrën si është përshkruar më parë. Definimi i teksteve në letër Në kuadër të kartotekës “ Teksti ”, keni mundësi të definoni të gjitha të dhënat lidhur me llojin, ngjyrën dhe madhësinë e teksteve të cilët shkruhen në letër.

421


Pamja e kartotekës “Teksti”

Në pjesën e dijalog box-it “Letra” definohen të dhënat që kanë të bëjnë me shtypjen e titullit të kapitullit. Në të vërtetë, meqenëse dokumenti grafik është ndarë në terësi më të vogla, atëherë në majë të faqes në të cilën fillon ky kapitull, automatikisht vendoset edhe titulli i kapitullit të dhënë: “Të dhënat themelore për modelin”, “Të dhënat hyrëse – Konstruksioni”, “Të dhënat hyrëse – ngarkesat”, “Llogaritja seizmike”, etj. Me ndihmën e check box-it “Shtypja e titullit”, vendosni se a do të shtypen apo jo titujt e kapitujve. Në rast se ky check box është vendosur në gjendjen e kyqur, atëherë me vendosjen në gjendjen e kyqur të njërit nga dy ndërprerësit e ofruar: “Vetëm në faqen fillestare” dhe “Në secilën faqe”, përcaktoni shpeshtësinë e shfaqjes së tij. Do të thotë, titulli i kapitullit mund të shfaqet ose vetëm në majë të faqes në të cilën gjendet fillimi i tij, ose në majë të të gjitha faqeve në të cilat shtrihet kapitulli i dhënë. Është porosi që të vendosni për shkrimin e titullit vetëm në faqen fillestare të kapitullit.

Me ndihmën e këtyre tri ikonave, të cilat punojnë si

ndërprerës, përcaktoheni për mënyrën e rrafshimit të titujve Nga lista e mbyllur e cila gjendet në majë të kësaj pjese të dialog box-it, mund të zgjidhni llojin dhe madhësinë arbitrare të fontit me të cilin do të shkruhen titujt e kapitujve. Përveq mundësisië së definimit të shkrimit të trashur, të pjerrësuar dhe të nënvizuar të titujve, eshte e mundur të zgjidhet si ngjyrën e vet tekstit ashtu edhe ngjyrë e sfondit të saj.

422


Fushat komanduese për zgjedhjen e ngjyrës së tekstit dhe sfondit të tij

Fusha e parë komanduese shërben për zgjedhjen e ngjyrës të vet titullit të kapitullit, ndërsa e dyta për zgjedhjen e ngjyrës së sfondit. Në këtë mënyrë mund të fitoni titujt e hijesuar të kapitujve. Në pjesën e dialog box-it “raporti tekstual”, gjenden parametrat të cilët do t’i shfrytëzojë diagrami gjatë krijimit të raporteve të ndryshme tekstuale.

Pjesa e dialog box-it për rregullimin e fonteve në raportet tekstuale

Në raportet tekstuale, të gjitha tekstet janë renditur në tri grupe: Teksti kryesor: parametrat e dhënë do të kenë të bëjnë me të gjitha tekstet brenda raportit, duke përfshirë edhe

kapitullin e tabelave, Teksti në vizatime: parametrat e dhënë do të kenë të bëjnë me kuotat dhe shenjat në vizatime të cilat krijohen në

kuadër të raporteve të veçanta tekstuale. Për shëmbull vizatimet e prerjeve tërthore të trarëve në kuadër të seteve të të dhënave të tyre hyrëse, etj.

423


Titulli i tabelës: parametrat e dhënë do të kenë të bëjnë me titullin e secilës nga tabelt e krijuara në kuadër të reporteve tekstuale. Për shëmbull titulli i tabelës: ”Tabela e materialeve”, etj.

Përveq ngjyrës së vet fontit, për tituj dhe kapituj të tabelave, është mundësuar edhe zgjedhja e ngjyrës së sfondit. Në këtë mënyrë titujt e tabelave, si dhe kapitujt e tyre mund të jenë të hijezuar.

Fushat komanduese për zgjedhjen e ngjyrës së sfondit të titullit dhe kapitullit të tabelës

Në pjesën e poshtëme të dialog box-it gjendet parametri me të cilin përcaktohet mënyra e nënshkrimit të blloqeve grafike.

Pjesa e dialog box-it për zgjedhjen e llojit dhe madhësisë

së fontit me të cilin do të nënshkruhen blloqet grafike Në të vërtetë, secila nga figurat e eksportuara, ka hapësirë të rezervuar në të cilën shkruhet domëthënja e saj. Për shëmbull: “Modeli i deformuar”, “Rami V_1”, etj. Për vetë eksportin e blloqeve grafike dhe domëthënjen e nëshkrimeve të tyre do të bëhet fjalë më tepër më vonë.

424


Ruajtja e të dhënave të dhëna në letër Pasi i keni rregulluar të gjitha të dhënat e nevojshme, është e nevojshme që pamjen e letrës tipike t’a ruani në bazë. Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Ruaje ”, hapet dialog box-i me këtë pamje.

Tani është e nevojshme në edit box të jepet përshkrimi tekstual ë cili do t’ju asocojë në të dhënat e definuara për letrën, dhe do të aktivizojë fushën komanduese “ OK ”. Në rast se e keni dhënë emrin i cili veq ekziston në listen e tipeve të letrës, programi do të jape porosinë gjegjëse.

Aktivizimi i fushën komanduese “ Yes ”, do të thotë përgjegje pohuese dhe parametrat paraprak të letrës, të cilët kanë qenë të mbajtur në mend nën emrin e dhënë, do të humbin. Zgjedhja e fushës komanduese “ No ”, do të qojë deri te heqja dorë nga operacioni i inçizimit. Lista e mbyllur e cila gjindet në këndin e majtë të poshtëm të dialog box-it, është e paraparë për zgjedhjen e ndonjërit nga konfiguracionet të inçizuara më herët.

Lista e mbyllur për zgjedhjen e ndonjërit nga tipat e letrës të inçizuar më herët

Me klikun në shigjetëzën e cila gjindet në anën e djathtë të kësaj liste të mbyllur, hapet përmbajtja e listës dhe tani mjafton të klikohet me miun në rreshtin në të cilin është përshkruar përmbajtja e letrës e cila dëshirohet të zgjedhet. Do të theksojmë se në listë gjithmonë gjendet edhe letra “Default” e definuar me program, e cila nuk mund të fshihet.

425


Me ndihmëm e fushës komanduese “ Fshiej ” është mundësuar fshierja (shlyerja) nga lista e letrës së selektuar arbitrarisht. Procedura zhvillohet ashtu që së pari klikohet me miun në letrën në listë e cila dëshirohet të shlyhet, e pastaj aktivizohet fusha komanduese “Fshiej”. Tipi i letrës i zgjedhur i fundit mbahet në mend, prandej me rastin e krijimit të modeleve të reja, dokumentacionet e tyre të projekteve do të kenë karakteristika të njëjta të letrës si dhe dokumenti me të cilin keni punuar herën e fundit. Përveq kësaj, me program është mundësuar edhe ndërrimi i mëvonëshëm i të gjitha të dhënave për letrën të dhëna më herët. Do të thotë, mund të krijoni dokumentacionin e projektit për një format të letrës, e pastaj mundeni me ndryshimin e të dhënave në këtë dialog box, më vonë t’a ktheni në një format tërësisht tjetër. 7.17.2 Struktura e dokumentit grafik Dokumentacioni i projektit përbëhet nga një varg blloqesh, të cilët mund të jenë ose tekstual ose grafik. Meqenëse numri i blloqeve mund të jetë i madh, atëherë i tërë dokumenti për shkak të qartësisë, është ndarë në tërësi më të vogla. Organizimi i kësaj ndarjeje është prezentuar në trungun i cili gjendet në pjesën e majtë të dritares për punë me dokumentacionin e projektit.

Struktura e dokumentacionit të projektit

Dokumenti i plotë gjithmonë ndahet në këto tërësi, gjegjësisht kapituj: - Përmbajtja - Të dhënat themelore për modelin - Të dhënat hyrëse - Rezultatet Dega “Të dhënat hyrëse”, ndahet në dy ndarje të reja vrësisht nga ajo se të dhënat hyrëse a kanë të bëjnë me gjeometrinë e konstruksionit apo me ngarkesën e dhënë. Edhe dega “Rezultatet”, ka nënndarjen e vet, varësisht nga ajo, se me çka kanë të bëjnë rezultatet e prezentuara: Analiza modale, Llogaritja seizmike, Llogaritja statike apo dimensionimi. Meqenëse në projekt mund të futen edhe blloqet tekstuale edhe ato grafike, atëherë programi secilin nga ata do t’i vendosë në degën gjegjëse, varësisht nga natyra e bllokut të dhënë. Të gjitha blloqet e futura në dokumentacionin e projektit mbahen në mend si të tillë, kështu që me ndryshimet e mëvonëshme në model, dhe me llogaritjen eventuale të serishme të tij, nuk do të vie deri te freskimi automatik i këtij dokumenti. Në rastet e tilla, të gjitha blloqet e futura më herët, të cilët nuk i përgjigjen përmbajtjes së re të modelit, duhet së pari të fshihen e pastaj sërish të futen në projekt.

426


7.17.3 Gjenerimi i raporteve tekstuale Përveq blloqeve tekstuale dhe grafike, të cilat mund të eksportohen në projekt nga moduli për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, me program është mundësuar edhe gjenerimi automatik i raporteve tekstuale, nga rrethina e vet dritares për punë me dokumentacionin e projektit. Në të vërtetë, me klikun e djathtë të miut përmbi njërin nga titujt e ofruar të kapitullit në trung, hapet menyja rënëse.

Me klikun e djathtë të miut përmbi titujt e kapitullit

“Të dhënat hyrëse – Konstruksioni”, hapet menyja rënëse. Në kuadër të të gjitha mënyve rënëse, të cilat hapen me klikun e djathtë të miut përmbi titujt e kapitullit gjegjës, gjendet edhe urdhëri “Gjenero”. Me zgjedhjen e tij, hyhet në procedurën e gjenerimit të raportit të dhënë tekstual. Në rast se kërkohet gjenerimi i serishëm i raporteve që tani më ekzistojnë, atëherë raportet e vjetra do të fshihen, ndërsa të rinjët do të futen në projekt. Në rast se modeli nuk është llogaritur, atëherë pjesë të veçanta të raportit për të cilët nevojiten të dhënat nga llogaritja, nuk do të gjenerohen. Gjenerimi i përmbajtjes Me klikun e djathtë të miut përmbi titullin e kapitullit “Përmbajtja”, dhe me zgjedhjen e urdhërit “Gjenero”, në mënyrë automatike në përbërjen e dokumentacionit të projektit futet përmbajtja e tij. Në përmbajtje shkruhen emërtimet e kapitujve dhe numrat rendorë të faqeve në të cilat fillojnë kapitujt e dhënë. Meqenëse përmbajtja vazhdimisht azhurohet, varësisht nga numri dhe madhësia e blloqeve të futura tekstuale dhe grafike, atëherëështë plotësisht njësoj se kur do t’a gjeneroni. Gjenerimi i të dhënave themelore për modelin Me klikun e djathtë të miut përmbi titullin e kapitullit “Të dhënat themelore për modelin”, dhe me zgjedhjen e urdhërit “Gjenero”, në mënyrë automatike në përbërjen e dokumentacionit të projektit futen informatat themelore për modelin.

427


Pamja e të dhënave të gjeneruara themelore për modelin

Në fillim të këtij raporti, prezentohen të dhënat të cilat jane grumbulluar me ndihmën e urdhërit “ Të dhënat për projektin ” (shih kapitullin “3.6.7.”). Nëse nuk i keni dhënë këto të dhëna, atëherë ato edhe në raportin tekstual do të shmangen. Në tekstin e mëtejmë të këtij raporti, programi e shkruan emërtimin e datotekës dhe datën e llogaritjes së kryer. Në pjesën e raportit ku shkruhet emërtimi i llogaritjes, programi në vazhdim do të vendosë shenjën ose “3D” ose “2D”, varësisht nga ajo se a është modeli planar apo hapsinor. Në rastin kur kemi të bëjmë me me llogaritjen planare, përveq informatës “2D”, programi do të shkruaj në kllapa edhe shenjën e spostimeve të lira, të cilat njëkohësisht shënojnë edhe rrafshin në të cilin është kryer llogaritja. Në këtë pjesë të raportit, me simbolin “X” programi i shënon edhe llojet e analizave të kryera. Madhësia e modelit përshkruhet me numrin e nyjeve në rrjetin e elementëve të fundëm, dhe me numrin e tipeve gjegjëse të elementëve të fundëm. Në fund të raportit, programi e shkruan edhe informatën për njësitë matëse të cilat janë të vendosura si aktuale me ndihmën e urdhërit “Funksionaliteti” (shih kapitullin “3.5.2.”). Keni kujdes që para gjenerimit të këtij raporti, njësitë matëse aktuale në program të jenë të harmonizuara me njësitë në të cilat janë krijuar pjesët tjera të dokumentacionit të projektit. Gjenerimi i të dhënave themelore për konstruksionin Me klikun e djathtë të miut përmbi titullin e kapitullit “Konstruksioni”, dhe me zgjedhjen e urdhërit “Gjenero”, do të hapet dialog box-i me këtë pamje.

428


Pamja e dialog box-it për gjenerimin e të dhënave hyrëse për konstruksionin

Me vendosjen e ndërprerësve në gjendjen e kyqur, kryhet zgjedhja e blloqeve tekstuale të cilat do të hyjnë në përbërjen e dokumentacionit të projektit. “Lista e fazave të ndërtimit” - ky check box do të jetë i mundur vetëm për modelet të cilat në vetvehte kanë fazat e definuara të ndërtimit. Në listë do të jenë të shkruara emërtimet e të gjitha fazave të dhëna të ndërtimit. “Skema e nivelit” – ky check box do të jetë gjithmonë i mundur, duke pasur parasyshë që secili model në vetvehte duhet të përmbajë së paku një nivel. Në këtë bllok tekstual, do të prezentohet tabelëza me të gjitha të dhënat të cilat i keni dhënë me ndihmën e urdhërit për editimin e niveleve (shih kapitullin “2.11.1.”). “Koordinatat e nyjeve” – këto të dhëna mund të prezentohen në dy mënyra. Në të vërtetë, mund të kërkohet prezentimi i koordinatave të të gjitha nyjeve në model, ose vetëm të nyjeve të cilat gjenden në konturat e elementëe konstruktivë dhe të ngarkesave. Mënyra e prezentimit të koordinatave të nyjeve përcaktohet me vendosjen në gjendjen e kyqur të njërit nga ndërprerësit e ofruar: “Të gjitha nyjet” dhe “Vetëm konturat”. Do të theksojmë se te modelet në të cilët janë definuar kushtet kufitare në pllaka dhe mure, do të shfaqen më shumë nyje me koordinata të njëjta (shih kapitullin “3.1.3..”). Shkak i kësaj është se kushtet kufitare modelohen me barazimin e spostimeve të nyjeve të cilat kanë pozitë të njëjtë në hapësirë, por u takojnë elementëve të ndryshëm konstruktivë. Në këto raste, në kuadër të një rendi të të dhënave o të shfaqet informata për numrin rendor të nyjes së parë dhe të fundit në varg, e cila ka koordinata të njëjta. Nëse modeli përmbanë mbi 5000 nyje, ndërsa e keni zgjedhur prezentimin të gjitha nyjeve, me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, programi do të japë vërejtjen gjegjëse.

Shkaku për këtë vërejtje është më se i qartë, duke pasur parasysheë se shtypja e koordinatave të të gjitha nyjeve, për modelet e mëdha, do të kërkonte numër shumë të madh faqesh të dokumentit. Duke pasur parasyshë se programi është i orientaur grafikisht dhe se keni mundësinë që gjeometrinë e modelit dhe ngarkesës t’a prezentoni me ndihmën e figurave, rekomandojmë që prezentimin e koordinatave të nyjeve fare mos t’a futni në përbërjen e dokumentacionit tuaj të projektit.

429


“Setet e të dhënave numerike” – në këtë pjesë të dialog box-it, do të jenë të mundëshëm ndërprerësit vetëm për ato elemente konstruktive të cilët janë përfshirë në model. Do të theksojmë se për tërë modelin përpilohet tabelëza unike e materialeve të përdorura, kështu që, përveq seteve të elementeve konstruktive, në vend të karakteristikave të materialeve, do të prezentohen vetëm numrat e tyre rendorë të cilët i përgjigjen numeracionit në tabelëzën e materialeve. Gjithësesi, tabelëza e meterialeve do të përmbajë të gjitha të dhënat të cilat e definojnë një material. Meqenëse ky lloj i të dhënave hyrëse nuk mund të prezentohet me eksportimin e blloqeve grafike, atëherë rekomandojmë që secili dokumentacion i juaji i projektit të përmbajë setet e të dhënave numerike për të gjitha elementet konstruktive. Në rast se megjihatë nuk dëshironi prezentimin e seteve të të dhënave numerike, chek box-in “Setet e të dhënave numerike” vendosni në gjendjen e çkyqur, e pastaj programi do të injorojë gjendjen e ndërprerësve tjerë në këtë pjesë të dialog box-it. “Kontura e elementëve konstruktiv”- në këtë pjesë të dialog box-it, do të jenë të mundëshëm ndërprerësit vetëm për ata elementë konstruktiv të cilët janë përfshirë në model. Të dhënat për pozitën e elementëve konstruktiv përshkruhen në tabelëza për secilin element konstruktiv veq e veq. Këto tabelëza përmbajnë aq rreshta sa ka edhe entitete të atij tipi në model. Kontura e entitetit përshkruhet me një varg numrash rendorë të nyjeve në konturën e tij. Në rast të segmenteve harkorë, nyja e cila shënon pikën nga harku është e lidhur me nyjet tjera me simbolin “c”. Meqenëse pozita e elementëve konstruktiv përshkruhet me numrin rendor të nyjeve nga rrjeti i elemntëve të fundëm, atëherë në rast se vendosni për këtë prezentim të të dhënave hyrëse, do të ishte mirë që në projekt të futni koordinatat e nyjeve konturore apo të të gjitha nyjeve. Duke pasur parasyshë që programi është i orientuar grafikisht dhe se keni mundësi që gjeometrinë e modelit dhe të ngarkesave t’a prezentoni me ndihmën e figurave, rekomandojmë që të dhënat e këtilla hyrëse fare mos t’i futni në përbërjen e dokumentacionit tuaj të projektit. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, në pjesën e dokumentacionit të projektit e cila është rezervuar për të dhënat hyrëse për konstruksionin, do të vendosen aq blloqe të vogla tekstuale sa sa i keni zgjedhur në këtë dialog box.

Në pjesën e trungut “Konstruksioni”, program i ka vedosur

të gjitha blloqet tekstuale të gjeneruara paraprakisht Gjenerimi i të dhënave hyrëse për ngarkesën Me klikun e djathtë të miut përmbi titullin e kapitullit “Ngarkesa”, dhe me zgjedhjen e urdhërit “Gjenero”, hapet dialog box-i me këtë pamje.

430


Pamja e dialog box-it për gjenerimin e të

dhënave hyrëse për ngarkesën Me vendosjen e ndërprerësve gjegjës në gjendjen e kyqur, kryhet zgjedhja e blloqeve tekstuale të cilat do të hyjnë në përbërjen e dokumentacionit të projektit. Sidoqoftë, është e dëshiruar që në dokumentacionin e projektit të futni edhe listën e të gjitha rasteve themelore të ngarkesave dhe kombinimeve eventuale të krijuara të veprimit të tyre të njëkohëshëm, përderisa për prezentim tabelar të pozitave të ngarkesave vlenë i njëjti përfundim si edhe për konturën e elementëve konstruktiv. Gjithësesi , projekti do të jetë shumë më i qartë nëse në vend të tabelëzave me numrat e nyjeve në të cilat vepron ngarkesa, futni figurat gjegjëse. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, në pjesën e dokumentacionit të projektit e cila është rezervuar për të dhënat hyrëse për ngarkesën, do të vendosen blloqet e zgjedhura tekstuale.

Në pjesën e trungut “Ngarkesa”, programi i ka gjeneruar të gjitha

blloqet tekstuale të zgjedhura paraprakisht Gjenerimi i reportit tekstual për analizën e kryer modale Me klikun e djathtë të miut përmbi titullin e kapitullit “Analiza modale”, dhe me zgjedhjen e urdhërit “Gjenero”, në mënyrë automatike në përbërjen e dokumentacionit të projektit futet raporti tekstual i cili përmbanë si të dhënat hyrëse ashtu edhe rezultatet e analizës së kryer modale.

431


Pamja e raportit të gjeneruar të analizës modale

Do të theksojmë se, përmbajtja e tabelëzës në të cilën prezentohet renditja e masave në tërë lartësinë e objektit, në tërësi i përgjigjet përmbajtjes së dialog box-it, i cili hapet me zgjedhjen e nënopcionit “Raporti”, në kuadër të urdhërit “ Masat ” (shih kapitullin “5.6”). Në rast se nuk i keni edituar nivelet me ndihmën e urdhërit “Masat”, pozita e tyre do t’i përgjigjet pozitës së dhënë të niveleve në vet modelin (urdhëri “Edit”). Gjenerimi i raportit tekstual për llogaritjen e kryer sezmike Me klikun e djathtë të miut përmbi titullin e kapitullit “Llogaritja seizmike”, dhe me zgjedhjen e urdhërit “Gjenero”, në mënyrë automatike në përbërjen e dokumentacionit të projektit futet raporti tekstual i cili përmbanë si të dhënat hyrëse ashtu edhe rezultatet e llogaritjes së kryer seizmike.

Pamja e raportit të gjeneruar të llogaritjes seizmike

Përveq të dhënave hyrëse të dhëna, programi për secilin drejtim të veprimit të sezmikës, krijon edhe tabelëzën e renditjes së forcave seizmike në tërë lartësinë e objektit. Renditja e niveleve në keto tabelëza në tërësi i përgjigjet renditjes së niveleve e cila është definuar me zgjedhjen e nënopcionit “Raporti”, në kuadër të urdhërit “ Masat ” (shih

432


kapitullin “5.6”). Në rast se nuk i keni edituar nivelet me ndihmën e urdhërit “Masat”, pozita e tyre do t’i përgjigjet pozitës së dhënë të niveleve në vet modelin (urdhërri “Edit”). Në rast të llogaritjes seizmike, e cila bazohet në analizën multimodale, atëherë në kuadër të këtyre tabelëzave do të prezentohen forcat seizmike për secilin nga tonet e llogaritura. Në fund të raportit, programi do të krijojë edhe tabelëzën me fakorët e patricipimit, nga e cila mund të shihet kontributi i secilit ton, me rastin e llogaritjes së forcave seizmike. 7.17.4 Eksporti i blloqeve grafike Eksporti i vizatimeve në dokumentacionin e projektit, bëhet nga rrethina themelore e programit, në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes. Meqenëse në çdo moment mund të eksportohet përmbajtja e cilësdo dritare, atëherë është shumë me rëndësi që para eksportit të figurave, të vendosni fokusin në dritaren e dëshiruar.

Meqenëse fokusi është në dritaren “Dispozita”, atëherë me zgjedhjen e urdhërit “Eksporti i bllokut”,

në projekt do të futet dispozita e ramave Karakteristikat Default të blloqeve të cilët do të eksportohen

Edhepse madhësia e blloqeve të eksportuara grafike mund të ndërrohet më vonë, në kuadër të dritares së urdhërit “Editori i letrës”, është e dëshiruar që para vet eksportit të vizatimeve, të vendosen karakteristikat “Default” të blloqeve të cilët do të eksportohen. Kjo arrihet me klikun e djathtë të miut përmbi ikonën “ Eksporti i bllokut ”, e pastaj hapet dilog box-i me këtë pamje.

433


Pamja e dialog box-it për rregullimin e karakteristikave

“default” të blloqeve të cilët do të eksportohen Në pjesën e djathtë të dialog box-it, është prezentuar pamja e gjeneruar e letrës tipike, dhe renditja e blloqeve grafike e cila i përgjigjet parametrave të vendosur momentalisht në këtë dialog box. Në pjesën e dialog box-it „Madhësia maksimale e blloqeve“, përcaktohet madhësia „default“ e blloqeve të cilët më tutje do të eksportohen. Në mënyrë që dokumentacioni i projektit të jetë sa më i qartë, madhësia e blloqeve grafike përcaktohet me madhësinë e hapësirës në letër e cila fitohet me ndarjen e saj në numrin e dhënë të rreshtave dhe kolonave.Me dhënjën e të dhënave në edit box-in “Numri i rreshtave”, sipërfaqja e lirë e letrës për shtypje, ndahet horizontalisht në numrin e dhënë të pjesëve të barabarta. Gjithashtu, me dhënjën e të dhënave në edit box-in “Numri i kolonave”, sipërfaqja e lirë e letrës për shtypje, ndahet vertikalisht në numrin e dhënë të pjesëve të barabarta.

Madhësia “Default” e blloqeve grafike, është përcaktuar me

numrin e dhënë të rreshtave 3 dhe nurmrin e kolonave 2 Prandaj, nëse dëshironi që blloku grafik të jete në tere faqen e letrës, nevojitet që për numër të rreshtave dhe kolonave, të jepni “1”. Do të thotë, madhësia e blloqeve të eksportuara nuk varet nga përpjesa momentale e vizatimit, por nga e dhëna e definuar, në cilën pjese të letrës tipike duhet të jetë vendosur. Në një pjesë të dialog box-it „Orientimi i bllokut“, me vendosjen në gjendje të kyqur të njërit nga dy ndërprerësit e ofruar: “Vertikalisht” apo “Shtrirë” definohet orientimi „default“ i bllokut.

434


Është zgjedhur orientimi i shtrirë i bllokut

Meqenëse secili bllok i eksportuar përmbanë edhe titullin edhe nënshkrimin, në një pjesë të dialog box-it “Nënshkrimi i bllokut”, me ndihmën e ndërprerësve: “Majtas”, “Qendra” dhe “Djathtas”, rregullohet rrafshimi i këtyre teksteve. Do të theksojmë se me titull nënkuptohet teksti i cili shkruhet në krye të bllokut, ndërsa me nënshkrim nënkuptojmë pjesën e tekstit i cili shkruhet në fund të bllokut. Me vendosjen në gjendjen e kyqur të check box-it “Teksti vertikal”, ndërrohet pozita e titullit dhe nënshkrimit, ashtu që titulli vendoset pranë tehut të majtë, ndërsa nënshkrimi pranë tehut të djathtë të bllokut.

Është zgjedhur shkrimi qendror i titullit dhe nënshkrimit,

në pjesët anësore të bllokut Dy chek box-et me radhë: “Fillo në faqen e re” dhe “Fillo në rreshtin e ri”, jane të lidhur për thyerjen e faqes në dokumentacionin e projektit. Në të vërtetë, secilit bllok grafik mund t’i jepet të fillojë në faqen e re, gjegjësisht në rreshtin e ri. Rekomandojmë që sipas “dafault”-it këto check box-e të jenë vendosur në gjendjen e çkyqur, dhe se tek pas perfundimit të krijimit të dokumentacionit të projektit, vetëm blloqeve të veçanta t’i bashkangjitni parametrat e këtillë. Për mënyrën e thyerjes së faqes do të flitet më vonë. Në pjesën e dialog box-it “Margjinat”, keni mundësi të jepni madhësinë e hapësirës së lirë përreth vizatimit. Para se të shpjegojmë rolin e parametrave me të cilët rregullohet madhësinë e hapësirës së lirë përreth vizatimit, do të sqarojmë konceptin themelor të programit lidhur me çështjen e përpjesën dhe gabaritit të vizatimit. Në të vërtetë, madhësinë fizike të vizatimit i cili eksportohet, programi e përcakton nga gabariti i tij dhe hapësirës për shtypje në dispozicion, e

435


cila është dhënë në pjesën e dialog box-it “Madhësia maksimale e bllokut”. Meqenëse madhësia e të gjitha teksteve në program jepet në milimetra në letër, atëherë me rastin e përcaktimit të gabaritit të vizatimit ata nuk merren parasyshë. Nga krejt çka u tha më sipër, del se me rastin e eksportit të vizatimit, në përbërjen e tij nuk do të hyjë asnjë tekst i cili gjendet jashtë gabaritit të vizatimit. Që kjo mos të ndodhë, në edit box-in “X” dhe “Y” mund të jepni zmadhimin procentual arbitrar të gabaritit të vërtetë të vizatimit në të dy drejtimet, dhe në këtë mënyrë të siguroheni që të gjitha tekstet pranë tehut të vizatimit, të vendosen në hapësirën e lirë të krijuar kësisoji. Çfarë përqindjeje të zmadhimit do të jepni, varet nga lloji i vizatimit dhe madhësia e teksteve në milimetra. Rekomandojmë që të dhënën “default” prej “5%” mos t’a ndryshoni, meqenëse në dritaren e urdhërit “Editori i letrës” keni mundësi, që vetëm blloqeve të veçanta, aty ku kjo është më të vërtetë e nevojshme, t’iu rritni hapësirën e lirë të vizatimit. Parametri i fundit i cili ofrohet në këtë pjesë të dialog box-it, është i lidhur me vizatimin e kornizave përreth blloqeve të eksportuara. Në të vërtetë, me vendosjen në gjendje të kyqur të ndërprerësit “Korniza përreth bllokut”, të gjithë blloqet e eksportuar më tej do të jenë të rrethuar me kornizë. Me aktivizimin e fushës komandues “ OK ”, programi do të pranojë të gjithë parametrat e dhënë, dhe do t’i respektojë ata me rastin e eksportit të blloqeve të reja grafike. Se cilën madhësi “default” të blloqeve të eksportuara do t’a jepni, dhe se a do të jenë ata vertikal apo të shtrirë, varet kryesisht nga formati i zgjedhur i letrës dhe nga ndërlikueshmëria e gjeometrisë së modelit me të cilin punoni. Eksporti i blloqeve grafike

Vetë eksporti i blloqeve grafike, arrihet ose me zgjedhjen e urdhërit “ Eksporti i bllokut ”, i cili gjindet në kuadër të menysë rënëse “Funksionet ndihmese”, ose me klikun e miut në ikonë. Meqenëse operacioni i eksportit të blloqeve grafike është relativisht i shpeshtë, atëherë ai mund të arrihet edhe me shtypjen e tastit funksional “ F2 ”.

Pas kërkesës për eksportin e bllokut, programi, do t’a fusë në dokumentacionin e projektit, përmbajtjen momentale të dritares, në të cilën është vendosur fokusi. Eksporti i bllokut do të jete i mundur në çdo moment të punës me program, pa marrë parasyshë se momentalisht a janë prezentuar ndonjëri nga rezulatatet e llogaritjes, apo të dhënat hyrëse. Do të theksojmë se gjendja momentale e zoom-it nuk do të ndikojë në përmbatjen e bllokut, meqenëse gjithmonë eksportohet përmbajtja komplete e dritarës. Në rast se dëshironi që në projekt të futni pjesën e zmadhuar të modelit, për këtë qëllim është paraparë urdhëri i veçantë, në kuadër të dritares së urdhërit “Edituesi i letrës”. Për këtë urdhër do të bëhet fjalë më tepër më vonë. Do të thotë, në këto raste eksportohet tërë blloku, e pastaj ai zmadhohet më vonë. Varësisht nga ajo se çka përmbanë blloku i eksportuar, ai do të vendoset në trungun e dokumenteve me nëntitull gjegjës. Në rast se gjatë eksportimit të bllokut nuk kanë qenë prezentuar rezultatet, atëherë mund të shfaqen dy raste. Nëse në dritaren përmbajtja e së cilës eksportohet, nuk është prezentuar asnjë entitet i ngarkesës, atëherë blloku i tillë do t’i shoqërohet nëntitullit “Të dhënat hyrëse – Konstruksioni”. Në rast se së paku një entitet i ngarkesës është i dukëshsëm, atëherë blloku do t’i shoqërohet nëntitullit “Të dhënat hyrëse – Ngarkesa”. Nëse në ekran janë prezentuar cilido nga rezultatet e llogaritjes, duke përfshirë edhe prezentimin e modelit të deformuar, atëherë blloku do t’i shoqërohet nëntitullit “Llogaritja statike”. Vizatimet dhe format aktuale të oscilimit të eksportuara , do t’i shoqërohet nëntitullit “Analiza modale”, ndërsa të gjtha rezultatet e dimensionimit nëntitullit gjegjës i cili ka të bëjë me dimensionimin për materialin e dhënë. Vetëm eksporti i përmbajtjes së dritares “Dispozita” do të qojë gjithmonë deri te përmbajtja e njëjtë e bllokut. Do të theksojmë se me futjen në projekt të vizatimeve të eksportuara gjatë zbatimit të urdhërit “ Kontrolli i seteve ” (shih kapitullin “3.3.3”), shumë qartë mund të shihet përmbajtja e të gjithë elementëve konstruktivë në model. Ndihmesë të madhe gjatë përpilimit të dokumentacionit të qartë të projektit do të paraqesë edhe urdhëri “ Fshehja ”, i cili mundëson grupimin e pjesëve të ngjashme të modelit në disa tërësi. (shih kapitullin “2.10.2”).

436


Ikona për eksportin e bllokut të diagrameve të prezentuara të veçanta

Gjithësesi, përmbajtja e bllokut të eksportuar do t’i përgjigjet numrit të zgjedhur të diagrameve dhe renditjes së tyre në dialog box. Vetëm madhësia dhe pozita e kuotave në letër nuk do t’i përgjigjet plotësisht pozitës së kuotave në dialog box, meqenëse madhësia e tyre në dialog është konstante dhe e dhënë në pixela. Shkak për këtë është ai se vizatimi i këtillë nuk ka gabarit, prandaj madhësitë e kuotave në dialog box nuk mund as të llogariten në milimetra. Ikona për eksportin e bllokut, gjindet në kuadër të dialog box-it për prezentimin e humbjes së forcës së paranderjes. Në të vërtetë, meqenëse këto të dhëna prezentohen vetem në dialog box-in e urdhërit “ Humbja e forcës së paranderjes ”, atëherë ky është edhe vendi i vetëm prej nga mund t’i fusim në projekt.

Ikona për eksportin e bllokut me të dhënat për humbjen e forcës së paranderjes

Meqenëse ky bllok, përveq vizatimit të trasesë së kabllave, përmbanë edhe tabelën me vlerat numerike, në të gjitha ndërprerjet e dhëna reciproke përgjatë trasesë së kabllave, atëherë ky bllok në projekt merret si tekstual e jo si grafik. Do të thotë, madhësinë e tij nuk do t’a përcaktojë madhësia e rregulluar “default” e bllokut, por madhësia e vendosur e fonteve për raportet tekstuale, në kuadër të urdhërit “Formati i letrës” (shih kapitullin “7.17.1”).

437


7.17.5 Komandat për punë me blloqe në trung Të gjitha raportet e gjeneruara tekstuale dhe blloqet e eksportuara grafike, vendosen në trungun e dokumentacionit të projektit, në hapësirën e nëntitullit, të cilit sipas përmbajtjes i takojnë.

Pamja e trungut të dokumentacionit të projektit me blloqet e eksportuara

Meqenëse programi ka tretman të ndryshëm ndaj blloqeve tekstuale dhe grafike, atëherë në trung ata shenohen me ikona të posaqme.

Ikona për shënimin e bllokut tekstual në trung

Ikona për shënimin e bllokut grafik në trung Prapa këtyre ikonave, programi shkruan edhe emërtimin e bllokut të dhënë, i cili tregon përmbajtjen e tij. Do të theksojmë se titujt e blloqeve nuk ndikojnë në përmbajtjen e projektit në letër, por shërbejnë kryesisht për dallim të lehtë të përmbajtjes së tyre. Meqenëse hapësira për prezentimin e trungut të dokumenteve ka madhësi të kuzfizuar, atëherë me ndihmën e scroll shiritit horizontal dhe vertikal në trung , mund të bëni ndryshimin e përmbajtjes së tij aktuale në ekran.

438


Scroll shiritat për ndryshimin e përmbajtjes aktuale të trungut

Hapësira në dispozicion për prezentimin e trungut, mund të ndryshohet në kuptimin horizontal. Në të vërtetë, me terheqjen e tehut të saj të djathtë, kjo hapësirë mund të rritet, gjegjësisht të zvogëlohet.

Me tërheqjen e tehut të djathtë të hapësirës së paraparë për prezentimin

e trungut, mund të ndryshohet dimensioni i kësaj hapësire Gjithësesi, rritja e fushës së paraparë për prezentimin e trungut, do të qojë deri te zvogëlimi i hapësirës për prezentimin e listës së dokumenteve. Ndryshimi i bllokut aktual Në çdo moment të punës me dokumentacionin e projektit, gjithmonë njëri bllok është momentalisht aktiv (titulli i bllokut aktiv, në trung është i shenuar me ngjyrë të veçantë). Ndryshimi i bllokut aktual, bëhet me klikun e thjeshtë të miut përmbi emërtimin e tij në trung. Pastaj, në pjesën e djathtë të ekranit, për faqen aktuale të projektit vendoset ajo faqe në të cilën gjendet blloku momentalisht aktiv.

439


Momentalisht aktiv është blloku grafik në kuadër

të nëntitullit “Llogaritja statike” Në rast të blloqeve tekstuale të cilët shtrihen në më shumë faqe, si faqe aktuale do të vendoset faqja, në të cilën fillon blloku i dhënë tekstual. Në këtë mënyrë, blloku aktual në trung është gjithmonë i harmonizuar me prezentimin e faqes aktuale të projektit, gjë që mundëson pozicionim të lehtë në një pjesë të dëshiruar të projektit. Ndryshimi i bllokut aktual, mund të bëhet edhe me ndihmën e shigjetëzave të kursorit. Selektimi i shumëfishtë i blloqeve Meqenëse urdhërat e veçant në program munden njëkohësisht të kenë të bëjnë me më shumë blloqe atëherë në trung është mundësuar selektimi i shumëfishtë i blloqeve me ndihmën e tasteve “ Shift ” dhe “ Ctrl ”. Duke e mbajtur tërë kohën të shtypur tastin “Ctrl” dhe me klikun e miut në ndonjërin nga blloqet , do të selektohet ai bllok, me ç’rast blloqet e selektuara më parë edhe më tutje do të mbesin të selektuara. Në këtë procedurë, kliku i miut në bllokun e selektuar më parë, do të qojë deri te deselektimi i tij. Selektimi i shumëfishtë i blloqeve me ndihmën e tastit “Shift” zhvillohet ngjashëm me atë të përshkruar më parë me ndihmën e tastit “Ctrl”, por këtu kliku i miut në bllok nuk e selekton vetëm bllokun e dhënë por edhe blloqet tjera në listë të cilët gjenden në mes të bllokut të selektuar më parë dhe atij i cili është i posa selektuar. Do të theksojmë se me ndihmën e selektimit të shumëfishtë mund të selektohen blloqet nga nënzonat e ndryshme. Selektimi i shumëfishtë do të ketë zbatim tek urdhëri për fshirjen e blloqeve dhe urdhëri për rregullimin e karakteristikave të blloqeve.

440


Me selektimin e shumëfishtë janë selektuar të gjitha blloqet e dokumentit

Fshirja e bllokut

Fshirja e blloqeve të selektuara mund të arrihet ose me zgjedhjen e kësaj ikone, ose me shtypjen direkte të tastit “ Del ”. Përveq kësaj, me klikun në tastin e djathtë të miut, në pozitën kur ai tregon titullin e bllokut të selektuar në trung, hapet menyja rënëse në të cilën është gjithmonë prezent edhe urdhëri “ Fshije ”.

Menyja rënëse e cila hapet me klikun e djathtë të miut përmbi titullin e bllokut

Karakteristikat e bllokut

Me zgjedhjen e kësaj ikone, ose të urdhërit “ Karakteristikat e bllokut ”, nga menyja rënëse e cila hapet me klikun e djathtë të miut përmbi emërtimin e bllokut në trung, hapet dialog box-i me këtë pamje.

