VISOKA ZDRAVSTVENA ŠKOLA STRUKOVNIH STUDIJA U BEOGRADU

SEMINARSKI RAD

TEMA: PREVENCIJA INTRAHOSPITALNIH URINARNIH INFEKCIJA KOD BOLESNIKA SA MOŽDANIM UDAROM

PREDMET: PREVENCIJA INTRAHOSPITALNIH INFEKCIJA

MENTOR: STUDENT:Prof.dr sci. Miroslava Maksimović Vuković Jadranka Br. Indeksa: 86/2014

SADRŽAJ

1.Uvod ........................................................................................................................................31.1.DEFINICIJA INTRAHOSPITALNIH INFEKCIJA............................................................41.1.1.Urinarne infekcije..............................................................................................................41.2.Etiologija intrahospitalnih infekcija......................................................................................41.2.1. Etiologija urinarnih infekcija............................................................................................51.3.Izvor infekcije.......................................................................................................................51.4.Rizici za intrahospitalne urinarne infekcije kod bolesnika sa moždanim udarom................61.5.Dijagnoza urinarnih infekcija................................................................................................72.PROFILAKTIČKO-TERAPIJSKI PRISTUP BOLNIČKIM INFEKCIJAMA......................72.1.Sestrinske intervencije u sprečavanju nastanka IHI..............................................................82.1.1.Najvažnije mere za prevenciju urinarnih infekcija izazvanih kateterom...........................82.1.2.Standardi za pravilno plasiranje urinarnog katetera...........................................................92.1.3.Svakodnevni program nege urinarnog katetera.................................................................92.1.4.Edukacija pacijenta i porodice pacijenta koji ima plasiran urinarni kateter....................102.2.INTRAHOSPITLNE URINARNE INFEKCIJE I MERE PREVENCIJE U.....................11 SPECIJALNOJ BOLNICI ZA CEREBROVASKULARNE BOLESTI „SVETI SAVA“3.Zaključak................................................................................................................................15Literatura...................................................................................................................................16

2

1.UVOD

Intrahospitalne infekcije stare su koliko i bolničko liječenje. Sačuvani podaci o prvim bolnicama u staroj Grčkoj i Rimu kazuju da su one bile rasadnici infekcije i „kuće smrti“.Intrahospitalne infekcije predstavljaju dugotrajan problem i danas u eri antibiotika, sa učestalošću od pet do deset procenata zavisno od vrste bolnice, oboljenja i pacijenta. Najčešća je na odeljenjima za novorođenu decu, posebno nedonoščad, odeljenjima za intenzivnu negu i za hemodijalizu, na hirurškim, urološkim i psihijatrijskim odjeljenjima. Razlozi koji ukazuju na ozbiljnost širenja su povezani sa činjenicama da:- poslednjih godina se povećava broj pacijenata u bolnicama, a time i broj komplikovanih

dijagnostičkih i terapijskih procedura- moderna terapija produžava život, ali time slabi otpornost organizma- napredak antimikrobne terapije u mnogome je redukovao opasnost od mikroorganizama,

a samim tim stvorio rezistentne bakterijske sojeve - oslanjanje na lijekove, dezificiense i antiseptike je dovelo do izvesne ležernosti u

primjeni asepse u radu i sprovođenju osnovnih higijenskih mjera.

Značaj intrahospitalnih infekcija proističe iz nekoliko razloga:- komplikujući osnovno oboljenje, bolničke infekcije produžavaju hospitalizaciju i troškove

liječenja;- izvjestan broj intrahospitalnih infekcija poprima teži tok i završava se letalno ( stopa

mortaliteta 1 na 1000)- postoji mogućnost da se preko bolesnika ili osoblja nozokomijalna infekcija prenese na

populaciju van bolnice (tzv. „derivatne bolničke infekcije“).

