Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w ... · szkolenia personelu funkcyjnego...

Ocena stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce Raport - stan na dzień 31 grudnia 2010 r.

Opracowano

w Biurze do spraw Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej

Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej

2011

Warszawa, maj 2011

SZEF OBRONY CYWILNEJ KRAJU

KOMENDA GŁÓWNA PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ

Ocena stanu przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce

Biuro do spraw Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP 2

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI ....................................................................................................................... 2

1. WSTĘP ....................................................................................................................... 3

2. REALIZACJA ZADAO OBRONY CYWILNEJ W WOJEWÓDZTWACH .................................. 5

2.1. System wykrywania, ostrzegania i alarmowania ........................................................ 5

2.2. Ewakuacja ludności na wypadek masowego zagrożenia życia i zdrowia ................... 8

2.3. Stan budownictwa ochronnego ............................................................................... 11

2.4. Stan zaopatrzenia organów i formacji obrony cywilnej ........................................... 14

2.5. Stan przygotowania punktów do likwidacji skażeo .................................................. 23

2.6. Planowanie obrony cywilnej ................................................................................... 27

2.7. Zapewnienie dostaw wody pitnej oraz ochrony ujęd i urządzeo wodnych .............. 29

2.8. Finansowanie zadao obrony cywilnej ...................................................................... 31

2.9. Szkolenie z zakresu obrony cywilnej ........................................................................ 34

3. WNIOSKI OGÓLNE ORAZ PROPOZYCJE ROZWIĄZAO .................................................. 42

4. SPIS TABEL ............................................................................................................... 44

5. SPIS WYKRESÓW ...................................................................................................... 45



1. WSTĘP

Podstawę opracowania przedmiotowego materiału stanowi § 12 ust. 1 pkt 4

rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu

planowania i finansowania zadao wykonywanych w ramach przygotowao obronnych

paostwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U.

z 2004 r. Nr 152, poz. 1599 z późn. zm.), zgodnie z którym Szef Obrony Cywilnej Kraju

dokonuje oceny przygotowao w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej. Ponadto,

zgodnie z § 2 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie

szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej

województw, powiatów i gmin (Dz. U. z 2002 r. Nr 96, poz. 850) do zakresu działania Szefa

Obrony Cywilnej Kraju należy dokonywanie oceny stanu przygotowao obrony cywilnej

województw, powiatów i gmin, natomiast zgodnie z § 6 ust. 1 rozporządzenia składa

informację z realizacji zadao obrony cywilnej na żądanie ministra właściwego do spraw

wewnętrznych lub Prezesa Rady Ministrów.

W 2007 roku, w Biurze ds. Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej

Paostwowej Straży Pożarnej opracowany został „Raport nt. zadao i przedsięwzięd w zakresie

ochrony ludności i obrony cywilnej, realizowanych przez Komendę Główną Paostwowej

Straży Pożarnej w latach 2000 – 2007”. Raport stanowi próbę kompleksowej oceny

przedsięwzięd zrealizowanych w wyżej wymienionym zakresie przez komórki organizacyjne

Komendy Głównej PSP oraz zawiera szereg wniosków i propozycji zmierzających do

usprawnienia sposobu realizacji przedmiotowych zadao. Nadmienid należy, iż przedmiotowy

materiał w znacznym stopniu stanowi kontynuację prac dotyczących koncepcji nowego

podejścia oraz realizacji zadao ochrony ludności i obrony cywilnej.

W 2010 r. opracowano kompleksowy materiał pt. „Ocena stanu przygotowania obrony

cywilnej w Polsce – stan na 31 grudnia 2009 r.”, obejmujący uwarunkowania i przeobrażenia

na przestrzeni ostatnich lat, a także obecny stan realizacji zadao obrony cywilnej oraz



propozycje systemowych rozwiązao w tym zakresie. Przyjęto niniejszy materiał jako bazowy,

do którego odnosid się będą następne edycje, zatem niniejsze opracowanie – „Ocena stanu

przygotowania obrony cywilnej w Polsce – stan na 31 grudnia 2010 r.” - odnosi się do

powyższego dokumentu.

W analizowanym okresie (tj. 2010 rok) nie wprowadzono nowych aktów prawnych

określających zasady realizacji poszczególnych zadao obrony cywilnej. Biorąc pod uwagę

obowiązujące regulacje prawne Szef Obrony Cywilnej Kraju oraz terenowi szefowie obrony

cywilnej koordynowali realizację zadao obrony cywilnej poprzez wydawanie zarządzeo,

wytycznych i instrukcji. Należy jednak podkreślid potrzebę pilnego uregulowania sfery

ochrony ludności z uwzględnieniem uwarunkowao i powinności wynikających z członkostwa

Polski w Unii Europejskiej. Prace w tym kierunku podejmowano w różnych okresach, przy

czym na przełomie 2009 i 2010 przygotowano całościową koncepcję i założenia rozwiązao

legislacyjnych obejmującą sferę ochrony ludności i obrony cywilnej.

Niniejszy materiał opracowany został we współpracy i na podstawie materiałów

otrzymanych od szefów obrony cywilnej w województwach.



2. REALIZACJA ZADAO OBRONY CYWILNEJ W WOJEWÓDZTWACH

2.1. System wykrywania, ostrzegania i alarmowania

W 2010 roku Szef Obrony Cywilnej Kraju wydał „Wytyczne w sprawie ogólnych zasad

przygotowania i zapewnienia działania systemu wykrywania i alarmowania zwanego dalej

„SWA” oraz systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach zwanego dalej „SWO” w

województwach, powiatach i gminach”. Wytyczne określają ogólne zasady tworzenia

wojewódzkich SWO i SWA, ich współdziałanie z elementami składowymi funkcjonującymi w

powiatach i gminach oraz koordynację realizacji zadao z zakresu alarmowania i ostrzegania

ludności o zagrożeniach z Krajowym Systemem Wykrywania Skażeo i Alarmowania oraz

systemem powszechnego ostrzegania wojsk i ludności cywilnej o zagrożeniu uderzeniami z

powietrza.

Wytyczne umożliwiają ujednolicenie tworzonych na terenie województw nadzorowanych

przez wojewodów:

1. Wojewódzkich Systemów Wczesnego Ostrzegania o zagrożeniach (SWO) –

funkcjonujących w czasie pokoju;

2. Wojewódzkich Systemów Wykrywania i Alarmowania (SWA) – działających w stanie

kryzysu i stanie wojny;

Stan systemu ostrzegania i alarmowania oraz jego elementów przedstawiają poniższe

wykresy.



87%

13%

procent ludności objętej działaniem systemów

procent ludności nie objętej działaniem systemów

Wykres 1. Procent ludności objętej działaniem systemów alarmowania i ostrzegania w stosunku do liczby mieszkaoców kraju

1

Z danych otrzymanych z województw wynika, że ludnośd nie objęta działaniem systemów

ostrzegania i alarmowania to ludnośd obszarów słabo zaludnionych, wiejskich i stanowi

12,9% ogólnej liczby mieszkaoców kraju.

Wykres 2. Procent ludności objętej działaniem systemów ostrzegania i alarmowania za pomocą różnych środków

1 Liczba mieszkaoców kraju 38 186 860 mieszkaoców – dane GUS stan na dzieo 30.06.2011 r.



Głównym narzędziem do ostrzegania i alarmowania są stacjonarne syreny alarmowe, za

pomocą których możliwe jest ostrzeganie ok. 79% ludności. Ok. 8,1% ludności objętej

działaniem systemu ostrzegania i alarmowania (patrz wykres 1) znajduje się w strefie

umożliwiającej ostrzeganie za pomocą ruchomych zestawów oraz innych narzędzi, takich jak

zestawy głośnomówiące, dzwony, gongi itp.

Wykres 3. Liczba syren elektrycznych i elektronicznych uruchamianych ręcznie i radiowo

Jak przedstawiono na powyższym wykresie zdecydowaną większośd funkcjonujących

syren stanowią syreny elektryczne (mechaniczne). Są to urządzenia starego typu, nie

posiadające możliwości awaryjnego zasilania oraz przekazywania komunikatów głosowych.

Obowiązujące sygnały alarmowe są określone w załączniku do Rozporządzenia Rady

Ministrów z dnia 16 października 2006 r. w sprawie systemów wykrywania skażeo

i właściwości organów w tych sprawach (Dz. U. z 2006 r., Nr 191, poz. 1415).

Tryb i sposób ogłoszenia ww. sygnałów w obecnej formie dopuszcza dowolnośd

interpretacji przy ich emitowaniu przez istniejący system ostrzegania ludności, który w

zdecydowanej większości zbudowany jest w oparciu o wirnikowe syreny elektryczne.

