WERKBOEK OVER DEDODE HOEKNAAM

GOEDGEZIEN?

Veilig fi etsen in de buurt Veilig fi etsen in de buurt van vrachtwagensvan vrachtwagens

2 3

A. HOE GA JIJ NAAR SCHOOL?

Oefening 1Wie komt er met de fi ets?

Ik ga meestal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . naar school.

B. HET VERKEER IN JOUW BUURT

Oefening 2Waar zie je veel vrachtwagens?

In welke straat in de buurt van je huis rijden veel grote vrachtwagens?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

In welke straat in de buurt van je huis zie je bijna nooit vrachtwagens rijden?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

C. DE FIETSER EN DE VRACHTWAGEN

Oefening 3Zwakke weggebruikers

Waarom heten fi etsers en voetgangers ‘zwakke’ weggebruikers? Waarom is een vrachtwagen een heel ‘sterke’ weggebruiker?

HOOFDSTUK 1ZWAKKE EN STERKEWEGGEBRUIKERS

INLEIDINGHet verhaal van Thomas

Hallo! Ik ben Thomas. Ik wil je graag vertel-len wat me dit week-end overkomen is.

Ik fi etste verder rechtdoor, maar de vrachtwagen draaide naar rechts zonder mij voor te laten!

Het scheelde geen haar! Had die chauffeur mij dan niet gezien?

Ik kwam bijna onder de wielen van de vrachtwa-gen terecht! Gelukkig kon ik net op tijd remmen. Ik was verschrikkelijk geschrokken. Mijn hart bonsde in mijn keel.

Op weg naar de scouts moest ik met mijn fi ets een druk kruispunt oversteken. Aan het verkeerslicht stond een vrachtwagen te wach-ten om rechts af te slaan.

Het licht sprong op groen.

Ondertussen heb ik al één en ander geleerd over de gevaren van de dode hoek van vrachtwagens. Ik weet nu dat fi etsers heel erg moeten uitkijken in de buurt van vrachtwagens. In dit werkboek leer je hoe je veilig kan fi etsen in de buurt van vrachtwagens. Zeker doen, want het is echt levensbelangrijk!

EindeEinde

4 5

Kruis de drie juiste redenen aan:

fi etsers en voetgangers wegen minder dan vrachtwagens

fi etsers en voetgangers zijn stiller dan vrachtwagens

fi etsers en voetgangers zijn milieuvriendelijker dan vrachtwagens

fi etsers en voetgangers zijn kleiner dan vrachtwagens

fi etsers en voetgangers zijn minder beschermd dan vrachtwagens

Oefening 4Op de weegschaal!

Charlotte en haar fi ets wegen veel minder dan de vrachtwagen. Kan jij het vraagstuk oplossen?

Charlotte, haar boekentas en haar fi ets wegen samen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kg.

De vrachtwagen en lading wegen samen 25 ton of . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kg.

De vrachtwagen weegt dus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . keer meer dan Charlotte op haar fi ets. (tip: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kg : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kg = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kg)

Interessant om weten!Wist je dat een vrachtwagen 18 meter lang is?

Een lege vrachtwagen weegt ongeveer 16 ton.Een volle vrachtwagen mag maximum 44 ton wegen. Dat is evenveel als 11 olifanten of 22 neushoorns!

De vrachtwagen weegt 16 ton. De lading weegt 9 ton.

Charlotte weegt 30 kg. Haar fi ets weegt 10 kg. Haar boeken-tas weegt 10 kg.

Oefening 5Ken je de onderdelen van een vrachtwagen?

Ken je de onderdelen van een vrachtwagen? Teken pijltjes vanaf de woorden naar de juiste plek op de vrachtwagen.

Klaar voor het verkeer!

Fietsers en voetgangers zijn zwakke weggebruikers. In het verkeer kijk je extra goed uit, zeker in de buurt van vrachtwagens. Elk jaar sterven er nog teveel fi etsers onder de wielen van een vrachtwagen.

HOOFDSTUK 2WAT IS DE DODE HOEK?

Oefening 1Ken jij de dode hoek van een vrachtwagen?

Kruis aan wat correct is:

De dode hoek is de straathoek waar veel ongelukken gebeuren.

De dode hoek is de ruimte rond de vrachtwagen waar de chauffeur je

niet kan zien.

