Haksız Fiilin UnsurlarıHaksız Fiilin Unsurları1- Hukuka Aykırı Fiil1- Hukuka Aykırı Fiil

2- Zarar2- Zarar

3-Kusur3-Kusur

4-İlliyet bağı4-İlliyet bağı

Hukuka Aykırı FiilHukuka Aykırı Fiil

Hukuk düzeninin kişilerin malvarlığını ya Hukuk düzeninin kişilerin malvarlığını ya da şahıs varlığını korumaya yönelmiş da şahıs varlığını korumaya yönelmiş

Yazılı veya yazılı olmayan kurallarına Yazılı veya yazılı olmayan kurallarına aykırılık oluşturan fiilleraykırılık oluşturan fiiller Olumlu fiillerOlumlu fiiller Olumsuz fiillerOlumsuz fiiller

Hukuka Aykırılığı Ortadan Hukuka Aykırılığı Ortadan Kaldıran SebeplerKaldıran Sebepler

1- Kamu gücünün kullanılması1- Kamu gücünün kullanılması 2- Özel hukuktan doğan bir hakkın kullanılması2- Özel hukuktan doğan bir hakkın kullanılması 3- Zarar görenin rızası3- Zarar görenin rızası

Rıza geçerli olmalıdır (ehliyet vs. )Rıza geçerli olmalıdır (ehliyet vs. ) Rızanın hukuka aykırılığı ortadan kaldırmamasına Rızanın hukuka aykırılığı ortadan kaldırmamasına

rağmen tazminat borcunu etkilemesirağmen tazminat borcunu etkilemesi Bilimsel EleştirilerBilimsel Eleştiriler Meşru savunmaMeşru savunma Zorda kalmaZorda kalma Kendi Hakkını bizzat korumak için kuvvet Kendi Hakkını bizzat korumak için kuvvet

kullanmakullanma

Meşru Savunma:Meşru Savunma:Bir kimsenin kendisinin veya üçüncü bir kişinin mallarına veya Bir kimsenin kendisinin veya üçüncü bir kişinin mallarına veya

şahsına yöneltilmiş ve sürmekte olan haksız bir saldırıyı defetmek şahsına yöneltilmiş ve sürmekte olan haksız bir saldırıyı defetmek zorunluluğu içinde yaptığı savunmazorunluluğu içinde yaptığı savunma

• UNSURLARI:UNSURLARI:

1-Savunanın ya da üçün kişinin malına, 1-Savunanın ya da üçün kişinin malına, şahsına karşı saldırının olması ya da yakın şahsına karşı saldırının olması ya da yakın saldırı tehlikesisaldırı tehlikesi

Savunmanın saldırı devam ederken Savunmanın saldırı devam ederken yapılmasıyapılması

3-Saldırının hukuka aykırı olması3-Saldırının hukuka aykırı olması 4- savunma saldırıyı durdurma amacıyla 4- savunma saldırıyı durdurma amacıyla

olmalı (karşılıklılık)olmalı (karşılıklılık)

Iztırar (Zorda kalma) hali: Iztırar (Zorda kalma) hali: Kişinin Kişinin

kendisini ya da bir başkasını derhal meydana gelecek bir kendisini ya da bir başkasını derhal meydana gelecek bir tehlikeden korumak için başkasının mallarına zarar vermek tehlikeden korumak için başkasının mallarına zarar vermek

zorunda olmasızorunda olması Unsurları:Unsurları: 1- Kişiye/mala yönelmiş zarar veya tehlikenin 1- Kişiye/mala yönelmiş zarar veya tehlikenin

derhal meydana gelecek nitelikte olmasıderhal meydana gelecek nitelikte olması 2-Yapılan saldırı veya tehlike ile ilişkisiz üçüncü 2-Yapılan saldırı veya tehlike ile ilişkisiz üçüncü

kişinin malına tecavüz edilmesikişinin malına tecavüz edilmesi 3- Önlenmek istenen zarar/tehlikenin verilen 3- Önlenmek istenen zarar/tehlikenin verilen

zarardan daha büyük olmasızarardan daha büyük olması 4-Zarar/tehlikeden korunmak için üçüncü kişinin 4-Zarar/tehlikeden korunmak için üçüncü kişinin

malına zarar vermek kaçınılmaz olmalıdırmalına zarar vermek kaçınılmaz olmalıdır

Kendi hakkını Korumak İçin Kendi hakkını Korumak İçin Kuvvet KullanmaKuvvet Kullanma

KuralKural: Kimse hakkını koruma için kuvvet : Kimse hakkını koruma için kuvvet kullanamazkullanamaz

İstisnaİstisna:BK 52/3: Mevcut durum ve şartlar :BK 52/3: Mevcut durum ve şartlar gereği, devlet organlarının müdahalesi gereği, devlet organlarının müdahalesi zamanında gerçekleşmediğinde, hakkın zamanında gerçekleşmediğinde, hakkın kaybolmasının ya da hakkın kullanılmasının kaybolmasının ya da hakkın kullanılmasının çok daha güç hale gelmesiçok daha güç hale gelmesi

-korunan hakkın nitelik ve kapsamının haklı -korunan hakkın nitelik ve kapsamının haklı göstermediği şiddetten kaçınılmasıgöstermediği şiddetten kaçınılması

ZARAR: ZARAR: Mal varlığının mevcut durumuyla , hukuka aykırı fiil Mal varlığının mevcut durumuyla , hukuka aykırı fiil

olmasaydı arz edeceği durum arasındaki farkolmasaydı arz edeceği durum arasındaki fark

Maddi ZararMaddi Zarar Fiili Zarar: Malvarlığında fiili bir azalma Fiili Zarar: Malvarlığında fiili bir azalma

oluşmasıoluşması Kazanç Yoksunluğu: Malvarlığında meydana Kazanç Yoksunluğu: Malvarlığında meydana

gelebilecek bir artışın önlenmiş olmasıgelebilecek bir artışın önlenmiş olması Manevi zarar: Hukuka aykırı bir fiille kişilik Manevi zarar: Hukuka aykırı bir fiille kişilik

haklarına yönelmiş saldırılar nedeniyle haklarına yönelmiş saldırılar nedeniyle ortaya çıkan zararortaya çıkan zarar

Kusur: Hukuk düzeninin Kusur: Hukuk düzeninin kınadığı bir irade veya irade kınadığı bir irade veya irade

noksanınoksanı Kast: Hukuka aykırı sonucun görülmesi ve istenmesiKast: Hukuka aykırı sonucun görülmesi ve istenmesi