3

1.1 Definicija intrahospitalnih infekcija

Intrahospitalna infekcija (IHI – nozokomijalna – bolnička infekcija), je svaka infekcija koja je nastala kod bolesnika ili osoblja u zdravstvenim ustanovama stacionarnog tipa, a javljaju se 48 časova i kasnije nakon prijema bolesnika na lečenje (M. Maksimović, 2006).Brojne kliničke studije su pokazale da se intrahospitalne infekcije, izazvane intrahospitalnim sojevima mikroorganizama (bakterijama ređe gljivicama) najčešće lokalizuju na mokraćnim putevima (oko 40%) oboljelih, zatim infekcije hirurških rana (25%), potom infekcije koje se šire krvnim putem i infekcije disajnih puteva (10%). Sve ostale lokalizacije (digestivni sistem, koža, kosti, nervni sistem i dr.) javljaju se ređe (ukupno 15%).

1.1.1.Urinarne infekcije

Urinarne infekcije predstavljaju prisustvo mikroorganizama u mokraćnom sistemu.Sa epidemiološkog aspekta sve urinarne infekcije se dele na vanbolničke (nastale u kućnim uslovima) i bolničke koje su nastale u bolničkim uslovima. Obje vrste infekcija mogu biti simptomatske i asimptomatske.Urinarni sistem je anatomski i funkcionalno jedinstven, te se infekcija iako nastala lokalno brzo širi ushodnim putem (ascedentna infekcija). Može nastati i nishodna (descedentna) infekcija koja ide iz tubula bubrega prema dole ukoliko je infekcija nastala od produkata filtriranih u tubulima.Osnovne faze razvoja infektivnog procesa:- kolonizacija mikroorganizama u mokraćnim putevima na površini epitela- kolonizacija mikroorganizama i ushodno uznapredovala infekcija- razmnožavanje mikroorganizama - prodor klica u tkivo, prodor klica u krvotok, prodor uzročnika u organe i njihovo

razmnožavanje (sepsa).

Faktori koji uslovljavaju nastanak infektivne bolesti

1. Izvor infekcije (samo živo biće, čovjek ili životinja).2. Putevi prenošenja ( dodirom, zagađenom vodom, zagađenim namirnicama, vazduhom,

zemljištem, posredstvom insekata).3. Ulazno mjesto ( respiratorni, digestivni sistem, povređena i nepovrijeđena koža i

sluzokoža).4. Patogenost i količina klica.5. Sklonost organizma.

1.2. Etiologija intrahospitalnih infekcija

Izazivači intrahospitalnih infekcija mogu biti gotovo svi mikroorganizmi, ali najčešće su to bakterije, zatim gljivice i virusi.Dvije velike grupe izdvajaju se kao izazivači bolničkih infekcija:

1. Prvu grupu predstavljaju mikroorganizmi izrazite virulencije sa visokim indeksom kontagioznosti (grip, virusne groznice, hemoragijske groznice, salmonele i drugi

4

uzročnici crijevnih i kapljičnih infekcija, koji su „akcedentom“ unešeni u bolničku sredinu.

2. Drugu, važniju i brojniju grupu čine mikroorganizmi koji se dugo održavaju u bolničkoj sredini uprkos mjerama antisepse i profilaktičko-terapijske primjene antibiotika. Ona se najčešće prenose krvnom strujom (bakterijemija, sepsa) od kojih se i po značaju i učestalosti izdvajaju koagulaza pozitivni i koagulaza negativni Staphylococcus različite bakterije iz roda Enterococcus, Candida, Escherichia coli, Klebsiella-Enterobacter species, Serratia marcescens, Pseudomonas i dr. Virusne infekcije u bolničkim uslovima mogu se prenijeti: Infektivnim preparatima datim u terapijske svrhe ( transfuzija, infuzije i dr.) Sa pacijenta na pacijenta Sa pacijenta na zdravstvene radnike Sa zdravstvenih radnika na pacijenta

1.2.1. Najčežći prouzrokovači urinarnih infekcija

Različiti mikroorganizmi mogu inficirati mokraćni sistem, a najčešće su to bakterije koje su uobičajeni stanovnici debelog creva. U oko 80% infekcija uzročnik je Escherichia coli, a zatim bakterije iz roda Proteus, Klebsiella, Enterobacter, Serratia, Pseudomonas.