Skutkuje to brakiem czytelności w odbiorze sygnałów przez obywatela.



Obecna infrastruktura techniczna stwarza duże ograniczenia w zakresie poprawnego

emitowania, określonych w wyżej przytoczonym rozporządzeniu, sygnałów alarmowych. Na

przykład jednominutowy sygnał modulowany jest za krótki, a w odniesieniu do

modulowanego sygnału przerywanego nie został określony czas jego emitowania.

Ponadto jego wyemitowanie przez wirnikowe syreny elektryczne jest w praktyce niemożliwe.

Wnioski:

1. Obowiązujące sygnały alarmowe, określone w załączniku do rozporządzenia Rady

Ministrów z dnia 16 października 2006 r. w sprawie systemów wykrywania skażeo

i właściwości organów w tych sprawach, nie gwarantują w pełni skutecznego

ostrzegania i alarmowania ludności.

2. Brak technicznych możliwości wygenerowania, za pomocą syren mechanicznych,

sygnałów alarmowych obowiązujących zgodnie z wymienionym wyżej

rozporządzeniem powodują koniecznośd ich wymiany, co generuje potrzeby

zapewnienia dodatkowych środków na ten cel /wielkośd środków finansowych

aktualnie przeznaczanych na modernizację i utrzymanie syren, w praktyce nie

wystarcza na właściwą ich konserwację i utrzymanie oraz wymianę np. syren

elektrycznych na elektroniczne/.

2.2. Ewakuacja ludności na wypadek masowego zagrożenia życia i zdrowia

Plany ewakuacji stanowią integralną częśd planów obrony cywilnej (ewakuacja III stopnia)

i planów zarządzania kryzysowego (ewakuacja II stopnia). Szef Obrony Cywilnej Kraju

opracował, przy współudziale przedstawicieli Szefów Obrony Cywilnej Województw,

„Instrukcję w sprawie zasad ewakuacji ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego

zagrożenia”. Wykonana została delegacja Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

dotycząca ewakuacji II stopnia. Instrukcja została przekazana do stosowania wytycznymi

Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 17 października 2008 roku.



Przedmiotowe wytyczne obligują do opracowania planów ewakuacji na nowo. We

wszystkich województwach proces opracowania planów trwa nadal, jednak stopieo ich

zaawansowania w poszczególnych województwach jest zróżnicowany. Ocenia się, że proces

ten może potrwad do kooca roku. Trwa również systematyczne doposażanie miejsc

czasowego pobytu przewidzianych dla osób ewakuowanych.

Terenowe organy obrony cywilnej zgłaszały problemy, wynikające z kontaktów z organami

wojskowymi, związane z opracowywaniem planów ewakuacji. Problemy dotyczyły głównie

dróg i rejonów zastrzeżonych. Problem został rozwiązany w kontaktach ze Sztabem

Generalnym WP, a o efektach tych ustaleo powiadomione zostały terenowe organy obrony

cywilnej oraz wojskowe.

W stosunku do 2009 roku częśd województw zweryfikowało liczbę ludności przewidzianej

do ewakuacji lub zmieniono podejście, nie naliczając liczby ewakuowanych (województwo

wielkopolskie), planując tylko miejsca przyjęcia ewakuowanych.

W koncepcji ewakuacji zaproponowanej przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju w „Instrukcji w

sprawie zasad ewakuacji ludności, zwierząt i mienia na wypadek masowego zagrożenia”

przyjęto, że podstawę ewakuacji stanowi samoewakuacja, oparta na własnych środkach

transportowych.

Najwięcej osób przewidziano do ewakuacji w województwie małopolskim - 751 tys.

mieszkaoców, przy ogólnym zaludnieniu województwa wynoszącym 3 mln 304 tys. osób.

W skali kraju właściwe organy uwzględniły w planach 5 mln 557 tys. osób przewidzianych

do ewakuacji, co stanowi 14,6 % wszystkich obywateli kraju. Z czego przyjęto, że 3 mln 117

tys. osób uczestniczyd będzie w procesie ewakuacji wykorzystując własne środki

transportowe, zakwaterowania, itp., co stanowi 56,1% wszystkich ewakuowanych.

Na poniższym wykresie przedstawiono procentowy udział samoewakuacji w całym procesie

ewakuacji w skali kraju.



Wykres 4. Ewakuacja w skali kraju

Wykres 5. Liczba miejsc czasowego pobytu w zestawieniu z liczbą mieszkaoców przewidzianych do ewakuacji bez mieszkaoców przewidzianych do samoewakuacji (dane liczbowe podano w tys.)

Powyższy wykres przedstawia liczbę mieszkaoców przewidzianych do ewakuacji bez

uwzględniania osób podlegających samoewakuacji (2 mln 440 tys. osób) w stosunku do

miejsc czasowego pobytu zabezpieczonych przez terenowe organa obrony cywilnej (1 mln

922 tys. miejsc). Z danych uzyskanych z urzędów wojewódzkich wynika, że w skali kraju, dla

78,8 % osób przewidzianych do ewakuacji są zapewnione miejsca czasowego pobytu w



sytuacji przeprowadzenia ewakuacji ludności na wypadek masowego zagrożenia życia

i zdrowia.

Wnioski:

1. Proces planowania może potrwad do kooca br., po czym należy rozpocząd proces

szkolenia personelu funkcyjnego przewidzianego do obsługi ewakuacji oraz

weryfikacji procedur.

2. Dla skutecznego przebiegu planowania i szkolenia w zakresie przeprowadzania

ewakuacji należy rozwijad współpracę z organami wojskowymi i innymi, których

udział w procesie ewakuacji jest niezbędny.

2.3. Stan budownictwa ochronnego

W ramach porządkowania prawa, obwieszczeniem Rady Ministrów z dnia 18 grudnia

2001 r. w sprawie wykazu uchwał Rady Ministrów, zarządzeo i innych aktów normatywnych

Prezesa Rady Ministrów, ministrów i innych organów administracji rządowej, które utraciły

moc z dniem 30 marca 2001 r. (M.P. z 2001 r. Nr 47, poz. 782) utraciły moc m.in.

- Zarządzenie Nr 15 Ministra Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej

z dnia 3 listopada 1986 r. w sprawie zasad wykorzystywania i eksploatacji budowli

ochronnych, zmienione zarządzeniem Nr 6 z dnia 26 listopada 1990 r.

określającym zasady modernizacji budowli ochronnych.

- Zarządzenie Nr 16 Ministra Budownictwa, Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej

z dnia 12 grudnia 1986 r. w sprawie zasad planowania przygotowania budowli

ochronnych.

W miejsce powyższych aktów prawnych nie zostały wprowadzone nowe unormowania

określające tryb i zasady budowy i utrzymywania budownictwa ochronnego. Ponadto,

ustawa Prawo Budowlane nie dokonuje podziału budowli ochronnych na schrony i ukrycia.

Terminologia ta stosowana jest zwyczajowo.



Budowle ochronne w zależności od odporności i konstrukcji na obciążenia wyjątkowe

powodowane gruzem walących się budynków oraz stopnia osłabienia promieniowania

jonizującego dzielą się na2:

a) schrony - odporne na zagruzowanie, przy K≥ 100 przy czym dla schronów wolno

stojących, usytuowanych poza strefą zagruzowania, wartośd P powinna wynosid co

najmniej 0,02 MPa;

b) ukrycia - zapewniające ochronę jedynie przed promieniowaniem jonizującym, przy

K≥ 100.

Wykres 6. Procentowe zestawienie miejsc w budowlach ochronnych w stosunku do liczby mieszkaoców kraju3

Na terenie 15 województw (brak danych z województwa mazowieckiego) znajduje się

35467 budowli ochronnych, których pojemnośd ogółem wynosi 1667970 miejsc ochronnych.

Z ogólnej liczby budowli tylko 5574 stanowią schrony, w których znajduje się ogółem

875762 miejsc ochronnych. Pozostałe 29893 budowle to ukrycia, w których może się

schronid ogółem 792208 osób.

2 Na podstawie Wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 15 września 1994 w sprawie wymagao obrony cywilnej do

planowania, projektowania oraz utrzymania budowli ochronnych.

3 Liczba mieszkaoców kraju wynosi 38 186 860 – dane GUS stan na dzieo 30.06.2011r.



Istniejące schrony i ukrycia zapewniają ogółem zaledwie 4,37% potrzeb w zakresie miejsc

ochronnych w skali kraju.