Vasıtasız kast (dolus directus)Vasıtasız kast (dolus directus) Vasıtalı Kast (dolus eventualis): Hukuka aykırı sonucu Vasıtalı Kast (dolus eventualis): Hukuka aykırı sonucu

istememekle birlikte öngörmekistememekle birlikte öngörmek İhmal: Hukuka aykırı sonucun istenmemesine İhmal: Hukuka aykırı sonucun istenmemesine

karşılık, gerekli önlemin alınmaması, dikkat ve özenin karşılık, gerekli önlemin alınmaması, dikkat ve özenin gösterilmemesi nedeniyle zararın doğmasına sebep gösterilmemesi nedeniyle zararın doğmasına sebep olmakolmak Ağır ihmalAğır ihmal Hafif ihmalHafif ihmal

Haksız Fiil EhliyetiHaksız Fiil Ehliyeti

1- Temyiz gücüne sahip olanların vardır1- Temyiz gücüne sahip olanların vardır Geçici olarak ve kendi kusuru ile temyiz Geçici olarak ve kendi kusuru ile temyiz

gücünü kaybedenler bu gruba girmezgücünü kaybedenler bu gruba girmez 2- Temyiz gücüne sahip olmayanların 2- Temyiz gücüne sahip olmayanların

yokturyoktur Kural: haksız fiil ehliyet yokKural: haksız fiil ehliyet yok 1. İstisna: hakkaniyet sorumluluğu 1. İstisna: hakkaniyet sorumluluğu 2. İstisna : Temyiz gücünü geçici kaybeden 2. İstisna : Temyiz gücünü geçici kaybeden

kişiler, kendi kusuru ile bu duruma kişiler, kendi kusuru ile bu duruma düşmemişlerse sorumlulukları yoktur. düşmemişlerse sorumlulukları yoktur.

İlliyet bağı: zararın o haksız fiil İlliyet bağı: zararın o haksız fiil neticesinde meydana gelmesineticesinde meydana gelmesi

1- Mantıki illiyet1- Mantıki illiyet 2- Hukuki İlliyet2- Hukuki İlliyet

A) Uygun illiyet:Haksız fiilin , genel yaşam A) Uygun illiyet:Haksız fiilin , genel yaşam deneyimlerine , olayların olağan akışına göre deneyimlerine , olayların olağan akışına göre bu türden bir zararın oluşumuna neden bu türden bir zararın oluşumuna neden olmasıolması

B) Hukuka Aykırılık bağı: İhlal edilen kuralın B) Hukuka Aykırılık bağı: İhlal edilen kuralın korumak istediği çıkarı zedelenenler ya da korumak istediği çıkarı zedelenenler ya da korunan çıkarla kural arasında bir bağ olmasıkorunan çıkarla kural arasında bir bağ olması

Uygun İlliyet Kuramının Uygun İlliyet Kuramının Uygulanmasında Çıkacak SorunlarUygulanmasında Çıkacak Sorunlar

1- Zararın doğmasına esas oluşturan fiili yapan kimse, 1- Zararın doğmasına esas oluşturan fiili yapan kimse, bu fiilin etkisiyle çoğalan zararların tümünden bu fiilin etkisiyle çoğalan zararların tümünden sorumludursorumludur

2- Fail fiilden doğrudan zarar gören kişinin uğradığı 2- Fail fiilden doğrudan zarar gören kişinin uğradığı dolaylı zararları ve hukuka aykırılık bağı içindeki dolaylı zararları ve hukuka aykırılık bağı içindeki üçüncü kişilerin uğradığı zararları tazminle yükümlüdürüçüncü kişilerin uğradığı zararları tazminle yükümlüdür

3-Fail,, kendi fiili olmasaydı bile daha sonra aynı zararlı 3-Fail,, kendi fiili olmasaydı bile daha sonra aynı zararlı sonucun kaçınılmaz olarak gerçekleşeceğini ileri sonucun kaçınılmaz olarak gerçekleşeceğini ileri süremez (önüne geçen illiyet) süremez (önüne geçen illiyet)

4-Belli bir zararı oluşturmaya elverişli fiilin sonuçları 4-Belli bir zararı oluşturmaya elverişli fiilin sonuçları tamamen meydana gelmeden, başka bir olay, tamamen meydana gelmeden, başka bir olay, gerçekleşmesi beklenen sonucu doğurmuşsa, fail bu gerçekleşmesi beklenen sonucu doğurmuşsa, fail bu olaya kadar gerçekleşen zarardan sorumludur (illiyet olaya kadar gerçekleşen zarardan sorumludur (illiyet bağının kesilmesi)bağının kesilmesi)

5-İlliyetin Toplanması5-İlliyetin Toplanması 1- 1- Ortak İlliyetOrtak İlliyet

Birden çok kişi anlaşarak bir zarara sebep olması. Her biri Birden çok kişi anlaşarak bir zarara sebep olması. Her biri zarardan müteselsil sorumludurzarardan müteselsil sorumludur

2- 2- Birlikte İlliyetBirlikte İlliyet Birden çok kişi aralarında bağlantı olmadan bir zarara Birden çok kişi aralarında bağlantı olmadan bir zarara

sebep olması ve her birinin fiili aynı zararı doğurmaya yerli sebep olması ve her birinin fiili aynı zararı doğurmaya yerli olması . Her biri zarardan sorumludur.olması . Her biri zarardan sorumludur.

3- 3- Alternatif illiyetAlternatif illiyet Birden çok kişiden hangisinin zararlı sonuca yönelik fiili Birden çok kişiden hangisinin zararlı sonuca yönelik fiili

gerçekleştirdiğinin belli olmaması halinde gerçekleştirdiğinin belli olmaması halinde • Olayda bütünlük yoksa hiç biri sorumlu olmazOlayda bütünlük yoksa hiç biri sorumlu olmaz• Olayda bütünlük varsa her biri müteselsil sorumlu olur. Olayda bütünlük varsa her biri müteselsil sorumlu olur.

KUSURSUZ SORUMLULUKKUSURSUZ SORUMLULUK

1- Hakkaniyet sorumluluğu (BK 54)1- Hakkaniyet sorumluluğu (BK 54) 2- Özen Yükümünün İhlalinden Doğan 2- Özen Yükümünün İhlalinden Doğan

Sorumluluk (Özen Sorumluluğu) (BK 55, Sorumluluk (Özen Sorumluluğu) (BK 55, 56,58, MK 369, 73056,58, MK 369, 730

3- Tehlike Sorumluluğu (Trafik Kanunu 3- Tehlike Sorumluluğu (Trafik Kanunu vs.)vs.)

