Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

60
Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r. Diagnoza stanu przygotowań organów i formacji obrony cywilnej, innych podmiotów, a także ludności, do realizacji zadań w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, wraz z wnioskami A K C E P T U J Ę (Minister Spraw Wewnętrznych)

Transcript of Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Page 1: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

S Z E F O B R O N Y C Y W I L N E J K R A J U

K O M E N D A G Ł Ó W N A P A Ń S T W O W E J S T R A Ż Y P O Ż A R N E J

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.Diagnoza stanu przygotowań organów i formacji obrony cywilnej, innych podmiotów, a także ludności, do realizacji zadań w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, wraz z wnioskami

Opracowanow Biurze ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywi lnej Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej

A K C E P T U J Ę (Minister Spraw Wewnętrznych)

Page 2: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 2 z 45

Page 3: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI................................................................................................................................31. WSTĘP................................................................................................................................42. REALIZACJA ZADAŃ OCHRONY LUDNOŚCI I OBRONY CYWILNEJ........................................6

2.1. Planowanie zadań obrony cywilnej……………………………………………………………………….…62.2. System wykrywania, ostrzegania i alarmowania.........................................................82.3. Budownictwo ochronne............................................................................................112.4. Zaopatrzenie formacji obrony cywilnej.....................................................................152.5. Baza magazynowa.....................................................................................................172.6. Sprzęt obrony cywilnej..............................................................................................192.7. Punkty likwidacji skażeń............................................................................................222.8. Ochrona ujęć i urządzeń wodnych............................................................................252.9. Szkolenia...................................................................................................................27

2.9.1. Szkolenia organizowane przez terenowe organy obrony cywilnej.......................27

2.9.2. Szkolenia realizowane na szczeblu centralnym w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej ...................................................................................34

2.9.3. Organizowanie i koordynowanie ćwiczeń w zakresie obrony cywilnej.................35

2.10. Finansowanie zadań obrony cywilnej……………………………………………………………………….382.11. Sprawowanie nadzoru nad realizacją zadań oc przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju…….423. PODSUMOWANIE.............................................................................................................43

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 3 z 45

Page 4: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

1. WSTĘP

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r. zrealizowana została zgodnie z § 12 ust. 1 pkt. 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa i przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2004 r. Nr 152, poz. 1599 z późn. zm.) i stanowi ona kontynuację informacji przygotowanej przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju w latach 2009 - 2013. Układ dokumentu nie uległ zmianom, natomiast treść obejmuje diagnozę stanu przygotowania organów i formacji obrony cywilnej, innych podmiotów, a także ludności, do realizacji zadań w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa i w czasie wojny, wraz z wnioskami. W ramach planowania obronnego przeprowadzane są okresowe przeglądy obronne, które obejmują m.in. przedmiotową ocenę. Dokument sporządzony przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju jest corocznie przedkładany do akceptacji ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Ponadto w latach parzystych ocena zostaje przedłożona Radzie Ministrów, a w latach nieparzystych Ministrowi Obrony Narodowej (który wykorzystuje ją w procesie opracowania raportu o stanie obronności Rzeczypospolitej Polskiej). Szef Obrony Cywilnej Kraju jest zobligowany do przedstawienia powyższej oceny do 31 maja.

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r. została opracowana na podstawie informacji przekazanych przez Wydziały Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich. Obejmuje ona zagadnienia z zakresu: systemu wykrywania, ostrzegania i alarmowania, budownictwa ochronnego, wyposażenia, bazy magazynowej, sprzętu obrony cywilnej, punktów do likwidacji skażeń, planowania, ochrony ujęć i urządzeń wodnych, finansowania zadań, szkoleń oraz sprawowania nadzoru nad realizacją zadań obrony cywilnej.

Do zadań kluczowych w roku 2014 realizowanych w zakresie tworzenia nowych uregulowań prawnych w obszarze obrony cywilnej należały prace Ministerstwa Spraw Wewnętrznych przy współudziale Szefa Obrony Cywilnej Kraju nad projektem założeń do ustawy o ochronie ludności. Przyjęto, że projektowana regulacja stanowić będzie m.in. podstawę dla realizacji zadań ochrony ludności w czasie wojny (obrona cywilna), zastępując dotychczasowe rozwiązania prawne. Istotą zadań ochrony ludności jest przygotowanie i prowadzenie działań ratowniczych, których kontynuacją i uzupełnieniem powinna być pomoc doraźna. Myślą przewodnią proponowanych rozwiązań jest wykorzystanie istniejących zasobów państwa, w szczególności krajowego systemu ratowniczo - gaśniczego, Państwowego Ratownictwa Medycznego, Systemu Powiadamiania Ratunkowego oraz potencjału stowarzyszeń (ochotnicze straże pożarne) i organizacji pozarządowych. Realizacja zadań związanych z ochroną ludności będzie spójna z zadaniami realizowanymi w ramach ustawy o zarządzaniu kryzysowym, tak aby realizacja zadań z zakresu zarządzania kryzysowego wspierała i uzupełniała działania podejmowane na rzecz ochrony ludności.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 4 z 45

Page 5: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Celem projektu jest uzupełnienie obowiązujących regulacji prawnych o regulacje na poziomie aktu rangi ustawowej dotyczące ochrony ludności m.in. poprzez: wprowadzenie do porządku prawnego zdefiniowanego pojęcia „ochrony ludności”, czytelne określenie zadań z zakresu ochrony ludności dla organów administracji

publicznej właściwych w sprawach ochrony ludności, wskazanie organów administracji publicznej właściwych w sprawach ochrony ludności

odpowiedzialnych za realizację zadań z zakresu ochrony ludności, w tym określenie zadań z zakresu ochrony ludności na szczeblu gminy, powiatu, województwa i kraju,

określenie nowego sposobu realizacji przez państwo zadań z zakresu obrony cywilnej, o których mowa w Protokole Dodatkowym z 12 sierpnia 1949 r. do Konwencji Genewskich dotyczących ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I).

W celu wprowadzenia tych uregulowań powstanie konieczność zmian w dotychczas obowiązujących przepisach. Realizacja zadań z zakresu ochrony ludności będzie obejmowała trzy zasadnicze obszary zadań: monitorowanie, informowanie i ostrzeganie o zagrożeniach, ratowanie życia, zdrowia, mienia i środowiska, udzielanie pomocy doraźnej, polegającej na zapewnieniu podstawowych warunków do

przetrwania. Prace nad projektem założeń do projektu ustawy o ochronie ludności prowadzone

przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych obejmowały w 2014 r. m.in.: przeprowadzenie konsultacji społecznych, ze służbami specjalnymi, przeprowadzenie uzgodnień międzyresortowych, a także skierowano projekt do wojewodów i związków zawodowych. Otrzymane uwagi posłużyły do opracowania nowej wersji: Projektu założeń do projektu ustawy o ochronie ludności (załącznik nr 1). Została ona ponownie skierowana do konsultacji i uzgodnień celem zakończenia procesu konsultacji publicznych i przekazania projektu założeń do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów.

W roku 2014 zakończono prace na normatywami w zakresie zaopatrywania organów i formacji obrony cywilnej w sprzęt, środki techniczne i umundurowanie niezbędne do wykonywania zadań obrony cywilnej, które przekazano do realizacji podmiotom i organom realizującym zadania obrony cywilnej.

Zespół roboczy do opracowania „Koncepcji kierunków działań w zakresie budownictwa ochronnego w Polsce” powołany przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej - Szefa Obrony Cywilnej Kraju, kontynuował prace w 2014 r. Informacja w tym zakresie została umieszczona w dalszej części dokumentu. Termin zakończenia prac zespołu ustalony został na koniec marca 2015 r. W roku 2014 rozpoczęto prace nad projektem wytycznych w sprawie normatywów dla systemu alarmowania i powiadamiania ludności oraz określenia założeń do technicznej modernizacji radiowego analogowego systemu alarmowania i powiadamiania ludności opartego o elektroniczne i elektryczne (mechaniczne) syreny alarmowe. Planuje się zakończenie prac w 2015 r.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 5 z 45

Page 6: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

W obszarze szkolenia obrony cywilnej przedłożono Szefowi Obrony Cywilnej Kraju aktualizację wytycznych w sprawie zasad organizacji i sposobu przeprowadzania szkoleń z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej. Kontynuacja prac w przedmiotowym zakresie prowadzona będzie w 2015 r.

Rok 2015 będzie rokiem zamykającym pełen cykl prowadzenia ćwiczeń obrony cywilnej przez podmioty szczebla wojewódzkiego wskazane w Wytycznych Szefa OCK z dnia 23 listopada 2012 w sprawie organizowania ćwiczeń oc. Przeprowadzenie pełnego cyklu ćwiczeń pozwoli na analizę skuteczności działania podmiotów, wdrożenia wytycznych Szefa OCK w sprawie ćwiczeń OC, a także ocenę stopnia przygotowania organów administracji publicznej i innych podmiotów realizujących zadania obrony cywilnej.

2. REALIZACJA ZADAŃ OCHRONY LUDNOŚCI I OBRONY CYWILNEJ

2.1. Planowanie zadań obrony cywilnej

W ramach wyznaczania kierunków działań w zakresie przygotowania i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej Szef Obrony Cywilnej Kraju wydaje coroczne wytyczne do działalności w dziedzinie obrony cywilnej dla szefów obrony cywilnej województw i stanowiły one podstawę do realizacji zadań w 2014 r.

Ponadto w dniu 10 października 2014 r. Szef Obrony Cywilnej Kraju wydał wytyczne do działalności w dziedzinie obrony cywilnej na kolejny 2015 r.

Zgodnie z Wytycznymi Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie zasad opracowania planu obrony cywilnej województw, powiatów i gmin na poszczególnych szczeblach administracji powstają plany obrony cywilnej, których celem jest ustalenie oraz przygotowanie sposobu realizacji zadań obrony cywilnej na okres zewnętrznego zagrożenia państwa i wojny. Wraz z wojewódzkimi planami obrony cywilnej Szefowi Obrony Cywilnej Kraju przedkładane są plany ewakuacji III stopnia. Zatwierdzenie planów przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju odbywa się po przeprowadzonej analizie i konsultacjach roboczych z szefami obrony cywilnej województw. Do końca 2014 r. Szef Obrony Cywilnej Kraju uzgodnił 11 wojewódzkich planów obrony cywilnej. W trakcie opiniowania znajdowały się dwa plany, w pozostałych przypadkach prace nadal trwają.

W zakresie realizacji wojewódzkich programów doskonalenia obrony cywilnej, o których mowa w § 9 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 152, poz. 1599 ze zm.), Szef Obrony Cywilnej Kraju zaakceptował programy z 10 województw.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 6 z 45

Page 7: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Wykonując postanowienia § 11 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 152, poz. 1599 z późn. zm.) w dniu 28 grudnia 2012 r., Szef Obrony Cywilnej Kraju przekazał do Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Program Doskonalenia Obrony Cywilnej na lata 2013 – 2022 z prośbą o jego zatwierdzenie. W przedmiotowym dokumencie zawarto informację dotyczącą problemów finansowych w zakresie realizacji Programów Doskonalenia Obrony Cywilnej – cytat ze stron 15 – 16: „Analiza programów doskonalenia obrony cywilnej poszczególnych organów zarówno na szczeblu centralnym jak i wojewódzkim może wskazywać, że organy te nie są w stanie w pełni realizować zaplanowanych zadań m.in. z uwagi na niewystarczające nakłady finansowe na ich realizację. Wnioski, formułowane głównie przez wojewodów wskazują, że programy doskonalenia obrony cywilnej w obecnej formie nie zapewniają finansowania zadań obrony cywilnej na właściwym poziomie, co potwierdza potrzebę zmian w aspekcie uregulowań prawnych obszaru ochrony ludności i obrony cywilnej. Ponadto, z analizy materiałów przekazywanych przez wojewodów należy wnioskować, że w trakcie realizacji budżetu wojewódzkiego zachodzą istotne zmiany wynikające z potrzeb województwa, które mają bezpośredni wpływ na wykorzystanie programów doskonalenia obrony cywilnej. Zmiany w planach finansowych podyktowane są różnymi czynnikami i potrzebami wywołanymi m.in. nieprzewidywalnymi zdarzeniami losowymi (powodzie, huragany itp.). Wpływa to na sposób i tempo realizowania zadań określonych w tych programach. Proponuje się zatem rozważyć możliwość wykorzystywania części zadań wynikających z programów ochrony ludności, zwłaszcza na zadania związane z zapobieganiem oraz reagowaniem w sytuacjach zagrożeń. W przypadku wdrożenia zmian dotyczących sfery ochrony ludności, niezbędna będzie nowelizacja rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. nr 152, poz. 1599 z późn. zm.) w części dotyczącej opracowywania programów doskonalenia obrony cywilnej, w tym zmiany okresów planistycznych.”

