1

ქ.თბილისის ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა-ლიცეუმი „მწიგნობართუხუცესი“

პ ე დ ა გ ო გ ი უ რ ი პ რ ა ქ ტ ი კ ი ს კ ვ ლ ე ვ ა

თანამშრომლობაზე დაფუძნებული სწავლება

/დაწყებითი საფეხური/

/მათემატიკის მასწავლებელი ირინა ომანაძე/

თბილისი

2019 წელი

2

ა ბ ს ტ რ ა ქ ტ ი

ნაშრომი წარმოადგენს ქ. თბილისის ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა-ლიცეუმ „მწიგნობართუხუცესში“ ამავე სკოლის მათემატიკის მასწავლებლის ირინა ომანაძის მიერ განხორციელებული პედაგოგიური პრაქტიკის კვლევის ანგარიშს. კვლევა დაიწყო 2019 წლის 21 იანვარს და დასრულდა 2019 წლის 14 ივნისს.

ნაშრომში წარმოდგენილია დაწყებით საფეხურზე (კონკრეტულად VI კლასში) სასწავლო პროცესში მოსწავლეთა ეფექტურად ჩართვის და მათემატიკის სიღრმისეულად აღქმის მიზნით განხორციელებული ინტერვენციები.

შემოთავაზებულია, საგაკვეთილო პროცესის სხვადასხვა ეტაპზე მორგებული სწავლების სტრატეგიის გამოყენებით, როგორ შეიძლება მოსწავლეთა ინტერესების, დამოკიდებულების, წინარე ცოდნის, გაგება/გამოყენების, საკითხის სიღრმისეულად აღქმის, შეფასების და თვითწრმენის ამაღლება, რათა უფრო ეფექტური გახდეს მოსწავლეთა ინტერესი და დამოკიდებულება მათემატიკის საგნისადმი და შესაბამისად სწავლა-სწავლების ხარისხი.

შემოთავაზებული რეკომენდაციები დაეხმარება აღნიშნული პრობლემით დაინტერესებულ პედაგოგებს სტრატეგიების, აქტივობების უკეთ შერჩევასა და საგაკვეათილო პორცესში ეფექტიანად გამოყენებაში.

ძირითადი თემატური საძიებო სიტყვები: პრაქტიკული კვლევა სწავლების ეფექტური სტრატეგიები ინტერვენცია რეკომენდაციები მადლობა

მ ა დ ლ ო ბ ა მსურს დიდი მადლობა გადავუხადო ინტერვენციში და კვლევაში მონაწილე VI4

კლასის ყველა მოსწავლეს თანამშრომლობის და კეთილგანწყობისთვის;

სკოლა-ლიცეუმ „მწიგნობართუხუცესის“ გეოგრაფიის მასწავლებელს ქალბატონ ცისანა კობახიძეს თანამშრომლობის, კონსულტირების და მხარდაჭერისთვის;

VI4 კლასის ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელს ქალბატონ ნათია ბერაძეს თანამშრომლობის და მხარდაჭერისთვის;

VI4 კლასის (მეორე განაყოფის) მათემატიკის მასწავლებელს ქალბატონ მარინე ვერულაშვილს თანამშრომლობის და მხარდაჭერისთვის;

VI4 კლასის დამრიგებელს ქალბატონ თამარ უზუნაშვილს დახმარებისა და თანადგომისთვის.

3

ს ა რ ჩ ე ვ ი შესავალი - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 4 1. კვლევის დიზაინი - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 6

1.1. საკვლევი პრობლემის მიმოხილვა - - - - - - - - 6 1.2. კვლევის აქტუალობა - - - - - - - - - - - - - - - - - 9 1.3. კვლევის მიზანი - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -9 1.4. საკვლევი კითხვები - - - - - - - - - - - - - - - - - 10 1.5. კვლევის ამოცანები - - - - - - - - - - - - - - - - - - 10 1.6. კვლევის მეთოდები - - - - - - - - - - - - - - - - - -11 1.7. კვლევის სავარაუდო შედეგები- - - - - - - - - - 11

2. ლიტერატურის მიმოხილვა - - - - - - - - - - - - - - 11 2.1. საუკეთესო მასწავლებელი - - - - - - - - - - - - - 11 2.2. სწავლა-სწავლება - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 11 2.3. მოსწავლეზე ორიენტირებული მიდგომა - - 12 2.4. სიღრმისეული წვდომა - - - - - - - - - - - - - - -12 2.5. მოსწავლეთა ჩართულობა - - - - - - - - - - - - -12 2.6. მოტივაციის ამაღლება - - - - - - - - - - - - - - - 12 2.7. წყვილებში მუშაობა - - - - - - - - - - - - - - - - -13 2.8. მოსწავლეთა მზაობა - - - - - - - - - - - - - - - - -13 2.9. თანამშრომლობითი სწავლება - - - - - - - - - -13 2.10 .მოსწავლეზე ორიენტირებული სწავლება -14

3. კვლევის მიმდინარეობა - - - - - - - - - - - - - - - - - 15 3.1. კვლევის პროცედურა, მონაწილეები და მონაცემთა დამუშავება - - - - - - - - - - - - - - -15 3.2. კვლევის ინსტრუმენტები - - - - - - - - - - - - 16 3.3. პირველადი მონაცემების ანალიზი - - - - - -16 3.4. მეორადი მონაცემების ანალიზი - - - - - - - -18

4. დანართები - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 20 5. ინტერვენციების განხორციელება - - - - - - - - - 35 6. დასკვნა და რეკომენდაციები - - - - - - - - - - - - 36 7. გამოყენებული ლიტერატურა - - - - - - - - - - - -38

4

შ ე ს ა ვ ა ლ ი კვლევის მიზანია - დაწყებითი საფეხურის მოსწავლეებში (კერძოდ, VI კლასში)

მათემატიკის საგნისადმი არასწორი დამოკიდებულების, სასწავლო პროცესში არაეფექტური ჩართულობის და შესაბამისად, დაბალი აკადემიური მოსწრების გამომწვევი მიზეზების დადგენა. ინტერვენციების შედეგად იმ გზებისა და საშუალებების მოძებნა/დადაგენა, რომელიც აამაღლებს მოსწავლეთა მოტივაციას, ინტერესს და დამოკიდებულებას მათემატიკის საგნისადმი, გაზრდის საგაკვეთილო პროცესში ჩართულობას და უფრო ეფექტურს სწავლა/სწავლების პროცესს. ასევე, სწორად შერჩეული სწავლების სტრატეგი(ებ)ის გამოყენების აუცილებლობის გამოკვეთა მოსწავლეებში მეთაკოგნიტური და თვითრეგულირებად სწავლისათვის საჭირო უნარების გასავითარებლად. შესაბამისად, რეკომენდაციების შემუშავება და კოლეგებისათვის გაზიარება.

კვლევის ობიექტია ქალაქ თბილისის ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა-ლიცეუმ „მწიგნობართუხუცესის“ VI4 კლასის მოსწავლეები.

კვლევის საგანია: მოსწავლეთა დამოკიდებულება საგნისადმი (მათემატიკა); საგაკვეთილო პროცესისადმი არაეფექტური დამოკიდებულების და შესაბამისად,

დაბალი აკადემიური მოსწრების გამომწვევი მიზეზების დადგენა; მოსწავლეთა თვითშეფასება.

საკვლევი კითხვებია: რა დამოკიდებულება აქვს მოსწავლეს საგნისადმი (მათემატიკა) რითია გამოწვეული საგაკვეთილო პროცესისადმი მოსწავლეთა არაეფექტური

დამოკიდებულება და დაბალი აკადემიური შედეგები; შეიცვლება თუ არა საგაკვეთილო პროცესში თანამშრომლობითი სწავლების

სტრატეგიების გამოყენებით მოსწავლეთა მათემატიკისადმი ინტერესი, დამოკიდებულება და თვითშეფასება.

კვლევის ჰიპოტეზაა

სასწავლო პროცესში სწავლების ტიპის სხვადასხვა, ეფექტური, საგაკვეთილო პროცესზე და მოსწავლეზე სწორად შეჩეული/მორგებული სტრატეგიის გამოყენება საშუალებას მისცემს მასწავლებლებს პოზიტიურად შეცვალონ მოსწავლეთა ინტერესი და დამოკიდებულება მათემატიკის საგნისადმი, უზრუნველყოს მოსწავლის წახალისების ფორმები, დაუსახოს მოსწავლეს სწავლის გაუმჯობესების გზები და ხელი შეუწყოს თვითშეფასების ამაღლებას.

5

შესაბამისად, საგაკვეთილო პროცესში თანამშრომლობით სწავლების სტრატეგიების გამოყენება დაეხმარება პედაგოგს შექმნას პოზიტიური სასწავლო გარემო, დადებითი შედეგები მიიღოს მოსწავლეთა ინტერპერსონალური ქცევების, სოციალური განვითარებისა და შემდეგ უკვე აკადემიური მიღწევების თვალსაზრისით.

კვლევის მიზნისა და ჰიპოტეზის დასადასტურებლად დასახული ამოცანებია:

სასწავლო პროცესში მოსწავლეებში საგნისადმი (მათემატიკა) ინტერესის, დამოკიდებულების, თვითშეფასების და დაბალი აკადემიური შედეგების გამომწვევი ასპექტების დადგენა და შესწავლა;

კვლევისთვის საჭირო ინსტრუმენტებისა და მეთოდების შერჩევა/ადაპტირება; ინტერვენციათა სტრატეგიების შერჩევა/ადაპტირება; ინტერვენციათა განხორციელება, შერჩეული სწავლების თანამშრომლობით

სწავლების სტრატეგიების ინტენსიური გამოყენება სასწავლო პროცესში ერთი სემესტრის მანძილზე;

ხელახალი კვლევა, გაანალიზება, შეფასება; რეკომენდაციების შემუშავება; მიღებული შედეგების კოლეგებთან გაზიარება; რეფლექსია.

