JANAR 20151JETO GJELBRJETO GJELBR

Gazet Periodike, (Janar 2015) Nr. 146

Shprnd

ahet

FALAS

Kriza mjedisorKriza mjedisorKriza mjedisorKriza mjedisorKriza mjedisore dhee dhee dhee dhee dhesfsfsfsfsfidaidaidaidaidat e s art e s art e s art e s art e s ardhmes!dhmes!dhmes!dhmes!dhmes!

NJERZITSJELLIN

PROGRESIN

FAQE 2

Ekspertiza dhe dijan shrbim t Pyllit

FAQE6FAQE 7

Federata KombtareFederata KombtareFederata KombtareFederata KombtareFederata Kombtaree Pyjeve dhe Kullotavee Pyjeve dhe Kullotavee Pyjeve dhe Kullotavee Pyjeve dhe Kullotavee Pyjeve dhe Kullotave

KomunaleKomunaleKomunaleKomunaleKomunale

SEMINSEMINSEMINSEMINSEMINAR KOMBTAR KOMBTAR KOMBTAR KOMBTAR KOMBTAR N DITNAR N DITNAR N DITNAR N DITNAR N DITNNDRKNDRKNDRKNDRKNDRKOMBTOMBTOMBTOMBTOMBTARE ARE ARE ARE ARE T T T T T TOKSTOKSTOKSTOKSTOKS

Politikat e pyjeve t Kosovs kan humbur n mal!

PROF.SHERIF LUSHAJPROF.SHERIF LUSHAJPROF.SHERIF LUSHAJPROF.SHERIF LUSHAJPROF.SHERIF LUSHAJUniversiteti POLIS

GJON FIERZAGJON FIERZAGJON FIERZAGJON FIERZAGJON FIERZAAgjencia Kombtare e Mjedisit

MUNIR HOXHAMUNIR HOXHAMUNIR HOXHAMUNIR HOXHAMUNIR HOXHA(Inxhinjer pyjesh DSHP Dibr)

NIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZI FAQE 3

N t vrtet Kosova ka ligje, por nuk kabazefikase ligjore, ka planifikim, por nuk ka sistem tplanifikimit, nuk ka as instrumente t qeverisjes,as sistem t monitorimit dhe kontrollit, as funk-

sione t shumfishta t pyjeve, e mbi t gjitha nuk kandarje t drejt t interesave t palve, q sht gjener-atori i t gjitha t kqijave n ekosistemin e pyjeve. Menj fjal, ajo e ka qasjen ndaj pyjeve t gabuar!

Me lirimin e Kosovs, pr shkak t prgjegjsivet ndara pr interesa t astit nga vendimmarrsitndrkombtar...

Me dat 3 Dhjetor 2014, , , , , Universiteti POLIS, n bashkpunimme Ministrin e Bujqsis, Zhvillimit Rural e Administrimit tUjrave dhe Qendrn e Studimeve t Burimeve Natyrore zhvillu-

an n kuadrin e Dits Ndrkombtare t Toks Dits Ndrkombtare t Toks Dits Ndrkombtare t Toks Dits Ndrkombtare t Toks Dits Ndrkombtare t Toks n mje-diset e Universitetit Polis seminarin kombtar me temMbrojtja e toks nj problem ekonomik, social dheMbrojtja e toks nj problem ekonomik, social dheMbrojtja e toks nj problem ekonomik, social dheMbrojtja e toks nj problem ekonomik, social dheMbrojtja e toks nj problem ekonomik, social dhemjedisormjedisormjedisormjedisormjedisor. N kt seminar morn pjes ekspert nga institu-cionet qndrore... FAQE 5

HAKI KOLA HAKI KOLA HAKI KOLA HAKI KOLA HAKI KOLA Faqe 3Faqe 3Faqe 3Faqe 3Faqe 3

MIMI MIDORI PRBIODIVERSITETIN,

FITUESIT PR VITIN 2014

REPUBLIKA E SHQIPRISREPUBLIKA E SHQIPRISREPUBLIKA E SHQIPRISREPUBLIKA E SHQIPRISREPUBLIKA E SHQIPRISMINISTRIA E MJEDISITMINISTRIA E MJEDISITMINISTRIA E MJEDISITMINISTRIA E MJEDISITMINISTRIA E MJEDISIT

DREJTORIA E PRGJITHSHME EDREJTORIA E PRGJITHSHME EDREJTORIA E PRGJITHSHME EDREJTORIA E PRGJITHSHME EDREJTORIA E PRGJITHSHME EPOLITIKAVE MJEDISORE DHEPOLITIKAVE MJEDISORE DHEPOLITIKAVE MJEDISORE DHEPOLITIKAVE MJEDISORE DHEPOLITIKAVE MJEDISORE DHEJETSIMIT T PRIORITETEVEJETSIMIT T PRIORITETEVEJETSIMIT T PRIORITETEVEJETSIMIT T PRIORITETEVEJETSIMIT T PRIORITETEVE

DREJTORIA E MBROJTJES DHEDREJTORIA E MBROJTJES DHEDREJTORIA E MBROJTJES DHEDREJTORIA E MBROJTJES DHEDREJTORIA E MBROJTJES DHETRAJTIMIT T PYJEVETRAJTIMIT T PYJEVETRAJTIMIT T PYJEVETRAJTIMIT T PYJEVETRAJTIMIT T PYJEVE

Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015

DREJTUAR: ZNJ. ANA RAFTIDREJTUAR: ZNJ. ANA RAFTIDREJTUAR: ZNJ. ANA RAFTIDREJTUAR: ZNJ. ANA RAFTIDREJTUAR: ZNJ. ANA RAFTIDrejtor i Marrdhnieve me QytetartDrejtor i Marrdhnieve me QytetartDrejtor i Marrdhnieve me QytetartDrejtor i Marrdhnieve me QytetartDrejtor i Marrdhnieve me Qytetart

KRYEMINISTRIAKRYEMINISTRIAKRYEMINISTRIAKRYEMINISTRIAKRYEMINISTRIA

Pr dijeni: ZPr dijeni: ZPr dijeni: ZPr dijeni: ZPr dijeni: Z.REXHEP NDREU.REXHEP NDREU.REXHEP NDREU.REXHEP NDREU.REXHEP NDREU Federats KPK Komunale Federats KPK Komunale Federats KPK Komunale Federats KPK Komunale Federats KPK Komunale

Rr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, KatiRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, KatiRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, KatiRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, KatiRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, KatiII-t, TiranII-t, TiranII-t, TiranII-t, TiranII-t, Tiran

Lnda: Prgjigje shkress,Lnda: Prgjigje shkress,Lnda: Prgjigje shkress,Lnda: Prgjigje shkress,Lnda: Prgjigje shkress,

N prgjigje t shkress suaj nr. 9163 prot., dat24.12.2014, n lidhje me Letr Propozimin e dr-guar nga Federata Kombtare e Pyjeve dhe Kullo-tave Komunale, ju sqarojm se Ministria e Mjedisitsht tersisht e angazhuar n:- - - - - kalimin e kompetencave t administrimit t pyjevedhe kullotave tek bashkit dhe reformimin tersor tstrukturave t administrimit t pyjeve dhe kullotave.- hartimin e nj ligji t ri t pyjeve dhe t kullotave dhet akteve t tjera nnligjore t prafruara me legjisla-cionin e Bashkimit Europian, realitetit t ri t krijuarn vend dhe domosdoshmrin e nj reformimi tthell t sektorit t pyjeve dhe kullotave.S shpejti fillon nga zbatimi projekti i ri i Shrbi-meve Mjedisore q adreson disa probleme t rnd-sishme si:- - - - - kryerjen e inventarit kombtar t pyjeve dhe kullo-tave----- hartografimin dhe rregjistrimin e pyjeve dhe -kullotave mbshtetje me grante konkuruese t pr-doruesve t pyjeve dhe t kullotave----- ertifikimin e pyjeve----- forcimin e partneritetit shtet-privat dhe mbshtetjepr shoqrin civile----- mbshtetjen me financime n pyjet e bashkisnprmjet praktiks s konkurimitGjithashtu Ministria e Mjedisit do t vazhdoje tmbshtes me asistencn e nevojshme teknike dheligjore bashkit e reja dhe prdoruesit e pyjeve dhekullotave.

Duke ju falenderuar pr bashkpunimin,ALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKO

SEKRETAR I PRGJITHSHMSEKRETAR I PRGJITHSHMSEKRETAR I PRGJITHSHMSEKRETAR I PRGJITHSHMSEKRETAR I PRGJITHSHM

FAQE 7

Burimet Njerzore,mundsi pr zhvillimt qndrueshm tBurimeve Natyrore

NDRIIM ELANDRIIM ELANDRIIM ELANDRIIM ELANDRIIM ELAShoqata e Zhvillimit t Burimeve

Natyrore, Elbasan

Personaliteteve t shquar t Bots (t cilt vit pas viti lauro-Personaliteteve t shquar t Bots (t cilt vit pas viti lauro-Personaliteteve t shquar t Bots (t cilt vit pas viti lauro-Personaliteteve t shquar t Bots (t cilt vit pas viti lauro-Personaliteteve t shquar t Bots (t cilt vit pas viti lauro-hen me mime tashm t njohura; n shkenc, art kultur,hen me mime tashm t njohura; n shkenc, art kultur,hen me mime tashm t njohura; n shkenc, art kultur,hen me mime tashm t njohura; n shkenc, art kultur,hen me mime tashm t njohura; n shkenc, art kultur,etj.) ju shtohen dhe ato personalitete me kontribute tetj.) ju shtohen dhe ato personalitete me kontribute tetj.) ju shtohen dhe ato personalitete me kontribute tetj.) ju shtohen dhe ato personalitete me kontribute tetj.) ju shtohen dhe ato personalitete me kontribute tshquara n mbrojtjen e natyrs dhe biodiversitetin n tr-shquara n mbrojtjen e natyrs dhe biodiversitetin n tr-shquara n mbrojtjen e natyrs dhe biodiversitetin n tr-shquara n mbrojtjen e natyrs dhe biodiversitetin n tr-shquara n mbrojtjen e natyrs dhe biodiversitetin n tr-si. Tashm nj mim ndrkombar i quajtur Midori sh-si. Tashm nj mim ndrkombar i quajtur Midori sh-si. Tashm nj mim ndrkombar i quajtur Midori sh-si. Tashm nj mim ndrkombar i quajtur Midori sh-si. Tashm nj mim ndrkombar i quajtur Midori sh-t themeluar dhe n vitin 2014 u shprnda pr her t dyt.t themeluar dhe n vitin 2014 u shprnda pr her t dyt.t themeluar dhe n vitin 2014 u shprnda pr her t dyt.t themeluar dhe n vitin 2014 u shprnda pr her t dyt.t themeluar dhe n vitin 2014 u shprnda pr her t dyt.

