GIÁO ÁN HÓA PHÂN TÍCH

8/12/2019 GIÁO ÁN HÓA PHÂN TÍCH

http://slidepdf.com/reader/full/giao-an-hoa-phan-tich 1/181

HÓA PHÂN TÍCH

(ĐH, 30t)

Phần 1. Cân bằng ion trong dung d!h n"#!

1. Đ$i !"%ng &' ho hân t*!h

1.1. +i#i thiu &' h- hân t*!h

“Không có phân tích thì không thể có tổng hợp”

Fr. Engels

Khái niệm: hóa phân tích là môn khoa học về các phương pháp xác định thành phần

định tính và định lưng c!a các ch"t và h#n hp c!a ch$ng%

&óa phân tích thư'ng đưc chia thành hai phần &óa phân tích định tính và hóa phântích định lưng% &óa phân tích định tính (ao g)m các phương pháp phát hiện* nh+n (i,t

ch"t và thành phần c"- t.o c!a ch"t% &óa phân tích định lưng g)m các phương pháp xác

định hàm lưng c!a ch"t và các thành phần c"- t.o c!a nó%

/hân lo.i các phương pháp 01ng t2ong hóa phân tích:

3 /hương pháp phân tích hóa học: 04a t25n các ph6n 7ng hóa học 8ph6n 7ng phân

tích9 và nhng 0;ng c; đơn gi6n%3 /hương pháp phân tích v+t lí: <= 0;ng má> móc ph7c t.p đ? đo ho@c ghi l.i nhng

hiện tưng v+t lA như cư'ng đB v.ch C-ang phát x. ng->5n t=* cư'ng đB phân 2D phóng

x. h.t nhân ng->5n t=* E

3 /hương pháp phân tích hóa lí: k,t hp các ph6n 7ng hóa học vFi các tính ch"t hóa

lí c!a hệ đ? t.o n5n tín hiệ- phân tích 2)i 01ng má> móc thi,t (ị ghi l.i nhGm phân tích

định tính* định lưng ch"t cân phân tích%Hác phương pháp th-Bc nhóm th7 I và J cn đưc gọi là các phương pháp phân tích

công c;%

1./. i tr &2 ng d4ng !5 h- hân t*!h

&óa học phân tích đóng vai t2 C-an t2ọng t2ong <4 phát t2i?n c!a các môn hóa học

khác cLng như các ngành khoa học khác nha-* các lMnh v4c khác nha- c!a công nghệ* <6n

x-"t* đ'i <Nng xD hBiE

Oí 0;:

3 P2ong > học: hóa phân tích là cơ <Q c!a các phRp th= lâm <àn* gi$p cho các (ác <M

chSn đoán chính xác đưc (ệnh% Oí 0; ngư'i (ị (ệnh ti?- đư'ng n,- lưng đư'ng ngT-

nhi5n t2ong má- (Gng ho@c cao hơn IUU mgV0l%

3 P2ong công nghiệp hóa phân tích: là phương tiện gi$p th= nghiệm các lo.i ng->5n

liệ- và ki?m <oát đươc thành phần hóa học và ch"t lưng <6n phSm%

3 P2ong việc (6o vệ môi t2ư'ng: hóa phân tích gi$p xác định tác nhân gâ> ô nhiWm

đ? tX đó có cách x= lA%

3 P2ong 0inh 0ưYng: hóa phân tích xác định các thành phần t2ong th4c phSm* c6

thành phần có ích cLng như ch"t có h.i cho <7c khZ[* tX đó gi$p xác định giá t2ị 0inh

0ưYng c!a th4c phSm% Oí 0;: xác định lưng ch"t đBc lư- h-\nh và <-n]it[ t2ong mT-m^ng khô_ hi<tamin[ 8Q n)ng đB th"p vTn gâ> ng7a ngá>* 0ị 7ng_ cao hơn th` gâ> ngB đBc

và có th? 0Tn đ,n t= vong9 t2ong cá th-* cá ngX*

/. C! 6hi ni7 !% b8n trong dung d!h !h9t :in ;<

/.1. => thu<?t @ :in ;< B Đ :in ;<

Thuyết đ!n ly "renut #n$% &''()*

3 Khi ha tan m-Ni* aci0* (ao t2ong nưFc th` phân t= c!a ch$ng (ị phân li thành cách.t mang điện tích t2ái 0"- 8ion âm và 0ương9%

3 Pính ch"t 0Tn điện c!a các 0-ng 0ịch aci0* (ao* m-Ni t2ong nưFc tb lệ vFi n)ng đB

các ion t2ong 0-ng 0ịch

4 điện l> là C-á t2`nh phân t= t2ong mBt 0-ng môi phân l> thành ion%

Hh"t điện l> là ch"t có kh6 n^ng phân li thành ion khi ha tan vào nưFc làm cho

0-ng 0ịch 0Tn đưc điện%&iện tưng điện l> là k,t C-6 c!a <4 tương tác gia phân t= 0-ng môi phân c4c và

phần t= ch"t tan% Hó nhng hp ch"t mà li5n k,t t2ong phân t= là li5n k,t cBng hóa t2ị

phân c4c nhưng 0o tác 0;ng phân c4c hóa c!a 0-ng môi phân t= cLng phân l> thành

nhng ion* thí 0; như &Hl d &e e Hl3 % Pác 0;ng nà> c!a 0-ng môi thư'ng đưc gọi là

t+c ,ung -n hó phân t/.

fa <N các ch"t điện l> là các hp ch"t ion% o tính ch"t phân c4c m.nh* các phân t=

0-ng môi (7t các ion 2a khZi m.ng lưFi tinh th? và kh-,ch tán ch$ng t2ong toàn (B 0-ng

0ịch% Pác 0;ng nà> c!a 0-ng môi gọi là t+c ,0ng phân ly c+c -n.

o tính ch"t định hưFng c!a các lưYng c4c n5n gia các ion và các phân t= 0-ng

môi có tác 0;ng h$t% Pác 0;ng nà> 0Tn đ,n <4 h`nh thành t+p hp các phân t= 0-ng môi

C-anh các ion% P+p hp nà> gọi ch-ng là các s-n1t ha> đNi vFi 0-ng môi là nưFc gọi là

hđrt #2).Pác 0;ng nà> c!a 0-ng môi gọi là t+c ,0ng s-n1t hó c+c -n%

aeHl3 e nưFc d aeaC e Hl3

aC

D :in ;< !5 n"#!E

@c 01 vFi đB 0Tn điện 2"t nhZ nh-ng nưFc ng->5n ch"t cLng có kh6 n^ng 0Tn điện%fiề- đó có nghMa là t2ong nưFc ng->5n ch"t cLng có các ion mang điện tích% Hác ion nà>

đưc t.o thành 0o <4 điện l> c!a nưFc th[o phương t2`nh:

I&Ij &Jje e j&3

&iện tưng nà> 8nưFc vXa đóng vai t2 là 0-ng môi* vXa là ch"t điện l>9 gọi là s3 t3

đ!n l.

Đ :in ;< FE <N phân t= (ị điện l> V tng <N phân t= ha tan

U q

Hh"t điện l> đưc chia 2a thành ch"t điện l> m.nh 8aj&* aHl* &Hl* %%% vFi r

JUs* ch"t điện l> >,- 8&IHjJ* H&JHjj&* %%%9 vFi Js%

PX giá t2ị ngư'i ta t.m phân lo.i:

Is: Hh"t điện l> >,- 8các axit >,-* các (aơ >,-9%Is JUs: Hh"t điện l> t2-ng (`nh 8&* &IjJ Q n"c q9%

u JUs: Hh"t điện l> m.nh các axit m.nh* các (aơ m.nh* các m-Ni t2-ng tính%

fB điện l> ph; th-Bc vào:

3 0-ng môi: 0-ng môi càng phân c4c* t2ong nhng điề- kiện như nha-* đB điện l>

càng lFn%

3 nhiệt đB: C-á t2`nh điện l> có hiệ- 7ng nhiệt n5n 6nh hưQng c!a nhiệt đB có th? xRt

th[o C-> tc w[ Hhat[li[2: n,- C-á t2`nh điện l> là C-á t2`nh th- nhiệt th` khi nhiệt đB t^ng

đB điện l> t^ng và ngưc l.i%

3 n)ng đB 0-ng 0ịch: cLng th[o C-i tc w[ Hhat[li[2: khi pha loDng 0-ng 0ịch ch"t

điện l> (Gng nưFc < làm t^ng lưng phân t= phân li* t7c là đB điện l> t^ng khi pha loDng

0-ng 0ịch%

/./. Cân bằng trong dung d!h !h9t :in ;< <?u B Hằng @G hân ;i (:in ;i)

P2ong 0-ng 0ịch ch"t điện l> >,- các phân không điện l> nGm t2ong cân (Gng đBng

vFi các ion c!a ch$ng:

yz ye e z3

Ph[o định l-+t tác 0;ng khNi lưng ta có:

[ ] [ ][ ] "4

4 " K

−+ ⋅=

P2ong đó K là hGng <N cân (Gng điện li%

Đnh ;uIt h ;oJng K@tL;d (Mt&n)E

{ọi H* lần lưt là n)ng đB mol và đB điện l> c!a ch"t điện l> yz% hư v+> ta có:

[ ] [ ][ ] ( ) ( )α

α

α

α

−⋅

=⋅−

⋅=

⋅=

−+

qq

III5

5

5

"4

4 " K

( )α

α

−⋅=q

I

5 K

fNi vFi ch"t điện l> >,- q* ta có th? (Z C-a Q mT- <N%

5

K

5 K

=

⋅=

α

α I

&ệ th7c nà> cho th"> 0-ng 0ịch càng loDng th` đB điện l> càng lFn%

/.3. Nng : &2 ho$t :

Nng :E là đ.i lưng 01ng đ? chb hàm lưng mBt c"- t= 8phân t=* ion9 t2ong 0-ng

0ịch%

Hác cách (i?- 0iWn nBng đB ch"t tan t2ong 0-ng 0ịch:

n)ng đB th? tích c!a mBt ch"t lZng là tb <N th? tích c!a ch"t lZng đó và th? tích c!a

0-ng môi_

môt n)ng đB mol:

n)ng đB đương lưng:

n)ng đB phần t2^m 8khNi lưng* th? tích9:

Ho$t :E đNi vFi ch"t điện l> m.nh

Hho ph6n 7ng: ya e (z cH e0

&Gng <N cân (Gng:

[ ] [ ]

[ ] [ ]

6.

, c

5

4 "

75 K

⋅

⋅=

hưng hệ th7c nà> chb đ$ng khi n)ng đB ch"t nhZ% Khi n)ng đB lFn th` ph6i tha>

n)ng đB (Gng ho.t đB a%

4 cần thi,t về khái niệm ho.t đB t2ong hóa phân tích:

Oí 0;: &Hl &e e Hl3

fNi vFi ch"t điện l> m.nh 0o <4 phân li hoàn toàn n5n t2ong 0-ng 0ịch ch"t điện l>

m+t đB ion tương đNi lFn* kho6ng cách gia ch$ng tương đNi nhZ 0o đó l4c tương tác tMnhđiện gia các ion là đáng k?* đ@c (iệt là đNi vFi các 0-ng 0ịch có n)ng đB lFn% Ph[o

[n>[ và &-ck[l th` khi đó m#i ion t2ong 0-ng 0ịch đưc (ao C-anh (Qi các ion khác*

ch! >,- là các ion khác 0"- t.o thành |mBt khí C->?n ion} giNng như (ầ- khí C->?n (ao

C-ang t2ái đ"t% o <4 h`nh thành lFp khí C->?n ion đó n5n đB ho.t đBng c!a các ion gi6m*

6nh hưQng đ,n nhiề- tính ch"t khác c!a 0-ng 0ịch% Hh~ng h.n* tX <4 gi6m tNc đB ch->?n

đBng các ion 0Tn đ,n <4 gi6m đB 0Tn điện c!a 0-ng 0ịch%

f? ph6n ánh tính ch"t th4c t, c!a 0-ng 0ịch* đNi vFi 0-ng 0ịch có n)ng đB lFn ngư'i

ta <= 0;ng mBt đ.i lưng đưc gọi là h-8t đ9 tha> cho n)ng đB H* vFi : ;.5 * t2ong đó

hệ <N chbnh lí là ; q đưc gọi l< h! s= h-8t đ9% &ệ <N ho.t đB ph; th-Bc vào (6n ch"t các

ion cần xRt và n)ng đB c!a 0-ng 0ịch% fNi vFi n)ng đB nhZ: H d U* th` hệ <N ho.t đB

; dq%

; ph; th-Bc vào l4c ion • c!a 0-ng 0ịch% w4c ion • (i?- thị tương tác tMnh điện gia

các ion t2ong 0-ng 0ịch%

,- q* I* E là điện tích và Hq* HI*% wà n)ng đB c!a các ion t2ong 0-ng 0ịch th`:

( )

∑=

=

++=n

5 >

5 > 5 >

q

I

I

I

Iq

I

q

IVq

%%%IVq

µ

µ

,- H d U* • € U th` 0-ng 0ịch 2"t loDng* tương tác tMnh điện không đán k?* ]q%

,- • U*UI th` ] đưc tính th[o công th7c [(>[ &-ck[l:

µ I

•*Ulg > ; ⋅−=

,- U*UI • U*I th` ] đưc tính th[o công th7c:

µ

µ

%%qU%JJ*Uq%•*Ulg

‚

I

6

> ;

+

−=

P2ong đó ( là (án kính ion ng+m nưFc* cm%

( có giá t2ị gần đ$ng là: ( € J%qU‚ cm%

µ

µ

+−=

q%•*Ulg

I

> ;

,- • r U*I th` ] đưc tính th[o công th7c:

µ µ

µ 4

> ; ++−= q%•I*Ulg

I

P2ong đó z là hGng <N th4c nghiệm* ph; th-Bc vào (6n ch"t ch"t điện l>%

/.O. Đnh ;uIt b8o to2n 6hGi ;"ng &#i !h9t :in ;i

fNi vFi ch"t điện l> yz có n)ng đB (an đầ- là H và đB điện l> có cân (Gng điện l>

như <a-:

yz ye e z3

Ph` định l-+t (6o toàn khNi lưng có 0.ng:

ƒyz„ e ƒz3„ H

P2ong đó ƒyz„* ƒz3„ lần lưt là n)ng đB cân (Gng c!a yz và z3%

3. Cân bằng !5 h8n ng !id B bQ

3.1. Đnh nghR &' !id B bQ

?@nh nghA c, 1< 6> cB "rrhenus #&''C)

yci0 là nhng hp ch"t mà khi điện l> t2ong 0-ng 0ịch nưFc cho ion hiđ2o &e%

Oí 0;: &Hl d &e e Hl3

za là nhng hp ch"t mà khi điện l> t2ong 0-ng 0ịch nưFc cho ion hiđ2ox>l%

Oí 0;: aj& d ae e j&3

&.n ch, c!a định nghMa aci0 và (a c!a y22h[ni-<:

3 Không áp 0;ng cho mBt <N ch"t ha tan t2ong nưFc cho 2a &e ho@c j&3 m@c 01

t2ong công th7c ch"t nà> không có ch7a & ho@c j&% Oí 0;: aIHjJ* ylI8j…9J%

H&JHjja d H&JHjj3 e ae

H&JHjj3 e &Ij H&JHjj& e j&3

3 Không cho th"> <4 6nh hưQng c!a 0-ng môi đ,n tính ch"t aci0* (a c!a ch"t ha

tan%Oí 0;: &Hl là mBt aci0 m.nh t2ong 0-ng môi nưFc* nhưng là mBt aci0 >,- t2ong

H&JHjj&%

?@nh nghA c, 1< 6> cB 4r-nste, #&D)

yci0 là mBt ch"t có kh6 n^ng cho p2oton &e%

&y ⇔ &e e y3 8a9

za là ch"t có kh6 n^ng nh+n p2oton%z e &e ⇔ z&e 8(9

HBng a e ( th- đưc:

&y e z ⇔ y3 e z&e

aci0 q e (a I (a q e aci0 I

#i aci0 <a- khi cho mBt p2oton t2Q thành mBt (a gọi là (a li5n hp c!a aci0 đó

8&yVy39% Oà ngưc l.i m#i mBt (a khi nh+n mBt p2oton < t.o 2a mBt aci0 li[n hp c!a

nó 8zV z&e9% Bt c@p aci0 (a li5n hp đưc (i?- 0iWn như <a-:

yci0 ⇔ &e e za

/2oton không có kh6 n^ng t)n t.i Q t2.ng thái t4 0o v` v+> mBt ch"t chb th? hiện 2†

tính ch"t aci0 ho@c (a t2ong 0-ng môi có kh6 n^ng nh+n ho@c cho p2oton% Oí 0; như

nưFc là 0-ng môi vXa có kh6 n^ng cho vXa có kh6 n^ng nh+n p2oton%

&a> yci0 e &Ij ⇔ &Jje e zao

‡on &Jje là ion &e (ị hi02at hóa đưc gọi là ion hi02ono ha> oxoni%

Oí 0;: H&JHjj& e &Ij ⇔ H&JHjj3 e &Jje

H@p aci0 (a li5n hp: H&JHjj&V H&JHjj3

&J e &Ij ⇔ &…e e j&3

Ph[o C-an đi?m c đi?n th` &…e không ph6i là aci0* H3* H&JHjj3 không ph6i là

(a% hưng th[o th->,t c!a z2on<t[0 &…e là aci0* H3* H&JHjj3 là (a* &HjJ

3 vXa là

aci0 t2ong c@p &HjJ3V HjJ

I3* vXa là (a t2ong c@p &IHjJV&HjJ3* n5n &HjJ

3 có tính ch"t

lưYng tính%

ˆ- đi?m c!a định nghMa z2on<t[0:

3 Hho th"> 6nh hưQng c!a 0-ng môi đ,n cư'ng đB aci0* (a c!a ch"t tan:

e 7c m.nh c!a aci0 ph; th-Bc vào tính (a c!a 0-ng môi* 0-ng môi có tính (a

càng m.nh th` cư'ng đB các aci0 càng cao%

e 7c m.nh c!a (a ph; th-Bc vào tính aci0 c!a 0-ng môi* 0-ng môi có tính aci0

càng m.nh th` cư'ng đB (a càng cao%

3 fơn gi6n hóa cách tính p&* đ@c (iệt là đNi vFi 0-ng 0ịch m-Ni% O` m-Ni là hp ch"t

t.o thành (Qi aci0 và (a n5n khi tính p& 0-ng 0ịch m-Ni có th? đưa về 0.ng tính p& c!a

0-ng 0ịch các aci0* (a%

?@nh nghA c, 1< 6> cB GeHsfịnh nghMa aci0* (a c!a w[‰i< lo.i t2X l-ôn vai t2 c!a &e và đ@t t2ọng tâm t25n đôi

điện t= c!a li5n k,t phNi t2í%

yci0 w[‰i< là ch"t có th? thi nh+n mBt đôi điện t= c!a li5n k,t phNi t2í%

za w[‰i< là ch"t có th? c-ng c"p mBt đôi điện t= t.o 2a li5n k,t phNi t2í%

Oí 0;: &e e &J ⇔ &…e

hư v+> ph6n 7ng t.o ph7c cLng có th? x[m là ph6n 7ng aci0* (a vFi cation t2-ngtâm đóng vai t2 là aci0 nhân các đôi điện t= tX các ligan0 đóng vai t2 (a%

Oí 0;: yge e IH ⇔ ƒHdygŠH„%

3./. Cân bằng !5 n"#! B Thng H

ưFc là 0-ng môi lưYng tính* vXa có kh6 n^ng cho p2oton* vXa có kh6 n^ng nh+n

p2oton%

&Ij⇔

&

e

e j&

3

&Ij e &e ⇔ &Jje

‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹‹ &Ij e &Ij ⇔ &Jje e j&3

aci0 q (a I aci0 I (a q

tương 7ng vFi I c@p aci0V(a li5n hp: &IjV j&3 và &Jje V &Ij%

@c 01 nưFc điện l> >,- nhưng ngư'i ta vTn đo đưc đB 0Tn điện và xác định đưc

giá t2ị hGng <N cân (Gng th[o định l-+t tác 0;ng khNi lưng:

[ ] [ ]

[ ]II

J

I J

IJ I J K

−+

⋅= J*I…%qU3q‚ 8Q I UH9

O` đB điện l> c!a nưFc 2"t nhZ n5n x[m như n)ng đB c!a nươc không đi và (Gng:

qUUU8g9Vq‚*UI8gVmol9* molVl%

Pha> vào phương t2`nh t25n th- đưc:

[ ] [ ] [ ]

[ ] [ ] [ ]

[ ] [ ]

[ ] [ ] l %-l IJ I J

IJ I J K

IJ I J I J K

IJ I J I J K

I J

VqU

qU

UI*q‚

qUUU%qU%I…*J

Œ

J

q…

J

I

q‚

J

I

I

J

I

I

I

−−+

−−+=

−−+

−+

==⇒

=⋅

=⋅=⋅

⋅=⋅

P2ong đó I J K I là tích <N ion c!a nưFc% Pích <N nà> tha> đi th[o nhiệt đB%

Pích <N ion c!a nưFc Q mBt <N nhiệt đB

Nhit :

(0C)

q…qUI

−⋅I J K I J pK I

HSKH

U U*qq q…*Ž Œ*…‚qU U*I q…*… Œ*IŒI q*UU q…*U Œ*U

U *ŽŽ qJ*I Ž*ŽIqUU q*JU qI*I Ž*qJUU …UU*U qq*…U *ŒU

Thng H

+−=I J

. pJ J

lg

+−= I J pJ Jlg

pJ I J −+ =qUJ

−−=IJ . pIJ lg

−−= IJ pIJ lg

pIJ IJ −− =qU

q…qU

−−+ =⋅ IJ J

q…=+ pJ pIJ

fNi vFi nưFc: p& pj& Œ 8Q I UH9%



P2ong 0-ng 0ịch nưFc n)ng đB &Jje tha> đi t2ong kho6ng qU đ,n qU3q% Pương

7ng đB p& c!a 0-ng 0ịch tha> đi tX q đ,n q% 4a vào đB p& c!a 0-ng 0ịch ngư'i ta

phân chia thành J lo.i: aci0* (a và t2-ng tính%

3.3. un h giU &2 b !5 7t !V !id B bQ ;iWn h

5Lng đ9 cB c,M 6> N hOng s= c, #K ) 1< hOng s= 6> #K 6 )

Hho yVz là c@p aci0V(a li5n hp% Pa có ph6n 7ng:

y e &Ij ⇔ z e &Jje

&Gng <N cân (Gng c!a ph6n 7ng t25n đưc (i?- 0iWn (Gng hệ th7c:

[ ] [ ][ ] [ ]I J "

4I J K

I

J

⋅

⋅=

+

Pương t4 như t25n [ ]

[ ] [ ]

[ ] " 4I J

I J K K .

⋅

=⋅=

+J

I

K a là hGng <N aci0% yci0 càng m.nh t7c là như'ng p2oton cho nưFc càng nhiề- th` K a

càng lFn và ngưc l.i% 5n K a là đ.i lưng đ@c t2ưng cho cư'ng đB aci0% fNi vFi aci0

m.nh th` K a d % f? đơn gi6n hóa tX đâ> ch$ng ta tha> &Jje (Gng &e%

[ ] [ ][ ] " 4 J

K .⋅=

+

f? th-+n li cho việc tính toán ngư'i ta cn 01ng đ.i lưng pK a3lgK a%

Pương t4 như v+> n,- xRt C-á t2`nh x6> 2a khi ha tan (a z t2ong nưFc:

z e &Ij ⇔ y e j&3

Oà[ ] [ ]

[ ] [ ]I J 4

"IJ K

I⋅

⋅=

−

[ ] [ ] [ ]

[ ] 4 "IJ

I J K K 6⋅

=⋅=−

I

[ ] [ ][ ] 4

"IJ K 6

⋅=

−

pK (3lgK (

K ( đưc gọi là hGng <N (a và đ@c t2ưng cho cư'ng đB c!a (a% Khi (a m.nh th` K (

d %-an hệ gia K a và K ( c!a c@p aci0V(a li5n hp

[ ] [ ][ ] " 4 J

K .⋅

=+

[ ] [ ][ ] 4

"IJ K 6

⋅=

−

[ ] [ ]

[ ]

[ ] [ ]

[ ]

[ ] [ ] I J 6. K IJ J

4

"IJ

"

4 J K K

I% =⋅=

⋅⋅=⋅ −+

−+

I J 6. K K K I

=⋅

q…I

==+ I J 6. pK pK pK 8Q I UH9

Oí 0;: &Hl là mBt aci0 m.nh có K ad n5n (a li[n hp c!a nó là Hl 3 có K ( U* t7c

là mBt (a vô c1ng >,-% &J là mBt (a >,- có K (qU3…*Œ* n5n aci0 li5n hp c!a nó là

&…e có K aqU3q…VqU3…*ŒqU3*I%

3.O. H trong !! h !idXbQ

f? tính n)ng đB cân (Gng c!a ion &Jje* tX đó tính p& c!a 0-ng 0ịch các hệ aci03(a

t2ong nưFc nói ch-ng* ta cần:

3 Oi,t các phương t2`nh t2ao đi p2oton x6> 2a t2ong 0-ng 0ịch 8thư'ng là pt t2ao đi

c!a aci0* (a* và c6 nưFc9%

3 w+p phương t2`nh (6o toàn p2oton t2ong hệ: N mol p2oton các aci0 cho l-ôn (Gng

<N mol p2oton các (a nh+n%

3 /t hGng <N aci0* hGng <N (a 8không cần đNi vFi aci0 và (a m.nh9%

3 /t (6o toàn khNi lưng c!a các c"- t= t2ong 0-ng 0ịch%

d tX đó l+p phương t2`nh cho n)ng đB cân (Gng c!a ion &Jje%

3.O.1. H !5 h !id 7$nh, bQ 7$nhH !5 h !id 7$nh

Hác aci0 m.nh thư'ng g@p đề- là các đơn aci0 như &Hl* &j J* &z2* &‡* &H*

&Hlj…* E9 chb t2X &Ij… là đa aci0 8K qe* K IqU3I9%

{ba <= có &y vFi n)ng đB là Hy% P2ong 0-ng 0ịch g)m có I thành phần là &y và

&Ij%

3 /hương t2`nh t2ao đi p2oton:&y ⇔ &e e y3 8q9

&Ij ⇔ &e e j&3 8I9

3 w+p phương t2`nh (6o toàn p2oton t2ong hệ:

ƒ&e„ ƒy3„ e ƒj&3„ 8J9

3 /t hGng <N aci0:

[ ] [ ][ ] J" " J K .

−+

⋅= 8…9

3 /t (6o toàn khNi lưng c!a các c"- t= t2ong 0-ng 0ịch:

Hy ƒy3„ e ƒ&y„ 89

O` &y là aci0 m.nh n5n hoàn toàn phân li t2ong nưFc n5n 89 d Hy ƒy3„% Oà K a

e* pt 8…9 t2ong t2ư'ng hp nà> không 01ng đ,n%

P2ong 0-ng 0ịch nưFc Q I UH có

ƒ&e„%ƒj&3„ qU3q…

5n [ ][ ] [ ]+

−

+

− == J J

K IJ

I J q…qU

I

Pha> Hy và ƒj&3„ vào pt 8J9 ta có:

[ ][ ]+

−+ += J

5 J "

q…qU

&a>:

[ ] [ ] UqU q…I=−⋅− −++ J 5 J "

8Ž9

f? tính ƒ&e„ ta chia làm hai t2ư'ng hp:

a9 )ng đB aci0 t2ong 0-ng 0ịch Hy u qU3Ž

Khi đó ta có th? (Z C-a ƒj&3

„ t2ong pt 8J9 t7c không tính đ,n <4 phân li c!a nưFc% O`mBt cách gần đ$ng th`:

[ ][ ] "5 J

IJ qUU

qqU

qU ‚q…

<≈≈ −+

−− %

hư v+>: pt 8Ž9 t2Q thành:

[ ]

"

"

5 pJ

5 J

lg−==+

(9 Hy qU3Ž : 0-ng 0ịch 2"t loDng

Khi đó [ ] "5 IJ

qUU

q>− n5n ph6i tính đ,n <4 phân li c!a nưFc%

{i6i pt 8Ž9 là phương t2`nh (+c I th[o ƒ&e„ ta có:

[ ]I

…II J " " K 5 5

J ⋅−+

=+

Pí ,0* tính p& 0-ng 0ịch &Hl có HyqU3J* Hy%qU3‚

5 ":&QR S* O` [ ] "5 IJ qUU

qqU

qU

qU qq

J

q…

<=≤ −−

−− n5n có th? (Z C-a <4 phân li c!a nưFc%

[ ]Jlg

qU J

=−=

== −+

"

"

5 pJ

5 J

5 ":.&QR' S* v` 0-ng 0ịch C-á loDng n5n khi tính n)ng đB & e ph6i tính c6 <4 phân li

c!a nưFc%

hư v+>: [ ] Œ

q…‚‚

qU%I‚*qI

qU…qUqU%•

I

…I

−

−−−

+ =⋅−+=⋅−+

= I J " " K 5 5

J

p&3lgƒ&e„Ž*‚%

H !5 h bQ 7$nh

Hác aci0 m.nh thư'ng g@p aj&* Kj&%

{ba <= có (a z có n)ng đB là Hz% P2ong 0-ng 0ịch g)m có I thành phần là z và

&Ij%

Pa có ph6n 7ng cho nh+n p2oton như <a-:

z e &Ij ⇔ z&e e j&3

&Ij ⇔ &e e j&3


ƒj&3„ ƒz&e„ e ƒ&e„3 /t (6o toàn khNi lưng c!a các c"- t= t2ong 0-ng 0ịch:

Hz ƒz„ e ƒz&e„

P2ong 0-ng 0ịch nưFc Q I UH có

ƒ&e„%ƒj&3„ qU3q…

5n [ ][ ] [ ]−

−

−

+==

IJ IJ

K J

I J q…qU

I

[ ][ ]−

−− +=

IJ 5 IJ 4

q…qU

&a>:

[ ] [ ] UqU q…I

=−⋅− −−− IJ 5 IJ 4

HLng chia 2a làm hai t2ư'ng hp như đVv aci0 m.nh:

c9 )ng đB (a t2ong 0-ng 0ịch Hz u qU3Ž

4

4

4

5 pJ

5 pIJ

5 IJ

lgq…

lg

+=−=

=−

09 Hz qU3Ž : 0-ng 0ịch 2"t loDng

[ ]

⋅−++=

⋅−+−=

⋅−+=−

I

…lgq…

I

…lg

I

…

I

I

I

I J 4 4

I J 4 4

I J 4 4

K 5 5 pJ

K 5 5 pIJ

K 5 5 IJ

3.O./. H !5 h :%n !id <?u, :%n bQ <?u

Đ%n !id <?uE

‘Rt 0-ng 0ịch mBt đơn aci0 >,- &y có n)ng đB (an đầ- là Hy và hGng <N aci0 K a%

P2ong 0-ng 0ịch x6> 2a các C-á t2`nh cho nh+n p2oton <a-:

&y ⇔ &e e y3 * [ ] [ ][ ] J"

J " K .+− ⋅= d [ ] [ ]

[ ]−+ ⋅=

" J" K J .

&Ij ⇔ &e e j&3 * −+ ⋅= IJ J K I J I d

/t định l-+t (6o toàn p2oton:

ƒ&e„ ƒy3„ e ƒj&3„ d ƒy3„ ƒ&e„ 3 ƒj&3„

/t (6o toàn khNi lưng đVv &y:

ƒy3

„ e ƒ&y„ Hy d ƒ&y„ Hy 3 ƒy3

„ Hy 3 ƒ&e

„ e ƒj&3

„Pha> n)ng đB ƒ&y„ và ƒy3„ vào ct tính ƒ&e„ ta có:

[ ] [ ] [ ]( )[ ] [ ]−+

−+

+

−

+−⋅=

IJ J

IJ J 5 K J ".

[ ] [ ] [ ]( )[ ] [ ]−+

−++

−

+−⋅=

IJ J

IJ J 5 K J "

. * t2ong đó [ ][ ]+

− = J

K IJ

I J I

P2ong phần lFn các t2ư'ng hp ta có th? đơn gi6n hóa% H; th?:

a9 yci0 khá >,-* K a khá nhZ* Hy khá lFn:

[ ] [ ]+− ⋅≤ J IJ qUU

q* [ ]

"5 J ⋅≤+

qUU

q

Ph` ta có th? (Z C-a ƒj&3„ t2ưFc ƒ&e„ và ƒ&e„ t2ưFc Hy* khi đó pt t2Q thành:

[ ] ( )

[ ]++ ⋅=

J

5 K J "

.

ha> [ ] ". 5 K J ⋅=

+

(9 yci0 không C-á >,-* K a khá lFn

[ ] [ ]+− ⋅≤ J IJ qUU

q nhưng [ ] "5 J ⋅>+

qUU

q

Ph` ta có th? (Z C-a ƒj&

3

„ t2ưFc ƒ&

e

„* nhưng không th? (Z C-a ƒ&

e

„ t2ưFc Hy

* khi đó pt t2Q thành:

[ ][ ]

[ ] [ ] UI

=⋅−⋅+

−⋅=

++

+

++

"..

".

5 K J K J

J

J 5 K J

[ ]I

…I

"... 5 K K K J

−+−=+

[ ] ".

.. 5 K K K

J ++−=+

II

I

c9 yci0 C-á >,-* K a C-á nhZ* K aqU3

[ ] [ ] "5 J IJ

qUU

q≤≈ +−

Pa có th? (Z C-a ƒ&e„ t2ưFc Hy nhưng không th? (Z C-a ƒj&3„ t2ưFc ƒ&e„% /t t2Q

thành:

[ ][ ] [ ]

[ ] [ ] [ ]

[ ]

[ ] q…

q…I

I

qU

UqU

U

−+

−+

−++

−++

+⋅=

=⋅−−

=⋅−⋅−

−⋅=

".

".

".

".

5 K J

5 K J

5 K IJ J J

IJ J

5 K J

hư v+> đ? (i,t n5n 01ng công th7c nào ta cần <o <ánh ƒj&3„* ƒ&e„ và Hy% f? làm

đưc điề- đó ta th4c hiện các (ưFc <a-:

3 tính giá t2ị gần đ$ng c!a ƒ&e„ khi không tính đ,n <4 phân li c!a nưFc:

". gđ 5 K J ⋅=+

3 Pính giá t2ị gần đ$ng c!a ƒj&3„ 04a vào ƒ&e„gđ:

[ ][ ]

". gđ

gđ 5 K J

IJ ⋅

==−

+

−−

q…q… qUqU

3 ,-: [ ] [ ] gđ gđ J IJ +− ⋅≤qUU

q và [ ]

" gđ 5 J ⋅≤+

qUU

q có th? (Z C-a ƒj&3„ t2ưFc ƒ&e„ và

ƒ&e„ t2ưFc Hy t2ong pt [ ] [ ] [ ]( )

[ ] [ ]−+

−++

−

+−⋅=

IJ J

IJ J 5 K J "

. và khi đó

[ ] [ ] ". gđ 5 K J J ⋅== ++

3 ,- [ ] [ ] gđ gđ J IJ +− ⋅≤

qUU

q và [ ] " gđ 5 J ⋅>+

qUU

qth` ta chb có th? (Z ƒj& 3„ t2ưFc ƒ&e„

t2ong pt [ ] ( )[ ] [ ]−+

−++

−

+−⋅=

IJ J

IJ J 5 K J "

. * khi đó

[ ] ( )[ ]

[ ] [ ] UI

=⋅−⋅+

−⋅=

++

+++

"..

".

5 K J K J

J J 5 K J

[ ] ".

.. 5 K K K

J ++−

=+

II

I

3 ,- K a 2"t nhZ và [ ] [ ] "5 J IJ

qUU

q≤≈ +−

ta chb (Z C-a ƒ&e„ t2ưFc Hy

t2ong pt [ ] ( )[ ] [ ]−+

−++

−

+−⋅=

IJ J

IJ J 5 K J "

. * khi đó

[ ][ ] [ ]

[ ] q…qU−+

−++

+⋅=

−⋅=

".

".

