HISTORIJSKI RAZVOJ RA - gimnazijalukavac.com.ba · Historijski razvoj računara 5. Kako se dijele...

HISTORIJSKI RAZVOJ RAČUNARA

Historijski razvoj računara

� Prahistorija računarstva

�Von Neumannova arhitektura računara

�Razvoj savremenih računara

�Vrste savremenih računara�Vrste savremenih računara

� Abacus – najstarija sprava za računanje(operacije +, -, *, /)

� John Napier – logaritamsko računalo

� Blaise Pascal – prva digitalna mašina

Prahistorija računarstva

� Blaise Pascal – prva digitalna mašina Pascalov kalkulator (+, -)–

� Gottfried Wilheim von LeibnitzLeibnitzzov kalkulator (+, -, *, /)

� Charles Babage – „otac računara”Diferencirana i analitička mašina


Diferencirana i analitička mašina(princip i način rada današnjih računara)

� Augusta Ada GordonPrvi računarski programer

� Herman HollerithUređaj za čitanje bušenih kartica

� John Presper Eckert i John William MauchlyENIAC i UNIVAC - vakuumske elektroničke cijevi


Zadatak 1. Povezati imena naučnika sa njihovim dostignućima:


1 John Napier

2 Blaise Pascal

3 Gottfried Wilhelm von Leibnitz

4 Herman Hollerith

diferencirana i analitička mašina

digitalna mašina

uređaj za čitanje bušenih kartica

logaritamsko računalo4 Herman Hollerith

5 Charles Babbage

logaritamsko računalo

Leibnitzzov kalkulator

1945. godine računar EDVAC:- programi i podaci se skupa pohranjuju u memoriju- koristi se binarni brojni sistem- svaki računar mora imati sljedeće dijelove: � ulazni dio � izlazni dio

Von Neumannova arhitektura računara

� izlazni dio � radnu memoriju� aritmetičko-logičku jedinicu� upravljačku jedinicu

Von Neumannova arhitektura računara

1951. (Prva generacija računara)Računari UNIVAC I i IBM 650 :1. Elektroničke cijevi - glomazne,

nepouzdane i troše puno energije, 2. Kapacitet memorije - nekoliko desetaka

kilobajta

Razvoj savremenih računara

kilobajta3. Brzina rada - nekoliko stotina operacija u

sekundi.

1959. (Druga generacija računara)Karakteristike su:1. Rade na principu tranzistora, 2. Memorija na magnetnom principu

rada3. Brzina rada - stotinjak hiljada


3. Brzina rada - stotinjak hiljada operacija u sekundi.

4. Manji su, brži i pouzdaniji od računara prve generacije.

1964. (Treća generacija računara)Računar IBM 360 :1. Radi na principu integriranih kola2. Brzina rada - nekoliko miliona

operacija u sekundi,3. Dimenzije veličine ormara,


3. Dimenzije veličine ormara,4. Uvedena je tastatura i monitor,5. Uveden je operativni sistem i

pojavljuju se programski jezici višegnivoa.

1972. (Četvrta generacija računara)Računara IBM 370 :1.Upotreba mikroprocesora2.Umjesto magnetne memorije uvedenaje elektronička memorija3.Velika brzina rada, povećan kapacitet


3.Velika brzina rada, povećan kapacitetmemorije, smanjenje dimenzija,4.Savremeni ulazno-izlazni uređaji

1982. (Peta generacija računara)Karakteristike:1. Vještačka inteligencija2. Prepoznavanje glasa i dijelova tijela3. Paralelna obrada podataka na više procesorskih mašina


Razvoj savremenih računaraZadatak 2. U prazna polja u tabeli napisati odgovarajući broj slike i

naziv uređaja

I genaracija

računar

II generacija

računara

Slika 1

računara

III generacija

računara

IV generacija

računara

Slika 4

Slika 2

Slika 3

Prema brzini rada i kapacitetu memorije savremeni računari se dijele na:1. Mikroračunare (PC računare)

• stolni (desktop) i • prenosni (laptop, notebook, hand-held, palmtop)

2. Radne stanice• jednokorisnički računari za intenzivniju obradu podataka

Vrste savremenih računara

• jednokorisnički računari za intenzivniju obradu podataka 3. Mini računari

• višekorisnički računari 4. Veliki (Mainframe) računari

• izuzetno velike snage za opsluživanje više hiljada korisnika.5. Superračunari

• najmoćniji računari sa namjenskom arhitekturom.

Prema arhitekturi savremene računarske sisteme dijelimo na:1.Jednoprocesorske sisteme•ugrađena jedna procesna jedinica 2.Višeprocesorske sisteme•ugrađeno više procesnih jedinica u kojima se vrši paralelno procesiranje.

