Index Maltese for CSIE - EENET

No]olqu skejjel Inklu\ivi

Il-Focus Group g]al Edukazzjoni Inklu\iva 1



Kunsill talKunsill talKunsill talKunsill tal----Kurrikulu NazzjonaliKurrikulu NazzjonaliKurrikulu NazzjonaliKurrikulu Nazzjonali

Focus GroupFocus GroupFocus GroupFocus Group

G]al Edukazzjoni InkluG]al Edukazzjoni InkluG]al Edukazzjoni InkluG]al Edukazzjoni Inklu\\\\ivaivaivaiva

Settembru 2002Settembru 2002Settembru 2002Settembru 2002



Copyright © Ministeru ta’ l-Edukazzjoni, 2002

Floriana, Malta

Tel: 21 231374/5; 21 239965; 21 232682

Fax: 21 221634

e-mail: [email protected]

ISBN: 99909-74-14-4

Dan id-dokument huwa primarjament ibba\at fuq il-politika tal-Kurrikulu Minimu Nazzjonali dwar l-edukazzjoni

inklu\iva, imma tfassal fuq il-prinìpji, metodu u materjal simili g]aliha fix-xoghol ta’ Tony Booth u Mel Ainscow

(2000), Index for inclusion: Developing learning and participation in schools. Bristol: Centre for Studies on

Inclusive Education. Dan l-adattament u riproduzzjoni sar skond kuntratt bejn is-Centre for Studies on Inclusive

Education, UK (Mark Vaughan), u l-Universita’ ta’ Malta (Dr Paul A. Bartolo) g]ad-distribuzzjoni tal-materjal

g]al uzu mhux kummer`jali.

L-ewwel taqsima fil-bi`à l-kbira tag]ha hija mag]mula minn siltiet dwar l-edukazzjoni inklu\iva me]udin mid-

dokument tal-Ministeru ta’ l-Edukazzjoni ta’ Malta (1999), Nibnu l-Futur Flimkien: Kurrikulu Minimu Nazzjonali.

Dawn huma pre\entati skond il-proèss ghall-i\vilupp ta’ kultura, politika u prattika inklu\iva fl-iskejjel imfassla

minn Tony Booth u Mel Ainscow (2000).

It-tieni taqsima u l-Appendiì jikkonsistu f’ver\joni adattata ta’ l-indikaturi ta’ edukazzjoni inklu\iva mehuda mix-

xog]ol ta’ Tony Booth u Mel Ainscow (2000).

Kitba u produzzjoni talKitba u produzzjoni talKitba u produzzjoni talKitba u produzzjoni tal----

Focus GroupFocus GroupFocus GroupFocus Group g]al Edukazzjoni Inklu g]al Edukazzjoni Inklu g]al Edukazzjoni Inklu g]al Edukazzjoni Inklu\\\\iva taliva taliva taliva tal----KuKuKuKunsill talnsill talnsill talnsill tal----Kurrikulu Nazzjonali:Kurrikulu Nazzjonali:Kurrikulu Nazzjonali:Kurrikulu Nazzjonali:

Paul A. Bartolo, Phd.D (Lond.), Psikologu fl-Edukazzjoni u Lecturer, Dipartiment tal-Psikolo[ija l-Universita` ta’

Malta (Ko-ordinatur)

Charmaine Agius Ferrante, M.A. (Ed) (L’Borough), Konsulenta fuq is-Sapport fit-Tag]lim, fil-Fundazzjoni Equal

Partners

Andrew Azzopardi, B.Ed (Hons), Dip. So`.Work, M.Ed(Sheffield), G]alliem fi Skola Sekondarja

Louise Bason, B.Psy (Hons), PGCE, M.SC.(Kent), Spe`jalista fid-Di\abilita`, Servizzi psikolo[iì fil-

Fundazzjoni Eden.

Louisa Grech, B.A. (Gen), Omm ta’ tifel bis-sindromu Down.

Michael A. King, B.Phil (N’Castle), Assistent Direttur ta’ l-Edukazzjoni.

}ajr}ajr}ajr}ajr, g]ar-reazzjonijiet utli dwar l-abbozz ta’ dan id-dokument, lil Bernadette Azzopardi, Ronald Bowman, Ann

Marie Callus, Joe Camilleri, Philip Grech, Mary Rose Mifsud, Paul Pace, Vincent Pi`ìnino, Mario Testa, l-

g]alliema u faìlitaturi li pparteìpaw fil-kors ta’ Inservice dwar ‘No]olqu skejjel inklu\ivi’ li sar f’Lulju 2002,

s]abna fil-Focus Groups li mag]hom iddiskutejna dan id-dokument, kif ukoll Dr Cecilia Borg u Mary Vella.

Disinn talDisinn talDisinn talDisinn tal----Qoxra:Qoxra:Qoxra:Qoxra: Joseph Micallef

Stampatur: Stampatur: Stampatur: Stampatur: Salesian Printing Press, Tas-Sliema, Malta.

LLLL----Ewwel }ar[aEwwel }ar[aEwwel }ar[aEwwel }ar[a: 2002.



LLLLLLLL--------11111111 PPPPPPPPaaaaaaaarrrrrrrrttttttttiiiiiiii::::::::

IIIIIIIILLLLLLLL--------PPPPPPPPRRRRRRRROOOOOOOO¬¬¬¬¬¬¬¬EEEEEEEESSSSSSSSSSSSSSSS LLLLLLLLEEEEEEEEJJJJJJJJNNNNNNNN EEEEEEEEDDDDDDDDUUUUUUUUKKKKKKKKAAAAAAAAZZZZZZZZZZZZZZZZJJJJJJJJOOOOOOOONNNNNNNNIIIIIIII IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||IIIIIIIIVVVVVVVVAAAAAAAA

1. L-inklu\joni hija g]all-istudenti kollha 1

2. Tliet dimensjonijiet tal-proèss ta’ l-edukazzjoni inklu\iva 2

3. Prinìpji tal-Kurrikulu Minimu Nazzjonali 3

3.1. Kultura inklu\iva 3

3.2. Politika inklu\iva 6

3.3. Prattika inklu\iva 8

4. |ew[ g]anijiet ewlenin tal-proèss ta’ l-edukazzjoni inklu\iva 11

5. Indikaturi g]al edukazzjoni inklu\iva 12

6. Kif tu\a l-indikaturi 14

7. Kif tie]u sehem fil-proèss ta’ edukazzjoni inklu\iva 16

7.1. Nag]zlu x’nixtiequ nwettqu l-ewwel 16

7.2. Inwettqu u nirrevedu 17

7.3. Inwaqqfu Grupp Pro[ett g]al Edukazzjoni Inklu\iva 17

8. Storja bla tmiem 18

IIIIIIIItttttttt--------22222222 PPPPPPPPaaaaaaaarrrrrrrrttttttttiiiiiiii::::::::

IIIIIIIINNNNNNNNDDDDDDDDIIIIIIII¬¬¬¬¬¬¬¬IIIIIIII GGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAALLLLLLLLLLLLLLLL--------IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||JJJJJJJJOOOOOOOONNNNNNNNIIIIIIII

A. Indikaturi g]al A. Indikaturi g]al A. Indikaturi g]al A. Indikaturi g]al kulturakulturakulturakultura ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu\\\\iviiviiviivi 21

A.1. Nibnu komunita’ ta’ skola li tilqek 22

A.2. Nistabbilixxu valuri inklu\ivi 22

BBBB. Indikaturi g]al . Indikaturi g]al . Indikaturi g]al . Indikaturi g]al politikapolitikapolitikapolitika ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu\\\\iviiviiviivi 23

B.1. Ni\viluppaw skola g]al kul]add 24

B.2. Nassiguraw li kul]add jista’ jitg]allem 24

¬. Indikaturi g]all¬. Indikaturi g]all¬. Indikaturi g]all¬. Indikaturi g]all----prattikaprattikaprattikaprattika ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu ta’ skejjel inklu\\\\iviiviiviivi 25



¬.1. Norkestraw it-tag]lim biex inwie[bu g]ad-diversita’ ta’ l-istudenti 26

¬.2. Nimmobilizzaw ir-ri\orsi biex naraw li l-istudenti kollha jitg]allmu u jipparteìpaw 26

AAAAAAAAPPPPPPPPPPPPPPPPEEEEEEEENNNNNNNNDDDDDDDDIIIIIIII¬¬¬¬¬¬¬¬IIIIIIII::::::::

IIIIIIIINNNNNNNNDDDDDDDDIIIIIIIIKKKKKKKKAAAAAAAATTTTTTTTUUUUUUUURRRRRRRRIIIIIIII SSSSSSSSPPPPPPPPEEEEEEEE¬¬¬¬¬¬¬¬IIIIIIIIFFFFFFFFIIIIIIII¬¬¬¬¬¬¬¬IIIIIIII GGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAALLLLLLLLLLLLLLLL--------IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUUZZZZZZZZJJJJJJJJOOOOOOOONNNNNNNNIIIIIIII

A. No]olqu A. No]olqu A. No]olqu A. No]olqu kultura kultura kultura kultura inkluinkluinkluinklu\\\\vavavava

A.1. Nibnu komunitaA.1. Nibnu komunitaA.1. Nibnu komunitaA.1. Nibnu komunita`̀̀̀

A.1.1. Kull membru tal-komunita` j]ossu li huwa milqug]. 27

A.1.2. L-istudenti jg]inu lil xulxin. 28

A.1.3. L-istaff jikkollaboraw ma’ xulxin. 29

A.1.4. L-istaff u l-istudenti jittrattaw lil xulxin b’rispett. 30

A.1.5. Hemm s]ubija bejn l-istaff u l-[enituri/kustodji. 31

A.1.6. L-istaff u l-membri tal-kunsill ta’ l-iskola ja]dmu tajjeb flimkien. 32

A.1.7. Il-komunitajiet lokali kollha huma involuti fl-iskola. 33

A.2. Nistabbilixxu valuri inkluA.2. Nistabbilixxu valuri inkluA.2. Nistabbilixxu valuri inkluA.2. Nistabbilixxu valuri inklu\\\\iviiviiviivi

A.2.1. L-iskola g]andha aspirazzjonijiet g]oljin g]al kull student. 34

A.2.2. L-istaff, l-istudenti, il-[enituri/kustodji u l-komunita` jaqsmu bejniethom

filosofija ta’ inklu\joni.

35

A.2.3. L-istudenti huma stmati indaqs. 36

A.2.4. L-istaff u l-istudenti huma stmati b]ala bnedmin. 37

A.2.5. L-istaff jara li jne]]i kull tip ta’ xkiel li jista’ jtellef milli wie]ed jitg]allem jew

jipparteìpa fl-attivitijiet ta’ l-iskola.

38

A.2.6. L-iskola tistinka biex ixxejjen kull forma ta’ diskriminazzjoni u

sterjotipizzazzjoni.

39

B. No]olqu B. No]olqu B. No]olqu B. No]olqu politikapolitikapolitikapolitika inklu inklu inklu inklu\\\\ivaivaivaiva

B.1.NiB.1.NiB.1.NiB.1.Ni\\\\viluppaw skola g]al kul]addviluppaw skola g]al kul]addviluppaw skola g]al kul]addviluppaw skola g]al kul]add

B.1.1. L-impjieg ta’ l-istaff u l-promozzjonijiet ikunu [usti. 41

B.1.2. L-istaff il-[did kollha j]ossuhom milqug]a u stmati. 42

B.1.3. L-iskola ta`ètta studenti irrispettivament mill-kisbiet jew di\abilita` tag]hom. 43

B.1.4. L-iskola tag]mel il-bini fi\ikament a`èssibbli g]all-persuni kollha. 44

B.1.5. L-istudenti [odda kollha jing]ataw is-sapport biex i]ossuhom milqug]a u 45



jissetiljaw fl-iskola.

B.1.6. L-iskola tirran[a l-[ruppi tat-tag]lim b’mod li l-istudenti kollha jkunu jistg]u ji[u

stmati.

46

B.2 Norganizzaw sapport g]adB.2 Norganizzaw sapport g]adB.2 Norganizzaw sapport g]adB.2 Norganizzaw sapport g]ad----diversitadiversitadiversitadiversita’’’’

B.2.1. Kull forma ta’ sapport hija ikkoordinata. 48

B.2.2. L-attivitajiet ta’ \vilupp g]all-istaff jg]inu lill-istaff iwie[eb g]all-]ti[ijiet tad-

diversita’ ta’ l-istudenti.

49

B.2.3. Il-politika ta’ ‘}ti[jiet indvidwali’ hija politika li tittie]ed fuq livell ta’ skola

s]i]a.

50

B.2.4. Il-provedimenti g]al ]ti[ijiet edukattivi individwali jintuzaw biex jitnaqqas ix-

xkiel g]at-tag]lim u ti\died il-parteìpazzjoni ta’ l-istudenti kollha.

51

B.2.5. Il-politika ta’ sapport kemm pastorali kif ukoll li g]andha x’taqsam ma’ l-im[iba

hija marbuta ma’ l-i\vilupp tal-kurrikulu.

53

B.2.6. Tonqos il-pressjoni biex tintuza t-tke`ìja mill-iskola b]ala mezz ta’ dixxiplina. 55

B.2.7. Jitnaqqas kull xkiel li jtellef studenti milli jattendu regulari. 57

B.2.8. L-ibbulijar jitnaqqas bis-s]i]. 59

¬. Nevolvu ¬. Nevolvu ¬. Nevolvu ¬. Nevolvu prattikaprattikaprattikaprattika inklu inklu inklu inklu\\\\ivaivaivaiva

¬.1. Norkestraw it¬.1. Norkestraw it¬.1. Norkestraw it¬.1. Norkestraw it----tag]lim biex inwie[bu g]adtag]lim biex inwie[bu g]adtag]lim biex inwie[bu g]adtag]lim biex inwie[bu g]ad----diversitadiversitadiversitadiversita’’’’ ta’ l ta’ l ta’ l ta’ l----istudentiistudentiistudentiistudenti

¬.1.1. Il-lezzjonijiet ji\viluppaw g]arfien tad-differenzi. 61

¬.1.2. L-g]alliema jaraw li l-istudenti kollha jing]ataw is-sapport me]tie[ biex

jitg]allmu u jipparteìpaw.

62

¬.1.3. Il-lezzjonijiet huma a`èssibli g]all-istudenti kollha. 63

¬.1.4. L-istudenti huma attivament involuti fit-tag]lim tag]hom stess. 64

¬.1.5. L-istudenti jitg]allmu billi jikkollaboraw ma’ xulxin. 66

¬.1.6. Il-homework jg]in biex jitg]allem kul]add. 67

¬.1.7. L-assessjar jinkora[[ixxi lill-istudenti kollha biex jimxu ’l quddiem. 68

¬.1.8. Id-dixxiplina fil-klassi hija mibnija fuq ir-rispett lejn xulxin. 69

¬.1.9. L-istudenti kollha jie]du sehem fl-attivitajiet ta’ barra mill-klassi. 70

¬.1.10. L-g]alliema jippjanaw, jg]allmu u jag]mlu revi\joni fi s]ubija ma’ xulxin. 71

¬.1.11. Il-faìlitaturi jippruvaw li jg]inu fit-tag]lim ta’ l-istudenti kollha. 72

¬.2 Nimmobilizzaw ir¬.2 Nimmobilizzaw ir¬.2 Nimmobilizzaw ir¬.2 Nimmobilizzaw ir----riririri\\\\orsi ta’ lorsi ta’ lorsi ta’ lorsi ta’ l----iskola iskola iskola iskola



¬.2.1. Id-differenzi bejn l-istudenti jintu\aw b]ala ri\orsa biex wie]ed jg]allem u

jitg]allem.

73

¬.2.2. Ir-ri\orsi kollha ta’ l-iskola jitqassmu b’mod [ust bil-g]an li tizdied l-inklu\joni. 74

¬.2.3. Ir-ri\orsi tal-komunita` huma mag]rufa u uzati. 75

¬.2.4. Isir u\u s]i] mill-kompetenzi ta’ l-istaff. 76

¬.2.5. L-istaff ji\viluppa ri\orsi biex isostni t-tag]lim u l-parteìpazzjoni. 77

TTTTTTTTAAAAAAAABBBBBBBBEEEEEEEELLLLLLLLLLLLLLLLIIIIIIII UUUUUUUU FFFFFFFFIIIIIIIIGGGGGGGGUUUUUUUURRRRRRRRIIIIIIII

L-1 Tabella: G]anijiet u dimensjonijiet tal-proèss ta’ l-edukazzjoni inklu\iva 12

It-2 Tabella: Erba’ livelli possibbli ta’ twettiq ta’ kull indikatur speìfiku 15

L-1 Figura: Kif nu\aw l-Indiì waqt i`-ìklu ta’ l-Ippjanar g]all-I\vilupp ta’ l-Iskola 16



Il-Ministeru ta’ l-Edukazzjoni ilu min-nofs id-disg]inijiet iwettaq programm ta’ edukazzjoni inklu\iva biex

jassigura a`èss ugwali g]all-kurrikulu nazzjonali. Minn dak i\-\mien, saru kisbiet sinifikanti li taw bidu g]al

toroq [odda. Dawn jinkludu:

• Il-]olqien tal-Kumitat Ministerjali ghal Edukazzjoni Inklu\iva (MCIE) – korp ghall-i\vilupp ta’ politika

(fis-sens ta’ policy), mag]mul minn rappre\entanti tas-setturi ta’ l-Edukazzjoni, tal-{id So`jali u tas-

Sa]]a, l-unjon tal-g]alliema, u gruppi attivi fil-qasam tad-di\abilita`.

• Il-pubblikazzjoni, wara konsultazzjoni wiesg]a ma’ dawk li g]andhom sehem fih, ta’ Kurrikulu

Nazzjonali li jiddikjara l-Inklu\joni b]ala wie]ed mill-g]anijiet l-aktar strate[iì tieg]u.

• L-u\u ta’ grupp ta’ kwa\i 500 assistenti tal-klassi g]al ]ti[ijiet spe`jali li jag]tu sapport lil aktar minn

650 student/a bi ]ti[ijiet edukattivi spe`jali.

• It-tfassil u twettiq ta’ korsijiet ta’ ¬ertifikat u ta’ Diploma fl-Universita` g]all-faìlitaturi ta’

Edukazzjoni Inklu\iva immirati g]al assistenti tal-klassi g]al ]ti[ijiet spe`jali.

• Il-pubblikazzjoni u tixrid ta’ dokument g]al politika nazzjonali dwar l-Inkluzjoni ta’ studenti

b’di\abilita`, li jfisser il-linji gwida nazzjonali dwar il-proèssi, kemm informali u formali, ta’ kif

g]andhom ji[u ppreparati Programmi Edukattivi Individwali (IEPs) g]al studenti b’di\abilita`, u l-

metodu ta’ assessjar li jwassal biex jin]are[ Statement li jag]mel rakkomandazzjonijiet dwar x’tip ta’

sapport je]tie[u dawn l-istudenti.

• It-twaqqif ta’ Statementing Moderating Panel u Appeals Board li issa huwa allokat fi`-¬entru Nazzjonali

g]all-Inklu\joni.

• It-twaqqif ta`-¬entru Nazzjonali g]all-Inklu\joni fl-Imsida.

• Il-provediment ta’ g]alliema li jduru l-iskejjel g]al studenti neqsin mis-smig] fl-iskejjel regolari.

• Il-verifika ta’ l-a`èssibilita` ta’ l-iskejjel li qed tag]mel il-Fundazzjoni g]all-Iskejjel t’G]ada u skema

relatata li biha l-iskejjel jistg]u jag]mlu l-addattamenti me]tie[a.



• Il-pubblikazzjoni ta’ numru ta’ dokumenti ta’ politika mmirata biex l-iskejjel isiru aktar inklu\ivi. Dawn

jinkludu: “Arran[amenti spe`jali g]all-e\amijiet g]al studenti bi ]ti[ijiet spe`jali” ; “Politika, pjan u linji

gwida kontra l-ibbulijar” ; “L-im[iba tajba fl-iskejjel: Proèduri g]all-iskejjel” ; “Tackling substance

abuse: Guidelines for schools” ; u dokument li qed ji[i mfassal mill- Kumitat Ministerjali g]al

Edukazzjoni Inklu\iva fuq “L-amministrazzjoni tal-mediìna lil studenti fl-iskejjel” .

• Tibdil fil-li[ijiet li qed ji[u mfassla g]all-Kunsilli ta’ l-iSkola li bihom il-[enituri jkollhom

opportunitajiet a]jar u aktar drittijiet u responabbiltajiet biex jipparteìpaw f’materji ta’ l-iskola.

• It-twaqqif ta’ Kunsilli ta’ l-iStudenti fil-livelli sekondarji ta’ l-iskejjel li bihom l-istudenti jistg]u

jipparteìpaw aktar bi s]i] fl-affarijiet ta’ l-iskola.

Kif wie]ed jista’ jara, il-Ministeru huwa mpennjat biex jassigura li l-iskejjel isiru komunitajiet inklu\ivi ta’

studenti diversi. Dan id-dokument huwa g]odda o]ra biex jg]in il-komunitajiet ta’ l-iskejjel jassessjaw

kemm imxew ‘il quddiem f’dan l-g]an komuni. L-g]odda hija [abra ta’ indikaturi ta’ su`èss rikonoxxuti

professjonalment u li l-membri tal-komunita` ta’ l-iskola jistg]u ju\aw biex jassessjaw l-isforz kollettiv

tag]hom biex jag]mlu l-iskola tassew wa]da inklu\iva.

U\awh u g]idulna dwar l-isforzi tag]kom biex, flimkien, inkunu nistg]u ni`èlbraw il-kisbiet tag]na lkoll.

Louis Galea



Dan id-dokument, No]olqu skejjel inklu\ivi” , imfassal mill-Focus Group g]al Edukazzjoni Inklu\iva, jifta] toroq

[odda b’\ew[ modi. L-ewwelnett nie]du pja`ir li dan jipprova jindirizza tema li hija wisq g]al qalbna, u t-tieninett

joffri mod [did ta’ kif g]andna nimplimentaw politika (fis-sens ta’ policy).

Id-dokument jenfasizza l-importanza li nirrikonoxxu d-diversita’ ta’ ]ti[ijiet edukattivi ta’ kull tifel u tifla fdati

f’idejna. L-iskejjel ikunu tassew inklu\ivi meta fil-kurrikuli, fir-ri\orsi u fil-kultura tag]hom ja``ettaw a priori li

te\isti medda wiesg]a ta’ ]ti[ijiet edukattivi li jinkludu l-]ti[ijiet spe`jali tat-tfal b’di\abilita` kif ukoll ta’ dawk it-

tfal b’]afna talent/i.

Id-dokument jenfasizza li l-filosofija u strate[ija ta’ politika li tassew tinkludi lil kul]add mhijiex responsabbilta`

ta’ xi grupp ta’ skejjel partikulari, ta’ xi grupp ta’ edukaturi partikulari, jew ta’ xi grupp ta’ uffi``jali edukattivi

partikulari. Kollha kemm a]na je]tie[ nitg]allmu li l-]olqien ta’ skejjel inklu\ivi irid jissejjes fuq perspettiva

fundamentali li tolqot il-]idma kollha tag]na u li g]andu/ha j]addan kull wie]ed u wa]da minnha.

Il-Focus Group, fil-fehma tieg]i, g]a\el l-istrate[ija t-tajba meta fassal g]odda li biha skola tista’ tevalwa ru]ha

fil-qasam ta’ l-edukazzjoni inklu\iva. {ie rikonoxxut li numru ta’ skejjel di[a` mxew ‘il quddiem fl-

implimentazzjoni ta’ xi aspetti ta’ l-edukazzjoni inklu\iva fil-komunita` tag]hom. L-iskejjel mistennija li jibnu fuq

it-tajjeb li g]andhom f’dan il-qasam meta jag]mlu awto-evalwazzjoni sistematika, li din imbag]ad isservi b]ala s-

sies g]al pjan ta’ azzjoni g]al kull skola individwali.

Charles Mizzi



Fil-Kurrikulu Nazzjonali, Inwelldu l-[ejjieni flimkien (1999), il-komunita` Maltija g]amlet stqarrija àra ]afna li

l-politika ta’ Edukazzjoni ta’ Kwalita` g]al kul]add hija mibnija fuq prinìpji ta’ edukazzjoni inklu\iva. Dan fisser

li l-edukazzjoni Maltija hija wa]da li ti`èlebra d-diversita’, li tqis id-differenzi fl-istudenti mhux b]ala sfida biss,

imma b]ala ri\orsa, u li hija mpennjata biex tipprovdi g]all-kwalitajiet, ]ti[ijiet u aspirazzjonijiet ta’ kull student u

studenta.

Din il-vi\joni issa hija wa]da komuni g]al kul]add: fl-iskejjel, fost il-[enituri, fil-kunsilli ta’ l-iskola u fost il-

komunita` aktar wiesg]a, u l-prinìpju ta’ edukazzjoni inklu\iva huwa bla dubju ta’ xejn l-aktar wie]ed imfa]]ar

minn dawk li juru interess fil-Kurrikulu Nazzjonali. Il-Pjan Strate[iku li tfassal wara l-Kurrikulu beda jindirizza l-

]idma ta’ implimentazzjoni ta’ dan il-prinìpju, u l-Kunsill tal-Kurrikulu Nazzjonali waqqaf Focus Group

speìfikament g]al edukazzjoni inklu\iva. Dan id-dokument, No]olqu skejjel inklu\ivi, huwa wie]ed mill-ewwel

inizzjattivi ta’ dan il-Focus Group.

Il-]idma biex din il-vi\joni ssir realta` te]tie[ impenn. Il-pro[ett ukoll je]tie[ li jkollu sapport g]aqli ta’ ri\orsi,

imma fuq kollox, dan g]andu jkun e\erìzzju kontinwu ta’ rièrka, \vilupp, implimentazzjoni u evalwazzjoni ta’

ideat u ta’ prattiì.

Id-dokument No]olqu skejjel inklu\ivi jipprovdi gwidi utli g]al dan l-e\erìzzju. Jankra t-teorija fil-prattiì

konkreti ta’ kuljum u, bl-indikaturi, joffri g]odda effettiva g]all-assessjar u \vilupp [did. Dan hu materjal li minnu

jistg]u jinbnew prattiì effettivi. Huwa `-àvetta g]al implimentazzjoni kurrikulari BIL-FATTI u mhux biss BL-

INTENZJONI.

L-esperjenza wrietna li l-implimentazzjoni ta’ kurrikulu te]tie[ iktar minn impenn tal-kelma. Te]tie[ sapport

[enwin u sustanzjali, involviment attiv u parteìpazzjoni m]e[[a. Inizzjattiva qatt ma jkollha dawn il-kwalitajiet

jekk ma jassumux responsabbilta` tag]ha dawk li huma l-aktar milquta minnha. Bl-isforz li sar biex dan id-

dokument jag]mluh tag]hom dawk kollha li jolqothom u li g]andhom sehem fit-twettiq tieg]u, il-Focus Group

g]al Edukazzjoni Inklu\iva qed jassigura li dawn kollha jag]mlu tag]hom il-politika inklu\iva tal-Kurrikulu

Nazzjonali.

Mary Vella



“ Tfal li jitg]allmu flimkien, jitg]allmu jg]ixu flimkien.”

Xi snin ilu, fil-bidu tad-disg]inijiet, l-idea ta’ edukazzjoni inklu\iva, spe`jalment li tfal b’di\abilita` jkunu fi

skejjel regolari, kienet g]adha qed titwieled. Meta f’Lulju, 1995, il-Malta Union of Teachers iffirmat ftehim

kollettiv g]all-gradi ta’ Kindergarten Assistant, in]oloq post [did ta’ Facilitator u [ie miftiehem li l-faìlitaturi li

jg]inu lil tfal bi ]ti[ijiet spe`jali fl-iskejjel regolari jie]du t-ta]ri[ biex ikunu jistg]u jg]inu fil-]ti[ijiet varji ta’ tfal

b’di\abilitajiet differenti.

Illum hemm madwar 600 tifel u tifla b’di\abilitajiet differenti li jattendu skejjel regolari, u din hija tassew kisba ta’

]ila kbira. Fil-bidu, l-g]alliema kienu kawti dwar kemm dan il-kunètt [did jista’ jirnexxi. Bil-mod il-mod bdew

jaraw li dan kien pass fid-direzzjoni t-tajba.

Il-Malta Union of Teachers dejjem kienet minn ta’ l-ewwel biex i[[ib ‘il quddiem l-inklu\joni, imma dejjem

insistiet li tfal b’di\abilitajiet mill-inqas jew moderati biss setg]u jibbenefikaw minn dan, u li l-iskejjel spe`jali

kellhom jibqg]u jie]du ]sieb il-]ti[ijiet ta’ dawk b’di\abilitajiet severi, fil-waqt li naraw li dawn ikunu attrezzati

kif suppost u jkollhom l-faìlitajiet me]tie[a u l-istaff ikkwalifikati biex jag]tu s-sapport ta]hom bl-aktar mod

professjonali.

L-edukazzjoni ta’ tfal b’di\abilita` fl-iskejjel regolari [abet bidla s]i]a fil-mentalita` ta’ l-g]alliema u l-faìlitaturi

li issa tg]allmu japprezzaw id-diversita’ tal-familjla umana u ndunaw aktar minn qatt qabel li l-istudenti kollha

g]andhom il-kwalitajiet tajba tag]hom. U g]alhekk naraw l-importanza ta’ tag]lim individwalizzat. L-g]alliema u

l-faìlitaturi qeg]din ukoll ji\viluppaw ]iliet fit-teamwork u jitg]allmu modi differenti ta’ kif i]arsu lejn l-isfidi

bil-parteìpazzjoni tag]hom f’timijiet multidixxiplinarji.

Il-Focus Group g]al Edukazzjoni Inklu\iva g]andu r-responsabbilta` li jipprovdi opportunitajiet lill-g]alliema u ‘l-

faìlitaturi biex jesperjenzjaw id-diversita’ tas-so`jeta’ fi skala i\g]ar [o klassi. Irid ji\viluppa u jxettel fl-edukaturi

kollha l-fehma li kul]add g]andu kwalitajiet u ]iliet uniì. Dan jg]in lil tfal bi ]ti[ijiet spe`jali biex huma wkoll

jibdew i]ossuhom li huma parti mill-komunita` diversa tag]na.

John Bencini



L-inklu\joni qieg]da fil-qalba tal-proèssi g]all-i\vilupp ta’ l-iskola. Il-[enituri, li huma fost dawk li g]andhom

sehem ewlieni fil-qasam ta’ l-edukazzjoni inklu\iva, \gur li jilqg]u din l-g]odda [dida li tista’ tg]inhom jifhmu sa

fejn qoieg]da tasal l-iskola biex twie[eb g]ad-diversita’ ta’ l-istudenti.

