KLİMATERAPİ, ETKİ MEKANİZMALARI, YÖNTEM VE...

KLİMATERAPİ, ETKİ MEKANİZMALARI,

YÖNTEM VE İNDİKASYONLARI

Prof Dr Arif Dönmez

Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Anabilim Dalı

Prof Dr Arif Dönmez 1

Amaç-Öğrenim hedefleri

Amaç:

İklimsel faktörlerin insan sağlığına etkileri ve tedavi amaçlı kullanımı hakkında bilgi kazanmak

Öğrenim hedefleri:

İklimsel faktörlerin insan sağlığına etkilerine örnekler verebilmeli,

Olumsuz, Uyarıcı ve Sedatif İklimsel faktörleri ayırdedip sayabilmeli,

Klimaterapi yöntemlerini açıklayabilmeli


KLİMATERAPİ

1-Hava durumu ve iklim sağlığımızı etkiliyor mu?

2-Klimaterapinin temel prensipleri

3-Hava durumu- iklim

4-Olumsuz klimatik faktörler

5-Uyarıcı iklimsel faktörler-Yüksek Dağ İklimi

6-Sedatif iklimsel faktörler- Orman iklimi

7-Deniz iklimi

8-Klimaterapi yöntemleri


1-Hava durumu ve iklim sağlılığımızı etkiliyor mu?


Öztuna F, Özsu S, TopbaĢ M, et al:Meteorological parameters and seasonal variations in pulmonary thromboembolism.Am J Emerg Med. 2008;26(9):1035-41.

BACKGROUND AND OBJECTIVES: In recent years, circannual variations in incidence and mortality for venous thromboembolic disease have been demonstrated, with a peak in winter. However, several investigators have observed no seasonal variation in these diseases. The aim of our study was to investigate whether a seasonal variation, in terms of atmospheric pressure, humidity, and temperature, exists for pulmonary thromboembolism. METHOD: We retrospectively included 206 patients with a diagnosis of pulmonary embolism (PE) between 1 June 2001 and 31 May 2006. RESULTS: The highest number of cases in the 5 years concerned occurred in May (29 cases). Although PE occurred most commonly in the spring (72 cases) and autumn (51 cases), the difference was statistically significant (P = .003). There were no case correlations with months and pressure, temperature, or humidity. However, there was a statistically significant positive correlation between case incidence and atmospheric pressure (r = 0.53, P < .0005) and humidity (r = 0.57, P < .0005). In terms of risk factors, seasonal distribution was not statistically significant as regards cases of embolism occurring for surgical or nonsurgical reasons (r = 0.588).

CONCLUSION: In terms of the relationship between seasons and embolism cases, despite the determination of an insignificant positive correlation, a statistically significant positive correlation was determined between air pressure and humidity and case incidence. There is now a need for further wide-ranging prospective studies including various hematological parameters to clarify the correlation between PE and air pressure.

Sonuç: Mevsimler ve embolizm vakaları arasındaki ilişki

istatistiksel anlamlı düzeye erişemese de Hava basıncı

ve nem ile pulmoner tromboembolizm vakalarının

ortaya çıkış sıklığı arasında istatistiksel anlamlı ilişki saptandı.


http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/utils/fref.fcgi?PrId=3048&itool=AbstractPlus-def&uid=19091266&db=pubmed&url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0735-6757%2808%2900036-3

Daniela Guedj, Abraham Weinberger: Effect of weather conditions on rheumatic patients Annals ofthe Rheumatic Diseases 1990; 49: 158-159

In a one month prospective study of 62 rheumatic patients-16 with

rheumatoidarthritis (RA), 24 with osteoarthritis (OA), 11 with

inflammatory arthritis, 11 with fibromyalgia joint pain-swelling and

everyday activity was compared with changes in daily weather

conditions. In most patients weather changes increased arthritic

symptoms. Women were more sensitive to weather than men (62% v

37%). Pain was affected positively by

barometric pressure and temperature in RA,

by temperature, rain, and barometric pressure in OA,

and by barometric pressure in fibromyalgia. These results support

the belief of most rheumatic patients that weather conditions

significantly influence their day to day symptoms.

Romatoid Artritli hastalarda barometrik basınç ve sıcaklıkla

Osteoartritlilerde hava sıcaklığı, yağmur ve barometrik basınçla

Fibromiyaljililerde barometrik basınçla

Ağrı etkilenmekte


Verges J,Montell E,Tomas E, et all: Weather conditions can influence rheumatic diseases.

Proc West Pharmacol Soc. 2004;47:134-6.