5 K J

IJ J

5 K J

Oí 0;:YQ <?u

‘Rt 0-ng 0ịch mBt đơn (a z có n)ng đB (an đầ- là Hz và hGng <N cân (Gng là K (%

P2ong 0-ng 0ịch x6> 2a các C-á t2`nh t2ao đi p2oton như <a-:

z e &Ij ⇔ z&e e j&3 [ ] [ ]

[ ] 4 4J IJ

K 6

+− ⋅= [ ] [ ]

[ ]+

− ⋅=

4J

4 K IJ 6

&Ij ⇔ &e e j&3



ƒj&3„ ƒz&e„ e ƒ&e„ d ƒz&e„ ƒj&3„ 3 ƒ&e„

3 /t (6o toàn khNi lưng c!a các c"- t= t2ong 0-ng 0ịch:

Hy ƒz„ e ƒz&e„ d ƒz„ Hy 3 ƒz&e„ d ƒz„ Hy 3 ƒj&3„ e ƒ&e„

Pha> vào công th7c tính ƒj&3„ ta có:

[ ] [ ][ ]

[ ] [ ] [ ][ ] [ ]+−

+−−

+

−

−

+−⋅=

⋅=

J IJ

J IJ 5 K IJ

4J

4 K IJ

46

6

HLng xRt J t2ư'ng hp như đNi vFi aci0 đơn >,- và các (ưFc ti,n hành tương t4%

a9 za khá >,-* K ( khá nhZ* Hz khá lFn:

[ ] [ ]−+ ⋅≤ IJ J qUU

q* [ ]

45 IJ ⋅≤−

qUU

q

Ph` ta có th? (Z C-a ƒ&e„ t2ưFc ƒj&3„ và ƒj&3„ t2ưFc Hz* khi đó pt t2Q thành:

[ ] ( )[ ]−

− ⋅=IJ

5 K IJ 4

6

ha> [ ] 46 5 K IJ ⋅=−

(9 za không C-á >,-* K ( khá lFn

[ ] [ ]−+ ⋅≤ IJ J qUU

q nhưng [ ] 45 IJ ⋅>−

qUU

q

Ph` ta có th? (Z C-a ƒ&e„ t2ưFc ƒj&3„* nhưng không th? (Z C-a ƒj&3„ t2ưFc Hz* khi

đó pt t2Q thành:

[ ] ( )[ ]

[ ] [ ] U

I

=⋅−⋅+

−⋅=

−−

−

−−

466

46

5 K IJ K IJ

IJ

IJ 5 K IJ

[ ]I

…I

4666 5 K K K IJ

−+−=−

[ ] 46

66 5 K K K

IJ ++−

=−

II

I

c9 za C-á >,-* K ( C-á nhZ* K (qU3

[ ] [ ] 45 J IJ

qUU

q≤≈ +−

Pa có th? (Z C-a ƒj&3„ t2ưFc Hy nhưng không th? (Z C-a ƒ&e„ t2ưFc ƒj&3„% /t t2Q

thành:

[ ]

[ ] [ ][ ] [ ] [ ]

[ ]

[ ] q…

q…I

I

3

qU

UqU

U

„ƒj&

−−

−−

−+−

+−

+⋅=

=⋅−−

=⋅−⋅−−

⋅=

46

46

46

46

5 K IJ

5 K IJ

5 K IJ J IJ J IJ

5 K

hư v+> đ? (i,t n5n 0-ng công th7c nào ta cần <o <ánh ƒj&3„* ƒ&e„ và Hy% f? làm

đưc điề- đó ta th4c hiện các (ưFc <a-:

3 tính giá t2ị gần đ$ng c!a ƒj&3„ khi không tính đ,n <4 phân li c!a nưFc:

[ ] 46 gđ 5 K IJ ⋅=−

3 Pính giá t2ị gần đ$ng c!a ƒ&e„ 04a vào ƒj&3„gđ:

[ ][ ]

46 gđ

gđ 5 K IJ

J ⋅

==−

−

−+

q…q…qUqU

3 ,-: [ ] [ ] gđ gđ IJ J −+ ⋅≤qUU

q và [ ] 4 gđ 5 IJ ⋅≤−

qUU

q có th? (Z C-a ƒ&e„ t2ưFc ƒj&3„ và

ƒj&3„ t2ưFc Hz t2ong pt [ ] ( )[ ] [ ]+−

+−−

−

−+⋅=

J IJ

J IJ 5 K IJ "

. và khi đó

46 gđ 5 K IJ IJ ⋅== −−

3 ,- [ ] [ ] gđ gđ IJ J −+ ⋅≤qUU

q và [ ] 4 gđ 5 IJ ⋅>−

qUU

qth` ta chb có th? (Z ƒ&e„ t2ưFc ƒj&3„

t2ong pt [ ] [ ] [ ]( )

[ ] [ ]+−

+−−

−

−+⋅=

J IJ

J IJ 5 K IJ 4

6 * khi đó

[ ] ( )[ ]

[ ] [ ] UI

=⋅−⋅+

−⋅=

−−

−

−−

466

"6

5 K IJ K IJ

IJ

IJ 5 K IJ

[ ] 46

66 5 K K K

IJ ++−

=−

II

I

3 ,- K ( 2"t nhZ và [ ] [ ] 45 J IJ

qUU

q≤≈ +−

ta chb (Z C-a ƒj&3„ t2ưFc Hz

t2ong pt [ ] [ ] [ ]( )

[ ] [ ]+−

+−−

−

−+⋅=

J IJ

J IJ 5 K IJ 4

6 * khi đó

[ ][ ] [ ]

[ ] q…qU−−

+−−

+⋅=

−⋅=

46

46

5 K IJ

J IJ

5 K IJ

Oí 0;:

3.O.3. Zung d!h :7 B H !5 dung d!h :7

-ng 0ịch đệm là 0-ng 0ịch có th? gi p& 0-ng 0ịch Q mBt giá t2ị định <’n và gi

p& nà> gần như không đi t2ong <-Nt C-á t2`nh ph6n 7ng 801 t2ong 0-ng 0ịch có x-"t

hiện mBt ít ƒ&e„* ƒj&3„ ha> có (ị pha loDng%

-ng 0ịch đệm thông 0;ng nh"t là h#n hp c!a aci0 >,- &y và (a li5n hp c!a nó

y3 80ưFi 0.ng m-Ni ay9% Oí 0;:

fệm đơn là h#n hp c!a q c@p aci0V(a li5n hp

3 fệm ax5tát: H&JHjj& V H&JHjja

3 fệm cac(onat: a&HjJV aIHjJ

3 fệm ymoni: &…Hl V &…j&

fệm kRp là h#n hp c!a nhiề- c@p aci0V(a li5n hp%

3 fệm phNt phát: aI&/j… V aJ/j… 8ho@c a&I/j… V aI&/j…_ &J/j… V

a&I/j…9%

H !5 dung d!h :7

‘Rt 0-ng 0ịch có ch7a aci0 &y vFi n)ng đB (an đầ- là H y và (a li5n hp Q 0.ng

m-Ni ay vFi n)ng đB Hz% P2ong 0-ng 0ịch t)n t.i các <a-:

ay d ae e y3

&y ⇔ &e e y3 [ ] [ ]

[ ] J"

J " K .

+− ⋅= d [ ] [ ]

[ ]−+ ⋅=

"

J" K J .

&Ij ⇔ &e e j&3

/t t2-ng ha điện tích:

ƒy3„ e ƒj&3„ ƒ&e„ e ƒae„

ƒy3„ e ƒj&3„ ƒ&e„ e Hz

d ƒy3„ ƒ&e„ e Hz 3 ƒj&3„

ƒy3„ Hz e 8ƒ&e„ 3 ƒj&3„9

/t (6o toàn khNi lưng c!a &y và y3:

ƒy3„ e ƒ&y„ Hz e Hy

d ƒ&y„ Hz e Hy 3 ƒy3„

ƒ&y„ Hz e Hy 3 ƒ&e„ 3 Hz e ƒj&3„

ƒ&y„ Hy “ 8ƒ&e„ 3 ƒj&3„9

Pha> vào pt tính ƒ&e„:

[ ] [ ][ ]

[ ] [ ] [ ]( )[ ] [ ]( )−+

−++

−

+

−+

−−⋅=

⋅=

IJ J 5

IJ J 5 K J

"

J" K J

4

".

.

P1> th[o môi t2ư'ng có tính aci0 ha> (a ta có th? đơn gi6n hóa công th7c%

,- 0-ng 0ịch có tính aci0 8aci0 khá m.nh* (a li5n hp khá >,-* pK a nhZ9* ƒ&e„ rr

ƒj&3„* có th? (Z C-a ƒj&3„:

[ ] ( )[ ] [ ]( )

[ ] [ ][ ]+

++

−+

−++

+

−⋅=

−+

−−⋅=

J 5

J 5 K J

IJ J 5

IJ J 5 K J

4

".

4

".

,- 0-ng 0ịch có tính (a 8aci0 khá >,-* (a li5n hp khá m.nh* pK a lFn9* ƒ&e„

ƒj&3

„* có th? (Z C-a ƒ&e

„:

[ ] ( )[ ] [ ]( )

[ ] [ ][ ]−

−+

−+

−++

−

+⋅=

−+

−−⋅=

IJ 5

IJ 5 K J

IJ J 5

IJ J 5 K J

4

".

4

".

P2ư'ng hp ha> g@p nh"t là Hy và Hz đề- lFn hơn nhiề- <o vFi ƒ&e„* ƒj&3„* khi đó:

[ ] [ ] [ ]( )[ ] [ ]( )

[ ]

4

".

4

".

4

".

5

5 pK pJ

5

5 K J

IJ J 5

IJ J 5 K J

lg−=

⋅=

−+−−

⋅=

+

−+

−++

Oí 0;:

5U chế gV pJ gWn nh không đổ cB ,ung ,@ch đ!%

ay d ae e y3 8q9

&y ⇔ &e e y3 8I9

O` ay là ch"t điện l> m.nh* phân li hoàn toàn t2ong nưFc n5n y3

t.o thành tX pt 8q9< làm cho cân (Gng p7 8I9 0ịch ch->?n về phía t2ái% P2ong 0-ng 0ịch Q t2.ng thái cân

(Gng t)n t.i &y 0ưFi 0.ng phân t= 8gần như không phân li9* và y3% Hhính I thành phần

nà> gi cho p& không đi 8tha> đi 2"t ít9%

3 PVh q% ,- ta th5m mBt ít &e 8ƒ&e„ nhZ hơn <o vFi Hy* Hz9 th` phần lFn &e < tham

gia vào p7 vFi y3 :

y

3

e &

e

d &yKhi đó:

ƒ&y„ Hy e ƒ&e„

ƒy3„ Hz 3 ƒ&e„

{ía t2ị p& c!a 0-ng 0ịch l$c đó < là :

[ ]+

+

−

+−=

J 5

J 5 pK pJ

4

". lgI

o vFi t2ưFc khi th5m aci0: 4

".

5

5 pK pJ lgq −=

O` hàm lg (i,n thi5n 2"t ch+m n5n p& tha> đi không đáng k?%

Pương t4 khi th5m mBt lưng nhZ j&3 ha> th5m nưFc vào 0-ng 0ịch c!a không làm

tha> đi nhiề- giá t2ị p&%

?!% n$ng ”

f? <o <ánh ch"t lưng 8kh6 n^ng gi p& cN định9 c!a nhng 0-ng 0ịch đệm khác

nha- ngư'i ta 0-ng mBt đ.i lưng gọi là đệm n^ng%

fệm n^ng c!a 0-ng 0ịch đệm là đ.i lưng đo kh6 n^ng c!a 0-ng 0ịch đệm chNng l.i

mọi tha> đi p& khi th5m vào 0-ng 0ịch mBt ít aci0 ha> (a%

fệm n^ng ” đưc định nghMa (Gng <N mol c!a mBt (a m.nh 8ho@c mBt aci0 m.nh9

cần th5m vào q lít 0-ng 0ịch đệm đ? p& c!a nó t^ng l5n 8ho@c gi6m đi9 q đơn vị%

{ọi p& là đB (i,n thi5n c!a p& gâ> 2a khi th5m mBt lưng Hy c!a aci0 m.nh

ho@c Hz c!a (a m.nh% Khi đó đệm n^ng đưc xác định (Qi đ.i lưng ”%

pJ

5

pJ

5 " 4

∆∆

−=∆∆

=π

fệm n^ng ” có giá t2ị c4c đ.i khi n)ng đB (a và aci0 li5n hp (Gng nha-%

3.O.O. H !5 dung d!h : !id, : bQ

fNi vFi đa aci0 >,- và đa (a >,-* hGng <N aci0 và (a tương 7ng vFi các (+c khác

(iệt nha- 2"t lFn% Phư'ng th` hGng <N aci0 8(a9 c!a (+c ti,p th[o nhZ hơn (+c t2ưFc đó

qU lần% o đó khi tính p& c!a 0-ng 0ịch ta coi như đa aci0 8(a9 là aci0 8(a9 đơn >,-%

Oà tính p& như đD xRt Q t25n%

&J/jJ &e e &I/jJ3 K aqŒ*Ž%qU3J

&I/jJ3 &e e &/jJ

I3 K aIŽ*I%qU3‚

&/jJI3 &e e /jJ

J3 K aI…*I%qU3qJ

Xông đ9 c+c -n Y %9t pJ Z+c đ@nh

Oí 0;* xRt đa aci0 &Iy% 8O t25n //9

Khi p& pK aq: ƒ&Iy„ lFn nh"t

p& pK aq: ƒ&Iy„ ƒ&y3„

pK aq p& pK aI: ƒ&y3„ lFn nh"t

p& pK aI : ƒ&y3„ ƒyI3„

p& r pK aI : ƒyI3„ lFn nh"t%

Pương t4 đNi vFi (a đa ch7c%

3.O.[. H !5 dung d!h !h9t ;"\ng t*nh

a9 p& 0-ng 0ịch m-Ni có anion lưYng tính:

‘Rt m-Ni a&y phân li t2ong nưFc t.o anion &y3 có tính ch"t lưYng tính%

&y3 e &Ij ⇔ yI3 e &Jje K &ya

&y3 e &Ij ⇔ &Iy e j&3 K &y (

,- K &ya r K &y

( thi 0-ng 0ịch có tính aci0

K &ya K &y

( thi 0-ng 0ịch có tính (a%

Oí 0;:

Pính p&‘Rt 0-ng 0ịch m-Ni a&y có n)ng đB (an đầ- là H% &Gng <N aci0 c!a & Iy tương

7ng vFi I (+c là K aq và K aI%

[ ][ ][ ] " J

J J" K .

I

q

+−

=

[ ]

[ ]

−

+−

=

J"

J " K .

II

Iq .. K K J ⋅=+

98I

qIq .. pK pK pJ +=

(9 -ng 0ịch ch7a aci0 và (a không li5n hp

,- HyHz th`

[ ] Iq .. K K J ⋅=+

98I

qIq .. pK pK pJ +=

,- HymHz

[ ][ ] [ ]++

+

+=

+ J K

%K

J K

J

.

.

. q

q

I

3.O.]. H !5 dung d!h 7uGi

a9 -Ni c!a aci0 m.nh và (a m.nh: aHl* KjJ* %%%

Hác m-Ni nà> t2ong nưFc (ị phân li hoàn toàn thành cation và anion% Hác ion không

(ị th!> phân 8không ion hóa đưc nưFc9 n5n p& Œ 8p& c!a nưFc ng->5n ch"t9%

(9 -Ni c!a aci0 m.nh và (a >,-: &…Hl g)m cation &…e có tính aci0 >,- và Hl3

có tính (a vô c1ng >,-% 5n có th? tính p& 0-ng 0ịch m-Ni như t2ư'ng hp aci0 >,-

thông thư'ng%

&…Hl ⇔ &…e e Hl3

&…e e &Ij ⇔ &J e &Jje

c9 -Ni c!a aci0 >,- và (a m.nh: H&JHjja g)m cation ae có tính aci0 vô c1ng

>,- và anion H&JHjj3 có tính (a >,-% 5n tính p& như đNi vFi 0-ng 0ịch (a >,-

thông thư'ng%H&JHjja ⇔ ae e H&JHjj3

H&JHjj3 e &Ij ⇔ H&JHjj& e j&3

09 -Ni c!a đa aci0 >,-

‘Rt 0-ng 0ịch ayI có hGng <N aci0 c!a &Iy là K aq và K aI%

aIy d Iae e yI3

Hó th? x[m yI3

là mBt đa (a lần lưt nh+n p2oton c!a nưFc th[o I n"c:yI3 e &Ij ⇔ &y3 e j&3 8K (I9

&y3 e &Ij ⇔ &Iy e j&3 8K (q9

O` K aq rr K aI* ha> K (q K (I và ƒyI3„ rr ƒ&y3„* n5n x[m như 0-ng 0ịch chb ch7a

(a >,- yI3 và tính p& 04a vào K (I%

3.O.]. H !5 h^n h !id hoV! h^n h bQ

&#n hp aci0a9 &ai aci0 m.nh: tính giNng như aci0 m.nh thông thư'ng%

(9 Bt aci0 m.nh và mBt aci0 >,-: xRt h#n hp I aci0 &Hl có n)ng đB Hyq và

H&JHjj& có n)ng đB HyI và K a

&Hl d &e e Hl3

H&JHjj& ⇔ &e e H&JHjj3

39 ,- Hyq r HyI có th? (Z C-a <4 ion hóa c!a H& JHjj&% p& tính như t2ong

t2ư'ng hp chb có &Hl%

39 ,- Hyq HyI ph6i tính c6 <4 ion hóa c!a aci0 >,-%

/t (6o toàn p2oton 8(Z C-a <4 phân li c!a nưFc9:

ƒ&e„ ƒHl3„ e ƒH&JHjj3„

d ƒ&e„ Hyq e ƒH&JHjj3„

/t (6o toàn khNi lưng c!a H&JHjj&:

HyI ƒH&JHjj3„ e ƒH&JHjj&„

O` H&JHjj& là aci0 >,- n5n <N phân t= phân li 2"t nhZ <o vFi không phân li%

d HyI ƒH&JHjj&„

[ ] [ ]

[ ][ ] [ ]

[ ]

[ ][ ]

[ ] [ ]

[ ]I

…

U

I

I

qq

Iq

I

q

I

J

J

J

J

". " "

". "

"

".

.

.

5 K 5 5 J

5 K J 5 J

5 J

5 K J

5II5J

5IIJ 5J K J

5IIJ 5J

5II5J J K

⋅⋅++=

=⋅−⋅−

−⋅=

⋅=

⋅=

+

++

+

+

−

+

−+

c9 &#n hp hai aci0 >,-

[ ][ ]

IIqq

IIqq

I

". ".

". ".

5 K 5 K J

5 K 5 K J

⋅+⋅=

⋅+⋅=+

+

Pương t4 đNi vFi h#n hp (a

a9 &#n hp I (a m.nh

(9 Bt (a m.nh có n)ng đB Hzq và mBt (a >,- có n)ng đB HzI và K (

39 ,- Hzq r HzI có th? (Z C-a <4 ion hóa c!a (a >,-% p& tính như t2ong t2ư'ng

hp chb có aci0 m.nh%

39 ,- Hzq HzI ph6i tính c6 <4 ion hóa c!a (a >,-:

[ ]I

… I

I

qq 46 4 4 5 K 5 5

IJ ⋅⋅++

=−

c9 &#n hp hai zy– >,-

IIqq 46 46 5 K 5 K IJ ⋅+⋅=−

Oí 0;

O. Cân bằng !5 h8n ng t$o h!

O.1. Đnh nghR &' h !h9t h!

PX giáo t2`nh hóa vô cơ ch$ng ta (i,t khi các ng->5n tN 2i5ng (iệt k,t hp vFi nha-

th` t.o thành các hp ch"t đơn gi6n* ha> cn gọi là hp ch"t (+c nh"t* ví 0; aIj* H-j*

E* các halog[n-a aHl* H-HlI* E hng hp ch"t đơn gi6n l.i có th? k,t hp vFi nha-

t.o thành hợp ch[t 6\c c-* ha> hợp ch[t phân t/ * ví 0; K I&g‡I 8&g‡I%IK‡9_ yg8&J9IHl

8ygHl%I&J9* K J[8H9Ž 8[8H9J%JKH9* 8&…9Ij…%[j…%Ž&Ij% P2ong nhóm hp

ch"t phân t= đưc chia làm nhiề- lo.i như hp ch"t ph7c* hp ch"t m-Ni kRp8&…9Ij…%[j…%Ž&Ij 8t2ong nưFc phân li hoàn toàn thành cation9*E

8&…9Ij…%[j…%Ž&Ij d &…e e Ij…

I3 e [Ie e Ž&Ij

Jợp ch[t ph]c l< gì^

/h7c ch"t là mBt t hp g)m mBt ho@c nhiề- ion t2-ng tâm 8thư'ng là ion kim lo.i9

li5n k,t vFi mBt <N phân t= ho@c ion khác 8phNi t= ha> ligan09%

Ph[o định nghMa c!a K%z% ‡aximi2xki : ph7c ch"t là nhng hp ch"t t.o đưc cácnhóm 2i5ng (iệt tX các ng->5n t=* ion ho@c phân t= vFi nhng đ@c t2ưng : a9 có <4 có m@t

phNi t2í* (9 không phân li hoàn toàn t2ong 0-ng 0ịch 8ho@c chân không9 nhưng lưng <6n

phSm c!a <4 phân l> c!a ph7c ch"t đ! đ? có th? hóa hp vFi nhng ch"t khác* c9 có thành

phần ph7c t.p 8<N phNi t2í và <N hóa t2ị không t21ng nha-9%

&gHlI &gHle e Hl3

&gHle

&gIe

e Hl3

wưng &gIe đ! lFn đ? khi t2ong 0-ng 0ịch có ion I3 < t.o 2a k,t t!a &g%

&gIe e I3 &g

f@c đi?m th7 I chính là <4 khác (iệt gia ph7c ch"t và m-Ni kRp c1ng nGm t2ong

nhóm hp ch"t (+c cao%

Oí 0;: ƒyg8&J9I„e* ƒH-8&J9…„Ie* ƒ[Ž„J3

5[u t8- ph]c ch[t

&p ch"t ph7c đưc c"- t.o tX I phần là cầ- nBi phNi t2í 8cầ- nBi9 g)m ion t2-ng

tâm và phNi t= 8ligan09 li5n k,t t24c ti,p vFi ion t2-ng tâm và cầ- ngo.i g)m các thành

phần cn l.i c!a ph7c ch"t 8có th? có ho@c không9% fNi vFi mBt <N ph7c ch"t 8ph7c t2-ng

ha9 không ch7a thành phần cầ- ngo.i% hng thành phần t2ong cầ- nBi đưc vi,t t2ong

0"- ngo@c v-ông ƒ„* phần c)n cầ- ngo.i (5n ngoài ngo@c v-ông% Hầ- ngo.i là các cation

th` vi,t phía t2ưFc cầ- nBi* n,- là ion âm th` vi,t phía <a- cầ- nBi%

Oí 0;: wiƒyl&…„ g)m cầ- nBi là ƒyl&…„e có ion t2-ng tâm yl và … phNi t= 8ligan09 &*

cầ- ngo.i là cation wi%

K Iƒz[8HjJ9I„

ƒHo8&J9J„HlJ

ƒ/t8&J9IHlI„* ƒHo8&J9JHlJ„ “ không ch7a cầ- ngo.i%

_-n #h8t) trung tâ%* là cation mà phân t= ho@c ion khác li5n k,t vFi nó đ? t.o phân

t= ph7c% ‡on t2-ng tâm thư'ng là các cation kim lo.i ho@c là các oxocation 0.ng —j IIe*

PijIe%

Hó J lo.i:

3 Kim lo.i mà ion lFp ngoài c1ng c!a nó có c"- h`nh giNng khí t2ơ 8I ho@c ‚[9% fó làcác kim lo.i kiềm* kiềm th và nhôm% Hác ion kim lo.i kiềm và kiềm th 8ngoài mBt <N

ng->5n tN Q I ch- k` đầ-9 t.o ph7c kRm (ền <o vFi ph7c các ng->5n tN khác% yl Je và các

kim lo.i nhóm nà> t.o ph7c (ền vFi các ion (ền như 3* jI3* t2ái l.i t.o ph7c không (ền

vFi các ion to như ‡3* &J* H3* %%%* li5n k,t t2ong các ph7c nà> mang nhiề- tính ion%

3 Kim lo.i mà ion có ch7a q‚[ Q lFp ngoài c1ng: đám mâ> điện t= c!a ion nà> 0W (ị

(i,n 0.ng n5n li5n k,t gia ion t2-ng tâm và các phNi t= mang nhiề- tính cBng hóa t2ị* 0ođó (án kính các phNi t= càng lFn* đB âm điện c!a phNi t= càng nhZ* ph7c càng (ền% Oí 0;

đB (ền ph7c gi6m th[o th7 t4 j r r %

3 ‡on ng->5n tN ch->?n ti,p: lo.i nà> có phân lFp 0 chưa (Do ha n5n có th? tham

gia vào các li5n k,t hóa học t.o nhiề- ph7c vFi nhiề- ligan0 khác nha- t2ong đó có nhiề-

ph7c ch"t 2"t (ền%

`h= t/ #Ggn,)* phân t= ho@c anion li5n k,t t24c ti,p vFi h.t t2-ng tâm% Hác

liagna0 thư'ng là các phân t= ho@c ion vô cơ* h- cơ%

Hác ligan0 có th? là các anion ho@c là các phân t= không mang điện% Hác ligan0 nà>

có nhng đôi [ t4 0o có th? t.o li5n k,t phNi t2í vFi ion kim lo.i 0o đó có th? x[m ligan0

là (a w[‰i< cn ion kim lo.i là aci0 w[‰i<%

P1> th[o ligan0 đưc li5n k,t vFi ion t2-ng tâm (Gng mBt ha> nhiề- cầ- nNi* ta có

th? chia ligan0 2a làm I lo.i:

3 ligan0 đơn nha 8mBt cầ- nNi9

3 ligan0 đa nha 8nNi vFi ion t2-ng tâm (Gng nhiề- đầ- nNi* có th? là I* …*Ž *‚% Oí 0;

như 0iamin có I đầ- nNi* ˜Py có Ž đầ- nNi%

a= ph= trí* N các ng->5n t= ho@c nhóm các ng->5n t= 8<N phNi t=9 li5n k,t t24c ti,p

vFi ion t2-ng tâm đưc gọi là <N phNi t2í 8<%p%t9c!a ion t2-ng tâm đó%

N phNi t2í thư'ng lFn hơn <N hóa t2ị%

N phNi t2í có th? khác nha-* nhưng thư'ng g@p là I* … và Ž 7ng vFi các c"- h`nh học

có đNi x7ng cao nh"t c!a ph7c ch"t là (át 0iện 8Ž9* t7 0iện ho@c v-ông 8…9 và th~ng 8I9%N phNi t2í c!a mBt <N ion t2-ng tâm là cN định không ph; th-Bc vào phNi t=: /t8‡O9*

‡28‡O9* H28‡‡‡9* Ho8‡‡‡9*%%%đề- có <%p%t% Ž_ /08‡‡9* /t8‡‡9* y-8‡‡‡9* %%% có <%p%t%…%

Bt <N ion t2-ng tâm có <N phNi t2í khác nha- ph; th-Bc vào (6n ch"t c!a phNi t=:

H-8‡‡9 có <%p%t% J* …* Ž* yg8‡9 có <%p%t%I* J% %%%

goài 2a <%p%t cn ph; th-Bc vào nhiệt đB* khi t^ng nhiệt đB th` <%p%t% gi6m%

7ung lợng ph= trí cB ph= t/*

-ng lưng phNi t2í c!a mBt phNi t= 80%l%p%t%9 là <N vị t2í phNi t2í mà nó chi,m đưc

t2ong cầ- nBi%

Hác phNi t= li5n k,t t24c ti,p vFi các ion t2-ng tâm (Gng mBt li5n k,t th` có 0%l%p%t%

q% Oí 0; như các gNc aci0 hóa t2ị q* các phân t= t2-ng ha như & J* HI&j&* &Ij*

H&J &I* các ion đa hóa t2ị như jI3* J3* %%%

,- mBt phNi t= li5n k,t vFi ion t2-ng tâm C-a hai ha> mBt <N li5n k,t th` phNi t= đóchi,m hai ha> nhiề- hơn vị t2í phNi t2í và đưc gọi là phNi t= phNi t2í hai* phNi t2í J ho@c

đa phNi t2í 8ho@c cn gọi là phNi t= hai càng* (a càng ho@c đa càng9% Hác gNc aci0 j…I3*

HIj…I3 %%%* các phân t= t2-ng ha như [til[n0iamin 8˜n9 &I3H&I3H&I3&I có 0%l%p%t% I*

t2iaminop2opan H&I &I3H&&I3 H&I &I có 0%l%p%t% J* %%%

/hân t= c!a các phNi t= đa phNi t2í li5n k,t vFi ion t2-ng tâm t2ong cầ- nBi C-a mBt

<N ng->5n t=* t.o thành vng và nhng ph7c ch"t ch7a phNi t= t.o vng đưc gọi là ph7cch"t vng 8ph7c ch"t vng càng* càng c-a* ch[lat9% Oí 0;:

4 có m@t c!a các nhóm t.o vng t2ong các ph7c ch"t ch[lat làm t^ng m.nh đB (ền

<o vFi các ph7c ch"t có thành phần tương t4 nhưng không ch7a nhóm t.o vng% 4 t^ng

đB (ền nà> gọi là hiệ- 7ng ch[lat%

Znh h

Khi gọi t5n ph7c ch"t th` t2ưFc h,t gọi t5n các ligan0 lần lưt th[o th7 t4 gNc aci0*

phân t= 2)i <a- c1ng là mFi đ,n t5n c!a các ion t2-ng tâm k™m mBt <N wa D cho (i,t <N

oxi hóa c!a ion t2-ng tâm% ,- ion ph7c là anion th` th5m vào t5n kim lo.i vần t.

,- ligan0 là ox>aci0 th` th5m - vào t5n c!a gNc aci0* ví 0; j…I3 8<-n]ato9* jJ

3

8nit2ato9%

,- ligan0 là ion halog[n-a th` th5m - vào t5n c!a halog[n* ví 0; Hl3 8clo2o9%%%

Bt <N anion có t5n khác có t5n 2i5ng như jI3 8nit2o9* j&3 8h>02oxo9* jI

3 8oxo9*

I3 8<-n]o9* II3 8p[n<-n]o9%

,- ligan0 là phân t= th` gọi như <a-: &Ij 8aC-o9* &J 8ammin9%

Oí 0;:

ƒHo8&J9…HlI„ “ 0iclo2ot[t2aamminco(alt 8‡‡‡9

Ho8&J9ŽIe 3 h[xaamminco(alt 8‡‡9

Ho8HIj…9JI3 3 t2ioxalat[ co(altat 8‡‡9%

ƒyg8&J9I„Hl “ 0iammin (.c 8‡9 clo2-a

K IƒHo8jI9Ž„ “ kali h[xanit2oco(altnat 8‡‡‡9%

,- mBt nhóm li5n k,t vFi hai ng->5n t= kim lo.i 8nhóm cầ-9* th` gọi t5n nó <a- t5n

t"t c6 các phNi t=* t2ưFc t5n gọi nó đ? ch •* nhóm cầ- j&3 đưc gọi là -l ho@c h,r-Z-%

Hác đ)ng phân h`nh học đưc kí hiệ- (Gng ch đầ- csR ho@c trnsR%

Phân ;o$i h! !h9t

) Z &2o ;o$i h !h9t ng"_i t hân bitE

yci0 ph7c: &IƒiŽ„* &ƒy-Hl…„* &Iƒ/tHlŽ„%

za ph7c: ƒyg8&J9I„j&* ƒHo˜nJ„8j&9J%

-Ni ph7c: ƒyg8&J9I„Hl* K IƒHo8jI9Ž„

(9 4a vào 0"- điện tích c!a ion ph7c 8cầ- nBi9

3 /h7c t2-ng ha: ƒ/t8&J9IHlI„* ƒHo8&J9JHlJ„

3 /h7c cation: wiƒyl&…„* K Iƒz[8HjJ9I„

3 /h7c anion: ƒHo8&J9J„HlJ

c9 4a vào (6n ch"t c!a phNi t=:

3 ph7c aC-o 8hi02at9 có phNi t= là phân t= nưFc ƒyl8&Ij9Ž„Je* ƒHo8&Ij9…„8jJ9I

3 ph7c amoniacat 8amminat9 có phNi t= là &J: ƒyg8&J9I„e* ƒHo8&J9Ž„HlJ%

3 ph7c hi02oxo có phNi t= là nhóm j&3: K Jƒyl8j&9Ž„%

3 ph7c hi02-a có phNi t= là ion hi02-a: wiƒyl&…„%

3 ph7c ch"t cơ kim có phNi t= là các gNc h- cơ: aƒ–n8HI&9J„* wiJƒ–n8HŽ&9J„%3 ph7c ch"t ” có phNi t= là các phân t= chưa (Do ha như [til[n* p2opil[n* (-til[n*

<ti2[n%

09 4a vào c"- t2$c c!a cầ- nBi ph7c:

3 Ph[o <N lưng ion t2-ng tâm 8<N nhân t.o ph7c9: hng ph7c ch"t chb có q ion

t2-ng tâm như ƒyg8&J9I„e* ƒH-8&J9…„Ie* ƒ[Ž„J3 gọi là ph]c đUn nhân% hng ph7c có

nhiề- ion t2-ng tâm c1ng lo.i* như ƒ[I8j&9I„…e* ƒH-J8j&9…„Ie* ho@c

ƒ8H9Ho8H9[8H9„Ž3 đưc gọi là ph]c ch[t đ nhân%

3 4a th[o <4 có ha> không có vng t2ong thành phần c!a ph7c ch"t ngư'i ta phân

(iệt ph7c ch"t đơn gi6n 8phNi t= chb chi,m mBt ch# phNi t2í9 và ph7c ch"t vng%

/hân t= c!a các phNi t= đa phNi t2í li5n k,t vFi ion t2-ng tâm t2ong cầ- nBi C-a mBt

<N ng->5n t=* t.o thành vng và nhng ph7c ch"t ch7a phNi t= t.o vng đưc gọi là ph]c

ch[t 1bng #ph]c ch[t 1bng c<ngM c<ng cuM chelt).

Jợp ch[t n9 ph]c là 0.ng c!a hp ch"t vng ch[lat t2ong đó c1ng mBt phNi t= li5n

k,t vFi ch"t t.o ph7c (Gng li5n k,t c@p [ và li5n k,t cho “ nh+n* ví 0; nat2i

t2ioxalato][22at 8‡‡‡9* (i< “ ˜n đ)ng 8‡‡9%



Cu

NH2

NH2

O

O C O

CO

CH2

CH2

[9 4a vào thành phần c!a phNi t=:

3 /h7c c!a ion t2-ng tâm là cation kim lo.i và phNi t= là các phân t= ch"t vô cơ:

ph7c hi02at 8phNi t= là phân t= nưFc9 ƒyl8&Ij9Ž„Je* ph7c amoniacat 8phNi t= là &J9

ƒyg8&J9I„e%

3 /h7c c!a ion t2-ng tâm là cation kim lo.i và phNi t= là các anion vô cơ như Hl 3* 3*

z2 3* jI3E Oí 0; ƒH-J8j&9…„Ie* ƒ[Ž„J%

3 /h7c c!a ion t2-ng tâm là cation kim lo.i và phNi t= là các anion ho@c phân t= ch"t

h- cơ% Oí 0;* ƒ[8HIj…9J„J3* ˜Py 8˜t>l[n iamin P[t2a yx[tic axit9

fưc vi,t tt là &…š% O` ˜Py tương đNi khó tan t2ong nưFc n5n t2ong th4c t,

ngư'i ta thư'ng 01ng m-Ni đinat2i c!a nó tan nhiề- t2ong nưFc% -Ni đó aI&Iš

đưc gọi là compl[xon ‡‡‡ ha> P2ilon z%

Hác compl[xon t.o đưc ph7c (ền vFi hàng ch;c ion kim lo.i% Hác ph7c nà>

thZa mDn các điề- kiện c!a nhng ph6n 7ng 01ng t2ong phân tích th? tích* v` v+>ngà> nà> ngư'i ta <= 0;ng 2"t 2Bng 2Di phương pháp ch-Sn đB t.o ph7c 01ng các

compl[xon đưc gọi là phương pháp ch-Sn đB compl[xon%

hng ph7c ch"t có nhiề- phNi t= khác nha- đưc gọi là ph7c 0ị phNi% Oí 0;*

ƒ/t8&J9IHlI„* ƒ8&J9Ho&IHo8&J9„e%

O./. Hằng @G b'n &2 6h`ng b'n !5 h! !h9t

‘Rt ph7c w phân li th[o ph6n 7ng 8không ghi điện tích9:

w ⇔ e w

&Gng <N cân (Gng c!a ph6n 7ng:

[ ] [ ][ ] SG

G S K

⋅=

&Gng <N K gọi là hGng <N không (ền 8hGng <N phân li9 c!a ph7c ch"t% /h7c càng (ền

th` hGng <N không (ền K càng nhZ%

goài 2a ta con 0-ng hGng <N đ6o ngưc c!a hGng <N không (ền gọi là hGng <N (ền

8hGng <N t.o thành9 ›% /h7c càng (ền th` hGng <N (ền càng lFn%

[ ]

[ ] [ ] G S

SG

K ⋅

== qβ

{ia và w có th? có nhiề- ph7c wn* wn3q* wn3I* E* w% #i ph7c ch"t lần

lưt phân li cho 2a ph7c ch"t k, ti,p%

wn ⇔ wn3q e w[ ] [ ]

[ ]n

n

SG

G SG K

⋅= −q

q

wn3q ⇔ wn3I e w[ ] [ ]

[ ]qI

I

−

− ⋅=

n

n

SG

G SG K

w ⇔ e w[ ] [ ]

[ ] SG

G S K n

⋅=

Hác hGng <N K q* K I* %%% K n đưc gọi là hGng <N không (ền li5n ti,p* khi đó có:

K q r K I r %%% r K n3q r K n

&Gng <N không (ền tng hp 8tng cBng9 c!a ph7c ch"t:

KK q% K I%%%% K n

&Gng <N (ền tng hp 8tng cBng9 c!a ph7c ch"t:› › q% › I%%%% › n

O.3. Nng : !ân bằng !5 !! !9u ta trong dung d!h B T

fNi vFi hệ ph7c t.o (Qi ion t2-ng tâm và phNi t= w ph7c chS w n có <N phNi t2í

c4c đ.i là n và các hGng <N (ền tXng n"c lần lưt là ›q* ›I* E* ›n%

e w w ›q

w e w wI ›I

%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

wn3q e w wn ›n

)ng đB các c"- t= t2ong 0-ng 0ịch tính th[o công th7c <a-:

n

n

S

G G G

5 S

„ƒ%%%%%%„ƒ„ƒq

„ƒIq

I

Iqq β β β β β β ++++

=

n

S

G

5 S

„ƒq

„ƒ

q

*q∑+=

β

n

n

S

G G G

G5 SG

„ƒ%%%%%%„ƒ„ƒq

„ƒ„ƒ

Iq

I

Iqq

q

β β β β β β

β

++++=

n

S

G

G5 SG

„ƒq

„ƒ„ƒ

q

*q

q

∑+

=

β

β

n

S

G

G5 SG

„ƒq

„ƒ„ƒ

q

*q

*q

∑+

=

β

β

O.O. C! <?u tG 8nh h"ng :?n : b'n !5 h! !h9t

) H dung d!h

‘Rt t2ư'ng hp đơn gi6n w%

w ⇔ e w[ ] [ ]

[ ] SG

G S K

⋅=

‡on &e và j&3 có th? 6nh hưQng đ,n cân (Gng t25n* t7c là 6nh hưQng đ,n đB (ền

c!a ph7c ch"t 0o hai ph6n 7ng ph; <a-:

3 /h6n 7ng k,t hp gia &e và ligan0 w 8v` w là mBt (a9% /h6n 7ng t.o 2a &w* &Iw*

E & pw% -ng 0ịch càng aci0* ph6n 7ng ph; gia &e và ligan0 w x6> 2a càng m.nh* ph7c

ch"t càng 0W (ị phân li% hư v+> n,- chb k? đ,n ph6n 7ng &e và ligan0 w th` đB (ền c!a

ph7c ch"t càng gi6m khi đB aci0 t̂ ng 8p& gi6m9 và ph7c càng (ền khi p& t^ng%

3 /h6n 7ng k,t hp gia và j& 3% Hation là mBt aci0 có kh->ng hưFng k,t hp vFi

j&3 cho 2a j&* 8j&9I*E 8j&9 p% -ng 0ịch càng ch7a nhiề- j&3* ph6n 7ng gia

và j&3 m.nh th` đB (ền c!a ph7c ch"t gi6m khi p& t^ng%

PX hai ph6n 7ng t25n ta th"> điề- t2ái ngưc nha-%

Ph4c 2a vFi phân lFn các cation 8t2X các cation C-á aci09 và các ligan0 có tính (a vô

c1ng >,-9 th` Q p& không C-á lFn 8có th? lFn hơn Œ mBt tí9 ph6n 7ng gia &e và ligan0 w

C-an t2ọng hơn ph6n 7ng gia và j& 3 8v` ph7c & pw (ền hơn 8j&9 p9% P7c là Q p&

không C-á lFn khi t^ng p& th` đB (ền c!a ph7c ch"t t^ng% P-> nhi5n khi p& khá lFn th`

khi đó ph6n 7ng ph; gia và j& 3 chi,m ư- th, và đB (ền c!a ph7c ch"t < gi6m khi

p& t^ng%

K,t l-+n: khi t^ng 0ần p& tX nhng giá t2ị th"p th` đB (ền c!a ph7c ch"t t^ng* C-a

mBt c4c đ.i và <a- đó gi6m 0ần n,- ta ti,p t;c t^ng p&%

(9 6nh hưQng c!a các ch"t t.o ph6n 7ng khác:

P2ong 0-ng 0ịch có th? có các ligan0 khác t.o ph7c vFi cation c!a ph7c ho@c các ionkim lo.i khác có th? t.o ph7c vFi ligan0 c!a ph7c%

Oí 0;: gi6 <= ngoài –nIe và š…3 t.o ph7c –nšI3 t2ong 0-ng 0ịch có &J t.o ph7c vFi

–nIe% goài 2a ph6n 7ng ph; gia š…3 vFi &e và –nIe vFi j&3* ta cn có th5m mBt ph6n

7ng ph; đó là –nIe và &J%

Hằng số bền điều kiện.

