უბისა შორაპანი არგვეთას F4 argvetaSG-EM.pdf · 6 ngo -...

1

ხევი-უბისა-შორაპანი-არგვეთას ახალი სამშენებლო გზის მონაკვეთი F4

(E60 მაგისტრალი) დეტალური პროექტის, სატენდერო დოკუმენტაციის,

გარემოზე ზემოქმედების შეფასების, დეტალური მიწის შესყიდვის და

განსახლების სამოქმედო გეგმის მომზადება

მიწის შესყიდვისა და განსახლების სამოქმედო გეგმა

მარტი, 2018

2

სარჩევი

1 შესავალი ....................................................................................................................................... 10

2 აღწერა და ზემოქმედების შეფასება......................................................................................... 13

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული მიწის ნაკვეთები ............................................................................. 13

ზემოქმედება სასოფლო-სამეურნეო კულტურებზე ......................................................................... 14

ზემოქმედება ხეებზე .............................................................................................................................. 15

ზემოქმედება ნაგებობებზე ................................................................................................................... 18

ზემოქმედება ბიზნესზე ......................................................................................................................... 18

ზემოქმედება საზოგადოებრივ რესურსებზე .................................................................................... 19

ზემოქმედება მოწყვლად ჯგუფებზე ................................................................................................... 19

ზემოქმედებების შეჯამება .................................................................................................................... 19

3 სოციალურ-ეკონომიკური გარემო ........................................................................................... 21

ზოგადი მიმოხილვა ............................................................................................................................... 21

სოციალურ-ეკონომიკური კვლევის შედეგები .................................................................................. 27

4 საკანონმდებლო და ნორმატიული ბაზა ................................................................................ 33

ზოგადი მიმოხილვა ............................................................................................................................... 33

საკანონმდებლო ბაზა............................................................................................................................. 33

4.2.1 მიწის შესყიდვასთან და განსახლებასთან დაკავშირებული საქართველოს კანონები და

რეგულაციები ........................................................................................................................................................... 33

4.2.2 იძულებით განსახლებასთან დაკავშირებული ADB-ს პოლიტიკა ................................................ 35

4.2.3 ADB პოლიტიკის შედარება საქართველოს კანონმდებლობასთან................................................ 37

4.2.4 JICA-ს სტანდარტების აღწერა მიწის შესყიდვასა და განსახლებასთან დაკავშირებით ........... 38

4.2.5 JICA პოლიტიკის შედარება ქართულ კანონმდებლობასთან ........................................................ 40

4.2.6 პროექტის განსახლების პოლიტიკასთან დაკავშირებული ვალდებულებები ........................... 46

4.2.7 მიწის შესყიდვის პროცესი .................................................................................................................... 47

კომპენსაციის მიღების და სხვა უფლებამოსილების მოპოვების უფლება ................................... 48

4.3.1 უფლებამოსილება .................................................................................................................................. 48

4.3.2 უფლებამოსილებების განმარტება ...................................................................................................... 49

4.3.3 დახმარება უკიდურესი ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული და მოწყვლადი ოჯახებისთვის ....... 60

4.3.4 შეფასების და კომპენსაციის განაკვეთები .......................................................................................... 60

5 ინსტიტუციონალური ღონისძიებები ..................................................................................... 64

შესავალი .................................................................................................................................................. 64

მიწის სარეგისტრაციო ორგანიზაციები ............................................................................................. 64

5.2.1 გამგეობა ................................................................................................................................................... 64

5.2.2 საკრებულო .............................................................................................................................................. 65

5.2.3 საკუთრების უფლების აღიარების კომისია ...................................................................................... 65

5.2.4 რაიონის სარეგისტრაციო სამსახური ................................................................................................. 65

მიწის შესყიდვისა და განსახლების ორგანიზაციები ....................................................................... 66

5.3.1 საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს

საავტომობილო გზების დეპარტამენტი .............................................................................................................. 66

3

5.3.2 სატრანსპორტო რეფორმისა და რეაბილიტაციის ცენტრი (TRRC) .............................................. 67

5.3.3 რაიონის მიწის შესყიდვის და განსახლების გუნდი ........................................................................ 68

5.3.4 ადგილობრივი მმართველობა ............................................................................................................. 68

სხვა ორგანიზაციები და სააგენტოები ................................................................................................ 68

5.4.1 სამშენებლო სამუშაოების კონტრაქტორი .......................................................................................... 68

5.4.2 კონსულტანტები და აუდიტორები .................................................................................................... 69

5.4.3 საქართველოს სასამართლოები ........................................................................................................... 69

5.4.4 ფინანსთა სამინისტრო .......................................................................................................................... 69

5.4.5 იუსტიციის სამინისტრო ....................................................................................................................... 70

5.4.6 საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო ....................................... 70

5.4.7 იაპონიის საერთაშორისო თანამშრომლობის სააგენტო (JICA) ..................................................... 70

5.4.8 მონიტორინგის სააგენტო ..................................................................................................................... 70

6 კონსულტაციები და ჩართულობა ........................................................................................... 72

შესავალი .................................................................................................................................................. 72

საზოგადოების ინფორმირებულობისა და კონსულტაციების მიზნები ....................................... 72

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის მომზადებისა და განხორციელების დროს

გამართული კონსულტაციები ........................................................................................................................... 73

საინფორმაციო ბროშურა ...................................................................................................................... 74

განსახლების გეგმის ჩარჩო დოკუმენტის და მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის

შესახებ ინფორმაციის გამოქვეყნება ................................................................................................................. 74

7 გასაჩივრების მექანიზმი ............................................................................................................ 76

საჩივრებზე რეაგირების კომისიის ჩანაწერები და დოკუმენტაცია ............................................... 79

8 განსახლების სამოქმედო გეგმის განხორციელების პროცესი ............................................ 80

ზოგადი ნაწილი ...................................................................................................................................... 80

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის დამტკიცება და საწყისი სამუშაოები ...................... 80

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის განხორციელება .......................................................... 81

განხორციელების შემდგომი შეფასება ................................................................................................ 81

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის განხორციელების განრიგი ....................................... 82

9 ხარჯები და დაფინანსება .......................................................................................................... 84

კომპენსაცია მიწაზე ................................................................................................................................ 84

კომპენსაცია შენობა-ნაგებობებზე ....................................................................................................... 85

კომპენსაცია ბიზნესისა და სხვა შემოსავლის დაკარგვაზე ............................................................. 87

კომპენსაცია მოსავლის დაკარგვისთვის ............................................................................................ 88

კომპენსაცია ხე-მცენარეების დაკარგვაზე .......................................................................................... 89

მხარდაჭერა განსახლების დროს ......................................................................................................... 92

განსახლების მართვის ხარჯები ........................................................................................................... 93

განსახლების ხარჯები ............................................................................................................................ 93

დანართი 2 საინფორმაციო ბუკლეტი ............................................................................................... 107

დანართი 4 მეორე ოქმი ........................................................................................................................ 132

4

დანართი 5 ინდივიდუალური შეხვედრები პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ

პირებთან ................................................................................................................................................. 137

დანართი 5.3 ინდივიდუალურ შეხვედრებში მონაწილე ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი

პირების სია ............................................................................................................................................ 140

5

აბრევიატურა

ACS - შესყიდვისა და კომპენსაციის სქემა

ACM - შესყიდვისა და კომპენსაციის მატრიცა

AH - ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახი

AP - ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირი

CBO - ადგილობრივი საზოგადოებრივი ორგანიზაცია

CSC - სამშენებლო ზედამხედველობის კონსულტანტი

DD - დეტალური პროექტი

DMS - დეტალური კვლევა

EMA - გარე მონიტორინგის სააგენტო

ETCIC - ევრაზიის სატრანსპორტო დერეფნის საინვესტიციო ცენტრი

ESIA ბუნებრივ და სოციალური გარემოზე ზემოქმედების შეფასება

EWHCIP - აღმოსავლეთ-დასავლეთის ავტომაგისტრალის დერეფნის გაუმჯობესების

პროექტი

FS - ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთება

GOG - საქართველოს მთავრობა

GPS - ადგილმდებარეობის განმსაზღვრელი გლობალური სისტემა

GRCE - საჩივრების განხილვის კომიტეტი

GRCN - საჩივრების განხილვის კომისია

GRM - საჩივრების განხილვის მექანიზმი

IA - აღმასრულებელი ორგანო

IFI - საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტი

IP - მკვიდრი მოსახლეობა

JICA - იაპონიის საერთაშორისო თანამშრომლობის სააგენტო

KM - კილომეტრი

LAR - მიწის შესყიდვა და განსახლება

LARC - მიწის შესყიდვისა და განსახლების კომისია

MOES - ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო

M&E - მონიტორინგი და შეფასება

MTFF - მრავალტრანშიანი ფინანსური საშუალებები

MOF - ფინანსთა სამინისტრო

MPR - ყოველთვიური ანგარიშის გეგმა

MRDI - რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო

NAPR - საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო

PAPS - პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირები

PIB - საჯარო ინფორმაციის ბროშურა

PR - საზოგადოებასთან ურთიერთობა

PRRC - საკუთრების უფლების აღიარების კომისია

6

NGO - არა-სამთავრობო ორგანიზაცია

RAP - განსახლების სამოქმედო გეგმა

RD - საავტომობილო გზების დეპარტამენტი

RDMRDI საქართველოს ინფრასტრუქტურის და რეგიონალური განვითარების

სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტი

RDRD - საავტომობილო გზების და განსახლების დეპარტამენტი

ROW - გასხვისების ზოლი

RPF - განსახლების პოლიტიკის ჩარჩო დოკუმენტი

RS - განსახლების მომსახურება

RU - განსახლების განყოფილება

SES - სოციალურ-ეკონომიკური კვლევა

SPS - უსაფრთხოების პოლიტიკის დებულება

SSC - სოციალური უსაფრთხოების კონსულტანტი

TRRC - სატრანსპორტო რეფორმის და რეაბილიტაციის ცენტრი

WB - მსოფლიო ბანკი

7

ტერმინთა განმარტება

ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირი (AP) ან ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახი (AH) -

ნებისმიერი ადამიანი, ოჯახი, კომპანია ან კერძო დაწესებულება, რომლებიც განიცდიან

ზემოქმედებას პროექტის განხორციელების შედეგად მომხდარი ცვლილებების გამო, რის

შედეგადაც (i) მათ ცხოვრების დონეს მიადგება ზიანი, ან (ii) მათ უფლებებს, მათ შორის

საკუთრების და ქონებრივ უფლებებს, ან ინტერესებს, რომლებიც უკავშირდება მიწას (მათ

შორის საცხოვრებელ, კომერციულ, სასოფლო სამეურნეო დანიშნულების მიწებს, ტყეს, და/ან

საძოვრებად გამოყენებულ ფართობებს), წყლის რესურსებს, ან ნებისმიერს სხვა მოძრავ

ქონებას ან ძირითად (მატერიალურ) აქტივებს მიადგება მთლიანი ან ნაწილობრივი ზიანი;

და/ან (iii) მათ საწარმოს, დასაქმებას, სამუშაო ან საცხოვრებელ ადგილს, ადგილსამყოფელს

მიადგება ზიანი, გადაადგილების/ადგილმონაცვლეობის გამო ან მის გარეშე.

კომპენსაციაზე უფლებამოსილება კომპენსაციაზე უფლებამოსილება ნებისმიერი იმ

პირ(ებ)ის, რომელიც უფლებამოსილების დადგენის ბოლო ვადით განსაზღვრულ თარიღამდე

იმყოფება/განლაგებულია პროექტის, მისი რომელიმე ქვეკომპონენტის ან პროექტის სხვა

დამხმარე ნაწილის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ რაიონში და დაზიანდა პროექტის გამო.

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ადამიანების კომპენსაციაზე უფლებამოსილება არ არის

დამოკიდებული მათი საკუთრების უფლებრივ სტატუსზე და ძალაშია: (ა) მიწაზე

ოფიციალური იურიდიული უფლების ქონის ან (ბ) მიწაზე ან ქონებაზე ტრადიციული

უფლების პრეტენზიის, ან (გ) დაკავებულ მიწაზე უფლების აღიარებისათვის რაიმე

იურიდიული საფუძველის ან პრეტენზიის არ არსებობის მიუხედავად..

უფლებამოსილება იმ ზომების ჩამონათვალი, რომელიც გულისხმობს ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული პირების მიერ მიღებული ზარალის ნაღდი ფულით ან არაფულადი ფორმით

კომპენსაციას, გადაადგილების ხარჯების დაფარვას, სარეაბილიტაციო ხელშეწყობას,

გადაადგილების დროს დახმარებას, შემოსავლების აღდგენას და ადგილმდებარეობის

შეცვლას, მათი დანაკარგების ხასიათიდან, ეკონომიკური და სოციალური პირობებიდან

გამომდინარე..

მიწის შეძენა პროცესი, რომლის დროსაც სამთავრობო უწყების მოთხოვნით და პროექტის

აღმასრულებელი ორგანოს საშუალებით, პირი იძულებულია საკუთარი ან მის

მფლობელობაში არსებული მიწის ნაკვეთი მთლიანად ან ნაწილობრივ გადასცეს სამთავრობო

უწყებას საკუთრებაში ან მფლობელობაში საზოგადოებრივი მიზნით გარკვეული საზღაურის

სანაცვლოდ..

ჩანაცვლების ღირებულება ჩანაცვლებითი ღირებულება გულისხმობს აქტივების

შეფასების მეთოდს დანაკარგის საბაზრო ღირებულების ან მასთან მიახლოებული

ღირებულების ჩასანაცვლებლად, მასში შედის ტრანზაქციის ხარჯები როგორიცაა,

ადმინისტრაციული ხარჯები, გადასახადები, რეგისტრაციისა და უფლების მოპოვების

ხარჯები. იმ შემთხვევაში, თუ ეროვნული კანონმდებლობით აღნიშნული სტანდარტის

8

დაკმაყოფილება ვერ ხერხდება, ჩანაცვლებითი ღირებულების შევსება მოხდება საჭიროების

მიხედვით. ჩანაცვლების ღირებულება ეფუძნება საბაზრო ღირებულებას პროექტამდე ან

ქონებაზე უფლების ჩამორთმევამდე, რომელიც უფრო მაღალი იქნება. მოქმედი ბაზრის

არარსებობის შემთხვევაში, აუცილებელია საკომპენსაციო მექანიზმის შემუშავება, რომლის

საშუალებითაც ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირები შეძლებენ საარსებო წყაროების

აღდგენას საკუთრების ჩამორთმევის, გადაადგილების ან ხელმისაწვდომობის შეზღუდვამდე

არსებულ თავდაპირველ მდგომარეობასთან მიახლოებულ დონემდე. იმ დანაკარგისთვის,

რომლის შეფასებაც არ არის ადვილი ან მასზე ფულადი კომპენსაციის გაცემა გართულებულია

(მაგ: საზოგადოებრივი სერვისების, მომხმარებლების და მარაგების ხელმისაწვდომობა, ან

სათევზაო ადგილების, საძოვრების და ტყიანი ადგილების ხელმისაწვდომობა), ასეთი

დანაკარგის კომპენსაციისთვის ყველა ზომა უნდა იყოს მიღებული, რათა მათი ჩანაცვლება

მოხდეს ექვივალენტური ან კულტურულად მისაღები რესურსებითა და შემოსავლის მიღების

შესაძლებლობებით.

