Inspiratiegids Circulair ambachtscentrum - WaardeRing – draait om kansen voor … · 2019. 11....

Inspiratiegids Circulair ambachtscentrum

10 pilots van gemeenten

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

2

Inhoudsopgave

Dit is een uitgave van Rijkswaterstaat.Het project Circulaire Ambachtscentra wordt uitgevoerd door de partners van het VANG-HHA programma in samenwerking met BKN en Stichting Repair Café. Voor meer informatie kunt u mailen naar [email protected]. Website: www.vang-hha.nl/circulairambachtscentrum.

Het programma VANG-HHA programma wordt uitgevoerd door:

Inleiding 3

Circulaire ambachtscentraAlmere 5Amersfoort 7Arnhem 9Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo (BUCH) 11Goeree-Overflakkee 13Hengelo 15HoekscheWaard 17Maastricht,Meersen,Valkenburga.d.Geul 19Tilburg 21Zwolle 23

mailto:vanghuishoudelijkafval%40rws.nl?subject=

http://www.vang-hha.nl/circulairambachtscentrum

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

3

Nederlandstreeftnaareenvolledigecirulaireeconomiein2050.

EnhetRijkheeftdeambitieomin203050%minderprimaire

grondstoffentegebruiken.Gemeentenkunnenhieraaneen

substantiëlebijdrageleverendooreencirculairambachtscentrum

optezetten:ééncentraleplekwaarvrijgekomengrondstoffen,

productenenafvalbinnendegemeentewordenverwerkten

hergebruikt.Bijvoorbeeldeenkringloopwinkel,eenRepairCafé,

demilieustraateneenwerkplaatsopdezelfdelocatie.

Tien pilots ter inspiratie

Indezegidsmaaktukennismetgemeentendieserieuzecirculaireambitieshebben.

Zijhebbeneenplanklaarliggenvooreencirculairambachtscentrum,ofzijnal

voorzichtigmeteenpilotbegonnen.

Indezomervan2019schreefhetRijkeenprijsvraaguit:‘Wiekaneendoordachtplan

voorleggenvoorhetopzettenvaneencirculairambachtscentrum?’Deingezonden

plannenzijnbeoordeelddooreenonafhankelijkejury,bestaandeuitledenvanhet

ministerievanInfrastructuurenWaterstaat,Rijkswaterstaat,BKN,NVRD,Stichting

RepairCaféendeVNG.Eensamenvattingvandetienbestbeoordeeldeplannenvindt

uindezegids.Wehopenhiermeeideeënaantedragenvoorhetopzettenofverder

uitbouwenvaneencirculairambachtscentruminúwgemeente.

Vijf selectiecriteria

Dejuryheeftdeingezondenplannenbeoordeeldopvijfcriteria:

1. Dematewaarinhetplanbijdraagt(danwelkanbijdragen)aanlevensduur-

verlengingenhoogwaardigproduct-enmateriaalhergebruik.

2. Dematewaarinsynergietussenminimaaldriebouwstenencentraalstaat

(zieafbeelding).

3. Dematewaarindeuitkomstenoptermijnopschaalbaarzijnnaaranderegemeenten.

4. Dematewaarinburgersen/ofanderestakeholdersbetrokkenworden

bijdeuitvoeringvandeactiviteiten.

5. Dematewaarindeverkenningvandemogelijkesamenhangmethetsociaal

domeinenhetonderwijswordtuitgewerkt.

Waarom een circulair ambachtscentrum?

Behoud van waardevolle grondstoffenEencirculairambachtscentrumgeeftafgedankteproductenwaarmogelijkeentweede

leven.Hetaangebodenafvalwordtzorgvuldigbeoordeeld.Ishetproductinteressant

voorhergebruikdooreennieuweeigenaar?Dangaathetnaardekringloopwinkel.

Bijeenbeschadigingwordthetproductgerepareerdofgerefurbished:kwetsbare

onderdelenwordenvervangen,zodathetproductweeralsnieuwis.Somszijnernog

bruikbareonderdelenofmaterialen.Diegaannaardeambachtswerkplaats,waar

vanverschillendestukkenhoutbijvoorbeeldeentuinbankwordtgemaakt.Alleen

wanneerergeenupcyclingmogelijkis,wordthetafvalzorgvuldiggerecycledvia

demilieustraat.Zowordtonnodigverbrandenvoorkomen,hebbenproducteneen

langerelevensduurengaanerminderwaardevollegronfdstoffenverloren.

Inleiding

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

4

Efficiënte bundeling van krachtenDeverschillendepartnerswerkensamenaaneenduurzameafvalverwerking.

Datdoenzezoveelmogelijkopdezelfdelocatie:dithoudtdelogistiekeenvoudig

endekostenlaag.Ookvoordeburgersishetprettigdatzijhunafgedanktespullen

opéénplekkunnenaanbieden.

Onderwijs en werkvoorzieningEencirculairambachtscentrumiseenbedrijvigeplek,diekansenbiedtvoormensen

meteenafstandtotdearbeidsmarkt.Zijkunnenweermeedraaienindemaatschappij

vialeerwerkplekken.Ookzijnermogelijkhedenvoorstageplaatsenvoorpraktijk-

gerichteopleidingen.Denkaanlerenhoutbewerkenindeambachtswerkplaatsofeen

bijdrageleverenaandesorteringofdemontagevanhetafval.

Kennis delen in een leernetwerk

Detiengeselecteerdegemeentendoenzelfpraktijkkennisop,maarprofiterenook

vanelkaarineenleernetwerk:een‘communityofpractice’waarinzedeopgedane

kennismetelkaardelen.ViahetleernetwerkhoopthetRijkantwoordtekrijgen

opdevolgendevragen:

• Welkebusinesscasehoorterbijeencirculairambachtscentrum?

• Watisernodigomsynergieterealiserentussendeverschillendebouwstenen

vanhetcirculaireambachtscentrum?