{i6 <= ion kim lo.i ne

* ngoài việc tham gia ph6n 7ng t.o ph7c chính vFi anion˜Py š…3:

cn tham gia ph6n 7ng ph; vFi phNi t= w t.o n5n các ph7c w* w IE wm và

anion š…3 cn tham gia ph6n 7ng vFi các ion &e đ? t.o thành &šJ3* &IšI3* &Jš3* &…š%

P2ong điề- kiện nà> hGng <N (ền điề- kiện ›š c!a ph7c šn3… đưc định nghMa như <a-:

P2ong đó: ƒ}„ là tng n)ng đB cân (Gng các 0.ng t)n t.i c!a ne* t2X ph7c šn3…*

t7c là:

ƒš*„ là tng các n)ng đB cân (Gng c!a các 0.ng t)n t.i c!a š…3* t2X ph7c šn3…*

t7c là:

,- kA hiệ- hGng <N (ền tXng n"c c!a các ph7c w* wIE* wm lần lưt là ›q* ›I*

E ›m và các hGng <N axit tXng n"c c!a &…š lần lưt là K q* K I* K J* K …E th` ta có:

Oà

PX đó <-> 2a:

o hGng <N (ền điề- kiện chb là hGng <N t2ong nhng điề- kiện xác định% P.i nhng

điề- kiện xác định* giá t2ị hGng <N (ền điề- kiện c!a mBt ph7c càng lFn th` ph7c đó càng

(ền t7c là t2ong điề- kiện đó ph7c t.o thành càng hoàn toàn% &Gng <N không (ền điề-

kiện Kœš là nghịch đ6o c!a hGng <N (ền điề- kiện%

O.[. Hằng @G b'n &2 6h`ng b'n :i'u 6in X T

O.]. cng d4ng h8n ng t$o h! trong h- hân t*!h X T [. Cân bằng !5 h8n ng t$o th2nh h !h9t *t tn

[.1. Đi'u 6in t$o th2nh 6?t t5. ui ;uIt t*!h @G tn

/h6n 7ng k,t t!a là ph6n 7ng hóa học x6> 2a khi mBt t2ong các <6n phSm t.o thành

là ch"t 2n ít tan% Hh"t 2n ít tan đưc gọi là ch"t k,t t!a%

Tích s= tn #T)

Khi th5m 0-ng 0ịch aHl vào 0-ng 0ịch ygjJ* < có cân (Gng <a-:

aHl e ygjJ ⇔ a jJ e ygHl

Hl3 e yge ⇔ ygHl

-á t2`nh 0Xng l.i khi có <4 cân (Gng gia C-á t2`nh ha tan và C-á t2`nh k,t t!a* t7c

là tNc đB k,t t!a (Gng tNc đB ha tan%

PNc đB c!a C-á t2`nh k,t t!a vkt tb lệ th-+n vFi 0iện tích (ề m@t c!a k,t t!a ti,p x$cvFi 0-ng 0ịch và ho.t đB các ion t.o thành k,t t!a:

a ..k 15l "g kt ⋅⋅⋅= −+q

PNc đB ha tan k,t t!a tb lệ vFi 0iện tích (ề m@t < c!a k,t t!a ti,p x$c vFi 0-ng 0ịch:

a k 1ht ⋅= I

Khi đ.t t2.ng thái cân (Gng: vkt vht

a k a ..k 5l "g ⋅=⋅⋅⋅ −+ Iq

P2ong đó k q* k I là các hằng @G tG! :% PX đó <-> 2a:

"g5l 5l "g T k

k .. ==⋅ −+

I

q

hư v+> t2ong 0-ng 0ịch (Do ha c!a ygHl* Q mBt nhiệt đB xác định* tích <N ho.t

đB c!a các ion Hl3 và yge là mBt hGng <N gọi là tích <N tan c!a ygHl và kí hiệ- (Gng PygHl%

−+ ⋅= 5l "g "g5l ..T

P2ong t2ư'ng hp tng C-át* đNi vFi ch"t ít tan có công th7c là ymzn th` tích <N tan

c!a nó là:

ymzn ⇔ my e nzn

4

%

" 4 " ..T n%

⋅=

,- ymzn là ch"t khó tan 8t7c n)ng đB c!a các ion t2ong 0-ng 0ịch (Do ha 2"t nhZ9

và t2ong 0-ng 0ịch không cn ion nào khác th` l4c ion c!a 0-ng 0ịch khá nhZ và ta có th?

coi ho.t đB c!a các ion (Gng n)ng đB c!a ch$ng* 0o đó tích <N tan < (Gng:

[ ] [ ]n%

4 " 4 "T n%

⋅=

&ệ th7c nà> là nBi 0-ng c!a tích <N tan% Ph[o nBi 0-ng c!a C-> l-+t nà> th`:

a9 Khi [ ] [ ]n% 4 "

n%T 4 " <⋅ t7c là tNc đB ha tan lFn hơn tNc đB k,t t!a* khi đó z và y

không k,t hp vFi nha- đ? t.o thành k,t t!a% -ng 0ịch Q điề- kiện nà> gọi là 0-ng 0ịch

chưa (Do ha% ,- ta cho th5m ch"t 2n ymzn vào 0-ng 0ịch th` ch"t 2n < tan th5m cho

đ,n khi n

4

%

" 4 " ..T n%

⋅= %

(9 Khi [ ] [ ]n% 4 "

n%T 4 " =⋅ * l$c nà> tNc đB C-á t2`nh ha tan (Gng tNc đB C-á t2`nh k,t

t!a% K,t t!a không t.o th5m mà cLng không ha tan th5m% -ng 0ịch Q t2.ng thái nà> gọi

là 0-ng 0ịch (Do ha v` n,- th5m ymzn vào 0-ng 0ịch th` nó cLng không tan th5m na%

c9 Khi [ ] [ ]n% 4 "

n%T 4 " >⋅ t7c tNc đB k,t t!a lFn hơn tNc đB ha tan* các ion y và z <

hóa hp vFi nha- t.o thành k,t t!a ymzn làm gi6m ho.t đB c!a ch$ng cho đ,n khi

[ ] [ ] n% 4 "n% T 4 " =⋅ % -ng 0ịch Q t2.ng thái nà> gọi là 0-ng 0ịch C-á (Do ha%

[./. Gi ;iWn h giU : tn &2 t*!h @G tn

fB tan c!a mBt ch"t ymzn là n)ng đB c!a ch"t đó t2ong 0-ng 0ịch (Do ha% fB tan

thư'ng đưc (i?- 0iWn (Gng đơn vị mgVqUUg* ho@c molVl%

hư v+> đB tan cLng như tích <N tan là nhng đ.i lưng đ@c t2-ng cho 0-ng 0ịch (Do

ha% Hh$ng có li5n hệ vFi nha-* có th? tính đ.i lưng nà> khi (i,t đ.i lưng kia và ngưc

l.i%

P2ong 0-ng 0ịch (Do ha vFi đB tan c!a ymzn* ta có:

a n.

a %.

%

n

4

"

⋅=

⋅=

−

+

O` ( ) ( ) T a n%a na % n%n%n% =⋅⋅=⋅⋅ +

5n:

n%n%n%

T a +

⋅=

fó chính là mNi li5n hệ gia đB tan và tích <N tan%

[.3. C! <?u tG 8nh h"ng t#i : tn B T

nh hYng cB -n chung

‡on ch-ng là ion có t2ong thành phần c!a k,t t!a% ,- th5m ion ch-ng vào 0-ng 0ịch

(Do ha* tích <N n)ng đB ion < t^ng l5n* 0-ng 0ịch t2Q n5n C-á (Do ha và < x-"t hiện

k,t t!a* t7c là đB tan gi6m đi%

nh hYng cB l3c -n* Khi t2ong 0-ng 0ịch ch7a các ion 01 không ph6i là ion

ch-ng cLng 6nh hưQng đ,n đB tan% O` khi đó l4c ion t^ng%

fB tan t^ng th[o l4c ion c!a 0-ng 0ịch%

nh hYng cB -n J d #pJ) 1< ch[t t8- ph]c đến đ9 tn cB kết tBM tích s= tn đuk!n

fB tan c!a k,t t!a < t^ng l5n n,- các ion k,t t!a có tham gia ph6n 7ng ph; vFi các

ch"t l. có m@t t2ong 0-ng 0ịch% f? ph6n ánh đưc các 6nh hưQng c!a các ph6n 7ng ph;*

ngư'i ta 01ng tích <N tan điề- kiện%

Hh~ng h.n k,t t!a ymzn t2ong 0-ng 0ịch có ion &e có kh6 n^ng ph6n 7ng vFi z và

có ch"t t.o ph7c w có kh6 n^ng t.o ph7c vFi y* t2ong 0-ng 0ịch có các ion (Gng:

nh hYng cB ch[t t8- ph]c ph0

Hác ch"t t.o ph7c ph; có m@t t2ong 0-ng 0ịch có th? làm h.n ch, ho@c ng^n c6n C-á

t2`nh k,t t!a 0o <4 t.o ph7c vFi kim lo.i: Pính ch"t nà> đưc 01ng đ? ch[ các ion c6n t2Q%

nh hYng cB nh!t đ9

O` C-á t2`nh ha tan th- ho@c tZa nhiệt* nó 6nh hưQng không có C-i l-+t n5n không

có nhng (i?- th7c định lưng ch-ng% 4 tha> đi đB tan mBt ch"t th[o nhiệt đB có li5n

C-an tFi hiệ- 7ng nhiệt khi ha tan% fNi vFi nhng ch"t th- nhiệt khi ha tan th` đB tan <

t^ng th[o nhiệt đB* thí 0; /(‡I tan nhiề- khi đ-n nóng% fB tan c!a ygHl Q qUU UH lFn g"p

I lần đB tan c!a nó Q qUUH% fNi vFi nhng ch"t tZa nhiệt th` ngưc l.i* đB tan gi6m khi

nhiệt đB t^ng% Phí 0; Haj…%U*&Ij Q ŽUUH có đB tan lFn g"p J lần đB tan c!a nó Q

qUUUH%

nh hYng cB kích thfc h8t kết tB

fNi vFi c1ng mBt lưng ch"t k,t t!a có 0.ng h.t nhZ tan nhiề- hơn k,t t!a có 0.ng

h.t lFn v` (ề m@t c!a các tinh th? nhZ có các góc* c.nh* các ion Q vị t2í góc* c.nh 0W tan

hơn nhng vị t2í khác v` các ion Q vị t2í (5n t2ong (ị gi ch@t hơn% goài các >,- tN k?

t25n* cn có >,- tN khác như C-á t2`nh <ang 0.ng khác (ềnhơn%

[.O. cng d4ng h8n ng 6?t t5 trong h- hân t*!h B T

]. Cân bằng !5 h8n ng oei ho B 6ha

].1. C! :nh nghR &' !h9t oei ho B 6ha

Hh"t oxi hóa “ là ch"t có kh6 n^ng nh+n [l[ct2on%

Hh"t kh= là ch"t có kh6 n^ng cho [l[ct2on%Bt ch"t oxi hóa <a- khi đD nh+n [l[ct2on < t2Q thành ch"t kh= gọi là ch"t kh= li5n

hp c!a nó% #i c@p oxi hóa “ kh= li5n hp đưc (i?- 0iWn (Gng phương t2`nh:

jx e n[ ⇔ ž[0

P2ong đó jx “ ch"t oxi hóa

ž[0 “ ch"t kh=

n “ <N điện t= mà ch"t oxi hóa nh+n đ? t2Q thành ch"t kh=%Oí 0; c@p oxi hóa “ kh= li5n hp:

Z$ng oei h- Z$ng 6ha CV oei h- B 6ha

;iWn h–nIe e I[ –nU –nIeV –nU

[Je e [ [Ie [JeV [Ie

I &e e I[ &I I&eV &I

HlI e I[ I Hl3 HlIVIHl3

nj…3 e [ e ‚ &e nI3 e … &Ij nj…3V nI3

[8H9ŽJ3 e [ [8H9Ž

…3 [8H9ŽJ3V [8H9Ž

…3

˜l[ct2on không t)n t.i Q t2.ng thái t4 0o t2ong 0-ng 0ịch% Bt ch"t chb th? hiện tính

kh= khi có mBt ch"t oxi hóa nh+n điện t= c!a nó%

/h6n 7ng oxi hóa “ kh= là ph6n 7ng t2ao đi điện t= gia ch"t kh= 8ch"t cho

[l[ct2on9 và ch"t oxi hóa 8ch"t nh+n [l[ct2on9%

&a> nói mBt cách khác: /h6n 7ng ox> hoá kh= là ph6n 7ng t2ong đó có <4 tha> đi

m7c oxi hoá* ch"t oxi hoá nh+n [l[ct2on và m7c oxi hoá gi6m* ch"t kh= như'ng [l[ct2on

và m7c oxi hoá t^ng%

ž[0q jxq e [ : <4 kh= “ ch"t kh= (ị oxi hóa

jxI e [ ž[0I : <4 oxi hóa “ ch"t oxi hóa (ị kh=

ž[0q e jxI jxq e ž[0I : C-á t2`nh oxi hóa “ kh=

Bt ch"t càng 0W nh+n [l[ct2on th` nó có tính oxi hóa càng m.nh* ngưc l.i mBt ch"t

như'ng [l[ct2on càng 0W th` nó có tính kh= càng m.nh%

P2ong mBt c@p oxi hóa kh= li5n hp* n,- ch"t oxi hóa có tính oxi hóa càng m.nh th`

ch"t kh= có tính kh= càng >,- và ngưc lai%

Oí 0;: a9 Khi nh$ng mBt thanh km vào 0-ng 0ịch H-j … < x6> 2a ph6n 7ng oxihóa “ kh= gia các ion H-Ie và các ng->5n t= –n:

–nU e H-Ie –nIe e H-U

H-Ie e I[ H-U

–nU 3 I[ –nIe

P2ong đó các ion H-Ie nh+n [ c!a các ng->5n t= –n* ta nói ng->5n t= –n (ị oxi hóa

thành –n

Ie

cn ion H-

Ie

(ị kh= thành ng->5n t= H-% (9 I[ e JHlI I [HlJ

3 Hh"t kh=: [

3 Hh"t oxi hoá: HlI

3 4 kh= [: HlIU e I [ IHl3 xJ

3 4 oxi hoá Hl3: [ 3 J[ [Je xI

HBng I C-á t2`nh kh= và oxi hóa: I[ e JHlI I [HlJ

5ân 6Ong phn ]ng -Z h-+ kh/ #The- phUng ph+p th$ng 6Ong e)

g->5n tc: Png [l[ct2on mà ch"t kh= như'ng đi (Gng tng [l[ct2on

mà ch"t oxi hoá th- vào%

Hác (ưFc:

a% ‘ác định ch"t oxi hoá* ch"t kh=%

(% Phành l+p phương t2`nh [l[ct2on

c% Hân (Gng phương t2`nh [l[ct2on 8P`m zH c!a tng th- và tng như'ng

2)i t`m hệ <N đ? cân (Gng9%

0% &oàn thiện phương t2`nh ph6n 7ng%

Oí 0;:

zưFc q: Hh"t kh= là y<IJ_ Hh"t ox> hóa là &jJ

zưFc I và J: thành l+p phương t2`nh [l[ct2on và cân (Gng:

zưFc …: hoàn thiện phương t2`nh ph6n 7ng

]./. Ph"%ng trfnh Nrn@t &2 th? :in !! tiWu !hun

–nU e H-Ie –nIe e H-U

H-Ie e I[ H-U

–nU 3 I[ –nIe

f? ch7ng minh có <4 0ịch ch->?n [l[ct2on tX ch"t kh= là km <ang ch"t oxi hóa là

ion đ)ng ngư'i ta th4c hiện như <a-:

Hó hai chi,c (`nh 8lọ9% wọ th7 nh"t cho 0-ng 0ịch –nj…* lọ th7 hai cho 0-ng 0ịch

H-j… vào% )ng đB hai 0-ng 0ịch (Gng nha-% h$ng mBt lá H- vào 0-ng 0ịch H-j…*

mBt lá –n vào 0-ng 0ịch –nj…% Ni hai 0-ng 0ịch (Gng mBt h`nh ch — đ4ng 0-ng 0ịch

aIj… 8ho@c KjJ9% Ÿng nà> đưc gọi là cầ- m-Ni% Phi,t (ị nà> gọi là pin điện hóa

8pin ganvani9%

Ni hai điện c4c –n và H- (Gng mBt 0â> 0Tn* t25n 0â> có mc nNi ti,p mBt vôn k,%

&iện tưng C-an <át đưc:

3 Kim điện k, C-a>% Hhiề- C-a> c!a kim điện k, ch7ng tZ x-"t hiện 0ng điện mBt

chiề- tX lá H- 8c4c e9 <ang lá –n 8c4c “9 nhưng chiề- 0i ch->?n c!a 0ng [l[ct2on m.ch

ngoài th` ngưc l.i* tX lá –n 8c4c “9 <ang lá H- 8c4c e9%

3 fiện c4c –n (ị ^n mn 0ần

3 Hó mBt lFp kim lo.i đ)ng (ám t25n điện c4c H- 3 à- xanh c!a cNc đ4ng 0-ng 0ịch H-j… (ị nh.t 0ần%

3 a- khi kim điện k, t2Q về vị t2í j* đ[m 0-ng 0ịch t2ong hai (`nh đi phân tích ta

th"> n)ng đB 0-ng 0ịch km t^ng l5n* cn 0-ng 0ịch đ)ng gi6m đi%

{i6i thích:

fiện c4c –n (ị oxi hóa: –n d –nIe e I[

fiện c4c H- (ị kh=: H-Ie

e I[ d H-

–nU e H-Ie ⇔ –nIe e H-U

Phí nghiệm t25n ch7ng tZ 2Gng ch"t oxi hóa t2ong c@p oxi hóa kh= li5n hp H-IeVH-

có th, oxi hóa cao hơn n5n oxi hóa ch"t kh= th-Bc c@p oxi hóa kh= li5n hp –nIeV–n có

th, th"p hơn% thích h!n tợng cB thí ngh!%*

3 fiện c4c –n (ị oxi hóa: –n d –nIe e I[ 8<4 m"t [l[ct2on x6> 2a t25n (ề m@t lá –n và lá –n t2Q

thành ng-)n [l[ct2on n5n đóng vai t2 c4c âm* các [l[ct2on th[o 0â> 0Tn đ,n c4c H-9% o v+> c4c –n (ị

^n mn%

3 P2ong cNc đ4ng 0-ng 0ịch H-j…* các ion H-Ie 0i ch->?n đ,n lá H-* t.i đâ> ch$ng (ị kh= thành H-

kim lo.i (ám t25n c4c đ)ng: H-Ie e I[ d H-% )ng đB H-Ie t2ong 0-ng 0ịch gi6m 0ần* khi,n cho mà-

xanh t2ong 0-ng 0ịch nh.t 0ần%

3 P2ong C-á t2`nh ho.t đBng c!a pin điện hóa –n “ H-* n)ng đB ion –nIe t2ong cNc đ4ng 0-ng 0ịch

–nj… t^ng 0ần* n)ng đB ion H-Ie t2ong cNc kia gi6m 0ần% f,n mBt l$c nào đó* 0ng [l[ct2on t2ong 0â>

0Tn không cn* 0ng điện t4 ngt%

3 f? 0-> t2` đưc 0ng điện t2ong C-á t2`nh ho.t đBng c!a pin điện hóa* ngư'i ta 01ng cầ- m-Ni% Oai t2

c!a cầ- m-Ni là t2-ng ha điện tích c!a I 0-ng 0ịch: các ion 0ương ae ho@c K e và –nIe 0i ch->?n C-a

cầ- m-Ni đ,n cNc đ4ng 0-ng 0ịch H-j…% gưc l.i * các ion âm j…I3 ho@c jJ

3 0i ch->?n C-a cầ-

m-Ni đ,n 0-ng 0ịch –nj…%3 m.ch ngoài 80â> 0Tn9* 0ng [l[ct2on đi tX c4c –n <ang c4c H- cn 0ng điện đi tX c4c H- <ang c4c

–n% O` th, điện c4c –n đưc gọi là anot 8nơi x6> 2a <4 oxi hóa9* điện c4c H- đưc gọi là catot 8nơi x6>

2a <4 kh=9% I< trong in :in h-, not ;2 !! â7 !n !tot ;2 !! d"%ng.

Thế oxi hóa khử:

Kh6 n^ng cho ha> nh+n [l[ct2on c!a các ch"t khác nha- th` khác nha-% f? đánh giá

kh6 n^ng choVnh+n [l[ct2on 8tính ch"t oxi hóa “ kh=9 c!a mBt ch"t ngư'i ta 01ng mBt đ.i

lưng nhiệt đBng gọi là th, oxi hóa kh= ˜ c!a c@p oxi hóa kh= li5n hp% Oí 0;

*%%%*VV II in in5u5u

E E ++

Ph, oxi hóa kh= c!a c@p oxi hóa kh= li5n hp là đ.i lưng đ@c t2ưng cho kh6 n^ng

oxi hóa ha> nói cách khác nó là đ.i lưng đ@c t2ưng cho cư'ng đB ch"t oxi hóa và ch"t

kh= c!a c@p đó% Ph, oxi hóa kh= c!a mBt c@p li5n hp càng lFn th` tính oxi hóa c!a ch"t

oxi hóa t2ong c@p càng m.nh và tính kh= c!a ch"t kh= t2ong c@p li5n hp càng >,- và

ngưc l.i%

P2ong hai c@p oxi hóa kh= li5n hp* n,- th, c!a c@p th7 nh"t lFn hơn th, c!a c@p

th7 hai th` ch"t oxi hóa c!a c@p th7 nh"t m.nh hơn ch"t oxi hóa c!a c@p th7 hai* nhưng

ngưc l.i ch"t kh= c!a c@p th7 hai m.nh hơn ch"t kh= c!a c@p th7 nh"t%

Ph, oxi hóa kh= c!a c@p oxi hóa kh= li5n hp 8jxVž[09:

jx e n[ ž[0

đưc xác định (Gng phUng trình Xerst #Xec):

,

IZ, IZ

.

.

nF

jT E E

ž[

U

ž[V ln+=

P2ong đó:

˜ “ th, oxi hóa kh= c!a c@p jxVž[0* Oont_˜U “ th, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn c!a c@p jxVž[0 8khi ho.t đB c!a ch"t oxi hóa cà ch"t

kh= đề- (Gng q molVl* Oont_

ž “ hGng <N* ž‚*Jq ¡%mol3q%K 3q_

P “ nhiệt đB t->ệt đNi* K_

“ <N a2a0a>* Ž UU H-long_

n “ <N [l[ct2on mà mBt ion* phân t= ha> ng->5n t= t2ao đi 8cho ha> nh+n9_

ajx* až[0 “ ho.t đB c!a ch"t oxi hóa và ch"t kh= t2ong 0-ng 0ịch%

Png C-át* n,- có ph6n 7ng:

pjx e n[ ⇔ Cž[0

th` phương t2`nh [2<t: 2

,

p

IZ, IZ

.

.

nF

jT E E

ž[

U

ž[V ln+=

,- có ion &e tham gia vào C-á t2`nh oxi hóa kh= th` giá t2ị c!a th, oxi hóa kh= ˜

không nhng ph; th-Bc vào ho.t đB c!a ch"t oxi hóa và ch"t kh= mà cn ph; th-Bc vào

c6 ho.t đB c!a ion &e:

2

,

%

J

p

IZ

, IZ.

..

nF

jT E E

ž[

U

ž[V ln +⋅

+=

Khi tha> c6 ž* (Gng giá t2ị th+t c!a ch$ng* đi loga2it t4 nhi5n <ang loga2it th+p

phân th` Q IUH pt [2<t t2Q thành:

2

,

%

J

p

IZ

, IZ.

..

n E E

ž[

U

ž[V lnU•*U +⋅

+=

5h *

¢ ho.t đB c!a chn 2n đưc coi là (Gng q% 5n đNi vFi c@p li5n hp H-Ie e I[ dH-* pt [2<t < là:

++ += II lnI

U•*UU

V 5u5u5u . E E

¢ fNi vFi ch"t khí* tha> v` ho.t đB ta 01ng áp <-"t p% Oí 0;:

HlIU e I [ IHl3

I

U

IV

I

I lnI

U•*U

−

− +=

5l

5l

5l 5l .

p

E E

¢ ho.t đB c!a nưFc là mBt hGng <N* n5n đưc đưa vào ˜U% Oí 0;:

nj…3 e ‚ &e e [ ⇔ nIe e … &Ij

−

+−

−+−

⋅+=

I

…

I…

‚

U

V* ln

•

U•*U

Sn

J SnI

Sn J SnI .

.. E E

¢ P2ong phương t2`nh [2<t* đ.i lưng ˜U là mBt hGng <N* nó chb ph; th-Bc vào (6n

ch"t c!a hệ oxi hóa “ kh= li5n hp ch7 không ph; th-Bc vào nhiệt đB% O` v+> có th? 04a

vào th, oxi hóa “ kh= ti5- ch-Sn ˜U c!a các c@p đ? <o <ánh cư'ng đB c!a ch"t oxi hóa và

ch"t kh= c!a các c@p%

Oí 0;: =+U

VI 5u5u E , =+

U

VI in in E

P25n th4c t, không th? xác định đưc giá t2ị t->ệt đNi c!a th, oxi hóa kh= c!a c@p

oxi hóa kh= li5n hp mà chb xác định đưc giá t2ị tương đNi c!a nó <o vFi th, c!a mBt

c@p khác% O` v+> đ? <o <ánh th, c!a các c@p oxi hóa “ kh= li5n hp vFi nha- th` cần ph6i

xác định giá t2ị tương đNi th, c!a c@p đó <o vFi th, c!a mBt c@p oxi hóa “ kh= li5n hp

đưc C-i ưFc 01ng làm ch-Sn có giá t2ị th, (Gng không%

gư'i ta C-i ưFc th, oxi hóa kh= c!a c@p oxi hóa “ kh= li5n hp I&eV&I (Gng U và

đ? đo th, oxi hóa kh= c!a các c@p khác ngư'i ta 01ng c4c hi02o ti5- ch-Sn%

H"- t.o c!a điện c4c hiđ2o ch-Sn: g)m mBt thanh platin 8/t9 đưc đ@t t2ong mBt

0-ng 0ịch axit có n)ng đB ion &e là q 8p& U9% zề m@t điện c4c h"p th; khi hiđ2o*

đưc thi li5n t;c vào 0-ng 0ịch 0ưFi áp <-"t q atm% hư v+> t25n (ề m@t điện c4c hiđ2o

x6> 2a cân (Gng oxi hóa “ kh= c!a c@p oxi hóa “ kh= I&eV&I:

&I I &e eI[

-> ưFc 2Gng: th, điện c4c c!a điện c4c hiđ2o ch-Sn (Gng U*UU O Q mọi nhiệt đB*

t7c là:

P E J J

UU*UU

VI I

=+

Thế oxi hóa khử tiêu chuẩn của kim loi

Pa 01ng th, điện c4c hiđ2o ch-Sn U

VI J J E + đ? xác định th, điện c4c ch-Sn cho các c@p

oxi hóa “ kh= khác% zGng cách nNi c@p oxi hóa “ kh= neV ch-Sn 8cation ne có n)ng

đB q* nhiệt đB IoH9 vFi c@p I&eV&I ch-Sn% Ph, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn c!a kim lo.i

cần đo đưc ch"p nh+n (Gng <-"t điện đBng c!a pin t.o (Qi điện c4c hiđ2o ch-Sn và điệnc4c ch-Sn c!a kim lo.i cần đo% Hó I t2ư'ng hp x6> 2a vFi giá t2ị c!a th, điện c4c

ch-Sn:

3 Ph, điện c4c ch-Sn c!a c@p neV là <N 0ương n,- kh6 n^ng oxi hóa c!a ion

ne t2ong n=a pin neV là m.nh hơn ion &e t2ong n=a pin I&eV&I

I[Je e &I ⇔ I[Ie e I&e

3 Ph, điện c4c ch-Sn c!a c@p

ne

V là <N âm n,- kh6 n^ng oxi hóa c!a ionne t2ong n=a pin neV là >,- hơn ion &e t2ong n=a pin I&eV&I

I&e e –n ⇔ &I e –nIe

* d4: Ph, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn c!a các c@p kim lo.i: õ–n

IeV–n “ U*ŒŽ O _ õ

yge

Vyg e

U*‚U O%

5hu cB phn ]ng -Z h-+ kh/

f? xRt chiề- c!a ph6n 7ng oxi hoá kh=* ta 04a vào th, điện c4c ch-Sn õ c!a các

c@p% H@p nào có õ lFn th` 0.ng oxi hoá c!a c@p đó < oxi hoá 0.ng kh= c!a c@p có

th, điện c4c ch-Sn nhZ hơn%

].3. C! <?u tG 8nh h"ng :?n th? !ân bằng oe< h- 6ha. Th? tiWu !hun :i'u6in

Ph, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn là th, khi ho.t đB c!a t"t c6 các 0.ng tham gia ph6n 7ng

(Gng q% P2ong th4c t, ch"t oxi hóa và ch"t kh= c!a mBt c@p oxi hóa3kh= li5n hp

thư'ng tham gia ph6n 7ng ph; vFi các ch"t có m@t t2ong 0-ng 0ịch như ph6n 7ng k,t t!a*

ph6n 7ng t.o ph7c* ph6n 7ng axit3(a* E Khi,n cho n)ng đB 8ho.t đB9 c!a các ch"t tha>

đi%

P2ong điề- kiện nà>* đ? đánh giá đ$ng cư'ng đB ch"t oxi hóa và ch"t kh= ta 01ng

th, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn điề- kiện “ là th, khi ho.t đB các 0.ng oxi hóa* kh= c!a (án

ph6n 7ng đề- (Gng q và các thành phần khác c!a (án ph6n 7ng có n)ng đB xác định%

PX các giá t2ị ˜U ta có th? xác định đưc giá t2ị th, ti5- ch-Sn điề- kiện 8˜ U*9 c!a các c@p

oxi hóa kh= Q điề- kiện thí nghiệm xác định% nh hYng cB pJ* P2ong t2ư'ng hp c@p oxi hóa kh= g)m I anion có ch7a <N

ng->5n t= oxi khác nha- và &e tác 0;ng l5n anion có ch7a nhiề- oxi nh"t 87ng vFi <N oxi

hóa cao hơn9 đ? t.o 2a anion có it ox> hơn 87ng vFi <N oxi hóa th"p hơn9%

Oí 0;: Pính th, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn điề- kiện khi p& ‚%

y<j…J3 e I &e e I[ ⇔ y<jJ

J3 e &Ij

−

−

+ ++=JJ

J…lg

IU•*Ulg

IU•*U IU

"sI

"sI

J ... E E

Ph, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn điề- kiện khi p& ‚ là th, khi:

qJJ

J…

== −− "sI "sI ..

* ‚qU

−+ ==+ J . J

%qq*U9qUlg8

I

U•*U•Œ*U

9qUlg8I

U•*U

I‚œU

I‚UœU

P E

E E

=+=

+=

−

−

hư v+>* khi t^ng p& th` th, th, ti5- ch-Sn gi6m* làm gi6m kh6 n^ng oxi hóa c!a

y<j…J3và làm t^ng kh6 n^ng kh= c!a y<jJ

J3%

nh hYng cB phn ]ng t8- ph]c

Khi 0.ng oxi hóa ho@c 0.ng kh= c!a mBt c@p li5n hp tham gia vào ph6n 7ng t.o

ph7c* th` cư'ng đB oxi hóa* kh= c!a ch$ng cLng tha> đi%

Oí 0;:

Pính th, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn điề- kiện c!a c@p [8‡‡‡9V[8‡‡9 t2ong điề- kiện khi

0-ng 0ịch có 0ư 3 đ? t.o [ŽJ3 có hGng <N (ền tng cBng ›q%Ž% qUqŽ% Ph, ti5- ch-Sn c!a

c@p [8‡‡‡9V[8‡‡9 khi ch$ng không có <4 t.o ph7c là ˜UU*ŒŒ O%

P2ong hệ kh6 n^ng x6> 2a I ph6n 7ng:

[Je e [ ⇔ [Ie 8khi không có 39

+

+

++ +=J

I

IJ lgq

U•*UU

V

Fe

Fe

Fe Fe .

. E E 8q9

[Je e Ž3 ⇔ [ŽJ3

[ŽJ3 e q[ ⇔ [Ie e Ž3 8khi có 39

+

−+

++ ⋅+=J

Ž

I

IJ

Ž

œU

V lg

qU•*U

FeF

F Fe

Fe Fe ... E E 8I9

Žq

Ž

Ž

Žq

J

J

Ž

J

Ž

J

−

−

−+

+

+

−+

⋅=

⋅=

β

β

F Fe

FeF

FeF

F Fe

...

.

..

8J9

Pha> 8J9 vào 8I9* ta có:

Žq

Ž

Ž

œU

V

Ž

œU

V

J

I

IJ

J

Ž

I

IJ

lgq

U•*U

lgq

U•*U

−

−+

−+

++

+

−+

++

⋅⋅

+=

⋅+=

β F Fe

F Fe

Fe Fe

FeF

F Fe

Fe Fe

..

.. E E

.

.. E E

+

+

++ ++= −J

I

IJ lgI

U•*Ulg

q

U•*UŽq

œU

V

Fe

Fe

Fe Fe .

. E E β 8…9

U

VŽq

œU

V IJIJ lg

q

U•*U++++ =+ − Fe Fe Fe Fe

E E β

Žq

U

V

œU

V lg

q

U•*UIJIJ −−= ++++ β

Fe Fe Fe Fe E E

Hông th7c ch-ng

Khi jx tham gia vào C-á t2`nh t.o ph7c th` th, oxi hóa kh= điề- kiện < là:

98

U

ž[V

œU

ž[V98 lgU•*U

GIZ, IZ, GIZn E E β −=

Khi ž[0 tham gia vào C-á t2`nh t.o ph7c th` th, oxi hóa kh= điề- kiện < là:

98ž[

U

ž[V

œU

98ž[V lg

U•*U G, , IZ G, IZ

n E E β +=

Khi c6 jx và ž[0 tham gia vào C-á t2`nh t.o ph7c th` th, oxi hóa kh= điề- kiện <là:

98

98ž[U

ž[V

œU

98ž[V98 lgU•*U

GIZ

G,

, IZ G, GIZn

E E β

β +=

nh hYng cB phn ]ng t8- kết tB

Pương t4 như C-á t2`nh t.o ph7c% Ph= tính th, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn điề- kiện c!a

c@p H-8‡‡9VH-8‡9 khi có 0ư anion ‡3 đ? t.o k,t t!a H-‡ vFi ion H-e* H-‡ có tích <N tan

PH-‡qU3qI% Ph, ti5- ch-Sn c!a c@p H-8‡‡9VH-8‡9 khi không t.o k,t t!a H-‡ là e U*qŒO%

H-Ie e q[ ⇔ H-e 8khi không có anion ‡39

+

+

++ +=5u

5u

5u5u .

. E E

I

I lgq

U•*UU

V 8q9

H-Ie e q[ ⇔ H-e

H-e e ‡3 ⇔ H-‡

H-Ie e ‡3 e q[ ⇔ H-‡ 8khi có anion ‡39

−+++ ⋅+= _ 5u5u5u

.. E E II lgq

U•*UœU

V 8I9

−+ ⋅= _ 5u

..T 8J9

Pha> 8J9 vào 8I9 ta có:

+

+

++

−+++

⋅+=

⋅+=

5u

5u5u5u

_ 5u5u5u

.

T . E E

.. E E

I

I

II

lgqU•*U

9lg8q

U•*U

œUV

œU

V

+

+

++ ++=5u

5u

5u5u .

.T E E

I

I lgq

U•*Ulg

q

U•*UœU

V 8…9

o <ánh 8q9 và 8…9 ta có:

T E E

E T E

5u5u5u5u

5u5u5u5u

lgq

U•*U

lgq

U•*U

U

V

œU

V

U

V

œU

V

II

II

−=

=+

++++

++++

Hông th7c ch-ng

Khi jx tham gia vào C-á t2`nh t.o ch"t k,t t!a th` th, oxi hóa kh= điề- kiện < là:

98

U

ž[V

œU

ž[V98 lgU•*U

"IZ, IZ, "IZ T n

E E +=

Khi ž[0 tham gia vào C-á t2`nh t.o ch"t k,t t!a th` th, oxi hóa kh= điề- kiện < là:

98ž[

U

98ž[V

œU

98ž[V lgU•*U

", ", IZ ", IZ T n

E E −=

Khi c6 jx và ž[0 tham gia vào C-á t2`nh t.o ch"t k,t t!a th` th, oxi hóa kh= điề-

kiện < là:

98ž[

98Už[V

œU98ž[V98 lg

U•*U

",

"IZ

, IZ ", "IZ

T

T

n

E E +=

].O. In tG! h8n ng. C! <?u tG 8nh h"ng X T

].[. cng d4ng h8n ng oei ho 6ha trong h- hân t*!h B T

j. C! h8n ng ion trong dung d!h n"#!

j.1. NhUng d9u hiu :V! tr"ng !5 h8n ng ion trong dung d!h n"#!