Din l-g]odda [dida mhija xejn i\jed ]lief g]odda. Mhijiex skop fiha nnifisha, imma mezz biex issir evalwazzjoni

parteìpattiva tal-mixja kointinwa lejn l-inklu\joni. Din l-g]odda hi msejsa fuq erba’ prinìpji li ma nistg]ux

ninjoraw aktar:

• Li l-iskejjel \viluppaw, jew qeg]din fil-proèss li ji\viluppaw, politika inklu\iva, jew li diga` g]andhom

ma]suba xi mi\uri dwar l-inklu\joni fil-Pjan g]all-i|ilupp ta’ l-iSkola;

• Li kemm l-amministraturi u l-g]alliema fl-iskejjel [ew im]arr[a biex jiffaìlitaw il-proèssi ta’ l-

inklu\joni fl-iskejjel rispettivi tag]hom;

• Li l-[enituri huma mg]arrfa dwar il-passi li g]andhom jittie]du fil-qasam ta’ l-edukazzjoni inklu\iva u

kif dawn jolqtu l-livelli fil-qasam tal-]idma – fil-klassi, fl-iskola;

• Li l-istudenti jifhmu xi tfisser l-inklu\joni biex japprezzaw u ja`èttaw id-differenzi.

Bla dubju ta’ xejn g]andna sfida kbira quddiemna lkoll – inklu\i l-Kunsilli ta’ l-iSkola.

X’inhu r-rwol tal-Kunsilli ta’ l-iSkola fl-applikazzjoni ta’ dan id-dokument [did? Il-Kunsilli ta’ l-iSkola g]andhom

ikunu nvoluti mill-qrib fl-awto-evalwazzjoni li l-iskola tag]mel fuqha nnifisha u fl-g]a\la tal-miri g]at-titjib ta’ l-

iskola permezz ta’ l-i\vilupp tal-politika g]all-iskola u l-Pjan ta’ l-i|vilupp ta’ l-iSkola. Issa li hemm dokument

komuni dwar l-iskopijiet li tista’ til]aq l-iskola, il-kollaborazzjoni bejn il-Kunsill u l-bqija tal-komunita` ta’ l-

iskola tista’ titjieb, spe`jalment f’dak li g]andu x’jaqsam ma’ l-edukazzjoni inklu\iva. L-istudenti wkoll jistg]u

ji[u nvoluti f’dan il-proèss parteìpattiv ta’ evalwazzjoni. Dak li jo]ro[ minn dawn l-e\erìzzji jista’ ji[i diskuss

f’laqg]at ta’ \vilupp g]all-g]alliema biex jistg]u jo]or[u l-implikazzjonijiet g]al aktar titjib u jitfasslu mi\uri

o]ra. L-iskejjel jistg]u ukoll jift]u djalogu ma’ skejjel o]ra bl-email biex jaqsmu bejniethom prattiÌ li jwasslu

g]as-su`èss.



F’isem l-Asso`jazzjoni tal-Kunsilli ta’ l-iSkejjel, nawgura su``ess fl-applikazzjoni ta’ din l-g]odda [dida u

nistieden lill-iskejjel jaqsmu mag]na dak li jista’ jo]ro[ mill-u\u kontinwu tag]ha.

Frans Borg



11111111........ LLLLLLLL--------iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\jjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii hhhhhhhhiiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaa gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllllllllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa

L-inklu\joni hija impenn tal-Kurrikulu Minimu Nazzjonali (KMN) li tolqot l-istudenti kollha. L-idea ta’

edukazzjoni inklu\iva tqanqlet l-ewwelnett min]abba diffikultajiet li bdew i]abbtu wi``hom mag]hom l-istudenti

bi }ti[ijiet Edukattivi Individwali (Individual Educational Needs: IEN1) biex ikunu jistg]u jipparte`ipaw b’mod

s]i] fis-sistema edukattiva regolari. Madankollu, illum qed naraw li l-istess sfidi ta’ inklu\ivita` jolqtu tista’ tg]id

lill-istudenti kollha u lis-sistema edukattiva nnifisha. Kien g]alhekk li l-edukazzjoni inklu\iva da]let fil-qalba ta’ l-

i\vilupp tal-KMN u hija l-qofol ta’ l-ewwel prin`ipju tal-KMN biex ti[i assigurata “ edukazzjoni ta’ kwalita` g]al

kul]add” :

1 Dan id-dokument ju\a t-terminu studenti bi }ti[ijiet Edukattivi Individwali (li l-abbrevjazzjoni IEN

bl-Ingli\ tikkorrispondi g]al Individual Educational Needs) minflok termini o]ra u\ati s-soltu, b]al

ng]idu a]na, studenti bi ]ti[ijiet edukattivi spe`jali (SEN), studenti b’diffikultajiet fit-tag]lim,

b’nuqqasijiet jew b’di\abilita`). B’hekk dawn l-individwi ma ji[ux ittimbrati b]ala studenti spe`jali,

imma narawhom minflok b]ala li jag]mlu parti mid-diversita` normali fost l-istudenti kollha. B’dan il-

mod huwa mixtieq li a]na nibdew naraw lill-istudenti kollha b]ala li qeg]din f’medda wiesg]a ta’

]ti[ijiet komuni u individwali li wie]ed g]andu jipprovdi g]alihom fl-edukazzjoni regolari. L-idea ta’

edukazzjoni inklu\iva g]andha tg]inna nqisu lill-istudenti kollha b]ala individwi li li g]andhom

drittijiet indaqs ghat-taghlim, imma bi ]ti[ijiet diversi. L-arran[amenti edukattivi ghalhekk ghandhom

jitqiesu jew bhala [enerali (g]all-istudenti kollha) jew bhala individwali (g]al student partikolari). Dan

it-terminu jorbot direttament mal-kuncett ta’ Programm Edukattiv Individwalizzat (Individual

Educational Programme: IEP) li jissettja dawk il-provedimenti li huma individwalizzati g]al dak l-

istudent partikolari. }ti[ijiet Edukattivi Individwali jistghu jinkludu ]ti[ijiet g]al provedimenti

partikulari ghal studenti b’hafna talent/i.



L-g]an a]]ari tal-Kurrikulu Minimu Nazzjonali huwa li jo]loq kultura edukattiva li ti\viluppa l-

poten\jal ta’ l-istudenti individwali ming]ajr ma jiddg]ajfu l-prinìpji tas-solidarjeta` u l-kooperazzjoni.

(KMN, L-ewwel Prinìpju)

Edukazzjoni Inklu\iva fil-qofol tag]ha titlob li jkun hemm rispett g]ad-diversita’ ta’ l-istudenti li jkun msejjes fuq

“ responsabbilta` morali” tas-so`jeta` li

Temmen fit-twessig] fil-parametri demokratiì, fit-tkattir tal-kultura parteìpatorja, fid-difi\a tad-

drittijiet ba\iì ta’ l-ulied, fil-]idma kontinwa kontra dak kollu li jista’ jxekkel il-]iliet differenti ta’ l-

istudenti, u fil-]arsien u t-tis]i] ta’ dak kollu li pajji\na rnexxielu jikseb fil-qasam so`jali u kulturali.

(KMN, it-Tmien Prinìpju)

It-twettiq ta’ dan il-prinìpju huwa mibni fuq l-g]arfien tad-diversita’ ta’ l-istudenti kienet x’kienet r-ra[uni ta’ din

id-diversita’ u mhux esklussivament dik ta’ di\abilita` (b]al ng]idu a]na meta xi studenti jkollhom ]afna talent/i):

L-edukazzjoni inklu\iva g]andha tinftiehem b]ala l-impenn tal-komunita` edukattiva lejn g]arfien s]i]

tad-differen\i individwali u t-twettiq ta’ politika ta’ inklu\joni. Dan il-kunètt jag]raf il-firxa s]i]a ta’

interessi, poten\jal u b\onnijiet edukattivi ta’ l-istudenti. (KNM, It-Tmien Prinìpju)

22222222........ TTTTTTTTlllllllliiiiiiiieeeeeeeetttttttt ddddddddiiiiiiiimmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnnssssssssjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt ttttttttaaaaaaaallllllll--------pppppppprrrrrrrroooooooo`̀̀̀̀̀̀̀eeeeeeeessssssssssssssss ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------eeeeeeeedddddddduuuuuuuukkkkkkkkaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa

L-inklu\joni hija attitudni ]olistika li g]andha tintise[ fl-esperjen\i kollha ta’ l-iskola fost l-istaff, l-istudenti, il-

[enituri u l-komunita`. Din il-vi\joni wiesg]a ta’ edukazzjoni inklu\iva tkun assigurata billi na]dmu fi tliet

dimensjonijiet ewlenin li jid]lu f’xulxin u li nsibuhom fl-esperjen\a edukattiva. Dawn huma l-kultura, il-politika

(fis-sens ta’ policies) u l-prattika (Ara Booth u Ainscow, 2002):

Dimensjoni A: Dimensjoni A: Dimensjoni A: Dimensjoni A: KulturaKulturaKulturaKultura::::

Biex tin]olqu kultura inklu\iva fl-iskejjel jin]tie[ li jkun hemm it-trawwim ta’ dak it-twemmin u s-

sistema ta’ valuri li jo]olqu komunita` assiguranti, li ta`ètta, li tikkollabora u li tistimula lill-istudenti

kollha.

Dimensjoni B: Politika:Dimensjoni B: Politika:Dimensjoni B: Politika:Dimensjoni B: Politika:



L-i\vilupp ta’ politika inklu\iva fl-iskejjel te]tie[ l-introduzzjoni ta’ g]anijiet àri biex tin[ieb ‘il

quddiem l-inklu\joni fil-Pjanijiet ta’ l-I\vilupp ta’ l-Iskejjel flimkien ma’ linji ta’ gwida o]ra g]all-

prattika fit-tmexxija, kif ukoll fil-mod kif wie]ed jg]allem u jitg]allem fl-iskejjel.

Dimensjoni ¬:Dimensjoni ¬:Dimensjoni ¬:Dimensjoni ¬: Prattika:Prattika:Prattika:Prattika:

L-organizzazzjoni ta’ prattika inklu\iva fl-iskejjel je]tie[ li tkun tirrifletti kultura u politika ta’ skejjel

inklu\ivi billi tassigura li fil-klassi, u fl-attivitajiet li jmorru lil hinn mill-kurrikulu, tit]e[[e[ il-

parteìpazzjoni ta’ l-istudenti kollha u jsir u\u bis-s]i] mill-g]erf u l-esperjen\i tag]hom ’l barra mill-

iskola.

33333333........ PPPPPPPPrrrrrrrriiiiiiiinnnnnnnn`̀̀̀̀̀̀̀iiiiiiiippppppppjjjjjjjjiiiiiiii ttttttttaaaaaaaallllllll--------KKKKKKKKuuuuuuuurrrrrrrrrrrrrrrriiiiiiiikkkkkkkkuuuuuuuulllllllluuuuuuuu MMMMMMMMiiiiiiiinnnnnnnniiiiiiiimmmmmmmmuuuuuuuu NNNNNNNNaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnnaaaaaaaalllllllliiiiiiii

33333333........11111111........ KKKKKKKKuuuuuuuullllllllttttttttuuuuuuuurrrrrrrraaaaaaaa iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa

Kultura inklu\iva tqis l-edukazzjoni b]ala aspett wie]ed biss li jwassal g]all-g]an li ti[i \viluppata so`jeta`

inklu\iva. g]alhekk il-KMN jirreferi g]al “èlebrazzjoni tad-differen\a” , “ sens ta’ [ustizzja so`jali u solidarjeta`” ,

“valuri u so`jalizzazzjoni” , “ responsabbilta` morali” , “ so`jeta` demokratika” , u “politika ta’ inklu\joni” :

• IÌÌÌ`----èlebrazzjoni tadèlebrazzjoni tadèlebrazzjoni tadèlebrazzjoni tad----differendifferendifferendifferen\\\\a: a: a: a:

Kull skola hi mog]nija b’repertorju vast ta’ ]iliet, esperjen\i u b\onnijiet. Din id-diversita’, imlaqqg]a

mad-differen\i individwali u so`jali li jsawru lill-istudenti, titlob pedago[ija li tirrispetta u ti`èlebra l-

kalejdoskopju ta’ realtajiet u stejjer personali li jiddefinixxu kull klassi f’kull skola f’Malta. (KMN, p. 30)

It-tfal li m’g]andhom l-ebda di\abilita` g]andhom jing]ataw l-opportunita` li jkunu edukati flimkien ma’

tfal b’di\abilita`. (L-Edukazzjoni spe`jali f’Malta: Policy nazzjonali, 1993, para 2)

Id-diversita’ ma titqiesx b]ala problema li a]na rridu nirb]u, imma b]ala ri\orsa g]anja biex insostnu t-

tag]lim ta’ kul]add. (Booth u o]rajn, p. 12)

• KomunitaKomunitaKomunitaKomunita`̀̀̀ ta’ skola li tilqa’ lil kul]add: ta’ skola li tilqa’ lil kul]add: ta’ skola li tilqa’ lil kul]add: ta’ skola li tilqa’ lil kul]add:

Hemm il-]tie[a li nbiddlu s-sistema kollha ta’ l-edukazzjoni minn wa]da ta’ esklu\joni - kif inhija dik li

g]andna b]alissa li hija mibnija fuq l-e\amijiet li jag]\lu ‘l xi w]ud u jwarrbu lill-bqija - g]al wa]da li

tilqa’ u tfittex li teduka lill-istudenti kollha. (KMN Grupp ta’ }idma dwar Edukazzjoni Inklu\iva,

f’Giordmaina, 2000, p. 45)



• {ustizzja so`jali u solidarjeta{ustizzja so`jali u solidarjeta{ustizzja so`jali u solidarjeta{ustizzja so`jali u solidarjeta`̀̀̀: : : :

F’so`jeta` demokratika, mhux biss g]andu jinstema’ kul]add imma l-vuì ta’ kul]add g]andha ti[i

rrispettata. . . . Il-proèss edukattiv g]andu jikkultiva fost l-istudenti sens ta’ [ustizzja so`jali u

solidarjeta`. (KMN, p. 25)

Sakemm il-pajji\ jasal biex iwettaq il-pro[ett ta’ inklu\joni s]i]a, il-komunita` edukattiva trid tibqa’

fidila lejn il-[ustizzja so`jali billi tinvesti l-aktar fit-tfal u \-\g]a\agh li minhabba kaw\i differenti jkunu

fil-periklu li jirrepetu sena skolastika, ifallu l-iskola, johor[u mill-iskola qabel jag]lqu s-sittax-il sena,

jew itemmu l-proèss skolastiku ming]ajr il-]iliet neèssarji, u bi stima baxxa tag]hom infushom.

(NMC, p.36)

• IlIlIlIl----promozzjoni ta’ valuri fundamentali:promozzjoni ta’ valuri fundamentali:promozzjoni ta’ valuri fundamentali:promozzjoni ta’ valuri fundamentali:

Il-valuri fundamentali ta’ l-im]abba, il-familja, ir-rispett, l-inklu\joni, il-[ustizzja so`jali, is-solidarjeta`,

id-demokra\ija, l-impenn u r-responsabbilta` g]andhom jikkostitwixxu l-pedament tal-proèss edukattiv

obbligatorju. Dawn il-valuri g]andhom ji[u minsu[a f’kull aspett tal-proèss. (KMN, p. 24)

• F’sistema wiesg]a:F’sistema wiesg]a:F’sistema wiesg]a:F’sistema wiesg]a: l l l l----iskolaiskolaiskolaiskola, , , , ilililil----komunitakomunitakomunitakomunita`,`,`,`, inininin----nazzjon nazzjon nazzjon nazzjon

Xkilijiet g]al biex wie]ed jitg]allem u jipparteìpa, kif ukoll ir-ri\orsi biex dawn jitnaqqsu, nistg]u

nsibuhom fl-aspetti kollha tas-sistema: fl-iskola; fil-komunitajiet; kif ukoll fil-politika lokali u

nazzjonali. Dawn ix-xkilijiet jistg]u jwasslu biex itellfu l-a`èss g]all-iskola jew biex jillimitaw il-

parteìpazzjoni fiha. (Booth u o]rajn, 2000, p. 13).

• SolidarjetaSolidarjetaSolidarjetaSolidarjeta`̀̀̀ fost il fost il fost il fost il----kulturi:kulturi:kulturi:kulturi:

F’so`jeta` li kulma tmur qed issir aktar multi-kulturali, is-sistema edukattiva g]andha t]arre[ lill-

istudenti fl-arti tar-rispett, il-kooperazzjoni u s-solidarjeta` bejn il-kulturi. (KMN, p. 24)

• Skejjel inkuSkejjel inkuSkejjel inkuSkejjel inku\\\\ivi g]al soìvi g]al soìvi g]al soìvi g]al so`jeta`jeta`jeta`jeta` inklu inklu inklu inklu\\\\iva:iva:iva:iva:

Skejjel regolari b’orjentazzjoni inklu\iva huma l-aktar mezz effettiv biex ni[[ieldu attitudnijiet

diskriminatorji, no]olqu komunitajiet akkoljenti, nibnu so`jeta` inklu\iva u niksbu l-edukazzjoni g]al

kul]add . . . (UNESCO, 1994, pp. ix)

33333333........22222222........ PPPPPPPPoooooooolllllllliiiiiiiittttttttiiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaa iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa



g]al dak li g]andu x’jaqsam mal-politika inklu\iva, id-dokument tal-KMN innifsu huwa dikjarazzjoni wiesg]a ta’

politika g]at-tixrid ta’ l-edukazzjoni inklu\iva. Issa hija r-responsabbilta` ta’ l-iskejjel biex jadottaw il-prinìpji

tal-KMN fil-Pjanijiet ta’ l-I\vilupp ta’ l-Iskola. Il-]tie[a ta’ dan il-proèss [ie spjegat mill-Grupp ta’ }idma dwar

l-Edukazzjoni Inklu\iva tal-KMN:

Kemm fid-Divi\joni ta’ l-Edukazzjoni u fis-so`jeta` Maltija b’mod [enerali insibu fehmiet im]awda

dwar min fl-a]]ar mill-a]]ar g]andu r-responsabbilta` li jwettaq provedimenti edukattivi spe`jalizzati

f’ambjent ta’ inklu\joni. Min]abba li l-kunètt ta’ tifel/tifla li jirìevi sapport g]alih wa]du minn adult

sar ekwivalenti g]al “ inklu\joni” , il-provediment tal-faìlitaturi . . . qed jag]ti l-impressjoni falza li l-

programm ta’ inklu\joni qieg]ed isir tassew. Programm edukattiv individwalizzat g]al student/a jrid

ikun ir-responsabblita’ komuni ta’ l-g]alliem/a fil-klassi, il-faìlitatur u l-[enituri li, flimkien ma’

professjonisti o]ra, ifasslu u jimplimentaw il-programm. . .

Biex dan kollu t’hawn fuq isir, je]tie[ li l-iskola kollha flimkien mal-Kunsill ta’ l-Iskola jid]lu g]al

impenn bil-miktub biex jassumu formalment ir-responsabbilta` li j[ibu ‘l quddiem il-programm g]al

Edukazzjoni Inklu\iva fl-iskola. Dan kollu g]andu jidher fil-pjan ta’ \vilupp ta’ l-iskola kif ukoll fl-etos

ta’ l-istess skola. (KMN, Grupp ta’ }idma dwar Edukazzjoni Inklu\iva, f’Giordmaina, 2000, pp. 33-34.)

Politika ta’ dan it-tip tkun tin]tie[ li jkun hemm impenji speìfiì biex it-tag]lim jintla]aq aktar minn kul]add:

• Kul]add ikollu a`èss indaqs g]aKul]add ikollu a`èss indaqs g]aKul]add ikollu a`èss indaqs g]aKul]add ikollu a`èss indaqs g]allllllll----eduedueduedukazzjonikazzjonikazzjonikazzjoni::::

Il-komunita` edukattiva, permezz tal-proèss edukattiv, g]andha tara li s-sistema edukattiva tag]ti l-

istess a`èss lill-istudenti kollha indipendentement mill-]ila, [di\abilita`]∗, is-sess, ir-reli[jon, ir-razza,

l-isfond so`jali, ekonomiku jew kulturali tag]hom. (KMN, p. 25)

∗ Tajjeb ninnotaw li l-kelma ‘]ila’ (ability) mhijiex l-istess b]al ‘di\abilita’. Fil-kuntest edukattiv, ]ila

hija [eneralment meqjusa bl-istess kejl b]al talent akkademiku. G]alhekk student/a b’nuqqasijiet fi\ici

(nuqqas ta’ dawl, smig], jew mobilita`) jista’ jkun, jew tista’ tkun, ta’ ]ila kbira akkademikament,

imma xorta ma tkunx tista’ tag]mel progress min]abba x-xkilijiet imposti minn pre[udizzji fl-

attitudnijiet, nuqqas ta’ a`èssibilita` fi\ika f’dak li hu disinn ta’ bini u aspetti o]ra. Barra minn hekk,

meta stqarrijiet kontra d-diskriminazzjoni jsemmu biss ‘]ila’ jew il-fra\i ‘]ila jew di\abilita`, dawn

ikunu jimplikaw li di\abilita` hija ekwivalenti g]al ‘]ila’ (ability) jew in-nuqqas tag]ha, li m’huwa

[ust g]al ebda persuna b’di\abilita`, kemm fi\ika kif ukoll intellettwali, ghax huwa ppruvat li dawn il-

persuni huma hafna drabi mfixkla milli jil]qu l-potenzjal tag]hom min]abba l-aspettazzjonijiet baxxi u

pre[udikati ta’ l-o]rajn. Jimplikaw ukoll perspettiva simili g]all-Mudell Mediku (ta’ deficjenza

personali) li huwa offensiv g]al persuni b’dizabilita`.



11. (1) … awtorita` jew istituzzjoni edukattiva ma tistax tiddiskrimina kontra -

(a) min japplika biex jidda]]al b]ala student min]abba f’xi di\abilita` tieg]u jew xi di\abilita` ta’ xi

wie]ed mill-membri tal-familja tieg]u - (i) billi ti`]adlu jew tonqos milli tilqa’ l-applikazzjoni tieg]u

g]al dak id-d]ul, jew (ii) fil-patti jew kondizzjonijiet li bihom dik l-awtorita` jew istituzzjoni edukattiva

tkun lesta li dda]]lu b]ala student; u, jew

(b) student min]abba f’xi di\abilita` tieg]u jew xi di\abilita` ta’ xi wie]ed mill-membri tal-familja

tieg]u - (i) ti`]adlu l-jedd provdut minn dik l-awtorita` jew istituzzjoni edukattiva jew tillimitalu l-jedd

g]al dak il-benefi``ju; jew (ii) tke`ìh mill-istituzzjoni edukattiva fejn huwa jkun qieg]ed jattendi. (Ligi

Opportunitajiet Indaqs (Persuni b’Di\abilita`), 2000, Art. 11)

F’kuntest ta’ ambjent skolastiku li jag]raf id-diversita’ l-ilsien mitkellem m’huwiex il-forma wa]danija

ta’ komunikazzjoni umana. Pere\empju, xi studenti jikkomunikaw bil-lingwa tas-sinjali u o]rajn bil-

braille. G]alhekk, is-sistema edukattiva trid ti\gura li jez\istu l-provedimenti neèssarji biex dawk it-tfal

kollha li l-‘ewwel uksien’ tag]hom m’huwiex il-lingwa mitkellma ma jit]allewx barra mis-sistema

edukattiva regolari. (KMN, p.36)

• Sapport midSapport midSapport midSapport mid----dardardardar

Sistema edukattiva effettiva tag]raf ir-rabta li hemm bejn l-ambjenti tat-trobbija u d-differenzi bejn it-

tfal. Fejn hu possibbli, l-edukazzjoni ta’ l-ulied g]andha tkun im\eww[a ma’ programme ta’ edukazzjoni

u parteìpazzjoni g]all-[enituri u dawk li qeg]din jie]du hsiebhom. Studenti mà]]da minn sistemi ta’

appo[[ barra mill-iskola g]andhom jing]ataw attenzjoni spe`jali. (KMN, p.31)

• Pedago[ija ]olistika li jkollha b]ala `Pedago[ija ]olistika li jkollha b]ala `Pedago[ija ]olistika li jkollha b]ala `Pedago[ija ]olistika li jkollha b]ala `----èntru lillèntru lillèntru lillèntru lill----istudent:istudent:istudent:istudent:

Il-kunètt ta’ \vilupp s]i] tal-persuna jqieg]ed lill-istudent fi`-èntru tas-sistema. G]alhekk il-kurrikulu

g]andu jaqdi lill-istudenti u mhux bil-kontra. (KMN, p. 26)

• Assessjar formattivAssessjar formattivAssessjar formattivAssessjar formattiv:

Edukazzjoni li tag]raf id-diversita’ tqis l-assessjar formattiv b]ala indispensabbli fil-proèss tat-twettiq

ta’ l-a[enda demokratika. Dan g]aliex dawn is-sistemi ta’ assessjar jiffukaw fuq l-istudenti individwali,

b’mod li jkun ta’ siwi g]alihom. (KMN, p. 37)

• Tag]lim f’kooperazzjoni Tag]lim f’kooperazzjoni Tag]lim f’kooperazzjoni Tag]lim f’kooperazzjoni flimkienflimkienflimkienflimkien:

Il-pedago[ija tal-kooperazzjoni, imsejsa fuq xog]ol fi gruppi, g]andha tittrasforma l-klassi kompetittiva

u individwalista, li s’issa g]adha l-klassi tipika tas-sistema edukattiva, f’bejta ta’ ]idma kollettiva. Huwa



bid-diskussjoni, bil-bdil ta’ l-ideat u bil-kollaborazzjoni waqt xog]ol ma’ l-o]rajn li a]na ni`àraw l-

ideat tag]na, nitg]allmu nistaqsu, nibdlu u nelaboraw il-kunètti tag]na u ni[u esposti g]al mudelli u

modi differenti ta’ ]sieb u azzjoni. (KMN, p. 35)

• Xog]ol f’tim b’mod kollaborattivXog]ol f’tim b’mod kollaborattivXog]ol f’tim b’mod kollaborattivXog]ol f’tim b’mod kollaborattiv:

Kwa\i kul]add jaqbel li l-a]jar mod kif wie]ed jassigura l-aqwa sapport g]al tfal bi }tigijiet Edukattivi

Individwali huwa bil-kollaborazzjoni bejn il-professjonisti u l-[enituri nvoluti fl-g]ajnuna li jag]tu

g]all-edukazzjoni tat-tfal. . . . Hemm b\onn li ti[i \viluppata l-kollaborazzjoni u l-]idma f’tim. (KMN,

Grupp ta’ }idma dwar Edukazzjoni Inklu\iva, f’Giordmaina, 2000, p.36)

• ¬entri spe`jalizzati biex jg]inu fl¬entri spe`jalizzati biex jg]inu fl¬entri spe`jalizzati biex jg]inu fl¬entri spe`jalizzati biex jg]inu fl-inkluinkluinkluinklu\\\\joni:joni:joni:joni:

L-iskejjel spe`jali li g]andna s’issa jistg]u jkunu parti integrali u ta’ valur, mis-sistema inklu\iva billi

jassumu rwol akbar ta’ sapport. g]alhekk hemm b\onn li dawn ji[u \viluppati f’èntru ta’ ri\orsi

materjali u umani, fejn wie]ed ikun jista’ jsib pariri professjonali kif ukoll tag]mir spe`jalizzat. Hemm

b\onn li dawn jag]tu sapport spe`jalizzat lill-g]alliema u lill-istudenti fi sfond inklu\iv u jservu b]ala l-

promoturi g]all-introduzzjoni ta’ metodi innovattivi g]all-edukazzjoni ta’ tfal bi ]ti[ijiet edukattivi

spe`jali. . . . Il-prattika pre\enti li fiha jintu\aw ir-ri\orsi u l-ispe`jalizzazzjoni tal-NGOs biex jg]inu lill-

g]alliema u lill-faìlitaturi fi skejjel regolari, trid titkompla wkoll. (KMN, Grupp ta’ }idma dwar

Edukazzjoni Inklu\iva, f’Giordmaina, 2000, p. 35)

• LLLL----istaff kollu g]andu jkun inkluistaff kollu g]andu jkun inkluistaff kollu g]andu jkun inkluistaff kollu g]andu jkun inklu\\\\ ukoll: ukoll: ukoll: ukoll:

J’Alla dan il-Kurrikulu Minimu Nazzjonali j[ib bidla fil-mentalita` sabiex l-iskejjel tag]na, minn

sempliì skejjel ta’ istruzzjoni, jersqu aktar lejn edukazzjoni ta’ valuri etiì u morali, \vilupp ta’ ìttadini

responsabbli, u fuq kollox fejn fl-iskejjel tag]na t-tfal u l-istudenti jkunu fer]anin f’ambjent li jilqg]ek, u

mdawrin b’g]alliema kuntenti fil-professjoni tag]hom, biex flimkien nersqu lejn millennju [did

b’kura[[ u determinazzjoni. (Messa[[ mill-President tal-MUT, KMN, p. 11)

L-inklu\joni g]andha tg]in fit-titjib ta’ l-iskejjel g]all-istaff kif ukoll g]all-istudenti. (Booth u o]rajn,

2000, p. 11)

33333333........33333333........ PPPPPPPPrrrrrrrraaaaaaaattttttttttttttttiiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaa iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa

F’dak li g]andu x’jaqsam ma’ prattika inklu\iva, il-KMN jenfasizza l-importan\a tal-parteìpazzjoni mill-istudenti

kollha fil-proèss ta’ edukazzjoni ta’ kwalita`. Fil-KMN insibu vi\joni kulturali g]al edukazzjoni inklu\iva li



kul]add jaqbel mag]ha u li ssostni li t-tfal kollha g]andhom i]ossu li huma membri s]a] tal-iskola tag]hom billi

jipparteìpaw bis-s]i] fil-programm ta’ l-iskola:

• Tag]lim u progress g]atTag]lim u progress g]atTag]lim u progress g]atTag]lim u progress g]at----tfal kollha:tfal kollha:tfal kollha:tfal kollha:

Filwaqt li l-istrutturi legali g]andhom l-g]an li jiggarantixxu l-a`èss g]as-sistema edukattiva, il-

Kurrikulu Minimu Nazzjonali g]andu jservi ta’ kuntest fejn it-tfal kollha, ming]ajr ebda e`èzzjoni,

jipparteìpaw fil-bini kontinwu ta’ l-g]erf personali u kollettiv, jiffurmaw attitudnijiet, u jit]arr[u f’dawk

il-]iliet li l-komunita` tqis li huma ba\iì u neèssarji g]all-i\vilupp s]i] tal-persuna. (KMN, pp. 29-30)