• Wanneerisdiesynergiesuccesvol?

• Welkefinancieringsvormenzijnermogelijk?

• Hoezithetjuridischmetheteigendomvandeafvalstoffen/grondstoffen/

producten?

• Hoezijndemilieudoelen/ambities(levensduurverlenging)tekoppelenaan

ambitiesophetsocialedomein(werkgelegenheid,ookvoormensenmeteen

afstandtotdearbeidsmarkt)?

Depilotshebbeneenlooptijdvantweejaar.Nadeeerstepaarmaandendienen

degemeenteneenvoortgangsrapportageindielaatzienopwelkemanierhetplan

vanstartgaat.

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

5

Hergebruik & RecyclingReparatie & Kringloop

Wat zijn de doelstellingen?Wewillendevolledigecirkelvandecirculaireeconomie

zichtbaarmakenvoorbewoners,bedrijvenenbezoe-

kers.Ditdoenwedoordeverschillendeonderdelen

tecombinerenopbedrijventerreinDeSteiger:het

UpcycleCentrum,hetCitylabStedelijkeGrondstoffen

endeinzamelingenverwerkingvanBEST-goederenen

grofvuil.Deinwonerskunnenhunafgedanktespullen

naarhetUpcycleCentrumbrengen,waardegoederen

wordengeupcycled.Vervolgenswordendespullen

verkochtinondermeereen‘UpStore’.

Erispotentievoordeinzamelingvandeproducten,

maardeafzetblijkteenprobleem.Wehebbennieuwe

kanalennodignaastdehuidigekringloopbedrijvenende

UpStore.Zonderdejuisteafzetkanalenkomtheterinde

praktijkopneerdatproductendiehergebruiktkunnen

worden,laagwaardigwordengerecycledofverbrand.

Het concrete planWeonderzoekeneerstwelkeafzetkanalenwekunnen

gebruikenvoordeverschillendetypeproducten.

DaarbijrichtenweonsopBEST-enoverigeconsump-

tiegoederen.Webetrekkenscholen,kringloopenhet

bedrijfsleveninonzeplannen.Uithetonderzoekmoet

eenoverzichtontstaanvandemeestkansrijkekanalen

enbijbehorendestakeholders.Vervolgenswerkenwe

drietotvijfkansrijkeconceptenuit.

Ambacht & OnderwijsSociale cohesie & Werkvoorziening

Wat zijn de doelstellingen?HogeschoolWindesheimstartditjaarmetleermodules

overcirculariteitenhetontwikkelenvannieuwe

businessmodellendaarvoor.Daarnaastgaanwekijken

welkekansenerliggenvoormensenmetenzonder

arbeidsbeperking.Studentenenbegeleidersvande

hogeschoolzijnbetrokkenbijhetonderzoek.

Almere

Bouwstenen• Onderwijs

• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• RepairCafé

• Socialewerkgelegenheid

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

6

De inwoners van AlmereMethetupcycle-centrumwillenwedevolledige

cirkelvandecirculaireeconomiezichtbaarmaken.

Verderwetenwenognietprecieshoewedeinwoners

gaanbetrekken.

Almere en het leernetwerkWewillengraagsamenwerkenmetandere

gemeentenenprofiterenvandegebundeldedenk-

kracht.Wehopenvoornamelijkeenantwoordte

krijgenophoewedeingezameldegrondstoffen

kunnenafzetten.Zelfkunnenwedeuitkomsten

vanhetonderzoekinbrengen.

Toelichting jury

‘Almereheefteengoed

onderzoeksvoorstelwaarin

onderbouwdwordtwaarom

hetplanisgerichtopde

afzetmarktvandeingezamelde

producten.Delogistiekenhet

upcyclecentrumzijneral,ener

kanuitgebreidwordenopeen

nabijterrein.Quaonderzoek

is er een heel interessante en

goedesamenwerkingmet

anderepartijen.’

‘ De volledige cirkel van de circulaire economie moet zichtbaar worden’

Het concrete planUithetonderzoekzalblijkenhoewedeuitvoeringvan

dezedoelstellingengaanrealiseren.

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

7


Wat zijn de doelstellingen?Metonscirculaireambachtscentrum‘Retourboulevard’

willenwebijeenbreedpubliekaandachtgenereren

voorhetnutendenoodzaakvancirculariteit.Ook

willenwehetaantrekkelijkermakenvoorinwonersom

hergebruikteproductentekopen.Zokandecirculaire

economiezichuitbreiden.

Het concrete planWeontwikkeleneengezamenlijke,levensvatbare

propositievoordeRetourboulevardmetkennis-

instellingen,overheid,afvalbedrijvenenandere

ondernemersuitdestad.Webetrekkenookde

inwonersbijdeteontwikkelenplannen.


Wat zijn de doelstellingen?Wecreërenmeerplekkenvoormensenmeteen

afstandtotdearbeidsmarkt,evenalsleer-werkplekken

waarjongerengoederenupcyclen.

Het concrete planDezedoelstellingenrealiserenwedoorrelevante

partnerstebetrekken.Ditzijnbijvoorbeeldpartners

dietemakenhebbenmetsocialewerkvoorziening,

kringloopenonderwijs.Ookmarketingencommuni-

catiespeleneenbelangrijkerolbijhetrealiserenvan

dedoelstellingen.

De inwoners van AmersfoortWebetrekkendeinwonersbijdeRetourboulevard

middelsmarketingencommunicatie.Eenspeerpunt

hierbijishetvergrotenvandezichtbaarheidvanhet

circulaireambachtscentrum.

Amersfoort


• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• RepairCafé


Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

8

Toelichting jury

‘InhetplanvanAmersfoort

wordteengebiedsontwikkeling

besprokendoormiddelvaneen

scenarioroute.Hierbijworden

interessantepartijenbetrokken.

Eriseenduidelijkplanvan

aanpak,waardoorhetookgoed

opanderegemeentenbetrokken

kanworden.’

