Kü THUËT TRåNG C¸C GIèNG NG¤ MíI N¡NG SUÊT CAO...3 lêi nãi ®Çu Ng« lµ c©y l−¬ng...

PTS. TR¦¥NG §ÝCH - PTS. PH¹M §åNG QU¶NG

ThS. PH¹M THÞ TµI

TRUNG T¢M KH¶O kiÓm NGHIÖM GIèNG C¢Y TRåNG QUèC GIA

Kü THUËT TRåNG

C¸C GIèNG NG¤ MíI N¡NG SUÊT CAO(T¸i b¶n lÇn thø nhÊt)

NHµ XUÊT B¶N N¤NG NGHIÖP

Hµ NéI - 1999

2

môc lôc

lêi nãi ®Çu..........................................................................................................................3

PHÇN I: ÇC GIèNG NG¤ Míi N¡NG SUÊT CAO......................................................4

i. §ÆC §IÓM CHÝNH CñA çc nhãm GIèNG NG¤ ...................................................4

II. GIíi THIÖU ÇC GIèNG NG¤ Míi............................................................................6

PHÇN ii: Kü THUËT GIEO TRåNG Vµ CH¡M SãC..................................................24

i. ÇC VïNG NG¤ CHÝNH ë N¦íC TA........................................................................24

II. Kü THUËT GIEO TRåNG Vµ CH¨M SãC...............................................................26

3

lêi nãi ®Çu

Ng« lµ c©y l−¬ng thùc quan träng ®øng thø 3 trªn thÕ giíi. Trong nh÷ng n¨m 1991 - 1993diÖn tÝch ng« hµng n¨m cña thÕ giíi kho¶ng 129 triÖu ha víi tæng s¶n l−îng trªn 525 triÖu tÊnvµ n¨ng suÊt b×nh qu©n lµ 3,7 tÊn/ha. Mü lµ n−íc trång nhiÒu ng« nhÊt (27 triÖu ha), sau ®ãlµ Trung Quèc (20 triÖu ha). Nh÷ng n−íc ®¹t n¨ng suÊt ng« cao lµ: Hy L¹p - 9,4 tÊn/ha, Italia- 7,6 tÊn/ha, Mü - 7,2 tÊn/ha vµ cã diÖn tÝch thÝ nghiÖm ®¹t 24 tÊn/ha.

ë n−íc ta, ng« lµ c©y l−¬ng thùc ®øng thø 2 sau lóa víi diÖn tÝch hµng n¨m trªn d−íi 500.000ha. Tr−íc n¨m 1981 hÇu hÕt diÖn tÝch ng« ®−îc gieo trång b»ng çc gièng ®Þa ph−¬ng n¨ngsuÊt thÊp. Tõ 1981 - 1990 diÖn tÝch trång çc gièng thô phÊn tù do ®−îc chän läc nh− gièngtæng hîp, gièng hçn hîp t¨ng dÇn vµ tõ 1990 ®Õn nay diÖn tÝch çc gièng ng« lai t¨ng kh¸nhanh: 5 ha n¨m 1990, 500 ha n¨m 1991, 12.800 ha n¨m 1992, 30.000 ha n¨m 1993, 100.000ha n¨m 1994.

Tõ n¨m 1981 ®Õn nay, tuy n¨ng suÊt ng« n−íc ta t¨ng liªn tôc nh−ng vÉn cßn rÊt thÊp: kho¶ng11 t¹/ha n¨m 1980 - 1981; 14,9 t¹/ha n¨m 1985; 16,6 t¹/ha n¨m 1992 vµ trªn 7 t¹/ha n¨m1994.

TiÒm n¨ng diÖn tÝch, n¨ng suÊt vµ s¶n l−îng ng« ë n−íc ta cßn rÊt lín. Môc tiªu phÊn ®Êu®Õn n¨m 2000 lµ: 1 triÖu ha víi n¨ng suÊt b×nh qu©n 3 tÊn/ha ®Ó cã tæng s¶n l−îng 3 triÖu tÊnng« h¹t/n¨m.

§Ó ®¹t môc tiªu trªn nhÊt thiÕt ph¶i më réng nhanh gieo trång çc gièng ng« lai tèt, kÕt hîpvíi më réng diÖn tÝch vµ ¸p dông ®ång bé nh÷ng biÖn ph¸p kü thuËt th©m canh cïng víi çcchÝnh s¸ch phï hîp.

Cuèn s¸ch "Kü THUËT TRåNG ÇC GIèNG NG¤ MíI N¡NG SUÊT CAO" do PTS.Tr−¬ng §Ých (chñ biªn) cïng víi PTS. Ph¹m §ång Qu¶ng vµ ThS. Ph¹m ThÞ Tµi, Trung t©mkh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång quèc gia biªn so¹n bao gåm: Ph©n lo¹i çc nhãm gièngng« vµ giíi thiÖu nh÷ng gièng ng« tèt hÝÖn cã ®· ®−îc c«ng nhËn, ®−îc khu vùc ho¸ hoÆc cãtriÓn väng trong kh¶o nghiÖm quèc gia; ®Æc ®iÓm çc vïng trång ng« vµ kü thuËt th©m canhphï hîp nh»m gãp phÇn t¹o nªn b−íc nhÈy vät sím h¬n trong s¶n xuÊt ng« ë n−íc ta.

MÆc ®ï chóng t«i cè g¾ng thu thËp, tæng hîp çc kÕt qu¶ nghiªn cøu cña çc t¸c gi¶ vÒ gièng,kÕt qu¶ m¹ng l−íi kh¶o nghiÖm gièng quèc gia còng nh− thùc tiÔn s¶n xuÊt ng« ë çc vïng,song do nh÷ng h¹n chÕ vÒ tµi chÝnh, nguån th«ng tin vµ n¨ng lùc nªn ch¾c ch¾n s¸ch cßnnhiÒu khiÕm khuyÕt rÊt mong b¹n ®äc l−îng thø vµ gãp ý söa ch÷a víi hy väng cuèn s¸ch sÏgióp Ých cho s¶n xuÊt tèt h¬n.

Chóng t«i ch©n thµnh c¶m ¬n Nhµ xuÊt b¶n N«ng nghiÖp, çc c¬ q−an h÷u q−an, çc t¸c gi¶gièng vµ céng sù ®· tÝch cùc ñng hé vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó cuèn s¸ch sím ra m¾t b¹n®äc.

Hµ Néi ngµy 8 th¸ng 6 n¨m 1995

T/M TËP ThÓ BI£N SO¹N

Chñ biªn

PTS. tr−¬ng §ÝCH

4

PHÇN IÇC GIèNG NG¤ Míi N¡NG SUÊT CAO

i. §ÆC §IÓM CHÝNH CñA çc nhãm GIèNG NG¤

Tõ tr−íc nh÷ng n¨m 90, n−íc ta chØ gieo trång çc gièng ng« thô phÊn tù do, çc gièng ng«lai tuy cã ®−îc nghiªn cøu nh−ng diÖn tÝch trong s¶n xuÊt kh«ng ®¸ng kÓ. Nh÷ng n¨m gÇn®©y, do hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nªn diÖn tÝch trång ng« lai cña n−íc ta t¨ng nhanh (theo sè liÖuch−a ®Çy ®ñ n¨m 1994 diÖn tÝch ng« lai kho¶ng 20%).

Gi÷a gièng ng« thô phÊn tù do vµ gièng ng« lai cã nh÷ng kh¸c biÖt rÊt c¬ b¶n. Trong ng« laicßn ®−îc ph©n ra 2 lo¹i: ng« lai quy −íc vµ ng« lai kh«ng quy −íc mçi lo¹i l¹i cã nhiÒu kiÓuvíi nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng. §Ó sö dông hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ çc nhãm gièng ng«, chóng tacÇn n¾m v÷ng nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vµ nh÷ng kh¸c nhau gi÷a chóng, lµm c¬ së ¸p dông çctiÕn bé kü thuËt.

Trong thùc tiÔn s¶n xuÊt hiÖn nay ë n−íc ta bao gåm çc nhãm gièng ng« sau ®©y:

1. Gièng ng« thô phÊn tù do (Maize open - pollinated Variety)

Gièng ®Þa ph−¬ng (Local variety).

Gièng tæng hîp (Synthetic variety).

Gièng hçn hîp (Composite variety).

2. Gièng ng« lai (Maize Hybrid)

2.1. Gièng ng« lai kh«ng quy −íc (Non - conventional Hybrid)

2.2. Gièng ng« lai quy −íc (Conventional Hybrid)

Gièng lai ®¬n (Single cross).

Gièng lai ba (Three way cross).

Gièng lai kÐp (Double cross).

Gièng lai nhiÒu dßng (Multiple cross).

1. Gièng ng« thô phÊn tù do

Gåm nh÷ng gièng ng« ®Þa ph−¬ng nh− giÐ Hµ B¾c, çc gièng ng« nÕp v.v. vµ çc gièng ng«tæng hîp, ng« hçn hîp nh− TH2A, TSB1, TSB2, VM1, MSB49, Q2, VN1...

§Æc ®iÓm chÝnh cña nhãm nµy lµ:

Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, dÔ tÝnh, chÞu ®ùng khã kh¨n nh− h¹n, óng, ®Êt xÊu, thiÕu ph©n...h¬n çc gièng ng« lai. Nh÷ng n¬i tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng ®Çu t− th©m canh cßn thÊp, nh÷ngn¬i ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh kh¾c nghiÖt... nªn gieo trång çc gièng nµy.

H¹t thu tõ vô tr−íc cã thÓ dïng lµm gièng cho vô sau, nÕu hµng vô ta chän c©y tèt - b¾ptèt ®Ó lµm gièng th× th−êng sau vµi ba vô míi ph¶i thay gièng, do ®ã gi¸ h¹t gièng rÎ.

§é thuÇn cña gièng vÒ chiÒu cao c©y, cao ®ãng b¾p, mµu s¾c h¹t, mµu s¾c lâi... ch−a cao.Trong qu¸ tr×nh gieo trång nhiÒu ®êi nÕu kh«ng ®−îc chän läc hµng n¨m th× ®é thuÇngi¶m râ rÖt, nhiÒu tÝnh tr¹ng cña gièng thay ®æi so víi ban ®Çu.

5

2. Gièng ng« lai

2.1. Gièng ng« lai quy −íc: Lµ nh÷ng gièng ng« lai ®−îc t¹o ra b»ng çch lai gi÷a çc dßngtù phèi, nh− DK 888, P 11, Bioseed 9670, Uniseed 90, T 5, LVN 10, LVN 11, LVN 12, LVN19…

§Æc ®iÓm c¬ b¶n cña nhãm nµy lµ:

N¨ng suÊt cao h¬n h¼n çc gièng thô phÊn tù do.

§é thuÇn cña ®a sè çc ®Æc tÝnh nh− cao c©y, cao ®ãng b¾p, kÝch th−íc b¾p, mµu s¾c h¹t...rÊt cao nÕu ®Êt ®ai vµ ch¨m sãc ®ång ®Òu.

Yªu cÇu th©m canh cao, cÇn trång trªn ®Êt tèt vµ l−îng ph©n bãn cao h¬n trång ng«th−êng míi ph¸t huy hÕt −u thÕ n¨ng suÊt.