• Kull student ji[i pprovdut b’edukazzjoni ta’ kwalitaKull student ji[i pprovdut b’edukazzjoni ta’ kwalitaKull student ji[i pprovdut b’edukazzjoni ta’ kwalitaKull student ji[i pprovdut b’edukazzjoni ta’ kwalita`̀̀̀::::

Il-KMN jimpenja lill-istat biex jassigura l-a]jar esperjen\i edukattivi possibbli g]all-istudenti kollha,

huma x’inhuma r-realtajiet so`jali u l-]iliet tag]hom. (KMN, p. 30)

• Identifikazzjoni bikrija talIdentifikazzjoni bikrija talIdentifikazzjoni bikrija talIdentifikazzjoni bikrija tal----potenpotenpotenpoten\\\\jal u ljal u ljal u ljal u l----]ti[ijiet ta’ kull student:]ti[ijiet ta’ kull student:]ti[ijiet ta’ kull student:]ti[ijiet ta’ kull student:

Biex dan il-prinìpju jsir realta` l-komunita` edukattiva trid tipprovdi sistema li minn kmieni ta]seb

biex tidentifika l-poten\jal u l-b\onnijiet ta’ l-istudenti kollha biex b’hekk ikunu jistg]u jitfasslu

programmi li j\ommuhom fuq il-binarju tal-progress. Il-KMN jipprovdi spa\ji bi\\ejjed lill-iskejjel biex

dawn jindirizzaw ir-realtajiet edukattivi ta’ l-istudenti tag]hom. Permezz ta’ din l-awtonomija relattiva,

l-iskejjel ikunu jistg]u j\ew[u l-garan\ija ta’ pakkett edukattiv ba\iku lil kul]add ma’ rimedji

spe`jalizzati mnebb]a mill-b\onnijiet partikulari ta’ l-istudenti. (KMN, p. 30)

• Kurrikulu varjat g]ax lKurrikulu varjat g]ax lKurrikulu varjat g]ax lKurrikulu varjat g]ax l----istudenti jitg]allmu b’modi differenti minn xulxin:istudenti jitg]allmu b’modi differenti minn xulxin:istudenti jitg]allmu b’modi differenti minn xulxin:istudenti jitg]allmu b’modi differenti minn xulxin:

Studenti differenti jipproèssaw it-tag]lim b’modi differenti. Hemm studenti li jitg]allmu l-aktar

permezz ta’ esperjen\i konkreti; studenti o]rajn kapaì ja]dmu l-aktar b’metodi astratti. O]rajn

jitg]allmu l-aktar f’kuntest didattiku. Hemm dawk li g]andhom xe]ta solitarja u o]rajn li jippreferu l-

gruppi. L-g]alliema g]andhom ikunu konxji ta’ dawn id-differen\i u l-implikazzjonijiet pedago[iì

tag]hom b’mod li jkunu f’po\izzjoni aktar informata biex jippjanaw g]al dawk l-isfidi pedago[iì billi

jipprovdu esperjen\i differenti ta’ tag]lim. (KMN, p.31)

• GGGG]andu jkun hemm prov]andu jkun hemm prov]andu jkun hemm prov]andu jkun hemm provedimentedimentedimentediment g]al rati differenti ta’ g]al rati differenti ta’ g]al rati differenti ta’ g]al rati differenti ta’ \\\\vilupp:vilupp:vilupp:vilupp:

Filwaqt li r-rièrka indikat in-normi ta’ l-i\vilupp, huwa fatt mag]ruf li mhux l-istudenti kollha

ji\viluppaw bl-istess rata. L-istudenti g]andhom jing]ataw il-]in u l-g]ajnuna neèssarja biex jibqg]u

g]addejjin fit-triq ta’ l-i\vilupp personali tag]hom. (KMN, p. 31)



• GGGG]andha ti[i ass]andha ti[i ass]andha ti[i ass]andha ti[i assigurata parteìpazzjoni wiesg]a:igurata parteìpazzjoni wiesg]a:igurata parteìpazzjoni wiesg]a:igurata parteìpazzjoni wiesg]a:

L-inklu\joni fl-edukazzjoni tinvolvi l-proèss ta’ tkattir tal-parteìpazzjoni ta’ l-istudenti fil-kulturi,

kurrikuli u komunitajiet ta’ l-iskejjel lokali filwaqt li jitnaqqas i`-àns li ji[u esklu\i minnhom. (Booth u

o]rajn, 2000, p. 12)

• IsIsIsIs----sapportsapportsapportsapport huwa parti integrali f’kull tag]lim: huwa parti integrali f’kull tag]lim: huwa parti integrali f’kull tag]lim: huwa parti integrali f’kull tag]lim:

Li tipprovdi s-sapport lill-individwi huwa mod wie]ed biss kif wie]ed jittanta jag]mel il-lezzjonijiet

a`èssibbli g]al kul]add. Is-sapport wie]ed jista’ jipprovdih ukoll, ng]idu a]na, meta l-g]alliema

jippjanaw lezzjonijiet li bihom jag]rfu li g]andu jkollhom punti ta’ tluq u stili ta’ tag]lim differenti

dejjem skond il-]ti[ijiet ta’ l-istudenti, jew, meta l-istaff jesplora l-possibilta` li t-tfal jitg]allmu minn

tfal o]ra, dak li bl-Ingli\ jissejja] peer tutoring. Sapport individwali b]ala regola jkollu l-g]an li j\id l-

inklu\ivita` tal-kurrikuli. Is-sapport, g]alhekk, huwa parti integrali minn kull tag]lim, u dan huwa rifless

fl-idea ta’ ‘l-orkestrazzjoni tat-tag]lim’. G]alkemm ir-responsabbilta` ewlenija g]all-koordinazzjoni tas-

sapport tista’ tkun limitata g]al numru ta’ persuni, l-istaff kollha g]andhom ikunu nvoluti f’dawn l-

attivitajiet ta’ sapport. (Booth u o]rajn, 2000, p.11)

• Materjal innovattiv ta’ assessjar u organizzazzjoni taMaterjal innovattiv ta’ assessjar u organizzazzjoni taMaterjal innovattiv ta’ assessjar u organizzazzjoni taMaterjal innovattiv ta’ assessjar u organizzazzjoni tatttt----tag]limtag]limtag]limtag]lim:

Biex pass wara pass titnaqqas il-]tie[a ta’ l-istreaming u ta’ l-e\amijiet normattivi marbuta mieg]u, kull

min huwa nvolut fl-edukazzjoni inklu\iva g]andu ja]dem biex jipproduì materjal li jintu\a biex wie]ed

jg]allem u jitg]allem jew jassessja t-tag]lim, u jo]loq organizzazzjoni ta’ kurrikulu u lezzjonijiet li

jirrispettaw id-diversita’ u l-]ti[ijiet individwali tat-tfal. Il-produzzjoni u l-[bir f’sors wie]ed ta’ materjal

edukattiv g]ad-diversita’ g]andu jkun wie]ed mir-rwoli speìfiì ta’ l-a[enziji responsabbli mill-

edukazzjoni inklu\iva fid-Divi\joni ta’ l-Edukazzjoni. F’dan ir-rigward ukoll g]andu jkun hemm

struttura espliìta li t]e[[e[ u tara kif isir u\u s]i] u komuni tar-ri\orsi e\istenti. }afna minn dawn

insibuhom f’èntri spe`jali differenti. Fost dawn ir-ri\orsi wie]ed jista’ jsemmi: pool li jista’ joffri

idroterapija, il-kamra multi-sensorja, it-terapija okkupazzjonali u s-servizzi tal-fi\joterapija, it-tag]mir

tat-Teknolo[ija ta’ l-Informatika u o]rajn.

L-assessjar tat-tfal bi }ti[ijiet Edukattivi Individwali g]andu jipprovdi mudell g]all-assessjar formattiv,

ji[ifieri: (i) g]andu jikkonsisti minn sistema ta’ pprofilar li mhijiex limitata g]al materji konjittivi biss

imma wkoll g]all-ipprofilar ta’ aspetti usa’ ta’ l-i\vilupp u l-attivitajiet tat-tfal; u (ii) g]andu jkun

imfassal fuq livelli ta’ tag]lim (criterion referenced): dawn g]andhom juru dak li t-tifel/tifla jista’

jag]mel fi kwalunkwe ]in, u x’inhu l-pass li jmissu fil-mixja lejn il-progress. (KMN, Grupp ta’ }idma

dwar Edukazzjoni Inklu\iva, f’Giordmaina, 2000, p. 39)



44444444........ ||||||||eeeeeeeewwwwwwww[[[[[[[[ gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaannnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt eeeeeeeewwwwwwwwlllllllleeeeeeeennnnnnnniiiiiiiinnnnnnnn ttttttttaaaaaaaallllllll--------pppppppprrrrrrrroooooooo`̀̀̀̀̀̀̀eeeeeeeessssssssssssssss ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------eeeeeeeedddddddduuuuuuuukkkkkkkkaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa

Biex l-iskejjel tag]na j]addmu tassew il-proèss tal-KMN lejn edukazzjoni inklu\iva fil-kultura, il-politika u l-

prattika tag]hom, l-iskejjel g]andhom ifasslu strate[ija b’\ew[ g]anijiet ewlenin minsu[a flimkien:

LLLL----1 g]an:1 g]an:1 g]an:1 g]an:

Li l-iskejjel jift]u l-perspettiva tag]hom biex jilqg]u tassew lill-istudenti kollha huma x’inhuma l-

karatteristiì u ]tegijiet tag]hom, billi ji\viluppaw apprezzament tad-diversita’ u jorkestraw it-tag]lim’

kollu b’tali mod u manjiera li jkun a`èssibli g]ad-diversita’ ta’ kull student/a.

ItItItIt----2 g]an:2 g]an:2 g]an:2 g]an:

Li l-iskejjel jassiguraw l-inklu\joni ta’ l-istudenti bi ]ti[ijiet edukattivi individwali (min]abba xi

di\abilita` jew xi karatteristiì o]ra partikulari fosthom studenti b’]afna talent/i), billi ji\viluppaw

apprezzament ugwali ta’ kull student/a u billi ji[u mmobilizzati ri\orsi biex isostnu t-tag]lim u l-

parteìpazzjoni tag]hom fl-attivitajiet kollha li jsiru g]all-istudenti l-o]ra ta’ l-istess l-eta’.

Kull wie]ed minn dawn i\-\ew[ g]anijiet g]andu ji[i indirizzat f’kull wa]da mit-tliet dimensjonijiet ewlenin ta’ l-

iskejjel kif jidher f’Tabella 1.

LLLL----1 Tabella:1 Tabella:1 Tabella:1 Tabella:

GGGGGGGG]]]]]]]]aaaaaaaannnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt uuuuuuuu DDDDDDDDiiiiiiiimmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnnssssssssjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt ttttttttaaaaaaaallllllll--------pppppppprrrrrrrroooooooo`̀̀̀̀̀̀̀eeeeeeeessssssssssssssss ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ eeeeeeeedddddddduuuuuuuukkkkkkkkaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa

G}ANIJIETG}ANIJIETG}ANIJIETG}ANIJIET

��

DDDD I M E N S J O N I J I EI M E N S J O N I J I EI M E N S J O N I J I EI M E N S J O N I J I E TTTT

1111

No]olqu skola li tilqa’ bi No]olqu skola li tilqa’ bi No]olqu skola li tilqa’ bi No]olqu skola li tilqa’ bi

][ara lil kul]add][ara lil kul]add][ara lil kul]add][ara lil kul]add

2222

Nassiguraw sapport adegwat Nassiguraw sapport adegwat Nassiguraw sapport adegwat Nassiguraw sapport adegwat

g]allg]allg]allg]all----istudenti bi ]ti[ijiet istudenti bi ]ti[ijiet istudenti bi ]ti[ijiet istudenti bi ]ti[ijiet

edukattivi individwaliedukattivi individwaliedukattivi individwaliedukattivi individwali

� � �

AAAA

KULTURAKULTURAKULTURAKULTURA

A.1A.1A.1A.1

Nibnu komunita` ta’ skola li

tilqg]ek

A.2A.2A.2A.2

Naraw li l-istudenti kollha jkunu

stmati

BBBB

POLITIKAPOLITIKAPOLITIKAPOLITIKA

B.1B.1B.1B.1

Ni\viluppaw skola g]al

kul]add

B.2B.2B.2B.2

Norganizzaw sapport g]ad-

diversita’

¬¬¬¬

PRATTIKAPRATTIKAPRATTIKAPRATTIKA

¬.1¬.1¬.1¬.1

Norkestraw it-tag]lim g]ad-

diversita’

¬.2¬.2¬.2¬.2

Nimmobilizzaw ir-ri\orsi biex

insostnu l-]ti[ijiet edukattivi

individwali



55555555........ IIIIIIIInnnnnnnnddddddddiiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaattttttttuuuuuuuurrrrrrrriiiiiiii gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllll eeeeeeeedddddddduuuuuuuukkkkkkkkaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa

Il-KMN ippre\enta l-prinìpji li fuqhom g]andha tkun mibnija edukazzjoni inklu\iva. Il-proèss tat-twettiq tieg]u

imur a]jar billi naqsmu flimkien dikjarazzjoni aktar speìfika ta’ l-implikazzjonijiet ta’ edukazzjoni inklu\iva. Dan

id-dokument jipprova jg]in biex dan il-g]an jintla]aq billi jiddikjara àr u tond x’inhuma dawk it-tipi ta’ kultura,

politika u prattika edukattiva li ]afna jqisu b]ala eviden\a ta’ prinìpji inklu\ivi.

Id-Divi\joni ta’ l-Edukazzjoni qieg]da tipproponi sett ta’ indikaturiindikaturiindikaturiindikaturi ta’ kultura, politika u prattika inklu\iva, li kull

edukatur/a Malti g]andu jag]tihom l-atten\joni mist]oqqa. Dawn l-indikaturi ttie]du mill-Indiì ta’ l-Inklu\joni

ppubblikat mi`-¬entru ta’ l-Istudji fl-Edukazzjoni inklu\iva tar-Renju Unit (CSIE) li, min-na]a tag]hom, huma

\viluppawh minn dokumenti Awstraljani u Amerikani (ara Ainscow, 1999; Booth u o]rajn, 2000; Booth u

Ainscow, 2002). Intu\a dan l-indiì g]ax hu l-iktar wie]ed li jaqbel kwa\i g]al kollox mal-prinìpji u perspettiva

tal-KMN billi \viluppawh primarjament fil-qafas tal-kurrikulu s]i] ta’ l-iskola. Kien fil-fatt marbut mill-qrib ma’

l-inizzjattivi g]at-titjib u effettivita` ta’ l-iskejjel, fil-waqt li jinkludi wkoll konsiderazzjonijiet ta’ studenti bi

]ti[ijiet individwali u partikularment ta’ studenti b’xi di\abilita`.

L-indikaturi jistg]u jkunu iktar [enerali[enerali[enerali[enerali jew speìfiìspeìfiìspeìfiìspeìfiì.... Ng]idu a]na, wie]ed mill-indikaturi [enerali ta’ kultura

inklu\iva huwa:

“ Kull membru tal-komunita`j]ossu li huwa milqug]” .

Dan l-indikatur jiffoka fuq aspett importanti biex tinbena kultura inklu\iva. Biss jista’ jkun [enerali wisq biex

jintu\a b’mod effikaì fl-evalwar u ppjanar ta’ l-i\vilupp ta’ l-iskola. Kif irrimarka kap ta’ skola partikolari,

mhuwiex fa`li li tiddeìedi kemm skola tilqg]ek jew le b’mod [enerali kif jitlob dan l-indikatur. Barra minn hekk

l-iskola tista’ tibqa’ vaga wisq dwar x’g]andu jsir meta sempliìment tg]id li l-iskola b’mod [enerali tilqg]ek jew

ma tilqg]ekx. Fid-dawl ta’ dan tajjeb li nkunu aktar konkreti u ng]idu x’nifhmu b’kull indikatur.

Huwa min]abba f’hekk li f’dan id-dokument kull indikatur g]andu lista ta’ indikaturi indikaturi indikaturi indikaturi aktar speìfiì speìfiì speìfiì speìfiì biex ng]inu

lill-komunita` ta’ l-iskola tg]arbel lilha nnifisha u tara jekk hijiex tassew qed tindirizza l-ideat ewlenin li nsibu

f’kull indikatur. Hekk ng]idu a]na, biex skola tkun taf tassew jekk hijiex tindirizza l-indikatur: “ Kull membru tal-

komunita`j]ossu li huwa milqug],” l-iskola trid tevalwa ru]ha b’dawn l-indikaturi speìfiìindikaturi speìfiìindikaturi speìfiìindikaturi speìfiì b]al:

“ Meta xi ]add jersaq lejn l-iskola g]all-ewwel darba, i]oss sens ta’ mer]ba u ]biberija.”

“ L-iskola tilqa’ lill-[enituri/kustodji kollha u lil membri o]ra tal-komunitajiet lokali.”

“ Ikun hemm ritwali speìfiì biex jag]tu mer]ba lil studenti u staff [odda u biex jag]tu tislima lil dawk

li jkunu se jitilqu.” U o]rajn b]al dawn.



F’dan id-dokument insibu 43 indikatur [enerali, 43 indikatur [enerali, 43 indikatur [enerali, 43 indikatur [enerali, kull wie]ed b’minn 6 sa 126 sa 126 sa 126 sa 12----indikatur speìfikuindikatur speìfikuindikatur speìfikuindikatur speìfiku, organizzati fi tliet

taqsimiet: (A) kultura (B) politika u (¬) prattika inklusiva. Dawn l-indikaturi g]andhom jitqiesu b]ala ]ti[ijiet

ba\iì u mhux l-eviden\a s]i]a tal-proèss ta’ edukazzjoni inklu\iva. L-ewwelnett, billi dawn l-indikaturi huma

mmirati g]at-tipi kollha ta’ skejjel, xi skejjel jistg]u jsibu xi indikaturi li ma jkunux japplikaw g]as-sitwazzjoni

tag]hom: ng]idu a]na japplikaw g]al skejjel tal-gvern u mhux tal-knisja jew indipendenti, u bil-kontra; jew

japplikaw g]all-primarji u mhux g]as-sekondarji, u bil-kontra. Barra minn hekk, jista’ jkun hemm indikaturi o]ra

ta’ inklu\joni li ma jkunux fil-lista. G]alhekk kull skola tista’ \\id indikaturi o]ra li japplikaw g]a`-ìrkustan\i

tag]ha partikolari.

F’kull dimensjoni, l-indikaturi huma sottodivi\i f’\ew[ taqsimiet (A.1 u A.2, B.1 u B.2, C.1 u C.2), li jirriflettu \-

\ew[ g]anijiet tal-proèss ta’ l-edukazzjoni inklu\iva (ara L-1 Tabella). Il-lista ta’ indikaturi speìfiì g]al kull

indikatur [enerali qieg]da fl-Appendiì ta’ dan id-dokument.

66666666........ KKKKKKKKiiiiiiiiffffffff ttttttttuuuuuuuu\\\\\\\\aaaaaaaa llllllll--------iiiiiiiinnnnnnnnddddddddiiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaattttttttuuuuuuuurrrrrrrriiiiiiii

L-I\vilupp ta’ skejjel b’kultura, politika u prattika inklu\iva g]andu jitqies b]ala storja bla tmiem. L-iskejjel di[a`

huma involuti f’dan il-proèss. Biss jin]tie[u li jimxu aktar ’il quddiem lejn l-inku\joni. g]alhekk, kull skola tista’

tistudja sewwa s-sitwazzjoni u tara fejn hija qieg]da rigward i\-\ew[ g]anijiet li semmejna (li tara kif l-iskola

kollha qed twie[eb g]ad-diversita’ ta’ l-istudenti u tg]in lill-istudenti li g]andhom xi ]ti[ijiet individwali biex

jipparteìpaw b’mod s]i] fl-attivitajiet tat-tag]lim) f’kull wa]da mit-tliet dimensjonijiet ta’ l-iskola (kultura,

politika u prattika ta’ l-iskola).

Huwa ttamat li l-iskejjel isibu l-listi twal ta’ indikaturi ta’ kultura, politika u prattika ta’ skejjel inklu\ivi ta’

g]ajnuna biex mill-kliem dwar l-inklu\joni ng]addu g]al fatti ta’ azzjoni po\ittiva.

Madankollu, m’hemmx dubju li l-lista ta’ l-indikaturi [enerali u speìfiì hija twila wisq biex wie]ed jag]milha

f’salt. Ikun interessanti li fi studju ta’ rièrka wie]ed jistaqsi lill-istaff kollu ta’ l-iskejjel biex jaraw fejn waslu

skond l-indikaturi speìfiì. Imma meta skola tkun qieg]da tara kif ittejjeb lilha nnifisha, hija tista’ tiddeìedi minn

qabel liema taqsima tkun trid tindirizza (A, B jew ¬ jew anke A.1, A.2, B.1, B.2, ¬.1, jew ¬.2). Imbag]ad l-istaff

kollu, jew flimkien jew individwalment, jikkunsidraw kemm l-iskola qieg]da tindirizza aspetti ta’ inklu\joni f’dik

id-dimensjoni partikolari. Il-listi ta’ indikaturi speìfiì g]al kull indikatur [enerali [ew stampati fuq pa[ni separati

apposta fl-Appendiì biex kull skola tkun tista’ faìlment tag]mel fotokopji tal-pa[ni relevanti g]all-]ti[ijiet

tag]ha.



Dan id-dokument jissu[[erixxi li kull indikatur ta’ kull taqsima mag]\ula ti[i mmarkata f’xi wie]ed mill-erba’ erba’ erba’ erba’

livelli ta’ possibiltajiet talivelli ta’ possibiltajiet talivelli ta’ possibiltajiet talivelli ta’ possibiltajiet ta’ twettiq’ twettiq’ twettiq’ twettiq: minn (1) li l-iskola g]adha lanqas biss bdiet tag]ti kas ta’ l-indikatur (Ma

bdejniex), g]al (2) bdejna nwettqu l-indikatur, imma minn ftit staff jew fi ftit okka\jonijiet (Bdejna), jew (3)

twettiq aktar mifrux (Inwettqu ta’ sikwit), u (4) prattika ta’ inklu\joni ta’ kwalita` (Inwettqu bi kwalita’) (Ara t-2

Tabella). Jekk wie]ed ikun jixtieq stampa kwantitattiva ta’ kif sejra l-iskola dwar l-inklu\joni, wie]ed jista’

jikkalkula l-medja g]al kull indikatur [enerali billi jag]ti numru g]al kull markatura fil-lista ta’ indikaturi speìfiì

minn 1 sa 4, 1 jekk l-indikatur g]adu ma nbediex sa 4 jekk qed jitwettaq bi kwalita. B’dan il-mod l-iskola tkun

tista’ ti[bor stampa kwantitattiva ta’ fejn hija sejra tajjeb u fejn tista’ ttejjeb iktar l-kultura, politika jew prattika

tag]ha.

ItItItIt----2 Tabella:2 Tabella:2 Tabella:2 Tabella:

EEEEEEEErrrrrrrrbbbbbbbbaaaaaaaa’’’’’’’’ lllllllliiiiiiiivvvvvvvveeeeeeeelllllllllllllllliiiiiiii ppppppppoooooooossssssssssssssssiiiiiiiibbbbbbbbbbbbbbbblllllllliiiiiiii ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ ttttttttwwwwwwwweeeeeeeettttttttttttttttiiiiiiiiqqqqqqqq ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ kkkkkkkkuuuuuuuullllllllllllllll iiiiiiiinnnnnnnnddddddddiiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaattttttttuuuuuuuurrrrrrrr

X’qed ji[ri flX’qed ji[ri flX’qed ji[ri flX’qed ji[ri fl----iskola tag]na?iskola tag]na?iskola tag]na?iskola tag]na?

Indikatur speìfikuIndikatur speìfikuIndikatur speìfikuIndikatur speìfiku Ma Ma Ma Ma

bdejniexbdejniexbdejniexbdejniex

BdejnaBdejnaBdejnaBdejna

Inwettqu Inwettqu Inwettqu Inwettqu

ta’ sikwitta’ sikwitta’ sikwitta’ sikwit


bi kwalitabi kwalitabi kwalitabi kwalita

1 Jekk l-iskola g]adha ma bdietx tikkunsidra l-aspett li

jsemmi l-idikatur, immarka l-ewwel kaxxa (Ma

bdejniex)

�

2 Jekk l-iskola bdiet tikkunsidra l-materja imma fi ftit

oqsma u minn ftit staff, immarka t-tieni kaxxa

(Bdejna).

�

3 Jekk l-iskola tadotta ta’ sikwit il-kultura, il-politika,

jew il-prattika indikata, allura immarka (Inwettqu ta’

sikwit)

�

4 Jekk l-iskola \viluppat livelli e`èllenti ta’ kultura,

politika u prattika dwar il-materja, allura immarka

(Inwettqu bi kwalita)

�

77777777........ KKKKKKKKiiiiiiiiffffffff ttttttttiiiiiiiieeeeeeee]]]]]]]]uuuuuuuu sssssssseeeeeeeehhhhhhhheeeeeeeemmmmmmmm ffffffffiiiiiiiillllllll--------pppppppprrrrrrrroooooooo`̀̀̀̀̀̀̀eeeeeeeessssssssssssssss ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ eeeeeeeedddddddduuuuuuuukkkkkkkkaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa

Kull skola b’xi mod jew ie]or aktarx tkun di[a` qed twettaq xi w]ud minn dawn l-indikaturi sa èrtu punt. Barra

minn hekk, wie]ed ma jistax ibiddel kulturi, politika u prattika f’salt wie]ed, imma dan isir pjuttost pass wara pass

u fi`-ìrkustan\i partikolari ta’ l-iskola.

Huwa ssu[[erit li l-iskejjel jag]mlu u\u minn dawn l-indikaturi bl-istess mod kif kienu jag]mlu b’indikaturi o]ra

biex ji\viluppaw miri g]all-azzjoni fil-proèss ta’ l-Ippjanar ta’ l-I\vilupp ta’ l-Iskola. Dan il-proèss jinvolvi ‘l-

iskola f’]ames fa\ijiet, fejn kull fa\i tie]u daqs term skolastiku s]i] biex titwettaq, kif jidher fl-1 Figura.



LLLL----1 Figura:1 Figura:1 Figura:1 Figura:

KKKKKKKKiiiiiiiiffffffff nnnnnnnnuuuuuuuu\\\\\\\\aaaaaaaawwwwwwww llllllll--------IIIIIIIInnnnnnnnddddddddiiiiiiii `̀̀̀̀̀̀̀iiiiiiii wwwwwwwwaaaaaaaaqqqqqqqqtttttttt iiiiiiii `̀̀̀̀̀̀̀-------- `̀̀̀̀̀̀̀iiiiiiiikkkkkkkklllllllluuuuuuuu ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------IIIIIIIIppppppppppppppppjjjjjjjjaaaaaaaannnnnnnnaaaaaaaarrrrrrrr ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------IIIIIIII\\\\\\\\vvvvvvvviiiiiiiilllllllluuuuuuuupppppppppppppppp ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------IIIIIIIIsssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa

(me]ud minn Booth u Ainscow, 2002, p. 36)

L-1 fa\i

Nibdew ilNibdew ilNibdew ilNibdew il----Proèss ta’ lProèss ta’ lProèss ta’ lProèss ta’ l----IndiìIndiìIndiìIndiì

�

It-2 fa\i

Insiru nafu dwar lInsiru nafu dwar lInsiru nafu dwar lInsiru nafu dwar l----iskolaiskolaiskolaiskola

� �

Il-5 fa\i

Naraw millNaraw millNaraw millNaraw mill----[did il[did il[did il[did il----proèss ta’ lproèss ta’ lproèss ta’ lproèss ta’ l----

IndiìIndiìIndiìIndiì

It-3 fa\i

Nipproduù Pjan ta’ |vilupp Nipproduù Pjan ta’ |vilupp Nipproduù Pjan ta’ |vilupp Nipproduù Pjan ta’ |vilupp

inkluinkluinkluinklu\\\\iv g]alliv g]alliv g]alliv g]all----IskolaIskolaIskolaIskola

�

I-4 fa\i

Nimplimentaw lNimplimentaw lNimplimentaw lNimplimentaw l----IIII\\\\viluppiviluppiviluppiviluppi

77777777........11111111........ NNNNNNNNaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]\\\\\\\\lllllllluuuuuuuu xxxxxxxx’’’’’’’’nnnnnnnniiiiiiiixxxxxxxxttttttttiiiiiiiieeeeeeeeqqqqqqqquuuuuuuu nnnnnnnnwwwwwwwweeeeeeeettttttttttttttttqqqqqqqquuuuuuuu llllllll--------eeeeeeeewwwwwwwwwwwwwwwweeeeeeeellllllll

Meta l-iskola tkun g]arblet lilha nnifisha dwar kemm qed tkun inklu\iva, g]andhom jintag]\lu l-oqsma ewlenin li

fihom l-iskola trid t]abrek biex timxi ‘l quddiem. Biex jintla]aq dan il-g]an, fit-tmiem ta’ kull dimensjoni ta’

indikaturi, hemm spa\ju li g]andu jintu\a biex wie]ed jikteb il-materji ta’ prijorita` li l-iskola tkun tixtieq

tindirizza fit-term jew is-sena li jkun imiss (ara pp.16, 18 u 20).

G]al twettiq effettiv, il-miri g]andhom jintg]a\lu fuq \ew[ kriterji ewlenin: Iridu jkunu (a) mixtieqamixtieqamixtieqamixtieqa, ji[ifieri li l-

bi`à l-kbira ta’ l-istaff ikunu jixtiequ jaraw titjib fihom; u (b) jistg]u jsirujistg]u jsirujistg]u jsirujistg]u jsiru, ji[ifieri jkunu jistg]u jitwettqu fi`-

ìrkustan\i partikolari ta’ l-iskola.



77777777........22222222........ IIIIIIIInnnnnnnnwwwwwwwweeeeeeeettttttttttttttttqqqqqqqquuuuuuuu uuuuuuuu nnnnnnnniiiiiiiirrrrrrrrrrrrrrrreeeeeeeevvvvvvvveeeeeeeedddddddduuuuuuuu

L-indikaturi li jintg]a\lu b]ala miri ta’ prijorita` g]all-iskola mbag]ad ji[u inklu\i fil-Pjan ta’ |vilupp ta’ l-iSkola.

Dawn isiru g]anijiet ta’ titjib li l-iskola kollha timpennja ru]ha li twettaq. It-twettiq tag]hom imbag]ad ikun jista’

ji[i mmonitorjat u studjat mill-[did skond il-proèss ta’ \vilupp partikolari ta’ l-iskola.

