Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

download Instituti i Studimeve Europiane - Varferia  -  cila eshte pervoja ?

of 34

Transcript of Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    1/34

    Instituti i StudimeveEuropiane

    Europa Sociale

    www.erletshaqe.com

    Tirane, 2010

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    2/34

    Varferia - cila eshte pervoja ?

    Pervoja nderkombetare

    Perkufizimet e varferise sipas studimeve

    Matja e varferise dhe linjat e saj

    Menyra te tjera te llogaritjes se saj

    Standarti shqiptar i varferise

    Evolucioni i varferise dhe faktoret e uljes se saj

    ne Shqiperi Indikatoret e varferise ne Shqiperi dhe evolucioni

    i tyre

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    3/34

    Vendet e Zhvilluara dhe ne Zhvillim

    Percaktimi i varferise ne vendet e zhvilluara,nenkupton nje koncept i cili ndryshon sipas vendeve, dhepercaktohet ne perqindje te treguesit te te ardhurave, dmthne perqindje te te ardhurave mesatare, psh ne Angli linja evarferise eshte percaktuar si niveli i 60% e te ardhuravemesatare.

    Percaktimi i varferise ne vendet ne zhvillim,nenkupton nivelin e varferise si vlere e shportes bazeushqimore dhe artikujt esencial jo ushqimor. Ne disa raste

    percaktohet e ndare ndermjet zones urbane apo zonesrurale duke konsideruar qe kostot jane me te larta ne zonenurbane

    Ndersa kufiri i varfersise ushqimore, e redukton

    ate ne vetem dhe vetem ne artikujt ushqimor.

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    4/34

    Studimet nderkombetare

    Sipas percaktimit niveli i varferise ekstreme ekorespondon niveli te atyre personave te ciletnuk mbulojne minimumin e kostos se

    konsumit per ushqim.

    Sipas nje studimi te Bankes Boterore ne 15vende me te varfera ne 2005 se linja e varferisenderkombetare eshte 1.25$ ne dite perperson, ndrersa shifra per 1$ i perket vitit1985

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    5/34

    Studimet nderkombetare

    Shifra prej 1.25$ ne dite eshte pranuar si nivelime i ulet apo varferi ekstreme por ne fakt vendetsi India dhe Kina e kane percaktuar nivelin e tyre

    te varferise me te ulet, psh India e ka 1.02$ nedite

    Parashikohet se rreth 1 miliard persona do tejetojne nen 1.25$ ne dite ne vitin 2015

    Ndersa treguesi i dyte prej 2$ ne dite eshterezultat i nje studimi i indeksit mesatar te varferiseper te gjitha vendet me nivel te ulet apo mesatarte te ardhurave.

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    6/34

    Menyra te tjera te llogaritjes sevarferise absolute

    Percaktimi mbi bazen e PPP termi i ekuivalencesne kuptimin e Fuqine e Pariteti te Konsumit me nivel teardhurash ne 2 ose 4 dollar ne dite

    Percaktimi sipas PPP eshte tregues i dobet sepsevlerat e PPP pasqyrojn fuqi blerse t ndryshme nvende te ndryshme pr shkak t ndryshimeve tmetodikave t prdorura n prllogaritjen e vlerave t

    mirqniesPercaktimin mbi termin e mesatares ose mediumitte te ardhurave te popullates nje menyre erekomanduar nga Eurostat dhe gjeresisht e perdorur

    ne vendet antare te EU

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    7/34

    Standarti shqiptar i varferise

    Varferia ekstreme, ne konceptin e standartit tonevarferi ekstreme i perket linjes e cilsuar si linjaushqimore e varfris, personat shpenzimet e te

    cileve jane nen 3565 leke ne muaj - e percaktuarne baze te llogjikes kalori volum fizikushqimesh mime volum shpenzimesh

    Ne vitin 2008, sipas statistikave 1.2% epopullsise ose 35 131 persona jetojne ne varferiekstreme

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    8/34

    Standarti shqiptar i varferise

    Varferia absolute, i perket linjes ne te cilenprfshihen shpenzimet ushqimore dhe jo-ushqimore, personat shpenzimet e te cileve jane

    nen 5 722 leke ne muaj N shpenzimet jo-ushqimore prshihen

    shpenzimet pr arsim, shrbime infrstruktures sidhe shpenzime pr artikuj jo-ushqimor

    Ne vitin 2008, sipas statistikave jane 12.4% epopullsise ose 373 137 persona qe jetojne nevarferi absolute,