De dode hoek is de plaats rond de vrachtwagen waar je best een fl uo

hesje draagt.

cabine

oplegger

spiegels

zijafscherming richting-aanwijzers

6 7

HOOFDSTUK 3OP ZOEK NAARDE DODE HOEK

A. WAAR BEN JE ONZICHTBAAR?

Oefening 1Verschillen tussen auto’s en vrachtwagens

Deze woorden horen bij de vrachtwagen of bij de auto.

Teken pijlen van elk woord naar de juiste prent. Er is al één pijl getekend als voor-

beeld. Welk voertuig is het ‘minst zwaar’? De auto.

Minst zwaar

Binnenspiegel

Geen achterruit

Dodehoekspiegel

Hoge cabine

10 wielen

Meeste ramen

Trottoir- en breedtespiegel

Oefening 2Juist of fout?

Je weet dat een vrachtwagen geen achterruit heeft. Kijk goed naar de foto op de

volgende pagina. Wie staat er veilig?

Staat Max hier veilig? Ja / Nee (omcirkel het juiste antwoord)

Staat Liesje hier veilig? Ja / Nee (omcirkel het juiste antwoord)

In de dode hoek!

Een vrachtwagen heeft

geen achterruit. Daardoor

kan de chauffeur je niet

zien achter de oplegger.

Kleur of arceer op de te-

kening de zone waar je on-

zichtbaar bent. Hier sta je

in de dode hoek.

Klaar voor het verkeer!

Zet je nooit vlak achter de oplegger. Achter de vrachtwagen ben je helemaal onzichtbaar voor de chauffeur.

8 9

Oefening 3Oogcontact

Maak altijd oogcontact met de chauffeur. Als jij naar de chauffeur kijkt en hij

kijkt terug, heeft hij je zeker gezien. Let op! Mensen kunnen niet in een boogje

kijken.

Wie van deze kinderen kan oogcontact maken met de chauffeur?

Omcirkel op de foto’s de kinderen die de chauffeur kan zien. Teken een kruisje

over de kinderen die onzichtbaar zijn voor de vrachtwagenchauffeur.

Klaar voor het verkeer!

Maak altijd oogcontact. Jij kijkt naar de chauffeur en hij kijkt terug. Geef een teken als je elkaar gezien hebt.

Oefening 4Fietsopstelvak

Al gehoord van een fi etsopstelvak? Op een kruispunt met verkeerslichten staat op

de grond een vak met een fi etsje geschilderd. Bij rood licht mag de fi etser zich in

dit vak opstellen. Bij groen licht vertrekt hij dan als eerste om het kruispunt over

te steken of links af te slaan. Omcirkel het verkeersbord dat het fi etsopstelvak

aanduidt.

Komt er een vrachtwagen achter je staan, stel je dan zover mogelijk vooraan in

het vak op. Je kan best omkijken. Als jij de chauffeur kan zien, dan kan hij jou ook

zien. Ga nooit voorbij de stopstreep staan.

In de dode hoek!

De vrachtwagen heeft een

hoge cabine. Daardoor ziet

de chauffeur je letterlijk

over het hoofd vlak voor

en naast de cabine. Kleur

of arceer op de tekening

de zone waar je onzicht-

baar bent. Hier sta je in

de dode hoek.

foto 1

foto 2

10 11

Klaar voor het verkeer!

Vlak voor en rond de cabine ben je onzichtbaar. Blijf er weg.

Oefening 5Wat ziet de chauffeur in zijn spiegels?

Twee fi etsers staan naast de vrachtwagen: één staat achteraan de vrachtwagen en

de andere naast de cabine.

Hoeveel fi etsers kan de chauffeur in zijn spiegels zien? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

In de dode hoek!

Spiegels tonen nooit alles!

Daarom ziet de chauffeur

je niet in een grote zone

rechts naast de oplegger.

Kleur of arceer op de te-

kening de zone waar je on-

zichtbaar bent. Hier sta je

in de dode hoek.

Oefening 6Rebus

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. BLIJF UIT DE DODE HOEK!

Oefening 7Op zoek naar de dode hoek van vrachtwagens!

Er zijn drie zones waar fi etsers en voetgangers onzichtbaar zijn voor de chauffeur.

Kleur de onzichtbare plekken rond de vrachtwagen. Blijf er weg, want je bevindt

je in de dode hoek!

1. Omdat een vrachtwagen geen achterruit heeft kan de chauffeur je niet zien

achter de oplegger.