77777777........33333333........ IIIIIIIInnnnnnnnwwwwwwwwaaaaaaaaqqqqqqqqqqqqqqqqffffffffuuuuuuuu GGGGGGGGrrrrrrrruuuuuuuupppppppppppppppp PPPPPPPPrrrrrrrroooooooo[[[[[[[[eeeeeeeetttttttttttttttt gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllll EEEEEEEEdddddddduuuuuuuukkkkkkkkaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii IIIIIIIInnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\iiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaa

Dan il-moviment ta’ skola lejn edukazzjoni inklu\iva huwa meqjus b]ala r-responsabbilta` ta’ l-iskola nnifisha.

Illum il-[urnata insibu kapijiet u assistenti kapijiet ta’ skejjel li, flimkien ma’ membri o]ra ta’ l-istaff fl-istess

skejjel, jiffurmaw gruppi g]all-i\vilupp ta’ SDPs partikolari. Huwa ssu[[erit li kull skola tlaqqa’ Grupp Pro[ett

g]al Edukazzjoni Inklu\iva li jkun rappre\entattiv ta’ kull min g]andu sehem fl-iskola - l-amministrazzjoni u l-

livelli kollha ta’ l-istaff∗. Ta’ min jirrakkomanda bis-s]i] li gruppi b]al dawn ikun fihom il-veduti ta’ l-istudenti u

l-[enituri. Dan il-grupp imbag]ad jara kif jorganizza l-awtoe\ami ta’ l-iskola nnifisha, x’ji[i l-ewwel f’dawk li

huma ]ti[ijiet, l-immonitorjar u t-twettiq tal-miri li jkun hemm qbil fuqhom g]al aktar edukazzjoni inklu\iva fl-

iskola. Kull skola mbag]ad g]andha tkun kburija b’dak li tkun wettqet.

Il-Focus Group g]al Edukazzjoni Inklu\iva joffri s-sapport g]al dan il-proèss ta’ Rièrka fil-}idma (Action

Research) fl-ippjanar, twettiq u revi\joni li jsir minn kull skola jew grupp ta’ skejjel.

88888888........ SSSSSSSSttttttttoooooooorrrrrrrrjjjjjjjjaaaaaaaa bbbbbbbbllllllllaaaaaaaa ttttttttmmmmmmmmiiiiiiiieeeeeeeemmmmmmmm

Il-KMN tana vi\joni li g]andha twassal g]al proèss ta’ titjib kontinwu fl-edukazzjoni mibni fuq il-prinìpji tieg]u

ta’ edukazzjoni inklu\iva:

∗ Wiehed mill-membri ewlenin tal-Grupp Pro[ett ghal Edukazzjoni Inklu\iva ghandu jkun l-

Koordinatur ta’ l-Edukazzjoni Inklusiva (simili ghal dak li fir-Renju Unit jissejjah Special Educational

Needs Coordinator (SENCO)), u li jkun/tkun responsabbli l-aktar mill-inkluzjoni effettiva ta’ studenti

bi htigijiet edukattivi individwali l-aktar dawk b’xi di\abilita`. Id-Divi\joni di[a` g]andha proposti

dwar dan.



Il-proèss tat-ti[did tal-kurrikulu huwa kontinwu u dinamiku. g]alhekk dan id-dokument ma jirrappre\entax

it-tmiem ta’ proèss. Il-Kurrikulu Minimu Nazzjonali jrid jitqies b]ala kapitlu ie]or fi storja li m’g]andhiex

tmiem. (KMN, p. 14)

F’din il-vi\joni ma jistax wie]ed jitkellem fuq skola inklu\iva, imma a]jar fuq “proèss ta’ inklu\joni bla ebda

limiti” (Ballard, 1995). L-edukazzjoni inklu\iva hija proèss li ma jieqaf qatt bil-g]an li jitne]]ew dejjem aktar ix-

xkilijiet g]at-tag]lim u l-parteìpazzjoni u biex ti[i assigurata l-parteìpazzjoni attiva ta’ l-istudenti kollha fl-

edukazzjoni regolari.

A]na in]ossuna fidu`ju\i li l-impenn u l-]iliet tal-edukaturi tag]na se jsostnu l-momentum li qbadna f’dawn l-

a]]ar snin biex ng]inu lil kull student u studenta j]ossuhom li huma lkoll membri s]a] fl-edukazzjoni regolari.

Dan nistg]u naslu g]alih g]ax imwie\na bi s]ubija wiesg]a bejn kulhadd f’sapport reìproku biex nistg]u

nassiguraw edukazzjoni ta’ kwalita’ g]al kull student u studenta.



Riprodott b’tibdiliet \g]ar bil-permess ta’ Tony Booth u Mel Ainscow (2002),

Indiì g]all-Inklu\joni: Ni\viluppaw it-tag]lim u l-parteìpazzjoni fl-iskejjel.

(Index for inclusion: Developing learning and participation in schools.)

Bristol: ¬entru g]all-iStudji ta’ l-Inklu\joni Edukattiva.

Dan l-indiì g]all-inklu\joni fih \ew[ listi separati imma mag]quda flimkien: l-ewwel lista ta’ indikaturi [eneraliindikaturi [eneraliindikaturi [eneraliindikaturi [enerali,

u warajha lista o]ra ta’ indikaturiindikaturiindikaturiindikaturi speìfiì speìfiì speìfiì speìfiì.

Il-lista ta’ indikaturi generali (pp. 18-23) tag]ti stampa wiesg]a tax-xhieda li wiehed g]andu jqis jekk l-iskola trid

ittejjeb il-progress tag]ha lejn edukazzjoni iktar inklu\iva. Dawn imqassma skond it-tliet dimensjonijiet tal-

esperjenza tal-iskola:

Dimensjoni A: Indikaturi {enerali ta’ Kultura Inklu\iva (pp. 21-22):

A.1. Nibnu komunita’ ta’ skola li tilqg]ek

A.2. Insejsu valuri inklu\ivi

Dimensjoni B: Indikaturi {enerali ta’ Politika Inklu\iva (pp. 23-24):

B.1. Ni\viluppaw skola g]al Kul]add

B.2. Norganizzaw sapport g]ad-diversita’

Dimensjoni ¬: Indikaturi {enerali ta’ Prattika Inklu\iva (pp. 25-26):

¬.1. Norkestraw it-tag]lim biex inwie[bu g]ad-diversita’ ta’ l-istudenti

¬.2. Nimmobilizzaw ir-ri\orsi ta’ l-iskola biex l-istudenti kollha jitg]allmu u jipparteìpaw

L-iskola tista’ tu\a dawn il-listi biex tiddeìedi liema aspett tixtieq li tag]tih prijorita’ fil-Pjan ta’ |vilupp ta’ l-

Iskola g]as-sena d-die]la. G]alekk hemm spazju provdut fit-tarf ta’ kull lista biex l-istaff ikunu jist[]u jiktbu l-

indikatur/i partikolari li jixtiequ ja]dmu fuqu jew fuqhom.

Il-listi ta’ indikaturi speìfiì (ara l-Appendiì, pp. 27-77) ukoll huma mqassma skond it-tliet dimensjonijiet

b’\ew[ taqsimiet kull wa]da. Imma fuq kull pa[na issib indikatur [enerali wie]ed biss, akkompanjat b’lista ta’ l-

indikaturi speìfiì tieg]u, li jistg]u jg]inu lill-iskola biex tqis iktar xhieda dettaljata u konkreta ta’ kemm hija

qieg]da tassew jew le tindirizza l-kultura, politika u prattika msemmija fl-indikaturi [enerali. Ma’ dawn il-listi

hemm ukoll spazju biex wie]ed jimmarka kemm l-iskola qieg]da tindirizza kull indikatur skond erba’ livelli ta’

implimentazzjoni: minn (1) li l-iskola g]adha lanqas biss bdiet tag]ti kas ta’ l-indikatur (Ma bdejniex), g]al (2)

bdejna nwettqu l-indikatur, imma minn ftit staff jew fi ftit okka\jonijiet (Bdejna), jew (3) twettiq aktar mifrux

(Inwettqu ta’ sikwit), u (4) prattika ta’ inklu\joni ta’ kwalita` (Inwettqu bi kwalita’) (Ara t-2 Tabella, p.13).



AAAAAAAA........ IIIIIIIINNNNNNNNDDDDDDDDIIIIIIIIKKKKKKKKAAAAAAAATTTTTTTTUUUUUUUURRRRRRRRIIIIIIII GGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAALLLLLLLL KKKKKKKKUUUUUUUULLLLLLLLTTTTTTTTUUUUUUUURRRRRRRRAAAAAAAA TTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ SSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||IIIIIIIIVVVVVVVVAAAAAAAA

L-g]an ta’ din id-dimensjoni huwa li nibnu komunita` li tassigura, ta`ètta, tikkollabora, u tistimula f’ambjent

fejn kul]add huwa stmat, bl-iskop li sservi b]ala sies li minnu l-istudenti kollha jiksbu l-og]la kisbiet possibbli.

F’dan id-dawl wie]ed ji\viluppa valuri inklu\ivi li l-istaff, l-istudenti, il-kunsilli ta’ l-iskola u l-[enituri/kustodji

jaqsmu bejniethom u li jing]addu lill-membri [odda kollha ta’ l-iskola. Il-prinìpji li jo]or[u minn kultura ta’

skejjel inklu\ivi jiggwidaw d-deì\jonijiet dwar politika u prattika ta’ kuljum biex hekk jing]ata s-sapport me]tie[

g]at-tag]lim ta’ kul]add fi proèss kontinwu ta’ \vilupp ta’ l-iskola.

Din id-dimensjoni se narawha ta]t \ew[ titli (li jikkorrispondu g]a\-\ew[ g]anijiet li nsibu fid-da]la):

AAAAAAAA........11111111........ NNNNNNNNIIIIIIIIBBBBBBBBNNNNNNNNUUUUUUUU KKKKKKKKOOOOOOOOMMMMMMMMUUUUUUUUNNNNNNNNIIIIIIIITTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’

AAAAAAAA........22222222........ IIIIIIIINNNNNNNNSSSSSSSSEEEEEEEEJJJJJJJJSSSSSSSSUUUUUUUU VVVVVVVVAAAAAAAALLLLLLLLUUUUUUUURRRRRRRRIIIIIIII IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||IIIIIIIIVVVVVVVVIIIIIIII



AAAAAAAA........11111111........ NNNNNNNNIIIIIIIIBBBBBBBBNNNNNNNNUUUUUUUU KKKKKKKKOOOOOOOOMMMMMMMMUUUUUUUUNNNNNNNNIIIIIIIITTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ TTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ SSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA LLLLLLLLIIIIIIII TTTTTTTTIIIIIIIILLLLLLLLQQQQQQQQGGGGGGGG}}}}}}}}EEEEEEEEKKKKKKKK

IndikaturiIndikaturiIndikaturiIndikaturi

A.1.1. A.1.1. A.1.1. A.1.1. Kull membru talKull membru talKull membru talKull membru tal----komunitakomunitakomunitakomunita` j]ossu ` j]ossu ` j]ossu ` j]ossu li huwa milqug].li huwa milqug].li huwa milqug].li huwa milqug].

A.1.2. A.1.2. A.1.2. A.1.2. LLLL----istudenti jg]inu lil xulxin.istudenti jg]inu lil xulxin.istudenti jg]inu lil xulxin.istudenti jg]inu lil xulxin.

A.1.3. A.1.3. A.1.3. A.1.3. LLLL----istaff jikkollaboraw istaff jikkollaboraw istaff jikkollaboraw istaff jikkollaboraw bejniethombejniethombejniethombejniethom....

A.1A.1A.1A.1.4. .4. .4. .4. LLLL----istaff u listaff u listaff u listaff u l----istudenti jittrattaw lil xulxin b’rispett.istudenti jittrattaw lil xulxin b’rispett.istudenti jittrattaw lil xulxin b’rispett.istudenti jittrattaw lil xulxin b’rispett.

A.1.5. A.1.5. A.1.5. A.1.5. Hemm s]ubija bejn lHemm s]ubija bejn lHemm s]ubija bejn lHemm s]ubija bejn l----istaff u listaff u listaff u listaff u l----[enituri/kustodji.[enituri/kustodji.[enituri/kustodji.[enituri/kustodji.

A.1.6. A.1.6. A.1.6. A.1.6. LLLL----istaff u listaff u listaff u listaff u l----membri talmembri talmembri talmembri tal----kunsill ta’ lkunsill ta’ lkunsill ta’ lkunsill ta’ l----iskola ja]dmu tajjeb flimkien.iskola ja]dmu tajjeb flimkien.iskola ja]dmu tajjeb flimkien.iskola ja]dmu tajjeb flimkien.

A.1.7. A.1.7. A.1.7. A.1.7. IlIlIlIl----komunitajiet lokali kollha huma involuti flkomunitajiet lokali kollha huma involuti flkomunitajiet lokali kollha huma involuti flkomunitajiet lokali kollha huma involuti fl----iskola.iskola.iskola.iskola.

AAAA.1.8. .1.8. .1.8. .1.8. Indikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]ra (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . .



A.2.1. A.2.1. A.2.1. A.2.1. LLLL----iskola g]andha aspirazzjonijiet g]oljin g]al kull student.iskola g]andha aspirazzjonijiet g]oljin g]al kull student.iskola g]andha aspirazzjonijiet g]oljin g]al kull student.iskola g]andha aspirazzjonijiet g]oljin g]al kull student.

A.2.2. A.2.2. A.2.2. A.2.2. LLLL----istaff, listaff, listaff, listaff, l----istudenti, ilistudenti, ilistudenti, ilistudenti, il----[enituri/kustodji u l[enituri/kustodji u l[enituri/kustodji u l[enituri/kustodji u l----komunitakomunitakomunitakomunita`̀̀̀ jaqsmu bejniethom filosofija ta’ inklu jaqsmu bejniethom filosofija ta’ inklu jaqsmu bejniethom filosofija ta’ inklu jaqsmu bejniethom filosofija ta’ inklu\\\\joni.joni.joni.joni.

A.2.3. A.2.3. A.2.3. A.2.3. LLLL----istudenti huma stmati indaqs.istudenti huma stmati indaqs.istudenti huma stmati indaqs.istudenti huma stmati indaqs.

A.2.4. A.2.4. A.2.4. A.2.4. LLLL----istaff u listaff u listaff u listaff u l----istudenti huma stmati b]ala bnedmin.istudenti huma stmati b]ala bnedmin.istudenti huma stmati b]ala bnedmin.istudenti huma stmati b]ala bnedmin.

A.2.5. A.2.5. A.2.5. A.2.5. LLLL----istaff jara li jne]]i kull tip ta’ xkiel li jista’ jtellef milli wie]ed jitg]allem jew jipparteìpa flistaff jara li jne]]i kull tip ta’ xkiel li jista’ jtellef milli wie]ed jitg]allem jew jipparteìpa flistaff jara li jne]]i kull tip ta’ xkiel li jista’ jtellef milli wie]ed jitg]allem jew jipparteìpa flistaff jara li jne]]i kull tip ta’ xkiel li jista’ jtellef milli wie]ed jitg]allem jew jipparteìpa fl----attivitijiet ta’ attivitijiet ta’ attivitijiet ta’ attivitijiet ta’

llll----iskola.iskola.iskola.iskola.

A.2.6. A.2.6. A.2.6. A.2.6. LLLL----iskoliskoliskoliskola tistinka biex ixxejjen kull forma ta’ diskriminazzjoni u a tistinka biex ixxejjen kull forma ta’ diskriminazzjoni u a tistinka biex ixxejjen kull forma ta’ diskriminazzjoni u a tistinka biex ixxejjen kull forma ta’ diskriminazzjoni u sterjotiparsterjotiparsterjotiparsterjotipar....

A.2.7. A.2.7. A.2.7. A.2.7. Indikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]ra (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . .

A.1. KULTURA: NIBNU KOMUNITA` TA’ SKOLA LI TILQG}EK

A.2. KULTURA: INSEJSU VALURI INKLU|IVI

Mira/i ewlenin g]allMira/i ewlenin g]allMira/i ewlenin g]allMira/i ewlenin g]all----iiii\\\\vilupp isvilupp isvilupp isvilupp is----sena dsena dsena dsena d----die]la:die]la:die]la:die]la:

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________



BBBBBBBB........ NNNNNNNNOOOOOOOO}}}}}}}}OOOOOOOOLLLLLLLLQQQQQQQQUUUUUUUU PPPPPPPPOOOOOOOOLLLLLLLLIIIIIIIITTTTTTTTIIIIIIIIKKKKKKKKAAAAAAAA IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||IIIIIIIIVVVVVVVVAAAAAAAA FFFFFFFFLLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA

Din id-dimensjoni g]andha l-g]an li tassigura li l-inklu\joni tkun fil-qalba tal-i\vilupp ta’ l-iskola, b’mod li

tinfiltra fil-politika kollha ta’ l-iskola immirata biex ji\died it-tag]lim u l-parte`ipazzjoni ta’ l-istudenti koillha.

F’dan il-kuntest, b’sapport nifhmu dawk l-attivitajiet li jg]inu l-iskola tkattar il-hila tag]ha li twie[eb g]ad-

diversita’ ta’ l-istudenti. Kull tip ta’ sapport g]andu jitqieg]ed f’qafas wie]ed b’lenti ba\ata fuq il-veduti ta’ l-

istudenti u l-i\vilupp tag]hom, aktar milli jitqies minn g]ajnejn l-istruttura ta’ l-awtorita` amministrattiva ta’ l-

edukazzjoni u ta’ l-iskola.


BBBBBBBB........11111111........ NNNNNNNNIIIIIIII||||||||VVVVVVVVIIIIIIIILLLLLLLLUUUUUUUUPPPPPPPPPPPPPPPPAAAAAAAAWWWWWWWW SSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA GGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAALLLLLLLL KKKKKKKKUUUUUUUULLLLLLLL}}}}}}}}AAAAAAAADDDDDDDDDDDDDDDD

BBBBBBBB........22222222........ NNNNNNNNOOOOOOOORRRRRRRRGGGGGGGGAAAAAAAANNNNNNNNIIIIIIIIZZZZZZZZZZZZZZZZAAAAAAAAWWWWWWWW SSSSSSSSAAAAAAAAPPPPPPPPPPPPPPPPOOOOOOOORRRRRRRRTTTTTTTT GGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAADDDDDDDD--------DDDDDDDDIIIIIIIIVVVVVVVVEEEEEEEERRRRRRRRSSSSSSSSIIIIIIIITTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’





B.1.1. B.1.1. B.1.1. B.1.1. LLLL----impjieg ta’ limpjieg ta’ limpjieg ta’ limpjieg ta’ l----istaff u listaff u listaff u listaff u l----promozzjonijiet ikunu [ustipromozzjonijiet ikunu [ustipromozzjonijiet ikunu [ustipromozzjonijiet ikunu [usti....

B.1.2. B.1.2. B.1.2. B.1.2. LLLL----istaff ilistaff ilistaff ilistaff il----[did kollha j]ossuhom milqug]a u stmati[did kollha j]ossuhom milqug]a u stmati[did kollha j]ossuhom milqug]a u stmati[did kollha j]ossuhom milqug]a u stmati....

B.1.3. B.1.3. B.1.3. B.1.3. LLLL----iskola ta`ètta studenti irrispettivament milliskola ta`ètta studenti irrispettivament milliskola ta`ètta studenti irrispettivament milliskola ta`ètta studenti irrispettivament mill----kisbiet jew kisbiet jew kisbiet jew kisbiet jew didididi\\\\abilitaàbilitaàbilitaàbilita` tag]hom.tag]hom.tag]hom.tag]hom.

B.1.4. B.1.4. B.1.4. B.1.4. LLLL----iskola tag]mel iliskola tag]mel iliskola tag]mel iliskola tag]mel il----bini fibini fibini fibini fi\\\\ikament a`èssibbli g]allikament a`èssibbli g]allikament a`èssibbli g]allikament a`èssibbli g]all----persuni kollha.persuni kollha.persuni kollha.persuni kollha.

B.1.5. B.1.5. B.1.5. B.1.5. LLLL----istudenti [odda kollha jing]ataw istudenti [odda kollha jing]ataw istudenti [odda kollha jing]ataw istudenti [odda kollha jing]ataw isisisis----sapportsapportsapportsapport biex i]ossuhom milqug]a u jissetiljaw fl biex i]ossuhom milqug]a u jissetiljaw fl biex i]ossuhom milqug]a u jissetiljaw fl biex i]ossuhom milqug]a u jissetiljaw fl----iskola.iskola.iskola.iskola.

B.1.6. B.1.6. B.1.6. B.1.6. LLLL----iskola tirran[a liskola tirran[a liskola tirran[a liskola tirran[a l----[ruppi tat[ruppi tat[ruppi tat[ruppi tat----tag]lim b’mod li ltag]lim b’mod li ltag]lim b’mod li ltag]lim b’mod li l----istudenti istudenti istudenti istudenti kollha jkunu jistg]u ji[u stmati.kollha jkunu jistg]u ji[u stmati.kollha jkunu jistg]u ji[u stmati.kollha jkunu jistg]u ji[u stmati.

B.1.7. B.1.7. B.1.7. B.1.7. Indikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]ra (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . .

BBBBBBBB........22222222........ NNNNNNNNOOOOOOOORRRRRRRRGGGGGGGGAAAAAAAANNNNNNNNIIIIIIIIZZZZZZZZZZZZZZZZAAAAAAAAWWWWWWWW SSSSSSSSAAAAAAAAPPPPPPPPPPPPPPPPOOOOOOOORRRRRRRRTTTTTTTT GGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAADDDDDDDD--------DDDDDDDDIIIIIIIIVVVVVVVVEEEEEEEERRRRRRRRSSSSSSSSIIIIIIIITTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’


B.2.1. B.2.1. B.2.1. B.2.1. Kull forma ta’ Kull forma ta’ Kull forma ta’ Kull forma ta’ sapportsapportsapportsapport hija ikkoordinata.hija ikkoordinata.hija ikkoordinata.hija ikkoordinata.

B.2.2. B.2.2. B.2.2. B.2.2. LLLL----attivitajiet ta’ attivitajiet ta’ attivitajiet ta’ attivitajiet ta’ \\\\vilupp g]allvilupp g]allvilupp g]allvilupp g]all----istaff jg]inu lillistaff jg]inu lillistaff jg]inu lillistaff jg]inu lill----istaff iwie[eb istaff iwie[eb istaff iwie[eb istaff iwie[eb g]alg]alg]alg]alllll----]ti[ijiet ]ti[ijiet ]ti[ijiet ]ti[ijiet g]adg]adg]adg]ad----diversitadiversitadiversitadiversita’’’’ ta’ l ta’ l ta’ l ta’ l----istudenti.istudenti.istudenti.istudenti.

B.2.3. B.2.3. B.2.3. B.2.3. IlIlIlIl----politika ta’ ‘}ti[jiet indvidwali’ hija politika li tittie]ed fuq livell ta’ skola s]i]a.politika ta’ ‘}ti[jiet indvidwali’ hija politika li tittie]ed fuq livell ta’ skola s]i]a.politika ta’ ‘}ti[jiet indvidwali’ hija politika li tittie]ed fuq livell ta’ skola s]i]a.politika ta’ ‘}ti[jiet indvidwali’ hija politika li tittie]ed fuq livell ta’ skola s]i]a.

B.2.4. B.2.4. B.2.4. B.2.4. IlIlIlIl----provedimenti g]al ]ti[ijiet edukattivi individwali jintuprovedimenti g]al ]ti[ijiet edukattivi individwali jintuprovedimenti g]al ]ti[ijiet edukattivi individwali jintuprovedimenti g]al ]ti[ijiet edukattivi individwali jintu\\\\aw biex jitnaqqas ixaw biex jitnaqqas ixaw biex jitnaqqas ixaw biex jitnaqqas ix----xkiel g]atxkiel g]atxkiel g]atxkiel g]at----tag]lim u titag]lim u titag]lim u titag]lim u ti\\\\died died died died

ilililil----parteìpazzjoni ta’ lparteìpazzjoni ta’ lparteìpazzjoni ta’ lparteìpazzjoni ta’ l----istudenti kollha.istudenti kollha.istudenti kollha.istudenti kollha.

B.2.5. B.2.5. B.2.5. B.2.5. IlIlIlIl----politika ta’ politika ta’ politika ta’ politika ta’ sapportsapportsapportsapport kemm pastorali kif ukoll li g]andha x’taqsam ma’ l kemm pastorali kif ukoll li g]andha x’taqsam ma’ l kemm pastorali kif ukoll li g]andha x’taqsam ma’ l kemm pastorali kif ukoll li g]andha x’taqsam ma’ l----im[iba hija marbuta ma’ lim[iba hija marbuta ma’ lim[iba hija marbuta ma’ lim[iba hija marbuta ma’ l----

iiii\\\\vilupp talvilupp talvilupp talvilupp tal----kurrikkurrikkurrikkurrikuluuluuluulu....

B.2.6. B.2.6. B.2.6. B.2.6. Tonqos ilTonqos ilTonqos ilTonqos il----pressjoni biex tintupressjoni biex tintupressjoni biex tintupressjoni biex tintu\\\\a ta ta ta t----tke`ìja milltke`ìja milltke`ìja milltke`ìja mill----iskola b]ala mezz tiskola b]ala mezz tiskola b]ala mezz tiskola b]ala mezz ta’ dixxiplina.a’ dixxiplina.a’ dixxiplina.a’ dixxiplina.

B.2.7. B.2.7. B.2.7. B.2.7. Jitnaqqas kull xkiel li jtellef studenti milli jattendu regulari.Jitnaqqas kull xkiel li jtellef studenti milli jattendu regulari.Jitnaqqas kull xkiel li jtellef studenti milli jattendu regulari.Jitnaqqas kull xkiel li jtellef studenti milli jattendu regulari.

B.2.8. B.2.8. B.2.8. B.2.8. LLLL----ibbulijar jitnaqqas bisibbulijar jitnaqqas bisibbulijar jitnaqqas bisibbulijar jitnaqqas bis----s]i].s]i].s]i].s]i].

B.2.9. B.2.9. B.2.9. B.2.9. Indikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]ra (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . .

B.l. POLITIKA: NI|VILUPPAW SKOLA G}AL KUL}ADD

B.2. POLITIKA: NORGANIZZAW SAPPORT G}AD-DIVERSITA

IlIlIlIl----mira/i ewlenin g]allmira/i ewlenin g]allmira/i ewlenin g]allmira/i ewlenin g]all----iiii\\\\vilupp g]asvilupp g]asvilupp g]asvilupp g]as----sena dsena dsena dsena d----die]la:die]la:die]la:die]la:

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________



¬¬¬¬¬¬¬¬........ NNNNNNNNEEEEEEEEVVVVVVVVOOOOOOOOLLLLLLLLVVVVVVVVUUUUUUUU PPPPPPPPRRRRRRRRAAAAAAAATTTTTTTTTTTTTTTTIIIIIIIIKKKKKKKKAAAAAAAA IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||IIIIIIIIVVVVVVVVAAAAAAAA FFFFFFFFLLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA

Din id-dimensjoni g]andha l-g]an li tara li l-prattika tirrifletti l-kultura u l-politika inklu\iva ta’ l-iskola. Hija

g]andha l-iskop li tassigura li dak li jsir fil-klassi u attivitajiet extra-kurrikulari jixprunaw is-sehem ta’ l-istudenti

kollha filwaqt li jibnu fuq l-g]arfien u l-esperjen\i li l-istudenti jkunu [abu mag]hom minn barra mill-iskola.

Tag]lim u sapport jid]lu f’xulxin kemm fil-mod kif ikun orkestrat it-tag]lim kif ukoll fil-mod kif jitwarrbu min-

nofs xkilijiet li jtellfu lill-istudenti milli jitg]allmu u jipparte`ipaw. L-istaff jimmobilizza r-ri\orsi fl-iskola u l-

komunitajiet lokali biex ji[i sostnut tag]lim attiv g]al kul]add.


¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........ NNNNNNNNOOOOOOOORRRRRRRRKKKKKKKKEEEEEEEESSSSSSSSTTTTTTTTRRRRRRRRAAAAAAAAWWWWWWWW IIIIIIIITTTTTTTT--------TTTTTTTTAAAAAAAAGGGGGGGG}}}}}}}}LLLLLLLLIIIIIIIIMMMMMMMM BBBBBBBBIIIIIIIIEEEEEEEEXXXXXXXX IIIIIIIINNNNNNNNWWWWWWWWIIIIIIIIEEEEEEEE{{{{{{{{BBBBBBBBUUUUUUUU GGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAADDDDDDDD--------DDDDDDDDIIIIIIIIVVVVVVVVEEEEEEEERRRRRRRRSSSSSSSSIIIIIIIITTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ TTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ LLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSTTTTTTTTUUUUUUUUDDDDDDDDEEEEEEEENNNNNNNNTTTTTTTTIIIIIIII

¬¬¬¬¬¬¬¬........22222222........ NNNNNNNNIIIIIIIIBBBBBBBBBBBBBBBBOOOOOOOOLLLLLLLLIIIIIIIIZZZZZZZZZZZZZZZZAAAAAAAAWWWWWWWW IIIIIIIIRRRRRRRR--------RRRRRRRRIIIIIIII||||||||OOOOOOOORRRRRRRRSSSSSSSSIIIIIIII TTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ LLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA LLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSTTTTTTTTUUUUUUUUDDDDDDDDEEEEEEEENNNNNNNNTTTTTTTTIIIIIIII KKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLLLLLLLLLHHHHHHHHAAAAAAAA JJJJJJJJIIIIIIIITTTTTTTTGGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAALLLLLLLLLLLLLLLLMMMMMMMMUUUUUUUU UUUUUUUU

JJJJJJJJIIIIIIIIPPPPPPPPPPPPPPPPAAAAAAAARRRRRRRRTTTTTTTTEEEEEEEE¬¬¬¬¬¬¬¬IIIIIIIIPPPPPPPPAAAAAAAAWWWWWWWW





¬.1.1. ¬.1.1. ¬.1.1. ¬.1.1. IlIlIlIl----lezzjonijiet jilezzjonijiet jilezzjonijiet jilezzjonijiet ji\\\\viluppaw g]arfien tadviluppaw g]arfien tadviluppaw g]arfien tadviluppaw g]arfien tad----differendifferendifferendifferen\\\\i.i.i.i.

¬.1.2. ¬.1.2. ¬.1.2. ¬.1.2. LLLL----g]alliema jaraw li lg]alliema jaraw li lg]alliema jaraw li lg]alliema jaraw li l----istudenti kollha jing]ataw istudenti kollha jing]ataw istudenti kollha jing]ataw istudenti kollha jing]ataw isisisis----sapportsapportsapportsapport me]tie[ biex jitg]allmu u jipparteìpaw. me]tie[ biex jitg]allmu u jipparteìpaw. me]tie[ biex jitg]allmu u jipparteìpaw. me]tie[ biex jitg]allmu u jipparteìpaw.