Amersfoort en het leernetwerkWewillengraageenbusinesscasezienenhopen

eenblijvendesamenwerkingtotstandtebrengen.

Zelfhebbenweveelkennisvanroutekaarten,

afvalinzameling,milieustraten,kringloopbedrijven,

onderwijsinstellingen,businessdevelopmenten

ervaringenvananderegemeenten.

Graagzoudenweorganisatorischevraagstukken

willenbehandelen,lerenoverhetorganiserenvaneen

continueafzetvanstromen,enmeerinzichtkrijgenin

kostenenbaten.

‘ Een breed publiek moet het nut en de noodzaak van circulariteit inzien’

Fotograa

f:Willem

ijnSch

rijve

r

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

9


Wat zijn de doelstellingen?Wewillendelevensduurverlengenvantweedehands

productenenmaterialenindewijk.Ditdoenwedoor

nudging.Doorvelekleineduwtjesindevormvan

projectenmakenwedebuurtbewonersbewustdatafval

eengrondstofis.Wewillenlatenziendathetmogelijk

isommateriaalkringlopentesluitenwaarbinnende

waardebehoudenblijft.Zokrijgjehergebruikvan

hoogwaardigeproductenenmaterialen,enzijner

mindergrondstoffennodig.

Wezoekennaareenverdienmodelopbasisvan

meervoudigewaardecreatie,zodatwedeprojecten

voorlangeretermijnkunnenvoortzetten.

Het concrete planWezetteneenintensievesamenwerkingoptussen

dewijkbewoners,degemeente,kringloop2Switch,

bedrijvenenverschillendekennisinstellingen.Het

startmetinitiatievenvandewijkbewonersomafval

teverminderen,endatwattochontstaatterecyclen.

DitkunnenoplossingenzijnalseenRepairCaféofeen

spullenbibliotheek,maarookherinzetvanzwerffietsen

ofeennieuwlevenvoorafgedanktemeubelskunnen

alsdeelprojectenuitgewerktworden.Heteigenaar-

schapligthierbijnadrukkelijkbijdewijkbewoners.

Hetprojectplan‘CirculairArnhem’isontwikkeldin

samenwerkingmetDeBlauweWijkEconomie,een

initiatiefvanbewonersvandewijkSpijkerkwartier,de

GemeenteArnhemen2Switch.Ditplanisgerichtop

derealisatievannieuwesamenwerkingsverbandenop

hetgebiedvanafvalinzamelingenrecyclingindewijk.

Ditgebeurtmet,vooréndoorbuurtbewoners.


Wat zijn de doelstellingen?Werichtenonsopsocialecohesie,eenbelangrijke

Arnhem


• Milieustraat

• Eigenaarschapbijdebewoners


Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

10

Toelichting jury

‘Wezochtendiversiteitinde

plannen.Waarandereplannen

grootschaligerzijn,heefthetplan

inArnhemjuisteenheelsterke

bottom-upbenadering.Hetplanis

goedomschrevenenuitgewerkt.’

hiereenrolin.Tijdensdeworkshopswordenwijk-

bewonersuitgenodigdbijtedragenaaneenoptimale

afvalscheidingenmateriaalhergebruik.Naastde

workshopsfocussenweookopbewustwordingvan

circulariteitinhet(basis)onderwijs.

De inwoners van ArnhemDeBlauweWijkEconomieiseeninitiatiefvandebuurt-

bewoners.Daarnaastverbeterenwehetonlineplatform

waaropinformatiewordtgedeeldenbewonersspullen

kunnenaanbiedenvoorreparatieenrecycling.Wegaan

kijkenwelkefunctionaliteitendebuurtbewonerswillen,

enwathenprikkeltomzelfactieftewordeninde

circulaireeconomie.

Arnhem en het leernetwerkWehopennieuweideeënoptedoen,geïnspireerdte

worden,eneennetwerktekrijgenvanmensendiemet

soortgelijkeuitdagingenaandeslaggaan.Zelfkunnen

wedeplannenvanArnhemtoelichten.Daarnaast

hebbenweeenspecifiekeleervraag:alsjesamenwerkt

meteenaantalenthousiastewijkbewoners,hoezorg

jedandatjemetdieonderwerpenaandeslaggaat

endatereenbreeddraagvlakindewijkontstaat?

Watmoetenwijdoenomervoortezorgendat

zoveelmogelijkmensenvanafhetbeginaanhaken?

Ookwillenwegraagwetenhoejedeimpactdiede

projectenhebbenhetbestekuntmeten.

eigenschapvoordeleefbaarheidbinneneenbuurtof

wijk.Deinzetisomdesolidariteittussenbewonerste

stimuleren,zodatmensenelkaarhelpenenzichmeer

betrokkenvoelenbijelkaarenhunomgeving.Deze

bottom-upplannenstaanofvallenmetdebetrok-

kenheidvandewijkbewoners.Ditkanalleenworden

bereiktdoortransparantie,gelijkwaardigheiden

vertrouwentussenallebetrokkenpartners.

Het concrete planWegevenworkshopsomwijkbewonersbewustte

makenvanhetnutendenoodzaakvandecirculaire

economie.Buurtbewoners,professionals,mensenmet

afstandtotdearbeidsmarktenstudentenvervullen

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

11


Wat zijn de doelstellingen?WewillendeontwerpkennisvanTUDelftenhet

Technasiumtoepassenopmaterialenvanmilieu-

straten,zodatnieuweproductengemaakten

verkochtworden.Zokunneninwonersziendatafval

eengrondstofisvoornieuweproductenendater

meermogelijkismetmaterialen.Hetgrofrestafval

willenweverminderendooreenbouwkringloopen

kringloopbrengpunten.Totslotwillenweinwoners

bereikenmeteenpositiefverhaaleneenprogramma

waarzeaankunnendeelnemen.