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    9/34

    Evolucioni i nivelit te varferiseabsolute dhe ekstreme 2002-2005-2008

    Vleresimi i linjes

    FAO - 2288 kalori ne dite

    Varferia absolute

    813 196 ne vitin 2002

    568 667 ne vitin 2005

    373 137 ne vitin 2008

    Varferia ekstreme

    147 545 ne vitin 2002

    107 496 ne vitin 2005

    35131 ne vitin 2008

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    10/34

    Evolucioni i varferise absolute sipaszonave

    Nje pasqyre me tedetajuar te evolucionit tevarferise absolute sipaszonave eshte erendesishme

    Varferia absolute eshtereduktuar me shuem dheme shpejt ne zonat ruralese ne zonat urbane

    Varferia absolute nezonta rurale eshtereduktuar me 60% ndersane zonat urbane me 40%

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    11/34

    Faktore dhe fakte te uljes se varferise

    Ulja e saj si rezultat i rritjes se Prodhimit tePergjithshem Bruto

    Ulja e saj si rezultat i rritjes se pagave dhepensioneve

    Ulja e varferise eshte shoqeruar me nje uljete ndjeshme te varferise ne zonat rurale

    Mbetet shqetesues niveli i varferise ne zonatmalore

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    12/34

    Indikatoret e varferise

    Incidenca e varferise reflekton raportin enumrit te te varferve, e matur si perqindje epopullsise konsumi per fryme i se ciles bie

    nen kufirin e varferise Thellesia e varferise, reflekton hendekun e

    varferise, e matur me indeksin e hendekut tevarferise te percaktuar si diference e teardhurave mesatare te te varferve ne lidhjeme kufirin e varferise

    Ashpersia e varferise, e matur si tregues ihendekut te varferise e ngritur ne katror

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    13/34

    Indikatoret e varferise ekstreme

    2002 -2005 - 2008

    Zonat Matesit 2002 2005 2008

    Tirana Perqindja 2.3 1.0 0.2

    Hendeku 0.6 0.1 0.0

    Ashpersia 0.2 0.0 0.0

    Urbane tjera Perqindja 4.8 2.7 1.6Hendeku 0.9 0.5 0.4

    Ashpersia 0.2 0.1 0.1

    Rurale Perqindja 5.2 4.5 1.2

    Hendeku 0.7 0.7 0.2

    Ashpersia 0.2 0.1 0.0

    Gjithsej Perqindja 4.7 3.5 1.2

    Hendeku 0.8 0.5 0.2

    Ashpersia 0.2 0.1 0.0

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    14/34

    Indikatoret e varferise absolute

    2002 -2005 - 2008

    Zonat Matesit 2002 2005 2008

    Tirana Perqindja 17.8 8.1 8.7

    Hendeku 3.8 1.6 1.2

    Ashpersia 1.3 0.5 0.2

    Urbane Perqindja 19.5 11.2 10.1Hendeku 4.5 2.3 1.9

    Ashpersia 1.6 0.8 0.6

    Rurale Perqindja 29.6 24.2 14.6

    Hendeku 6.6 5.3 2.6

    Ashpersia 2.1 1.8 0.7

    Gjithsej Perqindja 25.4 24.2 12.4

    Hendeku 5.7 4.0 2.3

    Ashpersia 1.9 1.3 0.7

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    15/34

    Evolucioni I indikatorit te varferise ekstreme

    Varfeia ekstreme eshteulur nga 4.7% ne vitin2002 ne 3.5% ne vitin2005 dhe 1.2% ne vitin2008

    Varferia ekstreme kanje ulje te ndjeshme nezonat rurale nag 5.2%ne vitin 2002 ne 1.2 %ne vitin 2008

    Nje progres ne drejtimte uljes se varferiseekstreme ka Tirana dheZonat Rurale

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    16/34

    Evolucioni I indikatorit te varferise ekstreme

    Varfeia absolute nga25% ne vitin 2002 eshteulur ne 18.5% ne vitin2005 dhe 12.4% ne vitin2008

    Varferia absolute kanjeulje te ndejshme nezonat ruale nga 29.6%ne vitin 2002 ne 14.6%ne vitin 2008

    Varferia absoulte neTirane eshte ulur nga17.8 % ne vitin 2002 ne8.7% ne vitin 2008, pornuk ka ulje nag 2005 ne

    2008

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    17/34

    Varferia ne Shqiperi

    Dimensioni i varferise nga te ardhurat

    Dimensioni i varferise jo nga te ardhurat

    Varferia subjektive

    Profili i varferise

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    18/34

    Matja e varferise

    Dy menyraPercaktimi i varferise nga te ardhurat ?

    Percaktimi i varferise nga konsumi ?