რეაბილიტაცია - ზომები, რომლებიც აუცილებელია (i) სახელმწიფო საშუალებებზე,

ინფრასტრუქტურაზე და მომსახურებაზე ხელმისაწვდომობის აღსადგენად; (ii) კულტურული

მნიშვნელობის მატერიალური ქონებისა და საერთო საკუთრებაში არსებული ქონებისა და

რესურსების აღსადგენად; (iii) კულტურულად მნიშვნელოვან ადგილების, კომუნალური

მომსახურების, წყლის რესურსების, სათიბ-სახნავ ან სატყეო რესურსების, მათ შორის

ექვივალენტური და კულტურულად მისაღები რესურსების და შემოსავლის მიღების

შესაძლებლობების ჩამოყალიბება; (iv) ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული იმ ადამიანების

ეკონომიკური და სოციალური მდგომარეობის აღსადგენად, რომელთა ეკონომიკური

მდგომარეობაც მნიშვნელოვნად იყო შერყეული ქონების, შემოსავლის და დასაქმების

დაკარგვით; ყველა ასეთ ადამიანს უფლება აქვს მიიღოს სარეაბილიტაციო დახმარება, რათა

აღადგინოს შემოსავლები და ცხოვრების დონე. ასეთი ღონისძიებები უნდა განისაზღვროს

დაზარალებულ ადამიანებთან კონსულტაციების საფუძველზე, მათ შორის იმ

ადამიანებთანაც, რომელთა უფლებებიც ოფიციალურად არ იყო აღიარებული..

განსახლება სრული ან ნაწილობრივი, მუდმივი ან დროებითი ფიზიკური

ადგილმონაცვლეობა (გადაადგილება, საცხოვრებელი მიწის ან თავშესაფრის დაკარგვა) და

ეკონომიკური ადგილმონაცვლეობა (მიწის, ქონების, ქონების ხელმისაწვდომობის დაკარგვა,

შემოსავლის წყაროების ან საარსებო საშუალებების დაკარგვა), რაც გამოწვეულია (i) მიწის

იძულების წესით შეძენით, ან (ii) მიწის გამოყენების ან პარკებსა და დაცულ ტერიტორიებზე

თავისუფლად შესვლის იძულებითი წესით შეზღუდვით. ეს განმარტება ეხება

ზემოქმედებათა განხილულ სპექტრს, მიუხედავად იმისა, აქვს თუ არა ადგილი ფაქტიურ

(ფიზიკურ) გადაადგილებას.

განსახლების სამოქმედო გეგმა დროში გაწერილი სამოქმედო გეგმა, რომელიც მომზადდა

განსახლებით გამოწვეული ზემოქმედების საკომპენსაციოდ და/ან შესარბილებლად.

პროექტებისათვის ან ქვეპროექტებისათვის, რომლებიც მნიშვნელოვან ზემოქმედებას იწვევენ

9

(იხ. ქვემოთ) საჭიროა სრულყოფილი განსახლების გეგმის შემუშავება, ხოლო

პროექტებისათვის ან ქვეპროექტებისათვის, რომლებიც არ განიცდიან მნიშვნელოვან

ზემოქმედებას, საჭიროა შემოკლებული განსახლების გეგმის მომზადება..

გადაადგილება ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ადამიანების ფიზიკური გადაადგილება

მათი პროექტამდე არსებული საცხოვრებელი ადგილიდან, სამუშაო ადგილიდან, ბიზნესის ან

კომერციული საქმიანობისათვის გამოყენებული შენობა-ნაგებობებიდან.

მნიშვნელოვანი ზემოქმედება როდესაც განსახლების პროცესი ზემოქმედებას ახდენს 200-ზე

მეტ ადამიანზე, რაც გამოწვეულია (1) პროდუქტიული (შემოსავლიანი) აქტივების 10 ან მეტი

პროცენტის დაკარგვით, ან (2) ფიზიკური ადგილმონაცვლეობით/გადაადგილებით

(საცხოვრისის დაკარგვით).

მოწყვლადი ყველა ის ადამიანი, რომელიც შეიძლება მოექცეს დისპროპორციულად ძლიერი

ზემოქმედების ქვეშ განსახლების პროცესებთან დაკავშირებით ან რომელსაც შეიძლება

დაემუქროს განსახლების ზემოქმედებით გამოწვეული მარგიანალიზების რისკი. ესენი

შეიძლება იყვნენ (1) ოჯახები, რომლებსაც უძღვებიან მარტოხელა, მარჩენალის გარეშე

დარჩენილი ქალები; (2) ოჯახები, რომელთა უფროსები შშმ პირები არიან; (3) ღარიბი/უმწეო

ოჯახები, ოფიციალურად დადგენილი სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი ოჯახები; (4) უმიწო

ოჯახი ხანშიშესული წევრებით, დახმარების რაიმე საშუალების გარეშე (5) ოჯახი, რომელსაც

არ აქვს მუდმივი უვადო სარგებლობის უფლება, (6) კულტურული ან ეთნიკური

უმცირესობის წარმომადგენლები, (7) ლტოლვილები ან ადგილობრივად

გადაადგილებული/ადგილმონაცვლე პირები.

10

1 შესავალი

1. მრავალტრანშიანი ფინანსური საშუალებების (MFF) გზით საგზაო დერეფნების

განვითარების პროგრამის (პროგრამა) განსახორციელებლად საქართველოს მთავრობამ მიიღო

სესხი აზიის განვითრების ბანკისგან (ADB). პროგრამა მიზნად ისახავს საქართველოს

სხვადასხვა რეგიონში გზების რეაბილიტაციისა, კეთილმოწყობას ან მშენებლობას. პროგრამა

მოიცავს ხევი-უბისა-შორაპანი-არგვეთას გზის მონაკვეთის (E60) მშენებლობას, რომელიც

სხვადასხვა წყაროებიდან დაფინანსდება.

2. წარმოდგენილი მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმა (LARP) მომზადდა IRD და SPEA

მიერ, იგი ეფუძნება წინასწარ შეფასებით კვლევას, რომელიც ჩატარდა 2017 წლის 16

ნოემბერს აზიის განვითარების ბანკის უსაფრთხოების პოლიტიკის დებულების (SPS) (2009)

მოთხოვნების შესაბამისად ასევე განსახლების პოლიტიკის ჩარჩო დოკუმენტის მიხედვით,

რომელიც მომზადდა აღმოსავლეთ-დასავლეთის ავტომაგისტრალის დერეფნის

გაუმჯობესების პროექტის - E-60 გზატკეცილის ხევი-არგვეთას F4 გზის მონაკვეთის

რეაბილიტაცია-მშენებლობის ფარგლებში. აღნიშნული პროექტი დამტკიცდა 2017 წლის

აპრილში.

3. იაპონიის საერთაშორისო თანმშრომლობის სააგენტოს (JICA) გარემოსდაცვითი და

სოციალური საკითხების (აპრილი, 2010) სახელმძღვანელო მითითებების შესაბამისად,

განიხილება JICA -ს მიერ გზის F4 მონაკვეთის მშენებლობის დაფინანსების საკითხი. უნდა

აღინიშნოს, რომ აღნიშნული მითითებები მოითხოვს JICA-გან, დაადასტუროს რომ პროექტი

არ სცდება მსოფლიო ბანკის უსაფრთხოების პოლიტიკის მოთხოვნებს და შესაბამისად,

აღნიშნული პროექტიც უნდა იყოს თანხვედრაში მსოფლიო ბანკის საქმიანობის

პოლიტიკასთან 4.12.

F4 მონაკვეთის მახასიათებლები

4. თბილისი-არგვეთას (თა) გზატკეცილზე F4 მონაკვეთის სრული სიგრძეა 14+747.78 კმ,

ხოლო არგვეთა თბილისი (ათ) მონაკვეთზე - 14+729.87 კმ. ტექნიკურ-ეკონომიკურ

დასაბუთებაში გზის სიგრძე შეადგენს 15+800 კმ.

F4 მონაკვეთის ხიდები

5. აღნიშნულ მონაკვეთში მოეწყობა 12 ხიდი და ერთი მიწისქვეშა გადასასვლელი. პირველი,

მეორე და მეოთხე ხიდი არის ფოლადის, დიდი ზომის მალებით (ყველაზე პატარას ზომაა 48

მ). პირველი და მეორე ხიდები კვეთენ მდ. ძირულას მოსახვევებს. მეოთხე ფოლადის ხიდი

კვეთს მდინარე ყვირილას. მესამე, მეხუთე და მეექვსე ხიდები არ კვეთენ მთლიანად

მდინარეებს, არამედ კვეთენ მხოლოდ მცირე ნაკადებს. ისინი წარმოადგენს წინასწარ

დაძაბული კოჭებისაგან შემდგარ რკინაბეტონის კონსტრუქციებს.

6. მთლიანობაში, შორაპანი-არგვეთას მონაკვეთი მაგისტრალის მნიშვნელოვან ნაწილს

წარმოადგენს; იგი გადის რთული ტოპოგრაფიული და გეოლოგიური პირობების მქონე

რელიეფზე. ეს მონაკვეთი არის ზესტაფონი-ქუთაისის საავტომობილო გზის გაგრძელება.

საპროექტო მონაკვეთი იწყება თბილისი-სენაკი-ლესელიძის საავტომობილო გზის კმ 185 და

მთავრდება არგვეთაში იმავე გზის კმ 200. ეს მონაკვეთი პირდაპირ დაკავშირებულია

არგვეთას სატრანსპორტო კვანძთან, რომელიც ამჟამად მშენებლობის პროცესშია.

11

7. გზის ღერძი დაპროექტდა ცალ-ცალკე ორი დამოუკიდებელი, მარჯვენა და მარცხენა

ზოლისათვის. ღერძი განთავსებულია ცენტრალური გამყოფი ზოლის მოასფალტებული

მონაკვეთის (1.0 მ) გარე კიდეზე, კერძოდ: თბილისი-არგვეთას და არგვეთა-თბილისის

მიმართულებით.

8. გზის გასწორი გადის მთაგორიან რელიეფზე კმ 0+000-დან კმ 1+300-მდე, არსებული გზის

მარცხენა მხარეს როგორც ღია გზის, ასევე ორი გვირაბის სახით. გასწორი ასევე გაივლის მდ.

ძირულას ხეობაში კმ 1+300-დან კმ 3+000-მდე და მდინარეს კვეთს რამდენიმე ადგილას.

გასწორი გაივლის არსებული გზის მარცხენა მხარეს, კვეთს მდ. ბორიმელას, შედის გვირაბში

და კმ 3+0-დან კმ 4+300-მდე უერთდება შორაპანში არსებულ გზას. საპროექტო გზა მიუყვება

ასევე არსებულ გზას კმ 4+300-დან კმ 5+640-მდე.

9. გზის გაფართოვება მოხდება მარცხენა მხარეს ფერდობის ჩამოჭრის ხარჯზე, შემდეგ

გასწორი მოუხვევს მარჯვნივ, გადაკვეთს მდინარე ყვირილას, ასევე რკინიგზას ორჯერ,

შემდეგ გასწორი სამი გვირაბის გავლით გადაინაცვლებს ზესტაფონის ჩრდილოეთით. კმ

9+670-დან ზესტაფონის შემოვლითი გზის საპროექტო მონაკვეთის ბოლომდე გასწორი

უერთდება მშენებარე სატრანსპორტო კვანძს კმ 14+720-თან ზესტაფონი-ქუთაისის

საავტომობილო გზაზე მდებარე სოფელ არგვეთასთან.

ნახაზი 1-1 F4 გასწორი

გზის პროექტი - სატრანსპორტო კვანძები

10. სატრანსპორტო კვანძი არის გზის სავალი ნაწილების დამაკავშირებელი სისტემა,

რომელიც შედგება პანდუსებისა და გზის გამრთავების კომბინაციისგან საავტომობილო

მაგისტრალის სხვა გზებთან შეერთების ადგილზე. სატრანსპორტო კვანძების დანიშნულება

არის საგზაო მოძრაობის დროს წარმოქმნილი პრობლემების შემცირება, უსაფრთხოების

პირობების გაუმჯობესება, საგზაო ნაკადების გამტარუნარიანობის გაზრდა და რაც ყველაზე

მთავარია, საავტომობილო მაგისტრალზე მოხვედრის შესაძლებლობის უზრუნველყოფა.

სატრანსპორტო კვანძის პროექტირებაზე ზემოქმედება შეუძლია არა მხოლოდ რელიეფის

12

ტოპოგრაფიულ პირობებს, არამედ სატრანსპორტო ნაკადების კლასიფიკაციასაც.

სატრანსპორტო კვანძის ტიპების დახასიათება შესაძლებელია შემდეგნაირად: რომბისებრი,

მარყუჟისებრი, საყვირის ფორმის, სწორი მიმართულების ან შესაძლებელია იყოს

ჩამოთვლილ სახეობათა ვარიაცია.

11. გზაჯვარედინზე წარმოქმნილი პრობლემების აღმოფხვრა შესაძლებელია

გზაჯვარედინებისთვის სხვადასხვა დონის გამოყენების საშუალებით. ასევე შესაძლებელია

მოსახვევებზე წარმოქმნილი პრობლემების აღმოფხვრა ან შემცირება სატრანსპორტო

კვანძების პროექტირების საფუძველზე.

სატრანსპორტო კვანძის საპროექტო პარამეტრებია:

კვანძი-1 (შორაპანი)

IC 1 მდებარეობს ch 3+000 გარშემო BRI 4103 თა/ათ ხიდის ქვეშ.

ის არის რომბის ფორმის წრიული გზაჯვარედინებით, რომელიც საავტომობილო გზის ორივე

მხარეს მდებარეობს. ეს ორი წრიული გზაჯვარედინი ერთმანეთთან დაკავშირებულია

არსებული მთავარი მაგისტრალით და ადგილობრივი გზით.

IC-1 ტერიტორიაზე ასევე განთავსდება საბაზისო ბანაკი.

კვანძი-2 (ზესტაფონი - აღმოსავლეთი)

IC-2 მდებარეობს ch 5+800 გარშემო BRI 4104 თა/ათ ხიდამდე.

ის საყვირის ფორმისაა წრიული გზაჯვარედინით.

წრიული გზაჯვარედინი მდებარეობს არსებულ მაგისტრალზე და დაკავშირებულია

ადგილობრივ სატრანსპორტო სისტემასთან.

კვანძი-3 (ზესტაფონი - დასავლეთი)

IC-3 მდებარეობს 11+800 კილომერტრთან.

ის არის რომბის ფორმის ორი წრიული გზაჯვარედინით. პანდუსთან არის მიწისქვეშა

გადასასვლელი, რომელიც ორ წრიულ გზაჯვარედინს აკავშირებს. ამ ტერიტორიაზე ეს ორი

წრიული გზაჯვარედინი დაკავშირებულია არსებული ადგილობრივი გზებით.

კვანძი-4 (არგვეთა)

IC-4 მდებარეობს F4 მონაკვეთის ბოლოში.

ის დაპროექტებულია წინა პროექტის ფარგლებში.

LARP მომზადება და დასრულება

12. აღნიშნული მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმა (LARP) მომზადდა ქართული

კანონმდებლობის, აზიის განვითარების ბანკის, უსაფრთხოების პოლიტიკის დებულების

(2009), გარემოსდაცვით და სოციალურ საკითხებში იაპონიის საერთაშორისო

თანამშრომლობის სააგენტოს (JICA) მითითებების (აპრილი, 2010) და აღმოსავლეთ-

დასავლეთის ავტომაგისტრალის დერეფნის გაუმჯობესების პროექტის (EWHCI) განსახლების

პოლიტიკის ჩარჩო დოკუმენტის მიხედვით. განსახლების სამოქმედო ჩარჩო დოკუმენტი

(RPF) მომზადდა რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს

საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მიერ მსოფლიო ბანკის დახმარებით 2016 წელს

შემუშავებული და გამოქვეყნებული EWHCI პროექტის ფარგლებში და ასევე, EWHCIP

დამატებითი დაფინანსების ფარგლებში ხევი-არგვეთს გზის მონაკვეთის მახასიათებლების

გათვალისწინებით.

13

2 აღწერა და ზემოქმედების შეფასება

13. წინასწარი შეფასებითი კვლევა, რომელიც განსაზღვრავს ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

პირების ადგილმდებარეობას, შეფასებას და შესაფასებელ ღონისძიებებს, ჩატარდა 2017 16

ნოემბერს, დაანგარიშდა კომპენსაციის რაოდენობა და მოცულობა. კვლევა განხორციელდა

ადგილობრივი და საერთაშორისო განსახლების ექსპერტების მონაწილეობით და

დამოუკიდებელი შემფასებლის მიერ საკუთრების შეფასების შესახებ არსებული

საერთაშორისო სტანდარტების დაცვით.