1.3 Izvor infekcije

Intrahospitalne infekcije mogu biti uzrokovane endogenim i egzogenim faktorima.Endogene intrahospitalne infekcije izazivaju uslovno patogene bakterije, sa kože i sluzokože bolesnika (normalno se na koži i sluzokoži nalazi mnogo bakterija). Padom imuniteta kod domaćina ili oštćenjem prirodnih barijera izazvane osnovnom bolešću, uslovno patogeni uzročnici postaju patogeni za domaćina kada dolazi do razvoja intrahospitalnog oboljenja.Egzogeni faktori koji mogu usloviti nastanak intrahospitalnih infekcija mogu se podijeliti u dvije grupe, objektvne i subjektivne uslove.

1. Objektivni usloviJedan od najvažnijih objektivnih uslova intrahospitalnih infekcija je postojanje niza

bolničkih ustanova i odeljenja koji ne odgovaraju savremenim potrebama, a to su: Nepravilna izgradnja bolnica, često korišćenje privremenih objekata Nedovoljan broj izolatora Nedovoljan broj sanitarnih propusnika i WC kabina Bolesničke sobe sa mnogo postelja Nedovoljna osvijetljenost Neadekvatan sistem zagrijevanja i ventilacije

2. Subjektivni uslovi Nedovoljna stručna osposobljenost medicinskog kadra (jlekara, sestara i drugog

medicinskog osoblja) Nedovoljna kontrola medicinskog osoblja (koje često dolazi na posao sa

oboljenjima, kao što su kijavice, angine, bronhitisi, kožne infekcije, dijareje i dr) Invazivna dijagnostika i terapija

5

Nesprovođenje pravilne organizacije rada (miješanja čistog i nečistog materijala) Nepravilno, a ponekad i zanemarivanje sprovođenja mjera dezinfekcije,

sterilizacije i bakteriološke kontrole bolesničke sredine Upotreba složenih aparata za dijagnostiku i terapiju (aparati za dijalizu, anesteziju,

respiratori i dr.) Hirurške intervencije Plasiranje intravaskularnih katetera Plasiranje urinarnih katetera Neracionalna upotreba antibiotika

1.4. Rizici za intrahospitalne urinarne infekcije kod bolesnika sa moždanim udarom1

U savremenoj njezi bolesnika urinarni kateter je rješenje opstrukcije urinarnog sistema anatomske ili fiziološke ( tumor, kamen...) ili inkontinencije ( nevoljnog pražnjenja bešike) ili se plasira urinarni kateter u dijagnostičke svrhe (urinokultura...).

Bolesnici sa moždanim udarom često imaju problem inkontinencije i retencije urina, a kao otežavajući faktor je i njihova vezanost za postelju zbog nepokretnosti koja je posledica moždanog udara. Prateći problemi su i poremećaj stanja svijesti, kognitivni poremećaji i nemogućnost govora te kako navodi Vodič za liječenje akutnog ishemičnog moždanog udara ( AIMU), plasiranje urinarnog katetera je istovremeno i nužna mjera za olakšanje njege bolesnika (što je neopravdano) i najčešća infektivna komplikacija bolesnika sa AIMU, i ona može biti uzrok sepse kod oko 15 % bolesnika što značajno povećava smrtnost ( Gerbering, 2002).

Smatraju stručnjaci da acidifikacija urina (amp. vitamina C u izotoničmom rastvoru NaCl na 12 h intravensim putem), primjena adekvatne količine tečnosti i intermitentna kateterizacija mogu smanjiti rizik urinarne infekcije, ali se profilaktička upotreba antibiotika ne preporučuje (Adams i saradnici, 2007).

Infekcije urinarnog trakta se tretiraju antibioticima i uroantisepticima prema nalazu antibiograma ( Adams i saradnici, 2007).Do 37% bolesnika sa AIMU ima disfunkciju mokraćne bešike ( Chan, 1997).

Intermitentna kateterizacija je nabolji metod za tretman inkontinentnog bolesnika, ali antiholinegrički lekovi mogu biti jako korisni za oporavak funkcije mokraćne bešike ( Adams i sar., 2007).