In daily clinical practice, many patients attribute joint pain to weather conditions. It was a prospective, double-blind study including 92 patients with rheumatic disorders (80 with OA, 12 with RA) compared to a control group of 42 subjects. The evaluation of pain (VAS) and functional capacity HAQ) were determined daily during one month. The climatic variables studied were temperature, humidity and barometric pressure. Our data demonstrate that osteoarthritic patients experience increased joint pain in response to a decrease in pressure, indicating that low atmospheric pressure conditions exacerbate joint pain in these patients. Our work also suggests that some meteorological variables affect the occurrence of pain in rheumatoid arthritis, since we have found that low temperature increases the risk of joint pain. Therefore, these data suggest that in the future it may be possible to modulate pharmacological and non-pharmacological treatments for some osteoarthritic patients depending on the predictable weather conditions in order to avoid, as much as possible, the disease-associated joint pain and functional incapacity, thus improving patients' quality of life.

Osteoartritli hastalarda düşük atmosferik basınç ağrı şiddetini arttırmakta, Romatoid artritli hastalarda düşük sıcaklık eklem ağrısı riskini arttırmaktadır


Romatoid artrit

Osteoartrit

Fibromiyalji

Soğuk hava

yüksek nem

düşük atmosferik basınç

ağrıyı arttırıyor

Astma Bronşiale

Kr. Bronşit

...........

hava kirliliği,

rüzgar, fırtına

ile semptomlar artıyor

Hava durumunun sağlığa etkilerine örnekler


2-ĠKLĠM TEDAVĠSĠNĠN PRENSĠPLERĠ

Olumsuz atmosferik şartlardan kaçınma

Hava kirliliği az

Bunaltıcı sıcak az

Hava değişimleri az

YATIġTIRICI

Doğal çevresel faktörlere uyum

Güneş fazla

Işık fazla

pO2 düşük

Rüzgar fazla

Soğuk fazla

UYARICI


3-HAVA DURUMU

Bir bölgede belirli bir an veya en çok bir hafta içinde

Havanın sıcaklığı

Havanın nemi

Rüzgar yön ve şiddeti

Atmosferik basınç

Yatay görüş uzaklığı

Bulut durumu

Yağış Tipi ve miktarının

oluşturduğu atmosferin fiziksel durumuna hava durumu denir


ĠKLĠM

25-30 yıllık gözlemler sonucu hava durumunu oluşturan değerlerin ortalamaları ve eşik değerlerin sıklığını ve süresini ifade eder


Etki Tarzı Klimatik Faktörler Termik Hava sıcaklığı, buhar basıncı, hava

hareketleri ve kızılötesi ışını (IR)

Nemsel Havanın nemi, rölatif (%) veya mutlak buhar basıncı

Mekanik Rüzgar (yön ve hız), hava basıncı

Kimyasal Oksijen, ozon, aerosoller, terpenler

Işınsal Görünür ışık ve ültraviyole

Elektriksel İyonlar, elektrik ve manyetik alanlar, elektro-manyetik impulslar


4-OLUMSUZ ATMOSFERĠK FAKTÖRLER

1-Bunaltıcı sıcak 2-Global ve UV radyasyonunun

şiddetinin çok az veya fazla olması 3-Hava kirliliği 4-Puslu hava ve sis 5-Smog (sis+hava kirliliği)


5-STĠMÜLATĠF (UYARICI) ATMOSFERĠK FAKTÖRLER

1-Aşırı serinletici etki (belirgin rüzgar hızı

ve şiddeti)

2- Global ve UV radyasyonunun şiddetli olması

3-Düşük parsiyel oksijen basıncı

4- Hava sıcaklığı ve nemde günlük ve yıllık oynamaların fazla olması


YÜKSEK DAĞ ĠKLĠMĠ (1500 metre ve üzeri)

1-İhmal edilebilir

düzeyde nem vardır(kuru hava)

2-Global güneş radyasyonu (özellikle UV) fazladır

3- Hava kirliliği yoktur

4- Parsiyel oksijen basıncı düşüktür


6-SEDATĠF ATMOSFERĠK FAKTÖRLER

1-Günlük sıcaklık oynamalarının az olması, buna bağlı olarak serinletici ekinin düşük olması

2-Bol ama şiddetli olmayan global güneş radyasyonu

3-Hava kirliliğinin olmaması (ortalamanın üzerinde hava temizliği)


ORTADAĞ VE ORMAN ĠKLĠMĠ (1000-1500 metre)

1-Yıllık ve günlük sıcaklık oynamaları

azdır, bu nedenle serinletici etki az olur

2-Orman havası tüm yapay kirleticilerden arınmıştır

3-Nem oranı ile sıcaklık arasında denge söz konusudur

4-Global güneş radyasyonu ormanın filtre edici etkisi nedeniyle azdır


7-DENĠZ ĠKLĠMĠ; hem uyarıcı hem sedatif iklimsel faktörler

1-Global güneş radyasyonu bol ve şiddetlidir

2-Atmosferin serinletici etkisi fazladır

3-Yıllık ve günlük sıcaklık oynamaları azdır

4-Kışlar nispeten sıcaktır

5-Hava kirliliği yoktur ve havada allerjen ve polenler azdır

6-Deniz ortamından kaynaklanan aerosol (NaCl ve I2 gibi) konsantrasyonu yüksektir.