14. ყველა ზემოქმედების წინასწარი ინვენტარიზაცია ჩატარდა F4 მონაკვეთის ბოლო

გასწორის დეტალური საინჟინრო პროექტირების ფარგლებში. საჯარო რეესტრის ოფისებიდან

შეგროვდა ციფრული საკადასტრო რუკები. გზის საბოლოო გასწორი დატანილი იქნება

ციფრულ საკადასტრო რუკებზე და მიწის ნაკვეთები კვლევა განხორციელდება ადგილზე

GPS სისტემის გამოყენებით, რათა ზუსტად განისაზღვროს ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

ნაკვეთები და მოხდეს მათი დემარკაცია გეომეტრიული დეტალების შესწორებით. საბოლოო

ჯამში, გზის დერეფანი შესწორდება დაგეგმილი პროექტის მიხედვით და დაიხვეწება

შემდეგი საკითხები: ნაკვეთებამდე მისასვლელი გზები, მცირე მიწების ფართობები,

საზოგადოებრივი ინფრასტრუქტურა და ა.შ. ამის შემდგომ, F4 გზის მონაკვეთის

პროექტისთვის დასრულდება საკადასტრო რუკებთან დაკავშირებული დეტალების დადგენა,

დეტალური კვლევა (DMS) და აღწერა. აღწერის დასრულების თარიღი არის ასევე დეტალური

კვლევის (DMS) დაწყების თარიღი - 2017 წლის 10 დეკემბერი.

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული მიწის ნაკვეთები

15. კვლევის შედეგების თანახმად, ხსენებული გზის მონაკვეთის მშენებლობა ზემოქმედებას

მოახდენს 609 მიწის ნაკვეთზე. აქედან 32 არის სახელმწიფო საკუთრებაში, ხოლო 577 - კერძო

საკუთრებაში.

1. საკუთრების იურიდიული უფლების საფუძველზე, საკუთრების ტიპის მიხედვით,

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი ნაკვეთები დაჯგუფდა შემდეგ

კატეგორიებად:

კატეგორია I - საჯარო რეესტრში დარეგისტრირებული პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული კერძო მიწის ნაკვეთები: 381 მიწის ნაკვეთი, ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

ტერიტორიის მთლიანი ფართობია 378,749 მ2.

კატეგორია II - დაკანონებადი ნაკვეთები: 194 მიწის ნაკვეთი, ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული ტერიტორიის ფართობია150,965 მ2.

კატეგორია III - არა ლეგალიზებადი ნაკვეთები, საკუთრება არ ექვემდებარება

დაკანონებას - 2 მიწის ნაკვეთი, საერთო ფართობით - 11956 მ2

კატეგორია IV - სახელმწიფო მიწა (მოსახლეობის მიერ თვითნებურად არ არის

დაკავებული): 32 ნაკვეთი, ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ტერიტორიის ფართობია

101,155 მ2.

ინფორმაცია ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული მიწის ნაკვეთების გამოყენების შესახებ

14

მოცემულია ცხრილში 2.1.

ცხრილი 2-1 მიწის ტიპი

მიწის ტიპი რაოდენობა

სასოფლო სამეურნეო 493

საცხოვრებელი 50

არა-სასოფლო სამეურნეო 66

ზემოქმედება სასოფლო-სამეურნეო კულტურებზე

2. პროექტის ზემოქმედების არეალში არის სახნავ-სათესი ნაკვეთი, სადაც მოსახლეობამ

დათესა სიმინდი და ლობიო. კვლევის თანახმად, პროექტის ზემოქმედების ზონაში

აღირიცხება 1,003,602 მ2 გაშენებული სიმინდი, ლობიო და სხვა კულტურები. დეტალური

ინფორმაცია წარმოდგენილი იქნება საბოლოო LARP-ში.

ცხრილი2-2 ზემოქმედება სასოფლო-სამეურნეო კულტურებზე

სასოფლო-

სამეურნეო

კულტურა

ერთეული

მოსავალი 1

ჰა

ფართობზე

ერთეულის

საბაზრო

ღირებულება,

ლარი

კომპენსაცია 1 ჰა-

ზე მოყვანილი



კულტურისთვის,

ლარში

ფართობი

კარტოფილი ტონა 26 600 15600 620

ლობიო კგ 800 5 4000 268496

ნიორი კგ 1600 5 8000 1485

პომიდორი ტონა 20 800 16000 1135

სიმინდი კგ 5000 0.8 4000 275174

გოგრა ცალი 1000 3.5 3500 224131

კიტრი ტონა 15 0.7 10500 650

მარწყვი კგ 4000 1.3 5200 30

ხახვი ტონა 30 0,6 18000 687

სოიო ტონა 4 550 2200 226225

მზესუმზირა ტონა 2 720 1440 50

ბადრიჯანი - - - 5000 400

მწვანილი - - - 5000 1457

ჟოლო - - - 104000 130

პრასი - - - 5000 490

სხვა ბოსტნეული - - - 5000 2442

სულ 1003602

15

ზემოქმედება ხეებზე

3. ზემოქმედების ზონის კვლევის მიხედვით, 301 მიწის ნაკვეთზე აღირიცხება 14,552 ხე.

ცხრილში წარმოდგენილი ხეების რაოდენობა ეყრდნობა წინასწარ მონაცემებს.

ცხრილი 2-3 ზემოქმედება ხეებზე

მცენ

არეე

ბი

ასაკ

ობ

რი

ვი ჯ

გუ

ფი

ნერ

გი

ს ღ

ირ

ებუ

ლებ

ა, ლ

არშ

ი

ერთ

ეულ

ი მ

ოსა

ვლი

ს

ღი

რებ

ულ

ება,

ლარ

ში

საკო

მპენ

საც

იო

წლ

ები

ს

რაო

დენ

ობ

ა

სრუ

ლი

მო

სავლ

იან

ობ

ა

წელ

იწა

დშ

ი,

კგ

მოსა

ვლი

ს კ

ომპ

ენსა

ცი

ა

წელ

იწა

დშ

ი(ლ

არი

)

ზრ

დას

რუ

ლი

მრ

ავალ

წლ

იან

ი

ნარ

გავ

ის ს

რუ

ლი

კო

მპენ

საც

ია

ღი

რებ

ულ

ები

ს

გათ

ვალ

იწი

ნებ

ით

(ლ

არი)

რაო

დენ

ობ

ა

1 2 3 4 5 6 7 8 9

ალუბალი (ბალი)

ნერგი (<5) 5 2 5 4 8,0 35 216

5-10 5 2 5 10 20,0 75 377

11-20 5 2 5 16 32,0 117 186

21+ 5 2 5 10 20,0 75 8

ატამი/გარგარი/ჭერამი

ნერგი (<5) 6 1,5 5 4 6,0 27 25

5-10 6 1,5 5 15 22,5 85 96

11-20 6 1,5 5 40 60,0 216 10

21+ 6 1,5 5 25 37,5 137 3

კაკალი

ნერგი (<5) 10 5 5 4 20,0 80 32

5-10 10 5 10 15 75,0 535 65

11-20 10 5 10 30 150 1235 177

21+ 10 5 10 40 200 1510 149

კომში

ნერგი (<5) 4 1,5 5 3 4,5 20 16

5-10 4 1,5 5 15 22,5 83 104

11-20 4 1,5 5 30 45,0 162 93

21+ 4 1,5 5 20 30,0 109 2

მსხალი

ნერგი (<5) 4 1,2 5 7 8,4 33 26

5-10 4 1,2 7 20 24,0 122 98

11-20 4 1,2 7 70 84,0 416 100

21+ 4 1,2 7 45 54,0 269 27

ქლიავი (ჭანჭური)

ნერგი (<5) 4 0,8 5 8 6,4 26 223

5-10 4 0,8 5 15 12,0 46 194

11-20 4 0,8 5 30 24,0 88 284

21+ 4 0,8 5 20 16,0 60 55

თუთა

ნერგი (<5) 5 1,5 5 4 6,0 26 8

5-10 5 1,5 5 10 15,0 58 127

11-20 5 1,5 5 16 24,0 89 119

21+ 5 1,5 5 10 15,0 58 53

თხილი ნერგი (<5) 2 4 5 2 8,0 30 632

5-10 2 4 5 5 20,0 75 819

16

11-20 2 4 5 6 24,0 90 1184

21+ 2 4 5 4 16,0 55 36

ტყემალი (ალუჩა)

ნერგი (<5) 3 0,8 5 7 5,6 23 109

5-10 3 0,8 5 15 12,0 45 439

11-20 3 0,8 5 50 40,0 143 527

21+ 3 0,8 5 25 20,0 73 52

ვაშლი

ნერგი (<5) 4 1 5 5 5,0 22 21

5-10 4 1 6 25 25,0 109 62

11-20 4 1 6 70 70,0 298 52

21+ 4 1 6 40 40,0 172 5

ვაზი

ნერგი (<5) 2 1,5 4 5 7,5 23 234

5-10 2 1,5 4 7 10,5 31 162

11-20 2 1,5 4 9 13,5 40 3433

21+ 2 1,5 4 5 7,5 23 1283

ლეღვი

ნერგი (<5) 3 1,5 5 5 7,5 29 22

5-10 3 1,5 6 10 15,0 66 108

11-20 3 1,5 6 30 45,0 192 200

21+ 3 1,5 6 20 30,0 129 2

კივი

ნერგი (<5) 3 1,5 4 5 7,5 24 0

5-10 3 1,5 4 10 15,0 45 9

11-20 3 1,5 4 30 45,0 129 0

21+ 3 1,5 4 20 30,0 87 0

მანდარინი

ნერგი (<5) 3 1,25 5 10 12,5 47 4

5-10 3 1,25 5 30 37,5 134 15

11-20 3 1,25 5 80 100,0 353 2

21+ 3 1,25 5 50 62,5 222 0

ფორთოხალი

ნერგი (<5) 4 1,5 5 10 15,0 57 0

5-10 4 1,5 5 30 45,0 167 1

11-20 4 1,5 5 80 120,0 424 0

21+ 4 1,5 5 50 75,0 267 0

ლიმონი

ნერგი (<5) 4 1,3 5 5 6,5 27 4

5-10 4 1,3 5 15 19,5 72 15

11-20 4 1,3 5 35 45,5 163 3

21+ 4 1,3 5 20 26,0 95 0

დაფნა

ნერგი (<5) 1 4 5 1 4,0 15 68

5-10 1 4 5 2 8,0 29 326

11-20 1 4 5 2 8,0 29 153

21+ 1 4 5 1 4,0 15 1

წყავი

ნერგი (<5) 2 0,25 8 2 0,5 5 0

5-10 2 0,25 8 4 1,0 8 3

11-20 2 0,25 8 10 2,5 16 0

21+ 2 0,25 8 7 1,75 12 0

კოწახური

ნერგი (<5) 5 2,5 5 3 7,50 31 4

5-10 5 2,5 5 5 12,50 49 17

11-20 5 2,5 5 7 17,50 66 5

21+ 5 2,5 5 5 12,50 49 0

ზღმარტლი

ნერგი (<5) 4 1,5 6 3 4,5 23 3

5-10 4 1,5 6 10 15,0 67 9

11-20 4 1,5 6 20 30,0 130 7

21+ 4 1,5 6 10 15,0 67 0

17

მუშმულა

ნერგი (<5) 4 2 6 3 6,0 29 5

5-10 4 2 6 10 20,0 88 21

11-20 4 2 6 20 40,0 172 15

21+ 4 2 6 10 20,0 88 2

ფეიხოა

ნერგი (<5) 1 1.5 3 5 7.5 18.5 0

5-10 1 1.5 5 10 15 56 3

11-20 1 1.5 5 25 37.5 133 1

21+ 1 2 5 12 24 90 0

ხურმა

ნერგი (<5) 2 1 5 5 5,0 20 22

5-10 2 1 6 10 10,0 44 124

11-20 2 1 6 30 30,0 128 128

21+ 2 1 6 20 20,0 86 5

ბროწეული

ნერგი (<5) 4 2 5 5 10,0 39 17

5-10 4 2 6 10 20,0 88 145

11-20 4 2 6 30 60,0 256 292

21+ 4 2 6 20 40,0 172 29

წაბლი

ნერგი (<5) 7 1 5 30 30,0 112 0

5-10 7 1 10 50 50,0 357 1

11-20 7 1 10 120 120,0 1057 0

21+ 7 1 10 125 125,0 847 0

ხემარწყვა

ნერგი (<5) 15 1

5-10 25 2

11-20 50 0

21+ 80 0

ნერგი (<5) 1.5 2 5 1.5 16.5 14 0

მოცხარი 5-10 1.5 2 5 2 21.5 18 6

11-20 1.5 2 5 2.5 26.5 22.5 0

21+ 1.5 2 5 2 21.5 18 0

ნერგი (<5) 17 1

შინდი 5-10 24 15

11-20 31 9

21+ 24 14

ნერგი (<5) 20 47

ჟოლო 5-10 28 4

11-20 37 0

21+ 28 0

ნერგი (<5) 2 117

კუნელი 5-10 4 101

11-20 6 202

21+ 6 31

ნერგი (<5) 16 22

ჯონჯოლი 5-10 50 136

11-20 80 100

21+ 65 24

ნერგი (<5) 30 0

უნაბი 5-10 140 5

11-20 550 1

21+ 445 0

სულ 14552

18

ზემოქმედება ნაგებობებზე

4. პროექტის ზემოქმედების ზონაში ექცევა 166 შენობა-ნაგებობა, რომელთა დემონტაჟიც

მოხდება გზის მშენებლობის დროს. აქედან 21 ნაგებობა წარმოადგენს საცხოვრებელ სახლს,

115 დამხმარე ნაგებობას (საქონლის სადგომი, საპირფარეშო, საწყობი) და 30 კომერციულ

ნაგებობას.

5. გვირაბების მშენებლობის დროს შესაძლებელია რამდენიმე საცხოვრებელი სახლი

დროებითი ზემოქმედების ქვეშ მოექცეს. აღნიშნულის შესახებ ინფორმაცია მოცემული იქნება

საბოლოო LARP-ში.

ცხრილი 2-4 ზემოქმედება შენობა ნაგებობებზე

შენობა ნაგებობის ტიპი რაოდენობა

საცხოვრებელი 21

კომერციული 30

დამხმარე 115

სულ 166

ზემოქმედება ბიზნესზე

6. კვლევის მიხედვით, პროექტი ზემოქმედებას ახდენს 14 ბიზნეს ობიექტზე, საიდანაც 4

არის რესტორანი, 2 პატარა მაღაზია, 8 მცირე საწარმოს ან სხვა სახის ინდუსტრიული

ობიექტი. ეს კი ნიშნავს, რომ სამუშაოს გარეშე დარჩება 41 ადამიანი. განსხვავება

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი შენობა-ნაგებობების რაოდენობას შორის მოცემულია

ზემოთ 2-4. პროექტი ასევე ზემოქმედებას მოახდენს 5 გარე მოვაჭრეზე, რომლებიც კერამიკით

ვაჭრობენ.

ცხრილი 2-5 ბიზნესი

N ბიზნესის ტიპი

დაქირავებული

(საგადასახადო

დეკლარაციით)

დაქირავებული


დეკლარაციის გარეშე)

1 ქარხანა 3 0

2 2 რესტორანი 0 14

3 მცირე ქარხანა 0 0

4 მაღაზია 0 0



7 რესტორანი 0 5

19

8 მაღაზია 0 0



11 ავტო სერვისი 0 0

12 რესტორანი 0 1


სულ 10 31

ზემოქმედება საზოგადოებრივ რესურსებზე

7. პროექტი ზემოქმედებას არ მოახდენს საზოგადოებრივი და კულტურული მნიშვნელობის

ობიექტებზე.