Vrste savremenih računara

procesiranje.

Pitanja za ponavljanje nastavne jedinice:1. Šta je Abacus?2. Nabrojati najznačajnija dostignuća iz prahistorije

računarstva.3. Objasnite Von Neumannovu arhitekturu računara.4. Opišite generacije razvoja savremenih računara.

Historijski razvoj računara

4. Opišite generacije razvoja savremenih računara.5. Kako se dijele računari prema brzini rada i

kapacitetu memorije, a kako prema arhitekturiračunara?

Informatika, Željko Jurić, strana 27.

ULAZNE I IZLAZNE JEDINICE RAČUNARARAČUNARA

Ulazne i izlazne jedinice računara� Ulazne jedinice računara

� Izlazne jedinice računara

� Ulazno - izlazne jedinice računara

� Ulazno-izlazni vezni sklopovi

Ulazne i izlazne jedinice računara

�Ulazne jedinice računara• tastatura, miš, skener, digitalni fotoaparat i kamera,

mikrofon, džojstik, čitač bar koda, optički i magnetni čitač,

pomična kuglica

� Izlazne jedinice računara� Izlazne jedinice računara• monitor, štampač, crtač – ploter, zvučnik, slušalice,

multimedijski projektor

�Ulazno - izlazne jedinice računara• modem, touch-screen monitor

Tastatura - unos teksta, brojeva i naredbi.

Ulazne jedinice računara

� tipke pisaće mašine,� kursorske tipke,� brojčani odjeljak,� tipka Esc – Escape i� funkcijske tipke.� funkcijske tipke.

Zadatak 1. Objasnite ulogu sljedečih tipki:Tab, Shift, Caps Lock, Ctrl, Alt, Esc, Backspace, Delete, Home,

End, Enter

Miš - izbor objekata na ekranu i zadavanje naredbi.


�Optički miš - laser evidentira pomijeranje miša u odnosu na podlogu

�Mehanički miš- senzori evidentiraju rotiranje kuglice po podlozi

Akcije mišem:Akcije mišem:� Jednostruki klik lijevom tipkom miša� Dvostruki klik lijevom tipkom miša� Jednostruki klik desnom tipkom miša� Pomijeranje kotačem � Drag and Drop – pritisni i prenesi

Skener - prenosi sliku sa papira u digitalni oblik.


� Princip radaSvetlosni izvor prelazi preko papira i emitujesvjetlost koja se reflektuje od slike i dolazi dooptičkog senzora koji registruje intenzitet i bojuodgovarajućeg piksela na papiru.

� Kvalitet skeniranja� Kvalitet skeniranjaizražava se u DPI (dot per inch) - broju skeniranihtačaka po kvadratnom inču.

Digitalni fotoaparat i kamera – slike i video zapisi


� Kvalitet prenosa videosnimaka se mjeri urezoluciji u megapikselima

Mikrofon – komunikacija sa računarom putem govora.


Džojstik – koristi pokretnu palicu u računarskim igrama.

Čitač bar koda, optički i magnetni čitač – unos podataka prepoznavanjem napisanih znakova na dokumentu.


� Čitač bar koda – trgovine

� Optički čitač – loto

� Magnetni čitač – kreditne kartice

Monitor - omogućava vizuelni prikaz programa, podataka i poruka. Kvalitet monitora zavisi od:� veličine - 17", 19", 20", 22" i veći

� rezolucije - broj piksela na ekranu (800x600,1024x768,...)

� palete boja - može biti 8,16, 32-bit-na,

Prema tehnologiji izrade mogu biti:

Izlazne jedinice računara

Prema tehnologiji izrade mogu biti:�CRT (Cathode Ray Tube) - monitori sa katodnom cijevi

�LCD (Liquid Cristal Display) - monitori sa tečnim kristalom

ŠtampačNa osnovu tehnologije štampe štampači se dijele na:�matrične štampače

- glava za štampanje udara iglicama preko trake koja ostavlja otisak na papiru,

� laserske štampače - laserski zrak osvjetljava foto osjetljivi valjak što djeluje na toner (prah) koji se

prenosi na papir i nastaje slika,


prenosi na papir i nastaje slika,

� štampače sa mlaznicama (ink-jet) - imaju glavu za štampanje u kojoj se nalaze ketridži (posude sa mastilom) koji

pod pritiskom izbacuju zagrijano mastilo i prskaju ga po papiru.