441


Pamja e dialog box-it për rregullimin e

karakteristikave të bllokut grafik të selektuar Ky dialog box në tërësi i përgjigjet atij të përshkruar më parë për vendosjen e karakteristikave “default” të blloqeve të eksportuara (shih kapitullin “7.17.4). I vetmi ndryshim është se këtu parametrat e dhënë nuk shfrytëzohen si vlera “default”, por i bashkangjiten vetëm bllokut të selektuar. Në rast se ky urdhër aktivizohet kur është selektuar blloku tekstual, atëherë në të do të jenë joaktive të gjitha opcionet përveq ndërprerësit “Fillo në faqen e re”.


karakteristikave të bllokut tekstual të selektuar Në rast të selektimit të shumëfishtë të blloqeve grafike, atëherë do të jenë të mundur vetëm parametrat të cilët janë të përbashkët për të gjithë blloqet e selektuara.

442



karakteristikave të më shumë blloqeve të selektuara Në rastet e këtilla, të dhënat të cilat nuk janë të përbashkëta për të gjitha blloqet e selektuara, do të jenë të padefinuara, gjegjësisht të zbrazëta. Me dhënjen e vetëm një grupi të caktuar të të dhënave, dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, të gjitha blloqeve të selektuar, do t’iu bashkangjiten vetëm të dhënat të cilat kanë qenë të vendosura paraprakisht në dialog box, ndërsa të të tjerat do të mbesin të pandryshuara. Në rastin e selektimit të njëkohëshëm edhe të blloqeve grafike edhe atyre tekstuale, për ndryshim do të jetë i mundur vetëm parametri i cili përcakton fillimin e bllokut në faqen e re. Ndryshimi i pozitës së bllokut Secili bllok i ri që shtohet, automatikisht vendoset në fund të grupit të blloqeve të cilat janë të lidhura për titullin e dhënë të kapitullit. Ndryshimi i pozitës së blloqeve mund të bëhet vetëm brenda nëntitullit, gjegjësisht kapitullit të njëjtë. Do të thotë bartja e bllokut nga njëra zonë në tjetrën nuk është i mundur.

Me zgjedhjen e kësaj ikone, blloku momental aktiv zhvendoset në trung, për një vend përpjetë.

Me zgjedhjen e kësaj ikone, blloku momental aktiv zhvendoset në trung, për një vend tëposhtë.

Përveq zgjedhjes së njëres nga ikonat e ofruara, ndryshimi i pozitës së bllokut është mundësuar edhe me “drag”-im. Vetë procedura zhvillohet ashtu që me miun selektohet blloku për zhvendosje, dhe duke mos e lëshuar tastin e majtë e tërheqim në pozitën e re në trung. Pas lëshimit të tastit të majtë të miut, blloku i selektuar më parë do të vendoset menjëherë nën bllokun në vendin e të cilit është tërhequr. Nga kjo rrjedhë përfundimi, se në rast se dëshironi që ndonjë bllok t’a vendosni në vendin e parë në kuadër të zonës së dhënë, nuk do të mundeni një aksion të tillë t’a kryeni me një hap. Në rastin e tillë duheni bllokun e selektuar ta veni së pari në vendin e dytë, e pastaj të parin nga lista t’a zhvendosni në vendin e dytë. Me rastin e ndryshimit të vendit të blloqeve, keni kujdes për blloqet të cilëve i është dhënë të fillojnë në faqen e re apo në rreshtin e ri. Për këtë do të bëhet fjalë më shumë në kapitullin në të cilin përshkruhet thyerja e dokumentit. Nënshkrimet e blloqeve grafike Siç kemi thënë më parë, se me rastin e eksportit të blloqeve grafike, përveq përmbajtjes së vet vizatimit automatikisht bashkangjiten edhe tekstet të cilët tregojnë për përmbajtjen e tij. Në të vërtetë, secili bllok grafik ka titullin dhe

443


nënshkrimin e vet. Në fund të dritares për punë me dokumentacionin e projektit, për bllokun grafik i cili momentalisht është aktiv, në edit box-et gjegjëse, programi i shkruan këto të dhëna.

Edit box-et me të cilat shkruhet titulli, gjegjësisht nënshkrimi i bllokut grafik

Këto tekste i krijon vetë programi, varësisht nga ajo se çfarë paraqet blloku grafik i dhënë. Në program është përvetësuar konventa në vazhdim me rastin e krijimit të këtyre teksteve - Nëse modeli në vehte përmbanë fazat e definuara të ndërtimit, atëherë dëtyrimisht në rreshtin e parë të titullit

shkruhet emërtimi i fazës aktuale të ndërtimit, ndërsa në rreshtin e dytë rasti aktual i ngarkesës, me kusht që blloku grafik sipas përmbajtjes së tij t’i takojë ose kapitullit „Të dhënat hyrëse – Ngarkesa“ ose kapitullit „Llogaritja statike“.

- Nëse modeli nuk përmbanë fazat e definuara të ndërtimit, atëherë në rreshtin e parë të titullit shkruhet rasti aktual i

ngarkesës, me kusht që blloku grafik sipas përmbajtjes së tij t’i takojë ose kapitullit „Të dhënat hyrëse – Ngarkesa“ ose kapitullit „Llogaritja statike“. Në të gjitha rastet tjera titulli do të jetë i zbrazët.

- Në rreshtin e parë të nënshkrimit të bllokut shkruhet emërtimi i pjesës së modelit i cili është përfshirë në bllokun

grafik (emërtimi i ramit, nivelit, pamjes ndihmëse, emërtimi i gjendjes momentale të padukëshmërisë, etj.), ndërsa rreshti i dytë shkruhet vetëm në rastin nëse blloku grafik paraqet rezultatet e llogaritjes. Në atë rast shkruhet emërtimi i ndikimeve për të cilët janë prezentuar rezultatet dhe vlerat e tyre ekstreme. Në të gjitha rastet tjera rreshti dytë i nënshkrimit të bllokut do të jetë i zbrazët.

Titulli dhe nënshkrimi i bllokut janë pjesë përbërëse të vizatimit, dhe mund t’i ndryshoni sipas dëshirës. Me rastin e editimit edhe të titullit edhe nënshkrimit të bllokut, mund të jepni më shumë se dy rreshta të paraparë. Me sjelljen e miut në fundin e rreshtit aktual, dhe me shtypjen e tastit “ Enter ”, programi do të kalojë në rreshtin tjetër me radhë të edit box-it të dhënë. Ndryshimi i përmbajtjes së këtyre teksteve, do të prezentohet në fletën e letrës tek kur t’a ndërroni fokusin nga ai edit box, me shtypjen e tastit “ Tab ”. Titulli dhe nënshkrimi i bllokut nuk ndikojnë në gabaritin e vet bllokut grafik, porse shkruhen në brendinë e tij, në vendin i cili është përcaktuar me parametrat e rrafshimit në kuadër të urdhërit “ Karakteristat e bllokut ”. Në rast se titulli apo nënshkrimi i bllokut mbulojnë ndonjë pjesë të vizatimit, me zgjedhjen e ndonjë mënyre tjetër të rrafshimit, ai gati gjithmonë mundet të vendoset në pjesën e zbrazët të vizatimti.

444


7.17.6 Komandat për punë me fletët e letrës Në pjesën e djathtë të poshtëme të dritares për punë me dokumentacionin e projektit, gjithmonë prezentohet pamja e faqes së dokumentit e cila është momentalisht aktive. Në fund të ekranit, në vijën e statusit, gjithmonë shkruhet edhe informata për numrin rendor të faqes aktuale si dhe e dhëna për numrin e përgjithshëm të faqeve të dokumentit.

Fusha e paraparë për shkrimin e faqes aktuale të dokumentit

Siç kemi thënë më parë se me ndryshimin e bllokut aktual në trungun e dokumentit, në mënyrë automatike azhurohet edhe faqja në të cilën gjendet blloku i dhënë. Mirëpo, ndryshimi i faqes aktuale mund të bëhet edhe me shtypjen e tasteve “ PgUp ” i “ PgDn ”, si dhe me zgjedhjen e ikonave gjegjëse.

Me zgjedhjen e kësaj ikone, si aktuale vendoset faqja e parë përpara asaj që momentalisht është aktive.

Me zgjedhjen e kësaj ikone, si aktuale vendoset faqja e parë prapa asaj që momentalisht është aktive.

Në rast se dokumenti përmbanë një numër të madh faqesh, për vendosjen e shpejtë të faqes aktuale, mund të shërbejnë edhe scroll shiritat të cilat vendosen përgjatë tehut të djathtë të kësaj dritareje.

445


Scroll shiriti për ndërrimin e shpejtë të faqes aktuale

Mënyra e nënkuptuar për prezentimin e pamjes reale të dokumentit është prezentimi i vetëm një faqeje. Mirëpo, ndonjëherë mund të jetë me interes që njëkohësisht të prezentohen më shumë faqe të projektit.

Me zgjedhjen e kësaj ikone, prezentimi i faqes aktuale të projektit, zëvëndësohet me prezentimin e njëkohëshëm të më shumë faqeve

Prezentimi i njëkohëshëm i dy faqeve të dokumentit

Se cili numër i faqeve do të prezentohet njëkohësisht, përcaktohet me zgjedhjen e njërit nga opcionet e ofruara nga lista e mbyllur, e cila hapet me klikun e miut në shigjetëzën në anën e djathtë të ikonës për prezentimin e njëkohëshëm të më shumë faqeve të dokumentit. Me program është kufizuar që njëkohësisht mund të prezentohen maksimum gjashtë faqe.

446


Lista e mbyllur për zgjedhje, sa faqe të dokumetit do të prezentohen njëkohësisht

Me zgjedhjen e kësaj ikone, prezentimin e njëkohëshëm të më shumë faqeve, zëvëndësohet me prezentimin e vetem faqes aktuale .

Urdhërat për zoom-imin e përmbajtjes së letrës punojnë në mënyrë plotësisht të njejtë si edhe në modulet tjera të programit. Do të thotë, është e mundur të aktivizohen ose me zgjedhjen e ikonës gjegjëse ose me shtypjen e tastit “ Ctrl ” dhe butonit gjegjës të miut (shih kapitullin “2.7”).

Pjesa e zoom-uar e faqes aktuale të dokumentit

Në ditaren për punë me dokumentacionin e projektit është mbështetur edhe sistemi për përtëritjen e përmbajtjes së projektit. Ikonat “ Undo ” dhe “ Redo ” funksionojnë në mënyrë plotësisht të njejta, me kusht se ekziston kufizimi që “undo buffer” nuk mund të freskohet pas gjenerimit të raporteve tekstuale. Në të vërtetë, në momentin e gjenerimit të cilitdo nga raportet tekstuale, programi duhet së pari të inçizojë bazën e projektit, prandaj pas këtij operacioni programi

447


nuk mund të kthehet më në gjendjen praprake. Mirëpo, në rastin kur në seancën e punës me dokumentacionin e projektit nuk gjenerohen raportet tekstuale, atëherë komplet sistemi për ripërtëritjen e vizatimit në tërësi do të funksionojë. 7.17.7 Thyerja e faqeve në dokumentacionin e projektit Thyerja e faqeve në dokumentacionin e projektit, kryhet në mënyrë automatike, duke respektuar me këtë rast si madhësinë momentale të blloqeve grafike, ashtu edhe të dhënat e definuara për fontet në raportet tekstuale të gjeneruara. Blloqet tekstuale dhe grafike munden në mënyrë kontinuale të vendosen njëri pas tjetrit, sipas renditjes e cila është përcaktuar në trungun e dokumentit. Blloqet grafike mund të qëndrojnë njëri pranë tjetrit, nëse këtë e lejon madhësia e tyre. E njëjta gjë vlenë edhe për blloqet tekstuale. Nëse gjërësia e tyre është e atillë që të mund të vehen në më shumë kolona atëherë ata edhe vehen ashtu në fletën e letrës. Do të thotë, është kusht që hapësira në letër të jetë e mbushur maksimalisht. Kufizimi i vetëm është në atë se blloku tekstual dhe grafik nuk mund të qëndojnë njëri pranë tjetrit. Shkaku i kësaj është se raportet tekstuale nuk kanë gabarit katërkëndor kështu që për algoritmin e thyerjes kjo do të ishte kërkesë tepër e komplikuar. Edhe blloqet grafike edhe ato tekstuale gjithmonë rrafshohen përgjatë tehut të majtë të faqes së dokumentit. Me rastin e thyerjes së faqeve, programi i respekton edhe karakteristikat e dhëna të blloqeve sa i përket çështjes së kërkesës që ata të fillojnë në faqen e re, gjegjësisht rreshtin e ri. Të gjitha blloqet të cilave iu janë dhënë karakteristikat e këtilla, në trung shënohen me ikona të veçanta.

Ikona për shënimin e bllokut tekstual të cilit i është dhënë të fillojë në faqen e re

Ikona për shënimin e bllokut grafik të cilit i është dhënë të fillojë në faqen e re

Ikona për shënimine bllokut grafik të cilit i është dhënë të fillojë në rreshtin e ri Do të theksojmë edhe një herë se blloqeve tekstuale nuk munden t’ju jipen karakteristika që të fillojnë në rreshtin e ri. Edhepse thyerja e faqes është plotësisht automatike, me ndërrimin e karakteristikave të blloqeve të veçanta, nga aspekti i madhësisë së tyre, dhe të dhënës se a duhet të fillojnë në faqen e re (rreshtin e ri), apo jo, megjithatë mund të ndikoni në thyerjen e dokumentit. Përndryshe, secilit bllok i cili i pari është futur në njërën nga zonat e nëntitullit, programi në mënyrë automatike ia parashtron karakteristikën që të fillojë në faqen e re. Këtë parametër ju gjithësesi mund t’a asgjasoni, por projekti do të duket shumë më i qartë nëse secili kapitull fillon në faqen e re. Gjatë operacionit të ndryshimit të renditjes së blloqeve keni kujdes për blloqet të cilave iu është parashtruar parametri për fillim në faqen e re, gjegjësisht rreshtin e ri. 7.17.8 Komandat për punë me blloqet grafike në letër Urdhërat e përshkruar më parë për fshirjen dhe rregullimin e karakteristikave të blloqeve, mund të aktivizohen edhe në vet fletën e letrës. Në të vërtetë, me klikun e djathtë të miut përmbi bllokun e prezentuar në letër, hapet menyja rënëse në të cilën janë përfshirë këta dy urdhëra. .

448


Me klikun e djathtë të miut përmbi bllokun grafik, hapet menyja rënëse

me urdhërat për fshirjen e tij dhe rregullimin e karakteristikave Ndryshimi i dimensioneve të blloqeve grafike Në fletën e letrës, mund të selektohen vetëm blloqet grafike, dhe vetëm njëri prej tyre mund ë jetë momentalisht aktiv. Rreth bllokut aktiv vendoset korniza, e cila në të këndet e saj, dhe në meset e secilës nga faqet, ka të vendosur katrorë të vegjël të cilët shërbejnë për ndryshimin e dimensioneve të bllokut.

Katrorët për ndryshimin e dimensioneve të bllokut grafik

i cili është momentalisht aktiv Do të thotë, ndryshimi i dimensioneve të bllokut aktiv mund të bëhet edhe me tërheqjen e këndëve të tij. Për këtë mënyrë të punës, nevojitet që treguesin ta sillni në pozitë që të tregojë njërin nga këndet e bllokut. Në këtë pozitë treguesi do të marrë formën e shigjetës së dyanëshme me çka programi ju bën me dije se është i gatshëm për këtë lloj operacioni. Tani shtypni tastin e majtë të miut, dhe duke mos e lëshuar, sillni kulmin e selektar të bllokut në pozitën e dëshiruar, e tek atëherë lëshoni tastin e miut. Në këtë mënyrë, raporti i gjërësisë së bllokut me lartësinë mbetet i pandryshuar.

449


Me tërheqjen e kulmeve diagonale, raporti i gjërësisë së

bllokut me lartësinë mbetet i pandryshuar. Përveq tërheqjes së këndeve të bllokut, me program është mundësuar edhe tërheqja e brinjëve të tij. Procedura zhvillohet në mënyrë plotësisht të njëjtë, me kusht që tani në vend të katrorit në kënd, duhet të selektohet katrori i vogël në mesin e brinjës së dëshiruar të kornizës. Në këtë mënyrë, ndryshohet raporti i gjërësisë së bllokut me lartësinë.

Me tërheqjen e brinjës së poshtëme të bllokut përpjetë, është prishur raporti i gjërësisë së bllokut me lartësinë

Kjo mënyrë e ndryshimit të dimensioneve të blloqeve mund të jetë shumë e përshtatshme te vizatimet të cilët e kanë shumë të theksuar njërin dimension. Në këtë mënyrë, tek ata do të jenë eleminuar zbraztësitë e tepërta në vizatim. Me rastin e ndryshimit plotësues të dimensioneve të blloqeve, duhet të dini se ai do të ndikojë në pozitën e blloqeve të cilat gjenden pas tij. Përveq kësaj, programi menjëhere do të bëjë edhe thyerjen e re të faqeve të dokumentit. Në rast se në fletën e letrës ju pengon korniza rreth bllokut grafik i cili është momentalisht aktiv, me klikun e miut në pjesën e lirë të letrës, asnjë bllok nuk do të jetë i shënuar.

450


Kliku i miut në hapësirën ku janë vendosur margjinat,

ka deselektuar bllokun grafik në letër Nevoja për gjendje të këtillë në letër, më së shpeshti paraqitet kur katrorët e vegjël për tërheqje mbulojnë njërën pjesë të nënshkrimit të bllokut grafik, kështu që ai nuk është plotësisht i lexueshëm në ekran. Prezentimi i veçantë i blloqeve

Me zgjedhjen e kësaj ikone, në vend të faqes aktuale të dokumentit, në ekran prezentohet përmbajtja e bllokut grafik i cili është momentalisht aktiv

Prezentimi i veçantë i bllokut grafik i cili është momentalisht aktiv

Kjo ikonë punon si ndërprerës, kështu që me zgjedhjen e sërishme të saj, në ekran kthehet prezentimi i faqes aktuale të dokumentit. Efekt të njëjtë do të arrijmë edhe me klikun e dyfishtë të miut. Në të vërtetë, kliku i dyfishtë i miut përmbi bllokun grafik, në faqen e prezentuar aktuale të dokumentit, ikonën “ Prezentimi i bllokut ” e vendosë në gjendjen e

451


kyqur. Sipas analogjisë së njëjtë, kliku i dyfishtë i miut përmbi përmbajtjen e bllokut të prezentuar momentalisht, e kthen këtë ikonë në gjendjen e çkyqur. Në regjimin e punës, kur është prezentuar vetëm blloku grafik aktual, trungu është joaktiv, kështu që ndryshimi i bllokut aktual, mund të bëhet vetëm me ndihmën e shigjetëzave të kursorit. Nga të gjithë urdhërat, në dispozicion do të jenë vetëm urdhërat për zoom-imin e pjesëve të vizatimit, edit box-et për ndryshimin e titujve dhe nënshkrimeve të blloqeve, si dhe urdhërat “ Edit blocks ” dhe “ Plot window”, të cilët mund të aktivizohen vetëm në këtë regjim pune të programit. Rreth bllokut vendoset korniza e verdhë e cila tregon qartë gabaritin e vizatimit. Editimi i përmbajtjes së bllokut

Ky urdhër është paraparë për rregullimin final të përmbajtjes së bllokut para shtypjes. Me zgjedhjen e saj, hyhet në procedurën e editimit të blloku grafik aktual.

Ikona mbetet e tërhequr gjatë tërë kohës sa zgjatë ky urdhër, përderisa me zgjedhjen e sërishme të tij nuk shënohet fundi i urdhërit. Gjatë kohës sa zgjatë ky urdhër, programi është vazhdimisht në procedurën e selektimit të teksteve, ndërsa të gjithë urdhërat tjerë, përveq urdhërave për zoom-im dhe ripërtëritje të përmbajtjes së vizatimit, do të jenë joaktiv (të ngrirë). Me termin editim, këtu nënkuptojmë vetëm ndryshimin e pozitës së të gjitha teksteve dhe fshirjene tyre eventuale (kuotat e diagrameve, vlerat e izovijave, numrat rendorë të seteve të të dhënave numerike, etj.). Procedura e zhvendosjes së teksteve zhvillohet ashtu që treguesi sillet në pozitë që të tregojë tekstin e dëshiruar dhe shtypet tasti i majtë i miut. Tani duke mos e lëshuar tastin e miut, teksti i selektuar duhet sjellur në pozitë të re, e tek atëherë të lëshohet tasti i miut. Fshirja e tekstit të selektuar zhvillohet me shtypjen e tastit “ Del ”.

Prezentimi i tekstit të selektuar për zhvendosje, gjegjësisht fshirje

Do të theksojmë se për zhvendosje dhe fshierje, mund të selektohet edhe tabelëza komplete e legjendës së izovijave të plota. Në këtë mënyrë, në rast se ajo e mbulon ndonjë pjesë të modelit , keni mundësi që ta vendosni në pjesën e lirë të vizatimit.

452


Plot window

Me zgjedhjen e këtij urdhëri, keni mundësi që në vend të përmbajtjes komplete të bllokut, në projekt të futni vetëm një pjesë të saj..

Pas zgjedhjes së urdhërit “ Plot window”, programi do të presë që me zgjedhjen e dy pikave nga vizatimi, të përcaktoni zonën katërkëndore për zmadhim. Pas perfundimit të urdhërit, përmbajtja e zonës së dhënë katërkëndore do të jetë e zgjeruar ashtu që të mbushë hapësirën komplete të madhësisë së dhënë të bllokut.

Prezentimi i pjesës së zmadhuar të vizatimit

Me siguri keni vërejtur se ikona “Plot Window” pas përfundimit të urdhërit ka mbetur e tërhequr, çka tregon se ajo punon edhe si ndërprerës. Në të vërtetë, nëse blloku i prezentuar momentalisht përmbanë vetëm një pjesë të vizatimit, ajo do të vendoset në gjendjen e kyqur (e tërhequr), ndërsa nëse është prezentuar blloku me përmbajtjen komplete të tij, ajo do të vendoset në gjendjen e çkyqur (e ngitur). Prandaj, nëse kjo ikonë aktivizohet kur është e ngritur, atëherë ajo do të funksionojë si urdhër dhe do të pritet nga shfrytëzuesi që me zonën katërkëndore të definojë pjesën e vizatimit për zmadhim, ndërsa nëse është e tërhequr, me zgjedhjen e saj ajo do të vendoset në gjendjen e çkyqur, dhe në përbërjen e bllokut sërish do të hyjë vizatimi komplet. Do të thotë, nëse nuk jeni të kënaqur me zmadhimin e dhënë paraprakisht, keni mundësinë që në përbërjen e bllokut sërish t’a ktheni tërë vizatimin, dhe me aktivizimin e sërishëm të urdhërit të njëjtë të definoni zonën katërkëndore për zmadhim. Me vendosjen e ikonës “ Prezentimi i bllokut ” në gjendjen e çkyqur, pjesa e bllokut, e zmadhuar kështu, do të prezentohet edhe në vet letrën e dokumentit.

453


Në përbërjen e dokumentacionit të projektit, është futurë pjesa e zmadhuar e bllokut

Ky urdhër ka sidomos zbatim kur vizatimi është i madh dhe nuk mjafton formati i dhënë i letrës. 7.17.9 Shtypja e dokumentacionit të projektit

Me zgjedhjen e kësaj ikone, hapet dialog box-i për futjen e parametrave të cilët do të rregullojnë mënyrën e shtypjes.

Pamja e dialog box-it për shtypjen e dokumentit

Në pjesën e dialog box-it “Print range”, definohet se a dëshironi që t’a shtypni tërë dokumentin apo vetëm disa faqe të tij të veçanta. Me vendosjen e ndërprerësit “All” në gjendje të kyqur, nga programi kërkohet shtypja e tërë dokumentit, derisa me vendosjen e ndërprerësit “Pages” në gjendje të kyqur, në edit box-et në anën e tij të djathtë mund të jepet numri rendor i faqes së parë dhe të fundit të cilat përcaktojnë pjesën e dokumentit të cilin duhet shtypur. Në edit box-in “Number of copies” keni mundësi të jepni numrin e kopjeve për shtypje, ndërsa me vendosjen e check box-it “Print to file” në gjendje të kyqur, keni mundësi që në vend të daljes direkte në shtypës, të krijoni datotekën e cila mund të shtypet edhe jashtë rrethinës së programit. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, do të fillojë procesi i shtypjes.

454


7.17.10 Eksporti në RTF

Me zgjedhjen e urdhërit “ Eksporti në RTF ”, keni mundësi që tërë dokumentin grafik (fajlin *.twd ) t’a kaloni në “*.rtf” format, i cili është i lexueshëm gati për të gjithë tekst procesorët Windows, siq është edhe “Word”-i. Me aktivizimin e tij, hapet dialog box-i me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për eksport në RTF

Në edit box-in “Datoteka” mund të jepni një emër tërësisht arbitrar të datotekës *.rtf’ e cila krijohet, ndërsa në pjesën e dialog box-it “Opcioni i eksportit”, rregullohet se a dëshironi të eksportoni tërë raportin apo vetëm disa faqe të veçanta. Meqenëse madhësia e fajlit të krijuar RTF varet edhe nga kualiteti i figurave të cilat eksportohen, atëherë me ndihmën e rrëshqitësit “Kualiteti i figurës” keni mundësi të ndikoni në këtë parametër. Është e qartë se kualiteti i lartë i figurës do të qojë deri te krijimi i faljit RTF shumë më të madh. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ” do të fillojë procesi i eksportimit, dhe se sa do të zgjasë ky proçes varet kryesisht nga ndërlikueshmëria dhe madhësia e dokumentacionit të projektit. Me leximin e më vonëshëm në “Word”, ose në ndonjë procesor tjetër të tekstit, do të mund të editoni lirisht përmbajtjen e dokumentacionit të projektit të eksportuar në këtë mënyrë. Ky urdhër ka zbatim edhe kur do të dëshironi që dokumentacionin e projektit t’ua dërgoni partnerëve tuaj afaristë në formë digjitale, edhe pse për këtë qëllim gjithësesi mund të shërbejë edhe shtypja në formatin PDF e cila gjithashu mbështetet nga programi në kuadër të urdhërit “Shtypja” Vërejtje: Meqenëse nuk ekzistojnë mundësitë teknike që përmbajtja e kapitullit të konvertohet në tabela dhe tekste gjegjëse, atëherë kapitulli eksportohet si figura (“meta file”). Pasojë negative e kësaj është pamundësia e të azhuruarit të numrit eventualisht të vendosur të faqeve në kapitullin e “Tower”-it. Në këto raste do të jetë më mirë që pamjen e kapitullit tipik t’a krijoni në vet “Word”-in dhe që kapitullin t’a heqni nga kapitulli i “Tower”-it. Ekziston edhe një zgjidhje e kjo është që në kuadër të kapitullit të “Tower”-it mos të futni numruesin e faqeve por këte t’a bëni në “Word”. Vërejtje: Keni kujdes që margjinat e dhëna në “Tower” të jenë të harmonizuara me sipërfaqen maksimale të shtypit e cila është e mundësuar në “Word” apo në ndonjë procesor tjetër të tekstit, në të cilin më vonë do të lexoni fajlin RTF të eksportuar. Në të vërtetë, “Word”-i sidomos ai i një verzioni më të vjetër, nuk mund të shtypë në tërë sipërfaqen e letrës e cila është e definuar me drajverin e shtypësit të dhënë. Do të thotë, “Tower”-i mund të shtypë në një sipërfaqe më të madhe. Për këtë shkak mund t’ju ndodhë që fajli RTF i krijuar, kur të lexohet në “Word”, nuk i ka të shtypura të gjitha pjesët e dokumentit sipas teheve të faqes. 7.17.11 Kthimi në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes

Me ndihmën e këtij urdhëri, bëhet kthimi në modulin për përpunimin e rezultateve të llogaritjes. Me aktivizimin e tij, programi së pari vërteton se a janë bërë ndryshime në dokument, dhe nëse janë bërë, e hapë dialog box-in me këtë pamje.

455


Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Yes ”, do të bëhet ruajtja në projekt e të gjitha ndryshimeve të kryera më parë, fusha komanduese “ No ” do të tregojë se dëshironi të ruani ndryshimet e bëra, përderisa zgjedhja e fushës komanduese “ Cancel ” do të thotë heqje dorë nga këthimi në modulin për përpunimin e rezultateve 7.17.12 Gjuha aktuale e raportit Meqenëse në praktikë mund t’ju ndodhë rasti që projektin t’a bëni për tregun e jashtëm, atëherë gjithësesi do të ishte mirë që edhe dokumentacioni i projektit të jetë në gjuhën e dhënë. Me ndihmën e urdhërit “ Funksionalliteti ”, i cili gjendet në kuadër të menysë rënëse “Setup”, keni mundësi që t’a zgjedhni gjuhën e raportit (shih kapitullin “3.5.2”).

Lista e mbyllur për zgjedhjen e gjuhës së raportit

Pas ndërrimit të gjuhës aktuale të raportit, në dokumentacionin ekzistues të projektit nuk do të vie deri te ndryshimi, porse të gjitha raportet tekstuale të gjeneruara më tej, si dhe nënshkrimet e blloqeve grafike, do to jenë shkruar në gjuhën e re të zgjedhur. Do të thotë, programi projektin e krijuar më parë, nuk mundet automatikisht t’a përkthejë nga njëra gjuhë në tjetrën. Shkak i kësaj është se nënshkrimet e blloqeve mund të editohen nga ana e shfrytëzuesit kështu që nuk është e mundur të përkthehen automatikisht. Për sa u përket raporteve tekstuale të cilat gjenerohen automatikisht, këtu gjatë ndryshimit të gjuhës së raportit nuk ka shumë vështirësi, meqenëse gjenerimi i ri së pari do të fshijë raportet e vjetra, e pastaj do të gjenerojë të rejat në gjuhën aktuale. Meqenëse gjuha në të cilën herën e fundit ishte gjeneruar raporti tekstual, gjegjësisht nënshkrimi i bllokut, mbahet në mend në vet dokumentin, atëherë në rast të ndryshimit të gjuhës së raportit, programi në tentimin e parë të eksportit të bllokut grafik, gjegjësisht të gjenerimit të raportit tekstual, do të japë vërejtjen lidhur me gjuhën e cila momentalisht është aktive.

456


Kjo vërejtje shërben si vërejtje se në përmbajtjen e projektit të njejtë do të gjenden tekstet në gjuhë të ndryshme. 7.17.13 Shtypja direkte e vizatimeve të veçanta Në këtë kapitull, do të sqarojmë mënyrën e shtypjes veq e veq, gjegjësisht procedurën e shtypjes së vetem një blloku grafik të dokumentacionit të projektit. Në pjesën e deritanishme të udhëzimeve kemi sqaruar procedurën e krijimit të dokumentacionit komplet të projektit. Mirëpo, gjatë punës me program mund të keni nevojë që të shtypni shpejt e shpejt vetëm një vizatim, bile jashtë rrethinës së dokumentacionit të projektit. Për raste të tilla, është paraparë urdhëri “ Print ” i cili gjendet në kuadër të menysë rënëse “Datoteka”. Edhe te ky urdhër është me rëndësi se në cilën dritare është vendosur fokusi, sepse përmbajtja e asaj dritareje do të përgatitet për shtyp. Pas zgjedhjes së këtij urdhëri, hapet dritarja e ngjashme me dritaren për punë me dokumentacionin e projektit.

Pamja e dritares për shtypjen veq e veq

Praktikisht, me këtë procedurë eksportohet blloku grafik përmbajtja e të cilit i përgjigjet dritares në të cilën ishte fokusi pak para aktivizimit të këtij urdhëri. Madhësia dhe orientimi i bllokut merren nga parametrat për karakteristikat “default” të blloqeve grafike, ndërsa formati i letrës në tërësi ë përgjigjet formatit të zgjedhur për dokumentacionin e projektit. Regjimi i këtillë i punës në tërësi i përgjigjet gjendjes së projektit në të cilën është perfshirë vetem një bllok grafik. Shihet qartë se komandat për punë me trungun nuk do të jenë të mundura, ndërsa mënyra e punës me urdhërat tjerë është plotësisht e njejtë si edhe në procedurën e krijimit të dokumentacionit komplet të projektit. Shtypja direkte është mundësuar edhe nga dialog box-et për prezentimin e veçant të diagrameve në elementet linearë të konstruksionit.

457


Ikona për shtypjen direkte të diagrameve të veçanta

E njëjta gjë vlenë edhe për dialog box-in në të cilin tregohet humbja e forcës së paranderjes.

Ikona për shtypjen direkte të të dhënave për humbjen e forcës së paranderjes.

458


8. Dimensionimi i prerjeve të betonit Një nga mundësitë shumë të rëndësishme të këtij programi është dimensionimi automatik i prerjeve të betonit, në bazë të ndikimeve të llogaritura në konstruksion, dhe në bazë të standardit të dhënë. Me program është paraparë si dimensionimi i elementeve sipërfaqsorë të konstruksionit (pllakat, muret), ashtu edhe dimensionimi i elementeve linearë (shtyllat, trarët). Gjithësesi, në procedurën e dimensionimit do të trajtohen vetëm elementet e konstruksionit të cilëve në kuadër të të dhënave hyrëse iu është bashkangjitur tipi i materialit „Betoni” (shih kapitullin „3.1.1”). Urdhërat për ndryshimin e rregulloreve dhe definimin e skemës së kombinimit të ngarkesave, janë të përbashkët për të gjitha elementet e betonit në konstruksion, përderisa vet procedura e definimit të të dhënave hyrëse, procedura e dimensionimit dhe prezentimit të armaturës së nevojshme, është e ndarë sipas tipeve të elementeve të konstruksionit. Vërejtje: Rezultatet e dimensionimit si dhe të dhënat për armaturën e përvetësuar në mënyrë automatike inçizohen tek me daljen nga programi dhe me kalimin në modulet tjera të programit. Për këtë shkak, rekomandohet që kohë pas kohe të aktivizoni urdhërin “ Inçizo ”, në mënyrë që mos të vie deri te humbja e padëshiruar e rezultateve të dimensionimit për shkak të ndërprerjes së rrymës, apo për shkak të ndonjë ndodhie tjetër të paparashikuar.

8.1 Zgjedhja e rregulloreve për dimensionim (Rregulloret) Para hyrjes në vet procedurën e dimensionimit, është e nevojshme të zgjidhet standardi sipas të cilit do të kryhet llogaritja e armaturës së nevojshme. Me zgjedhjen e urdhërit “ Rregulloret ” , i cili gjendet në kuadër të menysë rënëse “Dimensionimi ->Betoni”, hapet dialog box-i me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e rregullores aktuale

Ndryshimi i standardit aktual, kryhet me zgjedhjen e thjeshtë nga lista e mbyllur, e cila gjendet në pjesën e majtë të dialog box-it. Me aktivizimin e fushës komanduese ” OK ” dialog box-i do të zhduket nga ekrani, ndërsa rregulloret e zgjedhura edhe më tutje do të jenë të vlerëshme. Në rast se për pjesë të veqanta të modelit tanimë ekzistojnë rezultatet e dimensionimit sipas ndonjë standardi tjetër, programi do t’a japë këtë vërejtje.

Me aktivizimin e fushës komanduese ” OK ”, të gjitha rezultatet ekzistuese të dimensionimit do të humbin. Do të thotë, të gjitha prerjet e betonit në njërin model, mund të dimensionohen vetëm sipas një standardi. Përveq zgjedhjes së standardit të dëshiruar, në këtë pjesë të dilog box-it është e mundur të definohen edhe parametrat global të cilët programi do t’i shfrytëzojë në punën e tij. Ata para së gjithash kanë të bëjnë me karakteristikat e materialeve (fushat komanduese ” Betoni ” dhe ” Çeliku për armirim ”), dhe udhëhiqen ndaras për secilin nga standardet

459


e ofruara. Do të thotë, për secilin nga standardet e ofruara mund të definoni lloje të ndryshme si të betonit ashtu edhe të çelikut për armirim. Me zgjedhjen e fushës komanduese ” Betoni ”, hapet dialog box-i për definimin e karakteristikave të betonit.

Në listën e prezentuar gjenden të dhënat për marka të ndryshme të betonit, ndërsa në figurën në pjesën e djathtë të dialog box-it është prezentuar diagrami punues i betonit për standardin e zgjedhur. Karakteristikat e betonit janë përcaktuar me fortësinë e tij të llogaritur në shtypje ”fb” dhe me fortësinë e llogaritur në rrëshqitje ”τrd” (e dhëna ”τrd” shfrytëzohet vetëm në pjesën e llogaritjes së armaturës për pranimin e nderjeve nga rrëshqitja në trarë dhe shtylla). Cilëndo nga të dhënat e ofruara mund t’i ndryshoni, ndërsa me ndihmën e fushave komanduese ” Shto ” dhe ” Fshiej ” këtë listë mund t’a rregulloni sipas dëshirës tuaj. Me zgjedhjen e fushës komanduese ” Çeliku për armirim ”, hapet dialog box-i për definimin e karakteristikave të armaturës.

Ky dialog box funksionon në mënyrë plotësisht të njëjtë si edhe dialog box-i për definimin e kualitetit të betonit, përveq që këtu kualiteti i çelikut është përcaktuar vetëm me të dhënën për kufirin e tij të tërheqjes ”σv”. Do të theksojmë se vetëm në EUROCOD kualiteti i armaturës definohet me dy të dhëna: me kufirin e tërheqjes ”fyk”, dhe kufirin e këputjes së çelikut ”ftk”. Në EUROCOD keni edhe mundësinë e dhënjës së modulit të elasticitetit të çelikut ”Es”, por gjithashtu mundeni edhe me vendosjen në gjendje të kyqur të njërit nga dy ndërprerësit e ofruar (”ω=1” dhe ”ω=ftk/fyk”) të zgjidhni edhe pamjen e diagramit bilinerar punues të çelikut.

8.2 Definimi i skemës së kombinimit të ngarkesave Përveq të gjitha të dhënave tjera hyrëse, të cilat është e domosdoshme të jepen para vet dimensionimit, gjithësesi është e nevojshme të përcaktohen edhe ndikimet meritore statike për llogaritjen e armaturës. Në opcionin e dimensionimit të elementeve të betonit të konstruksionit, programi ofron dy mundësi. Ose që vet sipas dëshirës tuaj për rastin aktual të ngarkesave të vendosni kombinimin meritor për dimensionim, gjegjësisht anvelopen e kombinimeve të zgjedhura, ose që t’ia leni programit opcionin e kombinimit automatik të ngarkesave. Opcioni i kombinimit automatik

460


të ngarkesave nga ana e programit, gjithësesi është shumë më i mirë dhe i lehtë, meqenëse në këtë rast nuk duheni të keni kujdes lidhur me koeficientët parcialë të sigurisë, si dhe për numrin e kombinimeve të mundëshme të veprimit të njëkohëshëm të rasteve themelore të ngarkesave. Meqenëse me program është mundësuar që secilin element të betonit të konstruksionit t’a dimensiononi ose për rastin aktual të ngarkesës ose për skemën e definuar të kombinimeve, atëherë në tekstin e mëtejmë do t’i prezentojmë të dy procedurat. Dimensionimi për rastin aktual të ngarkesave Kjo mënyrë e përcaktimit të ndikimeve meritore statike nënkupton që para dimensionimit të elementit të dhënë të betonit të konstruksionit, me ndihmën e urdhërit ” Rastet e ngarkesave ”, i cili gjendet në kuadër të menysë rënëse „Ndikimet”, për rast aktual të vendosni kombinimin meritor. Është e zakonshme që me rastin e definimit të këtillë të ndikimeve meritore statike për dimensionim, vlerat e koeficientëve të sigurisë të rregullohen me dhënjën e multiplikatorit në kombinimet e ngarkesave.