კვლევის მეთოდებია: რაოდენობრივი - ანკეტირება თვისობრივი - ინტერვიუ, დაკვირვება მეორად მონაცემთა ანალიზი.

კვლევის ანგარიშში დეტალურადაა წარმოდგენილი ლიტერატურა საკვლევ თემაზე, შესავალ ნაწილში მოკლედაა გადმოცემული კვლევის მიზანი, კვლევის საგანი, ჰიპოტეზა, ამოცანები, აღწერილია კვლევის მეთოდები. ნაშრომის პირველ თავში მოცემულია კვლევის დიზაინი; მეორე თავში განხილულია ლიტერატურა; მესამე თავში გადმოცემულია განხორციელებული რაოდენობრივი და თვისობრივი კვლევების, მეორადი მონაცემების დამუშავების შედეგები; მეოთხე თავში ასახულია დიაგრამები და კითხვები; მეხუთე თავში გადმოცემულია განხორციელებული ინტერვენციები; მეექვსე თავში წარმოდგენილია დასკვნები და რეკომენდაციები; დასასრულს, მეშვიდე თავში ნაჩვენებია გამოყენებული ლიტერატურა.

6

სასწავლო პროცესში სწავლების ინტერაქტიული სტრატეგიების ეფექტიანად გამოყენება - პრობლემის აღმოფხვრის ერთ-ერთი საშუალება

1. კვლევის დიზაინი

1.1. საკვლევი პრობლემის მიმოხილვა სკოლა-ლიცეუმ „მწიგნობართუხუცესის“ VI4 კლასს (დამრიგებელი თამარ

უზუნაშვილი) 2017-2018 სასწავლო წლიდან ვასწავლი მათემატიკის მასწავლებელ ქალბატონ მარინე ვერულაშვილთან ერთად. კლასში სულ 20 მოსწავლეა 15 ვაჟი და 5 გოგონა. ( მათ შორის ჩემი 11 მოსწავლეა - 9 ვაჟი და 2 გოგონა).

გასულ სასწავლო წელს კლასის მოსწავლეთა გარკვეული ნაწილის დაბალი ინტერესი და დამოკიდებულება მათემატიკის მიმართ საგანგაშო გავლენას ვერ ახდენდა კლასის საგაკვეთილო პროცესში ჩართულობასა და აკადემიურ შედეგებზე, თუმცა ამ მიმართულებით - მათემატიკის საგნისადმი ინერტული დამოკიდებულება შესასწავლი საკითხების სირთულესთან და მოცულობასთან ერთად ნელ-ნელა შესამჩნევი ხდებოდა.

მოსწავლეთა ერთი ნაწილი იმ მიზეზით, რომ მათემატიკა რთული საგანია, არ ესმის, არ დასჭირდება, არ აინტერესებთ და ვერც ისწავლიან, არ ერთვებოდა ან არაეფექტურად ერთვებოდა საგაკვეთილო პროცესში განხორციელებულ აქტივობებში. გარკვეული ნაწილი დავალებას ასრულებდა ზერელედ და უხარისხოდ. გარკვეული პერიოდის შემდეგ, გამეორების მიზნით ჩატარებული გამოკითხვებიდან ჩანდა რომ მოსწავლეთა 60-70%-ს არ ახსოვდა ან ცუდად ახსოვდა შესწავლილი საკითხი, უჭირდათ თეორიული მასალის პრაქტიკაში გამოყენება და შესაბამად, ტრანსფერი. კლასის დამრიგებელთან, მშობელთან, თავად მოსწავლეებთან აქტიური თანამშორმლობის მიუხედავად ვერ მოხერხდა კლასის საერთო აკადემიური დონის ამაღლება, მოსწავლეებს არ აღელვებდათ არადამაკმაყოფილებელი შეფასებები, თვლიდნენ რომ მასწავლებელი მათ მიმართ არაობიექტურია, საკითხი იციან და რა საჭიროა ამდენი პრაქტიკული დავალების შესრულება. შემაჯამებელ დავალებებში მიღებული დაბალი შედეგი გარკვეულწილად იწვევდა პროვოცირებას - „ხვალიდან ვიწყებ უკეთ სწავლას“. საბოლოოდ, მოსწავლეთა ამგვარი დამოკიდებულება აისახა კიდეც სწავლა/სწავლების ხარისხზე, ყოველივე ეს მკაფიოდ გამოიხატა I სემესტრის შემაჯამებელ დავალებებსა და შედეგებზე. (2018-2019 სას.წლის I სემესტრში ჩატარებული შემაჯამებელი დავალებების შედეგები მოცემულია დიაგრამაზე).

7

დიაგრამა: 2018-2019 სასწავლო წლის I სმემესტში ჩატარებული შემაჯამებელი დავალებების შედეგები

11 მოსწავლიდან 5%-მა მიიღო დაბალი შეფასება, 25% - საშუალოზე დაბალი, 36%-მა საშუალო, 18%-მა საშუალოზე მაღალი და მხოლოდ 16%-მა მაღალი შეფასება. VI4 კლასის ქართული ენის, რუსული ენის, ბუნების, ისტორიისა და ინგლისური ენის მასწავლებლებთან კონსულტაციის დროს გამოიკვეთა იგივე პრობლემები.

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

4

4.5

N1 N2 N3 N4

I სემესტრის შემაჯამებელი დავალებებისშედეგები

დაბალი

საშუალოზე დაბალი

საშუალო

საშუალოზე მაღალი

მაღალი

5%

25%

36%

18%

16%

I სემესტრის შემაჯამებელი დავალებებისშედეგები

დაბალი

საშუალოზე დაბალი

საშუალო

საშუალოზე მაღალი

მაღალი

8

ქართული ენის პედაგოგომა ქ-მა ნათია ბერაძემ აღნიშნა, რომ მართლწერის საკითხების შეწავლილას მსგავს პრობლებებს აწყდება და შესაბამისად, იმავე პერიოდში ჩატარებული შემაჯამებელი დავალებების შედეგები დაბალია. ისტორიის მასწავლებელმა, რომელიც ასევე კლასის დამრიგებელიცაა, ისაუბრა მოსწავლეთა მოკლე მახსოვრობის და სწავლისადმი ზერელე დამოკიდებულების შესახებ. მათემატიკის მასწავლებლებთან კონსულტაციებით აღმოჩნდა, რომ ეს პრობლემა იკვეთება არა მხოლოდ სხვა მეექვსე კლასებში, ასევე საბაზო საფეხურზეც. კოლეგებთან თანამშრომლობით გამოიკვეთა, რომ მსგავსი პრობლემები აქვთ ტექნიკურ და საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლებისას. გადავწყვიტე მეექვსე კლასში ჩამეტარებინა აღნიშნული პრობლემის გამომწვევი მიზეზების, მათი გამოსწორებისათვის შერჩეული და განხორციელებული ინტერვენციების ეფექტური კვლევა, შემეფასებინა მიღებული შედეგი და გამეცნო კოლეგებისთვის. პრობლემის გამომწვევი სავარაუდო მიზეზები: კოლეგებთან ერთად საკითხის განხილვისას გამოვთქვით ვარაუდი, რომ შესაძლოა კარგად არ იყო იდენტიფიცირებული პრობლემები, მათი გამომწვევი მიზეზები, არ დავუსახეთ თითოეულ მოსწავლეს მაღალი მოლოდინები და არ შევთავაზეთ სხვადასხვა ხარისხის მხარდაჭერა, არ შევუწყვეთ ხელი თვითრწმენის ამაღლებში და საკუთარი შესაძლებლომების გამოვლინებაში. შესაბამისად ჩვენ მიერ ინტერვენციამდე დაგეგმილი სტრატეგიები და ჩატარებული აქტივობები იყო არაეფექტური. ამ რწმენის საფუძველზე, გამოვთქვით ჰიპოტეზა, რომ მანამდე ჩვენ მიერ სასწავლო პროცესში დანერგილი მიდგომებისგან განსხვავებით, მოსწავლეებთან შეთანხმებული მუშაობით მივაღწევთ დასახულ მიზანს: თუ მასწავლებელი უფრო მეტად ირმუნებს წარუმატებელი მოსწავლის შესაძლებლობებს და ექნება მაღალი მოლოდინი მის მიმართ. სწორად შერჩეული წამახალისებელი სტრატეგიები და დახმარებით სწავლება საშუალებას მოგვცემს გავზარდოთ მოსწავლეთა ჩართულობა საგაკვეთილო პროცესში, ხოლო სწავლის ხარისხის გაუმჯობესების გზების დასახვა და წახალისების ფორმების ეფექტური გამოყენება გაზრდის მოსწავლეთა თვითშეფასებას და გააჩენს სირთულეებთან გამკლავების და წარმატების განცდას. ამიტომ ვთვლით, რომ თუ თუ მასწავლებელი მოსწავლეებს საინტერსოდ გააცნობს სასწავლო მიზნებს, შეუმჩნეველს არ დატოვებს მოსწავლის უმნიშვნელო წინსვლას, წაახალისებს მოსწავლის ცნობისმოყვარეობას და მეტის გაგების სურვილს აღძრავს, კონკრეტული საკითხის შესწავლის პროცესში დაადგენს მის მიერ საკითხის გაგება/აღქმის დონეს და დაეხმარება მოსწავლეს სწავლის სწორად დაგეგმასა და სასწავლო მიზნების მიღწევაში, გაიზრდება მოსწავლეთა ინტერსი და დამოკიდებულება საგნისადმი (მათემატიკა), შეიქმნება პოზიტიური სასწავლო გარემო, რაც აისახება მოსწავლეთა აკადემიურ მიღწევევბშიც.