1.5.Dijagnostikovanje urinarnih infekcija

- biohemijskim analizama krvi (urea, kreatinin, Na, K, proteini, transaminaze, fibrinogen, CRP);

1 Moždani udar se definiše kao fokalni ili globalni poremećaj moždane funkcije koji nastaje naglo, traje duže od 60 minuta, a posledica je poremećaja moždane cirkulacije ili stanja u kome protok krvi nije dovoljan da zadovolji potrebe neurona za kiseonikom i glukozom ( Adams i saradnici 2008).

6

- hematološkim analizama krvi (KKS, Leukocitarna formula gde su povećani segmentirani Le, limfociti...);

- bakteriološka analiza urina i krvi ( urinokultura, hemokultura)2 ultrazvučna dijagnostika urotrakta;

- intravenska pijelografija;- cistoskopija;- CT urotrakta

Uzimanje uzorka za urinokulturu iz urinarnog katetera

Urinokultura je mikrobiološki pregled uzorka mokraće koji se kultiviše u specijalnim uslovima i time omogućava da se otkrije prisustvo bakterija u mokraći, vrsta i broj bakterija i njihova osjetljivost prema antibioticima i drugim antimikrobnim lijekovima. Preduslov za dobijanje tačnog rezultata je pravilno uzimanje uzorka mokraće.Urin za urinokulturu iz urinarnog kattera se uzima punkcijom urinarnog katetera koji je prethodno dezinfikovan. Ako je kateter trožilan jedan kraj je označen koji se punktira.Uzimanje urina iz kraja katetera daje nesiguran nalaz.

Nalaz preko 100000 u 1 ml urina ukazuje na prisustvo bakterija koje se održavaju i razmnožavaju u toku 24 h.

2.Profilaktičko-terapijski pristup bolničkim infekcjama

Iznešeni podaci o izazivačima IHI i njihovoj otpornosti na sredstva liječenja, najširi plan borbe protiv njih u cijelom svijetu preuzimaju institucije najvišeg stepena autoriteta.. Organizovani pristup borbe protiv bolničkih infekcija podrazumijeva:1. Nadzor, odnosno praćenje pojave infekcija u bolničkoj sredini koji zahtjeva formiranje

tima stručnjaka za protivepidemijsku zaštitu bolničkih infekcija koji imaju sledeće zadatke:

Rutinsko praćenje mikrobioloških izveštaja koji su planski i po potrebi uzimani Dnevno, nedeljno i dvonedeljno izveštavanje o kretanju i pojavi bolničkih infekcija i

posebno značajnih mikrobioloških nalaza Evaluaciju otpusnih dijagnoza Evaluacija obdukcionih izveštaja, patološko-anatomskih i drugih kliničkih nalaza koji bi

mogli otkriti eventualno postojanje bolničkih infekcija Izvještavanje o pojavi bolničkih infekcija među zdravstvenim radnicima

2. Edukacija zdravstvenih radnika.3. Istraživanje načina nastanka svake bolničke infekcije i posebno epidemije4. Čišćenje, dezinfekcija, sterilizacija i druge mjere ( npr. izolacija) kojima se sprečava

širenje bolničkih infekcija.5. Kontrolu zdravstvenih radnika, naročito posle kontakta sa potencijalno infektivnim

materijalom.2 Postoje i metode brze detekcije bakteriurije, kao alternativa standardnoj urinokulturi. Bakterijski rast se detektuje fotometrijom, bilomuniscencijom ili drugim načinima i rezultat se dobija za 1 do 2 sata. Mana je što ne dobijamo i antibiogram tako da je urinokultura ipak pouzdanija

7

6. Kontrolisanu primjenu antibiotika, posebno sa aspekta razvoja rezistencije bakterija.7. Praćenje i prevencija nastanka infekcije vezanih za primjenu intravaskularnih katetera.8. Otkrivanje potencijalnih rizika od infekcija pri uvođenju novih terapijsko-dijagnostičkih

procedura.9. Stalno inoviranje metodologije praćenja i borbe protiv bolničkih infekcija shodno novim

epidemiološkin saznanjima.