7-Bunaltıcı etki söz konusu olabilir


8-KLĠMATERAPĠ YÖNTEMLERĠ

1-Açık Hava Kürleri:

Hasta açık havada, bir koltukta yatar, ya da dik oturur pozisyondadır.

Özellikle, hastanın sürekli yatağa bağlı olduğu durumlarda kullanılır. Yatılan odanın pencereleri açılarak, ya da hasta balkona çıkarılarak yapılabildiği gibi, özel açık hava alanlarında (ormanda, deniz kenarında veya kliniğin özel inşa edilmiş bir yerinde) yapılabilir. (örn:Senatoryumlar)


2-Helioterapi ve Talassoterapi

Helioterapi’de hafif giyinmiş hasta

direkt güneş ışığında belirli

sürelerde maruz bırakılır.

Türkçe’ de güneş banyosu adıyla da

anılır.


Helioterapi Endikasyonları

Romatizmal hastalıklarda ağrının azaltılması amacı ile

Cilt hastalıkları (Psoriasis, akne vb)

Metabolik hastalıklar (Raşitizm, osteomalasi ve osteoporoz)

Solunum sistemi hastalıkları

Depresyon


Helioterapi Uygulama

Uygulama yapılacak bölgede güneş ışığının (UVA, UVB, IR ) şiddeti günlük ve yıllık durumu bilinmelidir

Uygulamalar hastaya ve cilt tipine ve uygulama yapılan bölgeye göre düzenlenmelidir

Günde 1 veya 2 kez suberitemal dozlar ile başlanır

1.evre eriteme kadar arttırılır Aşırı ısınmadan kaçınılır


Harari M, Dramsdahl E, Shany S et al. Increased vitamin D serum levels correlate with clinical improvement of rheumatic diseases after Dead Sea climatotherapy. Isr Med Assoc J. 2011;13(4):212-5.

Objectives: To assess the effectiveness of climatotherapy at the Dead Sea on the production of vitamin D in Norwegian patients suffering from various rheumatic diseases and to investigate possible associations between increased vitamin D serum levels, musculoskeletal symptoms and disease severity.

Methods: Sixty Norwegian patients who came to the Dead Sea area for 21 days of medical rehabilitation were divided into three groups according to their diagnosis: chronic pain syndromes, i.e., low back pain or fibromyalgia (Group 1, n=33); rheumatoid arthritis (Group 2, n=16); and osteoarthritis (Group 3, n=11). Serum 25-hydroxyvitamin D (25-OHD) levels were determined at arrival and prior to departure. The treatment protocol included daily sun exposure (climatotherapy), bathing in the Dead Sea and mineral spring water (balneotherapy), mud applications and fitness classes.

Ölüdeniz’de klimaterapi vitamin D düzeyinde anlamlı değişiklikleri uyarır. Artmış 25-OH-D düzeyleri hastalık şiddetinde ve kas iskelet sistemi ağrısında azalmaya eşlik etmiş


Zararlı Etkilerden korunma

Saat 11.00-15.00 arası güneşlenmemeli

Bu saatlerde elbise-şemsiye ile aşırı UV den korunma

Hassas ciltli kişilerin koruyucu önlemler alması

Güneş koruyucu ajanlar esas olarak UVB yi absorbe ederler.

UVB ye bağlı eritem oluşumu baskılandığı için kişi fazla UVA ya maruz kalsa bile farkına varamaz


Helioterapi kontrendikasyonları

Fotodermatozlar

Cilt kanserleri ve prekanseröz lezyonları

SLE

Porfiri

Konjestif Kalp yetmezliği

Kalbin ciddi ritm bozuklukları

Miyokard infarktüsü sonrası akut dönem

Hormonal bozukluklar (Diabetes mellitus, hipertroidi, adrenal kortex yetmezliği)

İleri düzey damar bozukluğu


Talassoterapi,

helioterapinin deniz suyu banyoları ile kombine edilerek uygulanmasıdır.


de Andrade SC, de Carvalho RF, Soares AS et al. Thalassotherapy for fibromyalgia: a randomized controlled trial comparing aquatic exercises in sea water and water pool. Rheumatol Int. 2008;29:147-52.