Kh¶ n¨ng chÞu ®ùng khã kh¨n nh− h¹n, óng, ®Êt xÊu thiÕu ph©n... th−êng kh«ng b»ng çcgièng thô phÊn tù do.

H¹t gièng chØ dïng 1 vô, nÕu lÊy h¹t thu ho¹ch vô nµy lµm gièng cho vô sau th× ng« sÏph©n ly ra nhiÒu d¹ng h×nh lµm ®é thuÇn vµ n¨ng suÊt gi¶m m¹nh.

Do qu¸ tr×nh t¸ch vµ chän dßng bè mÑ rÊt phøc t¹p, tèn kÐm, h¬n n÷a n¨ng suÊt h¹t lai thÊpnªn gi¸ h¹t gièng cao, nhÊt lµ gièng lai ®¬n vµ sau ®ã lµ lai ba.

Thuéc nhãm nµy cã nh÷ng kiÓu lai sau:

Lai ®¬n (A x B): Gièng t¹o ra tõ 2 dßng tù phèi.

Lai ba (A x B) x C: Gièng t¹o ra tõ 3 dßng tù phèi.

Lai kÐp (A x B) x (C x D): Gièng t¹o ra tõ 4 dßng tù phèi.

Lai nhiÒu dßng (A x B) x (C x D) x E lµ gièng lai 5 dßng.

Th«ng th−êng trong ®iÒu kiÖn th©m canh çc gièng lai cµng Ýt dßng cho −u thÕ lai vµ n¨ngsuÊt cµng cao, nh−ng yªu cÇu ®Çu t− cao vµ gi¸ h¹t gièng còng cao h¬n nh÷ng gièng lai nhiÒudßng.

2.1. Gièng lai kh«ng quy −íc lµ nh÷ng gièng ng« lai ®−îc t¹o b»ng çch lai 1 gièng lai quy−íc víi 1 gièng thô phÊn tù do, vÝ dô LS4, LS5, LS6, LS8... chóng th−êng mang nh÷ng ®Æc®iÓm trung gian cña 2 d¹ng bè mÑ: N¨ng suÊt vµ ®é thuÇn kh¸, kh¶ n¨ng thÝch øng vµ chÞu®ùng khã kh¨n kh¸ h¬n gièng lai quy −íc, h¹t gièng còng chØ dïng 1 vô nh−ng do dÔ s¶nxuÊt, n¨ng suÊt h¹t lai cao nªn gi¸ rÎ...

Nhãm gièng nµy ®−îc khuyÕn ço gieo trång ë giai ®o¹n ®Çu khi n«ng d©n chuyÓn tõ trångng« th−êng sang ng« lai. Çc gièng nµy n¨ng suÊt cao h¬n çc gièng ng« thô phÊn tù do,nh−ng thÊp h¬n çc gièng lai quy −íc.

6

II. GIíi THIÖU ÇC GIèNG NG¤ Míi

ÇC GIèNg Ng¤ THô PHÊN Tù DO

1 - GIèNG NG¤ TSB2

1. Nguån gèc

T¸c gi¶: TS. TrÇn Hång Uy, KS. §Æng Quèc LËp, KS. NguyÔn ThÞ BÝnh - ViÖn nghiªn cøung«.

Gièng TSB2 ®−îc chän läc tõ hçn hîp lai gi÷a Suwan 2 nhËp néi cña Th¸i Lan víi 6 quÇn thÓng¾n vµ trung ngµy, theo ph−¬ng ph¸p b¾p trªn hµng c¶i tiÕn tõ n¨m 1984, ®−îc c«ng nhËnn¨m 1987.

2. Nh÷ng ®Æc tÝnh chñ yÕu

ChiÒu cao c©y trung b×nh 180 - 210cm, chiÒu cao ®ãng b¾p 60 - 85cm. Cã 17 - 18 l¸, thuécnhãm chÝn trung b×nh sím, thêi gian sinh tr−ëng: Vô xu©n 110 - 115 ngµy, vô thu 90 - 95ngµy, vô hÌ 85 - 90 ngµy, vô ®«ng 105 - 115 ngµy.

N¨ng suÊt trung b×nh 30 - 40 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t tíi 60 t¹/ha. B¾p dµi trung b×nh13 - 15 cm, mçi b¾p cã 12 - 14 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t tõ 270 - 290g. D¹ng h¹t nöa®¸, mµu vµng.

Kh¶ n¨ng chèng ®æ trung b×nh. Chèng rÐt vµ chÞu h¹n trung b×nh. NhiÔm s©u ®ôc th©n, rÖpcê, kh« v»n nhÑ, kh¶ n¨ng chèng chÞu bÖnh b¹ch t¹ng tèt.

3. H−íng sö dông vµ yªu cÇu kü thuËt

Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ë mäi vïng trªn çc ch©n ®Êt phï sa ven s«ng, ®Êt ®åidèc, ®Êt hai vô lóa trong ®ª.

Gièng TSB-2 gieo trång ®−îc tÊt c¶ çc vô trong n¨m.

2- GIèNG NG¤ MSB-49

1. Nguån gèc

T¸c gi¶: PTS Ng« H÷u T×nh, PTS §ç Ngäc Minh, KS Vò Ngäc L−îc - ViÖn nghiªn cøu ng«.

Gièng ng« MSB-49 ®−îc chän läc tõ quÇn thÓ Poza Rica 8049, ®−îc nhËp néi tõ CIMMYTn¨m 1984, theo ph−¬ng ph¸p b¾p trªn hµng c¶i tiÕn qua 6 chu kú chän läc ®−îc c«ng nhËnn¨m 1987.

7


Gièng MSB-49 cã chiÒu cao c©y trung b×nh 140 - 160cm, cao ®ãng b¾p 35 - 65cm, cã 18 - 19l¸, thuéc nhãm chÝn trung b×nh sím, cã TGST trong vô xu©n tõ 115- 120 ngµy, vô hÌ thu 90 -95 ngµy, vô ®«ng 105 - 110 ngµy.

N¨ng suÊt trung b×nh 30 - 40 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t 60 - 65 t¹/ha. B¾p dµi 13 - 15 cm,mçi b¾p cã 12 - 14 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 270 - 280g. H¹t d¹ng r¨ng ngùa, mµutr¾ng.

ThÊp c©y chèng ®æ tèt, chÞu mËt ®é cao. ChÞu h¹n, chÞu rÐt tèt. BÞ s©u ®ôc th©n vµ rÖp cênhÑ. NhiÔm kh« v»n nÆng nhÊt lµ trong vô ®«ng trªn ch©n ®Êt 2 vô lóa.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ë çc vô trong n¨m t¹i çc vïng, trªn çc ch©n ®Êt phïsa ven s«ng, ®Êt ®åi dèc, ®Êt −ít ®−îc lªn luèng, kÓ c¶ ®Êt nói ®¸ vµ ®Êt chua phÌn.

CÇn trång dÇy kho¶ng 5,7 - 7,0 v¹n c©y/ha, kho¶ng çch 70cm x 20 - 25cm.

L−u ý: Nªn sö dông gièng MSB-49 vµo vô ®«ng trªn ®Êt 2 vô lóa ë çc tØnh phÝa B¾c. GièngthÊp c©y gän l¸, cÇn trång dÇy h¬n çc gièng kh¸c.

3 - GIèNG NG¤ Q2

1. Nguån gèc

T¸c gi¶: TS. TrÇn Hång Uy, PTS. Phan Xu©n Hµo - ViÖn nghiªn cøu ng«.

Gièng ng« Q2 ®−îc t¹o ra tõ h¬n 30 nguån ng« nhiÖt ®íi (trong ®ã cã quÇn thÓ sè 28 cñaCIMMYT), h¹t vµng, r¨ng ngùa vµ b¸n r¨ng ngùa, cã thêi gian sinh tr−ëng dµi h¬n TSB-2 tõ 5- 7 ngµy, n¨ng suÊt kh¸, tÝnh chèng chÞu tèt, dïng lµm mÑ, lai víi bè lµ TSB-2 ®Ó t¹o ra quÇnthÓ míi. Tõ quÇn thÓ míi nµy tiÕn hµnh chän läc theo ph−¬ng ph¸p b¾p trªn hµng c¶i tiÕn,sau 6 chu kú t¹o ®−îc gièng ng« Q2.

B¾t ®Çu chän t¹o n¨m 1987, ®−îc c«ng nhËn n¨m 1991 vµ nhanh chãng më réng ra s¶n xuÊt ënhiÒu ®Þa ph−¬ng phÝa B¾c.


ChiÒu cao c©y trung b×nh 190 - 220 cm, ®é cao ®ãng b¾p 85 - 110cm, cã 17 - 19 l¸, thuécnhãm chÝn trung b×nh, vô xu©n 110- 120 ngµy, vô hÌ thu 90 - 95 ngµy, vô ®«ng 110- 120ngµy.

N¨ng suÊt trung b×nh 35 - 40 t¹/ha, th©m canh tèt ®¹t tíi 60 - 65 tÊn/ha. B¾p dµi 15 - 19cm,mçi b¾p cã 12 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 300 - 310g. H¹t mµu vµng, b¸n r¨ng ngùa.

Kh¶ n¨ng chèng ®æ kh¸. ChÞu h¹n vµ chÞu rÐt kh¸, bÞ s©u ®ôc th©n vµ bÖnh ®èm l¸ nhÑ, Ýt bÞbÖnh b¹ch t¹ng, nhiÔm kh« v»n nhÑ.

8


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ë hÇu hÕt çc vïng ®· gieo trång MSB-49 vµ TSB-2 ë®ång b»ng, trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c. Gièng Q2 cho n¨ng suÊt cao trªn ch©n ®Êt th©mcanh.

Gièng Q2 gieo trång ®−îc c¶ 3 vô xu©n, hÌ thu vµ ®«ng.

4 - GIèNG NG¤ VN-1

1. Nguån gèc

T¸c gi¶: TS. TrÇn Hång Uy, PTS. Phan Xu©n Hµo, KS. NguyÔn V¨n C−¬ng - ViÖn nghiªncøu ng«.

QuÇn thÓ míi ®−îc t¹o ra tõ 45 nguån vËt liÖu trong n−íc vµ nhËp néi cã nÒn di truyÒn kh¸cnhau, ng¾n hoÆc trung ngµy, h¹t vµng, r¨ng ngùa hoÆc b¸n r¨ng ngùa, n¨ng suÊt cao, thÝchøng kh¸, chèng chÞu s©u bÖnh vµ ®iÒu kiÖn bÊt lîi tèt... Sau ®ã quÇn thÓ míi ®−îc chän läctheo ph−¬ng ph¸p b¾p trªn hµng c¶i tiÕn.

Gièng VN-1 ®−îc kh¶o nghiÖm tõ vô ®«ng n¨m 1992, c«ng nhËn lµ gièng quèc gia n¨m1995.


ChiÒu cao c©y trung b×nh 190 - 220cm, ®é cao ®ãng b¾p 85 - 100cm, cã 17 - 19 l¸. Thêi giansinh tr−ëng: vô xu©n 115- 125 ngµy, vô hÌ thu 90 - 95 ngµy, vô ®«ng 110- 120 ngµy.

N¨ng suÊt trung b×nh 35 - 40 t¹/ha, th©m canh tèt ®¹t tíi 60 - 65 t¹/ha. B¾p dµi 15 - 19cm,mçi b¾p cã 14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 300 - 320g. H¹t mµu vµng, b¸n r¨ng ngùa.