9

1.2. კ ვ ლ ე ვ ი ს ა ქ ტ უ ა ლ ო ბ ა

„შენ გზა მითხარი, ის გზა, რომელიც . . .

ეს გზა, მეც ვიცი, საითკენ მიდის . . .

მუხრან მაჭავარიანი

ნებისმიერი პრობლემის მოგვარება მისი გამომწვევი მიზეზების ძიებით იწყება. ამ დროს დაკვირვება, პირადი და სხვისი გამოცდილების გათვალისწინება შესაძლოა წარმატების მიღწევის ერთ-ერთი საუკეთესო საშუალება იყოს.

კვლევებმა დაადასტურეს, რომ ბავშვები ინტერესებით, შესაძლებლოებებითა და უნარებით ძალიან განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, ამიტომ ყველა ერთნაირი წარმატებით ვერ ასრულებს მისდამი წაყენებულ მოთხოვნებს. მარცხისა და წარუმატებლობის სისტემატური განცდა იწვევს უარყოფით დამოკიდებულებას სწავლისა და ცალკეული საგნის მიმართ. როგორც წესი, მოზარდის სოციალური სტატუსი და აღიარება თანაკლასელთა მხრიდან უშუალოდ უკავშირდება მის სასწავლო წარმატებას, თუ მოსწავლეს სწავლა უჭირს, თანატოლები ნაკლებ ინტერესს იჩენენ მის მიმართ, არ ცდილობენ მასთან მეგობრული ურთიერთობების ჩამოყალიბებას. ხშირ შემთხვევაში მას მოიხსენიბენ „სუსტის“ სტატუსით, (ზოგჯერ მასწავლებლის და მშობლის მხრიდანაც) რაც ხელს უშლის გარკვეული დროის განმავლობაში მოსწავლეს თვითრწმენის ამაღლებას და თვითრეალიზაციის პროცესს. ბუნებრივია, ასეთ მოსწავლეს უქვეითდება ცალკეული საგნისადმი ან სწავლისადმი დამოკიდებულება, შესაბამისად მისი სასწავლო პროცესში ჩართულობა და თვითშეფასება დაბალია. ასევე, მოსწავლეებს კარგად არ აქვთ გააზრებული რას შეისწავლიან გაკვეთილზე, რატომ სწავლობენ ან რაში გამოიყენება მიღებული ცოდნა.

ვფიქრობ, რომ განხორციელებული კვლევისა და ინტერვენციების შედეგები

სასარგებლო იქნება როგორც ჩემი მოსწავლეებისთვის, ასევე ჩემთვის და კოლეგა მასწავლებლებისთვის, რადგან მათ გავუზიარებ კვლევის შედეგებს, მივაწვდი კონკრეტულ რეკომენდაციებს, მივიღებ შესაბამის უკუკავშირს - რასაც შემდგომი პედაგოგიური პრაქტიკის დროს გავითვალისწინებ.

10

1.3. კვლევის მიზანი

დაწყებითი საფეხურის მოსწავლეებში (კერძოდ, VI კლასში) მათემატიკის საგნისადმი არასწორი დამოკიდებულების, სასწავლო პროცესში არაეფექტური ჩართულობის და შესაბამისად, დაბალი აკადემიური მოსწრების გამომწვევი მიზეზების დადგენა. ინტერვენციების შედეგად იმ გზებისა და საშუალებების მოძებნა/დადაგენა, რომელიც აამაღლებს მოსწავლეთა მოტივაციას, ინტერესს და დამოკიდებულებას მათემატიკის საგნისადმი, გაზრდის საგაკვეთილო პროცესში ჩართულობას და უფრო ეფექტურს სწავლა/სწავლების პროცესს. ასევე, სწორად შერჩეული თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგი(ებ)ის გამოყენების აუცილებლობის გამოკვეთა მოსწავლეებში მეგაკოგნიტური და თანამშრომლობითი სწავლისათვის საჭირო უნარების გასავითარებლად. შესაბამისად, რეკომენდაციების შემუშავება და კოლეგებისათვის გაზიარება.

1.4. საკვლევი კითხვები:

რა დამოკიდებულება აქვს მოსწავლეს საგნისადმი (მათემატიკა) რითია გამოწვეული საგაკვეთილო პროცესისადმი მოსწავლეთა არაეფექტური

დამოკიდებულება და დაბალი აკადემიური შედეგები; შეიცვლება თუ არა საგაკვეთილო პროცესში სწავლების სხვადასხვა სტრატეგიების

გამოყენებით მოსწავლეთა მათემატიკისადმი ინტერესი, დამოკიდებულება და თვითშეფასება.

1.5. კვლევის ამოცანები:

სასწავლო პროცესში მოსწავლეებში საგნისადმი (მათემატიკა) ინტერესის, დამოკიდებულების, თვითშეფასების და დაბალი აკადემიური შედეგების გამომწვევი ასპექტების დადგენა და შესწავლა;

კვლევისთვის საჭირო ინსტრუმენტებისა და მეთოდების შერცევა/ადაპტირება; ინტერვენციათა სტრატეგიების შერჩევა/ადაპტირება; ინტერვენციათა განხორციელება, შერჩეული თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგიების

ინტენსიური გამოყენება სასწავლო პროცესში ერთი სემესტრის მანძილზე; ხელახალი კვლევა, გაანალიზება, შეფასება; რეკომენდაციების შემუშავება; მიღებული შედეგების კოლეგებთან გაზიარება; რეფლექსია.

11

1.6. კვლევის მეთოდი

რაოდენობრივი - ანკეტირება თვისობრივი - ინტერვიუ, დაკვირვება მეორად მინაცემთა ანალიზი.

1.7. კვლევის სავარაუდო შედეგი

კვლევის ანალიზიდან დავადგენ რამდენად ეფექტურია სასწავლო პროცესში ჩემ მიერ გამოყენებული თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგიები მოსწავლეებში მათემატიკისადმი ინტერესის, დამოკიდებულების, საგაკვეთილო პროცესში ჩართულობის, სწავლის ხარისხის გაუმჯობესების და თვითშეფასების ამაღლების თვალსაზრისით. შესაბამისად, პრაქტიკაში დავნერგავ ინტერვენციებს, რომელიც ხელს შეუწყობს მოსწავლეებში სწავლისადმი დამოკიდებულების, ჩართულობის და თვითშეფასების ზრდას. შევარჩევ ისეთ აქტივობებს, რომ უფრო საინტერსო გახდეს მათთვის შესასწავლი საგანი და სასწავლო პროცესი. ასევე, ხელი შევუწყო მოსწავლეებში პასუხისმგებლობის გრძნობას, თანამშრომლობის, კონკურენტუნარიან გარემოში ადაპტირებას, მეტაკოგნიტური და თვითრეგულირებადი სწავლისათვის საჭირო უნარების ჩამოყალიბება/განვითარებას.

2. ლ ი ტ ე რ ა ტ უ რ ი ს მ ი მ ო ხ ი ლ ვ ა

2.1. საუკეთესო მასწავლებელი - მასწავლებლობა ყველაზე საინტერესო პროფესიაა, რომელიც ყოველდღიურად თანამედროვე ცოდნით აღჭურვის, თვითგანვითარებისა და მოსწავლეთა განვითარების სხვადასხვა გზების ძიებისკენ გვიბიძგებს. ახალი გამოწვევები, თეორიული მიდგომებით პრაქტიკული აღმოჩენების კეთება, მრავალჯერ განმეორებით მისი დახვეწა-გამოყენება პედაგოგის ყოველდღიური აქტივობაა. განსხვავებული, არასტანდარტული, ახლებური, მოსწავლის ინტერესებზე მორგებული გაკვეთილები ახალგაზრდებში შემოქმედებით აზროვნებას, შინაგანი მოტივაციის ამაღლებას, სწავლისადმი პოზიტიური ემოციური კავშირების ჩამოყალიბებასა და თვითგამოხატვის უნარებს ავითარებს. მარტივად ნასწავლი მასალა მოსწავლეების თვალში კარგ მასწავლებლად გვაქცევს. თუ გსურს, ვიყოთ საუკეთესო, უნდა გამოვიყენოთ ახალი მიგნებები, რათა მოსწავლეებს სწავლა სახალისო პროცესად ვუქციოთ…

სახალისო გაკვეთილები 21 დეკემბერი, 2017 თამარ ტეტელოშვილი http://mastsavlebeli.ge/

2.2. ე.ს.გ. თავი II მუხლი 9 .16- ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნებიდან გამომდინარე,

ეროვნული სასწავლო გეგმა ეფუძნება პიროვნების განვითრებაზე ორიენტირებულ

12

კონსტრუქტივისტულ საგანმანათლებლო კონცეფციას და განსაზღვრავს ხუთ ძირითად პრინციპს, რომლებსაც უნდა დაეყრდნის სწავლა-სწავლების პროცესი. რომელთაგან ერთ-ერთია: დ) სწავლა-სწავლება უნდა უზრუნველყოფდეს სწავლის სტრატეგიების დაუფლებას (სწავლის სწავლა). სწავლის პროცესში მართებული ხერხებისა და მიდგომების გამოყენება წარმატებული სწავლის განმსაზღვრელ ფაქტორს წარმოადგენს. კონკრეტული მიზნის მისაღწევად განსახორციელებელ ქმედებათა გააზრებულად, გაცნობიერებულად დაგეგმვა და კოორდინირება ზრდის მოსწავლის ქმედობაუნარიანობას, ეხმარება მას მიზნის ეფექტიანად მიღწევასა და სიძნელეთა გადალახვაში. აქედან გამომდინარე, მასწავლებელი ვალდებულია დააფიქროს მოსწავლე იმ ხერხებსა თუ მიდგომებზე, რომლებსაც იგი გამოიყენებს მიზნის მისაღწევად დაეხმაროს მათ შორის საუკეთესოს აღმოჩენაში.

ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი ncp.ge/

2.3. ე.ს.გ. თავი III ძირითადი მეთოდური ორიენტირები. მუხლი 10. მოსწავლეზე ორიენტირებული მიდგომა ა) ყველა მოსწავლე არის უნიკალური თავისი ინდივიდუალური ფიზიკური და ფსიქიკური მახასიათებლებით, შესაძლებლობებით, ემოციებით, ინტერესებით, პირადი გამოცდილებით, აკადემიური საჭიროებებით და სწავლის სტილით, რაც გათვალისწინებული უნდა იქნეს სწავლა-სწავლების დროს; ბ) სწავლა უნდა მიმდინარეობდეს პოზიტიურ და მოწესრიგებულ გარემოში, სადაც განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება პოზიტიურ ურთიერთობებსა და ინტერაქციას. სადაც მოსწავლე არის დაფასებული, აღიარებული და მასწავლებელთან ერთად არის პასუხისმგებელი საკუთარ სწავლასა და განვითარებაზე.

ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი ncp.ge/

2.4. მუხლი 12. სიღრმისეული სწავლება სკოლა ვალდებულია, უზრუნველყოს სიღრმისეული სწავლება: სასწავლო მასალის ეტაპობრივად და მრავალხრივ მიწოდება, ახალი საკითხების, ცნებებისა საფუძვლიანად და განსხვავებულ კონტექსტში განხილვა, საგანთაშორისი კავშირების გამოვლენა და საერთო ასპექტების დამუშავება.

ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი ncp.ge/ 2.5. მუხლი 15. მოსწავლეთა ჩართულობა

მასწავლებელმა უნდა უზრუნველყოს მოსწავლეთა თანაბარი ჩართულობა სასწავლო პროცესში. მოსწავლეები არამხოლოდ აქტიურად უნდა მონაწილეობდნენ განათლების მიღების პროცესში, ასევევ საშუალება უნდა ჰქონდეთ ერთმანეთს დაეხნარონ და მონაწილეობა მიიღონ თანატოლების სწავლა-სწავლების პროცესში.

ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი ncp.ge/ 2.6. მოსწავლეებში მიტივაციის ამაღლების საუკეთესო საშუალება სწავლების ეფექტური

სტრატეგიებია. ინტერაქტიური სწავლება არის თანამედროვე საგანმანათლებლო სისტემა, რომელიც ეყრდნობა მასწავლებლისა და მოსწავლის ახალი როლების ძიებასა და ჰუმანიზმის პრიციპებს. ის მიზნად ისახავს მოსწავლეზე ორიენტირებული ავტორიტაული სასწავლო პროცესის შეცვლას მოსწავლეზე ორიენტირებული სასწავლო პროცესით, რომელიც ითვალისწინებს მოსწავლის ინტერესებსა და მოთხოვნებს. ინტერაქტიულ სწავლებას პედაგოგიკაში სწავლებისა და ცოდნის შეფასების ახალი სტრატეგიები შემოაქვს. იცვლება სასწავლო მიზანი. იგი ორიენტირებული ხდება არა არა მხოლოდ ცოდნის მიღებაზე, არამედ უნარ-ჩვევების გამომუშავებაზე. მოსწავლე ინტერაქტიული სწავლების სუბიექტი, მისი

13

აქტიური მონაწილეა. სწავლებას საფუძვლად ედება მოსწავლის არსებული ცოდნა, პირადი გამოცდილება.

სწავლების მეთოდები და სწავლის სტრატეგიები 16 მაისი, 2012 სოფიკო ლობჟანიძე http://mastsavlebeli.ge/

2.7. წყვილებში მუშაობა - ინტერაქტიული მეთოდიკა, აქტიური სავარჯიშოები და თამაშები

საშუალებას აძლევს მასწავლებელს, რომ კლასში მყოფი ყველა მოსწავლე აქტიურად ჩართოს მუშობაში, უყურადღებოდ და პასიურად არ დატოვოს არც ერთი ბავშვი, თუნაც იგი უნარშეზრუდული იყოს. წყვილებში და ჯგუფებში შესრულებული სავარჯიშოები ხელს უწყობს თანამშრომლობის ჩვევის განვითარებას. მოსწავლეები სწავლობენ ერთმანეთის მოსმენას, სხვისი აზრის გაზიარებასა და გათვალისწინებას, კრიტიკულ შეფასებას კომპრომისს, საკუთარი აზრის გამოთქმას, მის დასაბუთებას და ა.შ. ბავშვები ეჩვევიან ფუნქციების გადანაწილებას, დროის რაციონალურად გამოყენებას. წყვილებში და ჯგუფებში მუშაობა ბევრად უფრო სახალისოა და საინტერესო, ვიდრე ინდივიდუალური სამუშაო, გარდა ამისა, წყვილებში ერთად უფრო იოლად და თამამად წყვეტენ დავალებას, ვიდრე ამას ცალ-ცალკე მოიმოქმენდებენ. წყვილებში მუშაობის დროს მოსწავლეებს სჭირდებათ ყურადღების კონცენტრაცია, რასაც ხელს უწყობს პასუხიმგებლობის გრძნობა თავისი მეწყვილის მიმართ.

გაკვეთილის პროცესის წარმართვაში მოსწავლეთა მონაწილეობის თეორიული და პრაქტიკული ასპექტები 29 აგვისტო, 2014 მანანა ბოჭორიშვილი http://mastsavlebeli.ge/

2.8. მოსწავლეთა მზაობა - რა ბრწყინვალედაც უნდა ასრულებდეს თავის როლს წამყვანი

მსახიობი, თუ დანარჩენებმა ცუდად ითამაშეს, სპექტაკლი უფერული გამოვა. სკოლაშიც ასეა: როგორც არ უნდა ხსნიდეს გაკვეთილს მასწავლებელი, თუ მან ვერ შეძლო, მოსწავლეს თავისი როლი შეასრულებინოს, გაკვეთილი უინტერესო იქნება. პედაგოგიკის სპეციალისტები აღნიშნავენ, რომ გაკვეთილის პროცესის წარმართვაში მოსწავლეთა მონაწილეობა შესაძლებელია სხვადასხვა დოზით. ჩართულობის ხარისხი იქიდან გამომდინარე უნდა განისაზღვროს, რის მიღწევაა დაგეგმილი გაკვეთილის ფარგლებში ან როგორია მოსწავლეთა მზაობა.

2.9. თანამშრომლობითი სწავლება წარმოადგენს სწავლების ყველაზე თანამედროვე ფორმას,

რომელსაც მასწავლებლები სულ უფრო აქტიურად იყენებენ სასწავლო პროცესში. იგი მიმართულია პარტნიორული და ჯგუფური მუშაობისკენ, რომელიც მოითხოვს მონაწილეთა სინქრონულ და ასინქრონულ, კოორდინირებულ და კონსტრუქციულ აქტივობას პრობლემის ერთობლივად გადასაჭრელად და საერთო მიზნის მისაღწევად. თანამშრომლობითი სწავლების დროს, დამოუკიდებელი და კონკურენტული სწავლებისგან განსხვავებით, მოსწავლეებს უვითარდებათ ორმაგი – როგორც ინდივიდუალური, ისე ჯგუფური – პასუხისმგებლობა. ამ დროს თითოეული მათგანი პასუხს აგებს არა მარტო საკუთარ თავსა და კეთილდღეობაზე, არამედ ჯგუფსა და მის წარმატებაზეც. ამრიგად, თანამშრომლობითი სწავლებისას გამოყოფენ პასუხისმგებლობის ორ დონეს. პირველია ჯგუფური პასუხისმგებლობა, რათა ჯგუფმა მიაღწიოს მიზანს, ხოლო მეორე – ჯგუფის თითოეული წევრის პასუხისმგებლობა, საკუთარი წვლილი შეიტანოს ჯგუფის მუშაობასა და წარმატებაში. სწორედ პასუხისმგებლობის ეს ორი დონე უნდა იყოს ინტეგრირებული თანამშრომლობით გაკვეთილში, თითოეულ

14

მოსწავლეს გაცნობიერებული უნდა ჰქონდეს, რომ მისი წარმატება ჯგუფის წარმატების საწინდარია.

2.10. მოსწავლეზე ორიენტირებული განათლება სწორედ იმით განსხვავდება ტრადიციული განათლებისგან. ამოსავალ წერტილად მიიჩნევა მოსწავლეთა საჭიროებები და მიზნები, რომლებიც ზედმიწევნით ჩაღრმავებული და ობიექტური პედაგოგიკური, ფსიქოლოგიური, ფიზიოლოგიური და სოციოლოგიური კვლევების შედეგად არის დადგენილი. ამ მიმართულებით კაცობრიობამ საგრძნობლად წაიწია წინ, ისევე როგორც მატერიალური კეთილდღეობის მხრივ. შეიქმნა იმის შესაძლებლობა, რომ კვლევის შედეგად დადგენილი კანონზომიერების შესაბამისი პედაგოგიკური პრინციპები რეალურად განხორციელდეს ყოველდღიურ სასწავლო პროცესში მასობრივი განათლების პირობებში.

