FLOG, KIPPIR OG KST

brnum

Ptur Lvgsson

Barnasptala Hringsins

miskonar kst eru algeng hj brnum

Mikilvgt a greina fr flogum

ekking einkennum

Greinarg saga

Vieigandi rannsknir og mefer

Upplsingar til foreldra !

Kst vekja alltaf tta

HLT A BARNI MITT VRI A DEYJA

Ung mir Grafarvogi,

eftir a barn hennar hafi blna skyndilega eftir gjf.

HEF ALDREI LENT RU EINS

Reyndur skipstjri a vestan

sem gtti dttursonar sns egar hann fkk hitakrampa.

GFI MIKI FYRIR

A LENDA EKKI ESSU AFTUR

ekktur kaupsslumaur Reykjavk,

sem vaknai vi a dttir hans unglingsaldri fkk krampa svefni.

Efni

Flva og blmakst

Bakfli vlinda

reitikst

Yfirvofandi vggudaui (ALTE)

Kst svefni

Svefntruflanir vs flog svefni

Kst me hita

Hitar

Hitakrampar

Flog og flogaveiki

Er munur flogaveiki barna og fullorinna?

Helstu tegundir barna og unglingafloga

Flva og blmakst:

Bakfli vlinda, svelgingar

algengast fyrstu mnuum

brn sem glpa

CP-brn

standa ndinni, blna, flna, vaso-vagal einkenni

aallega tengslum vi gjafir ea hreyfingu

vr v. gjafir

ndunarfraeinkenni / astmi

vanrif

minnkar oft me aldri

pH-mling vlinda

sfag-gastrskpa

uppiseta, ykkja mjlk

antiregurgitants (t.d. Gaviscon)

antacida (t.d. Losec, Zantac)

fundoplication m/n gastrstmu

reitikst

breath holding spells, reflex anoxic seizures

Apnea og/ea vagal bradycardia

vegna skyndilegs srsauka, geshrringar

ea af ru skyndilegu reiti

2 tegundir:

Blmakst (Cyanotic breath holding)

Flvakst (Pale breath holding)

Blmakst

Frekjukrampar

Cyanotic breath holding spells

1-3% barna 6-18 mnaa

oft ttgengt

reii, srsauki, grtur > standa ndinni tndun, blna

hyptna ea opistotonus, klnskir kippir

slpp lengi eftir

Truflun ndunarstjrn

Grpa ekki andann lofti

Flvakst

Pale breath holding spells; Reflex anoxic seizures

um 20% allra reitikasta

sum brn hafa hvort tveggja

hfuhgg, nnur smmeisli

hyptna, flvi, detta t, opistotonus,

klnskir kippir, lengi fl og slpp eftir

Vagal bradicarda/hjartaarrest

tt vi yfirli

Oft fjlskyldusaga um yfirliagirni

reitikst

Klnsk greining

Rannsknir og mefer oftast nausynlegar

stundum nausynlegt a tiloka arar orsakir

EEG, EKG m/Valsalva, lungnamynd (? corpus alienum)

blstatus m.t.t. anemu

Atrpn og skyld lyf

(minnka vagal tonus)

beta-blokkarar

reitikst eldast af (3-5 ra)

Yfirvofandi vggudaui

ALTE

Apparent Life Threatening Event

Barn finnst lflaust en endurlfgun tekst

Oftast milli 2ja og 6 mnaa

msar orsakir:

flog

vlindabakfli me apnea og - ea bradycardu

lur, aspraton

arrythmur,

child abuse, ofl.

engin skring 1/3 tilfella

vggudaui sar allt a 10% eirra

svefn grfu, koddar, dun ofl.

Rannsknir:

Bl- og vagstatus

lungnamynd,

pH-mling vlinda

EKG m/Valsalva

Holter, e.t.v. hjartamun

EEG

Leit a efnaskiptagllum

Astrup, hematlga, bkemia, vag

laktat, pyrvat, fitusruefnaskipti(MCAD)

ndunarmnitor heim eftir tskrift ?