Het concrete planWerealiserendedoelstellingenondermeermeteen

indepraktijkgetestebusinesscasevoorhetontwerp-

atelier(inclusieforganisatie,financiënenleertraject),

eneenparticipatietrajectomcirculairhandelenvanuit

hetateliertelateninnestelenindegemeentenen

draagvlaktecreërenvoorhetvoortbestaan.Daar-

naastzettenweeensamenwerkingoptussendezes

milieustraten,kringloopwinkels,hetontwerpatelieren

repair-initiatieven.Totslotzettenweeenbusinesscase

opvoordebouwkringloopenbetrekkenwepartijen

dieditwillenoppakken.


Wat zijn de doelstellingen?Wewillenjongerenopleidenincirculairwerkvia

eenteamtraject.Ditgebeurtinsamenwerkingmet

studentenenontwerpersmetdesignkennis.Daarnaast

willenweeenontwerpatelieroprichtendatopenstaat

voorinwoners.

Het concrete planWezetteneenspeciaalcirculairteamopvanjongeren

diewewervenviabestaandenetwerkenvansociale

teamsingemeenten,envoortijdigschoolverlaters.

Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo (BUCH)Bouwstenen• Onderwijs

• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• RepairCafé


• TU-studenten

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

12

Toelichting jury

‘Inhetplanwordtgekekennaareen

centraleinzamellocatie,bedoeld

voorverschillendegemeenten.

Hetontwerpenvannieuwe

productenuitbinnengebrachte

materialen/voorwerpenin

samenwerkingmetonderandere

TUDelftiseeninteressante

toevoeging.Daarnaastwordt

deaangetoondecommitment

vandesamenwerkingspartijen

gewaardeerd.’

Hetteamkrijgtcoachingvaneenjaaromcirculairwerk

teontdekkenendergelijkwerktevinden.Hetteamtra-

jectisopgezetmetgame-principesgerichtopheront-

werp/heruitvinders.

De inwoners van BUCHWebetrekkendeinwonersmeteenopenaanbodvan

workshops(zoals‘Leerzelfontwerpen’eneenmodule

‘Maakeenproductuitafval’voorbasisscholen)en

events(zoalseenafvalraceeneenmake-over-day)in

hetontwerpatelier.Daarnaastzijnervierparticipatie-

trajectenvanhetParticipatoryCityLabvandeTUDelft.

‘ We willen de ontwerpkennis van de TU Delft en het Technasium inzetten’

BUCH en het leernetwerkWewillengraagkennisopdoenoverhoedemontage

teorganiserenenrendabeltekrijgenis.Enwelke

businesscaseszijner?Wewillengraagingaanophet

businessmodel.Wijhebbenhetleernetwerkookveel

tebieden.DoorsamenwerkingmetHKUenTUDelft

krijgenwijdesignkennis.Hierkomenprototypesuit

voortdiewellichtookopanderelocatiesbruikbaarzijn.

Ditgeldtookvooronsontwerptrajectmetworkshopsen

activiteitenopbasisvandesignkennis.Dezeworkshops

enactiviteitenzijnlaagdrempelig,zodatookjongerenen

anderpubliekzelfkunnenontwerpen.Totslothebben

wekennisoverdebusinesscasevoorbouwkringloop.

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

13


Wat zijn de doelstellingen?Wewillendeactiviteitenvanhettraditionelekring-

loopcentrumuitbreidennaareenketengerichtregio-

naalcentrumvoorhergebruikenherbestemming

vangoederenengrondstoffen.Ketenontwikkeling,

netwerkontwikkelingeninnovatiezijnspeerpunten.

Het concrete planWewillendewerkzaamhedenopdemilieustraat

uitbreiden,bijvoorbeeldmetdedemontagenaar

beteregrondstoffen.Tentweedewillenweeen

circulairbouwnijverheidsnetwerkontwikkelen.Enals

derdewillenwedatdewerkplaatskennisopdoeten

innovatiesontwikkelt.


Wat zijn de doelstellingen?Wewilleneenwaardevollewerkplekbiedenvoor

mensenmeteenafstandtotdearbeidsmarkt.Webieden

heneenluisterendoorenpraktischehulp,engevenhen

hetzetjedatnodigis.

Het concrete planCoöperatieDeltawindgaatinsamenwerkingmet

kringloopwinkelGoedvoorGoedwerkgelegenheid

scheppen.Indekernenopheteilandrichtenwe

leerwerkplekkenopwaarmensenwordenopgeleid

inhetverduurzamen,ondertoeziendoogvaneen

leermeester.Datzijnbijvoorbeeldmensenuitdebouw,

diedelaatstejarenvanhunwerkzamelevenkennis

overdragen.Deleerlingenzijnstudentenofdedoel-

groepvanGoedvoorGoed.

De inwoners van Goeree-OverflakkeeMomenteelvormenwehetvoormaligeinzamelbeleid

omtoteengrondstoffenbeleidsplan.Demaatregelen

Goeree-Overflakkee


• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• RepairCafé


Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

14

Toelichting jury

‘Inditplanstaanmensencentraal

diemetdejuistebegeleidingeen

plekhebbenkunnenvindenin

demaatschappij.Dieduidelijke

koppelingmetmilieudoeleinden

maaktditplaninteressantvoor

hetverkenningsonderzoek.

Erwordteenduidelijkevisie

neergezetmeteendoorkijk

naar2025.’

tussenverschillendebelangengroepen,maatschap-

pelijke-enzakelijkepartijenoponseiland.Goed

voorGoedheefthieralveelervaringin,doordatzijal

samenwerkenmetzorginstellingenenscholen.

Goeree-Overflakkee en het leernetwerkWehopenkennistenemenvanvoorbeeldenvan

anderepartijenmetbetrekkingtotaanpak,

expertiseeninspiratie.Ookwijhebbenbelangrijke

lessengeleerddiewegraagmetanderendelen.