მსოფლიოს გამოჩენილ პედაგოგთა (მათ შორის, ქართველ მეცნიერ-პედაგოგთა – გოგებაშვილის, უზნაძის, ამონაშვილის და სხვათა) გენიალური ინტუიტური მიგნებები პრაქტიკულად დადასტურდა თანამედროვე კვლევების საშუალებით. მათ მიერ გამოთქმული წინასწარმეტყველებანი ჰუმანური პედაგოგიკის პრინციპების მიხედვით სასწავლო პროცესის დაგეგმვისა და წარმართვის აუცილებლობის შესახებ განმტკიცდა ამ პრინციპების რეალიზაციისთვის საჭირო სტრატეგიების, მეთოდებისა და ინსტრუმენტების შექმნით.

ასე რომ მოსწავლეზე ორიენტირებული განათლება ახალი „მოდა“ კი არ არის პედაგოგიკაში, არამედ დიდი ხნის ნანატრი შესაძლებლობაა იმისა, რომ მასობრივ განათლებაში მოსწავლეთა ინდივიდუალურ საჭიროებებს და მიზნებს გაეწიოს ანგარიში; რომ ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლების ძალისხმევის შედეგად ამა თუ იმ საგანში აშკარად გამოკვეთილი მიდრეკილებების მოსწავლეებმა მიაღწიონ მაღალ შედეგებს ისე, რომ მოსწავლეთა უმრავლესობა საბაზო ცოდნის გარეშე არ დარჩეს (როგორც ეს რამდენიმე ათეული წელია დაიკვირვება ჩვენს ქვეყანაში); რომ ყოველმა მოსწავლემ დაძლიოს და აითვისოს ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული საბაზო მინიმუმი სკოლაში ისე, რომ გამორჩეული შესაძლებლობების მოსწავლეებს ხელი არ შეეშალოთ საკუთარი სპეციალური საჭიროებებისა და მაღალი მიზნების მიღწევაში.

მოსწავლეთა საჭიროებანი და მიზნები მათემატიკის სწავლის დროს

13 მარტი, 2017 გიორგი ნოზაძე http://mastsavlebeli.ge/

15

3. კ ვ ლ ე ვ ი ს მ ი მ დ ი ნ ა რ ე ო ბ ა

კვლევის დაწყებამდე შევიმუშავე სამოქმედო გეგმა; კვლევისას გამოვიყენე როგორც რაოდენობრივი, ასევე თვისობრივი მეთოდი.

კვლევის ამოცანები

კვლევის განხორციელების ვადები

იანვ

არი

თებ

ერვა

ლი

მარ

ტი

აპრ

ილი

მაის

ი

ივნი

სი

კონსულტაცია კლასის დამრიგებელთან და საგნის

პედაგოგებთან

შესაბამისის ლიტერატურის გაცნობა/დამუშავება

კვლევის საჭირო ინსტრუმენტებისა და მეთოდების შერჩევა/ადაპტირება

ინტერვევენციათა სტრატეგიების შერჩევა/ადაპტირება

ინტერვეციათა განხორციელება, შერჩეული აქტივობების ინტესიური

გამოყენება სასწავლო პროცესში მთელი სემესტრის განმავლობაში,

დაკვირვება პროცესზე

ხელახალი კვლევა, გაანალიზება, შეფასება

რეკომენდაციების შემუშავება მიღებული შედეგების კოლეგებთან

გაზიარება

რეფლექსია

3.1. კვლევის პროცედურა, მონაწილეები და მონაცემთა დამუშავება სკოლის სამიზნე ჯგუფი იყო სკოლის VI4 კლასის 11 მოსწავლე. კოლეგებთან კონსულტაციებისა და პროფესიული ლიტერატურის გაცნობის შემდეგ შევადგინე კითხვარი ანკეტირებისთვის (იხ. დანართი 1, დანართი 2)

16

3.2. კვლევის ინსტრუმენტები ინტერვენციის განხორციელებამდე VI4 კლასში ჩავატარე თვისობრივი და რაოდენობრივი კვლევა. კვლევის ფარგლებში გამოყენებული კვლევის ინსტრუმენტები: ანკეტირება - გამოკითხვა კითხვარის საშუალებით, ჩაღრმავებული ინტერვიუ, დაკვირვება, მონაცემთა ანალიზი. რაოდენობრივი კვლევა: გამოვიკითხე მოსწავლეები და შევისწავლე მათი დამოკიდებულება მათემატიკის საგნის შესწავლისადმი, ამისათვის შევადგინე კითხვარი სამდონიანი (მაღალი, დაბალი, საშუალო/დიახ, არა ნაწილობრივ) არჩევით ბოლოიანი პასუხებით (რაოდენობრივი კვლევა). კითხვარი შეავსო ყველა მოსწავლემ (11 მოსწავლე) სრულყოფილად. თვისობრივი კვლევა: კვლევის დაწყებისა და დასრულებისას გამოვიკითხე მოსწავლეები ჩაღრმავებული ინტერვიუს გზით, სადაც მათ მითითებული პასუხის გამომწვევი მიზეზებიც უნდა დაესახელებინათ. ინტერვენციის განხორციელების პროცესში პარალელურ რეჟიმში ვაწარმოებდი დაკვირვების დღიურს. 3.3. პირველადი მინაცემების ანალიზი პირველადი ანკეტირების და გამოკითხვის შემდეგ მოვახდინე მონაცემთა ანალიზი. გამოკითხვის შედეგები წარმოდგენილია ცხრილებითა და დიაგრამებით (იხ. ქვემოთ). კვლევის მიზნიდან გამომდინარე ჩემი კვლების საგანი იყო: მოსწავლეთა დამოკიდებულება მათემატიკის საგნისადმი; სასწავლო პროცესში და გაკვეთილზე ჩართულობის ხარისხი; მოსწავლეთა თვითშეფასება.

რაოდენობრივი კვლევის შედეგები: ინტერვენციამდე რაოდენობრივი კვლევის შედეგად მოსწავლეთა 3/11 (27%)-ს არ აინტერესებს მათემატიკა, 4/11 (36%)-ს სურს მისი კარგად შესწავლა, მოსწავლეთა შედეგები და შესაბამისად თვითშეფასება 7/11 (63%) საკმაოდ დაბალია. რაოდენობრივი მონაცემების ანალიზი ადასტურებს, რომ მოსწავლეთა დიდი ნაწილი 9/11 (81%) ვერ ახერხებს მათემატიკის სწავლისას წამოჭრილი პრობლემის დამოუკიდებლად გადაჭრას და არც ცდილობს, რადგან თვლის, რომ მათემატიკა რთული საგანია 6/11 (54%), ამას ემატება იმ მოსწავლეთა რაოდენობა, რომელმაც არ იცის საგნის სწავლის სპეციფიკა 2/11 (18%). რაოდენობრივმა კვლევამ აჩვენა. რომ მოსწავლეთა 8/11 (72%) საერთოდ არ კითხულობს თეორიულ მასალას, მოსწავლეთა 5/11 (45%)-ს აინტერესებს როგორ გააუმჯობესოს შედეგები, ხოლო 6/11 (55%)-ს აინტერესებს

17

სასურველი შედეგიც და მაღალი შეფასებაც. მოსწავლეთა 5/11 (45%) თვლის, რომ მასწავლებლის მხრიდან ნაკლებადაა წახალისებული მათი მონდომება და ობიექტურად არ ფასდება (სასურველი განმსაზღვრელი შეფასება) მოსწავლეთა 3/11 (27%). რაოდენობრივი კვლევის ანალიზი არ იძლევა სრულყოფილ სურათს (ინფორმაციას) გამოვლენილი პრობლემის გამომწვევ სხვა ფაქტორების შესახებ და ჩავატარე თვისობრივი კვლევაც. თვისობრივი კვლევა: თვისობრივი კვლევა იძლევა საშუალებას მეტი გავიგოთ იმ პრობლემის შესახებ, რომელთა პირდაპირი გზით დაკვირვება და გაზომვა შეუძლებელია. თვისობრივი მეთოდების გამოყენებისას მოსწავლეები გულღიად საუბრობდნენ პრობლემებზე, მათთან ერთად ვცდილობდი დამენახა გადასაჭრელი პრობლემა და მისი გადაჭრის გზები თანამშრომლობით გვეძებნა. თვისობრივი კვლევის შედეგები რაოდენობრივის დასკვნების ერთგვარი სიღრმისეული გაანალიზების საშუალებას იძლევა, ამიტომ განვახორციელე ჩაღრმავებული ინტერვიუ (კითხვარი 1) და ინტერვენციის განხორციელების მანძილზე ვაწამოებდი დაკვირვების დღიურს. თვისობრივი კვლევის შედეგები: ინტერვიურირებისას მოსწავლეთა ყველაზე დიდ პრობლემად გამოიკვეთა საგნის სირთულე, რაც გამოწვეულია საგნის სწავლის სპეციფიკის არცოდნით, არასაკმარისი წინარე ცოდნით, მათემატიკური პრობლემის დამოუკიდებლად გადაჭრისათვის საჭირო უნარჩვევების არქონით. როგორც მოსწავლეთა უმრავლესობა აღნიშნავს, მათ აქვთ მათემატიკის სწავლის სურვილი, მაგრამ არ გამოსდით, ეშინიათ არასწორი პასუხის შემთვევაში თანაკლასელთა დაცინვის, გაუგებარი საკითხის გარშემო კითხვის დასმის და ა.შ. მოსწავლეთა ერთი ნაწილი გარკვეულ უკმაყოფილებას გამოხატავენ კონკრეტული და დამოუკიდებელი სწავლების ფორმების მიმართ, ძლიერაა ჩამოყალიბებული მოსაზრება - „მე მაინც ვერ ვისწავლი მათემატიკას“. ინტერვენციების შედეგად დაკვირვების ერთ-ერთი საგანი იყო შეცვლიდა თუ არა მასწავლებლის მიერ შეთავზებული სწავლების სტრატეგიები მოსწავლეთა მოტივაციას, დამოკიდებულებას და სწავლის დონეს. ამიტომ ჩავატარეთ ინტერვიურება საგანთან დამოკიდებულებაში (კითხვარი 1). მოსწავლეთა 50%-ზე მეტს სურს გაიუმჯობესოს მიღწეული შედეგები და შესაბამისად შეფასებაც. კვლევა ჩატარდა ორჯერ - ინტერვენციამდე და ინტერვენციის შემდეგ, შედეგების ეფექტიანობის დასადგენად. შესაბამისად, გამოყენებული იქნა ერთი და იგივე შინაარსის კითხვარი.