W N I O S K I

Opracowanie nowych planów obrony cywilnej było niezbędnym krokiem do dostosowania ich do obecnych realiów zaistniałych po przemianach ustrojowych w RP. Poprzednie plany oparte były na nieistniejących już strukturach obrony cywilnej. Plany obrony cywilnej opracowane obecnie na podstawie wytycznych Szefa OCK z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie zasad opracowania planu obrony cywilnej województw, powiatów i gmin na podstawie których rozpoczęto proces opracowywania nowych planów obrony cywilnej,są skorelowane z różnymi dokumentami planistycznymi na terenie województwa

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 7 z 45

Page 8: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

(np. planami zarządzania kryzysowego, planami ochrony zabytków itp.). Jednak proces ich opracowywania który miał się zakończyć w I połowie 2013 r. w indywidualnych przypadkach został wydłużony. Mając na względzie, iż problematyka planowania w ramach obrony cywilnej dotyczy wielu obszarów działalności administracji publicznej zasadnym jest ciągłe doskonalenie treści planów, w powyższych wytycznych przyjęto cykl aktualizacji planów max. co 2 lata. Przyjęty tryb opracowywania i aktualizowania planów pozwala szefom obrony cywilnej województw na dostosowanie planów do zmieniających się potrzeb i realiów na terenie danego województwa. W kolejnych latach należy zaplanować przedsięwzięcia związane z doskonaleniem planów (np. odprawy, warsztaty) oraz przeprowadzenie analizy stanu opracowania planów obrony cywilnej na szczeblu powiatu i gminy.

2.2. System wykrywania, ostrzegania i alarmowania

W 2014 r. w realizacji zadań związanych z systemem wykrywania, ostrzegania i alarmowania główny wysiłek skierowany był na doskonaleniu wojewódzkich systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości organów w tych sprawach w tym przeprowadzeniu minimum dwóch treningów zgrywających poszczególne elementy systemu celem właściwego przygotowania ich do ćwiczenia Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania pk. PATROL 15.

Do działań zapobiegawczych, mających na celu zminimalizowanie skutków wystąpienia zagrożeń naturalnych i cywilizacyjnych należy skuteczne ostrzeganie i informowanie mieszkańców zagrożonych rejonów. Proces ten realizowany jest przez podmioty Systemu Wczesnego Ostrzegania i struktury zarządzania kryzysowego województw.

Ostrzeganie i alarmowanie ludności realizowane jest z wykorzystywaniem Systemu Ostrzegania, Alarmowania i Informowania Województw, poprzez:

- System Informowania SMS (SI SMS),

- Regionalny System Ostrzegania (RSO),

- lokalne stacje telewizyjne i radiowe,

- Scentralizowany System Alarmowy (syreny alarmowe sterowane radiowo) oraz pojedyncze syreny alarmowe nie wchodzące w jego skład.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 8 z 45

Page 9: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

89%

11%

procent ludności objętej działaniem systemów

procent ludności nie objętej działaniem systemów

procent ludności objętej działaniem systemów

procent ludności nie objętej działaniem systemów

2014 r.

Wykres nr 1. Procent ludności objętej działaniem systemów alarmowania i ostrzegania w stosunku do liczby mieszkańców kraju.

Z danych otrzymanych z województw wynika, że ludność nie objęta działaniem systemów ostrzegania i alarmowania to ludność obszarów słabo zaludnionych i wiejskich. Stanowi ona 11,2% ogólnej liczby mieszkańców kraju.

Wykres nr 2. Procent ludności objętej działaniem systemów ostrzegania i alarmowania za pomocą różnych środków.

Głównym narzędziem do ostrzegania i alarmowania są stacjonarne syreny alarmowe wchodzące w skład Scentralizowanego Sytemu Alarmowania (syreny sterowane radiowo), oraz pojedyncze syreny alarmowe nie wchodzące w skład Systemu, za pomocą których możliwe jest ostrzeganie ok. 78,54% ludności. Większość pozostałej części ludności nie objętej działaniem syren stacjonarnych znajduje się w strefie umożliwiającej ostrzeganie za pomocą ruchomych zestawów oraz innych narzędzi, takich jak zestawy głośnomówiące, dzwony, gongi itp.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 9 z 45

syreny stacjonarne ruchome zestawy inne metody narzędzia0

20

40

60

80

100

78.80

16.3621.23

77.3

12.6

27.3

78.54

12.67

25.89

%2012 r. 2013 r.

11,2%

88,8%

Page 10: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Wykres nr 3. Liczba syren elektrycznych i elektronicznych uruchamianych ręcznie i radiowo.

W N I O S K I

Z informacji uzyskanych z województw jednoznacznie wynika, że w dalszym ciągu konieczne jest rozszerzenie obszarów objętych działaniem systemu ostrzegania i alarmowania ludności. W 2014 r. zakupiono i włączono do radiowych systemów sterowania syrenami 234 syreny elektroniczne nowej generacji mogące przekazywać sygnały głosowe czyli oferujące oprócz funkcji ostrzegawczych również funkcje informacyjne. Ponadto w województwie podlaskim rozpoczęto budowę nowoczesnego systemu ostrzegania ludności opartego o transmisję wykorzystaniem sieci IP oraz radiotelefonów cyfrowych, zapewniającego wysokie bezpieczeństwo danych (szyfrowanie danych i kanałów komunikacyjnych z wykorzystaniem symetrycznych i asymetrycznych technologii kryptograficznych dla zachowania poufności i integralności przetwarzanych informacji), a także posiadającego możliwość:

- pełnych testów toru akustycznego syreny: generatora dźwięku -wzmacniacza -przewodu - przetwornika. Automatycznego wykonywania pełnego testu o określonej godzinie/godzinach.

- bieżącego monitoringu stanu syren (stan drzwi, zasilania, napięcia akumulatorów). - zdalnego uaktualniania oprogramowania oraz dźwięków w syrenie. - konfiguracji i współpracy z syrenami i systemami stosowanymi przez różnych

producentów.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 10 z 45

Page 11: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

- tworzenia wielopoziomowych systemów (w odróżnieniu od podziału województwo - powiat - miasto).

- przechowywania danych konfiguracyjnych systemu w bazie danych na każdym z poziomów i replikowane w obu kierunkach w taki sposób, że zmiana (np. dopisywanie syreny) nie wymaga zmian w stacjach dyspozytorskich.

- tworzenia hierarchii płaskiej, jak i struktur pionowych. - dołączania innych urządzeń testowo - pomiarowych i/lub wykonawczych (np. stacje

meteorologiczne, wodowskazy, wyciągami spalin itp.). - zbierania i prezentacji danych pomiarowych np. meteorologicznych, o skażeniach itp.- archiwizowania systemu i przetwarzania danych. Stosowany w kraju system sieci syren w zdecydowanej większości jest przestarzały.

Podstawowym problemem jest to, że większość syren w systemie to syreny mechaniczne, które mogą ostrzegać jedynie sygnałem dźwiękowym i nie są w stanie nadawać komunikatów głosowych. Przy użyciu obecnie stosowanych syren nie jest również możliwe tzw. kierunkowe nagłośnienie terenu, co w niektórych przypadkach jest konieczne aby uniknąć niepotrzebnego alarmowania ludności znajdującej się poza strefą zagrożenia. Wychodząc naprzeciw temu zagadnieniu w Biurze ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej opracowany został projekt wytycznych w sprawie normatywów dla systemu alarmowania i powiadamiania ludności oraz określenia założeń do technicznej modernizacji radiowego analogowego systemu alarmowania i powiadamiania ludności opartego o elektroniczne i elektryczne (mechaniczne) syreny alarmowe.

2.3. Budownictwo ochronne

Brak przepisów prawa w sprawie budowli ochronnych ma znaczący wpływ na proces tworzenia i utrzymania nowych obiektów spełniających kryteria budowli ochronnych. Ogólny stan techniczny istniejących budowli nie jest zadawalający, tym bardziej, że w większości nie spełniają one walorów ochronnych zwłaszcza w zakresie układów i urządzeń filtrowentylacyjnych. Stan techniczny budowli jest zwykle adekwatny do stanu technicznego budynków, w którym się one znajdują. W wielu przypadkach obecny stan techniczny schronów przekreśla podstawowe wymogi ochronne i nie rokuje ich uzyskania w drodze modernizacji z uwagi na zbyt wysokie koszty takiego przedsięwzięcia.

W chwili obecnej obowiązujące przepisy nie nakładają na organy obrony cywilnej odpowiedzialności za utrzymanie budowli ochronnych, jednak nie zwalnia to właścicieli tych obiektów ze stosowania ogólnie obowiązujących wymagań w zakresie utrzymania obiektów budowlanych, w szczególności przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.).

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 11 z 45

Page 12: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Na terenie kraju1 znajduje się 20 835 budowli ochronnych, których pojemność ogółem wynosi 1 134 411 miejsc ochronnych. Istniejące schrony i ukrycia zapewniają ogółem zaledwie 2,94 % potrzeb w zakresie miejsc ochronnych w skali kraju, z czego 1,41 % dotyczy miejsc w schronach, a 1,53 % w ukryciach.

Pomimo prowadzenia systematycznej inwentaryzacji budowli ochronnych przez jednostki samorządu terytorialnego, ze względu na brak przepisów prawnych dotyczących tematyki budowli ochronnych, otrzymywane informacje nie w pełni mogą odzwierciedlać istniejący stan faktyczny.

Poniżej przedstawiono dane porównawcze za lata 2012 – 2014 dotyczące ilości budowli ochronnych i nakładów finansowych przeznaczonych na ten cel.

schrony ukrycia0

5000

10000

15000

20000

25000

4931

1984

7

5456

2323

1

5233

1560

2

201220132014

Wykres nr 4. Porównanie ilościowe budowli ochronnych w skali kraju w latach 2012, 2013 i 2014r.

Dane prezentowane na powyższych wykresie wskazują, że w 2014 roku wykazano spadek ilości ukryć oraz schronów. Należy jednak zaznaczyć, że tak znaczące różnice w ilości schronów i ukryć nie wynikają z powstawania nowych inwestycji lub likwidacji istniejących obiektów, ale z braku odpowiednich podstaw prawnych umożliwiających poprawną inwentaryzację schronów i ukryć, a także systematycznej weryfikacji danych oraz błędów w sprawozdaniach przekazywanych do Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego UW (np. w woj. dolnośląskim w 2013 roku wykazano 14 406, a w 2014 roku 6 452 ukrycia, natomiast w woj. łódzkim ilość ukryć w stosunku do roku 2013 wzrosła o 277). W stosunku do schronów, które z punktu widzenia spełniania podstawowych parametrów utraciły swój status, w województwach przekształca się je w ukrycia.

1 na podstawie informacji uzyskanych z powiatów województwa mazowieckiego zaewidencjonowano 2 887 zasobów

budownictwa ochronnego przeznaczonych do zbiorowej ochrony ludności (za wyjątkiem m. st. Warszawy) - nie

uwzględniono danych w statystyce

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 12 z 45

Page 13: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

2372

37.8

2874

78.8

5240

06

201220132014

Wykres nr 5. Porównanie nakładów finansowych przeznaczonych w skali kraju na budownictwo ochronne w latach 2012, 2013 i 2014r.