Kst svefni:

Parasomnur

algengar, saklausar, eldast oftast af, oft ttgengar

mismunagreining vi flog

NREM

Andflur/nturgnir, svefnganga, svefnrugl

REM

svefnkippir ungbarna, svefnkippir, svefntal, martrair

Arar svefntruflanir

gnstur, hfuslttur, kfisvefn

Flog svefni

Svefntruflanir (NREM):

Andflur-Nturgnir

night terrors; pavor nocturnus

algengast 18 mnaa - 12 ra

ca. 1% barna, oft ttgengt

Hrekkur upp, opin augu, hrtt, ekki raunveruleikatengslum

ruglar, skrar, stendur 2-15 mn, man ekki hva gerist, lkt martrum

Klnsk greining

heimavide

? EEG-heilasrit svefni

Vekja barni

? lyf fyrir svefn

(Phenergan, Vallergan, Nozinan)

tskringar til foreldra

Svefntruflanir (REM):

Svefnkippir ungbarna

infantile sleep myoclonus

Flog svefni

koma fyrir mrgum tegundum flogaveiki

dmigert f. 2 tegundir:

Gkynja barnaflogaveiki

Rolandic epilepsy, BECTS

80% kasta koma svefni

sj nnar sar

Framlappa-flogaveiki

Frontal lobe epilepsy ADFLE

einkenni oftar svefni en vku

lkist andflum, eldri brn, unglingar

Kst me hita:

Hitar

1-3% barna oftast 2-12 ra

hiti > 39

skyndilegt rugl, ofskynjanir, hrsla, oft uppr svefni

5-15 mntur, stundum endurteki

oft saga um migraine

klnsk greining

tiloka encephaltis, meningtis

hitalkkandi agerir

paracetaml

Hitakrampar

2-5% barna, mismunandi eftir lndum

slandi: 5.6 %

(Ptur Lvgsson og lafur Mixa 1996)

25% me ttarsgu um hitakrampa nnum ttingjum

Ekki allir krampar me hita = hitakrampar!

Einfaldur hitakrampi

simple febrile seizure

Hitakrampi me afbrigum

complicated febrile seizure

Krampi me hita

GREININGARSKILYRI:

Einfaldur hitakrampi

6 mn. - 6 ra

hiti > 38,5

alflog < 5 mn.

30% endurtekningarlkur eftir fyrsta krampa

aukast me fjlda

5% lkur flogaveiki sar

tfld almenn htta

Hitakrampi me afbrigum

< 1 rs

krampi >15 mn.

staflog

elileg taugaskoun

flogaveiki nnum ttingjum

fleiri krampar smu veikindum

um 50% endurtekningarlkur

10-15% lkur flogaveiki sar

20-30 fld almenn htta

Hitakrampar

(einfaldir og me afbrigum)

< 1% me CNS skingu

umalputtaregla:

mnustunga < 1 rs me 1. hitakrampa

meta vallt ara httutti

? EEG ef afbrigi eru fyrir hendi

niurstaa breytir ekki framhaldi

? CT

ef stabundin einkenni eru fyrir hendi

Krampi me hita

brn eldri en 6 ra

saga um krampa n hita

Hitakrampi

Krampi me hita

Skoist eins og krampi n hita

Lyf og hitakrampar:

Hitakrampar eru ekki httulegir lfi og heilsu

Endurtekningarlkur: 30%

Hitalkkandi lyf eru gagnslaus

(Uhari et al. 1995, Stuijvenberg et al 1998 )

Fyrirbyggjandi flogalyf eru gagnsltil

( Camfield et al. 1995, Newton et al. 1988)

Diazepam per rectum (per os) er umdeilt

gagnsemi, aukaverkanir, tmattur

Hitakrampar:

Mikilvgast

a upplsa foreldra

og draga r tta eirra.

Er munur flogaveiki

barna og fullorinna?

Flogarskuldur er lgri

Sumar tegundir flogaveiki

koma eingngu fyrir hj brnum

Langtmahorfur eru yfirleitt betri

Lyfjamefer er ekki eins

Flokkun flogaveiki

eftir orskum:

sjkdmsvakin vs. sjlfvakin

eftir stasetningu:

staflogaveiki vs. alflogaveiki

eftir tliti:

krampaflog, struflog, rvilluflog, ofl.