2. De vrachtwagen heeft een hoge cabine. Daarom ziet de chauffeur je over het

hoofd vlak voor en naast de cabine.

3. Spiegels tonen nooit alles! De chauffeur ziet je niet in een grote zone rechts

naast de oplegger.

-n

+

r = n t = it g = ll, nt = s

12 13

C. IN HET VERKEER

Oefening 8Vrachtwagens op een kruispunt

Een vrachtwagen en drie fi etsers staan aan het rode licht te wachten.

De vrachtwagen wil rechts afslaan. Staat de fi etser goed? Schrijf er dan ‘veilig’ bij.

Staat de fi etser op een gevaarlijke plaats? Schrijf er dan ‘gevaarlijk’ bij.

➜ Een vrachtwagen wil een rotonde oprijden.

Ik wacht mee vooraan naast de cabine om voorrang te verlenen aan bestuurders

op de rotonde.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

➜ Ik rijd naast de vrachtwagen op een rotonde.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

➜ Een vrachtwagen wil een rotonde oprijden. Ik wacht even achter de

vrachtwagen tot die de rotonde heeft verlaten.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Klaar voor het verkeer!

Geef veiligheid altijd voorrang. In bochten, op rotondes en aan kruispunten blijf je uit de buurt van de vrachtwagen. Voor een chauffeur is het ontzettend moeilijk om alles te zien rond zijn vrachtwagen.

1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hoe zie je dat vrachtwagens naar rechts willen draaien?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Is dat altijd zo?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Klaar voor het verkeer!

Slaat een vrachtwagen rechtsaf? Blijf achter de vrachtwagen.

Fiets nooit tot naast de cabine!

Oefening 9Vrachtwagens op een rotonde

Schrijf ‘veilig’ bij de foto op de volgende pagina als de fi etser op een veilige plaats

staat. Schrijf ‘gevaarlijk’ als de fi etser op een gevaarlijke plaats staat.

14 15

A. VERPLICHTE SPIEGELS

Interessant om weten!De wetgeving

Grote vrachtwagens zijn verplicht uitgerust met volgende spiegels:• Lange achteruitkijkspiegel (hoofdspiegel)• Breedtespiegel• Trottoirspiegel• Dodehoekspiegel of – camera (verplicht in België sinds 2003)

• Vooruitkijkspiegel (verplicht voor alle nieuwe vrachtwagens sinds 2008)

B. HULPMIDDELEN, GEEN OPLOSSINGEN

Oefening 1Zoek de verschillen

Niet elke vrachtwagen heeft evenveel hulpmiddelen om fi etsers beter te zien.

Omcirkel alle verschillen.

Klaar voor het verkeer!

Heel wat vrachtwagens hebben geen extra hulpmiddelen! Let als fi et-ser altijd goed op. Alleen als je oogcontact hebt met de chauffeur,

ben je 100 procent zeker dat hij je gezien heeft.

HOOFDSTUK 4HULPMIDDELEN?

HOOFDSTUK 5SAMEN VEILIGOP WEG

A. RIJGEDRAG VAN VRACHTWAGENS

Oefening 1Pas op: zwenkt uit!

Soms zie je op de achterzijde van een vrachtwagen of bus een sticker.

Weet jij wat dat betekent?

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

B. SNELHEID

Oefening 2Een vrachtwagen steekt je voorbij

Wanneer je met de fi ets wordt voorbijgereden door een vrachtwagen, voel je heel

veel wind. Dat komt door de luchtverplaatsing. Om je evenwicht te bewaren kan

je deze tips opvolgen.

Duid aan of de tips juist of fout zijn.

Fiets zoveel mogelijk rechts JUIST / FOUT

Kijk achterom JUIST / FOUT

Houd beide handen aan je stuur JUIST / FOUT

PAS OP! ZWENKT UIT!

16 17

Interessant om weten!Een grote stopafstand

Wist je dat een vrachtwagen bij een snelheid van 50 km/u een stopafstand heeft van 35 meter? Een vrachtwagen weegt veel en komt daardoor heel traag tot stilstand! Houd daar als fi etser rekening mee.

C. VEILIG OP DE FIETS

Oefening 3Laat je zien!

fi etsbel

wimpel

achterlicht

refl ector

voorlicht

hesje

helm

Oefening 4Kruiswoordraadsel

1) Een heel belangrijke verkeersregel:

wie van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . komt, heeft voorrang.