Z analizy ocen nadesłanych przez Wydziały Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich wynika, że w roku ubiegłym wydatki na utrzymanie, konserwację oraz finansowanie budowli ochronnych zwiększyły się o ponad 236 527,2 zł w porównaniu do 2013 roku.

Ponieważ problematyka dotycząca budownictwa ochronnego wymaga systemowego rozwiązania, z jednoczesnym uwzględnieniem wymogów technicznych, finansowych i prawnych, Szef Obrony Cywilnej Kraju powołał Zespół roboczy do opracowania „Koncepcji kierunków działań w zakresie budownictwa ochronnego w Polsce. Decyzją Nr 53 z dnia 26 sierpnia 2014 roku, zmieniająca decyzję w sprawie powołania „Zespołu do opracowania Koncepcji kierunków działań w zakresie budownictwa ochronnego w Polsce”.

W skład Zespołu weszli: przedstawiciele Wojskowej Akademii Technicznej; przedstawiciele WBiZK UW; przedstawiciele Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego; przedstawiciele KG PSP - Szefa OCK;W wyniku prac zespołu opracowano „Koncepcję kierunków działań

w zakresie budownictwa ochronnego w Polsce” zawierającą:1) ogólną charakterystykę budownictwa ochronnego w Polsce;2) problemy dotyczące utrzymania budowli ochronnych zgłaszane przez

przedstawicieli WBiZK UW;3) przepisy prawa i informacje dotyczące budownictwa ochronnego w wybranych

państwach europejskich;4) aktualny stan prawny dotyczący budowli ochronnych Polsce;

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 13 z 45

Page 14: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

5) ocenę przydatności istniejących zasobów budownictwa ochronnego do ochrony ludności na podstawie „Oceny stanu utrzymania budowli ochronnych w Polsce w zakresie zgodności z ustawą prawo budowlane”;

6) koncepcję rozwiązań technicznych w zakresie budowli ochronnych;7) zaopatrzenie schronów w żywność;8) najnowsze rozwiązania techniczne stosowane podczas budowy schronów i ukryć,

ich usytuowania oraz użytkowania – materiał przygotowywany przez przedstawiciela Wojskowej Akademii Technicznej;

9) określenie rekomendacji w zakresie uwarunkowań prawnych, technicznych i finansowych dla utrzymania istniejących oraz powstawania nowych budowli ochronnych.

Problematyka dotycząca budownictwa ochronnego jest także jednym z tematów warsztatów organizowanych przez Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej KG PSP oraz corocznej Międzynarodowej Konferencji Naukowo – Technicznej EKOMILITARIS. Jednym z jej obszarów tematycznych było projektowanie i eksploatacja infrastruktury budownictwa oraz budowli schronowych mających zabezpieczać ludność kraju głównie przed skutkami gwałtownego pogorszenia jakości powietrza zewnętrznego. W warsztatach tych brali udział przedstawiciele realizujący zadania obrony cywilnej województw, powiatów, gmin i innych instytucji.

Zagadnienia związane z budownictwem ochronnym zostały uwzględnione także w pracach nad projektem założeń do projektu ustawy o ochronie ludności. Przedsięwzięcia te dotyczyć będą w szczególności:

1) wykorzystania podziemnych części obiektów komunikacyjnych, handlowych, usługowych, magazynowych i innych,

2) wykorzystania pomieszczeń dotychczasowych budowli ochronnych i schronów,

3) planowania środków transportu umożliwiających ewakuację z miejsc zagrożenia ludzi i mienia (ruchomych dóbr kultury, szczególnie ważnej dokumentacji, cennej aparatury oraz zapasów żywności i leków),

4) przewidywanych terenów i miejsc ewakuacji.

W N I O S K I

1) Uwzględnić problematykę budowli ochronnych w ustawie o ochronie ludności lub innym akcie prawnym.

2) Na poziomie województw, powiatów i gmin systematycznie (co najmniej raz w roku) analizować i weryfikować istniejące oraz ujęte w dokumentach planistycznych zasoby budownictwa ochronnego, w szczególności w zakresie ich ilości, stanu technicznego i możliwości wykorzystania w warunkach zagrożeń.

3) Niezbędne jest zapewnienie środków finansowych na utrzymanie istniejących budowli ochronnych.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 14 z 45

Page 15: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

2.4. Zaopatrzenie formacji obrony cywilnej

W 2014 r. główny wysiłek skupiony był na zakończeniu prac nad normatywami w zakresie zaopatrywania organów i formacji obrony cywilnej w sprzęt, środki techniczne i umundurowanie niezbędne do wykonywania zadań obrony cywilnej, a następnie rozpoczęciu procesu wdrażania go w życie w jednostkach administracji publicznej.

Celem wprowadzania w/w normatywu było stworzenie warunków do organizacji profesjonalnie wyposażonych i wyszkolonych formacji przygotowanych w pełni do realizacji powierzonych im zadań.

FORMACJE OBRONY CYWILNEJ I WYPOSAŻENIE

Rodzaj (nazwa) FOC / podległość

(wojewódzkie, terenowe,

zakładowe)

Liczba FOC

stan

oso

bow

y

WyposażenieStan

wyszkolenia

raze

m

pods

t. st

op. g

otow

.

wyż

szy

stop

. got

ow.

mas

zyny

i ur

ządz

enia

środ

ki tr

ansp

ortu

mas

ki p

.gaz

.

odzie

ż och

ronn

a

środki rozpoznania

skażeń

środ

ki łą

czno

ści

inne

szko

leni

e po

dsta

wow

e

szko

leni

e sp

ecja

listy

czne

chem

iczn

ych

prom

ieni

otw

órcz

ych

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

do za

dań

ogól

nych

wojewódzkie 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0terenowe 1445 1353 92 36286 321 840 10883 7329 1074 968 1077 862 5767 1553

zakładowe 1200 1147 53 16234 277 1177 2980 2545 584 327 399 101 2480 895

RAZEM 2645 2500 145 52520 598 2017 13863 9874 1658 1295 1476 963 8247 2448

do za

dań

spec

jaln

ych wojewódzkie 56 25 31 1609 0 11 139 145 13 43 35 5 183 341

terenowe 6782 3966 2816 64782 1114 2325 18949 14409 3469 3424 3061 2003 11274 6052

zakładowe 3841 3088 753 32894 272 586 6225 4107 1252 699 662 294 4597 3572

RAZEM 10679 7079 3600 99285 1386 2922 25313 18661 4734 4166 3758 2302 16054 9965

RAZE

M

wojewódzkie 56 25 31 1609 0 11 139 145 13 43 35 5 183 341

terenowe 8227 5319 2908 101068 1435 3165 29832 21738 4543 4392 4138 2865 17041 7605

zakładowe 5041 4235 806 49128 549 1763 9205 6652 1836 1026 1061 395 7077 4467

RAZEM 13324 9579 3745 151805 1984 4939 39176 28535 6392 5461 5234 3265 24301 12413

Tabela nr 1. Liczba formacji i ich wyposażenie

Ze względu na niskie nakłady finansowe na obronę cywilną w dalszym stopniu następuje degradacja sprzętu, który znajduje się na wyposażeniu FOC. Szczególnie dotyczy to takich grup sprzętu jak:

- indywidualne środki ochrony górnych dróg oddechowych (maski p/gaz) w dużej większości są sprzętem przestarzałym, który utracił w znacznym stopniu wartość użytkową (głównie pochłaniacze) i może być używany jako środki zastępcze,

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 15 z 45

Page 16: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

- indywidualne środki ochrony skóry stanowi odzież ochronna ogólnowojskowa, w dużej większości jest to odzież wyprodukowana przed 1985 r. i utraciła już częściowo wartość użytkową,

- sprzęt rozpoznania skażeń chemicznych jest na ogół technicznie sprawny, ale ze względu na lata produkcji /70÷80/ jego awaryjność jest wysoka. W ukompletowaniu przyrządów brak jest rurek wskaźnikowych. Ze względu na krótkie terminy ważności zakup ich jest niecelowy. Sprzęt rozpoznania skażeń promieniotwórczych stanowią mierniki mocy dawki, sygnalizatory promieniowania, radiometry, rentgenometry sygnalizacyjne, monitory skażeń i rentgenoradiometry. Są to w większości urządzenia starego typu. Nowoczesny sprzęt stanowi znikomy procent zasobów,

- sprzęt łączności formacji jest sprawny technicznie i corocznie konserwowany, ale przestarzały, co sprawia, że może być wykorzystywany tylko samodzielnie ze względu na brak kompatybilności z użytkowanym powszechnie sprzętem łączności.

Całość sprzętu dozymetrycznego i łączności oraz częściowo ochrony dróg oddechowych z gmin i powiatów jest konserwowana, remontowana i legalizowana siłami i środkami wojewódzkich warsztatów naprawy sprzętu OC.

W N I O S K I

Zgodnie z § 4. pkt 2 „Wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 3 marca 2014 r. w sprawie normatywów, w zakresie zaopatrywania organów i formacji obrony cywilnej w sprzęt…” zaleca się, aby formacje obrony cywilnej przeznaczone do wykonywania zadań specjalnych oprzeć w głównej mierze na Ochotniczych Strażach Pożarnych wchodzących w skład Krajowego Systemu Ratowniczo–Gaśniczego i innych lokalnych organizacjach pozarządowych, a także na specjalistycznych podmiotach komunalnych, takich jak wodno -kanalizacyjne, energetyczne, gazownicze, poprzez reklamowanie ich członków i w uzgodnieniu z administracją wojskową nadanie im przydziałów organizacyjno - mobilizacyjnych. Zaleca się również, aby formacje obrony cywilnej w zakładach stwarzających zagrożenia substancjami niebezpiecznymi tworzyć jako formacje zakładowe przeznaczone do zadań specjalnych.

Formacje do zadań specjalnych wymienione wyżej są już wyposażone w nowoczesny sprzęt, więc wydatki na te formacje zostały w znaczący sposób ograniczone. W związku tym, zaoszczędzone na tych formacjach środki finansowe mogą być przeznaczane na zakup sprzętu dla formacji ogólnych oraz systemu wykrywania i alarmowania.

Tworzący formacje obrony cywilnej winni dążyć do szerokiego wykorzystania potencjału instytucji i organizacji, których codzienna działalność jest tożsama lub zbliżona do zadań przewidzianych dla powoływanych formacji. Zasadne jest podejmowanie działań zmierzających do szerokiego włączania do realizacji zadań obrony cywilnej inspekcji, straży

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 16 z 45

Page 17: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

oraz organizacji pozarządowych, w szczególności jednostek ochotniczych straży pożarnych, a także miejscowych podmiotów, które posiadają specjalistyczny sprzęt i kadry przygotowane do realizacji specjalistycznych zadań obrony cywilnej.

Przyjęto, że zasoby sprzętowe ustalane dla potrzeb obrony cywilnej z wykorzystaniem normatywu nie mogą być przewidziane tylko i wyłącznie na czas zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub wojny. Zasoby te winny być wykorzystywane w normalnych warunkach funkcjonowania państwa, w szczególności podczas codziennych działań ratowniczych, a także w sytuacjach zagrożeń generujących potrzebę udzielenia potrzebującym pomocy humanitarnej. Zasoby przewidziane w ramach obrony cywilnej na czas wojny nie powinny odbiegać ani negować unormowań funkcjonujących na co dzień.

2.5. Baza magazynowa

W skali kraju ogólna liczba magazynów OC w 2014 r. zmalała o 81, a powierzchnia magazynowa uległa zwiększeniu o 19 492,36 m2. W 2014 r. liczba magazynów wojewódzkich nie uległa zmianie, przy czym zmniejszyła się także ich powierzchnia o 1 697 m2. Liczba magazynów powiatowych zmniejszyła się o 7, a ich powierzchnia zmniejszyła się o 206,60 m2. Liczba magazynów gminnych zmniejszyła się o 86, a ich powierzchnia zmniejszyła się o 1 705,89 m2. W 2014 r. liczba magazynów zakładowych zwiększyła się o 12, a ich powierzchnia wzrosła o około 23 096,85 m2.

Potrzeby magazynowe obrony cywilnej określane są indywidualnie przez województwa w zależności od rodzaju zagrożeń występujących na danym terenie, posiadanych zasobów sprzętowych, a także planowanych zakupów.

