GAZETKA UCZNIW SZKOY PODSTAWOWEJ NR 2 Z ODDZIAAMI INTEGRACYJNYMI IM. JANUSZA KORCZAKA W BONIU

LISTOPAD 2016 NUMER 3 (65)

Z

OT

Y L

AU

RE

AT

FO

RU

M P

ISM

AK

W

2016

2

KILKA SW WSTPU

NNAA DOBRYDOBRY POCZTEKPOCZTEK

W NUMERZE :W NUMERZE : 3 Jak doszo do utraty niepodlegoci?

5 Jeszcze Polska nie zgina

6 witujemy niepodlego Polski

7 Ratujmy groby naszych pradziadw

8 cieka historyczna po Boniu

9 Przystanek Rynek

10 Czarownica z Bonia

10 Umiechnij si!

11 To byy straszne czasy...

11 Kim by Mikoaj z Bonia?

12 Gince zawody: Nie wici garnki lepi

13 Balast czy najlepsza nauczycielka?

14 Czy lubimy uczy si historii?

14 Uwaga na duchy!

15 Maksymiliada

16 Popatrzmy w niebo!

17 W Kraju Kwitncej Wini

17 Na witego Andrzeja...

18 Jest taki dzie...

19 Mam prawo do wasnego kraju i imienia

20 Przygody Super Marchewki

21 Ku pokrzepieniu sercamigwka

22 Zagadka fotograficzna

Na stronie tytuowej: Zdjcia: Szkolne obchody Dnia Niepodlegoci. fot. sp2blonie.edupage.org

Uczniowie naszej szkoy podczas witowania Dnia Niepodlegoci.

fot. Mariola Siedlecka

Witajcie w kolejnym numerze naszej gazety!

Tym razem sporo uwagi powicamy historii Polski i dziejom naszego miasta.

Gorco zachcam Was do zapoznania si z opowieci o czasach, kiedy w Polsce rzdzili krlowie, o tym, jak doszo do utrace-nia przez nasz kraj niepodlegoci i jak to si stao, e po stu dwudziestu trzech latach j odzyskalimy. Prezentujemy Wam kilka zdj ze witowania rocznicy tej wanej dla Polakw chwili.

Mamy sporo informacji dotyczcych historii Bonia. O naszych pradziadach i akcji ratowania ich grobw opowie nam p. Irena Waniewska z lokalnego Klubu Seniora. Wyruszymy w tras ciek historyczn po naszym miecie, zatrzymujc si duej w jego centralnym punkcie, czyli na Rynku.

Jak na nasze listopadowe poszukiwania przystao, znalelimy te dla Was bosk czarownic. Jeeli kto lubi opowieci z pogranicza faktu i legendy, absolutnie nie moe pomin tego artykuu.

Przedstawiamy Wam rwnie Mikoaja z Bonia, ktry jest postaci cakiem historycz-n. Uczestnicy koa historycznego bardzo si starali, aby wszyscy mieszkacy dowiedzieli si o tym, kim by. A czy kto z Was odgadnie, co maj ze sob wsplnego Mikoaj z Bonia i p. Beata Uczciwek (nasza pani psycholog)?

Opowiemy Wam take, jak si lepi najlepsze na wiecie garnki, co si dziao na Maksymilia-dzie i kiedy najlepiej patrze w niebo.

Poza tym, jak zawsze, czeka na Was wiele innych ciekawych artykuw, zagadki, amigwki, komiks i humor.

Serdecznie zapraszam do czytania!

Redaktorka naczelna: Marysia Wodnicka

Z okazji zbliajcych si wit Boego Narodzenia wszystkim naszym Czytelnikom

yczymy duo radoci, rodzinnego ciepa, ciekawych prezentw i gwiazdki speniajcej

najskrytsze marzenia!

Redakcja

3

WYDARZENIA

Historia wiata jest sum tego, czego mona byo unikn. B. Russel

JAK DOSZO DO UTRATY NIEPODLEGOCI?JAK DOSZO DO UTRATY NIEPODLEGOCI?JAK DOSZO DO UTRATY NIEPODLEGOCI?

Polska Jagiellonw czasy wietnoci czy pocztek upadku pastwa polskiego?

W 1384 roku Jagieo, wielki ksi Litwy, zosta przez Polakw zaproszony do polubienia Jadwigi, ktra bya wtedy dziesicioletni dziewczyn i krlow Polski. W zamian ksi obieca przyj chrzest i przyczy do Krlestwa Polskiego ziemie litewskie i ruskie. Jagieo otrzyma na chrzcie imi Wadysaw na cze krla Wadysawa okietka. Tak narodzia si w Polsce dynastia Jagiellonw.

Nowy krl udowodni, e umie dobrze rzdzi. Na jego czasy przypada dynamiczny rozwj kultu-ralny i gospodarczy Polski. Powstaa Akademia Krakowska (to wanie w niej studiowa i wykada, m.in. Mikoaj z Bonia). Za jego panowania wybucha te wielka wojna z zakonem krzyackim. Do decydujcego, zwyciskiego dla nas, starcia doszo 15 lipca 1410 roku pod Grunwaldem. Bya to jedna z najwikszych redniowiecznych bitew. Przy okazji: przed bitw mistrz krzyacki przysa Jagielle dwa nagie miecze. Byy one przez nastpne wieki przechowywane w skarbcu koronnym razem z insygniami krlewskimi; niestety, zaginy po trzecim rozbiorze w 1795 roku.