2 JANAR 2015JETO GJELBRJETO GJELBR

Politikat e pyjeve t Kosovs kan humbur n mal!NIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZI

Kosova pothuajse e ka t kompletuar kornizn in-stitucionale pr menaxhimin e pyjeve. . . . . sht punu-ar vazhdimisht pr ndrtimin e bazs ligjore, prplanifikimin, pr qeverisjen, pr monitorimin dhekontrollin, pr funksionet e pyjeve, pr interesat qgjenerohen nga pyjet etj. Por, kjo korniz institu-cionale pr sektorin e pylltaris po t shikohet mekujdes, na del se sht m tepr nj improvizim iasaj q duhet t jet!N t vrtet Kosova ka ligje, por nuk kabaz efikaseligjore, ka planifikim, por nuk ka sistem t plani-fikimit, nuk ka as instrumente t qeverisjes, as sistemt monitorimit dhe kontrollit, as funksione tshumfishta t pyjeve, e mbi t gjitha nuk ka ndar-je t drejt t interesave t palve, q sht gjener-atori i t gjitha t kqijave n ekosistemin e pyjeve.Me nj fjal, ajo e ka qasjen ndaj pyjeve t gabuar!Me lirimin e Kosovs, pr shkak t prgjegjsivet ndara pr interesa t astit nga vendimmarrsitndrkombtar, hapat e krijimit t politikave py-jore u bn n mnyr joformale. U hartua legjisla-cioni pa rezultatet e Inventarit Kombtar t pyjevedhe pa hartimin e politikave strategjike, i cili objek-tiv tvetm (t theksuar kudo n ligj) e pati mbrojtjene pyjeve. Ky objektiv, rojet e pyjeve i bri njerzitm t rndsishm t sektorit, duke ia lidhur duartpjesve tjera t ligjit, me ka ai u b i pa zbat-ueshm, deri sot.I vetmi shqetsim q theksohej me nervozizm ngainstitucionet dhe shoqria civile ishin fjalt prerje ile-gale, t cilat ia mbyllnin gojn krkesave legjitime prshfrytzimin e pyjeve edhe vet pronarve privat, tcilt mbetn me sy e vesh nga rojet e pyllit, t cilt ubnbos t tij. Me ta u bashkuan edhe disa zyrtar,t ciltfilluan t vidhninme ligj, duke gjetur hapsiraqeprligjnin at, me shprehje t tilla si prerje sanitare,prerje parakomerciale pr cungishte etj.Politika dhe zyrtart, t cilt u ngarkuan meprgjegjsi pr sektorin, shpeshher pr nevojapersonale, zbatonin projekte t iniciuara nga do-natort dhe institucionet e vendit, pa prfillur as-nj kriter, me t cilat madje shprfilleshin dhe to-piteshin dijet ekzistuese, duke i br memec bar-tsit e tyre pr interesa t vogla. Dmet q iukan shkaktuar pyjeve dhe mjedisit jan t mdha,por shum m t mdha jan dmet q iu shkak-tuan pronarve t pyjeve, buxhetit t Kosovs,buxhetit t taksapaguesve t vendeve mike (tdhna si donacione).Pr pesmbdhjet vjet jan shkruar me mijrafaqe me ekspertiz, jan br dhjetra mijra

padi npr gjykata pr njerzit n nevoj, janhapur e mbyllur n sirtar me dhjetra projekte tkushtueshme, t cilat nuk i hyn n pun askujt..Jan humbur kot s koti me mijra or pune,jan ftuar ekspert me emr n pylltari, jan harx-huar me miliona euro, pr ndrprerjen e prerjeveilegale. T gjitha kto kan dhn nj rezultat tfrikshm, t dshmuar katrciprisht se 93% epyjeve tKosovs, priten ilegalisht?!Ky prkushtim kaq i madh pr pyjet sht dashurt jap rezultate shkencore, nga t cilat vendim-marrsit institucional dhe politik do t kishinnxjerr prfundime dhe do tkishin dhn reko-mandime t pranuara nga t gjitha palt e interesit,por kjo nuk ka ndodhur?! Dmet jan t mdha!Me kt qasje pr pesmbdhjet vite sht pen-guar konsolidimi i kornizs institucionaletsektorit.sht penguar menaxhimi legal i pyjeve nga pr-onart e tyre, t cilt jan detyruar ta vjedhin pyl-lin e vet.sht penguar menaxhimi i qndrueshm e meprfitim social e ekonomik i pyjeve publike.sht shkaktuar varfrimi energjetik i popullsisdhe sht rritur kostoja pr shkak t shfrytzimitjoefikas t mass drunore. Ka vazhduar degradi-mi i pyjeve dhe toks pyjore, pr shkak t mossh-frytzimit t potencialit t tyre. Jan nprkm-bur praktikat e mira t mbarshtimit t pyjeve dhejan shprfillur dijet e fituara nga ato prvoja.Njeriu dhe pylli ndr mijvjeari kan dhn njri-tjetrit krejt at ka kan pasur mundsi q tia jap-in. Prpjekjet e pushtetit komunist, pr ta ndarnjeriun nga pylli i tij, duke ia marr nga duart atijplanifikimin pr ti plotsuar nevojat me produkte,deri te drurt pr ngrohje, me plane t

centralizuar,kan dshtuar nt gjith Evropn Lin-dore sikurse edhe n Kosov. Shtetet e EvropsPerndimore e kan zgjidhur kt problem q nshekullin e XIX-t. Ato, banorve t zonave ru-rale ua kan ndar tokat pyjore n territore t cak-tuara, n prputhje me nevojat e tyre, q t prod-hojn pr do vit sa i nevojitet familjeve t tyre,duke mos e cnuar fare pyllin me akte ilegale.Qeveria e Kosovs duhet msoj nga kjo prvoj!Ajo tashm e ka pranuar se do familjeje ktu iduhen rreth 7 m3 dru solid pr t kaluar nj dimr.Ajo q duhet t shihet sht se sa siprfaqe t pyjevepublike t ulta mund tju kthehen familjeve nnevoj, me qllim q kto familje t mund t shndr-rohen nga hajdutn nikoqirt pyllit t tyre. Aty-re duhet tju mundsohet q ta ringjallin pyllin atyku ai ka rn. N gjith kto vite pronart e pyjeveq kan rreth 40% t pyjeve t Kosovs, prod-hojn legalisht n pyjet e veta 4 (katr) her e mshum material drusor se sa sektori publik. Pr mmir, kto pyje jan edhe m t shndetshme, pasikujdesi pr to bhet me dijet dhe prvojat etrashguara npr shekuj. Tashm pushteti e kakuptuar se pyjet i kan ikur nga duart, pr shkakse aktualisht ai e kontrollon vetm 7% t tyre. Vetmnj numr i kufizuar i donatorve, disa individ tAgjencis Pyjore t Kosovs (n vitet e fundit),shoqata e pronarve privat t pyjeve e ndonj tjetr,kan pasur guxim q ta ngren zrin kundr njgjendje t till ose q t punojn pa z. M mirkan folur vet rezultatet e puns s tyre, t shkru-ara n form t raporteve. SNV (taniCNVP) nprojektet e bashk-financuara me qeverin Sue-deze, ka konstatuar se Kosova pr do vit shpen-zon rreth 1.5 milion metr kub dru, nga t cilat

vetm 20% priten legalisht. Ajo e vuri n dyshimsaktsin e menaxhimit t cungishteve, duke e kon-testuar bazn teknike e ligjore pr kt lloj pylli.Ajo pr hert par doli me iden pyjet pr pop-ullin dhe e rekomandoi decentralizimin dhe del-egimin e prgjegjsive pr pyjet n nivelin lokal tqeverisjes.N ann tjetr NFG (donacion i popullit dhe Qever-is t Norvegjis), n vitin 2012 e ka prsriturInventarin Kombtar t Pyjeve. Matjet i ka prsri-tur n 60 % t siprfaqeve t njjtave, t cilat janmatur n Inventarin e vitit 2002, me njsaktsi trezultateve mbi 90%. Nga analiza e krahasimit trezultateve t dy matjeve u dshmua se gjat kty-re 10 viteve, n do vit jan prer nga 1.6 milionmetra kub drur. Nga kjo sasi, vetm 7% e pre-rjeve sht kryer legalisht, (sipas ligjit), ndrsa 93%e ksaj sasie (ose rreth 1.5 milion metra kub), janprer ilegalisht. Nga kjo u konstatua se shteti i Ko-sovs e ka shtrir kontrollin n vetm 7% t pyjevetona, ndrsa n 93% t tyre nuk ka kontroll! Mektprojekt, ky donator i ndrgjegjshm e ka mby-llur debatin me shifra dhe fakte pr prerjet ilegalet pyjeve t Kosovs. M n fund umund ideja embrapsht e angazhimit pr ndalimin e prerjeveilegale dhe ka filluar t pranohet kudo ajo epre-rjeve t planifikuara, pr prmbushjen e nevojave(n tshumtn e rasteve) ekzistenciale t njerzve.Ka ardhur koha q Qeveria dhe Kuvendi treflek-tojn pr Ligjin mbi Pyjet, t cilin duhet ta harmoni-zojn me Strategjinpr Zhvillimin e Pyjeve 2010-2020(e financuar nga taksa paguesit Suedeze) dhe t mos evonojn m shum, por ta miratojn. Strategjia e thek-son nevojn e menaxhimit t prbashkt t pyjeve pub-like pr furnizimin e popullsis me dru pr ngrohje.Popullsia lokale, sipas zonave kadastrale, duhet t mar-r prgjegjsi ligjore pr nj pjes t pyjeve publike, dukepatur parasysh nevojat e do familje, duke i ngarkuarato edhe me prgjegjsi e detyrime. Vetm kshtu 93%e qytetarve n nevoj, q aktualisht janhajdut tpyjeve, t shndrrohen n kujdestar t tyre.Kjo qasje tashmsht pranuar nga donatort, ndrsatani s fundmi edhe te drejtuesit e Agjencis s Pyjeveka filluar t krijohet bindja q kjo sht zgjidhja evetme.sht mir q draft-ligji mbi pyjet i cili gjat gjithktyre viteve nuk po arrin t miratohet - trishikohetme urgjenc, pr ta ndryshuar at aq sa ti bhetjorgan Strategjis, me qllim q t ngrohen t gjith,dielli ta ngroh pyllin pr ta rritur, e pylli njerzit prti ngrohur nga acari, pr ta zbatuar m n fund menax-himin e qndrueshm t pyjeve, n t cilin jemi thir-rur kaq shum gjat gjith ktyre viteve.

Ju njoftojm se disponojm fidan t llojeve t ndryshme si m posht:Zeman Lalaj n Vlor disponon 5000 fidan bredhi me lartsi 1.5 metr, 2000 fidan pishe t zez me lartsi1-5 -2.5 metr, si dhe 40 mij fidan t llojeve t ndryshme. Pr do sqarim t mtejshm jeni t lutur tkontaktoni n numrat e telefonit +355 69 21 23 919, dhe +355 332 22 843.N fidanishten e Z. Florin Torba n Peshkopi ka fidan standart pr mbjellje n vjesht Arr 2 vjeare 4000cop, Gshtenj 2 vjeare 4000 cop, Bli dekorativ 1.5 m mbi 1000 cop.Kontaktoni me Z. Florin Torba n numrin e telefonit: +355 68 34 01 378.Haxhi Mani nga Muhurri i rrethit Dibr, 12 km larg qytetit t Peshkopis disponon fidan sherebele t ciltbhen gati pr mbjellje para dats 20 Shtator. T interesuarit jan t lutur t kontaktojn me Z. Haxhi Manin numrin e telefonit +355 68 64 69 360.

NJOFTIM

JANAR 20153JETO GJELBRJETO GJELBR

NJERZIT SJELLIN PROGRESIN

Deri tani n nivel kombtar rreth 250 SHP-PKK bazuar mbi projekte t ndryshme kankryer funksionin e tyre n nivel t Njsive tQeverisjes Vendore. Kshtu, pr t br njanaliz t situats Federata Kombtare ePyjeve dhe Kullotave Komunale (FKPKK)s bashku me Fondacionin BashkojmVlerat e Natyrs me Njerzit (CNVP), orga-nizuan n kuadr t Projektit Pyjet pr zh-villimin ekonomik rural- FLED (mbshte-tetur nga Ambasada Suedeze), nj takim ko-mbtar. Takimi u mbajt me dat 24 Dhjetor2014 n ambjentet e Muzeut Kombtar.Sipas programit t dits, prfaqsuesja eCNVP-s, Almira XhembullaAlmira XhembullaAlmira XhembullaAlmira XhembullaAlmira Xhembulla prezantoiqllimin dhe objektivat e takimit. M pas pr-faqsuesja e FKPKK, Albora Kacani Albora Kacani Albora Kacani Albora Kacani Albora Kacani, brinj prezantim mbi forcimin e kapaciteteve tSHPPKK (funksionimi dhe qndrueshmeria)si dhe rolin e tyre n aktivitetet menaxhueset pyjeve e kullotave komunaleNdr t tjera, ajo tha se sipas ndarjes s reAdministrativo-Territoriale n Republikne Shqipris do t ket 61 Bashki dhe 12Qarqe. N baz t ksaj ndarje t re emrti-mi, shtrirja territoriale, kufijt, qendra,njsit administrative prbrse t doNjsie t Qeverisjes Vendore dhe nnndar-jet e tyre jan t ndryshuara me ligjin e ri.Pr kt arsye duhet punuar pr rishikimine situats ekzistuese dhe vlersimin e pr-githshm t shoqatave. Kjo krkon konsul-time n t gjitha nivelet me SHPPKK dheFederatat Rajonale t Pyjeve, si dhe meNjQV-t pr t identifikuar mangsit kri-tike n administrimin dhe menaxhimin epyjeve dhe kullotave komunale.Gjat prezantimit t saj, Albora vuri thek-sin n dy drejtime kryesore:" N ndrtimin e strukturave t qndrueshmepr t siguruar vazhdimsin e Shoqatave." N forcimin Institucional t Federatave eShoqatave si dhe nxitjen e zhvillimitekonomik nprmjet aktiviteteve pr gjen-erimin e t ardhurave n nivel vendor dhekombtar. Pr sa i prket programit pr ng-ritjen e kapaciteteve, ajo propozoi t realizo-het nj vlersim i nevojave t trajnimit (nlidhje t ngusht me aktivitetet e prmen-dura m sipr) si dhe t hartohet dhe zba-tohet nj program pr ngritjen e kapaciteteven t gjitha nivelet e SHPPK-ve (nivel ra-jonal e kombtar).