Hác ph6n 7ng ion t2ong 0-ng 0ịch nưFc có th? x6> 2a Q m7c đB đáng k? n,- <6n

phSm ph6n 7ng th-Bc lo.i hp ch"t:3 ít phân li

3 ít tan

3 0W (a> hơi hơn các ch"t (an đầ-

3 cá ion có t2.ng thái oxi hóa khác vFi các ch"t (an đầ-%

4a vào ng->5n tc nà> ta có th? phân lo.i các ph6n 7ng ion <a- đâ>:

a9 3 /h6n 7ng gia aci0 và (a:&Hl e aj& d aHl e &Ij

/P ion: &e e j&3 d &Ij

Hh"t ít phân li là nưFc%

H&JHjj& e &J ⇔ H&JHjj&…

/P ion:

H&JHjj& ⇔ H&JHjj3 e &e

&J e &e ⇔ &…e



H&JHjj& e &J ⇔ H&JHjj3 e &…e

Hh"t ít phân li là &…e 8aci0 cation9

3 /h6n 7ng gia oxit (a vFi axit* oxit axit vFi (a kiềm%

H-j e &Hl d H-HlI e &Ij

/P ion:

H-j e I &e d H-Ie e &Ij


HjI e I aj& d aIHjJ e &Ij

/P ion: HjI e I j&3 d HjJI3 e &Ij

Hh"t ít phân li là nưFc%3 /h6n 7ng gia m-Ni axit >,- vFi axi m.nh hơn* gia m-Ni (a >,- vFi (a m.nh

hơn%

H&JHjja e &Hl d H&JHjj& e aHl

/P ion: H&JHjj3 e &e ⇔ H&JHjj&

Hh"t ít phân li là H&JHjj&%

&…Hl e aj& d aHl e &J e &Ij/P ion: &…

e ⇔ &J e &e

&e e j&3 ⇔ &J e &Ij

&…e e j&3 ⇔ &J e &Ij


(9 /h6n 7ng t.o ph7c:



c9 /h6n 7ng oxi hóa “ kh=:

09 /h6n 7ng t.o thành ch"t ít tan:

j./. C! h thGng hân t*!h !tion &2 nion trong dung d!h n"#!

`hn ]ng h! th=ng* tX 0-ng 0ịch đầ- ta ta lần lưt tách 2a tXng nhóm ion 2i5ng (iệt

(Gng cách <= 0;ng nhng th-Nc th= nhóm thích hp% a- đó <= 0;ng các ph6n 7ng đ@c

t2ưng đ? t`m ion t2ong m#i nhóm th[o mBt t2`nh t4 nh"t định% Hó th? tách các ion t2ong

mBt nhóm%

`hân tích rmng 6!t* xác định t24c ti,p mBt ion t2ong h#n hp nhiề- ion (Gng mBt

ph6n 7ng đ@c t2ưng “ ph6n 7ng x6> 2a vFi 2i5ng ion đó% #i ion đưc t`m tho[ mBt C-i

t2`nh 2i5ng* th7 t4 không C-an t2ọng% Phông thư'ng mFi đầ- ta th4c hiện mBt ph6n 7ng

tách nhóm thích hp: ion cần t`m có th? nGm t2ong 0-ng 0ịch nưFc lọc ho@c t2ong k,t t!a%

1 t2ong pha nào th` nó cLng lTn vFi mBt <N ion khác nhưng ch$ng không gâ> nhiW- khi

ta nh+n (i,t ion ph6i t`m (Gng mBt ph6n 7ng đ@c hiệ- cho ion đó%/h6n 7ng đ@c t2ưng c!a mBt ion là ph6n 7ng cho phRp nh+n (i,t đích th4c ion ">

t2ong <4 có m@t c!a mBt t hp nh"t định ion khác%

ThuG! tha nh-7E wà th-Nc th= tác 0;ng giNng nha- l5n mBt nhóm các ion%

Oí 0;: &Hl là th-Nc th= c!a nhóm yge* &gIIe* /(Ie

ThuG! tha !hkn ;k!E là th-Nc th= tác 0;ng giNng nha- t25n mBt <N ion mà các ion

nà> có th? th-Bc các nhóm phân tích khác nha-%Oí 0;: &J có th? t.o ph7c tan và không mà- vFi mBt <N ion Q nhiề- nhóm phân

tích%

ThuG! tha :V! tr"ng h< thuG! tha riWngE là th-Nc th= chb cho ph6n 7ng đ@c hiệ-

vFi mBt ion ho@c mBt ch"t xác định%

Oí 0;: &J là th-Nc th= đ@c t2ưng đ? phát hiện &gIIe t2ong nhóm yge* &gI

Ie* /(Ie

nh' t.o 2a k,t t!a mà- đ[n đ@c t2ưng%&) tinh (Bt cho mà- xanh chb vFi io0%

`hân tích đ@nh tính ct-n* có hai hệ thNng phân tích* đó là pp 01ng & I và pp aci0

(a%

X H thGng H/DE

g->5n tc: 04a t25n <4 khác nha- về đB tan c!a nhiề- <-n]i0 kim lo.i đ? tách các

cation thành nhóm%

ˆ- đi?m: khac h@t ch* k,t C-6 khá chính xác* phát hiện t2iệt đ? các cation k? c6 khi

ch$ng nGm t2ong ph7c ch"t%

hưc đi?m: &I 2"t đBc h.i* m1i khó chị- và t2ong C-á t2`nh phân tích thư'ng g@p

các 0-ng 0ịch k[o c!a 2"t khZ x= lA%

H thGng !id B bQE

g->5n tc: 04a t25n kh6 n^ng t.o k,t t!a* t.o ph7c vFi các th-Nc th= aci0 như &Hl*

&Ij…* aj&* 8&…9j&%

ˆ- đi?m:

3 ít đBc h.i hơn hệ thNng 01ng &I%

3 0= 0;ng đưc nhng tính ch"t cơ (6n c!a các ng->5n tN: C-ân hệ các ng->5n tNnà> vFi các aci0 và (a* tính lưYng tính c!a các h>02ox>0 và kh6 n^ng tọa ph7c c!a các

ng->5n tN%

3 th'i gian th4c hiện phân tích ngn hơn tX JU3…Us <o vFi hệ thNng &I%

hưc đi?m: phân tích nhóm không ch@t ch (Gng hệ thNng 01ng &I%

Hn giFi h.n về <N lưng các cation* các tính ch"t c!a các h>02oxit c!a các cation

nhóm … và chưa đưc nghi5n c7- kM* cLng như điề- kiện tách* t.o k,t t!a c!a ch$ng%

PP

nhóm

Ph-Nc th=

nhóm

Hác cation th-Nc nhóm 6n phSm t.o thành vFi th-Nc th=

nhóm‡ &Hl yge* &gI

Ie* /(Ie ygHl &gIHlI* /(HlI

‡‡ &Ij… loDng zaIe* 2 Ie* HaIe* 8/(Ie9 zaj…* 2j…* Haj…* 8/(j…9‡‡‡ aj& 0ư e

&IjI

ylJe* H2 Je* –nIe* nIe*

n…e

* y<Je

* y<e

yljI3* H2j…

I3* –njII3* njJ

I3* y<j…J3

‡O aj& [Ie* [Je* (Je* (e*

ziJe* nIe* gIe

[8j&9I* [8j&9J* (8j&9J* (8j&9*

zi8j&9J* n8j&9I* g8j&9I*O &…j& đ@c*

0ư

H-Ie* H0Ie* &gIe* HoIe*

iIe

Hác ph7c amino ƒ[8&J9n„Ie* n…*Ž

O‡ Không có ae* K e* &…e

X H thGng hotht 77oni!E

`hân tích đ@nh tính n-n*



o không có th-Nc th= nhóm 2† 2àng n5n cLng không th? phân chia mBt cách ch@t

ch toàn (B các anion thành nhng nhóm 2i5ng đ? phân tích hệ thNng giNng như các

cation%



j.3. Phân t*!h !tion nh-7 1,/,3 trong dung d!h n"#! tho h thGng !id B bQ

‘ác định các cation nhóm q 8yge* /(Ie* &gIIe9:



‘ác định các cation nhóm I 8zaIe* 2 Ie* HaIe9:

‘ác định các cation nhóm J 8ylJe

* –nIe

9:



Ph-Nc th= HationylJe –nIe

aj& 0ư yljI3 –njI

3

aIHjJ yl8j&9J k[o t2ng –nI8j&9IHjJ t2ng &…j& 0ư yl8j&9J k[o t2ng ƒ–n8&J9…„Ie tan aI&/j… yl/j… t2ng –nJ8/j…9I t2ng

&I t2ong H&JHjj& 3 –nt2ng8&…9I t2ong môi t2ư'ng

t2-ng tính ha> kiềm >,-

yl8j&9J k[o t2ng –nt2ng

Phần /. C! h"%ng h hân t*!h :nh ;"ng h- hk!

/.1. Đ$i !"%ng &' hân t*!h :nh ;"ng

I%q%q% /hân (iệt phân tích định tính và phân tích định lưng

&óa học phân tích định tính 01ng đ? nh+n (i,t mBt ch"t ho@c c"- t= ch7a t2ong mBt

h#n hp 8ví 0; xác định t2ong mBt hp kim có ch7a các kim lo.i và phi kim nào9%

&óa học phân tích định lưng xác định hàm lưng m#i c"- t= t2ong mBt hp ch"tho@c mBt h#n hp%

&óa học phân tích định tính l-ôn l-ôn đi t2ưFc đ? gi$p ta (i,t đưc mBt cách (án

định lưng 8c"- t= ‘ có nhi5- ha> ít9 thành phần mBt h#n hp nh' đó ta có th? chọn C->

t2`nh phân tích định lưng thích hp%

&óa học định lưng đi hZi nhng 0;ng c;* thi,t (ị* phương pháp làm ch@t ch và

ph7c t.p hơn%Oí 0;: cho mBt h#n hp t2ong đó có ch7a mBt <N kim lo.i%

fịnh tính: ‘ác định các kim lo.i đó là nhng kim lo.i nào%

fịnh lưng: ‘ác định thành phần khNi lưng c!a các kim lo.i* thành phần khNi

lưng c!a các kim lo.i t2ong h#n hp%

I%q%I% /hân lo.i các phương pháp phân tích định lưng

u+ trình phân tích đu 6- go% c+c g đ-8n cU 6n su

3 Hhọn mT- đ.i 0iện 8chọn mBt phân nhZ mT- đ.i 0iện cho toàn (B đNi tưng

cần phân tích9* công việc nà> cần ph6i đưc C-> ho.ch t2ưFc%

3 Hh->?n ch"t phân tích về 0.ng 0-ng 0ịch: ha tan hoàn toàn mT- t2ong 0-ng

môi thích hp% ,- phân tích (Gng mBt <N phương pháp v+t lA th` có th? không cần ha

tan mT- nhưng cần ph6i x= lA hóa học t2ưFc%

3 Pách ho@c ch[ các c"- t= c6n t2Q c"- t= chính n,- cần 801ng phương pháp hóa học*

hóa lA* v+t lA9% Oí 0;: đ? xác định iIe có m@t [Ie (Gng 0im[t>lglioxim th` cần ch->?n

[Ie thành [Je <a- đó ch[ [Je (Gng 3 Q 0.ng [ŽJ3%

3 Pi,n hành xác định hàm lưng m#i c"- t= (Gng phân tích th[o phương pháp đD

chọn%

3 Pính toán k,t C-6 8đánh giá k,t C-6 và đB chính xác phân tích9%P2ong các giai đo.n nà> th` giai đo.n J và … là C-an t2ọng nh"t%

`hân l-8 c+c phUng ph+p phân tích đ@nh lợng

&àm lưng ch"t 8mg9 K£ th-+t phân tích

q3qU 8lưng nhZ9 /hân tích 0;ng c;

qU3J 8v,t9

qUU 8lưng lFn9 /hân tích hóa họcq3qUU 8(án vi9

/hương pháp phân tích hóa học: Hác phương pháp nà> không đi hZi thi,t (ị ph7c

t.p 8chb 01ng ch! >,- là các 0;ng c; th!> tinh9%

fB nh.> không cao nhưng đáp 7ng mBt <N >5- cầ- th4c t,%

Hó I 0.ng: phân tích khNi lưng và phân tích th? tích%

3 phân tích khNi lưng:

04a vào việc cân <6n phSm t.o thành <a- C-á t2`nh th4chiện ph6n 7ng t.o k,t t!a tX đó xác định hàm lưng c"- t= cần phân tích%

Hh"t kh6o <át đưc ha tan t2ong 0-ng môi thích hp 8thư'ng là t2ong aci09 2)i 01ng

mBt th-Nc th= t.o mBt hp ch"t ít tan% a- đó đ[m k,t t!a 2=a <.ch* n-ng đ,n khNi lưng

không đi* đ[m cân% PX khNi lưng ch"t đ[m cân và 04a t25n công th7c c!a ch"t "> ta

tính đưc khNi lưng ch"t kh6o <át%

Oí 0;: xác định [8‡‡‡9 (Gng cách k,t t!a 0ưFi 0.ng hi02oxi0 và đ[m n-ng đ? t.o

[IjJ% PX khNi lưng [IjJ <-> 2a khNi lưng [%

hưc đi?m c!a pp:

&àm lưng ch"t phân tích ph6i khá lFn* m"t nhiề- th'i gian%

3 phương pháp phân tích th? tích: 4a vào việc đo chính xác th? tích 0-ng 0ịch

th-Nc th= có n)ng đB chính xác c1ng vFi ch"t chb thị đi mà- khi ph6n 7ng k,t th$c đ?

tính hàm lưng c"- t= cần phân tích%

/hương pháp phân tích th? tích áp 0;ng cho nhiề- lo.i ph6n 7ng:

3 ch-Sn đB axit (a_

3 ch-Sn đB ph7c ch"t_

3 ch-Sn đB t2ầm hiện 8k,t t!a9_

3 ch-Sn đB oxi hóa “ kh=%Hác phương pháp phân tích công c;

Hác phương pháp v+t lA: 04a t25n việc đo mBt tính ch"t v+t lA nào đó 8đB h"p th; ánh

<áng* đB 0Tn điện* điện th,* cư'ng đB 0ng* cư'ng đB (7c x. điện tX*%%%9 mà tính ch"t nà>

tb lệ vFi hàm lưng c"- t= cần phân tích% Oí 0;: đ? xác định hàm lưng zi Je có th? đo đB

h"p th- ánh <áng zi‡J Q (ưFc <óng …U nm v` cư'ng đB mà- c!a 0-ng 0ịch nà> tb lệ th-+n

vFi n)ng đB c!a nó%Hác phương pháp hóa lA: t2ong nhiề- t2ư'ng hp* ph6n 7ng hóa học đng vai t2 2"t

C-an t2ọng đ? ch->?n c"- t= phân tích thành 0.ng có tính ch"t v+t lA có th? đo đưc% Oí

0;: định lưng [Je: 01ng th-Nc th= axit <-n]o<alixilic t2ong môi t2ư'ng amoniac đ?

ch->?n về 0.ng ph7c [8<al9JJ3 mà- vàng* đo đB h"p th; tX đó xác định đưc n)ng đB

c!a [Je%

&ai >,- tN C-an t2ọng đ? phân lo.i các phương pháp phân tích là: kích thưFc mT-th= và hàm lưng phần t2^m c!a c"- t= cần phân tích%

3 T- (án vi: U*Uq3U*qg_ mT- vi lưng: U*UUq3U*Uqg_ mT- <i5- vi lưng U*UUqg%

3 H"- t= lFn: q3qUUs_ (R: U*Uq3qs và v,tU*Uqs%

I%q%J% Hác lo.i n)ng đB và đơn vị thư'ng 01ng (i?- 0iWn k,t C-6 phân tích

I%q%J%q% Hác lo.i n)ng đB

)ng đB 0-ng 0ịch là: lưng ch"t tan t2ong mBt đơn vị th? tích ha> mBt đơn vị khNi

lưng%

)ng đB th? tích c!a mBt ch"t lZng là tb <N th? tích c!a ch"t lZng đó và th? tích c!a

0-ng môi 8thư'ng là nưFc9%

)ng đB s khNi lưng 8Hs9: chb 2a có (ao nhi5- gam ch"t tan t2ong qUU g 0-ng

0ịch%

qUUs ⋅=

,,

ct

%

%5

)ng đB phần t2iệ- 8ppm: pa2t< p[2 million9: là <N gam ch"t tan có t2ong q t2iệ- gam 0-ng

0ịch ha> khNi lưng mg ch"t tan có t2ong q kg 0-ng 0ịch ha> khNi lưng •g ch"t tan

t2ong q gam 0-ng 0ịch%

pp%%

%5

,,

ct pp% ŽqU⋅=

)ng đB phần tb 8pp(: pa2t< p[2 (ilion9: là <N gam ch"t tan có t2ong q t¤ gam 0-ng 0ịch

ha> khNi lưng •g ch"t tan có t2ong q kg 0-ng 0ịch ha> khNi lưng ng ch"t tan t2ong q

gam 0-ng 0ịch% o 0-ng 0ịch 2"t loDng n5n 0q* và n)ng đB phần tb cLng chính là khNi

lưng •g có t2ong q lit 0-ng 0ịch%

pp6

%

%5

,,

ct

pp%

qU⋅=

)ng đB mol 8kA hiệ- là H* molVl* 9 là <N mol ch"t tan t2ong q lit 0-ng 0ịch%

,,"

" S

P

n5 =

fB ch-Sn P là <N gam 8ha> miligam9 ch"t tan t2ong qmililít 0-ng 0ịch%

Hông th7c tính :P

.T =

a: <N gam ch"t tan* O: th? tích 0-ng 0ịch mlfB ch-Sn 8y9 th[o ch"t đưc xác định 8ch"t định phân9: là gam ch"t định phân z tác

0;ng vFi lư- 0-ng 0ịch ch-Sn y% Oí 0;* ygjJVHl3

P U*UU… 8gVml9 nghMa là U*UU…g ch"t định phân Hl3 tác 0;ng vXa đ! vFi lư- 0-ng 0ịch

ch-Sn ygjJ%

fương lưng: Đ"%ng ;"ng !5 1 ngu<Wn tG

) ?Ung lợng cB %9t nguymn t= l< lợng cB nó kết hợp 1f & %-l nguymn

t/ hy,r- hy thy thế %9t lợng nguymn t/ hy,r- nh thế tr-ng phn ]ng

h-+ hc.

6) ?Ung lợng cB hợp ch[t l< lợng ch[t nó t+c ,0ng 1q đB 1f %9t đUng

lợng hy,r- hy 1f %9t đUng lợng cB %9t ch[t 6[t k.

g->5n tN V hp ch"t fương lưng gam Pí ,0* g->5n tN t2ong hp

ch"t vFi &: y&m

hóa t2ị c!a ng->5n

tN: m

Vm J a* >:M 7:C

J5l* >:&M 7:M&jxit

yIjn

Tổng h-+ tr@ cB

k% l-8ph k%* n

7:S -Zt n FeI*

>:.:

7:&Q yxit a= nguymn t/ J

đợc thy thế

7:S Zt > J `IC* >:M

7:D'za a= nhó% IJ đợc

thy thế

7:S 6> > 5#IJ)* >:M

7:(C-Ni Tổng hó tr@ cB

nguymn t/ k% l-8

7:S %u= > 45l * * >:M

7:Q'

Hh"t oxi hóa V ch"t

kh=

a= electr-n %< %9t

phân t/ h-c -n đó

tr- đổ

7:S Iv >

7:S je, >

c9 -> ưFc kA hiệ- đương lưng c!a ng->5n tN i là ̃ i%

O0:

P2ong hp ch"t :• &Hl: đương lưng c!a clo: qmol

• &I: đương lưng c!a lư- h-\nh :qVImol

• H&…: đương lưng c!a cac(on:qV…mol

• &J:đương lưng c!a nitơ:qVJmol

KhNi lưng c!a q đương lưng ng->5n tN gọi là khNi lưng tương đương %

O0:

KhNi lưng tương đương c!a Hl * * H * t2ong ví 0; t25n là:

Hl : J*… _ : JIVIqŽ _ H : qIV…J _ : q…VJ…*ŽŒ gVmol

• z5n c.nh khNi lưng tương đương đôi khi ngư'i ta cn đưa 2a 01ng khái niệm th?

tích tương đương ‹nghMa là th? tích mà mBt đương lưng c!a ch"t kh6o <át chi,m Q

mBt điề- kiện c; th?%

• Oí 0; : 3Ph? tích tương đương c!a &I là qq%I lVmol

3Ph? tích tương đương c!a jI là %Ž lVmol

8‘Rt Q điề- kiện ti5- ch-Sn9

• ?Ung lợng g% cB %9t ch[t#nguymn t= hy hợp ch[t) l< lợng ch[t đó 6ểu th@

the- g% có tr@ s= 6Ong tr@ s= đUng lợng ch[t đó.

V

O0:

fương lưng gam c!a h>02o là:q*UU‚

fương lưng gam c!a HaJ8/j…9I là:q*Œ

O0:

˜aj&…U% Pa có pVư:

Iaj& e &Ij… aIj…e I&Ij

Pính đưc:˜8&Ij…9…%

• Hách tính khNi lưng tương đương c!a mBt <N hp ch"t:

eĐ"%ng ;"ng !5 7t oeit 6i7 ;o$i bằng trkng ;"ng hân ta !5 oeit !hi !ho

tlng ho tr !5 6i7 ;o$i trong !`ng th! oeit :-.

O0: đương lưng [IjJ:qŽUVJxIIŽ*Œ

eĐ"%ng ;"ng !5 7t eit bằng trkng ;"ng hân ta !5 eit !hi !ho @G ngu<Wn

ta H :"! th< th? trong hân ta eit :-.

O0: đương lưng c!a &J/j…: ‚VJJI*Œ%

mĐ"%ng ;"ng !5 7t bQ% bằng trkng ;"ng hân ta bQ% !hi !ho ho tr !5

ngu<Wn ta 6i7 ;o$i trong hân ta bQ% :-%

O0: đương lưng c!a Ha8j&9I:Œ…VIJŒ

eĐ"%ng ;"ng !5 7t 7uGi bằng trkng ;"ng hân ta 7uGi !hi !ho tlng ho tr

!5 6i7 ;o$i trong hân ta 7uGi :-.

O0: đương lưng c!a HaJ8/j…9I: JqUVJxIq*Œ%

eĐ"%ng ;"ng !5 7t !h9t oei h- hoV! 7t !h9t 6ha trong h8n ng oei h-

6ha bằng 6hGi ;"ng 7o; !5 !h9t :- !hi !ho @G ;!tron 72 7t hân ta hoV! ion

!h9t :- tro :li.

^m qŒI nhà khoa học ngư'i ynh là 8alton9 fan 3Pơn đưa 2a địng l-+t đương lưng

như <a-:

¥C! ngu<Wn tG 6?t h &#i nhu h< th< th? !ho nhu (trong h8n ng ho

hk!) tho !! 6hGi ;"ng t ; &#i t"%ng ;"ng !5 !hng.p• f? 0? 0àng t2ong tính toán ngư'i ta có cách t2`nh (à> khác:

¥Hác khNi lưng 8các th? tích9c!a các ch"t ph6n 7ng vFi nha- tb lệ vFi các khNi lưng

8th? tích9tương đương c!a ch$ng¦%

)ng đB đương lưng 8H * 9: )ng đB đương lưng c!a mBt ch"t là <N mol đương

lưng c!a ch"t đó t2ong mBt lít 0-ng 0ịch ho@c <N milimol c!a ch"t đó t2ong mBt ml 0-ng

0ịch%

)ng đB đương lưng gamVlít* cn gọi là n)ng đB đương lưng* kA hiệ- là H là <N

đương lưng gam ch"t tan t2ong mBt lít 0-ng 0ịch%

,,"

" X

P

5 δ =

"

" "

7

%=δ : <N đương lưng gam ch"t tan y

i

S 7 " " = : đương lưng gam ch"t y%

N đưc xác định như <a-:

3 t2ong ph6n 7ng oxi hóa kh=: <N là <N [l[ct2on n mà mBt phân t=

ho@c mBt ion đó t2ao đi%3 t2ong ph6n 7ng t2-ng ha: là <N &e ho@c <N j&3 t2ong phân t=

aci0V(a đD tham gia ph6n 7ng%

fương lưng: Đ"%ng ;"ng !5 1 ngu<Wn tG

,) ?Ung lợng cB %9t nguymn t= l< lợng cB nó kết hợp 1f & %-l nguymn

t/ hy,r- hy thy thế %9t lợng nguymn t/ hy,r- nh thế tr-ng phn ]ng

h-+ hc.-an hệ gia các n)ng đB:

Hh->?n đi gia H* và Hs: "

S S

, 5 5

s%%qU=

Hh->?n đi gia H* và H : >

5 5 X S =

Hh->?n đi gia H* và Hs: "

X 7

, 5 5

s%%qU=

I%q%J%I% Hác đơn vị thư'ng 01ng (i?- 0iWn k,t C-6 phân tích

/.1.O. Ph !h? dung d!h

I%q%…%q% /ha 0-ng 0ịch có n)ng đB molVl 8H9

`h ,ung ,@ch tq ch[t rwn tnh thể*

f? pha O8ml9 0-ng 0ịch y có n)ng đB H tX tinh th? 2n có đB tinh khi,t ps th`

khNi lưng ch"t 2n cần l"> là:



qU

9898

⋅⋅⋅

= p

S %l P 5 g % " S

`h l-xng %9t ,ung ,@ch the- nong đ9 %-l ch- trfc

§p 0;ng công th7c

UU

U

U

S

S

S S

5

P 5 P

P 5 P 5

⋅=

⋅=⋅

f? pha O8ml9 0-ng 0ịch y có H tX 0-ng 0ịch y có Hs và 08gVml9% Ph? tích 0-ng

0ịch y (an đầ- cần ph6i l"> (Gng:

sqU

98U

5 p

S %l P 5 P " S

⋅⋅

⋅⋅=

Oí 0;: PX m-Ni H-j…* nưFc c"t và các 0;ng c; cần thi,t* hD> tính toán và n5- cách

pha ch, U ml 0-ng 0ịch H-j… q%

e N mol ch"t tan là:

4CuSO M

n C .V 1.0,05 0,05(mol)= = =

e KhNi lưng H-j… có t2ong U*U mol H-j… là:

4CuSOm n% U*U%qŽU ‚8g9%

e Hách pha ch,: Hân ‚g H-j… cho vào cNc th!> tinh 0-ng tích Uml% f 0ần 0ần

nưFc c"t vào cNc và kh-"> nh¨ cho đ! U ml 0-ng 0ịch% Pa đưc U ml 0-ng 0ịch H-j…

q%

Hông th7c ch-ng* khNi lưng ch"t có khNi lưng mol cần thi,t đ? điề- ch, O 8lit90-ng 0ịch là:

mH%O%

`h l-xng %9t ,ung ,@ch the- nong đ9 %-l ch- trfc

§p 0;ng công th7c

UU

U

U

S

S

S S

5

P 5 P

P 5 P 5

⋅=

⋅=⋅

HqOq HIOI

Hq * Oq : n)ng đB mol và th? tích 0-ng 0ịch t2ưFc khi pha loDng

HI * OI: n)ng đB mol và th? tích 0-ng 0ịch <a- khi pha loDng

f? pha O8ml9 0-ng 0ịch y có H tX 0-ng 0ịch y có Hs và 08gVml9% Ph? tích 0-ng

0ịch y (an đầ- cần ph6i l"> (Gng:

sqU

98U

5 p

S %l P 5 P " S

⋅⋅⋅⋅

=

Oí 0;: pha ch, qUUml 0-ng 0ịch gj… U*… tX 0-ng 0ịch gj… I% §p 0;ng công th7c: HqOq HIOI

Pa có: U*q x U*… I x Oq

Oq U*UI l

w"> IUml 0-ng 0ịch gj… cho vào cNc th!> tinh IUUml% f tX tX nưFc c"t vào

cNc và kh-"> nh¨ đ,n qUUml th` 0Xng l.i% fưc qUUml 0-ng 0ịch gj… U*U…%

I%q%…%I% /ha 0-ng 0ịch có n)ng đB đương lưng H

?= 1f ch[t rwn*

f? pha O8ml9 0-ng 0ịch y có n)ng đB H tX tinh th? 2n có đB tinh khi,t ps th` khNi

lưng ch"t 2n cần l"> là:

qU

9898

⋅⋅⋅

= p

S %l P 5 g % " X

?= 1f ,ung ,@ch*

/ha 0-ng 0ịch y có H tX:3 0-ng 0ịch có n)ng đB mol H

U 8pha loDng9:

UU

U

U

X

X

X X

5

P 5 P

P 5 P 5

⋅=

⋅=⋅

3 tX 0-ng 0ịch y có Hs và 08gVml9% Ph? tích 0-ng 0ịch y (an đầ- cần ph6i

l"> (Gng:



sqU

98U

5 p

S %l P 5 P " X

⋅⋅⋅⋅

=

`h chế ,ung ,@ch tq %u= rwn tnh thể

Hách ti,n hành và tính toán tương t4 như khi điề- ch, 0-ng 0ịch có n)ng đB molVl% hưng tha> v` 01ng khNi lưng đương lưng 8đương lưng gam f9% KhNi lưng ch"t

cần 01ng là:

mH %O%f

`h l-xng %9t ,ung ,@ch the- nong đ9 đUng lợng H q ch- trfc

§p 0;ng công th7c

H qOq H IOI

I%q%…%J% /ha 0-ng 0ịch có n)ng đB phần t2^m th? tích 8Hs9

f? pha Oq 8ml9 0-ng 0ịch y có Hqs và 0q8gVml9 tX 0-ng 0ịch đ+m đ@c có HIs và

0I8gVml9* th? tích 0-ng 0ịch (an đầ- cần 01ng OI:

IIIqqq ss , 5 P , 5 P ⋅⋅=⋅⋅

II

qqqI

s

s

, 5

, 5 P P

⋅

⋅⋅=

I%q%…%…% /ha 0-ng 0ịch có n)ng đB phần t2^m khNi lưng

fNi vFi ch"t 2n không ng+m nưFc:

f? pha m00 8g9 0-ng 0ịch y có Hs tX tinh th? 2n không ng+m nưFc có đB tinh khi,t

ps th` khNi lưng ch"t 2n cần l"> là:

p

%5 % ,, ⋅

= s

fNi vFi ch"t 2n ng+m nưFc:

I

qs

S

S

p

%5 % ,,

⋅⋅

=

/ha 0-ng 0ịch có n)ng đB phần t2iệ- H ppm

f? pha O 8ml9 0-ng 0ịch y có n)ng đB phần t2iệ- H ppm tX tinh th? 2n y có đB tinh

khi,t ps th` khNi lưng ch"t 2n cần l"> là:

98qU98

… g

S

S

p

5 %l P %

-n

" pp% −⋅⋅⋅

=



y có Hs tX tinh th? 2n không ng+m nưFc có đB tinh khi,t ps th` khNi lưng ch"t

2n cần l"> là:

`h chế ,ung ,@ch tq %u= rwn tnh thể

¢ /ha 0-ng 0ịch ch"t có * khNi lưng 0-ng 0ịch m00* n)ng đB phần t2^m Hs

sqUU

s ,, ct

%5 %

⋅

=

ct ,, ,% %%% −=

PX m-Ni H-j…* nưFc c"t và các 0;ng c; cần thi,t* hD> tính toán và n5- cách pha

ch, U gam 0-ng 0ịch H-j… qUs%

e KhNi lưng ch"t tan là:

4

ddCuSO

C%.m 10.50m 5(g)

100% 100= = =

e KhNi lưng 0-ng môi là:

m0m m00 “ mct U “ “ …8g9

e Hân g H-j… khan cho vào cNc qUUml% Hân l"> …g nưFc c"t* 2)i đ 0ần vào cNc

và kh-"> nh¨% fưc Ug 0-ng 0ịch H-j… qUs%¢ /ha 0-ng 0ịch ch"t có * O 8ml9 0-ng 0ịch có khNi lưng 2i5ng 0 8gVml9* n)ng đB

phần t2^m Hs%

P , %,, ⋅=

sqUU

s ,,

ct

%5 %

⋅

=

ct ,, ,% %%% −=

`h l-xng %9t ,ung ,@ch the- phWn tr$% kh= lợng 5 &

Oí 0;: pha ch, qUg 0-ng 0ịch aHl I*s tX 0-ng 0ịch aHl qUs%

e KhNi lưng aHl t2ong qUg 0-ng 0ịch aHl I*s:

ddNaCl

C%.m 2,5.150m 3,75(g)

100% 100= = =

e KhNi lưng 0-ng 0ịch aHl qUs ch7a J*Œg aHl:

ctdd

m .100% 3,75.100m 37,5(g)C% 10

= = =

e KhNi lưng nưFc cần 01ng:

m0m qU “ JŒ* qqI*8g9

e Hách pha ch,: Hân l"> JŒ*g 0-ng 0ịch aHl qUs cho vào cNc th!> tinh IUUml%

Hân ti,p l"> qqI*g nưFc c"t8ho@c đong qqI*ml9 đ tX tX vào cNc đ4ng 0-ng 0ịch aHl

qUs* kh-"> đề-% Pa đưc 0-ng 0ịch aHl I*s%

`h l-xng %9t ,ung ,@ch the- phWn tr$% kh= lợng 5 & 1< kh= lợng rmng , &

ch- trfc

Oq x Hqs x 0q OI x HIs x 0I

Oí 0;: pha q lit 0-ng 0ịch &Ij… s có 0I qgVml tX 0-ng 0ịch đ+m đ@c ‚s có 0q

q*‚… gVml%Oq x Hqs x 0q OI x HIs x 0I

Oq x ‚ x q*‚… q x x q

Oq IŒ*ŒJ ml%

I%q%…%% /ha 0-ng 0ịch có n)ng đB H ppm

pp%%

%5

,,

ct pp%

ŽqU⋅=

ŽqU

,, pp%

ct

%5 %

⋅=

/.1.[. qa ;> thGng 6W !! 6?t u8 th! nghi7

P2ong phân tích việc đánh giá các k,t C-6 là mBt t2ong nhng (ưFc không th? thi,-

đưc c!a các C-á t2`nh phân tích% P2ong (ưFc nà> việc tính <ai <N là C-an t2ọng nh"t v` nó

cho ta (i,t k,t C-6 phân tích th- đưc đ$ng và chính xác tFi m7c nào%

{i6 <= ch$ng ta ti,n hành xác định mBt đ.i lưng nào đó n lần (Gng mBt C-> t2`nh

phân tích 0-> nh"t 8ta nói phRp xác định đưc l@p l.i n lần9* cho ta các k,t C-6 tương 7ng

xq* xI* xJE xn% {iá t2ị t2-ng (`nh <N học Z * thư'ng khác vFi giá t2ị th4c • c!a đ.i lưng

cần xác định:

n

Z Z Z Z n+++

= %%%Iq

I%q%%q% ai <N đo lư'ng* phân (iệt và &P “ -i tc HH

a s= h! th=ng ho@c <ai <N xác định là nhng <ai <N 0o nhng ng->5n nhân cN định

gâ> 2a* l@p đi l@p l.i* không ph; th-Bc vào không gian* th'i gian và ngư'i làm thí nghiệm*

v` v+> nó l-ôn có 0"- e ho@c l-ôn có 0"- 3%

ai <N hệ thNng có th? 0o phương pháp l4a chọn không ph1 hp* 0o 0;ng c; đo

lư'ng 01ng t2ong thí nghiệm như cân* 0;ng c; đo th? tích như (-2[t* pip[t ho@c (`nh định

m7c không đ$ng th? tích t25n v.ch chia_ 0o hóa ch"t không tinh khi,t_ 0o xác định n)ng

đB 0-ng 0ịch ch-Sn <ai_ 0o ngư'i ti,n hành phân tích không có k£ n^ng nghề nghiệp

thi,- kinh nghiệm phân tích9%

ai <N hệ thNng 0W phát hiện và cLng 0W t`m đưc ng->5n nhân đ? khc ph;c (Gng

nhng (iện pháp thích hp như <=a cha hiệ- chính 0;ng c; ma> móc* pha l.i và ki?mt2a l.i các 0;ng c;* 0-ng 0ịch ch-Sn và điề- ch, l.i hóa ch"t 01ng làm th-Nc th= v%%v%

a s= ngzu nhmn là nhng <ai <N gâ> n5n (Qi nhng ng->5n nhân không cN định*

không (i,t t2ưFc* tha> đi không th[o C-> l-+t* khi 0ương* khi âm% g->5n nhân gâ> n5n

<ai <N ngT- nhi5n có nhiề- như: 0o ngư'i phân tích mBt l$c nào đó thi,- t+p t2-ng ho@c

ti,n hành thao tác đôi khi thi,- cSn th+n* <4 tha> đi về nhiệt đB* áp <-"t khí C->?n nơi

làm phân tích* không khí (ị nhiWm (Sn* EfNi vFi các <ai <N ngT- nhi5n ta không th? (i,t t2ưFc đ? lo.i t2X các ng->5n nhân

gâ> 2a nó mà chb cN gng đ? gi6m <ai <N đó tFi m7c tNi thi?- (Gng cách phân tích th+t cSn

th+n và t^ng <N lần phân tích 2)i c-Ni c1ng <= lA các <N liệ- (Gng phương pháp thNng k5

toán học%

ChU @G !- nghR &2 !!h ghi 6?t u8 hân t*!h

ChU @G !- nghRK,t C-6 c!a mBt phRp đo t24c ti,p cLng như c!a mBt thao tác phân tích ph6i đưc

ghi chRp <ao cho ngư'i <= 0;ng <N liệ- hi?- đưc m7c đB chính xác c!a phRp đo% O` v+>

ngư'i ta C-> định việc (i?- 0iWn k,t C-6 c!a phRp đo th[o đ$ng C-> ưFc về ch <N có

nghMa%

Hh <N có nghMa (ao g)m các ch <N tin c+> c1ng vFi ch <N ("t định 8không tin

c+>9% Oề ng->5n tc* <N liệ- ph6i đưc ghi <ao cho ch <N c-Ni c1ng là ("t định%

O: q* I J … : ch <N có nghMa* … ch <N tin c+> 8q*I*J*…9* q ch <N ("t định

89

,- cân t25n cân phân tích vFi đB nh.> © U*qmg th` k,t C-6 ph6i đưc ghi đ,n

ch <N chb phần mư'i mg%

Oí 0;: q*‚I gam mà không ghi là q*‚ gam ha> q*‚I gam* t2ong đó các

ch <N q* ‚* * I là các ch <N hoàn toàn tin c+> v` ta đọc đưc tX C-6 cân* cn ch

<N là ("t định v` đưc ghi ưFc tính t25n thang chia% P2ong k,t C-6 cân nà>* ta có

ch <N có nghMa g)m … ch <N tin c+> 8các ch <N q* ‚* * I9 và q ch <N ("t định

8ch <N 9%

Khi đọc th? tích ghi t25n (-2[t đưc chia đB đ,n U*qml th` k,t C-6 ph6i đưc

ghi đ,n ch <N chb phần t2^m ml v` phần mư'i ml là <N chc chn 8tin c+>9* cn phầnt2^m ml là <N ghi ng' 8("t định9%