¬.1.3. ¬.1.3. ¬.1.3. ¬.1.3. IlIlIlIl----lezzjonijiet huma alezzjonijiet huma alezzjonijiet huma alezzjonijiet huma a```````èssibli g]allessibli g]allessibli g]allessibli g]all----istudentistudentistudentistudenti kollhai kollhai kollhai kollha....

¬.1.4. ¬.1.4. ¬.1.4. ¬.1.4. LLLL----istudenti istudenti istudenti istudenti humahumahumahuma attivament involuti fit attivament involuti fit attivament involuti fit attivament involuti fit----tag]lim tag]hom stess.tag]lim tag]hom stess.tag]lim tag]hom stess.tag]lim tag]hom stess.

¬.1.5. ¬.1.5. ¬.1.5. ¬.1.5. LLLL----istudenti jitg]allmu billi jikkollaboraw istudenti jitg]allmu billi jikkollaboraw istudenti jitg]allmu billi jikkollaboraw istudenti jitg]allmu billi jikkollaboraw bejniethombejniethombejniethombejniethom....

¬.1.6. ¬.1.6. ¬.1.6. ¬.1.6. IlIlIlIl----hhhhomeworkomeworkomeworkomework jg]in biex jitg]allem kul]add. jg]in biex jitg]allem kul]add. jg]in biex jitg]allem kul]add. jg]in biex jitg]allem kul]add.

¬.1.7. ¬.1.7. ¬.1.7. ¬.1.7. LLLL----assessjar jinkora[[ixxi lillassessjar jinkora[[ixxi lillassessjar jinkora[[ixxi lillassessjar jinkora[[ixxi lill----istudenti kollha biex jimistudenti kollha biex jimistudenti kollha biex jimistudenti kollha biex jimxu ’l quddiem.xu ’l quddiem.xu ’l quddiem.xu ’l quddiem.

¬.1.8. ¬.1.8. ¬.1.8. ¬.1.8. IdIdIdId----dixxiplina fildixxiplina fildixxiplina fildixxiplina fil----klassi hija mibnija fuq irklassi hija mibnija fuq irklassi hija mibnija fuq irklassi hija mibnija fuq ir----rispett lejn xulxin.rispett lejn xulxin.rispett lejn xulxin.rispett lejn xulxin.

¬.1.9. ¬.1.9. ¬.1.9. ¬.1.9. LLLL----istudenti kollha jie]du sehem flistudenti kollha jie]du sehem flistudenti kollha jie]du sehem flistudenti kollha jie]du sehem fl----attivitajiet ta’ barra millattivitajiet ta’ barra millattivitajiet ta’ barra millattivitajiet ta’ barra mill----klassi.klassi.klassi.klassi.

¬.1.10. ¬.1.10. ¬.1.10. ¬.1.10. LLLL----g]alliema jippjanaw, jg]allmu u jag]mlu revig]alliema jippjanaw, jg]allmu u jag]mlu revig]alliema jippjanaw, jg]allmu u jag]mlu revig]alliema jippjanaw, jg]allmu u jag]mlu revi\\\\joni fi s]ubija joni fi s]ubija joni fi s]ubija joni fi s]ubija bejniethombejniethombejniethombejniethom....

¬.1.11.¬.1.11.¬.1.11.¬.1.11. IlIlIlIl----faìlitaturi jippruvaw li jg]inu fitfaìlitaturi jippruvaw li jg]inu fitfaìlitaturi jippruvaw li jg]inu fitfaìlitaturi jippruvaw li jg]inu fit----tag]lim ta’ ltag]lim ta’ ltag]lim ta’ ltag]lim ta’ l----istudenti kollha.istudenti kollha.istudenti kollha.istudenti kollha.

¬.1.12. ¬.1.12. ¬.1.12. ¬.1.12. Indikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]ra (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . .

¬¬¬¬¬¬¬¬........22222222........NNNNNNNNIIIIIIIIMMMMMMMMMMMMMMMMOOOOOOOOBBBBBBBBIIIIIIIILLLLLLLLIIIIIIIIZZZZZZZZZZZZZZZZAAAAAAAAWWWWWWWW IIIIIIIIRRRRRRRR--------RRRRRRRRIIIIIIII||||||||OOOOOOOORRRRRRRRSSSSSSSSIIIIIIII TTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ LLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA BBBBBBBBIIIIIIIIEEEEEEEEXXXXXXXX LLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSTTTTTTTTUUUUUUUUDDDDDDDDEEEEEEEENNNNNNNNTTTTTTTTIIIIIIII KKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLLLLLLLLLHHHHHHHHAAAAAAAA JJJJJJJJIIIIIIIITTTTTTTTGGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAALLLLLLLLLLLLLLLLMMMMMMMMUUUUUUUU UUUUUUUU



¬.2.1. ¬.2.1. ¬.2.1. ¬.2.1. IdIdIdId----differendifferendifferendifferen\\\\i bejn li bejn li bejn li bejn l----istudenistudenistudenistudenti jintuti jintuti jintuti jintu\\\\aw b]ala riaw b]ala riaw b]ala riaw b]ala ri\\\\orsa biex wie]ed jg]allem u jitg]allem.orsa biex wie]ed jg]allem u jitg]allem.orsa biex wie]ed jg]allem u jitg]allem.orsa biex wie]ed jg]allem u jitg]allem.

¬.2.2. ¬.2.2. ¬.2.2. ¬.2.2. IrIrIrIr----riririri\\\\orsi kollha ta’ lorsi kollha ta’ lorsi kollha ta’ lorsi kollha ta’ l----iskola jitqassmu b’mod [ust iskola jitqassmu b’mod [ust iskola jitqassmu b’mod [ust iskola jitqassmu b’mod [ust bilbilbilbil----g]an li tig]an li tig]an li tig]an li ti\\\\died ldied ldied ldied l----inkluinkluinkluinklu\\\\jonijonijonijoni....

¬.2.3. ¬.2.3. ¬.2.3. ¬.2.3. IrIrIrIr----riririri\\\\orsi talorsi talorsi talorsi tal----komunitakomunitakomunitakomunita` huma ` huma ` huma ` huma mag]rufa u umag]rufa u umag]rufa u umag]rufa u u\\\\atiatiatiati....

¬.2.4. ¬.2.4. ¬.2.4. ¬.2.4. Isir uIsir uIsir uIsir u\\\\u s]i] millu s]i] millu s]i] millu s]i] mill----kompetenkompetenkompetenkompeten\\\\iiii ta’ l ta’ l ta’ l ta’ l----istaistaistaistaff.ff.ff.ff.

¬.2.5. ¬.2.5. ¬.2.5. ¬.2.5. LLLL----istaff jiistaff jiistaff jiistaff ji\\\\viluppa riviluppa riviluppa riviluppa ri\\\\orsi biex isostni torsi biex isostni torsi biex isostni torsi biex isostni t----tag]lim u ltag]lim u ltag]lim u ltag]lim u l----parteìpazzjoni.parteìpazzjoni.parteìpazzjoni.parteìpazzjoni.

¬.2.6. ¬.2.6. ¬.2.6. ¬.2.6. Indikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]raIndikaturi o]ra (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . . (speìfika) . . .

¬.1. PRATTIKA: NORKESTRAW IT-TAG}LIM

¬.2. PRATTIKA: NIMMOBILIzzAW IR-RI|ORSI

IlIlIlIl----mira/i ewlenin g]allmira/i ewlenin g]allmira/i ewlenin g]allmira/i ewlenin g]all----iiii\\\\vilupp g]asvilupp g]asvilupp g]asvilupp g]as----sena dsena dsena dsena d----die]la:die]la:die]la:die]la:

____________________________________________________________

____________________________________________________________

____________________________________________________________



AAAAAAAA........ NNNNNNNNOOOOOOOO}}}}}}}}OOOOOOOOLLLLLLLLQQQQQQQQUUUUUUUU KKKKKKKKUUUUUUUULLLLLLLLTTTTTTTTUUUUUUUURRRRRRRRAAAAAAAA IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||IIIIIIIIVVVVVVVVAAAAAAAA

AAAAAAAA........11111111........ NNNNNNNNIIIIIIIIBBBBBBBBNNNNNNNNUUUUUUUU KKKKKKKKOOOOOOOOMMMMMMMMUUUUUUUUNNNNNNNNIIIIIIIITTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ TTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ SSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA LLLLLLLLIIIIIIII TTTTTTTTIIIIIIIILLLLLLLLQQQQQQQQGGGGGGGG}}}}}}}}EEEEEEEEKKKKKKKK

((((Indikatur [enerali 2 ) ) ) )

AAAAAAAA........11111111........11111111........ KKKKKKKKuuuuuuuullllllllllllllll mmmmmmmmeeeeeeeemmmmmmmmbbbbbbbbrrrrrrrruuuuuuuu ttttttttaaaaaaaallllllll--------kkkkkkkkoooooooommmmmmmmuuuuuuuunnnnnnnniiiiiiiittttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ jjjjjjjj]]]]]]]]oooooooossssssssssssssssuuuuuuuu lllllllliiiiiiii hhhhhhhhuuuuuuuuwwwwwwwwaaaaaaaa mmmmmmmmiiiiiiiillllllllqqqqqqqquuuuuuuugggggggg]]]]]]]]


Indikaturi specifiìIndikaturi specifiìIndikaturi specifiìIndikaturi specifiì Ma Ma Ma Ma



InwettqInwettqInwettqInwettq

u ta’ u ta’ u ta’ u ta’

sikwitsikwitsikwitsikwit


u bi u bi u bi u bi

kwalita’kwalita’kwalita’kwalita’

I Meta xi ]add jersaq lejn l-iskola g]all-ewwel darba, i]oss sens ta’

mer]ba u ]biberija.

II L-iskola tilqa’ lill-[enituri/kustodji kollha u ‘l-membri l-o]ra tal-

komunitajiet lokali.

III Il-brochure ta’ l-iskola turi àr li hija parti mir-rutina ta’ l-iskola li

twie[eb g]ad-diversita’ s]i]a ta’ l-istudenti u l-ambjenti varji li

[ejjin minnhom.

IV Is-sala ta’ l-entratura ta’ l-iskola tkun tirrifletti l-membri kollha

tal-komunita’ ta’ l-iskola.

V L-iskola ti`èlebra l-kulturi u l-komunitajiet lokali fis-sinjali u

wirjiet tag]ha.

VI Ikun hemm ritwali speìfiì biex jag]tu mer]ba lil studenti u staff

[odda u biex jag]tu tislima lil dawk li jkunu se jitilqu.

VII L-istudenti j]ossu li l-klassi hija tag]hom.

VIII L-istudenti, il-[enituri/kustodji, l-istaff, il-membri tal-kunsill ta’ l-

iskola u l-membri tal-komunita` lkoll i]ossu li l-iskola hija

tag]hom.

IX Indikaturi o]ra (speìfika) . . . . .

2 G]al lista s]i]a ta’ indikaturi generali ara pp. 17-22. Dan l-appendiì fih lista ta’ indikaturi speìfiì g]al kull indikatur generali.



AAAAAAAA........11111111........22222222........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii jjjjjjjjgggggggg]]]]]]]]iiiiiiiinnnnnnnnuuuuuuuu lllllllliiiiiiiillllllll xxxxxxxxuuuuuuuullllllllxxxxxxxxiiiiiiiinnnnnnnn






ta’ sikwita’ sikwita’ sikwita’ sikwitttt


bi bi bi bi


I Hemm kunsill ta’ l-istudenti li jirrappre\enta l-veduti u ]ti[ijiet

varji ta’ l-istudenti

II L-istudenti joffru sapport lil xulxin meta jkun me]tie[.

III Il-wirjiet li jittellg]u ji``elebraw mhux biss il-kisbiet

individwali imma wkoll ix-xog]ol kollaborattiv ta’ l-istudenti.

IV L-istudenti jinfurmaw lil xi membru ta’ l-istaff meta xi ]add

ikollu b\onn is-sapport.

V Ji[u im]e[[a attivament ]biberiji li jsostnu wie]ed ‘l-ie]or/ra.

VI L-istudenti jaqsmu ‘l-]bieb ta’ xulxin aktar milli ji[[ieldu

g]alihom.

VII L-istudenti jaraw li bl-ebda mod ma jg]ajru lil xulxin bir-razza,

bis-sess, bl-orjentazzjoni sesswali, b’xi forma ta’ di\abilita` jew

]wejje[ o]ra.

VIII L-istudenti jifhmu li minn studenti differenti wie]ed jista’

jistenna ri\ultati differenti.

IX L-istudenti jifhmu li minn studenti differenti wie]ed jista’

jistenna livelli differenti ta’ adattament g]ar-regoli ta’ l-iskola.

X L-istudenti japprezzaw il-kisbiet li jirnexxilhom jag]mlu xi

w]ud minn s]abhom li forsi jkunu bdew it-tellieqa minn livelli

differenti.

XI L-istudenti j]ossu li t-tilwim ta’ bejniethom ikun ittrattat b’mod

[ust u effettiv.

XII L-istudenti jistg]u jitkellmu g]al o]rajn li huma j]ossu li ma

[ewx ittrattati tajjeb.

XIII Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . . .



AAAAAAAA........11111111........33333333........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff jjjjjjjjiiiiiiiikkkkkkkkkkkkkkkkoooooooollllllllllllllllaaaaaaaabbbbbbbboooooooorrrrrrrraaaaaaaawwwwwwww bbbbbbbbeeeeeeeejjjjjjjjnnnnnnnniiiiiiiieeeeeeeetttttttthhhhhhhhoooooooommmmmmmm








bi bi bi bi


I L-istaff jistmaw lil xulxin bir-rispett hi x’inhi r-rwol tal-persuna

fl-iskola.

II L-istaff kollha jkunu mistiedna g]al-laqg]at li jsiru g]all-istaff.

III L-istaff kollha jattendu l-laqg]at.

IV Ikun hemm parte`ipazzjoni wiesg]a fil-laqg]at.

V L-g]alliema u l-assistenti kollha tal-klassijiet ikunu involuti fl-

ippjanar u r-revi\joni tal-kurrikulu.

VI Il-kollaborazzjoni ta’ bejn l-istaff isservi ta’ mudell g]all-

kollaborazzjoni bejn l-istudenti.

VII L-istaff i]ossuhom komdi li jiddiskutu problemi dwar ix-

xog]ol.

VIII L-istaff ikunu jafu fejn g]andhom jirrikorru meta jkollhom

problema/i kemm jekk tkun ur[enti kif ukoll jekk ma tkunx.

IX L-istaff li jservu ta’ supply regolari fl-iskola huma im]e[[a biex

ikunu involuti b’mod attiv fil-]ajja ta’ l-iskola.

X L-istaff kollha huma involuti fit-t]ejjija ta’ prijoritajiet g]all-

i\vilupp ta’ l-iskola.

XI L-istaff kollha j]ossuhom li g]andhom sehem fil-Pjan ta’

|vilupp ta’ l-Iskola.

XII Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . . .



AAAAAAAA........11111111........44444444........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff uuuuuuuu llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii jjjjjjjjiiiiiiiittttttttttttttttrrrrrrrraaaaaaaattttttttttttttttaaaaaaaawwwwwwww lllllllliiiiiiiillllllll xxxxxxxxuuuuuuuullllllllxxxxxxxxiiiiiiiinnnnnnnn bbbbbbbb’’’’’’’’rrrrrrrriiiiiiiissssssssppppppppeeeeeeeetttttttttttttttt








bi bi bi bi


I L-iskola tistieden lill-istudenti biex jag]tu l-opinjonijiet

tag]hom dwar kif l-affarijiet jistg]u jitjiebu.

II L-opinjonijiet ta’ l-istudenti jinfluwen\aw dak li ji[ri l-iskola.

III L-istudenti jkollhom forums partikolari fejn ikunu jistg]u

jiddiskutu affarijiet ta’ l-iskola.

IV L-istudenti jg]inu lill-istaff meta ji[u mitluba g]al dan.

V L-istaff u l-istudenti jie]du ]sieb l-ambjent fi\iku ta’ l-iskola.

VI L-istudenti jafu g]and min g]andhom imorru meta jkollhom xi

problema.

VII L-istudenti j]ossuhom fidu`ju\i li meta jkollhom xi problemi,

jittie]du l-mi\uri adegwati biex ji[u solvuti.

VIII Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . . .



AAAAAAAA........11111111........55555555........ HHHHHHHHeeeeeeeemmmmmmmmmmmmmmmm ssssssss]]]]]]]]uuuuuuuubbbbbbbbiiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaa bbbbbbbbeeeeeeeejjjjjjjjnnnnnnnn llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff uuuuuuuu llllllll--------[[[[[[[[eeeeeeeennnnnnnniiiiiiiittttttttuuuuuuuurrrrrrrriiiiiiii////////kkkkkkkkuuuuuuuussssssssttttttttooooooooddddddddjjjjjjjjiiiiiiii








bi bi bi bi


I Il-[enituri/kustodji u l-istaff jirrispettaw lil xulxin.

II Il-[enituri/kustodji u l-istaff i]ossu li hemm komunikazzjoni u

rispett bejniethom.

III Il-[enituri/kustodji kollha huma mg]arrfa tajjeb dwar il-politika

u l-prattika ta’ l-iskola.

IV Il-[enituri/kustodji huma konxji dwar x’inhuma l-prijoritajiet

fil-pjan ta’ l-i\vilupp ta’ l-iskola.

V Il-[enituri/kustodji jing]ataw l-opportunita` li ji[u involuti fl-

iskola u fid-de`i\jonijiet li jittie]du.

VI L-iskola tirrikonoxxi l-bi\g]at li xi [enituri/kustodji jista’

jkollhom dwar laqg]at ma’ l-g]alliema, u jittie]du l-passi

me]tie[a biex dawn jing]elbu.

VII Hemm okka\jonijiet varji meta l-[enituri/kustodji jkunu jistg]u

jiddiskutu l-progress u xi t]assib li jista’ jkollhom dwar

uliedhom.

VIII Is-kontributi differenti li l-[enituri/kustodji jistg]u jag]mlu

g]all-iskola ji[u apprezzati b’mod ugwali.

IX L-istaff jag]rfu is-siwi tal-g]arfien li l-[enituri/ kustodji

jkollhom dwar uliedhom u j]e[[uhom jaqsmuh mag]hom.

X L-istaff i]e[[e[ is-sehem tal-[enituri/kustodji fit-tag]lim ta’

uliedhom.

XI Il-[enituri/kustodji jafu sew x’jistg]u jag]mlu biex jg]inu lil

uliedhom jitg]allmu d-dar.

XII Il-[enituri/kustodji j]ossu li uliedhom huma stmati fl-iskola

tag]hom.

XIII Il-[enituri/kustodji j]ossu li t-t]assib li jista’ jkollhom dwar

uliedhom jittie]ed bis-serjeta` mill-iskola.

XIV Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . . .



AAAAAAAA........11111111........66666666........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff uuuuuuuu llllllll--------mmmmmmmmeeeeeeeemmmmmmmmbbbbbbbbrrrrrrrriiiiiiii ttttttttaaaaaaaallllllll--------kkkkkkkkuuuuuuuunnnnnnnnssssssssiiiiiiiillllllllllllllll ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa jjjjjjjjaaaaaaaa]]]]]]]]ddddddddmmmmmmmmuuuuuuuu ttttttttaaaaaaaajjjjjjjjjjjjjjjjeeeeeeeebbbbbbbb fffffffflllllllliiiiiiiimmmmmmmmkkkkkkkkiiiiiiiieeeeeeeennnnnnnn

X’qed ji[ri flX’qed ji[ri flX’qed ji[ri flX’qed ji[ri fl----iskola taiskola taiskola taiskola tag]na?g]na?g]na?g]na?







bi bi bi bi


I L-istaff jifhmu r-rwoli u responsabbiltajiet tal-kunsilli ta’ l-

iskola.

II Il-membri tal-kunsill ta’ l-iskola jifhmu l-istruttura

organizzattiva ta’ l-iskola u r-responsabbiltajiet ta’ l-istaff.

III L-iskola tilqa’ l-kontribut tal-membri tal-kunsill ta’ l-iskola fix-

xog]ol tag]ha f’kull ]in.

IV Il-]iliet u l-g]erf tal-membri tal-kunsill ta’ l-iskola huma stmati.

V Il-membri tal-kunsill ta’ l-iskola g]andhom i`-`ans li jissie]bu

f’opportunitajiet ta’ ta]ri[ u a[[ornament flimkien ma’ l-istaff.

VI L-istaff u l-membri tal-kunsill ta’ l-iskola jaqsmu l-istess

perspettiva dwar studenti f’kategoriji meqjusa li g]andhom

]ti[ijiet individwali.

VII L-istaff u l-membri tal-kunsill ta’ l-iskola jaqsmu l-istess

perspettiva dwar l-identifikazzjoni ta’ studenti li jiltaqg]u ma’

diffikultajiet u dwar kif g]andhom ji[u sostnuti.




AAAAAAAA........11111111........77777777........ IIIIIIIIllllllll--------kkkkkkkkoooooooommmmmmmmmmmmmmmmuuuuuuuunnnnnnnniiiiiiiittttttttaaaaaaaajjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt llllllllooooooookkkkkkkkaaaaaaaalllllllliiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa hhhhhhhhuuuuuuuummmmmmmmaaaaaaaa iiiiiiiinnnnnnnnvvvvvvvvoooooooolllllllluuuuuuuuttttttttiiiiiiii ffffffffllllllll--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa








bi bi bi bi


I L-iskola tinvolvi l-komunitajiet lokali fl-attivitajiet tag]ha.

II L-iskola hija involuta f’attivitajiet fil-komunitajiet lokali.

III Il-membri tal-komunitajiet lokali jaqsmu l-fa`ilitajiet ma’ l-

istaff u l-istudenti b]al ng]idu a]na l-libreriji, is-sala u l-kantin.

IV It-taqsimiet kollha tal-komunitajiet lokali jitqiesu b]ala ri\orsa

g]all-iskola.

V Il-fehmiet tal-membri tal-komunitajiet lokali jaffettwaw il-

politika, fis-sens ta’ policy, ta’ l-iskola.

VI Il-kommunitajiet lokali g]andhom idea po\ittiva ta’ l-iskola.

VII L-iskola tinkora[[ixxi nies mill-komunitajiet lokali biex

ja]dmu fl-iskola.





AAAAAAAA........22222222........11111111........ LLLLLLLL--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaannnnnnnnddddddddhhhhhhhhaaaaaaaa aaaaaaaassssssssppppppppiiiiiiiirrrrrrrraaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt gggggggg]]]]]]]]oooooooolllllllljjjjjjjjiiiiiiiinnnnnnnn gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllll kkkkkkkkuuuuuuuullllllllllllllll ssssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnntttttttt








bi bi bi bi


I Kull student/a i]oss li qieg]ed jattendi skola li minnha wie]ed

jista’ jie]u u jikseb dak kollu li kapa`i g]alih.

II L-istudenti kollha huma m]e[[a biex ikollhom aspirazzjonijiet

g]oljin dwar it-tag]lim tag]hom.

III L-istudenti kollha ji[u ttrattati b]al qisu m’hemm xejn li ma

jistax jintla]aq minnhom.

IV Dak li jirnexxilhom jaslu g]alih l-istudenti ji[i mqabbel mhux

ma’ dak li jkun irnexxielu jag]mel ]addie]or imma

f’relazzjonijiet ma’ dak li jistg]u jil]qu u jiksbu huma.

V L-istudenti jag]mlu e\amijiet pubbli`i mhux f’xi eta`

partikolari imma meta jkunu lesti biex joqog]du g]al dawn l-

e\amijiet.

VI L-istudenti kollha ji[u m]e[[a biex ikunu kburin b’dak kollu li

jkun irnexxielhom jag]mlu.

VII L-istudenti kollha ji[u m]e[[a biex japprezzaw il-kisbiet li jkun

irnexxielu jag]mel ]addie]or.

VIII L-istaff jippruvaw ixejnu ideat negattivi dwar studenti li jsibu l-

lezzjonijiet diffi`li.

IX L-istaff jippruvaw ixejnu l-u\u ta’ tikketti g]al min jibqa’ lura

fl-iskola.

X L-iskola tipprova tara x’tag]mel biex tnaqqas il-bi\a’ mill-

falliment li jista’ jkollhom xi studenti.

XI L-istaff jevita l-paraguni ta’ fejn jista’ jasal xi student mal-

poten\jal ta’ ]utu jew ta’ studenti mill-istess in]awi.




AAAAAAAA........22222222........22222222........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff,,,,,,,, llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii,,,,,,,, iiiiiiiillllllll--------[[[[[[[[eeeeeeeennnnnnnniiiiiiiittttttttuuuuuuuurrrrrrrriiiiiiii////////kkkkkkkkuuuuuuuussssssssttttttttooooooooddddddddjjjjjjjjiiiiiiii uuuuuuuu llllllll--------kkkkkkkkoooooooommmmmmmmuuuuuuuunnnnnnnniiiiiiiittttttttaaaaaaaa`̀̀̀̀̀̀̀ jjjjjjjjaaaaaaaaqqqqqqqqssssssssmmmmmmmmuuuuuuuu bbbbbbbbeeeeeeeejjjjjjjjnnnnnnnniiiiiiiieeeeeeeetttttttthhhhhhhhoooooooommmmmmmm ffffffffiiiiiiiilllllllloooooooossssssssooooooooffffffffiiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaa ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\jjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii


Indikaturi specifiìIndikaturi specifiìIndikaturi specifiìIndikaturi specifiì MaMaMaMa






bi bi bi bi


I L-iskola tag]ti l-istess importan\a lill-bini ta’ komunita`

solidali fl-iskola daqs li [[ib ‘l quddiem il-kisbiet akkademiì

ta’ l-istudenti.

II L-iskola tag]ti l-istess importan\a g]at- trawwim tal-

kollaborazzjoni daqs kemm t]e[[e[ il-valur ta’ indipenden\a.

III L-iskola tenfasizza `-èlebrazzjoni tad-differen\a aktar milli li

kul]add jikkonforma ma xi kejl wie]ed ta’ “normalita`” .

IV Aktar milli problema, id-diversita’ titqies b]ala ri\orsa

importanti ]afna li tg]in biex issostni t-tag]lim.

V Fl-iskola hemm xewqa u determinazzjoni komuni li jitnaqqsu

kemm jista’ jkun kull tip ta’ inugwaljan\a fejn jid]lu l-

opportunitajiet.

VI Hemm xewqa komuni fost l-istaff li ja`èttaw l-istudenti mill-

komunitajiet lokali, ikunu xi jkunu l-ambjent li [ejjin minnu, il-

livell ta’ tag]lim jew di\abilita` li jista’ jkollhom.

VII L-istaff huma lesti li jisfidaw attitudnijiet tag]hom stess u ta’

o]rajn li jillimitaw sa fejn tista’ tasal l-inklu\joni.

VIII L-inklu\joni tinftiehem b]ala proèss kontinwu u bla tmiem ta’

twessieg] fil-parteìpazzjoni iktar milli s-sempliì fatt jekk

wie]ed huwiex qieg]ed fl-iskola jew barra minnha.

IX L-esklu\joni tinftiehem b]ala proèss li jibda fil-klassijiet u fil-

playgrounds u li jista’ jwassal g]al separazzjoni mill-iskola.

X Il-membri kollha ta’ l-iskola jie]du r-responsabbilta` biex

jag]mlu l-iskola aktar inklu\iva.

XI Indikaturi o]ra (speìfika) . . . .



AAAAAAAA........22222222........33333333........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii hhhhhhhhuuuuuuuummmmmmmmaaaaaaaa ssssssssttttttttmmmmmmmmaaaaaaaattttttttiiiiiiii iiiiiiiinnnnnnnnddddddddaaaaaaaaqqqqqqqqssssssss








bi bi bi bi


I Id-differen\i fl-istruttura tal-familji mhux biss ikunu mag]rufin

imma anke `èlebrati.

II Il-[enituri/kustodji jitqiesu b]ala ta’ valur indaqs g]all-iskola,

ikunu xi jkunu l-istatus tax-xog]ol tag]hom, jew jekk ja]dmux

jew humiex qieg]da.

III Il-varjeta` ta’ l-ambjenti differenti minn fejn ikunu [ejjin l-

istudenti titqies b]ala element po\ittiv g]all-]ajja ta’ l-iskola.

IV L-istudenti u l-istaff b’xi di\abilita` huma stmati daqs dawk

ming]ajr di\abilita`.

V L-istudenti li ma jil]qux il-livelli ta’ dak mitlub mill-kurrikulu

nazzjonali huma stmati daqs dawk li jil]qu livelli g]oljin.

VI Ix-xog]ol ta’ l-istudenti kollha jintwera fl-iskola u fil-klassijiet

tag]hom.

VII Rapporti dwar il-kisbiet ta’ l-istudenti, kemm [ewwa kif ukoll

barra l-iskola, jinkludu l-istudenti kollha.

VIII L-istudenti kollha jispi`àw l-iskola sekondarja b’èrtifikat

akkreditat fuq livell nazzjonali.

IX Il-kisbiet li jil]qu l-bniet u s-subien jing]ataw l-istess sapport u

l-istess prominen\a.

X Indikaturi o]ra (speìfika) . . . .



AAAAAAAA........22222222........44444444........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff uuuuuuuu llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii hhhhhhhhuuuuuuuummmmmmmmaaaaaaaa ssssssssttttttttmmmmmmmmaaaaaaaattttttttiiiiiiii bbbbbbbb]]]]]]]]aaaaaaaallllllllaaaaaaaa bbbbbbbbnnnnnnnneeeeeeeeddddddddmmmmmmmmiiiiiiiinnnnnnnn........

X’qeX’qeX’qeX’qed ji[ri fld ji[ri fld ji[ri fld ji[ri fl----iskola tag]na?iskola tag]na?iskola tag]na?iskola tag]na?







bi bi bi bi


I Kull student hu mag]ruf sew minn xi membru ta’ l-istaff.

II L-istudenti j]ossuhom li l-g]alliema j]obbuhom.

III Il-membri kollha ta’ l-iskola jitqiesu kemm b]ala li qeg]din

jitg]allmu kif ukoll b]ala g]alliema.

IV L-istudenti ji[u stmati g]al dak li huma aktar milli skond il-

livell li jkunu la]qu.

V L-istaff i]ossuhom stmati u sostnuti.

VI Jing]ata ka\ ta’ xi avveniment spe`jali b]al, ng]idu a]na, xi

twelid, xi mewt jew xi mard, u jkun hemm reazzjoni adattata

g]alihom.

VII L-istudenti (u l-istaff) jistg]u jsibu s-sapport me]tie[ biex, f’xi

jum partikolari, jistqarru li jkunu j]ossuhom imwe[[g]a,

imdejqa jew irrabjati.