18

აღნიშნულ მეთოდებთან ერთად ინტერვენციების განმავლობაში ვაწარმოებდი დაკვირვების დღიურს. ვაკვირდებოდი იმ მოსწავლეებს, რომელთაც პრობლემები ჰქონდათ საგნის სწავლისადმი (ზოგადად სწავლისადმი) და ვინიშნავდი მათ უმნიშვნელო პროგრესაც კი კონკრეტული ინტერვენციების განხორციელების შემდეგ. უნდა ავღნიშნო, რომ შედეგები იყო როგორც ასეთ მოსწავლეებთან ისე მაღალი მზაობის მოსწავლეებთანაც. 3.4. მეორადი მონაცემების ანალიზი რაოდენობრივი კვლევის შედეგები: განმეორებითი ანკეტირება განხორციელდა იგივე საკვლევ საკითხებთან დაკავშირებით: მოსწავლეთა დამოკიდებულება მათემატიკის საგნისადმი; სასწავლო პროცესში და გაკვეთილზე ჩართულობის ხარისხი; მოსწავლეთა თვითშეფასება.

(იხ. შედეგების შედარება დიაგრამა N13 –N20)

რაოდენობრივი შედეგების ანალიზი: საგნისადმი დამოკიდებულება: დაბალი მაჩვენებელი არ შეცვლილა, საშუალო

შემცირდა 3-ით, შესაბამისად მაღალი გაიზარდა 3-ით; საგნის სწავლისადმი დამოკიდებულება: დაბალი მაჩვენებელი არ შეცვლილა,

საშუალო შემცირდა 2-ით, შესაბამისად მაღალი გაიზარდა 2-ით; მიღწევები მათემატიკაში: დაბალი შემცირდა 3-ით, საშუალო გაიზარდა 1-ით, ხოლო

მაღალი გაიზარდა 2-ით; ჩართულობა სასწავლო პროცესში: დაბალი შემცირდა 2-ით, საშუალო შემცირდა 1-

ით, მაღალი გაიზარდა 3-ით; თვითშეფასება: დაბალი არ შეცვლილა, საშუალო შემცირდა 3-ით, მაღალი გაიზარდა

3-ით. როგორც შედეგებიდან ჩანს თანამშრომლობით სწავლების სტრატეგიების გამოყენება სწავლის პროცესში ეფექტური ინტერვენციაა. რადგან დადებითი გავლენა მოახდინა საკვლევი საკითხების მაჩვენებლებზე. თვისობრივი კვლევის შედეგები: მოსწავლეები აღნიშნავდნენ, რომ როლური თამაში მოსწავლე-მასწავლებელი ძალიან სახალისო და საინტერესოა, მოსწავლე-მასწავლებელი იღრმავებს საკუთარ ცოდნას და მიღებული ცოდნის გამოყენებით ეხმარება მოსწავლე-მოსწავლეს შესასწავლი საკითხის ათვისებაში. მოსწავლეებს უყალიბდებათ მეგობრობის, ურთიერთდახმარების, პატივისცემის, თანამშრომლობის

19

უნარები, უმაღლდებათ თვითრწმენა და საკუთარ შესაძლებლობებში ეჭვი აღარ ეპარებათ. „მომწონს მასწავლებლის როლში ყოფნა, უფრო თავდაჯერებული ვხდები, კარგია რომ სხვების დახმარება შემიძლია“, „ჩემი მეწყვილე - მასწავლებელი ჩემი მეგობარი გახდა, შაბათ-კვირას ხშირად ვხვდებით ერთმანეთს, სხვა საგნის გაკვეთილებზეც ცდილობს რაღაცები ამიხსნას“, „კონკურენციის პირობებში უფრო მოტივირებული ვხდები, არ მინდა სხვამ მომასწროს ან ჩემზე უკეთ ამოხსნას, ამიტომ აღარ ვზარმაცობ“, „ბევრი საკითხი ახლა უფრო უკეთ ვიცი, ჩემი მეწყვილე-მასწავლებელი ზრუნავს ჩემი შედეგების გაუმჯობესებაზე“, „კონკურენტი მეწყვილე არ მინდა შემიცვალოთ, თითქმის ერთნაირი შესაძლებლობები გვაქვს და ხან მე ვუგებ, ხან ის“, „მაინც მიჭირს ზოგიერთი საკითხი, ვერ ვიტან %-ებს, მაგრამ გაკვეთილი უფრო სახალისოა“, „მგონი მასწავლებლობა მინდა, თუ არა??? მოვიფიქრებ“, „ვინც უკეთ იცის მათემატიკა ის ახლა ჩემი მასწავლებელია, ამიტომ აღარ მკარნახობს ტყუილებს როცა დაფასთან გამოვდივარ “, „ხანდახან მაინც მეზარება სწავლა, ცუდია ხომ ?“ და ა.შ. უარყოფითი შედეგი: მაღალი მზაობის მოსწავლეებმა გამოთქვეს მოსაზრება, რომ ხშირად მარტივად ვერ უხსნიან მეწყვილე - მოსწავლეს შესასწავლ საკითხს რაც მათთვის გამაღიზიანებელი და მოსაბეზრებელია, ზოგჯერ კამათშიც გადადიან და ხმაურს იწვევენ. ზოგიერთი მოსწავლის დამოკიდებულება მათემატიკის მიმართ არ შეცვლილა. დაბალი მზაობის 2 მოსწავლე ხშირად აცდენდა გაკვეთილებს, შესაბამისად არ ამაღლებულა მათი აკადემიური დონე. დაკვირვების შედეგი: სხვადასხვა მზაობის მოსწავლეები აქტიურად ჩაერთნენ სასწავლო პროცესში. დაკვირვების დღიურში ყოველ გაკვეთილზე ვაკეთებდი ჩანაწერს და ავღნუსხავდი თითოეული მოსწავლის უმნიშვნელო წინსვლასაც კი. კვლევის გარკვეულ ეტაპებზე პროცესის გარე მონიტორინგის მიზნით, დახმარება ვთხოვე მათემატიკის მასწავლებლებს მანანა ჩილოჩავას, ანა ჩუთლაშვილსა და იზა დარჯანიას დასწრებოდნენ საგაკვეთილო პროცესს და მოეხდინათ ფოკუსირებული დაკვირვება მოსწავლეთა ჩართულობაზე. კოლეგების შეფასება და რეკომენდაციები ღირებული იყო ჩემთვის, მათი მხრიდან შექება დამატებითი სტიმული აღმოჩნდა მოსწავლეებისთვის. განმეორებითი კვლევის ანალიზი, შედეგი: კვლევის შედეგის მიხედვით განხორციელებული ინერვენციები თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგიების გამოყენება სასწავლო პროცესში ეფექტიანი აღმოჩნდა მოსწავლეთა თვითშეფასების, ჩართულობის, სწავლის და საგნისადმი დამოკიდებულების ამაღლების, აკადემიური მოსწრების გაუმჯობესების თვალსაზრისით. შედეგებმა აჩვენა, რომ მაღალი მზაობის მოსწავლეების წარმატების და მიღწევების გაუმჯობესება არც თუ ისე მაღალია,

20

სამაგიეროდ საშუალო და საშუალოზე დაბალო მზაობის მოსწავლეების შედეგები თვალშისაცემია.

კვლევის ნაკლოვანება: კვლევაში მონაწილეობა არ მიუღია ამ კლასის სხვა პედაგოგებს. სასურველი იქნებოდა კვლევა ჩატარებულიყო სხვადასხვა საგანში, რათა უფრო ნათლად გამოვლენილიყო შემოთავზებული სტრატეგიების ეფექტურობა. თუმცა, მინდა ავღნიშნო, რომ ქართული ენისა და მეორე განაყოფის მათემატიკის მასწავლებელი კვლევის პარალელურ რეჟიმში ინტესიურად იყენებდნენ თანამშრომლობით სწავლების სტრატეგიებს სასწავლო პროცესში.

4. დანართები დანართი 1 (რაოდენობრივი კვლევის კითხვარი)

შეკითხვა მაღალი საშუალო დაბალი ჩემი დამოკიდებულება

მათემატიკის მიმართ

ჩემი დამოკიდებულება მათემატიკის სწავლის მიმართ

ჩემი მიღწევები მათემატიკაში ჩემი ჩართულობა

მათემატიკის გაკვეთილზე

ჩემი თვითშეფასება თანაკლასელებთან ერთად მათემატიკის

საკითხების განხილვისას

დანართი 2 (ინტერვიუს კითხვარი)

შეკითხვა შემოხაზეთ თქვენთვის

სასურველი პასუხი განმარტეთ თქვენი პასუხის გამომწვევი

მიზეზი (რატომ?)