Kusursuz Sorumluluk Kusursuz Sorumluluk 1-Ayırtım Gücünden Yoksun Kişilerin S.1-Ayırtım Gücünden Yoksun Kişilerin S. 2- Adam Çalıştıranın Sorumluluğu2- Adam Çalıştıranın Sorumluluğu 3- Ev Başkanının Sorumluluğu3- Ev Başkanının Sorumluluğu 4- Hayvan İdare Edenlerin Sorumluluğu4- Hayvan İdare Edenlerin Sorumluluğu 5-Bina ve Diğer Eser maliklerinin s.5-Bina ve Diğer Eser maliklerinin s. 6-Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu6-Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu 7-Tapu Sicilinin Tutulmasından Devletin S.7-Tapu Sicilinin Tutulmasından Devletin S. 8- Araç İşletenin Sorumluluğu8- Araç İşletenin Sorumluluğu 9-.........9-......... 10.......10....... ......

(C) İSTİHDAM EDENLERİN (C) İSTİHDAM EDENLERİN MESULİYETİMESULİYETİ

Madde 55 - Başkalarını istihdam eden kimse, Madde 55 - Başkalarını istihdam eden kimse, maiyetinde istihdam ettiği kimselerin ve maiyetinde istihdam ettiği kimselerin ve amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada amelesinin hizmetlerini ifa ettikleri esnada yaptıkları zarardan mesuldür. Şu kadar ki böyle yaptıkları zarardan mesuldür. Şu kadar ki böyle bir zararın vukubulmaması için hal ve bir zararın vukubulmaması için hal ve maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinada maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinada bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuş bulunduğunu yahut dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını ispat ederse mesul olmaz. ispat ederse mesul olmaz.

İstihdam eden kimsenin, zamin olduğu şey ile İstihdam eden kimsenin, zamin olduğu şey ile zararı ika eden şahsa karşı rücu hakkı vardır zararı ika eden şahsa karşı rücu hakkı vardır

Adam Çalıştıranın SorumluluğuAdam Çalıştıranın Sorumluluğu 1- Çalıştıran ile zarar veren arasında çalıştırma 1- Çalıştıran ile zarar veren arasında çalıştırma

(istihdam) ilişkisine bağlı emrine tabi olmanın varlığı(istihdam) ilişkisine bağlı emrine tabi olmanın varlığı 2- Zararın işin ifası sırasında ve görülen işle bağlantılı 2- Zararın işin ifası sırasında ve görülen işle bağlantılı

olarak meydana gelmesiolarak meydana gelmesi 3- Zararın çalışanın haksız fiiliyle meydan gelmesi 3- Zararın çalışanın haksız fiiliyle meydan gelmesi

(kusur aranmaz, diğer koşullar aranır)(kusur aranmaz, diğer koşullar aranır)

4- Kurtuluş kanıtı getirilmemiş olması4- Kurtuluş kanıtı getirilmemiş olması A) çalıştıranın zararın meydana gelmemesi için şartların A) çalıştıranın zararın meydana gelmemesi için şartların

gerektirdiği bütün dikkat ve özeni gösterdiğini kanıtlaması gerektirdiği bütün dikkat ve özeni gösterdiğini kanıtlaması (seçme, talimat verme, nezaret etme) (seçme, talimat verme, nezaret etme)

B) Şartların gerektirdiği bütün özen ve dikkat gösterilse bile B) Şartların gerektirdiği bütün özen ve dikkat gösterilse bile zararın yine de doğacağının ispatızararın yine de doğacağının ispatı

• Mücbir sebepMücbir sebep• Zarar görenin ağır kusuruZarar görenin ağır kusuru• Üçüncü kişinin ağır kusuruÜçüncü kişinin ağır kusuru

5- Trafik kanuna göre işletenin sorumluluğu5- Trafik kanuna göre işletenin sorumluluğu

II. Özen sorumluluğuII. Özen sorumluluğu1. Adam çalıştıranın sorumluluğu1. Adam çalıştıranın sorumluluğu

Madde 61- Adam çalıştıran, çalışanın, kendisine Madde 61- Adam çalıştıran, çalışanın, kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür.zararı gidermekle yükümlüdür.

Adam çalıştıran, çalışanını seçerken, işiyle ilgili talimat Adam çalıştıran, çalışanını seçerken, işiyle ilgili talimat verirken, gözetim ve denetimde bulunurken, zararın verirken, gözetim ve denetimde bulunurken, zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse, sorumlu olmaz. ispat ederse, sorumlu olmaz.

Bir işletmede adam çalıştıran, işletmenin çalışma Bir işletmede adam çalıştıran, işletmenin çalışma düzeninin zararın doğmasını önlemeye elverişli düzeninin zararın doğmasını önlemeye elverişli olduğunu ispat etmedikçe, o işletmenin faaliyetleri olduğunu ispat etmedikçe, o işletmenin faaliyetleri dolayısıyla sebep olunan zararı gidermekle dolayısıyla sebep olunan zararı gidermekle yükümlüdür.yükümlüdür.

Adam çalıştıran, ödediği tazminat için, zarar veren Adam çalıştıran, ödediği tazminat için, zarar veren çalışana, ancak onun bizzat sorumlu olduğu ölçüde çalışana, ancak onun bizzat sorumlu olduğu ölçüde rücu hakkına sahiptir.rücu hakkına sahiptir.

MEDENİ KANUN MEDENİ KANUN MADDE 369MADDE 369 .-.- Ev başkanı, ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl Ev başkanı, ev halkından olan küçüğün, kısıtlının, akıl

hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği hastalığı veya akıl zayıflığı bulunan kişinin verdiği zarardan, zarardan, alışılmış şekilde durum ve koşulların alışılmış şekilde durum ve koşulların gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında gerektirdiği dikkatle onu gözetim altında bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni bulundurduğunu veya bu dikkat ve özeni gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini gösterseydi dahi zararın meydana gelmesini engelleyemeyeceğini ispat etmedikçeengelleyemeyeceğini ispat etmedikçe sorumludur. sorumludur.

Ev başkanı, ev halkından akıl hastalığı veya akıl zayıflığı Ev başkanı, ev halkından akıl hastalığı veya akıl zayıflığı bulunanların kendilerini ya da başkalarını tehlikeye veya bulunanların kendilerini ya da başkalarını tehlikeye veya zarara düşürmemeleri için gerekli önlemleri almakla zarara düşürmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.yükümlüdür.