Me ndihmën e urdhërit „Rastet e ngarkesave” , për rast aktual të

ngarkesave është vendosur kombinimi: 1.6xI+1.8xII Përveq mundësisë së llogaritjes së armaturës për rastin e vendosur aktual të ngarkesave, programi mund të bëjë edhe dimensionimin edhe për më shumë raste të selektuara të ngarkesave. Në të vërtetë, në këtë rast me ndihmën e urdhërit „Rastet e ngarkesave” është e nevojshme që ndërprerësi ”Anvelopat” të vendoset në gjendje të kyqur, dhe në kolonën ”A” të vendoset simboli ”√” për të gjitha rastet e ngarkesave, gjegjësisht kombinimeve, për të cilat doni që programi të bëjë dimensionimin.

Me ndihmën e urdhërit „Rastet e ngarkesave”, për rastin aktual

të ngarkesave është vendosur anvelopa për të gjitha kombinimet e krijuara Në kuadër të regjimit të punës programi do të kryej llogaritjen e armaturës së nevojshme për të gjitha ngarkesat e selektuara, ndërsa rezultati gjithësesi do të jetë armatura e nevojshme maksimale.

461


Definimi automatik i skemës së kombinimit të ngarkesave Urdhëri ” Skema e kombinimit të ngarkesave ”, i cili gjendet në kuadër të menysë rënëse “Dimensionimi ->Betoni”, do të jetë i mundur vetëm në rast se për rregullore aktuale është zgjedhur standardi për të cilin është paraparë definimi automatik i skemës së kombinimeve të rasteve themelore të ngarkesave. Me zgjedhjen e tij, hapet dialog box-i me këtë pamje:

Pamja e dialog box-it për definimin e skemës së kombinimit të ngarkesave

Në pjesën e epërme të majtë të dialog box-it, gjendet lista me të gjitha rastet themelore të ngarkesave për të cilat është llogaritur konstruksioni (kombinimet eventuale të krijuara nuk merren parasyshë). Të dhënat tjera të cilat janë prezentuar në këtë dialog box, gjithmonë kanë të bëjnë në rastin momentalisht aktiv të ngarkesave, gjegjësisht me rreshtin në këtë list box i cili është theksuar me ngjyrë të posaqme. Me rastin e hyrjes së parë në këtë dilog box, programi automatikisht të gjitha rasteve themelore të dhëna të ngarkesave, sipas „default”-it iu bashkangjet karakterin ”Ngarkesë e padefinuar”, gjë që praktikisht do të thotë se ndikimet e llogaritura nga ai rast i ngarkesës nuk do të merren parasyshë me rastin e llogaritjes së armaturës së nevojshme. Me klikun e miut në shigjetëzën në anën e djathtë të listës së mbyllur, e cila gjendet në këndin e djathtë të epërm të dialog box-it, hapet lista me të gjitha tipet e ngarkesave të cilat janë të parapara për standardin aktual të vendosur.

Lista e mbyllur për zgjedhjen e tipit të ngarkesës

Kur e keni dhënë karakterin gjegjës për rastin themelor momentalisht aktiv të ngarkesave, atëherë nevojitet që edhe me zgjedhjen e ndërprerësit gjegjës në pjesën e dialog box-it ”Veprimi alternativ”, të definoni se a është kjo ngarkesë me karakter alternativ apo jo (programi sipas „default”-it vetëm për ngarkesë seizmike e vendosë në gjendje të kyqur ndërprerësin „Po”, përderisa në të gjitha rastet tjera sipas „deafult”-it, aktiv është ndërprerësi „Jo”).

462


Ndërprerësit të cilët përcaktojnë se a është ngarkesa e selektuar alternative apo jo

Në rast se ngarkesat e dhëna themelore kanë karakter të tillë që disa nga ato nuk munden njëkohësisht të veprojnë me të tjerat, atëherë me ndihmën e fushës komanduese ”Mos kombino me”, mund të definoni edhe kushtet e këtilla të kombinimit (shëmbull tipik është nëse në një rast të ngarkesave analizohet veprimi i erës nga e majta në të djathtë, ndërsa në të tjerët nga e djathta në të majtë). Atëherë duhet selektuar njëren nga ngarkesat dhe të aktivizohet fusha komanduese „Mos kombino me”.

Dialog box-i për definimin e rasteve të ngarkesave

të cilat nuk mund të veprojnë njëkohësisht Në listën e prezentuar janë përfshirë të gjitha rastet e dhëna themelore të ngarkesave (para rreshtit në të cilin është përfshirë ngarkesa për të cilën është hapur ky dialog box do të qëndrojë shigjetëza “ ”), kështu që është e mjaftueshme që me klikun e miut të shënohen të gjitha ngarkesat të cilat nuk mund të veprojnë njëkohësisht me ngarkesat e selektuara. Me klikun e miut përmbi ngarkesën në listë, e cila nuk mund të veprojë njëkohësisht me ngarkesën për të cilën definohet ky tip i të dhënave, do të vendoset simboli “ ”. Deselektimi i rastit të selektuar më parë të ngarkesave, bëhet me klikun e sërishëm të miut përmbi emrin e tij, pas të cilit do të hiqet simboli “ ”.

463


Është dhënë që era nga e majta dhe era nga e

djathta nuk mund të veprojnë njëkohësisht Kur t’i keni selektuar të gjitha ngarkesat të cilat nuk mund të veprojnë njëkohësisht me ngarkesën për të cilën vehen kushtet, aktivizoni fushën komaduese “ OK ”, me ç’rast ky dialog box do të mbyllet. Do të theksojmë se për rastet seizmike të ngarkesave nuk është i nevojshëm definimi i të dhënave të këtilla, meqenëse me program është zgjidhur se më shumë ngarkesa seizmike nuk mund të veprojnë njëkohësisht. Kur të gjitha rasteve themelore të ngarkesave t’i keni bashkangjitur të dhënat gjegjëse hyrëse, dilni nga dialog box-i për definimin e skemës së kombinimit të ngarkesave, ma aktivizimin e fushës komaduese “ OK ”. Meqenëse tani me saktësi dihet karakteri i secilit nga rastet themelore të ngarkesave, atëherë prgrami do të dijë që me rastin e dimensionimit, vetë të krijojë të gjitha kombinimet e mundëshme të veprimit të njëkohëshëm të rasteve themelore të ngarkesave dhe automatikisht do të dijë t’iu bashkangjesë rasteve themelore të ngarkesave korficientët gjegjës parcialë të sigurisë. Në rast se në model ekzistojnë elemente të konstruksionit të cilat tanimë janë dimensionuar për skemën e kombinimeve të definuar më parë, ndryshimi i cilavedo nga të dhënat hyrëse për skemën e kombinimeve, pas daljes nga ky dialog box, do të qojë deri te vërejtja në vazhdim.

Me aktivizimin e fushës komanduese ” OK ”, rezulatatet e dimensionimit, në të gjitha pjesët e modelit të cilat janë dimensionuar me skemën e vjetër të kombinimeve, do të humbin. Vërejtje: Dimensionimi për rastin e vendosur aktual të ngarkesave duhet të shfrytëzohet vetëm në rast se për standardin e zgjedhur nuk është paraparë krijimi automatik i skemës së kombinimeve të ngarkesave. Për standardet për cilat është paraparë krijimi automatik i skemës së kombinimeve të ngarkesave, duhet shfrytëzuar skemën e kombinimeve për të gjitha elementet konstruktivë përveq për pllakat e meskatit. Meqenëse të gjithë elementet konstruktivë janë të ndehur kryesisht në lakim të pastërt për shkak të barrës vertikale, atëherë është lehtë për ta të parashihet kombinimi meritor i ngarkesave. Në këtë mënyrë, dukshëm do të kurseni kohën e nevojshme për dimensionimin e pllakave të meskatit. Në të vërtetë me rastin e dimensionimit të pllakave, llogaritja e armaturës së nevojshme bëhet në të gjitha pikat nga rrjeti i elementeve të fundëm, kështu që numri i stërmadh i kombinimeve të veprimit të njëkohëshëm të rasteve themelore të ngarkesave, në secilën pikë të dimensionuar nga rrjeti i elementeve të fundëm, mund të zgjasë tepër shumë.

464


8.3 Dimensionimi i pllakave Dimensionimi automatik i elementeve sipërfaqsorë të konstruksionit, bazohet në atë se, në secilën pikë të pllakës, gjegjësisht të murit, për drejtimin e dhënë të vendosjes së armaturës, përcaktohet me llogaritje sipërfaqja e nevojshme e armaturës. Urdhërat për dimensionimin e elementeve sipërfaqsorë të modelit (pllakave, mureve) gjenden në kuadër të menysë rënëse „Dimensionimi ->Betoni -> Pllakat”. Për t’u lehtësuar zgjedhja e urdhërave nga ky meny, është paraparë ikona ” Betoni: Dimensionimi i pllakave ”, me zgjedhjen e së cilës hapet menyja me këtë grup urdhërash.

Ikona për zgjedhjen e shpejtë të urdhërave nga

menyja rënëse „Dimesionimi ->Betoni -> Pllakat” Në tekstin e mëtejmë të këtyre udhëzimeve do të shfrytëzojmë vetëm termin pllaka, me ç’rast krejt çka do të thuhet do të vlejë edhe për pllaka edhe për mure. 8.3.1 Të dhënat hyrëse Në mënyrë që mënyra e dimensionimit të jetë plotësisht e përcaktuar, përveq zgjedhjes së rregullores dhe ngarkesës meritore, është e nevojshme të jepet edhe një varg i të dhënave tjera hyrëse siq janë: kualiteti i betonit, lloji i armaturës, distanca e pikës së rëndesës së armaturës së tendosur nga tehu i prerjes, mënyra e armirimit, etj. Të gjitha këto të dhëna hyrëse, do të përcaktojnë mënyrën e llogaritjes së armaturës së nevojshme në pllaka. Meqenëse me program është mundësuar dhënja e të dhënave të ndryshme hyrëse për secilën pllakë veq e veq, atëherë në dispozicion janë dy urdhëra. Njëri shërben për bashkangjitjen e të dhënave të njëjta hyrëse të gjitha pllakave (Të dhënat hyrëse – Globale), ndërsa tjetri vetëm një grupi të selektuar të pllakave (Të dhënat hyrëse – lokale). 8.3.1.1 Të dhënat hyrëse - Globale Me zgjedhjen e këtij urdhëri, hapet dialog box-i me këtë pamje.

465


Pamja e dialog box-it për definimin e të dhënave hyrëse globale

Në pjesën e majtë të dialog box-it, jepen të dhënat hyrëse të cilat i definojnë karakteristikat e materialeve dhe distancën e pikës së rëndesës së armaturës nga tehu i prerjes. Zgjedhja e betonit dhe armaturës bëhet nga listat e mbyllura përmbajtja e të cilave është përcaktuar me emërtimet e definuara të materialeve për rregulloren e zgjedhur aktuale. Siq kemi thenë në fillim të këtyre udhëzimeve, për secilin nga standardet në kuadër të urdhërit “Rregulloret”, me ndihmën e fushave komanduese “Betoni” dhe “Çeliku për armirim”, mund të definohet si përmbajtja e listës së materialeve ashtu edhe karakteristikat e tyre gjegjëse. Lloji i çelikut për armirim, si dhe distanca e pikës së rëndesës së armaturës nga tehu i prerjes, definohet veqmas për zonën e epërme të armirimit e veqmas për zonën e poshtëme. Do të thotë, keni mundësi që të themi në zonën e poshtëme të vendosni armaturë rrjetë, ndërsa në zonën e epërme të themi armaturë të brinjëzuar. Do të theksojmë se te muret termit zona e epërme i përgjigjet ana e murit, e cila është më afër syrit të vrojtuesit, kur muri i dhënë është prezentuar në dritaren “Pamja 2D”. Me ndihmën e ndërprerësve në pjesën e djathtë të dialog box-it mund të ndikoni në mënyrën e përcaktimit të momenteve meritore të lakimit në pllaka. Ndërprerësit e ofruar kanë këtë domëthënje. „Zonat e mbështetësve” – me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendje të kyqur, nga programi kërkohet që të gjitha

shpicet e momenteve të lakimit në pllaka, në vendet e mbështetjes së tyre, t’i rrumbullaksojë në mënyrë parabolike në varshmëri nga dimensionet e dhëna të mbështetësve.

”Mxy” – me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendje të kyqur, nga programi kërkohet që me rastin e

llogaritjes së momenteve të lakimit të marrë parsyshë edhe ndikimet nga momenti i lakimit “Mxy”. Në të vërtetë, në kët rast momentet e lakimit do të rriten sipas formulave të mëposhtëme:

Mx’ = Mx + sgn (Mx) •Mxy My’ = My + sgn (My) •Mxy

Shënja e përdorur “sgn” tregon marrjen e shenjës nga ndikimi i cili rritet. Mënyrë këtillë të

përcaktimit të ndikimeve statike nuk e rekomandojmë, përveq në rast të konstruksioneve speciale, te të cilat neglizhimi i momenteve të lakimit do të qonte deri te një gabim i theksuar. Sidoqoftë i mbetet shfrytëzuesit të vendosë se a do t’i përFshiejë edhe këto momente në llogaritjen e armaturës së nevojshme.

Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, të dhënat hyrëse të dhëna do t’i bashkangjiten të gjitha pllakave në model. Meqenëse me program është e lejueshme dhënja e të dhënave të ndryshme hyrëse në secilën pllakë, atëherë mund t’ju ndodhë rasti që me vënjen në lëvizje të këtij urdhëri, në rast se paraprakisht me ndihmën e urdhërit “Të dhënat hyrëse – Lokale”, ndonjërës nga pllakat i keni dhënë të dhëna tjera hyrëse, disa fusha të veqanta të jenë të zbrazëta, gjegjësisht ndërprerësit të mjegulluar.

466


Fusha e zbrazët për “Beton” tregon se të gjitha pllakave në model nuk i është bashkangjitur kualiteti i njëjtë i betonit

Pamja e mjegulluar e ndërprerësit “Zonat e mbështetësve” tregon se në

disa pllaka është kërkuar zbutja e momenteve të lakimit të mbështetësve , e në disa jo Në këto raste, aktivizimi i fushës komanduese “ OK ” do të qojë deri te ndryshimi i vetëm të dhënave hyrëse të cilat janë shkruar qartë në dialog box. Në rast se në model ekzistojnë pllaka tanimë të dimensionuara, ndryshimi i mëvonëshëm i të dhënave hyrëse me rastin aktivizimit të fushës komanduese “ OK ” do të qojë deri te dhënja e kësaj vërejtjeje.

Zgjedhja fushës komanduese “ OK ” do të qojë deri te humbja e rezultateve të dimensionimit në të gjitha pllakat e dimansionuara më parë. 8.3.1.2 Të dhënat hyrëse - Lokale Me zgjedhjen e këtij urdhëri programi hyn në procedurën standarde të selektimit. <0 sel.> Të dhënat hyrëse për pllaka - Selektimi (Të gjitha/dritarja/pOligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<Fundi>):

467


Në të vërtetë, tash duhet selektuar të gjitha pllakat të cilave është e nevojshme t’u ndryshohen të dhënat hyrëse. Pas përfundimit të selektimit, programi do t’a hapë dialog box-in me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për definimin e të dhënave lokale hyrëse

Ky dialog box është gati i njëjtë si edhe dialog box-i për definimin e të dhënave globale hyrëse me ndryshim se tani janë shtuar dy ndërprerës të rinj: Armirimi simetrik - me vendosjen e këtij check box-i në gjendje të kyqur, nga programi kërkohet armirimi simetrik.

Ky opcion ka kuptim vetëm te muret prandaj programi sipas default-it këtë ndërprerës e vendosë në gjendje të kyqur vetëm te muret vertikale.

Lakimi i pastërt - me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendje të kyqur mund të kërkoni nga programi një algoritëm

më të shpejtë ë llogaritjes së armaturës së nevojshme. Në të vërtetë, në regjimin e këtillë të punës programi do të marrë parasysheë vetëm momentet e lakimit përderisa forcat normale do të injorohen plotësisht. Është e qartë se vendosja e këtij ndërprerësi në gjendje të kyqur ka kuptim vetëm te pllakat horizontale te cilat janë të ngarkuara me barrë vertikale.

Meqenëse ndryshimi i të dhënave hyrëse, automatikisht qon deri te humbja e rezultateve paraprake të dimensionimit , atëherë në këndin e djathtë të poshtëm të dialog box-it shkruhet informata se a janë të dimensionuara pllakat e selektuara apo jo.

Pjesa e dialog box-it në të cilën shkruhet informata se

a janë të dimensionuara pllakat e selektuara apo jo. Në rast se pllakat e selektuara tanimë janë dimensionuara, ndryshimi i mëvonshëm i të dhënave hyrëse me rastin aktivizimit të fushës komanduese “ OK ” do të qojë deri te dhënja e kësaj vërejtjeje.

468


Zgjedhja fushës komanduese “ OK ” do të qojë deri te humbja e rezultateve të dimensionimit në të gjitha pllakat e selektuara më parë të cilave u jane ndryshuar të dhënat hyrëse. Vërejtje: Të dhënat hyrëse “default” programi i vendosë sipas këtij rregulli: - ndërprerësi “Zonat e mbështetësve” për të gjitha pllakat dhe muret në model sipas “default”-it është vendosur në

gjendje të kyqur - ndërprerësi “Mxy” për të gjitha pllakat dhe muret në model sipas “default”-it është vendosur në gjendje të çkyqur - ndërprerësi “Armirimi simetrik” vetëm për muret vertikale në model sipas “default”-it është vendosur në gjendje të

kyqur - ndërprerësi “lakimi i pastërt” vetëm për muret horizontale në model sipas “default”-it është vendosur në gjendje të

kyqur - kualiteti i materialeve me rastin e çdo vendosjeje të re regjistrohet në “Registry” kështu që me rastin e

dimensionimit të modeleve të reja, sipas “default-it vendosen të dhënat e dhëna të fundit për standardin e dhënë. 8.3.2 Llogaritja e armaturës së nevojshme Kur t’i keni definuar të gjitha të dhënat hyrëse, me zgjedhjen e urdhërit “ Dimensionimi ” së pari hyhet në procedurën standarde të selektimit. <0 sel.> Dimensionimi i pllakave - Selektimi (Të gjitha/dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Në të vërtetë, tani pritet që të selektoni të gjitha pllakat për të cilat dëshironi të kryeni llogaritjen e armaturës së nevojshme. Pas përfundimit të procedurës së selektimit, programi së pari do të kontrollojë se a janë pllakat e selektuara tanimë të dimensionuara më parë, dhe në atë rast do të japë vërejtjen gjegjëse.

Në këtë rast keni mundësi që të hiqni dorë, apo që me zgjedhjen e fushës komanduese “ OK ” ta vazhdoni urdhërin për dimensionimin e pllakave. Së shpejti, në ekran do të shfaqet dialog box-i me këtë pamje.

Tani pritet t’a zgjedhni ngarkesën meritore për të gjitha pllakat të cilat nevojitet të dimensionohen. Prandaj, për dimensionim nevojitet të selektohen vetem pllakat të cilat dëshironi ti dimensiononi për ngarkesë të njejtë meritore. Do të thotë, keni mundësi ose të bëni dimensionimin për rastin aktual të vendosur të ngarkesave ose për skemën e definuar

469


të kombinimeve të ngarkesave. Në rast se në kuadër të urdhërit “ Skema e kombinimit të ngarkesave” të gjitha ngarkesat kane karakter “Ngarkesë e padefinuar”, atëherë ky ndërprerës do të jetë joaktiv. Edhe fusha komanduese “OK” do të jetë joaktive përderisa me klikun e miut nuk përcaktoheni qartë për njerën nga dy mënyrat e mundëshme të zgjedhjes së ngarkesës meritore. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, do të fillojë procedura e dimensionimit në të gjitha pikat nga rrjeti i elementeve të fundëm të pllakave të selektuar më parë. Pas përfundimit të dimensionimit, programi do të jetë i gatshëm për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, për të cilin do të bëhet fjalë edhe në kapitullin tjetër me radhë. Vërejtje: Do të theksojmë edhe një herë se në rast të konstruksioneve të meskatit, është për rekomandim që pak para dimenionimit, për rastin aktual të ngarkesave të vendosni kombinimin e veprimit të njëkohëshëm të ngarkesave vertikale, me koeficientët gjegjës parcialë të sigurisë. Në kuadër të të dhënave hyrëse, për mënyrë të llogaritjes zgjidhni lakimin e pastërt, dhe kërkoni dimensionimin për rastin aktual të vendosur të ngarkesave. Në këtë mënyrë do të kurseni mjaftë kohë të domosdoshme për llogaritjn e armaturës së nevojshme. Përveq kësaj, në rastin e modeleve të mëdha, opcioni i dimensionimit të vetëm pjesëve të selektuara të modelit gjithashtu mund të kursejë kohën. Nëse marrim si shembull ndërtesën e lartë në të cilën përsëritet gjeometria e katit tipik, për shkak të kursimit të kohës, për dimensionim mund të selektoni vetëm njërin nga katet tipike. 8.3.3 Prezentimi i rezultateve të dimensionimit Për prezentimin e rezultateve të dimensionimit, nevojitet të zgjedhet urdhëri “ Prezentimi i rezultateve ”. Me zgjedhjen e tij hapet dialig box-i me këtë pamje.

Për shkak të qartësisë së rezultateve të llogaritjes por edhe për shkak të mundësisë së armirimit të dyfishtë, gjegjësisht mundësisë që në një pikë të pllakës ekziston armatura edhe në zonën e epërme edhe në zonën e poshtëme, me një hap behet prezentimi i armaturës së nevojshme ose vetëm në zonën e epërme ose vetëm në zonën e poshtëme (ndërprerësit “E epërmja” dhe “E poshtëmja”). Në pjesën e dialig box-it “Drejtimi i armirimit”, keni mundësi që për zonën e zgjedhur të kërkoni prezentimin e rezultateve për njërin prej dy drejtimeve të mundëshme (ndërprerësit “Drejtimi 1” dhe “Drejtimi 2”), ose të kërkoni prezentimin e njëkohëshëm të armaturës së nevojshme per të dy drejtimet (ndërprerësi “Të dy drejtimet”). Programi sipas “default”-it , drejtimet e armirimit i vendosë në drejtim të akseve lolale të pllakës së dhënë, ashtu që drejtimi 1 i përgjigjet aksit lokal X, ndërsa drejtimi 2 aksit lokal 2. Në rast se si drejtim të armirimit dëshironi t’a përvetësoni ndonjë drejtim tjetër, nevojitet ta veni në lëvizje urdhërin “ Përvetësimi i armaturës ” (shih kapitullin “8.3.4”). Në rast se kërkohet prezentimi vetëm i njërit nga drejtimet e armirimit, atëherë rezultatet prezentohen me ndihmën e izovijave, kështu që në pjesën e dialog box-it “Tipi i izovijave” keni mundësi ta zgjedhni tipin e izovijave (ndërprerësit “Empty” dhe “Full”). Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, ky dialog box do të mbyllet, ndërsa në ekran do të fitoni prezentimin e rezultateve të dimensionimit në mënyrën e kërkuar. Është e qartë se rezultatet e dimensionimit do të prezentohen vetem në pjesët e modelit të dimensionuara më parë.

470


Prezentimi i armaturës së nevojshme në zonën e poshtëme

për “Drejtimin 1”, me anë të izovijave të zbrazëta

Prezentimi i armaturës së nevojshme në zonën e poshtëme

për “Drejtimin 1”, me anë të izovijave të plota Në rast se dëshironi prezentimin e njëkohëshëm të armaturës së nevojshme për të dy drejtimet, atëherë nevojitet që ndërprerësin “Të dy drejtimet” t’a vendosni në gjendjen e kyqur. Meqenëse për këtë prezentim nuk shfrytëzohen izovijat, por e shrafura e sipërfaqeve me anë të vijave me ngjyrë gjegjëse, atëherë ndërprerësi “Empty” do të jete joaktiv.

471


Prezentimi i njëkohëshëm i armaturës së nevojshme në

zonën e poshtëme për të dy drejtimet e armirimit Vijat e vendosura të shrafurës i përgjigjen drejtimeve të dhëna të armirimit, dhe vendosen vetëm në vendet në të cilat me llogaritje nevojitet armatura në drejtimin e dhënë. Në pjesët e pllakës ku e mbulojnë njëra tjetërn këto dy shrafura do të thotë se nevojitet armatura në të dyja drejtimet. Numri i vijave të vendosura të shrafurës i përgjigjet intensitetit të armaturës së nevojshme me llogaritje në pikën e vrojtuar, ndërsa vlera maksimale e prezentuar në legjendë i përgjigjet armatuës më të madhe me llogaritje në njërin nga drejtimet (në se është, për shëmbull, armatura maksimale e nevojshme për drejtimin 1: 3.60 cm2/m, ndërsa për drejtimin 2: 6.72 cm2/m, atëherë për vlerë maksimale në legjendë do të vendoset: 6.72 cm2/m). Pa marrë parasyshë se a është zgjedhur prezentimi i armaturës me anë të izovijave, apo me anë të shrafurës, do të jetë i mundur opcioni i lëximit të vlerave të armaturës së nevojshme me shetitjen e miut. Këtë informatë programi e shkruan në këndin e poshtëm të djathtë të ekranit, dhe është e paraparë për shikim të shpejtë të rezultateve të dimensionimit.

Hapësira e paraparë për prezentimin e armaturës së nevojshme me llogaritje, në vendin e përcaktuar me pozitën momentale të miut

Në rast se është kërkuar prezentimi vetëm i njërit drejtim të armirimit, programi do të shkruaj vetëm një vlerë e cila i përgjigjet armaturës së nevojshme në drejtimin e dhënë, nërsa në opcionin e prezentimit të njëkohëshëm të rezultateve në të dy drejtimet, numri i parë do të paraqesë armaturën e nevojshme në drejtimin 1, ndërsa i dyti në drejtimin 2.

Në procedurën e përpunimit të rezultateve të armaturës së nevojshme të llogaritur, pa marrë parasyshë se a jeni përcaktuar për prezentimin e rezultateve për njërin nga drejtimet, apo prezentimin e njëkohëshëm në të dy drejtimet, rol shumë me rëndësi ka urdhëri ” Legjenda ”.

472


Ai punon në mënyrë plotësisht të njëjtë si me rastin e analizës së ndikimeve statike në elementet sipërfaqsorë të konstruksionit. Në të vërtetë, me zgjedhjen e tij, kur në ekran janë prezentuar rezultatet e dimensionimit, keni mundësi të selektoni të gjitha pllakat për të cilat dëshironi ta editoni listën e vlerave të mundëshme të armaturës së nevojshme me llogaritje. <0 sel.> Legjenda për armaturë – Selektimi (Të gjitha/Dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselktimi/<fUnd>): Mundësia selektimit të më shumë pllakave në model ka posaqërisht zbatim kur të dëshironi ta unifikoni ndarjen e armaturës së nevojshme me llogaritje në pjesë të ngjajshme të konstruksionit (katet tipike, muret, etj.). Atëherë në të gjitha pllakat e selektuara më parë, ndikimet do të prezentohen në intervalet e njejtë të izovijve. Do të theksojmë se në këtë procedurë do të mundeni të selektoni vetëm pllakat te cilat tanimë jane dimensionuar. Pas perfundimit të selektimit, do të hapet dialog box-i në të cilin tani në vend të ndikimeve statike do të prezentohen vlerat e armaturës së nevojshme me llogaritje.

Pamja e dialog box-it për editimin e vlerave

të armaturës së nevojshme me llogaritje Do të thotë, me ndihmën e urdhërit „Legjenda“ keni mundësi që intervalin e izovijave t’a ndani në segmente vlerat e të cilëve i përgjigjen armaturës së përvetësuar saktësisht. Në rast se dëshironi që gjithkund në zonën e poshtëme të vendosni, të themi, ndonjë armaturë minimale ∅8/20 (Aa=2.50 cm2), ndërsa me armaturë më të fortë të mbuloni vetëm vendet ku kjo është më të vërtetë e nevojshme, atëherë intervalin e izovijave do t’a ndani në këtë mënyrë:

Me aktivizimin e fushës komanduese ” OK ”, programi me ngjyra të veqanta do të shenojë të gjitha vendet në model në të cilat është përvetësuar armatura minimale ” OK ”, armatura pak më e fortë, të themi, ∅ 8/10 (Aa=5.00 cm2), dhe më në fund armatura për mbulimin e vlerave ekstreme ∅ 10/10 (Aa=7.90 cm2),

473


Në rast se prezentimi i armaturës së nevojshme nuk ju është mjaftë i qartë me anë të izovijave, atëherë keni mundësi që me ndihmën e urdhërit ” Prerja ”, renditjen e armaturës së nevojshme të llogaritur t’a prezentoni me anën e diagrameve në prerjet e dhëna arbitrarisht.

Do të theksojmë se urdhëri “Prerja” do të jeti i mundur të aktivizohet vetëm nëse në zonën e zgjedhur të armirimit, është kërkuar prezentimi i armaturës së nevojshme me llogritje për njërin nga të dy drejtimet e mundëshme. Në rast se është kërkuar prezentimi i njëkohëshëm i armaturës së nevojshme për të dy drejtimet, atëherë urdhëri “Prerja” nuk do të jetë i mundur.

Prezentimi i armaturës së nevojshme në zonën e poshtëme për drejtimin e armirimit 2, me ndihmën e digrameve të prerjeve

Gjatë vizatimit të diagramit të armaturës së nevojshme, programi e prezenton vetëm armaturën e nevojshme me llogaritje në zonën gjegjëse, gjegjësisht të gjitha ordinatat në diagram gjenden në të njëjtën anë. Në kuadër të urdhërit “Prerja” , do të jetë i mundur edhe opcioni i dhënjës së gjërësisë së prerjes, gjë e cila do të qojë deri te racionalizimi (shpërndarja) e armaturës së nevojshme me llogaritje në gjërësinë e dhënë të shiritit. Në rast se me ndihmën e urdhërit “ Përvetësimi i armaturës ”, në zonat e veqanta të modelit i keni dhënë drejtimet e armirimit të cilat nuk përputhen me drejtimin e akseve lokal të pllakës së dhënë, atëherë programi në brendinë e këtyre zonave do të vendosë simbolet e shigjetëzave të cilët tregojnë drejtimet e përvetësuara të armirimit në zonën e dhënë. Në pjesët tjera të modelit, nënkuptohet drejtimi “default’ i përvetësuar i armirimit i cili i përgjigjet drejtimit të akseve lokale të pllakës së dhënë.

Simbolet e vendosura të shigjetëzave tregojnë qartë drejtimin e

përvetësuar të armirimit në pjesët e shënuara të modelit

474


Në rast se është kërkuar prezentimi i njëkohëshëm i rezultateve për të dy drejtimet, atëherë vijat e vendosura të shrafurës në ato zona, do të përcjellin drejtimet e përvetësuara të armirimit. Sidoqoftë, pa marrë parasyshë se a është kërkuar prezentimi i vetëm njërit drejtim të armirimit apo prezentimi i njëkohëshëm për të dy drejtimet, vlerat e armaturës së nevojshme në secilën pikë të modelit, i përgjigjen dimensionimit të kryer për drejtimet e dhëna të armirimit. Vërejtje: Në kuadër të dilaog box-it për prezentimin e rezultateve të llogaritjes, gjendet ndërprerësi “Armatura e përvetësuar”. Në ë vërtetë, me vendosjen e tij në gjendje të kyqur, në ekran do të vendosen zonat e armaturës së përvetësuar, ndërsa izovijat do të paraqesin ndryshimin në mes të armaturës së nevojshme dhe asaj të përvetësuar. Ky ndërprerës e ka rolin që t’a sjellë programin në gjendje, e cila i përgjigjet prezentimit në ekran kur është vënë në lëvizje urdhëri për përvetësimin e armaturës. Për mënyrën e përvetësimit të armaturës do të bëhet fjalë më shumë në kapitullin në vazhdim. 8.3.4 Përvetësimi i armaturës Urdhëri “ Përvetësimi i armaturës ”, ka dy qëllime. Njëri është që në bazë të rezultateve të dimensionimit të përvetësohet armatura konkrete, ndërsa i dyti është kur doni që në pjesët e veqanta të modelit të ndryshoni drejtimet e vendosura “default” të armirimit. Opcioni i përvetësimit të armaturës nuk është gjithësesi i domosdoshëm, por në rast se gjeometria e modelit është e tillë, që është e domosdoshme të jepen këndet e armirimit të ndryshme nga ato “default” të vendosura, atëherë gjithësesi do të duheni që me ndihmën e këtij urdhëri të definoni pjesët e modelit në të cilat këto kënde ndryshojnë. Zonat të cilat jepen me ndihmën e këtij urdhëri, janë të përbashkëta për të dy qëllimet. Në të vërtetë, ato përcaktojnë si armaturën e përvetësuar, ashtu edhe drejtimet e zgjedhura të armirimit. Me zgjedhjen e këtij urdhëri, vija komanduese fiton këtë pamje: <_> Pika e parë e zonës së armirimit – Zona e poshtëme (Kontura/Drejtë./Rreth./<Fundi>/Set/prezentimi): Tani nga shfrytëzuesi pritet që të japë zonën në të cilën do të vendosë armaturën e njëjtë në drejtimet e zgjedhura. Procedura e vizatimit të polivijës së mbyllur në tërësi i përgjigjet procedurës së vizatimit të entiteteve sipërfaqsore në program. Meqenëse armatura mund të përvetësohet ose në zonën e epërme ose në zonën e poshtëme, atëherë në vijën komanduese është shkruar komenti i cili qartë tregon se momentalisht a punohet me zonën e epërme apo me atë të poshtëme. Ndryshimi i zonës aktuale bëhet me zgjedhjen e nënopcionit “prezentimi” i cili është gjithmonë prezent në vijën komanduese. Me zgjedhjen e tij hapet dialog box-i me këtë pamje.

Ky dialog box në tërësi i përgjigjet dialog box-it i cili hapet në kuader të urdhërit për prezentimin e rezultateve të dimensionimit. Ndryshimi qëndron vetëm në atë se këtu është vendosur edhe ndërprerësi “Asgjë”. Me zgjedhjen e këtij ndërprerësi, për zonën e zgjedhur të armirimit, rezultatet e armaturës së nevojshme me llogaritje nuk do të prezentohen fare. Do të thotë, me zgjedhjen e nënopcionit “Prezentimi”, bëni ndryshimin e zones aktuale për të cilën përvetësoni zonat e armirimit, dhe rregulloni se në cilën mënyrë në ekran do të prezentohet armatura e nevojshme. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, programi do të kthehet në procedurën e dhënjës së zonave, ndërsa në ekran do të prezentohen rezultatet e dimensionimit në mënyrën e zgjedhur. Pas dhënjës së zonës gjeometrike, në kuader të së cilës nevojitet të përvetësohet armatura e njëjtë, pogrami nga vija komanduese do të kërkojë që të përcaktoni drejtimet e vendosjes së armatures në zonën e dhënë. Meqenëse programi në të dy zonat, sipas “default”-it i vendosë drejtimet e armirimit në drejtim të akseve lokale të pllakës së dhënë (drejtimi horizontal dhe vertikal të cilët jane ortogonalë në mes veti), atëherë në disa raste ata nuk mund t’ju përgjigjen kërkesave

475


tuaja. Në këto raste, keni mundësi që për drejtime të armirimit të jepni dy kënde të zgjedhura plotësisht arbitrarisht, të cilët me atë rast nuk është e thenë të jenë ortogonalë në mes veti. Drejtimi 1 – Këndi <0>: Këndi ka mundësi të jepet ose nga tastatura në shkallë, ose me zgjedhjen e dy pikave të vizatimit. Kliku në tastin e djathtë të miut do të shënojë përvetësimin e vlerës së nënkuptuar prej 0o. Pas zgjedhjes së drejtimit 1 të armirimit, programi nga vija komanduese do të kërkojë që të përcaktoni edhe drejtimin 2 të armirimit. Drejtimi 2 – Këndi <90>: Pas zgjedhjes edhe të drejtimit të dytë të armirimit, programi do të hapë dialog box-in me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për përvetësimin e armaturës në zonën e vendosur në model

Me ndihmën e këtij dialog box-i, zonës së dhënë i bashkangjitet armatura e llogaritur saktësisht. Lista e prezentuar në dialog box, funksionon në mënyrë plotësisht të njëjtë si edhe cilado listë tjetër në program për bashkangjitjen e seteve të të dhënave numerike. Në të majtë të dialog box-it, programi i prezenton vlerat ekstreme të armaturës së nevojshme me llogritje të cilat i ka llogaritur në zonën e dhënë. E dhëna ”e nev. A1=” ka të bëjë me drejtimin 1, ndërsa e dhëna ”e nev. A2=” ka të bëjë me drejtimin 2 të armirimit. Në rrjeshtin përfundi këtyre të dhënave prezentohen sipërfaqet “e përv. A1=” dhe “e përv. A2=” të cilat i përgjigjen setit aktual të të dhënave, ndërsa llogariten nga të dhënat e dhëna në kolonat: ”φ1”, “e1”, “φ2” dhe “e2”. φ1 - diametri i armaturës së përvetësuar për drejtimin 1 të armirimit e1 - distanca e shufrave të armaturës së përvetësuar për drejtimin 1 të armirimit φ2 - diametri i armaturës së përvetësuar për drejtimin 2 të armirimit e2 - distanca e shufrave të armaturës së përvetësuar për drejtimin 2 të armirimit Në kolonën “Emërtimi” mund të jepni edhe përshkrimin tekstual të setit të dhënë të të dhënave i cili më vonë do të shkruhet në kuotën e zonës së dhënë si informatë për armaturën e përvetësuar. Meqenëse në praktikë kryesisht përdoren ose rrjetat e salduara ose gjithmonë një numër profilesh të njejta, atëherë në mënyrë që mos të dëtyroheni të jepni vazhdimisht të dhënat e njejta, mund të krijoni bibliotekën tuaj të armaturave tipike. Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Biblioteka ”, hapet dialog box-i për definimin e tipeve të dëshiruar të armatures.

476


Pamja e dilaog box-it për editimin e bibliotekës së armaturave

Me ndihmën e fushave komanduese “ Shto ” dhe “ Fshiej ” mund t’a rregulloni këtë bibliotekë sipas dëshirës dhe nevojave tuaja. Meqenëse me program është mundësuar ekzistimi i më shumë bibliotekave të armaturës, atëherë në kapitullin e këtij dialog box-i shkruhet edhe emërtimi e bibliotekës momentalisht aktive: “Tower.$net”. Për krijimin e bibliotekës së re të armaturave tipike, nevojitet që së pari me ndihmën e fushës komanduese “ Inçizo si ” të krijoni një kopje të bibliotekës ekzistuese.

Në edit box-in “Emri i fajlit” jepni emrin e ri të bibliotekës dhe aktivizoni fushën komanduese “ Ruaje ”. Me rastin e kthimit në dilaog box-in themelor për editimin e bibliotekës së armaturave tipike, kryeni të gjitha ndryshimet dhe do të fitoni përmbajtjen e dëshiruar të bibliotekës së re. Me ndihmën e fushës komanduese “ Lexo ” hapet dialog box-i për leximin e ndonjërës nga bibliotekat e armaturave të krijuara më herët. .

477


Bibliotekën aktuale të vendosur të armaturave tipike programi do t’a respektojë në punën e tij, prandaj në listat për zgjedhjen e armatures tipike, në ofertë do të jenë të gjitha armaturat nga biblioteka aktuale e vendosur. Me rastin e zgjedhjes së armaturës tipike, është zbatuar gati e njëjta logjikë si edhe me bibliotekat e materialeve të cilat shfrytëzohen në programin për elementet konstruktive. Në të vërtetë, me zgjedhjen e fushës komanduese “ OK ”, ky dialog box mbyllet, ndërsa të dhënat e rrjeshtit aktual i bashkangjiten setit aktual të armaturës.