‘ We geven mensen het zetje dat nodig is’

inhetoudebeleidzijngerichtophetzoveelmogelijk

faciliterenvanafvalscheidingdoorinwoners.Helaas

heeftditniettothetgehoopteeffectgeleid.Inhet

nieuwebeleidsplanfocussenweopdesamenwerking

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

15


Wat zijn de doelstellingen?Wewillenhetzwaartepuntvanscheidenopmilieu-

parkennaardeprioritairestromen(LAP3)verschuiven

richtingreduce,dushogeropdeladdervanLansink.

Hierbijwillenwepraktisch-technischonderwijs

integreren,metnamevoorreparatie,herstelen

refurbishing.Daarnaastonderzoekenwehoewehet

milieuparkkunnendoorontwikkelentoteenveelzijdig

CirculairCentrummetAmbachtsschool,metdaarinál

debouwstenenopéénlocatie.Wewillenditonderzoek

ookuitwerken.

Het concrete planWegaaneenconcreetvoorstelontwikkelenwaarin

ontwerp,inrichting,bedrijfsvoeringenonderwijs-

programmasamenkomenopéénlocatie.Besluit-

vormingmoetplaatsvindenindezomervan2020,

metrealisatiein2021.


Wat zijn de doelstellingen?Webiedenarbeids-enopleidingsmogelijkhedenaan

laag-enongeschoolden,engeveneenontwikkelings-

perspectiefoppraktisch-technischgebied.Ditdoen

weinsamenwerkingmetROCTwente.Wekiezenvoor

eeninnovatievemaniervanonderwijs,metkortelijnen

tussenhetonderwijsenhetbedrijfsleven.Ookde

opleidingendieweaanbieden,gevenwevaaksamen

metdewerkgeversvorm,zodattheorieenpraktijk

goedopelkaaraansluiten.Binnenhetprojectophet

milieuparkwillenwijmetallepartijentoteengoeden

duurzaamonderwijsprogrammakomen,waarvoor

iedereenplekis.

Deinfrastructuurvanhetmilieuparkwordthet

nieuweleslokaal.Onderwijswordthybridevorm-

gegeven.DestriktescheidingtussenschoolenBPV

verdwijnthiermee.Vanuitditprojectkunnendiverse

Hengelo


• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• RepairCafé


• Sorterenendemonterennaar

monostromen/grondstoffen

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

16

Toelichting jury

‘HetplanvanHengeloonder-

scheidtzichdoordeuitwerking

vanderolvanhetonderwijs.

Hierbijwordendejuisteactoren

betrokkenenwordtdedoelgroep

goedinkaartgebracht.Eriseen

realistischekijkopuitbreidings-

mogelijkheden.’

Het concrete planDezewordendoorSWBenROCgeïncorporeerdinde

bedrijfsvoeringvanhetCirculaircentrum.

De inwoners van HengeloWeontwikkeleneenmarketingconceptomdeinwo-

nerstebereiken,enbetrekkenpartijenzoalsHetGoed.

Heteindresultaatzalveelmeerzijndaneenmili-

euvriendelijkeplekomafval-engrondstoffeninte

nemen.Hetiseenconversiepunt.Eencirculatiepunt

waarmensenvanuitondermeerpraktijkonderwijsen

socialearbeidspullenenmateriaalnieuwegebruiks-

mogelijkhedengeven.Eensympathieke,uitnodigende

‘ Uit het oude groeit het nieuwe’

plekwaarinwonersbetrokkenwordenbijdenatuur-

lijkecyclusvangrondstoffen,hergebruikencreatieen

reparatie.Uithetoudegroeithetnieuwe.

Hengelo en het leernetwerkWewillengraagpraktischevoorbeeldenenideeën

uitwisselen.Onzeervaringenmetonsmilieuparken

hetpionierenmetduurzaamgebruikenbouwkomen

hetnetwerkongetwijfeldvanpas.Zelfhebbenwe

ookvragen.Hoezettenwebijvoorbeeldgrondstoffen

af?Ookwisselenwegraagretailgegevensuitover

behoeftesindemarkt.

werkzaamhedenbinnen(deomgevingvan)hetmilieu-

parkgeregeldenverzorgdworden.Belangrijkdoelis

omdeentreeopleidingnogdichterbijdedeelnemers

tebrengen.Decombinatielerenenwerkenineen

kleinere,veiligeomgevingwordthierdoorlaag-

drempeliger.Uniekaanditprojectisdeverregaande

samenwerkingenafstemmingindeketen.

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

17


Wat zijn de doelstellingen?Wehebbendriedoelstellingen.Deeersteishet

terugdringenvandehoeveelheidgrofrestafvalop

demilieustraat.Tentweedewillenwehetaandeel

hergebruik/reparatie/opknappenvanmilieustraat-

stromenverhogen.Totslotishetvergrotenvande

bewustwordingvaninwonersvandeHoekscheWaard

overafvalpreventie,producthergebruikendepotentie

vangrondstoffenuitafvaleenbelangrijkdoel.

Het concrete planWezetteneensamenwerkingoptussendiverse

partijen.Denkhierbijaankringloopwinkelsenmilieus-

traten,maarookaanlokaleondernemers,startups,

zzp’ersenRepairCafés.


Wat zijn de doelstellingen?Wewillenmensenmeteenafstandtotdearbeidsmarkt

eennuttigetijdsbestedingbiedenmetdekansom

ambachtenteleren.Daarnaastcreërenweeconomische

bedrijvigheidopeenfysiekeenmultifunctionelelocatie

inkleinedorpskernen.Hiermeewillenwedevitaliteit

vandezekernenversterken.Ookheefthetcirculaire

ambachtscentrumalsdoelomextrainkomstente

genererenvoordekringloopwinkelsen/ofandere

doelenbinnenhetsocialedomein.

Het concrete planWebetrekkenschoolbesturenbijhetcentrumen

richtenleerwerkplekkenin.