The aim of this study was to evaluate the effectiveness of aerobic exercise in water pool compared with aerobic exercise performed in sea by women with fibromyalgia (FM). A total of 46 patients were randomly allocated into two groups: pool group (23 patients) and sea group (23 patients) that performed the same aerobic exercise program. Patients were evaluated baseline and after 12 weeks using: VAS, number of tender points, FIQ, SF-36, PSQI, and BDI. Both groups improved significantly in post-treatment for all the evaluated variables. There were no significant differences between two groups, except for BDI (F = 2.418, P < 0.0001). Aerobic exercise program performed in water (pool or sea) was effective for patients with FM. However, sea water exercises have been shown to bring more advantages related to emotional aspects. Then, exercise performed sea water (thalassotherapy) is an option for effective treatment with low cost for patients with FM.

Deniz suyunda egzersizin emosyonal yönden pek çok avantajlar

sağladığı gösterilmiştir. Talassoterapi fibromiyaljili hastaları

düşük maliyetle tedavi etmede bir seçenektir.


Zijlstra TR, van de Laar MA, Bernelot Moens HJ,E et al. Spa treatment for primary fibromyalgia syndrome: a combination of thalassotherapy, exercise and patient education improves symptoms and quality of life.Rheumatology 2005 ;44(4):539-46.

Objectives. To study the effect of a combination of thalassotherapy, exercise and patient education in people with fibromyalgia.

Methods. Patients with fibromyalgia, selected from a rheumatology out-patient department and from members of the Dutch fibromyalgia patient association, were pre-randomized to receive either 2½ weeks of treatment in a Tunisian spa resort, including thalassotherapy, supervised exercise and group education (active treatment) or treatment as usual (control treatment). Primary outcome measure was health-related quality of life, measured with the RAND-36 questionnaire. Secondary measures included the Fibromyalgia Impact Questionnaire, the McGill Pain Questionnaire, the Beck Depression Inventory, tender point score and a 6-min treadmill walk test.

Sonuç: Talassoterapi, egzersiz ve hasta eğitimi fibromiyalji semptomları ve sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde geçici iyileşmeye yol açabilir


3-Hava Banyosu

Kişi güneş ışığının direkt etkisinden korunmuş olarak gölgede tutulur. Özellikle cilt ve cilt dolaşımı etkilenir.


4-Klimatik Arazi Kürleri

Klimaterapi’nin egzersiz ve hareket tedavisi ile kombine edilmesidir. Burada, açık havada yürüyüşten, açık havadaki yoğun egzersizlere kadar çeşitli biçimlerde hareket tedavisi, klimatik faktörlere ekspozisyon kombinasyonları söz konusudur.


Klimaterapi Kontrendikasyonları

Bazı alerjik hastalıklar (orman iklimi)

Bazı romatizmal hastalıklar (dağ iklimi)


Strumse YAS, NordvagB-Y, Stanghelle JK et al. The efficacy of rehabilitation for patients with rheumatoid arthritis: comparison between a 4-week rehabilitation programme in a warm and a cold climate. Scand J Rheumatol 2009;38:28–37

Objectives: To investigate the long-term effect (week 16) of a 4-week rehabilitation program for patients with rheumatoid arthritis (RA) and to compare the effect of this intervention given in a

Mediterranean or a Norwegian climate. Methods: A randomized, controlled, parallel group design, where 124 RA patients applying for rehabilitation were

randomized to a rehabilitation program either in Norway or in a Mediterranean climate. The participants were examined clinically immediately before (week 0) and after (week 4) the rehabilitation period as well as in week 16 and answered a mailed questionnaire in week 28. The 28-Joint Disease Activity Score (DAS28), American College of Rheumatology (ACR) response and physical tests were used to measure clinical response.

Conclusions: RA patients showed immediate positive effects with regard to disease activity, physical function, and symptoms during a 4-week rehabilitation program . The effects on disease activity and symptoms were larger and better maintained at least 3 months after rehabilitation in a warm rather than in a cold climate.

Sonuç: Sıcak iklimde yapılan rehabilitasyon uygulamalarının hastalık aktivitesi ve semptomlar üzerine etkileri soğuk bölgede yapılanlardan daha fazlaydı ve takip edilen 3 ay boyunca böyle devam etti.