Dane liczbowe o istniejącej bazie magazynowej i warsztatach obrony cywilnej oraz stanie etatowym i ilości osób zatrudnionych do ich obsługi w 2014 r. przedstawia poniższa tabela.

RODZAJ MAGAZYNU

POTRZEBY DOCELOWE

STAN FAKTYCZNY OBSADA OSOBOWA

Ilość

Pow

ierz

chni

a[m

2 ]

Ilość

Pow

ierz

chni

a[m

2 ]

Magazyn Warsztat

Ilość

eta

tów

Ilość

za

trud

nion

ych

Ilość

eta

tów

Ilość

za

trud

nion

ych

Wojewódzki 19,00 17 013,00 19,00 15 640,70 27,00 28,00 21,50 21,00

Powiatowy 239,00 14 490,71 186,00 9 406,09 23,00 31,00 0,00 0,00

Gminny 2 370,00 136 896,60 2 274,00 118 774,43 277,52 323,83 0,00 0,00

Zakładowy 3 284,00 103 851,06 2 518,00 83 615,00 220,25 370,00 6,00 9,00

Ogółem 5 912,00 272 251,37 4 997,00 227 436,22 547,77 752,83 27,50 30,00

Tabela nr 2. Stan bazy magazynowej i warsztaty OC w skali kraju.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 17 z 45

Page 18: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Stan bazy magazynowej obrony cywilnej, w porównaniu odnoszącym się do lat 2012 - 2014 przedstawiono na niżej zamieszczonych poniższych wykresach.

Wojewódzki Powiatowy Gminny Zakładowy0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,00024

201

2,36

0 2,67

9

19

193

2,36

0

2,50

5

19

186

2274 25

18

2012

2013

2014

Wykres nr 6. Liczba magazynów OC w latach 2012, 2013, 2014.

Wojewódzki Powiatowy Gminny Zakładowy0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

20

,06

2

9,7

27

12

0,1

34

65

,75

6

17

,33

2

9,6

12

12

0,3

80

60

,51

8

15

,64

1

9,4

06

11

8,7

74

82

,55

5

201220132014

Wykres nr 7. Powierzchnia magazynowa OC w latach 2012, 2013, 2014.

Wojewódzki Powiatowy Gminny Zakładowy0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

94

%

78

%

99

%

84

%

10

1%

78

%

10

0%

80

%

92

%

65

%

87

%

81

%

2012

2013

2014

Wykres nr 8. Pokrycie potrzeb powierzchni magazynowych w skali kraju, w latach 2012, 2013, 2014.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 18 z 45

Page 19: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Realizując polecenie Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej w 2014 r. zakończono prace nad Koncepcją Centralnej Bazy Magazynowej (CBM). Przyjęto, że baza docelowo będzie posiadała funkcje wspierające władze lokalne i służby ratownicze podczas prowadzenia działań w obszarze szeroko rozumianej ochrony ludności na terenie kraju i poza granicami.

W N I O S K I

1) Utrzymywać magazyny w stanie technicznym zapewniającym prawidłowe i zgodne z zaleceniami producentów składowanie i przechowywanie znajdującego się w nim sprzętu.

2) Utworzyć Centralną Bazę Magazynową stanowiącą wsparcie dla władz lokalnych i służb ratowniczych podczas prowadzenia działań w obszarze ochrony ludności na terenie kraju i poza jego granicami. Centralna Baza magazynowa będzie zapleczem logistycznym dla realizowanych akcji pomocy humanitarnej.

2.6. Sprzęt obrony cywilnej

Zestawienie wybranego sprzętu znajdującego się w magazynach OC w skali kraju przedstawia poniższa tabela.

Zestawienie wybranego sprzętu znajdującego się w magazynach OC w skali kraju

Lp. Nazwa sprzętu

Stan techniczny sprzętu

jm.Sprawny

technicznePrzewidziany do likwidacji

Przewidziany do utylizacji

I Indywidualne środki ochrony dróg oddechowych1 Maski p-gaz. /różne/ kpl. 692 925 369 280 319 464II Indywidualne środki ochrony skóry 2 Odzież ochronna /różne/ kpl. 61 744 26 114 17 938III Sorty mundurowe 3 Mundury ćwiczebne OC /różne/ kpl. 19 742 4 372 2 8254 Rękawice /różne/ par 33 808 3 838 1 7435 Buty /różne/ par 18 576 5 457 2 880IV Sprzęt rozpoznania skażeń chemicznych 6 Przyrząd rozpozn. chemicz. PChR-54M kpl. 8 950 975 9957 Kolorymetry polowe PK-56 kpl. 3 246 756 6568 Dozymetry chemiczne /różne/ szt. 7 628 7 311 3 412V Sprzęt rozpoznania skażeń promieniotwórczych 0 0 09 Rentgenoradiometry /różne/ kpl. 2 027 260 294

10 Rentgenometry /różne/ kpl. 1 149 138 140

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 19 z 45

Page 20: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

11 Radiometry /różne/ kpl. 603 8 612 Sygnalizatory prom./różne/ kpl. 11 038 836 58813 System automat. pom. skażeń SAPOS-90 /różne/ kpl. 12 0 1VI Sprzęt służby zdrowia 14 Torby sanitariusza /różne/ szt. 18 076 1 915 1 04515 Nosze sanitarne /różne/ szt. 18 737 1 749 1 14416 Opatrunki osobiste /różne/ szt. 372 279 61 117 37 924VII Środki i sprzęt do likwidacji skażeń 0 0 017 Indywidualne pakiety p.chem.IPP szt. 37 293 25 663 16 38118 Indywid. zestawy samochodowe IZS kpl. 1 123 100 7819 Kabiny dekontaminacyjne szt. 149 95 144

VIIISprzęt radiotelefoniczny,

łączności przewodowej i inny 20 Radiostacje lotnicze /różne/ kpl. 307 11 021 Radiotelefony /różne/ kpl. 3 546 48 422 Odbiorniki radiowe /różne/ kpl. 322 9 423 Anteny /różne/ szt. 1 435 24 1724 Radiowe urządzenie sterujące /różne/ kpl. 203 6 025 Urządzenie sterujące syrenami RUSS-3000 szt. 245 12 026 Radiowe centrale alarmowe /różne/ szt. 141 1 027 Centrale alarmowe /różne/ kpl. 118 3 528 Urządzenie włączające /różne/ szt. 1 116 117 11129 Aparaty tel. polowe /różne/ szt. 14 833 2 969 1 46430 Aparaty telefoniczne /różne/ szt. 178 64 6531 Łącznice tel./różne/ kpl. 2 987 457 295IX Sprzęt i urządzenia do ostrzegania i alarmowania 32 Syreny alarmowe /różne/ kpl. 1 584 39 133 Syreny elektroniczne /różne/ szt. 501 3 034 Radiowe urządzenie sterujące syreną kpl. 530 10 335 Radiowe urządzenie włączające syrenę szt. 1 241 7 1X Sprzęt żywnościowy

36 Kuchnie polowe /różne/ kpl. 370 31 737 Kontener 1000 l na wodę szt. 148 0 0XI Sprzęt p/powodziowy 38 Łodzie /różne/ szt. 252 4 039 Osuszacze /różne/ szt. 1 111 135 440 Pakowarki piasku/różne/ szt. 159 0 041 Folia p. powodziowa m2 111 702 292 042 Geowłóknina /różne/ m2 91 542 427 043 Worki na piasek /różne/ szt. 2 521 226 2 935 2 000XII Sprzęt kwatermistrzowski 44 Namioty /różne/ szt. 787 23 1345 Łóżka polowe i inne szt. 6 263 34 1346 Śpiwory /różne/ szt. 8 161 26 1347 Koce szt. 15 050 137 2448 Koce termoizolacyjne szt. 2 671 0 0XIII Sprzęt saperski

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 20 z 45

Page 21: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

49 Agregaty prądotwórcze /różne/ szt. 537 2 050 Piły /różne/ szt. 2 113 98 32XIV Sprzęt p/pożarowy 51 Motopompy /różne/ szt. 160 0 052 Pompy /różne/ szt. 161 0 0

Tabela nr 3. Wybrany sprzęt obrony cywilnej znajdujący się w magazynach obrony cywilnej w kraju.

W 2014 r. na zakup sprzętu OC przeznaczono powyżej 6 mln zł. Środki finansowe pochodziły głównie z budżetów wojewodów, budżetów jednostek samorządowych i dotacji celowych. Środki finansowe przeznaczano przede wszystkim na zakup: inny rodzaj sprzętu ok. 1,8 mln zł, sprzętu przeciwpożarowego - ok. 1,1 mln zł sprzętu i urządzeń do ostrzegania i alarmowania - ok. 1 mln zł, sprzętu przeciwpowodziowego - ok. 0,8mln zł, sprzętu kwatermistrzowskiego - ok. 0,5 mln zł. Najwięcej środków na zakup sprzętu OC w 2014 r. przeznaczyły województwa: mazowieckie - ok. 1 mln zł, warmińsko-mazurskie - ok 0,95 mln zł, łódzkie - ok. 0,7 mln zł.Zestawienie wydatków na zakup wybranego sprzętu przedstawia poniższy wykres.

Sprzęt i urząd

z. do ostrz

egania i

alarmowania

Sprzęt p/powodziowy

Sprzęt kw

atermistr

zowski

Sprzęt sap

erski

Sprzęt p/pożaro

wy

0200400600800

10001200140016001800

821

1169

307147 110

1655

1059

427199

10441097

304506

182

1128

201210132014

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 21 z 45

Page 22: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Wykres nr 9. Wydatki na zakup wybranego sprzętu OC w skali kraju w latach 2012, 2013, 2014 (w tys. zł)

Trwa proces sukcesywnego wycofywania z magazynów OC sprzętu, który utracił parametry eksploatacyjno-techniczne. W miarę posiadanych środków przestarzały sprzęt jest utylizowany. Stwierdza się brak jednolitego/systemowego podejścia do kwestii związanej z prowadzeniem baz danych i monitoringiem dostępnych zasobów sprzętu obrony cywilnej.

W N I O S K I

1) Sprzęt, który utracił parametry eksploatacyjno-techniczne należy sukcesywnie wycofywać z magazynów obrony cywilnej.

2) Przy uzupełnianiu zasobów należy uwzględniać zapisy wynikające z wytycznych Szefa OCK.

2.7. Punkty likwidacji skażeń

Liczbę planowanych punktów do likwidacji skażeń, ich możliwości eksploatacyjne (przepustowość), przygotowanie obsługi, zabezpieczenie w środki do likwidacji skażeń oraz potrzeby planowane przez terenowe organy obrony cywilnej w 2014 r. przedstawia poniższa tabela. 2

Lp.

Nazwa punktu

Przewidywane potrzeby

w zakresie likwidacji

skażeń

Stacjonarne punkty do likwidacji skażeń Przeszkolona

liczba obsad[%]

Zabezpieczenie w środki chemiczne do likwidacji

skażeń [%]

Liczba PrzepustowośćZ zasobów woj. na okres 3 dni

odkażalniki dezaktywatory

1. PZSan 3 330 718 1 850 728 973 408 416 2932. POO 12 816 859 641 649 356 141 260 2443. PZTsam 652 106 883 37 584 366 253 2704. PZTkol 353 18 293 96 59 915. PZTwod 291 1 16 0 50 506. PZWet 1 020 862 516 22 162 191 154 139

Tabela nr 4. Informacja o punktach do likwidacji skażeń w kraju.