მოგწონთ თუ არა მათემატიკა?

ა) დიახ ბ) არა გ) ნაწილობრივ

ფიქრობთ თუ არა, რომ ა) დიახ

21

მათემატიკა ერთ-ერთი რთული საგანია?

ბ) არა გ) ნაწილობრივ

რა გიშლის ან გიწყობს ხელს მათემატიკის

უკეთ სწავლაში?

ა) საგნის სირთულე ბ) საგნის შესწავლის სპეციფიკის არ ცოდნა გ) საგნის შესწავლის სპეციფიკის ცოდნა დ) შესასწავლი მასალის მოცულობა

შეგიძლია თუ არა მათემატიკის სწავლა დამოუკიდებლად?

ა) დიახ ბ) არა გ) ნაწილობრივ

ვის მიმართავთ დახმარებისთვის

მათემატიკის საკითხის შესწავლის დროს?

ა) თანაკლასელს ბ) მშობელს გ) მასწავლებელს დ) არავის ე) რეპეტიტორს

მათემატიკის გაკვეთილის

მომზადებას ვიწყებ

ა) თეორიული მასალის შესწავლით ბ) კლასში განხილული სავარჯიშოების გარჩევით გ)პრაქტიკული სავარჯიშოების შესრულებით

როგორ ფიქრობთ, თანაკლასელის ან

მასწავლებლის მიერ მოცემული

რეკომენდაცია/რჩევა გეხმარება

მათემატიკის უკეთ შესწავლაში?

ა) დიახ ბ) არა გ) ნაწილობრივ

წახალისებულია თუ არა მასწავლებლის

მხრიდან შენი თუნდაც უმნიშვნელო პროგრესი?

ა) დიახ ბ) არა გ) ნაწილობრივ

მნიშვნელოვანია თუ არა შენთვის

წახალისება და აღიარება?

ა) დიახ ბ) არა გ) ნაწილობრივ

რა უფრო მნიშვნელოვანია

შენთვის: სასურველი დადებითი შეფასება /ნიშანი, თუ ზუსტად იცოდე რა იცით და

როგორ გააუმჯობესო

ა) შეფასება / ნიშანი ბ) როგორ გავაუმჯობესო შედეგი გ) ორივე ერთად

22

შედეგები? შეცვლიდით თუ არა რამეს საგაკვეთილო

პროცესში, რომ მათემატიკის სწავლა

შენთვის უფრო მეტად საინერესო იყოს?

ა) დიახ ბ) არა გ) თავს შევიკავებ

თვლით თუ არა, რომ მათემატიკის

მასწავლებელი ობიექტურია მოსწავლეთა შეფასებისას?

ა) დიახ ბ) არა გ) ნაწილობრივ დ) თავს შევიკავებ

საკვლევი საგანთან მიმართებაში რაოდენობრივი კვლევის შედეგი: ცხრილი 1: პირველადი მონაცემები:

შეკითხვა მაღალი საშუალო დაბალი ჩემი დამოკიდებულება

მათემატიკის მიმართ 36,4% 54,6% 9%

ჩემი დამოკიდებულება მათემატიკის სწავლის მიმართ

36,4% 54,6% 9%

ჩემი მიღწევები მათემატიკაში 27,2% 36,4% 36,4% ჩემი ჩართულობა

მათემატიკის გაკვეთილზე 36,4% 45,5% 18,1%

ჩემი თვითშეფასება თანაკლასელებთან ერთად მათემატიკის

საკითხების განხილვისას 45,5% 45,5% 9%

დიაგრამა 1. პირველადი შედეგი:

23

დიაგრამა 2. პირველადი შედეგი

დიაგრამა 3. პირველადი შედეგი

დიაგრამა 4. პირველადი შედეგი

4

6

1

01234567

მაღალი საშუალო დაბალი

ჩემი დამოკიდებულებამათემატიკის მიმართ

37%

54%

9%

ჩემი დამოკიდებელებამათემატიკის მიმართ

მაღალი

საშუალო

დაბალი

0246

ჩემი დამოკიდებულებამათემატიკის სწავლის

მიმართ

37%

54%

9%

ჩემი დამოკიდებულებამათემატიკის სწავლის

მიმართ

მაღალი

საშუალო

დაბალი

01234

ჩემი მიღწევებიმათემატიკაში

28%

36%

36%

ჩემი მიღწევები მათემატიკაში

მაღალი

საშუალო

დაბალი

24

დიაგრამა 5. პირველადი შედეგი

დიაგრამა 6. პირველადი შედეგი

0

1

2

3

4

5

6

მაღალი საშუალო დაბალი

ჩემი ჩართულობამათემატიკის გაკვეთილზე

36%

45%

19%

ჩემი ჩართულობა მათემატიკისგაკვეთილზე

მაღალი

საშუალო

დაბალი

0

1

2

3

4

5

მაღალი საშუალო საბალი

ჩემი თვითშეფასებათანაკლასელებთან ერთადმათემატიკის საკითხების

განხილვისას

45%

45%

10%

ჩემი თვითშეფასებათანაკლასელებთან ერთადმათემატიკის საკითხების

განხილვისას

მაღალი

საშუალო

დაბალი

25

დიაგრამა 7. პირველადი შედეგი

0

1

2

3

4

5

6

საგნისსირთულე

საგნისშესწავლისსპეციფიკის

არცოდნა

საგნისშესწავლისსპეციფიკის

ცოდნა

შესასწავლომასალის

მოცულობა

რა გიშლით ან გიწყობთ ხელს მათემატიკისუკეთ სწავლაში?

28%

18%36%

18%

რა გიშლით ან გიწყობთ ხელს მათემატიკისუკეთ სწავლაში?

საგნის სირთულე

საგნის შესწავლისსპეციფიკის არცოდნა

საგნის შესწავლისსპეციფიკის ცოდნა

შესასწავლი მასალისმოცულობა

26

დიაგრამა 8. პირველადი შედეგი

01234567

მათემატიკის საკითხის შესწავლისასდახმარებისთვის მივმართავ

18%0%

64%

9%9%

მათემატიკის საკითხის შესწავლისასდახმარებისთვის მივმართავ

თანაკლასელს

მშობელს

მასწავლებელს

არავის

რეპეტიტორს

27

დიაგრამა 9. პირველადი შედეგი

01234567

თეორიული მასალისშესწავლით კლასში განხილული

მაგალითებით პრაქტიკულისავარჯიშოებისშესრულებით

მათემატიკის გაკვეთილის მომზადებას ვიწყებ

27%

9%64%

მათემატიკის გაკვეთილის მომზადებას ვიწყებ

თეორიული მასალისშესწავლით

კლასში განხილულისავარჯიშოების გარჩევით

პრაქტიკულისავარჯიშოებისშესრულებით

28

დიაგრამა 10. პირველადი შედეგი

0

1

2

3

4

5

6

7

დიახ არა ნაწილობრივ

დამეხმარება თუ არა მასწავლებლის ან თანაკლასელისრეკომენდაცია/რჩევა?

70%0%

30%

დამეხმარება თუ არა მასწავლებლის ან თანაკლასელისრეკომენდაცია/რჩევა?

დიახ

არა

ნაწილობრივ

29

დიაგრამა 11. პირველადი შედეგი

0

1

2

3

4

5

6

დიახ არა ნაწილობრივ

მოსწავლის ძალისხმევის წახალისება მასწავლებლის მხრიდან

54%

9%

37%

მოსწავლის ძალისხმევის წახალისება მასწავლებლის მხრიდან

დიახ

არა

ნაწილობრივ

30

დიაგრამა 12. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

0

1

2

3

4

5

6

დიახ არა თავს შევიკავებ

6

3

2

54%27%

19%

შეცვლიდით თუ არა რამეს საგაკვეთილოპროცესში, მათემატიკის სწავლა შენთვის უფრო

საინტერესო რომ იყოს?

დიახ

არა

თავს შევიკავებ

31

დამოკიდებულება საგნის მიართ

დიაგრამა 13. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

დამოკიდებულება მათემატიკის სწავლის მიმართ

დიაგრამა 14. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

0

2

4

6

8

10

12

დიახ არა ნაწილობრივ

ინტერვენციამდე

ინერვენციის შემდეგ

0

1

2

3

4

5

6

7

მაღალი საშუალო დაბალი

ინტერვეციამდე

ინტერვენციის შემდეგ

32

ჩემი მიღწევები მათემატიკაში

დიაგრამა 15. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

ჩემი ჩართულობა მათემატიკის გაკვეთილზე

დიაგრამა 16. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

0

1

2

3

4

5

6

7

8

მაღალი საშუალო დაბალი

ინტერვენციამდე

ინტერვენციის შემდეგ

0

1

2

3

4

5

6

7

მაღალი საშუალო დაბალი

ინტერვენციამდე

ინტერვენციის შემდეგ

33

ჩემი თვითშეფასება მათემატიკის გაკვეთილზე

დიაგრამა 17. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

დამეხმარა თუ არა მასწავლებლის ან თანაკლასელის გაცემული რეკომენდაცია/რჩევა?

დიაგრამა 18. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

0

1

2

3

4

5

6

7

8

მაღალი საშუალო დაბალი

ინტერვენციამდე ინტერვენციის შემდეგ

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

დიახ არა ნაწილობრივ

ინტერვენციამდე

ინტევრნციის შემდეგ

34

მოსწავლის ძალისხმევის წახალისება მასწავლებლის მხრიდან

დიაგრამა 19. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

საგაკვეთილო პროცესში ცვლილებების შეტანის შემდეგ გახდება/გახდა თუ არა საინტერესო შენთვის მათემატიკის სწავლა?

