KAPİTALİZMİN ÇÖKÜŞÜ

RİCHARD A.POSNER

EYLÜL 2008 • KİTABIN ÇIKIŞ TARİHİ: 4,5 AY SONRA…

BÜYÜK BUNALIM

İKİ TEHLİKELİ GELİŞME 1970’lerde başlayan

Düşük Faiz Oranları

Devlet Yönetiminin Kaldırılması

KİŞİSEL BORÇ ARTAR…5000 TL 5000 TL 5000 TL

5000 TL 5000 TL 5000 TL 5000 TL 5000 TL 5000 TL

Düşük faiz oranları borçlanmayı ucuzlatır ve güvenli tasarrufu cazibesiz kılar, böylece kişisel borç artar ve kişisel tasarruf oranı düşer.

KONUTA TALEP ARTAR…

Evler çoğunlukla borçla alındığından, düşük faiz oranları ev satın almayı teşvik eder ve konut stoku daha yavaş geliştiğinden konuta olan talebin artması konut fiyatlarının artmasına neden olur.

KREDİ TALEBİ…

Finansal Aracı Kurumlar

Bireyler

%7 %10

bir grup zengin şirket ya da birey

Paramı kısa vadede geri istiyorum

Çok güzel evimiz olcak

yaya yaya ödiycez..

Gel vatandaş

uzun vadeli düşük kredi

bende

Güvence

veriyorum

, risk

bende

TALIHSIZ BIR OLAYIN UZUN VADEDE MEYDANA GELMESI KISA VADEDE MEYDANA GELMESINDEN DAHA OLASIDIR.

eğer bir banka, kredilerinde çok fazla temerrüt yaşarsa, kredi sağlayıcıları- bankaya kısa vadeli sermaye veren kişiler- endişelenip aniden paralarını çekeceklerdir.

DEVLET DENETİMİNİN KALDIRILMASI İKİ YOLDAN İLERLEDİ

Yatırım bankaları, para piyasası fonları ve serbest (hedge) fonlar gibi banka olmayan finansal aracı kurumların, geleneksel bankacılık hizmetleri için yakın ikame önermelerine gittikçe daha fazla izin verildi.

Banka dışı finansal aracılarla rekabet edebilmelerini sağlamak için bankalar üzerindeki kısıtlayıcı şartlar gevşetildi.

Bankalar giderek kısa vadeli kredilere mevduatlarından daha fazla güvendiler

BORÇ…Bankalar ve diğer finansal aracılar kredi taleplerini, öz sermayelerini arttırmak yerine daha fazla borç alarak karşılamayı uygun ve karlı buldular.

Devlet denetiminin kaldırılması ile bankalar ve finansal aracı kurumlardaha rekabetçi hale geldiler.

Bankalar riski dağıtmak için menkul kıymetleştirilmiş borç ve kredi temerrüt takasları gibi araçlarla karı düşürmeden kredi portföylerinin riskliliğini azaltmaya çalıştılar. Bu araçlar riski belirsizleştirdi ve aslında arttırdı.

Bankaların karmaşıklaşan risklerini ölçmek için, ayrıntılı matematik modelleri (“riske maruz değer” modelleri) türetildi.

IS GOLDMAN SACHS EVIL? OR JUST TOO GOOD?

Ahmaklık

Mantıksızlık

Cürüm

Cehalet

SPEKÜLASYON…

DEFLASYON SARMALIBankacılık endüstrisinin çökmesi kredileri dondurduğu zaman, ekonomik üretim düşer. Üretimin düşmesi nedeniyle işten çıkarmalar başlar. İşlerini kaybeden ya da kaybetmekten korkan aşırı borçlu insanlar harcamalarını azaltırlar, bu da üretimin daha da düşmesine neden olur. eğer üretim çok kesin bir şekilde düşerse, satıcılar fiyatlarını düşüreceklerdir. insanlar nakit biriktirmeye başlar. Para biriktirmek de harcamaların ve borçlanmanın daha da düşmesine neden olur ve deflasyona girilir ve düşüş sarmalı ivme kazanır.

ENFLASYON/DEFLASYON

SONUÇHÜKÜMETLERİN KRİZLER İÇİN HARCADIĞI PARALAR VE UYGULADIĞI YÖNTEMLER, TIPKI PAHALI BİR TEDAVİNİN ÖLÜMCÜL BİR HASTALIĞA ÇARE BULMASI AMA HASTAYI MECALSİZ BIRAKMASI GİBİ, EKONOMİYİ GELECEKTEKİ YILLAR BOYUNCA TEHDİT EDER...