Zorunluluk hâlinde gerekli önlemlerin alınmasını yetkili Zorunluluk hâlinde gerekli önlemlerin alınmasını yetkili makamdan ister.makamdan ister.

Ev başkanının SorumluluğuEv başkanının Sorumluluğu 1- Ev başkanıyla birlikte yaşayan ve onun 1- Ev başkanıyla birlikte yaşayan ve onun

hakimiyeti altında olan, küçük, kısıtlı, akıl hakimiyeti altında olan, küçük, kısıtlı, akıl hastası, akıl zayıflarının haksız fiille bir hastası, akıl zayıflarının haksız fiille bir başkasına zarar vermesi (kusuru dışında diğer başkasına zarar vermesi (kusuru dışında diğer unsurların varlığı)unsurların varlığı)

2- Ev başkanının kurtuluş kanıtı getirememesi2- Ev başkanının kurtuluş kanıtı getirememesi• Özen görevini yerine getirdiğini kanıtlamakÖzen görevini yerine getirdiğini kanıtlamak• Özen görevini yerine getirmiş olsa idi dahi zararlı sonucun Özen görevini yerine getirmiş olsa idi dahi zararlı sonucun

yine de doğacağını kanıtlamak (illiyet bağının yokluğu)yine de doğacağını kanıtlamak (illiyet bağının yokluğu) Mücbir sebep, Mücbir sebep, Zarar görenin ağır kusuruZarar görenin ağır kusuru üçüncü kişinin ağır kusuruüçüncü kişinin ağır kusuru

(D) HAYVANLAR TARAFINDAN YAPILAN ZARARDAN (D) HAYVANLAR TARAFINDAN YAPILAN ZARARDAN MESULİYET I – MESULİYET I –

Zarar ve ziyan Madde 56 - Bir hayvan tarafından yapılan zararı Zarar ve ziyan Madde 56 - Bir hayvan tarafından yapılan zararı o hayvan kimin idaresinde ise o kimse hal ve maslahatın o hayvan kimin idaresinde ise o kimse hal ve maslahatın icabettiği bütün dikkat ve itinayı yaptığını yahut bu dikkat ve icabettiği bütün dikkat ve itinayı yaptığını yahut bu dikkat ve itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını itinada bulunmuş olsa bile zararın vukuuna mani olamıyacağını ispat etmedikçe tazmine mecburdur. Bu surette eğer hayvan ispat etmedikçe tazmine mecburdur. Bu surette eğer hayvan diğer bir şahıs yahut diğer bir şahsa ait olan hayvan tarafından diğer bir şahıs yahut diğer bir şahsa ait olan hayvan tarafından ürkütülmüş olur ise bu kimse onlara rücu edebilir. ürkütülmüş olur ise bu kimse onlara rücu edebilir.

II- Hayvan üzerinde hapis hakkı Madde 57 - Bir kimsenin II- Hayvan üzerinde hapis hakkı Madde 57 - Bir kimsenin hayvanı diğerinin gayri menkulü üzerinde bir zarar yaptığı hayvanı diğerinin gayri menkulü üzerinde bir zarar yaptığı takdirde gayrimenkulün zilyedi o hayvanı zabt ve kendisine ita takdirde gayrimenkulün zilyedi o hayvanı zabt ve kendisine ita olunabilecek tazminat mukabilinde teminat olmak üzere yedinde olunabilecek tazminat mukabilinde teminat olmak üzere yedinde hapsetmeğe hakkı vardır. Eğer hal ve maslahat icabederse, hapsetmeğe hakkı vardır. Eğer hal ve maslahat icabederse, gayrimenkul zilyedi o hayvanı öldürebilir. Şukadar ki gayrimenkul zilyedi o hayvanı öldürebilir. Şukadar ki gayrimenkulün zilyedi heman keyfiyetten hayvanların sahibini gayrimenkulün zilyedi heman keyfiyetten hayvanların sahibini haberdar etmeğe ve eğer onu bilmiyorsa kendisini bulmak için haberdar etmeğe ve eğer onu bilmiyorsa kendisini bulmak için lazımgelen tedbir- leri ittihaz eylemeğe mecburdur. lazımgelen tedbir- leri ittihaz eylemeğe mecburdur.

Hayvan İdare Edenlerin Sorumluluğu Hayvan İdare Edenlerin Sorumluluğu 1- Bir hayvanın içgüdüsel bir davranışıyla zarar 1- Bir hayvanın içgüdüsel bir davranışıyla zarar

vermesivermesi 2-Hayvanı muhafazasında , gözetiminde, bakım 2-Hayvanı muhafazasında , gözetiminde, bakım

ve kullanılmasında yetkili olan bir kişinin ve kullanılmasında yetkili olan bir kişinin bundan dolayı sorumlu olmasıbundan dolayı sorumlu olması

3- Kurtuluş kanıtı getirilememesi3- Kurtuluş kanıtı getirilememesi• Bütün özeni gösterdiğini kanıtlamakBütün özeni gösterdiğini kanıtlamak• Bütün özeni göstermiş olsa idi bile zararın doğacağını Bütün özeni göstermiş olsa idi bile zararın doğacağını

kanıtlamakkanıtlamak Mücbir sebep, zarar görenin/üçüncü kişinin ağır kusuruMücbir sebep, zarar görenin/üçüncü kişinin ağır kusuru

4- Ürküten kişiye rücu hakkı4- Ürküten kişiye rücu hakkı 5- Taşınmaz zilyedinin hayvanı öldürme ya da 5- Taşınmaz zilyedinin hayvanı öldürme ya da

alıkoyma hakkıalıkoyma hakkı

(BK TASARI) 2. Hayvan bulunduranın sorumluluğu (BK TASARI) 2. Hayvan bulunduranın sorumluluğu a. Giderim yükümlülüğü a. Giderim yükümlülüğü Madde 62- Bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya Madde 62- Bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya

geçici olarak üstlenen kişi, hayvanın verdiği zararı gidermekle geçici olarak üstlenen kişi, hayvanın verdiği zararı gidermekle yükümlüdür. yükümlüdür.

Hayvan bulunduran, bu zararın doğmasını engellemek için, Hayvan bulunduran, bu zararın doğmasını engellemek için, gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumlu olmaz. gerekli özeni gösterdiğini ispat ederse sorumlu olmaz.