Wykres 7. Porównanie ilościowe budowli i miejsc ochronnych w skali kraju w latach 2009 i 2010

Brak jednoznacznych przepisów prawa odnośnie budowli ochronnych ma znaczący

wpływ na proces tworzenia nowych obiektów spełniających kryteria budowli ochronnych i

ich utrzymania. Ogólne przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z

2010 r. Nr 243, poz. 1623 j.t. zpóźn. zm.) nakładają na właściciela lub zarządcę obiektu

budowlanego wymagania w zakresie użytkowania obiektu w sposób zgodny z jego

przeznaczeniem i wymaganiami ochrony środowiska oraz utrzymywania w należytym stanie

technicznym, nie dopuszczając do nadmiernego pogorszenia jego właściwości użytkowych i

sprawności technicznej. Jednak przepisy te nie są wystarczające dla zapewnienia walorów

funkcjonalnych istniejących zasobów budowli ochronnych .



Wykres 8. Porównanie nakładów finansowych poniesionych na budownictwo ochronne w latach 2009 i 2010 w skali kraju

Jak widad z przedstawionych wykresów rok 2010 przyniósł dalszy spadek ilościowy

budowli ochronnych, szczególne dotyczy to ukryd, których ilośd zmalała o ponad pięd tysięcy.

Trzykrotnie zmniejszyły się natomiast wydatki na budowle ochronne.

Wnioski:

1. Zasadnym jest rozważenie ujęcia problematyki budowli ochronnych w dokumentach

odnoszących się do strategii bezpieczeostwa RP.

2. Problematykę dotyczącą budowli ochronnych uwzględniono w pracach na 2011 rok

celem przygotowania propozycji stosownych rozwiązao w tym zakresie.

2.4. Stan zaopatrzenia organów i formacji obrony cywilnej

W 2010 r. nie wprowadzono zmian w przepisach prawnych w zakresie funkcjonowania

formacji obrony cywilnej.



W 2010 roku formacje obrony cywilnej były wykorzystywane w województwach

mazowieckim i podkarpackim, do wsparcia profesjonalnych służb ratowniczych. Formacje

oparto na ochotniczych strażach pożarnych.

Wykres 9. Porównanie stanu ilościowego formacji obrony cywilnej oraz ich liczebności w skali kraju w latach 2009 i 2010

Z informacji otrzymanych od terenowych organów obrony cywilnej wynika, że liczba

formacji obrony cywilnej i osób do nich powołanych systematycznie maleje. Odchodzi się od

tworzenia dużych formacji (oddziałów) na rzecz mniejszych (pododdziałów). Za takim

podejściem przemawia fakt, iż organizacyjnie łatwiej jest zapewnid zasoby ludzkie oraz

warunki organizacyjne funkcjonowania tych formacji ( m.in. szkolenie, wyposażenie).

Stan bazy magazynowej

Zagadnienie stanu bazy magazynowej szczegółowo zostało opisane w „Ocenie stanu

przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce” za 2009 r.

W magazynach obrony cywilnej przechowywany jest sprzęt stanowiący wyposażenie

formacji obrony cywilnej.



Szczegółowe dane o stanie bazy magazynowej OC w skali kraju za 2010 r. przedstawia

tabela 1.

RODZAJ MAGAZYNU

POTRZEBY DOCELOWE

STAN FAKTYCZNY OBSADA OSOBOWA

ilośd pow. / m

2/

ilośd pow. / m2/ magazyn warsztat

ilośd etatów

ilośd zatrudnio

nych

ilośd etatów ilośd zatrudnio

nych

Wojewódzki 22 20 704,00 25 22 469,70 30,25 31,00 22,00 23,00

Powiatowy 230 13 166,20 163 8 855,09 12,25 29,00 0,00 0,00

Gminny 2 125 106 686,11

2 362 104 645,32 139,59 359,00 0,50 2,00

Zakładowy 3 827 95 398,27 3 508 85 735,56 309,25 627,00 6,00 7,00

Ogółem 6 204 235 954,58

6 058 221 705,67 491,34 1 046,00 28,50 32,00

Tabela 1. Zestawienie danych o stanie bazy magazynowej i warsztatach OC w skali kraju, według stanu na 31 grudnia 2010 roku

W skali kraju ogólna liczba magazynów w 2010 r. zmalała o 239, a powierzchnia

magazynowa uległa zmniejszeniu o 5 206,63 m2.

Najwięcej każdego roku zmniejsza się liczba magazynów zakładowych. W 2010 r. ich liczba

zmniejszyła się o 247, a powierzchnia o 6 650,23 m2.

Liczba magazynów wojewódzkich zmniejszyła się o 1, a powierzchnia o 10,7 m2.

W magazynach powiatowych liczba zmniejszyła się o 1, natomiast powierzchnia wzrosła

o 1 002,71 m2.

W magazynach gminnych nastąpił wzrost liczby o 10 i powierzchni o 451,59 m2.

Stan faktyczny magazynów w latach 2009 i 2010 przedstawiają poniższe wykresy.



Wykres 10. Porównanie liczby magazynów OC w latach 2009 i 2010

Wykres 11. Porównanie powierzchni magazynowej OC w latach 2009 i 2010

Pokrycie potrzeb powierzchni magazynowych w skali kraju w latach 2009 i 2010 ilustruje

wykres 12.



Wykres 12. Porównanie pokrycia potrzeb powierzchni magazynowych, w skali kraju w latach 2009 i 2010

Pokrycie potrzeb w zakresie powierzchni magazynowych w 2010 r. nieznacznie uległo

poprawie w stosunku do roku 2009, ponieważ określone zostały mniejsze potrzeby tych

powierzchni – z wyjątkiem magazynów powiatowych.

Nadal w magazynach wojewódzkich występuje nadwyżka powierzchni o 1 765,7 m2.

W pozostałych magazynach odnotowuje się braki powierzchni magazynowych. W

magazynach powiatowych braki wynoszą 33% tj.4 311,1 m2, w magazynach zakładowych

10% tj.9 662,71 m2oraz magazynach gminnych 2% tj. 2 040,79 m2.

Stan sprzętu obrony cywilnej

Problematyka sprzętu obrony cywilnej szczegółowo zostało przedstawiona w „Ocenie

stanu przygotowania OC w Polsce” za 2009 r.

Zestawienie wybranego sprzętu znajdującego się w magazynach OC w skali kraju

przedstawia tabela 2.