Nj kujdes t veant, sipas saj, duhet treguarpr ndrgjegjsimin e grave dhe vajzave rretht drejtave mbi tokn dhe pyllin pa lnemnjane shtimin e numrit t tyre n proesetvendim- marrse.

T rrisim qndrueshmrin eT rrisim qndrueshmrin eT rrisim qndrueshmrin eT rrisim qndrueshmrin eT rrisim qndrueshmrin eSHPPKK. Cilsia e projekteve dheSHPPKK. Cilsia e projekteve dheSHPPKK. Cilsia e projekteve dheSHPPKK. Cilsia e projekteve dheSHPPKK. Cilsia e projekteve dhe

mundsit pr aplikimemundsit pr aplikimemundsit pr aplikimemundsit pr aplikimemundsit pr aplikimeGjat sesionit t diskutimeve, FatmirFatmirFatmirFatmirFatmirBrazhda,Brazhda,Brazhda,Brazhda,Brazhda, prfaqsues i Federats Rajonalet Elbasanit diskutoi n lidhje me aftsinkonkuruese t shoqatave, duke sjell shem-buj nga rajoni i Elbasanit. N kt rajon sho-qata t ndryshme nuk kan mundur t mar-rin asnj mbshtetje, megjith numrin elart t aplikimeve n prgjigje t thirrjevenga donator t ndryshm. Pyetja q ngritiai ishte se cilat jan shkaqet apo pengesatq nuk mund t arrihet nj rezultat pozi-tiv? Dhe, pr kt ai krkoi q nga CNVPnprmjet nj programi trajnimesh, t bhetaftsimi i ktyre shoqatave pr rritjen e ka-paciteteve, n mnyr q cilsia e apliki-meve t jet m e mir, duke mundsuarkshtu edhe rritjen e qndrueshmris sktyre t fundit.N prgjigje t pyetjes s ngritur nga Fatmi-ri, Rruzhdi HymetllariRruzhdi HymetllariRruzhdi HymetllariRruzhdi HymetllariRruzhdi Hymetllari prfaqsues i Fed-erats Rajonale t Kors, tha se prsa itakon shkaqeve apo arsyeve pr mos marrjene prgjigjeve pozitive nga aplikimet, ato jepenme shkrim nga ana e donatorit. Kjo pasi kurkthehet prgjigje negative, ajo shoqrohetedhe me arsyet se prse aplikimi nuk shtkualifikuar.

Shoqria e Bashkpunimit BujqsorShoqria e Bashkpunimit BujqsorShoqria e Bashkpunimit BujqsorShoqria e Bashkpunimit BujqsorShoqria e Bashkpunimit Bujqsor"Gshtenja Malzi", nj model"Gshtenja Malzi", nj model"Gshtenja Malzi", nj model"Gshtenja Malzi", nj model"Gshtenja Malzi", nj model

KombtarKombtarKombtarKombtarKombtarXhelal Shuti,Xhelal Shuti,Xhelal Shuti,Xhelal Shuti,Xhelal Shuti, prfaqsuesi i Federats ra-jonale t Kuksit, n fjaln e tij u prqn-drua tek baza ligjore dhe e drejta e pron-sis, ku shoqatat nuk kan t drejt sig-urimin e prfitimeve nga produktet pyjore,por vetm pr plotsimin e nevojave pr kon-sum vetjak. Nj zgjidhje, sipas tij, do t ishtengritja e grupeve prodhuese me t drejt tregti-mi, duke sjell ktu edhe shembullin e Sho-qris s Bashkpunimit Bujqsor "Gshten-ja Malzi" n rrethin e Kuksit.

Riorganizimi dhe ristrukturimiRiorganizimi dhe ristrukturimiRiorganizimi dhe ristrukturimiRiorganizimi dhe ristrukturimiRiorganizimi dhe ristrukturimii SHPPKKi SHPPKKi SHPPKKi SHPPKKi SHPPKK

Sokol Guri,Sokol Guri,Sokol Guri,Sokol Guri,Sokol Guri, prfaqsuesi i Federats Rajo-nale t Shkodrs, q n krye t fjals s tij shpre-hu shqetsimin pr strukturat e Federatave dheShoqatave dhe rolin q duhet t luaj CNVPn forcimin e ktyre strukturave, rioorganizimin

dhe ristrukturimin e tyre bazuar edhe n nevo-jat q dikton situata. Po ashtu ai e cilsoi si tepremergjent rishikimin e statuteve t shoqatave dhebri thirrje pr krijimin e nj grupi pune prrishikimin e tyre dhe nisjen menjher t puns,pr t rikuperuar kohn e humbur. Krahas k-tyre, Sokoli solli n vmendje edhe se CNVPduhet t bj partneritet me Federatat pr ap-likime t prbashkta.Almira XhembullaAlmira XhembullaAlmira XhembullaAlmira XhembullaAlmira Xhembulla u prgjigj se midis dypalve sht nnshkruar nj memorandummirkuptimi dhe s shpejti do t hartohet njplan i detajuar pune i cili do t prfshij pothua-jse t gjitha shtjet q u prmendn si shqet-suese nga prfaqsuesi i Federats Shkodr. Poashtu sa pr aplikimet e prbashkta, ajo sollishembullin e aplikimit midis CNVP dhe FKP-KK n Gusht-Shtator 2014 n prgjigje t thir-rjes pr aplikime nga BE, ku ky aplikim pavar-sisht faktit se nuk mundi t ishte fitues, arriti njrezultat t mir, pasi u shpall i gjashti n list ngambi dyzet aplikime. Nj vlersim nxits ky, qn t ardhmen e afrt t mund t arrihet njprgjigje pozitive n aplikimet e radhs. Dhe,duke e mbyllur fjaln pr kt pik, ajo u shprehse CNVP sht shum e ndjeshme ndaj ksajshtje. M tej ajo vazhdoi duke thn se detaji-mi i aktiviteteve t puns n kuadr t projektit tri sigurisht do t sjell nj bashkpunim me inten-siv dhe krahas ksaj, nj plan pune do t hartohetpr t adresuar vetm problemet ligjore.N kuadr t ktij diskutimi merr rndsi tveant domosdoshmria e riorganizimit tSHPPKK-ve, pasi shoqatat jan t organizuaran baz t komunave ekzistuese. Pyetja q sh-trohet sht q kto shoqata do t emrtohenn baz t emrit t rrethit apo nj emrtim tjetr?N bashkbisedim e sipr u prmend edhe kon-ferenca e organizuar nga Fakulteti i Pyjeve s bash-ku me Ministrin e Mjedisit dhe aktor t tjer nlidhje me pyjet, por pa prfshir grupin m t rnd-sishm t interesit, si jan prdoruesit e pyjeve dhekullotave komunale, t cilt prfaqsohen nga Fed-eratat Rajonale dhe ajo Kombtare.Sokrat Kerri,Sokrat Kerri,Sokrat Kerri,Sokrat Kerri,Sokrat Kerri, prfaqsuesi i Federats s Beratit,shprehu paknaqsin e tij n lidhje me mosprf-shirjen sa duhet t qarkut t Beratit ndr vite. Sipas tijedhe CNVP ashtu edhe FKPKK duhet t'a prqn-drojn vmendjen edhe n qarqet e tjer, si shtBerati n rastin konkret. Ai m pas vazhdoi dukesjell shembullin e SHPPKK t komuns Rosh-nik, e cila krejt e vetme dhe pa asnj mbshtetje kamundur t kryej pun, q as komunat pilot meshum mbshtetje nuk kan mundur t'i kryejn.

Pr rritjen e kapaciteteve,Pr rritjen e kapaciteteve,Pr rritjen e kapaciteteve,Pr rritjen e kapaciteteve,Pr rritjen e kapaciteteve,bashkpunimit dhe ertifikimibashkpunimit dhe ertifikimibashkpunimit dhe ertifikimibashkpunimit dhe ertifikimibashkpunimit dhe ertifikimi

i prdoruesvei prdoruesvei prdoruesvei prdoruesvei prdoruesveRruzhi Hymetllarin,Rruzhi Hymetllarin,Rruzhi Hymetllarin,Rruzhi Hymetllarin,Rruzhi Hymetllarin, propozoi q t ndrto-

het nj program pune pr rritjen e kapacitetevet Shoqatave e Federatave. Kjo, pasi BE po jepshum fonde sa i prket pyjeve dhe mjedisit nprgjithsi, por q deri m sot jemi m pak tsubvencionuar n krahasim me vendet e rajonit.Kjo pr shkak t mungess s kapaciteteve praplikime. Gjithashtu ai solli edhe shembuj bash-kpunimi dhe ndihmn e dhn nga FKP-KK, duke thn q kjo e fundit na ka ndih-muar me aq mundsi dhe kushtet q ka patur,por q duhet br akoma m shum n tardhmen e afrt.Nj tjetr propozim ishte q duhet punuar mshum me identifikimin dhe ertifikimin e pr-doruesve, duke e rritur kt numr sa mshum, sepse n kt mnyr prosi i trans-ferimit futet n rrugn e duhur.Ndriim ela,Ndriim ela,Ndriim ela,Ndriim ela,Ndriim ela, prfaqsuesi i Federats Ra-jonale t Elbasanit, informoi t pranishmit ses fundmi Federata e tyre sht ertifikuar prkryerjen e Vlersimeve t Ndikimit n Mjedis, sidhe po harton nj plan menaxhimi pr pyjet privaten komunn Grekan. Kto - tha ai - jan aktiviteteplus q rrisin qndrueshmrin e Federats Elbasan.Pashk Prendi, Pashk Prendi, Pashk Prendi, Pashk Prendi, Pashk Prendi, prfaqsues i Federats s Puksi cili solli n vmendje mungesn e bashkpunimitme Fakultetin e Shkencave Pyjore, si edhe lnienmnjan t "armats s vjetr" t profesorve, tcilt tashm kan dal n pension. Ai sugjeroi qCNVP dhe Federatat duhet t'a shohin an-gazhimin e ktyre profesorve n shkrimin eprojekteve me prparsi.

far u propozua?far u propozua?far u propozua?far u propozua?far u propozua?N prfundim t takimit u propozuan masakonkrete pr rritjen e kapaciteteve t burimevenjerzore n kuadr t reforms territorial dhe re-forms pr decentralizimin (ligji i ri pr QeverisjenVendore, ligji i ri pr Pyjet e Kullotat), q priten tmiratohen nga Qeveria.Kshtu, Shoqatat dhe Federatat duhet t shikojnmundsit pr shtimin e produkteve e shrbimevepr njerzit . Promovimi i modeleve t suksshmsht nj mnyr e mir pr nxitje.Po ashtu, t punohet edhe m shum merritjen e kapaciteteve pr gjenerim t ardhurashdhe hartim projektesh. Rezultatet e mira sjellinm shum mundsi pr gjetjen e hapsirave prthithje fondesh.Propozimi i radhs kishte t bnte me intensi-fikimin e puns advokuese dhe lobuese meqllim adresimin e shtjeve tek politik-brsit.Theks t veant marrin ktu Ligji i ri i Pyjeve icili sht n proes dhe reforma territoriale ecila duhet t ket n konsiderat pyjet komu-nal dhe SHPPKK.M tej u propozua rishikimi i planeve tmenaxhimit pasi shtja e pronsis mbetetnj penges pr kryerjen e aktiviteteveekonomike. N kt kuadr t shikohetmundsia nse federatat (ekspertt e tyre) mundt hartojn plane menaxhuese. Sigurimi i tdrejts pr t vjel dhe prpunuar produktetdrusore dhe jo drusore n tokat pyjore dhekullosore komunale e shtetrore sht do-mosdoshmeri pr zhvillimin e zonave rurale.SHPPKK dhe prdoruesit duhet t zhvillojnaftsit e tyre pr t gjeneruar t ardhura dheprmirsuar apo riparuar burimet e dmtuarasi dhe te rrisin e zgjerojn bashkpunimin meorganizata t tjera q operojn n sector.