2 Skróty użyte w tabeli:PZSan – punkty zabiegów sanitarnych: potrzeby - liczba osób; przepustowość - liczba odkażanych osób/8 godz.POO – punkty odkażania odzieży: potrzeby - kg odzieży; przepustowość - kg odkażanej odzieży/16 godz.PZTsam – punkty zabiegów transportu samochodowego: potrzeby - liczba samochodów ciężarowych; przepustowość - liczba odkażanych samochodów ciężarowych/16 godz.PZTkol – punkty zabiegów transportu kolejowego: potrzeby - liczba składów; przepustowość - liczba odkażanych składów/16 godz.PZTwod – punkty zabiegów transportu wodnego: potrzeby - liczba jednostek pływających; przepustowość – liczba odkażanych jednostek pływających/godz.PZWet – punkty zabiegów weterynaryjnych: potrzeby - liczba zwierząt dużych; przepustowość - liczba odkażanych zwierząt dużych/8 godz.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 22 z 45

Page 23: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Z analizy danych, przesłanych przez urzędy wojewódzkie, za 2014 r. wynika, że możliwości funkcjonalno-sprzętowe punktów do likwidacji skażeń będących w dyspozycji terenowych organów obrony cywilnej są niewystarczające w odniesieniu do przewidywanych potrzeb.

Wskaźnik pokrycia potrzeb przeprowadzenia zabiegów specjalnych w poszczególnych punktach do likwidacji skażeń ilustruje poniższy wykres.

PZSan POO PZTsam PZTkol PZTwod PZWet0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

70.00%

80.00%

17.0

0%

8.00

%

11.0

0%

78.0

0%

11.0

0%

12.0

0%

24.0

0%

16.0

0%

5.00

%

72.0

0%

10.0

0%

4.00

%

17.5

2%

2.82

%

4.31

%

48.8

7%

5.50

%

2.16

%

201220132014

Wykres nr 10. Stan zabezpieczenia przeprowadzania zabiegów specjalnych w punktach do likwidacji skażeń w latach 2012, 2013, 2014.

W 2014 r. wskaźniki zabezpieczenia dot. przeprowadzenia zabiegów specjalnych: sanitarnych, odkażania odzieży, transportu samochodowego, transportu kolejowego, transportu wodnego i zabiegów weterynaryjnych uległ zmniejszeniu. Wskaźnik zabezpieczenia potrzeb spada na skutek likwidacji punktów zabiegów specjalnych oraz zwiększania się potrzeb w województwach w tym zakresie.

Jak wynika z przeprowadzonej analizy, zmniejszające się możliwości ilościowe przeprowadzania zabiegów likwidacji skażeń, spowodowane są malejącą liczbą planowanych punktów do wykonywania zabiegów specjalnych.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 23 z 45

Page 24: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

PZSan POO PZTsam PZTkol PZTwod PZWet0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

1660

968

1345

9 2

1067

1,62

4

687 76

6

21 1

717

1,85

0

641

883

18 1

516

201220132014

Wykres nr 11. Liczba punktów zabiegów specjalnych w latach 2012, 2013, 2014.

W 2014 r. liczba stacjonarnych punktów zabiegów specjalnych zwiększyła się w przypadku PZSan o 226 oraz PZTsam o 117.

W 2014 roku liczba punktów zabiegów specjalnych zmniejszyła się w przypadku: POO – o 346, PZTkol – o 3, PZWet – o 201.

Różnica w liczbie punktów zabiegów sanitarnych wynika z faktu zwiększenia się ich ilości w województwach: dolnośląskim, małopolskim warmińsko mazurskim, oraz pomorskim. W pozostałych województwach odnotowuje się stopniowe zmniejszanie się zasobów punktów zabiegów specjalnych.

W N I O S K I

1) Niezbędna jest weryfikacja przez organy obrony cywilnej przewidywanych potrzeb w zakresie zapewnienia punktów likwidacji skażeń. Z prowadzonych analiz wynika, że występuje niedobór w stosunku do zidentyfikowanych potrzeb.

2) Konieczne jest organizowanie szkoleń z zakresu prowadzenia zabiegów specjalnych.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 24 z 45

Page 25: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

2.8. Ochrona ujęć i urządzeń wodnych

Aktem prawnym, który szczegółowo precyzuje i określa zasady i warunki zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi jest ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U.06.123.858 z późn. zm). Ustawa ta pomija jednak zagadnienie dotyczące zasad zapewnienia funkcjonowania publicznych urządzeń zaopatrzenia w wodę w warunkach specjalnych, m.in. w czasie klęsk żywiołowych i wojny i nie zawiera delegacji prawnej do opracowania założeń dot. zapewnienia ich funkcjonowania w ww. warunkach.

Zgodnie z § 3 pkt. 13 rozporządzenia Rady Ministrów z 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin, do zakresu działania szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin, na ich obszarze działania, należy m.in. zapewnienie dostaw wody pitnej dla ludności i wyznaczonych zakładów przemysłu spożywczego oraz wody dla urządzeń specjalnych do likwidacji skażeń i do celów przeciwpożarowych.

Ujęcia komunalne wody stanowią główne źródło zaopatrzenia ludności w wodę niezbędną do zapewnienia minimalnych potrzeb bytowych. W celu przeciwdziałania ujemnym skutkom zdarzeń związanych np. ze skażeniami, unieruchomieniem wynikającym z awarii albo braku zasilania, dążąc do zapewnienia ciągłości funkcjonowania ujęć wody, gminy wyposażają nowo budowane lub modernizowane ujęcia wodociągowe w agregaty lub przystosowują instalację elektryczną do podłączenia przewoźnych agregatów prądotwórczych, zapewniają możliwość przełączania zasilania energii elektrycznej lub zmianę kierunku w układzie zasilania wody. Wykonanie nowych awaryjnych ujęć wody planuje się również w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Źródła zaopatrzenia w wodę uzupełnia się o ujęcia wody zakładowe, osiedlowe, a także zakładowe studnie posiadające agregaty prądotwórcze wraz ze studniami publicznymi i prywatnymi.

W przypadku potrzeby awaryjnego zaopatrywania ludności w wodę wykorzystywane są także cysterny oraz inne zbiorniki będące na wyposażeniu jednostek samorządowych oraz prywatnych podmiotów gospodarczych. Potrzeby te są uzupełniane o wodę butelkowaną pozyskiwaną z hurtowni zgodnie z wcześniej zawartymi umowami.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 25 z 45

Page 26: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

%ludności objętej zasięgiem wodociągów

%ludności objętej zasięgiem studni awaryjnych

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100 87.86

41.03

90.67

39.98

91.42

38.41201220132014

Wykres nr 12. Procent ludności objętej zasięgiem wodociągów i studni awaryjnych

ilość wodociągów ilość studni awaryjnych0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

1063

2

1451

5

1080

8

1348

2

1047

3

1437

6

201220132014

Wykres nr 13. Ilość wodociągów i studni awaryjnych w kraju

Z danych przekazanych przez Wydziały Bezpieczeństwa i Zarzadzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich wynika, że ilość ludności w kraju objętej zasięgiem wodociągów w ostatnich trzech latach nieznacznie wzrasta, ale dalej utrzymuje się na poziomie około 90%. Podobna sytuacja dotyczy ilości ludności objętej zasięgiem studni awaryjnych i oscyluje w okolicach 40%.

W 2014 roku o 894 wzrosła ogólna ilość studni awaryjnych (największy wzrost wykazały województwa dolnośląskie i śląskie). Zauważalny jest także wzrost o 98 ilości studni awaryjnych wyposażonych w możliwość zasilania z zespołów prądotwórczych. Świadczy to

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 26 z 45

Page 27: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

o systematycznym doposażaniu przez jednostki samorządu terytorialnego, w miarę posiadanych możliwości finansowych, stacji wodociągowych w urządzenia umożliwiające wydobywanie wody w sytuacjach awaryjnych.

W roku 2014 zgłaszano potrzebę budowy studni awaryjnych w kraju w ilości 2 534 sztuk. W stosunku do roku ubiegłego wzrosła ona o 131.

Podobnie jak w latach ubiegłych, największe potrzeby w zakresie budowy studni awaryjnych zgłaszają województwa małopolskie (621 sztuk) oraz podkarpackie (315 sztuk).

W N I O S K I

1. Opracować akt prawny umożliwiający w sposób szczegółowy realizowanie zagadnienia dotyczącego zasad zapewnienia funkcjonowania publicznych urządzeń zaopatrzenia w wodę w warunkach specjalnych.

2. Należy dążyć do zapewnienia środków finansowych na budowę awaryjnych ujęć wody oraz wyposażanie i dostosowywanie istniejących w zespoły prądotwórcze umożliwiające działanie w sytuacjach kryzysowych.

2.9. Szkolenia

2.9.1 Szkolenia w obszarze obrony cywilnej organizowane przez terenowe organy obrony cywilnej

Z informacji otrzymanych z Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich wynika, że w 22 166 różnych formach edukacyjnych z zakresu obrony cywilnej w skali kraju w 2014 r. uczestniczyło 752 151 osób. W ramach tej działalności przeprowadzono 6 371 szkoleń z zakresu powszechnej samoobrony dla pracowników zakładów pracy i ludności cywilnej - ogółem przeszkolono 447 663 osoby.

Zestawienie szkoleń i osób w grupach szkoleniowych przedstawiono w tabelach poniżej.

GRUPA SZKOLENIOWA

2012 2013 2014

Liczba osób

Liczba szkole

ń

Liczba osób

Liczba szkole

ń

Liczba osób

Liczba szkole

ńPracownicy ds. OC, obronnych w gminie 3326 2074 3055 1760 3306 1444Pracownicy ds. OC, obronnych w powiecie 2024 581 1419 570 2601 499pracownicy ds. OC, obronnych w województwie 347 148 298 112 281 97Zespoły zarządzania kryzysowego w gminie 9446 1272 9320 1297 7581 1163

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 27 z 45

Page 28: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Zespoły zarządzania kryzysowego w powiecie 4362 408 3947 361 2941 357Zespoły zarządzania kryzysowego w województwie 350 203 369 33 318 32Dyrektorzy, kierownicy zakładów pracy, prezesi jednostek gospodarczych 2699 361 2629 396 2636 421Inspektorzy/pracownicy ds. OC/obronnych w zakładach pracy 3616 491 2418 402 2448 371Instruktorzy OC 192 20 55 31 133 31Komendanci formacji 2138 748 2324 839 1512 749Członkowie formacji 32544 4937 49489 4539 29529 6877Kuratorzy oświaty 0 0 0 0 0 0Wizytatorzy MEN ds. obronnych 2009 85 3665 32 14 1Dyrektorzy szkół 2236 403 2512 459 2294 389Nauczyciele 21015 1106 14738 708 12234 493Ćwiczenia 15512

12918 18002

31586 18618

11516

Pozostałe 221047

902 53510 933 49455 948RAZEM 46247

216657 32977

114058 30346

415388

Tabela nr 5. Realizacja szkoleń w poszczególnych grupach szkoleniowych w latach 2012-2014

W 2014 r., analogicznie jak w latach ubiegłych, szkolenia z zakresu obrony cywilnej organizowano dla władz samorządów gminnych i powiatowych. Dane dotyczące przedmiotowych szkoleń przedstawiono w poniższej tabeli.

GRUPA SZKOLENIOWA2012 2013 2014

Liczba osób

Liczba szkoleń

Liczba osób

Liczba szkoleń

Liczba osób

Liczba szkoleń

starostowie i prezydenci miast 296 129 211 91 183 74burmistrzowie i wójtowie 1321 536 1057 348 841 333

RAZEM 1617 665 1268 439 1024 407Tabela nr 6. Realizacja szkoleń dla starostów, prezydentów miast, burmistrzów i wójtów w latach 2012-2014

burmistrzowie i wójtowie

starostowie i prezydenci miast0

200

400

600

800

1000

1200

14001321

296

1057

211

841

183

201220132014

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 28 z 45

Page 29: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Wykres nr 14. Liczba przeszkolonych osób w ramach szkoleń dla wójtów, burmistrzów, starostów, prezydentów miast w latach 2012-2014.

