ქეთევან კუთხაშვილი

ირაკლი ნოსელიძე

კახაბერ თავზარაშვილი

0

987

6

5432

1

ნაწილი 2

5მათემატიკა

სარჩევი

4.გეომეტრიული ფიგურები 74.1 წირი, წრფე, მონაკვეთი, ტეხილი...........................................................................84.2 კუთხე.................................................................................................................... 114.3 მრავალკუთხედი................................................................................................... 144.4 წრეწირი და წრე.................................................................................................... 204.5 ბრტყელი ფიგურის ფართობი.............................................................................. 244.6 სივრცითი ფიგურები............................................................................................ 304.7 კოორდინატები..................................................................................................... 33 დაიმახსოვრეთ...................................................................................................... 40 შემაჯამებელი სავარჯიშოები.............................................................................. 41 თვითშემოწმებისათვის........................................................................................44

5.მონაცემთა ანალიზი 455.1 მონაცემების შეგროვება...................................................................................... 465.2 თვისობრივი და რაოდენობრივი მონაცემები......................................................485.3 მონაცემების წარმოდგენის სახეები.................................................................... 51 დაიმახსოვრეთ......................................................................................................58 შემაჯამებელი სავარჯიშოები..............................................................................59 თვითშემოწმებისთვის.......................................................................................... 60

6.წილადები 616.1 წილადი.................................................................................................................. 626.2 მოქმედებები ტოლმნიშვნელიან წილადებზე...................................................... 706.3 წილადის ძირითადი თვისება................................................................................ 776.4 შერეული წილადები.............................................................................................. 82 დაიმახსოვრეთ...................................................................................................... 87 შემაჯამებელი სავარჯიშოები..............................................................................88 თვითშემოწმებისათვის........................................................................................ 90

7.კანონზომიერებები და ალგებრა 917.1 ორ სიდიდეს შორის დამოკიდებულება................................................................ 927.2 რიცხვითი და ასოითი გამოსახულება.................................................................. 967.3 განტოლება......................................................................................................... 101 დაიმახსოვრეთ.................................................................................................... 106 შემაჯამებელი სავარჯიშოები............................................................................ 107 თვითშემოწმებისათვის...................................................................................... 109

8.დანართი 110 1-დან 1000-მდე მარტივი რიცხვები................................................................... 110 ორნიშნა რიცხვების კვადრატები.......................................................................111 მათემატიკური სიმბოლოები.............................................................................. 112 მეტრული სისტემა.............................................................................................. 112 ლექსიკონი.......................................................................................................... 113 პასუხები.............................................................................................................. 114

8

4.1 წირი, წრფე, მონაკვეთი, ტეხილი

ავიღოთ ძაფი და ფურცელზე დავაგდოთ. ის რაღაც ფორმას მიიღებს. ძაფი შეიძლება რაგინდ გრძელი იყოს. თუ ძაფი საღებავით იქნება შეღებილი, მაშინ იგი ფურცელზე კვალს დატოვებს. ასეთი კვალი არის წირი. წირი პირველსაწყისი ცნებაა და მას განმარტებაც არა აქვს. თუ ძაფს გავჭიმავთ, მაშინ მივიღებთ წრფეს. წრფე არის სწორი უსასრულო ხაზი. თუ წრფიდან გარკვეული სიგრძის ნაწილს ჩამოვჭრით, მივიღებთ მონაკვეთს.

მონაკვეთს დავხაზავთ, თუ სიბრტყეზე ავიღებთ ორ წერტილს და სახაზავით შევაერთებთ. მონაკვეთს სიგრძე გააჩნია, ხოლო წრფე არის უსასრულო. მონაკვეთის სიგრძის დადგენა სახაზავის ან ფარგლის საშუალებით შეგვიძლია.

ნებისმიერი წრფე სიბრტყეს ყოფს ორ ნაწილად. თუ წირი თავისთავს კვეთს, მაშინ მას შეკრულ წირს უწოდებენ. შეკრული წირი სიბრტყეს ყოფს შიგა და გარე არედ.

უსასრულოა კიდევ ერთი გეომეტრიული ფიგურა, რომელსაც სხივი ეწოდება. სხივი არის ერთი მხრიდან შემოსაზღვრული წრფის ნაწილი და აქვს მიმართულება. სხივის საზღვარი არის წერტილი.

ორი მონაკვეთი ერთმანეთის ტოლია, თუ ერთმანეთზე დადებისას ისინი ერთმანეთს შეუთავსდება. ტოლ მონაკვეთებს ტოლი სიგრძეები აქვთ.

თუ წრფეზე დავსვამთ წერტილს, მაშინ წრფე ორ ერთმანეთის საწინააღმდეგოდ მიმართულ სხივად გაიყოფა.

რამდენიმე მონაკვეთისაგან შედგენილ გეომეტრიულ ფიგურას, სადაც ერთი მონაკვეთის ბოლო მეორე მონაკვეთის დასაწყისია და მეზობელი მონაკვეთები ერთ წრფეზე არ მდებარეობს, ტეხილი ეწოდება.

A

B

C

DH

G

F

E

ტეხილს აქვს სიგრძე. ტეხილის სიგრძე მასში შემავალი მონაკვეთების სიგრძეთა ჯამის ტოლია. ტეხილში შემავალი

ÌÏÍÀÊÅÄÈÉ

ßÒ×Ä

ÓáÉÅÉ

A

B

ჩვენს გარშემო უამრავი წრე, სხივი თუ მონაკვეთი შეი ძლება დავინახოთ. მოი-ფიქრეთ და დაასახე ლეთ ისინი.

მოიფიქრეთ

▼