Oí 0;: ph6i ghi O qI*‚ml mà không ghi qI*‚ml ha> qI*‚…ml%

fNi vFi ch <N U: không đưc tính là <N có nghMa khi nó đưc 01ng đ? thi,t

l+p đi?m th+p phân* cn ch <N U đ7ng gia ho@c đ7ng <a- các ch <N khác th` đưc

tính vào <N có nghMa% Oí 0;: <N U*UIUJU th` hai ch <N U đ7ng t2ưFc <N I không đưc

tính là <N có nghMa* hai ch <N U cn l.i là <N có nghMa* <N nà> có … ch <N có nghMa

8I* U* J* U9 t2ong đó I* U* J là <N tin c+> và U 8ch <N c-Ni c1ng9 là <N ("t định%

fNi vFi các <N ph7c t.p ngư'i ta thư'ng ch->?n <ang 0.ng <N lL> thXa th+p

phân th` các <N Q phần ng->5n đưc tính vào ch <N có nghMa* cn (+c lL> thXakhông đưc coi là ch <N có nghMa%

Oí 0;: qŒU q*ŒU%qUJ có … ch <N có nghMa_ U*UUU‚…U ‚*…U%qU3… có J ch

<N có nghMa_ I*… gam có I ch <N có nghMa và n,- C-> 2a mg th` ph6i vi,t I*…%qUJmg

8 có I ch <N nghMa9 mà không đưc vi,t là I…UUmg 8có … ch <N có nghMa9%

fNi vFi các <N loga2it th` các ch <N Q (5n t2ái đi?m th+p phân 8phần ng->5n9

không đưc coi là <N có nghMa% Oí 0;: lgx J*… d x qU

U*…

%qU

J

có I ch <N cónghMa 8ch <N … và 9 cn ch <N J là (+c c!a lL> thXa%

u< ts! ;27 trn @G

K,t C-6 tính c-Ni c1ng không đưc có đB chính xác cao hơn đB chính xác c!a con <N

ít tin c+> nh"t%

f? t2ánh làm gi6m đB chính xác c!a k,t C-6 0o việc làm t2n <N Q các giai

đo.n t2-ng gian* t2ong các phRp tính chb đưc đưc phRp làm t2n Q k,t C-6 c-Ni

c1ng%

3/hRp cBng và phRp t2X: chb gi l.i Q k,t C-6 c-Ni c1ng mBt <N th+p phân

(Gng đ$ng <N th+p phân c!a <N h.ng có <N th+p phân ít nh"t%

š q*IŽ e qU*… e ‚*q ŒU*UŒŽ K,t C-6 làm t2n š ŒU*q

š qq‚*…q “ …q*I‚ Œ…J*qŒq K,t C-6 làm t2n š ŒJ…*qŒ

3/hRp nhân và chia: cần gi l.i Q k,t C-6 c-Ni c1ng mBt <N ch <N có nghMa

(Gng đ$ng <N ch <N có nghMa c!a thXa <N có <N ch <N có nghMa ít nh"t%

JJ qU%JŽ*qqU%J•‚*qq…Œ*J•

UIŒ*U%ŒqIU*q −− =⇒== { {

q*J‚%qU J

J*q…Œš q*ŒqIU%U*UIŒ ª k,t C-6 làm t2n š q*JŽ%qU3J

3/hRp tính loga2it

O: tính loga2it c!a š Ž*q%qU3‚

wog š 3‚eU*ŒqŒ 3Œ*IU‚ 8có J ch <N có nghMa là I* U* ‚ tương t4

t2ong š có J ch <N có nghMa%

O: cho p& 3lg&« qq*q% Pính &«

&« qU3qq*q Œ*UŒ%qU3qI làm t2n &« Œ*q%qU3qI 8 có I ch <N có

nghMa tương t4 Q giá t2ị p& có I ch <N có nghMa9%

a s= h! th=ng ph6n ánh <4 <ai lệch gia giá t2ị t2-ng (`nh vFi giá t2ị th4c n5n <ai <N

nà> nói l5n đ9 đng c!a C-> t2`nh phân tích%

a s= ngzu nhmn ph6n ánh <4 <ai lệch gia t-ng‰g giá t2ị thí nghiệm 2i5ng 2 vFi

giá t2ị t2-ng (`nh n5n nói l5n đ9 lp l8 #đ9 phân t+n cB c+c kết 2B) c!a phRp phân tích%

fB l@p l.i và đB đ$ng có th? t2-ng nga- và cLng có th? khác nha-%

fB đ$ng và đB l@p l.i c!a phương pháp phân tích

a% fB l@p l.i và đB đ$ng đề- th"p_ (% fB đ$ng cao* nhưng đB lp l.i th"p_ c% fB l@p

l.i cao nhưng đB đ$ng th"p_ 0% fB đ$ng cao và đB l@p l.i cLng cao%

I%q%%I% fB đ$ng* đB chính xác* đB l@p l.i* đB nh.>%

?9 đng ph6n ánh <4 ph1 hp gia k,t C-6 th4c nghiệm th- đưc vFi giá t2ị th4c

c!a phRp đo%

Pham <N đánh giá đB đ$ng là <ai <N t->ệt đNi ε và <ai <N tương đNi s%

a s= tuy!t đ= ε ph6n ánh <4 <ai lệch gia k,t C-6 đo xi ho@c giá t2ị t2-ng (`nh Z

và giá t2ị th4c ¬%

µ ε −= Z

µ ε −= Z

ai <N t->ệt đNi ε không cho ta th"> m7c đB gần nha- c!a giá t2ị xác định đưc vàgiá t2ị th4c t7c là không cho ta th"> đưc đB đ$ng c!a phRp phân tích% f? (i,t đưc đB

đ$ng c!a phRp xác định ngư'i ta thư'ng 01ng <ai <N tương đNi%

a s= tUng đ= ph6n ánh đB lệch tương đNi c!a k,t C-6 đo vFi giá t2ị th4c ho@c giá

t2ị t2-ng (`nh%

sqUUs ⋅=

µ

ε a

sqUUs ⋅=

Za

ε

?9 lp ph6n ánh <4 ph1 hp gia các k,t C-6 th- đưc t2ong các thí nghiệm l@p l.i

t2ong c1ng mBt điề- kiện th4c nghiệm giNng nha-% K,t C-6 phân tích có th? có đB l@p cao

nhưng không đ$ng và ngưc l.i%

H§H f‡ wˆ®{ f¯H Pžˆ{ H&j f° /&± P§%

fB lệch t2-ng (`nh:

n

Z Z,

∑ −=

/hương <ai: là t2-ng (`nh cBng c!a các (`nh phương hiệ- gia các giá t2ị 2i5ng l² và

giá t2ị t2-ng (`nh:

q

98I

I

−

−=∑

n

Z Za

P2ong đó n là <N lần thí nghiệm% ,- n giá t2ị nhZ* nIU* n3q đưc gọi là 6\c t3 ,-*

n,- n rIU th` có th? (Z C-a <N q (5n c.nh n:

q

98I

I

−

−=∑

n

Z Za

q

98 I

I

−

−= ∑

n

Z µ σ

Hác đ.i lưng I và ³I đề- đưc gọi là phương <ai “ là nhng đ.i lưng C-an t2ọng

đ@c t2ưng cho đB phân tán đ? tính <ai <N ngT- nhi5n%

fB lệch ch-Sn ha> <ai <N (`nh phương t2-ng (`nh: (Gng c^n (+c hai c!a phương <ai%

q

98I

−−

= ∑ n

Z Z

a

q

98 I

−−

= ∑n

Z µ σ

fB lệch ch-Sn giá t2ị t2-ng (`nh:

/hương <ai c!a giá t2ị t2-ng (`nh (Gng phương <ai chia cho <N thí nghiệm:

n

a a Z

II =

fB lệch c!a giá t2ị t2-ng (`nh:

n

a a Z =

9q8

98q

I

−

−

=∑

=

nn

Z Z

a

n

Z

&ệ <N (i,n đBng:

sqUU%

Z

a P =

I%q%%J% Hác hàm phân (N và 7ng 0;ng 8hàm {a-<<* hàm t-0[nt9

`hân 6= th3c ngh!%

{i6 <= đ? ki?m t2a th? tích c!a pip[t 0-ng tích qU ml ta ti,n hành cân th? tích c!a

pipRt% Hh$ng ta ti,n hành U lần cân% {hi các k,t C-6 vào mBt (6ng đ? th"> đưc C-> l-+t

phân (N các k,t C-6 th4c nghiệm đó ta 01ng phương pháp đ) thị% P25n t2;c hoành ta (i?-

thị giá t2ị th? tích pip[t 8(Gng cách chia các giá t2ị khNi lưng nưFc cân đưc cho khNi

lưng 2i5ng c!a nưFc9* cn t25n t2;c t-ng ghi tần <N t7c là <N s x-"t hiện tXng k,t C-6 <o

vFi tng <N lần xác định th? tích* ta < đưc đ) thị (i?- thị <4 phân (N th4c nghiệm% P25n

(6ng q ghi tần x-"t phân (N các k,t C-6 tính đưc tX các k,t C-6 th- đưc c!a U lần xác

định 0-ng tích pip[t% &`nh là đư'ng phân (N th4c nghiệm%Tần eu9t hân bG !! 6?t u8 th! nghi7

?Lng phân 6= th3c ngh!% " 1< đLng phân 6= chu|n us #4)

!h"n bố chuẩn ha# $h"n bố %au x& '%auss(

Phông thư'ng n,- <ai <N ch7a phRp phân tích là <ai <N ngT- nhi5n th` đ) thị (i?-

0iWn <4 phân (N các k,t C-6 th4c đưc như thí 0; t25n đâ> < có 0.ng đNi x7ng%

Ph[o lA th->,t toán học về xác x-"t thNng k5 th` các lo.i phân (N C-an t2ọng và ph

(i,n nh"t là phân (N ch-Sn ha> phân (N {a- xơ% /hân (N ch-Sn ha> phân (N {a- xơ chb

áp 0;ng vFi các th4c nghiệm có <N lần th4c nghiệm vô c1ng lFn 8nrU9% Khi đó các đ.ilưng ngT- nhi5n t2ong hóa phân tích thư'ng t-ân th[o phân (N nà>% &àm phân (N ch-Sn

< có 0.ng như <a-:

I98•*U

I

qσ

µ

π σ

−

⋅= Z

e y

P2ong đó • là giá t2ị th4c* x là giá t2ị th4c nghiệm* ´ là đB lệch ch-Sn% > và ´ là nhng <N

th4c* đưc gọi là tham <N phân (N* > làm hàm <N c!a x chính là tần <N c!a giá t2ị x ho@c xác x-"t

c!a x% &àm phân (N có c4c đ.i Q x • và có đi?m -Nn x q và xI • e ´%

`hân 6= chu|n hy phân 6= u ZU #uss)

Ph[o phương t2`nh t25n giá t2ị c4c đ.i c!a > làπ σ I

q* giá t2ị đó càng lFn n,- đB lệch

ch-Sn ´ càng nhZ* ha> nói cách khác đB l@p l.i càng cao nghMa là <N các giá t2ị th- đưc gần giá

t2ị th4c càng nhiề-% iện tích c!a h`nh t.o (Qi đư'ng cong phân (N và t2;c hoành g)m các giá t2ị

x tX 3 đ,n e% iện tích giFi h.n t2ong kho6ng ©I´ là U*…Ž_ t2ong kho6ng © J´ (Gng q% O`

v+> ngư'i ta thư'ng 01ng C-> tc J´ đ? phân (iệt đ.i lưng ngT- nhi5n 8<ai <N ngT- nhi5n9 vFi

các đ.i lưng hệ thNng 8<ai <N hệ thNng9 ho@c đ? phát hiện <ai <N thô%

78ng cB đLng phân 6= chu|n ph0 thu9c 1<- đ9 l!ch chu|n

f? x= lA <N liệ- c!a th4c nghiệm có <N lần th4c nghiệm nIU thư'ng 01ng $h"n bố

)tu*+nt '$h"n bố t(%

I%q%%…% Ki?m t2a <N liệ- th4c nghiệm

ai <N thô: thư'ng là nhng <ai <N lFn* x-ât hiện 0o <4 cS- th6* nhầm lTn ho@c <4 cN

A gian l+n* <4 t2;c t2@c ("t ng' 80o hZng thi,t (ị* m"t điện* E9% ai <N thô có th? làm hZng

c6 mBt t+p hp 0 liệ- n5n cần ph6i lo.i (Z t2ưFc khi tính toán k,t C-6 phân tích%

wo.i (Z <N đo th4c nghiệm <ai <N thô (Gng ch-Sn i<on

Khi làm thí nghiệm* ta th- đưc các <N liệ-* t2ưFc khi tính toán ta cần ki?m t2a các

<N liệ- th- đưc x[m nó co mc <ai <N thô ha> <ai <N hệ thNng không đ? lo.i các <N liệ-

đó t2ưFc khi tính toán% f? lo.i (Z các <N liệ- th4c nghiệm mc <ai <N thô ta 01ng ch-Sn

i<on 8ch-Sn 9%

1ng ch-Sn ho@c ch-Sn fi <ơn đ? ki?m t2a các gi kiện nghi ng' lo.i (Z các giá

t2ị mc <ai <N thô khi <N thí nghiệm n nhZ hơn qU%

minmax

q

Z Z

Z Z nn

−−

= −

P2ong đó xn là giá t2ị ghi ng'* xn e q là giá t2ị lân c+n giá t2ị xn và xmin* xmax tương 7ng

vFi giá t2ị nhZ nh"t và lFn nh"t%

-Nn ki?m t2a mBt giá t2ị nào đó* t2ưFc h,t ta tính giá t2ị tn 8gọi là th4c nghiệm9

th[o công th7c t25n 2)i đ[m <o <ánh vFi giá t2ị lt 8gọi là lA th->,t t2ong (6ng i<on9%

,- giá t2ị tn r lt th` giá t2ị xn cần lo.i (Z* cn n5- tn lt th` giá t2ị thí nghiệm xn

không mc <ai <N thô ha> <ai <N hệ thNng* có th? 01ng đưc%

,- ki?m t2a giá t2ị lFn nh"t và nhZ nh"t mà không ph6i lo.i giá t2ị nào th` không

cần ki?m t2a các giá t2ị cn l.i% gưc l.i n,- mBt giá t2ị nào (ị lo.i th` cần ph6i ki?m t2a

giá t2ị ti,p th[o k, c+n nó%

{iá t2ị 7ng vFi đB tin c+> / và <N lần đo n

Thí ,0* hng k,t C-6 xác định hàm lưng s [IjJ t2ong mBt lo.i mT- là: I*I_

I*qq_ J*Iq_ I*q_ I*J‚_ I*JI% Hó n5n lo.i (Z giá t2ị nào không%

P2ưFc h,t giá t2ị (R

nh"t là I*qq và giá t2ị lFn nh"t làn J*Iq% Ki?m t2a giá t2ị J*Iq%

Œ•*Uqq*IIq*J

J‚*IIq*J=

−−

=tn

P2a (6ng th"> 7ng vFi n Ž và / U* th` lt U*Ž v` tn lơn hơn lt n5n cần (Z

giá t2ị J*qq%

a- đó ki?m t2a các giá t2ị I*J‚: I*Uqq*IJ‚*I

JI*IJ‚*I=

−−

=tn lt U*Ž…

ta th"> các tn đề- nhZ hơn lt U*Ž… 7ng vFi n* / U* n5n ch$ng đề- là cácgiá t2ị đáng tin c+>%

Ki?m t2a giá t2ị nhZ nh"t: I*qq%

J*Uqq*IJ‚*I

q*Iqq*I=

−

−

=tn lt U*Ž… không (ị lo.i

O+> 0D> giá t2ị th4c nghiệm chb cn giá t2ị: I*qq_ I*q_ I*I_ I*JI_ I*J‚%

I%q%%% zi?- 0iWn các <N đo gián ti,p

Kho6ng tin c+> và (i?- 0iWn <N đo th[o ch-Sn {a-<< 8PK9

Kho6ng tin c+> và (i?- 0iWn <N đo th[o ch-Sn t-0[nt

zi5n giFi tin c+> là kho6ng t2ong đó ch7a giá t2ị th4c •%

f? x= lA <N liệ- c!a th4c nghiệm có <N lần th4c nghiệm nIU thư'ng 01ng $h"n bố

)tu*+nt '$h"n bố t(%

na

Z

a

Zt

Z

µ µ −

=

−

=

q

98I

−−

= ∑n

Z Za

{iá t2ị t ph; th-Bc vào <N (+c t4 0o k n 3 q và vào xác x-"t tin c+> /% N thí nghiệm

càng nhZ* xác x-"t / càng lFn th` giá t2ị t càng lFn%+i tr ng &#i : tin !I

như v+>* giá t2ị th7c • nGm t2ong kho6ng x 3 µ • x e µ%

OFi xác <-"t tin c+> nào đó µ đưc (i?- thị th[o đơn vị t->ệt đNi như x %• n,- (i?- thị µ

th[o đơn vị tương đNi 8s9 th` ta có:

n Za t ⋅⋅⋅= qUUε

n Z

a t Z

⋅⋅⋅

±= qUU

µ

¶ nghMa c!a các con <N t2ong (6ng t-0[nt: về m@t xác x-"t mà nói* gi6 <= /s* làm …

lần thí nghiệm 8KJ9* th` c7 qUU ngư'i làm thí nghiệm th` có ngư'i có giá t2ị tJ*q‚%

f@c đi?m c!a (6ng t-0[nt: vFi c1ng xác x-"t / 8t2ong c1ng mBt cBt9 ta th"> <N thí

nghiệm càng nhiề- th` giá t2ị t càng gi6m t-ac< là giá t2ị th4c nghiệm càng gần vFi giá t2ịt h4c%

hưng vFi c1ng <N lần thí nghiệm 8c1ng hàng ngang9 đB tin c+> / càng lFn th` t cLng lFn* (i5n

giFi tin c+> µ càng 2Bng t7c là xác x-"t t`m th"> nhng giá t2ị gần vFi giá t2ị th4c càng nhiề-%

zi5n giFi tin c+> càng nhZ th` k,t C-6 thí nghiệm Z càng gần giá t2ị th4c t7c là k,t C-6

càng chính xác%

Oí 0;: ti,p t;c ví 0; Q t25n% Pính (i5n giFi tin c+> c!a phRp phân tích s [IjJ%

I•*I

•

J‚*IJI*II•*Iq*Iqq*I%%%Iq =++++

=+++

=

n

Z Z Z Z n

zi5n giFi tin c+>: k…* /U** tI*Œ‚%

n

a t ⋅=ε

qq*U…

U…•*U

q

98 I

==−

−= ∑

n

Z Za

q…*U•

qq*UŒ‚*I =⋅=⋅=n

a t ε

K,t C-6: q…%UI•*I ±= µ

/./. Ph"%ng h hân t*!h th t*!h

I%I%q% Hơ <Q lA th->,t và ng->5n tc c!a phương pháp

I%I%q%q% Hác khái niệm cơ (6n 8ng->5n tc* đi?m c-Ni* đi?m tương đương* đư'ng

cong ch-Sn đB*E9

g->5n tc: phương pháp ch-Sn đB 04a t25n việc đo chính xác th? tích 0-ng 0ịch

th-Nc th= 8là 0-ng 0ịch ch-Sn9 đD ph6n 7ng vXa đ! vFi 0-ng 0ịch phân tích% PX th? tích

và n)ng đB c!a 0-ng 0ịch ch-Sn ch$ng ta tính 2a hàm lưng ch"t cần phân tích%

-ng 0ịch th-Nc th= có n)ng đB xác định gọi là 0-ng 0ịch ti5- ch-Sn% -ng 0ịch

ch-Sn đưc ch-Sn (ị (Gng mBt t2ong I cách <a-:

3 cân chính xác hóa ch"t đưc chọn đ? pha 0-ng 0ịch ch-"n* <- đó ha

tan và pha thành 0-ng 0ịch có th? tích chính xác%

3 Hân chính xác hóa ch"t đưc chọn <a- đó pha ch, thành 0-ng 0ịch%

-ng 0ịch nà> đ? xác định nông đB c!a 0-ng 0ịch ch-Sn%

&óa ch"t đưc 01ng đ? ch-Sn (ị 0-ng 0ịch ch-Sn đầ- ti5n ph6i là hóa ch"t cóđB tinh khi,t cao* có công th7c hóa học xác định và (ền vng t2ong điề- kiện

(6o C-6n (`nh thư'ng% &óa ch"t nà> có phân t= lưng càng lFn càng tNt v` <

gi6m <ai <N tương đNi c!a phRp cân%

f? ti,n hành phân tích ch-Sn đB* ta làm như <a-: l"> 0-ng 0ịch phân tích vào (`nh

nón <.ch* th5m ch"t chb thị thích hp* 2)i th5m tX tX 0-ng 0ịch ch-Sn tX (-2[t vào 0-ng

0ịch định phân* C-á t2`nh đó gọi là s3 chu|n đ9%fi?m mà t.i đó 0-ng 0ịch ti5- ch-Sn tác 0;ng vXa đ! vFi 0-ng 0ịch phân tích gọi là

để% tUng tUng % f? nh+n (i,t đi?m tương đương* ngư'i ta 01ng ch"t gâ> 2a <4 (i,n đi

có th? C-an <át đưc Q <át đi?m tương đương như <4 tha> đi mà- <c c!a 0-ng 0ịch* <4

x-"t hiện k,t t!a* E hng ch"t nà> gọi là ch[t ch} th@%

P.i th'i đi?m mà ta C-an <át đưc <4 (i,n đi mà- <c c!a 0-ng 0ịch th` ngưng

ch-Sn đB* th'i đi?m đó đưc gọi là để% cu= ch|n đ9%Phông thư'ng đi?m c-Ni ch-Sn đB không t21ng vFi đi?m tương đương v` khó t`m

đưc ch"t chb thị gâ> 2a <4 tha> đi đ7ng t.i đi?m tương đương% O` v+> phRp ch-Sn đB

thư'ng mc ph6i <ai <N%

fư'ng cong ch-Sn đB ha> đư'ng định phân: fB thị (i?- 0iWn <ư ph; th-Bc c!a mBt

đ.i lưng v+t lA* hóa học nào đó li5n C-an đ,n n)ng đB các ch"t tham gia ph6n 7ng ch-Sn

đB vào th? tích 0-ng 0ịch ti5- ch-Sn đD đưa vào%

P1> th[o lo.i ph6n 7ng ch-Sn đB mà chon mNi li5n hệ thích hp%

{ba <= có ph6n 7ng định phân:

y e z H

P2ong đó y là ch"t ch-Sn* z là ch"t cần ch-Sn và H là <6n phSm%

fư'ng ch-Sn c!a ph6n 7ng t25n có 0.ng như <a-:

a9 ch"t ch-Sn y* (9 ch"t phân tích z* 09 <6n ph6n ph6n 7ng H

Phông thư'ng đ? 0W 0àng hơn t2ong việc xác định đi?m tương đương* ngư'i ta

thương (i?- 0iWn <4 ph; th-Bc lgƒ„ vào th? tích ch"t ch-Sn th5m vào%

I%I%q%I% š5- cầ- cho mBt ph6n 7ng ch-Sn đB

Hác ph6n 7ng 01ng t2ong phân tích th? tích ph6i thZa mDn các điề- ki5n <a-:

3 ch"t định phân 8cần phân tích9 ph6i ph6n 7ng hoàn toàn vFi vFi th-Nc th= th[o mBt

ph6n 7ng nh"t định%

3 ph6n 7ng x6> 2a nhanh và chọn lọc* nghMa là th-Nc th= chb tác 0;ng vFi ch"t định

phân ch7 không tác 0;ng vFi các ch"t khác có kaanx t2ong 0-ng 0ịch phân tích%

3 ph6i có ch"t chb thị thích hp đ? nh+n (i,t đi?m tương đương%

`hân l-8 the- 6n ch[t 1< cU chế phn ]ng* Ph[o cách nà> có (Nn cách ch-Sn đB:

a9 Hh-Sn đB t2-ng hoà 8cn gọi là phương pháp t2-ng hoà9:

fó là phRp xác định n)ng đB mBt axit ha> kiềm (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn kiềm ha> axit*

chb thị c!a phRp ch-Sn đB nà> là chb thị p&* kho6ng p& đi mà- c!a chb thị nGm t2ong

(ưFc nh6> p& c!a phRp ch-Sn đB* ví 0; /h[nolphtal[in* m[t>l0acam%

(9 Hh-Sn đB ox> hoá kh= 8cn gọi là phương pháp ox> hoá kh=9: /hương pháp nà>

đưc 04a t25n việc xác định n)ng đB các ch"t ox> hoá 8ho@c ch"t kh=9 (Gng các ch"t kh=

8ho@c ox> hoá9 chb thị c!a phRp ch-Sn đB là ch"t chb thị ox> hoá kh= có kho6ng th, đi

mà- nGm gọn ho@c gần gọn t2ong (ưFc nh6> th,%

c9 Hh-Sn đB k,t t!a 8phương pháp k,t t!a9: 6n phSm t.o thành là k,t t!a* <ong vTn

nh+n (i,t đưc <4 đi mà- chb thị nào đó%

09 Hh-Sn đB t.o ph7c 8phương pháp t.o ph7c9: 6n phSm t.o thành ph6i là nhng

ph7c ch"t đ! (ền và tan t2ong nưFc% -ng 0ịch ch-Sn cLng là nhng ch"t t.o ph7c* ch$ng

t.o vFi ion kim lo.i thành ph7c (ền hơn ph7c c!a chb thị vFi ion kim lo.i% a- đi?m

tương đương cLng có <4 đi mà- 2† 2ệt c!a ch"t chb thị%

I%I%q%J% Hh"t chb thị:

I%I%q%…% fịnh l-+t đương lưng* fB ch-Sn* Pb phần ch-Sn đB

?@nh lu\t đUng lợng* Hác ch"t ph6n 7ng vFi nha- th[o nhng đương lưng (Gng

nha-%

4

"

4

"

7

7

%

%=

{ọi Oy* H y "

X 5 là th? tích và n)ng đB đương lưng c!a 0-ng 0ịch ch-Sn y%

{ọi Oz* H y

4

X 5 là th? tích và n)ng đB đương lưng c!a ch"t định phân z% Ph[o

định l-+t đương lưng ta có: 4

X 4

"

X " 5 P 5 P ⋅=⋅

fâ> là 0.ng cơ (6n c!a định l-+t đương lưng đ? tính toán t2ong phân tích th? tích%

za8j&9I VI ‚*ŽŒ g 4

X 4

"

X " 5 P 5 P ⋅=⋅

II*… % U*U‚‚… IU % H 8za8j&9I9

H 8za8j&9I9

m8za8j&9I9 H 8za8j&9I9 % U*I % za8j&9I

?9 chu|n*

fB ch-Sn P là <N gam 8ha> miligam9 ch"t tan t2ong qmililít 0-ng 0ịch%

Hông th7c tính :P

.T =

a: <N gam ch"t tan* O: th? tích 0-ng 0ịch ml

fB ch-Sn th[o ch"t cần xác định 8ch"t định phân9: là <N gam ch"t cần định phân

8ion* phân t=* ng->5n t=9 ph6n ưng đ$ng vFi q ml 0-ng 0ịch ch-Sn và đưc kí hiệ- là

PyVz * t2ong đó y là th-Nc th=* z là ch"t định phân%

Oí 0;* PygjJVHl3 U*UU… 8gVml9 nghMa là U*UU…g ch"t định phân Hl3 tác 0;ng vX đ! vFi

q ml 0-ng 0ịch ch-Sn ygjJ% PX Oọng ghi t2% I‚%

T} phWn chu|n đ9 F*

lưng ch"t định phân đD ph6n 7ngVlưng ch"t định phân (an đầ-

P2ong C-á t2`nh ch-Sn đB < t^ng tX U đ,n q% P.i đi?m tương đương q%

I%I%I%% /hân lo.i các phương pháp ch-Sn đB th[o t2`nh t4 ti,n hành ch-Sn đB

a9 Hh-Sn đB t24c ti,p: Hho 0-ng 0ịch ch-Sn tác 0;ng t24c ti,p vFi 0-ng 0ịch định

phân%

(9 Hh-Sn đB gián ti,p: Hách nà> 01ng đ? định lưng ch"t y không th? ti,n hành

ch-Sn đB t24c ti,p (Gng th-Nc th= nào đó% Hh->?n y vào mBt hp ch"t thích hp ch7a ít

nh"t mBt ng->5n tN có th? xác định t24c ti,p (Gng mBt th-Nc th= nào đ"> và ch"t chb thị

thích hp%

Ph4c t, là việc xác định y không thông C-a z mà ph6i có H 8<6n phSm c!a y và z9

tác 0;ng vFi ˜ 2)i tX ˜ <-> ngưc l.i gián ti,p tính 2a y%

c9 Hh-Sn đB ngưc: cách nà> 01ng khi ph6n 7ng gia y và z x6> 2a ch+m ho@c

không t`m đưc ch"t chb thị thích hp đ? xác định đi?m tương đương%

g->5n tc: th[m mBt lưng chính xác và 0ư ch"t ch-Sn y vào 0-ng 0ịch ch"t định

phân z* t.o mọi điề- kiện đ? ph6n 7ng x6> 2a hoàn toàn% a- đó ch-Sn đB lưng th-Nc

th= y 0ư (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn ž thích hp% 4a vào th? tích và n)ng đB c!a các 0-ng

0ịch ch-Sn y và ž đ? t`m hàm lưng z%

09 Hh-Sn đB tha> th,:

ng->5n tc: cho ch"t cần định phân z tác 0;ng vFi mBt ch"t thịch hp khác š* đ?

gi6i phóng 2a š:

z e š z e š

a- đó ch-Sn đB š (Gng mBt 0-ng 0ịch ch-Sn y thích hp% 4a vào th? tích và n)n

đB c!a ch"t ch-Sn y* tính đưc š 2Ni <-> 2a z%Hách nà> 01ng khi không có ph6n 7ng ho@c ch"t chb thị thích hp cho việc ch-Sn đB

t24c ti,p z%

[9 ch-Sn đB phân đo.n: ch-Sn đB lần lưt các ch"t ‘* š* –*E t2ong c1ng mBt 0-ng

0ịch (Gng mBt ho@c nhiề- 0-ng 0ịch ch-Sn%

I%I%I%Ž% wưc đ) C-i t2`nh phân tích (Gng phương pháp th? tích%I%I%I%Œ% Pính toán k,t C-6 t2ong phương pháp phân tích th? tích

Oiệc tính k,t C-6 ph; th-Bc vào cách (i?- 0iWn n)ng đB và cách phân tích%

g->5n tc ch-ng: 04a vào định nghMa n)ng đB* phương t2`nh ph6n 7ng ch-Sn đB

ho@c định l-+t về đương lưng mà tính k,t C-6 phân tích%

TrLng hợp chu|n đ9 tr3c tếp*

Hách tính th[o n)ng đB mol:4a vào th? tích* n)ng đB 0-ng 0ịch ch-Sn và phương t2`nh ph6n 7ng tính đưc

lưng ch"t cần phân tích%

Oí 0;: khi ch-Sn đB U*IIŒ g aIHjJ tinh khi,t đ,n HjI ph6i 01ng vXa h,t II*J ml

0-ng 0ịch &Hl% Pính n)ng đB mol c!a 0-ng 0ịch &Hl đó%

/tp-: aIHjJ e I&Hl d IaHl e HjI e &Ij

N mol c!a aIHjJ : U*IIŒVqUŽ 8mol9

N mol c!a &Hl: I x U*IIŒVqUŽ 8mol9

H8&Hl9 I x U*IIŒV8qUŽ%U%UIIJ9 U*qIU

Hách tính th[o n)ng đB đương lưng: 04a vào định l-+t đương lưng ¥<N đương

lưng mol c!a 0-ng 0ịch ch-Sn (Gng <N đương lưng mol c!a ch"t phân tích đD ph6n

7ng¦% f? tính khNi lưng ch"t đD ph6n 7ng ph6i (i,t khNi lưng mol đương lưng c!a

ch"t đó%

Pi,p t;c t2ang JU * PX Oọng ghi

/././. Ph"%ng h !hun : !id B bQ

I%I%I%q% Hơ <Q và ng->5n tc c!a phương pháp

/hương pháp ch-Sn đB axit 3 (aơ 04a t25n ph6n 7ng t2ao đi p2oton gia 0-ng 0ịch

ch-Sn và 0-ng 0ịch định phân đ? xác định n)ng đB c!a các axit và (aơ% Hác 0-ng 0ịch

ch-Sn 01ng t2ong phương pháp nà> thư'ng là các 0-ng 0ịch axit m.nh ho@c (aơ m.nh%

P2ong C-á t2`nh ch-Sn đB n)ng đB c!a các ion &e và j&3 tha> đi* t7c là p& c!a

0-ng 0ịch nà> tha> đi% f? xác định đi?m tương đương ngư'i ta thư'ng 01ng nhng ch"t

mà mà- <c c!a ch$ng tha> đi th[o p& c!a 0-ng 0ịch* gọi là ch"t chb thị axit 3 (aơ ho@c

ch"t chb thị p&%

fư'ng (i?- 0iWn <4 ph; th-Bc c!a p& t2ong C-á t2`nh ch-Sn đB vào th? tích 0-ng0ịch ch-Sn th5m vào ho@c lưng ch"t định phân đD đưc ch-Sn đB đưc gọi là đư'ng

định phân% gư'i ta thư'ng 04a vào đư'ng định phân đ? chọn ch"t chb thị thích hp nh"t%

P2ong C-á t2`nh ch-Sn đB* p& c!a 0-ng 0ịch l-ôn (i,n đi mBt cách tX tX nhưng gần

đ,n đi?m tương đương 8thư'ng khi định lưng thi,- ho@c thXa ©qs ha> ©U*qs9 có <4

(i,n đi đBt ngBt c!a p& 8gọi là (ưFc nh6> p& c!a C-á t2`nh định lưng9% p& Q đi?m

tương đương <[c nGm t2ong (ưFc nh6> p& nà>%

I%I%I%I% Hhb thị aci0 “ (a

Hác ch"t chb thị axit 3 (aơ là các axit &‡n0 ho@c (aơ ‡n0j& h- cơ >,- t2ong đó

0.ng axit và (aơ li5n hp có mà- khác nha-% O` v+> mà- c!a ch$ng ph; th-Bc vào p&

c!a 0-ng 0ịch% P2ong nưFc các ch"t chb thị đó phân l> như <a-:

&‡n0 &e e ‡n03 K a‡n0 8a9

‡n0j& ‡n0e e j&3 K (‡n0 8(9

4 tha> đi mà- c!a ch"t chb thị ph; th-Bc vào p& c!a 0-ng 0ịch đưc gi6i thích

(Gng th->,t ion 3 mang mà-: Khi p& tha> đi th` các cân (Gng 8a9 ho@c 8(9 < ch->?n

0ịch về phía ph6i ho@c phía t2ái* ch"t chb thị < t)n t.i ch! >,- 0ưFi mBt t2ong hai 0.ng

li5n hp* n5n có mà- c!a 0.ng nào t)n t.i ch! >,- t2ong 0-ng 0ịch%

Oí 0;: n,- ch"t chb thị là &‡n0 th` khi th5m axit vào 0-ng 0ịch c!a nó th` cân (Gng

8a9 < ch->?n về phía t2ái n5n 0-ng 0ịch có mà- c!a 0.ng axit &‡n0% gưc l.i n,- gi6m

đB axit c!a 0-ng 0ịch 8ch~ng h.n th5m kiềm vào9 th` cân (Gng 8a9 < ch->?n <ang phía

ph6i n5n 0-ng 0ịch có mà- c!a 0.ng ‡n03 80.ng (aơ9%Khi p& c!a 0-ng 0ịch ch7a ch"t chb thị tha> đi th` c"- t2$c c!a phân t= t2ong đó

có nhng nhóm mang mà- tha> đi 0Tn đ,n <4 tha> đi mà- c!a ch"t chb thị%

Oí 0;: /h[nolphtal[in có th? t)n t.i t2ong 0-ng 0ịch các 0.ng c"- t2$c phân t=

<a- đâ>:

nh# @a !`ng th! Phno;ht;in (th< C bằng K)

O` v+> t2ong môi t2ư'ng axit và t2-ng tính ph[nolphtal[in t)n t.i ch! >,- 0ưFi

0.ng lacton không mà-* t2ong môi t2ư'ng (aơ t)n t.i ch! >,- 0ưFi C-inon mà- h)ng*

nhưng t2ong môi t2ư'ng kiềm m.nh l.i t)n t.i Q 0.ng không mà-%

Kh-ng đổ % xRt ch"t chb thị là axit h- cơ >,- &‡n0% P2ong 0-ng 0ịch nưFc ch7a lưng

nhZ c!a ch"t chb thị đó:

&‡n0 &e e ‡n03 K a‡n0

[ ] [ ][ ] J_n,

_n, J K ._n,

−+ ⋅=

[ ][ ]−

+ ⋅=

_n,

J_n, K J ._n,

[ ][ ]−−= _n,

J_n, pK pJ ._n, lg

Pb <N[ ][ ]− _n,

J_n, tha> đi th[o p& và chính tb <N nà> C->,t định mà- c!a 0-ng 0ịch%

t thư'ng chb phân (iệt đưc <4 đi mà- khi n)ng đB c!a 0.ng axit ch5nh lệch

vFi n)ng đB 0.ng (a kho6ng qU lần* t7c là tb lệ[ ][ ]

qU=− _n,

J_n, ho@c

[ ][ ] qU

q=−

_n,

J_n, % Khi đó ta

chb th"> đưc mà- c!a 0.ng có n)ng đB lFn hơn%

q±= ._n, pK pJ

hư v+>* kho6ng đi mà- mà mt ta nh+n th"> đưc là I đơn vị p&% P-> nhi5n đNi

vFi mBt <N ch"t chb thị mt ta có th? nh+n đưc <4 đi mà- nhZ hơn I đơn vị* nghMa là khitb <N n)ng đB c!a các 0.ng nhZ hơn qU lần% fNi vFi ch"t chb thị lo.i ‡n0j&* ta cLng l+p

l-+n tương t4 đ? xác định kho6ng p& đi mà-% P2ong (6ng <a- đâ> là mBt <N ch"t chb thị

axit 3 (aơ C-an t2ọng nh"t%

t @G !h9t !h th e*tXbQ% un trkng

P5n thông 0;ng Kho6ng đi mà- pPpK a à- 0.ng aci0 3 (aPhimol xanh q*I “ I*‚ q*Ž fZ 3 vàng

[t>l vàng I* “ …*U J* fZ 3 0a cam[t>l 0a cam J*q “ …*… J*…Ž fZ 3 0a cam

z2omc2[<ol xanh J*‚ “ *… …*ŽŽ Oàng 3 xanh[t>l đZ …*I “ Ž*J *UU fZ 3 vàng

z2omc2[<ol tía *I “ Ž*‚ Ž*qI Oàng “ đZ tíaz2omthimol xanh Ž*I “ Œ*Ž Œ*qU Oàng 3 xanh/h[nol đZ Ž*‚ “ ‚*… Œ*‚q Oàng “ đZH2[<ol tía Œ*Ž “ *I ‚*…U Oàng “ tía

/h[nolphtal[in ‚*J “qU *q Không mà- “ h)ngPhimolphtal[in *J “ qU* *U Không mà- “ xanh

yliann {{ qU 3qI qq*UU Không mà- “ xanh

fNi vFi lo.i ch"t thb thị có mà- t7c là chb mBt t2ong hai 0.ng axit 3 (aơ li5n hp có

mà-* ch~ng h.n ch"t chb thị lo.i &‡n0 mà 0.ng &‡n0 không mà- th` mà- c!a 0-ng 0ịch <

0o n)ng đB 0.ng có mà- ‡n03 C->,t định% ,- H là giá t2ị mà n)ng đB ‡n0 3 cần đ.t tFi đ?

ta nh+n 2a mà- c!a nó và Ho là n)ng đB (an đầ- c!a ch"t chb thị th` p& c!a 0-ng 0ịch t.i

đó mà- c!a ‡n0 (t đầ- x-"t hiện là:

5

5 5 pK pJ ._n,

−−= Ulg

hư v+>* p& làm đi mà- ph; th-Bc vào n)ng đB ch"t chb thị% Oí 0;* t2ong 0-ng0ịch ph[nolphtal[in (Do ha* mà- h)ng x-"t hiện khi p& ‚ cn t2ong 0-ng 0ịch loDng

hơn qU lần th` p& mFi x-"t hiện mà-%

goài kho6ng đi mà- c!a ch"t chb thị* ngư'i ta cn 01ng khái niệm chb <N pT cB

ch[t ch} th@ Zt R 6>U để ch} pJ %< t8 đó ch[t ch} th@ đổ %

giá t2ị pP t21ng vFi giá t2ị pK a‡n0 c!a ch"t chb thị%

ai <N chb thị: thư'ng g@p khi giá t2ị pP c!a ch"t chb thị không t21ng vFi đi?m tương

đương% ai <N chb thị đưc tính th[o công th7c <a-:

qUUs ⋅−

= ?