Jednostkami organizacyjnymi przeznaczonymi do wykonywania zadań obrony cywilnej są formacje obrony cywilnej. Dla formacji obrony cywilnej organizowano szkolenia mające na celu przygotowanie członków tych formacji. Należy zaznaczyć, że za szkolenie formacji odpowiada organ tworzący, a zakres tematyczny szkolenia wynika z zadań realizowanych przez te formacje.Porównanie liczby przeszkolonych formacji w stosunku do ogólnej liczby formacji OC w latach 2012 – 2014 przedstawiono poniżej:

ROKLiczba przeszkolonych

formacjiOgólna liczba formacji

Procent przeszkolenia formacji

2012 4137 12206 33,89%

2013 4126 11402 36,18%

2014 3493 9158 38,14%

Tabela nr 7. Aktywność szkoleniowa formacji obrony cywilnej w latach 2012-2014

31%

32%

33%

34%

35%

36%

37%

38%

39%

33.89%

36.18%

38.14%

201220132014

Wykres nr 15. Procent przeszkolenia formacji oc w latach 2012-2014

Z otrzymanych danych wynika, że w 2014 r. przeszkolono 31898 członków z 3493 formacji obrony cywilnej. Oznacza to, że ze 108113 członków formacji w Polsce przeszkolonych zostało 29,5%. Na 9158 formacji OC w kraju przeszkolonych zostało 38,14%. Szczegółowe informacje w przedmiotowym zakresie przedstawia poniższa tabela.

AKTYWNOŚĆ SZKOLENIOWA FORMACJI

GRUPA SZKOLENIOWA Liczba przeszkolonych formacji / liczba przeszkolonych osób

Liczba przeszkolonych

formacji/ liczba

przeszkolonych osób

Liczba danych formacji na terenie

województwa/ liczba osób w formacji na

terenie województwa

podstawowe

doskonalące

specjalistyczne ćwiczenia

liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba liczba

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 29 z 45

Page 30: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

formacji osób formacji osób formacji osóbformacj

iosób formacji osób

Ratownictwa ogólnego 468 6041 224 2931 121 2363 656 9094 2149 42752Pierwszej pomocy medycznej

86 771 35 301 14 119 90 769 207 1984

Likwidacji skażeń 100 1154 70 854 20 257 165 2148 681 8901Ratownictwa budowlanego

8 78 3 33 5 56 16 167 37 453

Ratownictwa komunalnego

51 396 56 389 8 91 106 822 233 2215

Ratownictwa energetycznego

8 69 4 28 1 6 14 112 33 313

Schronowa 63 302 41 407 10 79 94 520 270 1535

Przeciwpożarowa 156 1142 72 520 121 1042 287 2335 428 4033

Porządkowo-ochronna 207 1580 73 479 56 333 265 1603 753 6019

Łączności 168 705 5 25 22 150 35 254 257 1414Zabezpieczenia i zaopatrzenia

9 105 1 40 1 7 10 137 37 600

Wykrywania i alarmowania

566 4419 568 3393 674 5000 1552 11640 3455 29431

Lotnicza obrony cywilnej 0 0 5 32 1 5 6 37 11 145

Ochrony płodów rolnych 6 56 5 69 1 18 11 132 29 423Ochrony produktów żywności

6 48 4 56 1 6 10 111 35 434

Ochrony zwierząt i pasz 4 60 7 96 1 38 11 176 73 1007Ratownictwa chemicznego

10 98 19 134 5 38 30 231 91 1017

Ratownictwa przeciwpowodziowego

59 643 50 537 25 263 128 1519 374 5358

Budowy i odbudowy awaryjnych ujęć wody

4 30 2 57 2 13 7 91 5 79

RAZEM 1979 17697 1244 10381 1089 9884 3493 31898 9158 108113Tabela nr 8. Aktywność szkoleniowa formacji obrony cywilnej w 2014 roku.

Realizując postanowienia Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej samoobrony ludności, na terenie kraju prowadzone były także działania edukacyjne w zakresie zapoznania ludności z zagrożeniami zarówno czasu pokoju jak i wojny oraz sposobami przeciwdziałania lub minimalizacji skutków tych zagrożeń.

W 2014 r. w 6371 szkoleniach uczestniczyły 447663 osoby. Mając na uwadze zwiększającą się liczbę i katalog zagrożeń należy przyjąć, że nowa kadra Instruktorów OC o specjalności „powszechna samoobrona ludności”, szkolona wg. nowego programu skutecznie podnosić będzie poziom edukacji społeczeństwa w przedmiotowym zakresie. W ramach powszechnej samoobrony ludności prowadzone są szeroko zakrojone akcje informacyjne i propagandowe mające na celu zapoznanie ludności i pracowników zakładów pracy z zagrożeniami lokalnymi i zasadami przeciwdziałania tym zagrożeniom.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 30 z 45

Page 31: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Szkolenia realizowane w ramach powszechnej samoobrony w latach 2012, 2013, 2014 przedstawia poniższa tabela:

Grupa szkoleniowa2012 2013 2014

Liczbaosób

Liczba szkoleń

Liczbaosób

Liczba szkoleń

Liczbaosób

Liczba szkoleń

Ludność w ramach powszechnej samoobrony

597937 2790 683312 5534 284594 2385

Pracownicy zakładów pracy w ramach powszechnej samoobrony

110502 2835 115615 2877 163069 3986

RAZEM 708439 5625 798927 8411 447663 6371Tabela nr 9. Realizacja szkoleń w ramach powszechnej samoobrony w latach 2012-2014

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

708439798927

447663

201220132014

Wykres nr 16. Liczba osób przeszkolonych w ramach powszechnej samoobrony w latach 2012-2014

Liczba szkoleń w ramach powszechnej samoobrony0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

5625

8411

6371201220132014

Wykres nr 17. Liczba szkoleń w ramach powszechnej samoobrony w latach 2012 -2014

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 31 z 45

Page 32: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Poniższa tabela przedstawia dane dotyczące różnych form szkolenia oraz informowania społeczeństwa o zagrożeniach i przeciwdziałaniu im, realizowanych w ramach powszechnej samoobrony w 2014 r.

CZĘŚĆ ARodzaj przedsięwzięć Forma szkolenia

Liczba przedsięwzięć

Liczba osób

Liczba godzin

/szkolenia/Zorganizowane Szkolenia stacjonarne w zakładzie pracy 2958 104814 6771

Szkolenia stacjonarne w miejscu zamieszkania 494 119096 678Konkursy 489 18344 -Ćwiczenia – obserwatorzy 812 162213 -Zawody 166 10667 -Pogadanki w zakładach pracy 1436 19072 10991Pogadanki w miejscu zamieszkania 900 27056 558Inne 924 72165 1014

CZĘŚĆ BRodzaj przedsięwzięć

FormaLiczba

przedsięwzięćNakład

Informacyjno-wydawnicze

Ulotki - 332035Broszury - 100365Folder - 4010Wystawy 82 151Plakat/Obwieszczenia - 20166Gazetki ścienne 838 -Tablice informacyjne 3124 -Inne 3915 85744Strona internetowa 906 -

Tabela nr 10. Różne formy szkolenia oraz informowania społeczeństwa o zagrożeniach i przeciwdziałaniu im, realizowane w ramach powszechnej samoobrony w 2014 r.

Realizacja szkoleń i innych przedsięwzięć z zakresu powszechnej samoobrony ludności w latach 2012 - 2014 przedstawia poniższa tabela:

ZORGANIZOWANE NIESTANDARDOWE FORMY SZKOLENIA

Liczba przedsięwzięć w 2012 r.

Liczba przedsięwzięć w 2013 r.

Liczba przedsięwzięć w 2014 r.

Szkolenia stacjonarne w zakładzie pracy 3150 2737 2958Szkolenia stacjonarne w miejscu zamieszkania 639 602 494Konkursy 542 585 489Ćwiczenia - obserwatorzy 749 997 812Zawody 202 197 166Pogadanki w zakładach pracy 722 738 1436Pogadanki w miejscu zamieszkania 715 774 900Wykłady okazyjne/inne 597 687 924

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 32 z 45

Page 33: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Przedsięwzięcia informacyjno - wydawnicze Nakład w 2012 r. Nakład w 2013 r. Nakład w 2014 r.

Ulotki 174118 185155 332035

Broszury 103411 54785 100365

Folder 4543 8684 4010

Wystawy 81 163 151

Plakat/obwieszczenia 12783 18503 20166

Gazetki ścienne 912 729 838

Tablice informacyjne 3406 2985 3124Inne 151024 88556 85744Strony internetowe 741 850 906 Tabela nr 11. Realizacja szkoleń i innych przedsięwzięć z zakresu samoobrony w latach 2012-2014.

Jedną z form działalności informacyjnej w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom i przygotowania społeczeństwa na ich wystąpienie, są komunikaty radiowo-telewizyjne. W przypadku stale rosnących zagrożeń środowiskowych i coraz większych stratach spowodowanych tymi czynnikami o skuteczności akcji prewencyjnych decyduje czas dotarcia wiadomości do potencjalnie zagrożonych, a przekaz radiowo-telewizyjny daje gwarancję szybkiego dotarcia do dużego grona zainteresowanych. Poniżej przedstawiono zestawienie porównawcze liczby porozumień podpisanych ze środkami masowego przekazu oraz liczby nadanych komunikatów w latach 2012 - 2014 z podziałem na szczeble administracji. Obserwuje się wyraźny spadek podpisanych porozumień, w porównaniu z liczbą nadanych komunikatów w telewizji w stosunku do 2013 r. Natomiast w odniesieniu do radia widoczny jest spadek liczby zawartych porozumień i liczby nadanych komunikatów.

LICZBA PODPISANYCH POROZUMIEŃ ZE ŚRODKAMI MASOWEGO PRZEKAZU ORAZ LICZBA NADANYCH KOMUNIKATÓW

Jednostka podziału administracyjnego kraju

2012 2013 2014

Radio TV Radio TV Radio TV

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

liczb

a po

rozu

mie

ń

liczb

a ko

mun

ikat

ów

Województwo 26 248 14 152 19 267 11 345 19 195 11 684

Powiat 89 1314 101 883 87 827 105 371 70 855 79 518

Gmina 90 568 102 170 80 972 110 756 72 217 99 187

RAZEM 205 2130 217 1205 186 2066 226 452 161 1267 189 1389Tabela nr 12. Liczba podpisanych porozumień ze środkami masowego przekazu oraz liczba nadanych komunikatów w latach 2012-2014

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 33 z 45

Page 34: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

RADIO - liczba komunikatów TV - liczba komunikatów0

500

1000

1500

2000

2500

2130

1205

2066

14721267 1389

201220132014

Wykres nr 18. Liczba porozumień ze środkami masowego przekazu oraz liczba nadanych komunikatów w latach 2012-2014.

2.9.2 Szkolenia realizowane na szczeblu centralnym w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej

Przedsięwzięcia szkoleniowe na szczeblu centralnym w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w 2014 r. realizowane były na podstawie zatwierdzonego w dniu 28 listopada 2013 r. przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju „Harmonogramu szkoleń podstawowych i specjalistycznych oraz innych przedsięwzięć organizowanych na szczeblu centralnym z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej w 2014 r.”

Szczegółowy wykaz przedsięwzięć przedstawia poniższa tabela.Lp Przedsięwzięcie Liczba

osóbMiejsce Termin

1. Szkolenia podstawowe dla nowozatrudnionych pracowników urzędów wojewódzkich, powiatowych i gminnych z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej

25 Kraków 21- 23 maja 2014 r.

2. 8 18-20 listopada 2014 r.

3. Szkolenia na instruktorów obrony cywilnej 13 Kraków 28-30 stycznia 2014 r.

4. 17 17-19 września 2014 r.

5. Warsztaty szkoleniowe „System szkolenia dla potrzeb ochrony ludności i obrony cywilnej”

23 Bochnia 5-7 listopada 2014 r.

6. Narady szkoleniowe dla Dyrektorów Wydziałów Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich z zakresu ochrony ludności i obrony

32 Łańsk 4-6 czerwca 2014 r.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 34 z 45

Page 35: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

cywilnej7. 26 Kombornia 22-24 września 2014 r.

8. Posiedzenia Rady Programowej ds. ochrony dóbr kultury przed nadzwyczajnymi zagrożeniami

10 Warszawa 28 maja 2014 r.

9. 14 8 października 2014 r.