Ministria e Mjedisit tanim shtprononcuar pr prshpejtimin e refor-mave n sektorin e Pyjeve dhe Kullo-tave. Natyrisht kto reforma bhet nx-itje pr zhvillimin ekonomik, ndikojnn reduktimin e varfris dhe afrojnsuksesin n prmbushjen e standardeveEvropiane. Por mbi t gjitha rrisinprgjegjsin e njerzve pr t luftuarinformalitetin n mbrojtjen dhemenaxhimin e burimeve natyrore nShqipri. Pr t prballuar ndryshimetkrkohen qndrime e sjellje t reja nforcimin e rolit t Shoqatave t Pr-doruesve t Pyjeve dhe Kullotave(SHPPKK) dhe prmirsimin e Shr-bimit pr Pyjet pr t gjitha format epronsis, duke afruar shrbimin mafr njerzve dhe m afr pyjeve.

Federata Kombtare e PyjeveFederata Kombtare e PyjeveFederata Kombtare e PyjeveFederata Kombtare e PyjeveFederata Kombtare e Pyjevedhe Kullotave Komunaledhe Kullotave Komunaledhe Kullotave Komunaledhe Kullotave Komunaledhe Kullotave Komunale

4 JANAR 2015JETO GJELBRJETO GJELBR

HAKI KOLAHAKI KOLAHAKI KOLAHAKI KOLAHAKI KOLA

Paradigmat e menaxhimit tParadigmat e menaxhimit tParadigmat e menaxhimit tParadigmat e menaxhimit tParadigmat e menaxhimit tqndrueshm t burimeve natyroreqndrueshm t burimeve natyroreqndrueshm t burimeve natyroreqndrueshm t burimeve natyroreqndrueshm t burimeve natyrore

Nga inventarizimet e fundit rezulton q bu-rimet natyrore si pyjet e kullotat zn mbi 60%t territorit shqiptar, dhe jan burim shum irndsishm jetese pr zonat malore, pothua-jse i neglizhuar n rolin aktual q luan, pothuajn mnyr informale n t ardhurat ko-mbtare. Pak njihen nga shoqria e reflekto-hen nga mediat tona funksionet ekologjike tburimeve natyrore apo prfitime t shumtamjedisore dhe social-ekonomike q iofrojn shoqris. N heshtje sht kaluar,si ngamediaashtu edhe politika, kriza e rnd mjedisoreq kalon vendi apo reduktimi i aftsis s buri-meve natyrore, pr ti ofruar kto shrbime dheprfitime pr shoqrin mbi nj baz t qn-drueshme. Kriza aktuale mjedisore,karakterizohet nga shkatrrimi dhe degradimimasiv i pyjeve, kullotave e shtretrve tlumenjve dhe shtimi i ritmeve t erozionit t toks.Duket se kjo kriz mjedisore sht tregues ivjetrimit t paradigmave tradicionale. Kjo bnt nevojshme zvendsimin e tyreme paradigma t reja, si instrumente pr tprballuar sfidat dhe krizn aktuale mjedisore.N pylltari dhe menaxhimin e burimeve naty-rore, ky model i ri prfaqsohet nga paradig-

Kriza mjedisore dhe sfidat e s ardhmes!

ma e menaxhimit t qndrueshm t pyjeve.Kjo paradigm nnkupton nj ndryshim nmnyrn q pylltart profesionist,tradicionalist shohin, mendojn, ose bjnn lidhje me pyjet, burimet natyrore dhe mje-disin. Kjo krkon jo vetm ndryshimet npolitikat dhe programet, por edhe n qasjete aftsive t institucioneve dhe individve tprfshir n menaxhimin e qndrueshm tpyjeve.Pyjet kullotat dhe mjedisi, megjithhallet e tejskajshme q kan, duket se janprdorur nga politika, si kusur apo dhu-rat pajtimi. Kjo ka br q institucionet t

paguajn hara e t ndodhen n pritje se kujt doti takojn m tej. N fakt, prball ksaj krizedo institucion q merr prsipr menaxhimine burimeve natyore duhet jet relevant dheefektiv, ai duhet t jet n gjendje t bj ttijn paradigmn e re t menaxhimit t qn-drueshm. Kjo bn t domosdoshmriprtritjen e programeve dhe procesven prputhje me krkesat dhe sfidat embarshtrimit t qndrueshm.Kjo nuk mund t realizohet duke u mohuarmalsorve ato marrdhenie me vendin etyre q e kan ushtruar ndr shekuj.Mbarshtrimi i qndrueshm sht sistemq ka pr qllim t plotsoj nevojat e sho-qris pr t mira materiale dheshrbime nprmjet aplikimit t parimeveekologjike, sociale duke adoptuar metoda tkujdesshme e racionale shfrytzimi qmundson , riprtritje dhe zhvillim t buri-meve natyore, pa degradim apo cnim tkapacitetit t burimeve natyrore pr t siguruarn vazhdimsi kto shrbime.

Roli i institucioneve arsimore-eduka-Roli i institucioneve arsimore-eduka-Roli i institucioneve arsimore-eduka-Roli i institucioneve arsimore-eduka-Roli i institucioneve arsimore-eduka-tive si paraprirsetive si paraprirsetive si paraprirsetive si paraprirsetive si paraprirse t zhvillimitt zhvillimitt zhvillimitt zhvillimitt zhvillimit

N kt kriz t thell e prball sfidave t zh-villimit t ardhshm do t ishte e arsyeshme qrolin drejtues ta merrnin institucionet arsimoreedukative. N prgjithsi, nga natyra e tij arsimipyjor duhet t jet n gjendje t kshilloj ndry-shimet e sjelljes n termat e dijeve, qndrimeve,vlerave dhe aftsive t krkuara pr t realizuarmbarshtrim t qndrueshm. Kto ndryshimet dshiruara t sjelljes mund t arrihen npm-jet arsimit pyjor formal e jo formal. Jan tre prqa-jsje q arsimi pyjor shqiptar nuk po u krijon hap-sir, e pr pasoj , kt boshllk po e mbushindonatort ndrkombtar duke bashkvepruarme shoqrine civile e komunitetet malore.Prgjithsisht, si media e shkruar edhe ajo vizivedshmojn ndjeshmri t ult t publikutprkarshi krizs mjedisore. Drejtuesit e shtetitdetyrohen q, pr fjalimet publike t prgatisinsfonde t gjelbra artificiale, q i transportojnme mjete t posame q nga Tirana, si pr tmanipuluar ndjeshmrin fare t ult t pub-likut. Pa at mask, sfondi i politikanit moderndo t rezultonte pluhur, tym, grryerje apo be-ton. Pr shkollat pyjore avokatsia deri m tanimbetet pothuaj nj term i panjohur. Avokat-sia, apo roli i edukimit me njohuri pr burimetnatyrore, ka pr qllim pikrisht ndrgjegj-simin e publikut. Avokatsia synon t rris in-

teresin dhe vlersimin e publikut pr t njohurdhe mbshtetur politikat, programet dhestrategjit pr menaxhimin e qndrueshm,nprmjet nj plani t prgatitur sistematikishtdhe t zbatuar n mnyr agresive. Pr t qenefektiv, programet e avokatsis duhet t prga-titen pr tiu prgjigjur nevojave apo sjelljeve ak-tuale mjedisore lidhur me mbarshtrimin e qn-drueshm.Nprmjet hulumtimeve dhe krkimeve, arsimipyjor prodhon burimet njerzore t duhura prmbarshtrimin e qndrueshm. Aktualisht njohu-rit shkencore baz prfshijn vetm aspektet biofiz-ike e teknike. Gjuha dhe interpretimi jan n tshumtn e rasteve t importuara shpesh t vjetra ebjn kontrast me veorit e traditat mesdhetare tvendit. Traditat historike t prdorimit t territorit,nnvlersohen e prjashtohen si pasuri e trashgi-mi kombtare?! Po kshtu mbetet akoma tabue paprekshme historia e t drejtave t prdorimitapo t pronsis mbi pyllin dhe kullotn! Termi-nologjia q prdoret sht larg termave t jets sprditshme e t marrdhnieve t popullats menatyrn. sht me shum rndsi q ata t pra-nojn dhe t prfshijn edhe dimensionet socialee humane pr t njohur e menaxhuar m mirmarrdhniet e shoqris me natyrn.Prqasja e tret, e cila mbetet jasht kurrikulave edhe pasi Shqipria ka arritur nj prvoj rreth 15vjeare me pylltarin sociale sht ndrtimi i ka-paciteteve. Nprmjet ktij roli, arsimi pyjor prod-hon burimet njerzore t nevojshme pr menax-himin e qndrueshm t pyjeve dhe kullotave.Nprmjet arsimit formal, pylltart profesionistprfitojn kompetencat baz (njohurit, qndrimet,vlerat dhe aftsit) q krkohen pr t realizuarqndrueshmri. Nprmjet arsimit apo edukimitjo formal (trajnimeve-kualifikimeve), kapacitetet ekz-istuese t pylltarve profesionist mund t rigjallro-hen, ashtu si edhe shum sjellje t trashguara ngaideologjia e shtetit komunist-pronar mund t zv-endsohen. Zhvillimi i kurrikulave dhe ndry-shimet e realizuara prbjn nj strategji q mundt garantoj q arsimi pyjor realizon me efektiv-itet ndrtimin e kapaciteteve lidhur me nevojatpr mbarshtrim t qndrueshm.Fleksibiliteti dhe zgjerimi i tematikave krkimo-re, si pr diplomat ashtu edhe mikrotezat apotezat pr doktoraturat, bn t domosdoshmepranin e nn programeve q pasqyrojn lidh-jet e pylltaris me shoqrin, traditat, e me mje-disin, apo lidhjet e pylltaris me zbutjen evarfris, zhvillimin e turizmit etj. Pa mohuarfillimet do t ishte e arsyeshme t kishte prf-shirje m t madhe n programetkrkimore t temave pr ruajtjen e biodi-versitetit, pylltarin mjedisore, duke prf-shir edhe ndryshimet klimatike apo poten-cialet n shtimin e rolit t pylltaris n fiksimine gazit karbonik, teknikat e rehabilitimit tetokave t abandonuara e t degraduara, e drej-ta tradicionale pr tokn pyjore e kullotn,pylltaria urbane, pylltaria e bazuar tek komuni-teti, agropylltaria e silvopastoralizmi, analiza epolitikave pyjore dhe ndikimi te degradimi iekosistemve psh. t jugut t Shqipris, rolidhe organizmi i shrbimit kshillimor, etj.Kjo jo vetm q do mundsonte fillimin e menax-himit t qndrueshm, por do ta bnte shkollnshqiptare akoma m t krkuar e do i rriste asajkredibilitetin.