2.1.Sestrinske intervencije u sprečavanju nastanka intrahospitalnih infekcija

Zbog prirode posla i profesionalne izloženosti zdravstvenih radnika u toku intervencija oko bolesnika predstavlja svojevrstan oblik bolničkih infekcija. Pojedini autori objavili su slučajeve mogućeg prenosa infekcija sa zdravstvenih radnika na pacijenta, kao i sa pacijenta na zdravstvene radnike. Većina sestrinskih intervencija predstavlja rizik za nastanak intrahospitalnih infekcija. Među njima najznačajnije su:1. Primjena urinarnog katetera (urinarna sepsa).2. Primjena intravenskih katetera i kanila (bakterijemija).3. Primjena vještačke ventilacije (orotrahealne/endotrahealne intubacije – pneumonije).4. Nepravilna bolnička higijena – pranje ruku, dezinfekcija, sterilizacija, čišćenje,

otklanjanje infektivnog otpada, pranje veša i dr.

Ciljevi sestrinskih intervencija kod pacijenata sa moždanim udarom:

Spriječiti smrtni ishod, Spriječiti nastanak mogućih komlikacija u toku primjene terapije, Sprečiti sekundarne komplikacije nepokretljivosti

2.1.1.Najvažnije mjere za prevenciju urinarnih infekcija izazvanih kateterom

Kod kateterizovanih pacijenata prilikom manipulacije kateterom, uvođenjem katetera i konektiranjem kesa može doći do infekcije. Ni jedna mera nije dovoljno efikasna u sprečavanju urinarne infekcije tako da su one na prvom mjestu zastupljenosti (smijenjujući se sa infekcijama operativnog mjesta).

Mjere prevencije su:

Edukacija sestara za adekvatno plasiranje i njegu urinarnih katetera Kateterizacija samo kada je neophodna Naglasiti potrebu pranja ruku prije i posle rada sa kateterom Plasirati kateter upotrebom aseptične tehnike i sterilnog pribora Obezbijediti sigurnost katetera Fiksirati kateter za butinu kako se ne bi zatezao Održati zatvorenim drenažni sistem Uzimati uzorke urina aseptičnom tehnikom Održavati neometan protok urina kroz kateter Povremeno uzimati uzorke za urinokulturu Ispiranje katetera samo ako je zapušen ili ako se pojavi krv u urinu Kod dugotrajnog korišćenja katetera menjati ga na 30 dana

8

2.1.2..Standardi za pravilno plasiranje urinarnog katetera

Poželjno je da urinarni kateter plasiraju dvije sestre. Prije plasiranja katetera jedna sestra obavlja toaletu anogenitalne regije. Sestre treba dobro da operu ruke.

1. Pripremiti set za kateterizaciju koji se sastoji od: sterilnih rukavica više pari, sterilnih tupfera, dezinficiensa-povidon-jod, komprese, katetera, peana ili sterilnih štapića, brizgalice, rastvora NaCl, glicerola, kese za urin, bubrežnjaka, flastera.

2. Bolesnik zauzima ležeći položaj na leđima.3. Ispod bolesnika posle higijenskog tretmana se postavi sterilna kompresa.4. Otvoriti set i navući rukavice5. Dezinfikuje se anogenitalna regija, posebno ulazno mesto katetera.6. Spojiti kateter sa urinarnom kesom.7. Sterilnom tehnikom rada osloboditi kateter zaštitnika, na vrh katetera postavimo

glicerol i vodeći brigu da ne dodirujemo ulazni dio katetera (15 – 20 cm) isti uvodimo u mokraćnu bešiku

8. Brizgalicom ubacujemo 5 ml 0,9 % NaCl rastvora u balon katetera.9. Kada poteče urin kateter fiksiramo za butinu flasterom10. Urinarnu kesu fiksiramo za bolesnički krevet ispod nivoa postelje11. Raspremiti upotrebljen materijal prema trijaži medicinskog otpada