10. Szkolenie teoretyczno - praktyczne dla operatorów radiostacji Lotniczych Formacji Obrony Cywilnej i CZKUW

12 Leszno 21-24 października 2014 r.

11. Warsztaty dla trenerów programu edukacyjnego „Bezpieczne Życie”

18 Poznań 5-7 czerwca 2014 r

12. Warsztaty dla kierowników WB i ZK UW – normatywy oraz prowadzenie gospodarki materiałowo- technicznej w OC

35 Tylna Góra 15-16 maja 2014 r.

13. Warsztaty dla pracowników ministerstw i urzędów wojewódzkich w zakresie ostrzegania i alarmowania ludności oraz prognozowania skażeń

40 Tylna Góra 12-13 czerwca 2014 r.

13. Kurs doskonalący „Zagadnienia prawno-techniczne utrzymywania schronów i ukryć w obronie cywilnej" w ramach XXVIII Międzynarodowej Konferencji Naukowo – Technicznej EKOMILITARIS 2014

23 Zakopane 9-12 września 2014 r.

Tabela nr 13. Szkolenia realizowane na szczeblu centralnym z zakresu obrony cywilnej i ochrony ludności w 2014 r.

2.9.3.Organizowanie i koordynowanie ćwiczeń w zakresie obrony cywilnej

Ćwiczenia w obronie cywilnej stanowią formę szkolenia, w których uczestniczą przedstawiciele urzędów administracji publicznej, państwowych jednostek organizacyjnych, przedsiębiorców oraz organizacji społecznych realizujących zadania z zakresu obrony cywilnej. Celem ćwiczenia jest doskonalenie i utrzymanie umiejętności niezbędnych do kierowania i realizacji zadań obrony cywilnej.Szczegółowe zestawienie ćwiczeń zrealizowanych w kraju w latach 2012 – 2014 przedstawia poniższa tabela:

ĆWICZENIA ORGANÓW I SIŁ RATOWNICZYCH

Rodzaj ćwiczenia

2012 2013 2014

Liczba ćwiczeń

Liczba uczestników

Liczba ćwiczeń

Liczba uczestników

Liczba ćwiczeń

Liczba uczestników

Zakładowe 697 82028 759 101841 852 97848Gminne 510 41625 690 59055 683 58832Powiatowe 286 17637 266 20515 213 18961Wojewódzkie 30 5305 24 4244 43 6772Prowadzone przez inne podmioty

269 24065 250 18050 253 8751

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 35 z 45

Page 36: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

RAZEM 1792 170660 1989 203705 2044 191164Tabela nr 14. Ćwiczenia organów i sił ratowniczych w latach 2012-2014

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

852

683

213

43

253

ZakładoweGminnePowiatoweWojewódzkieInne (prowadzone przez inne podmioty

Wykres nr 19. Liczba ćwiczeń organów i sił ratowniczych organizowanych w roku 2014.

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

10000097848

58832

18961

6772 8751

ZakładoweGminne PowiatoweWojewódzkieInne (prowadzone przez inne podmioty)

Wykres nr 20. Liczba uczestników ćwiczeń organów i sił ratowniczych w roku 2014

1650

1700

1750

1800

1850

1900

1950

2000

2050

1792

1989

2044

201220132014

Wykres nr 21. Liczba ćwiczeń organów i sił ratowniczych organizowanych w latach 2012- 2014.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 36 z 45

Page 37: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

150000

160000

170000

180000

190000

200000

210000

170660

203705

191164 201220132014

Wykres nr 22. Liczba uczestników ćwiczeń organów i sił ratowniczych organizowanych w latach 2012- 2014.

Realizując postanowienia §2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin oraz Wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 23 listopada 2012 r. w sprawie organizowania ćwiczeń obrony cywilnej Szef Obrony Cywilnej Kraju koordynował ćwiczenia z zakresu obrony cywilnej szczebla wojewódzkiego prowadzonych przez Urzędy Wojewódzkie. Był to kolejny rok obowiązywania wytycznych do ćwiczeń Obrony Cywilnej, których zadaniem było ujednolicenie dokumentacji obrony cywilnej przy planowaniu, przeprowadzaniu i ocenianiu ćwiczeń obrony cywilnej. Rok 2015 będzie rokiem zamykającym pełen cykl prowadzenia ćwiczeń obrony cywilnej przez podmioty szczebla wojewódzkiego do tego zobligowane. Przeprowadzenie pełnego cyklu ćwiczeń pozwoli na analizę skuteczności działania podmiotów, wdrożenia wytycznych SOCK w sprawie ćwiczeń OC, a także ocenę stopnia przygotowania do szeroko pojętej ochrony ludności przez te podmioty. Uczestnictwo przedstawicieli Szefa Obrony Cywilnej Kraju w ćwiczeniach pozwoliło na sprawdzenie realizacji w/w wytycznych podczas ćwiczeń i treningów doskonalących szczebla wojewódzkiego:

I. 29 maja 2014 – ćwiczenie cywilno-wojskowe pk.”ELBLĄG 2014” w ramach ćwiczenia wojewódzkiego „KORMORAN 2014” zorganizowanego przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Warmińsko Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie. Temat ćwiczenia: „Uruchomianie przedsięwzięć i procedur systemu zarzadzania kryzysowego, w tym elementów obrony cywilnej, uwzględnionych w planie operacyjnym funkcjonowania województwa w stanie gotowości obronnej państwa czasu kryzysu i wojny”.

II. 30 maja 2014 r. - ćwiczenie pt. „CHARON – 2014” zorganizowane przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Temat ćwiczenia „Prowadzenie czynności procesowych podczas zdarzenia mającego charakter wypadku masowego”.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 37 z 45

Page 38: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

III. 23 września 2014 r. - w ramach narady szkoleniowej SOCK z dyrektorami WBiZK UW a także w ramach regionalnego forum infrastruktury krytycznej zorganizowanej przez Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie odbyły się ćwiczenia na obiektach :

- Lotos Infrastruktura S.A. w Jaśle ,

- ZPS „GAMRAT”.

IV. 24 września 2014 r. – ćwiczenie obronne z elementami obrony cywilnej pk „DRWĘCA2014” zorganizowane przez Wojewodę Kujawsko- Pomorskiego. Celem ćwiczenia było doskonalenie funkcjonowania wybranych elementów wchodzących w skład Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania podczas działania w warunkach zagrożenia skażeniami i skażeń – współdziałanie organów układu pozamilitarnego z militarnym.

V. 1 – 4 października 2014 r. wieloszczeblowe ćwiczenie wojewódzkie pk „WRZOS -2014” zorganizowane przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Tematem ćwiczenia było doskonalenie systemu kierowania realizacją zadań obronnych z elementami zarzadzania kryzysowego i obrony cywilnej oraz ochroną obiektu szczególnie ważnego dla bezpieczeństwa i obronności państwa przez Zmilitaryzowany Oddział Ochrony.

W N I O S K I

1) Kontynuować działania zmierzające do korelacji ćwiczeń obrony cywilnej z ćwiczeniami zarządzania kryzysowego, obronnymi i ratowniczymi.

2) Kontynuować organizację szkoleń na instruktorów OC, celem wykorzystania tej kadry do realizacji szkoleń w obszarze powszechnej samoobrony ludności.

3) Intensyfikować działalność szkoleniową z powszechnej samoobrony dla ludności i pracowników zakładów pracy.

2.10 Finansowanie zadań

W związku z tym, że Szef Obrony Cywilnej Kraju nie jest dysponentem środków budżetowych na realizację zadań obrony cywilnej w województwach, analiza wydatkowania środków budżetowych została sporządzona na podstawie danych zawartych w rocznych sprawozdaniach za 2014 rok, przekazanych do Biura ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP przez urzędy wojewódzkie.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 38 z 45

Page 39: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Wydatki budżetowe przeznaczone na realizację zadań w obszarze obrony cywilnej poniesione w latach 2012 - 2014 przedstawia poniższa tabela. Środki finansowe zostały ujęte

w klasyfikacji budżetowej w rozdziale 754 14 – obrona cywilna, 754 21 – zarządzanie kryzysowe oraz w rozdziale 750 11 – urzędy wojewódzkie.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku wykorzystano środki finansowe na zadania obrony cywilnej w wysokości 23 182,59 tys. zł.

(w tys.)

Pozycje wydatków 2012 2013 20141. WYDATKI OPERACYJNE 24466 22600,04 20636,2Stan osobowy: 19102 17646 15235 - w tym poborowi, 0 0 2 - w tym pozostały personel wojskowy, rezerwiści, 577 565 487 - w tym personel cywilny. 18525 17081 14746Dział operacyjno-gospodarczy: 5364 4954,04 5401,2 - w tym materiały do wykorzystania bieżącego, 432 328 299 - w tym obsługa techniczna i naprawy, 327 572,53 266,13 - w tym zakup usług, 958 1198,82 1107,51 - w tym dzierżawa nieruchomości, 115 100,59 79,03 - w tym pozostałe wydatki. 3532 2754,1 3649,532. WYPOSAŻENIE TECHNICZNE 2821 1917,44 2546,39Wyposażenie techniczne: 2748 1848,44 2400,39 - w tym sprzęt elektroniczny i środki łączności, 972 896 1010 - w tym środki transportowe nieopancerzone, 55 183 232 - w tym pozostałe. 1721 769,44 1158,39Budownictwo: 73 69 146 - w tym składnice, magazyny itp., 27 24 74 - w tym schrony, 46 45 35 - w tym pozostałe wydatki. 2 0 37

O G Ó Ł E M 27287 24517,48 23182,59

Tabela nr 15. Wydatki budżetowe na obronę cywilną poniesione ogółem w województwach (w tys. zł)

W tabeli przedstawiono dane dotyczące wydatków budżetowych w województwach na realizację poszczególnych zadań obrony cywilnej w latach 2012 – 2014. Z powyższego wynika, że w 2014 roku nastąpił bardzo znaczący spadek wydatków na obronę cywilną w województwach, zwłaszcza w stosunku do 2012 roku oraz niewielki w stosunku do roku 2013, odpowiednio o kwotę 4.104,41 tys. zł i o 1.334,89 tys. zł. Środki budżetowe wydatkowane na obronę cywilną są coraz mniejsze i wymagają zwiększenia nakładów w celu zapewnienia sprawnego realizowania zadań w tym obszarze.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 39 z 45

Page 40: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Wydatki na realizację zadań obrony cywilnej w latach 2012-2014 przedstawia poniższa tabela i wykresy.

Województwo 2012 2013 2014

(tys. zł.)Dolnośląskie 930 942 567

Kujawsko-pomorskie 1500 1106 1094

Lubelskie 2114 910 908

Lubuskie 2544 2152 2177

Łódzkie 1114 1168 1170

Małopolskie 3303 3250 2953

Mazowieckie 1863 1723 1736

Opolskie 857 729 622

Podkarpackie 813 983 1249

Podlaskie 2224 2165 2313

Pomorskie 3681 3861 3189

Śląskie 2140 1617 1709

Świętokrzyskie 1272 1438 2353

Warmińsko-mazurskie 768 745 674

Wielkopolskie 731 186 188

Zachodniopomorskie 1433 1542 281

Tabela nr 16. Wydatki na realizację zadań obrony cywilnej w latach 2012 - 2014 w poszczególnych województwach

Wydatki na realizację zadań obrony cywilnej w poszczególnych województwach różnią się zdecydowanie. Szczególnie widać to w województwie zachodniopomorskim, gdzie zasadniczo zredukowano nakłady finansowe z 1 433 tys. zł w 2012 r. i z 1 542 tys. zł w 2013 r. do 281 tys. zł w 2014 r. oraz znacznie zmniejszono środki finansowe w województwie dolnośląskim z 930 tys. zł w 2012 r. i z 942 tys. zł w 2013 r. do 567 tys. zł w 2014 r., a także w województwie kujawsko-pomorskim z 1 500 tys. zł w 2012 r. i z 1 106 tys. zł w 2013 r. do 1 094 tys. zł w 2014 r.

Natomiast wzrost wydatków na realizację zadań obrony cywilnej nastąpił w województwie świętokrzyskim z 1 272 tys. zł w 2012 r., z 1 438 tys. zł w 2013 r. do 2 353 tys. zł w 2014 r. oraz w województwie podkarpackim z 813 tys. zł w 2012 r., z 983 tys. zł w 2013 r. do 1 249 tys. zł w 2014 r.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 40 z 45

Page 41: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

21000

22000

23000

24000

25000

26000

27000

28000

27287

24517

23183

201220132014

Wykres nr 23. Wydatki na obronę cywilną ogółem w latach 2012-2014 (w tys. zł).