Setit aktual të të dhënave i janë bashkangjitur karakterisrikat

e armaturës tipike të zgjedhur nga biblioteka Kur të keni zgjedhur setin e armaturës të cilin do t’ia bashkangjitni zonës së dhënë në model, aktivizoni fushën komanduese “ OK ”, me ç’rast programi do të vendosë diagonalen ndërmjet dy pikave më të larguara nga kontura e zonës së dhënë, dhe në të do të shkruaj informatën për armaturën e përvetësuar dhe për drejtimet e dhëna të vendosjes së armaturës.

Kuota e vendosur në zonën e dhënë të armirimit

Në rast se në kuadër të setit të zgjedhur të armaturës në kolonën “Emërtimi” është dhënë ndonjë tekst, atëherë programi në vend të diametrit dhe distancës së armaturës do të shkruaj vetëm emërtimin e dhënë. Pozitën e kuotës mund t’a ndërroni më vonë me ndihmën e urdhërit “ Kuota ”, për të cilin do të bëhet fjalë më shumë në kapitullin “8.3.6”. Në rast se në zonën e dhënë e keni përvetësuar armaturën më të madhe se armatura maksimale e nevojshme, atëherë shrafura do të zhduket fare nga ajo zonë, që do të thotë se brenda saj më nuk është e nevojshme kurrfarë armature. Në rast se e keni përvetësuar armaturën më të vogël se armatura maksimale e nevojshme, atëherë programi me shrafurat gjegjëse do të shënojë vetëm pjesët e pambuluara në të cilat armatura e zgjedhur në këtë mënyrë nuk kënaqë. Me lëvizjen e miut përmbi pjesët e shrafurës së vendosur rishtas, programi në vijën e statusit për sipërfaqe të nevojshme të armaturës do të prezentojë vlerat të cilat paraqesin ndryshimin ndërmjet armaturës maksimale të nevojshme dhe asaj të përvetësuar në atë vend.

478


Shrafura së vendosur rishtas tregon qartë se armatura e përvetësuar

nuk kënaqë në të gjitha pjesët e zonës së dhënë E njëjta gjë vlenë edhe në rast se për prezentim është zgjedhur vetëm një drejtim i armirimit, gjegjësisht në rast se është kërkuar prezentimi i armaturës së nevojshme me ndihmën e izovijave. Izovijat e vendosura do të paraqesin ndryshimin ndërmjet armaturës së nevojshme të llogaritur dhe asaj të përvetësuar.

Izovijat e vendosura paraqesin ndryshimin ndërmjet armaturës

së nevojshme të llogaritur dhe asaj të përvetësuar në zonën e dhënë Kur në zonën e dhënë të keni përvetësuar armaturën e nevojshme, programi nga vija komanduese edhe më tutje do të kërkojë dhënjën e zonës së re të armirimit, përderisa me klikun në tastin e djathtë të miut nuk e shënoni fundin e këtij urdhëri. Do të thotë, procedura e përshkruar më parë nevojitet të përsëritet përderisa në të gjitha pjesët e modelit, në të dy zonat, nuk e përvetësoni armaturën e nevojshme.

479


Prezentimi i armaturës komplete të përvetësuar në zonën e poshtëme

Prezentimi i armaturës komplete të përvetësuar në zonën e epërme

Në rast se këtë urdhër e shfrytëzoni vetëm për ndryshimin e drejtimeve të përvetësuara “default” të armirimit, atëherë gjithësesi është e nevojshme që të jepen vetëm zonat në të cilat drejtimet e armirimit janë të ndryshëm nga drejtimet e vendosura “default”. Në zonat e dhëna në këtë mënyrë, është plotësisht e parëndësishme se cilën armaturë do t’a përvetësoni, meqenëse këtë urdhër e përdorni vetëm për të fituar armaturën e nevojshme me llogaritje në drejtimet e dhëna. Në rast se në procedurën e përvetësimit të armaturës, me ndihmën e nënopcionit “Prezentimi”, e keni vendosur në gjendje të kyqur ndërprerësin “Asgjë”, atëherë programi nuk do t’a hapë automatikisht dialog box-in me setet e armaturës së përvetësuar, por se zonës së dhënë do t’ia bashkangjesë setin aktual të të dhënave. E dhëna për setin aktual të armaturës së përvetësuar është gjithmonë e shkruar në fillim të vijës komanduese, ndërsa me zgjedhjen e nënopcionit “Seti”, i cili është gjithashtu prezent në vijën komanduese, mund ta thirrni dilaog box-in për zgjedhjen e setit aktual të armaturës së përvetësuar. Programi do të sillet në këtë mënyrë edhe në rast se urdhërin për përvetësimin e armaturës e keni vënë në lëvizje pak para fillimit të dimensionimit. Me rastin e vendosjes së zonave të armirimit të cilat plotësisht apo pjesërisht mbulojnë njëra tjetrën, vlenë principi i superponimit. Gjegjësisht, në pjesët e mbuluara, armatura nga të dy zonat superponohet dhe merr pjesë në mbulimin e armaturës së nevojshme me llogaritje në atë pjesë të modelit. Shëmbull tipik i arsyeshmërisë së superponimit është te vendosja e armaturës në zonën e epërme mbi shtylla.

480


Prezentimi i armaturës së nevojshme në zonën e epërme

Në bazë të shrafurave të vendosura, shihet qartë se vetëm përmbi shtyllat e mesme është e nevojshme armatura në të dy drejtimet, ndërsa në pjesët tjera të modelit armatura është e nevojshme vetëm në drejtimin gjegjës të bartjes. Për këtë arsye, përmbi traun horizontal është përvetësuar armatura vetëm në drejtimin e aksit global Y, ndërsa përmbi trarët vertikalë, vetëm armatura drejtimin e aksit global X. Në këtë mënyrë, armatura e nevojshme me llogaritje përmbi shtyllat e mesme, është e mbuluar me armaturën e përvetësuar në të dy drejtimet.

Prezentimi i armaturës së përvetësuar në zonën e epërme

Në rast se dëshironi të vendosni zonën përmbi zonën e dhënë më parë, por ashtu që të mos vlejë principi i superponimit, por se në pjesët e mbuluara të jetë përvetësuar vetëm armatura nga zona e vendosura rishtas, atëherë së pari duheni që me ndihmën e urdhërit “ Hapja ”, të vendosni hapjen në zonën ekzistuese, e pastaj nëpër konturën e hapjes të definoni zonën me armaturën e re të përvetësuar. Për urdhërin “Hapja”, do të bëhet fjalë më tepër në kapitullin në vazhdim. Vërejtje: Do të theksojmë se me rastin e vizatimit të zonave të mundëshme janë të gjitha opcionet si edhe me rastin e vizatimit të të një polivije çfarëdo. Veni re në nënopcionin “Shiriti” i cili paraqitet në vijën komanduese si opcion i vizatimit të zonës katërkëndore. Mënyra e këtillë e vizatimit të zonës katërkëndore mund të jetë shumë e përshtatshme kur armatura vendoset në zonën e epërme përmbi mbështetësit dhe trarët linearë. Gjithashtu, me rastin e vendosjes së zonave, keni parasyshë se zona mund të jepet edhe jashtë gabaritit të pllakës, gjegjësisht edhe përmbi hapjet në pllakë, ndërsa programi në mënyrë automatike do t’i eliminojë tepricat e vendosura në këtë mënyrë dhe do të korrigjojë gjeometrinë e zonës së dhënë. Në këtë mënyrë mundeni dukshëm t’a shpejtoni vizatimin e zonave duke mos marrur parasyshë gjeometrinë e saktë të konturës së pllakës.

481


8.3.5 Gjenerimi automatik i zonave me armaturën e përvetësuar në pllaka Meqenëse procedura e definimit të zonave në të cilat është e nevojshme të përvetësohet tipi i njëjtë i armaturës mund të zgjasë, atëherë e kemi bërë udhërin me ndihmën e të cilit kjo procedurë mund të automatizohet plotësisht. Me zgjedhjen e urdhërit “ Gjenerimi i zonave të armirimit ”, në vijën komanduese shfaqet porosia me të cilën nga shfrytëzuesi pritet që të selektojë pllakat për të cilat dëshiron gjenerimin automatik të zonave. < sel.> Gjenerimi i zonave të armirimit – Selektimi (Të gjithat/Dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Pas përfundimit të selektimit, do të hapet dialog box-i me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për gjenerimin automatik të zonave me

armaturë të përvetësuar në pllakat e selektuara Me ndihmën e ndërprerësve “Zona e epërme” dhe “Zona e poshtëme”, bëhet zgjedhja e zonës për të cilën e dëshironi gjenerimin automatik të zonës, ndërsa në edit box-in “Gjërësia” jepet gjërësia e zonës shiritore përmbi të gjithë trarët dhe mbështetësit në zonën e epërme. Do të thotë, mundeni nga programi të kërkoni që të gjenerojë zonat ose në të dy zonat, ose së paku në njërën nga ato. Me ndihmën e ndërprerësit “Themelet” rregullohet se a bëhet fjalë për konstruksionin e meskatit apo për pllakën e themelit. Në të vërtetë, në rast se këtë ndërprerës e vendosni në gjendje të kyqur, kjo do të thotë se kemi të bëjmë me pllakën e themelit kështu që termet zona e epërme dhe e poshtëme do të fitojnë kuptim të kundërt. Kjo është shumë me rëndësi meqenëse rregullat e përvetësuara për gjenerimin e zonave kanë të bëjnë veqmas me zonën e epërme, e veqmas me zonën e poshtëme. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, do të fillojë procesi i gjenerimit të zonave sipas këtyre rregullave: - Në rast se në pllakat e selektuara tanimë ekziston njëra nga zonat e armirimit të vendosura më parë, programi së pari do t’i heqë ato e pastaj do t’i gjenerojë zonat e reja. Arsyeja për këtë qëndron në faktin se me rastin e përvetësimit të armaturës në pllaka vlenë principi i superponimit, prandaj në këtë mënyrë evitohen gabimet e padëshiruara, gjegjësisht dyfishimi i zonave me armaturë të përvetësuar. - Me rastin e gjenerimit të zonave në zonën e poshtëme vlenë rregulla që ato të jenë të rrethuara me trarë dhe

mbështetësa, gjegjësisht që zona mos të jetë e prerë me asnjërin nga këto entitete linearë. Për drejtime të armirimit gjithmonë përvetësohen këndet prej 0° dhe 90°.

- Zonat në zonën e epërme janë gjithmonë me formë katërkëndore dhe vendosen përmbi të gjithë trarët dhe

mbështetësit linearë, gjegjësisht muret. Drejtimi i këtyre entiteteve linearë përcakton mesin e vijës së zonës shiritore katërkëndore, ndërsa gjërësia e saj është përcaktuar me të dhënën e dhënë “Gjërësia” në dialog box. Për drejtim kryesor të armirimit përvetësohet drejtimi i cili është normal në drejtimin e shtrirjes së entitetit linear, përmbi të cilin mbulohen ndikimet, ndërsa drejtimi 2 është gjithmonë normal në drejtimin 1.

482


Prezentimi i zonave të armirimit të gjeneruara automatikisht në në zonën e poshtëme

Të gjitha zonave të gjeneruara në këtë mënyrë programi automatikisht iu bashkangjet armaturën e cila është definuar me setin aktual të të dhënave, kështu që mbetet që më vonë, me ndihmën e urdhërit “ Ndryshimi i seteve ”, këtyre zonave t’iu bashkangjitni atë armaturë e cila është e nevojshme për mbulimin e plotë të armaturës së nevojshme të llogaritur. Meqenëse është mjaft vështirë që të vendosen automatikisht zonat e pritura të armirimit në zonën e epërme, ndërsa përveq kësaj me këtë procedurë nuk janë përfshirë as ndikimet përmbi mbështetësit pikorë, gjegjësisht shtylla, atëherë rekomandojmë që këtë urdhër t’a shfrytëzoni për vendosjen e zonave vetëm në zonën e poshtëme. Gjithësesi, mundeni të kërkoni edhe gjenerimin e zonave në zonën e epërme, në rast se gjeometria është e tillë që do të mund të pritet një rezultat i mirë i punës së këtij urdhëri. 8.3.6 Manipulimi me zonat e armirimit Kur në ekran të jenë prezentuar zonat e përvetësuara të armirimit, por se nuk është aktive asnjëra komandë, programi ofron një varg opcionesh për manipulim me to. Që programin t’a sillni në këtë regjim pune, është e nevojshme ose t’a veni në lëvizje urdhërin “ Përvetësimi i armaturës ” dhe të dilni nga ai, ose që me ndihëm e urdhërit “ Prezentimi i rezultateve ”, të vendosni në gjendjen e kyqur ndërprerësin “Armatura e përvetësuar”.

Gjendja e programit kur janë të mundëshëm urdhërat për

manipulim me zonat e armaturës së përvetësuar Programi do të jetë në këtë regjim pune derisa mos t’a aktivizoni urdhërin “ Reset ” apo ndonjë urdhër tjetër për përpunimin e rezultateve i cili do të heqë nga ekrani zonat e vendosura të armaturës së përvetësuar.

483


Të gjithë urdhërat nga menyja rënëse “ Korrigjimi ” punojnë në mënyrë plotësisht të njëjtë si edhe në modulin për futjen e të dhënave, me kusht që këtu për manipulim mund të selektohen vetëm zonat e vendosura të armirimit. Do të thotë, në vend të vizatimit të secilës zonë veq e veq, keni mundësi që me ndihmën e urdhërave për manipulim (kopjimi, pasqyra, rrotullimi, fshirja, etj.) dukshëm më lehtë dhe më shpejtë të përvetësoni armaturën në të gjitha pjesët e modelit.

Me ndihmën e urdhërit “ Kopjimi ”, zona e dhënë më parë

është vendosur edhe në pjesët tjera të modelit Do të theksojmë se urdhëri “ Ndryshimi i seteve ” gjendet edhe në menynë “Korrigjimi” edhe në menynë “Dimensionimi->Betoni->Pllakat”. Ky është një urdhër i njëjtë, porse për shkak të përdorimit të tij relativisht të shpeshtë, ai është vendosur në të dyja menytë. Përveq urdhërave nga menyja “Korrigjimi”, në këtë regjim pune të programit, për aktivizim do të jetë i mundur edhe urdhëri “ Hapja ”. Ky urdhër punon në mënyrë plotësisht të njëjtë si edhe në modulin për futjen e të dhënave, me kusht që këtu hapjet vendosen vetëm brenda zonave të dhëna dhe në zonën momentalisht të prezentuar të armirimit (e epërmja / e poshtëmja). Meqenëse ma rastin e vendosjes së zonave me armaturë të përvetësuar vlenë principi i superponimit, atëherë ekzistenca e këtij urdhëri është e domosdoshme, kur brenda zonës së dhënë më parë dëshironi ndryshimin, e jo superponimin e armaturës. Në rast se në ekran përveq zonave me armaturë të përvetësuar janë prezentuar edhe izovijat e armaturës që mungon, programi për shkak të shpejtësisë së punës nuk do t’i azhurojë automatikisht pas secilës nga komandat për manipulim me zona, por vetëm në bazë të kërkesës së prerë të shfrytëzuesit.

Kliku në tastin e djathtë të miut përmbi ikonën “ Betoni: Dimensionimi i pllakave ”, do të çojë deri te azhurimi i izovijave të prezentuara ashtu që ato i përgjigjen gjendjes momentale të zonave të armirimit në model. Azhurimi automatik i izovijave të armaturës së nevojshme bëhet vetëm me aktivizimin e urdhërave “Përvetësimi i armaturës” dhe “Prezentimi i rezultateve”.

Meqenëse me rastin e vendosjes së zonës të armirimit, pozita e kuotës së saj përcaktohet në mënyrë automatike, atëherë me zgjedhjen e urdhërit “ Kuota ” keni mundësi që t’a ndryshoni atë. Me aktivizimin e këtij urdhëri, vija komanduese fiton këtë pamje. <0 sel.> Kuota – Selektimi (<Fundi>): Tani nga shfrytëzuesi pritet që të selektojë zonën pozita e kuotës së të cilës dëshirohet të ndryshohet. Pas kryerjes së selektimit, programi nga vija komanduese do të kërkojë zgjedhjen e dy pikave të cilat do t’a përcaktojnë pozitën e re të kuotës. Pika e parë: Pika e dytë:

484


Zgjedhja e këtyre pikave është plotësisht e lirë, me kusht që kuota e re e vendosur duhet të gjendet brenda zonës së dhënë dhe gjithmonë shtrihet deri te gabaritët fundorë të zonës në drejtimin e dhënë. Teksti i kuotës shkruhet gjithmonë në mesin e vijës së kuotës të vendosur në këtë mënyrë. 8.3.7 Krijimi i raportit tekstual Përveq prezentimit grafik të rezultateve të dimensionimit me anën e izovijave, gjegjësisht shrafurave, me program është paraparë edhe krijimi i raporteve tekstuale. Meqenëse dimensionimi kryhet në të gjitha nyjet nga rrjeti i elementeve të fundëm, atëherë gjithësesi nuk do të ishte e pranueshme që të gjenerohen raportet për të gjitha nyjet e modelit. Për këtë arsye, me zgjedhjen e urdhërit “ Raporti ”, hyhet në procedurën e zgjedhjes së pikave për të cilat kërkohet krijimi i raportit tekstual. Pikat për raport (Zgjedhja/<Fundi>/Ekstremet/Prezentimi): Mënyra e zgjedhjes së pikave, si dhe roli i nënopcionit “Zgjedhja”, plotësisht i përgjigjen procedurës së përshkruar më parë për vendosjen e mbështetësve pikorë në model (shih kapitullin “3.1.9”). Në mënyrë që të vendosni më lehtë për zgjedhjen e pikave meritore për raport, me ndihmën e nënopcionit “Prezentimi” mund të kërkoni njërën nga mënyrat e parapara me program për prezentimin e rezultateve të dimensionimit.

Do të theksojmë se në rast të prezentimit të rezultateve me anë të izovijave, me ndihmën e kriterit OSNAP është e mundur të zgjedhen pikat të cilat paraqesin ekstremet lokale të armaturës së nevojshme.

Ekstremet lokale të prezentuara mund të selektohen me ndihmën e kriterit OSNAP

Që t’ju lehtësojmë sa më shumë punën me rastin e zgjedhjes së pikave meritore, në vijën komanduese është prezent edhe nënopcioni “Ekstremet”. Me zgjedhjen e tij, vija komanduese fiton këtë pamje. <0 sel.> Selektimi i pllakave – Selektimi (Të gjitha/Dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>):

485


Në të vërtetë, tani nga shfrytëzuesi pritet që të selektojë të gjitha pllakat në të cilat dëshirohet që programi vet t’ia zgjedhë pikat me vlera ekstreme të armaturës së nevojshme. Pas përfundimit të selektimit, programi me simbolet e rrethit të vogël, në secilën nga pllakat e selektuara më parë, do të shënojë pikat në të cilat gjenden vlerat ekstreme të armaturës së nevojshme, dhe do të kthehet në formën themelore të vijës komanduese në kuadër të urdhërit. Për secilën nga zonat e armirimit, programi e gjenë vendin e armaturës maksimale të nevojshme në të dy drejtimet, ashtu që në rastin e përgjithëshëm për secilën nga pllakat e selektuara mund të gjinden maksimum katër pika të ndryshme. Të gjitha mënyrat e zgjedhjes së pikave të prezentuara më parë mund të kombinohen në mes veti, me ç’rast gjithësesi më së lehti është që me ndihmën e nënopcionit “Ekstremet”, nga programi të kërkohet që vet t’i shënojë vendet me armaturën më të madhe të nevojshme të llogaritur, në të dy zonat, dhe për të dy drejtimet e armirimit. Do të theksojmë se në rast të pikës për raport të zgjedhur gabimisht, me ndihmën e nënopcionit “Zgjedhja”, është e mundur të deselektohet cilado pikë e zgjedhur më parë. Kur t’i keni zgjedhur të gjitha pikat për raport, kliku në tastin e djathtë të miut do të shënojë fundin e procedurës së zgjedhjes së pikave dhe në ekran do të shfaqet dialog box-i me raportin tekstual për të gjitha pikat të zgjedhura paraprakisht.

Pamja e dialog box-it për prezentimin tekstual të rezultateve të dimensionimit

Meqenëse në procedurën e zgjedhjes së pikave është e mundur të zgjedhen pikat nga më shumë pllaka të ndryshme, atëherë programi e sortiron raportin tekstual sipas pllakave. Në fillim të raportit, për secilën pllakë shkruhen të dhënat hyrëse, e pastaj edhe rezultatet e dimensionimit për të gjitha pikat të cilat i takojnë pllakës së dhënë. Pozita e secilës nga pikat e dhëna është përcaktuar me tri koordinata të cilat përcaktojnë pozitën e saj. Në rastin e përgjithëshëm, për secilën pikë ekzistojnë katër rezultate të armaturës së nevojshme: Zona e epërme – Drejtimi 1, Zona e epërme – Drejtimi 2, Zona e poshtëme – Drejtimi 1, Zona e poshtëme – Drejtimi 2. Në rast se njëri nga këto katër rezultate jep se me llogaritje armatura nuk është e nevojshme, atëherë për shhkak të qartësisë, ai rezultat nuk do të shkruhet.

486


Ikonat për shtypje direkte dhe për eksportin e bllokut në dokumentacionin e projektit

Përveq shtypjes direkte, me program është paraparë edhe eksporti i këtij raporti në dokumentacionin e projektit. Të gjitha pikat e dhëna në një seancë i takojnë një raporti tekstual, ashtu që ju mbetet juve që të caktoni se si do t’i gruponi pikat e zgjedhura.

Prezentimi i raportit tekstual me rezultatet e dimensionimit të

pllakave në kuadër të dokumentacionit të projektit Meqenëse raportet tekstuale mund të jenë relativisht të mëdhenj, atëherë ata krijohen në më shumë kolona, me ç’rast numri i kolonave do të varet kryesisht nga fonti i zgjedhur dhe nga madhësia e tij. 8.3.8 Eksporti armaturës së përvetësuar në ArmCad Përveq lehtësisë së madhe me të cilën mund të krijohen detalet e armaturës dhe specifikacionet gjegjëse, përparësi e madhe e programit “ArmCad 2000” është edhe mundësia e leximit të datotekave të eksportuara nga programi “Tower 5”. Në të vërtetë, armaturën e përvetësuar në programin “Tower 5”, “ArmCad 2000” është në gjendje që vetë ta pozicionojë dhe ti krijojë si planet e kallypeve, ashtu e dhe detalet e drejta të armaturës. Rregullat sipas të cilave krijohen detalet e armaturës , janë cekur në udhëzimet për punë me programin “ArmCad 2000”.

487


Kur në dritaren „Pamja 2D“, për prezentim aktual është zgjedhur pllaka me armaturë të përvetësuar, atëherë nga programi mund të kërkohet eksporti i armaturës së përvetësuar në pllakën e dhënë. Me zgjedhjen e urdhërit “ Eksporti në ArmCAD ”, hapet dialog box-i me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për eksportin e armaturës së përvetësuar

Në edit box-in “Datoteka” është e nevojshme të jepet emërtimi i datotekës në të cilën do të ruhen të gjitha të dhënat e nevojshme për armaturën e zgjedhur në pllaka, ndërsa me aktivizimin e fushës komanduese “ Zgjedhja ” keni mundësi që shpejtë të pozicionoheni në vendin e dëshiruar në diskun e kompjuterit tuaj. Emërtimi i datotekës mund të jetë tërësisht arbitrar, përderisa për tipin e datotekës është paraparë emërtimi “default” “*.pa3”, të cilin gjithashtu mund t’a ndryshoni sipas dëshirës. Në edit box-in “Koment” keni mundësi që në datotekë të shkruani edhe një koment të çfarëdoshëm i cili me rastin e aktivizimit të më vonëshëm të “Armcad 2000”, më lehtë do t’a përcaktojë pozitën e saj. Me ndihmën e ndërprerësve në pjesën e majtë të dialog box-it bëhet zgjedhja e elementeve të vizatimit të cilë është e nevojshme të eksportohen. Këta ndërprerës kanë këto domëthënie: Kallypet – eksportohen kallypet, gjegjësisht pamja e të gjitha elementeve konstruktiv në madhësinë e tyre

të vërtetë dhe vendosen në “layer” i cili ka emërtimin e dhënë me program “A3_OP”. Kallypet eksportohen me ndihmën e entiteteve të cilët në “AutoCad” quhen “regjione”, prandaj në rast se dëshironi që këto regjione t’i shëndërroni në vija të zakonshme, nevojitet t’a aktivizoni urdhërin e “AutoCad”-it “Explode”. Do të theksojmë se programi elementeve konstruktiv të cilëve nuk iu është zgjedhur pamja e seksionit tërthor , vet do t’iu përvetësojë dimensionet “default”.

Zona e poshtëme – eksportohet armatura e përvetësuar në zonën e poshtëme dhe vendoset në “layer”-in i cili ka

emërtimin e dhënë me program “A3_DZ”. Zona e epërme – eksportohet armatura e përvetësuar në zonën e epërme dhe vendoset në “layer”-in i cili ka

emërtimin e dhënë me program “A3_GZ”. Me zgjedhjen arbitrare të gjendjes së këtyre check box-eve, mundeni vet të rregulloni se a doni që në të njëjtin fajl të keni edhe zonën e epërme edhe atë të poshtëme apo do të përcaktoheni për eksportin e ndarë të këtyre armaturave. Sidoqoftë, programi ofron edhe njëren edhe tjetrën mundësi. Në rast se dëshironi që armaturën e eksportuar t’a vendosni në kallypet tanimë të vizatuara më herët, të cilat të themi i keni marrë nga baza arkitektonike e vizatuar në “AutoCad”, atëherë mundeni me vendosjn e ndërprerërsit “Kallypet” në gjendje të çkyqur, të eksportoni vetëm armaturën e përvetësuar pa planin e kallypeve. Meqenëse në bazë të setit të armaturës së përvetësuar në pllaka nuk mund të përfundohet në mënyrë eksplicite se a kemi të bëjmë me armaturën rrjetë apo me armaturën e zakonshme, atëherë me ndihmën e ndërprerësit “Rrjeta”, në kuadër të të dy zonave të armirimit, programit qartë mund t’ia bëni me dije se a kemi të bëjmë me armaturën rrjetë apo jo.

488


Në rast se eksportoni armaturën rrjetë në zonën e poshtëme, atëherë nevojitet që në edit box-in “da=” të jepni madhësinë lëshimit të armaturës rrjetë përtej mbështetësve. Në edit box-in “a0=” nevojitet të jepet madhësia e shtresës mbrojtëse (sipas “default”-it programi për këtë vlerë përvetëson 1.5 cm), ndërsa me ndihmën e ndërprerësit “Themelet” rregulloni se a keni të bëni me konstruksionin e meskatit apo me pllakën e themelit. Në të vërtetë, në rast se këtë ndërprerës e vendosni në gjendjen e kyqur, kjo do të thotë se keni të bëni me pllakën e themelit prandaj nocionet zona e epërme dhe e poshtëme do të fitojnë kuptim të kundërt. Kjo është shumë me rëndësi meqenëse rregullat e përvetësuara për formimin e armaturës kanë të bëjnë veqmas me zonën e epërme e veqmas me atë të poshtëme. Pjesa e dialog box-it “Armatura shpërndarëse” ka të bëjë ekskluzivisht me pllakat te të cilat është përvetësuar armatura e zakonshme. Në të vërtetë, meqenëse keni mundësi që në setin e armaturës së përvetësuar për drejtimin e dytë mos të vendosni armaturë, gjë që është veqanarisht e përshtatshme kur të përvetësohet armatura në zonën e epërme në pjesët ku zonat kryqëzohen nën këndin e drejtë, atëherë programi në të gjitha pjesët e zonave të përvetësuara të armirimit, në të cilat nuk është përvetësuar armatura në drejtimin e dytë, si armaturë shpërndarëse do t’a vendosë armaturën e cila është definuar në kët dialog box. Programi gjithësesi do të kontrollojë se armatura e këtillë shpërndarëse e dhënë në këtë mënyrë, a e kënaqë kushtin se sipërfaqja e armaturës shpërndarëse është minimum sa 20 % e sipërfaqes së armaturës kryesore, dhe nëse ky kusht nuk është kënaqur, atëherë në vend të armaturës së dhënë në këtë dialog box do të përvetësohet ose distanca më e vogël ose diametri më i madh ashtu që edhe ky kusht të jetë i plotësuar. Zgjedhja e fushës komanduese “ OK ” do të shënojë fundin e këtij urdhëri, gjegjësisht armatura e përvetësuar do të eksportohet në datotekën nën emërtimin e dhënë. Në rast se e keni zgjedhur datotekën me emërtim ekzistues, programi do t’a japë vërejtjen gjegjëse.

Përgjegjja pohuese do të çojë deri te ruajtja e të dhënave të reja në datotekën e cila tanimë ekziston, përderisa përgjegjja mohuese do të shënojë heqjen dorë nga ruajtja e të dhënave të reja të dhëna në datotekën e cila tanimë ekziston.

8.4 Dimensionimi i trarëve Dimensionimi automatik i trarëve pasqyrohet në llogaritjen e armaturës së nevojshme në të gjithë elementet e trarëve të konstruksionit. Në rastin e përgjithshëm llogaritja kryhet për nderje tërësisht arbitrare dhe nënkupton llogaritjen e armaturës së nevojshme edhe gjatësore edhe tërthore. Që të kryhet dimensionimi, nënkuptohet se elementeve të trarëve, në modulin për futjen e të dhënave, iu është bashkangjitur seksioni gjegjës tërthor, dhe programi e kryen dimensionimin vetëm për seksionet njëpjesëshe me këto forma: katërkëndor, T-prerje, I-prerje, trapez, trekëndor, rrethor, gypor, i hapur dhe I-prerje josimetrike. Format tjera të seksioneve tërthore do të injorohen në këtë pjesë të programit. Urdhërat për dimensionimin e trarëve dhe shtyllave, gjenden në kuadër të menysë rënëse ”Dimensionimi -> Betoni -> Trarët”. Që të lehtësohet zgjedhja e urdhërave nga kjo meny, është paraparë ikona ” Betoni: Dimensionimi i trarëve ”, me zgjedhjen e së cilës hapet menyja me këtë grup të urdhërave.

489


Ikona për zgjedhjen e shpejtë të urdhërave nga menyja

rënëse ”Dimensionimi -> Betoni -> Trarët” 8.4.1 Të dhënat hyrëse Që detyra e dimensionimit të jetë plotësisht e përcaktuar, përveq zgjedhjes së rregulloreve dhe ngarkesës meritore, nevojitet të jepen edhe një varg të dhënash tjera hyrëse siq janë: kualiteti i betonit, lloji i armaturës, largësia e pikës së rëndesës së armaturës së tendosur nga tehu i prerjes, mënyra e armirimit, etj. Të gjitha këto të dhëna hyrëse, do të përcaktojnë mënyrën e llogaritjes së armaturës së nevojshme në trarë. Meqenëse me program është mundësuar dhënja e të dhënave hyrëse të ndryshme për secilin tra veq e veq, atëherë në dispozicion janë dy urdhëra. Njëri shërben për bashkangjitjen e të dhënave të njëjta hyrëse të gjithë trarëve (Të dhënat hyrëse – Globale), ndërsa i dyti vetëm grupit të selektuar të trarëve (Të dhënat hyrëse – Lokale). 8.4.1.1 Të dhënat hyrëse - Globale Me zgjedhjen e këtij urdhëri, hapet dilaog box-i me këtë pamje.

Pamja e dialog box-it për definimin e të dhënave globale hyrëse

Në pjesën e epërme të dialog box-it, jepen të dhënat hyrëse të cilat i definojnë karakteristikat e materialeve. Zgjedhja e betonit dhe armaturës bëhet nga listat e mbyllura përmbajtja e të cilave është përcaktuar me emërtimet e definuara të materialeve për rregulloren e zgjedhur aktuale. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”,të dhënat e dhëna hyrëse për kualitetin e materialeve do t’iu bashkangjiten të gjithë trarëve në model. Meqenëse me program është e lejuar dhënja e karakteristikave të ndryshme të materialeve për secilin nga trarët, atëherë mund t’ju ndodhë rasti që me rastin e vënjes

490


në lëvizje të këtij urdhëri, në rast se paraprakisht me ndihmën e urdhërit „Të dhënat hyrëse – Lokale”, disa prej trarëve iu keni dhënë karakteristika të ndryshme të materialeve, disa fusha të veqanta të jenë të zbrazëta.

Fusha e zbrazët për „Betoni“ tregon se të gjithë trarëve në model nuk iu është bashkangjitur kualiteti i njëjtë i betonit

Në rastet e këtilla, aktivizimi i fushës komanduese “ OK ” do të çojë deri te ndryshimi vetëm i të dhënave hyrëse të cilat janë shkruar qartë në dilaog box. Në rast se në model ekzistojnë trarë të cilët tanimë janë dimensionuar, ndryshimi i mëvonëshëm i të dhënave hyrëse me rastin e aktivizimit të fushës komanduese “ OK ” do të çojë deri te dhënja e vërejtjes së mëposhtëme.

Zgjedhja e fushës komanduese “ OK ”, do të çojë te humbja e rezultateve të dimensionimit në të gjithë trarët e dimensionuar më parë. Të dhënat tjera të cilat definohen në këtë dialog box, kanë të bëjnë me mënyrën e llogaritjes së të gjithë elementeve elastikë në model, prandaj në kuptimin e vërtetë paraqesin të dhëna globale hyrëse. Gjithësesi, këto të dhëna do të ndikojnë në mënyrën e dimensionimit vetëm të trarëve të cilëve në kuadër të të dhënave hyrëse lokale iu është dhënë marrja parasysh e ndikimeve të përdredhjes. Kontrolli i stabilitetit të elementeve elastikë është kushtëzuar para së gjithash me të dhënën për spostimin horizontal të konstruksionit. Për më tepër, edhe procedurat e llogaritjes dukshëm dallojnë. Meqenëse nuk ekziston mënyra e kontrollit algoritmik të spostimit të konstruksionit për rastin e përgjithëshëm, atëherë deklarimi i konstruksionit si i spostueshëm, (konstruksioni me nyje të spostueshme) apo jo i spostueshëm (konstruksioni me nyje jo të spostueshme) i është lënë shfrytëzuesit. Me atë rast shfrytëzuesi udhëzohet lidhur me rekomandimet për projektimin e llojeve të caktuara të konstruksioneve të definuara me rregullativen aktuale teknike dhe komentin e saj.

491


Ndërprerësit me të cilët përcaktohet se a është apo jo konstruksioni i spostueshëm

Nën konstruksionin jo të spostueshëm nënkuptohet konstruksioni i cili i ka nyjet jo të spostueshme horizontalisht në të dy drejtimet. Në rastet kur konstruksioni në aspektin e spostueshmërisë së nyjeve, sillet ndryshe në të dy drejtimet, atëherë konstruksionin duhet deklaruar si të spostueshëm. Konstruksionet jo të spostueshme Përcaktimi i armaturës së elementeve elastik të shtypur, në rastin e konstruksioneve jo të spostueshme, bazohet në analizën e shtyllës së ndarë nga konstruksioni. Gjatësia e epjes së shtyllës jo të spostueshme është ose e barabartë me gjatësinë e shtyllës, ose është e afërt me të (shpesh konzervativisht gjatësia e epjes së shtyllës jo të spostueshme përvetësohet si gjatësia e shtyllës, pa marrë parasysh kushtet konturore). Në bazë të këtyre ndryshimeve, relativisht të vogla, është zbatuar zgjidhja e cila gjatësinë e epjes e vendosë të përqendruar përgjatë lartësisë së shtyllës. Shmangia nga loakcioni i vërtetë i gjatësissë së epjes është e atillë që gabimet në rezultatet përfundimtare janë të injorueshme dhe janë në anën e sigurisë ( duke i falëndëruar vendosjes së vlerës minimale të faktorit të gjatësisë së epjes 0.85). Sigurimi i stabilitetit të elementit elastik të shtypur bëhet me zmadhimin e momenteve të lakimit të rendit të parë për shkak të pasaktësisë me rastin e ekzekutimit (imperfeksioni) dhe ndikimeve të rendit të dytë. Prerjet e elementeve pastaj dimensionohen për ndikimet e këtilla të zmadhuara. Me atë rast, konzervativisht, momentet e lakimit zmadhohen pavarësisht në dy drejtime ortogonale – drejtime të definuara me akset lokale të prerjes tërthore.

Zgjedhja e metodave të llogaritjes të momenteve të zmadhuara të

lakimit për pjesët e përmbajtura dhe tepër elastike të modelit

492


Me program mbështeten këto procedura të llogaritjes së momenteve të zmadhuara të lakimit: ♦ Metoda e ekscentricitetit plotësues Metoda e ekscentricitetit plotësues është paraparë të zbatohet në elementet me elasticitet të përmbajtur. Ndikimet e

rendit të dytë janë paraqitur si funksione direkte të gjeometrisë së elementeve dhe ndikimeve të rendit të parë. ♦ Metoda modeli – shtylla, tek e cila aproksimohet lakorja e seksionit tërhor në inkastrim Procedura modeli – shtylla siguron një shkallë më të lartë të saktësisë, për ç’arsye mund të jetë e zbatueshme në të

gjithë lëmenjt e elasticitetit të elementeve. Forma aproksimative e kësaj metode bazohet në vlerësimin direkt të lakores së prerjes në funksion të gjeometrisë së prerjes dhe nivelit të ngarkesës aksiale.

♦ Metoda modeli – shtylla, me të cilën llogaritet lakorja e saktë e prerjes në inkastrim Në procedurën “e saktë” modeli – shtylla lakorja e prerjes llogaritet me dimensionimin e prerjes në inkastrim. Mënyra e nënkuptuar (default) e llogaritjes së ndikimeve plotësuese është metoda e ekscentricitetit plotësues në zonën e shtyllave me elasticitet të përmbajtur, gjegjësisht procedura model – shtylla në zonën e elementeve tepër elastikë. Mirëpo, shfrytëzuesit i është lënë mundësia që për të dy zonat e elasticitetit vet të zgjedhë njëren nga metodat e ofruara të llogaritjes. Kufiri në mes të elementeve me elasticitet të përmbajtur dhe elementeve tepër elastikë është dhënë në edit box-in “lambda,gr=”.