Hayvan, bir başkası veya bir başkasına ait hayvan tarafından Hayvan, bir başkası veya bir başkasına ait hayvan tarafından ürkütülmüş olursa, hayvanı bulunduranın, bu kişilere rücu hakkı ürkütülmüş olursa, hayvanı bulunduranın, bu kişilere rücu hakkı saklıdır. saklıdır.

b. Alıkoyma hakkı b. Alıkoyma hakkı Madde 63- Bir kişinin hayvanı, başkasının taşınmazı üzerinde Madde 63- Bir kişinin hayvanı, başkasının taşınmazı üzerinde

bir zarar verdiği takdirde, taşınmazın zilyedi, o hayvanı bir zarar verdiği takdirde, taşınmazın zilyedi, o hayvanı yakalayabilir, zararı giderilinceye kadar alıkoyabilir; hattâ durum yakalayabilir, zararı giderilinceye kadar alıkoyabilir; hattâ durum ve koşullar haklı gösteriyorsa hayvanı öldürebilir. ve koşullar haklı gösteriyorsa hayvanı öldürebilir.

Bu durumda, taşınmazın zilyedi derhâl hayvan sahibine bilgi Bu durumda, taşınmazın zilyedi derhâl hayvan sahibine bilgi vermek ve sahibini bilmiyorsa, onun bulunması için gerekli vermek ve sahibini bilmiyorsa, onun bulunması için gerekli girişimleri yapmak zorundadır.girişimleri yapmak zorundadır.

(H) BİNA VE DİĞER ŞEYLERDE MESULİYET (H) BİNA VE DİĞER ŞEYLERDE MESULİYET

I - Zarar ve ziyan I - Zarar ve ziyan Madde 58 - Bir bina veya imal olunan herhangi bir şeyin Madde 58 - Bir bina veya imal olunan herhangi bir şeyin

maliki, o şeyin fenamaliki, o şeyin fena yapılmasından yahut muhafazadaki yapılmasından yahut muhafazadaki kusurundan dolayı mesul olur. kusurundan dolayı mesul olur.

Bu cihetten dolayı kendisine karşı mesul olan şahıslar Bu cihetten dolayı kendisine karşı mesul olan şahıslar aleyhindeki rücu hakkı mahfuzdur. aleyhindeki rücu hakkı mahfuzdur.

II- Tedbirler: II- Tedbirler: Madde 59 - Bir binadan yahut diğer bir şahsın imal ettiği Madde 59 - Bir binadan yahut diğer bir şahsın imal ettiği

şeylerden dolayı zuhura gelecek bir zarara maruz olan şeylerden dolayı zuhura gelecek bir zarara maruz olan kimsenin, tehlikeyi bertaraf etmek için, lazımgelen kimsenin, tehlikeyi bertaraf etmek için, lazımgelen tedbirlere tevessül etmesini malikten talep etmeğe hakkı tedbirlere tevessül etmesini malikten talep etmeğe hakkı vardır. vardır.

Şahısların ve malların vikayesine dair olan zabıta Şahısların ve malların vikayesine dair olan zabıta nizamları bakidir. nizamları bakidir.

Bina ve Diğer Eser maliklerinin Bina ve Diğer Eser maliklerinin SorumluluğuSorumluluğu

Bir bina ya da diğer eserinBir bina ya da diğer eserin Yapımında bozukluk ya da bakımında noksanlık Yapımında bozukluk ya da bakımında noksanlık

dolayısıyladolayısıyla bir kişinin zarar uğramasından dolayı (davacı bir kişinin zarar uğramasından dolayı (davacı

kanıtlar)kanıtlar) o bina ya da eser maliki sorumludur.o bina ya da eser maliki sorumludur.

Malikin kusuru aranmazMalikin kusuru aranmaz Kurtuluş kanıtı getirme olanağı tanınmamıştır.Kurtuluş kanıtı getirme olanağı tanınmamıştır. Malikin tehlikeyi önleyici tedbir alma Malikin tehlikeyi önleyici tedbir alma

zorunluluğu vardır. zorunluluğu vardır.

(BK TASARI)3. Yapı malikinin sorumluluğu (BK TASARI)3. Yapı malikinin sorumluluğu a. Giderim yükümlülüğüa. Giderim yükümlülüğü

Madde 64- Bir binanın veya diğer yapı eserlerinin Madde 64- Bir binanın veya diğer yapı eserlerinin maliki, bunların yapımındaki bozukluklardan veya maliki, bunların yapımındaki bozukluklardan veya bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle yükümlüdür. yükümlüdür.

İntifa ve oturma hakkı sahipleri de binanın bakımındaki İntifa ve oturma hakkı sahipleri de binanın bakımındaki eksikliklerden doğan zararlardan malikle birlikte eksikliklerden doğan zararlardan malikle birlikte müteselsilen sorumludurlar.müteselsilen sorumludurlar.

• b. Zarar tehlikesini önleme b. Zarar tehlikesini önleme

Madde 65- Bir başkasına ait bina veya diğer yapı Madde 65- Bir başkasına ait bina veya diğer yapı eserlerinden zarar görme tehlikesiyle karşılaşan kişi, eserlerinden zarar görme tehlikesiyle karşılaşan kişi, bu tehlikenin giderilmesi için gerekli önlemlerin bu tehlikenin giderilmesi için gerekli önlemlerin alınmasını hak sahiplerinden isteyebilir. alınmasını hak sahiplerinden isteyebilir.

Kişilerin ve malların korunması hakkındaki kamu Kişilerin ve malların korunması hakkındaki kamu hukuku kuralları saklıdır. hukuku kuralları saklıdır.

V. Taşınmaz malikinin sorumluluğuV. Taşınmaz malikinin sorumluluğuMK MK 730730

.-.- Bir taşınmaz malikinin mülkiyet hakkını bu Bir taşınmaz malikinin mülkiyet hakkını bu hakkın yasal kısıtlamalarına aykırı kullanması hakkın yasal kısıtlamalarına aykırı kullanması sonucunda zarar gören veya zarar tehlikesi ile sonucunda zarar gören veya zarar tehlikesi ile karşılaşan kimse, durumun eski hâline karşılaşan kimse, durumun eski hâline getirilmesini, tehlikenin ve uğradığı zararın getirilmesini, tehlikenin ve uğradığı zararın giderilmesini dava edebilir.giderilmesini dava edebilir.

Hâkim, yerel âdete uygun ve kaçınılmaz Hâkim, yerel âdete uygun ve kaçınılmaz taşkınlıklardan doğan zararların uygun bir taşkınlıklardan doğan zararların uygun bir bedelle denkleştirilmesine karar verebilir.bedelle denkleştirilmesine karar verebilir.