ზემოქმედება მოწყვლად ჯგუფებზე

ცხრილი2-6 მოწყვლადობა

მოწყვლადობის კატეგორია ოჯახების რაოდენობა

ოჯახი, რომელსაც ქალი უძღვება 14

უნარშეზღუდულები 12

სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი პირები 4

იძულებით გადაადგილებული პირები 5

სხვა 5

ზემოქმედებების შეჯამება

ცხრილი 2-7 შემაჯამებელი რეზიუმე

N ზემოქმედებები ერთეული

მიწათმფლობელობის სტატუსი

1 ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი მიწის ნაკვეთები რაოდენობა 609

2 შესასყიდი მიწის ჯამური ფართობი კვ.მ 642,825

3 კატეგორია-1: კერძო რეგისტრირებული ნაკვეთები რაოდენობა 381

კვ.მ 378,749

5 სკატეგორია-3 : კერძო დაკანონებადი. რაოდენობა 194

კვ.მ 150,965

6 კატეგორია 4: სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთი, რომელსაც

კერძო პირი არაკანონიერად სარგებლობს (არადაკანონებადი)

რაოდენობა 2

კვ.მ 11956

20

7 კატეგორია 5: სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული მიწის ნაკვეთი, (რომელსაც არ

სარგებლობს კერძო პირი)


კვ.მ 101,155

მიწათსარგებლობა და კომპენსაციის სახეები

8 გზის გასწვრივ არსებული მიწის ნაკვეთები- 35 ლარი რაოდენობა 59

კვ.მ 38260

9 საცხოვრებელი და კომერციული მიწის ნაკვეთები- 20 ლარი რაოდენობა 200

კვ.მ 168016

10 სასოფლო სამეურნეო ნაკვეთები (ძირულა-საქარა) – 8 ლარი რაოდენობა 39

კვ.მ 44918

11 სასოფლო სამეურნეო ნაკვეთები (საქარა-არგვეთა)- 6 ლარი რაოდენობა 277

კვ.მ 278520

17 სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული და არა-დაკანონებადი მიწის ნაკვეთები – 0

ლარი


კვ.მ 113111

სასოფლო- სამეურნეო წარმოების მოდელი

18 კარტოფილის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 620

19 ლობიოს განაშენიანების ფართობი კვ.მ 268,496

20 ნივრის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 1,485

21 პამიდვრის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 1135

22 სიმინდი განაშენიანების ფართობი კვ.მ 275174

23 გოგრის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 224,131

24 კიტრის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 650

25 მარწყვის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 30

26 ხახვის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 687

27 სოიოს განაშენიანების ფართობი კვ.მ 226,225

28 მზესუმზირას განაშენიანების ფართობი კვ.მ 50

29 ბადრიჯნის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 400

30 მწვანილის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 1,457

31 ჟოლოს განაშენიანების ფართობი კვ.მ 130

32 პრასის განაშენიანების ფართობი კვ.მ 490

33 სხვა ბოსტნეული კვ.მ 2,442

34 ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ხეები რაოდენობა 14,552

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი შენობა ნაგებობები

35 საცხოვრებელი სახლები რაოდენობა 21

36 კომერციული დანიშნულების შენობები რაოდენობა 30

37 დამხმარე შენობა ნაგებობები რაოდენობა 115

38 ჭიშკრები და ღობეები რაოდენობა 277

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი ბიზნესი

39 რესტორნები რაოდენობა 4

40 მაღაზია რაოდენობა 2

41 ქარხნები და სხვა ინდუსტრიული ობიექტები რაოდენობა 8

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი შინამეურნეობები

42 მწვავე ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახები რაოდენობა 379

43 მოწყვლადი ოჯახები რაოდენობა 36

44 გადასახლებული ოჯახები რაოდენობა 21

45 ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახები, რომლებიც კარგავენ არა დაკანონებად

მიწის ნაკვეთებს რაოდენობა 1

46 ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახები, რომლებიც კარგავენ სამსახურს რაოდენობა 43

47 ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახების მთლიანი რაოდენობა რაოდენობა 455

48 ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირების მთლიანი რაოდენობა რაოდენობა 2047

21

3 სოციალურ-ეკონომიკური გარემო

ზოგადი მიმოხილვა

8. იმერეთი საქართველოს ერთ-ერთი ისტორიულ-გეოგრაფიული რეგიონია. მას

აღმოსავლეთიდან ესაზღვრება ლიხის ქედი, დასავლეთიდან მდ. ცხენისწყალი,

ჩრდილოეთიდან კავკასიონის ქედი და სამხრეთიდან მესხეთის მთები. იმერეთის რეგიონში

არის შემდეგი მუნიციპალიტეტები: ქუთაისი, ტყიბული, წყალტუბო, ბაღდათი, ვანი,

ზესტაფონი, თერჯოლა, სამტრედია, საჩხერე, ხონი და ხარაგაული.

ნახაზი3-1 იმერეთის რეგიონი

9. ტექნიკურ ეკონომიკური დასაბუთების მიხედვით, პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული ტერიტორია მოიცავს ზესტაფონის მუნიციპალიტეტს და მის სოფლებს: ილემი,

არგვეთა, ფუტი, წევა, შორაპანი, ძირულა, ზემო საქარა, ქვემო საქარა და ქალაქი ზესტაფონი.

10. ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს კოლხეთის დაბლობზე და იმერეთის

მთიანეთში. მისი ფართობი შეადგენს 42 300 ჰა, საიდანაც 7027 ჰა უკავია სასოფლო

სამეურნეო მიწის ნაკვეთებს, ხოლო 16 500 ჰა ტყით არის დაფარული. მუნიციპალიტეტს

ესაზღვრება თერჯოლის, ბაღდათის, ხარაგაულის და ჭიათურის მუნიციპალიტეტები.

რელიეფი დანაწევრებულია მდინარეთა ხეობებით. მუნიციპალიტეტის ძირითადი

ტერიტორია ზღვის დონიდან 90-200 მ მდებარეობს, ხოლო სამხრეთ და აღმოსავლეთ

ნაწილში მისი ნიშნული 1 088 მ აღწევს. დაბლობში ნიადაგი ალუვიურია, ხოლო

შემაღლებულ ადგილებში - სუბტროპიკული.

11. ზესტაფონი დასავლეთ საქართველოში მდებარეობს და მუნიციპალიტეტის

ადმინისტრაციულ ცენტრს წარმოადგენს. ქალაქი მდებარეობს კოლხეთის დაბლობზე,.

22

მდინარე ყვირილას ორივე ნაპირზე, ზღვის დონიდან 160 მ სიმაღლეზე. თბილისიდან

ზესტაფონი 183 კმ (რკინიგზით) არის დაშორებული. ზესტაფონის შემადგენლობაში შედის

რამდენიმე დასახლება, როგორებიცაა:

12. სოფელი ქვედა საქარა შედის ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის შემადგენლობაში,

მდინარეების ყვირილასა და ჩოლაბურის შესართავთან, ზღვის დონიდან 170 მ,

ზესტაფონიდან 4 კმ დაშორებით.

13. სოფელი ქვედა ილემი მდებარეობს ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში. მდინარე ძირულას

ხეობაში, ზღვის დონიდან 300 მ, ზესტაფონიდან 10 კმ დაშორებით.

14. სოფელი ფუტი მდებარეობს ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში. მდინარე ძირულას

ხეობაში, ზღვის დონიდან 320 მ, ზესტაფონიდან 9 კმ დაშორებით.

15. სოფელი არგვეთა მდებარეობს ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში , მდინარე ძირულას

მარჯვენა ნაპირზე, ზღვის დონიდან 120 მ, ზესტაფონიდან 7 კილომეტრში.

16. დაბა შორაპანი მდებარეობს იმერეთის დაბლობის აღმოსავლეთ ნაწილში, მდინარეების

ყვირილასა და ძირულას ხეობებში, ზღვის დონიდან 170 მ, საქართველოს მთავარი

მაგისტრალის S1 მონაკვეთთან, ხაშური-სამტრედიის სარკინიგზო ხაზთან.

17. სოფელი ძირულა მდებარეობს ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში, ძირულასა და

ჩხერიმელას შესართავთან, ზღვის დონიდან 320 მ, ზესტაფონიდან 15 კილომეტრში.

18. სოფელი ქვედა წევა- ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს, მდ. ძირულას

მარჯვენა მხარეს, ზღვის დონიდან 540 მ, ზესტაფონიდან 12 კილომეტრში.

19. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ბევრი მდინარე მიედინება, კერძოდ: ყვირილა,

ძირულა, ჩოლაბურა, ჩხერიმელა, ბუჯა და მათი შენაკადები.

20. უნდა აღინიშნოს, რომ ქალაქი ზესტაფონი გაშენებულია მდინარე ყვირილას ნაპირებზე,

რომლის სიგრძე 140 კმ შეადგენს, ხოლო წყალშემკრები აუზის 3630 კმ². ზესტაფონის

მუნიციპალიტეტი შედგება 1 ქალაქის (ზესტაფონი), 1 დაბის (შორაპანი) და 50-მდე

სოფლისგან.

21. პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული სოფლები ძირითადად გაშენებულია მდინარე

ყვირილასა და ძირულას ხეობებში, რომელთა სიმაღლე 170 და 580 მ შორის მერყეობს.

მოსახლეობა და დემოგრაფია

2016 წლის იანვრის მდგომარეობით ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის

რაოდენობა შეადგენს 58,041 ადამიანს.

ცხრილი 3-1: მოსახლეობის განაწილება საქართველოში, იმერეთსა და ზესტაფონის

მუნიციპალიტეტში წლების მიხედვით (1000 ადამიანი)

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

საქართველო 4,394 4,382

4,385

4,436

4,469

4,497

4,483

4,490

3,713

3,720

3,718

იმერეთი 697 694 693 700 704 707 703 703 533 532 529

ზესტაფონის

მუნიციპალიტეტი

75 75 75 75 75 75 75 75 57 57 57

წყარო: (www.geostat.ge )

ცხრილი3-2: პროექტის ზემოქმედების ზონაში მოქცეული სოფლების, დაბის და ქალაქ

ზესტაფონის მოსახლეობა 2014 წლის მონაცემების მიხედვით (ადამიანი)

http://www.geostat.ge/

23

მდებარეობა მოსახლეობის მთლიანი რაოდენობა კაცი ქალი

ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი 58041 37124 20917

ქალაქი ზესტაფონი 20814

შორაპანი 1258 596 662

არგვეთა 1329 652 677

ძირულა 84 37 47

ილემი 525 253 272

ფუთი 1564 780 784

ქვედა წევა 178 91 87

ქვედა საქარა 1989 944 945

ზედა საქარა 2099 1008 1091

წყარო (www.geostat.ge)

ცხრილი 3-3: მოსახლეობის განაწილება ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში (ადამიანი)

მოსახლეობის

რაოდენობა

პენსიონერთა


სოციალურად

დაუცველთა


იძულებით

გადაადგილებულ პირთა

რაოდენობა კაცი ქალი ორივე

37124 20917 58041 12700 8200 780

წყარო: (www.geostat.ge)

22. JICA-ს გარემოსდაცვითი და სოციალური საკითხების სახელმძღვანელო მითითებების

(აპრილი 2010), ასევე აზიის განვითრების ბანკის უსაფრთხოების პოლიტიკის განახლების

(2009) – „არა მკვიდრი მოსახლეობა“ (IPs) - უსაფრთხოების პოლიტიკის დებულების (2009)

მოთხოვნების მიხედვით განისაზღვრა აღნიშნული მოსახლეობის განმარტება. ეს ჯგუფები

მთლიანად ინტეგრირებულია ქვეყნის ინსტიტუციონალურ, კულტურულ და ეკონომიკურ

პროცესებში და ADB-ს განმარტება არ ჯდება „მკვიდრი მოსახლეობის (IP) განმარტებაში.

ცხრილი3-4: მოსახლეობის ეთნიკური განაწილება

ეთნიკურობა მოსახლეობის ეთნიკური განაწილება %

ქართველი 99,4

აბხაზი 0,1

რუსი 0,3

სომეხი 0,1

ოსი 0,1

წყარო: (www.geostat.ge) 2014

ბუნებრივი რესურსები და სოფლის მეურნეობა

მიწის რესურსები.




24

23. სოფლის მეურნეობა მოსახლეობის ძირითადი შემოსავლის წყაროა. სასოფლო სამეურნეო

მიწის ნაკვეთებს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის 7027 ჰა უკავიათ, რაც მთლიანი

ტერიტორიის მხოლოდ 46%. აქედან 5159 ჰა სახნავ-სათესი მიწებია. რაც შეეხება სასათბურე

ტერიტორიებს, იგი 6 ჰა შეადგენს. დეტალური ინფორმაცია იმერეთის რეგიონსა და

ზესტაფონის მუნიციპალიტეტზე მოცემულია ცხრილში 3-5.

ცხრილი 3-5: ბუნებრივი რესურსები და სოფლის მეურნეობა

მიწათსარგებლობა იმერეთი ( ჰა) ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი(ჰა)

სულ სასოფლო სამეურნეო 65.737 7.027

სახნავ-სათესი 51.033 5.159

სათიბი 5.410 363

სასათბურე 462 6

წყარო: (www.geostat.ge)

წყლის რესურსები

წყლის მარაგები

24. ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში მიწისზედა და გრუნტის წყლის რესურსების საშუალო

ოდენობის მარაგი ფიქსირდება, თუმცა, ინფორმაცია წყლის რესურსების შეფასებული

მონაცემების შესახებ არ მოიპოვება. მუნიციპალიტეტში მიედინება შემდეგი მდინარეები:

ყვირილა, ძირულა, ჩოლაბური, ჩხერიმელა, ბუჯა და მათი შენაკადები.

სასმელი წყალი

25. მუნიციპალიტეტში სასმელი წყლის ხარისხზე მონიტორინგი არ ხორციელდება და

შესაბამისად, დაბინძურების შემთხვევებიც არ არის აღრიცხული. მუნიციპალიტეტის

სოფლების მოსახლეობა სასმელად იყენებს ჭის წყალს, ასევე არ ხდება ამ ჭების

მიკრობიოლოგიური მონიტორინგი.

26. მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციის (გამგეობის) თანახმად, ზესტაფონის წყალსადენი

ქსელის მდგომარეობა არასახარბიელოა, მუნიციპალიტეტის დიდ დასახლებებში არ არის

წყლის საზომი მოწყობილობები. ქალაქს აქვს საკანალიზაციო სისტემა, მაგრამ ისიც მძიმე

მდგომარეობაშია.

მარცვლეული კულტურები და მესაქონლეობა

27. საქართველოში სახნავ-სათესი მიწები და სათიბები 368.159 ჰა იკავებს.

მუნიციპალიტეტში ფართოდ არის გავრცელებული მესაქონლეობა. მოსახლეობა მისდევს

როგორც წვრილფეხა, ასევე მსხვილფეხა საქონლის მოშენებას და აწარმოებს ხორცის და რძის

პროდუქტებს.

28. რაც შეეხება მარცვლეულ კულტურებს, მოჰყავთ სიმინდი . სასოფლო სამეურნეო მიწების

დიდ ფართობზე გაშენებულია ვაზი და ბაღჩეული კულტურები. დეტალური ინფორმაცია


25

ერთწლიან და მრავალწლიან კულტურებზე ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში და მთლიანდ

იმერეთის რეგიონში მოცემულია ცხრილში 3-6.

ცხრილი 3-6: კულტურები (ჰა)

იმერეთი (ჰა) ზესტაფონი (ჰა)

სულ სასოფლო სამეურნეო მიწები 51033 7027

ერთწლიანი კულტურები 39135 4066

მრავალწლიანი კულტურები 8831 1510

წყარო:(www.geostatic.ge )

29. ბოლო ათწლეულის მანძილზე შემცირდა ვაზის, სიმინდის და ბაღჩეულის მოსავალი , რაც

აიხსნება მავნებლების წინააღმდეგ არასათანადო ბრძოლით, სარეველების და სხვადასხვა

დაავადებებით, სასუქების მაღალი ფასის გამო ნიადაგის არასათანადო მართვით, სარწყავი

სისტემის ნაკლებობით და გვალვებით.