Lp. NAZWA SPRZĘTU jm. STAN TECHNICZNY SPRZĘTU

SPR

AW

NY

TEC

HN

ICZN

IE

PR

ZEW

IDZI

AN

Y D

O

LIK

WID

AC

JI

PR

ZEW

IDZI

AN

Y

DO

UTY

LIZA

CJI

1 2 3 4 5 6

I. Indywidualne środki ochrony dróg oddechowych

1 Maski p-gaz. /różne/ kpl 1 021 223

358 543 387 978

II. Indywidualne środki ochrony skóry

2 Odzież ochronna /różne/ kpl 112 479 53 443 28 257

III. Sorty mundurowe

3 Mundury dwiczebne OC /różne/ kpl 29 052 9 063 8 298

4 Rękawice /różne/ par 54 118 11 112 5 376

5 Buty /różne/ par 63 325 12 953 9 549

IV. Sprzęt rozpoznania skażeo chemicznych

6 Przyrząd rozpozn.chemicz.PChR-54M kpl 12 367 2 401 1 814

7 Kolorymetry polowe PK-56 kpl 3 972 1 114 1 010

8 Dozymetry chemiczne /różne/ szt 9 293 10 659 12 957

V. Sprzęt rozpoznania skażeo promieniotwórczych

9 Rentgenoradiometry /różne/ kpl 2 683 347 137

10 Rengenometry /różne/ kpl 1 534 85 191

11 Radiometry /różne/ kpl 628 25 32

12 Sygnalizatory prom./różne/ kpl 12 928 949 695

13 System automatyczny pom.skażeo SAPOS-90 /różne/

kpl 24 3 1

VI. Sprzęt służby zdrowia

14 Torby sanitariusza /różne/ szt 27 961 2 991 1 322

15 Nosze sanitarne /różne/ szt 26 779 2 349 349

16 Opatrunki osobiste /różne/ szt 633 333 61 444 98 065

VII. Środki i sprzęt do likwidacji skażeo

17 Indywidualne pakiety p.chem.IPP szt 76 568 69 543 24 600

18 Indywid.zestawy samochodowe IZS kpl 5 588 695 139

19 Kabiny dekontaminacyjne szt 10 0 0

VIII. Sprzęt radiotelefoniczny, łączności przewodowej i inny

20 Radiostacje lotnicze /różne/ kpl 29 0 0

21 Radiotelefony /różne/ kpl 3 391 82 6

22 Odbiorniki radiowe /różne/ kpl 222 12 3

23 Anteny /różne/ szt 1 050 24 0

24 Radiowe urządzenie sterujące /różne/ kpl 182 16 0

25 Urządzenie sterujące syrenami RUSS-3000 szt 240 0 0

26 Radiowe centrale alarmowe /różne/ szt 160 3 1

27 Centrale alarmowe /różne/ kpl 149 13 5

28 Urządzenie włączające /różne/ szt 710 48 1

29 Aparaty tel.polowe /różne/ szt 24 919 1 769 370

30 Aparaty telefoniczne /różne/ szt 5 660 409 449



31 Łącznice tel./różne/ kpl 4 714 498 167

IX Sprzęt i urządzenia do ostrzegania i alarmowania

32 Syreny alarmowe /różne/ kpl 2 075 11 2

33 Syreny elektroniczne /różne/ szt 351 1 0

34 Radiowe urządzenie sterujące syreną kpl 335 8 0

35 Radiowe urządzenie włączające syrenę szt 782 7 0

X. Sprzęt żywnościowy

36 Kuchnie polowe /różne/ kpl 514 39 4

37 Kontener 1000 l na wodę szt. 113 0 0

XI. Sprzęt p/powodziowy

38 Łodzie /różne/ szt 297 1 0

39 Osuszacze /różne/ szt 825 183 0

40 Pakowarki piasku/różne/ szt 135 0 0

41 Folia p.powodziowa m2 68 069 0 0

42 Geowłóknina /różne/ m2 89 714 0 0

43 Worki na piasek /różne/ szt 4 688 528

2 635 0

XII. Sprzęt kwatermistrzowski

44 Namioty /różne/ szt 865 33 0

45 Łóżka polowe i inne szt 5 212 62 0

46 Śpiwory /różne/ szt 6 649 118 0

47 Koce szt 13 832 301 0

48 Koce termoizolacyjne szt 21 336 0 0

XIII. Sprzęt saperski

49 Agregaty prądotwórcze /różne/ szt. 399 2 0

50 Piły /różne/ szt 2 131 102 2

XIV. Sprzęt p/pożarowy

51 Motopompy /różne/ szt 175 0 0

52 Pompy /różne/ szt 165 1 0

Tabela 2. Zestawienie wybranego sprzętu obrony cywilnej znajdującego się w magazynach obrony cywilnej, w skali kraju, według stanu na 31 grudnia 2010 r.

Trwa proces wycofywania z magazynów OC sprzętu, który utracił parametry

eksploatacyjno-techniczne. W miarę posiadanych środków finansowych częśd sprzętu

podlega utylizacji.

W 2010 r. na zakup sprzętu OC przeznaczono ok. 10 mln zł. Środki finansowe w wysokości

ok. 8 mln zł pochodziły głównie z budżetu województwa i środków samorządowych.

Pozostałe środki pozyskane zostały z programów Unii Europejskiej, Wojewódzkich

Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz z zakładów pracy.

Środki finansowe przeznaczane były na zakup przede wszystkim następującego sprzętu:



ok. 4 mln zł na sprzęt p/powodziowy (łodzie, pontony zapory

przeciwpowodziowe, pakowarki piasku, worki na piasek itp.);.

ok. 2,5 mln zł na sprzęt i urządzenia do ostrzegania i alarmowania;

ok. 0,7 mln zł na sprzęt kwatermistrzowski (namioty, łóżka, koce, śpiwory

itp.);

ok. 0,5 mln zł na sprzęt saperski (agregaty prądotwórcze, osuszacze itp.);

ok. 0,5 mln zł na sprzęt p/pożarowy.

Najwięcej środków na zakup sprzętu OC w 2010 r. przeznaczyły województwa:

mazowieckie ok. 2,2 mln zł;

śląskie ok. 1,9 mln zł;

dolnośląskie ok. 1,3 mln zł.

Zestawienie wydatków w latach 2009/2010 na zakup sprzętu o wysokim stopniu

przydatności, przedstawia wykres 13.

Wykres 13. Porównanie wydatków na zakup wybranego sprzętu OC w skali kraju, w latach 2009 i 2010



Wzrost wydatków na zakup wybranego sprzęt OC w 2010 r. wynika ze wzrostu

przeznaczonych na ten cel środków finansowych, co przedstawia wykres 14.

Wykres 14. Porównanie nakładów finansowych poniesionych na zakup wybranego sprzętu OC w skali kraju, w latach 2009 i 2010

Wnioski:

1. Brak jednolitego podejścia do kwestii związanej z prowadzeniem baz danych i

monitoringiem sprzętu obrony cywilnej.

2. Należy kontynuowad wycofywanie i utylizację najstarszych grup sprzętu.



2.5. Stan przygotowania punktów do likwidacji skażeo

Problematyka likwidacji skażeo i zakażeo szczegółowo została opisana w „Ocenie stanu

przygotowania Obrony Cywilnej w Polsce” za 2009 r.

Liczbę planowanych punktów do likwidacji skażeo, ich możliwości (przepustowośd),

przygotowanie obsługi punktów, zabezpieczenie w środki do likwidacji skażeo oraz

przewidywane potrzeby w skali kraju w 2010 roku przedstawia tabela 3.

Lp. Nazwa punktu

Przewidywane potrzeby w zakresie likwidacji

skażeo

Punkty do likwidacji skażeo Przeszkolona liczba

obsad, w %

Zabezpieczenie w środki chemiczne do likwidacji skażeo,

w %

z zasobów woj. na okres 3 dni

liczba przepustowośd

odkażalniki dezaktywatory

1 2 3 4 5 10 11 12

1. PZSan 3 473 830 1 879 1 450 339 25,23 32,42 19,71

2. POO 14 178 407 951 1 286 444 17,63 27,49 18,68

3. PZTsam 529 458 1 313 56 891 21,62 22,89 20,39

4. PZTkol 270 18 197 24,21 26,07 28,76

5. PZTwod 476 3 20 0,00 25,00 25,00

6. PZWet 815 877 826 99 840 14,13 24,44 14,56

Tabela 3. Informacja o punktach do likwidacji skażeo w skali kraju, według stanu na 31 grudnia 2010 roku

Skróty i określenia użyte w tabeli oznaczają:

PZSan –punkty zabiegów sanitarnych: potrzeby - liczba osób; przepustowośd - liczba

odkażanych osób/8godz.

POO – punkty odkażania odzieży: potrzeby - kg odzieży; przepustowośd - kg odkażanej

odzieży/16godz.

PZTsam – punkty zabiegów transportu samochodowego: potrzeby - szt. samochodów

ciężarowych; przepustowośd - szt. odkażanych samochodów ciężarowych/16 godz.



PZTkol – punkty zabiegów transportu kolejowego: potrzeby - liczba składów;

przepustowośd - liczba odkażanych składów/16 godz.

PZTwod punkty zabiegów transportu wodnego: potrzeby- liczba jednostek pływających;

przepustowośd – liczba odkażanych jednostek pływających/16godz.

PZWet – punkty zabiegów weterynaryjnych: potrzeby - szt. zwierząt dużych; przepustowośd

- szt. odkażanych zwierząt dużych/8 godz.

Z analizy danych za 2010 r. wynika, że możliwości punktów do likwidacji skażeo w stosunku

do przewidywanych potrzeb są niewystarczające.

Wskaźnik pokrycia potrzeb przeprowadzenia zabiegów w poszczególnych punktach w latach

2009/2010 ilustruje wykres 15.

Wykres 15. Porównanie wskaźników pokrycia potrzeb przeprowadzania zabiegów w poszczególnych punktach, w latach 2009 i 2010

W 2010 r. wskaźnik zabezpieczenia przeprowadzenia zabiegów: sanitarnych, transportu

samochodowego i transportu kolejowego uległ niewielkiemu zmniejszeniu. W latach

2009/2010 wskaźnik pokrycia potrzeb przeprowadzania zabiegów odkażania transportu

wodnego i zabiegów weterynaryjnych w nie uległ zmianie. W 2010 r. odnotowano jedynie

1% wzrost wskaźnika dla punktów odkażania odzieży.



Zmniejszające się możliwości przeprowadzania zabiegów likwidacji skażeo, spowodowane

są zmniejszającą się liczbą planowanych punktów zabiegów specjalnych.

W latach 2009 i 2010 liczbę planowanych punktów zabiegów specjalnych przedstawia

wykres 16.

Wykres 16. Porównanie liczby punktów zabiegów specjalnych w latach 2009 i 2010

W latach 2009 i 2010 liczba punktów zabiegów specjalnych, zmniejszyła się o:

PZSan - 102;

POO - 2;

PZTsam - 86;

PZWet - 104.

Zmniejszenie liczby punktów wpłynęło na zmniejszenie możliwości punktów, których

przepustowośd zmniejszyła się odpowiednio o:

PZSan - 87 896 (liczba osób /8 godz.);

PZTsam - 11 196 (szt. samochodów /16 godz.);



PZWet - 1 636 ( szt. zwierząt dużych/8 godz.)