REPUBLIKA E SHQIPRISREPUBLIKA E SHQIPRISREPUBLIKA E SHQIPRISREPUBLIKA E SHQIPRISREPUBLIKA E SHQIPRISMINISTRIA E MJEDISITMINISTRIA E MJEDISITMINISTRIA E MJEDISITMINISTRIA E MJEDISITMINISTRIA E MJEDISIT

DREJTORIA E PRGJITHSHME E POLITIKAVE MJEDISORE DHEDREJTORIA E PRGJITHSHME E POLITIKAVE MJEDISORE DHEDREJTORIA E PRGJITHSHME E POLITIKAVE MJEDISORE DHEDREJTORIA E PRGJITHSHME E POLITIKAVE MJEDISORE DHEDREJTORIA E PRGJITHSHME E POLITIKAVE MJEDISORE DHEJETSIMIT T PRIORITETEVEJETSIMIT T PRIORITETEVEJETSIMIT T PRIORITETEVEJETSIMIT T PRIORITETEVEJETSIMIT T PRIORITETEVE

DREJTORIA E MBROJTJES DHE TRAJTIMIT T PYJEVEDREJTORIA E MBROJTJES DHE TRAJTIMIT T PYJEVEDREJTORIA E MBROJTJES DHE TRAJTIMIT T PYJEVEDREJTORIA E MBROJTJES DHE TRAJTIMIT T PYJEVEDREJTORIA E MBROJTJES DHE TRAJTIMIT T PYJEVE

Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015Nr.22/1 Prot. Tiran, m 09.01.2015

Drejtuar: Znj. Ana RAFTIDrejtuar: Znj. Ana RAFTIDrejtuar: Znj. Ana RAFTIDrejtuar: Znj. Ana RAFTIDrejtuar: Znj. Ana RAFTIDrejtor i Marrdhnieve me QytetartDrejtor i Marrdhnieve me QytetartDrejtor i Marrdhnieve me QytetartDrejtor i Marrdhnieve me QytetartDrejtor i Marrdhnieve me QytetartKRYEMINISTRIAKRYEMINISTRIAKRYEMINISTRIAKRYEMINISTRIAKRYEMINISTRIA

Pr dijeni: Z.Rexhep NdreuPr dijeni: Z.Rexhep NdreuPr dijeni: Z.Rexhep NdreuPr dijeni: Z.Rexhep NdreuPr dijeni: Z.Rexhep Ndreu Federats KPK Komunale Federats KPK Komunale Federats KPK Komunale Federats KPK Komunale Federats KPK KomunaleRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, Kati II-t, TiranRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, Kati II-t, TiranRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, Kati II-t, TiranRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, Kati II-t, TiranRr.Bulevardi Zogu I, Godina ZP, Kati II-t, Tiran

Lnda: Prgjigje shkress,Lnda: Prgjigje shkress,Lnda: Prgjigje shkress,Lnda: Prgjigje shkress,Lnda: Prgjigje shkress,

N prgjigje t shkress suaj nr. 9163 prot., dat 24.12.2014, n lidhje me Letr Propozimine drguar nga Federata Kombtare e Pyjeve dhe Kullotave Komunale, ju sqarojm se Min-istria e Mjedisit sht tersisht e angazhuar n:kalimin e kompetencave t administrimit t pyjeve dhe kullotave tek bashkit dhe reformim-in tersor t strukturave t administrimit t pyjeve dhe kullotave.hartimin e nj ligji t ri t pyjeve dhe t kullotave dhe t akteve t tjera nnligjore t prafru-ara me legjislacionin e Bashkimit Europian, realitetit t ri t krijuar n vend dhe domosdosh-mrin e nj reformimi t thell t sektorit t pyjeve dhe kullotave.S shpejti fillon nga zbatimi projekti i ri i Shrbimeve Mjedisore q adreson disa problemet rndsishme si:kryerjen e inventarit kombtar t pyjeve dhe kullotavehartografimin dhe rregjistrimin e pyjeve dhe kullotavembshtetje me grante konkuruese t prdoruesve t pyjeve dhe t kullotaveertifikimin e pyjeveforcimin e partneritetit shtet-privat dhe mbshtetje pr shoqrin civilembshtetjen me financime n pyjet e bashkis nprmjet praktiks s konkurimitGjithashtu Ministria e Mjedisit do t vazhdoje t mbshtes me asistencn e nevojshmeteknike dhe ligjore bashkit e reja dhe prdoruesit e pyjeve dhe kullotave.Duke ju falenderuar pr bashkpunimin,

ALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKOSEKRETAR I PRGJITHSHMSEKRETAR I PRGJITHSHMSEKRETAR I PRGJITHSHMSEKRETAR I PRGJITHSHMSEKRETAR I PRGJITHSHM

JANAR 20155JETO GJELBRJETO GJELBR

SEMINAR KOMBTAR N DITNNDRKOMBTARE T TOKS

Foto gjat seminarit kombtar n Universitetin Polis n kuadr t dits Ndrkombtare t ToksFoto gjat seminarit kombtar n Universitetin Polis n kuadr t dits Ndrkombtare t ToksFoto gjat seminarit kombtar n Universitetin Polis n kuadr t dits Ndrkombtare t ToksFoto gjat seminarit kombtar n Universitetin Polis n kuadr t dits Ndrkombtare t ToksFoto gjat seminarit kombtar n Universitetin Polis n kuadr t dits Ndrkombtare t Toks

Komunitetet e hershme bujqsoreKomunitetet e hershme bujqsoreKomunitetet e hershme bujqsoreKomunitetet e hershme bujqsoreKomunitetet e hershme bujqsorekan prparuar drejt qytetrimit n sajkan prparuar drejt qytetrimit n sajkan prparuar drejt qytetrimit n sajkan prparuar drejt qytetrimit n sajkan prparuar drejt qytetrimit n sajt tokave t shndetshme, rritjest tokave t shndetshme, rritjest tokave t shndetshme, rritjest tokave t shndetshme, rritjest tokave t shndetshme, rritjesekonomike dhe prmirsimeve socialeekonomike dhe prmirsimeve socialeekonomike dhe prmirsimeve socialeekonomike dhe prmirsimeve socialeekonomike dhe prmirsimeve sociale

PROF.SHERIF LUSHAJPROF.SHERIF LUSHAJPROF.SHERIF LUSHAJPROF.SHERIF LUSHAJPROF.SHERIF LUSHAJUniversiteti POLIS

Me dat 3 Dhjetor 2014, , , , , Universiteti PO-LIS, n bashkpunim me Ministrin eBujqsis, Zhvillimit Rural e Administrimitt Ujrave dhe Qendrn e Studimeve t Buri-meve Natyrore zhvilluan n kuadrin e DitsDitsDitsDitsDitsNdrkombtare t Toks Ndrkombtare t Toks Ndrkombtare t Toks Ndrkombtare t Toks Ndrkombtare t Toks n mjedisete Universitetit Polis seminarin kombtar metem Mbrojtja e toks nj problem Mbrojtja e toks nj problem Mbrojtja e toks nj problem Mbrojtja e toks nj problem Mbrojtja e toks nj problemekonomik, social dhe mjedisorekonomik, social dhe mjedisorekonomik, social dhe mjedisorekonomik, social dhe mjedisorekonomik, social dhe mjedisor. Nkt seminar morn pjes ekspert nga in-stitucionet qndrore, pushteti vendor, uni-versitetet, organizatat e shoqris civile, Fed-erats Kombtare t Pyjeve dhe student.Pjesmarrsit zhvilluan nj dialog profesion-al, me qllim q t kontribuoj n veprim-tarit e mbrojtjes dhe administrimit t buri-meve natyrore n funksion t zhvillimit tqndrueshm ekonomik dhe mbrojtjen emjedisit. Ata rekomanduan vijimin e aktiv-iteteve t tjera edhe gjat vitit 2015 i cili sh-t shpallur nga Asambleja e Prgjithshme eKombeve t Bashkuara si Viti Ndrko-Viti Ndrko-Viti Ndrko-Viti Ndrko-Viti Ndrko-mbtar i Dheut.mbtar i Dheut.mbtar i Dheut.mbtar i Dheut.mbtar i Dheut.

Pse nj dit NdrkombtarePse nj dit NdrkombtarePse nj dit NdrkombtarePse nj dit NdrkombtarePse nj dit Ndrkombtare e Toks? e Toks? e Toks? e Toks? e Toks?

Me propozim t Shoqats Ndrkombtaret Shkencs s Toks, q bashkon mbi60,000 shkencetar t toks dhe t Organi-zats s Kombeve t Bashkuara pr Ushqimdhe Bujqsi (FAO), t nisur nga problemete humbjes dhe degradimit t toks n nivelglobal, nga kontradita midis zhvillimit urbandhe znies s tokave produktive, nevojat epopullsis n rritje, parashikimi pr nj pop-ullsi prej 9 miliard n vitin 2050 nga 7 mil-iard n vitin 2011, nevoja pr t rriturkujdesin ndaj toks, Asambleja e Prgjiths-hme e Kombeve t Bashkuara, e ka shpallur5 Dhjetorin Ditn Ndrkombtare tDitn Ndrkombtare tDitn Ndrkombtare tDitn Ndrkombtare tDitn Ndrkombtare tToksToksToksToksToks dhe vitin 2015 Vitin Ndrko-2015 Vitin Ndrko-2015 Vitin Ndrko-2015 Vitin Ndrko-2015 Vitin Ndrko-mbtar t Dheut. mbtar t Dheut. mbtar t Dheut. mbtar t Dheut. mbtar t Dheut. Kjo dit, ka pr qel-lim, t evidentoj rolin e toks si nj kon-tributor vital pr t gjith njerzimin n sig-

urimin e burimeve dhe produkteve jetsore,ruajtjen e biodiversitetit dhe prballjes mendryshimet klimatike, pr nj tok t shn-detshme dhe t dherave n t gjitha kate-gorit e prdorimit t saj: bujqsore, pyjore,urbane.Pse?Pse?Pse?Pse?Pse? T dhnat e fundit e KB tregojn sen 50 vitet e fundit n nivel global m shumse 2 miliard ha tok jan degraduar dhe sen vendet antare t BE-s, do dit 275 hatok bujqsore zihen me ndrtime apo ndry-shojn prdorimin nga bujqsia n pr-dorime t tjera.Shpallja e Vitit 2015 si Viti Ndrkombtar iToks, synon t nxiten nivelet politike, ven-dim-marrse, shoqria civile, komuniteti sh-kencor, pronart dhe prdoruesit e toks,t punojn s bashku pr nj tok t shn-detshme pr sigurin ushqimore, uljen evarfris, menaxhimin e qndrueshm,nprmjet zbatimit t instrumentave t plan-ifikimit t territorit, planifikimit rajonal, plan-ifikimit t prdorimit t toks, mbrojtjes dhemenaxhimit t saj. Shtetet nxiten t plani-fikojn pr vitin 2015 t hartojn, plane ko-mbtare, rajonale e vendore t mbrojtjes stoks, t shtojn investimet, t rivlersojnburimet toksore dhe kapacitetet menax-huese. sht fakt q duhet ta din t gjithse Komunitetet e hershme bujqsoreKomunitetet e hershme bujqsoreKomunitetet e hershme bujqsoreKomunitetet e hershme bujqsoreKomunitetet e hershme bujqsorekan prparuar drejt qytetrimit n sajkan prparuar drejt qytetrimit n sajkan prparuar drejt qytetrimit n sajkan prparuar drejt qytetrimit n sajkan prparuar drejt qytetrimit n sajt tokave t shndetshme, rritjest tokave t shndetshme, rritjest tokave t shndetshme, rritjest tokave t shndetshme, rritjest tokave t shndetshme, rritjesekonomike dhe prmirsimeve so-ekonomike dhe prmirsimeve so-ekonomike dhe prmirsimeve so-ekonomike dhe prmirsimeve so-ekonomike dhe prmirsimeve so-ciale. ciale. ciale. ciale. ciale. Pr Vitin Ndrkombtar t Toks,shtetet kan filluar t shpallin nisma, t rish-ikojn politikat dhe investimet, t ndrtojnprograme, t thellojn krkimin shkencor,t punojn pr reduktimin e ndikimeve tndryshimeve klimatike, t shpallin aksionet trajtimit t toks si pasuri e madhe dhe epa zvendsueshme.N vendin ton, edhe pse toka sht pasur-ia m e madhe kombtare, pr sot dhe gjen-eratat e ardhshme dhe nj kusht themelorpr zhvillimin e shoqris, edhe pse shtbaza e sigurimit t produkteve ushqimoredhe plotsimit t nevojave t tjera, edhe psejemi nga vendet me siprfaqe t kufizuara ttoks produktive pr banor, edhe pse tregusht drejt ngopjes me ndrtime, prsripresioni pr znien e tokave bujqsoreproduktive vazhdon t jet i lart. . . . . Zhvillimi