E dhëna e cila e përcakton kufirin në mes të elementeve me

elasticitet të përmbajtur dhe elementeve tepër elastikë Do të thotë, edhe për elementet me elasticitet të përmbajtur edhe për elementet tepër elastikë të konstruksionit mund të zgjedhni në mënyrë arbitrare cilëndo nga procedurat e ofruara të llogaritjes. Në këtë mënyrë është bërë e mundur zgjedhja edhe e procedurave jologjike të llogaritjes, si zgjedhja e metodës së ekscentricitetit plotësues për llogaritjen e elementeve tepër elatikë. Zbatimi i zgjedhjes së këtillë nuk ka arsyetim në standardet teknike me të cilët është definuar kontrolli i stabilitetit të elementeve. Nga ana tjetër, shfrutëzuesit me eksperiencë munden në këtë mënyrë të arrijnë një aproksimim të ashpërt të sjelljes më të saktë të konstruksionit. Do të theksojmë se ndryshimet në rezultatet e metodës aproksimative dhe metodës modeli – shtylla janë diç të injorueshme. Meqenëse llogaritja me metodën aproksimative është dukshëm më e shpejtë, atëherë zbatimi i metodës së “saktë” rrallë tregohet e arsyeshme, përkundër saktësisë më të madhe të rezultateve të cilët sigurohen me të. Konstruksionet e spostueshme Në rastin e konstruksioneve të spostueshme analiza e shtyllave të ndara nga konstruksioni nuk jep rezultate mjaft të sakta, për ç’arsye shumica e standardeve teknike, në këtë rast, kërkon zbatimin e metodave më komplekse të llogaritjes, me të cilat kërkohet analiza e tërësisë së konstruksionit në ndikimet e rendit të dytë. Dispozitat e rregulloreve teknike

493


me të cilat është rregulluar kjo lëmi japin udhëzime shumë të pakëta për llogaritjen e këtyre konstruksioneve. Më tej, udhëzimet janë në formën e cila nuk ka mundësi të prezentohet në mënyrë algoritmike për rastin e përgjithëshëm të konstruksionit jo të rregulltë hapsinor. Për këtë arsye, me program janë implementuar tri procedura aproksimative të llogaritjes. 1. Llogaritja e ndikimeve statike sipas teorisë së rendit të II-të Para vet llogaritjes së ndikimeve statike sipas teorisë së rendit të II-të, nevojitet të definohen të gjitha kombinimet

meritore për dimensionim, meqenëse kombinimi i mëvonëshëm i rezultateve të fituara sipas teorisë së rendit të II-të nuk është i mundur. Në procedurën e dhënjës së të dhënave lokale hyrëse, të gjitha shtyllave duhet t’iu eliminohet marrja parasysh e ndikimeve të epjes. Para vet dimensionimit, me ndihmën e urdhërit “Rastet e ngarkesave”, është e nevojshme të vendoset anvelopa e tëgjitha kombinimeve të definuara më parë. Në këtë mënyrë elementet elastik të konstruksionit do të dimensionohen pa zmadhimin plotësues të momenteve të fituara të lakimit, do të thotë vetëm në bazë të rezultateve të fituara sipas teorisë së rendit të II-të.

Do të theksojmë se me procedurën e përshkruar janë nënçmuar momentet e vërteta të lakimit. Arsye për këtë është mospërfshirja në llogaritjen paraprake e jolinearitetit material, e as imperfeksioni i konstruksionit. Shfrytëzuesi udhëzohet që këtë t’a ketë parasysh me rastin e përvetësimit të armaturës së elementeve të shtypura.

2. Llogaritja e ndikimeve statike sipas teorisë së rendit të II-të + Analiza e shtyllës së ndarë Kjo procedurë është në tërësi e njëjtë si edhe ajo paraprakja nga aspekti i përcaktimit të ndikimeve statike sipas

teorisë së rendit të II-të. Ndryshimi qëndron në atë se këtu në kuadër të të dhënave hyrëse lokale për shtylla nuk duhet eliminuar marrjen parasysh të ndikimeve të epjes. Në këtë rast duhet zgjedhur që konstruksioni është jo i spostueshëm, gjegjësisht të kërkohet dimensionimi si për konstruksionet jo të spostueshme, për vlerat e reja më të vogla të elasticitetit.

Do të theksojmë se procedura e përshkruar nuk ka arsyetim në standardet aktuale teknike, për ç’arsye është i rekomanduar zabatimi i saj vetëm në rast se nevojitet vlerësimi i vrazhdë i sjelljes reale të konstruksionit.

3. Llogaritja e ndikimeve statike sipas teorisë së rendit të I-rë + Analiza e shtyllës së ndarë Kjo procedurë bazohet në rezultatet sipas teorisë së rendit të I-rë. Do të thotë se procedura është e njëjtë si edhe te

onstruksionet jo të spostueshme, ndarja e shtyllës nga konstruksioni dhe trajtimi i saj i pavarur, me kusht që në kuadër të të dhënave globale hyrëse nevojitet që të jepet se konstruksioni është i spostueshëm. Meqenëse fjala është për elemente me skaje të spostueshme,atëherë gjatësitë e epjes së këtyre shtyllave janëmë të mëdha se gjatësitë e shtyllave. Konzervativisht përvetësohet se e tërë gjatësia e dhtylles gjendet në pjesën e mesit të gjatësisë së epjes. Me këto supozime, përvetësimi i momenteve të lakimit bëhet në harmoni me procedurën aproksimative modeli – shtylla të përshkruar më parë.

Do të theksojmë se as kjo procedurë nuk ka arsyetim në standardet aktuale teknike, për ç’arsye është i rekomanduar zabatimi i saj vetëm në rast se nevojitet vlerësimi i vrazhdë i sjelljes reale të konstruksionit. Përparësitë e qarta të procedurës së definuar në këtë mënyrë qendrojnë në shpejtësinë e saj, futjen në llogaritje të imperfeksionit dhe mundësia e superponomit të ndikimeve. Më tej, në zgjidhje indirekt ndikojnë edhe karakteristikat e jolinearitetit material të betonit të armiruar.

8.4.1.2 Të dhënat hyrëse – Lokale Me zgjedhjen e këtij urdhëri programi hyn në procedurën standarde të selektimit. <0 sel> Të dhënat hyrëse për trarë – Selektimi (Të gjitha/Dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Në të vërtetë, tani nevojitet të selektohen të gjithë trarët të cilëve nevojitet t’iu bashkangjiten të dhënat e njëjta hyrëse. Pas përfundimit të selektimit, programi do të hapë dialog box-in me këtë pamje.

494


Pamja e dialog box-it për definimin e të dhënave hyrëse lokale

Meqenëse procedura e selektimit nuk ka kurrfarë kufizimesh, gjegjësisht se është e mundur të selektohet një grup trarësh i zgjedhur në mënyrë tërësisht arbitrare., atëherë të dhënat e veqanta në këtë dialog box mund të shkruhen si jo aktive. Kjo njëkohësisht tregon se grupi i dhënë i të dhënave nuk është i përbashkët për të gjithë trarët e selektuar. Në rastet e këtilla, aktivizimi i fushës komanduese “ OK ” do të çojë deri te ndryshimi vetëm i të dhënave hyrëse të cilat janë shkruar qartë në dialog box.

Fusha e zbrazët „Kualiteti i betonit“ tregon se trarët e selektuar më parë nuk kanë kualitet të njëjtë të betonit

Meqenëse në këtë dialog box jepen të dhëna të llojllojshme hyrëse (kualiteti i materialit, mënyra e armirimit, gjatësiitë e epjeve), atëherë koncepti i këtillë mundëson ndryshimin e lehtë vetëm të grupit të dëshiruar të të dhënave hyrëse. Do të thotë, nëse dëshironi që trarëve të veqantë t’ju jepni, të themi, gjatësi të reja të epjes, atëherë, duke mos iu vuar veshin të dhënave tjera në këtë dialog box, nevojitet të selektohen të gjithë trarët të cilët duhet të kenë gjatësi të njëjtë të epjes. E njëjta gjë vlenë edhe për ndryshimin e të dhënave tjera.

495


Në rast se për ndryshimin e të dhënave hyrëse i keni selektuar trarët me sete të ndryshme të të dhënave hyrëse, atëherë në dialog box nuk do të jetë figura e prerjes tërthore, ndërsa lista e mbyllur për zgjedhjen e skemës së armirimit nuk do të jetë emundur të ndryshohet, meqenëse ajo varet nga forma e prerjes tërthore.

Dialog box-i pa figurën e prerjes tërthore, tregon se trarët e

selektuar kanë formë të ndryshme të prerjes tërthore Largësia e armaturës nga tehu i prerjes Në pjesën e djathtë të dialog box-it, gjendet skica e prerjes tërthore në të cilën në mënyrë skematike janë shënuar armaturët vlerat e të cilave do të llogaritën në procedurën e dimensionimit, ndërsa në këndin e epërm të majtë të dialog box-it në katër edit box-e të prezentuara definohet largësia e pikës së rëndesës së armaturave nga tehet gjegjëse të prerjes. Programi sipas „default”-it për vlerën e kësaj largësie përvetëson 10% të dimensionit gjegjës, por gjithësesi smund të jepni një vlerë tërësisht arbitrare.

Pjesa e dialog box-it për definimin e largësisë së armaturës nga tehu i prerjes

496


Materiali Në këndin e poshtëm të majtë të dialog box-it gjenden të dhënat për materialin, të cilat i keni definuar në kuadër të të dhënave globale hyrëse, dhe ato janë këtu prezente në rast se dëshironi t’iu bashkangjitni trarëve të veqantë materiale të ndryshme. Në të vërtetë, me aktivizimin e fushës komanduese ” OK ” të gjitha të dhënat e dhëna në këtë pjesë të dialog box-it do t’iu bashkangjiten vetëm trarëve të selektuar.

Pjesa e dialog box-it për definimin e kualitetit të materialit

Mënyra e armirimit Në pjesën e majtë të mesit të dialog box-it gjenden dy grupe të ndërprerësve të cilët në mes veti janë të lidhur dhe me ndihmën e të cilëve beni zgjedhjen e mënyrës së dimensionimit.

Pjesa e dialog box-it për definimin e mënyrës së dimensionimit

497


Meqenëse programi në rastin e përgjithëshëm e zgjidhë nderjen nga lakimi i pjerrët (M2, M3, N1) dhe nderjen për shkak të sforcimeve prerëse (T2, T3, dhe M1), atëherë për pranimin e ndikimeve nga lakimi janë mundësuar këto opcione: ♦ ”Në të dy drejtimet simetrikisht”. Në këtë rast prerja armirohet simetrikisht në të dy anët me katër vija të

armaturës së shpërndarë (Aa1=Aa2 i Aa3=Aa4). Me këtë rast kërkohet në mënyrë algoritmike raporti optimal i sasive të armaturave Aa3/Aa1, i cili ka si rezultat sasinë minimale të armaturës së përgjithëshme në prerje.

♦ ”Momenti dominant”. Në këtë mënyrë të armirimit keni mundësi që me dy ndërprerës përfundi, të definoni se cili

ndikim është dominant (”M3” apo ”M2”), gjegjësisht se a do t’i pranoni ndikimet me armaturat ”Aa1” dhe ”Aa2” (ndërprerësi: ”Rreth aksit 3 (Aa1,Aa2)”) apo me armaturat ”Aa3” dhe ”Aa4” (ndërprerësi: ”Rreth aksit 2 (Aa3/Aa4)”). Përfundi këtyre dy ndërprerësve të cilët mes veti përjashtohen, gjendet ndërprerësi ”Momenti i dytë neglizhohet” i cili punon si ”check box”, gjegjësisht mund të jetë vendosur ose në gjendje të kyqur ose në gjendje të çkyqur. Në rast se ky ndërprerës është vendosur në gjendje të kyqur (në këndrejtin e vogël duhet të qendrojë simboli ”√”), atëherë programi në llogaritjen e armaturës tërësisht do t’a injorojë momentin nga drejtimi tjetër, ndërsa nëqoftëse është vendosur në gjendje të çkyqur, atëherë programi do t’i trajtojë në llogaritje të dy ndikimet, por do t’i pranojë vetëm me dy armatura të cilat janë të zgjedhura. Këtë mënyrë të armirimit programi e rekomandon për të gjithë trarët në model.

♦ ”Arbitrare”, kur është zgjedhur kjo mënyrë e armirimit atëherë keni mundësi që të jepni raporte tërësisht arbitrare

për secilën nga katër armaturat e mundëshme ndaj armaturës së përgjithëshme të prerjes. I vetmi kusht këtu është që shuma e këtyre raporteve duhet të ketë vlerën „1.00”.

♦ ”Momenti i përdredhjes neglizhohet”. Me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendjen e kyqur, keni mundësi që nga

programi të kërkoni që gjatë llogaritjes së armaturës së nevojshme, të neglizhojë ndikimet e përdredhjes. Ky opcion ka zbatim te dimensionimi i trarëve në pllaka, kur këto ndikime objektivisht i merr përsipër vet pllaka.

Për të gjithë trarët, programi sipas ’default”-it e përvetëson mënyrën e armirimit ”Momenti dominant” -> ”Rreth aksit 3 (Aa1,Aa2)”, ndërsa për të gjitha shtyllat përvetëson ”Arbitrare”, me ç’rast pjesëmarrja e armaturave të veqanta përcaktohet nga kushti që armatura të jetë e shpërndarë në mënyrë homogjene nëpër prerje. Do të theksojmë se te prerjet rrethore dhe gypore nuk mund të zgjidhet mënyra e armirimit, por se me program është përvetësuar që në tërë prerjen të llogaritet vetëm një armaturë ”Aa1” e cila shpërndahet në mënyrë të barabartë nëpër perimetrin e prerjes. Skemat e armirimit

Pjesa e dialog box-it për zgjedhjene skemës së armirimit

498


E dhëna e fundit e cila e përcakton mënyrën e armirimit, është zgjedhja e njëres nga skemat e ofruara të armirimit. Skemat e armirimit varen nga forma e prerjes tërthore dhe për: T-prerjet, I-prerjet, prerjet e hapëta dhe I-prerjet josimetrike janë paraparë dy skema të armirimit, të cilat dallojnë vetëm për nga pozita e armaturave anësore: Aa3 dhe Aa4. Për të gjitha prerjet tjera, përveq prerjeve kënddrejta, ekziston vetëm një skemë e armirimit prandaj kjo e dhënë nuk ka kurrfarë ndikimi në mënyrën e dimensionimit të tyre. Për prerjet kënddrejta, të cilat përndryshe më së shpeshti shfaqen në praktikë, përveq skemës së armirimit me anën e vijave të armaturës, është paraparë edhe mundësia e dhënjës së njërës nga renditjet e paradefinuara të shufrave të armaturës në prerje.

Skema 1

Skema 2

Skema 3

Skema 4

Skema 5

Zgjedhja e njërës nga skemat e ofruara të armirimit, me renditjen e paradefinuar të shufrave në prerje, ka sidomos zbatim te shtyllat, sepse në këtë mënyrë me llogaritje fitohet aramatura e nevojshme më e vogël se sa kur punohet me vijat e armaturës. Përveq kësaj, në këtë mënyrë tejkalohet edhe problemi i shufrave këndore. Në të vërtetë, me rastin e zgjedhjes së skemes me vija të armaturës, shufrat këndore ekskluzivisht i takojnë aramturave kryesore: Aa1 dhe Aa2. Gjithësesi te skemat e armirimit me renditjen e shufrave në prerje të zgjedhur saktësisht është nënkuptuar se të gjitha shufrat e vendosura në prerje kanë prerje të njëjtë. Me rastin e përpunimit të rezultateve të shtyllave të dimensionuara në këtë mënyrë, rezulatet gjithashu do të prezentohen me anën e diagrameve të vijave gjegjëse të armaturës (Aa1, Aa2, Aa3, Aa4), edhe pse rezultati i dimensionimit e ka dhënë sipërfaqen e përgjithëshme të nevojshme të armaturës: „Aa, tot”. Ordinanatat në diagramet e prezentuara në këtë mënyrë, do të llogariten në këtë mënyrë: Skema2: Aa1=Aa2=2/4Aa,tot; Aa3=Aa4=0 Skema3: Aa1=Aa2=2/6Aa,tot; Aa3=Aa4=1/6Aa,tot Skema4: Aa1=Aa2=3/6Aa,tot; Aa3=Aa4=0 Skema5: Aa1=Aa2=3/8Aa,tot; Aa3=Aa4=1/8Aa,tot

499


Ndikimet e epjes

Pjesa e dialog box-it për definimin e të dhënave hyrëse për elementet elastike

Me ndihmën e ndërprerësit ” Ndikimi i epjes”, përcaktohet nëse trarët e selektuar do të trajtohen nga ana e programit si elemente elastike apo jo. Me program, të gjitha shtyllave ky ndërprerës iu vendoset në gjendje të kyqur, për derisa për elementet tjerë të trarëve në model, ai sipas „default”-it është vendosur në gjendje të çkyqur. Në rast se ky ndërprerës është vendosur në gjendje të kyqur, atëherë në edit box-et ”Koef. i gjatësisë së epjes rreth aksit 3” dhe ” Koef. i gjatësisë së epjes rreth aksit 2” do të keni mundësi të jepni koeficientët gjegjës të gjatësisë së epjes. Me program për këta koeficientë përvetësohet vlera „1”, ndërsa shfrytëzuesit i mbetet që vet t’i korrigjojë këto vlera. Gjatësia e epjes së elementeve të veqanta përcaktohet në mënyrë aproksimative, në harmoni me rekomandimet e shumicës së standardeve teknike, në mënyrën e cila në llogaritjen e saj futë gjeometrinë e elementeve dhe kushtet e lidhjes së saj me elementet fqinje (në të vërtetë shkallën e inkastrimit të skajeve të shtyllës në pjesën e mbetur të konstruksionit). Me këtë rast dukshëm ndryshojnë shprehjet me të cilat llogaritet gjatësia e epjes së shtyllës jo të spostueshme, nga ato për shtyllat e spostueshme. Gjatësia e epjes së elementeve të konstruksionit jo të spostueshëm (përveq lëshimeve të konzolave) është më së shumëti e barabartë me gjatësinë e shtyllës, për derisa në rastin e konstruksionit të spostueshëm ajo është sëpaku e barabartë me gjatësinë e shtyllës.

Gjatësitë e epjes së shtyllave me nyje horizontalisht jo të spostueshme

500


Gjatësitë e epjes së shtyllave me nyje horizontalisht të spostueshme

Me ndihmën e ndërprerësve ” S ” (Start) dhe ” E ” (End), përcaktohen kushtet e mbështetjes në skajet e shtyllës, në drejtim të të dy akseve lokale. Në të vërtetë, nëse ndërprerësi ” S ” është vendosur në gjendje të kyqur, kjo do të thotë se fillimi i shkopit është mbështetur anash në drejtim të aksit të dhënë lokal, ndërsa nëse është vendosur në gjendje të çkyqur, kjo do të thotë se skaji i shkopit është i lirë. E njëjta gjë vlenë edhe për gjendjen e ndërprerësit ” E ”. Gjendja e këtyre ndërprerësve praktikisht përcakton nëse skaji i dhënë i shkopit është në gjatësinë e mesit të epjes së shtyllës apo jo. Çka është fillimi e çka fundi i shkopit më se lehti mund t’a shihni nëse me ndihmën e urdhërit ” Dukshmëria ”, për të dukshme i vendosni akset lokale të trarëve. Në të vërtetë, kahja pozitive e aksit lokal 1 gjithmonë është drejtuar prej fillimit kah fundi i shkopit. Vërejtje: Në rastin e prejeve, te të cilat në të dhënat hyrëse janë rrotualluar akset lokale, ato në modulin për dimensionim gjithmonë vendosen ashtu që të sillen në pozitën e akseve kryesore të prerjes së dhënë (prerja tërthore gjithmonë është normale). Me kërtë rast gjithësesi edhe ndikimet statike në prerje redukohen në pozitën e vendosur rishtas të akseve lokale).

Pozita e rrotulluar e prerjes e dhënë me të dhënat hyrëse Pozita e redukuar e prerjes në modulin për dimensionim 8.4.2 Llogaritja e armaturës së nevojshme Kur t’i keni definuar të gjitha të dhënat hyrëse, me zgjedhjen e urdhërit “ Dimensionimi ” hyhet sëpari në procedurën standarde të selektimit. <0 sel.> Dimensionimi i trarëve - Selektimi (Të gjithë/Dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Në të vërtetë, tani pritet që të selektoni të gjithë trarët dhe shtyllat për të cilat dëshironi të kryeni llogaritjen e armaturës së nevojshme. Pas përfundimit të procedurës së selektimit, programi sëpari do të kontrollojë nëse trarët e selektuar kanë qenë të dimensionuar më herët dhe në atë rast do të japë vërejtjen gjegjëse.

501


Në këtë rast keni mundësi që të heqni dorë, apo me zgjedhjen e fushës komanduese “ OK ” të vazhdoni urdhërin për dimensionimin e trarëve. Së shpejti në ekran do të shfaqet dialog box-i me këtë pamje., .

Tani pritet që të zgjedhni ngarkesën meritore për të gjithë trarët dhe shtyllat e selektuara, të cilat nevojiten të dimensionohen. Prandaj, për dimensionim është e nevojshme të selektohen vetëm trarët dhe shtyllat të cilat dëshironi t’i dimensiononi për ngarkesën e njëjtë meritore. Do të thotë keni mundësi që dimensionimin ta bëni ose për rastin aktual të vendosur të ngarkesës apo për skemën e definuar të kombinimit të ngarkesave. Në rast se në kuadër të urdhërit “Skema e kombinimit të ngarkesave” të gjitha ngarkesat kanë karakter “Ngarkesë e padefinuar”, atëherë ky ndërprerës do të jetë joaktiv. Edhe fusha komanduese “OK” do të jetë joaktive përderi sa me klikun e miut nuk përcaktoheni qartë për njërin nga të dy mënyrat e mundëshme të zgjedhjes së ngarkesës meritore. Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, do të fillojë procedura e dimensionimit të të gjithë trarëve dhe shtyllave të selektuara paraprakisht. Pas përfundimit të dimensionimit, programi do të jetë i gatshëm për përpunimin e rezultateve të llogaritjes, për çka do të bëhet fjalë në kapitullin në vazhdim. Vërejtje: Do të theksojmë se në procedurën e dimensionimit të trarëve dhe shtyllave është e dëshirueshme të shfrytëzoni opcionin “Skema komplete”, meqenëse kjo mënyrë është shumë më e lehtë sepse nuk duheni të kujdeseni për koeficientët parcialë të sigurisë, si dhe as për numrin e kombinimeve të mundëshme të veprimit të njëkohëshëm të rasteve themelore të ngarkesave. Opcionin e dimensionimit për rastin aktual të ngarkesës duhet shfrytëzuar vetëm për standardet në të cilat nuk është mbështetur skema e kombinimit të ngarkesave. 8.4.3 Prezentimi i rezultateve të dimensionimnit Për prezentimin e rezultateve të dimensionimit të trarëve dhe shtyllave, është e nevojshme të zgjidhet urdhëri “ Prezentimi i rezultateve ”. Pas aktivizimit të këtij urdhëri, në vizatim të gjitha skajet e trarëve do të shenohen me numra gjegjës të nyjeve nga rrjeti i elementeve të fundëm, ndërsa në tregues do të shfaqen katrorët e vegjël për selektim.

Numeracioni i trarëve me numrat gjegjës të nyjeve nga

rrjeti i elementeve të fundëm (dispozita e trarëve)

502


Meqenëse me rastin e perzentimit të diagrameve të veqanta, si edhe në reportin tekstual të dimensionimit, programi thirret në numrin rendor të traut për të cilin prezentohen rezultatet e dimensionimit, atëherë gjithësesi do të ishte mirë që raporti i dimensionimit të fillojë me dispozitën e trarëve, në të cilën janë shënuar numrat rendorë të nyjeve, nç fundin dhe fillimin e saj. Mu eksporti i bllokut të këtillë në projekt, i cili do të vendoset në kapitullin “Dimensionimi (betoni)”, do të mundësojë interpretimin më të lehtë se ku gjendet në model trau për të cilin prezentohen rezultatet e dimensionimit. Me zgjedhjen e urdhërit “Prezentimi i rezultateve”, në vijën komanduese shfaqet kjo porosi: <0 sel.> Zgjedhja e trarëve – Selektimi (Seti/Fshehja e ndikimeve/Raporti/<fUnd>): Mënyra e punës me këtë urdhër është gati e njëjtë si edhe me urdhërin “Trau” i cili shërben për prezentimin e forcave prerëse në trarë. Ndryshimi i vetëm është në atë se këtu nuk prezentohen forcat prerëse, por diagramet e armaturës së nevojshme të llogaritur përgjatë trarëve (ordinatat shprehen në “cm2” të armaturës së nevojshme në prerjen e dhënë), prandaj me zgjedhjen e nënopcionit ”Set” nga vija komanduese, hapet dialog box-i me këtë pamje:

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e diagramit të armaturës së nevojshme

Me vendosjen në gjendjen e kyqur të njërit nga ndërprerësit e ofruar, praktikisht bëhet zgjedhja e digrameve të cilat do të prezentohen në vizatim. Aa2- prezentimi vetëm i armaturës Aa2 Aa1- prezentimi vetëm i armaturës Aa1 Aa2/Aa1- prezentimi i njëkohëshëm i armaturave Aa2 dhe Aa1 Aa3- prezentimi vetëm i armaturës Aa3 Aa4- prezentimi vetëm i armaturës Aa4 Aa3/Aa4- prezentimi i njëkohëshëm i armaturave Aa3 dhe Aa4 Au,uz- prezentimi i sipërfaqes së nevojshme të uzengjive për metër gjatësi të traut, për pranimin e nderjeve të

rrëshqitjes (me program është paraparë që nderjet e rrëshqitjes të mbulohen vetëm me uzengitë pa hukur të pjerrët). Rezultatet gjithmonë prezentohen për uzengjitë me dy prerje, kështu që për shëmbull, për mbulimin e vlerës së llogaritur në diagramin prej: “5,00 cm2/m” është e nevojshme të përvetësohen uzengjitë me dy prerje: ∅8/10 cm.

ΣAa- prezentimi i armaturës së përgjithëshme gjatësore në prerjen (Aa1+Aa2+Aa3+Aa4) Me zgjedhjen e njërit nga ndërprerësit e ofruar, dhe me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ”, programi do t’i prezentojë rezultatet e armaturës së llogaritur në formën e diagramit të zgjedhur.

503


Prezentimi i diagramit të armaturës së nevojshme “Aa2/Aa1”

Do të theksojmë se vetëm për trarët me prerje gypore dhe rrethore, nuk prezentohen të gjithë katër diagramet të aramturës së nevojshme gjatësore, por se vetëm diagrami “Aa1”. Për format e këtilla të prerjeve tërthore, si rezultat fitohet vetëm një armaturë e cila vendoset simetrikisht në prerjen tërthore. Meqenëse vetëm gjatë llogaritjes së nderjeve të rrëshqitjes mund të ndodhë rasti që ndikimet e llogaritura nuk mund të përfshihn me armaturë, atëherë në rastet e tilla zgjidhja e vetme është ose në ndryshimin e kualitetit të materialit ose në rritjen e prerjes tërthore të traut. Trarët e këtillë në vizatim do të jenë shënuar qartë me ngjyrë të kuqe. Opcionet tjera të cilat ofrohen në këtë urdhër, siq janë: fshehja e ndikimeve dhe prezentimi i diagrameve të veqanta për trarët e selektuar, janë tërësisht të njëjta si edhe te urdhëri për prezentimin e forcave prerëse në trarë. Për krijimin e raporteve tekstuale është paraparë nënopcioni “Raporti” i cili gjendet në vijën komanduese. Me zgjedhjen e tij vija komanduese e ndërron përmbajtjen e saj: Pikat për raport (Zgjedhja/<Fund>/Ekstremet/Seti/Trau komplet): Në të vërtetë, tani nga shfrytëzuesi pritet që të japë pozitën e pikave në trarë për të cilat dëshirohet krijimi i raportit tekstual. Mënyra e zgjedhjes së pikave, si dhe roli i nënopcionit “Zgjedhja”, në tërësi i përgjigjet procedurës së përshkruar më herët për venodsjen e mbështetësve pikorë në model (shih kapitullin “3.1.9”)” Që të vendosni më lehtë për zgjedhjen e pikave meritore për raport, në vijën komanduese është prezent edhe nënopcioni “Seti” për ndryshimin e llojit të diagramit i cili do të prezentohet në ekran. Në mënyrë që t’ju lehtësojmë sa më tepër punën gjatë zgjedhjes së pikave meritore, në vijën komanduese është prezent edhe nënopcioni “Ekstremet”. Me zgjedhjen e tij, vija komanduese fiton këtë pamje. <0 sel.> Selektimi i trarëve – Selektimi (Të gjithë/Dritarja/Poligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Në të vërtetë, tani nga shfrytëzuesi kërkohet që të selektojë të gjithë trarët në të cilët dëshiron që programi vet t’ia zgjedhë pikat me vlera ekstreme të armaturës së nevojshme. Pas përfundimit të selektimit, programi me rrathë të vegjël si simbole, ne secilin tra të selektuar më parë, do të shënojë pikat në të cilat gjenden vlerat ekstreme të armaturës së nevojshme, dhe do të kthehet në formën themelore të vijës komanduese në kuadër të këtij urdhëri. Në rast se doni një raport me të detalizuar të dimensionimit, atëherë keni mundësi që me ndihmën e nënopcionit “Trau komplet” të hyni në procedurën e selektimit të trarëve dhe shtyllave për të cilat e dëshironi raportin e dimensionimit. Me zgjedhjen e këtij nënopcioni, programi hyn në procedurën plotësisht të njëjtë të selektimit si edhe me ndihmën e nënopcionit “Ekstremet”. <0 sel.> Selektimi i trarëve – Selektimi (Të gjithë/Dritarja/pOligoni/pRerja/eXtras/Deselektimi/<Fund>):

504


Ndryshimi qëndron në atë, se tani në trarët e selektuar pikat për raport do të jenë vendosur në çdo gjysëm metri dhe në të gjitha vendet në tra ku vie te kërcimi i ndikimeve. Në rast se trau i selektuar gjendet në pllakë, atëherç në këtë zgjedhje të pikave gjithësesi do të ndikojë edhe madhësia e rrjetit të elementeve të fundëm. Të gjitha mënyrat për zgjedhjen së pikave të prezentuara më parë, mun të kombinohen në mes veti, me ç’rast është gjithësesi më së lehtë që me ndihmën e nënopcionit “Ekstremet”, nga programi të kërkoni qe ai vet t’i shënojë vendet me aramturën më të madhe të nevojshme të llogaritur. Do të theksojmë, se në rast të zgjedhjes së gabuar të pikës për raport, me ndihmën e nënopcionit “Zgjehja”, është e mundur të deselektohet cilado pikë e zgjedhur më parë. Kur t’i keni zgjedhur të gjitha pikat për raport, kliku në tastin e djathtë të miut do të shënojë fundin e procedurës së zgjedhjes së pikave dhe në ekran do të shfaqet dialog box-i me raportin tekstual për të gjitha pikat e selektuara më parë.

Pamja e dialog box-it për prezentimin tekstual të rezultateve të dimensionimit

Meqenëse në procedurën e zgjedhjes së pikave është e mundur të zgjedhen pikat nga më shumë trarë të ndryshëm, atëherë programi e sortiron raportin tekstual sipas trarëve. Në fillim të raportit, për secilin nga trarët shkruhen të dhënat hyrëse, e pastaj edhe rezultatet e dimensionimit për të gjitha pikat të cilat i takojnë traut të dhënë. Pozita e secilës nga pikat e dhëna është përcaktuar me largësinë e saj nga fillimi i traut të dhënë.

Ikonat për shtypjen direkte dhe eksportin e bllokut në dokumentacionin e projektit

Përveq shtypjes direkte, me program është paraparë edhe eksporti i këtij raporti në dokumentacionin e projektit. Të gjitha pikat e dhëna në njërën seancë do t’i takojnë një raporti tekstual, ashtu që ju mbetet juve që të vendosni se si do t’i gruponi pikat e zgjehura.

505


Prezentimi i raportit tekstual me rezultatet e dimensionimit të

trarëve në kuadër të dokumentacionin e projektit Meqenëse raportet tekstuale mund të jenë bukur të mëdhenj, atëherë ata krijohen në më shumë kolona, me ç’rast numri i kolonave varet kryekëput nga fonti i zgjedhur dhe madhësia tij. 8.4.4 Përvetësimi i armaturës Meqenëse programet e “Radimpex”-it janë të orientuar grafikisht dhe kanë synim të vazhdueshëm automatikën sa më të madhe, ndërsa qëllimi i fundit i secilës llogaritje të konstruksionit janë vizatimet e punëtorisë, gjegjësisht në rastin e konstruksioneve të betonit, vizatimet e detaleve të armirimit, atëherë si vazhdim natyral të procedurës së dimensionimit e kemi paraparë edhe procedurën e përvetësimit dhe udhëzimit të armaturës përgjatë të gjithë elementeve të trarëve. Pas zgjedhjes së urdhërit “ Përvetësimi i armaturës ”, programi do të kërkojë nga vija komanduese që të selektoni trarët për të cilët dëshironi të përvetësoni armaturën. <0 sel.> Zgjedhja e trarëve - Selektimi (Të gjithë/Fshehja e ndikimeve/Raporti/<fUnd>) Në këtë procedurë është paraparë selektimi veq e veq, me ç’rast pas zgjedhjes së traut të parë, është lejuar selektimi edhe i trarëve të tjerë, të cilët janë të lidhur me traun e selektuar më parë, dhe kanë të njëjtin set të të dhënave numerike. Do të thotë, trarët e zgjedhur për përvetësimin e armaturës duhet të jenë të të njëtit set të të dhënave numerike, dhe duhet të jenë të lidhur mes veti. Kliku në tastin e djathtë të miut do të shënojë fundin e procedurës së selektimit, ndërsa në ekran së shpejti do të shfaqet dialog box-i me këtë pamje.

506


Pamja e dialog box-it për përvetësimin e armaturës në trarë

Diagramet Në pjesën e poshtëme të dialog box-it prezentohen diagramet e armaturës së llogaritur për gjatë trarëve të selektuar. Që këto diagrame të mos jenë të ngarkuar me kuota të vlerave numerike, e me qëllim të qartësisë, është paraparë që me lëvizjen e miut nëpër pjesët çfarëdo të kësaj zone, menjëherë përmbi diagram, të prezentohen vlerat e lexuara: “x=” dhe “Aa=”.

Pjesa e dialog box-it për leximin e vlerave të

ordinatave në diagramin e armaturës së nevojshme E dhëna “x=” paraqet distancën horizontale në metra nga fillimi i diagramit deri te pozita momentale e miut, ndërsa e dhëna “Aa=” paraqet ordinaten në diagram (cm2 të armaturës së nevojshme), e cila i është më e afërta pozitës së miut. Meqenëse diagrami i ka vlerat edhe nga ana e epërme (armatura Aa2), edhe nga ana e poshtëme (armatura Aa1), atëherë do të prezentohet vlera e ordinates së epërme, gjegjësisht të poshtëme, varësisht nga ajo nëse miu ndodhet në pjesën e epërme apo të poshtëme të diagramit. Meqenëse hapsira për prezentimin e diagramit ka madhësi fikse, kurse diagrami mund të jetë me dimensione të çfarëdoshme, në këtë pjesë të dialog box-it është mundësuar zumimi me shtypjen e tastit “ Ctrl ” dhe butonit gjegjës të miut.

507


Meqenëse për secilin nga trarët ekzistonjë tri lloje diagramesh të armaturës së nevojshme (Aa2/Aa1, Aa3/Aa4 dhe Aa,uz), atëherë me ndihmën e ndërprerësve në pjesën e dialog box-it “Dijagrami”, zgjidhni se cili nga këto tri diagrame dëshironi të jetë i prezentuar.

Ndërprerësit për zgjedhjen e diagrameve të armaturës së nevojshme

Përveq që ndikojnë në prezentimin e diagrameve, këta ndërprerës ndikojnë edhe në logjikën e punës së tërë dialog box-it, për çka më tepër do të bëhet fjalë më vonë. Tani për tani në gjendjen e kyqur le të jetë vendosur ndërprerësi “Aa2/Aa1”. Prerja (seksioni ) tërthor Në pjesën e epërme të djathtë të dialog box-it është paraparë hapsira për prezentimin e prerjes tërthore për të cilën përvetësohet armatura. Meqenëse edhe prerjet tërthore mund të jenë me forma të ndryshme dhe me dimensione çfarëdo, ndërsa hapsira e paraparë për prezentimin e tyre është fikse, atëherë edhe në këtë pjesë të dialog box-it është i mundur zumimi me shtypjen e tastit “ Ctrl ” dhe butonit gjegjës të miut.

Pjesa e zumuar e vizatimit të prerjes tërthore

508


Vendosja e armaturës gjatësore në prerjen tërthore Armatura gjatësore vendoset me klikun e thjeshtë të miut në rrethinën e kryqit të vogël të kuq i cili përcakton pozitën e mundëshme të shufrave në prerjen tërthore (ky opcion do të jetë i mundur vetëm nëse në gjendje të kyqur është vendosur ose check box-i “Aa2/Aa1” ose “Aa3/Aa4”).

Në zonën e epërme janë vendosur dy shufra me diametër φ=16

Poshtë figurës së prerjes tërthore, gjendet edit box-i “∅=”, në të cilin jepet diametri i shufrës të cilën dëshironi t’a vendosni.

Edit box-i për zgjedhjen e diametrit të shufrës e cila

momentalisht vendoset në prerjen tërthore Procedura e heqjes së shufrës së vendosur gabimisht është në tërësi e njëjtë, gjegjësisht kliku i miut në rrethinën e shufrës së vendosur tanimë, do të çojë deri te heqja e saj nga prerja tërthore, kurse në atë vend do të shfaqet sërish kryqi i kuq. Programi sipas “default”-it për pozitë të mundëshme të shufrave në prerjen tërthore përcakton të gjitha këndet e uzengjive, me kusht që gjithësesi mundeni vet të ndikoni në renditjen e tyre. Në të vërtetë, përgjatë secilit nga segmentet e uzengjisë mund të vendosni një numër çfarëdo të mes-kryqeve të vegjël. Kjo bëhet ashtu që me miun

509


klikohet në segmentin e dëshiruar të uzengjisë ashtu që ai të bëhet me ngjyrë të kuqe, ndërsa në edit box-in “n=”, i cili tek atëherë do të jetë i mundur për editim, jepet numri i dëshiruar i shufrave. Pas shtypjes së tastit “Enter” ose “Tab”, programi do të pranojë numrin e dhënë dhe do të vendosë saktësisht aq kryqe të vegjël përgjatë sebgmentit të uzengjisë të selektuar më parë.

Në segmentin e epërm të uzengjisë, janë futur 3 mes-kryqe të vegjël të rinj

Të gjithë kryqet e vegjël do të vendosen në distancë të njëjtë, ashtu që në rast se dëshironi që shufrat të jenë vendosur asimetrikisht përgjatë segmentit të dhënë të uzengjisë, është e qartë se duhet të jepni një numër më të madh të ndarjeve, ndërsa me rastin e vet vendosjes së shufrave, do t’i vendosni ato vetëm përmbi kryqet e vegjël të cilët i përgjigjen pozitës së dëshiruar të shufrës. Në rast se është e nevojshme të përvetësohet aq armaturë sa që ajo të mos mund vehet në një rresht, është mundësuar edhe armirimi në më shumë rreshta. Për këtë qëllim janë paraparë pjesët e dialog box-it “Aa1” dhe “Aa2”. Në të vërtetë, këtu nevojitet që në edit box-in “n=” të jepet numri i rreshtave të dëshiruar të armaturës dhe dhënja duhet vërtetuar me shtypjen e tastit “Enter” ose “Tab” Në atë moment për editim do të jetë i mundur edhe edit box-i “e=” në të cilin mund të jepni distancën aksiale në mes të rreshtave të armaturës, ndërsa në skicën e prerjes tërthore do të shfaqet edhe rrjeshti i dytë i kryqeve të vegjël i cili në kuptimin gjatësor i përgjigjet renditjes nga rreshti i parë.

510


Në zonën e epërme është dhënë armirimi në 2 rreshta të

armaturës në distancen e ndërsjellë aksiale prej 3 cm Në rast se për prezentimin aktual të diagramit, në gjendje të kyqur vendoset ndërprerësi “Aa3/Aa4”, atëherë pjesët e përshkruara më parë të dialog box-it për definimin e armirimit në më shumë rrjeshta do të fitojnë emërtime të reja: “Aa3” gjegjësisht “Aa4”, dhe sipas logjikës së gjërave ato të dhëna do të kenë të bëjnë me armaturën anësore: “Aa3” dhe “Aa4”. Do të theksojmë që shufrat këndore gjithmonë i takojnë armaturave “Aa1”, gjegjësisht “Aa2”. Armaturat gjatësore të vendosura simetrikisht Në rast se keni armirm simetrik, atëherë është e mjaftueshme që vetëm një armature, të themi armaturës “Aa2”, t’ia definoni pozitën e saktë të shufrave, përderisa tjetrën, në këtë rast “Aa1” mund t’a rifotografohet automatikisht.