Natomiast w POO, mimo zmniejszenia liczby punktów, nastąpił wzrost przepustowości o

60 622 kg odzieży/16 godz.

W punktach PZTkol zarówno w ich liczbie jak i przepustowości nastąpił niewielki wzrost.

Liczba zwiększyła się o 6, a przepustowośd o 22 szt. składów pociągów/16 godz.

W PZTwod nie zastąpiły żadne zmiany.

Możliwości (przepustowośd) punktów zabiegów specjalnych w latach 2009/2010

przedstawia wykres 17.

Wykres 17. Porównanie przepustowości punktów zabiegów specjalnych w latach 2009 i 2010.

W latach 2009 i 2010 wskaźnik przygotowania liczby obsad do obsługi punktów zabiegów

specjalnych ulegał zmianom w granicach 1-6%, a wskaźnik zabezpieczenia punktów w środki

do likwidacji skażeo wahał się w granicach 2-3%. Wielkości te nie będą miały istotnego

wpływu na zmianę funkcjonowania punktów zabiegów specjalnych.



Wnioski :

1. Brak przepisów prawa regulującego przygotowywanie punktów zabiegów specjalnych

powoduje, że generalnie zauważalny jest trend corocznego zmniejszania się ich

zasobów.

2.6. Planowanie obrony cywilnej

Plany Obrony Cywilnej

Struktura i treśd planów obrony cywilnej określone zostały wytycznymi Szefa Obrony

Cywilnej Kraju z dnia 13 października 1999 r. w sprawie zasad opracowania planu obrony

cywilnej województw, powiatów, gmin i zakładów pracy. Taka struktura planów

utrzymywana jest do chwili obecnej. Plany podlegają corocznej aktualizacji w oparciu o

wymienione wyżej wytyczne. Należy jednak stwierdzid, że zakres ich stosowania jest

fakultatywny, w zakresie nie wchodzącym w kolizję z obowiązującymi aktami prawa

(wytyczne stosowane są jako materiał instruktarzowy).

Obecna struktura i treśd planów nie przystaje do aktualnych wymogów w zakresie

ochrony ludności, między innymi poprzez niemal identyczną strukturę planów na

poszczególnych szczeblach administracji. W związku z istniejącymi różnicami w zadaniach i

kompetencjach z zakresu ochrony ludności, dla poszczególnych szczebli administracji,

struktura i treśd planów powinna to odzwierciedlad. Pomimo dokonywanych zmian i korekt

w istniejących planach obrony cywilnej, ich struktura i treśd nie odpowiada aktualnym

oczekiwaniom. Szczegółowy opis sytuacji oraz propozycję możliwych kierunków zmian

przedstawiono w ocenie stanu za 2009 rok.

Ponadto zaznaczyd należy, że wielośd opracowywanych planów na poszczególnych

szczeblach podziału administracyjnego paostwa, związanych z bezpieczeostwem ludności nie

służy zwiększeniu skuteczności prowadzonych działao. Powoduje powielanie treści i

procedur. Struktury terenowe wskazują na zasadnośd opracowania jednego planu służącego

ochronie ludności, uwzględniającego sferę analizy zagrożeo, przygotowania adekwatnych



zasobów i procedur reagowania. Pozwoliłoby to na wyeliminowanie dublujących się

informacji i danych dotyczących miedzy innymi oceny zagrożenia, zestawieo sił i środków.

Szef Obrony Cywilnej Kraju przedstawił propozycje rozwiązao w projekcie ustawy o

ochronie ludności i ustawy o zarządzaniu kryzysowym, ukierunkowane miedzy innymi na

integrację planów obrony cywilnej z planami zarządzania kryzysowego. Kwestia ta nie została

jeszcze ostatecznie rozstrzygnięta. W związku z tym podjęto działania w celu przygotowania

nowych wytycznych do opracowania planów obrony cywilnej, zgodnych z obecnymi

uregulowaniami prawnymi.

Inną kwestią mającą wpływ na możliwośd praktycznego wykorzystywania planów obrony

cywilnej, podnoszoną przez terenowe struktury obrony cywilnej, jest klauzula tajności tych

planów. Szef Obrony Cywilnej Kraju przewiduje uwzględnienie w nowych wytycznych

maksymalnej jawności planów obrony cywilnej, z zachowaniem ustaleo zawartych w ustawie

z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1228).

Program Doskonalenia Obrony Cywilnej

W 2010 roku, zgodnie z informacjami przedstawionymi przez wydziały bezpieczeostwa

i zarządzania kryzysowego urzędów wojewódzkich, programy doskonalenia obrony cywilnej

opracowane na okres 2009-2018 są zaktualizowane w kontekście wydatków na realizację

zadao obrony cywilnej. Zauważa się postępującą od wielu lat tendencję spadkową w

wysokości przyznawanych środków finansowych, co ogranicza możliwości realizacji

przedsięwzięd zaplanowanych w programach doskonalenia obrony cywilnej.

Wnioski:

1. Obecna struktura i treśd planów obrony cywilnej nie przystaje do istniejących realiów

i nie odpowiadają wyzwaniom w zakresie obrony cywilnej.

2. Wielośd opracowywanych planów związanych z ochroną ludności, nie wpływa na

zwiększenie poziomu bezpieczeostwa obywateli, powodując miedzy innymi wzrost

nakładów finansowych, powielanie treści, procedur, itp.



3. Zasadnym wydaje się integracja planów obrony cywilnej z planami zarządzania

kryzysowego.

4. Przyznawane środki finansowe w budżecie zadaniowym wojewody nie pokrywają się

z założeniami przyjętymi w programach doskonalenia obrony cywilnej.

2.7. Zapewnienie dostaw wody pitnej oraz ochrony ujęd i urządzeo wodnych

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 25 czerwca 2002 r. w sprawie

szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej

województw, powiatów i gmin odpowiedzialnym za zaopatrzenie ludności w wodę pitną są

szefowie obrony cywilnej województw, powiatów i gmin, zgodnie z § 3 pkt. 13 niniejszego

rozporządzenia.

Wykres 18. Procent ludności objętej zasięgiem wodociągów i studni awaryjnych

Z przedstawionych przez województwa opracowao wynika, że w warunkach normalnych

funkcjonowania paostwa posiadamy odpowiednią do potrzeb „rezerwę wody”. Sytuacja ta

zmieniad się będzie w warunkach kryzysowych wywołanych m.in. brakiem bądź zakłóceniami



w dostawie energii elektrycznej, wystąpienia skażenia na ujęciu, unieruchomienia wodociągu

komunalnego czy powodzi. W przypadku braku energii elektrycznej trwającej kilka tygodni,

przedsiębiorstwa wodociągowe wykorzystując posiadane agregaty prądotwórcze są w stanie

podad wodę tylko na tzw. "poziom zerowy". W praktyce oznacza to ograniczone możliwości

transportu wody rurociągiem i potrzebę zapewnienia warunków dalszej jej dystrybucji za

pomocą np. beczkowozów. Wobec powyższego głównym źródłem zaopatrzenia w wodę

miast i wsi będą: ujęcia komunalne, ujęcia zakładowe, osiedlowe studnie awaryjne i

zakładowe studnie posiadające agregaty prądotwórcze oraz studnie publiczne i prywatne.

Dostawę wody zapewniają jednostki samorządowe, w których dyspozycji znajdują się

cysterny oraz zbiorniki do przewozu wody pitnej w warunkach specjalnych. Są to zbiorniki

przewoźne, na przyczepach, samojezdne, będące w posiadaniu przedsiębiorstw Wodociągów

i Kanalizacji, PSP, OSP, spółdzielni mleczarskich itp.

Wykres 19. Ilośd wodociągów i studni awaryjnych w kraju

Z danych otrzymanych z województw opracowanych na podstawie informacji uzyskanych

z przedsiębiorstw wodociągowych oraz oceny jednostek samorządowych, należy stwierdzid,

że komunalne ujęcia wody stanowią główne źródło zaopatrzenia miast i wsi w wodę, a ich



wydajnośd zapewnia potrzeby bytowe ludności. Mimo to istnieje potrzeba budowy 2377

studni awaryjnych w skali kraju.

Wnioski:

1. W związku z tym, że ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w

wodę (Dz. U. z 2006 r., Nr 123, poz. 858) pomija zagadnienie dotyczące zasad

zapewnienia funkcjonowania publicznych urządzeo zaopatrzenia w wodę w

warunkach specjalnych i nie daje delegacji prawnej do opracowania takich założeo,

istnieje potrzeba wdrożenia rozwiązao pozwalających na wydanie niezbędnych

przepisów wykonawczych, w których byłaby określona struktura planowania oraz

zakres zadao dla dostawców związany z ich funkcjonowaniem w warunkach

specjalnych.