Matrični štampač Laserski štampač Ink-jet štampač

Štampač – Zadatak 2. Popuniti tabelu:


Štampač Prednosti Nedostaci

Matrični

Laserski

Ink-jet

Štampač – Zadatak 2. Rješenje:


Štampač Prednosti Nedostaci

Matrični robusnost, niska cijena štampe i potrošnog materijala

mala brzina štampe, bučnost, loš kvalitet otiska

Laserskikvalitet otiska (rezolucija 1200 dpi) i brzina štampe

visoka cijena štampača i potrošnog materijala

Ink-jet visoka rezolucija, brzina štampe, niska cijena štampača

visoka cijena potrošnog materijala

Crtač - ploter - omogućava štampanje velikih dimenzija

Zvučnici – slušalice- prezentacija informacija u zvučnoj formi


Multimedijalni projektor- projekcija slika na platno ili zid

Ulazno – izlazni uređaji su vezani sa centralnom jedinicompreko ulaznih i izlaznih veznih sklopova u koje spadaju:�Paralelna vrata (port)

- razmjena više bitova odjednom (skener, štampač)

�Serijska vrata (port)- razmjena samo jednog bita u jednom trenutku (miš, modem)

�USB

Ulazno-izlazni vezni sklopovi

�USB- standardizirano povezivanje veće skupine uređaja serijskog prenosa

�Grafička kartica- povezivanje monitora sa centralnom jedinicom

�Zvučna kartica- povezivanje zvučnika, mikrofona i slušalica sa centralnom jedinicom

Pitanja za ponavljanje nastavne jedinice:1. Koja je uloga ulaznih jedinica računara i koje se

jedinice najčešće koriste?2. Koja je uloga izlaznih jedinica računara i koje se

jedinice najčešće koriste?3. Od čega zavisi kvalitet monitora?

Ulazne i izlazne jedinice računara

3. Od čega zavisi kvalitet monitora?4. Navedite vrste štampača.5. Navedite ulazne i izlazne vezne sklopove.


MEMORIJA RAČUNARA

Memorija računara� Definicija, operacije i karakteristike memorije

� Mjerne jedinice memorije

� Interna memorija

� Eksterna memorija

Definicija i karakteristike memorije� Služi za pohranjivanje (pamćenje) podataka i programa

� Pohranjivanje se vrši u binarnom zapisu pomoću 0 i 1.

� Operacije nad memorijom:• čitanje podataka iz memorije i

• upis podataka u memoriju• upis podataka u memoriju

� Osnovne karakteristike:• brzina memorije - brzina zapisivanja/čitanja podataka

• kapacitet memorije - količina podataka koja se može upisati u memoriju

Mjerne jedinice memorije� Bit je podatak koji ima samo dva moguća stanja: 0 ili 1

� Byte je skup od 8 bitova.• Oznaka za byte je B.

• To je i osnovna jedinica memorije računara.

• 1B = 28 = 256 kombinacija binarnih brojeva

� Veće mjerne jedinice:� Veće mjerne jedinice:Kilobajt: 1 KB = 210 B = 1024 B

Megabajt: 1 MB = 210 KB = 1024 KB = 220 B = 1048576 B

Gigabajt: 1 GB = 210 MB = 220 KB = 230 B = 1073741824 B

Terabajt: 1 TB = 240 B

� Standardi: ASCII kod (8 bita) i UNICODE (16 bita)

Vrste memorije računara� Model memorije u računaru

Interna memorija računara� CPU registri

• memorije vrlo malog kapaciteta (nekoliko B) i velike brzine• nalaze se unutar procesora - interne memorije procesora• podaci se stalno i velikom brzinom izmjenjuju

� Cache memorija• mala memorija za pohranu podataka koji se često koriste• L1 cache - primarna cache memorija, radi na taktu procesora,• L1 cache - primarna cache memorija, radi na taktu procesora,

kapacitet 8 – 128 kB• L2 cache - sekundarna cache

memorija najčešće radi nanazivnoj brzini procesora.

Interna memorija računara� RAM memorija

• Random Access Memory - memorija slučajnog pristupa

• Iz RAM-a se podaci mogu čitati i u RAM se mogu upisivati.

• Kada se računar isključi svi podaci iz RAM memorije se

brišu.

• Vrste RAM-a: DDR, DDR2, DDR3.• Vrste RAM-a: DDR, DDR2, DDR3.

• RAM sadrži podatke i instrukcije koje procesor koristi da bi

mogao upravljati ostalim dijelovima računara.