?a

{ “ là giá t2ị gần đ$ng

f “ giá t2ị đ$ng

Khi pP p&Pf 8ch-Sn đB k,t th$c t2ưFc đi?m tương đương9 th`:

qUU ‹ ‹ ‹

‹ ‹ ‹ s ⋅−=

,.u6.nch.t lu-ng

chu.nchu.ch.t lu-ng a

Khi pP p&Pf 8ch-Sn đB k,t th$c <a- đi?m tương đương9 th`:

qUU ‹ ‹ ‹ ‹ ‹ ‹

‹ ‹ ‹s ⋅+=

,-chu.n,ec.nthuthu-clu-ng

,uthuthu-clu-ng a

I%I%I%J% Hác phương pháp ch-Sn đB aci0 “ (a

Hh"t ch-Sn thư'ng 01ng t2ong ch-Sn đB aci0 “ (a là các aci0 m.nh và (a m.nh

8&Hl* aj&* Kj&* &Ij…9%

I%I%I%J%q% Hh-Sn đB aci0 m.nh 3 (a m.nh

{i6 <= ch-Sn đB OU ml axit m.nh &y n)ng đB Ho 8molVl9 (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn (aơ

m.nh aj& ho@c Kj& n)ng đB H 8molVq9%

&y &e e y3

&Ij &e e j&3

I J IJ " J I

−−+ +=

/hương t2`nh ph6n 7ng ch-Sn đB là:

&y e aj& ay e &Ij

.ng ion:

&e e j&3 &Ij

Pb phần ch-Sn đB

UU ‹ ‹ ‹ ‹

‹ ‹ ‹ ‹ ‹

P 5

5P

,.u6.n.c, %-l s-

1.-the%,.6.>%-l s- F ==

/hương t2`nh (6o toàn p2oton c!a 0-ng 0ịch t2ong C-á t2`nh ch-Sn đB: X.IJ I J IJ IJ " J

−−−+ −+=I

[ ] [ ]P P

5P IJ

P P

P 5 J

+−+

+= −+

UU

UU

[ ] [ ]( ) qUU

U −=+

− +− F

P 5

P P J IJ

/hương t2`nh t25n là phương t2`nh tng C-át c!a đư'ng định phân* nó cho ta (i,t

mọi li5n hệ gia p& c!a 0-ng 0ịch và phần axit đD đưc ch-Sn đB% ,- (i,t đưc giá t2ị

c!a O* ta (i,t đưc và 04a vào phương t2`nh t25n ta tính đưc ƒ& e„* t7c là p& c!a 0-ng

0ịch%

Khi mFi ch-Sn đB cn tương đNi xa đi?m tương đương* t2ong 0-ng 0ịch cn nhiề-

ƒ&e„* n5n ƒ&e„ rr ƒj&3„ n5n <-> 2a:

8¢9

/hương t2`nh t25n cho ta th"> n)ng đB ƒ&e„ (Gng n)ng đB axit chưa đưc ch-Sn đB

đD (ị pha loDng (Gng O ml 0-ng 0ịch ch-Sn aj& đưc th5m vào% P2ưFc đi?m tương

đương 8 H%OHU%OU9:

[ ]U

UU %%lglg

P P

P 5 P 5 J pJ

+−

−=−= + 8¢9

[ ]U

UU %%

P P

P 5 P 5 J

+−

=+

[ ]U

UU%9q8P P

P 5 F J

+−=+

P-> nhi5n* điề- nà> chb đ$ng khi tương đNi xa đi?m tương đương% Hàng gần đ,n

đi?m tương đương ta ph6i k? đ,n <4 phân l> c!a nưFc% P.i đi?m tương đương khi q*

ta có:

*

P.i đi?m tương đương 8 H%OHU%OU9: khi nà> toàn (B lưng axit đD (ị t2-ng ha (Qi

kiềm% 0o đó 0-ng 0ịch t2-ng tính* p&Œ%a- và xa đi?m tương đương v` 0ư tương đNi nhiề- aj& n5n ƒj& 3„ rr ƒ&e„% a-

đi?m tương đương 8 H%OrHU%OU9:

8¢¢9

[ ]U

UU %9q8

P P

P 5 F IJ

+

−=

U

UU%%lgq…q…

P P

P 5 P 5 pIJ pJ

+−

+=−= 8¢¢9

át t2ưFc và <a- đi?m tương đương ƒ&e„ · ƒj&3„ n5n ph6i gi6i phương t2`nh đ? tính

p&% Hần ch$ A 2Gng* có th? coi HO HoOo* t7c là:

8¢¢¢9

h+n xRt về đư'ng định phân axit m.nh (Gng (aơ m.nh:

3 fi?m tương đương t21ng vFi đi?m t2-ng ha p&Œ%

3 P2ưFc và <a- đi?m tương đương khi nhZ hơn U* và lFn hơn q*Uq th` p& c!a

0-ng 0ịch (i,n đi 2"t ít% P2ái l.i Q v1ng gần đi?m tương đương p& tha> đi 2"t nhiề- t.o

n5n (ưFc nh6> p& Q <át đi?m tương đương%

3 fo.n p& 7ng vFi th'i đi?m cn U*q s lưng axit chưa đưc ch-Sn và U*q s lưng

kiềm 0ư <o vFi axit* t7c là kho6ng p& 7ng vFi U* và q*UUq thư'ng đưc C-> ưFc

là (ưFc nh6> c!a đư'ng định phân%

3 4a vào (ưFc nh6> c!a đư'ng định phân ta có th? 0W 0àng chọn ch"t chb thị% P2ong

t2ư'ng hp nà> ta chọn ("t k\ ch"t chb thị nào có pP nGm t2ong (ưFc nh6>%3 )ng đB axit càng lFn th` (ưFc nh6> càng 0ài%

Tính pJ cB 6fc nhy.

Khi ch-Sn đB thi,- U*q s t7c là:

{i6 <= H và Ho gần đi?m tương đương n5n O gần Oo* ngoài 2a có th? (Z C-a j&3

c.nh &e* n5n phương t2`nh t25n đưc đơn gi6n thành:

Khi ch-Sn đB thXa U*q s t7c là:

O` <a- đi?m tương đương n5n ta (Z C-a &e c.nh j&3 và có th? coi O Oo n5n:

zưFc nh6> (Gng hiệ- <N I giá t2ị p& t25n ¸p&:



Кривые титрования 0,1М раствора HCl 0,1М раствором NaOH (сплошная линия)и 0,001М раствора HCl 0,001М раствором NaOH (пунктирная линия)

Oí 0;: O đư'ng định phân khi ch-Sn đB qUUml 0-ng 0ịch &Hl U*q (Gng 0-ng

0ịch aj& U*q%

§p 0;ng công th7c 8¢9* 8¢¢9 k,t hp vFi 8¢¢¢9 ta tính đưc p& khi cho nhng th?

tích aj& khác nha- vào 0-ng 0ịch &Hl đ? ch-Sn đB &Hl% Hác k,t C-6 đưc t+p hpt2ong (6ng <a-:

5hu|n ?9 4>- S8nh 4Ong "Zt S8nh*

{i6 <= ch-Sn đB OU ml (a m.nh aj& n)ng đB Ho 8molVl9 (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn

aci0 m.nh &y n)ng đB H 8molVq9%

3 P2ưFc đi?m tương đương 8 H%OHU%OU9



[ ]U

UU %%lglg

P P

P 5 P 5 IJ pIJ

+−

−=−= − r p& q… “ pj&

3 P.i đi?m tương đương 8 H%OHU%OU9: khi nà> toàn (B lưng kiềm đD (ị t2-ng ha

(Qi axit% o đó 0-ng 0ịch t2-ng tính* p&Œ%3 a- đi?m tương đương 8 H%OrHU%OU9:

U

UU%%lgq…q…

P P

P 5 P 5 pJ pIJ

+−

+=−= r p& q… “ pj&

I%I%I%J%I% Hh-Sn đB đơn aci0 >,- (Gng (a m.nh

{i6 <= ch-Sn đB OU ml axit >,- &y vFi hGng <N aci0 K a* n)ng đB Ho 8molVl9 (Gng

0-ng 0ịch ch-Sn (aơ m.nh aj& ho@c Kj& n)ng đB H 8molVq9%

/tp-: &y e aj& ay e &Ij

&y e j&3 y3 e &Ij

/hương t2`nh đư'ng định phân:

[ ] [ ]( )[ ] . K J

J

P 5

P P J IJ F

+−

+−=−

+

++−

UU

Uq

3 khi chưa th5m aj&* t2ong 0-ng 0ịch chb ch7a aci0 >,- &y* p& c!a 0-ng 0ịch

tính th[o công th7c:



[ ][ ]+

+

+

=

J K

5 K J

.

. U

[ ] U5 K J . ⋅=+

Ulg

I

q

I

q5 pK pJ

. −=

X Uq: P2ưFc đi?m tương đương 8H%OHU%OU9* lưng aj& cho vào không đ! đ?

t2-ng ha h,t lưng aci0% P2ong 0-ng 0ịch l$c nà> ch7a &y chưa (ị t2-ng ha và (a li5n

hp c!a nó là y3* có nghMa là 0-ng 0ịch l$c nà> là mBt hệ đệm &yV y 3* p& c!a 0-ng 0ịch

đưc tính th[o công th7c:

6

..

5

5 pK pJ lg−=

OFi

Ha: là n)ng đB c!a axit >,- chưa (ị t2-ng ha

H (: là n)ng đB c!a (ao li5n hp c!a axit >,- đưc t.o thành t2ong C-á

t2`nh ch-Sn đB%

3 q: đi?m tương đương 8H%OHU%OU9* lưng aj& vXa đ! đ? t2-ng ha aci0 >,-*t2ong 0-ng 0ịch chb ch7a (a >,- y3* p& c!a 0-ng 0ịch l$c nà> đưc tính th[o công th7c:

[ ]U

U

I 5 5

5 5 K K J .I J ⋅

+⋅⋅=+

U

Ulgq…5 5

5 5 pK pJ . ⋅

+−+=

3 rq: a- đi?m tương đương 8H%OrHU%OU9* khi th5m aj& 0ư* t2ong 0-ng 0ịch

ch7a aj& 0ư và (a >,- y3% O` y3 là (a >,- (5n c.nh aj& là mBt (a m.nh n5n p&

c!a 0-ng 0ịch đưc tính th[o aj&:

U

UU %%lgq…

P P

P 5 P 5 pJ

+−

+=

h+n xRt về đư'ng cong ch-Sn đB t2ong t2ư'ng hp ch-Sn đB axit >,- (Gng (aơ

m.nh:

3 HLng giNng như ch-Sn đB đơn axít m.nh (Gng (aơ m.nh* t2ưFc và <a- đi?m tương

đương khi ch-Sn đB đơn axit >,- (Gng (aơ m.nh p& ít (i,n đi th[o nhưng Q <át đi?m

tương đương p& t^ng đBt ngBt th[o t.o n5n (ưFc nh6> c!a đư'ng định phân% ,- cLng

C-i ưFc (ưFc nh6> là p& 7ng vFi <4 ch-Sn đB thXa và thi,- U*q s lưng axit th` t2ongt2ư'ng hp nà> (ưFc nh6> ngn hơn t2ư'ng hp ch-Sn đB axit m.nh (Gng (aơ m.nh%

3 Khác vFi t2ư'ng hp ch-Sn đB axit m.nh khi ch-Sn đB axit >,- p& t.i đi?m tương

đương không (Gng Œ*U mà lFn hơn Œ v` <6n phSm c!a pa ph6n 7ng ch-Sn đB là (aơ >,-

H&JHjja%

3 zưFc nh6> c!a đư'ng định phân ph; th-Bc vào cư'ng đB axit% yxit càng >,- th`

(ưFc nh6> p& Q v1ng đi?m tương đương càng ngn% Pa hD> gi6 <= ch-Sn đB các 0-ng

0ịch axit &y n)ng đB U*q (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn aj& Uq% Hác axit đó có pha lần

lưt là J* …* * Œ và % P2ong t2ư'ng hp nà> ta < tính p& t.i đi?m tương đương và (ưFc

nh6> là giá t2ị ¸p& khi ch-Sn đB thi,- và thXa U*Is% Pa có (6ng <a-:

-a các k,t C-6 t25n ta th">* các 0-ng 0ịch axít c1ng n)ng đB nhưng có pK a khác

nha- th` vFi axit càng >,-* t7c có pKa càng lFn th` p& t.i đi?m tương đương càng lFnhơn Œ nhiề- và (ưFc nh6> pa t.i đi?m đương đương càng ngn% Khi pKa (Gng th` th4c

t, không có (ưFc nh6>% fNi vFi axit có pK a (Gng Œ (ưFc nh6> p& chưa đ.t đưc U* đơn

vị p&_ n5n khó chọn đưc ch"t chb thị đ? có th? phân (iệt đưc <4 đi mà- (Gng mt

thư'ng% fNi vFi axit có pK a (Gng ‚ ho@c th` không th? ch-Sn đB đưc v` không th?

chọn đưc ch"t chb thị%

3 zưFc nh6> c!a đư'ng định phân cn ph; th-Bc vào n)ng đB c!a axit cần ch-Sn đB

và n)ng đB c!a 0-ng 0ịch ch-Sn (aơ m.nh%

Pa hD> tính nưFc nh6> đư'ng định phân khi ch-Sn đB các 0-ng 0ịch H& JHjj& pK a

…*Œ có các n)ng đB là q*U_ U*q_ U*Uq_ U*UUq (Gng các 0-ng 0ịch ch-Sn aj& c1ng

n)ng đB% P2ong t2ư'ng hp nà> gi6 <= (ưFc nh6> 7ng vFi 3 q © U*UUI_ t7c là ch-Sn đB

thi,- và thXa U*Is lưng axit cần ch-Sn đB% a- khi gi6i phương t2`nh 8a9* ta đưc các

k,t C-6 <a-:

-a các ví 0; t25n ta th"> (ưFc nh6> càng ngn n,- n)ng đB axit càng nhZ% Hác

0-ng 0ịch n)ng đB nhZ hơn U*UUq gần như không có (ưFc nh6>* n5n n,- ch-Sn đB <

mc <ai <N chb thị 2"t lFn ho@c không th? chọn đưc ch"t chb thị%

I%I%I%J%J% Hh-Sn đB đơn (a >,- (Gng aci0 m.nh

{i6 <= ch-Sn đB OU ml (a >,- z vFi hGng <N (a K (* n)ng đB Ho 8molVl9 (Gng 0-ng

0ịch ch-Sn aci0 m.nh &Hl n)ng đB H 8molVq9%

Pương t4 như t2ư'ng hp ch-Sn đB aci0 >,- (Gng (a m.nh%

3 U:

65

6 K IJ %=−

66 5 K pIJ pJ lgI

qlg

I

qq…q… ++=−=

3 Uq* H%OHU%OU: 0-ng 0ịch đệm

6

..

5

5 pK pJ lg−=

6. pK pK −=q…

OFi

Ha* H ( là n)ng đB c!a c@p axit và (a li5n hp%

3 q: đi?m tương đương 8H%OHU%OU9: p& đưc xác định (Qi aci0

li5n hp c!a (a >,-:

.. p5 pK J pJ I

q

I

qlg +=

+−=

OFi K a là hGng <N cân (Gng c!a axit li5n hp c!a (ao >,-

Oà Ha là n)ng đB c!a axit li5n hp c!a (ao >,- đó

3 rq: a- đi?m tương đương 8 H%OrHU%OU9: p& c!a 0-ng 0ịch 0o aci0 m.nh C->,t

định:

U

UU%%lg

P P

P 5 P 5 pJ

+−−=

h+n xRt: giNng vFi t2ư'ng hp t25n

I%I%I%J%…% Hh-Sn đB đa aci0

Pa hD> thi,t l+p đư'ng đinh phân ch-Sn đB 0-ng 0ịch đa axit &Iy vFi hGng <N cân

(Gng K aq* K aI n)ng đB là Ho 8molVl9_ (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn (a m.nh aj& n)ng đB H

8molVl9%

f? th"> 2† hai (ưFc nh6> t25n đư'ng định phân th` K aq và K aI ph6i khác nha- ít nh"t

qU… lần%

4 ch-Sn đB nà> đưc ti,n hành th[o I n"c:



&Iy e j&3 d &y3 e &Ij

&y3 e j&3 d yI3 e &Ij

Khi ch-Sn đB th[o các n"c th7 nh"t* t7c là ti,n hành ch-Sn đB th[o ph6n 7ng 8a9 th`

t.i đi?m tương đương th7 nh"t* ta có q% Khi ch-Sn đB th[o n"c th7 I* t7c là ti,p th[o

ph6n 7ng 8(9* t.i đi?m tương đương th7 I* ta có I%

[ ]( ) " J pK pJ . Iq lgI

q−=

[ ][ ] " J

J" pK pJ

.

I

q lg−

+=

98I

qIq .. pK pK pJ +=

[ ][ ]−

−

+= J"

" pK pJ .

I

I lg

[ ]( )−−≈ II lg

I

q " pK pIJ 6

[ ]( )−−−≈ II lg

I

qI

" pK pK pIJ .I J

[ ]( )−++≈ I

I lgq…I

q " pK pJ .



Hhb thị (+c q: m[t>l đZ ho@c m[t>l 0a cam

Hhb thị (+c I: ph[nolphtal[in

I%I%I%J%% Hh-Sn đB đa (a



I%I%I%J%Ž% Hh-Sn đB h#n hp aci0 8PK9



I%I%I%J%Œ% Hh-Sn đB h#n hp (a 8PK9

I%I%…%…% Oí 0; định lưng (Gng phương pháp ch-Sn đB aci0 “ (a

I%I%…%…%q% ‘ác định n)ng đB &Hl* aj& th[o ch"t gNc hng 0-ng 0ịch ch-Sn thư'ng 01ng t2ong phương pháp aci0 “ (a:

3 0-ng 0ịch aci0 &Hl* &Ij… đ? định lưng (a

3 0-ng 0ịch aj&* Kj& đ? định lưng aci0%

hưng ta không th? pha các 0-ng 0ịch nà> (Gng cách cân chính xác v` ch$ng

thư'ng không th+t tinh khi,t ho@c thành phần không th+t n định%

Oí 0;: &Ij… 0W h$t nưFc* aj& 0W h$t nưFc và ch7a a IHjJ 0o h"p th; khí HjI

t2ong không khí% 5n t2ưFc khi 01ng nhng ch"t nà> t2ong vai t2 ch"t ch-Sn ph6i xác

định n)ng đB đương lưng c!a ch$ng (Gng nhng 0-ng 0ịch gNc đưc điề- ch, tX ch"t

gNc%

Hh"t gNc là nhng ch"t:

3 có đB tinh khi,t cao 8tkpt9

3 có thành phần đ$ng công th7c hóa học

3 (ền Q ngoài không khí và t2ong 0-ng 0ịch

Hác ch"t gNc thư'ng 01ng:

3 &Hl đ~ng phí* oci0 oxalic đ? xác định n)ng đB đương lưng c!a

0-ng 0ịch kiềm%

3 at2i (o2at* nat2i cac(onat đ? xác định n)ng đB đương lưng c!a

aci0%

Khi đ-n nóng 00 &Hl đ@c* đầ- ti5n &Hl (a> 2a c1ng vFi q lg hơi nưFc%f,n khi n)ng

đB 00 cn IU*Is th` &Hl và &Ij t.o thành hh đ~ng phí*<ôi Q qqU¢c¹% &#n hp đ~ng phí

là h#n hp đ)ng <ôi% P.i đi?m đ~ng phí* pha lZng và pha hơi có c1ng mBt thành phần các

c"- t=* 0o đó n,- đ-n <ôi &&f/ th` pha hơi <a- khi ngưng t; < có thành phần giNng như

pha lZng (an đầ-* có nghMa là &&f/ không th? tách thành các c"- t= 2i5ng (iệt (Gng phương pháp chưng c"t 8 là h#n hp ch"t lZng khi <ôi không tha> đi thành phần và nhiệt

đB <ôi% &a> 0W hi?- hơn là h#n hp mà khi <ôi th` ch"t tan và 0-ng môi đề- <ôi%9% đâ>

t.i n)ng đB IU%Is th` khi <ôi * &Hl < (Nc hơi c1ng hơi nưFc* 0o đó ko th? tách &Hl hoàn

toàn khZi 00%

&Hl* aj& là aci0 và (a m.nh đưc <= 0;ng làm th-Nc th= 80-ng 0ịch ch-Sn9

t2ong ch-Sn đB aic0 “ (a%f? pha 0-ng 0ịch aj& cân mBt lưng ch"t 2n aj& có khNi lưng chính xác t25n

cân k£ th-+t và pha t2ong mBt th? tích xác định%

O` aj& 2n 0W h$t HjI và hơi nưFc c!a không khí n5n thư'ng có lTn m-Ni

aIHjJ và hơi nưFc n5n không th? là ch"t ch-Sn gNc% f? xác định chính xác n)ng đB c!a

aj& t2ưFc khi 01ng làm 0-ng 0ịch ch-Sn t2ong ch-Sn đB cần ph6i ch-Sn đB (Gng 0-ng

0ịch aci0 oxalic vFi ch"t chb thị ph[nol phtal[in%-ng 0ịch aci0 oxalic đưc điề- ch, tX ch"t gNc &IHIj…%I&Ij 8qIŽ*UŽŽ9%

Oí 0;: ch-Sn đB 0-ng 0ịch aj& có n)ng đB kho6ng U*q (Gng 0-ng 0ịch aic0

oxalic U*U %

3 đ? pha 0-ng 0ịch có nông đB kho6ng U*q* ta cân t25n cân k£ th-+t kho6ng

…*q g aj& lo.i tinh khi,t phân tích và pha thành ql 0-ng 0ịch (Gng nưFc

c"t% -ng 0ịch mói pha đ4ng t2ong (`nh pol>[t>l[n%

3 yci0 oxalic đưc điề- ch, (Gng cách cân Ž*JUJJ g tinh th? &IHIj…%I&Ij

8qIŽ*UŽŽ9 lo.i tinh khi,t phân tích* ch->?n vào (`nh định m7c <.ch q

lit* ha tan (Gng nưFc 2)i định m7c tFi v.ch m7c% -ng 0ịch mFi pha đ4ng

t2ong (`nh pol>[t>l[n ho@c (`nh th!> tinh n$t nhám%

1ng pip[t l"> I ml 0-ng 0ịch &IHIj… cho vào (`nh nón IU ml đD 2=a <.ch

và t2áng J lần (Gng nưFc c"t* th5m vào giọt ph[nol phtal[in% PX (-2[t đ4ng 0-ng 0ịch

aj& cần xác định nông đB* nhZ tX tX 0-ng 0ịch aj& vào (`nh nón* vXa nhZ vXa lc

cho đ,n khi 0-ng 0ịch ch->?n <ang mà- h)ng nhtk (ền t2ong vài giâ>% {hi l.i giá t2ị th?

tích aci0 oxalic đD 01ng% Pi,n hành làm J lần và l"> k,t C-6 t2-ng (`nh%

/tcđ: &IHIj… e aj& aIHIj… e I&Ij

I%%

…II…II

X.IJ

I5 J I5 J

X.IJ P

5 P 5 =

&Hl đưc điề- ch, (Gng cách pha loDng 0-ng 0ịch &Hl đ+m đ@c J‚s* 0q*q‚ gVml%

Pương t4 &Hl đ+m đ@c J‚s* 0q*q‚ gVml là 0-ng 0ịch c!a khí &Hl t2ong nưFc n5n 0W

(a> hơi* cLng không th? là ch"t ch-Sn gNc%



Hh"t ch-Sn gNc t2ong việc ch-Sn đB 0-ng 0ịch &Hl là aIz…jŒ%&Ij vFi ch"t chb thị

m[t>l cam ho@c m[t>l đZ% -ng 0ịch ch-Sn aIz…jŒ đưc điề- ch, (Gng cách ha tan

khNi lưng xác định ch"t 2n t2ong nưFc c"t%

z…jŒI3 e &Ij d I&IzjJ

3 e I&JzjJ

I&IzjJ3 e I&e d I&JzjJ

z…jŒI3 e &Ij e I&e d …&JzjJ

I%I%…%…%I% fịnh lưng aj& 8PK9I%I%…%…%J% fịnh lưng &Hl 8PK9

I%I%…%…%…% fịnh lưng H&JHjj& 8PK9

I%I%…%…%% fịnh lưng &J 8PK9

I%I%…%…%Ž% fịnh lưng &…Hl 8PK9

I%I%…%…%Œ% fịnh lưng h#n hp m-Ni aIHjJ và a&HjJ

&#n hp aIHjJ và a&HjJ ch-Sn đB (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn &Hl% /h6n 7ng ch-SnđB x6> 2a như <a-:

aIHjJ e &Hl a&HjJ e aHl 8q9 chb thị ph[nol phtal[in

a&HjJ e &Hl aHl e &Ij e HjI 8I9 chb thị m[t> 0a cam

Khi 01ng chb thị ph[nol phtal[in l$c ch->?n mà- 7ng vFi phương t2`nh ph6n 7ng 8q9%

a- đó ti,p t;c ch-Sn đB vFi m[t>l 0a cam* khi ch"t chb đi mà- là l$c phương t2`nh 8I9

x6> 2a hoàn toàn%I%I%…%…%‚% fịnh lưng h#n hp aci0 8&Hl và &J/j…9 8PK9

I%I%…%…%% fịnh lưng h#n hp (a 8aj& và aIHjJ9

/h6n 7ng ch-Sn đB:

Hh"t chb thị ph[nol phtal[in:

aj& e &Hl aHl e &Ij

aIHjJ e &Hl a&HjJ e aHlHh"t chb thị m[t>l 0a cam:

a&HjJ e &Hl aHl e &Ij e HjI

/./.3. Ph"%ng h !hun : oei ho 6ha

I%I%J%q% Hơ <Q và ng->5n tc c!a phương pháp

/hương pháp ch-Sn đB oxi hóa “ kh= 04a t25n ph6n 7ng ch-Sn đB là ph6n 7ng t2ao

đi [l[ct2on gia 0-ng 0ịch ch-Sn ch7a ch"t oxi hóa 8ho@c kh=9 vFi 0-ng 0ịch phân tích

ch7a ch"t kh= 8ho@c ch"t oxi hóa9% f? nh+n 2a đi?m tương đương c!a ph6n 7ng ch-Sn đB*

ngư'i ta 01ng ch"t chb thị%

I%I%J%I% Hh"t chb thị th, điện c4c

P2ong ch-Sn đB oxi hóa kh= mBt <N t2ư'ng hp có th? nh+n 2a đi?m c-Ni c!a ph6n

7ng ch-Sn đB (Gng <4 tha> đi mà- c!a 0-ng 0ịch khi 0ư mBt giọt 0-ng 0ịch ch-Sn% Oí

0;* khi ch-Sn đB 0-ng 0ịch c!a ch"t kh= không mà- (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn p[manganat*

th` mBt giọt 0-ng 0ịch ch-Sn 0ư 2a cLng đ! làm 0-ng 0ịch có mà- h)ng%

Bt t2ư'ng hp khác là mBt t2ong hai 0.ng oxi hóa ho@c kh= t.o ch"t mà- vFi mBt

ch"t khác* như iot t.o mà- xanh vFi h) tinh (Bt* n5n 01ng h) tinh (Bt làm ch"t chb thị cho

ph6n 7ng ch-Sn đB iot ho@c ch-Sn đB 0-ng 0ịch ch"t kh= (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn iot%

P2ong t2ư'ng hp nà> h) tinh (Bt không tham gia vào ph6n 7ng oxi hóa kh=%

P2ong đ.i đa <N các t2ư'ng hp ch"t chb thị t2ong ch-Sn đB oxi hóa kh= là nhng

ch"t oxi hóa ho@c kh= mà 0.ng oxi hóa ho@c kh= c!a nó có mà- khác nha-* v` v+> mà-

c!a ch"t chb thị ph; th-Bc vào th, oxi hóa kh= c!a 0-ng 0ịch% #i ch"t chb thị oxi hóa

kh= cLng có mBt kho6n đi mà-%

{ia 0.ng oxi hóa và 0.ng kh= c!a ch"t chb thị oxi hóa kh= t)n t.i cân (Gng t2ao đi

[l[ct2on như <a-:

‡n0jx e n[ ‡n0ž[0

/t [2<t đNi vFi hệ nà>:

[ ][ ],

IZ _n,

_n,

_n,

n E E

ž[

U lgU•*U

+=

t ta có th? phân (iệt đưc mà- c!a mBt 0.ng nào là t-\ th-Bc vào tb <N n)ng đB

0.ng ox> hoá và 0.ng kh= t2ong 0-ng 0ịch% Phư'ng th` mt ngư'i có th? nh+n đưc mà-c!a 0.ng ox> hoá ha> 0.ng kh= khi tb <N đó hơn kRm nha- qU lần* nghMa là:

Khi[ ][ ]

qUž[

≥,

IZ

_n,

_n, 0-ng 0ịch có mà- 0.ng ‡n0jx* 7ng vFi 0-ng 0ịch có

n E E _n,

U•*UU +≥ *

Khi[ ]

qU

ž[

≤

,

IZ

_n,

_n, 0-ng 0ịch có mà- 0.ng ‡n0ž[0* 7ng vFi 0-ng 0ịch có

n E E _n,

U•*UU −≤ *

hư v+>* mà- c!a ch"t chb thị t2ong 0-ng 0ịch < (i,n đi tX mà- c!a 0.ng ‡n0jx

<ang 0.ng ‡n0ž[0 8 mt nh+n th"> đưc9 7ng vFi th, c!a ˜ nGm t2ong kho6ng:

n E E

n E

_n, _n,

U•*UU•*U UU +≤≤−

và kho6ng giFi h.n nà> gọi là kho6ng đi mà- c!a ch"t chb thị ox> hoá kh= %O+> kho6ng đi mà- c!a ch"t chb thị ox> hoá kh= là kho6ng giá t2ị điện th, ˜ mà

t2ong kho6ng đó khi ˜ c!a 0-ng 0ịch tha> đi th` mà- c!a ch"t chb thị ox> hoá kh= tha>

đi 8mt ngư'i nh+n th"> đưc9%

wư- A: 0o U*UVn là C-á nhZ* t2ong th4c t, kho6ng đi mà- gần t21ng vFi giá t2ị th,

˜U c!a ch"t chb thị ox> hoá kh= n5n ngư'i ta chb C-an tâm đ,n giá t2ị th, ˜ U c!a ch"t chb

thị và 01ng làm ¥th, đi mà-¦%

Bt <N ch"t chb thị ox> hoá kh= ha> 01ng:

Hhb thị à- 0.ng oxi hóa à- 0.ng kh= ˜‡n0U* O

iph[n>lamin ‘anh tím Không mà- e U*ŒŽiph[n>l([ni0in à- tím Không mà- e U*ŒŽ

yci0 0iph[n>lao<-lphonic fZ tím Không mà- e U*‚…

yci0 ph[n>lant2anilic fZ tím Không mà- e q*U‚/h[2oin ‘anh nh.t fZ e q*UŽyxio* o30iph[n>lamin0icac(onic ‘anh tím Không mà- e q*IŽ

I%I%J%J% /hương t2`nh đư'ng định phân và <ai <N chb t2ị t2ong ch-Sn đB oxi hoá “

kh=:

P2ong phương pháp ch-Sn oxi hóa kh=* th, c!a 0-ng 0ịch < tha> đi th[o th? tích

c!a 0-ng 0ịch ch-Sn th5m vào 0-ng 0ịch cần ch-Sn đB% fư'ng (i?- 0iWn th, c!a 0-ng

0ịch 8˜9 th[o th? tích c!a 0-ng 0ịch 8O9 ch-Sn th5m vào là đư'ng cong ch-Sn đB%

-Nn v đư'ng cong ch-Sn đB ta tính th, c!a 0-ng 0ịch 8th[o phương t2`nh [2<t9

<a- m#i lần th5m th-Nc th=%

Oí 0;: v đư'ng cong ch-Sn đB OU ml 0-ng 0ịch [Ie* n)ng đB đương lưng H U

(Gng 0-ng 0ịch ch-Sn H[…e n)ng đB đương lưng H %

/t ch-Sn đB:

H[…e e [Ie H[Je e [Je

P2ong đó th, ti5- ch-Sn c!a hệ như <a-:

[ ][ ]

[ ][ ]+

+

+

+

⋅+=

⋅+= ++

J

…

J

…U

V

lgU•*U……*q

lgU•*UJ…

5e

5e E

5e

5e E E

5e5e

*

[ ][ ]

[ ][ ]+

+

+

+

⋅+=

⋅+= ++

I

J

I

JU

V

lgU•*UŽ‚*U

lgU•*UIJ

Fe

Fe E

Fe

Fe E E

Fe Fe

3 Khi H %O U

X 5 % OU* q* t2ưFc đi?m tương đương% )ng đB c!a [Ie và [Je 0W

tính hơn n5n tính điện th, 0-ng 0ịch th[o [:

[ ][ ]+

+

⋅+= ++ I

JU

V lgU•*UIJ

Fe

Fe E E

Fe Fe

P2ong đó: [ ]U

J

P P

P 5 Fe X

+=+

*U

UP 5

P 5 F

X

X =

[ ] [ ]P P

P 5 P 5

P P

P 5

P P

P 5 Fe5 Fe X X X X

Fe

+

−=

+

−

+

=−= +++

U

U

UU

U

U

JII

[ ][ ] P 5 P 5

P 5

P 5 P 5

P P

P P

P 5

Fe

Fe

X X

X

X X

X

−=

−+

⋅+

=+

+

U

U

U

U

U

I

J

P 5 P 5

P 5 E E

X X

X

Fe Fe

−

⋅+= ++

U

U

U

V lgU•*UIJ

Hhia t= và mT- (i?- th7c 0ưFi lg cho U

UP 5 X * ta có:

F

F E E

Fe Fe −⋅+= ++

qlgU•*UU

V IJ

3 Khi H %O U

X 5 % OU 3 đi?m tương đương* khi đó

ƒH[…e„ ƒ[Ie„

ƒH[

Je

„ ƒ[

Je

„

[ ][ ]+

+

⋅+= ++ J

…U

V lgU•*UJ…

5e

5e E E

5e5etđ *

[ ][ ]+

+

⋅+= ++ I

JU

V lgU•*UIJ

Fe

Fe E E

Fe Fetđ

f? tính ˜tđ ta cBng hai phương t2`nh t25n* khi đó ta có:

[ ] [ ][ ] [ ][ ] [ ]++

++

+

+

+

+

⋅⋅

⋅++=

⋅+⋅++=

++++

++++

IJ

J…U

V

U

V

I

J

J

…U

V

U

V

lgU•*UI

lgU•*UlgU•*UI

J…IJ

J…IJ

Fe5e

Fe5e E E E

Fe

Fe

5e

5e E E E

5e5e Fe Fetđ

5e5e Fe Fetđ

I

U

V

U

V J…IJ ++++ += 5e5e Fe Fe

tđ

E E E

3 Khi H %O r U

X 5 % OU * rq“ <a- đi?m tương đương* khi đó tính n)ng đB c!a ƒH[…e„

ƒH[Je„ 0W 0àng hơn n5n:[ ][ ]+

+

⋅+= ++ J

…U

V lgU•*UJ…

5e

5e E E

5e5e

[ ]P P

P P 5

P P

P 5 P 5

P P

P 5 P 5 5e tđ X tđ X X X X

+−

=+−

=+−

=+

UUU

U

U… 98

[ ]P P

P 5

P P

P 5 5e X tđ X

+=

+=+

U

U

U

U

J



[ ][ ] U

U

U

U

U

U

J

… 9898

P 5

P P 5

P 5

P P

P P

P P 5

5e

5e

X

tđ X

X

tđ X −=

+⋅

+−

=+

+

[ ]

U

U

U

V

J

…U

V

98lgU•*U

lgU•*U

J…

J…

P 5

P P 5 E E

5e

5e E E

X

tđ X

5e5e

5e5e

−⋅+=

⋅+=

++

++ +

+

U

U

U

V

98lgU•*UJ…

P 5

P P 5 E E

X

tđ X

5e5e

−⋅+= ++

9qlg8U•*UU

V J… −⋅+= ++ F E E 5e5e

Oí 0;: q và I t2ang qŒq3qŒŽ* P2ần P7 &i,-

h+n xRt:

3 fư'ng ch-Sn đB t2ong phương pháp oxi hóa kh= cLng có (ưFc nh6>th, Q đi?m tương đương giNng như đư'ng ch-Sn đB t2ong phương

pháp t2-ng ha có (ưFc nh6> p&%

3 zưFc nh6> th, cLng ph; th-Bc vào n)ng đB c!a các 0-ng 0ịch* th,

c!a các c@p oxi hóa kh=% )ng đB các ch"t tham gia ph6n 7ng càng

lFn và th, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn c!a các c@p oxi hóa kh= khác nha-

càng nhiề- th` (ưFc nh6> th, càng 0ài%

3 P.i v1n x-ng C-anh đi?m U* th, (i,n thi5n 2"t ít* ta có th? 01ng

làm 0-ng 0ịch đệm th,%

3 Hách chọn ch"t chb thị: chọn ch"t chb thị có khZng th, đi mà- nGm

t2ong kho6ng (ưFc nh6> th,%

f? l4a chọn ch"t chb thị hp lí th` cần ph6i t`m <ai <N chb thị%

ai <N chb thị: đưc tính th[o công th7c <a-:

qUU

UU −=−

= 5 F P 5

P 5 5P a

P2ong đó* H là t.i đi?m c-Ni* t7c đi?m ta k,t th$c ch-Sn đB%

g->5n tc ch-ng đ? tính <ai <N chb thị t2ong ch-Sn đB oxi hóa kh=:Pính th, t.i đi?m tương đương ˜ tđ % PX đó <o <ánh th, Q đi?m c-Ni ˜c vFi ˜tđ x[m k,t

th$c ch-Sn đB t2ưFc ha> <a- đi?m tương đương đ? chọn phương t2`nh tính % a- đó tính

%

Oí 0;: ví 0; q* I t2ang I‚U* PX Oọng ghi

I%I%J%…% Hác phương pháp ch-Sn đB oxi hóa kh= thư'ng 01ng

I%I%J%…%q% /hương pháp p[2manganat 8t2ang q‚U* P2ần P7 &i,-9wà phương pháp định lưng 04a vào kh6 n^ng oxi hóa c!a p[2manganat[ Q c6 t2ong

môi t2ư'ng aci0* t2-ng tính* kiềm%

P2ong môi t2ư'ng aci0 m.nh nj…I3 (ị kh= đ,n nIe:

nj…3 e [ e ‚&e nIe e …&Ij

8mà- h)ng9 8không mà-9

P E Sn SnI

q•*UU

V

II

…

=+−

P2ong môi t2ư'ng aic0 >,-* t2-ng tính ha> kiềm* njII3 (ị kh= đ,n njI%

nj…3 e J[ e …&e njI e I&Ij 8aci0 >,-9

8mà- h)ng9 mà- nâ-

P E SnI SnI

ŽŒ*qU

V II…

=−

nj…3 e J[ e I&Ij njI e …j&3 8t2-ng tính ha> kiềm9

P E SnII J SnI •Œ*UU

VI III… =+−

Hó th? gi6i thích <4 khác (iệt về kh6 n^ng oxi hóa khác nha- c!a njII3 t2ong môi

t2ư'ng aci0 và môi t2ư'ng kiềm (Gng ph6n 7ng <a-:

njI e I[ e …&e nIe e I&Ij 8¢9

P2ong môi t2ư'ng aci0 cân (Gng 8¢9 < 0ịch ch->?n về phía ph6i t.o 2a nIe%

hư v+> có th? coi 2Gng t2ong môi t2ư'ng aci0 nj…I3 t2ưFc ti5n (ị kh= thành njI

<a- đó 0o n)ng đB ion &e t2ong 0-ng 0ịch cao n5n l+p t7c njI (ị kh= ti,p x-Nng nIe%

P2ong môi t2ư'ng t2-ng tính ha> kiềm th` njII3 (ị kh= tFi njI và không (ị kh= ti,p

na v` t2ong môi t2ư'ng nà> cân (Gng 8¢9 ch->?n 0ịch <ang t2ái* t.o thành njI%

hư v+> kh6 n^ng oxi hóa c!a njII3 t2ong môi t2ư'ng aci0 lFn hơn nhiề- <o vFi

môi t2ư'ng kiềm% &ơn na t2ong môi t2ư'ng aic0* <6n phSm là n Ie không mà-* n5n

chính Knj… cLng là chb thị cho C-á t2`nh ch-Sn đB* v` <a- đi?m tương đương q giọt

0-ng 0ịch Knj… 0ư cLng đ! làm cho 0-ng 0ịch ch->?n tX không mà- <ang mà- h)ng%

K,t t!a njI t.o 2a t2ong C-á t2`nh ch-Sn đB t2ong môi t2ư'ng t2-ng tính ho@c kiềm 6nh

hưQng đ,n việc xác định đi?m c-Ni c!a C-á t2`nh ch-Sn đB%

f? điề- chbnh môi t2ư'ng aci0* 01ng &Ij… ch7 không 01ng &Hl và &jJ v`:

3 &jJ là ch"t oxi hóa m.nh* nó < oxi hóa ch"t kh= làm <ai k,t C-6ch-Sn đB%

3 Khi t2ong 0-ng 0ịch có Hl3 th` có ph6n 7ng x6> 2a như <a-:

qU Hl3 e InjII3 e qŽ&e d InIe e HlI e ‚&Ij

/h6n 7ng c6m 7ng: là ph6n 7ng mBt m`nh th` x6> 2a 2"t ch+m* nhưng tNc đB c!a nó

đưc t^ng l5n đ)ng th'i có mBt ph6n 7ng nhanh khác x6> 2a% 8t2ang IŽŽ* POghi9

Kali p[manganat Knj… không ph6i là ch"t gNc v` nó thương không tinh khi,t* (ao

gi' cLng ch7a t.p ch"t là <6n phSm kh= njI% goài 2a Knj… là ch"t oxi hóa m.nh* 0W

kh= (Qi các ch"t h- cơ lTn t2ong nưFc* t2ong (;i không khí* (ị phân h!> (Qi ánh <áng*%%%

o đó 0-ng 0ịch Knj… <a- khi điề- ch, xong ph6i đ4ng t2ong lọ có mà- nâ-* đ+> kín

và đ? >5n mBt th'i gian mFi đưc 01ng% P2ưFc khi 01ng ph6i xác định l.i n)ng đB (Gng

ch"t ch-Sn là aci0 oxalic%

1ng Kali p[manganat Knj… cho phRp xác định đưc nhiề- ch"t vô cơ và h- cơ

khác nha- (Gng các cách ch-Sn đB khác nha-:

3 các ch"t kh=: các kim lo.i 8[* zi* yg* H0* –n* kim lo.i đ"t hi,m*%%%9* các phi kim

8(* y<* /*%%%9* các ion có hóa t2ị th"p có kh6 n^ng cho hp ch"t c!a ng->5n tN có hóa t2ịcao 8[Ie* H2 Ie* %%%9

3 các ch"t oxi hóa: [Je* H[8‡O9* —8O‡9* º8O‡9* %%%

/hương pháp p[manganat có các ư- đi?m <a-:

3 không ph6i 01ng ch"t chb thị

3 p[manganat có th, oxi hóa kh= cao P E Sn SnI

••*qU

V I

…

=+− * n5n có th? xác định đưc

nhiề- ch"t khi ch$ng không th? ch-Sn đưc (Gng các ch"t oxi hóa >,-%3 p[manganat 2²* 0W ki,m%

3 xác định đưc c6 nhng ch"t không có tính oxi hóa kh=* ví 0; như Ha Ie t2ong 0-ng

0ịch 8th+m chí c6 /(Ie9 (Gng cách k,t t!a vFi oxalat <a- đó ch-Sn đB lưng ch"t kh= 0ư

ho@c ha tan k,t t!a < tính đưc lưng Ha%

I%I%J%…%I% /hương pháp (ic2omat

fâ> là phương pháp ch-Sn đB oxi hoá kh= 04a t25n ph6n 7ng ox> hoá c!a ion

c2omat H2 IjŒI3 t2ong môi t2ư'ng axit%H2 IjŒ

I3 e Ž[ e q…&e IH2 Je e Œ&Ij

P E 5r I5r JŽ*qU

IV JIŒI

=+−

Ph, oxi hóa kh=U

IV JIŒI

+− 5r I5r E cLng ph; th-Bc vào n)ng đB c!a ion &e% K IH2 IjŒ oxi

hóa >,- hơn Knj…%

/hương pháp (ic2omat có nhng ư- đi?m <a-:

3 K IH2 IjŒ 0W điề- ch, đưc tinh khi,t* K IH2 IjŒ là ch"t gNc n5n 0-ng 0ịch đ điề-

ch,* 0W (6o C-6n và (ền lâ-%

3 có th? ti,n hành ch-Sn đB t2ong các 0-ng 0ịch aci0 &Ij…* &J/j… và c6 t2ong &Hl

HI%

3 P-> 0-ng 0ịch K IH2 IjŒ có mà- 0a cam nhưng mBt giọt 0-ng 0ịch ch-Sn <a- đi?m

tương đương không đ! đ? nh+n 2a <4 tha> đi v` cư'ng đB mà- 2"t >,-* ngoài 2a v` <6n

phSm c!a ph6n 7ng là H2 Je có mà- xanh tím n5n làm cho <4 tha> đi mà- không 2† 2ệt%

O` v+> khi ch-Sn đB (Gng 0-ng 0ịch K IH2 IjŒ ta ph6i 01ng ch"t chb thị% Hh"t chb thị

thư'ng 01ng là 0iph[n>lamin 8˜UU*ŒŽO9* m-Ni nat2i ha> (a2i 0iph[n>lamin<-n]onat

8˜UU*‚…O9 8ch"t chb thị nà> 0W tan t2ong nưFc hơn 0iph[n>lamin và <4 đi mà- 2† 2ệt

hơn 8tX không mà- ch->?n <ang mà- đZ9% HLng có th? 01ng aci0 ph[n>lant2anilic

8˜Uq*U‚O9 có 0.ng oxi hóa mà- tím càng 0.ng kh= không mà-%

3 khi ch-Sn đB (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn 0ic2omat có th? 01ng &Hl làm môi t2ư'ng mà

không < gâ> <ai <N* v` n)ng đB &Hl không C-á cao th` 0ic2omat không oxi hóa đưc

clo2-a như ion p[manganat%

3 K IH2 IjŒ có kh6 n^ng oxi hóa đưc nhiề- ch"t vô cơ và h- cơ: [8‡‡9* n8‡‡‡9*

Pi8‡‡‡9* jJI3* ƒ[8H9Ž„…3* ‡3* 2ư-* aci0 a<co(ic* %%%%

3 ví 0;: pp 0ic2omat 01ng đ? định lưng 2ư- [t>lic th[o ph6n 7ng:

JHI&j& e IH2 IjŒI3 e qŽ&e d …H2 Je e JH&JHjj& e qq&Ij

/hương pháp đưc ti,n hành (Gng cách cho lưng 0-ng 0ịch ch-Sn 0ic2omat tác

0;ng vFi 0-ng 0ịch phân tích khi đ-n nóng* <a- đó ch-Sn đB ngưc lưng 0ic2omat 0ư

(Gng 0-ng 0ịch ch-Sn [Ie 01ng aci0 0iph[n>lamin làm ch"t chb thị%Bt <N ph6n 7ng đ@c t2ưng 01ng t2ong ch-Sn đB: t2ang q‚J* PP&i,-

I%I%J%…%J% /hương pháp io0Vthio<-n]at

4a vào ph6n 7ng ox> hoá c!a ion ‡J3:

‡J3 e I[ J‡3 8‡I e I[ I‡3 9

P E _ _ •…*UU

JVJ

=−−

f@c đi?m c!a phương pháp:3 f? ch-Sn đB (Gng 0-ng 0ịch iot* ta điề- ch, 0-ng 0ịch ch-Sn (Gng cách pha 0-ng

0ịch ‡I t2ong lưng 0ư K‡* 0o đB tan c!a ‡I t2ong nưFc khá nhZ%

3 ‡o0 không ph6i là ch"t gNc% goài 2a* 0-ng 0ịch ‡J3 cLng không có n)ng đB n định

th[o th'i gian 0o io0 có th? (ị th^ng hoa và thư'ng 0W (ị kh= (Qi các ch"t h- cơ* (Qi

(;i% goài 2a iot0-a t2ong 0-ng 0ịch ch-Sn cLng 0W (ị oxi hóa (Qi oxi t2ong không khí:

…‡3 e jI e …&e I‡I e I&Ijo đó t2ưFc khi 01ng vFi vai t2 c!a 0-ng 0ịch ch-Sn cần xác định l.i n)ng đB c!a 0-ng

0ịch (Gng thio<-n]at đD (i,t chính xác n)ng đB%

P2ong phương pháp nà> ngư'i ta thư'ng 01ng ph6n 7ng c!a thio<-n]at 8 IjJI39* v`

th, phương pháp nà> thư'ng có t5n gọi ghRp là iot3thio<-n]at% /h6n 7ng gia iot và

thio<-n]at x6> 2a th[o phương t2`nh <a-:

IIjJ

I3

e ‡I d I‡3

e …jŽ

I3

‡on thio<-n]at ion t[t2athionat

P E Ia Ia q*UU

IV I

JIIŽ…

=−−

‡I e I[ I‡3

I

I _ S

7 =

IIjJI3 3I[ …jŽ

I3 −= IJIIa

S 7

f? nh+n (i,t đi?m c-Ni c!a C-á t2`nh ch-Sn đB ngư'i ta 01ng ch"t chb thị là h) tinh (Bt%

&) tinh (Bt không ph6i là ch"t chb thị oxi hóa kh= mà nó có tính ch"t h"p ph; ‡ I* có mà-

xanh đ+m%

Khi <= 0;ng ch"t chb thị h) tinh (Bt* ta ph6i lư- A* n,- 01ng 0-ng 0ịch ‡ I đ? ch-Sn

đB aIIjJ th` ta có th? th5m ch"t chb thị h) tinh (Bt nga> tX đầ-* t2ong C-á t2`nh ch-Sn

đB 0-ng 0ịch không mà-* <a- đi?m tương đương* có 0ư mBt giọt 0-ng 0ịch ‡ I * 0-ng 0ịch

< ch->?n <ang mà- xanh%

hưng khi ch-Sn đB 0-ng 0ịch ‡I (Gng aIIjJ th` không đưc cho ch"t chb thị h)

tinh (Bt nga> tX đầ-* (Qi v` n,- th5m h) tinh (Bt tX đầ-* nó < h"p ph; ‡ I* ‡I (ị h"p ph;

l5n h) tinh (Bt gị gi6i h"p ph; 2"t ch+m n5n khi ch-Sn đB lưng a IIjJ đD 0ư mà mà-

xanh vTn chưa m"t% o đó ch-Sn đB < C-á đi?m tương đương 2"t nhiề- n5n k,t C-6 <ai% 5n khi ch-Sn đB ‡I (Gng 0-ng 0ịch aIIjJ chb đưc th5m h) tinh (Bt khi C-á t2`nh

ch-Sn đB gần k,t th$c nghMa là khi 0-ng 0ịch cn l.i 2"t ít ‡ I 80-ng 0ịch l$c đó có mà-

vàng 2"t nh.t* như mà- 2ơm n5n gọi là mà- vàng 2ơm9% Khi chi h) tinh (Bt vào th` 0-ng

0ịch < có mà- xanh * nhZ tX tX tXng giọt 0-ng 0ịch a IIjJ* vXa nhZ vXa lc m.nh đ,n

khi 0-ng 0ịch m"t mà- xanh th` đó là đi?m c-Ni c!a <4 ch-Sn đB%

3 Ph, oxi hóa kh= nGm Q kho6ng gia (6ng th, oxi hóa kh= ti5- ch-Sn n5n:e nhng ch"t có ˜U rU*… O có kh6 n^ng (ị kh= (Qi io0

e nhng ch"t có ˜UU*… O có kh6 n^ng (ị oxi hóa (Qi ‡I t4 0o%

e ‘ác định ch"t kh=:

Hó th? xác định t24c ti,p các ch"t kh= (Gng cách cho tác 0;ng vFi ‡ I% h+n 2a đi?m

tương đương (Gng <4 đi mà- c!a 0-ng 0ịch: khi không có ‡I 0-ng 0ịch có mà- vàng

nh.t% Phông thư'ng 01ng chb thị h) tinh (Bt: khi có io0 0ư < t.o vFi h) tinh (Bt mBt ch"tmà- xanh lam%

HLng có th? 01ng ‡I đ? xác định nhiề- ch"t kh= (Gng phương pháp ch-Sn đB ngưc*

ng->5n tc như <a-: th5m mBt lưng 0ư 0-ng 0ịch ‡I đD (i,t n)ng đB xác định vào 0-ng

0ịch ch"t kh=* <a- khi ph6n 7ng x6> 2a hoàn toàn* ta ch-Sn đB lưng ‡ I 0ư (Gng 0-ng 0ịch

ch-Sn thio<-n]at%

Oí 0;: xác định jJI3* y<jJ

J3* &I* nIe

jJI3 e ‡I e &Ij j…

I3 e I‡3 e I&e

y<jJJ3 e ‡I e &Ij y<j…

J3 e I‡3 e I&e

&I e ‡I e I‡3 e I&e

nIe e ‡I n…e e I‡3

e ‘ác định ch"t oxi hóa:Phư'ng 01ng phương pháp th,: cho thXa K‡ vào ch"t oxi hóa cần ch-Sn đB Q môi

t2ư'ng aci0 th` ph6n 7ng < gi6i phóng mBt lưng tương đương ‡ I% wưng io0 <inh 2a nà>

đưc định lưng (Gng 0-ng 0ịch thio<-n]at đD (i,t n)ng đB* tX đó tính đưFc ch"t oxi hóa

cần xác định

Khi định lưng các ch"t oxi hóa (Gng phương pháp io0* cần ph6i cho thXa K‡ đ?

ph6n 7ng gia K‡ và ch"t oxi hóa x6> 2a hoàn toàn và khi ‡I gi6i phóng < 0W 0àng ha tanvào t2ong 0-ng 0ịch nưFc 0o ph6n 7ng t.o ph7c kRm (ền ‡J

3%

‡I e ‡3 ‡J3

a- đó ch-Sn đB lưng ‡I thoát 2a 8Q 0.ng ‡J39 (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn aIIjJ%

zGng cách nà> có th? xác định đưc các ch"t oxi <a-: z2 I* nj…3* H2 IjŒ

I3* HljJ3*

&IjI* [Je* %%%

z2 I e I‡

3

Iz2

3

e ‡I

Inj…3 e qU‡3 e qŽ&e InIe e ‡I e ‚&Ij

I[Je e …‡3 I[Ie e ‡I

m P iotXtio@unt !n :"! dvng : e! :nh !id. ‡o0-a ph6n 7ng vFi io0at khi

có aci0 th[o phương t2`nh:

‡3 e ‡jJ3 e Ž&e J‡I e &Ij

PX phương t2`nh nà> ta th"> lưng ion &e tham gia ph6n 7ng tương đương vFi lưng ‡I

thoát 2a% o đó <a- khi ph6n 7ng t25n x6> 2a hoàn toàn* ta ch-Sn đB lưng ‡I thoát 2a (Gng

0-ng 0ịch thio<-n]at đD ti5- tNn ta < tính đưc lưng ion &e t2ong 0-ng 0ịch% h' đó xác

định đưc aci0% // nà> gọi là pp iot3thio<-n]at xác định aci0%

Hh-Sn đB aci0 a<co(ic 8HŽ&‚jŽ9:

HŽ&‚jŽ e ‡I d HŽ&ŽjŽ e I‡3 e I&e

Hh$ A:

3 nat2i thio<-n]at có th? k,t tinh tinh khi,t* 7ng vFi công th7c

aIIjJ%&Ij nhưng nó vTn không ph6i là ch"t gNc v` 0-ng 0ịch

aIIjJ không (ền* n)ng đB c!a nó (i tha> đi th[o th'i gian 0o tác

0;ng c!a HjI và jI c!a không khí: aIIjJ e HjI e &Ij a&HjJ e a&jJ e %

aIIjJ e jI aIj… e %

3 Khi <= 0;ng iot3thio<-n]at cần ch$ A các đi?m <a-:

e ph6i ch-Sn đB t2ong môi t2ư'ng kiềm >,- có p&%

O` t2ong môi t2ư'ng kiềm m.nh có ph6n 7ng <a-:

‡I e Ij&3

‡j3

e ‡3

e &Ij‡j3 t.o thành có tính oxi hóa m.nh% ó oxi hóa mBt phần IjJ

I3 (ị ch->?n thành

j…I3 càng nhiề-% o ph6n 7ng ph; nà> n5n không th? tính chính xác k,t C-6

phân tích đưc%

IjJI3 e …‡j3 e Ij&3 …‡3 e Ij…

I3 e &Ij

,- ph6n 7ng <inh 2a &e < làm p& c!a 0-ng 0ịch gi6m không đ6m (6o môi

t2ư'ng kiềm* ta ph6i 01ng a&HjJ làm ch"t đệm đ? l"> (Ft &e

t2ong 0-ng 0ịch0i: &HjJ

3 e &e HjI e &Ij%

3 Hh-Sn đB iot thio<-n]at không đưc 01ng khi đ-n nóng* v` iot là ch"t 0W

(ih th^ng hoa và kh6 n^ng h"p ph; c!a h) tinh (Bt vFi ‡I gi6m khi

nhiệt đB t^ng%

3 O` iot tan ít t2ong nưFc nhưng tan nhiề- t2ong 0-ng 0ịch có 0ư ‡3 0o

ph6n 7ng: ‡3 e ‡I ‡J3

3 o đó khi xác định ch"t oxi hóa (Gng phRp đo iot ph6i 01ng 0ư K‡%

/h6n 7ng nà> là ph6n 7ng th-+n nghịch và ion ‡ J3 2"t kRm (ền n5n

khi ch-Sn đB ‡I (Gng thio<-n]at cân (Gng (ị phá vY và 0ịch ch->?n

cân (Gng về phía t2ái* toàn (B lưng ‡I thoát 2a đưc thio<-n]a2 ph6n

7ng h,t%

3 /h6n 7ng gia ‡3 vFi các ch"t oxi hóa và ph6n 7ng gia ‡I vFi ch"t kh=

thư'ng x6> 2a ch+m* 0o đó <a- khi th5m ‡ 3 ha> ‡I vào ta ph6i ch'

kho6ng ph$t đ? ph6n 7ng x6> 2a hoàn toàn 2)i mFi ti,n hành ch-Sn

đB% Khi đ? >5n 0-ng 0ịch ph6i đ+> kín và đ@t Q ch# tNi v` ánh <áng

làm t^ng ph6n 7ng oxi hóa ‡3 thành ‡I (Qi oxi c!a không khí:I‡3 e …&e e jI ‡I e I&Ij

I%I%J%% Oí 0; định lưng (Gng phương pháp ch-Sn đB ox> hóa kh=

I%I%J%%q% ‘ác định n)ng đB Knj… th[o ch"t gNc “ PK

I%I%J%%I% fịnh lưng [Ie

g->5n tc: t2ong môi t2ư'ng aci0 8aci0 <-n]-2ic9* ion [8‡‡9 < (ị p[manganat oxi

hóa l5n <t ‡‡‡* đi?m tương đương nh+n đưc nh+n đưc khi 0ư mBt giọt 0-ng 0ịch ch-Snkali p[manganat* 0-ng 0ịch có mà- h)ng nh.t 8(ền t2ong JU giâ>9%

/h6n 7ng ch-Sn đB:

nj…I3 e [Ie e ‚&e d nIe e [Je e …&Ij%

vây ,3ng đLng chu|n đ9*

v đư'ng cong ch-Sn đB OU ml 0-ng 0ịch [Ie* n)ng đB HU 89 (Gng 0-ng 0ịch

ch-Sn Knj… n)ng đB H 89%nj…

I3 e [ e ‚&e d nIe e …&Ij * * fV

[Ie 3 q[ d [Je x * q* f

P2ong đó th, ti5- ch-Sn c!a hệ như <a-:

*[ ]

[ ]

[ ]+

+

+

+

⋅+=

⋅+= ++

I

J

I

JU

V

lgU•*UŽ‚*U

lgU•*UIJ

Fe

Fe E

Fe

Fe E E

Fe Fe



3 tính Otđ:UU

I

I

… •

P 5

5P

6.n,.ulu-ngcu.Fe s-%-l,u-ng

the%1.-Ilu-ngcu.Sn s-%-l,u-ng F == +

−

P.i đi?m tương đương q ha> q•

UU

I

I

… === +

−

P 5

5P

6.n,.ulu-ngcu.Fe s-%-l,u-ng

the%1.-Ilu-ngcu.Sn s-%-l,u-ng F tđ

5

P 5 P P 5 5P tđ tđ

•• UU

UU =⇒=

3 Khi H %O U

X 5 % OU* q* t2ưFc đi?m tương đương% )ng đB c!a [Ie và [Je 0W

tính hơn n5n tính điện th, 0-ng 0ịch th[o [:

[ ][ ]+

+

⋅+= ++ I

JU

V lgU•*UIJ

Fe

Fe E E

Fe Fe

−+

+⋅+= ++

5P P 5

P P

P P

5P E E

Fe Fe •%

•lgU•*U

UU

U

U

U

V IJ

−

⋅+= ++

5P P 5

5P E E

Fe Fe •

•lgU•*U

UU

U

V IJ

P2ong đó: [ ]U

J

P P

P 5 Fe X

+=+

*U

UP 5

P 5 F

X

X =

F

F E E

Fe Fe −⋅+= ++

qlgU•*UU

V IJ

3 Khi H %O U

X 5 % OU 3 đi?m tương đương* khi đó

ƒ[Je„ ƒnIe„

ƒ[Ie„ ƒnj…I3„

[ ]+

−

⋅+= +− I

I

…U

Vlg

•

U•*UII

… Sn

SnI E E

Sn SnItđ x

[ ][ ]+

+

⋅+= ++ I

JU

V lgU•*UIJ

Fe

Fe E E

Fe Fetđ

f? tính ˜tđ ta cBng hai phương t2`nh t25n* khi đó ta có:

[ ][ ][ ]

[ ] [ ][ ] [ ]++

+−

+

+

+

−

⋅

⋅⋅++=

⋅+⋅++=

+−++

+−++

II

JI

…U

V

U

V

I

J

I

I

…U

V

U

V

lgU•*U•Ž

lgU•*UlgU•*U•Ž

II…

IJ

II…

IJ

Fe Sn

Fe SnI E E E

Fe

Fe

Sn

SnI E E E

Sn SnI Fe Fetđ

Sn SnI Fe Fetđ

Ž

• U

V

U

V II…

IJ +−++ +=

Sn SnI Fe Fe

tđ

E E E

3 Khi H %O rU

X 5 % OU * rq“ <a- đi?m tương đương* khi đó:

[ ]+

−

⋅+= +− I

I

…U

Vlg

•

U•*UII

… Sn

SnI E E

Sn SnItđ

9qlg8U•*U

U

V II…

−⋅+= +

−

F E E Sn SnI

I%I%J%%J% fịnh lưng [Je 8PP &i,-* t2ang qq9

g->5n tc:

3 P2ưFc h,t ph6i kh= [8‡‡‡9 thành [8‡‡9 (Gng nHlI 0ư ít t2ong điề- kiện đ-n

nóng tFi ŽU3ŒU đB H%

3 a- đó lo.i (Z nHlI (Gng 0-ng 0ịch &gHlI* <6n phSm t.o thành là calom[n

&gIHlI gi6i l;a t2ng:&gHlI e nHlI &gIHlI e nHl…%

,- không có k,t t!a x-"t hiện th` ch7ng tZ nHlI (ị thi,-* n,- t.o thành k,t t!a

t2ng (ông ho@c mà- xám đ[n th` ch7ng tZ đD cho C-á nhiề- nHlI%

nHlI e &gHlI d &g8đ[n9e nHl…%

P2ong c6 hai t2ư'ng hp đề- ph6i ti,n hành thí nghiệm l.i tX đầ-%

3 Pi,n hành ch-Sn đB (Gng Knj… cho đ,n khi x-"t hiện mà- h)ng nh.t (ề vng%¢¢¢ fiề- kiện: ph6i có <4 có m@t c!a h#n hp (6o vệ –>mm[2man%

I%I%J%%…% fịnh lưng HaIe “ PK

I%I%J%%% ‘ác định n)ng đB aIIjJ th[o ch"t gNc “ PK

I%I%J%%Ž% ‘ác định n)ng đB ‡I (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn aIIjJ “ PK

I%I%J%%Œ% fịnh lưng aci0 a<co(ic 8HŽ&‚jŽ9 “ PK

/./.O. Ph"%ng h !hun : h! !h9t

I%I%…%q% Hơ <Q lA th->,t và ng->5n tc c!a các phương pháp ch-Sn đB ph7c ch"t

8compl[xon* phương pháp (.c* phương pháp th-¤ ngân9 PK

/hương pháp ch-Sn đB ph7c ch"t 04a t25n ph6n 7ng t.o thành các ph7c ch"t tan

ho@c các m-Ni ít phân li% Hác ph6n 7ng t.o ph7c 01ng t2ong ch-Sn đB ph7c ch"t ph6i thZa

mDn các >5- cầ- c!a các ph6n 7ng 01ng t2ong phân tích th? tích% o ph6i thZa mDn các

>5- cầ- t25n* <N ph6n 7ng đưc 01ng t2ong ch-Sn đB ph7c ch"t 2"t h.n ch,%

P2ong phân tích th? tích* ngư'i ta thư'ng 01ng các phương pháp ch-Sn đB t.o ph7c

<a- đâ>:

chu|n đ9 ph]c ch[t 1f ph= t/ l< ch[t 1ô cU*

/hương pháp th!> ngân ‡‡: pp nà> 04a t25n ph6n 7ng t.o ph7c (ền gia ion &g Ie vFicác anion clo2-a* (2om-a* io0-a và xian-a% Oí 0;:

&gIe e Hl3 &gHle

&gHle e Hl3 &gHlI

&gIe e …‡3 &g‡…

/hương pháp (.c: pp nà> 04a t25n ph6n 7ng t.o ph7c gia ion yge và ion xian-a%

yge

e IH3

yg8H9I3

chu|n đ9 ph]c ch[t 1f ph= t/ l< ch[t hVu cU #c-%pleZ-n)*

/hương pháp compl[xon: wà phương pháp ch-Sn đB 04a t25n ph6n 7ng t.o hp ch"t

nBi ph7c c!a nhiề- ion kim lo.i vFi mBt <N th-Nc th= h- cơ gọi ch-ng là compl[xon%

I%I%…%I% Hác k£ th-+t ch-Sn đB thư'ng 01ng t2ong ch-Sn đB ph7c ch"t

P2ang qŽ %%% PX Oọng ghi

a9 ch-Sn đB t24c ti,p:cách ch-Sn đB nà> 01ng đ? ch-Sn đB nhng ion kim lo.i khi t.o đưc điề- kiện

ch-Sn đB đ? ph6n 7ng ch-Sn đB thZa mDn các điề- kiện c!a ph6n 7ng ch-Sn đB th? tích%

Ph[o cách nà> ta 01ng 0-ng 0ịch ch-Sn t2ilon z đ? ch-Sn đB t24c ti,p các kim lo.i cần

phân tích% P2ưFc khi ch-Sn đB cần đưa p& c!a 0-ng 0ịch về giá t2ị thích hp cho <4 t.o

ph7c 8thư'ng 01ng 0-ng 0ịch đệm9%

(9 ch-Sn đB ngưc:

cách nà> 01ng khi các ion kim lo.i không th? ch-Sn đB (Gng pp t24c ti,p* ch~ng h.n

như không t`m đưc ch"t chb thị thích hp* không gi đưc các ion kim lo.i t2ong 0-ng

0ịch Q p& cân thi,t cho việc ch-Sn đB ha> tNc đB ph6n 7ng gia ion kim lo.i vFi t2ilon z

x6> 2a C-á ch+m%

g->5n tc c!a cách ch-Sn đB nà> là th5m vào 0-ng 0ịch mBt lưng 0ư xác định

0-ng 0ịch ch-Sn t2ilon z* t.o mọi điề- kiện 8p&* nhiệt đB* th'i gian*%%%9 đ? ph6n 7ng x6>

2a hoàn toàn% a- đó ti,n hành ch-Sn đB lưng t2ionlon z 0ư (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn m-Ni

c!a kim lo.i 8 –nIe* gIe* [Je* %%%9 vFi p& và ch"t chb thị thích hp%

[9 ch-Sn đB th, ha> ch-Sn đB đS>

Bt <N ion kim lo.i t.o ph7c compl[xonat (ền hơn 2"t nhiề- ph7c conpl[xonatmagi[* nhưng v` lí 0o nào đó không th? ch-Sn đB t24c ti,p đưc* ta có th? ch-Sn đB

các ion kim lo.i đó (Gng phương pháp đS> 8th,9%

09 ch-Sn đB ion &e đưc tha> th, khi t.o compl[xonat (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn (a

t2ong C-á t2`nh tương tác c!a t2ilon z vFi cation kim lo.i nào đó làm tách 2a mBt

lưng đương đương ion hi02o%

gư'i ta ch-Sn l.i lưng ion hi02o (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn kiềm m.nh vFi ch"t chb thịaci0 “ (a như m[t>l đZ ho@c ch-Sn đB (Gng phương pháp iot 3 thio<-n]at%

[9 ch-Sn đB các anion (Gng compl[xcon

các anion không ph6n 7ng t24c ti,p vFi t2ilon z n5n chb có th? ch-Sn đB (Gng cách

gián ti,p th[o cách <a-:

3 k,t hp ph6n 7ng k,t t!a vFi compl[xon: ng->5n tc c!a pp nà> là k,t t!a anion

cần định lưng (Gng mBt cation kim lo.i thích hp* <a- đó ch-Sn đB lưng cation kim

lo.i 0ư t2ong k,t t!a (Gng t2ilon z 2)i tX đó tính 2a lưng anion cần xác định%

š5- cầ- c!a phương pháp nà> là k,t t!a có thành phần đ$ng công th7c* đB tan nhZ*

tinh khi,t% ,- đB tan c!a k,t t!a t2ong t2ilon z không đáng k? th` có th? ti,n hành ch-Sn

đB lương ion kim lo.i 0ư t2ong 0-ng 0ịch mà không cần tách k,t t!a% ong n,- đB tan c!a

k,t t!a t2ong t2ilon z đáng k? th` ph6 lọc (Z k,t t!a 2)i mFi ch-Sn đB lưng ion kim lo.i

0ư t2ong nưFc lọc* ho@c đ[m ha tan k,t t!a (Gng 0-ng môi thích hp 2)i ch-Sn đB lưng

ion kim lo.i có t2ong k,t t!a%

3 k,t hp ph6n 7ng t.o ph7c vFi ch-Sn đB conpl[xon% g->5n tc c!a pp nà> là01ng mBt m-Ni kim lo.i thích hp 801ng 0ư chính xác9 cho t.o ph7c vFi anion cần xác

định* <a- đó ch-Sn đB lưng cation kim loia» 0ư (Gng t2ilon z 2)i tX đó tính 2a lưng

anion (an đầ-%

š5- cầ- c!a pp nà> là ph7c c!a cation kim lo.i vFi anion cần xác định ph6i (ền hơn

ph7c compl[xonat c!a kim lo.i%

3 k,t hp ph6n 7ng oxi hóa kh= vFi ph6n 7ng ch-Sn đB compl[xcon% fNi vFi nhnganion có th? kh= ho@c oxi hóa đ? ch->?n nó thành cation th` n5n 01ng nhng ch"t oxi hóa

ha> kh= thích hp đ? ch->?n nó thành cation 2)i ch-Sn đB cation t.o thành (Gng t2ilon z*

tX đó <-> 2a lưng anion cần xác định%

I%I%…%J% /hương pháp ch-Sn đB compl[xon

I%I%…%J%q% Khái niệm về compl[xon

Hompl[xon là t5n gọi ch-ng đ? chb các th-Nc th= là 0Tn x-"t c!a aci0 amino ax[tic%Hác 0Tn x-"t C-an t2ọng nh"t đưc 01ng nhiề- t2ong ph6n 7ng t.o ph7c vFi ion kim lo.i

là:

3 m-Ni đinat2i c!a aci0 amino t2iax[tic 8compl[xon ‡* t2ilon y9* vi,t tt là &Jš:

Hompl[xon ‡ t.o ph7c kRm (ền vFi ion kim lo.i n5n ít 01ng%

3 Hompl[xon ‡‡ 8ch[laton ‡‡* t2ilon z9 là axit [t>l[n 0iamin t[t2aax[tic 8˜Py9* kí

hiệ- : &…š* ít tan t2ong nưFc%

3 Hompl[xon ‡‡‡ 8t2ilon z9 : m-Ni 0inat2i c!a axit [t>l[n 0iaminot[t2a ax[tic 8m-Ni

0inat2i c!a ˜Py9* kí hiệ- : aI&Iš* t2ong phng thí nghiệm vTn ha> C-[n gọi là ˜Py%

Hác ph6n 7ng t.o ph7c c!a các compl[xon và các cation kim lo.i x6> 2a tương t4

nha- nhưng có đB (ền khác nha-% P2ong <N các compl[xon th` compl[xon ‡‡ tương đNi 0W