ეკონომიკა

30. მუნიციპალიტეტში მევენახეობა ეკონომიკის წამყვანი დარგია, მასზე სასოფლო

სამეურნეო პროდუქტების 80% მოდის. ამ დარგის განვითარებას ხელს უწყობს ხელსაყრელი

ნიადაგური და კლიმატური პირობები. ვენახებს უკავია 5,000 ჰა. ღვინო „სვირი“ იწარმოება

ვაზის ჯიშებისგან, რომლებიც მოდის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე (ცოლიკაური,

წიწაკა, კრახუნა). მუნიციპალიტეტში არის ორი მოქმედი ღვინის ქარხანა. სიმინდი ძირითადი

მარცვლეული კულტურაა, ასევე მოჰყავთ ბოსტნეული.

31. რკინის მრეწველობა, ელექტრო-ტექნიკური და კვების მრეწველობა წარმოების მთავარი

დარგებია. ზესტაფონის ფერო შენადნობი, ქართულ-ამერიკული შენადნობის ქარხანას

მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია ინდუსტრიულ სფეროში. აღსანიშნავია, ასევე სხვა

მნიშვნელოვანი საწარმოები, როგორიცაა მაგალითად „საქკაბელი“ ზესტაფონში და

„ელექტროელემენტი“ შორაპანში. სოფელ შროშაში განვითარებულია მეთუნეობა.

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის საავტომობილო ზა და რკინიგზა, ასევე

სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის შიდა გზები როგორიცაა: ძირულა-ხარაგაული და

ზესტაფონი-ჭიათურა, ზესტაფონი-ბაღდათი. ხაშური-სამტრედიის რკინიგზა გაივლის

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე და საჩხერის გარკვეულ მონაკვეთზე.

ჯანდაცვა

32. მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს ხუთი საავადმყოფო, რამდენიმე კლინიკა და

სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ცენტრი. ისინი მოსახოლეობას ემსახურება მათი

საცხოვრებელი ადგილის მიხედვით. თუმცა, მოსახლეობა, ვინც რაიონული ცენტრიდან

შედარებით შორს ცხოვრობს, მანძილის გამო ამ მხრივ გარკვეულ პრობლემებს აწყდება.

სამწუხაროდ, რეგიონში არ მოიპოვება ვერტმფრენი, რომელიც საჭიროების შემთხვევაში

უზრუნველყოფს პაციენტების ტრანსპორტირებას საავადმყოფოებში. რეგიონის ჯანდაცვის

დაწესებულებებში აღინიშნება კვალიფიციური მედპერსონალის ნაკლებობა, რაც

http://www.geostatic.ge/

26

ადგილობრივ მოსახლეობას უბიძგებს წავიდნენ დიდ ქალაქებში მკურნალობის მიზნით, რაც

თავის მხრივ დამატებით ხარჯებთან არის დაკავშირებული. დეტალური ინფორმაცია

ადგილობრივი სამედიცინო დაწესებულებების შესახებ მოცემულია ცხრილში 3-7.

ცხრილი 3-7: სამედიცინო დაწესებულებები

#

სამედიცინო დაწესებულების დასახელება (საავადმყოფოების,

ამბულატორიების სასწრაფო სამედიცინო დახმარების ცენტრების

ჩათვლით)

მდებარეობა

(ქალაქი, სოფელი)

1 ფერომედი ქალაქი ზესტაფონი

2 ჯეოჰოსპიტალი ქალაქი ზესტაფონი

3 ელიტი ქალაქი ზესტაფონი

4 კლინიკა ქალაქი ზესტაფონი

5 ამბულატორია 18 ადმინისტრაციულ ერთეულში ადმინისტრაციულ

ერთეულებში

მედია

33. მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს ორი სატელევიზიო არხი (არგო და იმერი) და ერთი

რადიო მაუწყებლობა - „არგო“, ასევე ადგილობრივი გაზეთი - „ზესტაფონის მოამბე“.

კომუნალური მომსახურება

34. საკანალიზაციო სისტემა მხოლოდ რეგიონის ქალაქებშია მოწყობილი.

ელექტროენერგიით მომარაგება უზრუნველყოფილია როგორც ქალაქებში, ასევე სოფლებში.

ელექტროენერგიის მიწოდებას ახდენს კომპანია „ენერგოპროჯორჯია“. რაც შეეხება

წყალმომარაგებას, ამ მხრივ მოსახლეობას გარკვეული პრობლემები აქვს, სოფლებში არ

არსებობს წყალგაყვანილობის სისტემა და მოსახლეობა ადგილობრივ ჭებს იყენებს.

ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის ზოგიერთ გარეუბანში გაზმომარაგების სისტემა საჭიროებს

კეთილმოწყობას. წყალმომარაგებაზე პასუხისმგებელია კომპანია UWSCG, ხოლო გაზის

მიწოდებას ახორციელებს „სოკარ ჯორჯია“.

ნარჩენების მართვა

35. ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში ნარჩენების მართვას ახორციელებს სპეციალური

სამსახური; მისი მთავარი მოვალეობაა ნარჩენების შეგროვება, მისი მოცულობის აღრიცხვა და

ნაგავსაყრელზე განთავსება. ნარჩენების შემადგენლობა და რაოდენობა უცნობია, თუმცა

ნარჩენების მართვის გაუმჯობესებაზე მიუთითებს ის ფაქტი, რომ მუნიციპალიტეტმა შეიძინა

5 სპეციალური ავტომანქანა, 1 მ3 მოცულობის 150 ურნა. ნარჩენების გატანა ხდება

ზესტაფონის დასუფთავების სამსახურის მიერ. შეგროვილი ნარჩენები განთავსდება სოფელ

მეორე სვირის ტერიტორიაზე არსებულ ნაგავსაყრელზე. ნაგავსაყრელი შემოღობილია

მავთულის ბადით, თუმცა არსებულ სტანდარტებს მაინც ვერ აკმაყოფილებს.

27

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე, განსაკუთრებით სოფლებში დიდი რაოდენობით მცირე,

უკანონო ნაგავსაყრელები. გარდა ამისა, არ არის შეფასებული ნარჩენების მოცულობა.

მხოლოდ ჯართი ბარდება ჯართის შემგროვებელ პუნქტებში, მაგრამ შეგროვილი ჯართის

მოცულობაც უცნობია.

განათლება და კულტურა

36. ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს 33 საჯარო სკოლა, სადაც 8 700

მოსწავლე სწავლობს, ასევე 2 პროფესიული განათლების ცენტრი, 4 კერძო სკოლა, 42

ბიბლიოთეკა, 1 თეატრი და ზესტაფონის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი. გაზეთი

„ზესტაფონის მოამბე“ ვრცელდება მთელს მუნიციპალიტეტში. მუნიციპალიტეტში არის 50-

მდე მართლმადიდებლური ეკლესია.

37. მუნიციპალიტეტში არ არის უმაღლესი სასწავლებელი და შესაბამისად უმაღლესი

განათლების მისაღებად ახალგაზრდები მიდიან თბილისში ან სხვა დიდ ქალაქებში.

სოციალურ-ეკონომიკური კვლევის შედეგები

38. მოცემულ თავში წარმოდგენილია ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული სოფლების

მოსახლეობის 20% სოციალურ-ეკონომიკური კვლევის შედეგები, რომელიც 2017 წლის

აგვისტო-სექტემბრის თვეში განხორციელდა 1500 მაცხოვრებელი, რომლებიც F4 მონაკვეთის

სიახლოვეს და მიმდებარე სოფლებში ცხოვრობენ.

39. 2016 წლის ოფიციალური მონაცემების მიხედვით, ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის

მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენს 58,041 ათას ადამიანს (საქართველოს სტატისტიკის

ეროვნული სამსახური).

40. სოციალური გარემოს კვლევა ზესტაფონის მუნიციპალიტეტის შემდეგ სოფლებში

ჩატარდა: ილემი, არგვეთა, ფუთი, წევა, შორაპანი, ძირულა, ზემო საქარა, ქვემო საქარა და

ქალაქი ზესტაფონი.

41. ინფორმაცია გამოკითხული ოჯახების შესახებ მოცემულია ცხრილში 3-8.

ცხრილი3-8 გამოკითხული ოჯახები

გამოკითხული ოჯახების


გამოკითხული

ოჯახების წევრთა

საშუალო რ-ობა


მამაკაცები


ქალები

1500 4 49% 51%

42. რაც შეეხება ასაკობრივ განაწილებას, 26% 18 წლამდე ასაკის არის, 56% - 19-დან 59

წლამდე, 18% - 60 წლის და მეტის. ასაკობრივი განაწილება მოცემულია ნახაზზე 3-2.

ნახაზი3-2 მოსახლეობის ასაკობრივი განაწილება

28

43. ქვემოთ ნახაზზე 3-3 მოცემულია მოსახლეობის განაწილება ასაკისა და სქესის მიხედვით

ნახაზი3-3 მოსახლეობის განაწილება ასაკისა და სქესის მიხედვით

44. რაც შეეხება ოჯახურ მდგომარეობას, 18 ასაკის ზემოთ მყოფი მოსახლეობის 56%

დაქორწინებულია, 1% განქორწინებული, ხოლო 9% ქვრივი. დეტალური ინფორმაცია

ოჯახური მდგომარეობის შესახებ გამოკითხული მოსახლეობის შესახებ მოცემულია

ცხრილში 3-9.

ცხრილი3-9 ოჯახური მდგომარეობა

სტატუსი %

დაქორწინებული 70%

დასაქორწინებელი 19%

განქორწინებული 1%

ქვრივი 9%

სულ

45. გამოკითხული მოსახლეობის უმრავლესობა - 39% ფლობს საშუალო განათლებას, 37% -

უმაღლეს განათლებას, ხოლო 15% - პროფესიულ განათლება. ნახაზზე3-4 წარმოდგენილია

ინფორმაცია პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული სოფლების მოსახლეობის განათლების

29

დონის შესახებ. მონაცემები აღებულია LARP-ის მომზადების პროცესში ჩატარებული

სოციალურ-ეკონომიკური კვლევის შედეგებიდან.

ნახაზი 3-4 პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული სოფლების მოსახლეობის განათლების

დონე.

46. კვლევის შედეგების მიხედვით, უმაღლესი განათლების მქონე გამოკითხული

მოსახლეობის 52 % ქალია, ხოლო საშუალო განათლების მქონე მოსახლეობის -50%.

პროფესიული განათლების მქონე მოსახლეობის უმრავლესობა არიან ქალები (61%).

დეტალური ინფორმაცია ნაჩვენებია ნახაზზე 3-5

47. 18 წლის ზემოთ გამოკითხული ქალების 54% ფლობს უმაღლეს ან პროფესიულ

განათლებას.

ნახაზი3-5 მოსახლეობის განაწილება განათლებისა და სქესის მიხედვით

48. დასაქმების სტატუსის შესახებ გამოკითხვის შედეგების თანახმად, გამოკითხულთა 34 %

თავს დასაქმებულად ასახელებს, თითქმის 18% უმუშევარია, 9% დიასახლისია , 19%

სტუდენტი ან მოსწავლე, 15% პენსიონერი. ცხრილში 3-6 მოცემული მოსახლეობის

პროცენტული და რაოდენობრივი განაწილება დასაქმების სტატუსის მიხედვით.

30

ნახაზი 3-6 მოსახლეობის პროცენტული და რაოდენობრივი განაწილება დასაქმების

სტატუსის მიხედვით

49. ნახაზი 3-7 გვიჩვენებს მოსახლეობის რაოდენობრივ განაწილებას დასაქმების სტატუსის

და სქესის მიხედვით. როგორც ქვემოთ არის ნაჩვენები, კერძო სექტორში დასაქმებული

მოსახლეობის უმრავლესობა მამაკაცია (68%), ხოლო საჯარო სექტორში დასაქმებულთა

უმრავლესობა - ქალი (54%).

ნახაზი 3-7 მოსახლეობის განაწილება დასაქმების სტატუსისა და სქესის მიხედვით

50. ცხრილში 3-10 მოცემულია დასაქმებული მოსახლეობის განაწილება განათლების დონის

მიხედვით.

ცხრილი 3-10 საქმიანობა და განათლების დონე

31

საქმიანობა უმაღლესი საშუალო პროფესიული

დასაქმებულია კერძო სექტორში 28% 30% 28%

დასაქმებულია საჯარო სექტორში 42% 10% 18%

დიასახლისი 8% 19% 18%

თვით-დასაქმებული 6% 7% 13%

უმუშევარი 16% 35% 24%

სულ 100% 100% 100%

საარსებო წყარო

51. გამოკითხვამ აჩვენა, რომ სამიზნე სოფლების მოსახლეობის საშუალო ყოველთვიური

შემოსავალი 672 ლარია , ამასთან შემოსავლის ძირითად წყაროდ უმეტესობამ (59% )

ხელფასი დაასახელა , 15% კი ოჯახმა პენსია/დახმარება , ხოლო 5-მა თვით დასაქმება.

52. შინამეურნეობებიდან ყოველი მეორე ოჯახის ერთ წევრს მაინც აქვს აღებული სესხი

(ბანკში, მიკრო საფინანსო ორგანიზაციაში ან კერძო პირისაგან).

საყოფაცხოვრებო აქტივები

53. ოჯახების სრული უმრავლესობა სარგებლობს ელექტროენერგიით და მობილური

ტელეფონებით, დაახლოებით 40% ამბობს, რომ ვერ სარგებლობს წყალმომარაგებით, ცხელი

წყლით და საკანალიზაციო სისტემით.

54. გამოკითხული ოჯახების უმრავლესობას აქვს მაცივარი, ტელევიზორი, მობილური

ტელეფონი და გაზი. დეტალური ინფორმაცია მოცემულია ცხრილში 3-10.

ცხრილი3-11 საყოფაცხოვრებო აქტივები

1. მაცივარი 95%

2. ტელევიზორი 96%

3. გაზი 88%

4. გაზის გამათბობელი 69%

5. კომპიუტერი 65%

6. მობილური ტელეფონი/ტელეფონი 95%

7. სარეცხი მანქანა 80%

8. მანქანა 39%

9. სხვა ________ 0%

55. მოსახლეობის უმრავლესობა გაზს იყენებს გასათბობად (69%), ხოლო 31% იყენებს შეშას.

სოფლის მეურნეობა

56. ცხრილში 3-11 მოცემულია ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რამდენ გამოკითხულ ოჯახს

მოჰყავს ერთწლიანი კულტურები

32

ცხრილი3-12 ერთწლიანი კულტურები

კულტურები ქალაქი ზესტაფონი (ოჯახი) სოფლები (ოჯახი) სულ (ოჯახი)

სიმინდი 20 297 317

ხილი 24 285 309

კარტოფილი 6 171 177

ბოსტნეული 14 209 223

კაკალი/თხილი 20 277 297

ყურძენი 20 283 303

თივა 0 85 85

სხვა 0 0 0

57. ცხრილში 3-12 მოცემულია ინფორმაცია იმ ოჯახების რაოდენობაზე, რომელთაც ჰყავთ

პირუტყვი

ცხრილი3-13 პირუტყვი

პირუტყვი ქალაქი ზესტაფონი (ოჯახი) სოფლები (ოჯახი) სულ (ოჯახი)

ძროხა, ხარი და კამეჩი 5 195 200

ცხენი და ვირი 2 3 5

ღორი 4 36 40

ცხვარი 3 7 10

ქათამი და ინდაური 11 236 247

სხვა 0 0 0

58. ცხრილში 3-13 მოცემულია ინფორმაცია იმ ოჯახების შესახებ, ვინც ყიდის პროდუქტს

ცხრილი 3-14 პროდუქტის რეალიზაცია

პროდუქტის რეალიზაცია ქალაქი ზესტაფონი (ოჯახი) სოფლები (ოჯახი) სულ (ოჯახი)

რძის პროდუქტები 2 75 77

თაფლი 1 6 7

ხელნაკეთი ნივთები 1 1 2

ხილი 4 4 8

ბოსტნეული 2 1 3

ფქვილი 1 2 3

სხვა 0 6 6

33

4 საკანონმდებლო და ნორმატიული ბაზა

ზოგადი მიმოხილვა

59. პროექტის საკანონმდებლო და ნორმატიული ბაზა ეფუძნება მიწის შესყიდვასა და

განსახლებასთან დაკავშირებულ ეროვნულ კანონებსა და სამართლებრივ აქტებს, აზიის

განვითარების ბანკის (ADB) 2009 წლის უსაფრთხოების პოლიტიკას და JICA-ს

გარემოსდაცვითი და სოციალურ საკითხთა სახელმძღვანელო მითითებებს (აპრილი 2010).