Urdhëri për rifotografimin simetrik aksial të armaturës së përvetësuar

Kjo procedurë kryhet ashtu që me miun selektohet segmenti i uzengjisë përgjatë të cilit tanimë është vendosur armatura, ashtu që ai të bëhet i kuq, e pastaj klikohet në tastin e djathtë të miut. Nga menyja rënëse e hapur kështu duhet aktivizuar urdhërin “ Simetrikisht ” dhe programi automatikisht do të rifotografojë aksialisht armaturën e vendosur më parë në segmentin gjegjës të uzengjisë.

511


Me ndihmën e opcionit “Simetrikisht”, armatura e përvetësuar më parë në zonën e epërme, është vendosur edhe në zonën e poshtëme

Meqenëse në vizatimin e prerjes tërthore nuk kuotohen shufrat e vendosura, e me siguri është me interes që gjatë punës në çdo moment të dini se cilin diametër të shufrës në cilin vend e keni vendosur, atëherë është zhvilluar procedura e identifikimit të shufrava të vendosura. Në të vërtetë mjafton që me miun të vini në rrethinën e shufrës diametri i të cilës ju intereson, dhe poshtë figurës së prerjes tërthore, do të shfaqet informata “∅=”.

Pjesa e dialog box-it në të cilën shkruhet diametri i shufrës,

në rrethinën e të cilës është sjellur kursori i miut Procedura e vendosjes së shufrave gjatësore në prerjen tërthore e përshkruar më parë vlenë për të gjitha format e prerjeve tërthore përveq për prerjen rrethore dhe gypore. Në të vërtetë, kur për përvetësimin e armaturës selektohet trau me prerje tërthore rrethore apo gypore, atëherë hapet dialog box-i i njëjtë, porse tani në vizatimin e prerjes tërthore nuk shfaqen kryqe e vegjël të kuq të cilët përcaktojnë pozitën e mundëshme të shufrave në prerjen tërthore, por menjëherë shfaqet armatura të cilën programi vet e ka vendosur sipas “default”-it.

512


Pamja e dialog box-it për përvetësimin e armaturës në prerjen tërthore rrethore

Meqenëse jemi nisur nga supozimi se armatura në këto forma të prerjeve tërthore do të vendoset në mënyrë homogjene përgjatë perimetrit, atëherë mënyra e paraparë këtu për vendosjen e armaturës është dukshëm më e shpejtë se sa te format tjera të prerjeve tërthore. Në të vërtetë, është e mjaftueshme që në edit box-et “n=” dhe “∅=”, të cilët gjenden poshtë vizatimit të perjes tërthore, vetëm të jepni numrin e dëshiruar dhe diametrin e shufrave, dhe ato automatikisht do të vendosen në mënyrë homogjene përgjatë perimetrit të prerjes. Për prerjet tërthore të këtilla ekziston edhe një specifikë e cila rrjedhë nga fakti se si rezultat i dimensionimit fitohet vetëm një diagram i armaturës gjatësore “Aa1”, prandaj check box-i “Aa3/Aa4” do të jetë i ngrirë – joaktiv. Vendosja e kularëve në prerjen tërthore Për procesin e përvetësimit të armaturës tërthore, është e domosdoshme që në gjendjen e kyqur të vendosni ndërprerësin “Aa,uz”, pas të cilit në dialog box do të shfaqet diagrami i armaturës së nevojshme tërthore.

Me vendosje e ndërprerësit “Aa,uz”, në gjendjen e kyqur hyhet në procedurën e përvetësimit të armaturës tërthore

513


Tani për editim do të jetë e mundur edhe pjesa e dialog box-it “Aa,uz”. Në të vërtetë, me dhënjën e vlerave të dëshiruara në edit box-et “∅=”, “e=” dhe “m=”, përvetësohet diametri i kularëve, distanca e kularëve dhe prerëshmëria e tyre, me çka do të jenë të njohura të gjitha të dhënat e domosdoshme për armaturën tërthore.

Edit box-et për zgjedhjen e diametrit, distancës dhe

prerëshmërisë së kularëve të përvetësuar Në edit box-in “a0=” mund të jepni madhësinë e shtresës mbrojtëse, gjegjësisht distancën nga tehu i prerjes deri te tehu i jashtëm i kularit. Kjo e dhënë është unike për tërë prerjen dhe ndikon direkt në pozitën si të kularëve, ashtu edhe të shufrave në prerjen tërthore.

Edit box-i për dhënjën e madhësisë së shtresës

Ndryshimi i mëvonëshëm i kësaj të dhëne, si dhe i diametrit të kularit, automatikisht, pa kurrfarë pasojash, do të llogaritë pozitën e re të shufrave të vendosura më parë në prerjen tërthore. Udhëzimi i armaturës përgjatë traut Në pjesën e deritanishme të udhëzimeve kemi shpjeguar se si vendoset armatura në prerjen tërthore, kështu që tani shtrohet pyetja për cilat prerje përgjatë gjatësisë së trarëve të selektuar vlenë ajo, gjegjësisht deri ku shtrihet për së gjati

514


armatura e vendosur. Meqenëse secila nga shufrat e vendosura në prerjen tërthore (përveq atyre konstruktive) i takon njëres prej katër armaturave të mundëshme (Aa1, Aa2, Aa3 ili Aa4), atëherë sipërfaqja e saj do të hyjë në shumën e armaturës gjegjëse. Në dialog box, në anën e majtë të vizatimit të prerjes tërthore, prezentohen vlerat momentale për këto katër armatura.

Prezentimi i sipërfaqeve të armaturës së përvetësuar në prerje

Me siguri keni vënë re se pas vendosjes së shufrave në prejen tërthore, në diagramin e armaturës së nevojshme shfaqen vijat horizontale në anën e tij të epërme dhe të poshtëme, largësia e të cilave nga aksi i diagramit i përgjigjet sipërfaqes së armaturës gjegjëse të vendosur. Kjo vijë shtrihet përgjatë tërë diagramit dhe tregon se armatura e vendosur në prerjen tërthore vlenë përgjatë tërë gjatësisë së trarëve të selektuar. Meqenëse, me siguri, tërë traun nuk do ta armironi me armaturën e nevojshme maksimale, atëherë procedura e përvetësimit të armaturës kryhet me iteracione. Në të vërtetë, në iteracionin e parë, zakonisht vendoset ndonjë armaturë minimale, e cila shkon përgjatë tërë gjatësisë së traut, ndërsa në iteracionet tjera me radhë shtohet armatura e re e cila sipas rregullit duhet të jetë më e madhe nga ajo e përvetësuar në iteracionin paraprak. Se me sa iteracione do të mbulohen diagramet e armaturës së nevojshme varet kryekëput nga dëshirat dhe shprehive të shfrytëzuesit.

Prezentimi i armaturës së përvetësuar gjatësore me dy iteracione

515


Krejt çka u tha më parë për udhëzimin e armaturës gjatësore përgjatë trarëve, vlenë edhe për armaturën tërthore – kularët. Puna me iteracione Kur të keni vendosur armaturën minimale në iteracionin e parë, atëherë në shumicën e rasteve është e nevojshme të shtohet iteracioni i ri (është e qartë se te trarët e selektuar të pa ngarkuar, te të cilët me armaturën nga iteracioni i parë janë mbuluar të gjithë diagramet e armaturës së nevojshme, nuk ka nevojë të shtohet iteracioni i ri). Me klikun e djathtë të miut në çfarëdo vendi brenda zonës së paraparë për vizatimin e diagrameve të armaturës së nevojshme, hapet menyja në të cilën janë përfshirë urdhërat për punë me iteracione.

Menyja rënëse me urdhërat për punë me iteracione

Në dispozicion janë këta urdhëra: Iteracioni tjetër me radhë – me ndihmën e këtij urdhëri bëhet ndryshimi i iteracionit aktual, gjegjësisht për aktual

vendoset iteracioni tjetër me radhë (urdhëri do të jetë i mundur vetëm nëse ka më shumë se një iteracion).

Iteracioni paraprak - me ndihmën e këtij urdhëri bëhet ndryshimi i iteracionit aktual, gjegjësisht për aktual

vendoset iteracioni paraprak (urdhëri do të jetë i mundur vetëm nëse ka më shumë se një iteracion).

Iteracioni parë - me ndihmën e këtij urdhëri bëhet ndryshimi i iteracionit aktual, gjegjësisht për aktual

vendoset iteracioni i parë (urdhëri do të jetë i mundur vetëm nëse ka më shumë se një iteracion).

Iteracioni i fundit - me ndihmën e këtij urdhëri bëhet ndryshimi i iteracionit aktual, gjegjësisht për aktual

vendoset iteracioni i fundit (urdhëri do të jetë i mundur vetëm nëse ka më shumë se një iteracion).

Shtoje iteracionin - me ndihmën e këtij urdhëri shtohet iteracioni i ri, e cili e merr numrin rendor për një më të

madh se iteracioni i fundit në atë moment (programi automatikisht merr përsipër armaturën tanimë të vendosur nga iteracioni i fundit deri në atë memonet dhe ia bashkangjet iteracionit të ri të).

Fshieje iteracionin aktual - meqenëse ly urdhër është destruktiv keni kujdes që mos t’a aktivizoni gabimisht këtë

urdhër (edhe ky urdhër do të jetë i mundur vetëm nëse ka më shumë se një iteracion)

516


Do të theksojmë se për ndryshimin e iteracionit aktual përveq urdhërave të përshkruar më parë janë paraparë edhe tastet: “ PgUp ”, “ PgDn ”, “ Home ” dhe “ End ”, të cilët do të funksionojnë vetëm kur fokusi është në pjesën e dialog box-it të paraprë për prezentimin e diagrameve të armaturës së nevojshme (fokusi vendoset me klikun e zakonshëm të miut brenda kësaj zone). Informata për numrin aktual të iteracionit prezentohet menjëherë mbi diagramin e armaturës së nevojshme: “Iteracioni 1/2". Numri i parë tregon numrin rendor të iteracionit aktual ndërsa i dyti numrin e përgjithëshëm të iteracioneve.

Armatura e fituar në iteracionin e parë

Përveq kësaj, në diagramin e armaturës së nevojshme, vijën horizontale të mbulimit e cila i përgjigjet iteracionit aktual programi e vizaton me ngjyrë të kuqe, ndërsa armatuara në vizatimin e prerjes tërthore gjithmonë i përgjigjet iteracionit aktual. Me vet këtë edhe armatura të cilën e vendosni në prerjen tërthore, gjithmonë i bashkangjitet iteracionit aktual.

Armatura e fituar në iteracionin e dytë

Në bazë të vijave të vendosura të armaturës së përvetësuar, në diagramin e armaturës së nevojshme gjatësore, shihet qartë se armatura nga iteracioni i shtuar, vlenë në të gjitha pjesët e trarëve të selektuar në të cilët nuk vlenë armatura nga iteracioni i parë.

517


Me rëndësi: Do të theksojmë se iteracionet janë unike për të gjitha armaturat, si për nga numri ashtu edhe për nga përmbajtja e tyre. Në rast se, të themi, keni krijuar tri iteracione, kjo do të thotë se edhe diagrami “Aa1/Aa2” edhe diagrami “Aa3/Aa4” edhe diagrami “Aa,uz” do të përmbajnë tri iteracione, pa marrë parasysh nëse në ndonjërin nga këto diagrame mjafton një numër më i vogël i iteracioneve. Meqenëse për rregullsinë e iteracioneve është me rëndësi që secili nga iteracionet të ketë sipërfaqen gjegjëse të armaturës më të madhe apo të barabartë me atë në iteracionin paraprak, kjo do të thotë se armaturat te të cilat numri i iteracioneve të nevojshme është më i vogël se numri i iteracioneve të krijuara në përgjithësi, në iteracionet e tepërta, duhen të kenë sipërfaqen si në iteracionin e fundit të nevojshëm. Për këtë arsye, programi me rastin e shtimit të iteracionit të ri gjithmonë e kopjon përmbajtjen e armaturës nga iteracioni paraprak. Të gjitha iteracionet në të cilat njëra nga sipërfaqet e armaturave është më e vogël se në iteracionin paraprak, programi i shënon me vija të ndërprera.

Vija e ndërprerë në diagramin e armaturës së nevojshme tregon qartë

se në kuadër të iteracionit të dytë, në zonën e epërme, është përvetësuar armatura më e vogël se në iteracionin e parë

Llogaritja e shufrave Meqenëse me rastin e përvetësimit të armaturës gjatësore, e dhëna e më e shpeshtë e nevojshme është informata se cili diametër dhe cili numër i copëve të ndonjë armature i përgjigjet sipërfaqes së nevojshme të armaturës, atëherë e kemi krijuar urdhërin “ Llogaritja e shufrave ”. Ky urdhër aktivizohet nga menyja, e cila hapet me klikun e djathtë të miut përmbi diagramin e armaturës së nevojshme. Për aktivizimin e këtij urdhëri nuk është një soj se në cilin vend do të klikoni me tastin e djathtë të miut, brenda zonës së paraparë për prezentimin e armaturës së nevojshme. Në të vërtetë, pozita e miut do të përcaktojë edhe sasinë e armaturës së nevojshme për përvetësim.

518


Pak para shtypjes së tastit të djathtë të miut, ai është sjellur në pozitë

që të tregojë vlerën ekstreme të armatures së nevojshme në zonën e epërme Procedura zhvillohet njësoj si edhe procedura e përshkruar më parë për leximin e vlerave nga diagrami i armaturës së nevojshme. Do të thotë, tek kur t’a keni sjellë miun në pozitë afër ordinates së dëshiruar në diagram, ashtu që menjëherë mbi diagramin të jetë lexuar vlera e vërtetë, dhe të jetë shkruar informata “Aa=", klikoni tastin e djathtë të miut dhe aktivizoni urdhërin “Llogaritja e shufrave”.

Pamja e dialog box-it në kuadër të urdhërit “Llogaritja e shufrave”

Tabela e prezentuar është ndarë në kolonat “E përvetësuar” dhe “E nevojshme”, dhe në kuadër të saj mund të ndryshohen vetëm të dhënat të cilat nuk janë hijezuar me ngjyrë të kaltërt (edit box-et “∅=” dhe “n=”). Në rreshtin “Aa2=”, në kuadër të kolonës “E përvetësuar”, prezentohet sipërfaqja e armaturës e cila i përgjigjet vlerave të dhëna në edit box-et “∅=” (diametri i shufrave në “mm”) dhe “n=” (numri i copëve), ndërsa në kuadër të kolonës “E nevojshme”, prezentohet sipërfaqja e lexuar në diagram (e përcaktuar me pozitën e miut pak para aktivizimit të këtij urdhëri). Në rast se në atë pjesë të diagramit tanimë janë vendosur disa shufra më parë, atëherë ai numër do të paraqesë ndryshimin në mes të vlerës së lexuar në diagram dhe sipërfaqes së shufrave të përvetësuara. Praktikisht ai numër tregon sipërfaqën e armaturës së nevojshme të cilën duhet shtuar në atë prerje në mënyrë që ajo të jetë plotësisht e mbuluar. Në bazë të diametrit të dhënë dhe numrit të copëve të shufrave, në edit box-et “∅=” dhei “n=”, në kolonën “E nevojshme” prezentohen edhe disa informata të dobishme të cilat varen nga gjendja momentale e vlerave në këto edit box-e. Në të vërtetë, për diametrin e dhënë, në kolonën “E nevojshme”, në kuadër të rrjeshtit “n=”, prezentohen dy numra prej të cilëve i pari paraqet numrin e copëve të shufrave i cili është i nevojshëm që me diametrin e dhënë të arrihet sipërfaqja e nevojshme, ndërsa numri i dytë, i cili ndodhet në kllapa, paraqet numrin maksimal të shufrave të cilin mund t’ nxëjë një rrjesht. Ky numër i dytë llogaritet nga gjeometria e prerjes, diametri i dhënë dhe distanca minimale e pastërt ndërmjet dy shufrave fqinje në një rrjesht. E dhëna për distancën minimale të pastërt ndërmjet shufrave fqinje, mund të jepet gjithashtu edhe në këtë dialog box, në edit box-in “e=”.

519


Sipas analogjisë së njëjtë është e nevojshme edhe informata e kundërt, gjegjësisht cili diametër i shufrave është i nevojshëm për numrin e dhënë të copëve, në mënyrë që të arrihet sipërfaqja e nevojshme e armaturës. Kjë e dhënë prezentohet gjithashtu në kolonën “E nevojshme”, por tani në kuadër të rrjeshtit “∅=”. Se cili nga këto dy grupe të të dhënave do të prezentohen në kolonën “E nevojshme”, kryekëput varet nga ajo nëse si të dhënë hyrëse e keni dhënë diametrin apo numrin e copëve të shufrave. Nga krejt çka u tha më sipër, mund të përfundojmë se roli i këtij urdhëri praktikisht është që të sillet si llogaritës inteligjent i cili jep informata të dobishme. Mirëpo, përveqe këtij qëllimi, ky urdhër mund të shfrytëzohet edhe për vendosjen e shufrave në prerjen tërthore. Në të vërtetë, me vendosjen në gjendjen e kyqur të check box-it “Armatura e përgjithëshme”, e mundur për aktivixzim bëhet edhe fusha komanduese “Vendosi shufrat”. Kur check box-i “Armatura e përgjithëshme” është i vendosur në gjendjen e kyqur, atëherë në kolonën “E nevojshme”, në kuadër të rrjeshtit “Aa2=”, gjithmonë prezentohet armatura e përgjithëshsme e nevojshme, pa marrë parasysh nëse në atë iteracion tanimë ekziston armatura në prerjen tërthore apo jo. Prej kësaj mund edhe të supozohet se çfarë do të bëjë programi pas aktivizimit të fushës komanduese “ Vendosi shufrat ”. Në të vërtetë, programi së pari do t’i heqë të gjitha shufrat e vendosura më parë në iteracionin e dhënë (qartë, vetëm ato të cilat i takojnë armatuës së dhënë, varësisht nga ajo se cila vlerë është lexuar në diagram pak para thirrjes së këtij urdhëri), dhe në bazë të të dhënave të reja të dhëna për diametrin dhe numrin e shufrave, iteracioit të dhënë do t’ i bashkangjesë armaturën e re. Gjthësesi, në këtë mënyrë mund të vendosen vetëm shufrat me diametër të njëjtë, dhe në distancë të njëjtë në mes veti. Në rast se numri i dhënë i shufrave e tejkalon numrin maksimal të shufrave në një rrjesht, programi do t’i vendosë në dy rrjeshta. Ky urdhër mund të aktivizohet edhe kur në dialog box të jetë prezentuar diagrami i sipërfaqes së nevojshme të kularëve, gjegjësisht kur në gjendje të kyqur, në pjesën “Diagrami”, të jetë vendosur check box-i “Aa,uz”. Logjika e pozicionimit të miut është plotësisht e njëjtë si edhe te llogaritja e përshkruar më parë e armaturës gjatësore, me ndryshim se me klikun e djathtë të miut tani mund të aktivizohet urdhëri “Llogaritja e kularëve”.

Pamja e dialog box-it në kuader të urdhërit “Llogaritja e kularëve”

Tabela e prezentuar funksionon gati njësoj si edhe te llogaritja e shufrave, me ndryshim se tani në kuader të saj ekzistojnë tre rreshta: “∅=” (diametri i kularëve në “mm”), “e=” (e dhëna për distancën në mes veti të kularëve në “cm”) dhe “m=” ( e dhëna për prerëshmërinë e kularëve). Në kolonën “E nevojshme”, prezentohen gjithashtu informatat ndihmese, ose distanca e nevojshme e kularëve për diametrin dhe prerëshmërinë e dhënë, ose diametri i nevojshëm i kularëve për distancën dhe prerëshmërinë e dhënë. Me aktivizimin e fushës komanduese “ Vendosi shufrat ”, programi do t’ia bashkangjesë iteracionit aktual diametrin, distancën dhe prerëshmërinë e dhënë. Fshirja e segmentit të iteracionit Mund t’ju ndodhë shpesh rasti që segmentet e veqanta të disa iteracioneve në kuptimin gjatësor të vlejnë një një gjatësi shumë të vogël. Atëherë për shkak të thjeshtësisë së ekzekutimit do të ishte më mirë që në atë pjesë të përvetësohet armatura nga iteracioni tjetër me radhë, edhepse sipërfaqja e tij është më e madhe se sa që nevojitet. Shkak i kësaj mund të jetë ose vet forma e diagramit të armaturës së nevojshme (shumë i pjerrët) ose detalizimi i tëpruar gjatë përvetësimit të armaturës, gjegjësisht numri i madh pa nevojë i iteracioneve.

520


Segmenti në rrethinën e skajit të djathtë të traut i cili ka mundësi të fshihet

Të marrim si shëmbull armaturën e vendosur në zonën e poshtëme të traut të prezentuar. Mund të shihet qartë që për shkak të thjeshtësisë, në skajin e tij të djathtë do të mund të përvetësonim armaturën nga iteracioni i dytë, e jo nga i pari. Procedura e fshirjes së segmentit të iteracionit kryhet ashtu që me miun klikohet thjeshtë në të, e pastaj ai bëhet i shënuar me ngjyrë të kaltërt, e tek pastaj shtypet tasti “ Del ”. Pa kurrfarë vërejtjeje, programi do ta heqë segmentin e selektuar dhe në atë pjesë do t’a vazhdojë vijën e cila i përgjigjet iteracionit tjetër me radhë. Në rast se në traun e prezentuar më parë i fshiejmë segmentet e iteracionit të parë në skajin e tij të djathtë, digrami i armaturës së përvetësuar do të fitojë këtë pamje.

Me fshirjen e segmentit, armatura nga iteracioni i dytë

është vazhduar deri te skaji i djathtë i traut Meqenëse në segmentin e fshirë të iteracionit vendoset armatura nga iteracioni tjetër me radhë, atëherë rrjedhë përfundimi i qartë se për fshirje nuk mund të selektohen segmentet e iteracionit të fundit. Këtë mundësi të programit duhet shfrytëzuar në fund fare të procedurës së përvetësimit të armaturës, gjegjësisht tek atëherë kur tanimë e keni përvetësuar pozitën e saktë të shufrave në të gjitha iteracionet, sepse çdo intervenim mbi armaturën e përvetësuar nga cilido iteracion do t’i ripërtërijë segementet e fshira.

521


Kontrolli i armaturës së përvetësuar Ky urdhër gjendet në kuadër të menysë, e cila hapet me klikun e djathtë të miut përmbi hapsirën e paraparë për prezentimin e diagramit të armaturës së nevojshme. Nuk ka kuptim të aktivizohet urdhëri në rast se të gjitha diagramet e armaturës së nevojshme janë të zbuluara, ndërsa është i paraparë për kontroll në rastet kur për ndonjë arsye me përvetësimin e armaturës në prerjen tërthore e keni ndërruar mënyrën e dhënë të armirimit për të cilën është llogaritur armatura e nevojshme, kështu që disa pjesë të diagrameve kanë mbetur të pa zbuluara.

Menyja rënëse nga e cila mund të aktivizohet urdhëri

për kontrollin e armatures së përvetësuar Pas aktivizimit të urdhërit, programi do të verifikojë se armatura e përvetësuar në të gjitha prerjet a kënaqë dhe do të jep porosinë me të cilën do t’ju informojë për rezultatet e analizës. Në rast se së paku në një prerje armatura e përvetësuar nuk kënaqë, programi në diagramet gjegjëse do t’i shënojë me vijë të trashë të kuqe ordinatat në të gjitha prerjet të cilat nuk e kane kënaqur verifikimin. Do të theksojmë se verifikimi i armaturës së përvetësuar bëhet për të dhënat hyrëse të cilat vlejnë për momentin, gjegjësisht për të dhënat hyrëse me të cilat edhe është llogaritur armatura e nevojshme. Ndryshimi qëndron vetëm atë se llogaritja e armaturës së nevojshme tani nuk bëhet për vijat zëvëndësuese të armatures, por për pozitën e përvetësuar saktësisht të secilës nga shufrat në preje. Dalja nga dialog box-i për përvetësimin e armaturës Si edhe në të gjithë dialog box-et tjerë, fusha komanduese “ Cancel ” është paraparë për heqjen dorë nga të gjitha aksionet e ndërmarra në dialog box, përderisa pas zgjedhjes së fushës komanduese “ OK ”, sëpari kryhet kontrolli i regullsisë së armaturës së përvetësuar në të gjitha iteracionet. Në rast se në ndonjë iteracion shihet se sipërfaqja e ndonjëres nga armaturat nuk është më e madhe apo së paku e barabartë me sipërfaqen e armaturës gjegjëse nga iteracioni paraprak, programi e jep vërejtjen gjegjëse.

522


Nëse e zgjedhni fushën komanduese “ Yes ”, programi do të dalë nga dialog box-i si edhe po t’a kishit aktivizuar fushën komanduse “Cancel”, përderisa zgjedhja e juaj e fushës komanduese “ No ” do t’ju kthejë në dialog box-in për përvetësimin e armaturës, ku mund t’i përmirësoni gabimet në iteracione. Në rast se sipërfaqja e armaturave të përvetësuara në të gjitha iteracionet qëndron në rendin zbritës, pas aktivizimit të fushës komanduese “ OK ”, programi do t’a mbyllë dialog box-in dhe do të kthehet në pamjen themelore të vijës komanduese në këtë urdhër, ndërsa në ekran do të shfaqen diagramet e armatures së përvetësuar.

Prezentimi i diagrameve të armaturës së përvetësuar

Si ordinata në keto diagrame prezentohet armatura e përvetësuar e specifikuar saktësisht e cila në atë gjatësi vlenë, ndërsa në kllapa shkruhet e dhëna për gjatësinë e shufrave në atë pjese të iteracionit (te prezentimi i kularëve të përvetësuar, në kllapa në vend të gjatësisë shkruhet numri i llogaritur i copëve të kularëve i cili është i nevojshëm në atë gjatësi të segmentit të iteracionit). Trarët të cilët nuk i kanë të mbuluara të gjitha diagramet e armaturës së nevojshme, do të shënohen qartë me ngjyrë të kuqe. Edhe këtu, njësoj si edhe te prezentimi i rezultateve të dimensionimit gjithmonë është prezent edhe nënopcioni “Seti”, me zgjedhjen e të cilit hapet dialog box-i për zgjedhjen e diagrameve të cilat do të prezentohen në ekran.

Pamja e dialog box-it për zgjedhjen e diagrameve

të cilat do të prezentohen në vizatim Në këtë dialog box është prezent edhe check box-i “Armatura e nevojshme” me vendosjen e të cilit në gjendjen e kyqur nga programi mund të kërkohet prezentimi i njëkohëshëm si i diagrameve të armaturës së përvetësuar ashtu dhe i diagrameve të armaturës së nevojshme.

523


Prezentimi i njëkohëshëm i armaturës së nevojshme

me llogaritje dhe i armaturës së përvetësuar Përvetësimi i njëkohëshëm i armaturës në të gjithë trarët e setit të njejtë Në procedurën e përshkruar deri më tani, është prezentuar procedura e përvetësimit të armaturës vetëm në trarët e selektuar. Mirëpo, procedura e përvetësimit të armaturës mundet dukshëm të shpejtohet në mënyrën të cilën do t’a përshkruajmë në këtë pjesë të udhëzimeve. Në të vërtetë, mjafton të selektoni vetëm një tra i cili e ka setin e vlerave numerike për të cilin dëshironi të bëni përvetësimin e njëkohëshëm të armaturës, dhe në dialog box, në gjendje të kyqur vendosni check box-in “Të gjithë trarët”.

Gjendja e kyqur e ndërprerësit ”Të gjithë trarët” çon deri te prezentimi

i diagrameve të armaturës së nevojshme me ekstremet të cilat i përgjigjen të gjithë trarëve në modelin e setit të dhënë

Në këtë regjim pune, diagramet kanë gjithmonë formë trekëndore ekstremi i të cilës është në gjysmën e diagramit, meqenëse kjë është mënyra e vetme që të prezentohet diagrami i përbashkët për të gjithë trarët e setit të njëjtë. Procedura e mëtejme e përvetësimit të armaturës zhvillohet në mënyrë plotësisht të njejtë si edhe po të përvetësohet armatura vetëm për trarët e selektuar. Do të thotë, nevojitet të krijohen aq iteracione sa është e nevojshme që të gjithë diagramet e armatures së nevojshme të mbulohen. Me aktivizimin e fushës koamnduese “ OK ”, programi do t’iu bashkangjesë armaturën e përvetësuar të gjithë trarëve në modelin e setit të dhënë të të dhënave numerike.

524


Prezentimi i armaturës së përvetësuar njëkohësisht në të

gjithë trarët e setit të njëjtë të të dhënave numerike Gjithësesi, në trarët e pa ngarkuar, programi do të përvetësojë vetëm armaturën nga iteracioni i parë, gjegjësisht aty ku nuk nevojitet, nuk do të përvetësojë armaturë më të madhe nga ajo e nevojshme e llogaritur.

Edhepse me rastin e përvetësimit të njëkohëshëm të armaturës në trarët e këtij

seti janë dhënë dy iteracione, në traun e prezentuar është vendosur vetëm armatura nga iteracioni i parë, meqenëse ajo e mbulon komplet armaturën e nevojshme në të

Krijimi i raportit tekstual Për krijimin e raporteve tekstuale me armaturën e përvetësuar, është paraparë nënopcioni “Raporti” i cili gjendet në vijën komanduese, në kuadër të urdhërit “Përvetësimi i armaturës”. Me zgjedhjen e tij, vija komanduese e ndërron përmbajtjen e saj. Pikat për raport (Zgjedhja/<Fund>/Ekstremet/Seti/Trau komplet): Në të vërtetë, tani nga shfrytëzuesi pritet të japë pozitën e pikave në trarë për të cilat dëshirohet krijimi i raportit tekstual me armaturën e përvetësuar. Mënyra e zgjedhjes së pikave në tërësi i përgjigjet procedurës së përshkruar më parë për krijimin e reportit tekstual në kuadër të urdhërit “Prezentimi i rezultateve”. Ndryshimi është vetëm në përmbajtjen e raportit, meqenëse tani në raport vizatohet edhe renditja e saktë e shufrave të përvetësuara në prerje.

525


Pamja e raportit tekstual me renditjen e armaturës së përvetësuar në prerjet e zgjedhura

8.4.5 Eksporti i armaturës së përvetsuar në Armcad Esksporti i armaturës së përvetsuar në traje dhe shtylla, kryhet në të njejtën mënyrë sikurse edhe tek pllakat (soletat). Në të vërtetë për elemente vijore të konstruksionit, është paraparë shënimi i të dhënave mbi përvetsimin e armaturës në datotekë, në bazë të përmbajtjes të së cilës “Armcad”-i është në gjendje të krijon detale të armaturës. Duke marrë parasysh se trajet munden me qenë edhe në kuadër të niveleve (etazheve), edhe në kuadër të ramave, janë paraparë dy komanda të cilat veprojnë në mënyrë të njejtë, mirëpo trajet dhe shtyllat e selektuara për eksport paraqiten në projeksione të ndryshme. Dmth një tra i njejtë me ndihmën e dy komandave mundet që njëherë të eksportohet në “Armcad” me pamje anash, kurse herën tjetër me pamje nga lartë. Eksproti në ArmCAD (baza) – kjo komandë është paraparë për eksportin e armaturës së përvetusar të trajeve të cilat

në dritaren “2D dukja” paraqiten në kuadër të nivelit, respektivisht etazhës. Atëherë armatura e përvetsuar në traje eksportohet me dukje anash, respektivisht me pamje nga rrafshi i cili është normal në rrafshin e 2D dukjes aktuale.

Eksproti në ArmCAD (ramat) – kjo komandë është paraparë për eksportin e armaturës së përvetusar të trajeve dhe

shtyllave të cilat në dritaren “2D dukja” paraqiten në kuadër të ramit. Atëherë armatura e përvetsuar në traje eksportohet me dukje e cila i përgjigjet rrafshit të 2D dukjes aktuale.

Në bazë të asaj se çka u tha më lartë rrjedhin këto përfundime: - Pasi që rrafshi i paraqitjes aktuale 2D përcakton edhe rrafshin e projeksionit në të cilin trajet e zgjedhur do të

eksportohen, për këtë shkak në kuadër të komandës për eksportin e armaturës së përvetsuar munden të selektohen vetëm trajet dhe shtyllat të cilat janë paraqitur momentalisht në dritaren “2D dukja”. Në të kundërtën programi do të jep vërejtjen si vijon.

- Me eksportin e armaturës së përvetsuar të traut të njejtë kur ai është paraqitur në kuadër të bashkësisë së njejtë

(etazhës apo ramit), me ndihmën e një komande do të fitoni pamjen e tij anash, kurse me ndihmën e komandës tjetër pamjen e tij nga lartë.

526


- Me eksportin e armaturës së traut i cili është paraqitur në kuadër të nivelit (etazhës), me ndihmën e komandës “Eksporti në Armacad (baza)”, do të fitoni rezultat të njejtë sikurse edhe në se do ta eksportoni me ndihmën e komandës “Eksporti në Armcad (ramat)”, por kur ai është paraqitur në kuadër të ramit adekuat.

Eksproti në ArmCAD (baza) Me zgjedhjen e komandës “ Eksproti në ArmCAD (baza) ”, në dritaren “2D dukja” përgjatë të gjitha elementeve të trajeve do të paraqitet diagrami i armaturës së përvetsuar, kurse vija komanduese do të fiton këtë pamje: <0 sel.> Zgjedhja e trajeve - Selektimi (Krejt/<fUnd>): Pasi që me program është mundësuar selektimi i shumë trajeve (kushti i vetëm është që trajet në mes duhet të jenë të lidhura), kjo porosi do të qëndron në vijën komanduese krejt derisa me klikun e djathtë të miut nuk tregoni fundin e procedurës së selektimit. Së shpejti në ekran do të paraqitet dialog boxi i cili është shumë i ngjajshëm me dialog boxin i cili shfrytëzohet për eksportin e armaturës së përvetsuar në pllkaka.

Pamja e dialog boxit për eksportin e armaturës së përvetsuar në traje të cilat i takojnë nivelit aktual

Në edit boxin “Datoteka” është e nevojshme të ipet emri i datotekës në të cilën do të ruhen të gjitha shënimet e nevojshme mbi armaturën e përvetsuar në trajet e selektuara, kurse me aktivizimin e fushës komanduese “ Zgjedhja ” keni mundësi që së shpejti të pozicionoheni në vendin e zgjedhur të diskut të kompjuterit tuaj. Njësoi sikurse edhe gjatë eksportit të armaturës së përvetsuar në pllaka, emrin e datotekës mundeni lirshëm ta zgjedhni, derisa për tip të datotekës është paraparë “default” emërtimi “*.pa3”, të cilin gjithashtu mundeni sipas dëshirës ta ndërroni. Në edit box-in “Komenti” keni mundësinë që në datotekë të shënoni edhe komentin i cili më vonë gjatë leximit në “Armcad 2000” lehtë ta përcaktoni përmbajtjen e saj. Me vendosjen e check box-it “Kallypet” në gjendje të kyqur, përveç armaturës së përvetsuar eksportohen edhe kallypet, respektivisht dukja e të gjitha trajeve të selektuara në madhësinë e vërtetë të tyre dhe të njejtat vendosen në layerin i cili me program është emërtuar “A3_OP”. Me ndihmën e ndërprerësit “Themelet” e rregulloni se a bëhet fjalë për traun e themelit apo jo. Në të vërtetë nëse këtë ndërprerës e vendosni në gjendje të kyqur, kjo tregon se bëhet fjalë për traun e themelit kështu që shprehjet zona e sipërme dhe zona e poshtme do të fitojnë kuptim të kundërt. Kjo është shumë me rëndësi duke marrë parasysh se për formimin e armaturës vlejnë rregulla tjera për zonën e poshtme dhe rregulla tjera për zonën e lartë. Me zgjedhjen e fushës komanduese “ OK ” tregohet fundi i kësaj komande, respektivisht armatura e përvetsuar do të eksportohet në datotekë me emrin e dhënë. Në tekstin e mëposhtëm do ti japim disa rregulla të cilave ju përmbahet programi me rastin e eksportimit të armaturës së përvetsuar të trajeve: - Nëse për eksport të armaturës i zgjedhni disa traje të lidhura në mes veti, programi i trajton si një, kështu që shufrat

e armaturës të cilat takohen në një pikë, dhe kanë diametër të njejtë do të bashkohen në një pozicion të armaturës.

527


- Trajet të cilat gjinden në pjesët e pjerrta të modelit, eksportohen në pamje reale gjatësore nën këndin i cili është dhënë me rrafshin e pjerrët në të cilin gjinden trajet.

- Trajet e selektuara harkore eksportohen në formën e vet të zhvilluar. Armatura gjatësore në “Armcad” prezentohet

përmes shufrave reprezentative të cilat kanë formën reale, derisa në specifiakcion paraqiten format e vërteta të lakuara të shufrave harkore. Në fundet e trajeve harkore, programi nuk i formon përfundimet vertikale të shufrave për inkastrim, sepse në këtë mënyrë do të fitohej formë tridimensionale e shufrave. Në rast se gjerësia e mbështetësit të fundit nuk është e kënaqëshme për inkastrim të pjesës së drejtë sipas rregullave, patjetër duhet që ju vet të intervenoni në “ArmCad” duke ndërruar gjeometrinë e pozicionit të dhënë.

- Programi gjatë eksportimit të armaturës nuk mban llogari mbi gjatësinë e shufrave mvarësisht nga kushtet e

transportit, kështu që në rast se keni distanca më të mëdha se 12m, ju mbetet që ju vet në “Armcad’ më vonë të intervenoni ashtu që në vend të një posición ti krijoni dy pozicione të reja, duke zgjedhur vet vendin më optimal për vazhdim (zona e tërhekjes më të vogël).

- Programi ka rregulla të qarta për vendosjen e armaturës përgjatë mbajtësit si dhe rregulla për përfundimin e

armaturës në fundet e tyre. Pasi që është mundësuar eksporti i më shumë trajeve të lidhura në mes veti, këtu me fundet e trajeve nënkuptohet gabariti i të gjitha trajeve të selektuara.

- Për mënyrën e vendosjes së armaturës gjatësore përgjatë elementeve të trajeve rol të rëndësishëm ka edhe sistemimi

i mbështetësave të cilët guinden në të. Me termin mbështetës këtu nënkuptohen të gjithë mbështetësit vijor dhe koncentrik të cilët pret ose guinden përgjatë trajeve të selektuara. Si mbështetës programi ka mundësi të trajton edhe trajet e drejtimit tjetër të cilat prejnë traun e selektuar për eksport të armaturës.

Eksproti në ArmcadCAD (ramat) Njësoi sikurse edhe me rastin e komandës së përshkruar më parë, me zgjedhjen e komandës “ Eksproti në ArmCAD (ramat) ”, në dritaren “2D dukja” përgjatë krejt elementeve të trajeve do të paraqitet diagrami i armaturës së përvetsuar të trajeve. Vija komanduese do të fiton formën si vijon: < sel.> Zgjedhja e trajeve – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/Extras/Deselektimi/<fUnd>/Set): Duke marrë parasysh se me ndihmën e kësaj komande armatura e përvetsuar eksportohet në pamjen e njejtë në ët vilën është edhe pamja actúale në dritaren “2D dukja”, kjo me rastin e selektimit nuk ka kurrëfar përkufizimi për nga mënyra e lidhjes së trajeve. Kushti i vetëm është që të gjitha trajet e selektuara për eksport ti takojnë ramit akual. Pas përfundimit të selektimit, programi do të hapë dialog boxin me pamje si vijon.

Pamja e dialog box-it për eksportin e armaturës së përvetsuar

në traje dhe shtylla të cilat i takojnë ramit aktual Ky dialog box është pothuajse i njejtë sikurse në kuadër të komandës për eksportin e armaturës në traje kur ato ti takojnë etazheve. Ndryshimi i vetëm është në atë se këtu nuk ekziston check boxi “Themelet” duke marrë parasysh se përnjëher munden të selektohen për eksport edhe trajet e thjeshta si dhe trajet e themeleve, kurse programi është në gjendje që vet të deshifron se cili tra është i themeleve e cili jo. Në të vërtetë që trau të jetë i themeleve, nën të duhet të gjindet mbështetësi vijor ose sipërfaqësor.