Kh¶ n¨ng chèng ®æ kh¸. ChÞu h¹n vµ chÞu rÐt kh¸. NhiÔm kh« v»n nhÑ.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ë mäi vïng ng«, trªn çc ch©n ®Êt tèt thuéc phï sa vens«ng, ®Êt ®åi dèc, ®Êt −ít cã lªn luèng.

Gièng gieo trång ®−îc c¶ 3 vô: xu©n, hÌ thu vµ vô ®«ng sím.

5- GIèNG NG¤ HLS

1. Nguån gèc

C¬ quan chän läc: Bé m«n ng« - ViÖn Khoa häc N«ng nghiÖp miÒn Nam.

Gièng HLS ®−îc t¹o ra b»ng çch chän läc tõ gièng ng« Early Th¸i composit nhËp néi vµomiÒn Nam n¨m 1974, ®· ®−îc c«ng nhËn ®−a vµo s¶n xuÊt.

9


ChiÒu cao c©y trung b×nh 180 - 200cm, ®é cao ®ãng b¾p 90 - 100cm, cã 19 - 20 l¸, thuécnhãm chÝn sím, vô hÌ thu 90 ngµy, vô thu ®«ng 85 ngµy.

N¨ng suÊt trung b×nh 40 t¹/ha, th©m canh tèt ®¹t tíi 70 t¹/ha. H¹t mµu vµng da cam, d¹ngnöa ®¸.

Kh¶ n¨ng chèng ®æ tèt. Chèng chÞu ®iÒu kiÖn bÊt lîi tèt. Kh«ng nhiÔm ch¸y l¸ vµ b¹cht¹ng. Çc s©u bÖnh h¹i kh¸c kh«ng ®¸ng kÓ.


ThÝch hîp víi ®Êt ®á bazan, ®Êt x¸m thuéc ch©n cao.

Gièng HLS gieo trång thÝch hîp ë vô hÌ thu vµ thu ®«ng.

L−u ý: §Ó ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nªn trång xen víi ®Ëu t−¬ng hoÆc cµ phª míi trång (2hµng ng« + 4 hµng ®Ëu t−¬ng).

6 - gièNG NG¤ HL-36

1. Nguån gèc

T¸c gi¶: KS. §ç H÷u Quèc, KS. Vâ §×nh Long vµ çc céng t¸c viªn. Bé m«n ng« - ViÖnKhoa häc N«ng nghiÖp miÒn Nam.

Gièng HL-36 ®−îc t¹o ra b»ng ph−¬ng ph¸p chän läc Hafsib qua nhiÒu chu kú tõ quÇn thÓ 36nhËp néi cña CIMMYT.

B¾t ®Çu chän t¹o tõ n¨m 1985, ®−îc phÐp khu vùc ho¸ n¨m 1987.


ChiÒu cao c©y trung b×nh 180 - 200cm, ®é cao ®ãng b¾p 80 - 100cm, cã 19 - 20 l¸, thuécnhãm chÝn trung b×nh sím, vô hÌ thu 92 ngµy, vô thu ®«ng 87 ngµy.

N¨ng suÊt trung b×nh 40 t¹/ha, th©m canh tèt ®¹t tíi 70 t¹/ha. H¹t mµu vµng h¬i ®á, d¹ngr¨ng ngùa vµ b¸n r¨ng ngùa.

Kh¶ n¨ng chèng ®æ tèt. Chèng chÞu ®iÒu kiÖn bÊt lîi kh¸. S©u bÖnh h¹i kh«ng ®¸ng kÓ.


ThÝch hîp víi ®Êt ®á bazan, ®Êt x¸m thuéc çc tØnh §«ng Nam bé vµ ®ång b»ng s«ng CöuLong.

Gièng HL-36 gieo trång thÝch hîp ë vô hÌ thu vµ vô ®«ng.

L−u ý: §Ó ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nªn trång xen víi ®Ëu hoÆc cµ phª míi trång (2 hµng ng«+ 1 hµng ®Ëu).

10

7- gièng Ng¤ tbs-1

1. Nguån gèc

T¸c gi¶: T.S. TrÇn Hång Uy, KS. §ç H÷u Quèc vµ çc céng t¸c viªn - ViÖn Nghiªn cøu Ng«.

Gièng TBS-1 ®−îc t¹o ra b»ng ph−¬ng ph¸p chän läc b¾p trªn hµng c¶i tiÕn tõ hçn hîp laigi÷a gièng Swan-1 cña Th¸i Lan víi mét sè quÇn thÓ ng« h¹t vµng ViÖt Nam, qua 6 chu kúchän läc ®· t¹o ®−îc gièng ng« TBS-1.

§−îc c«ng nhËn 1990.


ChiÒu cao c©y trung b×nh 200- 220cm, ®é cao ®ãng b¾p 95 - 105cm, cã 18 - 20 l¸, thuécnhãm chÝn trung b×nh muén, vô xu©n 115 - 125 ngµy, vô hÌ thu 100 - 105 ngµy, vô ®«ng 115- 120 ngµy (dµi h¬n TBS-2 kho¶ng 10 ngµy).

N¨ng suÊt trung b×nh 35 - 40 t¹/1 ha, th©m canh tèt ®¹t tíi 70 t¹/ha. B¾p dµi 16 - 18cm, mçib¾p cã 14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 300g. H¹t d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng.

Kh¶ n¨ng chèng ®æ tèt. ChÞu h¹n vµ chÞu rÐt tèt. Chèng chÞu s©u ®ôc th©n, ®ôc b¾p kh¸.Chèng bÖnh gØ s¾t, b¹ch t¹ng vµ rÖp cê kÐm.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ë mäi vïng. HiÖn ®ang ph¸t triÓn ë çc tØnh phÝaNam. Gieo trång ®−îc trªn çc ch©n ®Êt phï sa ven s«ng, ®Êt ®åi dèc, ®Êt thÞt nhÑ trong ®ång.

Gièng TBS-1 gieo trång thÝch hîp vµo vô xu©n vµ vô thu ®ång b»ng B¾c bé, vô xu©n hÌ ë T©yB¾c.

8- GIèNG NG¤ VM1

1. Nguån gèc

T¸c gi¶: TS. TrÇn Hång Uy, PTS. Ng« H÷u T×nh vµ çc céng t¸c viªn - ViÖn nghiªn cøu ng«.

Gièng ng« hçn hîp VM1 ®−îc t¹o ra tõ quÇn thÓ V524 cña CIMMYT nhËp néi n¨m 1977 vµmét sè quÇn thÓ ng« ®Þa ph−¬ng ViÖt Nam, b»ng ph−¬ng ph¸p chän läc ®¸m vµ ph−¬ng ph¸pb¾p trªn hµng c¶i tiÕn.

§−îc c«ng nhËn n¨m 1980. HiÖn vÉn ®−îc trång trªn diÖn tÝch lín ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng phÝaB¾c.


C©y cao trutng b×nh 200 - 220cm, chiÒu cao ®ãng b¾p 100- 110cm. Cã 20 - 22 l¸, thuécnhãm chÝn muén, vô xu©n 120 - 130 ngµy, vô hÌ thu 100 - 105 ngµy, vô ®«ng 125 - 135 ngµy,vô ®«ng xu©n 130 - 135 ngµy.

11

N¨ng suÊt trung b×nh 40 - 50 t¹/ha, th©m canh tèt ®¹t tíi 60 - 70 t¹/ha. B¾p dµi trung b×nh 16- 18cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,0 - 4,6cm, mçi b¾p cã 14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹tkho¶ng 300 - 320g. H¹t d¹ng r¨ng ngùa, mµu tr¾ng.

Kh¶ n¨ng chèng ®æ tèt. ChÞu h¹n, chÞu rÐt tèt. BÞ nhiÔm nhÑ s©u ®ôc th©n, ®èm l¸, b¹cht¹ng. NhiÔm kh« v»n vµ rÖp cê møc trung b×nh.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng cã thÓ trång ë tÊt c¶ c¸c vïng trång ng« thuéc ®ång b»ng trung duB¾c bé vµ khu 4. Nªn bè trÝ trªn ch©n ®Êt tèt cã kh¶ n¨ng th©m canh.

ë phÝa B¾c gièng VM 1 thÝch hîp nhÊt trong vô ®«ng xu©n vµ thu ®«ng.

12

çC GIèNG NG¤ LAI QUY −íc

9- GièNG NG¤ P11

1. Nguån gèc

Gièng ng« P11 lµ gièng lai kÐp cña C«ng ty Pacific Seed Australia. ®−îc nhËp néi vµ trångthö nghiÖm ë n−íc ta tõ n¨m 1990- 1991. Tõ n¨m 1992 diÖn tÝch trång P11 ®−îc më réng ënhiÒu n¬i.


Gièng P11 cã chiÒu cao trung b×nh 180 - 200cm, chiÒu cao ®ãng b¾p tõ 75 - 85cm. Cã 16 -18 l¸, bé l¸ gän, mµu xanh ®Ëm.

Gièng thuéc nhãm chÝn trung b×nh, thêi gian sinh tr−ëng vô xu©n tõ 115- 120 ngµy, vô thu 90- 95 ngµy, vô ®«ng 110- 120 ngµy. P11 cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cao, n¨ng suÊt trung b×nh 50- 55 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t tíi 70 - 75 t¹/ha. B¾p dµi 15 - 16cm, mçi b¾p cã 14 - 16hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 300 - 320g. H¹t s©u cay, d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng.

Cøng c©y, chèng ®æ tèt. ChÞu h¹n, chÞu rÐt, chÞu ®Êt −ít kh¸. BÞ bÖnh ®èm l¸ lín vµ kh«v»n.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, dÔ tÝnh h¬n çc gièng lai kh¸c, cã thÓ trång ë mäi vïng, trªn çcch©n ®Êt tèt thuéc phï sa s«ng, ®Êt ®åi dèc, ®Êt −ít cã lªn luèng.

Gièng P11 gieo trång ®−îc tÊt c¶ çc vô trong n¨m.

10 - gièng B¾P LAI P60

1. Nguån gèc

P60 lµ gièng lai kÐp cña C«ng ty Pacific Seed Th¸i Lan, ®−îc c«ng bè vµo n¨m 1993. Gièngb¾p lai P60 ®· ®−îc thÝ nghiÖm vµ s¶n xuÊt thö t¹i vïng Duyªn h¶i miÒn Trung, miÒn §«ngNam bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long.


Gièng b¾p P60 thuéc nhãm chÝn trung b×nh 90 - 100 ngµy, cã thÓ trång liªn tiÕp 2 vô trongmïa m−a (§ång Nai) hoÆc ®«ng xu©n vµ hÌ thu (An Giang, §ång Th¸p), C©y cao 220cm, cao®ãng b¾p 100 - 110cm, c©y ®ång ®Òu, l¸ xanh ®Ëm, gän. B¾p to, dµi, cïi nhá; vá bao kÝn; Cã14 - 18 hµng h¹t, tû lÖ h¹t/tr¸i 78-80%. H¹t cøng, mµu vµng cam, ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu.

13

TiÒm n¨ng n¨ng suÊt cao. Trong ®iÒu kiÖn çc tØnh phÝa Nam, n¨ng suÊt trung b×nh ®¹t 6-7tÊn/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t trªn 8 tÊn/ha.