Strumse YAS, Stanghelle JK , Utne L et al. Treatment of patients with postpolio syndrome in a warm climate. Disability and rehabilitation, 2003; vol. 25, no. 2, 77 ± 84

Purpose: Treatment in warm climate of various patient groups

including patients with postpolio syndrome is controversial. Method: Eighty-

eight patients with postpolio syndrome (61 women) were recruited, stratified according to sex, age (above/ below 60 years old) and use/not use of electrical wheelchair, and randomized to three groups. Group 1 (n=30) underwent treatment in a rehabilitation centre in Tenerife for four weeks in November/December 1999. Group 2 (n=29) were treated in two similar centres in Norway for the same period of time, while Group 3 (n=29), the control group, followed their ordinary health care programme. All patients were tested at the start of study, and 3 and 6 months later, including physical tests and several questionnaire and qualitative interviews. Patients in Group 1 and 2 were also tested after the rehabilitation period. Results: Group 1 and 2 improved significantly both in physical tests and subjective ratings. The positive effects in Group 1 tended to exceed the positive effects in Group 2, and the effects lasted longer. Six minutes walking distance in the two groups was 347 m and 316 m, respectively, before the treatment period, 429 m and 362 m immediately after, and 431 m and 356 m 3 months later. Subjective rating of pain (VAS-scale) was 42 and 43, respectively, before treatment, 17 and 31 immediately after, and 28 and 44 3-months later. In the control group, only minor changes were found.

Conclusions: The study seems to document a positive effect of treatment of patients with postpolio syndrome in warm climate.

Sonuç: Bu çalışma sıcak iklimde yapılan postpolio sendromu tedavisinin olumlu etkilerini dokümente etmektedir.


Nordby PA, Strumse YAS, Frøslie KF et al. Patients With Neuromuscular Diseases Benefit From Treatment In A Warm Climate. J Rehabil Med 2007; 39: 554–559

Objective: Several studies have shown positive effects of treatment of chronic diseases in a warm climate.

The aim of this study was to evaluate the long-term effect of a 4-week rehabilitation programme in a warm climate for patients with neuromuscular diseases. Design: A randomized controlled trial with a cross-over

design. One period of intervention and one period of “life as usual”. Patients: A total of 60 persons with a neuromuscular diagnosis. Methods: Long-term effects were defined as changes in physical and psychological functions persisting after 3 months. Several scales were used according to the World Health Organization’s classification of functioning. Results: A comparison of the changes in the 2 periods showed significantly better results for all primary outcome scales in favour of the intervention. Mean difference in changes in pain (VAS scale), 6-min walking test and “timed up and go” were 9.0 (SD 28.8) units, 52 (75) m and 1.0 (2.3) sec, p = 0, 03, < 0.01 and 0.01, respectively. Median difference in changes in “Fatigue Severity Scale” and “Life Satisfaction Scale” were 0.4 (–

0.5, 1.7) and 0.0 (0.0, 1.0), p = < 0.01 and 0.01, respectively. Conclusion: This study shows positive long-term effects on different dimensions of health after a 4-week rehabilitation programme in a warm climate for patients with neuromuscular diseases. This effect might be due to the programme, the warm climate, or a combination of both.

Sonuç: Bu çalışma nöromuskuler hastalığı olan kişilere sıcak iklimde uygulanan 4 haftalık rehabilitasyon programının sağlık üzerine farklı boyutlarda uzun süreli etkilerini göstermektedir. Bu etki programdan, sıcak iklimden veya her ikisinin kombinasyonundan kaynaklanıyor olabilir.


KAYNAKLAR

Kitaplar

1- Balneoloji ve Kaplıca Tıbbı

(Ed.M.Z.Karagülle Nobel Yayınları)

2- Kaplıca Tıbbı ve Türkiye Kaplıca Rehberi


3- Şişelenmiş Doğal Sular ve Sağlık


4- Balneologie Medizinische Klimatologie bei Rheumatischen Erkrankungen

(Ed. MZ Karagülle, Chr. Gutenbrunner, O Karagülle(ISMH)


İNTERNET TARAMASI

İstanbul Tıp fakültesi (www.itf.istanbul.edu.tr) Dahili Tıp Bilimleri

Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji Anabilim Dalı

Medline (www.ncbi.nlm.nih.gov) Key words:

Balneology

Mineral water

Spa

Health resoth

Climatology

Biometeorology

International Society of Medical Hydrology and Climatology(ISMH)

www. ismh-direct.net

International Society of Biometeorology www.phoeppe.de/ICB2005


KLİMATERAPİ, ETKİ MEKANİZMALARI, YÖNTEM VE...

Documents

Transcript of KLİMATERAPİ, ETKİ MEKANİZMALARI, YÖNTEM VE...