Taşınmaz Malikinin SorumluluğuTaşınmaz Malikinin Sorumluluğu 1- Malik taşınmazından yararlanma hakkını 1- Malik taşınmazından yararlanma hakkını

aşkın kullanmamalıdıraşkın kullanmamalıdır 2- Aşkın kullanım sonucu zarara uğrayan ya da 2- Aşkın kullanım sonucu zarara uğrayan ya da

uğrama tehlikesi içinde olan komşu malik yada uğrama tehlikesi içinde olan komşu malik yada zilyet:zilyet:

• A) eski halin iadesiniA) eski halin iadesini• B) Tehlikenin giderilmesi için gerekli önlemlerin alınmasınıB) Tehlikenin giderilmesi için gerekli önlemlerin alınmasını• C) Zararının tazminini ister. C) Zararının tazminini ister.

Kurtuluş kanıtı getirilmemiştir; illiyet bağının Kurtuluş kanıtı getirilmemiştir; illiyet bağının kesilmesi söz konusu olabilir (mücbir sebep vs).kesilmesi söz konusu olabilir (mücbir sebep vs).

Yerel adete uygun kaçınılmaz taşkınlıklar Yerel adete uygun kaçınılmaz taşkınlıklar dolayısıyla denkleştirme istenebilirdolayısıyla denkleştirme istenebilir

2. Sorumluluk2. SorumlulukMK MK 1007 1007

.-.- Tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün Tapu sicilinin tutulmasından doğan bütün zararlardan Devlet sorumludur. zararlardan Devlet sorumludur.

Devlet, zararın doğmasında kusuru bulunan Devlet, zararın doğmasında kusuru bulunan görevlilere rücu eder. görevlilere rücu eder.

Devletin sorumluluğuna ilişkin davalar, tapu Devletin sorumluluğuna ilişkin davalar, tapu sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülür. sicilinin bulunduğu yer mahkemesinde görülür.

Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zarardan Devletin SorumluluğuZarardan Devletin Sorumluluğu

1- Tapu sicili hukuka aykırı bir şekilde 1- Tapu sicili hukuka aykırı bir şekilde tutulmuş olmalıtutulmuş olmalı

2- Bundan bir zarar doğmuş olmalı2- Bundan bir zarar doğmuş olmalı 3- Bu zararın giderilmesi için bir yol 3- Bu zararın giderilmesi için bir yol

kalmamış olmalıkalmamış olmalı 4- 1 ve 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde 4- 1 ve 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde

açılmış olmalıaçılmış olmalı Devlet kusurlu memura rücu edebilir. Devlet kusurlu memura rücu edebilir.

III. Tehlike sorumluluğu III. Tehlike sorumluluğu Madde 66- Önemli ölçüde tehlike arzeden bir Madde 66- Önemli ölçüde tehlike arzeden bir

faaliyetten zarar doğduğu takdirde, faaliyette bulunan faaliyetten zarar doğduğu takdirde, faaliyette bulunan kişi, hukuk düzeni tarafından böyle bir faaliyete kişi, hukuk düzeni tarafından böyle bir faaliyete katlanılması öngörülmüş olsa bile, doğan zarardan katlanılması öngörülmüş olsa bile, doğan zarardan sorumludur. sorumludur.

Bir faaliyetin, mahiyeti veya faaliyette kullanılan Bir faaliyetin, mahiyeti veya faaliyette kullanılan malzeme, araçlar ya da güçler göz önünde malzeme, araçlar ya da güçler göz önünde tutulduğunda, bu işlerde uzman bir kişiden beklenen tutulduğunda, bu işlerde uzman bir kişiden beklenen tüm özenin gösterilmesi durumunda dahi sıkça veya tüm özenin gösterilmesi durumunda dahi sıkça veya ağır zararlar doğurmaya elverişli olduğu sonucuna ağır zararlar doğurmaya elverişli olduğu sonucuna varılırsa, bunun önemli ölçüde tehlike arzeden bir varılırsa, bunun önemli ölçüde tehlike arzeden bir faaliyet olduğu kabul edilir. Özellikle herhangi bir faaliyet olduğu kabul edilir. Özellikle herhangi bir yasada benzeri tehlikeler arzeden faaliyetler için özel yasada benzeri tehlikeler arzeden faaliyetler için özel bir tehlike sorumluluğu öngörülmüş olması bir tehlike sorumluluğu öngörülmüş olması durumunda, bu faaliyetin de önemli ölçüde tehlike durumunda, bu faaliyetin de önemli ölçüde tehlike arzettiği varsayılır. arzettiği varsayılır.

Belirli bir tehlike hali için öngörülen özel sorumluluk Belirli bir tehlike hali için öngörülen özel sorumluluk hükümleri saklıdır.hükümleri saklıdır.

Birden Çok Kimsenin Aynı zarardan Birden Çok Kimsenin Aynı zarardan SorumluluğuSorumluluğu

1- Birden çok kişi aynı zarara ortak kusurla sebep 1- Birden çok kişi aynı zarara ortak kusurla sebep olursa bunlar zararın tamamından müşterek olursa bunlar zararın tamamından müşterek sorumludur.(tam teselsül) Rücu hakkının olup sorumludur.(tam teselsül) Rücu hakkının olup olmadığına, oranına hakim karar verir.olmadığına, oranına hakim karar verir.

2- Birden çok kişi aynı zarardan çeşitli sebeplerle 2- Birden çok kişi aynı zarardan çeşitli sebeplerle sorumlu tutulması (eksik teselsül)sorumlu tutulması (eksik teselsül) Haksız fiilden doğan sorumluHaksız fiilden doğan sorumlu Sözleşmeden doğan sorumluSözleşmeden doğan sorumlu Yasadan doğan sorumluYasadan doğan sorumlu Rücu hakkının olup olmadığına, varsa sırasına hakim Rücu hakkının olup olmadığına, varsa sırasına hakim

karar verir. Kural olarak: Yasadan doğan sorumlu diğer karar verir. Kural olarak: Yasadan doğan sorumlu diğer ikisine sözleşmeden doğan sorumlu haksız fiil failine ikisine sözleşmeden doğan sorumlu haksız fiil failine rücu edebilirrücu edebilir

Maddi Zararın TazminiMaddi Zararın Tazmini 1- Zararı zarara uğrayan ispat etmelidir1- Zararı zarara uğrayan ispat etmelidir 2- Tazminatın şeklini ve kapsamını hakim 2- Tazminatın şeklini ve kapsamını hakim

belirlerbelirler Şekli: Aynen tazmin- Nakden tazminŞekli: Aynen tazmin- Nakden tazmin KapsamıKapsamı