RÔ ch©n kiÒng ph¸t triÓn m¹nh, chèng ®æ ng·, chÞu h¹n vµ óng tèt. Ýt nhiÔm bÖnh.


KÕt qu¶ thö nghiÖm ë çc tØnh phÝa Nam cho thÊy P60 thÝch nghi réng, phï hîp nhiÒu lo¹i®Êt.

Nªn gieo trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn th©m canh, ®Êt ®ai t−¬ng ®èi mµu mì. Kho¶ngçch gieo 70 x 25cm, mËt ®é kho¶ng 55.000 c©y/ha.

11 - GIèNG NG¤ 9670

1. Nguån gèc

Gièng ng« 9670 lµ gièng lai kÐp cña C«ng ty liªn doanh Bioseed Genetics ViÖt Nam, ®−îctrång thö nghiÖm ë n−íc ta tõ n¨m 1992, hiÖn ®ang ®−îc më réng diÖn tÝch ë nhiÒu vïngtrång ng« çc tØnh phÝa B¾c.


Gièng 9670 cã chiÒu cao trung b×nh 180 - 190cm, chiÒu cao ®ãng b¾p tõ 70 - 80cm. Cã 16 -18 l¸.

Thêi gian sinh tr−ëng: Thuéc nhãm chÝn trung b×nh, vô xu©n tõ 110- 120 ngµy, vô thu 90 - 95ngµy, vô ®«ng 110 - 115 ngµy.

Gièng 9670 cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cao, n¨ng suÊt trung b×nh 50 - 55 t¹/ha, th©m canh tèt cãthÓ ®¹t tíi 70- 75 t¹/ha. B¾p dµi 15 - 16cm, b¾p to, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5,0cm, mçi b¾p cã14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 300g. H¹t s©u cay, d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng h¬inh¹t.

Cøng c©y, rÔ kiÒng nhiÒu nªn chèng ®æ tèt. BÞ nhiÔm nhÑ s©u ®ôc th©n, rÖp cê, bÖnh ®èm l¸,riªng bÖnh kh« v»n nhiÔm nÆng h¬n P11.

Chèng chÞu çc ®iÒu kiÖn bÊt lîi kh¸c b×nh th−êng, kÐm chÞu ®Êt −ít vµ óng h¬n P11.

3. Huíng sö dông vµ yªu cÇu kü thuËt

Cã thÓ trång trong çc vô t¹i çc vïng ng« ë n−íc ta, ®Æc biÖt cã −u thÕ trong ®iÒu kiÖn th©mcanh cao.

14

12- GIèNG BIOSEED 9723

1. Nguån gèc

Bioseed 9723 lµ gièng ng« lai cña C«ng ty liªn doarth Bioseed Genetics ViÖt Nam, kÕt qu¶kh¶o nghiÖm t¹i phÝa B¾c vµ miÒn Trung tõ vô ®«ng n¨m 1994 cho thÊy ®©y lµ gièng cã nhiÒutriÓn väng më réng ra s¶n xuÊt.


Gièng ng« Bioseed 9723 thuéc nhãm chÝn trung b×nh, ë phÝa B¾c vô xu©n 115- 120 ngµy, vôthu 90 - 95 ngµy, vô ®«ng 110- 120 ngµy.

ChiÒu cao c©y 195 - 205cm, cao ®ãng b¾p 85 - 95cm.

B¾p dµi trung b×nh 15 - 17cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5cm, cã tõ 12 - 14 hµng h¹t, khèi l−îng1.000 h¹t 280 - 290g, h¹t b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng.

N¨ng suÊt trung b×nh 55 - 60 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t 70 - 75 t¹/ha.

Bioseed 9723 chÞu h¹n kh¸, cøng c©y, chèng ®æ tèt, Ýt nhiÔm kh« v»n h¬n so víi Bioseed9670.


Gièng cã thÓ trång trong vô xu©n vµ vô ®«ng trªn ®Êt 2 vô lóa ë phÝa B¾c vµ vô 2 ë phÝa Nam,nªn bè trÝ trªn ®Êt th©m canh, ®Çu t− ®Çy ®ñ ®Ó ph¸t huy tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cña gièng.

13- GIèNG UNISEED 90

1. Nguån gèc

Uniseed 90 lµ gièng lai ®¬n cña C«ng ty Uniseed Th¸i Lan, ®ang ®−îc trång trªn diÖn tÝchlín t¹i §«ng Nam bé, ë phÝa B¾c ®· kh¶o nghiÖm vµ trång thö tõ vô xu©n 1994, lµ gièng cãtriÓn väng.


Gièng ng« Uniseed 90 thuéc nhãm chÝn trung b×nh, ë phÝa B¾c vô xu©n 115- 125 ngµy, vô hÌthu 95 - 100 ngµy, vô ®«ng 110- 120 ngµy.

C©y cao 190 - 210cm, cao ®ãng b¾p 90 - 100cm.

B¾p dµi trung b×nh 15 - 17cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,2 - 5cm, cã kho¶ng 12 - 14 hµng h¹t, 30 - 35h¹t/hµng. Khèi l−îng 1.000 h¹t 280 - 300g, h¹t b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng t−¬i da cam.

N¨ng suÊt trung b×nh 50 -60 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t 70 - 80 t¹/ha.

Uniseed 90 c©y h¬i cao nh−ng chèng ®æ kh¸, Ýt nhiÔm c¸c lo¹i s©u bÖnh, nhÊt lµ bÖnh kh«v»n.

15


Gièng yªu cÇu th©m canh cao do ®ã nªn gieo trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t−, ®Êt tèt,sè giê n¾ng cao, chñ ®éng t−íi tiªu. ThÝch hîp ë çc tØnh phÝa Nam, ë phÝa B¾c cã thÓ trångtrong vô xu©n, vµ vô ®«ng sím tr−íc 10/9.

14- GIèNG UNISEED 38

1. Nguån gèc

Uniseed 38 lµ gièng lai ba cña C«ng ty Uniseed Th¸i Lan, hiÖn ®ang ®−îc trång trªn diÖn tÝchlín t¹i Bµ RÞa - Vòng Tµu; ë phÝa B¾c ®· kh¶o nghiÖm vµ trång thö tõ vô xu©n 1994, lµ gièngcã triÓn väng.


Gièng ng« Uniseed 38 thuéc nhãm chÝn trung b×nh, ë phÝa B¾c vô xu©n 115- 125 ngµy, vô hÌthu 95 - 100 ngµy, vô ®«ng 110- 120 ngµy.

C©y cao 190 - 205cm, cao ®ãng b¾p 90 - 95cm

B¾p dµi trung b×nh 15 - 17cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,2 - 5,0cm, cã kho¶ng 12 - 14 hµng h¹t, 30 -35 h¹t/hµng, khèi l−îng 1.000 h¹t 270 - 290g, h¹t b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng t−¬i da cam.


Uniseed 38 chèng ®æ kh¸, Ýt nhiÔm çc lo¹i s©u bÖnh, nhÊt lµ bÖnh kh« v»n.


Gièng Uniseed 38 yªu cÇu th©m canh do ®ã nªn trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t−, ®Êttèt, sè giê n¾ng cao, chñ ®éng t−íi tiªu... ë phÝa B¾c nªn trång trong vô xu©n, vô hÌ thu vµvô ®«ng sím (gieo tr−íc 10/9).

15 - GIèNG NG¤ DK - 888

1. Nguån gèc

Gièng ng« DK - 888 lµ gièng lai ®¬n cña C«ng ty DEKALB - Mü, ®−îc nhËp néi vµo n−íc tatõ Th¸i Lan vµ trång thö nghiÖm tõ 1991. HiÖn nay diÖn tÝch trång DK - 888 ®ang ®−îc mëréng ë nhiÒu n¬i, ®Æc biÖt ë çc tØnh phÝa Nam.


Gièng DK - 888 cã chiÒu cao trung b×nh 200 - 220cm, chiÒu cao ®ãng b¾p tõ 90 - 110cm. Cã19 - 21 l¸, bé l¸ gän.

16

Thêi gian sinh tr−ëng: Vô xu©n ë phÝa B¾c tõ 125 - 135 ngµy, vô thu 100- 105 ngµy, vô ®«ng120 - 130 ngµy, ë phÝa Nam tõ 115- 118 ngµy.

DK-888 cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cao, n¨ng suÊt trung b×nh 50 -60 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ®¹t trªn 80 t¹/ha. Tû lÖ c©y 2 b¾p cao (60 - 80%), b¾p dµi 14 - 16cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,2 -4,5cm, mçi b¾p cã 14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 280 - 300g. H¹t d¹ng b¸n r¨ngngùa, mµu vµng da cam ®Ñp vµ ®−îc nhiÒu ng−êi −a thÝch.

Cøng c©y, rÔ kiÒng nªn chèng ®æ tèt. ChÞu h¹n kh¸. BÞ nhiÔm s©u bÖnh nhÑ.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ë mäi vïng, ®Æc biÖt trªn çc ch©n ®Êt th©m canhthuéc phï sa ven s«ng, ®Êt ®á bazan, ®Êt ®en dèc tô.

Ph¸t triÓn tiÒm n¨ng n¨ng suÊt ë nh÷ng n¬i sè giê n¾ng cao, chñ ®éng t−íi tiªu, bãn ®ñ ph©n,phï hîp víi trång xen, kho¶ng çch gieo: hµng x hµng = 70cm, c©y x c©y = 33 - 36cm.

16 - GIèNG LVN 10

1. Nguån gèc

LVN 10 lµ gièng lai ®¬n do TS. TrÇn Hång Uy, PTS. Ng« H÷u T×nh, PTS. Phan Xu©n Hµovµ céng t¸c viªn cña ViÖn nghiªn cøu ng« t¹o ra tõ çc dßng tù phèi DF1/DF2, ®−îc Bé N«ngnghiÖp vµ CNTP cho phÐp khu vùc ho¸ vµ quy tr×nh s¶n xuÊt h¹t lai. LVN 10 ®−îc c«ngnhËn lµ TBKT míi th¸ng 8/1994.


Gièng LVN 10 thuéc nhãm chÝn muén, thêi gian sinh tr−ëng vô xu©n 125 - 135 ngµy, vô hÌthu 95 - 100 ngµy, vô thu ®«ng 110- 120 ngµy.

C©y cao 200 - 240cm, cao ®ãng b¾p 100- 140cm, cã 20 - 21 l¸.

B¾p dµi trung b×nh 18 - 22cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5,5cm, cã tõ 10 - 14 hµng h¹t, sè h¹t/hµng35 - 45 h¹t, tû lÖ träng l−îng h¹t/b¾p 82 - 84%, khèi l−îng 1.000 h¹t 300 -330g, h¹t b¸n r¨ngngùa, mµu vµng da cam.


LVN 10 chÞu h¹n, chÞu chua phÌn tèt; kh¶ n¨ng chèng ®æ kh¸, Ýt nhiÔm çc lo¹i s©u bÖnh.


Gièng yªu cÇu th©m canh cao do ®ã nªn gieo trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t−, ®Êt tèt,sè giê n¾ng cao, chñ ®éng t−íi tiªu.

KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö ë §«ng Nam bé vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ duyªn h¶i miÒn Trungcho thÊy LVN 10 rÊt thÝch hîp vµ n¨ng suÊt cao. ë phÝa B¾c nªn gieo trång trong vô xu©n, hÌthu, ®èi víi vô ®«ng cÇn kÕt thóc gieo tr−íc 5/9, kho¶ng çch gieo: hµng x hµng = 70cm, c©yx c©y = 33 - 36cm.

17

17 - GIèNG LVN 11

1. Nguån gèc

LVN 11 lµ gièng lai ba cña ViÖn nghiªn cøu ng«, lai t¹o tõ c¸c dßng DF2/DF1//DF5, ®−îc BéN«ng nghiÖp vµ CNTP cho phÐp kh¶o nghiÖm th¸ng 2/1994, lµ gièng cã triÓn väng.


Gièng LVN 11 thuéc nhãm chÝn muén, ë phÝa B¾c vô xu©n 125 - 132 ngµy, vô hÌ thu 100-105 ngµy, vô thu ®«ng 110- 120 ngµy.

C©y cao 190 - 220cm, cao ®ãng b¾p 90 - 110cm, cã 19 - 20 l¸.

B¾p dµi trung b×nh 17 - 20cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5cm, cã tõ 12 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng1.000 h¹t 290 - 310g, h¹t b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng da cam.

N¨ng suÊt trung b×nh 5 - 6 tÊn, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t 7 - 8 tÊn/ha.

LVN 11 chÞu h¹n kh¸, chèng ®æ trung b×nh, Ýt bÞ s©u bÖnh.


Nªn gieo trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn th©m canh, ®Êt ®ai t−¬ng ®èi mµu mì, ¸nh s¸ng dåidµo… ë phÝa B¾c thÝch hîp lµ vô xu©n, hÌ thu, ®èi víi vô ®«ng cÇn kÕt thóc gieo tr−íc 5/9.

18 - GIèNG LVN 12

1. Nguån gèc

LVN 12 lµ gièng lai kÐp cña ViÖn nghiªn cøu ng«, ®−îc t¹o ra tõ c¸c dßngDF2/DF1/DF88/DF89-1, ®−îc Bé N«ng nghiÖp vµ CNTP c«ng nhËn th¸ng 1/1995.


Gièng LVN 12 thuéc nhãm chÝn trung b×nh muén, ë phÝa B¾c vô xu©n 120 - 130 ngµy, vô thu100- 105 ngµy, vô ®«ng 115- 125 ngµy.

C©y cao 190 - 210cm, cao ®ãng b¾p 90 - 100cm, cã 18 -20 l¸.

B¾p dµi trung b×nh 17 - 20cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5cm, cã tõ 12 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng1.000 h¹t 300 -310g, h¹t b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng.

N¨ng suÊt trung b×nh 4,8 - 6 tÊn, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t 7 - 7,5 tÊn/ha.

18


Nªn gieo trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn th©m canh, ®Êt ®ai t−¬ng ®èi mµu mì. ë phÝa B¾cthÝch hîp lµ vô xu©n, hÌ thu, ®èi víi vô ®«ng cÇn kÕt thóc gieo tr−íc 5/9.

19 - GIèNG LVN 19

1. Nguån gèc

LVN 19 lµ gièng lai ®¬n do PTS Ng« H÷u T×nh vµ çc céng t¸c viªn cña ViÖn nghiªn cøu ng«t¹o ra tõ 2 dßng fullsib, nªn gi¸ h¹t gièng rÎ h¬n çc gièng lai ®¬n kh¸c. §−îc Bé N«ngnghiÖp vµ CNTP cho phÐp kh¶o nghiÖm ë çc tØnh phÝa B¾c th¸ng 8/1994, lµ gièng cã triÓnväng.


Gièng LVN 19 thuéc nhãm chÝn trung b×nh, ë phÝa B¾c vô xu©n 120 - 125 ngµy, vô thu 100-105 ngµy, vô thu ®«ng 110- 115ngµy.

C©y cao 200 - 215cm, cao ®ãng b¾p 100- 110cm, cã 18 - 19 l¸, c©y to, sinh tr−ëng khoÎ.

B¾p dµi trung b×nh 16 - 18cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5cm, cã tõ 12 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng1.000 h¹t 290 - 300g, h¹t b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng da cam.


LVN 19 chèng chÞu s©u ®ôc th©n, bÖnh kh« v»n kh¸, chÞu h¹n kh¸, th©n h¬i yÕu, chèng ®ætrung b×nh.


Nªn gieo trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn th©m canh, ®Êt ®ai t−¬ng ®èi mµu mì, ¸nh s¸ng dåidµo, cÇn gieo th−a h¬n so víi nh÷ng gièng cïng trµ kh¸c. ë phÝa B¾c thÝch hîp lµ vô xu©n,hÌ thu, ®èi víi vô ®«ng cÇn kÕt thóc gieo tr−íc 5/9, kho¶ng çch gieo: hµng x hµng = 70cm,c©y x c©y = 33 - 36cm.

20 - GièNG LVN 20

1. Nguån gèc

LVN 20 lµ gièng lai ®¬n do PTS Ng« H÷u T×nh vµ çc céng t¸c viªn cña ViÖn nghiªn cøu ng«t¹o ra, ®−îc kh¶o nghiÖm vµ trång thö tõ vô ®«ng 1994, lµ gièng cã triÓn väng trong vô ®«ngchÝnh vô trªn ®Êt 2 lóa.

19


Gièng LVN 20 thuéc nhãm chÝn trung b×nh sím, ë phÝa B¾c vô xu©n 110- 115 ngµy, vô thu90 - 95 ngµy, vô thu ®«ng 105 - 115 ngµy.

ThÊp c©y, l¸ gän xÕp sÝt, xanh ®Ëm. ChiÒu cao c©y 175 - 190cm, cao ®ãng b¾p 65 - 75cm.

B¾p dµi trung b×nh 14 - 16cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5cm, cã tõ 12 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng1.000 h¹t 290 - 310g, h¹t b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng h¬i nh¹t.


LVN 20 chÞu h¹n kh¸, chèng ®æ tèt, cã thÓ trång dµy, tuy nhiªn cÇn l−u ý phßng trõ bÖnh kh«v»n.


ë phÝa B¾c nªn gieo trång trong vô ®«ng trªn ®Êt 2 lóa, v× gièng ng¾n ngµy nªn cã thÓ kÕtthóc gieo tr−íc 30/9, nh−ng cÇn ¸p dông çc biÖn ph¸p phßng trõ kh« v»n tæng hîp.

21- GIèNG NG¤ T-3

1 Nguån gèc

T-3 lµ gièng lai nhiÒu dßng do PTS Tr−¬ng §Ých, PTS Ph¹m §ång Qu¶ng vµ céng t¸c viªn,Trung t©m kh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång Trung −¬ng t¹o ra tõ çc vËt liÖu tèt nhËp néi.Gièng ®−îc kh¶o nghiÖm vµ trång thö tõ n¨m 1992, ®−îc phÐp khu vùc ho¸ tõ th¸ng 8/1994.

T-3 lµ gièng ng« lai cã triÓn väng, ®−îc nhiÒu ®Þa ph−¬ng më réng trong s¶n xuÊt, ®Æc biÖtcho vô ®«ng ë phÝa B¾c vµ vô 2 ë phÝa Nam.


Gièng T-3 cã chiÒu cao trung b×nh 180 - 200cm, chiÒu cao ®ãng b¾p tõ 75 - 85cm. Cã 16 - 18l¸.

Thêi gian sinh tr−ëng thuéc nhãm chÝn trung b×nh, vô xu©n ë phÝa B¾c 110- 120 ngµy, vô thu90 - 95 ngµy, vô ®«ng 105 - 115 ngµy.

T-3 cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cao, n¨ng suÊt trung b×nh 45 - 50 t¹/ha, tth©m canh tèt cã thÓ ®¹t65 - 70 t¹/ha. B¾p dµi 14 - 16cm, mçi b¾p cã 14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 290 -300g. H¹t d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng.

Cøng c©y, chèng ®æ tèt. ChÞu h¹n, chÞu rÐt, chÞu ®Êt −ít vµ chÞu óng kh¸, nhiÔm kh« v»n nhÑ.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ®−îc ë çc vïng ng« trong c¶ n−íc, trªn nh÷ng ch©n®Êt th©m canh, ®Æc biÖt vô ®«ng trªn ®Êt 2 lóa, kh«ng nªn trång dµy.

20

22 - GIèNg T4

1. Nguån gèc

T4 lµ gièng lai nhiÒu dßng do PTS. Tr−¬ng §Ých, PTS. Ph¹m §ång Qu¶ng, ThS. Ph¹m ThÞTµi vµ céng t¸c viªn cña Trung t©m kh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång Trung −¬ng t¹o ra tõçc vËt liÖu nhËp néi. Qua kh¶o nghiÖm vµ s¶n xuÊt thö thÊy cã triÓn väng.


Gièng ng« T4 thuéc nhãm chÝn trung b×nh, ë phÝa B¾c vô xu©n 115- 120 ngµy, vô hÌ thu 90 -95 ngµy, vô ®«ng 110 - 120 ngµy.

C©y cao 190 - 205cm, cao ®ãng b¾p 85 - 95cm. Cã 17 - 18 l¸.

B¾p dµi trung b×nh 16 - 18cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5cm. Mçi b¾p cã tõ 14 - 16 hµng h¹t,khèi l−îng 1.000 h¹t 300 - 310g. H¹t d¹ng b¸n r¨ng ngùa. mµu vµng da cam.


T4 chÞu h¹n, cøng c©y, kh¶ n¨ng chèng ®æ kh¸, Ýt nhiÔm s©u bÖnh.


Gièng cã kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ®−îc ë çc vïng ng« trªn çc ch©n ®Êt th©mcanh kh¸ trong vô ®«ng ë phÝa B¾c còng nh− ë çc tØnh miÒn Trung vµ T©y Nguyªn, cã thÓtrång trong vô 2 ë miÒn §«ng Nam bé.

23 - GièNG T5

1. Nguån gèc

T5 lµ gièng lai kÐp do PTS. Tr−¬ng §Ých, PTS. Ph¹m §ång Qu¶ng, ThS. Ph¹m ThÞ Tµi vµcéng t¸c viªn cña Trung t©m kh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång Trung −¬ng t¹o ra tõ çc vËtliÖu nhËp néi. Qua kh¶o nghiÖm vµ s¶n xuÊt thö thÊy cã triÓn väng, ®Æc biÖt ë miÒn Trung vµmiÒn Nam, còng nh− vô hÌ thu vµ vô ®«ng sím ë phÝa B¾c.


Gièng ng« T5 thuéc nhãm chÝn trung b×nh muén, thêi gian sinh tr−ëng ë phÝa B¾c vô xu©n120 - 130 ngµy, vô hÌ thu 100- 105 ngµy, vô thu ®«ng 110 - 115 ngµy.

C©y cao 190 - 210cm, cao ®ãng b¾p 90 - 100cm. Cã 19 - 20 l¸.

B¾p dµi trung b×nh 16 - 18 cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5cm, tû lÖ c©y 2 b¾p trong ®iÒu kiÖn b×nhth−êng 25 - 30%, nÕu trång th−a th× trªn 40% c©y 2 b¾p, cã tõ 12 - 14 hµng h¹t, sè h¹t/hµngkho¶ng 35 - 40 h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 290 - 300g, h¹t d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng dacam. L¸ bi che kÝn ®Çu b¾p nh−ng kh«ng chÆt.