    Shqiperia prezanton nje vend dhe nje ekonomi :gjeresisht rurale dhe informale

    te ardhurat nuk perbejne nje mates real te varferise

    Varferia mbi bazen e konsumit nenkuptonNje individ konsiderohet i varfer nqs niveli i tij i shpenzimeve bie nenminimumin e nivelit te nevojshme per te perballuar kerkesat e tijbazike per mallra ushqim dhe jo ushqimore

    Minimumi i nivelit te konsumit - linje e varferise

    Duke sherbyer per ndarjen ne te varfer dhe jo te varfer, ndersa linja evarferise mund te percaktohet ne disa menyra, varferine absolute,relative dhe subjektive

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    19/34

    Linjat e varferise

    Linja e varferise ekstreme, e percaktuar si linjeme nje konsum me pak se 1.25 $ ne dite

    Linja e varferise absolute, e percaktuar nerelacion me nje nivel te paracaktuar ose e lidhur menje shporte ushqimore ose nivel specifik temireqenies

    Linja e varferise relative, reflekton shkallen e e

    mungesave nga e cila vuan nje familje ose njeindivid ne lidhje me me te ardhuren e pjeses tjeterte pupullsise

    Varferia subjektive, inkorporon perceptimin e

    njerzve ose statusin e tyre te mireqenies

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    20/34

    Burimi i te ardhurave

    Pune e pavarur rreth 33% e te ardhurave

    Biznes bujqesor rreth 28% e te ardhurave

    Biznes jo bujqesor rreth 8% e te ardhurave

    Transferta rreth 13 % e te ardhurave

    Ndihme ekonomike rreth 3 % e te ardhurave

    Pensione rreth 14% e te ardhurave

    Asistence papunesie, leje lindje, kujdes socialdhe te tjera rreth 1.9% e te ardhurave

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    21/34

    Pabarazia e te ardhurave

    Renia e punesimit te garantuar

    Renia e te ardhurave relative apo absolute e puntoreve tepakualifikuar

    Pabaraziaa zberthehet ne dy drejtime

    brenda dhe midis nengrupeve te popullsise

    sipas burimit te ardhurave

    Pabarazia e konsumit 0.3 eshte relativisht me e bute sepabarazia e te ardhurave 0.58

    Pabarazia ka nje korelacion pozitiv me te ardhurat ngabiznesi jo bujqesor

    Pensionet kane efekt te madh barazues, nderkohe qetransferta kane nje ndikim marzhinal

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    22/34

    Dimensioni i lidhur jo me te ardhurat

    Per te pare nje profil t varfrise sht erndsishme t shikojm dimensionet e ndryshmet varfris q nuk kan lidhje me t ardhurat

    Objektivat e Zhvillimit t Mijvjearit , prvezhdukjes s varfris s tejskajshme dhe uris,prqndrohen n arritjen e arsimit fillor universal,nxitjen e barazis midis gjinive, prmirsimit t

    vdekshmris foshnjore, prmirsimit t shndetitt nnave, luftn kundr HIV-AIDS, malaries dhesmundjeve t tjera dhe sigurimin e njqndrueshmrie t mjedisit

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    23/34

    Dimensioni i lidhur jo me te ardhurat

    Mbshtetur ne kete percaktim dimensionetspecifike t varfris q nuk lidhen me t ardhurate q meritojn nj ekzaminim t mtejshm

    prfshijn mundsi e aksesit e sherbimeve baz

    zhdukje t analfabetizimit dhe arsim

    kequshqyerjen e fmijve

    shndetin e nnave pjesmarrjen e krahut t puns

    barazia ne gjinin

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    24/34

    Sherbimet baze

    Treguesit e sherbimit baze kane te bejne :me furnizimin me uje

    kanalizime te papershtateshmefurnizim i papershtateshem me energji elektrikestrehim i papershtateshemmbipopullim

    Kta tregues ndrkoh q jan t rndsishmn vetvete si nevoja baz, kan edhe nj ndikimafatgjat mbi varfrine

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    25/34

    Sherbimet baze

    Mungesa e ujit dhe kanalizimeve t mira mundt mos shkaktoj vetm shndet t keq por mund tdmtoj mundsin pr t gjeneruar t ardhura

    dhe pr t ndrtuar kapitalin njerzor ndikim naftsin pr t msuar ose pr shkuar n shkoll

    Mungesa e nj furnizimi t nevojshme me

    energji elektrike pengon realizimin ne kohe teinvestimeve prodhuese, duke ulur rritjenekonomike, ka shpesh ka pasoja afatgjata.