Pomimo wielu dobrych stron polityki Wadysa-wa Jagiey, krl popenia te bdy. Jednym z nich byo nadanie szlachcie wielu przywilejw, m.in. nietykalnoci osobistej, po to, aby namwi j do walki, na przykad z Krzyakami lub po to, aby zgodzia si na ustanowienie nastpc tronu jego syna.

Po mierci pierwszego Jagiellona krlem Polski zosta jego starszy syn Wadysaw, jednak w wieku 20 lat zgin on w wielkiej bitwie z Turkami pod Warn. Tron Polski z kolei przeszed na modszego syna Kazimierza. Pierwsze lata jego rzdw byy trudne, kilkakrotnie odmawia szlachcie zatwierdzenia przywilejw i by z ni w ostrym konflikcie. W 1453 roku ostatecznie ustpi i potwierdzi przywileje szlachty, ale zrobi to tylko dlatego, e chcia rozpocz wojn z zakonem krzyackim i potrzebowa poparcia szlachty. Wojn t prowadzi przez trzynacie lat, ostatecznie w niej zwyciy, a do Polski powrcio Pomorze Gdaskie, Toru, Elblg i potny Malbork.

Kazimierz Jagielloczyk zmar w tym samym roku, w ktrym Krzysztof Kolumb odkry Ameryk (1492).

Za panowania dwch ostatnich krlw z dyna-stii Jagiellonw: Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta, Polska syna z wielu bogactw. Nie byo wielkich wojen, panowa spokj. Do kraju przybywali znakomici uczeni i artyci. Budowali wspaniae kocioy, kamienice i paace. Polacy studiowali na Uniwersytecie Jagielloskim lub za granic. Odbywali dugie i ciekawe podre. Te czasy nazywano zotym wiekiem. To wtedy y genialny astronom Mikoaj Kopernik.

Polska i Litwa poczyy si w 1569 roku w jed-no pastwo. Tak powstaa ogromna Rzeczpospo-lita Obojga Narodw, rozcigajca si od Batyku po Morze Czarne. Szlachta polska i litewska uwaaa Rzeczpospolit za wspln wasno.

Jak si potem okazao, z stron znacznego przesunicia granic Polski na wschd byo ssiadowanie z Rosj i z Turcj, co spowodowao pniejsze liczne wojny z tymi pastwami.

Krl Zygmunt August okaza si czowiekiem egoistycznym, mylcym gwnie o swoich pry-watnych sprawach, a nie o problemach pastwa. Schorowany, zmar, nie pozostawiwszy po sobie dzieci, przez co tron Polski przesta by dziedziczony z ojca na syna.

Krlowie wybierani

Od 1573 roku przez ponad dwiecie lat wyboru monarchy dokonywaa szlachta. Pierwszym elekcyjnym krlem Polski zosta Francuz Henryk Walezy. Zanim otrzyma koron, musia obieca szlachcie zachowanie przywilejw. Da jej ogromne uprawnienia, na przykad decydowanie o losach kraju.

Jan Matejko Wpyw Akademii Krakowskiej na kraj.

4

WYDARZENIA

Walezy nie zna jzyka polskiego, co znacznie utrudniao jego czynny udzia w yciu publicznym. Wolny czas chtnie spdza na rozrywkach, a kiedy mia przyjmowa interesantw, symulowa chorob. Bardzo du wag przykada do swojego wygldu. Organizowa wystawne bale i oddawa si hazardo-wi, przegrywajc wysokie sumy na koszt skarbu pastwa. Krlem Polski by tylko p roku, poniewa kiedy tylko dowiedzia si o mierci swojego brata, uciek potajemnie z Wawelu, by obj tron Francji.

Wybrany po nim krl Stefan Batory pochodzi z Wgier i okaza si dobrym wadc oraz doskona-ym wodzem. Prowadzi wojny z carem Rosji Iwanem Gronym. Pokona go w licznych bitwach i zawar z nim korzystny pokj zwracajcy Polsce zabrane wczeniej przez cara ziemie.

Po mierci Batorego szlachta wybraa na polski tron przedstawiciela szwedzkiej dynastii Wazw, Zygmunta. Nowy krl dy do wzmocnienia pozycji monarchy, na co szlachta nie chciaa si zgodzi. Poniewa by te krlem Szwecji, przenis stolic z Krakowa do Warszawy (1596 r.), ktra miaa korzystniejsze dla niego pooenie. Ostatecznie tron Szwecji utraci, a walka o jego odzyskanie bya jedn z przyczyn dugoletnich wojen Polakw ze Szwedami. Ze wzgldu na walk o tron carw, Rzeczpospolita prowadzia take wojny z Rosj.

Nastpc Zygmunta by jego syn Wadysaw IV Waza. Ostatnie lata jego panowania to najszczliw-szy okres dynastii Wazw, zwany srebrnym wiekiem. Rzeczpospolita miaa wtedy najwiksze terytorium, prawie milion kilometrw kwadrato-wych (patrz: zdjcie). Dzisiaj na obszarze dawnej Polski znajduje si a 11 pastw: Estonia, otwa, Litwa, Biaoru, Modawia, Polska, Rumunia, Rosja, Sowacja, Wgry i Czechy.

XVII wiek to okres licznych wojen. Lata 1654 1667 to wojna polsk