2. Obecnie brak jest dokumentu regulującego zasady zapewnienia funkcjonowania

publicznych urządzeo zaopatrzenia w wodę w warunkach specjalnych.

2.8. Finansowanie zadao obrony cywilnej

Analiza wydatkowania środków budżetowych została sporządzona na podstawie danych

zawartych w rocznych sprawozdaniach za 2010 rok, przekazanych przez urzędy wojewódzkie.

Wydatki budżetowe przeznaczone na realizację zadao z zakresu obrony cywilnej

poniesione w roku 2009 i 2010 przedstawia poniższa tabela. Środki finansowane zostały

ujęte w klasyfikacji budżetowej w rozdziale 754 14 – obrona cywilna, 754 21 – zarządzanie

kryzysowe oraz w rozdziale 750 11 – urzędy wojewódzkie.



Pozycje wydatków 2009 2010

1. WYDATKI OPERACYJNE 26036 23709

Stan osobowy: 20954 18703

- w tym pozostały personel wojskowy, rezerwiści, 103 563

- w tym personel cywilny. 20851 18140

Dział operacyjno-gospodarczy: 5082 5006

- w tym materiały do wykorzystania bieżącego, 634 696

- w tym obsługa techniczna i naprawy, 476 497

- w tym zakup usług, 1479 1190

- w tym dzierżawa nieruchomości, 65 71

- w tym pozostałe wydatki. 2428 2552

2. WYPOSAŻENIE TECHNICZNE 2862 2198

Wyposażenie techniczne: 2654 2120

- w tym sprzęt elektroniczny i środki łączności, 1057 584

- w tym środki transportowe nieopancerzone, 0 18

- w tym pozostałe. 1597 1518

Budownictwo: 208 78

- w tym składnice, magazyny itp., 166 38

- w tym schrony, 40 40

- w tym pozostałe. 2 0

O G Ó Ł E M 28898 25907

Tabela 4. Wydatki budżetowe na obronę cywilną poniesione ogółem w województwach (w tys. zł)

Z powyższej tabeli wynika, że w stosunku do roku ubiegłego wydatki na obronę cywilną

w województwach zmalały o 2991 tys. zł.



Wykres 20. Wykres porównawczy dotyczący wydatków poniesionych na realizację zadao obrony cywilnej w latach 2009 i 2010, w poszczególnych województwach

Znaczny spadek wydatków na obronę cywilną nastąpił w województwie dolnośląskim z

2952 tys. zł w 2009 r. do 859 tys. zł w 2010 r. oraz w województwie świętokrzyskim

odpowiednio z 2816 tys. zł na 1506 tys. zł.

Szef Obrony Cywilnej Kraju jako dysponent środków budżetowych przeznaczonych na

realizację zadao w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej, w ramach ogólnej kwoty w

wysokości 115 466,46 zł ujętej w klasyfikacji budżetowej w rozdziale 75414 – „obrona

cywilna” realizował zadania z ukierunkowaniem na organizację 9 przedsięwzięd - szkoleo

centralnych, konferencji, warsztatów, odpraw na podstawie „Harmonogramu szkoleo



podstawowych i specjalistycznych organizowanych na szczeblu centralnym z zakresu ochrony

ludności i obrony cywilnej na rok 2010” oraz kontynuację programu „Bezpieczne życie”.

W stosunku do roku 2009 wydatki te zostały ograniczone o około 10 tys. złotych

(w 2009 r. - 125138,31 zł.)

Wnioski:

1. Szef Obrony Cywilnej Kraju nie posiada kompetencji wynikających z obecnie

obowiązujących uregulowao prawnych do udziału w podziale środków finansowych

na realizację zadao obrony cywilnej w województwach, powiatach i gminach.

2.9. Szkolenie z zakresu obrony cywilnej

Podstawowymi aktami normatywnymi regulującymi realizację szkoleo w obszarze

ochrony ludności i obrony cywilnej są:

Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP;

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Paostwowej Straży Pożarnej;

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego

zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw,

powiatów i gmin;

Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 września 1993 r. w sprawie powszechnej

samoobrony ludności.

Dodatkowo Szef Obrony Cywilnej Kraju wydał szczegółowe unormowania w obszarze

szkolenia, należą do nich m.in.:

Wytyczne Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 21 kwietnia 2009 r. w sprawie zasad

organizacji i sposobu przeprowadzania szkoleo z zakresu ochrony ludności i obrony

cywilnej;



Harmonogram szkoleo podstawowych i specjalistycznych organizowanych na szczeblu

centralnym z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej na 2010 rok.

Zarówno zasady realizacji szkoleo oraz struktura szkolenia na potrzeby obrony cywilnej,

wynikająca z ww. dokumentów i szczegółowo opisana w „Ocenie stanu Obrony Cywilnej w

Polsce za 2009 r.” nie uległa zmianie.

W 2010 roku szkolenia realizowane były przez Wydziały Bezpieczeostwa i Zarządzania

Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich, Szkoły Paostwowej Straży Pożarnej, Centrum

Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej oraz Międzywojewódzki Ośrodek Szkolenia

Obrony Cywilnej w Białymstoku. Szczegółowe zestawienie szkoleo (zgodnie z załącznikiem nr

5 do wytycznych Szefa Obrony Cywilnej Kraju z dnia 21 kwietnia 2009 r. w sprawie zasad

organizacji i sposobu przeprowadzania szkoleo z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej)

jest co roku przygotowywane i przekazywane do użytku służbowego Wydziałów

Bezpieczeostwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich.

Na podstawie danych otrzymanych z Wydziałów Bezpieczeostwa i Zarządzania

Kryzysowego Urzędów Wojewódzkich wynika, że w różnych formach edukacyjnych w skali

kraju szkoleniami z zakresu obrony cywilnej objętych zostało 780 078 osób, co stanowi

spadek o 248 772 osoby w stosunku do roku 2009 w którym przeszkolono 1 028 850 osoby.

W liczbie tej zostały uwzględnione szkolenia z zakresu powszechnej samoobrony, których w

skali kraju realizuje się najwięcej. Spadek ilości organizowanych szkoleo z zakresu

powszechnej samoobrony spowodował tak duże różnice.

Na uwagę zasługuje fakt, że przeszkolono 2 049 osób, które zajmują stanowiska

komendantów formacji Obrony Cywilnej.

Podział szkoleo ze względu na grupy szkoleniowe przedstawiono w tabeli 6.



Grupa szkoleniowa Liczba osób

Liczba szkoleo

Pracownicy ds. OC, obronnych w gminie 2 931 1 784

Pracownicy ds. OC, obronnych w powiecie 1 187 571

Pracownicy ds. OC, obronnych w województwie 214 233

Zespoły zarządzania kryzysowego w gminie 11 100 1 710

Zespoły zarządzania kryzysowego w powiecie 4 374 494

Zespoły zarządzania kryzysowego w województwie 767 57

Dyrektorzy, kierownicy zakładów pracy, prezesi jednostek gospodarczych 2 815 473

Inspektorzy/pracownicy ds. OC/obronnych, w zakładach pracy 3 810 590

Instruktorzy OC 132 37

Komendanci formacji 2 049 1 019

Członkowie formacji 54 865 4 700

Kuratorzy oświaty 136 3

Dyrektorzy szkół 3 506 458

Nauczyciele 16 205 561

Dwiczenia 135 396 1 091

Inne (nie uwzględnione w spisie) 43 853 1 625

RAZEM 283 340 15 406

Tabela 5. Realizacja szkoleo w poszczególnych grupach szkoleniowych w 2010 r. (bez powszechnej samoobrony)

W roku 2010 we wszystkich grupach szkoleniowych (z wyłączeniem powszechnej

samoobrony) przeszkolono 283 340 osób jest to o 60 292 osoby więcej niż w roku 2009, w

którym przeszkolono 223 084 osoby.

Porównując dane dotyczące realizacji szkoleo w ramach powszechnej samoobrony w

2010 r. do danych z roku 2009 zanotowano spadek ilości przeszkolonych osób o 309 064.

Grupa szkoleniowa Liczba osób

Liczba szkoleo

Ludnośd w ramach powszechnej samoobrony 363 082 2 660

Pracownicy zakładów pracy w ramach powszechnej samoobrony 133 656 7 354

RAZEM 496 738 10 014

Tabela 6. Realizacja szkoleo z zakresu powszechnej samoobrony w 2010 r.

Kolejną bardzo istotną dla obrony cywilnej grupą szkoleniową w są Wójtowie,

Burmistrzowie oraz Prezydenci miast na prawach powiatu.