528


Me dhënjen e shënimeve në edit boxin “t=” ka kuptim vetëm në rastin që në model të gjinden mbështetësat vijor ose koncentrik. Në të vërtetë, atëher programi nuk ka shënim mbi dimensionet e mbështetësave vijor dhe koncentrik dhe nuk mundet në mënyrë korrekte të formon si kallypin ashtu edhe vet gjeometrinë e armaturës. Në tekstin e mëposhtëm do ti japim disa rregulla themelore të cilave ju përmbahet programi gjatë eksportit të armaturës së përvetsuar në konstruksionet e ramave. - Programi i merrë parasysh edhe elementet konstruktive të cilat nuk i takojnë ramit të vrojtuar mirëpo ndikojnë në

renditjen e armaturës në të. - Të gjithë elementet e trajeve në model naden në traje dhe shtylla dhe programi ka tretman të veçantë për elementet e

konstruksionit të grupuara në këtë mënyrë. Të gjithë elenmentet tra të cilët janë horizontal trajtohen si traje kurse elementet vertikale trajtohen si shtylla. Elementet e pjerrta trajtohen si shtylla nëse në to është përdorur armirim simetrik ose nëse këndi i pjerrtësisë së tyre me horizontalen është më i madhë se 45o. Në të gjitha rastet tjera elementet e pjerrta tra trajtohen si traje.

- Trajet dhe shtyllat kolineare grupohen në bashkësi dhe gjatë formimit të armaturës programi vendos rregullin për

vendosjen e armaturës përgjatë trajeve, respektivisht shtyllave dhe rregullat për dhënjen e formave të armaturave në fundet e trajeve, respektivisht shtyllave.

- Pamja e armaturës së eksportuar nuk mvaret pret asaj se cilat elemente të trajeve janë zgjedhur për eksport. Mundet

të dallohet vetëm kallypimi sepse paraqitet vetëm fillimi i kallypeve të elementeve të cilat nuk janë selektuar. Rast tipik është kur eksportohet vetëm armatura përgjatë shtyllave të cilat janë pjesë e ndonjë konstruksioni të ramave.

- Me rastin e eksportimit të ramave cilindrik mundeni ti selektoni vetëm shtyllat vertikale, derisa për eksportin e

trajeve harkore është paraparë komanda e përshkruar më parë “Eksporti në ArmCAD (baza)”. - Kallypet e shtyllave gjithmonë tregohen në mënyrë simetrike në raport me vijën qëndrore pa marrë parasysh se a

dallojnë prerjet tërthore apo jo.

8.5 Dimensionimi i mureve seizmike Kjo mënyrë e dimensionimit është paraparë vetëm për muret seizmike të cilët zakonisht janë të ngarkuar vetëm me përkulje në vet rrafshin e murit. Atëher dimensionimi kryhet sikurse tek prerje drejtëkëndëshe tek i cili gjerësia i përgjigjet trashësisë së murit, kurse lartësia e prerjes i përgjigjet gjatësisë së prerjes. Do të theksojmë se rezultatet e dimensionimit të kryer nuk ruhen në fajll, por ruhen vetëm sa të jeni në modulin e përpunimit të rezultateve të llogarisë. Njësoi sikurse edhe te trajet, dimensionimi mundet të kryhet si për rastin actual të ngarkesës poashtu edhe për anvelopën e kombinimeve të ngarkesav, ose me ndihmën e komandës “Dimensionimi -> Betoni -> skema e ngarkesave, mundeni që pret programit të kërkoni që vet ai të krijon kombinimet për dimensionim. Pas zgjedhjes së komandës “ Dimensionimi -> Betoni -> Muret seizmike ”, programi nga vija komanduese do të kërkon që të përcaktoni pikën e parë të vijës së prerjes, Pika e parë (Fshierje/Raporti/Edit/<fUnd>): E menjëher pastaj edhe pikën e fundit. Pika e dytë:

529


Me zgjedhjen e pikave 1 dhe 2, është përcaktuar vija prerëse për dimensionim

Pas dhënjes së vijës së prerjes, programi do të hap dialog boxin me pamje si vijon.

Pamja e dialog boxit për dimensionimin e mureve seizmike në prerjen e dhënë

Pasi që muret seizmike kryesisgt janë të ngarkuar në rrafshin e vet, respektivisht ndikimet në ta paraqiten përmes: Nx, Ny dhe Nxy, për këtë arësy me ratsin e dimensionimit të mureve seizmike nuk mundet të përdoret procedura sikur te pllakat, që njëtrajtësisht në krejt murin të përcaktohet armatura e nevojshme dhe që ajo të paraqitet me izovija, por procedura përqëndrohet në dimensionimin e prerjes drejtëkëndëshe adécuate gjerësia e së cilës është përcaktuar me gjerësinë e murit, kurse lartësia me pikën fillestare dhe përfundimtare të vijës së dhënë të prerjes. Në këndin e djathtë të lartë të dialog boxit, skematikisht është paraqitur edhe prerja drejtëkëndëshe e cila do të dimensionohet, kurse nën fotografínë është shënuar informata mbi dimensionet e saj (b/d) dhe sipërfaqja bruto e prerjes (Ab).

530


Paraqitja skematike e prerjes tërthore adekuate drejtëkëndëshe

Duke marrë parasysh se algoritmi i dimensionimit të mureve seizmike bazohet në dimensionimin e elementit tra me prerje tërthore drejtëkëndëshe, për këtë arësy ndikimet prej përkuljes pranohen me armaturë vertikale e cila grupohet në këndet e mureve (Aa1 dhe Aa2) dhe me armaturë vertikale e cila vendoset në mënyrë kontinuale në pjesët anësore të mureve (Aav). Ndikimet prej tau nderjeve pranohen me armaturën horizontale (Aah) e cila gjithashtu vendoset në mënyrë të njëtrajtëshme në pjesët anësore të murit. Pozita e këtyre armaturave përcaktohet me distancën e qendrës së tyre prej vijës së jashtme të prerjes, dhe këto shënime mundeni ti jepni në edit boxet ‘a1=’, ‘a2=’ dhe ‘a3=’, të cilët gjinden nga ana e majtë e fotografisë në të cilën skematikisht është paraqitur prerja tërthore.

Edti box-et për definimin e qendrave të katër armaturave prej vijës adekuate të prerjes.

Ndikimet meritore për dimensionim Në pjesën e djathtë të dialog boxit, gjindet lista në të cilën për çdo rast të ngarkesave themelore janë paraqitur forcat prerëse (M, T, N), përgjatë vijës së dhënë të prerjes në mur.

531


Lista me forcat prerëse të paraqitura për definimin e të gjitha rasteve themelore të ngarkesave

Për dimensionimin e prerjes në përkulje në rrafshin e murit, meritor janë ndikimet “M” dhe “N”, kurse për pranim të tau nderjeve ndikimet “T”. Ndikimet “M” dhe “N” programi i llogaritë me integrimin e diagrameve të forcave normale të cilat veprojnë në rrafshin e murit, normal në vijën e dhënë të prerjes, dhe redukohen në qendrën e prerjes, derisa vlera e ndikimit “T” në program llogaritet me integrimin e diagramit “Nns”. Do të theksojmë se në rastin e kryerjes së analizës modale, rezultatet e rasteve të ngarkesave seizmike paraqiten për secilin ton veçmas. Në bazë të kësaj rrjedhë edhe përfundimi se për secilin ton të llogaritur do të hyhet në dimensionim si rast i posaçëm i ngarkesës. Përmes ndëprerësave të cilët guinden në pjesën e poshtme të dialog boxit, kryhet zgjedhja se a do të kryhet dimensionimi për rastin aktual të ngarkesës ose për rastin e definuar të kombinimit të ngarkesave.

Ndëprerësi për zgjedhjen e ngarkesës meritore

Në rast se në kuadër të komandës “Skema e kombinimeve” të gjitha ngarkesat kanë karakter të “Ngarkesa e padefinuar” atëher ndëprerësi “Skema komplete” do të jetë joaktiv. Rezultati Në pjesën e lartë të dialog boxit “Rezultatet”, është shënuar informata mbi ndikimet statike meritote për të cilat është kryer procedura e llogaritjes së armaturës së nevojshme. Pas secilit ndikim të paraqitur, programi shënon informatën se pret cilit kombinim ruede, dhe gjithsesi se kombinim meritor është ai kombinim i cili jep armaturën më ët madhe të nevojshme.

532


Paraqitja e ndikimeve meritore në bazë të të cilave fitojmë armaturën e llogaritur të nevojshme

Vlerat e ndikimeve meritore për dimensionim, mundeni edhe vet ti fitoni nëse për secilin pret kombinimeve të cilat shqyrtohen, me ndihmën e komandës “Prerja” prej programit të kërkoni që nëpër vijën e dhënë të prerjes ti integroni diagrame adécuate të forcave prerëse dhe që ato përmes opcionit “Elementi-forca” ti redukoni në qendrën e asaj prerje. Vlerat “Mu” dhe “Nu” do ti fitoni nëse kërkoni integrimin e diagrameve “Nn” kurse vlerën “Tu” me integrimin e diagramit “Nns”. Në pjesën e poshtme të dialog boxit “Rezultatet”, shënohen rezultatet të dimensionimit të kryer për “default” mënyrën e armirimit dhe “default” kualitetin e zgjedhur të materialit. Armatura e nevojshme e llogaritur këndore (Aa1 dhe Aa2) pret me sipërfaqen e përgjithshme të nevojshme, deriva armatura gjatësore vertikale (Aav) dhe horizontale (Aah) shprehen në m’, dhe nënkuptohet vendosja e tyre në të dy anët e murit.

Paraqitja e armaturës së nevojshme në prerjen e dhënë

Në vazhdim të secilës prej armaturave të llogaritura të nevojshme paraqitet edhe informata mbi armaturën e nevojshme minimale e cila ka rrjedhë prej përqindjes minimale e cila definohet për secilin standard posaçërisht. Përqindjet minimale të armirimit Me zgjedhjen e fushës komanduese “Parametrat” hapet dialog boxi me pamje si vijon.

533


Pamja e dialog boxit për definimin e përqindjeve minimale të armirimit

Në edit boxat e ofruar, mundeni të rregulloni përqindjet minimale të armirimit mvarësisht pret bruto sipërfaqes së betonit. Aa1 - përqindja minimale e armirimit me armaturë këndore Aa2 - përqindja minimale e armirimit me armaturë këndore Aav - përqindja minimale e armirimit me armaturë gjatësore vertikale Aah - përqindja minimale e armirimit me armaturë gjatësore horizontale L/ - në këtë edit box përcaktohet se në cilën gjatësi të murit duhet të grupohet armatura këndore vertikale me çrast L

është shenji për gjatësinë e murit. Ky shënim rregullohet me rregullat për seizmikë dhe ka ndikim vetëm në procedurat e përvetsimit të armaturës këndore dhe vendosjes së saj në mënyrë të rregullt.

Do të theksojmë se krejt këto shënime i bashkangjiten standardit aktual dhe se për secilin pret standardeve të parapara me program munden të definohen përqindje minimale të ndryshme të armirimit. Mënyra e armirimit Pasi që gjatë dimensionimit në përkulje, ekuilibri i forcave në prerje mundet të fitohet për raporte të lira në mes armaturave vertikale (Aa1, Aa2, dhe Aav), për këtë arësye me program janë paraparë dy veprime bazë për definimin e mënyrës së armirimit. Cila procedurë do të përdoret mvaret pret gjendjes së ndëprerësit “E njohur Aav” i cili mundet të vendoset në gjendje të kyqur, respektivisht të çkyqur. “E njohur Aav” – ON

Ndëprerësi “E njohur Aav” është vendosur në gjendje të kyqur

Nëse dëshironi që përgjatë gjatësisë së murit të vendosni armaturën e caktuar (më së shpeshti në praktikë këtu vendosen rrjeta me karakteristika të njohura), kurse mbetja e ndikimeve të mbulohet me armaturën këndore (Aa1 dhe Aa2), atëher ky check box duhet të vendoset në në gjendje të kyqur, kurse me dhënjen e vlerave të lira në edit boxet “Aa1/Aa=” dhe “Aa2/Aa=” i rregulloni raportet me armaturave këndore. Programi me “default” propozon mënyrën simetrike të

534


armirimit kurse Ju gjithsesi se mundeni sipas dëshirës tuaj të rregulloni raportin e tyre, kjartë me kusht që shuma e përgjithshme e këtyre koeficientave duhet me qenë “1.00”. Me rastin e llogaritjes së parë, programi për armaturën e njohur vertikale (Aav) përvetson armaturën minimale të nevojshme gjatësore e cila është përcaktuar me përqindjen minimale të armirimit. Tani në bazë të rezultateve të llogarisë së kryer, duke marrë parasysh edhe armaturën e nevojshme gjatësore horizontale për pranimin e tau nderjeve, me aktivizimin e fushës komanduese “Biblioteka” mundeni njëkohësisht të përvetsoni armaturën horizontale dhe vertikale.

Ky dialog box është i njejtë sikurse kur të aktivizohet fusha komanduese “Biblioteka” në procedurën e përvetsimit të armaturës në pllaka. Kjartë se këtë bibliotekë mundeni ta rregulloni sipas dëshirës tuaj dhe se ajo është e njejtë në procedurën e përvetsimit të armaturës për pllaka dhe në këtë procedurë të përvetsimit të armaturës për mure. Me zgjedhjen e armaturës së dëshiruar dhe me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, programi do të këthehet në dialog boxin themelor dhe do të merr për armaturë të njohur vertikale shënimin e zgjedhur prej bibliotekës. Tani duhet që përsëri me rastin e aktivizimit të fushës komanduese “Llogaria” të kryeni dimensionimin e ri, me çrast programi do të respekton sasinë e re të armaturës gjatësore vertikale. “E njohur Aav” – OFF

Ndëprerësi “E njohur Aav” është vendosur në gjendje të çkyqur

Nëse ky check box është i vendosur në gjendje të çkyqur, atëher keni mundësinë që në edit boxat e vendosur me dhënjen e raporteve të lira në mes armaturave vertikale, vet të rregulloni mënyrën e armirimit. Aa1/Aa - raporti i armaturës këndore Aa1 kundrejt sipërfaqes së tërësishme të armaturës vertikale në krejt prerjen. Aa2/Aa - raporti i armaturës këndore Aa2 kundrejt sipërfaqes së tërësishme të armaturës vertikale në krejt prerjen Aav/Aa - raporti i armaturës gjatësore kundrejt sipërfaqes së tërësishme të armaturës vertikale në krejt prerjen

535


Edhe këtu është i vetmi kusht që shuma e të gjithë koeficientave të cilët ipen të jetë “1.00”. Kualiteti i materialit

Pjesa e dialog boxit për zgjedhjen e kualitetit të materialit

Me ndihmën e listave të mbyllura: “Armatura këndore, “Armatura gjatësore” dhe “Kualiteti i betonit”, i definojnë karakteristikat e materialit, dhe analogjia është plotësisht e njejtë sikurse edhe te dimensionimi i trajeve. Llogaria e armaturës Me aktivizimin e fushës komanduese “ Llogaria ”, programi gjithnjë përsëri e dimensionon prerjen e dhënë, duke respektuar me këtë rast të gjithë parametrat e dhënë në këtë dialog box. Përvetsimi i armaturës Në këtë pjesë të dialog boxit keni mundësinë që në bazë të rezultateve gjatë kryerjes së dimensionimit ta përvetsoni armaturën konkrete në prerjen e dhënë. Nëse check boxi “E njohur Aav” është i vendosur në gjendje të kyqur, atëher për përvetsim do të jetë e munësuar vetëm armatura këndore Aa1 dhe Aa2, duke marrë parasysh se në këtë mënyrë të dimensionimit armatura gjatësore vertikale dhe horizontale përvetsohet pret bibliotekës së rrjetave të armaturës. Nëse prapëseprap ky check box është i vendosur në gjendje të çkyqur, atëher për përvetsim do të jetë e mundur edhe armatura gjatësore. Me aktivizimin e fushës komanduese “ ! “ për armaturën përgjegjëse këndore, hapet dialog boxi me pamje si vijon:

Pamja e dialog boxit për përvetsimin e armaturës këndore

Analogjia e punës me këtë dialog box është plotësisht e njejtë sikurse edhe në procedurën e përvetsimit të armaturës në traje kur aktivizohet komanda “Llogaria e shufrave”. Ndryshim i vetëm është në mënyrën e vendosjes së armaturës këndore. Në të vërtetë në këtë procedurë shufrat këndore duhet të vendosen në distancën e dhënë e cila është përcaktuar me rregulloret mbi seizmikën për standardin e dhënë (shënimi “L/” i cili ipet përmes komandës “Parametrat” në këtë

536


dialog box), kështu që shënimi mbi sasinë e shufrave të cilat munden të vendosennë distancën e caktuar llogaritet pret gjatësisë së llogaritur të distancës së njejtë në mes të shufrave në edit boxin “e=”.

Pasi që me program është përvetsuar që shufrat vendosen vetëm përgjatë vijës skajore të murit, prandaj sasia e llogaritur e armaturës e cila mundet të vendoset dyfishohet.

Psh. le të jetë gjatësia e murit 3m, kurse me rregullore është përcaktuar që armatura këndore duhet të vendoset në gjatësinë L/10. Sipas kësaj për diametrin e përvetsuar Ø16 dhe distancën e pastër në mes të shufrave e=3cm, në atë gjatësi në një rend munden të qëndrojnë 6 shufra: 30/(3+1.6)=6.52 Pasi që shufrat vendosen në të dyja anët, nga kjo ruede se në distancën e dhënë gjithsejt munden të vendosen 12 shufra (shënimi i cili shënohet në kolonën “Të nevojshme” në mes të kllapave). Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Vendosi shufrat ” ky dialog box do të mbyllet kurse në dialog boxin kryesor do të shënohet informata mbi armaturën e përvetsuar. Në rast se dëshironi të fshini armaturën e përvetsuar më parë atëher duhet që në edit boxin “n=” të jepni vlerën “0” dhe ta aktivizoni fushën komanduese “Vendosi shufrat”. Për përvetsimin e armaturës gjatësore vertikale dhe horizontale, gjithashtu është pothuajse e njejta analogji sikurse edhe te përvetsimi i kularëve tek trajet, kur aktivizohet comanda “Llogaitja e kularëve”.

Pamja e dialog boxit për përvetsimin e armaturës tërthore

537


Pasi që armatura gjatësore llogaritet për metër gjatësi të murit, edhe procedura e përvetsimit të zhvillohet në të njejtën mënyrë. Dmth, në bazë të diametrit të dhënë llogaritet distanca e nevojshme në mes të armaturave kurse në bazë të distancës llogaritet diametri i nevojshëm. Me zgjedhjen e fushës komanduese “ Vendosi shufrat “ në dialog boxin kryesor do të shënohet informata mbi armaturën e përvetsuar. Gjithashtu do të theksojmë se në rastet kur armatura e nevojshme minimale është më e madhe se armatura e llogaritur, atëher programi në kolonën “Të nevojshme” gjithmonë do të shënon vlerën më të madhe. Kontrolli i armaturës së përvetsuar Me aktivizimin e fushës komanduese “ Kontrolli i armaturës së përvetsuar ” programi kontrollon se armatura e përvetsuar kënaq apo jo dhe jep vërejtjen adekuate.

Me aktivizimin e fushës komanduese “ OK ” procedura e dimensionimit të prerjes së dhënë do të përfundon dhe programi në vizatim do të shënon prerjen e dhënë më parë, dhe prej vijës komanduese do të kërkon të definoni prerjen e re për dimensionim.

Në vizatim është shënuar kjartë prerja e dimensionuar më parë

Editimi i prerjes Me zgjedhjen e nënopcionit “Edit” pret vijës komanduese, programi do të kërkon që të selektoni ndonjë nga prerjet e dhëna më parë. <0 sel.> Edit – Selektimi (Dritare/Poligon/pRerja/<fUnd>):_ Pas selektimit, programi do të hapë dialog box plotësisht të njejtë, me të gjitha shënimet e dhëna më parë në procedurën e dimensionimit të asaj prerjeje.

538


Pamja e dialog boxit për editimin e prerjes së dimensionuar më parë

Të gjithë parametrat e ofruar tani janë të arritshëm për ndërrimin dhe realizimin e dimensionimit të ri. Fshierja e prerjes Me zgjedhjen e nënopcionit “Fshierja”, programi nga vija komanduese do të kërkon të selektoni të gjitha prerjet e dhëna më parë të cilat dëshironi ti hekni prej vizatimit. <0 sel.> Fshierja - Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/Deselektimi/<fUnd>): Krijimi i raporteve tekstuale Me zgjedhjen e nënopcionit “Raporti” programi hap dritaren e rezervuar për paraqitjen e raportit tekstual, dhe paraqet dimensionimin e kryer në të gjitha prerjet e dhëna.

Pamja e dialog boxit për paraqitjen e raportit tekstual

Puna me këtë dritare është plotësisht e njejtë sikurse edhe në të gjitha komandat tjera në program në të cilat krijohen raportet tekstuale.

539


8.6 Llogaritja e prerjes Me ndihmën e kësaj komande, e cila gjindet në kuadër të menysë rënëse “Dimensionimi - Betoni”, mundet të llogaritet armature e nevojshme për prerjen tërthore të lirë dhe për ndikime të lira statike..Në të vërtetë me zgjedhjen e e komandës “Llogaritja e prerjes”, hapet dialog boxi i cili punon si pjesë plotësisht e pavarur e programit, kurse llogaritja e armatures së nevojshme kryhet sipas standardit të zgjedhur.

Lista e mbyllur për zgjedhjen e standardit sipas të cilit do të kryhet dimensionimi

Në gjysmën e lartë të dialog boxit definohen forma dhe dimensionet e dëshiruara të prerjes tërthore.Kjo pjesë e dialog boxit funksionon në mënyrë plotësisht të njejtë sikurse edhe dialogu për definimin e prerjes tërthore të trajeve në modulin për futjen e shënimeve (për tipin e zgjedhur të prerjes tërthore nga lista, në edit boxe ipen dimensionet adécuate).

Është zgjedhur prerja drejtëkëndëshe b/d=20/40 cm

Në pjesën e dialog boxit “Ndikimet”, ipen ndikimet kufitare statike në prerje (të shumëzuara me koeficientat parcial të sigurisë).

540


Pjesa e dialog boxit e paraparë për dhënjen e intenzitetit të forcave prerëse

Me zgjedhjen e fushës komanduese “Mënyra e armirimit”, hapet dialog boxi në të cilin mundeni të definoni si kualitetin e materialit poashtu edhe mënyrën e armirimit.

Pamja e dialog boxit i cili hapet pas zgjedhjes së fushës komanduese “Mënyra e armirimit”

Përmbajtja dhe mënyra e punës me këtë dialog box është plotësisht e njejtë sikurse edhe me rastin e aktivizimit të komandës “Dimensionimi -> Betoni -> Trajet -> Të dhënat hyrëse ->Lokale”. Në këtë dialog box, do të jetë joaktiv vetëm pjesa e cila bazohet në llogaritjen e ndikimeve të përkuljes, duke marrëparasysh se ky problem nuk zgjidhet në nivel të prerjes, por në nivel të krejt elementit. Me mbylljen e këtij dialog boxi këthehemi në pamjen themelore të dialog boxit dhe të gjitha shënimet e dhëna, si për mënyrën e armirimit poashtu edhe për materialin e përvetsuar i bashkangjiten prerjes për të cilën duhet llogaruar armatureën e nevojshme. Me aktivizimin e fushës komanduese “Llogaria” për të dhënat hyrëse të zgjedhura dhe standardin e zgjedhur, kryhet llogaria e armatures së nevojshme, kurse rezultatet shkruhen në pjesën e dialog boxit “Rezultatet”.

541


Pjesa e dialog boxit në të cilin paraqiten rezultatet e llogarisë së kryer lidhur me armaturën e nevojshme

Vetëm pasi që në dialog box paraqiten rezultatet e llogarisë, bëhen të arritshme për aktivizim edhe ikonat për eksport të blookut dhe printimin direkt. Me zgjedhjen e njërës nga këto dy ikona, programi do të formon raportin textual i cili përmban edhe të gjitha shënimet mbi dimensionimin e kryer.

Pamja e raportit tekstual i cili është formuar me ndihmën e komandës “Llogaria e prerjes”

Raporti do të fillon me tekstin e zgjedhur lirshëm të cilin e keni dhënë në edit box-in “Titulli” mu para aktivizimit të ndpnjërës nga ikonat e ofruara. Kjo komandë mundet me pasë përdorim të shumëfishtë e sidomos kur punoni kontrollin e projekteve të kryer nga personat tjerë.

542


9. Dimensionomi i prerjeve të çelikut Përmes të këtij moduli do të keni mundësi që të dimensiononi konstrukcione të çelikut, për të gjitha llojet e sforcimeve dhe gati për të gjitha format e prerjeve të çelikut si një pjesëshe ashtu dhe shumëpjesëshe. Urdhërat për dimensionim të prerjeve të çelikut, ndodhen në kuadër të menysë rënëse “Dimensionimi “ => “Çeliku”. Që të mund të lehtësohet zgjedhja nga kjo meny, është paraparë ikona “Çeliku:Dimensionimi”, me zgjedhjen e të cilës hapët menyja me këtë grup urdhërash.

Ikona për zgjedhje të shpejtë të urdhërave nga menya rënëse “Dimensionimi =>Çeliku”

Vërejtje: Meqë dimensionimi kryhet vetëm për kombinime të zgjedhura të veprimeve të njëkohëshme të rasteve themelore të ngarkesës, për këtë urdhërat për dimensionim të prerjeve të çelikut do të jenë të pa aktivizuara nëse më parë nuk e keni definuar një kombinim. Pra, para se të filloni veprimin e dimensionimit është e duhur që të definoni gjitha kombinimet meritore nga të cilat programi do ti merr ndikimet statike për dimensionim. Në rast se modeli nuk përmbanë asnjërin kombinim të krijuar, pas zgjedhjes së cilitdo urdhër nga menyja “Dimensionimi => Çeliku”, programi do të jepë vërejtjen me rradhë.

9.1 Zhgjedhja e përshkrimit për dimensionim Para kalimit në veprimin e dimensionimit, është e duhur të zgjedhet standardi sipas të cilit do të bëhet dimensionimi. Me zgjedhjen e urdhërit “Rregulloret “ , e cila ndodhet në kuadër të menysë rënëse “Dimensionimi =>Çeliku” hapet dialog boxi i kësaj forme.

543


Pamja e kornizës për dialog për zgjedhje të përshkrimit vetiak

Ndryshimi i standardit vetiak kryhet me zgjedhjen e lehtë nga lista e mbyllur, e cila ndodhet në anën e majtë të dialog boxit. Me aktivizimin e fushës komanduese “OK” dialog boxi do të largohet nga ekrani, kurse rregulloret e zgjedhura më tutje do të jenë të vlefshme. Në rast se për pjesë të veçanta të modeleve, ekzistojnë rezultatet e dimensionimit sipas ndonjë standardi tjetër, programi do të jepë vërejtjen adekuate.

Me aktivizimin e fushës komanduese “OK” , të gjitha rezultatet ekzistuese të dimensionimit do te jenë të humbura. Do të thotë se të gjitha prerjet e çelikut në një model, mund të jenë të dimensionuara vetëm sipas standardit të njejtë. Përveç zgjedhjes së standardit të dëshiruar, në këtë dialog box është i mundur edhe definimi global i parametrave të cilat programi i shfrytëzon gjatë punës së vet. Në kornizën për editim “Tolerancat”, definohet përqindja e lejuar e tejkalimit të sforcimit të lejuar. Me një fjalë, nëse sforcimet reale në prerje mesatarisht janë shumë afër të lejueshmes (në kufinjët e lejuar të përqindjes së tejkaluar), këto shufra, programi në urdhërat “Kontrolli i sforcimit “ dhe “Kontrolli i stabilitetit “, do ti trajtojë si të rregullta. Kufiri i lejuar i tërheçjs së çelikut “σv”, do të jetë e caktuar me zgjedhjn e llojit të çelikut nga lista e mbyllur e cila ndodhet në pjesën e djathtë të kornizës për dialog. Në kornizat për editim “γ M0 =”, “γ M1 =” i “γ M2 =”, keni mundësi të definoni koeficentët parcial të sigurisë dhe vlerën e koeficentit “Ψ vec=”. Vërejtje: Për dimensionim sipas JUS-it, nga parametrat global jepët vetëm e dhëna për tolerancën dhe kualitetin e çelikut “σv”.

9.2 Ngarkesa meritore Me aktivizimin e këtij urdhëri, hapet dialog boxi për zgjedhje , cilat nga të gjitha kombinimet e mëparshme të krijuara ,do te jenë të trajtuara gjatë dimensionimit të prerjeve të çelikut.

544


Pamja e dialog boxit për zgjedhje të ngarkesave meritore

Në listën e treguar në dialog box gjinden po aq rende sa edhe kombinime që definohen përmes të urdhërit “Rastet e ngarkesave”. Në kolonën “N°”, shkruhet numri rendor i kombinimit të dhënë, në kolonën “Emri “ shkruhet emri, ndërsa kolona e fundit është e paraparë për zgjedhje, se a do të shqyrtohet kombinimi i dhënë gjatë dimensionimit apo jo. Prania e simbolit “√” në këtë kolonë tregon se merret në konsideratë kombinimi i dhënë, ndërsa fusha e zbrazët tregon se kombinimi i dhënë nuk do të merret në konsideratë. Vërejtje : Për dimensionim sipas JUS-it, në vend të kolonës së fundit check box , është e vendosur kolona “K.S” e cila është e paraparë për dhënjen e koeficentit gjegjës të sigurimit, për secilin kombinim të paraqitur. Se, cilin koeficient të sigurimit do të jepni, gjithësesi që do të mvaret nga karakteri i rasteve themelore të ngarkesave të cilat kanë hyrë në kombinimin e dhënë. Meqë në këtë dialog box merren të gjitha kombinimet përmes urdhërit “Rastet e ngarkesave”, për këtë mundë të ju ndodhë rasti që nuk dëshironi të bëni dimensionim për gjitha kombinimet e definuara më pare. Në ate rastë në këte dialog box e mjaftueshme është që për koeficient të sigurisë (e dhëna në kolonën “K.S”), të jepni vlerën “0”për gjitha kombinimet të cilat nuk dëshironi ti merrni në konsideratë gjatë dimensionimit.

9.3 Kontrolla e sforcimeve Me zgjedhjen e këtij urdhëri programi do të ekzekutoi kontrollin e sforcimit, dhe së shpejti të gjitha shufrat në model do të jenë të ngjyrosura ose me ngjyrë të gjelbërt ose me ngjyrë të kuqe. Me ngjyrë të gjelbërt do të ngjyrosen shufrat të cilat plotësojnë , kurse me të kuqe të gjitha shufrat të cilat nuk plotësojnë kontrollin e sforcimit. Llogaria kryhet për sforcimet normale, tau nderjet normale dhe sforcimet krahasuese dhe ate sipas shprehjeve të ardhshme: σstv = N/Ax + My/Wy + Mz/Wz τstv = Ty(z) /Ay(z) σu = (σ,stv2 + 3τ,stv2)1/2

Edhe për sforcime normale edhe për tau nderje, programi do të llogarisë koeficentin gjegjës të shfrytzimit të prerjes, gjegjësisht raportin e sforcimit të lejuar dhe atij real, dhe në mesin e secilës shufër do të shenojë vlerën maximale të llogaritur të koeficentit të shfrytëzimit të prerjes. Në vazhdim të kësaj vlere në kllapa do të jetë i shkruar edhe numri rendor i kombinimit nga i cili ka rrjedhë koeficenti maximal i shfrytëzimit. Edhe pse vetvetiu është mëse e kjartë, do të theksojmë që vlera ideale e këtij koeficeni, në lidhje me shfrytëzimin e sforcimit është “1.00 “ , ndërsa të gjitha shufrat të cilat nuk plotësojnë të kenë vlerën “> 1.00 “ kurse ato të cilat plotësojnë do të kenë vlerën “<1.00 “ .Do të citojmë se shufrat të cilat kanë koeficientin e shfrytëzimit “>1.00”, do të jenë të ngjyrosura në të gjelbërt , në qoftë se tejkalimi i sforcimit përputhet me tolerancat e dhëna me ndihmën e komandës “ Rregulloret”.

545


Paraqitja e koeficientit të shfrytëzimit në lidhje me sforcimet e lejuara

Pas aktivizimit të urdhërit “Kontrolla e sforcimeve”, kursori merr formën e select box-it, ndërsa në vijën komanduese paraqitet mesazhi me të cilin nga shfrytëzuesi pritet të selektohet trari për të cilin dëshirohet të merret paraqitja detale e ekzekutimit të kontrollit të sforcimit. <0 sel.> Kontrolla e sforcimit – Selektimi (<fUnd>): Pas selektimit të trarit të dëshiruar, programi do të hapë kornizën për dialog me paraqitjen detale të ekzekutimit të kontrollit të sforcimit.

Pamja e kornizës për dialog për paraqitjen e ekzekutimit të kontrollit të sforcimit

Në list boxin e paraqitur, gjnden po aq rende sa kombime janë definuar përmes të urdhërit “Rastet e ngarkesave”. Në kolonën “N°”, shenohet numri rendor i kombinimit të dhënë, kurse në kolonat tjera vlerat e llogaritura të sforcimeve për kombinim të dhënë. Programi me ngjyrë të posaqme i ngjyros vlerat ekstreme të sforcimeve, gjegjësisht sforcimi i cili i përgjigjet shfrytëzimit maximal të prerjes, sepse ndonjëherë edhe sforcimi më i vogël mund të jetë i merituar nëse sforcimi i lejuar përgjigjës zvoglohet . Me aktivizimin e fushës komanduese “OK” , mbyllet ky dialog box kurse programi nga vija komanduese do të kërkoi selektimin e traut tjetër , për derisa me klikun e djatht të miut nuk klikoni urdhërin fund.

9.4 Të dhënat hyrëse Këtë urdhër duhet përdorur për definim të dhënave hyrëse të cilat programi i shfrytëzon për kontrollin e stabilitetit . Me zgjedhjen e tij, programi hynë në procedurën e selektimit kurse në vijën komanduese do të çfaqet udhëzimi : <0sel.> Të dhënat hyrëse për traje-Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/deSelektimi/<fUnd>):

546


Vet procedura e selektimit është kryesisht e njejtë sikurse në urdhërat tjerë në program, edhe programi do të jetë në procedurën e selektimit për derisa nuk klikoni në tastin e djathtë të miut, pas të cilit do të hapet dialog boxi për definim të të dhënave hyrëse.

Pamja e dialog boxit pas definimit të dhënave hyrëse.

Se cilat të dhëna është e mundur të jepën në dialog box kryesisht mvaren nga lloji i prerjeve (se a është njëpjesëshe apo shumëpjesëshe dhe nëse është njëpjesëshe a është e salduar apo jo), dhe prej tyre a është e selektuar vetëm një shufër apo më shumë sish. Së pari do të sqarojmë domethënjen e secilës të dhënë hyrese. Koeficentët e gjatësisë së përkuljes (ipen për të gjitha format e prerjeve tërthore të shufrës) Për shufrën e selektuar në kornizat për editim ”βz” dhe “βy” ipen koeficentët e gjatësisë së përkuljes për rreth aksit lokal “Z” gjegjësisht për rreth aksit lokal “Y” të shufrës ( nëse punohet për “L” profilet atëherë ipen koeficentët e gjatësisë së përkuljes për rreth aksit kryesor “ξ” , gjegjësisht “η” aksit tërthorë). Në program për gjitha vlerat përvetësohet vlera “1”, kurse te shfytëzuesi mbetët që vet ta korigjoi vlerën. Lakoret e përkuljës (ipen për të gjitha format e prerjeve tërthore të shufrës). Mvarësisht nga forma e prejës tërthore e shufrës programi saktë përvetëson lakorën përkatëse të përkuljes sipas standardit si për “ z-z” ashtu edhe për “y-y” aksin , por se edhe Juve ju ipet mundësi që prej listës së mbyllur, e cila hapet me klikim të miut në treguesin në anën e djathtë të kornizës për editim, të zgjedhni edhe ndonjë lakore tjetër të përkuljes. Distanca e pikave të përafërta anësore (ipet për gjitha format e prerjes tërthore të shufrës) Kjo e dhënë është e domosdoshme për llogarinë e përkuljes anësore, dhe programi sipas “default”-tit për vlerën e vet vendosë gjatësinë reale të shufres. Citojmë se llogaria e përkuljes anësore mund të ndërpritet nëse për këtë madhësi ipet vlera “0”. Distanca e llamarinave të rrethimit (ipet vetëm për prerje të salduara njëpjesëshe ) Kjo e dhënë është e domosdoshme për llogaritje dhe aktivizohet për shënim vetëm nëse është e selektuar shufra me prerje tërthore të salduar. Për llojet tjera të prerjeve tërthore, në llogari për distancën e llamarinave të rrethimit gjithmon përvetësohet gjatsia e shufrës. Koeficenti i gjatësisë së përkuljes anësore (ipet për të gjitha format e prerjes tërthore të shufrës) Kjo madhësi është e domosdoshme për llogaritjen e përkuljes anësore torzive, dhe vlenë për rrotullimin e fundit të prerjes në rrafsh. Koeficenti i gjatësisë së rrotullimit së torzionit (ipet për të gjitha format e prerjes tërthore të shufrës) Kjo e dhënë është e domosdoshme për llogarin e përkuljes anësore së torzionit dhe mvaret nga lakimi i prerjes së fundme. Koeficenti neto i siprfaqës prerëse ( ipet për të gjitha llojet e prerjes tërthore të shufrës) Ky koeficient e redukon sipërfaqen prerëse bruto gjatë llogarisë.

547


Pozita e ngarkesës ( ipet për të gjitha format e prerjes tërthore të shufres) Me vendosjen në gjendje të kyqur, njerin prej tre ndrëprersve të ofruar, definohet pozita e ngarkesës. Edhe kjo e dhënë përdoret gjatë llogarisë së përkuljes anësore. Lloji i shufrave (ipet vetëm për prerje shumëpjesëshe) Kjo grupë e të dhënave hyrëse do të jetë e aktivizuar vetëm nëse selektohet shufra e prerjës tërthore shumëpjesëshe. Duke e vendosur në gjenjen e kyqur njërin nga dy ndërprerësit e ofruar, definohet se a është duke u punuar me ram shtylla apo me kapriata shtylla. Shufra Ram

Distanca në mes të pllakave lidhëse Programi sipas “default” –it për këtë vlerë përvetëson një të tretën e gjatësisë së shufrës, për çka Juve u mbetët që në edit boxin “Distanca” të jepni vlerën e vërtet të lamarinave lidhëse. Gjërsia Në edit boxin “Gjerësia “, ipet dimensioni i pllakave lidhëse në drejtim të shtyllës së ofruar. Trashësia Në edit boxin “Trashësia”, jepët trashësia e pllakës lidhëse.

Shufra kapriatë

Distanca e shufrave të mbushjes Programi sipas “default”-it për këtë vlerë përvetëson një të tretën e gjatësisë së shufrës, për çka Juve ju mbetet që në edit boxin “Distanca” të jepni distancën reale ndërmjet nyjeve të kapriatës. Sipërfaqja e llogaritur Në mvarëshmri nga sistemi i mbushjes, dhe sipas standardit të vlefshëm, duhet që në edit boxin “Sipërfaqja” të ipet prerja e llogaritur të diagonales “Ar”. Rrezja e inercionit Në edit boxin “ Rrezja e inercionit “, duhet të ipet rrezja e inercionit për aksin më të dobët të shufrës së mbushjes.