Szef Obrony Cywilnej Kraju jako dysponent środków budżetowych przeznaczonych na realizację zadań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej, realizowanych przez Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP w 2014 rokuw ramach ogólnej kwoty w wysokości 109 718,74 zł (co stanowi 99,74 % planowanych środków) ujętej w klasyfikacji budżetowej w rozdziale 754 14 – obrona cywilna - realizował zadania z ukierunkowaniem na organizację szkoleń centralnych, konferencji, warsztatów, odpraw zgodnie z „Harmonogramem szkoleń podstawowych i specjalistycznych organizowanych na szczeblu centralnym z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej na rok 2014” oraz kontynuację programu „Bezpieczne życie” w celu poprawy bezpieczeństwa poprzez upowszechnianie wśród dzieci i nauczycieli wiedzy oraz umiejętności z zakresu zachowania się w sytuacji zagrożenia.

Planowanie środków finansowych i materiałowych do realizacji zadań z zakresu obrony cywilnej powinno odbywać się jak dotychczas przez wojewodów, którzy mają bezpośredni wpływ na rozdział tych środków dla powiatów i gmin. Niemniej jednak istnieje potrzeba wypracowania mechanizmów nadzorowania sposobów wykorzystania środków finansowych na potrzeby realizacji zadań z zakresu obrony cywilnej. Stosowne propozycje rozwiązań dotyczących finansowania zadań obrony cywilnej, określone zostały w projekcie założeń do projektu ustawy o ochronie ludności. Sposób i poziom finansowania obrony cywilnej nie zapewnia sprawnego funkcjonowania obrony cywilnej i uniemożliwia wyposażenie formacji obrony cywilnej w niezbędny sprzęt i jego wymianę. Ponadto środki jakimi dysponuje Szef Obrony Cywilnej Kraju praktycznie uniemożliwiają realizację jego zadań. Projekt założeń do projektu ustawy o ochronie ludności zakłada, że finansowanie ochrony ludności odbywać się będzie w ramach realizacji zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego oraz organów administracji rządowej, a także w ramach zadań własnych innych podmiotów wykonujących zadania ochrony ludności na podstawie odrębnych przepisów. Założenia przewidują możliwości partycypowania w kosztach

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 41 z 45

Page 42: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

samorządów, m.in. poprzez przekazywanie środków z budżetu państwa na zadania zlecone np. budowa systemu ostrzegania i alarmowania, tworzenie rezerw i zapasów, utrzymywanie pomieszczeń ochronnych, magazynów. W celu ułatwienia finansowania działań ochrony ludności podczas katastrof i wypadków projektowana ustawa przewiduje rozwiązania, które pozwalają na skuteczną realizację zadań pomocowych i humanitarnych bez względu na właściwość miejscową (rzeczową) organów władzy publicznej i administracji. Dotychczasowy budżet przekazywany na obronę cywilną przechodziłby w całości na zadania ochrony ludności realizowane przez organy określone w ustawie. Ustawa spowoduje konieczność zwiększenia nakładów na zorganizowanie systemowe ochrony ludności.

W N I O S K I

1. Szef Obrony Cywilnej Kraju nie posiada kompetencji wynikających z obecnie obowiązujących uregulowań prawnych do udziału w podziale środków finansowych na realizację zadań obrony cywilnej w województwach, powiatach i gminach i nadzoru nad wydatkowaniem tych środków.

2. Sposób i poziom finansowania podmiotów realizujących zadania obrony cywilnej nie zapewnia sprawnego wykonywania tych zadań.

3. Z uwagi na ograniczone środki finansowe przeznaczane na realizację zadań ujętych w Programach Doskonalenia Obrony Cywilnej, większość z nich nie jest w pełni zrealizowana, dlatego należy podjąć działania aby przedmiotowe programy zostały powiązane z ustawą budżetową.

2.11 Sprawowanie nadzoru nad realizacją zadań obrony cywilnej przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju

Działając na podstawie § 4. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r.

w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin (Dz. U. z dnia 1 lipca 2002 r.) oraz Rocznego planu kontroli realizowanych przez Komendę Główną PSP w 2014 r., Szef Obrony Cywilnej Kraju, zgodnie ze swoimi kompetencjami sprawował nadzór nad realizacją zadań obrony cywilnej wykonywanych przez szefów obrony cywilnej województw. W ramach tego nadzoru przeprowadzone zostały dwie kontrole pt. „Przygotowanie formacji obrony cywilnej i ratowników do prowadzenia działań ratowniczych”. Kontrolą objęto Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie oraz w Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie, realizujące zadania obrony cywilnej w imieniu Wojewody - Szefa Obrony Cywilnej Województwa.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 42 z 45

Page 43: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

Celem powyższych działań było sprawdzenie sposobu prowadzenia szkoleń formacji obrony cywilnej i ratowników oraz stanu wyposażenia w sprzęt i środki niezbędne do prowadzenia działań ratowniczych. Ocenie poddano także efektywność nadzoru, sprawowanego przez Szefa OC województwa nad realizacją zadań obrony cywilnej oraz organizację sytemu ostrzegania i alarmowania ludności na terenie województwa.

W oparciu o ustalenia kontroli pozytywnie oceniono realizację kontrolowanych zagadnień przez Szefów Obrony Cywilnej Województw.

Ponadto w ramach czynności nadzorczych w 2014 r. Szef OCK opracował dokument pn. „Analiza realizacji wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju do działalności w dziedzinie obrony cywilnej w 2013 r.” (załącznik nr 2). Dokument został opracowany na bazie informacji otrzymanych od wszystkich szefów obrony cywilnej województw. Przedmiotowa analiza jako zbiór informacji dotyczących problematyki realizacji priorytetowych zadań jest podstawą do opracowywania wytycznych na następny rok. Przedmiotowy dokument po opracowaniu jest przekazywany do użytku służbowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Należy nadmienić, iż „Analiza realizacji wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju do działalności w dziedzinie obrony cywilnej w 2014 r.” zostanie opracowana w II kw. 2015 r.

3 PODSUMOWANIE

Przedstawiona diagnoza stanu przygotowania organów i formacji obrony cywilnej oraz podmiotów jak również ludności do realizacji zadań w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny w 2014 roku jest kontynuacją informacji sporządzanej przez Szefa Obrony cywilnej Kraju w latach 2009 – 2013. Sporządzony dokument potwierdza konieczność prowadzenia prac nad nowymi uregulowaniami prawnymi dotyczącymi realizowania zadań obrony cywilnej o których mowa w Protokole Dodatkowym do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczącym ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I). projektowany przepis powinien określać sposoby realizacji zadań z zakresu obrony cywilnej, jednocześnie stwarzając możliwość wykorzystania istniejącego potencjału ratowniczego, w szczególności zasobów krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, Państwowego Ratownictwa Medycznego i systemu powiadamiania ratunkowego oraz stowarzyszeń i organizacji pozarządowych. Stanowić będzie ponadto, podstawę do wykonywania zadań ochrony ludności w czasie wojny, zastępując dotychczasowe rozwiązania prawne oraz wskazywać możliwości realizowania tych powinności w sytuacji występowania zagrożeń cywilizacyjnych i naturalnych nie związanych z zagrożeniami wojennymi.Celem projektu jest uzupełnienie obowiązujących regulacji prawnych o regulacje na poziomie aktu rangi ustawowej dotyczące ochrony ludności m.in. poprzez:

wprowadzenie do porządku prawnego zdefiniowanego pojęcia „ochrony ludności”;

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 43 z 45

Page 44: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

czytelne określenie zadań z zakresu ochrony ludności dla organów administracji publicznej właściwych w sprawach ochrony ludności;

wskazanie organów administracji publicznej właściwych w sprawach ochrony ludności odpowiedzialnych za realizację zadań z zakresu ochrony ludności, w tym określenie zadań z zakresu ochrony ludności na szczeblu gminy, powiatu, województwa i kraju oraz w polskiej strefie odpowiedzialności za poszukiwanie i ratownictwo;

określenie nowego sposobu realizacji przez państwo zadań z zakresu obrony cywilnej,

o których mowa w Protokole Dodatkowym z 12 sierpnia 1949 r. do Konwencji Genewskich dotyczących ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I).

W celu wprowadzenia tych uregulowań powstanie konieczność zmian w dotychczas obowiązujących przepisach.Realizacja zadań z zakresu ochrony ludności będzie obejmowała trzy zasadnicze obszary zadań:

ostrzeganie, alarmowanie i informowanie o zagrożeniach; ratowanie życia, zdrowia, mienia i środowiska; udzielanie pomocy doraźnej, polegającej na zapewnieniu podstawowych warunków

do przetrwania.Analiza informacji przekazywanych przez wydziały bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego urzędów wojewódzkich wskazuje na konieczność konsolidowania dokumentów planistycznych dotyczących obrony cywilnej i zarządzania kryzysowego przygotowywanych na szczeblu wojewódzkim. Pozwoli to na opracowanie jednego spójnego dokumentu planistycznego wskazującego pomocniczość działań z zakresu zarządzania kryzysowego na rzecz ochrony ludności/obrony cywilnej na wypadek zewnętrznego zagrożenia państwa i w czasie wojny.Przedmiotowej ocena wskazuje, że nadal postępuje degradacja budowli ochronnych – schrony i ukrycia. Ten stan spowodowany jest brakiem regulacji prawnych w tym obszarze oraz brakiem środków finansowych na ten cel. Ponadto w kraju nie obowiązuje żaden rządowy dokument nakreślający kierunek działań w zakresie budownictwa ochronnego w Polsce. Problematyka ta jest przedmiotem prac Zespołu powołanego w Komendzie Głównej PSP do spraw opracowania „Koncepcji kierunków działań w zakresie budownictwa ochronnego w Polsce”, którego prace zakończone zostały w marcu 2015 roku.Nadal trwają intensywne prace związane z modernizacją systemu ostrzegania i alarmowania w ramach której dokonywana jest wymiana starych syren elektrycznych (mechanicznych na syreny elektroniczne). Jednakże według oceny tempo procesu ich wymiany jest niezadowalające. Przyczyną tego stanu jest zbyt niskie finansowanie. Należy zauważyć również, iż nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości organów w tych sprawach zmieniło zasadniczo podejście do możliwości wykorzystywania syren

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 44 z 45

Page 45: Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Ocena przygotowań w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej w Polsce za 2014 r.

w czasie pokoju (dotychczas przepisy dopuszczały ich użycie w czasie wojny). Stanowi o tym między innymi §10 ust. 2 gdzie mówi się: „…sygnały alarmowe i komunikaty ostrzegawcze mogą być wykorzystywane wyłącznie w czasie rzeczywistego zagrożenia”. Zapis ten jednoznacznie daje możliwość wykorzystywania systemów alarmowania ludności również w czasie pokoju (w ramach ratownictwa, zarządzania kryzysowego itp.).Funkcjonowanie całego obszaru związanego z ochroną ludności (w tym również z obroną cywilną) jest uzależnione od kompetencji osób realizujących zadania w przedmiotowym obszarze. Przygotowanie obecnych i przyszłych kadr wymaga rzetelnej i sprawdzonej wiedzy. W związku z tym, proponuje się rozpoczęcie prac w tym zakresie w oparciu o opracowaną w Komendzie Głównej PSP w 2013 roku „Koncepcję utworzenia systemu szkolenia w zakresie ochrony ludności na potrzeby administracji rządowej, samorządowej, organizacji pozarządowych, firm komercyjnych oraz ludności cywilnej”.Na podstawie bieżącej analizy aktualny stan normatywno-prawny nie daje możliwości planowania odpowiedniego przygotowania zadania likwidacji skażeń i zakażeń. Skutkuje to problemami w identyfikacji potrzeb. Konieczne jest wydanie przepisów prawnych określających zasady planowania punktów likwidacji skażeń, rodzaje punktów i zasady ich funkcjonowania.

Biuro ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP Strona 45 z 45