21

T5 chÞu h¹n, chÞu chua phÌn, kh¶ n¨ng chèng ®æ kh¸, Ýt nhiÔm çc lo¹i s©u bÖnh.


Gièng yªu cÇu th©m canh kh¸ cao do ®ã nªn gieo trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t−, ®Êttèt, sè giê n¾ng cao, chñ ®éng t−íi tiªu, kh«ng phï hîp víi trång dµy, thiÕu ¸nh s¸ng.

KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö ë §«ng Nam bé, ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ duyªn h¶i miÒn Trungcho thÊy gièng T5 thÝch hîp vµ n¨ng suÊt cao. ë phÝa B¾c nªn gieo trång trong vô hÌ thu, ®èivíi vô ®«ng cÇn kÕt thóc gieo tr−íc 5/9 vµ nªn trång th−a (hµng x hµng = 70cm, c©y x c©y =33 - 36cm) ®Ó cã nhiÒu c©y 2 b¾p.

24 - GIèNG T6

1. Nguån gèc

T6 lµ gièng lai nhiÒu dßng do PTS. Tr−¬ng §Ých, PTS. Ph¹m §ång Qu¶ng, ThS. Ph¹m ThÞTµi vµ céng t¸c viªn cña Trung t©m kh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång Trung −¬ng t¹o ra tõçc vËt liÖu nhËp néi. Qua kh¶o nghiÖm vµ s¶n xuÊt thö rÊt cã triÓn väng, ®Æc biÖt ë miÒnTrung vµ miÒn Nam, còng nh− vô hÌ thu vµ vô ®«ng sím ë phÝa B¾c.


Gièng ng« T6 thuéc nhãm chÝn trung b×nh muén, ë phÝa B¾c vô xu©n 120 - 130 ngµy, vô hÌthu 100- 105 ngµy, vô thu ®«ng 110- 115ngµy.

C©y cao 190 - 210cm, cao ®ãng b¾p tõ 90 - 100cm. Cã 19 -20 l¸.

B¾p dµi trung b×nh 16 - 18 cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,5 - 5cm, tû lÖ c©y 2 b¾p trong ®iÒu kiÖn b×nhth−êng 25 - 30%, nÕu trång th−a th× trªn 40% c©y 2 b¾p, cã tõ 12 - 16 hµng h¹t, sè h¹t/hµng35 - 40 h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 300 - 310g, h¹t d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng da cam. L¸bi chÆt vµ che kÝn ®Çu b¾p.


T6 chÞu h¹n, chÞu chua phÌn, kh¶ n¨ng chèng ®æ kh¸, Ýt nhiÔm çc lo¹i s©u bÖnh.


Gièng yªu cÇu th©m canh kh¸ cao do ®ã nªn gieo trång ë nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t−, ®Êttèt, sè giê n¾ng cao, chñ ®éng t−íi tiªu, kh«ng phï hîp víi trång dµy, thiÕu ¸nh s¸ng.

KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö ë §«ng Nam bé, ®ång b»ng s«ng Cöu Long vµ duyªn h¶i miÒn Trungcho thÊy gièng T6 thÝch hîp vµ n¨ng suÊt cao. ë phÝa B¾c nªn gieo trång trong vô hÌ thu, ®èivíi vô ®«ng cÇn kÕt thóc gieo tr−íc 5/9) vµ nªn trång th−a (hµng x hµng = 70cm, c©y x c©y =33 - 36cm) ®Ó cã nhiÒu c©y 2 b¾p.

22

ÇC GIèNG NG¤ LAI KH¤NG QuY −íc

25 - GiènG NG¤ Ls5

1. Nguån gèc

Gièng ng« LS5 do ViÖn nghiªn cøu ng« t¹o ra. §−îc kh¶o nghiÖm vµ s¶n xuÊt thö tõ vô ®«ngn¨m 1992. HiÖn vÉn ®−îc nhiÒu ®Þa ph−¬ng më réng trong vô ®«ng.


Gièng LS5 cã chiÒu cao trung b×nh 180 - 200cm, chiÒu cao ®ãng b¾p tõ 75 - 85cm. Cã 16 -18 l¸, bé l¸ gän vµ tho¸ng.

Thêi gian sinh tr−ëng: Thuéc nhãm chÝn trung b×nh, vô xu©n tõ 110- 120 ngµy, vô hÌ thu 90 -95 ngµy, vô ®«ng 105 - 115 ngµy.

LS5 cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt kh¸, n¨ng suÊt trung b×nh 45 - 50 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹ttíi 60 - 65 t¹/ha. B¾p dµi 14 - 16cm, mçi b¾p cã 14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 280 -300g. H¹t d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng t−¬i.

Cøng c©y, chèng ®æ tèt. Chèng chÞu ®iÒu kiÖn bÊt lîi vµ s©u bÖnh b×nh th−êng.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ë çc vïng ng« trong c¶ n−íc, trªn çc ch©n ®Êt tèt cãkh¶ n¨ng th©m canh.

Gièng LS5 gieo trång ®−îc tÊt c¶ çc vô trong n¨m.

Kü thuËt gieo trång vµ ch¨m sãc tiÕn hµnh nh− ®èi víi gièng LS6.

26 - GIèNG NG¤ LS6

1. Nguån gèc

Gièng ng« LS6 do ViÖn nghiªn cøu ng« t¹o ra. §−îc kh¶o nghiÖm vµ s¶n xuÊt thö tõ vô®«ng n·m 1992. Sau ®ã ®−îc më réng nhanh ra s¶n xuÊt ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng phÝa B¾c, nhÊtlµ trong vô ®«ng.


Gièng LS6 cã chiÒu cao trung b×nh 180 - 200cm, chiÒu cao ®ãng b¾p tõ 75 - 85cm. Cã 16 -18 l¸.

23

Thêi gian sinh tr−ëng: Thuéc nhãm chÝn trung b×nh, vô xu©n tõ 115- 120 ngµy, vô hÌ thu 90 -95 ngµy, vô ®«ng 110- 120 ngµy.

LS6 cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt kh¸, n¨ng suÊt trung b×nh 45 - 50 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹ttíi 60 - 65 t¹/ha. B¾p dµi 14 - 16cm, mçi b¾p cã 14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 300 -320g. H¹t d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng.

Cøng c©y, chèng ®æ kh¸. ChÞu h¹n, chÞu rÐt, chÞu óng kh¸. BÞ nhiÔm s©u bÖnh nhÑ.


Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, dÔ tÝnh, cã thÓ trång ë çc vïng ng«, trªn çc ch©n ®Êt thuéc phï saven s«ng, ®Êt ®åi dèc, ®Êt ruéng −ít cã lªn luèng.

Gièng LS6 gieo trång ®−îc tÊt c¶ çc vô trong n¨m.

27- GIèNG NG¤ LS8

1. Nguån gèc

Gièng ng« LS8 do ViÖn nghiªn cøu ng« t¹o ra.

§−îc kh¶o nghiÖm vµ s¶n xuÊt thö tõ vô ®«ng n¨m 1992. Lµ gièng ng« cã triÓn väng, ®−îcnhiÒu ®Þa ph−¬ng, nhÊt lµ ë §«ng Nam bé vµ §BSCL më réng trong s¶n xuÊt.


Gièng LS8 cã chiÒu cao trung b×nh 200 - 220cm, chiÒu cao ®ãng b¾p tõ 90 - 110cm. Cã 19 -20 l¸.

Thêi gian sinh tr−ëng vô xu©n tõ 120 - 135 ngµy, vô thu 100 - 105 ngµy, vô ®«ng 120 - 130ngµy.

LS8 cã tiÒm n¨ng n¨ng suÊt cao, n¨ng suÊt trung b×nh 45 - 50 t¹/ha, th©m canh tèt cã thÓ ®¹t65 - 70 t¹/ha. Tû lÖ c©y b¾p kh¸, b¾p dµi 14 - 16cm, ®−êng kÝnh b¾p 4,0 - 4,4cm, mçi b¾p cã14 - 16 hµng h¹t, khèi l−îng 1.000 h¹t 280 - 300g. H¹t d¹ng b¸n r¨ng ngùa, mµu vµng dacam.

Cøng c©y, chèng ®æ kh¸. ChÞu h¹n kh¸. BÞ nhiÔm s©u bÖnh nhÑ.

3. Huíng sö dông vµ yªu cÇu kü thuËt

Kh¶ n¨ng thÝch øng réng, cã thÓ trång ë mäi vïng, ®Æc biÖt trªn çc ch©n ®Êt th©m canh thuécphï sa ven s«ng, ®Êt ®á bazan, ®Êt ®en dèc tô...

Gièng LS8 gieo trång ®−îc tÊt c¶ çc vô trong n¨m. ë phÝa B¾c thÝch hîp nhÊt lµ vô xu©n vµvô thu ®«ng, riªng vô ®«ng ph¶i trång sím tr−íc 30/8.

24

PHÇN iiKü THUËT GIEO TRåNG Vµ CH¡M SãC

i. ÇC VïNG NG¤ CHÝNH ë N¦íC TA

1. Vïng §«ng Nam bé

§©y lµ vïng ng« hµng ho¸ cã tiÒm n¨ng nhÊt ë n−íc ta.

§Êt trång ng«: Chñ yÕu lµ ®Êt bazan, ®Êt x¸m vµ ®Êt phï sa s«ng. §Êt bazan cã hµml−îng mïn vµ çc chÊt dinh d−ìng cao, t¬i xèp, Ýt chua, rÊt thuËn lîi cho trång ng«. §Êtx¸m cã nguån gèc tõ ®Êt phï sa cæ, nhÑ, tho¸t n−íc tèt, tuy hµm l−îng mïn vµ dinh d−ìngkh«ng cao nh−ng cã ®é Èm c©y hÐo rÊt thÊp nªn ®©y còng lµ lo¹i ®Êt thÝch hîp cho trångng« nh−ng cÇn ph¶i bãn ph©n møc cao h¬n so víi trªn ®Êt bazan.

KhÝ hËu thuËn lîi cho trång ng«: L−îng m−a 1500 - 2000 mm/n¨m, nhiÖt ®é trung b×nh23 - 240C, Ýt khi xuèng d−íi 200C, sè giê n¾ng nhiÒu. Vïng nµy th−êng trång 2 vô ng«liªn tiÕp nhau trong mïa m−a tõ cuèi th¸ng 4 - 11, ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng ®¶m b¶o n−íc t−íith× vÉn cã thÓ trång thªm 1 vô tõ th¸ng 12 - 3.

2. Vïng ng« ®ång b»ng s«ng Cöu Long

Ng« ®−îc trång trªn ®Êt phï sa ®−îc båi hµng n¨m däc theo çc con s«ng lín, ®Êt tèt, ®é mµumì cao rÊt thuËn lîi cho ng«.

NhiÖt ®é b×nh qu©n lu«n cao h¬n 200C, ¸nh s¸ng dåi dµo, l−îng m−a cao vµ ph©n bè t−¬ng ®èi®ång ®Òu, mïa kh« l−îng m−a thÊp nh−ng vÉn cã thÓ trång ng« ®¹t n¨ng suÊt cao nÕu cãnguån n−íc t−íi bæ sung.

Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®Ó tr¸nh ®éc canh lóa, c©y ng« lai ®· ®−îc ®−a vµo vïng nµy, ®¹t hiÖuqu¶ kinh tÕ rÊt cao nªn diÖn tÝch ng« ®· ph¸t triÓn nhanh chãng.

3. Vïng ng« T©y Nguyªn

Ng« ®−îc trång chñ yÕu trªn ®Êt phiÒng b·i, ®Êt phï sa thÒm s«ng suèi, thung lòng vµ trªnn−¬ng rÉy cã ®é dèc tõ 3 - 10 ®é. Lo¹i ®Êt chñ yÕu lµ ®Êt bazan, ®Êt phï sa nªn ®é mµu mìcao rÊt thuËn lîi cho ng«.

L−îng m−a b×nh qu©n 1500mm, nhiÖt ®é trung b×nh trªn 200C. Tuy nhiªn cã sù kh¸c biÖt rârÖt gi÷a mïa m−a vµ mïa kh«, nªn ë vïng nµy th−êng trång 1 vô ng« víi nh÷ng gièng dµingµy, n¨ng suÊt cao vµo mïa m−a.

4. Vïng ng« duyªn h¶i miÒn Trung

§Êt trång ng« chñ yÕu lµ ®Êt phï sa ®−îc båi hµng n¨m däc theo çc s«ng vµ ®Êt phï sakh«ng ®−îc båi hµng n¨m chuyªn mµu hoÆc ®Êt 2 lóa + 1 mµu.

25

Hµng n¨m cã 2 vô chÝnh lµ ®«ng xu©n gieo th¸ng 12 thu ho¹ch cuèi th¸ng 3 ®Çu th¸ng 4 vµ vôhÌ thu gieo ®Çu th¸ng 4 thu ho¹ch cuèi th¸ng 7 ®Çu th¸ng 8.

Vô ®«ng xu©n khi gieo ®Çu vô th−êng hay gÆp m−a.

Vô hÌ thu cã thÓ bÞ ¶nh h−ëng cña giã t©y nam kh« nãng.

5. Vïng ng« khu 4 cò

§Êt trång ng« chñ yÕu lµ ®Êt phï sa ®−îc båi hµng n¨m däc çc s«ng La, s«ng Lam, s«ng M·v.v... vµ ®Êt phï sa kh«ng ®−îc båi hµng n¨m chuyªn mµu hoÆc ®Êt lu©n canh lóa - mµu.

Vïng nµy khÝ hËu thêi tiÕt th−êng diÔn biÕn phøc t¹p hay bÞ b·o lôt vµ chÞu ¶nh h−ëng cña giãlµo vµ giã mïa ®«ng b¾c... Hµng n¨m cã 2 vô chÝnh lµ: Vô ®«ng xu©n th−êng b¾t ®Çu khi hÕtlò lôt (cuèi th¸ng 9 - 15/10) ®Õn th¸ng 2 n¨m sau vµ sau ®ã lµ vô ng« xu©n - hÌ tõ ®Çu th¸ng 3®Õn th¸ng 6. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë mét sè tØnh nh− Thanh Ho¸, NghÖ An cßn cã vô ng«®«ng trªn ®Êt 2 lóa, gieo vµo th¸ng 9 - 10 thu ho¹ch th¸ng 12 - 1 n¨m sau.

6. Vïng ng« ch©u thæ s«ng Hång

Lµ vïng ng« lín nhÊt ë phÝa B¾c.

Ng« ®−îc trång trªn ®Êt phï sa ®−îc båi hµng n¨m däc çc b·i s«ng vµ ®Êt phï sa trong ®ångkh«ng ®−îc båi hµng n¨m, ®Êt 2 vô lóa/n¨m... §Êt b·i cã ®é mµu mì cao, nh−ng kh«ng chñ®éng t−íi tiªu; ®Êt trong ®ång trång lóa cã ®é mµu mì kh¸, chñ ®éng t−íi tiªu nh−ng ®é t¬ixèp kÐm.

Do ¶nh h−ëng cña giã mïa ®«ng b¾c, chÕ ®é m−a lò vµ c¬ cÊu c©y trång nªn vïng nµy cã çcvô ng«: ng« ®«ng xu©n, ng« xu©n, ng« hÌ thu, ng« thu ®«ng vµ ng« ®«ng, trong ®ã ng« ®«ngxu©n vµ ng« ®«ng cã diÖn tÝch lín nhÊt.

Vô ng« thu ®«ng vµ ®«ng xu©n chñ yÕu trång ë çc vïng b·i s«ng hoÆc ®Êt chuyªn mµu.Khã kh¨n chÝnh cña vô ng« nµy lµ th−êng bÞ h¹n vµ rÐt ®Ëm lµm kÐo dµi thêi gian sinhtr−ëng cña ng«, ë giai ®o¹n thu ho¹ch th−êng cã m−a.

Vô ng« ®«ng trªn ®Êt 2 vô lóa: Khã kh¨n chÝnh lµ ®Çu vô hay bÞ m−a, lµm chËm thêi vô;gi÷a vµ cuèi vô th−êng h¹n hoÆc rÐt, khi thu hã¹ch gÆp m−a phïn, nhÊt lµ gieo vµo thêi vômuén.

7. Vïng ng« T©y B¾c

§Êt trång ng« chñ yÕu lµ ®Êt thung lòng ®¸ v«i, ®Êt phï sa thÒm s«ng suèi, ®Êt phiÒng b·i dèctô...

KhÝ hËu 2 mïa râ rÖt, mïa m−a khÝ hËu «n hoµ ®ñ Èm, mïa kh« g¾n liÒn víi rÐt nhiÒu ngµyd−íi 100C, cã khi xuèng 00C b¨ng gi¸ vµ s−¬ng muèi, rÊt Ýt m−a. Do ®ã ng« ®−îc gieo cuèith¸ng 4 ®Çu th¸ng 5 thu ho¹ch cuèi th¸ng 8 ®Çu th¸ng 9.

8. Vïng ng« §«ng b¾c

§Êt trång ng« chñ yÕu lµ ®Êt ph¸t triÓn trªn çc s¶n phÈm cña ®¸ v«i vµ sa phiÕn th¹ch, ®Êtphï sa däc theo çc s«ng suèi... nh×n chung hµm l−îng dinh d−ìng cao, thuËn lîi cho ng«.

26

Khã kh¨n lín nhÊt h¹n chÕ s¶n xuÊt ng« trong vïng lµ nhiÖt ®é. Mïa ®«ng l¹nh, nhiÒu n¬i cãb¨ng gi¸, s−¬ng muèi thËm chÝ cã tuyÕt.

Do ®ã ë ®©y chØ gieo ®−îc 1 vô ng«, th−êng gieo cuèi th¸ng 4 ®Çu th¸ng 5, thu ho¹ch cuèith¸ng 8 ®Çu th¸ng 9.

II. Kü THUËT GIEO TRåNG Vµ CH¨M SãC

1. Chän gièng ng« tèt n¨ng suÊt cao cã thêi gian sinh tr−ëng phï hîp

Trªn c¬ së cña çc gièng ng« tèt ®· khuyÕn ço ®Ó chän gièng ng« phï hîp trong tõng mïavô, phï hîp víi c¬ cÊu c©y trång, nÐ tr¸nh nh÷ng bÊt lîi, tËn dông tèi ®a nh÷ng thuËn lîi vÒ®Êt ®ai, nhiÖt ®é, ¸nh s¸ng... chóng ta cÇn n¾m v÷ng thêi gian sinh tr−ëng cña çc nhãmgièng ng« ë tõng vïng sinh th¸i chÝnh nh− ë b¶ng 1.

B¶ng 1: Ph©n nhãm gièng ng« theo thêi gian sinh tr−ëng

VïngNhãm

Çc tØnh phÝa B¾c (*) T©y Nguyªn (**) Nam bé, Duyªn h¶imiÒn Trung (**)

ChÝn sím D−íi 105 ngµy D−íi 95 ngµy D−íi 90 ngµy

ChÝn trung b×nh 105 -120 ngµy 95 - 105 ngµy 90 - 100 ngµy

ChÝn muén Trªn 120 ngµy Trªn 105 ngµy Trªn 100 ngµy

Ghi chó:

(*) Theo TGST ë vô xu©n

(**) Theo TGST ë vô 1 ®Çu mïa m−a

2. §¶m b¶o thêi vô gieo tèt nhÊt cña tõng vïng

+ Çc tØnh miÒn nói phÝa B¾c:

Th−êng chØ cã 1 vô ng« xu©n, gieo tõ cuèi th¸ng 3 ®Õn ®Çu th¸ng 5, tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ cñatõng n¬i.

+ Çc tØnh Trung du vµ ®ång b»ng s«ng Hång:

Ng« ®«ng xu©n: Chñ yÕu trång ë vïng b·i vµ th−êng trång gièng dµi ngµy, gieo 15/11 -15/12.

Ng« xu©n: Gieo tõ 15/1 - 15/2, ®èi víi gièng chÝn sím vµ chÝn trung b×nh cã thÓ gieomuén h¬n vµo cuèi th¸ng 2.

Ng« hÌ thu: Gieo ®Çu th¸ng 6 ®Õn gi÷a th¸ng 7.

Ng« thu ®«ng: Th−êng gieo cuèi th¸ng 8 ë çc b·i s«ng sau khi n−íc rót, hoÆc ®Êt trong®ång sau khi thu ho¹ch lóa hÌ thu.

Ng« ®«ng: Lµm trªn ®Êt 2 vô lóa, gieo trong th¸ng 9, cã thÓ kÐo dµi ®Õn ®Çu th¸ng 10 víigi«ng chÝn sím.

27

+ Çc tØnh khu 4 cò:

Ng« ®«ng xu©n: Gieo cuèi th¸ng 9 ®Õn ®Çu vµ gi÷a th¸ng 10.

Ng« xu©n - hÌ: Gieo vµo ®Çu th¸ng 3.

Ng« ®«ng trªn ®Êt 2 vô lóa: Cuèi th¸ng 9 ®Çu th¸ng 10.

+ Duyªn h¶i miÒn Trung:

Ng« ®«ng xu©n: Gieo th¸ng 12 thu ho¹ch cuèi th¸ng 3 ®Çu th¸ng 4.

Ng« hÌ thu: Gieo ®Çu th¸ng 4 thu ho¹ch cuèi th¸ng 7 ®Çu th¸ng 8.

+ T©y Nguyªn vµ §«ng Nam bé:

Vô 1 Gieo cuèi th¸ng 4 ®Çu th¸ng 5, khi ®· cã m−a

Vô 2: Gieo trong th¸ng 8, sau khi thu ho¹ch hoa mµu vô 1. Ngoµi ra ®èi víi §«ng Nambé cã thÓ trång thªm 1 vô trong th¸ng 12 nÕu cã n−íc t−íi.

+ §ång b»ng s«ng Cöu Long:

Vô 1: Gieo trong th¸ng 4 ®Çu th¸ng 5.

Vô 2: Gieo trong th¸ng 8.

Ngoµi ra, gÇn ®©y gieo thªm 1 vô vµo th¸ng 12 ®Çu th¸ng 1 sau khi thu ho¹ch lóa mïa.