Në fillim të kësaj pjese të udhëzimit kemi thenë që grupa e të dhënave aktive për plotësim, mvaret si nga lloji i prerjes tërthore të shufrës së selektuar ushtu edhe nga ajo se është selektuar një shufër apo shumë shufra. Nëse është e selektuar vetëm një shufër atëherë në kornizën për dialog do të aktivizohen vetëm të dhënat të cilat janë të parapara për formën e dhënë të prerjës tërthore, pra pas dhënjës së të dhënave hyrëse të dëshiruara, e mjaftueshme është vetëm të klikohet në fushën komanduese “OK”. Megjithate me që në model mundë të ketë shumë shufra, atëherë sigurisht që më praktike është të selektohen më shumë shufra, të cilat kanë bile një pjesë të të dhënave hyrse të njejtë, me çrast proçesi i dhënjës së të dhënave hyrëse dukshëm do të shpejtohet. Në këte rast, aktive do të jenë madhësitë të cilat janë të përbashkëta për shufrat e selektuara. Me që dimensionimi kryhet për shumë kombinime të veprimeve të njëkohëshme të rasteve themelore të ngarkesave, dhe atë në fazën e definimit të të dhënave hyrëse, ndonjë e dhënë e veqantë mund të jetë e tepërt, duke e pasë parasysh se fusha e sforcimit në këte moment nuk dihet, ndërsa lehtë është e mundur që e njejta shufër në një kombinim për shembull të jetë e shtypur kurse në tjetrin të jetë e tërhequr. Ekziston edhe shembulli ekstrem që programi për vlerën hyrëse gjithënjë të kërkoji gjatësin e përkuljes së shtyllës kurse shtylla e dhënë të themi se në asnjë kombinim të mos jetë aspak e shtypur. Në këto raste të dhënat hyrëse të teprta nuk do të ndikojnë në dimensionim, prandaj është tërësishtë e njejtë se cilën vlerë do ti ofroni. Vërejtje : Për dimensionim sipas JUS-it, koeficenti i përkuljes anësore dhe gjatësisë së rrotullimit të torzionit nuk ipet, por për këtë është e duhur të ipet e dhëna për distancën e mbështetësave. Kjo e dhënë është e domosdoshme për llogarinë e përkuljës anësore, dhe programi sipas “default”-it për atë vlerë vendosë gjatësinë e vërtet të shufrës. Përveq kësaj në kuadër të të dhënave hyrëse për llogari sipas JUS-it, nuk është e nevojshme të ipet e dhëna mbi koeficentin e neto sipërfaqes tërthore. Të gjitha të dhënat tjera e kanë tërësisht rëndësinë e njejtë sikur se tek EUROCOD-i.

548


9.5 Kontrolli i stabilitetit Kur keni bërë definimin e të gjitha të dhënave hyrëse, me zgjedhjen e urdhërit “Kontrolli i stabilitetit“ hyhet së pari procedurën standarde të selektimit. <0 sel.>Kontr.i stabilitet.-Selektimi(Krejt/Dritarja/Poligoni/pResek/eXtras/deSelektimi/<fUnd>): Me një fjalë tani pritet që të selektoni të gjitha shufrat për të cilat dëshironi të bëni dimensionimin. Pas përfundimit të procedurës së selektimit, programi së pari do të verifikoi se a janë selektuar shtyllat e dimensionuara më parë dhe në këte rast ipet vërejtja gjegjëse.

Në këtë rastë keni mundësi për tu tërhequr, ose edhe me zgjedhjen e fushës komanduese “OK” ta vazhdoni urdhërin për dimensionim të të gjitha shufrave të selektuara më parë. Pas mbarimit të dimensionimit programi do të jetë i gatshëm për përpunim të rezultateve të llogaritura, për të cilat do të flitet në kreun e ardhshëm.

9.6 Paraqitja e rezultateve Me zgjedhjen e këtij urdhëri, programi do ti ngjyrosë me të gjelbërt, gjegjësisht me të kuqe të gjitha shufrat, për të cilat është ekzekutuar kontrolli i stabilitetit. Në pjesën e sipërme të shufrës shkruhet koeficienti i shfrytëzimit të prerjes, rëndësia e të cilit është tërësisht e njejtë sikur në urdhërin “Kontrolli i sforcimit”. Me një fjalë vlera ideale është “1.00”, shufrat të cilat nuk plotësojnë kan vlerën“>1.00”, kurse ato të cilat plotësojnë vlerën “<1.00”. Pas aktivizimit të urdhërit “Paraqitja e rezultateve“, në linjën komanduese paraqitet mesazhi: <0 sel.> Paraqitja e rezultateve - Selektimi (<Fund>): Tani nga shfrytëzuesi pritet që të selektoi shufrën e dëshiruar pas së cilës do të hapet edt boxi me këte pamje.

Pamja e edit boxit për paraqitjen detale të rezultateve të dimensionimit

549


Në pjesën e poshtëme të edit boxit ndodhen të gjitha të dhënat për shufrën e selektuar, kurse në pjesën e poshtëme të djathtë të dialogut si vlera të orientuara paraqiten koeficentët e shfrytzimit të prerjes (γ) për secilin kombinim të veqantë. Në pjesën e epërme të edit boxit ndodhet pamja e detajuar e ekzekutimit të procedurës për dimensionim. Ndërrimi vetiak i përmbajtjes poseduese të kësaj dritare mund të bëhet përmes të shiritit lëvizës nga ana e djathtë e dritares, por mund të përdoren edhe tasterët “PgUp”, “PgDn”, si dhe treguesit e kursorit “↑”, “↓” por me kusht që fokusimi të jetë mbrenda dritares. Nëse këta tasterë nuk ju reagojnë atëherë e mjaftuar është që të klikohet në cilin do vend në dritaren e paraparë për paraqitjen e rezultateve të dimensionimit, çka do të shkaktojë ndërrimin e fokusit, me ate rast edhe tasterët dhe shiriti për lëvizje do të aktivizohën. Në rastë se dëshironi ti ndërroni të dhënat hyrëse për shufren e dhënë, nuk ka arsye të dilni nga ky urdhër dhë të aktivizoni edhe njëherë urdhërin “Të dhënat hyrse”, por është e mjaftuar që në këte dialog boxtë kryni të gjitha ndryshimet e nevojshme dhe pastaj të aktivizoni fushën komanduse “Llogaria”. Pas këtij veprimi, programi për shufren e selektuar do ta realizojë edhe njëherë llogarin duke marrur për bazë gjitha ndryshimet në të dhënat hyrëse. Nga kjo pasonë përfundimi që shfrytëzimi i urdhërit “Të dhënat hyrse” nuk është i domosdoshëm nëse dëshironi të dimensiononi shufrat një nga një. Në këte rast eshtë e mjaftuar që pa aktivizim të mëparshëm të urdhërit “Të dhënat hyrëse “ të aktivizohet urdhëri “Kontrolli i stabilitetit” dhe duke mos u bazuar në dimensionim e realizuar në hapin e parë, selektimi i shufrave një nga një, në këtë edit box do të jepen të dhëna të nevojshme hyrëse dhe të realizojë edhe njëherë dimensionimin. Nëse shufra nuk është e kënaqshme, ashtu që me ndërrimin e asnjërës nga të dhënat hyrëse të cilat mvarën nga zgjidhja e problemit konstuktiv nuk mund të kalojë të gjitha kontrollat e duhura, atëherë zgjidhja është gjithësesi në ndryshimin e prerjes tërthore të shufrës. Meqë ndërrimi i prerjes tërthore të shufrave do të shkaktojë tejshpërndarje të ndikimeve statike në gjithë modelin , në këso rastesh patjetër duhet që të këtheheni në modul për futjen e të dhënave, të ndërroni prerjen tërthore të shufrës, të realizoni edhe një herë llogarinë e ndikimeve statike, dhe gjithësesi edhe një herë të dimensiononi gjitha shufrat në model. Megjithate, nëse vlersimi i Juaj është se ndryshimi i perjes tërthore nuk do të bjerë deri tek tejshpërndarja e konsideruar e ndikimeve statike në tërë modulin, për këtë programi ofron mundësinë që të ndërroni prerjen tërthore edhe pa llogaritur prapë konstrukcionin. Për këtë përdorim është paraparë fusha komanduese “ Prerja e re”. Me aktivizimin e saj hapet edit boxi i cili është identik me edit boxin për definimin e prerjes tërthore të trarit në modul për futjen e të dhënave. Këtu mund ta ndërroni prerjen tërthore, dhe më pas përmes të fushës komanduese “Llogaria” të kërkoni dimensionim të ri të shufrës së selektuar, për ndikimet statike të vjetra, por me karakteristikat të reja të prerjes tërthore. Do të citojmë se kështu ndërrimi i prerjes tërthore do të jetë i trajtuar vetëm në modulin për dimensionim të prerjeve të çelikut, përderisa në të gjithë urdhërat tjerë, programi ndeshet vetëm me prerjen origjinale, e cila është e dhënë në modulin për futjen e të dhënave, dhe për të cilën janë llogaritur ndikimet statike. Në rastë se dëshironi të terhiqeni nga ndryshimet e prerjes tërthore, e mjaftuar është të aktivizoni fushën komanduese “Prerjet origjinale” . Me zgjedhjen e këtij, prerja tërthore e mëparshme e ndërruar do të jetë e zëvendësuar me origjinalen. Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, të gjitha ndryshimet eventuale në të dhënat hyrëse, si dhe rezultatet e ridimensionimit të realizuar, për shufrën e selektuar do të jenë gjatë të ruajtura, deri sa fusha komanduese “Cancel”është paraparë për tu tërhequr nga gjitha ndrrimet e bëra. Vërejtje: Meqë në kuadër të kontrollit të stabilitetit sipas JUS-it, përveç kontrollit të sforcimit realizohet edhe llogaria e përkuljes anësore dhe verifikimi i sforcimeve të tau nderjeve, dhe mund të ndodhë rasti që shufra në vizatim të jetë e ngjyrosur me të kuqe edhe pse koeficenti i shfrytëzimit të prerjes është“<1.00”. Në rastë se ndonjë nga këto veprime nuk është i kënaqur, programi për pjesen e poshtme të shufres në kllapa do të shkruaj shenjen e parë të veprimit i cili nuk është i kënaqur.: (B!) – llogaria e përkuljes ansore (I! ) – llogaria e nderjeve (T!) - llogaria e sforcimeve të tau nderjeve

9.7 Raporti Me që ky urdhër është i paraparë për krijim të raporteve tekstuale në letër, dhe zgjedhja e tij ka kuptim vetëm pas realizimit të veprimit të kontrollit të stabilitetit. Me zgjedhjen e urdhërit në vijën komanduese çfaqet mesazhi i njohur me të cilin nga shfrytëzuesi pritet të selektoi një apo më shumë shufra.

550


<0 sel.> Raporti - Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRrerja/eXtras/deSelektimi/<fUnd>): Me një fjalë tani keni mundësi të selektoni gjitha shufrat për të cilat dëshironi të krijoni raport tekstual. Pasi të keni zgjedhur gjitha shufrat, klikimi në tastin e djathtë të miut do të tregojë fundin e procederës së selektimit dhe në ekran do të paraqitet dialog boxme raportin tekstual për gjitha shufrat e zgjedhura më parë.

Hapja e kornizës për dialog për paraqitjen tekstuale të rezultateve për dimensionim

Në fillim të raportit për secilin tra ipen të dhënat hyrëse, e më pas edhe rezultatet e dimensionimmit të realizuar.

Ikonat për shtypje direkte dhe eksport të blloqeve në dokumentacion projektues

Përveq shtypjes direkte, programi është i paraparë dhe për exportin e raportit në dokumentacion projektues. Gjitha shufrat e zgjedhura në një seancë do ti takojnë një rapoti tekstual, ashtuqë mbetet tek Ju, se si përcaktoheni që shufrat e zgjedhura ti gruponi.

551


Paraqitja e raportit tekstual me rezultatet e dimensionimit të

çelikut në përputhje me dokumentacion projektues Meqenëse raportet tekstuale mund të jenë afërsisht voluminoze, për këte arsye krijohen shumë kolona, gjatë së cilës numri i kolonave kryesisht mvaret nga fonti i zgjedhur dhe madhësia e tij.

552


Shtesa 1

A1.1 Intrfejzi grafik A1.1.1 Zoom-i dinamik në sferën e miut Në proceduren “Zoom” është dhënë edhe një opcion, i cili për shkak të efikasitetit të vetë sigurishtë që do të jetë më i shpeshtë gjatë zvogëlimit apo rritjes së vizatimeve. Me një fjalë zvogëlimi dhe rritja dinamike e vizatimeve është i mundur me lëvizjen e sferës së miut .Lëvizja te lartë e sferës shkakton rritjen kurse lëvizja te poshtë zvoglimin e vizatimit në mvarshmëri nga pika qendrore e cila është e përcaktuar me pozitën momentale të miut. A1.1.2 Paraqitja e dimensioneve të traut në ekran Në kuadër të urdhërit “Dukshmëria”, në pjesën në të cilën rregullohet mënyra e dukshmëris së trajeve është i dhënë edhe një ndërprerës “ Përshkrimi” .

Ndërpresi i ri i shtuar “Përshkrimi”

Me vendosjen e këtij ndërpresi në gjendje të kyqur, në mes të secilës shufër në vend të numrit rendor të setit të të dhënave numerike do të jetë e shkruar informata e cila tregon formën e prerjës tërthore të trarit të dhënë.

553


Chek box “Përshkrimi” është i vendosur në gjendje të kyqur

Për prerje të çelikëta përshkruhet shenja e profileve të zgjedhura, gjërsa për drejtëkëndore, T, I, rrethore dhe prerjet në formë gypi përshkruhen dimensionet e tyre. Për forma tjera të prerjeve tërthore për shkak të madhësisë të dhënave të tyre nuk është i paraparë përshkrimi i dimensioneve.

A1.2 Futja e të dhënave A1.2.1 Offset

Në modulin për futjen e të dhënave, në kuadër të gjithë urdhërave në të cilat gjeometria e entitetit përcaktohet me vizatimin e polivijës, në vijën komanduese është shtuar edhe opcioni “Offset”. Me zgjedhjen e këtij nën-opcioni vija komanduese do të merr pamje të ardhshme. <0 sel.> Ofset – Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRerja/eXtras/deSelektimi/<fUnd>): Në të vërtetë, tani pritet që ti selektoni entitetetet gjeometria e të cilëve do të jetë e ofset-uar. Klikimi i djatht i miut do të tregoj përfundimin e procedurës së selektimit, pas së cilës programi do të kërkojë që të jepni largësinë për sa ofseti do të ekzekutohet. Largësia: Largësia mund të jepët çoftë nga tastera çoft me zgjedhjen e dy pikave nga vizatimi. Në fund programi do të kërkojë zgjedhjen e pikës e cila do të përcaktojë anën në të cilën është e nevojshme të kryhet ofset –i. Pika: Me zgjedhjen e anës për ofset ky urdhër do të jetë i kryer kurse gjeometria e entitetit e cila vendoset do të jetë e përcaktuar me gjeometrin e ofset-tuar të entiteteve të selektuara më parë.

554


Me selektimin e koturave të pllakës së vizatuar më parë, mbështetsat linearë

janë të vendosur me ofset në mbrendi (eshtë e dhënë largësia 20 cm) A1.2.2 Eksporti i etazheve në modelin e rrafshët Në modelin për futjen e të dhënave në kuadër të menysë ”Nivelet” është shtuar urdhëri “Export”

Urdhëri i shtuar “Export” në kuadër të menysë “Nivelet”

Ky urdhër ka përdorim kur dëshironi që pjesët e veqanta të konstrukcioneve hapësinore në detaje ti analizoni në fajlin e posaqëm si model i rrafshët. Me zgjedhjen e tij hapet dialog boxi plotësisht i njejtë sikurse edhe te komanda “Ruaje si”.

I vetmi ndryshim është në ate se këtu me emrin e dhënë nuk ruhet përmbajtja e tërë modelit por vetëm përmbajtja e nivelit momental aktiv. Në vendet e prerjeve të nivelit momental të aktiv me mure dhe me shtylla, në fajllin e ri të

555


krijuar do të vendosen mbështetset linear ose mbështetësat koncentrik. Përveq kësaj programi do ti ruaj të gjitha të dhënat për ngarkesat të cilat i takojnë nivelit aktiv momental. A1.2.3 Rrotullimi i prerjeve tërthore shumëpjesëshe të trajeve Në kuadër të urdhërit “Rrafshimi”, i cili mund të aktivizohet në proceduren e definimit të formës së prerjes tërthore të trarit dhe mbështetësave koncentrik (shtyllave), është dhënë edhe edit boxi për rrotullimin e tërë prerjes.

Edit korniza për rrotullimin e prerjes tërthore

Ky opcion ka përdorim të veqantë kur është e duhur që e tërë prerja shumëpjesëshe të rrotullohet për një kënd të dëshiruar. Në këto raste gjithësesi është e duhur që më parë të vehet në gjendje të kyqur check boxi “Tërë prerja”

Me dhënjen e këndit për rrotullim prej 90°, e tërë prerja ka ardhë në pozitën e dëshiruar

A1.2.4 Gjenerimi automatik i kushteve kufitare për pllakat ortotrope Në modulin për futjen e të dhënave, në kuadër të urdhërit “Kushtet kufitare”, në vijën komanduese ëshë i dhënë nënopcioni “Pllakat ortotrope”. Me zgjedhen e tij vija komanduese do të merr pamjen e ardhëshme. <0sel.>Pllakat ortotrope - Selektimi (Krejt/Dritare/Poligon/pRrerje/eXtras/deSelektimi/<fUnd>): Me një flalë, tani pritet që të selektoni të gjitha pllakat ortotrope për të cilat dëshironi që programi automatikisht të vendos kushtet kufitare të duhura. Klikimi në tastin e djathtë të miut tregon fundin e procedurës së selektimit pas të cilës programi në të gjitha pllakat e selektuara më parë do të vendosë kushtet kufitare të duhura, dhe të këthejë në pamjen fillestare linjat komanduese në kuadër të këtij urdhëri.

556


Vendosja automatike e kushteve kufitare në të gjitha pllakat ortotrope

Me që drejtimi i dhënë i ortotropisë përcakton drejtimin e mbajtjes së pllakës së dhënë, për këte kushtet kufitare vendosen sipas rregullit të ardhshëm. Anët e pllakës të cilat drejtimi i dhënë i ortotropisë mund ti pres i bartë gjitha ndikimet përveq momentit të lakimit, ndërsa anët paralele me drejtimin e bartjes lirohen nga bartja e gjitha ndikimeve.

Mënyra e vendosjes së kushteve kufitare për pllakat ortotrope

A1.3 Përpunimi i rezultateve A1.3.1 Paraqitja e ndikimeve në pllakat në drejtim të akseve globale të

projektuara Në modulin për përpunim të rezultateve, në kuadër të dialog boxit për zgjedhje të ndikimit në pllaka, është dhënë ndërpresi “Globalisht”

557


Ndërpresi i rinjë i dhënë “Globalisht”

Ky ndërprerës mund të aktivizohet vetëm atëherë nëse më parë është vendosur ndërpresi në gjendje të kyqur “Gjithë modeli”. Atëherë vendosja e tijë në gjendje të kyqur do të shkaktojë ndryshim të përmbajtjes së pjesës qëndrore dialog boxit.

Pamja e dialog boxit për zgjedhje të ndikimit të cilat janë të

projektuara në drejtim të njërit nga akset globale Ky urdhër përdoret tek pllakat të cilat qëndrojnë të shtangura në hapsirë dhe në këtë mënyrë ndikimet projektohen në drejtim të akseve globale, por në atë mënyrë që i takojnë vetë pjerrtësisë së pllakës së rrafshët. Në këtë mënyrë praktikisht ndërron sistemi lokal koordinativ i pllakave të shtangura. Mx,s – Momenti vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e

rrafshët Nx,s – forca normale vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e

rrafshët Nx,s – forca transferzale vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me

pllakën e rrafshët Mx,n – momenti vektori i të cilit përputhet me normalen nëdrejtim të X aksit global të projektuar në pjerrtësi me

pllakën e rrafshët Nx,n – Forca normale vektori i të cilit përputhet me normalen në drejtim të X aksit global të projektuar në pjerrtësi

me pllakën e rrafshët Tx,n – forca transferzale vektori i të cilit përputhet me normalen në drejtim të X aksit global të projektuar në

pjerrtësi me pllakën e rrafshët My,s – Momenti vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e

rrafshët Ny,s – forcanormale vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e

rrafshët Ny,s – forca transferzale vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me

pllakën e rrafshët

558


My,n – momenti vektori i të cilit përputhet me normalen në drejtim të X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Ny,n – Forca normale vektori i të cilit përputhet me normalen në drejtim të X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Ty,n – forca transferzale vektori i të cilit përputhet me normalen në drejtim të X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Mz,s – Momenti vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Nz,s – forca normale vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Nz,s – forca transferzale vektori i të cilit përputhet me drejtimin e X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Mz,n – momenti vektori i të cilit përputhet me normalen në drejtim të X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Nz,n – Forca normale vektori i të cilit përputhet me normalen në drejtim të X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Tz,n – forca transferzale vektori i të cilit përputhet me normalen në drejtim të X aksit global të projektuar në pjerrtësi me pllakën e rrafshët

Të zbatuarit e paraqitjës së tillë të rezutateve e tregojmë në shembullin e kulmit me katër ramje. Do ta analizojmë diagramin e momentit Mx, duke pasur parasyesh se orjentimi lokal i sistemit koordinativ në pjesët e thyeshme të kulmit nuk është i njejtë.

Diagrami i momentit Mx (global – OFF)

Diagrami i momentit Mx,s (global – ON )

559


A1.3.2 Kontrolla e seteve Në modulin për përpunim të rezultateve të llogaritura, në kuadër të urdhërit “Kontrolla e seteve” është e vendosur legjenda e të dhënave hyrëse. Me një fjalë me zgjedhjen e këtij urëdhri, në këndin e sipërm të djathtë të ekranit automatikisht vendoset legjenda për ngjyrat e përdorura në vizatim.

Legjenda e vendosur kjartë tregon cilës ngjyrë i përgjigjet

numri rendor i setit të të dhënave numerike hyrëse Përveq kësaj, në vijën komanduese është i dhënë opcioni “Raporti” përmes të cilit mund të gjenerohen automatikisht blloqet grafike dhe të eksportohen në dokumentacion projektues. Me zgjedhjen e këtij opcioni do të hapet dialog boxi me këtë pamje.

Pamja e dialog boxit për exportim të blloqeve grafike

Me vendosjen e ndërprerësve të ofruar në gjendje të kyqur, bëhet zgjedhja për cilët elemente konstruktive dëshirohet eksporti i blloqeve. Me aktivizimin e fushës komanduese “OK” , programi për secilin tip të elementit konstruktiv të zgjedhur do të krijojë aq blloqe grafike sa ka të dhëna numerike të seteve të ndryeshme. Kjo do të thotë, secili bllok do të ketë qartë të nënvizuar pozitën e vetëm një seti të të dhënave numerike.

560


Gjenerimi automatik i blloqeve grafike me pozitën e shënuar të

gjitha seteve të dhënave numerike të pllakave. Gjithësesi që gjatë eksportit të blloqeve grafike për karakteristika të tyre (madhësia, orientimi, etj) përvetësohën “default” vlera të vendosura (shif kapitullin “7.14.4”) A1.3.3 Përvetësimi radial i armaturës në pllaka Në kuadër të urdhërit “Përvetësimi i armatures “(Dimensionimi=>Betoni =>Pllakat) në vijën komanduese është dhënë edhe një opcion “Radiale”, me zgjedhjen e tij do të hyjmë në armirim radial. <-> Pika e parë e zonës së armirimit –zona e poshtme – Radiale (Kotura/Drejtkën./Harku/Ofset/<fUnd>/Set/Paraqitja /pAralele): Zgjedhja e nënopcionit “Paralel” do të dërgojë në këthimin e formës themelore të vijes komanduese për përvetësim të armaturës, gjegjësisht në procedurën e përvetësimit të armaturës së rëndomtë (jo radiale). Veprimi i përvetësimit të armatures radiale veçohet ashtu që së pari definohet fusha ku vendoset ajo, sipërfaqja e armatureës edhe në drejtim qëndror edhe në drejtimin radial. Kur është definuar kotura e dëshiruar e fushës së armirimit, programi nga vija komanduese do të kërkojë që të jepni pikën qendrore nga e cila niset armirimi radial. Pika qëndrore: Pas zgjedhjes së pikës qëndrore problemi do të jetë plotësisht i përcaktuar, gjegjësisht programi do të jetë në gjendje të llogarisë nevojat maximale të armatureës në drejtim tangencial dhe radial në mbrendi të fushës së dhënë.

Pamja e kornizës për dialog për përvetësim të armaturës radiale

Kjo dialog box është shumë i ngjajshëm me dialogun për përvetësim të armaturës së rëndomtë, përveq se duhet ditur se setet e përvetësuara të armaturës radiale plotësisht janë të pa varura nga setet e përvetsuara të armaturës së rëndomtë.

561


Armatura e nevojshme tangenciale ekzekutohet me sipërfaqen e duhur në njësi të gjërësisë në drejtim radial, gjersa armatura radiale nuk mund të shprehet në këtë mënyrë ngaqë sipërfaqja e saj në njësi të gjërësisë në drejtim tangencial variron me largësinë nga qendra e rrrethit. Për këtë arsye armatura e duhur radiale shprehet me nevojen e përgjithshme të sipërfaqes në tërë rrethin.

Në kreun e dialog boxit shënohen të dhënat mbi sipërfaqen e duhur

tangenciale (nev.A1) dhe radiale (nev.A2) të armaturës Armatura e duhur tangenciale përvetsohet me zgjedhjen e rrezes së shufrës “(kolona “φ1”) dhe dhënjen e largësisë në mes tyre (kolona “e1”). Armatura radiale përvetësohet me zgjedhjen e diametrit të shufrës (kolona “φ2”) dhe numrin të shufrave në rrethin e plotë (kolona “n/2π”).

Në drejtim tangencial është përvetsuar armatura ∅19/20 cm kurse në drejtim radijal 40∅19

Me zgjedhjen e fushës komanduese “OK” , programi në fushën e dhënë do të vendosë armaturën e përvetësuar radiale.

562


Në përmbajtjen e kuotës për armaturë në drejtim radial, preveç numrit të copëve,

shkruhet edhe e dhëna mbi këndin qëndror të cilin e formojnë shufrat radiale. Në rast se fusha e dhënë për armirim radial nuk paraqet rrethin e plotë, atëherë në dialog box poashtu përvetësohet numri i shufrave të armaturës radiale në rrethin e plotë, por që në kuotën do të shkruhet numri i saktë i shufrave të cilat nevojiten në pjesën e rrethit i cili është i përcaktuar me fushën gjeometrike të zonës së dhënë.

Për fushën e dhënë nga gjysma e rrethit, programi në vijën e kuotimit ka

shkruar se janë përvetësuar 21∅19 edhe pse në setin e të dhënave është dhënë që në rrethin e plotë është e duhur të përvetsohet 40∅19

A1.3.4 Dimensionimi i prerjeve të çelikut me përkulje të neglizhuar Meqë me standarde nuk është përfshirë kontrolla e stabilitetit të prerjeve shumëpjesëshe të ngarkuara në përkulje, për këtë në kuadër të urdhërit “Të dhënat hyrëse” (Dimensionimi =>Çeliku) në dialog boxin është shtuar një check box “Neglezhimi i përkuljes“.

563


Check box-i permes të cilit është i mundur neglezhimi i ndikimit të lakimit në prerjet shumpjesëshe

Korniza e tillë do të jetë aktive vetëm atëherë kur të definohen të dhënat hyrëse për shufrat e prerjeve shumëpjesëshe. Në këte mënyrë shfrytëzuesi mundet me kërkesen e vetë të neglizhojë ndikimet lokale të përkuljes dhe për shufrën e dhënë të verifikojë kontrollin e stabilitetit sikur të jetë nën ndikimin e shtypjes qëndrore gjegjësisht në tërhekje qëndrore.

A1.4 Krijimi i dokumentacionit projektues A1.4.1 Gjenerimi automatik i fotografive me të dhënat hyrëse për gjeometrinë e

konstruksionit dhe pozitën e ngarkesës Në pjesën e programit në të cilën bëhet fjalë për dokumentacion projektues (urdhëri “Editori i letrës”), është mundësuar gjenerimi automatik të fotografisë me të dhënat hyrëse nga modeli gjeometrik dhe pozitës së dhënë të ngarkesës. Në dialog boxin i cili hapet me zgjedhjen e komandës “Gjenerimi”(klikimi i djathtë i miut në pikën e rrënjës “Të dhënat hyrëse=>Konstuksioni”), është shtuar pjesa e cila vepron në gjenerimin e blloqeve grafike me gjeometrinë e modelit (shiqo kapitullin “7.17.3”).

Të dhënat të cilat mbështetën në mënyrën e gjenerimit të blloqeve grafike

564


Që të vihet deri tek gjenerimi automatik i blloqeve grafike, është e duhur që ndërpresi “Blloqet grafike” të vendoset në gjendje të kyqur. Vetëm atëherë për ndryshim do të jenë të arritshëm edhe ndërprerësit permes të cilëve përcaktohen se cilët nga blloqet grafike do të krijohen. “Etazhat ”- me vendosjen e këtij ndërpresi në gjendje të kyqur, do të krijohen blloqet grafike në përbërjen e të

cilave janë të gjitha nivelet (etazhat) në model. Pra krijohen aq blloqe sa ka nivele horizontale në model.

“ Ramat”- me vendosjen e këtij ndërprerësi në gjendje të kyqur do të krijohen blloqet grafike në përbërjen e

të cilëve do të gjinden të gjithë ramat në model. Pra do të krijohen aq bloqe sa ka simbole të rameve vertikale në dritaren “Dispozita”. Përveq kësaj, programi gjithësesi krijon blloqe grafike nga lidhjet vertikale të cilat në vete përmbajnë mure, pa marrë parsysh se a është pozita e tij në dritaren “Dispozita” e përcaktuar me simbol apo jo.

“Pamjet ndihmëse”- Me vendosjen e këtij ndërpresi në gjendje të kyqur do të krijohen blloqet grafike në përbërjen e të

cilëve do të jenë të definuara të gjitha pamjet ndihmëse në model (shiqo kapitullin “2.14.3”). Gjithësesi që ky ndërprerës do të jetë i aktivizuar vetëm në rast se në modelin e dhënë janë krijuar pamjet ndihmëse.

Në kuadër të të gjitha këtyre blloqeve grafike, ngarkesa kurrë nuk do të tregohet derisa dukshmëria e gjithë elementeve tjerë në vizatim të jetë e përcaktuar me gjendjen momentale të dukshmërisë në modelin për përpunim të rezultateve të llogarisë. Për këtë arësye në këtë dialog box është e pranishme lista e mbyllur për ndryshim të gjendjes së dukshmërisë.

Lista e mbyllur për zgjedhje të dukshmërisë e cila

do të përcaktojë përbërjen e blloqeve grafike Në këtë mënyrë pra mund të përcaktoni se a do të paraqitni edhe numrin rendor të setit të të dhënave numerike me elementet e dukshme konstruktive, a do të paraqitni akset ndihmëse apo jo, a do të shifen vijat ndihmëse me kuotat, e tjera. Në rastet kur modelet janë të definuara në fazat e ndërtimit, në kreun e dialog boxit ndodhet lista e mbyllur përmes të cilës keni mundësi të definoni se a do të gjenerohen blloqet grafike për gjitha fazat e ndërtimit apo vetëm për fazën e zgjedhur të ndërtimit.

565


Lista e mbyllur për zgjedhje të fazës së ndërtimit gjeometria e të cilës do të eksportohet

Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, programi përveq të gjitha të dhënave hyrëse tjera, automatikisht do të gjeneroi edhe të gjitha blloqet grafike të zgjedhura të cilat definojnë të dhënat mbi gjeometrinë e konstruksionit.

Gjenerimi automatik i blloqeve grafike me gjeometrinë e modelit

Gjithësesi që gjatë eksportit të blloqeve grafike për karakteristika të tij (madhësia, orientimi, etj.) përvetësojmë “default” vlerat e vendosura (shiqo kapitullin “7.17.4”) Në dialog boxin i cili hapet me zgjedhjen e urdhërit “Gjenero” (klikimi i djatht i miut në pikën “Të dhënat hyrese =>Ngarkesa”), është e dhënë pjesa e cila mbështetet në gjenerimin grafik të blloqeve me pozitën e ngarkesës (shiqo kapitullinreun “7.17.3”).

566


Të dhënat e shtuara të cilat mbështeten në gjenerimin grafik të blloqeve

Që lehtë të vihet deri tek gjenerimi automatik i blloqeve grafike, është e duhur që ndërpresin “Pozita e ngarkesës” ta veni në gjendje të kyqur. Për rastet e modelit të cilat janë definuar në fazat e ndërtimit, në fund të kornizës për dialog ndodhet lista e mbyllur përmes të cilës keni mundësi të definoni se a do të gjenerohen blloqet grafike për gjitha fazat e ndërtimit ose vetëm për fazën e zgjedhur të ndërtimit. Me aktivizimin e fushës komanduese “OK”, programi automatikisht do të gjenerojë blloqet grafike të cilat definojnë pozitën e ngarkesës së dhënë në kuadër të gjithë rasteve bazë të ngarkesës.

Gjenerimri automatik i blloqeve grafike me pozitën e ngarkesës

Madhësia e simbolit të shigjetave me të cilin prezentohet veprimi i ngarkesës sipërfaqësore, vijore dhe ngarkesa koncentrike, është e përcaktuar me faktorin momental i cili është i vendosur në modul për përpunimin të rezultateve të llogaritura me tasterët funksional : “ F9 “, “ F10 “ i “ F11 “ (shif kapitullin “3.2“). Citojmë se blloqet grafike krijohen vetëm për lidhjet në të cilat shifet bile një nga entitetet e ngarkesës. Në të gjitha ngarkesat e treguara gjithnjë përshkruhet dhe intenziteti i tyre. A1.4.2 TXT blloqet në kuadër të dokumentacionit projektues Me që gjatë krijimit të dokumentacionit projektues, përveq tabelave dhe vizatimeve, shpesh është e duhur të shkruani edhe tekste të ndryeshme (tituj, komentime, analiza të ngarkesave, e tje.), për këtë arësye ne menytë të cilat hapen me klikim të djathtë të miut, mbi të gjithë emrat e kapitujve në rrënjën e dokumentacionit projektues, kemi situar edhe urdhërin “Fute bllokun”

567


Urdhëri për vendosjen e bllokut tekstual

Pas zgjedhjes së këtij urdhëri, programi në fund të kapitullit të dhënë do të shtojë bllokun e zbrazët tekstual.

Në fund të kapitullit “Të dhënat hyrëse –Ngarkesa “ është futur blloku

i zbrazët i cili gjithënjë ka të njejtin emër të programit të dhënë “Blloku i futur” Blloku tekstual i shtuar është tërësisht i barabart më blloqet grafike tekstuale, dhe me të është e mundur të kryhen gjitha manipulimet e parapara me program (ndërrimi i pozitës, fshiErja, editimi, etj).

Me klikim të djathtë të miut në bllokun e shtuar hapet menyja rënësee ashtu si tek blloqet grafike

568


Me zgjedhjen e komandës “Edit” hapet dialog boxi i kësaj forme

Pamja e dialog boxit për editim të përmbajtjes së tekstit të shtuar në bllokun tekstual

Mënyra e punës me këtë dialog box është krejtësisht e njejtë sikurse në proceduren e definimit të kreut të faqes tipike të projektit (shif kapitullin “7.17.1”). Përveq mundësisë të definimit të madhësive të dëshiruara dhe përmbajtjes së kolonave dhe rendeve, keni mundësi që edhe tekstin e dëshiruar të selektuar nga Word-i përmes të “clip-board”-it ta kopjoni në përmbajtjen e bllokut i cili editohet.

Në përmbajtjen e Word-it është e kopjuar analiza e ngarkesës

Aktivizimi i fushës komanduese “OK”, përmbajtja e bllokut të edituar do të çfaqet në përbërje të dokumentacionit projektues.

569


Përmbajtja e bllokut për editim

Madhësia e bllokut të shtuar është e definuar nga programi por se kjo më vonë ka mundësi të ndërrohet me tërheqjen e kufizuesve të cilët janë vendosur në anët e tij.

Me tërheqjen e vijës te poshtë, blloku ka marrë madhësinë e dëshiruar

A1.4.3 Dhënja e numrit të faqës së parë të dokumentit projektues Në pjesën e programit i cili merret më krijimin e dokumentacionit projektues, në kuadër të urdhërit “Formati i letrës”, në kartelen “Teksti”, është dhënë korniza për editim në të cilin mund të ndërroni numrin rendor të faqes së parë të dokumentit.

570


Edit korniza për definimin e numrit rendor të faqës së pare të dokumentit

Ndërrimi i numrit të faqës së pare do të ketë ndikim vetëm në shkruarjen e numrit rendor në fletat e dokumentit.

Është dhënë se numri i faqës fillon nga numri 11

A1.4.4 Madhësia e shkronjave në tabela Meqë gjërësia e tabelave të cilat në program krijojnë gjërësin e caktuar maximale të faqes së dokumentit dhe atë në kuadër të urdhërit “Formati i letres” , dhe kartela “Teksti”, gjithësesi nuk mundësojnë tu jepet madhësia e dëshiruar e fontit për tekste të cilat shkruhen në tabela.

571


Edit korniza në të cilën definohet madhësia e fontit në tabelë

Duke pasur parasysh se madhësia maximale e shkronjave në tabela ishte e vogël, tani kemi mundësuar edhe dhënjen e madhësisë më të madhe të fontit. Tani maximumi real, për formatin e letres A4 i cili është i orientuar tërthorazi është rritur në 3 mm. Në rastet kur madhësisë së fontit nuk mund ti krijohet definimi programor i pamjes së tabelës, programi do të krijojë tabelën e re (të rritur ) ashtuqë disa të dhëna të shkruara në vend të dy kolonave shkruhen në një, në dy rende. Këtë efekt do ta sqarojmë në tabelë në të cilën tregohen setet e të dhënave numerike për pllaka.

Për madhësin e fontit të dhënë prej 1.8 mm programi ka arritur të krijoj tabelën tipike

572


Për madhësinë e fontit prej 3 mm programi është i detyruar të krijojë tipin tjetër të tabelës

Do të cekim se kohë pas kohe me ndërrimin e madhësisë së fontit, një tip i tableës nuk mund të kalohet tek tjetri. Gjegjësisht nëse keni dhënë madhësinë shumë të madhe të fontit, ashtuqë në mbrendi të tabelës së krijuar nuk mund të shkruhet madhësia e dhënë e tekstit, për këtë arësye është e duhur që këte tabelë së pari ta fshini, e mandej të kërkoni krijimin e ri të sajë, por tani me font më të madh. A1.4.4 Eksportimi i datotekës në RTF Me që me eksportimin e datotekës në RTF format nga të gjitha vizatimet formohen “meta” fajlat, dhe në pamje të tyre ndikon rezulucioni momental i ekranit. Në rast se fajlli lexohet në ndonjë rezulucion tjetër të ekranit mund të vie deri tek ndërrimi i pamjes së vizatimit të eksportuar. Prandaj gjatë eksportit në RTF, në vetë fajllin shkruajmë informatën se me cilin rezulucion “meta” fajllat janë të realizuar. Këte informatë mund ta merrni në Word me zgjedhjen e urdhërit “Properties”.

Informata e paraqitur kjart tregon se dokumenti i lexuar RTF

është krijuar në programin“Tower 5”, në rezulucionin 800x600

Tower 5 - Shqip

Documents

Transcript of Tower 5 - Shqip