Z otrzymanych danych wynika, że w 2010 roku przeszkolono 1 045 osób z tych grup

stanowi to spadek w stosunku do 2009 roku, w którym przeszkolonych było 1 852 osób.



Biorąc pod uwagę wybory samorządowe, które miały miejsce w 2010 roku należy

spodziewad się w 2011 r. i 2012 r. wzrostu liczby szkolonych osób na tych stanowiskach.

Szczegółowe dane dotyczące rodzaju szkoleo w jakich uczestniczyli przedstawiciele tych grup

znajdują się w Biurze do spraw Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej Komendy Głównej PSP w

szczegółowym zestawieniu statystycznym.

Grupa szkoleniowa Liczba przeszkolonych osób

w 2010 r. w 2009 r.

Wójt/Burmistrz 890 1527

Starosta, Prezydent miasta na prawach powiatu 155 325

RAZEM 1045 1852

Tabela 7. Realizacja szkoleo dla wójtów, burmistrzów, starostów, prezydentów miast w 2010 r.

Z otrzymanych danych wynika, że 5 141 formacji obrony cywilnej realizowało

przedsięwzięcia szkoleniowe. Analizując aktywnośd szkoleniową członków formacji wynika,

że 52 989 osób brało udział w szkoleniach. Szczegóły przedstawia poniższa tabela 9.

Liczba przeszkolonych formacji / liczba przeszkolonych osób Liczba przeszkolonych formacji w kraju / liczba przeszkolonych

osób w kraju Uczestniczących w szkoleniach

podstawowych

Uczestniczących w szkoleniach doskonalących

specjalistycznych dwiczeniach

formacje osoby formacje osoby formacje osoby formacje osoby

1949 21207 1904 17698 1722 16885 5141 52989

Tabela 8. Aktywnośd szkoleniowa formacji obrony cywilnej w 2010 r.

Kolejną formą działalności obrony cywilnej są szkolenia i inne przedsięwzięcia

realizowane w ramach powszechnej samoobrony. Poniżej przedstawiono uszczegółowienie

tych przedsięwzięd w latach 2009-2010.



Zorganizowane niestandardowe formy szkolenia Liczba przedsięwzięd w 2010 r.

Liczba przedsięwzięd w 2009 r.

Szkolenia stacjonarne w zakładzie pracy 4 031 4 562

Szkolenia stacjonarne w miejscu zamieszkania 501 598

Konkursy 894 553

Dwiczenia – obserwatorzy 358 554

Zawody 131 211

Pogadanki w zakładach pracy 438 731

Pogadanki w miejscu zamieszkania 566 958

Wykłady okazyjne/inne 629 474

Przedsięwzięcia informacyjno - wydawnicze Nakład w 2010 r. Nakład w 2009 r.

Ulotki 389 018 630 772

Broszury 133 847 80 370

Folder 11 498 14 759

Wystawy, 59 80

Plakat/Obwieszczenia 30 074 107 536

Gazetki ścienne 732 718

Tablice informacyjne 3 143 4 400

Inne 145 098 221 703

Strony internetowa 726 478 Tabela 9. Realizacja szkoleo i innych przedsięwzięd z zakresu powszechnej samoobrony w 2010 i 2009 roku

Jedną z form działalności informacyjnej Szefów Obrony Cywilnej adresowanej do

społeczeostwa są komunikaty radiowo-telewizyjne. Poniżej przedstawiono zestawienie

porównawcze liczby porozumieo podpisanych ze środkami masowego przekazu oraz liczby

nadanych komunikatów w latach 2009-2010 z podziałem na szczeble administracji.

Razem Kraj 2010 / 2009

Szczebel organizacyjny

Radio TV

Liczba porozumieo 2010 / 2009

Liczba komunikatów 2010 / 2009

Liczba porozumieo 2010 / 2009

Liczba komunikatów 2010 / 2009

Liczba podpisanych porozumieo ze

środkami masowego przekazu oraz liczba

nadanych komunikatów

Województwo 13 / 22 242 / 217 10 / 11 240 / 212

Powiat 71 / 89 1156 / 361 108 / 117 459 / 383

Gmina 68 / 90 955 / 954 88 / 108 753 / 647

Tabela 5. Liczba porozumieo ze środkami masowego przekazu oraz liczba nadanych komunikatów w latach 2009-2010 z podziałem na szczeble administracji realizowanych w ramach powszechnej samoobrony

Na podstawie danych zaobserwowano wzrost ilości komunikatów nadanych w 2010 r. (tj.

3 805) w stosunku do roku 2009 (tj. 2 774). Duży wzrost w zakresie przekazywania informacji



poprzez media nastąpił na poziomie powiatu i dotyczy on komunikatów radiowych. Liczba

przekazywanych informacji uzależniona jest od liczby zagrożeo, które wystąpiły na danym

obszarze w okresie sprawozdawczym.

Jednym z celów działalności obrony cywilnej w 2010 r. było doskonalenie form i metod

szkolenia organów obrony cywilnej poprzez dwiczenia, gdyż poprzez odgrywanie reakcji na

zdarzenia mogące zaistnied w rzeczywistości pozwalają sprawdzid w praktyce wiedzę i

umiejętności nabyte podczas szkoleo.

Szczegółowe zestawienie dwiczeo zrealizowanych w kraju w latach 2009-2010 na

poszczególnych szczeblach przedstawiono w tabeli 12.

Rodzaj dwiczenia Liczba dwiczeo Liczba uczestników

2010 2009 2010 2009

Zakładowe 565 688 59 195 57 631

Gminne 476 547 39 473 71 976

Powiatowe 240 270 16 819 67 071

Wojewódzkie 16 17 2 108 1 702

Inne 227 200 28 235 21 408

Razem 1 524 1722 145 830 219 788

Tabela 61. Dwiczenia organów i sił ratowniczych w 2010 roku

Z danych przedstawionych w tabeli 12 wynika 2 % spadek ilości organizowanych dwiczeo

w 2010 r. w stosunku do roku 2009.

Wiodącą rolę w organizacji szkoleo z zakresu obrony cywilnej stanowił od lat

Międzywojewódzki Ośrodek Szkolenia Obrony Cywilnej w Białymstoku. W przypadku szkoleo

organizowanych w Szkołach Paostwowej Straży Pożarnej wiodącymi placówkami PSP w

zakresie liczby osób przeszkolonych w obszarach ochrony ludności i obrony cywilnej w 2010

r. była Szkoła Aspirantów PSP w Krakowie oraz Centrum Naukowo Badawcze Ochrony

Przeciwpożarowej w Józefowie. Szczegółowe dane dotyczące szkoleo z zakresu ochrony

ludności i obrony cywilnej realizowanych w placówkach dydaktycznych Paostwowej Straży

Pożarnej i Międzywojewódzkim Ośrodku Szkolenia Obrony Cywilnej w Białymstoku w latach

2009-2010 przedstawia tabela 13.



Lp. Jednostki szkoleniowe PSP i OC Liczba osób

2010 r. 2009 r.

1. Międzywojewódzki Ośrodek Szkolenia Obrony Cywilnej w Białymstoku

821 974

2. Centrum Naukowo Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej

263 490

3. Centralna Szkoła PSP w Częstochowie 106 60

4. Szkoła Aspirantów PSP w Poznaniu 61 92

5. Szkoła Aspirantów PSP w Krakowie 315 485

6. Szkoła Podoficerska PSP w Bydgoszczy 60 86

7 Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie 20 0

Razem 1646 2187

Tabela 72. Liczba osób uczestniczących w szkoleniach z zakresu obrony cywilnej i ochrony ludności w jednostkach szkoleniowych Paostwowej Straży Pożarnej w latach 2009-2010

Wykres 201. Procentowe zestawienie realizacji szkoleo z zakresu ochrony ludności i obrony cywilnej w jednostkach szkoleniowych PSP i OC w 2010 r.

Z dniem 1 stycznia 2011 roku przestał funkcjonowad Międzywojewódzki Ośrodek

Szkolenia Obrony Cywilnej w Białymstoku, obecnie realizacja szkoleo w tym zakresie oparta

jest wyłącznie na ośrodkach Paostwowej Straży Pożarnej.



Biorąc pod uwagę wieloletnie spostrzeżenia w zakresie organizacji dwiczeo, w celu

ujednolicenia i unormowania przedmiotowego zakresu Biuro do spraw Ochrony Ludności

i Obrony Cywilnej KG PSP w 2009 r. zorganizowało warsztaty na temat: „Przygotowanie

i prowadzenie dwiczeo dla struktur Obrony Cywilnej Kraju w obszarze ochrony ludności

i obrony cywilnej”. Ze względu na złożonośd tego obszaru zbiór zagadnieo omówionych

podczas warsztatów został wydany w formie poradnika. Podczas warsztatów

zorganizowanych w 2010 r. wyznaczono kierunki prac zmierzających do usprawnienia

i ujednolicenia zasad przygotowania oraz przeprowadzania dwiczeo.