Devitaliteitvandedorpskernenwordtversterkt

doordatkringloopcentranaastkringloopbedrijvigheid

ookonderdakbiedenaanlokaleactiviteiten.Denkaan

eenRepairCafé,tentoonstellingen,eenruilbibliotheek,

Hoeksche Waard


• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• RepairCafé


Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

18

Toelichting jury

‘Ditplantoontduidelijkaan

datervoorafmetverschillende

partijengoedisnagedachtover

eentoekomstvisie.Erwordteen

goedekoppelinggemaakttussen

hetsocialedomeinenmilieu-

doeleindenenhetplansteekt

goedinelkaar.Ookhierwordtde

commitmentvansamenwerkende

partijensterkaangetoond.’

cursussenvoorspecialedoelgroepenofverkoopruimte

voorstartupsdienieuweproductenmakenuitde

stromenvandemilieustraat.

De inwoners van Hoeksche WaardEencommunicatiecampagnemaaktnadrukkelijkonder-

deeluitvanhetproject.Daarmeedraagthetprojectbij

aandebewustwordingoverlevensduurverlengingen

depotentievangrondstoffenuitafval.Inaanvulling

daaropkenthetprojecteenparticipatiedoelstelling:

lokalekringloopcentrahebbeneenaanjaagfunctieals

het gaat om het genereren van sociale en economische

activiteiteninkleinedorpskernen.

‘ Een communicatie-campagne maakt nadrukkelijk onderdeel uit van het project’

Hoeksche Waard en het leernetwerkWehopentelerenvandeervaringenvananderenen

onsnetwerkteverbreden.Wehebbenveelervaring

metafvalverwerking.Ditiservaringdieanderenvan

paskankomen.

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

19


Wat zijn de doelstellingen?Wewillenmeer(lokaal)hergebruik,minderrestafval

(Maastrichtafvalloosin2030),meerwerkgelegenheid,

eenbewustwordingvandewaardevanafval,eneen

versterkingvandesocialecohesie.

Het concrete planWezetteneenambachtscentrumopdatinregionaal

verbandnauwsamenwerktmetonderanderede

gemeentenMaastricht,Meerssen,Valkenburgaan

deGeulendemilieuparken.Weonderzoekenhoewe

onderanderemedewerkersvanhetmilieuparkende

ophaaldienstkunnentraineninhetbeterselecteren

vanherbruikbareendemonteerbaregoederen.Ook

zettenwemedewerkersinalscirculaire‘ambassadeurs’

ominwonersvandedriegemeentenbewusttemaken

vanhoezijzelfkunnenbijdragenaanlevensduurver-

lengingenproduct-enmateriaalhergebruik.

Eenmogelijkeoptieisdeinzetvannieuweinzamel-

middelen,zoalseenkringloopverhuisdoos.Hiermee

kaniemandthuisherbruikbarespullenselecterenvoor

dekringloop.

Verderwerkenweaaneenfietsenwerkplaats.Niet

afgehaaldefietsenwordennaverloopvantijdvoor

recyclingaangebodenaanKringloopZuid.Helaas

belandthiervanopditmomentnog80%indeijzerbak.

Inhetkadervandeonderhavigepilotstartenwe

daarommeteenfietsenwerkplaats.

TotslotonderzoekenwehoehetRepairCafékan

samenwerkenmetKringloopZuid,omzode(reparatie)

competentiesvaninwonerstebevordereninderegio

GeulenMaas.

Maastricht, Meersen, Valkenburg a.d. GeulBouwstenen• Onderwijs

• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• RepairCafé


Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

20

Toelichting jury

‘Inditplanwordengoedeen

concretevoorbeeldengegeven

diemenwilonderzoeken.

Dekoppelingmetonderwijs

enhetsocialedomeinisgoed

uitgewerkt,dedoelenzijn

realistisch en haalbaar en er

wordtsamenwerkinggezocht

metdejuistepartijen.’

Webetrekkenstudentenvandeonderwijsinstellingen

bijdecampagne‘Recyclingwerkt!.Zijwerkenmeeaan

destrategieenwerkendeofflineenonlinecommuni-

catie-uitingenuit.

De inwoners van MaastrichtInwonerszullenervarendatwemeerinzettenop

hergebruikvanproductenenmaterialenbijonder

anderedemilieuparkenenhetophalenvangrofvuil

aanhuis.Ookontwikkelenweeencampagneonderde

titel‘Recyclingwerkt!’.Inditplanzettenwenietalleen

inopR8(recycling),maarookopR3t/mR7viaextra

sortering/selectie,demeubel-/upcycling-enfietsen-

werkplaats,enzelfsopR1(refuseviarethink/bewustzijn

burgersenstimulerendeeleconomie).Verderonder-

zoekenwehoehetRepairCafékansamenwerkenmet

KringloopZuid,omde(reparatie)competentiesvan

inwonerstebevorderen.

Maastricht en het leernetwerkWehopenpraktijkvoorbeeldentezienentelerenvan

elkaar.Watwerktenslaataan?Hoezettenweditop

demarkt?Hoebereikenweeenbreedpubliekvoor

bewustwordingendeelname?Kunnenwesociale

cohesiehierdoorookversterken?Zelfkunnenwe

vertellenoveronzeervaringentijdensdeuitvoeringvan

hetplanvanaanpak,enideeënenervaringendelen.

Wezoudengraagingaanophetopzettenvanhet

businessmodel:hoezettenweeencirculairambachts-

centrumgoedopdemarkt?Hoe‘verkopen’weheten

makenwehetrendabel?


Wat zijn de doelstellingen?Westrevennaar(uitbreidingvan)samenwerkingmet

zowelonderwijs-alszorginstellingen.

Het concrete planTeneersteschalenwehetMeubelUpcyclingProject

op.Ditprojectcreëerteenleerwerkomgevingvoor

mensenmeteenkwetsbarearbeidspositie.Hierleren

zijcirculaireambachtsvaardighedenenwordenervan

restmaterialennieuwe(gebruiks)voorwerpengepro-

duceerd.Ookorganiserenwehierworkshopsom

burgerstebetrekken,waaronderstudenten.Hiervoor

zullenwedecollega-kringloopbedrijvenbenaderen.