საკანონმდებლო ბაზა

4.2.1 მიწის შესყიდვასთან და განსახლებასთან დაკავშირებული საქართველოს კანონები და

რეგულაციები

60. ქვემოთ მოცემულია საკანონმდებლო აქტები, რომელებიც არეგულირებენ საქართველოს

ტერიტორიაზე კერძო საკუთრებაში არსებულ ნაკვეთებზე სახელმწიფო საკუთრების

მინიჭებას, რაც დაკავშირებულია გზის მშენებლობით წარმოქმნილ საზოგადოებრივ

საჭიროებასთან:

საქართველოს კონსტიტუცია, 1995 წ 24 აგვისტო (უკანსაკნელი ჩასწორება 203 წლის 16

ოქტომბერი);

საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, 1997 წლის 26 ივნისი (ჩასწორებები:2000, 2002,

2003, 2004, 2005, 2006, 207, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014,2015, 2016 წწ)

საქართველოს კანონი ნოტარიატის შესახებ, 2009 წლის 4 დეკემბერი (ჩასწ:2010,

2011,2012, 2013, 2014, 2015 წწ);

საქართველოს კანონი საზოგადოებრივი ჯანდაცვის შესახებ, 2007 წლის 27 ივნისი

(ჩასწ. 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 წწ)

საქართველოს კანონი სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის საკუთრების შესახებ,

1996 წლის 22 მარტი (ჩასწ.:1997, 1998, 1999, 2000, 2003, 2004, 2007, 2010, 2012, 2014,

2016 წწ);

საქართველოს კანონი ”სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის არასასოფლო-

სამეურნეო მიზნით გამოყოფისას სანაცვლო მიწის ათვისების ღირებულებისა და

მიყენებული ზიანის ანაზღაურების შესახებ”, 1997 წ (ჩასწ.:2005, 2006, 2007, 2009,

2010, 2011, 2013, 2014, 2015 წწ)

საქართველოს კანონი ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების

მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების

აღიარების შესახებ, 2007 წ 11 ივნისი (ჩასწ.:2007,2008,2009 2010, 2011, 2012 წწ)

საქართველოს კანონი სახელმწიფო ქონების შესახებ, 2010 წ (ჩასწ.:2011,

2012,2013,2014, 2016 წწ)

34

საქართველოს კანონი „საჯარო რეესტრის შესახებ“, N820-II, 2008 წ 19 დეკემბერი

(ჩასწ.:2009 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 წწ);

საქართველოს კანონი სახელმწიფო პროექტის ფარგლებში მიწის ნაკვეთებზე

უფლებათა სისტემური და სპორადული რეგისტრაციის სპეციალური წესისა და

საკადასტრო მონაცემების სრულყოფის შესახებ, 2016 წ 17 ივნისი (ჩასწ.: 2016 წ 14

დეკემბერი)

საქართველოს კანონი „საზოგადოებრივი საჭიროებისათვის გადაუდებელი

აუცილებლობისას საკუთრების ჩამორთმევის წესის შესახებ“, 1999 წ 23 ივლისი,

(ჩასწ.:2005, 2007, 2010, 2013 წწ)

საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი, 1997 წ 14 ნოემბერი (ჩასწ:1998-

2015 წწ)

შრომის კოდექსი, 2006 წ 25 მაისი;

საგადასახადო კოდექსი, 2005 წ იანვარი;

საქართველოს კანონი მეწარმეთა შესახებ, 1994 წ 28 ოქტომბერი.

61. არსებული კანონების თანახმად, აქტივების, ობიექტების, ხეებისა და სასოფლო-

სამეურნეო სახეობების დაკარგვის კომპენსირება უნდა მოხდეს მიმდინარე საბაზრო ფასების

მიხედვით, ღირებულების შემცირების გარეშე. ზოგადად, ნახსენები

კანონები/რეგულაციებით კომპენსაციის დათვლა საბაზრო ფასების მიხედვით სამართლიანი

და კანონის თვალსაზრისით მიღებული პრინციპია. გარდა ამისა, კანონები განსაზღვრავენ

კომპენსაციას დაქვემდებარებულ ზარალებს და მიუთითებენ, რომ კომპენსაცია გაიცემა

როგორც ფიზიკური აქტივების დაკარგვისას, ასევე შემოსავლის დაკარგვის დროსაც. და

ბოლოს, აღნიშნულ კანონებში განსაკუთრებული ყურადღება გამახვილებულია

კონსულტაციებსა და შეტყობინებებზე იმის უზრუნველსაყოფად, რომ პროცესში ყველა მხარე

მონაწილეობს. მოსავლის დაკარგვასთან და საქმიანობის დახურვასთან დაკავშირებული

მოგების დანაკარგს კომპენსაცია ხდება სუფთა ზარალის ასანაზღაურებლად. საკუთრების

უფლებების იურიდიული გამოყენებისთვის ზემოთ ხსენებული კანონები და რეგულაციები

იძლევა შემდეგი მექანიზმების გამოყენების საშუალებას:

1) საქმიანობის დაწყებამდე უფლების მოპოვება შესაბამისი კომპენსაციის გადახდის

გზით, ექსპროპრიაციის გარეშე (ხელშეკრულების ან შეთანხმების, ან სასამართლო

გადაწყვეტილების საფუძველზე).

2) ექსპროპრიაცია, რომელიც იძლევა მიწის ნაკვეთზე ან/და სხვა უძრავ ქონებაზე

მუდმივი უფლების მინიჭების საშუალებას კომპენსაციის მიღების სანაცვლოდ,

რის საფუძველსაც წარმოადგენს კანონი „საზოგადოებრივი საჭიროებისთვის

გადაუდებელი აუცილებლობისას საკუთრების ჩამორთმევის წესის შესახებ“ ან

სასამართლოს გადაწყვეტილება.

62. მიწის შეძენა თავდაპირველად ხდება ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ მხარეებთან

შეთანხმების საფუძველზე. თუ მოლაპარაკებები შედეგს არ გამოიღებს, დაიწყება

ექსპროპრიაციის პროცესი. არსებული კანონის თანახმად, შესაბამისი სახელმწიფო უწყების

მოთხოვნის საფუძველზე, პრეზიდენტი გამოსცემს ბრძანებას ექსპროპრიაციის შესახებ.

შესაბამისი რეგიონული სასამართლო შეაფასებს პრეზიდენტის ბრძანებას და განსაზღვრავს

საზოგადოებრივი საჭიროების შემთხვევას და შესაბამის უწყებას მიანიჭებს ექსპროპრიაციის

უფლებას. სასამართლო გამოყოფს მესამე მხარეს, რომელიც შეაფასებს დაკარგული აქტივის

საბაზრო ღირებულებას და განსაზღვრავს მიწის მესაკუთრისათვის გადასახდელ

კომპენსაციას.

35

4.2.2 იძულებით განსახლებასთან დაკავშირებული ADB-ს პოლიტიკა

63. აზიის განვითარების ბანკს არა ნებაყოფლობითი განსახლების პოლიტიკის სამი

ძირითადი ელემენტია: (i) დაკარგული აქტივების, საარსებო წყაროს და შემოსავლების

კომპენსაცია; (ii) დახმარება განსახლებისა, მათ შორის განსახლების უბნების შესაბამისი

მომსახურების საშუალებებით უზრუნველყოფა; და (iii) დახმარება რეაბილიტაციისას, რათა

მიღწეულ იქნას კეთილდღეობის მინიმუმ იგივე დონე, რაც პირებს პროექტამდე გააჩნდათ.

ADB ნებისმიერი საქმიანობის ფარგლებში, რომელიც მოითხოვს იძულებით განსახლებას,

განსახლების დაგეგმარება პროექტის განუყოფელი ნაწილია. აღნიშნული საკითხი უნდა

წყდებოდეს პროექტის ციკლის ყველაზე ადრეულ ეტაპებზე, შემდეგი ძირითადი

პრინციპების გათვალისწინებით:

(i) პროექტის ადრეული სკოპინგი განსახლებაზე შესაძლო წარსული, ამჟამინდელი

და მომავალი ზემოქმედებების და რისკების გამოსავლენად. განისაზღვროს

განსახლების მასშტაბი გადაადგილებული პირების აღწერის ან/და კვლევის

გზით, მათ შორის განსახლების ზემოქმედებასა და რისკებთან პირდაპირ

დამოკიდებულებაში მყოფი გენდერული ანალიზი.

(ii) დაზარალებულ მხარეებთან, მასპინძელ თემებთან და დაინტერესებულ

არასამთავრობო ორგანიზაციებთან მრავალმნიშვნელოვანი კონსულტაციების

ჩატარება. გადაადგილებული მხარეები უნდა იყვნენ ინფორმირებულები

თავიანთი უფლებები და განსახლების ვარიანტების შესახებ. მათი ჩართვა

განსახლების პროგრამების შემუშავებაში, განხორციელებაში და მონიტორინგსა

და შეფასებაში აუცილებელია. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს

მოწყვლადი ჯგუფების საჭიროებებს, განსაკუთრებით კი სიღარიბის ზღვარს

ქვევით მყოფებს, უმიწოებს, მოხუცებს, ქალებსა და ბავშვებს, მკვიდრ

მოსახლეობას და მათ, ვისაც არ გააჩნიათ საკუთრების უფლებები მიწებზე;

საჭიროა კონსულტაციებში მათი მონაწილეობის უზრუნველყოფა. საჭიროა

შემუშავდეს საჩივრების დაკმაყოფილების მექანიზმი, რომელიც

დაზარალებული მხარეების პრობლემატური საკითხების მოგვარებისკენ იქნება

მიმართული. აუცილებელია გადაადგილებული პირების და მათი მასპინძელი

თემების სოციალური და კულტურული ინსტიტუტების მხარდაჭერა. იქ, სადაც

იძულებითი გადაადგილების ზემოქმედება და რისკები რთული და

სენსიტიურია, საკომპენსაციო და განსახლების გადაწყვეტებს წინ უნდა

უძღოდეს სოციალური მომზადების ფაზა.

(iii) გადაადგილებული პირების საყოფაცხოვრებო პირობების გაუმჯობესება ან,

უკიდურეს შემთხვევაში, აღდგენა, შემდეგი ხერხებით: (i) მიწის განსახლების

(ჩანაცვლების) სტრატეგიები, როდესაც ზემოქმედების ქვეშ მყოფი სასიცოცხლო

წყაროები მიწაზეა დამოკიდებული ან ფულადი კომპენსაცია მიწის

ღირებულების ოდენობით, როდესაც მიწის დაკარგვა არ უკავშირდება

სასიცოცხლო წყაროების დაკარგვას; (ii) აქტივების სწრაფი ჩანაცვლება

იდენტური ან უფრო მაღალი ღირებულების მქონე აქტივებით; (iii) სწრაფი

კომპენსაცია ისეთი აქტივებისთვის, რომელთა აღდგენა შეუძლებელია; (iv)

დამატებითი შემოსავალი და მომსახურება სარგებელის გაზიარების სქემით,

სადაც ეს შესაძლებელია.

36

(iv) გადაადგილებულ პირებისთვის ფიზიკური და ეკონომიკური დახმარების

გაწევა, მათ შორის: (i) განსახლების შემთხვევაში, საკუთრების უფლების,

უკეთესი საცხოვრებელი პირობებით და დასაქმების და წარმოების მსგავსი

ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა, გადაადგილებული პირების მასპინძელ

თემებთან ეკონომიკური და სოციალური ინტეგრაციის ხელშეწყობა; (ii)

განვითარების დროებითი ხელშეწყობა, მაგალითად მიწის დამუშავებაში,

საკრედიტო პროგრამებში მონაწილეობის მიღებაში, სწავლებასა თუ დასაქმებაში;

და (iii) ინფრასტრუქტურით და კომუნალური მომსახურების უზრუნველყოფა,

საჭიროების შემთხვევაში.

(v) გადაადგილებული გაჭირვებული ან სხვაგვარად მოწყვლადი პირების (მათ

შორის ქალების) ცხოვრების დონის ამაღლება ეროვნულ მინიმალურ

სტანდარტებამდე მაინც. სოფლის რაიონებში საჭიროა მათი უზრუნველყოფა

მიწის და რესურსების კანონიერი და მარტივი ხელმისაწვდომობით, ხოლო

ქალაქებში შესაბამისი შემოსავლის წყაროებით და ადეკვატურ საცხოვრებელ

პირობების კანონიერი და მარტივი ხელმისაწვდომობით.

(vi) თუკი მიწის შესყიდვა მოლაპარაკების საფუძველზე ხდება, საჭიროა

პროცედურების გამჭვირვალე, თანმიმდევრული და სამართლიანი ფორმით

შემუშავება იმის უზრუნველსაყოფად, რომ მოლაპარაკებაზე წამოსული

მოსახლეობა შეინარჩუნებს იგივე ან მიიღებს უკეთეს შემოსავლის და საარსებო

წყაროს.

(vii) იმ შემთხვევაში, თუკი გადაადგილებულ პირს არ გააჩნია მიწაზე საკუთრების ან

სხვა რაიმე უფლება, მათ გააჩნიათ განსახლებაში დახმარების მიღების, ისევე

როგორც სხვა სახის აქტივების დაკარგვისთვის კომპენსაციის მიღების უფლება..

(viii) განსახლების გეგმა უნდა მოიცავდეს გადაადგილებული პირების

უფლებებს, შემოსავლის და საარსებო პირობების აღდგენის სტრატეგიებს,

ინსტიტუციონალურ მექანიზმებს, მონიტორინგის და ანგარიშების მომზადების

სტრუქტურას, ბიუჯეტს და შესრულების ვადებს..

(ix) პროექტის შეფასებამდე უნდა მოხდეს განსახლების გეგმის წინასწარი ვერსიის,

მათ შორის კონსულტაციების პროცესის აღმწერი დოკუმენტაციის განხილვა

ადვილად ხელმისაწვდომ ადგილას, დაზარალებული მხარეებისთვის და სხვა

დაინტერესებული მხარეებისთვის გასაგები ფორმითა და ენით. დაზარალებული

და სხვა დაინტერესებული მხარეებისთვის განსახლების გეგმის საბოლოო

ვერსიის და ცვლილებების წარდგენა.

(x) არანებაყოფლობითი განსახლება უნდა იყოს ჩაფიქრებული და შესრულებული

როგორც პროექტის ან პროგრამის ნაწილი. პროექტის ღირებულებებსა და

მოგებებში ასახული უნდა იყოს განსახლებასთან დაკავშირებული ყველა

ხარჯიც. ისეთი პროექტებისთვის, რომლებიც დაკავშირებულია მნიშვნელოვან

იძულებით განსახლებასთან, უნდა განიხილოს მნიშვნელოვანი იძულებითი

განსახლების ავტონომიური ოპერაციის სახით შემუშავების ვარიანტი

კომპენსაციის გადახდა ან დანაკარგის სხვაგვარი ანაზღაურება უნდა მოხდეს ფიზიკურ ან

ეკონომიკურ განსახლებამდე. განსახლების გეგმა უნდა განხორციელდეს ზედამხედველობის

ქვეშ პროექტის განხორციელების სრული პერიოდის განმავლობაში..

37

საჭიროა განხორციელდეს განსახლების შედეგების და გადაადგილებული პირების

ცხოვრების სტანდარტზე განსახლების ზემოქმედების მონიტორინგი და შეფასება; გარდა

ამისა, ფონური პირობების და განსახლების მონიტორინგის შედეგების გათვალისწინებით

უნდა შეფასდეს მიღწეულ იქნა თუ არა განსახლების გეგმის მიზნები. მონიტორინგის

ანგარიშები უნდა გამჟღავნდეს.