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

დიახ არა ნაწილობრივ

ინტერვენციამდე

ინტერვენციის შემდეგ

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

დიახ არა ნაწილობრივ

ინტერვენციამდე

ინტერვენციის შემდეგ

35

დიაგრამა 20. პირველადი და მეორადი შედეგების შედარება

შემაჯამებელი დავალებების და სარეიტინგო წერის შედეგები:

5. ი ნ ტ ე რ ვ ე ნ ც ი ი ს გ ა ნ ხ ო რ ც ი ე ლ ე ბ ა:

რაოდენობრივი და თვისობრივი კვლევის შედეგად გამომდინარე დაიგეგმა ინტერვენციები:

თანამშრომლობითი სწავლების წყვილებში (ან ტრიადებში) მუშობის მეთოდები: ისწავლე, რათა ასწავლო - როლური თამაში „მოსწავლე-მასწავლებლი“ - ეს მეთოდი

ძირითადად გამოიყენება საკითხის ახნის/შესწავლის პროცესში. დაბალი, საშუალო ან საშუალოზე დაბალი მზაობის 1 ან 2 მოსწავლე ირჩევს მაღალი მზაობის ერთ მოსწავლეს. მოსწავლეებს ეძლევათ სამუშაო ბარათები - შესასწავლი საკითხის თეორიული მასალით, კითხვებით, წინადადებებით, რომლებშიც გამოტოვებულია ადგილები და მარტივიდან რთულისკენ დალაგებული პრაქტიკული დავალებებით.

012345

N1

N2

N3

N4

N5

N6

N7

N8

N9

N10

სარ

ეიტ

ინგო

შემაჯამებელი დავალებების და სარეიტინგო წერისშედეგები

დაბალი

საშუალოზე დაბალი

საშუალო

საშუალოზე მაღალი

მაღალი

36

მოსწავლეებს სამუშაო დრო ეძლევათ შესასწავლი საკითხის სირთულის და მოცულობის გათვალისწინებით. მოსწავლე - „მასწავლებელი“ ნებაყოფლობით თანამშრომლობს მოსწავლე -„მოსწავლესთან“, უხსნის გაუგებარ საკითხს, ასწავლის პრაქტიკული დავალების ამოხსნის ალგორითმს და უმოწმებს ნამუშევარს, საჭიროების შემთხვევაში დახმარებას ითხოვს მასწავლებლისგან. დროის ამოწურვის შემდეგ მოსწავლე - „მოსწავლე“ დაფასთან ასრულებს ჩემ მიერ შერჩეულ-მსგავს დავალებას, რითაც ვამოწმებ მზაობის დონეს.

„ვინ იქნება პირველი“ - ეს მეთოდი გამოიყენება შესწავლილი საკითხის შეჯამებისას. მოსწავლეები თავად ირჩევენ თანაბარი შესაძლებლობის მეტოქე-მეწყვილეს. დაფა იყოფა შუაზე, მოსწავლეებს ეძლევათ ერთი და იგივე სირთულის პრაქტიკული დავალებები, რომელებიც მოითხოვს შესწავლილი თემის/საკითხის გამოყენებას. დავალებების სირთულე გათვლილია წყვილის შესაძლებლობებზე. ყურადღება ექცევა სისწრაფეს, სწორად ამოხსნას, ამოხსნის გზის შეჩევას და გაფორმებას. მაღალი მზაობის წყვილს ხშირად ეძლევათ დასაბუთება/არგუმენტირება, ლოგიკური და მაღალ სააზროვნო უნარებზე გათვლილი დავალებები.

„შეამოწმე ჩემი ცოდნა“ -ეს მეთოდი გამოიყენება როგორც შესწავლის, ასევე შეჯამების პროცესში. მოსწავლეები თავად ირჩევენ ერთი და იგივე მზაობის მეწყვილეს, რომელთაც ეძლევათ ბარათები - განსხვავებული დავალებებით. დროის ამოწურვის შემდეგ მოსწავლეები ერთმანეთს უცვლიან და ამოწმებენ თანაკლასელის ნამუშვრებს.

6. დ ა ს კ ვ ნ ა და რე კ ო მ ე ნ დ ა ც ი ე ბ ი:

ჩატარებული კვლევის შედეგად შეიძლება ჩამოვაყალიბოთ დასკვნა:

თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგიების გამოყენება დადებით ცვლილებებს იწვევს მოსწავლეთა სასწავლო პროცესში ჩართულობის თვალსაზრისით, რაც გამოიხატა ინტერვენციის დასრულების შემდეგ საკვლევი საგნის ყველა მაჩვენებლის დადებითი მიმართულბით მნიშვნელოვან ზრდაში. რაოდენობრივი კვლევის შედეგად დადგინდა მისი ეფექტურობა სასწავლო პროცესში მოსწავლეთა ეფექტიანი ჩართულობის ამაღლების მიზნით.

თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგიების გამოყენებით შესაძლებელია მათემატიკის საგნის მიმართ მოსწავლეთა ნეგატიური დამოკიდებულების შეცვლა პოზიტიურით და მოსწავლეთა აკადემიური მიღწევების გაუმჯობესება. რაც გამოვლინდა პირველადი და მეორადი თვისობრივი კვლევების ანალიზის

37

შედეგად. განმეორებითმა თვისობრივმა და რაოდენობრივმა კვლევამ დაადასტურა განხორციელებული ინტერვენციების შდეგიანობა.

თვისობრივმა კვლევამ უჩვენა, თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგიების გამოყენება როგორ უწყობს ხელს მოსწავლეთა თვითშეფასებას, საგნისადმი ინტერესისი გაზრდას, შედეგიანი სწავლა-სწავლების ჩამოყალიბებას, ურთიერთპატივისცემას, თანმშრომლობას და სოციალური უნარების ჩამოყალიბება/განვითარებას. კვლევის შედეგებიდან გამომდინარე შესაძლებელია შეთავაზებულ იქნას

პედაგოგიური რეკომენდაციები:

მოსწავლეთა სასწავლო პროცესში ჩართულობის, თვითშეფასებისა და აკადამიური შედეგების ამაღლების მიზნით უფრო მეტი ინტესივობით დაინერგოს თანამშრომლობითი სწავლების სხვადასხვა სტრატეგიები. ამასვე ადასტურებს საერთაშორისო კვლევები და ასეთივე რეკომენდაციებს გვაწვდის საქართველოში ჩატარებული მრავალი პედაგოგიური პრაქტიკის კვლევა.(სწორედ ამ კვლევათა რეკომენდაციები გამოვიყენე საკუთარი პრაქტიკის კვლევისთვის).

თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგიების გამოყენება ეფექტიანია სოციალური, პასუხისმგებლობის, თანამშრომლობის, თვიშეფასებისა და მაღალი აკადემიური უნარების გამომუშავებისთვის. მისი დანერგვით შესაძლებელია ნებისმიერი საგნის მიმართ ნეგატიური დამოკიდებულების შეცვლა პოზიტიურით სწავლების ნებისმიერ საფეხურზე. საკუთარი და თანაკლასელის სწავლის პროცესზე დაკვირვების, მაღალი თვიშეფასების უნარების ჩამოყალიბება/განვითარება, რაც საბოლოოდ დადებითად აისახება მოსწავლეთა სწავლის პროცესის შედეგიანობაზე.

დაიგემოს და ჩატარდეს გაკვეთილები თანამშრომლობითი სწავლების სტრატეგიების ინტენსიური (ეფექტიანი) გამოყენებით, რაც ხელს შეუწყობს ისეთ მოსწავლეებში ინტერპერსონალური უნარების ჩამოყალიბებას, როგორიცაა პასუხისმგებლობა, თვითშეფასება, პატივისცემა და სხვა.

რეკონედაცია შემდეგი კვლევისთვის: სასურველია კვლევა გაგრძელდეს ამ კლასის არამხოლოდ მათემატიკის, არამედ საბუნებისმეტყველო და სხვა საგნების მასწავლებლებთან თანამშრომლობით.

38

7. გ ა მ ო ყ ე ნ ე ბ უ ლ ი ლ ი ტ ე რ ა ტ უ რ ა: 1. სწავლა -სწავლების მიზნები და საგანმანათლებლო პრინციპები - ეროვნული სასწავლო

გეგმების პორტალი ncp.ge/ 2. ძირითადი მეთოდური ორიენტირები - ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი

ncp.ge/ 3. სწავლა-სწავლების პროცესში თანასწორობის დაცვა - ეროვნული სასწავლო გეგმების

პორტალი ncp.ge/ 4. სიღრმისეული წვდომა - ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი ncp.ge/ 5. მოტივაციის გაზრდა - ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი ncp.ge/ 6. მოსწავლეთა ჩართულობა - ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი ncp.ge/ 7. სწავლების მეთოდები და სწავლის სტრატეგიები 16 მაისი, 2012 სოფიკო ლობჟანიძე http://mastsavlebeli.ge/

8. მოსწავლეთა საჭიროებანი და მიზნები მათემატიკის სწავლის დროს 13 მარტი, 2017 გიორგი ნოზაძე http://mastsavlebeli.ge/ 9. სახალისო გაკვეთილები 21 დეკემბერი, 2017 თამარ ტეტელოშვილი http://mastsavlebeli.ge/ 10. გაკვეთილის პროცესის წარმართვაში მოსწავლეთა მონაწილეობის თეორიული და

პრაქტიკული ასპექტები 29 აგვისტო, 2014 მანანა ბოჭორიშვილი http://mastsavlebeli.ge/