VIII Huwa a`èttat li l-istaff jistg]u jesprimu fil-privat emozzjonijiet

personali negattivi dwar xi studenti b]ala mezz biex ikunu

jistg]u jeg]ilbu dawn l-istess emozzjonijiet.

IX L-istaff jevitaw milli b’xi mod jiddemonizzaw xi student/i

partikolari.

X Faìlitajiet ba\iì b]alma huma toilets, showers u lockers,

jin\ammu fl-ordni.

XI L-iskola tirrispetta x-xewqat g]all-modestja ta’ l-istudenti fl-

arran[amenti li tag]mel g]all-PE, showers, u g]awm.




AAAAAAAA........22222222........55555555........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff jjjjjjjjaaaaaaaarrrrrrrraaaaaaaa lllllllliiiiiiii jjjjjjjjnnnnnnnneeeeeeee]]]]]]]]]]]]]]]]iiiiiiii kkkkkkkkuuuuuuuullllllllllllllll ttttttttiiiiiiiipppppppp ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ xxxxxxxxkkkkkkkkiiiiiiiieeeeeeeellllllll lllllllliiiiiiii jjjjjjjjiiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ jjjjjjjjtttttttteeeeeeeelllllllllllllllleeeeeeeeffffffff mmmmmmmmiiiiiiiilllllllllllllllliiiiiiii wwwwwwwwiiiiiiiieeeeeeee]]]]]]]]eeeeeeeedddddddd jjjjjjjjiiiiiiiittttttttgggggggg]]]]]]]]aaaaaaaalllllllllllllllleeeeeeeemmmmmmmm jjjjjjjjeeeeeeeewwwwwwww jjjjjjjjiiiiiiiippppppppppppppppaaaaaaaarrrrrrrrtttttttteeeeeeee`̀̀̀̀̀̀̀iiiiiiiippppppppaaaaaaaawwwwwwww ffffffffllllllll--------aaaaaaaattttttttttttttttiiiiiiiivvvvvvvviiiiiiiittttttttaaaaaaaajjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------

iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa








bi bi bi bi


I L-istaff jifhmu li g]andhom il-possibiltajiet biex jipprevenu

diffikultajiet g]all-istudenti.

II L-iskola tqis li kul]add jista’, possibilment, ikollu xi tip ta’

diffikulta` fit-tag]lim.

III Hemm rikonoxximent li d-diffikultajiet fit-tag]lim jin]olqu

mill-interazzjoni bejn l-istudenti u l-ambjent li fih jitg]allmu u

ji[u mg]allma l-istudenti.

IV L-iskola tqis li xkilijiet g]at-tag]lim u l-parti`ipazzjoni

jinqalg]u fl-istess organizzazzjoni, politika, kurrikuli, u metodi

ta’ tag]lim, minbarra fl-interazzjoni ta’ dawn ma’ l-istudenti.

V Ix-xkilijiet g]at-tag]lim li jistg]u jinqalg]u min]abba differen\i

bejn il-kultura ta’ l-iskola u dik tad-dar huma rikonoxxuti u

mnaqqsa kemm jista’ jkun.

VI L-iskola tag]raf li l-mod kif xi studenti jibdew jitqiesu b]ala li

“g]andhom ]ti[ijiet edukattivi individwali” jista’ jwassal biex

dawn ji[u mifruda mill-bqija ta’ l-istudenti.

VII L-istaff jevitaw paraguni bejn studenti bi “]ti[ijiet spe`jali” u l-

bqija ta’ s]abhom.




AAAAAAAA........22222222........66666666........ LLLLLLLL--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa ttttttttiiiiiiiissssssssttttttttiiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkkaaaaaaaa bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx iiiiiiiixxxxxxxxxxxxxxxxeeeeeeeejjjjjjjjjjjjjjjjeeeeeeeennnnnnnn kkkkkkkkuuuuuuuullllllllllllllll ffffffffoooooooorrrrrrrrmmmmmmmmaaaaaaaa ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ ddddddddiiiiiiiisssssssskkkkkkkkrrrrrrrriiiiiiiimmmmmmmmiiiiiiiinnnnnnnnaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii uuuuuuuu sssssssstttttttteeeeeeeerrrrrrrrjjjjjjjjoooooooottttttttiiiiiiiippppppppaaaaaaaarrrrrrrr........

X’qed ji[ri flX’qed ji[ri flX’qed ji[ri flX’qed ji[ri fl----iskola tag]na?iskola tag]na?iskola tag]na?iskola tag]na? Indikaturi specifiìIndikaturi specifiìIndikaturi specifiìIndikaturi specifiì Ma Ma Ma Ma

bdejniexbdejniexbdejniexbdejniex BdejnaBdejnaBdejnaBdejna

Inwettqu Inwettqu Inwettqu Inwettqu ta’ sikwitta’ sikwitta’ sikwitta’ sikwit

Inwettqu Inwettqu Inwettqu Inwettqu bi bi bi bi

kwalita’kwalita’kwalita’kwalita’ I L-iskola tag]mel minn kollox biex tnaqqas kull tip ta’

diskriminazzjoni istituzzjonalizzata, kemm min]abba eta`, razza, klassi, sess, orjentazzjoni sesswali, di\abilita` jew livell ta’ tag]lim ta’ l-istudent/a.

II L-istaff u l-istudenti jifhmu kif l-g]ajn tad-diskriminazzjoni hija l-intolleran\a g]ad-differen\a.

III L-istaff u l-istudenti jifhmu li l-politika (fis-sens ta’ policy) u l-prattika jridu jirriflettu d-diversita’ ta’ l-istudenti fl-iskola.

IV Huwa rikonoxxut li kull kultura u reli[jon ti[bor fiha medda ta’ veduti u livelli differenti ta’ osservan\a.

V L-istaff jevita rwoli sterjotipati g]al studenti fi produzzjonijiet ta’ l-iskola (b]al ng]idu a]na skond xi tip ta’ xag]ar jew kulur tal-[ilda).

VI L-istaff jevita li jkun hemm sterjotipi skond is-sess meta jitqassam xi xog]ol, b]al ng]idu a]na fejn jid]lu r-refreshments u s-sapport tekniku.

VII Persuni li huma gay jew lesbjani huma stmati mill-iskola b]ala parti mid-diversita’ umana.

VIII L-istaff iqis li d-di\abilita` tin]oloq meta persuni li jkollhom xi tip ta’ nuqqas ji[u wi`` ’imb’wi`` ma’ attitudnijiet negattivi jew xkilijiet istituzzjonali.

IX L-istaff jevita li j]ares lejn xi nuqqas b]ala l-kaw\a tad-diffikultajiet li j]abbtu wi``hom mag]hom fl-iskola studenti b’xi tip ta’ di\abilita`.

X L-istaff jag]raf il-limitazzjonijiet ta’ tag]rif dwar xi di\abilita` biex wie]ed jifhem il-possibiltajiet edukattivi ta’ xi student/a partikolari.

XI L-iskola tisfida veduti sterjotipati ta’ kif g]andu jkun [isem idejali.

XII L-istaff jissieltu kontra attitudnijiet sterjotipati dwar persuni b’xi di\abilita`, b]al ng]idu a]na, li mhumiex kapaì li jibnu relazzjonijiet, li huma ta’ min jit]assarhom, jew li huma eroj fi [lieda kontra l-isfortuna.

XIII L-esklu\joni ta’ studenti b’di\abilita` severa tinftiehem b]ala riflessjoni tal-limitazzjonijiet ta’ attitudnijiet u politika adegwata aktar milli ta' diffikultajiet prattiì.




BBBBBBBB........ NNNNNNNNOOOOOOOO}}}}}}}}OOOOOOOOLLLLLLLLQQQQQQQQUUUUUUUU PPPPPPPPOOOOOOOOLLLLLLLLIIIIIIIITTTTTTTTIIIIIIIIKKKKKKKKAAAAAAAA IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||IIIIIIIIVVVVVVVVAAAAAAAA


BBBBBBBB........11111111........11111111 LLLLLLLL--------iiiiiiiimmmmmmmmppppppppjjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeegggggggg ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff uuuuuuuu llllllll--------pppppppprrrrrrrroooooooommmmmmmmoooooooozzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt iiiiiiiikkkkkkkkuuuuuuuunnnnnnnnuuuuuuuu [[[[[[[[uuuuuuuussssssssttttttttiiiiiiii








bi bi bi bi


I L-opportunitajiet g]all-promozzjoni jidhru b]ala li huma

miftu]a g]al kull min huwa eli[ibbli kemm fl-iskola kif ukoll

barra minnha.

II Il-karigi mog]tija jirriflettu bilan` fl-istaff g]al dak li huma

sessi u ambjenti li gejjin minnhom l-istaff.

III L-iskola g]andha strate[ija àra biex jitne]]ew ix-xkilijiet li

jistg]u jbarru lil xi persuna b’di\abilita` milli tkun impjegata.

IV L-iskola tistabbilixxi miri ta’ ugwaljan\a fil-kompo\izzjoni ta’

l-istaff.

V Fl-g]a\la ta’ l-istaff, l-istima g]ad-diversita’ ta’ l-istudenti hija

kriterju essenzjali.

VI L-iskola trawwem l-idea ta’ tim ta’ bejn faìlitatur/a u

g]alliem/a u mhux ta’ bejn faìlitatur/a u tifel/la.

VII Hemm arran[amenti ta’ supply cover g]al meta ma ji[ux skola

xi support staff kif ukoll g]alliema tal-klassi jew tas-su[[ett.

VIII L-amministrazzjoni ta’ l-iskola hija [usta u ra[jonevoli meta

ti[i biex tqassam ir-responsabbiltajiet fost l-istaff.

IX Indikaturi o]ra (speìfika) . . . .



BBBBBBBB........11111111........22222222........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff iiiiiiiillllllll--------[[[[[[[[ddddddddiiiiiiiidddddddd kkkkkkkkoooooooolllllllllllllllluuuuuuuu jjjjjjjj]]]]]]]]oooooooossssssssssssssssuuuuuuuuhhhhhhhhoooooooommmmmmmm mmmmmmmmiiiiiiiillllllllqqqqqqqquuuuuuuugggggggg]]]]]]]]aaaaaaaa uuuuuuuu ssssssssttttttttmmmmmmmmaaaaaaaattttttttiiiiiiii








bi bi bi bi


I L-iskola tag]raf id-diffikultajiet li staff [odda jista’ jkollhom

meta ji[u biex jissetiljaw f’xog]ol [did f’lokalita` li tista’ tkun

[dida.

II L-istaff tal-post jaraw li staff [odda ma j]ossuhomx barranin,

billi ng]idu a]na ju\aw kliem b]al ‘a]na’ aktar milli ‘intom’,

biex b’hekk ma ting]atax l-idea li l-[odda qeg]din ji[u esklu\i.

III Kull membru [did ta’ l-istaff ikollu mentor li jkun tassew

interessat f’li jg]inu/ha biex tissetilja fl-iskola.

IV L-iskola tag]mel minn kollox biex l-istaff il-[did i]ossuhom li

l-esperjen\a u l-g]arfien li huma [abu mag]hom huma stmati.

V L-iskola ta``etta bil-fer] l-applikazzjoni ta’ ideat [odda dwar

kif wie]ed jitg]allem u jg]allem kemm mill-istaff il-[odda (kif

ukoll tal-post).

VI Ikun hemm opportunitajiet g]all-istaff kollu biex dawn jaqsmu

l-g]arfien u l-kompeten\i tag]hom b’tali mod li din tkun

tinkludi l-kontribuzzjonijiet mill-istaff il-[did.

VII Il-membri l-[odda ta’ l-istaff ikunu pprovduti bl-informazzjoni

ba\ika me]tie[a dwar l-iskola.

VIII L-istaff il-[did jintalab jag]ti tag]rif u fl-istess ]in ji[i pprovdut

b’tag]rif ie]or li je]tie[u.

IX L-iskola tfittex osservazzjonijiet dwar l-iskola li jistg]u jag]mlu

staff [odda u tifhem is-siwi tag]hom min]abba xi neb] [did li

jista’ jkun fihom.

X Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . .



BBBBBBBB........11111111........33333333........ LLLLLLLL--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa ttttttttaaaaaaaa`̀̀̀̀̀̀̀`̀̀̀̀̀̀̀eeeeeeeettttttttttttttttaaaaaaaa ssssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii iiiiiiiirrrrrrrrrrrrrrrriiiiiiiissssssssppppppppeeeeeeeettttttttttttttttiiiiiiiivvvvvvvvaaaaaaaammmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt mmmmmmmmiiiiiiiillllllllllllllll--------kkkkkkkkiiiiiiiissssssssbbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeetttttttt jjjjjjjjeeeeeeeewwwwwwww ddddddddiiiiiiii\\\\\\\\aaaaaaaabbbbbbbbiiiiiiiilllllllliiiiiiiittttttttaaaaaaaa`̀̀̀̀̀̀̀ ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]hhhhhhhhoooooooommmmmmmm........








bi bi bi bi


I L-istudenti kollha, mil-lokalita` jew permezz ta’ g]a\la, huma

m]e[[a biex jattendu l-iskola huma x’inhuma l-livelli ta’

tag]lim jew di\abilita` li jista’ jkollhom.

II L-inklu\joni ta’ l-istudenti kollha hija ppubbliìzzata b]ala l-

politika ta’ l-iskola.

III Il-[enituri ta’ tfal b’]ti[ijiet individwali edukattivi huma

meg]juna biex ida]]lu t-tfal tag]hom l-iskola u biex jaqsmu

kull tip ta’ t]assib dwar il-]ti[ijiet tag]hom.

IV Tfal ta’ familji tas-safar u \g]a\ag] li ji[u fl-in]awi, huma

milqug]a b’mod attiv fl-iskola.

V Studenti mill-komunita` lokali, li qeg]din fi skejjel spe`jali,

huma m]e[[a bis-s]i] biex jattendu l-iskola lokali.

VI Meta student/a ji[i a`èttat fl-iskola, is-s]ubija fil-komunita` ta’

l-iskola mhijiex kundizzjonali g]al xi studenti aktar minn

o]rajn.

VII Ikun hemm eviden\a ta’ \ieda fil-propor\jon ta’ studenti mil-

lokalita` li jkunu inklu\i fl-iskola (g]al area schools).

VIII Hemm eviden\a li qed ti\died id-diversita’ ta’ studenti li huma

inklu\i fl-iskola.

IX In-numru ta’ studenti li ma [ewx a`èttati fl-iskola matul din l-

a]]ar sena huwa inqas minn tas-snin ta’ qabel.

X Xi indikaturi o]ra (speìfika) . . .



BBBBBBBB........11111111........44444444........ LLLLLLLL--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]mmmmmmmmeeeeeeeellllllll iiiiiiiillllllll--------bbbbbbbbiiiiiiiinnnnnnnniiiiiiii ffffffffiiiiiiii\\\\\\\\iiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaammmmmmmmeeeeeeeennnnnnnntttttttt aaaaaaaa`̀̀̀̀̀̀̀`̀̀̀̀̀̀̀eeeeeeeessssssssssssssssiiiiiiiibbbbbbbbbbbbbbbblllllllliiiiiiii gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllllllllllll--------ppppppppeeeeeeeerrrrrrrrssssssssuuuuuuuunnnnnnnniiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa







InInInInwettqu wettqu wettqu wettqu

bi bi bi bi


I Fil-kunsiderazzjonijiet biex il-bini jsir aktar a`èssibbli jing]ata

kas tal-]ti[ijiet ta’ dawk neqsin mis-smig], mid-dawl kif ukoll

dawk b’nuqqasijiet fi\iì o]ra.

II L-iskola tara li kull parti ta’ l-iskola li g]andha x’taqsam mal-

bini hija a`èssibbli, b]all-grounds, il-klassijiet, il-kurituri, it-

toilets, il-[onna, il-playgrounds, il-kantin u l-post fejn ikun

hemm l-esibizzjonijiet.

III Organizzazzjonijiet ta’ nies b’di\abilita` ji[u kkonsultati dwar

l-a`èssibilita` ta’ l-iskola.

IV L-a`èssibilita` g]al min g]andu di\abilita` hija parti mill-

ippjanar tat-titjib tal-bini.

V L-iskola tag]ti kas tal-]ti[ijiet ta’ l-Att dwar l-Opportunitajiet

Indaqs tas-sena 2000 biex isir progress fuq l-a`èssibilita` fl-

iskola.

VI L-a`èssibilita` titqies b]ala li tolqot lill-istaff, [enituri/kustodji

u membri o]ra tal-komunita` li jkollhom xi di\abilita` kif ukoll

lill-istudenti.

VII Pro[etti li g]andhom x’jaqsmu mat-titjib fl-a`èssibilita` tal-

bini ta’ l-iskola huma parti mill-kurrikulu ta’ l-iskola.

VIII L-iskola tiddedika xi parti mill-fondi tag]ha kull sena biex

ittejjeb l-a`èssibilita` fi\ika ta’ l-iskola g]al kul]add jew g]al

xi tifel/tifla partikolari.

IX Xi indikaturi o]ra (speìfika) . . .



BBBBBBBB........11111111........55555555........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii [[[[[[[[ooooooooddddddddddddddddaaaaaaaa kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa jjjjjjjjiiiiiiiinnnnnnnngggggggg]]]]]]]]aaaaaaaattttttttaaaaaaaawwwwwwww iiiiiiiissssssss--------ssssssssaaaaaaaappppppppppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx iiiiiiii]]]]]]]]oooooooossssssssssssssssuuuuuuuuhhhhhhhhoooooooommmmmmmm mmmmmmmmiiiiiiiillllllllqqqqqqqquuuuuuuugggggggg]]]]]]]]aaaaaaaa uuuuuuuu jjjjjjjjiiiiiiiisssssssssssssssseeeeeeeettttttttiiiiiiiilllllllljjjjjjjjaaaaaaaawwwwwwww ffffffffllllllll--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa








bi bi bi bi


I L-iskola g]andha programm ta’ t]ejjija g]al d]ul fl-iskola ta’ l-

istudenti.

II Il-programm ta’ t]ejjija ja]dem tajjeb g]all-istudenti u l-familji

tag]hom kemm jekk dawn jid]lu fil-bidu tas-sena kif ukoll jekk

jid]lu aktar tard.

III Hemm tag]rif g]all-[enituri/kustodji fuq is-sistema edukattiva

nazzjonali u lokali kif ukoll dwar l-iskola.

IV Il-programm ta’ t]ejjija jag]ti kas tad-differen\i li l-istudenti

jkollhom kemm f’dak li jkun irnexxielhom jiksbu di[a` kif

ukoll f’dik li hija l-lingwa tad-dar.

V Meta jid]lu l-iskola g]all-ewwel darba, studenti [odda

jing]ataw sapport minn student/a ie]or/ra b’esperjenza ta’ l-

iskola.

VI Jittie]du passi biex jinstab kemm l-istudenti j]ossuhom

f’posthom l-iskola wara xi [img]at li jkunu [ew.

VII Ikun hemm sapport g]al studenti li jsibuha iebsa biex jiftakru l-

mod kif ikun imqassam il-bini, partikolarment meta dawn ji[u l-

iskola g]all-ewwel darba.

VIII Studenti [odda jafu sew g]and min g]andhom imorru meta

jkollhom xi diffikultajiet.

IX Jittie]du passi biex l-istudenti jsiru mid]la ta’ l-iskola qabel

dawn ji[u trasferiti mill-kindergaten jew mill-iskola primarja.

X Meta l-istudenti jkunu se ji[u trasferiti minn skola g]al o]ra, l-

istaff f’kull skola jikkollabora biex din il-bidla tkun kemm jista’

jkun wa]da fa`li.

XI Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . .



BBBBBBBB........11111111........66666666........ LLLLLLLL--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa ttttttttiiiiiiiirrrrrrrrrrrrrrrraaaaaaaannnnnnnn[[[[[[[[aaaaaaaa llllllll--------ggggggggrrrrrrrruuuuuuuuppppppppppppppppiiiiiiii ttttttttaaaaaaaatttttttt--------ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]lllllllliiiiiiiimmmmmmmm ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]hhhhhhhhaaaaaaaa bbbbbbbb’’’’’’’’mmmmmmmmoooooooodddddddd lllllllliiiiiiii llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa jjjjjjjjkkkkkkkkuuuuuuuunnnnnnnnuuuuuuuu ssssssssttttttttmmmmmmmmaaaaaaaattttttttiiiiiiii


Indikaturi specifiìIndikaturi specifiìIndikaturi specifiìIndikaturi specifiì Ma Ma Ma Ma bdejniexbdejniexbdejniexbdejniex





I Gruppi tat-tag]lim/klassijiet ji[u ttrattati b’mod [ust meta ji[u

biex ju\aw faìlitajiet, allokazzjoni ta’ klassijiet g]at-tag]lim,

allokazzjoni ta’ g]alliema u numru ta’ staff.

II Meta ji[u ppjanati gruppi ta’ tag]lim ting]ata atten\joni g]all-

]biberija.

III Jitnaqqsu kemm jista’ jkun l-organizzazzjoni ta’ gruppi ta’

tag]lim skond livelli ta’ tag]rif jew skond xi tip ta’ di\abilita`.

IV Meta jkun hemm is-setting jkun hemm ippjanar biex ti[i evitata

l-iskuntentizza fis-sets t’isfel.

V Meta jkun hemm is-setting, ikun hemm arran[amenti biex l-

istudenti jkollhom opportunitajiet indaqs biex jg]addu minn sett

g]al ie]or.

VI Il-gruppi fil-klassijiet huma irran[ati mill-[did, xi mindaqqiet,

biex ti[i nkora[[ita l-koe\joni so`jali.

VII L-iskola tara kif tindirizza l-effetti li l-issettjar skond kriterji ta’

livelli akkademiì jew ta’ o]rajn jista’ jkollu fuq il-

kompo\izzjoni tal-gruppi skond is-sess.

VIII L-iskola hija konxja mill-provediment legali tal-Kurrikulu

Minimu Nazzjonali li g]andhom ji[u m’g]allma flimkien

studenti li g]andhom jew m’g]andhomx diffikultajiet fit-

tag]lim.

IX Meta jkun hemm \bilan` kbir fid-d]ul ta’ bniet u subien f’xi

sena partikolari, l-iskola tikkonsidra li tistabbilixxi klassijiet bi

bniet jew subien biss.

X L-iskola tevita li tirrestrin[i l-kurrikulu (b]al ng]idu a]na

tit]alla barra lingwa barranija) g]al studenti li jkollhom sapport

mi\jud fil-litteri\mu.

XI L-iskola taddatta u tiddiversifika l-kurrikulu biex dan ikun jista’

jil]aq il-]ti[ijiet ta’ l-istudenti individwali kemm fil-profondita`

kif ukoll fil-wisg]a tag]hom.

XII L-iskola tinkora[[ixxi l-adattament tal-pre\entazzjoni ta’

lezzjonijiet fuq livell ta’ klassi s]i]a biex ji[i assigurat li l-

istudenti kollha jkunu jistg]u jipparteìpaw u jsibu sens fihom.

XIII Fejn ikun hemm g]a\liet ta’ options, l-istudenti kollha

jing]ataw i`-àns li jag]mlu g]a\liet veri.




B.2 NORGANIZZAW B.2 NORGANIZZAW B.2 NORGANIZZAW B.2 NORGANIZZAW SAPPORTSAPPORTSAPPORTSAPPORT G}AD G}AD G}AD G}AD----DIVERSITADIVERSITADIVERSITADIVERSITA’’’’

BBBBBBBB........22222222........11111111........ KKKKKKKKuuuuuuuullllllllllllllll ffffffffoooooooorrrrrrrrmmmmmmmmaaaaaaaa ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ ssssssssaaaaaaaappppppppppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt hhhhhhhhuuuuuuuuwwwwwwwwaaaaaaaa kkkkkkkkkkkkkkkkoooooooooooooooorrrrrrrrddddddddiiiiiiiinnnnnnnnaaaaaaaatttttttt








bi bi bi bi


I Kull politika ta’ sapport tifforma parti minn strate[ija g]all-

i\vilupp tat-tag]lim u l-kurrikuli g]ad-diversita’ fl-iskola

kollha.

II Hemm politika [enerali ta’ sapport li hija àra g]al kul]add fl-

iskola, kif ukoll g]al dawk li jg]inu fit-tag]lim minn barra l-

iskola.

III Il-politika ta’ sapport hija diretta biex tippreveni milli jin]olqu

diffikultajiet fit-tag]lim g]all-istudenti.

IV Is-sapport li jing]ataw l-individwi g]andu l-g]an li j\id l-

indipenden\a tag]hom minnha.

V Il-koordinazzjoni tas-sapport g]all-istudenti g]andha status

g]oli fl-iskola u ]ija mmexxija minn persuna fi grad g]oli tal-

istaff.

VI Il-politika ta’ sapport g]all-istudenti hija gwidata minn dak li hu

l-a]jar g]all-istudenti u mhux mill-interessi tal-professjonisti

biex i\ommu l-imperu tag]hom.

VII Is-sapport g]all-istudenti li ji[u wi`` imbwi`` ma’ xkilijiet fit-

tag]lim u l-parteìpazzjoni hija meqjusa b]ala responsabbilta`

tal-membri kollha ta’ l-istaff.

VIII Indikaturi o]ra (speìfika) . . .



BBBBBBBB........22222222........22222222........ LLLLLLLL--------aaaaaaaattttttttttttttttiiiiiiiivvvvvvvviiiiiiiittttttttaaaaaaaajjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ \\\\\\\\vvvvvvvviiiiiiiilllllllluuuuuuuupppppppppppppppp gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllllllllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff jjjjjjjjgggggggg]]]]]]]]iiiiiiiinnnnnnnnuuuuuuuu lllllllliiiiiiiillllllllllllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff iiiiiiiiwwwwwwwwiiiiiiiieeeeeeee[[[[[[[[eeeeeeeebbbbbbbb gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllllllllllll--------]]]]]]]]ttttttttiiiiiiii[[[[[[[[iiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt ttttttttaaaaaaaadddddddd--------ddddddddiiiiiiiivvvvvvvveeeeeeeerrrrrrrrssssssssiiiiiiiittttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii









u bi u bi u bi u bi


I L-attivitajiet ta’ \vilupp g]all-istaff jg]inu biex ikun hemm

kollaborazzjoni effettiva bejn l-istaff fil-klassijiet.

II It-tag]lim kollaborattiv huwa segwit b’riflessjoni komuni biex

tg]in l-g]alliema jwie[bu b’mod effettiv g]ad-diversita’ ta’ l-

istudenti.

III L-istaff jing]ataw ta]ri[ biex jiffokaw l-atten\joni fuq l-

perspettiva ta’ l-istudenti fl-attivitajiet kollha.

IV L-istaff josservaw il-lezzjonijiet ta’ xulxin biex jirriflettu fuq il-

mod kif ja]sbuha l-istudenti.

V L-istaff jing]ataw ta]ri[ biex jo]loqu u jmexxu attivitajiet ta’

tag]lim kollaborattiv.

VI L-g]alliema u l-fa`ilitaturi/l-assistenti tal-klassi g]andhom

oportunitajiet biex ji\viluppaw aktar kollaborazzjoni effettiva

bejniethom.

VII Hemm opportunitajiet g]all-istaff u l-istudenti biex jitg]allmu

dwar kif l-istudenti nfushom jistg]u jg]allmu lil xulxin (peer

tutoring).

VIII L-g]alliema u l-istaff tas-sapport jitg]allmu dwar kif ju\aw it-

teknolo[ija biex jg]inu fit-tag]lim (b]al kameras, video, overhead

projector, tape-recorders, u kompjuters/Internet).

IX L-istaff jesplora modi kif inaqqas l-iskuntentizza billi l-istudenti

jie]du sehem dejjem aktar fil-kurrikuli.

IX Ting]ata edukazzjoni dwar l-ideat dwar di\abilita` u ugwaljan\a

lill-istaff kollha.

X L-istaff kollha jitg]allmu kif ixejnu l-ibbulijar, ir-razzi\mu, is-

sessi\mu u l-omofobija.

XI L-istaff u l-mexxejja/amministraturi jie]du r-responsabbilta` biex

huma stess jassessjaw il-]ti[ijiet tat-tag]lim tag]hom stess.




BBBBBBBB........22222222........33333333........ IIIIIIIIllllllll--------ppppppppoooooooolllllllliiiiiiiittttttttiiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaa ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ ““ }}}}}}}}iiiiiiii[[[[[[[[iiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt IIIIIIIInnnnnnnnddddddddiiiiiiiivvvvvvvviiiiiiiiddddddddwwwwwwwwaaaaaaaalllllllliiiiiiii”” hhhhhhhhiiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaa ppppppppoooooooolllllllliiiiiiiittttttttiiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaa lllllllliiiiiiii ttttttttiiiiiiiittttttttttttttttiiiiiiiieeeeeeee]]]]]]]]eeeeeeeedddddddd ffffffffuuuuuuuuqqqqqqqq lllllllliiiiiiiivvvvvvvveeeeeeeellllllllllllllll ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ sssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa ssssssss]]]]]]]]iiiiiiii]]]]]]]]aaaaaaaa








bi bi bi bi


I L-iskola tipprova tnaqqas l-ittimbrar ta’ studenti b]ala “ li

g]andhom ]ti[ijiet edukattivi spe`jali” .

II L-iskola ssejja] lill-koordinatur tas-sapport, koordinatur tas-

sapport g]at-tag]lim jew ta’ l-inklu\joni, aktar mill-

‘koordinatur ta’ ]ti[ijiet edukattivi spe`jali.’

III L-istudenti li jkunu identifikati b]ala li ‘g]andhom ]ti[ijiet

edukattivi individwali’, huma meqjusa b]ala individwi li

g]andhom interessi, g]erf u ]iliet varjati aktar milli b]ala parti

minn grupp simili f’kollox.

IV L-isfor\i li jsiru biex jitne]]ew ix-xkilijiet g]at-tag]lim ta’

student partikolari jitqiesu b]ala opportunitajiet biex titjieb l-

esperjen\a tal-klassi g]all-istudenti kollha.

V Is-sapport jing]ata b]ala dritt ta’ dawk l-istudenti li jin]ti[uh

aktar milli xi \ieda spe`jali g]all-edukazzjoni tag]hom.

VI Id-dettalji dwar is-sapport li g]alih huma intitolati l-istudenti

isiru pubbliì g]all-istudenti u l-[enituri/kustodji.

VII Fejn hu possibbli s-sapport ji[i pprovdut ming]ajr ma wie]ed

jirrikorri g]al xi proèduri ta’ assessjar formali.

VIII Il-politika li tolqot l-iskola kollha g]andha l-g]an li \\id it-

tag]lim u l-parteìpazzjoni, u li tara li ]add ma jibqa’ barra.