4.2.3 ADB პოლიტიკის შედარება საქართველოს კანონმდებლობასთან

64. ზოგადად შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოს კანონმდებლობა ადეკვატურად ასახავს

ADB-ს უსაფრთხოების პოლიტიკის 2009 ძირითად დებულებებს, თუმცა რამდენიმე

განსხვავება მაინც შეინიშნება. ყველაზე მნიშვნელოვანი განსხვავება ის არის, რომ

საქართველოს კანონმდებლობა ძირითად აქცენტს აკეთებს საკუთრების უფლების

ფორმალურ განსაზღვრაზე და იმაზე, თუ როგორ ხდება საზოგადოებრივი საჭიროებისთვის

მიწაზე უფლების მოპოვება და კომპენსირება; ADB-ს პოლიტიკა კი ხაზს უსვამს როგორც

ზემოქმედების ქვეშ მოყოლილ მიწის ნაკვეთებზე კომპენსაციის გაცემას, ასევე

დაზარალებული მხარეების და მეურნეობის ყოფითი პირობების ზოგად რეაბილიტაციას.

ამის გამო, ADB-ს პოლიტიკა საქართველოს კანონმდებლობას ავსებს დამატებითი

მოთხოვნებით, რომლებიც დაკავშირებულია (i) პირების/მეურნეობის ეკონომიკური

რეაბილიტაციასთან (მათ შორის მათთვის, ვისაც აქტივებზე არ გააჩნია ფორმალური

უფლებები); (ii) ბიზნესის ან შემოსავლის დაკარგვის შემთხვევაში კომპენსაციის

უზრუნველყოფასთან; და (iii) დაზარალებული მხარეებისთვის განსახლების პროცესში

წარმოქმნილი ხარჯების დასაფარად ან განსაკუთრებით დაზარალებული ან მოწყვლადი

პირებისთვის დამატებითი თანხების გამოყოფასთან. გარდა ამისა, საქართველოს

კანონმდებლობა არ მოითხოვს განსაკუთრებულ ღონისძიებებს მიწის შესყიდვის და მიწის

შესყიდვისა და განსახლების გეგმის საჯარო განხილვების საფუძველზე მომზადებისთვის.

საქართველოს კანონმდებლობასა და ADB პოლიტიკას შორის სხვაობები მოცემულია


ცხრილი 4-1 საქართველოს კანონმდებლობის და ADB განსახლების პოლიტიკის შედარება

საქართველოს კანონმდებლობა ADB იძულებითი განსახლების პოლიტიკა

მიწის კომპენსაცია მხოლოდ კანონიერი

მესაკუთრეებისთვის. პრაქტიკაში, ლეგალიზებადი

მიწის მფლობელები ასევე იღებენ კომპენსაციას

მიწის საჯარო რეესტრში დარეგისტრირების შემდეგ.

კანონიერი მფლობელის სტატუსის არ არსებობა არ

უნდა იყოს კომპენსაციის ან/და რეაბილიტაციის

წინაღობა. უსტატუსო მიწის მფლობელები ასევე

იღებენ სარეაბილიტაციო დახმარებას.

პროექტის ფარგლებში დანგრეული/დაზიანებული

სახლების/შენობების კომპენსირება ხდება მხოლოდ

იმ შემთხვევაში, თუ ობიექტი

დარეგისტრირებულია.

პროექტის ფარგლებში დანგრეული/დაზიანებული

სახლების/შენობების კომპენსირება ხდება ყველა

შემთხვევაში.

დაკარგული მოსავლის კომპენსირება ხდება

მხოლოდ დარეგისტრირებული მიწის

ნაკვეთებისთვის.

დაკარგული მოსავლის კომპენსირება ხდება მიწის

მფლობელისთვის და მოიჯარესთვის, მიუხედავად

იმისა დარეგისტრირებულია მიწა თუ არა.

მიწის შესყიდვის კომიტეტი არის ერთადერთი

საბოლოო ორგანო (სასამართლომდე), რომელიც

დავების გადაწყვეტა ხდება არაფორმალურად,

თემების საჩივრების განხილვის კომიტეტში (GRC),

ადგილობრივ მმართველ ორგანოებში და

38

განიხილავს დავებს და კომპენსაციის რაოდენობრივ

შეფასებასთან დაკავშირებულ საჩივრებს.

არასამთავრობო ორგანოებში ან/და ადგილობრივ

თემურ ორგანიზაციებში (CBO) მონაწილეობით

მიწის შესყიდვასა და განსახლებასთან

დაკავშირებული საკითხები განიხილება მხოლოდ

მიწის მესაკუთრესა და მიწის შესყიდვაზე

უფლებამოსილ ორგანოებს შორის.

ღირებულების შეფასებამდე დაზარალებულ მხარეს

უნდა გაეცნოს რაოდენობრივი განსაზღვრა,

ზემოქმედების ქვეშ მოყოლილი აქტივების

ღირებულება, მისი უფლებები და

საკომპენსაციო/ფინანსური დახმარების ოდენობა.

შემოსავლის დაკარგვა წარმოადგენს კომპენსაციის

მიღების საგანს, თუმცა შემოსავლის/საარსებო

წყაროს რეაბილიტაცია, განსაკუთრებით

დაზარალებულებისთვის ან მოწყვლადი

პირებისთვის ფულადი დახმარება

გათვალისწინებული არ არის.

ADB პოლიტიკა პირდაპირ მოითხოვს

შემოსავლის/საარსებო წყაროს, მნიშვნელოვანი

დანაკარგების რეაბილიტაციას და განსახლების

პროცესში წარმოქმნილი ხარჯების დაფარვას.

საქართველოს კანონი მოიცავს კონსულტაციებს

დაზარალებულ მხარეებთან, თუმცა კონკრეტული

გეგმა გამოკვეთილი არ არის.

საჯარო კონსულტაციები და მონაწილეობა ADB-ს

პოლიტიკის განუყოფელი ნაწილია, რომელიც

წარმოადგენს უწყვეტ პროცესს შემუშავების,

მომზადების, განხორციელების და რეალიზაციის

შემდგომ პერიოდებში.

65. საქართველოს კანონმდებლობასა და ADB-ს (ADB’s SPS 2009) შორის არსებული

განსხვავების შესავსებად, RDMRDI-მ გადაწყვიტა პროექტისთვის აღნიშნული პოლიტიკის

გამოყენება, რითაც უზრუნველყოფილი იქნება სრული კომპენსაცია, არაფორმალური

მკვიდრების რეაბილიტაცია, და სუბსიდიების და ფულადი დახმარებების შეთავაზება

გადაადგილებული პირებისთვის და პირების, რომლებმაც დაკარგეს ბიზნესი ან განიცადეს

მნიშვნელოვანი ზემოქმედება.

4.2.4 JICA-ს სტანდარტების აღწერა მიწის შესყიდვასა და განსახლებასთან დაკავშირებით

(xi) ყველა შესაძლო ალტერნატივის შესწავლის საფუძველზე იძულებითი

განსახლება და საარსებო წყაროს საშუალებების დაკარგა თავიდან უნდა იქნეს

აცილებული.

(xii) თუ სათანადო კვლევის შედეგად აღმოჩნდება, რომ ზემოქმედების თავიდან

აცილება შეუძლებელია, მის შესამცირებლად უნდა შემუშავდეს ეფექტური

ღონისძიებები და დანაკარგის სანაცვლოდ გადასახდელი კომპენსაცია უნდა

შეთანხმდეს ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ პირებთან.

(xiii) ხალხი, რომელთა განსახლებაც მოხდება არანებაყოფლობით და მოხდება

მათი შემოსავლის წყაროს შეფერხება ან დაკარგვა, მიიღებს საკმარის

კომპენსაციას და მხარდაჭერას ისე რომ შეძლონ ცხოვრების დონის და

შემოსავლის გაუმჯობესება ან სულ მცირე, აღდგენა პროექტამდე არსებულ

მდგომარეობამდე.

(xiv) კომპენსაცია უნდა ეფუძნებოდეს რაც შეიძლება მეტ სრული ჩანაცვლების

ღირებულებას1.

1„ჩანაცვლებითი ღირებულების“ განმარტება ასეთია:

მიწა სასოფლო სამეურნეო მიწა

პროექტამდე ან გადასახლებამდე არსებული პოტენციურად თანაბარი პროდუქტიულობის მქონე მიწის საბაზრო ღირებულება ან ისეთი მიწის გამოყენება, რომელიც მდებარეობს ზემოქმედების ქვეს მოქცეული მიწის ნაკვეთის სიახლოვეს,

39

(xv) კომპენსაცია და სხვა სახის დახმარებები უნდა განხორციელდეს

გადასახლებამდე.

(xvi) პროექტებისთვის, რომლებიც იწვევს ფართო-მასშტაბიან იძულებით

განსახლებას, უნდა მომზადდეს განსახლების სამოქმედო გეგმა და ის

ხელმისაწვდომი გახდეს მოსახლეობისათვის. სასურველია განსახლების

სამოქმედო გეგმა მოიცავდეს მსოფლიო ბანკის უსაფრთხოების პოლიტიკის OP

4.12 დანართი A ელემენტებს.

(xvii) განსახლების სამოქმედო გეგმის მომზადების პროცესში ზემოქმედების ქვეშ

მყოფ პირებთან და მათ თემებთან უნდა გაიმართოს კონსულტაციები, საკითხთან

დაკავშირებით ისინი წინასწარ უნდა ფლობდნენ სთანადო ინფორმაციას.

კონსულტაციების პროცესში მათ უნდა მიიღონ ჯეროვანი და გასაგები ახსნა-

განმარტება მათთვის საინტერესო თემებზე..

(xviii) განსახლების სამოქმედო გეგმის დაგეგმარების, განხორციელების და

მონიტორინგის პროცესში უზრუნველყოფილი უნდა იყოს ზემოქმედების ქვეშ

მყოფი პირების სათანადო მონაწილეობა.

(xix) ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირებისა და მათი თემებისთვის უნდა

შემუშავდეს სთანადო და ხელმისაწვდომი გასაჩივრების მექანიზმი.

66. ზემოთ მოცემული პრინციპებს ემატება მსოფლიო ბანკის OP 4.12 სტანდარტები. JICA-ს

სახელმძღვანელოში ნათქვამია, რომ „JICA ადასტურებს, რომ პროექტმა მნიშვნელოვნად არ

უნდა გადაუხვიოს მსოფლიო ბანკის უსაფრთხოების პოლიტიკის სტანდარტებს“. კიდევ ერთი

მნიშვნელოვანი პრინციპი, რომელიც მსოფლიო ბანკის OP 4.12 სტანდარტებს ეფუძნება

მდგომარეობს შემდეგში:

(xx) ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირების

იდენტიფიკაცია და აღრიცხვა უნდა მოხდეს შეძლებისდაგვარად ადრეულ

ეტაპზე, რათა კვლევის საწყის ეტაპზე განისაზღვროს მათი უფლებამოსილება

(მათ შორის მოსახლეობის აღწერა, აქტივების ინვენტარიზაცია და სოციალურ-

ეკონომიკური კვლევა), სასურველია ეს მოხდეს პროექტის იდენტიფიკაციის

ეტაპზე, რათა თავიდან იქნეს აცილებული საპროექტო ტერიტორიაზე უკანონო

შემოჭრა შემდგომში პროექტიდან რაიმე სახის სარგებლის მიღების იმედით.

(xxi) სარგებლის მიღების უფლებამოსილება გულისხმობს ზემოქმედების ქვეშ

მყოფ პირებს, რომელთაც აქვთ მიწაზე კანონიერი უფლება (მათ შორის კანონით

ამას დამატებული მიწის მომზადების ღირებულება იმ დონემდე რა დონეზეც იყო ძველი მიწის ნაკვეთი და დამატებით რეგისტრაციის ხარჯი და მიწის გადაცემის გადასახადი.

მიწა ურბანულ ტერიტორიებზე

მიწის საბაზრო ღირებულება, რომელიც თანაბარია გადასახლებამდე არსებული მიწის ზომისა. მისი ჩანაცვლება მსგავსი ან გაუმჯობესებული ინფრასტრუქტურით და მომსახურებებით, ან ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული მიწის სიახლოვეს მდებარე მიწით, ამას დამატებული რეგისტრაციისა და მიწის გადაცემის ხარჯები.

შენობა-ნაგებობა

სახლები და სხვა შენობა-ნაგებობები

მასალების საბაზრო ღირებულება, რომლითაც უნდა აშენდეს ჩასანაცვლებელი კონსტრუქცია და რომლის ფართობი და ხარისხი მსგავსია ან უკეთესია ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ შენობა-ნაგებობისა ან ნაწილობრივი ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული შენობა-ნაგებობის რემონტი, ამას დამატებული სამშენებლო მოედანზე სამშენებლო მასალების ტრანსპორტირების ხარჯები, მუშახელის და საკონტრაქტო გადასახადები, რეგიტრაციისა და ქონების გადაცემის გადასახადი.

40

აღიარებული ჩვეულებითი და ტრადიციული უფლებები მიწაზე),

ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირებს, რომელთაც აღწერის პერიოდისთვის არ

გააჩნიათ მიწაზე კანონიერი უფლება, მაგრამ აქვთ პრეტენზია ასეთ მიწაზე ან

ქონებაზე და ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირები, რომელთაც არ აქვთ

აღიარებადი კანონიერი უფლება მიწაზე, რომელიც მათ უკავიათ.

(xxii) იმ გადასახლებული პირების შემთხვევაში, რომელთა საარსებო წყაროები

დამოკიდებულია მიწაზე, უპირატესობა უნდა მიენიჭოს მიწაზე დაფუძნებულ

განსახლების სტრატეგიებს.

(xxiii) გარდამავალ პერიოდში (გადასახლების და საარსებო წყაროს აღდგენას

შორის პერიოდი) დახმარების აღმოჩენა.

(xxiv) განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს მოწყვლად ჯგუფებს,

განსაკუთრებით სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფ პირებს, მიწის არ მქონე

პირებს, მოხუცებს, ქალებს, ბავშვებს და ეთნიკურ უმცირესობებს.

(xxv) პროექტებისთვის, რომლებიც გულისხმობს მიწის შესყიდვას ან 200-ზე

ნაკლები ადამიანის იძულებით განსახლებას, უნდა მომზადდეს განსახლების

სამოქმედო გეგმა.

67. გარდა ზემოთ მოცემული JICA პოლიტიკის ძირითადი პრინციპებისა, აქცენტი კეთდება

დეტალურ განსახლების პოლიტიკაზე, ყველა ზემოთ ხსენებულ პრინციპზე; ასევე პროექტის

სპეციფიკიდან გამომდინარე, საჭიროა სათანადო განსახლების გეგმის შედგენა,

განხორციელებისათვის საჭირო ინსტიტუციონალური ბაზის, მონიტორინგისა და შეფასების

მექანიზმების შემუშავება, განხორციელებისათვის დროის გრაფიკის შედგენა და დეტალური

ფინანსური გეგმის გაწერა.

4.2.5 JICA პოლიტიკის შედარება ქართულ კანონმდებლობასთან

68. საქართველოს კანონმდებლობა სათანადოდ ასახავს JICA-ს გარემოსდაცვითი და

სოციალური მოთხოვნების (აპრილი, 2010) ძირითად დებულებებს, თუმცა აღსანიშნავია

მცირე განსხვავებები. ყველაზე მნიშვნელოვანი განსხვავება არის ის, რომ საქართველოს

კანონმდებლობაში აქცენტი გაკეთებულია საკუთრების ფორმალურ უფლებაზე და იმაზე თუ

როგორ უნდა მოხდეს საკუთრების შესყიდვა საზოგადოებრივი მიზნებისთვის. მაშინ როცა,

JICA-ს მითითებებში ყურადღება მახვილდება ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული აქტივების

მართლზომიერ მფლობელობაზე და ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირების/ოჯახების საარსებო

წყაროს ზოგად აღდგენაზე. აქედან გამომდინარე, JICA-ს პოლიტიკა გარკვეულწილად ავსებს

ქართულ კანონმდებლობას შემდეგ საკითხებთან დაკავშირებით: (i) AP/AH-ების

ეკონომიკური რეაბილიტაცია (მათ შორის ისეთი მესაკუთრეების, რომელთაც არ გაჩნიათ

ლეგალური უფლება პროექტის მიერ შესასყიდ აქტივებზე); (ii) კომპენსაციის უზრუნველყოფა

დაკარგული ბიზნესისა და შემოსავლისთვის; (iii) და სპეციალური შემწეობა, რომელიც ფარავს

AP/AH-ების ხარჯებს განსახლების პროცესში და ასევე ფარავს უკიდურესი ზემოქმედების

ქვეშ მყოფი და მოწყვლადი AP/AH-ების განსაკუთრებულ საჭიროებებს. გარდა ამისა,

საქართველოს კანონმდებლობა არ მოითხოვს განსაკუთრებულ ღონისძიებებს ფართო საჯარო

კონსულტაციებზე დაფუძნებული LARP-ის მომზადებასთან მიმართებაში.