2) Heb je als fi etser voorrang?

Maak zeker ook . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . met de vrachtwagenbestuurder.

3) Voetgangers die oversteken op het . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . hebben voorrang.

Let wel op dat je niet vlak bij de cabine oversteekt! Misschien kan de

chauffeur je niet zien.

4) Neem niet zomaar je voorrang, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . komt eerst!

4

3

1

2

Klaar voor het verkeer!

Veiligheid gaat altijd voor op voorrang.

18 19

HOOFDSTUK 6LEVENSBELANGRIJKETIPS

Een samenvatting van alles waar fi etsers op moeten letten als er vrachtwagens in

de buurt zijn. Letterlijk van levensbelang!

Maak altijd oogcontact! Kijk naar de chauffeur en controleer of hij terugkijkt. Heeft hij je gezien? Geef elkaar een teken met de hand.

Ga nooit vlak achter een vrachtwagen staan. Je bent er helemaal onzichtbaar voor de chauffeur.

Ga nooit net voor of naast de cabine van een vracht-wagen staan. Je verdwijnt helemaal uit het zicht van de chauffeur.

Gaat een vrachtwagen rechts afslaan? Blijf ver genoeg achter de vrachtwagen.

Geef veiligheid altijd voorrang. In bochten, op rotondes en kruispunten blijf je uit de buurt van de vrachtwagen. Voor een chauffeur is het ontzettend moeilijk om alles te zien rond zijn vrachtwagen.

COLOFON

Dit werkboek is een initiatief van de Fietsersbond vzw en TLV en past in de campagne ‘Goed gezien?’ die tot stand kwam met de steun van de Vlaamse overheid.Samen met de Vlaamse overheid willen de Fietsersbond vzw en TLV (jonge) weggebruikers permanent sensibiliseren voor de gevaren van grote vrachtwagens.

Dit werkboek kwam mede tot stand dankzij de enthousiaste inbreng van verschillende kinderen en ouders. Onze dank gaat uit naar Bo, Emma, Ine, Ine, Joke, Stijn, Wouter en hun ouders.

Colruyt NV, Van Den Berghe NV (Oxford), Groover International BVBA, de Politiezone HEKLA, de Gemeente Schoten en de Lokale Politie Schoten verleenden logistieke ondersteuning bij de ontwikkeling van dit werkboek en de campagne ‘Goed gezien?’. De Vlaamse Stichting Verkeerskunde leverde inhoudelijke ondersteuning bij de realisatie van dit werkboek.

Concept en coördinatie: Fietsersbond vzwRedactie: Fietsersbond vzwEindredactie: Geert Delanghe (tekstopmaat.be)Fotografi e: Stefan Dewickere – Fietsersbond vzwVormgeving: Wils & Peeters Graphic DesignIllustraties: Lectrr (www.lectrr.be)Druk: Drukkerij De Bie

Tweede druk: xxxxxx 0000V.U. Jan Treunen - Boomgaardstraat 22 bus 57 - 2600 Berchem

Je vindt dit werkboek goed en je wenst er kopiën van te maken? Besef dan dat dit werkboek de vrucht is van intense arbeid: auteur en uitgever hebben er heel wat geld en energie in gestoken.Alle rechten voorbehouden. © Fietsersbond vzw en TLVDit werkboek mag worden verveelvoudigd, openbaar gemaakt of geciteerd mits schriftelijke bronvermelding ‘Werk-boek ‘Goed gezien?’ van de Fietsersbond vzw en TLV’ en zonder commercieel oogpunt.

Op de websites www.fi etsersbond.be en www.transportenlogistiekvlaanderen.be kan u een digitale code aan-vragen om dit werkboek en de bijhorende handleiding gratis te downloaden.

Fietsersbond vzw Boomgaardstraat 22 bus 57 – 2600 Berchem tel. 03 231 92 95 – fax 03 231 45 79 info@fi etsersbond.be - www.fi etsersbond.be

Transport en Logistiek Vlaanderen Land van Rodelaan 20 – 9050 Gent Tel. 09 210 82 10 – fax 09 232 22 79 info@transportenlogistiekvlaanderen.be www.transportenlogistiekvlaanderen.be

Dit werkboek is een initiatief van de Fietsersbond vzw en TLV en past in de campagne ‘Goed gezien?’ die tot stand kwam met de steun van de Vlaamse overheid.