A) Uğranılan zararA) Uğranılan zarar B) Kusurun ağırlığıB) Kusurun ağırlığı C) Zarara uğrayanın rızasıC) Zarara uğrayanın rızası

Hukuka aykırılığı kaldıracak derecede olmayan rızadırHukuka aykırılığı kaldıracak derecede olmayan rızadır

D)Zarar görenin birlikte kusuruD)Zarar görenin birlikte kusuru E) Zarar görenin ekonomik durumuE) Zarar görenin ekonomik durumu

Hafif kusurda söz konusu olurHafif kusurda söz konusu olur

F) Hal ve ŞartlarF) Hal ve Şartlar

MANEVİ ZARARIN TAZMİNİMANEVİ ZARARIN TAZMİNİ Manevi tazminat miktarını hakim belirler.Manevi tazminat miktarını hakim belirler. Hakim zararı ve tazminatı takdir ederkenHakim zararı ve tazminatı takdir ederken::

tarafların sıfatı, işgal ettikleri makam ile diğer tarafların sıfatı, işgal ettikleri makam ile diğer sosyal ve ekonomik durumlarsosyal ve ekonomik durumlar,,

ihlalin ağırlığı, ihlalin ağırlığı, kusurun ağırlığı, kusurun ağırlığı, ihlal edilen kişilik değerinin önemi, ihlal edilen kişilik değerinin önemi, ihlalin ani veya sürekli olup olmadığı, ihlalin ani veya sürekli olup olmadığı, zarar görenin kusuru gibi zarar görenin kusuru gibi

KriterlerKriterleri i de değerlendirilecektir. de değerlendirilecektir.

Adam Ölmesi Halinde Maddi Adam Ölmesi Halinde Maddi Zararın KapsamıZararın Kapsamı

1- Gömme giderleri1- Gömme giderleri 2- Tedavi giderleri ve çalışamamaktan doğan 2- Tedavi giderleri ve çalışamamaktan doğan

zararzarar 3- Destekten yoksun kalanların zararları 3- Destekten yoksun kalanların zararları

Destekten yoksun kalma tazminatı: yasal Destekten yoksun kalma tazminatı: yasal zorunluluk olmasa bile , ölen kişiden belli ölçüde zorunluluk olmasa bile , ölen kişiden belli ölçüde de olsa, sürekli ve düzenli olarak yardım gören de olsa, sürekli ve düzenli olarak yardım gören kimselerin ölüm meydan gelmeseydi yardımın kimselerin ölüm meydan gelmeseydi yardımın devam etmesi olasılığı bulunan durumlarda, devam etmesi olasılığı bulunan durumlarda, ölümle birlikte bu yardımdan yoksun kalmaları ölümle birlikte bu yardımdan yoksun kalmaları nedeniyle uğradıkları zararın tazmininedeniyle uğradıkları zararın tazmini

Bedensel Zarar Halinde Maddi Bedensel Zarar Halinde Maddi Zararın KapsamıZararın Kapsamı

1- Tedavi giderleri1- Tedavi giderleri 2-Çalışma gücünün tamamen ya da 2-Çalışma gücünün tamamen ya da

kısmen kaybedilmesi nedeniyle uğranılan kısmen kaybedilmesi nedeniyle uğranılan zararzarar

3- Ekonomik geleceğinin sarsılmasından 3- Ekonomik geleceğinin sarsılmasından doğan zarardoğan zarar

Ölüm ve bedensel zarar halinde taraflar Ölüm ve bedensel zarar halinde taraflar ayrıca manevi tazminat da isteyebilirler. ayrıca manevi tazminat da isteyebilirler.

Tazminat davasının tarafları, Tazminat davasının tarafları, zamanaşımı ve daimi def’i hakkızamanaşımı ve daimi def’i hakkı

DavacılarDavacılar 1- Haksız fiilden zarar gören1- Haksız fiilden zarar gören 2-Zarar görenin başka sebepten ölümü halinde mirasçılar2-Zarar görenin başka sebepten ölümü halinde mirasçılar 3-haksız fiilden ölüm halinde mirasçılar, destekten yoksun 3-haksız fiilden ölüm halinde mirasçılar, destekten yoksun

kalanlar, yakınlarkalanlar, yakınlar DavalılarDavalılar

1- Haksız fiili yapanlar1- Haksız fiili yapanlar 2-Dolayısıyla sorumlu olanlar (örn kusursuz sorumlu)2-Dolayısıyla sorumlu olanlar (örn kusursuz sorumlu) 3- Mirasçılar3- Mirasçılar

Zamanaşımı: 1 ve 10 yıllık süre+ Ceza zamanaşımıZamanaşımı: 1 ve 10 yıllık süre+ Ceza zamanaşımı Daimi def’i hakkı: Haksız fiilin zarar gören aleyhine Daimi def’i hakkı: Haksız fiilin zarar gören aleyhine

alacak doğurması halinde, zamanaşımı geçmiş olsa alacak doğurması halinde, zamanaşımı geçmiş olsa bile zarar gören bu alacağın ödemekten her zaman bile zarar gören bu alacağın ödemekten her zaman kaçınabilir (hile,İkrah)kaçınabilir (hile,İkrah)

SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR (BK 61 vd.)DOĞAN BORÇLAR (BK 61 vd.)

(BK tasarı md. 82:Haklı bir sebep (BK tasarı md. 82:Haklı bir sebep olmaksızın bir başkasının malvarlığından olmaksızın bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.Bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin Bu yükümlülük, özellikle zenginleşmenin geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya geçerli olmayan veya gerçekleşmemiş ya da sona ermiş bir sebebe dayanması da sona ermiş bir sebebe dayanması durumunda vardır.)durumunda vardır.)

I-Kurumun İşleviI-Kurumun İşlevi

1-     Malvarlığı kaymalarını önlemek1-     Malvarlığı kaymalarını önlemek 2-     Tamamlama, düzeltme işlevini yerine 2-     Tamamlama, düzeltme işlevini yerine

getirmekgetirmek

II- Kurumun ÖzellikleriII- Kurumun Özellikleri

1-     Nispi hak sağlar :Şahsi niteliktedir: 1-     Nispi hak sağlar :Şahsi niteliktedir: iflasta iflas masasından talep, 3. kişiye karşı iflasta iflas masasından talep, 3. kişiye karşı açılamamasıaçılamaması

2-     Fiil ehliyetine bağlı değildir2-     Fiil ehliyetine bağlı değildir 3-     Kusurun varlığı aranmaz3-     Kusurun varlığı aranmaz 4-     Bağımsızlığı: Sözleşmeden doğan talep 4-     Bağımsızlığı: Sözleşmeden doğan talep

hakkı ile mülkiyetten kaynaklanan istihkak hakkı ile mülkiyetten kaynaklanan istihkak talepleri ile birtalepleri ile bir arada bulunamaz; tazminat arada bulunamaz; tazminat davası ile bulunabilir.davası ile bulunabilir.