2.1.3.Svakodnevni program njege urinarnog katetera

Obzirom na anatomsku strukturu anogenitalne regije i blizinu anusa, kateter se češće zaprlja i povećava se mogućnost unošenja infekcije u urinarni trakt i nastanak IHI.Nega katetera podrazumijeva:- Toaleta katetera 3 puta dnevno ( prebrisavanje katetera sa dezinfekcionim sredstvom)- Obavezna toaleta anogenitalne regije posle defekacije- Antisepsa oreficijuma 3 puta dnevno- Dezinfekcija izlaznog dela katetra pri promjeni kese- Praćenje izgleda urina- Praćenje diurze- Promena katetera po potrebi- Kateter što pre deplasirati (čim se ukaže mogućnost)- Mokraćna bešika i kateter se ne aspiriraju osim u slučaju krvarenja ili zapušenosti

katetera.

Prateće stanje i problemi bolesnika sa plasiranim urinarnim kateteromBlagovremeno uočavanje simptoma i znakova infekcije sprečavaju se teže komplikacije

oboljenja. Mogući simptomi i znaci su:- Bol u predelu bešike- Povišena temperatura- Drhtavica- Krvarenje- Isticanje urina pored katetera- Poremećaj bilansa tečnosti- Izmena mirisa i izgleda urina i dr.

9

Ako urin curi pored katetera provjeriti:- Da li je balon dovoljno naduvan- Da li je balon možda pukao- Veličinu katetera- Kako je spojena kesa sa kateterom

2.1.4.Edukacija pacijenta i porodice pacijenta koji ima plasiran urinarni kateter

Ukoliko se pacijent otpušta kući sa urinarnim kateterom, što je česta pojava kod bolesnika sa moždanim udarom, moramo edukovati porodicu i pacijenta ukoliko stanje dozvoljava. Važno je da porodica i pacijent nauče značaj održavanja dobre higijene urinarnog katetera i anogenitalne regije, kako se vrši promjena urinarne kese, gdje treba da bude postavljena i koji su mogući problemi kada treba zatražiti stručnu pomoć Porodici se uručuje otpusno pismo sa pisanim prospektom pravilne njege katetera , a nadležnoj službi doma zdravlja uputno pismo sa datumom promjene katetera u bolnici.

2.2.Intrahospitalne urinarne infekcije i mjere prevencije u Specijalnoj bolnici za cerebrovaskularne bolesti „Sveti Sava“

Poslednjih sedam godina u Bolnici „Sveti Sava“ sve više se pridaje značaju i prevenciji intarahospitalnih urinarnih infekcija, jer je vodeći problem kod naših hospitalizovanih bolesnika sa moždanim udarom.

10

Sigurno i pre pomenutog vremenskog perioda je postojao isti problem, ali se nije puno posvećivalo pažnje urinarnim infekcijama. Terapija urinarnih infekcija je bila simptomatska, antibiotska i uroantiseptička više na slijepo nego po antibiogramu. U prilog tome govori i podatak da je godišnje bilo u prosjeku 64 (0,8%) urinokulture za prosječan broj hospitalizovanih bolesnika od 7716, u periodu januar 2001. do januar 2005 godine. Primjećuje se iz godine u godinu vidan porast naloga za urinokulturama. (Tabela 1). Tabela 1. Broj hospitalizovanih pacijenata u Bolnici „Sveti Sava“, traženih urinokultura, prispjelih pozitivnih rezultatai procentualni prikaz urinarnih infekcija u odnosu na broj hospitalizovanih pacijenata u periodu 2001. godine do 2005. godine

Godina Br. Hospitalizovanih pacijenata

Br. Traženih urinokultura/br.Pozitivnih urinokultura

%Urinarnih inf/broj hospitalizacija

2001. 8764 12/11 0,12002. 7649 18/15 0,22003. 7898 37/34 0,42004. 6943 62/48 0,62005. 7327 194/112 1,4Prosečan broj hospitalizovanih i traženih urinokultura/ pozitivnih urinokultura

7716 64/44 0,6

Od 2006. do danas vidan je porast broja verifikovanih urinarnih infekcija, a razlog sigurno leži i u povećanim zahtevima za urinokulturama ( Tabela 2.), kao i boljem evidentiranju istih..