urban, sht shoqruar me s s s s shprhapjenurbane n zonat informale, kosto t lartapr infrastrukturn mbshtetse, ndryshimen sistemin e pronsis s toks, problemen regjistrimin dhe koordinimin me kadas-trn dhe fragmentimin e lart t toks bujq-sore. Prmendim ktu edhe nj grup diza-vantazhesh t tjera ekonomike, sociale dhemjedisore si znia e toks bujqsore mepotenciale t larta, shfrytzimi i burimevenatyrore n mnyr t pakthyeshme, prdori-mi i ult i toks bujqsore, rritja e siprfaqess degraduar dhe n veanti dalja jasht funk-sionit e sistemit t ujitjes dhe kullimit ttoks bujqsore. Nse normat aktuale t ur-banizimit dhe t degradimit t toks do tmbeten t pandryshuara me ato t 20 vitevet fundit, n vitin 2050, toka bujqsore dot ulet edhe 20-25 % nga gjndja e sotme.N kto kushte krkohet nj vizion tjetr iplanifikimit hapsinor. Duhet t vendosenbalanca t reja t qndrueshme t prdorimitt toks, t mbrohen tokat produktive bujq-sore, pyjore e urbane. Erozioni, humbja embuless toksore veanrisht n siprfaqetpyjore, ndrhurjet n lumenj, zgjerimi i krip-zimit n zonat bregdetare, fenomenet e sh-kretrizimit, fragmentimi i toks, rnia e ka-paciteteve prodhuese jan disa ngashqetsimet m serioze, shtje q u bnshtje q u bnshtje q u bnshtje q u bnshtje q u bnn kt seminar objekt i diskutimit.n kt seminar objekt i diskutimit.n kt seminar objekt i diskutimit.n kt seminar objekt i diskutimit.n kt seminar objekt i diskutimit.Zv/Ministri i Bujqsis z.Alban Zusiz.Alban Zusiz.Alban Zusiz.Alban Zusiz.Alban Zusi, traj-toi platformn e Ministris Bujqsis pr zh-villimin e qndrueshm rural e bujqsor,nevojn pr ti dhn toks vler, planet erehabilitimit t tokave t dmtuara, rritjen e

rolit t specialistve e shkenctarve n tra-jtimin e problemeve t toks dhe n veantit mbrojtjes s toks bujqsore produktive.Ndrsa Zv/ministri i Mjedisit prezantoi plat-formn e Ministris Mjedisit pr mbrojtjene burimeve natyrore dhe domosdoshmrine pjesmarrjes t ekspertve dhe shkollaven kontributin pr nj tok t shndetshme.Profesor Besnik AliajProfesor Besnik AliajProfesor Besnik AliajProfesor Besnik AliajProfesor Besnik Aliaj, rector i Univer-sitetit POLIS, duke prezantuar ManifestiManifestiManifestiManifestiManifestiShqipria 2030 - nj vizion pr zh-Shqipria 2030 - nj vizion pr zh-Shqipria 2030 - nj vizion pr zh-Shqipria 2030 - nj vizion pr zh-Shqipria 2030 - nj vizion pr zh-villimin kombtar hapsinorvillimin kombtar hapsinorvillimin kombtar hapsinorvillimin kombtar hapsinorvillimin kombtar hapsinor, nperm-jet analizs argumentoi se n 25 vitet e fun-dit, prpjekjet e planifikimit hapsinor, si-domos n shkall urbane kan dshtuar. Kjosi pasoj e mungess s instrumenteve tplanifikimit, mungess s vizionimit rajonale kombtar, dhe pr m tepr si pasoj ekonfuzionit q ekziston midis njsive tniveleve t ndryshme t qeverisjes. Proesiradikal i ndryshimeve npr t cilin kemikaluar, inkurajoi urbanizimin e pakontrol-luar, duke rrezikuar potenciale t pazvend-sueshme hapsinore dhe natyrore t vendit.M tej, Profesor Aliaj rekomandoi: t puno-het n hartimin e instrumentave dhe poli-tikave t vizionimit dhe identifikimin e tekni-kave dhe instrumentave si dhe sintetizimine skenareve t mundshme pr zhvilliminekonomik, social, mjedisor dhe hapsinort vendit. Edhe pse Shqipria ka hyr n njproes ndryshimi rrnjsor dhe t shpejt,arsyeja kryesore q ka vn n rrezik zhvil-limin e qndrueshm t vendit ka qen

(vijon n faqe 6)

6 JANAR 2015JETO GJELBRJETO GJELBR

mimi "Midori" pr Biodiversitetin shtthemeluar n vitin 2010 me rastin e prvje-torit t njzet t "Fondacionit t Mjedisit -AEON", i cili prkoi me kremtimin e VititNdrkombtar t Biodiversitetit.Me mimin "Midori" do dy vjet, nderohentre persona, t cilt kan dhn kontribut tshquar pr ruajtjen dhe prdorimin e qn-drueshm n nivelet lokale dhe globale tlidhura me biodiversitetit, t cilt kanndikuar n zhvillim e prpjekjeve t ndry-shme, me rritjen e ndrgjegjsimit pr biodi-versitetin. do fitues merr nj ertifikat sidhurat prkujtimore dhe nj mim mone-tar prej 100, 000 dollar amerikan.mimi "Midori" sht bashk-organizuar ngaSekretariati i Konvents pr Diversitetin Bi-ologjik dhe do t jet nj instrument i rnd-sishm n shrbim t qllimeve t Kombevet Bashkuara pr Biodiversitetin n dekadn2011-2020.

FITUESIT E MIMIT "MIDORI"FITUESIT E MIMIT "MIDORI"FITUESIT E MIMIT "MIDORI"FITUESIT E MIMIT "MIDORI"FITUESIT E MIMIT "MIDORI"PR VITIN 2014PR VITIN 2014PR VITIN 2014PR VITIN 2014PR VITIN 2014

KAMAL BAWA KAMAL BAWA KAMAL BAWA KAMAL BAWA KAMAL BAWA - Indi, President i or-ganizats ATREE (Ashoka Trust for Re-search in Ecology and the Environment) Ceremonia e dhnies s mimit e cila u zhvillua me 15 Tetor 2014 n Koren e JugutCeremonia e dhnies s mimit e cila u zhvillua me 15 Tetor 2014 n Koren e JugutCeremonia e dhnies s mimit e cila u zhvillua me 15 Tetor 2014 n Koren e JugutCeremonia e dhnies s mimit e cila u zhvillua me 15 Tetor 2014 n Koren e JugutCeremonia e dhnies s mimit e cila u zhvillua me 15 Tetor 2014 n Koren e Jugut

GJON FIERZAGJON FIERZAGJON FIERZAGJON FIERZAGJON FIERZAAgjencia Kombtare e Mjedisit

MIMI MIDORI PR BIODIVERSITETIN,FITUESIT PR VITIN 2014

dhe professor i nderuar n Universitetit eMassachusetts, Boston, SHBA.Dr. Kamal Bawa (lindur n vitin 1939) kadhn kontribute n shkencn e biodi-versitetit prmes hulumtimeve n terrenet thyera pr ruajtjen dhe jetess ruralen pikat e nxehta t biodiversitetit. Ai kabotuar rreth 200 artikuj studimor dhe 10libra t ndryshm dhe monografi. Ai zbu-loi mnyra t reja t riprodhimit n drurte pyjeve tropikale. Ai gjithashtu ka zhvil-luar nj klas t re t shnuesve gjenetikepr drurt tropikale pyjeve; ka hulumtuarsinergjit midis ruajtjes dhe qllimeve so-

pikrisht mungesa e planeve dhe politikavekombtare pr zhvillimin hapsinor terri-torial. N kto kushte sht urgjente t zba-tohet nj plan hapsinor kombtar me njvizion t unifikuar zhvillimi, duke plotsuaredhe kushtet pr aderimin n familjen Eu-ropiane. Manifesti Shqipria 2030 tashmsht n duart e lexuesit dhe institucionevet ndryshme. Botimi sjell pr vendin nj per-spektiv t zhvillimit t paktn pr 15 vitet eardhshme pr nj ekonomi t qndrueshemprmes planifikimit hapsinor dhe raportevet zhvillimit t sektoreve.Dr. Dritan ShutinaDr. Dritan ShutinaDr. Dritan ShutinaDr. Dritan ShutinaDr. Dritan Shutina, prfaqsues i Insti-tutit Co-PLAN, bazuar n nj analiz studi-more, paraqiti me shifra dhe fakte urbaniz-imin informal n tokat bujqsore dheveanrisht n zonn suburbane. N Tiran,

60 % e zhvillimit urban sht kryer mbi toknbujqsore produktive dhe n Fier 90 % dhen t njjtn situat edhe n zonat e tjera tvendit. Pikrisht pr t siguruar menaxhimine toks bujqsore vijn n ndihm rekoman-dimet lidhur me regjistrimin e fondit t toksbujqsore, studimin e tipologjive t ndrtimitn tokn bujqsore, prmirsimet ligjore qmbrojn tokn bujqsore si dhe prdorimipotencial i taksimit t toks bujqsore si in-strument nxits pr konsolidimin dhe pr-dorimin e saj.Z.Janaq Male,Z.Janaq Male,Z.Janaq Male,Z.Janaq Male,Z.Janaq Male, prfaqsues i FondacionitBashkojm Vlerat e Natyrs me Njerzitprmes analizs s ndryshimeve drastike tprerjes dhe djegjes s pyjeve si dhe humbjess mbuless toksore nga erozioni rekoman-doi disa masa pr rehabilitimin e shpejt tmbuless pyjore. Ai propozoi kryerjen e

pyllzimeve t reja, ndryshimin e konceptevedhe praktikave n menaxhimin e pyjeve ekullotave si dhe prfshirjen e komuniteteve,pushtetit vendor dhe aktorve t tjer n ktproes.....Prof.Asoc. Bardhosh FerrajProf.Asoc. Bardhosh FerrajProf.Asoc. Bardhosh FerrajProf.Asoc. Bardhosh FerrajProf.Asoc. Bardhosh Ferraj, bri nj pre-zantim mbi vlerat e pemtaris si burimekonomik, eksporti dhe punsimi. SipasProf. Ferraj, pemtaria ka ndikim n reduk-timin e humbjes s toks nga erozioni 10 20 ton/vit. Ajo pasuron tokn me rreth 15ton/ha lnd organike si dhe prmirsonpeizazhin natyror, mikroflorn dhe struk-turn e toks. Ai rekomandoi rajonizimin epemtaris n zonn fushore, kodrinore emalore dhe nevojn e restaurimit t pem-toreve t braktisura.Z.Petrit Harasani Z.Petrit Harasani Z.Petrit Harasani Z.Petrit Harasani Z.Petrit Harasani tha se vetm nga rrjetikullues e ujits n zonn fushore depozito-

hen do vit rreth 4-5 milion ton aluvione.Sipas tij mbushja e rezervuareve ujits derin 3% t vllimit, e bjn erozionin mjaftkrcnues dhe rehabilitimin e sistemit tkullimit nj urgjenc. Ai rekomandoiprmirsimin e tokave me pjellori t kufizuar.Shpallja e nj programi gjithprfshirs ko-mbtar, rajonal dhe vendor t mbrojtjes stoks dhe dheut nga humbja dhe degradi-mi, do t shkonte n harmoni me prpjek-jet e komunitetit ndrkombtar n VitinNdrkombtar t Dheut si dhe meshqyrtimin dhe ndrhyrjet pr prmirsimine shum problemeve t mbartura dhe t rejat humbjes toks, degradimit, fragmentimit,mungess s ujitjes. Si pr t gjith botnedhe n Shqipri n Vitin Ndrkombtart Toks duhet t shpallen objektivat ko-mbtare.