III- Sebepsiz Zenginleşme III- Sebepsiz Zenginleşme Davasının şartlarıDavasının şartları

1- Zenginleşme 1- Zenginleşme : mal varlığında iki : mal varlığında iki durum arasında meydanan gelen fark; durum arasında meydanan gelen fark; istenebilecek tazminatın en yüksek sınırını istenebilecek tazminatın en yüksek sınırını oluştururoluşturur

a.      Müspet zenginleşme: mal varlığında a.      Müspet zenginleşme: mal varlığında fiili artışfiili artış

b.b. Menfi zenginleşme : mal varlığının Menfi zenginleşme : mal varlığının azalması önlenmiştir.azalması önlenmiştir.

FakirleşmeFakirleşme::

a . Malvarlığındaki fiili azalmaa . Malvarlığındaki fiili azalma bb.    .    MMalvarlığındaki artışın önlenmesialvarlığındaki artışın önlenmesi

3- İlliyet Bağı : 3- İlliyet Bağı :

Davalının fakirleşmesi, davacının Davalının fakirleşmesi, davacının zenginleşmesi sonucunu doğurmuş zenginleşmesi sonucunu doğurmuş olmalıdırolmalıdır

4-4-Malvarlığındaki artış her hangi bir sebebe dayalı olmamalıdırMalvarlığındaki artış her hangi bir sebebe dayalı olmamalıdır.. a.      a.      İfa sonucu gerçekleşen sebepsiz zenginleşmelerİfa sonucu gerçekleşen sebepsiz zenginleşmeler                   i.        Geçersiz sebebe dayalı zenginleşmeleri.        Geçersiz sebebe dayalı zenginleşmeler                 ii.        Borç olmayan şeyin ifasıii.        Borç olmayan şeyin ifası

• 11.    İfanın kazandırma amacıyla yapılması.    İfanın kazandırma amacıyla yapılması• 22.    Borcun mevcut olmaması.    Borcun mevcut olmaması• 33.    İfanın hataen gerçekleşmesi.    İfanın hataen gerçekleşmesi

                  iii.       Gerçekleşmeyen sebebe dayalı zenginleşmeleriii.       Gerçekleşmeyen sebebe dayalı zenginleşmeler                 iv.          Sonradan ortadan kalkan sebebe dayalı zenginleşmeleriv.          Sonradan ortadan kalkan sebebe dayalı zenginleşmeler b.      İfa dışı gerçekleşen sebepsiz zenginleşmelerb.      İfa dışı gerçekleşen sebepsiz zenginleşmeler                         i.           Müdahale veya dış etkiden doğan zenginleşmei.           Müdahale veya dış etkiden doğan zenginleşme

• 1.    Zenginleşenin davranışından doğan1.    Zenginleşenin davranışından doğan• 2.    3. kişinin davranışından doğan2.    3. kişinin davranışından doğan• 3.    Doğal bir olaydan doğan3.    Doğal bir olaydan doğan• 4.    fakirleşenin davranışından doğan4.    fakirleşenin davranışından doğan

       ii.     Harcamadan doğan zenginleşmeii.     Harcamadan doğan zenginleşme c.      Yasa gereği Sebepsiz Zenginleşmelerc.      Yasa gereği Sebepsiz Zenginleşmeler                   i.    Asla malik olanın tamamlayıcı parçaya da malik olmasıi.    Asla malik olanın tamamlayıcı parçaya da malik olması                   ii.   İşlemede işleyenin emeğinin fazla olmasında ii.   İşlemede işleyenin emeğinin fazla olmasında                   iii.  Araziye malik olan üzerindekilere de sahiptir.iii.  Araziye malik olan üzerindekilere de sahiptir.                   iv.  Karışma ve birleşmeiv.  Karışma ve birleşme

IV-Sebepsiz Zenginleşme Davasının IV-Sebepsiz Zenginleşme Davasının Açılamayacağı HallerAçılamayacağı Haller

1-     Zamanaşımına Uğramış borcun 1-     Zamanaşımına Uğramış borcun ödenmesinde (Bk 62/2)ödenmesinde (Bk 62/2)

2-     Ahlaki bir görevin yerine 2-     Ahlaki bir görevin yerine getirilmesindegetirilmesinde

3-     Haksız veya ahlaka aykırı bir amaç için 3-     Haksız veya ahlaka aykırı bir amaç için yapılan ödemeleryapılan ödemeler

V-İade borcunun kapsamıV-İade borcunun kapsamı 1-      İyiniyetli : İade zamanında elinde 1-      İyiniyetli : İade zamanında elinde

bulunan ne ise onu verme. Elinden çıkmış bulunan ne ise onu verme. Elinden çıkmış ise karşılığında elde ettiği ya da ise karşılığında elde ettiği ya da tüketmişse harcamadan kurtulduğu değeri tüketmişse harcamadan kurtulduğu değeri iade; mala yaptığı zorunlu ve yararlı iade; mala yaptığı zorunlu ve yararlı harcamalarının ödenmesini talep, lüks harcamalarının ödenmesini talep, lüks giderleri söküp alma.giderleri söküp alma.

2-      Kötüniyetli: Zenginleşmenin 2-      Kötüniyetli: Zenginleşmenin tamamını iade ile yükümlüdür. tamamını iade ile yükümlüdür.

Zamanaşımı ve daimi Def’i Zamanaşımı ve daimi Def’i hakkıhakkı

1- Sebepsiz zenginleşmenin 1- Sebepsiz zenginleşmenin öğrenilmesinden itibaren 1 yılöğrenilmesinden itibaren 1 yıl

2- Hakkın doğduğu andan itibaren 10 yıl2- Hakkın doğduğu andan itibaren 10 yıl

Daimi Def’i : Zenginleşme zarar gören Daimi Def’i : Zenginleşme zarar gören aleyhine bir borç doğmasına sebep aleyhine bir borç doğmasına sebep olmuşsa, zamanaşımı geçse bile bu borcu olmuşsa, zamanaşımı geçse bile bu borcu ödemeden kaçınabilir.ödemeden kaçınabilir.