Tabela 2. Broj hospitalizovanih pacijenata, izdatih zahteva za urinokulturom , pozitivnih nalaza urinokulture i procentualni prikaz urinarnih infekcija u odnosu na broj hospitalizacija u periodu 2006. godine do 2011. godine

Godina Br. hospitalizovanih

Br. Zahteva za urinokulturom

Broj pozitivnih nalaza urinokulture

% urin.infekcija/broj hospitalizacija

2006. 6343 263 97 1,52007. 6821 290 89 1,32008. 7903 367 121 1,52009. 6455 432 208 3,22010. 7412 564 289 3,92011. 6799 674 274 4Prosečan broj 6955 431 180 2,6

Iz godine u godinu primećuje se porast broja urinarnih infekcija .Od toga na odeljenju Intenzivne B nege koje broji 94 postelje sa prosječnim

zauzetošću postelja od 96 % prikazano u tabeli 3.

11

Tabela 3. Distribucija pacijenata kojima je tražena urinokultura i kojima je potvrđena IHI u periodu 2006. do 2011. na Odeljenju intenzivne B nege

Godina Br. hospitalizovanih Br. urinokultura

Br. pozitivnih nalaza

% urin.infekcija u odnosu na broj hospitalizacija

2006. 3211 192 67 0,022007. 3004 113 59 22008. 3097 231 96 32009. 2768 356 143 52010. 2904 344 111 3,92011. 2761 408 158 5,7

Od 2010. godine se vodi evidencija koliko pacijenata ima plasiran urinarni kateter u toku hospitalizacije. Za 2010. godinu 87 % pacijenata je imalo plasiran urinarni kateter, 2011. godine 83 % pacijenata ima plasiran urinarni kateter, danas je broj smanjen na 50% od kada smo uveli protokol kateterizacije mokraćne bešike, a u cilju smanjenja urinarnih infekcija. Dosadašnja evidencija je pokazala da su se urinarne infekcije smanjile za 7 % što jeste neki rezultat, ali još uvek nezadovoljavajući.Prema vrstama uzročnika koji su izolovani pri urinokulturama kod pacijenata na Intenzivnoj B, zastupljeni su mikroorganizmi koji su inače prouzrokovači urinarnih infekcija. Uočava se da prednjače Klebsiella i Enterococcus species (Tabela 4).

Tabela 4. Distribucija uzročnika urinarnih infekcija N=158

Vrsta uzročnika broj %Proteus mirabilis 21 13,3Pseudomonas aeruginosa 24 15Enterococcus species 36 22,7Klebsiella 39 24,7Stafylococus aureus 13 8Escherichia coli 21 13,3Providentia rettgeri 4 3ukupno 158 100

Da urinarne intrahospitalne infekcije prednjače u našoj ustanovi potvrđuje evidentiranje uopšte komplikacija pacijenata sa moždanim udarom ( Tabela 5). U 2011. godini od ukupno 2761 pacijenta hospitalizovanog na Odeljenju Intenzivne B nege došlo je kod 270 pacijenata do komplikacija kao posledice ležanja (Grafion 1).

Tabela 5. Distribucija pacijenata prema komplikacijama u 2011. godini na Odeljenju intenzivne B nege N=270

12

Komplikacija Br. Pacijenata sa komplikacijama

% prikaz u odnosu na ostale komplikacije

Urinarne infekcije 158 59 Dekubitalni ulkus 56 21 Padovi 17 6 Pneumonije 28 10 Tromboflebiti 11 4Ukupno 270 100

020406080100120140160

Urinarneinfekcije

Padovi Tromboflebiti

Series1

Grafikon 1. Distribucija pacijenata prema pojavi komplikacija N=270

U dosadašnjem praćenju pacijenata sa komplikacijama i IHI u 2012 godini je pokazalo smanjenje urinarnih infekcija za 7 %, ali se pojavljuje problem pojave pseudomembranoznog kolitisa zbog prekomerne uptrebe antibiotika (Tabela 6). Time se obrazuje začarani krug i ukazuje na ozbiljnost postojećih problema i potreba za preduzimanjem pojačanih preventivnih mera u borbi protiv IHI.