Interna memorija računara� ROM memorija

• Read Only Memory - memorija samo za čitanje

• Iz ROM-a se podaci mogu samo čitati

• Vrste ROM-a:

� PROM – u trenutku proizvodnje je prazan i sadržaj se

može upisati samo jednom,može upisati samo jednom,

� EPROM – postoji mogućnost brisanja memorije

� EEPROM – liči na RAM memoriju i podaci se mogu

upisivati proizvoljan broj puta.

Eksterna memorija računaraU ove memorije spadaju:

1. Disketa ili flopi disk (1,44 MB)2. Magnetne trake3. ZIP disk (do 100MB)4. HARD disk (stotine GB i TB)5. Kompakt diskovi (CD):

� CD ROM - podaci su upisani u toku proizvodnje i� CD ROM - podaci su upisani u toku proizvodnje ine mogu se mijenjati niti brisati

� CD-R - podaci se mogu upisati ali samo jednom� CD-R/W - podaci se mogu upisivati i brisati

neograničen broj puta,6. DVD - kapacitet od 4,5 GB do 18 GB7. USB memorija - prenosivi medij za pohranu podataka.

Eksterna memorija računara

Eksterna memorija računara

Staza (traka), sektor i blok (klaster) hard diska

Memorija računara

MEMORIJA

INTERNA

(elektronska, primarna, unutrašnja)

EKSTERNA

(masovna, sekundarna, vanjska)

RAM

ROM

PROM

EPROM

EEPROM

CD

Disketa

Hard disk

USB stik

DVD

Pitanja za ponavljanje nastavne jedinice:1. Šta je memorija i koje su osnovne karakteristike

memorije?2. Koje mjerne jedinice se koriste za memoriju

računara?3. Koja je razlika između RAM i ROM memorije?

Memorija računara

3. Koja je razlika između RAM i ROM memorije?4. Navedite eksternu memoriju računara.


CENTRALNA JEDINICA RAČUNARA

Centralna jedinica računara� Kućište

� Matična ploča

� Procesor

� Napojna jedinica

Kućište centralne jedinice� Metalni okvir u kojem su smješteni matična ploča,

procesor, napojna jedinica, diskovi, DVD ROM ...

� Štiti unutračnje uređaje od vanjskog uticaja i korisnika

od strujnih kablova

Kućište centralne jedinice� Tower – uspravna i DeskTop – položena kućišta

Kućište centralne jedinice

Matična ploča

Procesor

Procesor ili CPU je mozak PC-a koji vrši obradu podataka. Procesor sadrži:1. Registre - privremene memorijske jedinice2. Aritmetičko-logičku jedinicu - obavlja aritmetičke

i logičke operacija3. Upravljačku jedinicu – kontrolira i usklađuje rad svih3. Upravljačku jedinicu – kontrolira i usklađuje rad svih

ostalih jedinica

Procesor

Karakteristike procesora:�brzina procesora koja je definirana frekvencijom takta –broj ciklusa u jednoj sekundi. Brzina takta se mjeri u GHz koja se koristi i kao mjerna jedinica za brzinu procesora �dužina procesorske riječi je broj bitova koji se istovremeno prenose i obrađuju unutar procesora. Danas se istovremeno prenose i obrađuju unutar procesora. Danas se upotrebljavaju tridesetdvobitni i šezdesetčetvorobitni procesori

Procesor

Vrste procesora:� Intel (8086, 80486, Pentium I-IV, Pentium Pro) � AMD (K6/2, Athlon)� Motorola (68000, Power PC G4)� VIA ( C3, GigaPro)� TI� TI

Procesor

Procesor računara izvršava četiri osnovne skupineinstrukcija:

1. Instrukcije za prenos podataka2. Aritmetičko-logičke instrukcije3. Instrukcije za upravljanje tokom programa4. Ulazno-izlazne instrukcije4. Ulazno-izlazne instrukcije

Napojna jedinica

Napojna jedinica vrši napajanje električnom energijomsvaki dio PC-a pretvaranjem naizmjenične struje napona220 V u jednosmjernu struju napona 3,3V, 5V i 12V.

Pitanja za ponavljanje nastavne jedinice:1. Šta je kućište i koje vrste kućišta postoje?2. Nabrojati glavne elemente matične ploče.3. Šta sadrži procesor, koje su karakteristike i vrste

procesora?4. Koja je uloga napojne jedinice računara?

Centralna jedinica računara

4. Koja je uloga napojne jedinice računara?


HISTORIJSKI RAZVOJ RA - gimnazijalukavac.com.ba · Historijski razvoj računara 5. Kako se dijele...

Documents

Transcript of HISTORIJSKI RAZVOJ RA - gimnazijalukavac.com.ba · Historijski razvoj računara 5. Kako se dijele...