IX Isir sfor\ biex jitnaqqas it-te]id ta’ studenti barra mil-

lezzjonijiet tal-klassi tag]hom meta jkollhom b\onn ta’ sapport

individwali.

X Indikaturi o]ra (speìfika) . . . .



BBBBBBBB........22222222........44444444........ IIIIIIIIllllllll--------pppppppprrrrrrrroooooooovvvvvvvveeeeeeeeddddddddiiiiiiiimmmmmmmmeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllll ]]]]]]]]ttttttttiiiiiiii[[[[[[[[iiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt eeeeeeeedddddddduuuuuuuukkkkkkkkaaaaaaaattttttttttttttttiiiiiiiivvvvvvvviiiiiiii iiiiiiiinnnnnnnnddddddddiiiiiiiivvvvvvvviiiiiiiiddddddddwwwwwwwwaaaaaaaalllllllliiiiiiii jjjjjjjjiiiiiiiinnnnnnnnttttttttuuuuuuuu\\\\\\\\aaaaaaaawwwwwwww bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx jjjjjjjjiiiiiiiittttttttnnnnnnnnaaaaaaaaqqqqqqqqqqqqqqqqaaaaaaaassssssss iiiiiiiixxxxxxxx--------xxxxxxxxkkkkkkkkiiiiiiiieeeeeeeellllllll gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaatttttttt--------ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]lllllllliiiiiiiimmmmmmmm uuuuuuuu ttttttttiiiiiiii\\\\\\\\ddddddddiiiiiiiieeeeeeeedddddddd iiiiiiiillllllll--------ppppppppaaaaaaaarrrrrrrrtttttttteeeeeeee`̀̀̀̀̀̀̀iiiiiiiippppppppaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa




Inwettqu Inwettqu Inwettqu Inwettqu tttta’ sikwita’ sikwita’ sikwita’ sikwit



I L-operazzjoni g]all-provedimenti g]al ]ti[ijiet edukattivi

individwali (IEN) huma parti s]i]a mill-politika ta’ l-iskola

kollha.

II Il-provedimenti g]all-IEN huma primarjament meqjusa b]ala

provediment ta’ sapport iktar milli g]all-assessjar u

kategorizzazzjoni.

III Is-sapport g]at-tag]lim g]ad-diversita’ jitqies b]ala alternattiva

g]as-sapport individwali wara li tkun saret il-kategorizzazzjoni.

IV Is-servizzi ta’ sapport minn barra l-iskola jikkontribwixxu g]all-

ippjanar a]jar tal-mod kif wie]ed jg]allem u kif wie]ed

jitg]allem biex ji[u evitati xkilijiet g]at-tag]lim.

V L-istaff jo]olqu qafas àr g]as-servizzi ta’ sapport ta’ barra

mill-iskola biex ikunu jafu kif jistg]u jg]inu fit-tag]lim [o l-

iskola.

VI A[enziji ta’ sapport minn barra l-iskola jifhmu r-rwol tag]hom

fit-titjib tat-tag]lim u l-parteìpazzjoni ta’ l-istudenti kollha.

VII Il-Pjanijiet Edukattivi Individwali (IEPs) jikkonsistu f’modi kif

ji[i provdut a`èss u parteìpazzjoni fil-qafas tal-kurrikulu

komuni.

VIII l-IEPs jg]inu biex jitjiebu l-arran[amenti ta’ kif l-istudenti

kollha jitg]allmu u ji[u mg]allma.

IX Id-dokumentazzjoni uffi`jali ta’ IEN tinbena fuq il-kapaìtajiet

ta’ l-istudenti u l-possibiltajiet ta’ l-i\vilupp tag]hom, aktar

milli tikkonèntra fuq li toqg]od tidentifika xi nuqqasijiet.

X Id-dokumentazzjoni ta’ IEN tispeìfika l-bidliet fl-arran[amenti

kif wie]ed jg]allem u ji[i mg]allem, li jkunu me]tie[a biex

ti\died il-parteìpazzjoni fil-kurrikulu regulari u t-ta]lit ma’ l-

istudenti l-o]ra.

XI Dokumentazzjoni uffi`jali ta’ IEN tispeìfika s-sapport me]tie[

biex tikber kemm jista’ jkun il-parteìpazzjoni fil-kurrikuli u

komunitajiet regulari.




BBBBBBBB........22222222........55555555........ IIIIIIIIllllllll--------ppppppppoooooooolllllllliiiiiiiittttttttiiiiiiiikkkkkkkkaaaaaaaa ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ ssssssssaaaaaaaappppppppppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt kkkkkkkkeeeeeeeemmmmmmmmmmmmmmmm ppppppppaaaaaaaassssssssttttttttoooooooorrrrrrrraaaaaaaalllllllliiiiiiii kkkkkkkkiiiiiiiiffffffff uuuuuuuukkkkkkkkoooooooollllllllllllllll lllllllliiiiiiii gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaannnnnnnnddddddddhhhhhhhhaaaaaaaa xxxxxxxx’’’’’’’’ttttttttaaaaaaaaqqqqqqqqssssssssaaaaaaaammmmmmmm mmmmmmmmaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiiimmmmmmmm[[[[[[[[iiiiiiiibbbbbbbbaaaaaaaa hhhhhhhhiiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaa mmmmmmmmaaaaaaaarrrrrrrrbbbbbbbbuuuuuuuuttttttttaaaaaaaa mmmmmmmmaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiii\\\\\\\\vvvvvvvviiiiiiiilllllllluuuuuuuupppppppppppppppp ttttttttaaaaaaaallllllll--------kkkkkkkkuuuuuuuurrrrrrrrrrrrrrrriiiiiiiikkkkkkkkuuuuuuuulllllllluuuuuuuu







I L-g]an li ji\died it-tag]lim u s-sehem ta’ l-istudenti g]andu

jitqies b]ala l-iskop ewlieni tal-]idma fl-im[iba u l-pastorali ta’

l-istaff li joffru s-sapport.

II Id-diffikultajiet fl-im[iba jkunu marbuta ma’ strate[ija biex

ikun hemm titjib fil-klassi u fl-esperjen\i li t-tfal ikollhom fil-

playground.

III Sapport f’dik li hija m[iba jing]ata b’riflessjoni fuq il-modi li

wie]ed jista’ jadotta biex itejjeb il-mod kif jintg]allmu u

jitg]allmu l-istudenti kollha.

IV Sapport f’dik li hija m[iba, tindirizza dawk ix-xkilijiet li jkun

hemm biex wie]ed jitg]allem, jew jipparte`ipa fil-politika u l-

kultura ta’ l-iskola, kif ukoll fil-prattika.

V L-g]alliema kollha u l-assistenti li jag]tu s-sapport ikunu

m]arr[a biex iwie[bu g]at-t]assib dwar l-iskuntentizza u l-

isfrattu ta’ l-istudenti.

VI L-iskola tag]mel minn kollox biex min ma jkollux opinjoni

tajba tieg]u nnifsu jg]olliha u jtejjibha.

VII L-g]arfien li l-[enituri/kustodji g]andhom dwar it-tfal tag]hom

jintu\a biex jing]eleb it-t]assib dwar l-iskuntentizza u l-isfrattu

fl-iskola.

VIII L-istudenti kollha jg]inu biex jintreb]u l-iskuntentizza u l-

isfrattu fl-iskola.

IX Sapport lil tfal fil-kustodja ta’ l-istat jew tal-knisja jg]in biex

huma jmorru ’il quddiem fl-edukazzjoni.

X Sapport lil tfal fil-kustodja ta’ l-istat jew tal-knisja jg]in biex

ikun hemm relazzjonijiet tajbin bejn l-iskola u dawk li jie]du

]sieb it-tfal.

XI Il-politika ta’ sapport g]al titjib fl-im[iba, kif ukoll dik

pastorali, tag]raf li g]andha ting]ata g]ajnuna lil dawk l-

istudenti li jkollhom il-problemi tag]hom.

XII Jittie]du passi biex ti[I studjata t-tenden\a g]ala iktar subien

milli bniet imorru ]a\in u juru nuqqas ta’ affett.

XIII Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . .



BBBBBBBB........22222222........66666666........ JJJJJJJJiiiiiiiittttttttnnnnnnnnaaaaaaaaqqqqqqqqqqqqqqqqssssssssuuuuuuuu llllllll--------pppppppprrrrrrrreeeeeeeessssssssssssssssjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx ttttttttiiiiiiiinnnnnnnnttttttttuuuuuuuu\\\\\\\\aaaaaaaa llllllll--------eeeeeeeesssssssskkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\jjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii bbbbbbbb]]]]]]]]aaaaaaaallllllllaaaaaaaa mmmmmmmmiiiiiiii\\\\\\\\uuuuuuuurrrrrrrraaaaaaaa ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ ddddddddiiiiiiiixxxxxxxxxxxxxxxxiiiiiiiipppppppplllllllliiiiiiiinnnnnnnnaaaaaaaa








bi bi bi bi


I L-esklu\joni dixxiplinarja titqies b]ala proèss li jista’ ji[i

interrott bis-sapport u l-intervent fir-relazzjonijiet ta’ waqt it-

tag]lim bejn l-g]alliema u l-istudenti.

II Isiru laqg]at li jinvolvu lill-istaff, lill-istudenti, lill-

[enituri/kustodji u o]rajn, li jippruvaw jittrattaw problemi

b’mod flessibbli qabel ma dawn jeskalaw.

III Huwa rikonoxxut li hemm rabta bejn divalwazzjoni ta’ l-

istudenti, skuntentizza, sfrattu u l-esklu\joni b]ala mi\ura

dixxiplinarja.

IV Il-mi\uri li jittie]du dwar xi problemi li jistg]u jinqalg]u fejn

tid]ol l-im[iba ta’ l-istudenti jitqiesu b]ala mezz li jg]in fl-

edukazzjoni u r-rijabilitazzjoni aktar milli b]ala mezz ta’

tpattija.

V Studenti jew o]rajn li b’xi mod ikunu jidhru li offendew il-

komunita` ta’ l-iskola ji[u ttrattati bil-ma]fra.

VI Hemm pjanijiet àri u po\ittivi biex studenti li jkunu [ew

esklu\i mill-iskola min]abba xi ra[unijiet dixxiplinarji ji[u

introdotti lura mill-[did.

VII L-iskola g]andha politika biex kemm jista’ jkun jitnaqqsu kull

forma ta’ esklu\joni bi skop ta’ dixxiplina, kemm g]al ftit ta\-

\mien kif ukoll g]al dejjem, kemm formali kif ukoll informali.

VIII L-g]an li titnaqqas l-esklu\joni bi skop ta’ dixxiplina, g]al ftit

ta\-\mien, g]al dejjem, formali u informali huwa komuni fost l-

istaff.

IX Jin\ammu rekords àri dwar esklu\jonijiet dixxiplinarji formali

kif ukoll informali.

X Ji[u pprovduti rapporti regolari g]all-amministrazzjoni dwar

esklu\jonijiet dixxiplinarji.

XI L-esklu\jonijiet formali u informali qed jonqsu.

XII Indikaturi o]ra (speìfika) . . .



BBBBBBBB........22222222........77777777........ JJJJJJJJiiiiiiiittttttttnnnnnnnnaaaaaaaaqqqqqqqqqqqqqqqqaaaaaaaassssssss kkkkkkkkuuuuuuuullllllllllllllll xxxxxxxxkkkkkkkkiiiiiiiieeeeeeeellllllll lllllllliiiiiiii jjjjjjjjtttttttteeeeeeeelllllllllllllllleeeeeeeeffffffff ssssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii mmmmmmmmiiiiiiiilllllllllllllllliiiiiiii jjjjjjjjaaaaaaaatttttttttttttttteeeeeeeennnnnnnndddddddduuuuuuuu rrrrrrrreeeeeeeegggggggguuuuuuuullllllllaaaaaaaarrrrrrrriiiiiiii








bi bi bi bi


I Kull tip ta’ xkiel li jtellef lil studenti milli jattendu regulari ji[i

studjat fl-iskola kif ukoll fost l-attitudnijiet tat-tfal u ta\-

\g]a\ag] kif ukoll fid-djar.

II L-iskola tevita li tu\a l-iskartar mill-iskola b]ala ra[uni biex

tintu\a l-esklu\joni dixxiplinarja.

III Huwa rikonoxxut li hemm relazzjoni bejn in-nuqqas ta’

attenden\a, l-ibbulijar u n-nuqqas ta’ ]biberija ta’ sapport.

IV F’ka\i fejn studenti bniet jo]or[u tqal, l-iskola tag]ti s-sapport

possibbli u bl-ebda mod ma tkun diskriminatorja ma’ dawn it-

tfajliet.

V F’ka\i fejn studenti jmutilhom xi ]add, ikunu morda fit-tul jew

li jag]mlu \mien twil ma jmorrux skola, l-iskola tiffaìlita r-

ritorn g]al parteìpazzjoni mill-[did fl-iskola.

VI Hemm ftehim àr dwar il-leave esti\ li di[a` [ie nnego\jat mal-

komunitajiet ta’ l-iskola.

VII Hemm gwidi biex ji[u integrati fil-kurrikulu l-esperjen\i ta’

dawk li ma jkunux attendew skola g]al perijodi twal.

VIII Hemm pjan biex titjieb il-ko-operazzjoni bejn l-istaff u l-

[enituri/kustodji dwar kif ji[i trattat l-iskartar mill-skola.

IX Hemm strate[ija kkoordinata bejn l-iskola u a[en\iji o]ra.

X Hemm sistema effi`jenti biex ji[u rrapportati assen\i mill-iskola

u biex tinstab ir-ra[uni g]al dan l-assentei\mu.

XI Jin\amm rekord ta’ assentei\mu minn lezzjonijiet individwali.

XII L-assentei\mu minn xi lezzjonijiet individwali jitqies b]ala

ra[uni biex ti[i studjata r-relazzjoni ma’ l-g]alliema u t-tag]lim

li jkun qed ji[i offrut.

XIII Il-figuri li ti[bor l-iskola huma riflessjoni e\atta ta’ l-assen\i

‘reali’ mhux awtorizzati.

XIV L-assen\i ta’ l-istudenti ‘mhux awtorizzati’ qeg]din jonqsu.

XV Indikaturi o]ra (speìfika) . . .



BBBBBBBB........22222222........88888888........ LLLLLLLL--------iiiiiiiibbbbbbbbbbbbbbbbuuuuuuuulllllllliiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaarrrrrrrr jjjjjjjjiiiiiiiittttttttnnnnnnnnaaaaaaaaqqqqqqqqqqqqqqqqaaaaaaaassssssss bbbbbbbbiiiiiiiissssssss--------ssssssss]]]]]]]]iiiiiiii]]]]]]]]........








bi bi bi bi


I Hemm idea komuni bejn l-istaff, il-[enituri/kustodji,

mexxejja/amministraturi u studenti dwar x’jifhmu liema m[ieba

tikkostitwixxi bbulijar.

II L-ibbulijar huwa meqjus b]ala riskju kull fejn hemm

relazzjonijiet ta’ poter.

III L-ibbulijar jitqies li jista’ jsir permezz ta’ kliem u tingi\

emozzjonali daqs kemm b’xi assalt fi\iku.

IV Theddid ta’ ksur ta’ ]biberija jitqies b]ala g]ajn g]all-ibbulijar.

V L-ibbulijar jitqies li jista’ jse]] fl-iskola, bejn l-istaff, bejn l-

istaff u l-istudenti, l-istaff u l-[enituri/kusatodji kif ukoll bejn l-

istudenti nfushom.

VI Kummenti u m[iba ta’ xejra razzista, sessista u omofobista,

jitqiesu b]ala aspetti ta’ bbulijar.

VII Hemm stqarrija àra ta’ politika dwar l-ibbulijar, a`èssibli

g]all-mexxejja/amministraturi, staff, studenti, [enituri/kustodji

u membri o]ra tal-komunita`, u li tispeìfika fid-dettall x’tip ta’

m[iba hija jew mhijiex a`èttabbli g]all-iskola.

VIII L-iskola g]andha numru ta’ r[iel u nisa differenti li jistg]u ji[u

mfittxija mis-subien u mill-bniet biex jiddiskutu l-problemi

tag]hom dwar l-ibbulijar u jsibu g]ajnuna dwarhom.

IX L-istudenti jafu g]and min g]andhom imorru jekk ikun hemm

min jibbulijahom.

X Hemm persuni kemm l-iskola kif ukoll barra minnha li l-istaff

jistg]u jirrikorru g]andhom jekk i]ossuhom li qed ji[u

bbulijati.

XI L-istudenti huma nvoluti fil-]olqien ta’ strate[iji biex ji[i evitat

u jitnaqqas l-ibbulijar.

XII Jin\ammu rekords àri dwar inìdenti ta’ bbulijar.

XIII L-ibbulijar qieg]ed jitnaqqas.

XIV Indikaturi o]ra (speìfika) . . .



¬¬¬¬¬¬¬¬........ NNNNNNNNEEEEEEEEVVVVVVVVOOOOOOOOLLLLLLLLVVVVVVVVUUUUUUUU PPPPPPPPRRRRRRRRAAAAAAAATTTTTTTTTTTTTTTTIIIIIIIIKKKKKKKKAAAAAAAA IIIIIIIINNNNNNNNKKKKKKKKLLLLLLLLUUUUUUUU||||||||IIIIIIIIVVVVVVVVAAAAAAAA


¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........11111111........ IIIIIIIIllllllll--------lllllllleeeeeeeezzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt jjjjjjjjiiiiiiii\\\\\\\\vvvvvvvviiiiiiiilllllllluuuuuuuuppppppppppppppppaaaaaaaawwwwwwww gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaarrrrrrrrffffffffiiiiiiiieeeeeeeennnnnnnn ttttttttaaaaaaaadddddddd--------ddddddddiiiiiiiiffffffffffffffffeeeeeeeerrrrrrrreeeeeeeennnnnnnn\\\\\\\\iiiiiiii








bi bi bi bi


I L-istudenti huma m]e[[a biex jesploraw veduti li huma

differenti minn tag]hom.

II Ji[u pprovduti opportunitajiet g]all-istudenti biex ja]dmu ma’

o]rajn li huma differenti minnhom f’dak li huwa ambjent minn

fejn [ejjin, sess, u ]ila.

III L-istaff jevita rimarki diskriminatorji ta’ xe]ta klassista,

sessista, razzista, omofobika jew li jirreferu g]al xi difett.

IV Il-kurrikulu ma]sub li ji\viluppa kultura li permezz tag]ha l-

istudenti jifhmu d-differen\i tal-ambjenti minn fejn wie]ed ikun

[ej, tal-kultura, tas-sessi, ta’ di\abilita’, ta’ l-orjentazzjoni

sesswali u tar-reli[jon.

V L-istudenti g]andhom l-opportunita` li jikkomunikaw ma’ tfal u

\g]a\ag] f’postijiet o]ra tad-dinja.

VI Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . .



¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........22222222........ LLLLLLLL--------gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaalllllllllllllllliiiiiiiieeeeeeeemmmmmmmmaaaaaaaa jjjjjjjjaaaaaaaarrrrrrrraaaaaaaawwwwwwww lllllllliiiiiiii llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa jjjjjjjjiiiiiiiinnnnnnnngggggggg]]]]]]]]aaaaaaaattttttttaaaaaaaawwwwwwww iiiiiiiissssssss--------ssssssssaaaaaaaappppppppppppppppoooooooorrrrrrrrtttttttt mmmmmmmmeeeeeeee]]]]]]]]ttttttttiiiiiiiieeeeeeee[[[[[[[[ bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx jjjjjjjjiiiiiiiittttttttgggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllllllllllllmmmmmmmmuuuuuuuu uuuuuuuu jjjjjjjjiiiiiiiippppppppppppppppaaaaaaaarrrrrrrrtttttttteeeeeeee`̀̀̀̀̀̀̀iiiiiiiippppppppaaaaaaaawwwwwwww

X’qeX’qeX’qeX’qed ji[ri fld ji[ri fld ji[ri fld ji[ri fl----iskola tag]na?iskola tag]na?iskola tag]na?iskola tag]na?







bi bi bi bi


I Il-lezzjonijiet ikabbru t-tag]lim ta’ l-istudenti kollha.

II Il-lezzjonijiet jinbnew fuq id-diversita’ ta’ l-esperjen\i ta’ l-

istudenti.

III Il-lezzjonijiet jirriflettu d-differen\i fl-g]arfien ta’ l-istudenti.

IV Il-lezzjonijiet jirriflettu r-rati differenti li bihom l-istudenti jlestu

x-xog]ol.

V Fil-lezzjonijiet ting]ata importan\a g]all-istili differenti ta’ kif

jitg]allmu l-istudenti.

VI L-g]anijiet ta’ l-attivitajiet tat-tag]lim huma àri.

VII Attivitajiet ta’ kkupjar mekkaniku ji[u evitati.

VIII Il-lezzjonijiet xi mindaqqiet jibdew minn xi esperjen\a li l-

istudenti jkunu qasmu flimkien u li tista’ ti[i \viluppata b’modi

differenti.

IX Il-lezzjonijiet jinvolvu xog]ol li g]andu jsir mill-individwi, fi

gruppi ta’ tnejn tnejn, fi gruppi s]a] u fil-klassi kollha.

X Fil-lezzjonijiet hemm varjeta` ta’ attivitajiet, fosthom

diskussjonijiet, pre\entazzjonijiet orali, kitba, tpin[ija, ta]bil il-

mo]], u\u tal-librerija, materjal awdjo-vi\iv, xog]lijiet prattiì

u u\u ta’ teknolo[ija ta’ l-informatika.

XI Il-kurrikulu j]alli spa\ju biex it-tfal jitg]allmu su[[etti

differenti b’modi differenti, ng]idu a]na bil-Malti u bl-Ingli\,

jew permezz ta’ diskors orali jew miktub.

XII L-istudenti jkollhom l-opportunitajiet biex jirrekordjaw ix-

xog]ol tag]hom b’modi differenti b]al ng]idu a]na, bl-u\u ta’

l-ewwel lingwa li ti[i tradotta, bit-tpin[ija, bil-fotografija u bit-

tapes.

XIII Indikaturi o]ra (speìfika) . . .



¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........33333333........ IIIIIIIIllllllll--------lllllllleeeeeeeezzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt hhhhhhhhuuuuuuuummmmmmmmaaaaaaaa aaaaaaaa`̀̀̀̀̀̀̀`̀̀̀̀̀̀̀eeeeeeeessssssssssssssssiiiiiiiibbbbbbbblllllllliiiiiiii gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllllllllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa








bi bi bi bi


I Ting]ata atten\joni partikolari biex il-lingwa kemm mitkellma

kif ukoll miktuba tintla]aq minn kul]add.

II Il-lezzjonijiet jibnu fuq l-esperjen\a tal-lingwa ta’ l-istudenti ’l

barra mill-iskola.

III Il-vokabolarju tekniku ji[i spjegat u pprattikat matul il-

lezzjonijiet.

IV Il-materjal tal-kurrikulu jirrifletti l-ambjenti u l-esperjen\i ta’

kull min ikun qieg]ed jitg]allem.

V Jing]ataw opportunitajiet lil dawk l-istudenti li ma g]andhomx

]akma tajba ta’ l-ilsien Ingli\ biex jifhmu l-lingwa li biha

jitg]allmu u ji[u mg]allma.

VI L-istaff jag]raf l-isfor\ fi\iku li èrti studenti, li jkollhom xi

nuqqas fi\iku jew xi mard kroniku, ikollhom jag]mlu, u l-

g]ejja li tista’ tirri\ulta minn dan kollu.

VII L-istaff jag]raf l-isfor\ mentali li jkollu jsir minn èrtu studenti,

ng]idu a]na, dawk li ju\aw il-lip-reading jew dawk li jag]mlu

u\u minn vision aids.

VIII L-istaff jag]raf il-]tie[a ta’ ]in itwal minn studenti b’xi

di\abilita` meta ji[u biex jag]mlu u\u minn xi tag]mir f’xog]ol

prattiku.

IX Meta ji[i applikat tag]lim g]all-klassi kollha, l-istaff jag]mlu

sfor\ bi\\ejjed biex jaddattaw il-pre\entazzjonijiet tal-

lezzjonijiet biex jassiguraw li l-istudenti kollha jipparteìpaw

b’mod li jag]mel sens.

X L-istaff jipprovdi mezzi alternattivi ta’ a`èss g]all-esperjen\a u

t-tag]rif g]al dawk l-istudenti li ma jkunux jistg]u jie]du

sehem f’èrti attivitajiet, b]al ng]idu a]na meta jkun me]tie[ l-

u\u ta’ apparat fix-xjen\a, xi forom ta’ e\erìzzji fl-edukazzjoni

fi\ika, jew ix-xjen\a ottika g]al studenti neqsin mid-dawl.




¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........44444444........LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii hhhhhhhhuuuuuuuummmmmmmmaaaaaaaa iiiiiiiinnnnnnnnvvvvvvvvoooooooolllllllluuuuuuuuttttttttiiiiiiii bbbbbbbbiiiiiiiissssssss--------ssssssss]]]]]]]]iiiiiiii]]]]]]]] ffffffffiiiiiiiitttttttt--------ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]lllllllliiiiiiiimmmmmmmm ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]hhhhhhhhoooooooommmmmmmm sssssssstttttttteeeeeeeessssssssssssssss





InwetInwetInwetInwettqu tqu tqu tqu bi bi bi bi


I L-istudenti ji[u m]e[[a biex jie]du r-responsabbilta` tat-

tag]lim tag]hom.

II Ting]ata informazzjoni `ara dwar x’wie]ed ikun jistenna

mit-tag]lim fil-lezzjoni jew f’sett ta’ lezzjonijiet.

III L-ambjent tal-klassi, il-wirjiet u ri\orsi o]ra jg]inu biex l-

istudenti jistg]u jitg]allmu b’mod indipendenti.

IV Jing]ata sapport tat-tip hekk imsejja] ‘scaffolding’ bil-g]an li

l-istudenti jinga[[aw fit-tag]lim filwaqt li jkunu jistg]u

jirreferu g]al g]erf u ]iliet li huma di[a` g]andhom.

V Il-pjanijiet tal-kurrikulu huma maqsuma ma’ l-istudenti biex

b’hekk ikunu jistg]u ja]dmu b’rata aktar mg]a[[la jekk

ikunu jridu.

VI L-istudenti jing]ataw g]a\la fl-attivitajiet ta’ tag]lim.

VII Ji[u identifikati l-interessi ta’ l-istudenti, u t-tag]lim

kurrikulari jinbena fuq dawn.

VIII L-g]erf u l-]iliet li jinkisbu indipendentement mill-istudenti

huma stmati u jsiru referen\i g]alihom waqt il-lezzjonijiet.

IX L-istudenti ji[u mg]allma kif jie]du n-noti mill-

ispjegazzjonijiet u mill-kotba u kif jorganizzaw ix-xog]ol

tag]hom.

X L-istudenti ji[u mg]allma kif jag]mlu r-revi\joni meta ji[u

biex i]ejju g]al xi testijiet u/jew e\amijiet.

XI L-istudenti jintg]allmu kif jag]mlu t-tiftix u jiktbu dwar xi

su[[ett.

XII L-istudenti jkollhom il-]ila ju\aw il-librerija u r-ri\orsi ta’ l-

ICT b’mod indipendenti.

XIII L-istudenti jintg]allmu kif jippre\entaw ix-xog]ol tag]hom,

kemm bil-kelma kif ukoll bil-kitba, individwalment u fi

gruppi.

XIV L-istudenti jkunu m]e[[a biex ji[bru fil-qosor dak li jkunu

tg]allmu, kemm verbalment kif ukoll bil-kitba.

XV L-istudenti ji[u kkonsultati dwar il-kwalita` tal-lezzjonijiet.

XVI L-istudenti ji[u kkonsultati dwar is-sapport li huma jkunu

jin]tie[u.

XVII L-istudenti jkunu involuti fl-iddisinjar ta’ materjal tat-tag]lim

g]al xulxin.

XVIII Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . .



¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........55555555........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii jjjjjjjjiiiiiiiittttttttgggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllllllllllllmmmmmmmmuuuuuuuu jjjjjjjjiiiiiiiikkkkkkkkkkkkkkkkoooooooollllllllllllllllaaaaaaaabbbbbbbboooooooorrrrrrrraaaaaaaawwwwwwww bbbbbbbbeeeeeeeejjjjjjjjnnnnnnnniiiiiiiieeeeeeeetttttttthhhhhhhhoooooooommmmmmmm








bi bi bi bi


I L-istudenti jqisu s-sapport li jing]ata u ji[i rèvut b]ala parti

mill-attivita` ordinarja tal-klassi.

II Hemm regoli stabbiliti g]all-istudenti biex kul]add ikun imissu

jitkellem, jisma’ u jitlob xi kjarifikazzjonijiet minn xulxin jew

minn g]and l-istaff.

III L-istudenti joffru minn jeddhom li jaqsmu bejniethom l-g]erf u

l-]iliet tag]]om.

IV Meta ji[u offruti g]ajnuna li ma jkunux jin]ti[uha, l-istudenti

jistg]u jirrifjutawha b’mod pulit.

V It-tag]lim permezz ta’ ]idma fi gruppi hija parti regolari mill-

attivita` tal-klassi.

VI L-attivitajiet fi gruppi jag]tu `-àns lill-istudenti biex jaqsmu l-

]idmiet li jkollhom bejniethom u ji[bru bejniethom dak li jkunu

tg]allmu.

VII L-istudenti jitg]allmu kif jikkompilaw rapport ta’ grupp

mag]mul minn kontribuzzjonijiet differenti tal-membri.

VIII Meta ]addie]or fil-klassi jkollu xi problemi, l-istudenti

jg]inuh/a biex jikkalma aktar milli jkomplu jimlewh.

IX L-istudenti jag]rfu li kull student g]andu jkollu `-àns li jidher

u ji[bed l-atten\joni tal-klassi.

X L-istudenti jkunu involuti biex jg]inu lil xulxin jissettjaw miri

edukattivi.

XI L-istudenti jkunu involuti fl-assessjar tat-tag]lim ta’ xulxin.

XII Indikaturi o]ra (speìfika) . . .



¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........66666666........ IIIIIIIIllllllll--------hhhhhhhhoooooooommmmmmmmeeeeeeeewwwwwwwwoooooooorrrrrrrrkkkkkkkk jjjjjjjjgggggggg]]]]]]]]iiiiiiiinnnnnnnn bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx jjjjjjjjiiiiiiiittttttttgggggggg]]]]]]]]aaaaaaaalllllllllllllllleeeeeeeemmmmmmmm kkkkkkkkuuuuuuuullllllll]]]]]]]]aaaaaaaadddddddddddddddd








bi bi bi bi


I Il-homework dejjem ikollu g]an `ar ta’ tag]lim.