Deproductenkunnenondereenaansprekendlabel

wordengeproduceerd.

Ookbetrekkenwestudentenomextramarktonderzoek

tedoen.Dergelijkonderzoekrichtzichopgeschikte

kanalenvoordemarketingenverkoopvandeupcy-

cling-productenendewensenvanconsumentenen

zakelijkemarktinZuid-Limburg.

MededoorcofinancieringdoorStichtingBeheer

BIS-BISGroepstellenwedaarnaasteenfietshersteller

aan.Zowordtereenleerwerkomgevinggecreëerd

voormensenmeteenkwetsbarearbeidsmarktpositie

en/ofstudenten.

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

21


Wat zijn de doelstellingen?Wewillenhetrestafval-aandeelinhetaanbodaan

demilieustraat(grofrestafval)mettenminste20%

terugdringentenopzichtevan2018.Ookwillenwede

lokaleeconomiestimulerenmetcirculaireconomische

oplossingenenonderwijsinspirerentotnieuwevakken

inrelatietotcirculaireeconomie.

Het concrete planInTilburghebbenwehetvolgendegeconstateerd:

• Aanbiedersbelevenafvalnietalshertegebruiken

productenofalsnuttigegrondstoffen,maarals

hinderlijkbijverschijnselvanhunhuishoudenen

bedrijfsvoering.Hetideedatscheidengeenzinheeft

omdatheteldersindeketenweerbijelkaargegooid

wordt,ishardnekkigenhelptnietomafvalopde

juistewaardeteschatten.

• Hetdoelmatigscheiden,hergebruikenendemon-

tereninherbruikbarecomponenteniseenbelang-

rijkebottleneckbijhergebruikenupcyclen.

• Bijbetrokkenpartijeniserweinigbekendover

nieuwetoepassingsmogelijkhedenvandespullen

enmaterialennadatdezezijnaangebodenaande

marktvooreentweedeleven,hetdemonteren/

scheideninherbruikbarecomponentenenhet

upcyclennaarhoogwaardigerecomponenten.

Wewerkenhieraandoormiddelvan‘Milieustraat2.0’,

eenlocatiewaarklantenzichwelkomvoelen.Hier

zijndespullendieklantenaanbiedenperdefinitie

waardevol.Daaromwordendezeindankbaarheid

ontvangen.Vandeontvangersvragenweeenbepaalde

mindsetdieaanstekelijkwerktopaanbieders.Bezoekers

moetenzichophungemakvoelenendeeindbestem-

mingvanwaterwordtaangeboden,moetduidelijkzijn.

Deaanbiederkrijgthetgevoeldathijmede-eigenaar is

vanhetcirculaireambachtscentrum.

Deactiviteiteninhetcirculaireambachtscentrum

wordenterplaatsegetoondaandeaanbiedersengoed

gecommuniceerdnaardeinwoners.Deinwonersworden

hiermeeaangezetomvoortaangeenoverbodigespullen/

Tilburg


• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• RepairCafé


Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

22

Toelichting jury

‘Dewilomanderenteinspireren

wordtaanditplanerggewaar-

deerd.Verderwordenerdejuiste

initiatievenaanelkaargekoppeld

eniserduidelijkinbeeldwelke

problemenernogaangepakt

moetenworden.Ookgeefthet

planeenconcreetbeeldvanhet

gewensteresultaat.’

Het concrete planWegaandedoelstellingenrealiserenmeteennetwerk-

samenwerkinggedurendehetproject.Humancapital

iseenvoorwaardevoorsucces.Evenalsdespullenen

materialenhebbenookdebetrokkenmensenwaarde.

Datgeldtindeeersteplaatsvoordemensalsindividu,

maarookvoorhetbiedenvanleerwerktrajectenen

werkervarings-,stage-enafstudeerprojecten.Inde

basisisiedereenwelkom,ongeachtverleden,scholing

enachtergrond.Voorwaardeis:dewerkerstaatposi-

tieftegenoverhetcirculairedenkenenhandelen,de

organisatieenhetmanagement.Daarbijkrijgthij/zij

eenpassende,veiligewerkomgeving,uitdagingenenna

verloopvanenkelejareneenspiegelbeeldvanzijnoude

ikindevormvaneennieuweinstromermeteenverge-

lijkbaarverleden.Dekansenenhetplaatsingspotentieel

zijnschiereindeloos,engerelateerdaanhetaanbod

datmomenteelnogsteedsindetermenvandeoude

economiealsafvalmoetwordenverwerkt.

De inwoners van TilburgWegaanonzeinwonersbetrekkenbijonzeplannen,

maarhethoeisonderdeelvanonzehaalbaarheidsstudie.

Tilburg en het leernetwerkWekunneninzichtgevenindebestaandedeeloplos-

singenvanTilburg,ensamennieuweideeënverzinnen

en/ofmeedenkenmetdedoorontwikkelingvanideeën

vananderen.Enwiehelptonsbijonzeeerstestap?

Kanereenoverzichtwordengegevenvanallehuidige

mogelijkhedenvooreenMilieustraat2.0,circulair

ambachtscentrumengedragsbeïnvloedingvanburgers?

verpakkingentekopenendoorhenafgedanktespullen

enmaterialengescheidenaantebieden,omdatzijinzien

datditnuttigisenzezoeenbijdrageleverenaaneen

circulaireeconomie.