(vijon nga faqja 5)

Personaliteteve t shquar t BotsPersonaliteteve t shquar t BotsPersonaliteteve t shquar t BotsPersonaliteteve t shquar t BotsPersonaliteteve t shquar t Bots(t cilt vit pas viti laurohen me(t cilt vit pas viti laurohen me(t cilt vit pas viti laurohen me(t cilt vit pas viti laurohen me(t cilt vit pas viti laurohen memime tashm t njohura; n sh-mime tashm t njohura; n sh-mime tashm t njohura; n sh-mime tashm t njohura; n sh-mime tashm t njohura; n sh-kenc, art kultur, etj.) ju shtohenkenc, art kultur, etj.) ju shtohenkenc, art kultur, etj.) ju shtohenkenc, art kultur, etj.) ju shtohenkenc, art kultur, etj.) ju shtohendhe ato personalitete me kontrib-dhe ato personalitete me kontrib-dhe ato personalitete me kontrib-dhe ato personalitete me kontrib-dhe ato personalitete me kontrib-ute t shquara n mbrojtjen eute t shquara n mbrojtjen eute t shquara n mbrojtjen eute t shquara n mbrojtjen eute t shquara n mbrojtjen enatyrs dhe biodiversitetin nnatyrs dhe biodiversitetin nnatyrs dhe biodiversitetin nnatyrs dhe biodiversitetin nnatyrs dhe biodiversitetin ntrsi. Tashm nj mim ndrko-trsi. Tashm nj mim ndrko-trsi. Tashm nj mim ndrko-trsi. Tashm nj mim ndrko-trsi. Tashm nj mim ndrko-mbar i quajtur Midori shtmbar i quajtur Midori shtmbar i quajtur Midori shtmbar i quajtur Midori shtmbar i quajtur Midori shtthemeluar dhe n vitin 2014 uthemeluar dhe n vitin 2014 uthemeluar dhe n vitin 2014 uthemeluar dhe n vitin 2014 uthemeluar dhe n vitin 2014 ushprnda pr her t dyt. Dhniashprnda pr her t dyt. Dhniashprnda pr her t dyt. Dhniashprnda pr her t dyt. Dhniashprnda pr her t dyt. Dhniae ktij mimi pos t tjerash flet pre ktij mimi pos t tjerash flet pre ktij mimi pos t tjerash flet pre ktij mimi pos t tjerash flet pre ktij mimi pos t tjerash flet prrndsin e prbotshme dherndsin e prbotshme dherndsin e prbotshme dherndsin e prbotshme dherndsin e prbotshme dhegjithprfshirse q ka mar ru-gjithprfshirse q ka mar ru-gjithprfshirse q ka mar ru-gjithprfshirse q ka mar ru-gjithprfshirse q ka mar ru-atja dhe vlersimi i diversitetit bi-atja dhe vlersimi i diversitetit bi-atja dhe vlersimi i diversitetit bi-atja dhe vlersimi i diversitetit bi-atja dhe vlersimi i diversitetit bi-ologjik n tr prbrsit e tij.ologjik n tr prbrsit e tij.ologjik n tr prbrsit e tij.ologjik n tr prbrsit e tij.ologjik n tr prbrsit e tij.

ciale t lidhura me reduktimin e varfris;ka identifikuar prioritetet e mbrojtjes npikat e nxehta t biodiversitetit.

ALFRED OTENG-YEBOAH -ALFRED OTENG-YEBOAH -ALFRED OTENG-YEBOAH -ALFRED OTENG-YEBOAH -ALFRED OTENG-YEBOAH - Gana,Kryetar i Komiteti Kombtar t Biodiver-sitetit. Dr. Oteng-Yeboah, sht nj lideri biodiversitetit q prfaqson Afrikn. Aika mbajtur disa poste t rndsishme dhen institucionet ndrkombtare, dukeprfshir edhe detyrn e kryetarit tKshil l i t Shkencor, Teknik dheTeknologjik (SBSTTA). Ai ka udhhequrnegociatat ndrkombtare mbi biodiver-

sitetin dhe perspektivat globale. Ai kadhn nj kontribut t rndsishm nkrijimin dhe menaxhimin e PlatformsNdrqeveritare Shkenc-Politik mbiBiodiversitetin dhe t shrbimeve t eko-sistemit (IPBES) duke advokuar rnds-in e dialogut n mes shkencs dhe poli-tiks.

BIBIANA VILA -BIBIANA VILA -BIBIANA VILA -BIBIANA VILA -BIBIANA VILA - Argjentin, Drej-toresh e ogranizats VICAM (Vicuas,Camelids and Environment) dhe hulum-tuese kryesore e Kshilli Kombtar tShkencs (CONICET). Dr. Vila kaudhhequr zbatimin e masave t ruajtjestrsore t njohurive tradicionale t ko-muniteteve indigjene dhe shkencs mod-erne, duke prfshir ekologj in,etologjin dhe mirqenien e kafshve.Gjithashtu, ajo ka dhn nj kontributt rndsishm duke promovuar mbsh-tetjen integrale pr komunitetet lokaledhe zbatimin projekteve pr edukiminmjedisor.

Me mimin "Midori" do dy vjet, ndero-hen tre persona, t cilt kan dhn kon-tribut t shquar pr ruajtjen dhe prdorimine qndrueshm n nivelet lokale dhe glo-bale t lidhura me biodiversitetit, t ciltkan ndikuar n zhvillim e prpjekjeve tndryshme, me rritjen e ndrgjegjsimit prbiodiversitetin. do fitues merr nj erti-fikat si dhurat prkujtimore dhe nj mimmonetar prej 100, 000 dollar amerikan.mimi "Midori" sht bashk-organizuarnga Sekretariati i Konvents pr Diversite-tin Biologjik dhe do t jet nj instrument irndsishm n shrbim t qllimeve tKombeve t Bashkuara pr Biodiversite-tin n dekadn 2011-2020.

JANAR 20157JETO GJELBRJETO GJELBR

LAUNCHING SEMINAROF FLED PROJECT

Burimet Njerzore, mundsi pr zhvillim tqndrueshm t Burimeve Natyrore

NDRIIM ELANDRIIM ELANDRIIM ELANDRIIM ELANDRIIM ELAShoqata e Zhvillimit t Burimeve

Natyrore, Elbasan

Shoqata e Zhvillimit t Burimeve Natyrorenprmjet projekteve t financuar nga Pro-jekti i par dhe i dyt i Banks Botrorekrahas investimeve konkrete me nderhyrjen prmirsimin e pyjeve dhe kullotave ko-munale ka kryer dhe trajnime dhe sensibi-lizime t antarve tShoqats t cilt kan n prdorim pyje dhekullota. Kjo me qllim rritjen e ndjenjs smbrotjes dhe administrimit t ksaj pasurien mnyr racionale dhe t qndrushmepr nevojat e tyre dhe pr brezat e ardhs-hm. Komuna Papr n t ciln zhvillonaktivitetet e saj edhe Shoqata jon, ndod-het n afrsi t kombinatit Metarlugjik i cililiron gazra t ndryshm duke krijuar njndotje t madhe pr qytetin e Elbasanit poredhe pr banort n fshatrat prrreth. Pr

drat e fshatrave me pjesmarrje t moshavet ndryshme dhe pjesmarrjen e t grave tcilat n t shumtn e rasteve harrohet t fto-hen n shtje t ndryshme vendim-marrese.Po ashtu ato kan marr pjes n nj nivelm t lart si sht ai i mbledhjeve nKshillin Komunal ku jan marr vendimet rndsishme pr mjedisin dhe adminis-trimin e burimeve natyrore n KomunnPaper. Gjithashtu nj bashkpunim i ngush-t kemi patur edhe me Shoqatn Rajonalet Pyjeve dhe Kullotave n Qarkun Elbasan,e cila ka dhn asistenc teknike dhe mbsh-tetje pr hartimin e strategjive, programevedhe projekteve t krkuara nga ana jon.Nj merit t madhe ka Fondacioni "Bash-kojm Vlerat e Natyrs me Njerzit" - CNVP,i cili ka mbshtetur me aktivitete n kuadrt rritjes s kapaciteteve dhe sensibilizimit tkomunitetit jo vetm n komunn Paper porn t gjith Qarkun e Elbasanit dhe m gjer.

MUNIR HOXHAMUNIR HOXHAMUNIR HOXHAMUNIR HOXHAMUNIR HOXHAInxhinjer pyjesh DSHP Dibr

(Me rastin e Dits s 92 vjetorit t(Me rastin e Dits s 92 vjetorit t(Me rastin e Dits s 92 vjetorit t(Me rastin e Dits s 92 vjetorit t(Me rastin e Dits s 92 vjetorit tshrbimit pyjor shqiptar)..shrbimit pyjor shqiptar)..shrbimit pyjor shqiptar)..shrbimit pyjor shqiptar)..shrbimit pyjor shqiptar)..

Sot sht 92 vjetori i fillimit t shrbimit pyjorshqiptar. Kjo dat lidhet me faktin se mdat 27.01.1923, nga ana e Kshillit t Lartt Shtetit Shqiptar t asaj kohe, sht dekre-tuar Ligja e Pyjeve dhe Kullosave, q mundt jet ligji m i hershm shqiptar pr pyjetdhe kullotat, pas atij otoman te vitit 1850, icili ka pas funksionuar deri m 1912.Prkujtimi i ksaj date, mendoj se duhet tna shrbej n radh t par, pr nj refle-ktim t madh, q nga organet m t larta tShtetit Shqiptar e deri tek specialistt ethjesht t shrbimit pyjor, duke hequr dornga eksperimentet e ndryshme organizativeq jan br sa her jan ndrruar MINIS-TRAT, e duke ecur kshtu n rrug t pashkeluraPyjet e gjall jan baza e jets n tok, e sit till duke mbshtetur pyjet, mbshtesimjetn. Nga pyjet sigurohen prfitime tshumfishta, jo vetm pr lndn e parpr industrit q prdorin produkte t rino-vueshme dhe ekologjikisht t prshtatshme,- por edhe pr rolin e rndsishm q lua-jn n situatn ekonomike t zonave ru-rale dhe jo vetm, pr ruajtjen e diversite-tin biologjik, pr ciklin global t karbonit

kt arsye n kt komun mbetet prior-titet mbrotja dhe shtimi i siprfaqeve t gjel-brta nprmjet planeve t hartuara dhe tmiratuara nga organet prkatse vendim-marrse. Rritja e kapaciteteve ka patur dheka si synim q komuniteti duhet ta kuptojqart se pa nj ambjent t pastr dhe t gjel-

br jeta e tyre rrezikohet. Kshtu, n bash-kpunim edhe me Komunn Paper ne siShoqat jemi angazhuar q t shtojm sipr-faqet e gjelbrta nprmjet pyllzimeve dhembrotjen e pyjeve n funksion t emtimitt gazit karbonik. Takimet jan zhvilluar kryesisht n qen-

Ekspertiza dhe dija n shrbim t Pyllit

dhe balancn hidrike n tok etj..Pyjet jan nj burim i rndsishm pr zhvil-limin rural duke siguruar pun pr forca punet ndryshme, komunitetet lokale, milionapronar pyjesh si dhe subjektet q lidhen mepyjet. Si dhe jan thelbsore pr sigurimin eshrbimeve mjedisore, mbrojtse, shoqroredhe lodhse, kjo edhe n kuadrin e nj ur-banizimi n rritje t shoqris.Pyjet dhe kullotat vazhdimisht kan qen dhembeten baz pr furnizimin e popullates dheekonomis n trsi me lnd e dru zjarri,me prodhime t dyta e nnprodukte t pyllit,me ushqime pr blegtorin si dhe pr plot-simin e funksioneve mbrojtse e shoqrore,e ruajtjen e mjedisit dhe ekuilibrevebioekologjike n trsi.Nderkaq, fondi pyjor e kullosor kan psuarpaksime t ndjeshme t siprfaqes e t llojsh-mris, t flors e t fauns, si rezultat i

shfrytzimeve dhe kullotjes s rnduar dhemjaft zona dhe ekosisteme, tashm jan de-graduar . - Dmtime t mdha pyjet kan pa-tur edhe nga zjarret.Megjithat, gjat ktyre 92 viteve t ekzistencs,Shrbimi Pyjor Shqiptar ka dhn ndihmesne vet t mueshme, pr ngritjen, zhvillimin,mirmbajtjen dhe zbatimin e kritereve tekni-ke n prdorimin e pyjeve dhe kullotave.Edhe n vitet e sistemit t kaluar, n saj tdrejtimit teknik t shfrytzimit t pyjeve shtarritur instalimi i riprtritjes, pra i pyllit t sardhmes n mbi 80 % t siprfaqeve t shfryte-zuara n pyjet me ahishte e pishnaja. Kjo shtarritur n saj t zbatimit t teknikave t prsh-tatshme dhe n kohn optimale t trajtimit dhemenaxhimit t tyre, e kjo prbn nj kontributt vyer pr t ardhmen e pyjeve.Shpallja e disa zonave te mbrojtura, si dheekzistenca ende e disa pyjeve n zonat e thel-

la t pa prekura, ose fare pak t transfor-muara nga njeriu, prbjn nj pasuri tmuar jo vetm n shkall vendi poredhe m gjer dhe ktu ka meritn e vetedhe Shrbimi pyjor q ka punuar ndrvite.Ristrukturimi i Shrbimit Pyjor, krijimii legjislacionit t ri pr pyjet dhe kullo-tat, njohja e t gjitha formave t pron-sise mbi to, decentralizimi i qeverisjess tyre dhe trajtimi sipas koncepteve epraktikave t prparuara bashkkohore,do t bjn t mundur zhvillimin e qn-drueshm t pyjeve dhe kullotave dheplotsimin m t mir t rolit e funk-sioneve t tyre jo vetm pr sot por edhepr brezat e ardhshm.N prfundim un ktu desha q trikujtoj edhe nj her nj Deklarat ttakimit t VIENS e vitit 2003 PYJETE GJALLE, ku nga udhheqs shteteshdhe shkencetar e ekonomist t shquar,sht theksuar se politik-brsit, Janprgjegjs pr arritjen, n sektorin epyjeve si dhe n sektort e tjer, e ekui-librit midis rolit ekonomik, ekologjik,shoqror dhe kulturor t pyjeve n kon-tekstin e zhvillimit t qndrueshm.