II L-istudenti jing]ataw opportunita` suffi`jenti biex jikkjarifikaw

il-]ti[ijiet tal-homework qabel it-tmiem tal-lezzjonijiet.

III Il-homework jestendi l-g]erf u l-]iliet ta’ l-istudenti kollha.

IV Jing]ataw opportunitajiet biex il-homework jintwera b’modi

varjati.

V Il-homework jinkora[[ixxi l-istudenti biex jie]du r-

responsabbilta` g]at-tag]lim tag]hom stess.

VI Dawk li jissettjaw il-homework jassiguraw li dan ikun jista’ jsir

ming]ajr g]ajnuna mill-[enituri/kustodji.

VII L-g]alliema jg]inu ‘l xulxin dwar kif jista’ jing]ata homework

ta’ siwi g]all-istudenti.

VIII Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . .



¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........77777777........ LLLLLLLL--------aaaaaaaasssssssssssssssseeeeeeeessssssssssssssssjjjjjjjjaaaaaaaarrrrrrrr jjjjjjjjiiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkkoooooooorrrrrrrraaaaaaaa[[[[[[[[[[[[[[[[iiiiiiiixxxxxxxxxxxxxxxxiiiiiiii lllllllliiiiiiiillllllllllllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx jjjjjjjjiiiiiiiimmmmmmmmxxxxxxxxuuuuuuuu ’’’’’’’’llllllll qqqqqqqquuuuuuuuddddddddddddddddiiiiiiiieeeeeeeemmmmmmmm

X’qed ji[ri flX’qed ji[ri flX’qed ji[ri flX’qed ji[ri fl----iskola tag]niskola tag]niskola tag]niskola tag]na?a?a?a?







bi bi bi bi


I L-istudenti jifhmu g]alfejn ikunu qeg]din ji[u assessjati.

II Ir-rekords tal-kisbiet ta’ l-istudenti jirriflettu l-]iliet u l-g]erf

kollu ta’ l-istudenti, b]al ]iliet fl-ICT u sistemi o]ra ta’

komunikazzjoni, passatempi u interessi, u esperjen\a ta’ xog]ol.

III L-assessjar dejjem isir b’mod formattiv biex b’hekk dan l-istess

assessjar jg]in it-tag]lim ta’ l-istudenti fl-iskola.

IV Il-medda ta’ l-assessjar u\ata tag]ti lok lill-istudenti kollha biex

juru l-]iliet tag]hom.

V Hemm opportunitajiet ta’ assessjar tax-xog]ol li jsir

f’kollaborazzjoni ma’ ]addie]or.

VI L-istaff jag]tu feedback dwar ix-xog]ol ta’ l-istudenti b]ala

rikonoxximent ta’ dak li jkunu tg]allmu u indikazzjoni ta’

x’g]andhom jag]mlu wara.

VII L-istudenti huma involuti fl-assessjar u fil-kummenti dwar l-

istess tag]lim tag]hom.

VIII Hemm immonitjar ta’ dak li jkunu kisbu gruppi partikolari ta’

tfal (subien/bniet/studenti li jkunu so`jalment

\vanta[[jati/studenti b’xi di\abilita`) biex ji[u identifikati u

indirizzati diffikultajiet partikolari li jinqalg]u.

IX Indikaturi o]ra (spe`ifika) . . .



¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........88888888 IIIIIIIIdddddddd--------ddddddddiiiiiiiixxxxxxxxxxxxxxxxiiiiiiiipppppppplllllllliiiiiiiinnnnnnnnaaaaaaaa ffffffffiiiiiiiillllllll--------kkkkkkkkllllllllaaaaaaaassssssssssssssssiiiiiiii hhhhhhhhiiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaa mmmmmmmmiiiiiiiibbbbbbbbnnnnnnnniiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaa ffffffffuuuuuuuuqqqqqqqq iiiiiiiirrrrrrrr--------rrrrrrrriiiiiiiissssssssppppppppeeeeeeeetttttttttttttttt lllllllleeeeeeeejjjjjjjjnnnnnnnn xxxxxxxxuuuuuuuullllllllxxxxxxxxiiiiiiiinnnnnnnn








bi bi bi bi


I Id-dixxiplina u\ata tinkora[[ixxi l-awto-dixxiplina.

II L-istudenti huma nvoluti fl-i\vilupp tal-politika u proèduri ta’

dixxiplina fl-iskola.

III L-istudenti huma nvoluti fil-formulazzjoni tar-reguli tal-klassi.

IV Ir-rutini tal-klassi huma konsistenti u espliìti.

V L-istudenti ji[u kkonsultati kif tista’ ti[i mtejba l-atmosfera tal-

klassi.

VI Hemm proèduri àri, miftiehma mill-istudenti u l-g]alliema,

dwar x’g]andu jsir f’ka\ ta’ m[ieba diffi`li ]afna.

VII L-istaff jaqsmu bejniethom it-t]assib li jista’ jkollhom dwar

skuntentizza u sfrattu fost l-istudenti u wkoll l-g]erf u l-]iliet

tag]hom dwar kif jistg]u ji[u indirizzati.

VIII Meta jkun hemm aktar minn adult wie]ed fil-klassi, dawn

jaqsmu bejniethom ir-responsabbiltajiet biex il-lezzjonijiet

jimxu ]arir.




¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........99999999 LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa jjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeee]]]]]]]]dddddddduuuuuuuu sssssssseeeeeeeehhhhhhhheeeeeeeemmmmmmmm ffffffffllllllll--------aaaaaaaattttttttttttttttiiiiiiiivvvvvvvviiiiiiiittttttttaaaaaaaajjjjjjjjiiiiiiiieeeeeeeetttttttt ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ bbbbbbbbaaaaaaaarrrrrrrrrrrrrrrraaaaaaaa mmmmmmmmiiiiiiiillllllllllllllll--------kkkkkkkkllllllllaaaaaaaassssssssssssssssiiiiiiii








bi bi bi bi


I L-iskola g]andha g]add varjat ta’ klabbs u attivitajiet li

jappellaw g]all-istudenti kollha.

II L-arran[amenti tat-trasport jg]inu lill-istudenti li jkunu

joqog]du ’l bog]od, jew li ma tantx ikunu jistg]u ji`àqalqu

b’]effa, biex jie]du sehem f’dawk l-avvenimenti li jsiru wara l-

]in ta’ l-iskola.

III L-istudenti kollha huma inkora[[iti biex jie]du sehem fil-

mu\ika, id-drama u attivitajiet fi\iì.

IV Hemm opportunitajiet g]al bniet jew subien biex jie]du sehem

f’attivitajiet li fihom is-sess oppost ikollu dominan\a (b]al

ng]idu a]na fil-kompjuter).

V L-istudenti ji[u skora[[iti milli jimmonopolizzaw l-ispa\ju fil-

playground (ng]idu a]na g]all-futbol).

VI L-istudenti jintg]allmu repertorju ta’ log]ob tal-playground li

jista’ jinkludi studenti b’medda differenti ta’ ]iliet.

VII It-trips ta’ l-iskola huma a`èssibbli g]all-istudenti kollha fl-

iskola, huma x’inhuma l-kisbiet jew di\abilita` tag]hom.

VIII L-istudenti kollha jing]ataw l-opportunita` biex jie]du sehem

f’attivitajiet barra l-iskola.

IX Il-lezzjonijiet tal-PE, log]ob u attivitajiet sportivi (fosthom jum

l-isports) i]e[[u l-isport u s-sa]]a fi\ika fl-istudenti kollha.

X L-istudenti kollha jing]ataw l-opportunita` biex jie]du sehem

f’attivitajiet li jg]inu u huma ta’ siwi g]all-komunitajiet lokali.




¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........1111111100000000........ LLLLLLLL--------gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaalllllllllllllllliiiiiiiieeeeeeeemmmmmmmmaaaaaaaa jjjjjjjjiiiiiiiippppppppppppppppjjjjjjjjaaaaaaaannnnnnnnaaaaaaaawwwwwwww,,,,,,,, jjjjjjjjgggggggg]]]]]]]]aaaaaaaallllllllllllllllmmmmmmmmuuuuuuuu uuuuuuuu jjjjjjjjaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]mmmmmmmmlllllllluuuuuuuu rrrrrrrreeeeeeeevvvvvvvviiiiiiii\\\\\\\\jjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii ffffffffiiiiiiii ssssssss]]]]]]]]uuuuuuuubbbbbbbbiiiiiiiijjjjjjjjaaaaaaaa bbbbbbbbeeeeeeeejjjjjjjjnnnnnnnniiiiiiiieeeeeeeetttttttthhhhhhhhoooooooommmmmmmm








bi bi bi bi


I L-g]alliema jippjanaw flimkien l-iskemi tax-xog]ol g]al-

lezzjonijiet u l-homework.

II L-g]alliema jinvolvu rwie]hom f’lezzjonijiet li jsiru bi s]ubija

bejniethom.

III Lezzjonijiet li jsiru bi s]ubija bejn l-g]alliema dejjem jintu\aw

b]ala opportunita` biex wie]ed/da jirrifletti ma’ ]addie]or dwar

it-tag]lim ta’ l-istudenti.

IV L-g]alliema jilqg]u b’idejhom miftu]a kummenti mill-kollegi

tag]hom fuq, ng]idu a]na, kemm il-lingwa ta’ istruzzjoni hija

a``essibli u kemm hi wiesg]a l-parte`ipazzjoni ta’ l-istudenti fl-

attivitajiet.

V L-g]alliema jimmodifikaw it-tag]lim tag]hom b]ala twe[iba

g]all-kummenti li jag]tuhom il-kollegi tag]hom.

VI L-g]alliema tal-klassi u staff ta’ sapport ja]dmu flimkien ma’

individwi, gruppi u l-klassi kollha.

VII L-g]alliema u staff ie]or li ja]dmu flimkien jipprovdu mudell

ta’ kollaborazzjoni g]all-istudenti.

VIII L-g]alliema ja]dmu id f’id biex isolvu problemi flimkien meta

jkunu m]assba dwar dwar il-progress ta’ xi student/a jew gruppi

ta’ studenti.




¬¬¬¬¬¬¬¬........11111111........1111111111111111........ IIIIIIIIllllllll--------ffffffffaaaaaaaa`̀̀̀̀̀̀̀iiiiiiiilllllllliiiiiiiittttttttaaaaaaaattttttttuuuuuuuurrrrrrrriiiiiiii jjjjjjjjiiiiiiiipppppppppppppppprrrrrrrruuuuuuuuvvvvvvvvaaaaaaaawwwwwwww jjjjjjjjgggggggg]]]]]]]]iiiiiiiinnnnnnnnuuuuuuuu ffffffffiiiiiiiitttttttt--------ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]lllllllliiiiiiiimmmmmmmm ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii kkkkkkkkoooooooollllllllllllllllhhhhhhhhaaaaaaaa








bi bi bi bi


I Il-faìlitaturi huma involuti fl-ippjanar u r-revi\joni tal-

kurrikulu.

II Il-faìlitaturi huma marbuta ma’ klassi jew qasam kurrikulari

aktar milli ma’ xi studenti partikolari.

III Il-faìlitaturi jhabirku biex i\idu l-parteìpazzjoni ta’ l-istudenti

kollha.

IV Il-faìlitaturi jippruvaw jg]inu lill-istudenti jinqatg]u kemm

jista’ jkun mis-sapport dirett tag]hom.

V Il-faìlitaturi jinkora[[ixxu s-sapport li studenti jistg]u jag]tu

lil studenti o]ra li jiltaqg]u ma’ xi diffikultajiet fit-tag]lim.

VI Il-faìlitaturi huma attenti li ma jfixklux ir-relazzjonijiet li

studenti u \g]a\ag] jista’ jkollhom ma’ s]abhom.

VII Il-faìlitaturi jing]ataw deskrizzjoni tax-xog]ol tag]hom li

tipprovdi l-parametri li fihom iridu jaqdu d-dmirijiet tag]hom.

VIII Jing]ataw widen g]all-ideat tal-faìlitaturi dwar x’g]andha tkun

il-kwalita` tax-xog]ol tag]hom.




¬¬¬¬¬¬¬¬........22222222 NNNNNNNNIIIIIIIIMMMMMMMMMMMMMMMMOOOOOOOOBBBBBBBBIIIIIIIILLLLLLLLIIIIIIIIZZZZZZZZZZZZZZZZAAAAAAAAWWWWWWWW IIIIIIIIRRRRRRRR--------RRRRRRRRIIIIIIII||||||||OOOOOOOORRRRRRRRSSSSSSSSIIIIIIII TTTTTTTTAAAAAAAA’’’’’’’’ LLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSKKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLAAAAAAAA BBBBBBBBIIIIIIIIEEEEEEEEXXXXXXXX LLLLLLLL--------IIIIIIIISSSSSSSSTTTTTTTTUUUUUUUUDDDDDDDDEEEEEEEENNNNNNNNTTTTTTTTIIIIIIII KKKKKKKKOOOOOOOOLLLLLLLLLLLLLLLLHHHHHHHHAAAAAAAA JJJJJJJJIIIIIIIITTTTTTTTGGGGGGGG}}}}}}}}AAAAAAAALLLLLLLLLLLLLLLLMMMMMMMMUUUUUUUU UUUUUUUU


¬¬¬¬¬¬¬¬........22222222........11111111........ IIIIIIIIdddddddd--------ddddddddiiiiiiiiffffffffffffffffeeeeeeeerrrrrrrreeeeeeeennnnnnnn\\\\\\\\iiiiiiii bbbbbbbbeeeeeeeejjjjjjjjnnnnnnnn llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttuuuuuuuuddddddddeeeeeeeennnnnnnnttttttttiiiiiiii jjjjjjjjiiiiiiiinnnnnnnnttttttttuuuuuuuu\\\\\\\\aaaaaaaawwwwwwww bbbbbbbb]]]]]]]]aaaaaaaallllllllaaaaaaaa rrrrrrrriiiiiiii\\\\\\\\oooooooorrrrrrrrssssssssaaaaaaaa bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx wwwwwwwwiiiiiiiieeeeeeee]]]]]]]]eeeeeeeedddddddd jjjjjjjjgggggggg]]]]]]]]aaaaaaaalllllllllllllllleeeeeeeemmmmmmmm uuuuuuuu jjjjjjjjiiiiiiiittttttttgggggggg]]]]]]]]aaaaaaaalllllllllllllllleeeeeeeemmmmmmmm








bi bi bi bi


I L-istudenti huma m]e[[a biex ji[bru flimkien it-tag]rif

tag]hom, ng]idu a]na, dwar ir]ula u ambjenti differenti fir-

ra]al jew dwar l-istejjer tal-familji.

II L-istudenti jintg]allmu dwar dak li jistg]u jitg]allmu minn

o]rajn [ejjin minn ambjenti u b’esperjen\i differenti.

III Dawk l-istudenti li jkollhom iktar tag]rif u ]iliet f’xi oqsma

partikolari jag]mluha ta’ tutors g]al dawk li jkunu jafu inqas

minnhom.

IV Hemm opportunitajiet g]al studenti ta’ etajiet differenti biex

jg]inu lil xulxin.

V Jintg]a\lu tipi varjati ta’ studenti biex jag]mluha ta’ tutors

g]all-o]rajn.

VI Kul]add meqjus li g]andu x’jg]allem ta’ siwi g]al ]addie]or

min]abba l-individwalita` tieg]u, hu x’inhu l-livell ta’ tag]lim

jew di\abilita` tieg]u jew tag]ha.

VII Dawk l-istudenti li jirnexxilhom jeg]ilbu xi problema jaqsmu l-

frott ta’ l-esperjen\a tag]hom ma’ l-o]rajn.

VIII Hemm arran[amenti (b]al ng]idu a]na l-buddy system) biex

ji[i assigurat li studenti b’IEN jing]ataw sapport so`jali biex

jistabbilixxu u jsostnu relazzjonijiet ta’ ]biberija ma’ s]abhom.

IX Ix-xkilijiet li xi studenti jista’ jkollhom biex jitg]allmu u

jipparte`ipaw, b]al ng]idu a]na biex ikollhom a``ess fi\iku

g]al xi parti mill-bini jew g]al xi aspett tal-kurrikulu, jintu\aw

b]ala sfidi ta’ ta]bil il-mo]] u pro[etti g]all-istudenti kollha.




¬¬¬¬¬¬¬¬........22222222........22222222........ IIIIIIIIrrrrrrrr--------rrrrrrrriiiiiiii\\\\\\\\oooooooorrrrrrrrssssssssiiiiiiii ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiiisssssssskkkkkkkkoooooooollllllllaaaaaaaa jjjjjjjjiiiiiiiittttttttqqqqqqqqaaaaaaaassssssssssssssssmmmmmmmmuuuuuuuu bbbbbbbb’’’’’’’’mmmmmmmmoooooooodddddddd [[[[[[[[uuuuuuuusssssssstttttttt bbbbbbbbiiiiiiiillllllll--------gggggggg]]]]]]]]aaaaaaaannnnnnnn lllllllliiiiiiii ttttttttiiiiiiii\\\\\\\\ddddddddiiiiiiiieeeeeeeedddddddd llllllll--------iiiiiiiinnnnnnnnkkkkkkkklllllllluuuuuuuu\\\\\\\\jjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii








bi bi bi bi


I Ir-ri\orsi ta’ l-iskola jitqssmu b’mod miftu] u ekwu.

II Hemm àrezza dwar kif ir-ri\orsi huma assenjati biex isostnu

studenti ta’ etajiet u ]iliet differenti.

III Ir-ri\orsi jintu\aw biex jinkora[[ixxu tag]lim b’mod

indipendenti.

IV L-istaff ikun konxju tar-ri\orsi li jkunu ddelegati lill-iskola biex

isostnu studenti meqjusa b]ala li g]andhom ]ti[ijiet edukattivi

individwali (IEN).

V Ir-ri\orsi mog]tija biex isostnu l-IEN jintu\aw biex i\idu l-

kapaìta` ta’ l-iskola biex twie[eb g]ad-diversita’.

VI Ir-ri\orsi ta’ sapport jkunu diretti biex jitnaqqsu x-xkilijiet g]at-

tag]lim u l-parteìpazzjoni u biex titnaqqas il-kategorizzazzjoni

ta’ l-istudenti.

VII L-iskola g]andha rabtiet ma’ skejjel fil-qrib g]al skop ta’ ta]ri[

kollaborattiv u l-u\u tar-ri\orsi.

VIII L-istaff iqisu regolarment kif ikunu qeg]din jintu\aw ir-ri\orsi

mog]tija lill-iskola biex dawn ikunu jistg]u jintu\aw b’mod

aktar flessibbli biex iwie[bu g]all-]ti[ijiet dejjem jinbidlu ta’ l-

istudenti kollha.

IX Il-faìlitajiet ta’ l-iskola jkunu jistg]u jintu\aw f’attivitajiet

minn gruppi o]ra tal-komunita`.




¬¬¬¬¬¬¬¬........22222222........33333333........ IIIIIIIIrrrrrrrr--------rrrrrrrriiiiiiii\\\\\\\\oooooooorrrrrrrrssssssssiiiiiiii ttttttttaaaaaaaallllllll--------kkkkkkkkoooooooommmmmmmmuuuuuuuunnnnnnnniiiiiiiittttttttaaaaaaaa`̀̀̀̀̀̀̀ hhhhhhhhuuuuuuuummmmmmmmaaaaaaaa mmmmmmmmaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]rrrrrrrruuuuuuuuffffffffaaaaaaaa uuuuuuuu uuuuuuuu\\\\\\\\aaaaaaaattttttttiiiiiiii








bi bi bi bi


I Jin\amm rekord a[[ornat tar-ri\orsi fil-lokalita` li jistg]u

jg]inu biex jitg]allmu u jintg]allmu l-istudenti.

(Dan jista’ jinkludi: mu\ewijiet, èntri reli[ju\i lokali,

rappre\entanti ta’ asso`jazzjonijiet u gruppi tal-komunita`,

faìlitajiet tal-kunsilli lokali u tal-parro`à, negozji tal-post, djar

g]ax-xju], servizzi tal-puli\ija u protezzjoni ìvili, g]aqdiet

volontarji, faìlitajiet u èntri sportivi, playing fields u [onna,

politikanti, unions, libreriji, èntri ta’ studji e``.)

II Il-membri tal-komunita` lokali jikkontribwixxu g]all-kurrikulu

fl-iskola.

III Il-[enituri/kustodji u membri o]ra jintu\aw b]ala sors ta’

sapport fil-klassijiet.

IV Adulti b’xi di\abilita` jkunu involuti biex jg]inu studenti fl-

iskola.

V In-nies li jkunu ja]dmu fil-madwar jag]mluha ta’ mentors biex

jg]inu studenti li jkollhom xi diffikultajiet.

VI Isir u\u minn dawk ir-ri\orsi li wie]ed isib f’xi djar, b]al

ng]idu a]na xi materjal ta’ riferen\a, b]ala sapport g]at-tag]lim

ta’ l-istudenti kollha.

VII Indikaturi o]ra (speìfika) . . .



¬¬¬¬¬¬¬¬........22222222........44444444........ IIIIIIIIssssssssiiiiiiiirrrrrrrr uuuuuuuu\\\\\\\\uuuuuuuu ssssssss]]]]]]]]iiiiiiii]]]]]]]] mmmmmmmmiiiiiiiillllllllllllllll--------kkkkkkkkoooooooommmmmmmmppppppppeeeeeeeetttttttteeeeeeeennnnnnnn\\\\\\\\iiiiiiii ttttttttaaaaaaaa’’’’’’’’ llllllll--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff







IIIInwettqu nwettqu nwettqu nwettqu

bi bi bi bi


I L-istaff huma inkora[[iti biex jaqsmu bejniethom kull g]erf u l-

]ila li g]andhom g]as-sapport tat-tag]lim, u ma jintrabtux biss

mad-dmirijiet ta’ l-impjieg tag]hom imni\\la formalment.

II L-istaff huma inkora[[iti biex ji\viluppaw l-g]erf u l-]iliet

tag]hom.

III G]alliema b’xi g]erf u ]iliet partikolari joffru l-g]ajnuna

tag]hom lill-o]rajn.

IV Isir u\u mid-differen\i fil-kultura u l-ambjenti li l-istaff [ejjin

minnhom fl-i\vilupp tal-kurrikulu u fit-tag]lim.

V Hemm opportunitajiet formali u informali g]all-istaff biex

ju\aw il-kompeten\i spe`jali ta’ kull wie]ed/da minnhom biex

isolvu t]assib li jista’ jkollhom dwar xi studenti.

VI L-istaff jisfidaw l-assun\jonijiet ta’ xulxin dwar xi jkun wassal

g]ad-diffikultajiet li jkollhom l-istudenti.

VII L-istaff joffru veduti alternattivi dwar it-t]assib tag]hom fuq xi

studenti.

VIII L-istaff jing]ataw opportunitajiet biex jitg]allmu dwar metodi

[odda biex jindirizzaw il-]ti[ijiet edukattivi individwali ta’

studenti li se jkollhom jew g]andhom fil-klassi.

IX L-istaff fl-iskola jitg]allmu minn prattika u esperjen\a fit-

tag]lim li jista’ jkollhom staff ta’ skejjel o]ra.

X Staff minn skejjel spe`jali huma involuti biex jaqsmu l-

kompeten\i tag]hom ma’ l-istaff ta’ l-iskola.




¬¬¬¬¬¬¬¬........22222222........55555555........ LLLLLLLL--------iiiiiiiissssssssttttttttaaaaaaaaffffffffffffffff jjjjjjjjiiiiiiii\\\\\\\\vvvvvvvviiiiiiiilllllllluuuuuuuuppppppppppppppppaaaaaaaa rrrrrrrriiiiiiii\\\\\\\\oooooooorrrrrrrrssssssssiiiiiiii bbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeexxxxxxxx iiiiiiiissssssssoooooooossssssssttttttttnnnnnnnniiiiiiii tttttttt--------ttttttttaaaaaaaagggggggg]]]]]]]]lllllllliiiiiiiimmmmmmmm uuuuuuuu llllllll--------ppppppppaaaaaaaarrrrrrrrtttttttteeeeeeee`̀̀̀̀̀̀̀iiiiiiiippppppppaaaaaaaazzzzzzzzzzzzzzzzjjjjjjjjoooooooonnnnnnnniiiiiiii









u biu biu biu bi


I L-g]alliema ji\viluppaw u jaqsmu bejniethom ri\orsi riìklabbli

g]as-sapport tat-tag]lim.

II L-istaff kollha jafu bir-ri\orsi li g]andha l-iskola biex isostnu l-

lezzjonijiet li jag]tu.

III Il-librerija ssostni tag]lim indipendenti.

IV Il-librerija hija organizzata b’tali mod li ssostni t-tag]lim ta’

kul]add.

V Fil-librerija hemm medda wiesg]a ta’ kitba fittizja u mhijiex g]al

dawk kollha li jkunu qeg]din jitg]allmu, kemm bil-Malti kif bl-

Ingli\, kif ukoll Braille u tapes g]al studenti b’nuqqas ta’ dawl.

VI Hemm librerija tal-videos organizzata tajjeb.

VII Il-kompjuters huma integrati fit-tag]lim kurrikulari kollu.

VIII Hemm sistema biex isir u\u effettiv mill-programmi edukattivi tat-

televi\joni fi ]dan l-istess kurrikulu.

IX L-istaff ju\aw b’mod effi`jenti l-e-mail u l-internet g]as-sapport

tat-tag]lim.

X L-istudenti kollha jing]ataw l-opportunita` biex jikkomunikaw

ma’ ]addie]or fuq il-karti, bit-telefown u bl-e-mail.

XI L-istudenti ju\aw l-internet b’mod effi`jenti b]ala g]ajnuna fix-

xog]ol ta’ l-iskola u fil-homework.

XII Il-cassette recorders jintu\aw biex isostnu x-xog]ol orali li jsir fil-

kurrikulu kollu.

XIII Opportunitajiet teknolo[iì [odda ji[u sfruttati meta jinkisbu, b]al

ng]idu a]na, programmi li jag]rfu l-vuì li jistg]u jservu b]ala

sapport g]al studenti li g]andhom diffikulta` estrema biex jiktbu.

XIV Il-worksheets jintu\aw biss meta dawn ikunu jinftiehmu sewwa

mill-istudenti u jestendu t-tag]lim ta’ l-istudenti.

XV Materjal tal-kurrikulu adattat, b]al ng]idu a]na b’tipi kbar jew

Braille, jing]ata faìlment lil studenti b’xi di\abilita`.

XVI Indikaturi o]ra (speìfika) . . .



RRRRRRRReeeeeeeeffffffffeeeeeeeerrrrrrrreeeeeeeennnnnnnnzzzzzzzziiiiiiii uuuuuuuu kkkkkkkkiiiiiiiittttttttbbbbbbbbiiiiiiiieeeeeeeetttttttt oooooooo]]]]]]]]rrrrrrrraaaaaaaa ssssssssiiiiiiiieeeeeeeewwwwwwwwjjjjjjjjaaaaaaaa ::::::::

Ainscow, M. (1999). Understanding the development of inclusive schools. London: Falmer Press.

Ballard, K. (1995). Inclusion paradigms, power and participation. In C. Clark, A. Dyson, & A. Millward (Eds.),

Towards inclusive schools? London: Fulton.

Bartolo, P.A. (2001). Meeting the diversity of student needs: The development of policy and provisions for the

education of children with disability in Malta. In R.G. Sultana (Ed.), Yesterday’s schools: Readings in Maltese

educational history (pp.203-233). Malta: PEG.

Bartolo, P.A. (2001). Recent developments in inclusive education in Malta. Mediterranean Journal of Educational

Studies, 6(21), 65-91.

Barton, L. (1993). Disability and special educational needs: Some perennial European concerns. Education (Malta), 5,

17-22.

Bezzina, F. (1993). L-edukazzjoni spe`jali f’ Malta: Policy nazzjonali. Malta: KNPD.

Booth, T., Ainscow, M, Black-Hawkins, K., Vaughan, M., & Shaw, L. (2000). Index for inclusion: Developing

learning and participation in schools. Bristol: CSIE.

Booth, T., Ainscow, M. (2002). Index for inclusion: Developing learning and participation in schools (Rev. ed.).

Bristol: CSIE.

Bunch, G. (1999). Inclusion: How to: Essential classroom strategies. Toronto: Inclusion Press.

Camilleri, J.M., & Callus, A., (2001). OUT OF THE CELLARS - Disability, politics and the struggle for change:

the Maltese experience. In L. Barton (Ed.), Disability, politics and the struggle for change (pp.79-92). London:

David Fulton Publishers.

Equal Opportunities (Persons with Disability) Act (2000). (Issibha fuq l-internet: www.knpd.org)

Giangreco, M.F, Cloninger, C., & Salce Iverson, V. (1998). Choosing outcomes and accommodations for children

(COACH) (2nd ed.). Baltimore: Paul H. Brookes.

Halvorsen, A.T., & Neary, T. (2001). Building inclusive schools: Tools and strategies for success. Boston: Allyn &

Bacon.

Kochhar, C.A., West, L.L., Taymans, J.M. (2000). Successful inclusion: Practical strategies for a shared

responsibility. New Jersey: Prentice Hall.

Ministeru ta’ l-Edukazzjoni (1999). Inwelldu l-{ejjieni Flimkien: Kurrikulu Minimu Nazzjonali. Malta: Klabb

Kotba Maltin.



Ministeru ta’ l-Edukazzjoni (2000). Inclusive education: Policy regarding students with a disability (mimeograph

miktub mill-Ministerial Committee on Inclusive Education, 15.07.2000). Malta: Ministeru ta’ l-Edukazzjoni.

Organisation for Economic Co-operation and Development (1999). Inclusive education at work: Students with

disabilities in mainstream schools. Paris: OECD.

Working Group on Inclusive Education (2000). Inclusive Education. In J. Giordmaina (Ed.), Proceedings: National

Curriculum on its Way: A conference on the implementation of the National Curriculum Malta 9th-11th June 2000

(pp.25-46). Malta: Ministry of Education.

Salend, S.J. (2001). Creating inclusive classrooms: Effective and reflective practices (4th ed.). New Jersey: Merrill

Prentice Hall.

Thousand, J.S., Villa, R.A., Nein, A.I. & Stainback, S.B. (2001). Creativity and collaborative learning: A practical

guide to empowering students and teachers. Baltimore: Paul H. Brookes.

Tilstone, C., Florian, L., & Rose, R. (Eds.) (1998). Promoting Inclusive practice. London: Routledge.

United Nations Educational and Scientific Organisation (1994). The Salamanca Statement and Framework for

Action on Special Needs Education, World Conference on special Needs Education. Paris: UNESCO.

Index Maltese for CSIE - EENET

Documents

Transcript of Index Maltese for CSIE - EENET