3. §Êt trång ng«

C©y ng« cã thÓ trång trªn nhiÒu lo¹i ®Êt kh¸c nhau, tuy nhiªn ng« thÝch hîp nhÊt lµ ®Êt nhÑ,®é mµu mì cao, dÔ tho¸t n−íc, ng« cÇn Èm nh−ng rÊt sî óng.

§Êt trång ng« cÇn cµy s©u bõa kü s¹ch cá d¹i, tho¸t n−íc. Víi ng« ®«ng trªn ®Êt lóa ®Ó kÞpthêi vô khi gieo hoÆc ®Æt ng« bÇu trªn ch©n ruéng lµm ®Êt ch−a kü th× sau ®ã cÇn xíi x¸o cho®Êt tho¸ng, xèp ®Ó ng« ph¸t triÓn tèt.

4. Kho¶ng çch vµ mËt ®é gieo

Mçi vïng vµ mçi nhãm gièng cÇn ¸p dông kho¶ng çch gieo hîp lý ®Ó tËn dông tèi ®a dinhd−ìng ®Êt vµ thêi gian chiÕu s¸ng còng nh− c−êng ®é ¸nh s¸ng nh»m ®¹t sè b¾p/®¬n vÞ diÖntÝch vµ n¨ng suÊt h¹t cao nhÊt.

Nguyªn lý chung lµ ®Êt xÊu, thêi gian chiÕu s¸ng Ýt vµ nhiÖt ®é thÊp cÇn gieo th−a. Çc gièngng¾n ngµy, gièng thÊp c©y trång dµy h¬n gièng dµi ngµy vµ çc gièng cao c©y, çc gièng laicÇn gieo ®óng mËt ®é míi ph¸t huy ®−îc −u thÕ lai. Gièng ng« cã nhiÒu c©y 2 b¾p nh−DK888, LVN 10, T5,... nªn trång th−a h¬n ®Ó ph¸t huy −u thÕ nhiÒu b¾p. §èi víi nh÷ngvïng vµ nh÷ng vô thêi tiÕt ©m u th× nªn gi¶m bít mËt ®é gieo so víi b×nh th−êng. Nªn gieothµnh hµng, thµnh b¨ng; hµng çch hµng 70cm sÏ thuËn lîi cho ch¨m sãc, thu ho¹ch.

28

B¶ng 2: Kho¶ng çch vµ mËt ®é cña çc nhãm gièng ng« t¹i çc vïng

Vïng

Çc tØnh phÝa B¾c T©y Nguyªn Nam bé,Duyªn h¶i miÒn Trung

MËt ®é kho¶ngçch

Kho¶ngçch (cm)

MËt ®é(v¹nc©y/ha)

Kho¶ngçch (cm)


Kho¶ngçch (cm)


Nhãm gièng

ChÝn sím 70 x 28-30 5,0 - 4,7 70 x 25 5,7 70 x 20 7,1

ChÝn TB 70 x 30-33 4,7 - 4,3 70 x 30 4,7 70 x 25 5,7

ChÝn muén 70 x 23-36 4,3 - 4,0 70 x 30 4,7 70 x 30 4,7

5. Ph©n bãn cho ng«

Ng« lµ c©y phµm ¨n, muèn cã n¨ng suÊt cao ph¶i bãn ®ñ l−îng ®Æc biÖt lµ ph©n ®¹m, bãn®óng lóc, ®óng çch. §ång thêi muèn ph¸t huy hiÖu qu¶ cña ph©n bãn cÇn ph¶i biÕt trong®Êt trång ng« ®ñ, thiÕu chÊt dinh d−ìng nµo ®Ó tõ ®ã x¸c ®Þnh tû lÖ bãn hîp lý, bªn c¹nh ®ãph¶i hiÓu râ mèi quan hÖ gi÷a n−íc - ph©n, gi÷a ®Êt - ph©n, ph©n vµ gi÷a gièng - ph©n, còngnh− ®iÒu kiÖn khÝ hËu sinh th¸i cña tõng vïng vµ tõng mïa vô, chÕ ®é canh t¸c, mËt ®é gieotrång.

B×nh th−êng ®Ó ®¹t n¨ng suÊt ng« ng¾n ngµy tõ 4 - 4,5 tÊn/ha vµ ng« chÝn trung b×nh vµ chÝnmuén tõ 5 - 6 tÊn/ha cÇn bãn nh− b¶ng 3.

29

B¶ng 3. L−îng ph©n bãn cho ng« (tÝnh trªn mét ha)

Gièng chÝn sím Gièng chÝn TB vµ muénLo¹i ®Êt Nhãm ®Êt

Ph©nchuång

(tÊn)

Urª(kg)

Supel©n(kg)

Ph©nkali(kg)

Ph©nchuång

(tÊn)

Urª(kg)

Supel©n(kg)

Ph©nkali(kg)

- S«ng Hång®−îc båihµng n¨m

- 265 300 60 - 335 300 120

- Çc s«ngkh¸c ®−îcbåi hµng n¨m

- 265 300 120 - 335 300 120

§Êt phïsa

- Çc hÖthèng s«ngkh¸c kh«ng®−îc båihµng n¨m

5-10 265 300 120 5-10 335 300 120

§Êt nhÑ

- §Êt b¹cmµu, ®Êt x¸mb¹c mµu, çtven biÓn

8-10 265 300 180 8-10 335 450 180

- Ph¸t triÓntrªn ®¸ bazan

- 265 300 180 - 335 300 120§Êt ®ávµng®åi nói

- Ph¸t triÓntrªn çc ®¸mÑ kh¸c

5-10 265 300 120 5-10 335 300 120

HiÖu qu¶ cña ph©n bãn ®Æc biÖt lµ ph©n ®¹m ®èi víi ng« lai vµ ë çc tØnh phÝa Nam cao h¬n ëphÝa B¾c.

Çch bãn:

Bãn lãt (bãn vµo r·nh hoÆc vµo hèc lÊp 1 líp ®Êt máng råi míi gieo h¹t) toµn bé ph©nchuång vµ ph©n l©n + 1/3 l−îng ®¹m.

Bãn thóc lÇn 1 khi ng« 6 -7 l¸: 1/3 l−îng ®¹m.

Bãn thóc lÇn 2 khi ng« 9 - 10 l¸: 1/3 l−îng ®¹m cßn l¹i.

Bãn kali:

§èi víi ®Êt phï sa s«ng Hång ®−îc båi hµng n¨m th× bãn toµn bé kali vµo lÇn bãnthóc thø 2.

§èi víi çc nhãm ®Êt cßn l¹i th× bãn thóc lÇn 1: 50% vµ bãn thóc lÇn 2: 50%.

6. Ch¨m sãc

30

TØa c©y lÇn 1 khi ng« 3-4 l¸, vµ æn ®Þnh mËt ®é khi ng« 6-7 l¸, mçi hèc 1 c©y nÕu bÞkhuyÕt c©y th× hèc bªn c¹nh ®Ó 2 c©y hoÆc dÆm b»ng ng« bÇu. CÇn xíi nhÑ, xíi ®¸ ch©n®Ó ®Êt t¬i xèp vµ gi÷ Èm.

Vun võa kÕt hîp lµm cá sau khi bãn thóc ®ît 1 (ng« 6 - 7 l¸).

Vun cao gèc kÕt hîp lµm cá lÇn cuèi cho ng« khi bãn thóc lÇn 2 (ng« 9 - 10 l¸).

T−íi n−íc: §é Èm ®Êt thÝch hîp ®èi víi ng« lµ 70 - 80%. Khi ®Êt kh« nÕu kh«ng m−a th×ph¶i t−íi n−íc cho ng«. Sau khi t−íi kh«ng ®Ó n−íc ®äng g©y ngËp óng rÔ ng« sÏ bÞ thèi,l¸ hÐo vµng.

Nªn kÕt hîp t−íi n−íc cho ng« sau khi bãn ph©n vµ vun xíi. Çch tèt nhÊt lµ t−íi theor·nh, theo b¨ng, ®Ó ng©m qua 1 ®ªm råi rót c¹n n−íc.

Nh÷ng giai ®o¹n ng« rÊt cÇn n−íc lµ 3 - 4 l¸, 7 - 10 l¸, xo¸y loa kÌn, tung phÊn phun r©u vµchÝn s÷a. §Ó cã n¨ng suÊt cao nhÊt thiÕt ph¶i t−íi n−íc cho ng« ë giai ®o¹n trªn nÕu gÆp h¹n,®Æc biÖt lµ giai ®o¹n 7 - 10 l¸, xo¸y loa kÌn - chÝn s÷a.

7. Phßng trõ s©u bÖnh

Çc lo¹i s©u h¹i ng« th−êng gÆp gåm: S©u x¸m, s©u ®ôc th©n, rÖp cê. Sau ®©y lµ mét sè biÖnph¸p kü thuËt phßng trõ chñ yÕu:

S©u x¸m: VÖ sinh ®ång ruéng, ®Êt võa kh« lµ cµy bõa ngay, gieo ®óng thêi vô, gieo tËptrung, khi s©u míi xuÊt hiÖn cã thÓ b¾t tay hoÆc bÉy b¶ diÖt ngµi s©u x¸m.

S©u ®ôc th©n vµ ®ôc b¾p: §Ó phßng chèng s©u ®ôc th©n cÇn gieo ®óng thêi vô xö lý ®ÊthoÆc ®èt th©n l¸ ng« cña vô tr−íc, diÖt s¹ch cá d¹i... cã thÓ phun phßng trõ s©u ®ôc th©nb»ng çch r¾c Furadan hoÆc Basudin bét vµo ngän.

RÖp cê: VÖ sinh ®ång ruéng s¹ch cá d¹i; trång ®óng mËt ®é, dïng thuèc ho¸ häc nh− Bi5850%... pha tû lÖ 0,1 - 0,2%.

Çc lo¹i bÖnh h¹i ng« th−êng gÆp gåm: BÖnh ®èm l¸ lín, ®èm l¸ nhá, bÖnh kh« v»n, bÖnhphÊn ®en, bÖnh thèi ®en h¹t. D−íi ®©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p phßng trõ chñ yÕu:

BÖnh kh« v»n: Nh÷ng biÖn ph¸p tèt nhÊt lµ lu©n canh, t¨ng c−êng bãn v«i vµ kali; tiªu huûtµn d− vô tr−íc; dïng gièng míi chèng bÖnh; phun Booc®« ®Ó trõ bÖnh.

BÖnh ®èm l¸ vµ bÖnh phÊn ®en: Thùc hiÖn chÕ ®é lu©n canh, kh«ng nªn trång 2 - 3 vông« liªn tôc. VÖ sinh ®ång ruéng, nhÆt s¹ch cá d¹i. Xö lý h¹t gièng tr−íc khi gieo b»ngXªrªzan (2 kg/tÊn h¹t) víi bÖnh ®èm l¸ nhá, dïng Granozan ( 1kg/tÊn h¹t) hoÆc TMTD (2kg/tÊn h¹t) ®èi víi bÖnh than ®en. Gieo trång b»ng çc gièng Ýt nhiÔm bÖnh.

Kü THUËT TRåNG C¸C GIèNG NG¤ MíI N¡NG SUÊT CAO...3 lêi nãi ®Çu Ng« lµ c©y l−¬ng...

Documents

Transcript of Kü THUËT TRåNG C¸C GIèNG NG¤ MíI N¡NG SUÊT CAO...3 lêi nãi ®Çu Ng« lµ c©y l−¬ng...