Wat zijn de doelstellingen?Wewillenkansenblijvenbiedenaanmensenmeteen

afstandtotdearbeidsmarkt.Daarnaastbeogenwe

methetcirculaireambachtscentrumsamentewerken

metinnovatievegeesten,ondernemers,bestuurders,

ambtenarenenburgersendeelnemersaanhet

reguliereonderwijs.Tevensmoethetcirculaire

ambachtscentrum basis-, vo-, mbo-, hbo-, en

wo-instituteninspirerenomhetonderwijsaanbod

aantepassenopdetoenemendebehoefteaan

circulaireeconomieenbijbehorendedisciplines.

‘ Bezoekers moeten zich op hun gemak voelen op de Milieustraat’

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

23


Wat zijn de doelstellingen?Wewillenmeergoederenenmaterialenscheidendie

binnenkomenbijdekringloopwinkelsendemilieu-

straatenzebeterdemonteren.Hierdoorkrijgenze

vakereenhoogwaardigertweedeleven.Verderwillen

wemeervraagcreërennaarherbruikbaregoederen

doornieuwedoelgroepentebereiken:hetaanschaffen

vanrefurbishedoftweedehandsdesignartikelenmoet

‘hetnieuwenormaal’worden.Hierdoorneemtdeafzet

éndonatievanherbruikbaregoederentoeenkomener

meerwerk-enopleidingsplekken.

Het concrete planHetCirculairAmbachtscentrumnaarZwolsmodel

bestaatuitmeerderewerkplekkendiegezamenlijkhet

ambachtscentrumvormen.Opdezeplekkenwordt

gewerktaancirculaireactiviteitenalsdemontage,repa-

ratie,refurbishmentendeproductievanhalffabricaten.

Wegaandekomendetweejaarstapvoorstapwerken

aaneengecoördineerdeeneffectievesamenwer-

kingtussenkringloopcentra,milieustraat,onderwijs,

kennisinstellingen,socialewerkvoorzieningencircu-

laireondernemingeninZwolle.Wewerkenvanuit

eengroeimodel.Wekijkennaardeheleketenenalle

onderdelendiebijeencirculairambachtscentrum

horen,maarrichtenonsnuoponderdelendieopkorte

termijnsuccesvolkunnenzijnenonskennisople-

verenomhetsysteemverderoptebouwen.Wegaan

bestaandesamenwerkingenoptimaliserenennieuwe

samenwerkingenonderzoeken.Hierbijmakenweook

gebruikvandekennisdieinZwolleaanwezigisrond

kunststoffen.Wijziendaarnaastkansenomtoete

werkennaardeopeningvaneenlifestyle-winkelinhet

centrumvanZwolle.


Wat zijn de doelstellingen?Dewerkplekkenbinnenhetambachtscentrumzijneen

Zwolle


• Milieustraat

• Kringloopwinkel

• Reparatiewerkplaats

• Meubel-offietsenwerkplaatsen

makersplaats(nieuweproducten

vangebruiktematerialen)

Insp

irat

iegi

ds C

ircu

lair

am

bach

tsce

ntru

m

24

Toelichting jury

‘Hoebetrekkenwemensenin

eencirculairelevensstijl?Datis

eeninteressanteonderzoeks-

vraag,waarmeehetplanvan

Zwollelaatziendaterverder

wordtgedachtendatereen

grootgebiedwordtbetrokken

bijdecirculaireeconomie.

Eenplanmetveelpotentieen

goeduitgewerkteideeënmet

dewilomsamentewerken.’

dagbestedingscentraenopdebetrokkenscholen;

• Meerdererefurbishmenten/ofremanufacture

ontwerpopdrachtenperjaarvoordeCibapCircular

Playground/ontwerpfabriek,waardoormbo-stu-

dentenaanwordtgewerktendieinproductieworden

genomenindeketenvanhetambachtscentrum.

De inwoners van ZwolleInjuni2019heeftStichtingNoggus&Noggusinsamen-

werkingmetKringloopZwolleeenlifestylewinkel

gestartinhetwinkelhartvanOmmen.Hierwordt

getestofweanderpubliekkunnenaantrekkendoor

meteenmodernelifestylewinkelaanwezigtezijnin

de‘gewone’winkelstraat.Hiermeewordtaansluiting

gemaaktmethet‘niet-kringloop’-publiekenwordt

hetaanschaffenvanrefurbishedoftweedehands

designartikelenneergezetals‘hetnieuwenormaal’.

Zwolle en het leernetwerkWehopenkennistevergarenvooronzeambities.

Hiervoorzoudenweondermeergraagjuridische

vraagstukkenbespreken.Ookwillenwegraag

netwerkenomsamentoteenresultaattekomen.

veiligeleeromgevingvoordoelgroep¬studentenzonder

startkwalificatieenbiedenbetekenisvolwerkaan

jongerenmeteenafstandtotdearbeidsmarkt.Ooklaten

wembo-enhbo-studentenervaringopdoenmethet

werkenenondernemenineencirculaireeconomie.

Het concrete planConcreetgaathetom:

• Nieuweleer-werkplekkenvooronderandere

entreejongeren;

• NieuweBeroepsbegeleidendeleerweg-plekken(BBL);

• Meerstageplaatsenvanongeveer4uurperweek

voorvmbo-enpraktijkschoolleerlingen;

• Ruimtevoorrefurbishmentdoorjongerenin

Voormeerinformatiekuntumailennaarvanghuishoudelijkafval@rws.nlofkijkoponzewebsite:

www.vang-hha.nl/circulairambachtscentrum

Dit is een uitgave van Rijkswaterstaat. Het project Circulaire Ambachtscentra wordt uitgevoerd door de partners van het VANG-HHA programma

in samenwerking met BKN en Stichting Repair Café. Het programma VANG-HHA programma wordt uitgevoerd door:

mailto:vanghuishoudelijkafval%40rws.nl?subject=

http://www.vang-hha.nl/circulairambachtscentrum

Inspiratiegids Circulair ambachtscentrum - WaardeRing – draait om kansen voor … · 2019. 11....

Documents

Transcript of Inspiratiegids Circulair ambachtscentrum - WaardeRing – draait om kansen voor … · 2019. 11....