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    26/34

    Sherbimet baze

    Treguesit e infrastruktures uje kanalizime cilesia e ujit koha e furnizimit me uje

    perdorim i ujit te rrjedhshem shkallen e plotesimi te mjediseve hidrosanitare ? shkalla e perdorimit te kanalizimeve

    Treguesit e infrastrukture dhe energjise : perdorimi i sherbimeve publike ? mbi popullim me shume se tre persona strehim i papershtatshem kufizimet e enegjise elektrike, etj

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    27/34

    Mungesa e analfabetizimit, arritjaarsimore dhe frekuentimi i

    shkolls Rezultatet arsimore t nj populli, prve se jan

    nj tregues i mirnjohur i mirqnies, shtgjithashtu edhe nj mjet politikash pr t kputurrrethin e varfris pr shum veta

    Sipas standarteve ndrkombtare, niveli iaftsis pr t shkruar dhe lexuar n Shqipri sht

    i lart, sidomos tek t rinjt, n popullsin qytetsepor bie ndjeshm tek m t moshuarin

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    28/34

    Sherbimet baze

    Renditja e normave t varfris si tregues i plotsimitte nevojave baze ndryshon nga norma e varfrismonetare

    Dallimet midis zonave fshatare dhe atyre qytetsejan m t theksuara, zonat fshatare jan shumm keq, shpesh me nj hendek t madh nga zonatqytetse

    Varfria e lidhur me plotsimin e nevojave bazesht me e madhe n zonat fshatare sesa n zonatqytetse, apo nj hendek midis Tirans dhe zonavefshatare.

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    29/34

    Mungesa e analfabetizimit, arritjaarsimore dhe frekuentimi i

    shkolls Cila eshte perqindja e popullsise ne pergjithesi

    apo e popullsise fshatare qe ka mbaruar nj

    shkoll t mesme apo shkoll profesionale Cili eshte dallimi fshat qytet , apo me kryeqytetin

    n nivelet universitare dhe pas-universitare ?

    Cili eshte shkollimi mesatar n grupmoshat e

    ndryshme ? Cila eshte perqindja e rregjistrimit ?

    Cili eshte frekuentimit dhe cilsia e arsimit ?

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    30/34

    Keq ushqyerja, shendeti i nenes

    dhe barazia gjinore Keq ushqyerja i referohet nje gjendje te pa

    shendeteshme fiziollogjike e lidhur me cekulibret,teprite apo magesite energjise, proteinave apo

    lendeve ushqyese ? Dobesim- shkurtesi nen peshe

    Ndihma e personelit te kualifikuar mjeksor ndajgrave ?

    Tregues norma e rregjistrimit ne arsimin fillor dhete mesem te vajzave ?

    Pjesmarrja e grave ne punet e pagura ne sektorin e

    bujqesise ?

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    31/34

    Varferia subjektive

    Nivelet e konsumit sipas vete vleresimit te gjendjesfinanciare ?

    Krahasimi i varferise objektive me ate subjektive ?

    Perceptimi i individeve ne lidhje me permiresiminapo per keqesimin e gjendjes se tyre financiare ?

    Perceptimi i individeve me permiresimin apo

    perkeqesimin e kushteve te tyre te jeteses per sa Iperket dimensioneve te jetes se perditeshme qenuk kane lidhje me te ardhurat ?

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    32/34

    Profili i varferise

    Tiparet demografike te te varfereve ? Madhesia e familjes varferia me e madhe tek familjet e

    medha

    Varferia tek te rinjte eshte me e larte - femije fshatare ?

    Kushtet e banesave dhe sherbimet ? Banesa dhe sherbime publike

    Varferia dhe arsimi

    Nivelet e ulta te arsimit varferia korelacion pozitiv

    Perqindja e rregjistrimit me e ulet

    Varferia dhe punesimi

    Te varferit norma me te larta te papunesise

    Puntore sezonale

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    33/34

    Disa konkluzione

    Levizje te vogla ojne ne ndryshime te medha tekufirit te varferise

    Varferia ka nje dimension hapsinor dhe rajonal-zonat fshatare dhe zonat malore

    Pabarazia ne rritje si fenomen me e moderuarne rastin e vendit tone

    Familjet e medha me te prekura

    Familjet me asistence sociale me te prekura Lidhja e varferise me arsimin norma me te ulta

  • 8/7/2019 Instituti i Studimeve Europiane - Varferia - cila eshte pervoja ?

    34/34

    Politikat

    Rishperndarja politikat fiskale

    Zgjerimi i programe sociale permiresimi

    i efektivitetit te programeve sociale Permiresimi i sherbime e infrastruktures

    publike

    Politika te punes me aktive