Tabela 6. Distribucija pacijenata prema vrsti IHI na Odeljenju intenzivne B nege u periodu januar 2012.-oktobar 2012.godine N=121

Vrsta IHI Broj pacijenata %Urinarne IHI 92 76Pneumonije IH 25 20Sepse 1 1Pseudomembranozni kolitis 3 3ukupno 121 100

U godišnjem planu za 2012. godinu Komisije za unutrašnji nadzor rada medicinskih radnika je dato da se smanji broj urinarnih infekcija za 10 % do kraja 2012. godine. Predlog mera komisije:1. Urinarni kateter plasirati samo po nalogu ljekara i kada je neophodno2. Poštovati principe aseptičnog rada pri plasiranju urinarnog katetera3. Kontrolisati način plasiranja i održavanja urinarnog katetera4. Kontrolisati način uzimanja urina za urinokulturuOsobe koje su zadužene za praćenje ovih mjera su načelnici odjeljenja i glavne sestre odeljenja.

13

Šta i kako smo mi do sada radili? Urinarni kateter je plasiran skoro linearno svim novoprimljenim pacijentima sa

moždanim udarom jer naše odjeljenje pripada intenzivnoj nezi. Često je to činjeno i bez opravdanih razloga za kateterizavijom,

Način plasiranja urinarnog katetera sigurno nije zadovoljavao sve standarde, Sve medicinske sestre i tehničari su obučeni za plasiranje urinarnog katetera i svi su ga

plasirali, Održavanje i higijena urinarnog katetera nisu bili zadovoljavajući, Dezinfekciju urinarnog katetera smo obavljali sa 3% rastvorom Borne kiseline , Svakom pacijentu sa plasiranin urinarnim kateterom ispiran je kateter svakodnevno

najmanje dva puta dnevno, Promena urinarnog katetera je vršena obavezno na 7 dana, a po potrebi i češće, Urinarni kateter nije fiksiran za butinu pacijenta, Većina pacijenata sa plasiranim urinarnim kateterom je imala i postavljenu pelenu za

odrasle što je sigurno umanjivalo higijenu, održavanje katetera i stvaralo pogodnu sredinu za razvoj nikroorganizama,

Urin na pregled uzorkovan jedino pri pojavi simptoma infekcije

Kako ćemo raditi ubuduće na našem odeljenju kako bi prevenirali urinarne infekcije?

3.Zaključak

Plan za prevenciju urinarnih IHI i uopšte IHI mora biti proširen kako bi se smanjio broj IHI uopšte i smanjio broj komplikacija kod bolesnika sa moždanim udarom koji su i onako posjedovanjem bazičnog oboljenja podložni mnogobrojnim infekcijama i komplikacijama uopšte. Zadatak nas pojedinaca je da damo doprinos unapređenju rada na našim radnim mestima, da prenosimo znanja i stečena iskustva i da ne posustajemo u ostvarenju ciljeva za unapređenje zdravlja ljudi.

14

Literatura

1. Gledović Z. i saradnici, Epidemiologija, Medicinski fakultet, Beograd, 20092. Dokumentacija i statistika Specijalne bolnice za cerebrovaskularne bolesti „Sveti Sava“, 3. Beograd od 2001. godine do 2012. godine3. Đukanović Lj.,Bolesti bubrega, Valerta, Beograd 2007 Kosanović D. I saradnici, Akutne infektivne bolesti, Medicinska knjiga, Beograd, 19984. Maksimović M., Zdravstvena nega u infektologiji, Visoka zdravstvena škola, Beograd, 20065. Maksimović M., Prevencija intrahospitalnih infekcija, Visoka zdravstvena škola strukovnih studija, Beograd, 2012.6. Petrović S., Urologija, Medicinska knjiga, Beograd, 20007. Čovičković-Šternić N. i saradnici, Nacionalni vodič za akutni moždani udar, Ministarstvo zdravlja, Beograd, 2008

15

8. www.batut.org.rs

16