điề- ch, và kh6 n^ng t.o ph7c cLng tNt* n5n thư'ng đưc 01ng hơn% /hương pháp ch-Sn

đB compl[xon cLng thư'ng 01ng 0-ng 0ịch ch-Sn là t2ilon z%

˜Py ít tan t2ong nưFc* v` v+> thư'ng 01ng 0ưFi 0.ng m-Ni a I&Iš% P2ong phân

tích* ˜Py và aI&Iš ngoài <4 khác nha- về đB tan và khNi lưng mol* cn l.i các tính

ch"t hóa học nh"t là tính t.o ph7c không có <4 phân (iệt* n5n thư'ng vTn gọi ch-ng là

˜Py%

˜Py coa kh6 n^ng t.o ph7c vFi hầ- h,t các ion kim lo.i 8t2X các kim lo.i kiềm9 và

t1> th[o p& c!a 0-ng 0ịch cZ th? (i?- 0iWn (Gng phương t2`nh khác nha- 80o ˜Py t)n

t.i t2ong 0-ng 0ịch 0ưFi 0.ng &…š* &Jš3* &IšI3* &šJ3* š…3 ph; th-Bc vào p&9% 1 phương

t2`nh ph6n 7ng khác nha- nhưng có đi?m ch-ng là tb lệ mol gia ˜Py và ion kim lo.il-ôn là q:q và gi6i phóng 2a toàn (B lưng &e có t2ong thành phần t)n t.i c!a ˜Py%

˜Py là aci0 đa ch7c có:

&…š &Jš3 e &e K aqqU3I

&Jš3 &IšI3 e &e K aIqU3I*ŽŒ

&IšI3 &šJ3 e &e K aJqU3Ž*qŽ

&šJ3

š…3

e &e

K a…qU3qU*IŽ

/h6n 7ng tng C-át c!a ion kim lo.i ne vFi ˜Py:

ne e &IšI3 š8n3…9 e I&e p& …3Ž

ne e &šJ3 š8n3…9 e &e p& Œ3qU

Oiệc gi6i phóng &e t2ong C-á t2`nh t.o ph7c là cho p& c!a 0-ng 0ịch tha> đi t2ong

C-á t2`nh ch-Sn đB* 0o đó có th? 6nh hưQng nhiề- đ,n kh6 n^ng t.o ph7c c!a các ion kimlo.i% Hho n5n t2ong C-á t2`nh ch-Sn đB ph7c ch"t* đ? gi cho p& c!a 0-ng 0ịch Q mBt

kho6ng nh"t định thích hp cho <4 t.o ph7c* ta thư'ng 01ng mBt lưng 0-ng 0ịch đệm%

fư'ng ch-Sn đB:

Hân (Gng t.o ph7c:

eš š

Hác cân (Gng c!a … n"c phân l> c!a aci0 &…š:

&…š &Jš3 e &e

&Jš3 &IšI3 e &e

&IšI3 &šJ3 e &e

&šJ3 š…3 e &e

Hác cân (Gng ph; c!a kim lo.i ne vFi các ion khác t2ong 0-ng 0ịch như j&3 ho@c

thành phần 0-ng 0ịch đệm như &J:

ej&3 j&

j& e j&3 8j&9I

/hương t2`nh đư'ng định phân:

[ ]

[ ] [ ]

UU

Uœ

œœ

œ

U

UU

qP 5

P P S

S

S P P

P 5

F +

−−

+=−

β

OFi ƒ}„ và ƒš}„ là tng các 0.ng n)ng đB cân (Gng c!a các 0.ng ion kim loia» và

˜Py t2X ph7c š gia và š%

P2ưFc đi?m tương đương:

[ ]

[ ] [ ]

UU

Uœ

œœ

œ

U

UU

qP 5

P P S

S

S P P

P 5

F +

−−

+=−

β

I%I%…%J%I% Hh"t chb thị t2ong phương pháp compl[xon

wo.i ch"t chb thị đưc 01ng nhiề- nh"t t2ong phương pháp compl[xon là các ch"t

mà- h- cơ 8có tính aci0 ho@c (a >,-9* ch$ng có kh6 n^ng t.o thành ph7c mà- vFi ion

kim lo.i 8gọi là ch"t chb thị kim lo.i9% P2ong điề- kiện xác định mà- c!a ph7c đó khác

vFi mà- c!a ch"t chb thị t4 0o% P2ong phân t= ch"t chb thị kim lo.i cLng có nhóm mang

mà- và t2 mà- n5n cLng là ch"t chb thị p&%

Hác ch"t chb thị kim lo.i thư'ng 01ng t2ong pp compl[xon ph6i thZa mDn các >5-

cầ- <a-:

3 ph7c c!a chb thị vFi ion kim lo.i ph6 kRm (ền hơn ph7c compl[xonat vFi kim lo.i

8›[š r ›[‡n09%

3 mà- c!a ph7c gia ch"t chb thị vFi ion kim lo.i ph6i khác vFi mà- c!a ch"t chb thị

t4 0o t2ong điề- kiện ti,n hành ch-Sn đB%

3 <4 đi mà- x6> 2a nhanh và 2† 2ệt* gần đi?m tương đương c!a C-á t2`nh ch-Sn đB%

3 ch"t chb thị ph6i có ph6n 7ng đ@c t2ưng 2i5ng vFi ion kim lo.i cần xác định%

Hác ch"t chb thị kim lo.i đưc 01ng ph (i,n t2ong phương pháp ch-Sn đB

compl[xon là:

Er-cr-% đen T #ETRII) #5 Q J &I( X a)* wà chb thị th-Bc nhóm phSm mà- ao*

đưc <= 0;ng nhiề- nh"t% à- đZ khi t)n t.i t2ong 0-ng 0ịch có p& Œ%

wà mBt aci0 (a n"c* n"c q khá m.nh 8j J&9* n"c I và J có hGng <N phân li tương

7ng là pK I Ž*J* pK J qq*% p& Œ3qU chb thị có mà- xanh* ph7c ch"t vFi gIe* –nIe*

/(Ie* E có mà- đZ%

Kí hiệ- &I‡n

3

8mang điện tích âm v` t2ong nưFc nhóm <-n]o phân li9%&I‡n3 &‡nI3 ‡nJ3

đZ xanh 0a cam

&‡nI3 e Ie ‡n3 e &e

xanh đZ

SureZt #5 ' J 'I X .J I)

Ph-Bc nhóm phSm mà- ao và cLng ha> đưc <= 0;ng% ynion m-2[xit có mà- đZ tím%

KA hiệ- : &…‡n3

% zNn ng->5n t= h>02o t2ong kA hiệ- là p2oton c!a các nhóm amino%

&J‡nI3 e Ie &I‡n3

à- Ha&I‡n3: đZ_ H-&I‡n3 * i&I‡n3 * Ho&I‡n3 : vàng%

Khi ch-Sn đB vFi chb thị m-2[xit thư'ng 01ng môi t2ư'ng p& qU3qq đ? chb thị

gi6i phóng có mà- tím &J‡nI3 là <4 ch->?n mà- 2† nh"t%

f? th"> 2† <4 ch->?n mà- c!a ch"t chb thị kik lo.i t2ong ch-Sn đB compl[xon* ta

l"> mBt ví 0; c; th? như <a-: khi ch-Sn đB gIe (Gng t2ilon z Q p& qq 01ng ch"t chb thị

là [2ioc2om% Poàn (B C-á t2`nh ch-Sn đB đưc mô t6 (Gng <ơ đ) <a-:

3 Hho chb thị 8˜2ioc2om đ[n P9 vào 0-ng 0ịch ch7a ion kim lo.i th` ion kim lo.i ph6n 7ng

vFi chb thị cho 2a 0-ng 0ịch mà- đZ:

gIe e &‡n0I3 g‡n03 e &e

đZ vang

3 a- đó ch-Sn 0-ng 0ịch ch7a ion kim lo.i (Gng P2ilon z th` ion kim lo.i t4 0o < ph6n

7ng vFi P2ilon z:

gIe e &šJ3 gšI3 e &e

3 a- khi h,t ion kim lo.i t4 0o th`:

&šJ3 e g‡n03 gšI3 e &‡n0I3

đZ vang xanh

Khi 0-ng 0ịch ch->?n tX đZ nho <ang xanh 0a t2'i th` đXng ch-Sn đB%

I%I%…%J%J% /hương t2`nh đư'ng định phân và <ai <N chb t2ị t2ong ch-Sn đB compl[xon

fư'ng định phân là đư'ng (i?- 0iWn <4 (i,n thi5n c!a p th[o tb phần ch-Sn đB *

p]89* t2ong đó p3lgƒ„* và HOVHUOU là %]c đ9 lợng -n k% l-8 đx đợc

chu|n đ9 hy l< phWn -n k% l-8 đx t8- ph]c 1f c-%pleZ-n.

P2ong C-á t2`nh ch-Sn đB t2ong 0-ng 0ịch có các cân (Gng <a-:3 cân (Gng t.o ph7c gia š…3 và ion ne* đ? đơn gi6n ta không vi,t điện tích các ion%

e š š

3 các cân (Gng c!a … n"c phân li c!a aci0 &…š:

š…3 e &e &šJ3

&šJ3e &e &IšI3

&IšI3

e &e

&Jš3

&Jš3e &e &…š

3 các cân (Gng t.o ph7c ph; c!a ne vFi các ion khác có t2ong 0-ng 0ịch như j&3 *

ho@c là mBt thành phần c!a 0-ng 0ịch đệm:

e j&3 j&

j& e j&3 8j&9I

%%%%%%%%%%%

fư'ng ch-Sn đB I*UU ml 0-ng 0ịch –nIe (Gng ˜Py qU3qU t2ong đệm

&JeV&…Hl t2ong đó ƒ&J„ U*qUU

h+n xRt:

efư'ng ch-Sn đB cLng có 0.ng tương t4 các đư'ng ch-Sn đB th[o pp khác%

e gần đi?m tương đương có (ưFc nh6> ch-Sn đB% zưFc nh6> ch-Sn đB ph; th-Bcvào n)ng đB c!a ˜Py và hGng <N (ền điề- kiện c!a ph7c t.o (Qi ˜Py vFi ion kim

lo.i% Khi các đ.i lưng đó càng lFn th` (ưFc nh6> c!a đư'ng định phân càng 0ài%

ai <N ch-Sn đB: {ọi là <ai <N ch-Sn đB và 3q

I%I%…%J%…% Hh-Sn đB h#n hp nhiề- ion “ các ch"t ch[ “ PK P2ang q%%% PX Oọng

ghi

I%I%…%…% Oí 0; định lưng (Gng phương pháp ch-Sn đB compl[xon

a% fịnh lưng ion HaIe* gIe* h#n hp 8HaIe và gIe9 3 PK

(% fịnh lưng đB c7ng c!a nưFc 3 PK

c% fịnh lưng ion zaIe và j…I3 3 PK

0% fịnh lưng ion –nIe* [Je* ylJe và h#n hp 8[Je và ylJe9 3 PK

/./.[. Ph"%ng h !hun : 6?t t5

I%I%%q% g->5n tc c!a phương pháp

/hương pháp ch-Sn đB k,t t!a 04a t25n việc <= 0;ng các ph6n 7ng t.o thành các hp

ch"t khó tan 8k,t t!a9%

I%I%%I% š5- cầ- đNi vFi ph6n 7ng ch-Sn đB k,t t!a

Hác ph6n 7ng k,t t!a đưc <= 0;ng ph6i thZa mDn các điề- kiện <a-:

3 k,t t!a đưc t.o thành t2ong ph6n 7ng ch-Sn đB ph6i th4c t, không tan* t7c là ph6n

7ng x6> 2a hoàn toàn và th[o mBt tb lưng xác định%

3 tNc đB t.o thành k,t t!a ph6i đ! lFn* t7c là không t.o thành 0-ng 0ịch C-á (Do ha%3 ph6n 7ng ph6i chọn lọc* nghMa là 6nh hưQng c!a các C-á t2`nh cBng k,t* h"p ph;*

k,t t!a th[o ph6i không đáng k?%

3 ph6i có ch"t chb thị thích hp đ? xác định đưc đi?m tương đương%

P-> <N lưng các ph6n 7ng k,t t!a 2"t nhiề- nhưng ch$ng thư'ng không thZa mDn

các >5- cầ- t25n* n5n đa <N các ph6n 7ng đó 7ng 0;ng t2ong phân tích định tính* cn 2"t ít

đưc áp 0;ng t2ong phân tích định lưng% P2ong th4c t, ngư'i ta thư'ng 01ng các ph6n

7ng k,t t!a <a-:

Pa chb xRt t2ư'ng hp th7 nh"t%

I%I%%J% /hương t2`nh đư'ng định phân và <ai <N chb t2ị t2ong ch-Sn đB k,t t!aOí 0;: ch-Sn đB OU ml 0-ng 0ịch ch7a halog[n-a ‘3 n)ng đB HU 8molVl9 (Gng 0-ng

0ịch ch-Sn ygjJ n)ng đB H 8molVl9

fư'ng ch-Sn đB: là đư'ng (i?- 0iWn <4 ph; th-Bc c!a p‘ 8‘ “ ch"t cần phân tích9*

ha> p[ 8[ ch"t ch-Sn9 vào th? tích ch"t ch-Sn th5m vào%

/h6n 7ng ch-Sn đB:

yge e ‘3 yg‘

Pính Otđ:

Otđ% H HU%OU

Otđ HU%OUVH

UUP 5

5P F =

"gv T v "g =−+

[ ]P P

P 5 • v

+=+−

U

UU 8¢9

[ ]P P

5P • "g

+=++

U

8¢¢9

w"> 8¢¢9 3 8¢9 ta có:

[ ] [ ]P P

P 5

P P

5P v "g

+−

+=− −+

U

UU

U

[ ] [ ]P P

P 5 5P v "g

+−

=− −+

U

UU

[ ] [ ]( ) qUU

U −=+

− −+ F

P 5

P P v "g

[ ][ ]

UU

UqP 5

P P

"g

T "g F "gv +

−=− +

+

OFi — là <N mol c!a k,t t!a 7ng vFi q lit 0-ng 0ịch%

Hông th7c tính p‘ t2ong các giai đo.n ch-Sn đB như <a-:

3 t2ưFc đi?m tương đương:

9qlg8lgU

UU F P P

P 5 pv −−

+−=

3 t.i đi?m tương đương:

"gv pT pv I

q=

3 <a- đi?m tương đương:

P P

P 5 F pT pv "gv +

+−+=U

UUlg9qlg8

h+n xRt:

3 0.ng đư'ng ch-Sn giNng như đư'ng cong ch-Sn đB aci< “ (a và đư'ng ch-Sn đB

đư'ng ch-Sn t2ong phương pháp oxi hóa kh= Q gần đi?m tương đương có (ưFc nh6>%

3 n)ng đB ch"t k,t t!a càng lFn* tích <N tan c!a k,t t!a càng nhZ (ươc nh6> t25n

đư'ng ch-Sn đB càng 0ài và ngưc l.i% fư'ng ch-Sn đB chb có (ưFc nh6> khi PqU 3qU và

n)ng đB HrqU3I %

I%I%%…% Hác phương pháp ch-Sn đB k,t t!aI%I%%…%q% /hương pháp oh2 8o9

g->5n tc: th5m vào 0-ng 0ịch phân tích mBt ion gọi là ion chb thị* ion nà> có kh6

n^ng t.o vFi ion yge mBt k,t t!a có mà-* x-"t hiện Q đi?m c-Ni ch-Sn đB% Oà ion kim

lo.i đưc oh2 <= 0;ng t2ong C-á t2`nh ch-Sn đB z2 3* Hl3 đó là H2j…I3% H2j…

I3 t.o vFi ion

yge mBt k,t t!a mà- đZ g.ch%

/h6n 7ng ch-Sn đB: yge

e Hl3

ygHl t2ng PygHl qU3qU

h+n 2a đi?m tương đương:

Iyge e H2j…I3 ygIH2j… nâ- đZ PygIH2j… I%qU3qI

fiề- kiện áp 0-ng:

3 n)ng đB ch"t chb thị K IH2j… cần I%qU3… “ I * nhưng tNt nh"t là qU3I đ,n qU3J v`

khi đó < t2ánh đưc mà- vàng đ+m c!a K IH2j… làm khó kh^n cho việc nh+n 2a l,t t!a

ygIH2j…%

3 p& môi t2ư'ng tNt nh"t là Œ3qU* v` n,- aci0 C-á < không t.o đưc k,t t!a

ygIH2j…* 0o IH2j…I3 e I&e H2 IjŒ

I3 e &Ij ch->?n 0ịch về phía H2 IjŒI3% ,- C-á kiềm

< có k,t t!a c!a ygIe vFi j&3%

yge e j&3 ygj&

I ygj& ygIj e &Ij

3 cần ph6i lo.i các ion c6n t2Q như :zaIe* /(Ie* ziJe 8v` ch$ng t.o k,t t!a vFi H2j…I39_

I3* j…I3* /j…

J3* HIj…I3 8v` ch$ng t.o k,t t!a vFi yge9%

3-ng 0ịch ch-Sn ygjJ (ao gi' cLng ch7a Q (-2[t%

3 phương pháp o chb 01ng đ? xác định z2 3* Hl3* nhưng không 01ng đ? ch-Sn đB ‡ 3*

H3 đưc v` có hiện tưng h"p ph; khá 2†* 0o đó gâ> 2a <ai <N lFn%

I%I%%…%I% /hương pháp Oolha20 8Oonha9

g->5n tc: th5m 0ư chính xác mBt lưng 0-ng 0ịch ch-Sn ygjJ vào 0-ng 0ịch

halog[n-a cần ch-Sn đB đ? yge k,t t!a h,t vFi các anion halog[n-a* 2)i ch-Sn đB lưng

yge 0ư (Gng 0-ng 0ịch ch-Sn H3 vFi ch"t chb thị là ion [Je 8ph™n <t ‡‡‡9% Khi yge đD

ch-Sn đB h,t* mBt giọt H 3 0ư < t.o vFi ion [Je t.o thành ph7c [HI3 có mà- đZ

n5n làm 0-ng 0ịch có mà- h)ng%

/h6n 7ng ch-Sn đB: yge e Hl3 ygHl t2ng PygHl qU3qU

yge e H3 ygH t2ng PygH qU3qI

[Je e H3 [HIe đZ ›qUI

Hh$ A:3 /hương pháp nà> th4c hiện t2ong môi t2ư'ng aci0 đ? t2ánh [Je (ị th!> phân%

3 /hương pháp nà> có th? 01ng đ? xác định z2 3* ‡3* H3%

3 khi định lưng Hl3 có hiện tưng mà- ch->?n không 2† 2àng* mà- không (ền* khi

mà- (ền vng th` C-á đi?m tương đương nhiề- gâ> <ai <N lFn% wA 0o v` P ygHlqU3

qUrPygHqU3qI nghMa là k,t t!a ygH (ền vng hơn n5n có ph6n 7ng:

ygHl e H3

ygH e Hl3

làm 0ịch ch->?n cân (Gng phân l> ph7c về phía ph6i:

[HIe H3 e [Je làm m"t mà- đZ%

f? khc ph;c <ai <N nà> ph6i lo.i (Z k,t t!a ygHl* 2)i <a- đó mFi định lưng yg e 0ư

Q phần nưFc lọc% &o@c cho vào hệ mBt 0-ng môi h- cơ không t2Bn lTn vFi nưFc

8([n[n[* chlo2o]o2m* [th[2* E9 đ? làm vón k,t t!a ygHl t25n (ề m@t phân cách gia I

lFp nưFc “ 0-ng môi h- cơ và 0o đó ng^n không cho k,t t!a ygHl tác 0;ng vFi H

3

8làm ch+m C-á t2`nh phân li c!a ygHl và ng^n c6n ygHl ti,p x$c vFi H39%

3 Khi định lưng ‡3 không đưc cho chb thị [Je vào 0-ng 0ịch định lưng t2ưFc khi

cho yge 0ư 8đ? t2ánh ph6n 7ng [Je e ‡3 [Ie e ‡I x6> 2a%

ˆ- đi?m:

3 định phân t2ong môi t2ư'ng axit 0o ygH không tan t2ong axit n5n ta có th? 01ng

đ? định phân (.c t2ong hp kim đưc phá mT- (Gng axit m.nh%

3 Hác ion zaIe* /(Ie không gâ> c6n t2Q t2ong phương pháp nà>%

Hác ion c6n t2Q: m-Ni th-¤ ngân 8‡9 t.o k,t t!a vFi H3* các ch"t ox> hoá < ox>

hoá H3* ch"t có kh6 n^ng t.o ph7c (ền vFi [Je như /j…J3* 3%

I%I%%…%J% Oí 0; định lưng (Gng phương pháp ch-Sn đB k,t t!a 3 PK

/.3. Ph"%ng h hân t*!h trkng ;"ng

I%J%q% g->5n tc c!a phương pháp phân tích t2ọng lưng

/hân tích khNi lưng là phương pháp định lưng hóa học t2ong đó ngư'i ta đo chính

xác (Gng cách cân khNi lưng c!a ch"t cần xác định ho@c nhng hp phần c!a nó đD

đưc tách 2a Q t2.ng thái tinh khi,t hóa học ho@c là 0ưFi 0.ng hp ch"t có thành phần (i,t

t2ưFc%ˆ- đi?m:

3 có đB chính xác cao 8có th? 0ưFi U*Uqs9

3 đơn gi6n về ng->5n tc* 0;ng c; phân tích thông thư'ng

3 áp 0;ng nhiề- đNi tưng* giFi h.n hàm lưng 2Bng

3 đB đ$ng và đB l@p l.i tNt 8n,- cSn th+n9

hưc đi?m:3 C-á t2`nh phân tích lâ-* t26i C-a nhiề- giai đo.n* đBng tác phân tích ph7c t.p*nđ@c

(iệt khi xác định các lưng nhZ các ch"t%

O` v+> pp nà> chb 01ng t2ong nhng t2ư'ng hp phRp phân tích đi hZi đB chính xác

cao như ki?m t2a hàm lưng các ng->5n tN t2ong mT- ch-Sn* ki?m t2a n)ng đB 0-ng 0ịch

ch-Sn%

/hân lo.i:a9 phương pháp k,t t!a: K,t t!a ng->5n tN cần xác định 0ưFi 0.ng hp ch"t khó tan

(Gng th-Nc th= thích hp* lọc* 2=a <.ch k,t t!a 2)i đ5m <">* n-ng k,t t!a đ,n khNi lưng

không đi* cân chính xác khNi lưng t25n cân phân tích% PX lưng cân và c^n c7 vào công

th7c hóa học c!a 0.ng cân ta < tính đưc hàm lưng c!a ng->5n tN cần xác định%

.ng k,t t!a h`nh thành <a- ph6n 7ng k,t t!a gọi là ,8ng tB%

.ng k,t t!a v-Ni c1ng đ5m cân là ,8ng cân%

.ng t!a và 0.ng cân có th? giNng nha- nhưng cLng có th? khác nha-%

/hương pháp k,t t!a là phương pháp đưc <= 0;ng ph (i,n nh"t t2ong phân tích

khNi lưng%

Oí 0;: f? xác định g* ngư'i ta ti,n hành như <a-: ha tan mT- phân tích t2ong

0-ng môi thích hp đ? ch->?n toàn (B lưng g vào 0-ng 0ịch 0ưFi 0.ng ion gIe% Pi,p

t;c x= lA 0-ng 0ịch (Gng các th-Nc th= thích hp đ? k,t t!a hoàn toàn và chọn lọc ion

gIe 0ưFi 0.ng hp ch"t khó tan g&…/j…% wọc* 2=a k,t t!a và <"> nó Q nhiệt đB thích

hp đ? ch->?n hoàn toàn thành hp ch"t g I/IjŒ% H-Ni c1ng cân đ? xác định khNi lưng

c!a nó% 4a vào công th7c c!a k,t t!a và khNi lưng vXa cân đưc < tính đưc hàm

lưng c!a g t2ong mT- phân tích% P2ong thí 0; nà> hp ch"t g&…/j… đưc k,t t!a

đ? tách định lưng g đưc gọi là ,8ng kết tB* cn gI/IjŒ hp ch"t đưc t.o thành<a- khi n-ng 0.ng k,t t!a và đ[m cân đ? xác định hàm lưng c!a g đưc gọi là ,8ng

cân%

(9 /hương pháp (a> hơi 8pp c"t9: t2ong t2ư'ng hp nà>* mBt ha> nhiề- hp phần c!a

mT- đưc làm cho (a> hơi có th? ch->?n thành mBt ch"t (a> hơi%

/p (a> c"t t24c ti,p: H"- t= (a> hơi cần xác định đưc h"p th; t24c ti,p (Gng ch"t

h"p th; đ@c (iệt% 4a v6o <4 t^ng khNi lưng ch"t h"p th; tính đưc lưng c"- t= cần xác

định%

f? xác định HjI t2ong C-@ng các(ônát ngư'i ta phân h!> lưng mT- HaHj J (Gng

axit t2ong mBt 0;ng c; 2i5ng% Poàn (B lưng khí Hj I gi6i phóng 2a đưc h"p th; h,t vào

h)n hơn Haj e aj& đ4ng t2ong mBt (`nh 2i5ng% wưng HjI đó đưc xác định th[o đB

t^ng khNi lưng c!a (`nh đ4ng h#n hp h"p th;* phương pháp xác định hàm lưng Hj I

như t25n gọi là phương pháp ct%

X pp c"t gián ti,p:

= 0;ng khi m-Nn xác định đB Sm* ha> nưFc k,t tinh t2ong các tinh th?% a- khi c"thoàn toàn ch"t cần xác định* hiệ- <N t2ưFc và <a- khi c"t chính là lưng ch"t cần xác

định%

c9 /hương pháp tách: H"- t= cần xác định đưc tách 2a 0ưFi 0.ng t4 0o và đưc cân

t25n cân phân tích%

I%J%I% Hác >5- cầ- 0.ng t!a và 0.ng cân

I%J%I%q% š5- cầ- 0.ng t!a

f? phương pháp phân tích khNi lưng đ.t đưc đB chính xác cao* 0.ng k,t t!a

ph6i thZa mDn nhng >5- cầ- <a-:

3 K,t t!a cần ph6i th4c t, không tan* lưng ng->5n tN cần phân tích cn l.i t2ong

0-ng 0ịch <a- khi k,t t!a ph6i nhZ hơn U*q mg t7c là không vưt C-á đB nh.> c!a cân

phân tích% -Nn v+> khi ti,n hành k,t t!a ta ph6i chọn nhng điề- kiện thích hp như pa

tNi ư-* n)ng đB th-Nc th=* nhiệt đB thích hp đ? k,t t!a h`nh thành th4c t, không tan%

3 K,t t!a th- đưc cần ph6i tinh khi,t* không cBng k,t* h"p ph; ha> h"p th; các t.p

ch"t% ,- có ch"t l. lTn vào th` nó ph6i đưc lo.i t2X t2ong C-a t2`nh lọc* 2=a* <">* n-ng%

Hhb có như v+> th` 0.ng cân mFi có thành phần xác định 7ng đ$ng vFi công th7c hóa học

c!a nó%3 K,t t!a cần th- đưc 0ưFi 0.ng 0W lọc 2=a đ? có th? tách 2a khZi 0-ng 0ịch mBt

cách nhanh chóng và th-+n li nh"t%

3 .ng k,t t!a ph6i ch->?n thành 0.ng cân 0W 0àng và hoàn toàn khi <"> ho@c n-ng%

I%J%I%I% š5- cầ- 0.ng cân

.ng cân ph6i thZa mDn các >5- cầ- <a-:

3 ph6i có thành phần xác định* đ$ng vFi công th7c hóa học xác định%3 khá (ền về m@t hóa học: t2ong không khí nó không h$t Sm* không tác 0;ng vFi oxi

và khí cac(onic* không (ị phân h!> 0ưFi tác 0;ng c!a ánh <áng t2ong C-á t2`nh làm ng-Bi

và cân*%%%

3 hàm lưng các ng->5n tN phân tích t2ong 0.ng cân càng nhZ càng tNt* t7c hệ <N

ch->?n chàng nhZ càng tNt* v` như v+> <ai <N mc ph6i khi phân tích 80o cân* 0o k,t t!a

(ị tan khi 2=a* %%9 < ít t7c là k,t C-6 phân tích càng chính xác%Phí 0;* có th? xác định H2 Je 0ưFi 0.ng cân là zaH2j… ho@c H2 IjJ% {i6 <=* <ai <N

t->ệt đNi khi cân zaH2j… và H2 IjJ đề- là q mg* nhưng khi cân Q 0.ng H2 IjJ th` <ai <N là

I x IVqI U*Œmg H2* cn khi cân Q 0.ng zaH2j… th` <ai <N là IxqVIJ*J U* IUmg H2*

nhZ hơn t2ư'ng hp t2ưFc U*ŒVU*IJ* lần%

J%I%J% Hác điề- kiện đ? k,t t!a hoàn toàn mBt ch"t

Khi ti,n hành k,t t!a mBt ion nào đó* ta ph6i t`m nhng điề- kiện tNi ư- đ? ch->?n

ion đó vào 0.ng k,t t!a hoàn toàn và k,t t!a t.o thành ph6i có kích thưFc h.t lFn* ít h"p

ph; các ch"t (Sn* 0W lọc* 0W 2=a* %%%

3 m-Nn k,t t!a hoàn toàn mBt ch"t ta thư'ng 01ng lưng 0ư th-Nc th= <o vFi lưng

tính th[o lA th->,t 8tính th[o tích <N tan9* thư'ng là 0ư g"p đôi ho@c nhiề- hơn 8v` đB tan

c!a k,t t!a gi6m nhiề- khi t2ong 0-ng 0ịch có m@t ion ch-ng9%

I%J%J% Hác (ưFc ti,n hành và k£ th-+t phân tích t2ọng lưng

I%J%J%q% K£ th-+t k,t t!a

a9 chọn th-Nc th= thích hp đ? k,t t!a:

(9 Hhọn điề- kiện đ? k,t t!a:

I%J%J%I% wọc và 2=a t!a

Gc* có th? lọc C-a ph?- xNp ho@c gi"> lọc%

{i"> lọc:

/h?- xNp:

fưc đánh <N q* I* J* %%% <N càng t^ng th` ph?- càng mịn% Khi 01ng lư- A (6o C-6n

lFp xNp 8t2ánh c.o <át làm hZng lFp xNp9%

j/ kết tB*

;c đích c!a việc 2=a k,t t!a là đ? làm <.ch k,t t!a* nhưng k,t t!a không (ị tan m"t

t2ong C-á t2`nh 2=a% f? thZa mDn >5- cầ- t25n ta có th? chọn mBt t2ong các 0-ng 0ịch 2=a

<a- t1> th-Bc vào lo.i k,t t!a:

3nưFc 2=a là 0-ng 0ịch có ch7a th-Nc th=: n,- th-Nc th= 0W (ị phân h!> ho.c (a>

hơi khi <"> và n-ng k,t t!a th` có th? th5m th-Nc th= vào nưFc 2=a* (Gng cách nà> < làm

gi6m (Ft <4 tan k,t t!a%

3 nưFc 2=a là 0-ng 0ịch điện l> có th? t2ánh đưc hiện tưng p[pti hóa c!a các k,t

t!a k[o%

3 0-ng 0ịch 2=a có ch7a ch"t ng^n c6n <4 th!> phân c!a k,t t!a đ? ng^n c6n k,t t!a

tan%

Oí 0; k,t t!a g&…/j… 0W (ị th!> phân:

g&…/j… e &Ij g&/j… e &…j&

f? ng^n c6n ph6n 7ng nà> ta 01ng 0-ng 0ịch 2=a có ch7a & J đ? 2=a k,t t!a

g&…/j…%

3 n,- k,t t!a ít tan* không (ị th!> phân* không (ị p[pti hóa khi lọc th` chb cần 2=a

(Gng nưFc c"t%

fNi vFi mọi lo.i nưFc 2=a* khi 2=a cần nhF 2Gng vFi c1ng mBt lưng nưFc 2=a n5n

chia 2a 2=a làm nhiề- lần và cần đ? nưFc 2=a c!a lần t2ưFc ch6> h,t 2)i mFi 2=a ti,p lần<a-* 2=a như v+> k,t t!a mFi <.ch% K,t C-6 tính toán cho th">:

I%J%J%J% Hh-Sn (ị 0.ng cân

"> k,t t!a: <a- khi lọc xong k,t t!a* ta l"> mBt t' gi"> lọc 8ghi t5n đ? phân (iệt9

và 04ng l5n ph?- đ4ng k,t t!a 2)i đ5m <"> Q nhiệt đB 3qU đB H t2ong kho6ng IU3JU

ph$t% fNi vFi lo.i k,t t!a chb cần <"> đD ch->?n <ang 0.ng cân th` cần ph6i <"> nhiề- lần

đ,n khi k,t t!a có khNi lưng không đi%

-ng k,t t!a:

K,t t!a <a- khi <"> xong* ta l"> k,t t!a c1ng gi"> (.c 2a khZi ph?- và đưa vào chRn

n-ng 8chRn <7 ha> platin th[o >5- cầ-9 đD (i,t khNi lưng chính xác 2)i đưa vào l n-ng*

mFi đầ- đ? Q ngoài miệng l 2)i mFi 0ần 0ần ch->?n vào t2ong l đ? t2ánh hiện tưng

nhiệt đB t^ng đBt ngBt* gi"> lọc chá> m.nh làm (a> h,t ch"t k,t t!a và n,- chRn <7 th` 0W

(ị vY% -ng kho6ng qh th` l"> chRn 2a* đ@t t25n t"m amiang và cho vào (`nh h$t Sm* ch'

ng-Bi 2)i đ5m cân* 2)i l.i đ5m cân% H7 làm như v+> cho đ,n khi khNi lưng k,t t!a không

đi%

I%J%…% Hách tính toán t2ong phân tích t2ọng lưng

I%J%…%q% &ệ <N ch->?n 8K9

Phông thư'ng 0.ng cân không ph6i là 0.ng cần xác định hàm lưng* v` v+>* tXkhNi lưng c!a 0.ng cân tính khNi lưng c!a 0.ng cần xác định hàm lưng% o đó* đ?

tiện cho việc tính k,t C-6 phân tích* ngư'i ta đưa 2a khái niệm hệ <N ch->?n% fó là đ.i

lưng mà ta cần ph6i nhân khNi lưng c!a 0.ng cân vFi nó đ? đưc khNi lưng c!a 0.ng

cần xác định* thông thư'ng hệ <N ch->?n là tb <N c!a khNi lưng c!a mBt* hai ho@c nhiề-

ng->5n t= ho@c phân t= ho@c ion c!a 0.ng cần xác định và khNi lưng phân t= c!a 0.ng

cân% ói cách khác hệ <N ch->?n chb 2a có (ao nhi5- gam ng->5n tN 8ch"t9 cần định phânt2ong q gam 0.ng cân% P2ong t2ư'ng hp cần xác định i th` hệ <N ch->?n tX ijI 80.ng

cân9 thành i 0.ng cần xác định là:

c.n,.ng

,nh Z.cc.n,.ng

S

S K

‹

‹ ‹ ‹

=

Phí 0; khác: n,- 0.ng cân là gI/Ij… và 0.ng cần xác định hàm lưng là g_ gj

ha> gHjJ th` hệ <N ch->?n lần lưt là:

…II

I

I ` Sg

Sg

S

S K =

…II

I

I ` Sg

SgI

S

S K =

…II

JI

I ` Sg

Sg5I

S

S K =

I%J%…%I% &ệ <N pha loDng 89

I%J%…%J% Hông th7c tính

{i6 <= lưng cân mT- là a 8g9% KhNi lưng 0.ng cân là C 8g9% K là hệ <N ch->?n%

&àm lưng tính th[o s khNi lưng c!a y là:

qUU%

9s8 ⋅=.

K 2 "5

,- p gam mT- ch7a t2ong O ml 0-ng 0ịch mà l"> 2a v ml đ? phân tích th`:

qUU%

%%9s8 ⋅=

1.

P K 2 "5

P2ong t2ư'ng hp phân tích khí và hơi th` cách tính khá đơn gi6n% Oí 0;* đ? xác định

đB Sm c!a mT-* ta l"> p 8g9 mT-* a- khi <"> khô th` cn l.i p} 8g9% O+> đB Sm c!a mT-là:

qUUs*

⋅−

= p

p p5

I%J%% Oí 0; định lưng (Gng phương pháp t2ọng lưng

I%J%%q% fịnh lưng ion [Je

P2ong môi t2ư'ng aci0 p& € … [Je < ph6n 7ng vFi 0-ng 0ịch &…j& t.o k,t t!a

[8j&9J% K,t t!a đưc 2=a t2ong 0-ng 0ịch nóng ch7a &… jJ 8qs9% wọc* than hóa*

n-ng Q nhiệt đB ‚U đB H* th- đưc 0.ng cân [IjJ* tX đó tính hàm lưng c!a [Je t2ong

mT-%

I[Je e Ž&J e 8Žex9&Ij d I[8j&9J%x&Ij e Ž&…e

I[8j&9J%x&Ij d8UUUH9 [IjJ e 8xeJ9&Ij

I%J%%I% fịnh lưng ion ylJe 3 PK

I%J%%J% fịnh lưng ion gIe

P2ong môi t2ư'ng kiềm nh¨ ammoniac* gIe < ph6n 7ng vFi 0-ng 0ịch

8&…9I&/j…%Ž&Ij t.o k,t t!a g&…/j…%Ž&Ij% K,t t!a đưc 2=a (Gng 0-ng 0ịch &J

qUs cho đ,n khi h,t ion Hl3 8th= (Gng ygjJ9 2)i 2=a ti,p t2ong 0-ng 0ịch nóng ch7a

&… jJ 8qs9% wọc* than hóa* n-ng Q nhiệt đB ‚U đB H* th- đưc 0.ng cân gI/IjŒ* tX

đó tính hàm lưng c!a gIe t2ong mT-%

gIe e 8&…9I&/j… e Ž&Ij d g&…/j…%Ž&Ij e &…e e &e

g&…/j…%Ž&Ij d g&…/j… e Ž&Ij

Ig&…/j… d gI/IjŒ e I&J e &Ij

I%J%%…% fịnh lưng ion j…I3 3 PK

I%J%%% fịnh lưng ion /j…J3 3 PK

⇌

GIÁO ÁN HÓA PHÂN TÍCH

Documents

Transcript of GIÁO ÁN HÓA PHÂN TÍCH