Po ashtu ato kan marr pjes n nj nivel m t lart si sht ai i mbledhjeve nKshillin Komunal ku jan marr vendime t rndsishme pr mjedisin dhe adminis-trimin e burimeve natyrore n Komunn Paper. Gjithashtu nj bashkpunim i ngushtkemi patur edhe me Shoqatn Rajonale t Pyjeve dhe Kullotave n Qarkun Elbasan, ecila ka dhn asistenc teknike dhe mbshtetje pr hartimin e strategjive, programevedhe projekteve t krkuara nga ana jon. Nj merit t madhe ka Fondacioni "Bash-kojm Vlerat e Natyrs me Njerzit" - CNVP, i cili ka mbshtetur me aktivitete nkuadr t rritjes s kapaciteteve dhe sensibilizimit t komunitetit jo vetm n komunnPaper por n t gjith Qarkun e Elbasanit dhe m gjer.

8 JANAR 2015JETO GJELBRJETO GJELBR

Kshilli Botues: R. Ndreu, N. ollaku, V. Tabaku, J. Male, B. Gashi, I. Zeka, B. Hoxha, A.KacaniKryeredaktor: Prof.Dr Vezir Muharremi Zv.kryeredaktor: Nijazi Idrizi, Ferdin LiajRedaksia: H.Kola, A.Lila, M.Shehi, Prof. Sherif LushajAdresa: Bulevardi Zogu I, Godina e ZP, kati II, TiranMobile: 068 40 75 975; e-mail: kontakt@fkpkk-shqiperi.org

THE MISSING FORESTRY POLICY OF KOSOVO!NIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZINIJAZI IDRIZI

Kosovo has laws, indeed, but there has not effi-cient legal basis, there has planning, but there hasnot planning system, there has not governing in-struments, nor monitoring and controlling sys-tem, nor multiple forest functions, and over allthere has not a fair share of stakeholders inter-ests, which is the generator of all evils in the forestecosystem.In a word, it has a wrong approach toward forests!The only concern highlighted nervously by insti-tutions and civil society was the phrase illegallogging, which neutralized the legitimate de-mands for forest exploitation by the private forestowners who always keep an eye on forest rangers,who seem to have become like the bosses ofthe forest. To them were joined even some offi-cials, who started stealing legally, finding spacesto legalize it, with such expressions as sanitarycuttings, pre-commercial thinning for coppicesetc. Policy and officials in charge and responsiblefor the sector, often for personal needs, imple-

REPUBLIC OF ALBANIAREPUBLIC OF ALBANIAREPUBLIC OF ALBANIAREPUBLIC OF ALBANIAREPUBLIC OF ALBANIAMINISTRY OF ENVIRONMENTMINISTRY OF ENVIRONMENTMINISTRY OF ENVIRONMENTMINISTRY OF ENVIRONMENTMINISTRY OF ENVIRONMENT

DIRECTORATE GENERAL OF ENVIRONMENTAL POLICIES AND PRORITIESDIRECTORATE GENERAL OF ENVIRONMENTAL POLICIES AND PRORITIESDIRECTORATE GENERAL OF ENVIRONMENTAL POLICIES AND PRORITIESDIRECTORATE GENERAL OF ENVIRONMENTAL POLICIES AND PRORITIESDIRECTORATE GENERAL OF ENVIRONMENTAL POLICIES AND PRORITIESIMPLEMENTATIONIMPLEMENTATIONIMPLEMENTATIONIMPLEMENTATIONIMPLEMENTATION

DIRECTORATE OF FOREST PROTECTION AND TREATMENTDIRECTORATE OF FOREST PROTECTION AND TREATMENTDIRECTORATE OF FOREST PROTECTION AND TREATMENTDIRECTORATE OF FOREST PROTECTION AND TREATMENTDIRECTORATE OF FOREST PROTECTION AND TREATMENT

Prot. No 22/1 Tirana, 09.01.2015Prot. No 22/1 Tirana, 09.01.2015Prot. No 22/1 Tirana, 09.01.2015Prot. No 22/1 Tirana, 09.01.2015Prot. No 22/1 Tirana, 09.01.2015

To: Ms. Ana RAFTITo: Ms. Ana RAFTITo: Ms. Ana RAFTITo: Ms. Ana RAFTITo: Ms. Ana RAFTIDirector of public relationsDirector of public relationsDirector of public relationsDirector of public relationsDirector of public relationsPrime Ministers OfficePrime Ministers OfficePrime Ministers OfficePrime Ministers OfficePrime Ministers Office

CC: Mr.Rexhep NdreuCC: Mr.Rexhep NdreuCC: Mr.Rexhep NdreuCC: Mr.Rexhep NdreuCC: Mr.Rexhep NdreuChairman of the National Federation of Communal Forests and Pastures of AlbaniaChairman of the National Federation of Communal Forests and Pastures of AlbaniaChairman of the National Federation of Communal Forests and Pastures of AlbaniaChairman of the National Federation of Communal Forests and Pastures of AlbaniaChairman of the National Federation of Communal Forests and Pastures of AlbaniaRr.Bulevardi Zogu I-re, Godina e ZP, Kati II-t, TiranRr.Bulevardi Zogu I-re, Godina e ZP, Kati II-t, TiranRr.Bulevardi Zogu I-re, Godina e ZP, Kati II-t, TiranRr.Bulevardi Zogu I-re, Godina e ZP, Kati II-t, TiranRr.Bulevardi Zogu I-re, Godina e ZP, Kati II-t, Tiran

Subject: Reply to the letterSubject: Reply to the letterSubject: Reply to the letterSubject: Reply to the letterSubject: Reply to the letter

In response to your letter no. 9163 prot., on 12/24/2014, regarding the Proposal Letter sent by the NationalFederation of Communal Forests and Pastures of Albania, we clarify that the Ministry of Environment isfully committed to:- Transfer of competences of forests and pastures management to municipalities and overall reformationof forest and pastures management structures.- Design of a new law of forests and pastures and other legal acts aligned with European Union legislation,the new created reality in the country and the necessity of a profound reform in the sector of forestry andpasture.

Soon it begins the implementation of the new project of Environmental Services that addresses someimportant issues such as:- Conducting the national inventory of forest and pasture- Mapping and registration of forests and pastures- Support with competitive grants forests and pastures users- Forests certification- Strengthening the state-private partnership and support of civil society- Financial support in municipal forests through competition practice

The Ministry of Environment will also continue to support with the necessary technical and legal assistancethe new municipalities, forests and pastures users.

Thank you for your collaboration,

ALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKOALQI BLLAKOSECRETARY GENERAL

mented projects initiated by donors and coun-trys institutions by disregarding the criteria, whichignore the existing knowledge by muting theirbearers for small-minded interests. Over fifteenyears, thousands of pages with expertisehas beenwritten, thousands of people in need are sued incourts; dozens of costly projects have been openedand closed to the drawer which served to no-body. Thousands of working-hours are wasted,distinguished experts of forestry are beeninvited,and millions of Euros are spent to stopillegal logging. All of them have provided a fear-ful result, testified comprehensively that 93% ofKosovos forests are cut illegally?!Sustainable forest management with socio-eco-nomic benefits of public forests has been hin-dered. People are getting poorer in energy andthe cost is increasing due to inefficient exploita-tion of wood. The best practices of forest man-agement are neglected, so is even the knowledgegained by experience. Through millennia, theman and forest have given to each other whatthey could give. The efforts of communist power

to separate the man from the own forest by takingoff from his hands the planning to fulfil the needs with a variety of products till to wood for heat-ing with centralized plans, have failed all overthe Eastern Europe, likewise in Kosovo. West-ern Europe countries have solved this problemsince in the nineteenth century. They dividedthe forest land in certain territories in compliancewith the people needs, to produce each year whattheir families need, by not risking the forest withillegal acts. The Government of Kosovo has tolearn from this experience!It has already admitted that each family here needsaround 7 cubic meters of wood to pass the win-ter. What needs to be seen is that, what area ofthe public low forests can be returned to familiesin need, with the aim that these families to beconverted from thieves to custodians of their for-est. To them should be provided the opportuni-ty to revive the forest where it has fallen. In allthese years, the private forest owners who haveabout 40% of the total Kosovos forest area pro-duce legally in their own forests four times morewood material than the public sector. Moreover,these forests are even healthier, as the custodytoward them is performedby knowledge and ex-perience inherited through centuries. The gov-ernment has already understood that forests haveslipped out of their hands, given that it controlsonly 7% of them. Only a limited number ofdonors, several individuals of Forestry Agency ofKosovo (in recent years), the Association of Pri-vate Forest Owners and someone else, have daredto raise the voice against such a situation, or havebeen working silently to improve it. Results oftheir work written in the form of reports talk bet-ter for this. SNV (now CNVP) in the projects co-financed with the Swedish Government has as-certained that Kosovo uses around 1.5 millioncubic meters of woodeach year, of which only20% is logged legally. It questioned the accuracyof coppice management, by contesting the tech-nical and legal basis for this kind of forest. SNV/CNVP was the first which came up with the ideaForests for People and recommended decen-tralization and delegation of responsibilities on

forests to the local level of governance. By com-parative analysis of the two inventories was evi-denced that during these 10 years 1.6 millioncubic meters of wood have been cut each year.Of this quantity, only 7% of logging is done le-gally, whereas 93% of this quantity (or around1.5 million cubic meters) has been cut illegally.From this was ascertained that the State of Kos-ovo has under control only 7% of our forests,whereas 93% is out of its control! With thisproject, this conscious donor has closed thedebate with figures and facts on illegal cuttingsof Kosovos forests. Finally the notorious ideafor stopping illegal logging is defeated and hasstarted to be accepted everywhere the idea ofplanned loggings for fulfilling the existential (inmost cases) needs of people. The time has comethat the Government and Parliament of Koso-vo to reflect on the Law on Forests, which theyshould harmonize it with the Strategy for ForestDevelopment 2010 2020 (financed by Swed-ish taxpayers) and no more delay, but to be ap-proved! The Strategy emphasizes the need forjoint management of public forests for supply-ing population with wood for heating. The lo-cal population, according to the cadastral zones,should undertake legal responsibilities for a partof public forests, taking into account the needsof each family, giving to the latter responsibili-ties and obligations as well. Only this way 93%of citizens in need, who currently are thethieves of forests can be converted into theircustodians. This approach is already acceptedby the donors, whereas now recently even toexecutives of the Forestry Agency has begun tobe created the persuasion that this is the onlysolution. It would be good that the draft-law onforests which has not been approved duringall these years to be reviewed with emergency,to change it in that way, which can becomequilt of the Strategy, aiming all to get warmed,the sun to warm the forest to grow it, and theforest the people to warm them from the frost,to finally be implemented the sustainable man-agement of forests, which we are strived to achieveso much during these years.