Horfur flogaveiki hj brnum

70-80% er gkynja

svarar einfaldri lyfjamefer

engin (ltil) rskun daglegu lfi utan kasta

verulegar lkur bata (eldist af)

oftast sjlfvakin (idiopathic)

20-30% er illvg

hir lyfjaskammtar og kst rtt fyrir lyf

veruleg rskun daglegu lfi

horfur slmar

oftast sjkdmsvakin (symptomatic)

Flogaveikin oft hluti vtkari ftlunar

Helstu tegundir (sjlfvakinnar)

flogaveiki hj brnum eftir aldri:

Nburar (< 28 daga):

Gkynja arfbundin nburaflogaveiki

(Benign neonatal familial convulsions)

Eingena, rkjandi erfasjkdmur m/hrri snd

2 genotypur: 20q og 8q

rykkjaflog ea apneukst

byrja 1. viku

t kst

sterk fjlskyldusaga

neurologskt elileg

EEG breytingar srtkar

eldist alltaf af

aukin tni flogaveiki sar finni

Ungabrn (0-3 ra)

Ungbarnakippir

("Infantile spasms")

Lklega fleiri en einn sjkdmur

Sjlfvakin (10-50%) sjkdmsvakin (50-90 %)

neurologskt elileg neurologskt elileg

"WEST SYNDRM"

gar horfur slmar horfur

roskastvun vi upphaf einkenna

flexions- ea extensinsspasmar rum

tengjast svefni, oft dag,

oftast "hypsarrythma" EEG

Leiksklabrn (2-6 ra)

Gkynja struflogaveiki barna

("childhood petit mal, absence epilepsy,pyknolepsy)

getur byrja seinna

lklega erfasjkdmur, gen enn stasett

gllu Ca++-jnagng thalamus

tar strur (>100x dag) sem geta trufla nm

a..l. heilbrig

srkennandi breytingar heilariti

(3 Hz spike and wave)

svara yfirleitt vel lyfjamefer

eldist af unglingsrum (> 90%)

Mismunagreining strufloga

Sklabrn (6-16 ra):

Gkynja barnaflogaveiki

("Rolandic epilepsy, BECTS)

lklega erfasjkdmur, gen enn stasett

Algengasta tegund flogaveiki hj brnum (10-25%)

fyrstu einkenni 3-13 ra (7 ra)

staflog, gjarnan svefni, a..l. heilbrig

+/- fjlskyldusaga

srkennandi breytingar heilariti (centrotemporal spikes)

lyfjamefer +/-

eldist af fyrir 20 ra aldur (>90%)

Unglingar:

Kippaflogaveiki barna og unglinga

(Juvenile Myoclonic Epilepsy, Jantz syndrome)

lklega erfasjkdmur, gen enn stasett

ein algengasta tegund flogaveiki meal ungs flks

fyrstu einkenni um kynroskaaldur

litlir og strir kippir (myoclonur) einkum morgnana

krampar og struflog koma sar, ljsnmi

heilbrig a ru leyti og sjaldnast fjlskyldusaga

srkennandi breytingar heilariti

(generalized poly-spike and wave)

svara vel lyfjamefer

langtmahorfur ljsar

Mefer

bendingar til lyfjameferar

Ekki r smu fyrir brn og fullorna

Flogaveiki oft gkynja sjkdmur hj brnum

skileg hrif flogaveikilyfja roska taugakerfi

Taka arf tillit til flagslegra tta

Hvert er markmi meferarinnar ?

Koma veg fyrir nsta kast ?

slysahtta?, heilaskemmdir?, slflagslegir ttir

Lkning?

Stundum rtt a ba me lyfjamefer

Mikilvgt a foreldrar (skli/leikskli) su vel upplst

Flogaveik brn

Ekki smkku tgfa fullorinna!

Greining, flokkun og mefer

klnsk einkenni, heilarit/heilasrit, myndgreining

margir ttir hafa hrif lyfjaval

fjlskyldan, sklinn, framtin

upplsingar, fordmar, sjlfsmynd