Wnioski :

1. Należy kontynuowad prace zmierzające do stworzenia jednolitych wytycznych w

zakresie ujednolicenia zasad przygotowania oraz przeprowadzania dwiczeo.

2. W kolejnych latach planuje się organizację szkoleo doskonalących dla wójtów,

burmistrzów i starostów.



3. WNIOSKI OGÓLNE ORAZ PROPOZYCJE ROZWIĄZAO

Ocenę stanu przygotowao Obrony Cywilnej w Polsce w 2010 r. wykonano na podstawie

danych nadesłanych przez Wojewodów. Stanowi ona kontynuację prac nad

opracowywaniem dokumentów diagnozujących obszar obrony cywilnej, tj. „Raportu nt.

zadao i przedsięwzięd w zakresie ochrony ludności i obrony cywilnej, realizowanych przez

Komendę Główną Paostwowej Straży Pożarnej w latach 2000-2007” oraz „Oceny stanu

przygotowao Obrony Cywilnej w Polsce w 2009 r.

Wieloletnie doświadczenia, a w szczególności wynikające z ubiegłorocznej powodzi i

wcześniejszych zdarzeo noszących znamiona klęski żywiołowej, wskazują że obowiązujący

stan prawny w zakresie organizacji i funkcjonowania obrony cywilnej w Polsce wymaga

systemowych zmian, ukierunkowanych przede wszystkim na realizację zadao szeroko pojętej

sfery ochrony ludności w czasie pokoju, uwzględniających przynależnośd Polski do Unii

Europejskiej i naszą aktywnośd w zakresie ochrony ludności w ramach członkostwa w UE, a

także dających mocne podstawy funkcjonowania w warunkach zewnętrznego zagrożenia

bezpieczeostwa paostwa i w czasie wojny.

Dzisiejsze prawo regulujące sferę obrony cywilnej, oparte na ustawie z dnia 21 listopada

1967 r. o powszechnym obowiązku obrony, mimo zmian ustrojowych jakie zaszły w Polsce, w

zakresie dotyczącym obrony cywilnej nie uległo żadnym przeobrażeniom, przy czym

wielokrotnie podejmowano próby nowego podejścia i zmian ustawowych w tym zakresie.

Obecnie, w „Programie prac legislacyjnych Rady Ministrów na 2011 r.” uwzględniono

prace w zakresie ustawowego uregulowania zagadnieo ochrony ludności dotychczas nie

posiadających żadnych regulacji prawnych oraz obrony cywilnej regulowanej ustawą o

powszechnym obowiązku obrony, ze wskazaniem zakresu regulacji:

zasady organizacji i funkcjonowania ochrony ludności i zadania z nią związane,

podstawowe definicje związane z ochroną ludności i obroną cywilną,

organy właściwe w zakresie ochrony ludności oraz inne podmioty realizujące zadania

z zakresu ochrony ludności,



zasady informowania, ostrzegania i alarmowania przed zagrożeniami oraz edukacji

społeczeostwa,

prawa i obowiązki obywateli w zakresie ochrony ludności,

zasady przygotowywania programów ochrony ludności, zapewnienia schronienia

i zabezpieczenia mienia w sytuacjach zagrożenia,

funkcjonowanie ochrony ludności w czasie wojny (obrona cywilna),

zasady finansowania ochrony ludności.



4. SPIS TABEL

Tabela 1. Zestawienie danych o stanie bazy magazynowej i warsztatach OC w skali kraju,

według stanu na 31 grudnia 2010 roku ................................................................... 16

Tabela 2. Zestawienie wybranego sprzętu obrony cywilnej znajdującego się w magazynach

obrony cywilnej, w skali kraju, według stanu na 31 grudnia 2010 r. ....................... 20

Tabela 3. Informacja o punktach do likwidacji skażeo w skali kraju, według stanu

na 31 grudnia 2010 roku .......................................................................................... 23

Tabela 4. Wydatki budżetowe na obronę cywilną poniesione ogółem w województwach

(w tys. zł) .................................................................................................................. 32

Tabela 5. Realizacja szkoleo w poszczególnych grupach szkoleniowych w 2010 r. (bez

powszechnej samoobrony) ...................................................................................... 36

Tabela 6. Realizacja szkoleo z zakresu powszechnej samoobrony w 2010 r. ......................... 36

Tabela 7. Realizacja szkoleo dla wójtów, burmistrzów, starostów, prezydentów miast

w 2010 r. .................................................................................................................. 37

Tabela 8. Aktywnośd szkoleniowa formacji obrony cywilnej w 2010 r. .................................. 37

Tabela 9. Realizacja szkoleo i innych przedsięwzięd z zakresu powszechnej samoobrony

w 2010 i 2009 roku ................................................................................................... 38

Tabela 10. Liczba porozumieo ze środkami masowego przekazu oraz liczba nadanych

komunikatów w latach 2009-2010 z podziałem na szczeble administracji

realizowanych w ramach powszechnej samoobrony ............................................. 38

Tabela 11. Dwiczenia organów i sił ratowniczych w 2010 roku ............................................... 39

Tabela 12. Liczba osób uczestniczących w szkoleniach z zakresu obrony cywilnej i ochrony

ludności w jednostkach szkoleniowych Paostwowej Straży Pożarnej

w latach 2009-2010 .................................................................................................. 40



5. SPIS WYKRESÓW

Wykres 1. Procent ludności objętej działaniem systemów alarmowania i ostrzegania w

stosunku do liczby mieszkaoców kraju .................................................................... 6

Wykres 2. Procent ludności objętej działaniem systemów ostrzegania i alarmowania za

pomocą różnych środków ........................................................................................ 6

Wykres 3. Liczba syren elektrycznych i elektronicznych uruchamianych ręcznie i radiowo .... 7

Wykres 4. Ewakuacja w skali kraju .......................................................................................... 10

Wykres 5. Liczba miejsc czasowego pobytu w zestawieniu z liczbą mieszkaoców

przewidzianych do ewakuacji bez mieszkaoców przewidzianych do

samoewakuacji (dane liczbowe podano w tys.) ..................................................... 10

Wykres 6. Procentowe zestawienie miejsc w budowlach ochronnych w stosunku do liczby

mieszkaoców kraju ................................................................................................. 12

Wykres 7. Porównanie ilościowe budowli i miejsc ochronnych w skali kraju

w latach 2009 i 2010 .............................................................................................. 13

Wykres 8. Porównanie nakładów finansowych poniesionych na budownictwo ochronne

w latach 2009 i 2010 w skali kraju ......................................................................... 14

Wykres 9. Porównanie stanu ilościowego formacji obrony cywilnej oraz ich liczebności w

skali kraju w latach 2009 i 2010 ............................................................................. 15

Wykres 10. Porównanie liczby magazynów OC w latach 2009 i 2010 ..................................... 17

Wykres 11. Porównanie powierzchni magazynowej OC w latach 2009 i 2010 ....................... 17

Wykres 12. Porównanie pokrycia potrzeb powierzchni magazynowych, w skali kraju

w latach 2009 i 2010 ............................................................................................. 18

Wykres 13. Porównanie wydatków na zakup wybranego sprzętu OC w skali kraju,

w latach 2009 i 2010 ............................................................................................. 21

Wykres 14. Porównanie nakładów finansowych poniesionych na zakup wybranego sprzętu

OC w skali kraju, w latach 2009 i 2010 .................................................................. 22

Wykres 15. Porównanie wskaźników pokrycia potrzeb przeprowadzania zabiegów w

poszczególnych punktach, w latach 2009 i 2010 .................................................. 24

Wykres 16. Porównanie liczby punktów zabiegów specjalnych w latach 2009 i 2010 ............ 25

Wykres 17. Porównanie przepustowości punktów zabiegów specjalnych

w latach 2009 i 2010. ............................................................................................ 26

Wykres 18. Procent ludności objętej zasięgiem wodociągów i studni awaryjnych ................. 29

Wykres 19. Ilośd wodociągów i studni awaryjnych w kraju ..................................................... 30

Wykres 20. Wykres porównawczy dotyczący wydatków poniesionych na realizację zadao

obrony cywilnej w latach 2009 i 2010 w poszczególnych województwach ......... 33



Wykres 21. Procentowe zestawienie realizacji szkoleo z zakresu ochrony ludności i obrony

cywilnej w jednostkach szkoleniowych PSP i OC w 2010 r. ................................... 40

Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w ... · szkolenia personelu funkcyjnego...

Documents

Transcript of Informacja nt. oceny stanu przygotowania Obrony Cywilnej w ... · szkolenia personelu funkcyjnego...