69. საქართველოს კანონმდებლობასა და JICA-ს პოლიტიკას შორის განსხვავებების

შესავსებად RDMRDI-მა პროექტთან დაკავშირებით მიიღო JICA-ს პოლიტიკა, რაც

41

უზრუნველყოფს სრული ჩანაცვლების ღირებულების კომპენსაციას, არაფორმალური

მობინადრეების კომპენსაციას, ზემოქმედების ქვეშ მყოფი იმ ოჯახებისთვის სუბსიდიების და

შემწეობების უზრუნველყოფას, რომლებიც განიცდიან გადასახლებას, ასევე ბიზნესის

დანაკარგს და უკიდურესი ზემოქმედებას. საქართველოს კანონმდებლობას და JICA-ს

პოლიტიკას შორის განსხვავებები მოცემულია ცხრილში 4-1.

42

ცხრილი 4-2 LAR-ის შესახებ საქართველოს კანონმდებლობის და JICA-ს მიწის შესყიდვისა და განსახლების პოლიტიკის

შედარება

No. JICA მითითებები საქართველოს კანონმდებლობა განსხვავებები JICA-ს მითითებებსა

და საქართველოს კანონებს შორის

როგორ შევავსოთ

გამოვლენილი უზუსტობები

1. იძულებითი განსახლება და საარსებო

წყაროს დაკარგვა თავიდან უნდა იქნას

აცილებული როცა შესაძლებელი

იქნება ყველა ეფექტური

ალტერნატივის შესწავლა (JICA GL)

იძულებითი განსახლების და

საარსებო წყაროს დაკარგვის

თავიდან აცილების ღონისძიებები

გათვალისწინებული არ არის

საქართველოს კანონმდებლობაში

არ არსებობს რაიმე სახის

ღონისძიება, რომლითაც თავიდან

იქნება აცილებული იძულებითი

განსახლება და შემოსავლის წყაროს

დაკარგვა.

დეტალური პროექტირებისას

(DD)იძულებითი

განსახლების თავიდან

ასაცილებლად

განხორციელდა გარკვეული

ცვლილებები. მაგალითად,

ერთ-ერთი გვირაბის პროექტი

მთლიანად შეიცვალა, რათა

თვიდან აგვეცილებინა

რამდენიმე ოჯახის

განსახლება.

2. თუ მოსახლეობის განსახლება

გარდაუვალია ზემოქმედების

შესამცირებლად უნდა შემუშავდეს

ეფექტური ღონისძიებები და მოხდეს

დანაკარგების კომპენსაცია. (JICA GL)

მოსახლეობის განსახლებით

გამოწვეული ზემოქმედების

შესამცირებლად რაიმე ღონისძიება

გათვალისწინებული არ არის.

მოსახლეობის განსახლებით

გამოწვეული ზემოქმედების

შესამცირებლად საქართველოს

კანონმდებლობაში არ არსებობს

რაიმე სახის ღონისძიება

ზემოქმედების შემცირების

მიზნით, PAP-ები მიიღებენ

სრული ჩანაცვლების

კომპენსაციას დაკარგული

აქტივებისთვის და ასევე

ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული ოჯახები,

მოწყვლადი ოჯახები

მიიღებენ გადასახლების

შემწეობას.

3. მოსახლეობა, რომელთა განსახლება

უნდა მოხდეს იძულებით ან

ადამიანები, რომელთა შემოსავლის

წყარო შეფერხდება ან დაიკარგება,

მიიღებს სათანადო კომპენსაციას და

მხარდაჭერას, ისე რომ შეძლოს

ცხოვრების დონის, შემოსავლის

მიღების საშუალებების და

პროდუქტიულობის დონის

გაუმჯობესება ან აღდგენა

პროექტამდე არსებულ

მდგომარეობამდე.. (JICA GL)

გათვალისწინებულია შემოსავლის

დაკარგვის კომპენსაცია, მაგრამ არ

არსებობს ღონისძიებები

შემოსავლის/საარსებო წყაროს

რეაბილიტაციისთვის, შემწეობები

უკიდურესი ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული და მოწყვლადი

პირებისთვის ან განსახლების

ხარჯებისთვის


არ არსებობს რაიმე სახის

ღონისძიება შემოსავლის/საარსებო

წყაროს რეაბილიტაციისთვის,

შემწეობები უკიდურესი

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული და

მოწყვლადი პირებისთვის ან

განსახლების ხარჯებისთვის.

AP-ების ცხოვრების დონის

გაუმჯობესების ან სულ მცირე

აღდგენის მიზნით, გაიცემა

კომპენსაციები უკიდურესი


მოქცეული ან მოწყვლადი

ოჯახებისთვის და

გადასახლების შემწეობები.

43

4. კომპენსაცია შეძლებისდაგვარად

უნდა ეფუძნებოდეს სრულ

ჩანაცვლებით ღირებულებას. (JICA

GL)

კონკრეტული ღონისძიება სრული

ჩანაცვლების ღირებულებაზე

დაფუძნებული კომპენსაციისთვის

არ არსებობს.


არ არის გათვალისწინებული

კონკრეტული ღონისძიება სრული

ჩანაცვლების ღირებულებაზე

დაფუძნებული კომპენსაციისთვის.

კომპენსაცია გაიცემა სრული

ჩანაცვლების ღირებულებით.

5. კომპენსაცია და სხვა სახის დახმარება

უზრუნველყოფილი იქნება

განსახლებამდე (JICA GL)

დროში განაწილებული

კომპენსაციის ან სხვა სახის

დახმარების ღონისძიებები არ

არსებობს



დროში განაწილებული

კომპენსაციის ან სხვა სახის

დახმარების ღონისძიებები

კომპენსაცია და სხვა სახის

დახმარება

უზრუნველყოფილი იქნება

განსახლებამდე

6. ფართომასშტაბიანი იძულებითი

განსახლების გამომწვევი

პროექტებისთვის უნდა მომზადდეს

განსახლების სამოქმედო გეგმები და

ხელმისაწვდომი გახდეს

მოსახლეობისათვის (JICA GL)

ფართომასშტაბიანი იძულებითი

განსახლების გამომწვევი

პროექტებისთვის განსახლების

სამოქმედო გეგმის მომზადების

ღონისძიება არ არსებობს



განსახლების სამოქმედო გეგმის

მომზადების ღონისძიება

LARP განთავსდება

საავტომობილო გზების

დეპარტამენტის ვებ გვერდზე.

7. განსახლების სამოქმედო გეგმის

მომზადების პროცესში ზემოქმედების

ქვეშ მოქცეულ მოსახლეობასთან და

მათ თემებთან უნდა გაიმართოს

კონსულტაციები; აღნიშნულთან

დაკავშირებით მოსახლეობას

წინასწარ მიეწოდება შესაბამისი

ინფორმაცია. (JICA GL)

AP-ებთან კონსულტაცია

გათვალისწინებულია, მაგრამ

საქართველოს კანონმდებლობის

თანახმად, საჯარო

კონსულტაციებისთვის

სპეციფიკური გეგმა არ არსებობს.

საჯარო კონსულტაციებისთვის

სპეციფიკური გეგმა არ არის

გათვალისწინებული საქართველოს

კანონმდებლობაში.

დეტალური პროექტირებისას

(DD) გაიმართა ორი საჯარო

განხილვა და ასევე

ინდივიდუალური

კონსულტაციები

დაინტერესებულ მხარეებთან

(დეტალური ინფორმაცია

მოცემულია დანართში 3, 4,

5).

8. კონსულტაციების დროს

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ

მოსახლეობას მათთვის მისაღები

გზით და მათთვის გასაგებ ენაზე

უნდა მიეწოდოთ ახსნა-განმარტება

პროექტის შესახებ (JICA GL)

ღონისძიებები ზემოქმედების ქვეშ

მყოფი მოსახლეობის სათანადოდ

ინფორმირებისთვის არ არსებობს


არ არის გათვალისწინებული, რომ

კონსულტაციების დროს


მოსახლეობას მათთვის მისაღები

გზით და მათთვის გასაგებ ენაზე

მიეწოდოს ახსნა-განმარტება

პროექტის შესახებ

საჯარო განხილვების დროს

PAP-ებს მათთვის გასაგებ

ენაზე მიეწოდოს ახსნა-

განმარტება პროექტთან

დაკავშირებით. ასევე მათ

დაურიგდათ საინფორმაციო

ბუკლეტები.

9. განსახლების სამოქმედო გეგმის

მომზადების, განხორციელების და

მონიტორინგის პროცესში

უზრუნველყოფილი უნდა იყოს

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

მოსახლეობის სათანადო





მოსახლეობის სათანადო

მონაწილეობის ღონისძიება არ







RDMRDI გაითვალისწინებს

JICA GL-ს ღონისძიებებს.

44

მონაწილეობა. (JICA GL) არსებობს. მოსახლეობის სათანადო

მონაწილეობა.

10. ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

მოსახლეობისთვის და მათი

თემებისთვის უნდა შემუშავდეს

სათანადო და ხელმისაწვდომი

გასაჩივრების მექანიზმი. (JICA GL)

მიწის შესყიდვის კომიტეტი არის

ერთდერთი სასამართლოს წინა

საბოლოო უწყება, რომელიც წყვეტს

დავებს და განიხილავს საჩივრებს


აქტივების კომპენსაციის

ოდენობასთან დაკავშირებით.


გათვალისწინებულია ღონისძიება

მიწის შესყიდვის კომიტეტთნ

დაკავშირებით, რომელიც არის

ერთდერთი სასამართლოს წინა

საბოლოო უწყება, რომელიც წყვეტს

დავებს და განიხილავს საჩივრებს


აქტივების კომპენსაციის

ოდენობასთან დაკავშირებით.

საჩივრების არაფორმალური

გადაწყვეტა ხდება

საზოგადოების

მონაწილეობით საჩივრების

გადაწყვეტის (GRC),

ადგილობრივ მთავრობებში

და/ან ადგილობრივ დონეზე

თემზე დაფუძნებულ

ორგანიზაციებში (CBOs)

11. ზემოქმედების ქვეს მოქცეული

მოსახლეობის გამოვლენა და

აღრიცხვა უნდა მოხდეს

შეძლებისდაგვარად ადრეულ ეტაპზე,

რათა წინასწარი ფონური კვლევის

ფარგლებში (მათ შორის მოსახლეობის

აღწერა ათვლის თარიღის

დადგენისთვის, აქტივების

ინვენტარიზაცია და სოციალურ-

ეკონომიკური კვლევა)დადგინდეს

მათი უფლებამოსილებები, რაც

სასურველია მოხდეს პროექტის

განსაზღვრის ეტაპზე, რათა თავიდან

ავიცილოთ ათვლის თარიღის

დასრულების შემდგომ ზემოქმედების

ქვეშ მოქცეული ტერიტორიების

თვითნებური ათვისება შემდგომი

სარგებლის მიღების მიზნით. (WB

OP4.12 პარაგრ.6)

არანაირი ღონისძიება არ არსებობს

ზემოქმედების ქვეშ მყოფი

მოსახლეობის პროექტის საწყის

ეტაპზე გამოვლენისა და

აღრიცხვისთვის, რათა შემდგომში

თავდაპირველი ფონური კვლევის

ფარგლებში მოხდეს მათი

უფლებამოსილების განსაზღვრა.


გათვალისწინებულია


მოსახლეობის პროექტის საწყის

ეტაპზე გამოვლენისა და

აღრიცხვის ღონისძიებები.


მოსახლეობა გამოვლინდა

დეტალური კვლევის დროს

(DMS) . ათვლის თარიღად

გამოცხადდა დეტალური

კვლევის დაწყების თარიღი.

12. კომპენსაციის მიღების

უფლებამოსილება მოიცავს

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ პირებს,

რომელთაც აქვთ ლეგალური უფლება

მიწაზე (მათ შორის კანონის ძალით

აღიარებული ჩვეულებითი და

ტრადიციული უფლებები მიწაზე),

ასევე პირებს, რომელთაც აღწერის

- მიწის კომპენსაცია

გათვალისწინებულია მხოლოდ

კანონიერი მესაკუთრეებისათვის;

- პროექტით გამოწვეული

დაზიანება/დემონტაჟისთვის

კომპენსაცია გათვალისწინებულია

მხოლოდ რეგისტრირებული

სახლებისთვის/ შენობა

საქართველოს კანონმდებლობა

კომპენსაციას ითვალისწინებს

მხოლოდ კანონიერი მიწის

მესაკუთრეებისთვის,

რეგისტრირებული

სახლების/შენობა ნაგებობებისთვის

და რეგისტრირებული მიწის

მესაკუთრეებისთვის

- უფლების არქონა არ უნდა

იყოს დაბრკოლება

კომპენსაციით და/ან

რეაბილიტაციით

სარგებლობისთვის;

- არაკანონიერი მიწის

მესაკუთრეები მიიღებენ

რეაბილიტაციის დახმარებას;

45

დროისთვის არ აქვთ მიწაზე

ლეგალური უფლება, მაგრამ აქვთ

პრეტენზია ასეთ მიწაზე ან ქონებაზე

და პირებს, რომელთა ლეგალური

უფლება მიწაზე არ არის აღიარებული.

(WB OP4.12 პარაგრ.15)

ნაგებობებისთვის;

- კომპენსაცია მოსავლის

დანაკარგისთვის

გათვალისწინებულია მხოლოდ

რეგისტრირებული მიწის

მესაკუთრეებისთვის

(მოსავლისთვის) .

- პროექტით გამოწვეული

დაზიანება/დემონტაჟისთვის

კომპენსაცია

გათვალისწინებულია ყველა

სახლებისთვის/ შენობა

ნაგებობებისთვის;

- რეგისტრაციის მიუხედავად

მოსავლის დანაკარგის


გათვალისწინებულია მიწის

მესაკუთრეებისთვის და

მონახევრე/მოიჯარეებისთვის.

13. იმ გადასახლებული პირებისთვის,

რომელთა საარსებო წყაროები მიწაზეა

დამოკიდებული, უპირატესობა

მიენიჭება მიწაზე დაფუძნებულ

განსახლების სტრატეგიებს. (WB

OP4.12 პარაგრ.11)

არანაირი ღონისძიება არ არსებობს

მიწაზე დაფუძნებული განსახლების

სტრატეგიებისთვის უპირატესობის

მინიჭების თაობაზე იმ

გადასახლებული პირებისთვის,

რომელთა საარსებო წყაროები

მიწაზეა დამოკიდებული.

საქართველოს კანონმდებლობა არ

ითვალისწინებს უპირატესობის

მინიჭებას მიწაზე დაფუძნებული

განსახლების სტრატეგიებისთვის.


პირებს კომპენსაცია

გადაეცემათ ნაღდი ფულით.

14. დახმარების აღმოჩენა გარდამავალ

პერიოდში (პერიოდი გადასახლებასა

და საარსებო წყაროს აღდგენას

შორის). (WB OP4.12 პარაგრ.6)

გარდამავალ პერიოდში დახმარების

აღმოჩენის ღონისძიება არ არის

გათვალისწინებული


გარდამავალ პერიოდში

დახმარების აღმოჩენის ღონისძიება



დეპარტამენტი

უზრუნველყოფს დახმარებას

განსახლების პროცესი.

15. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა

მიექცეს მოწყვლადი ჯგუფების

საჭიროებებს, განსაკუთრებით

სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფ

პირებს, მიწის არ მქონე პირებს,

მოხუცებს, ქალებს, ბავშვებს და

ეთნიკურ უმცირესობებს. (WB OP4.12

პარაგრ.8)

რაიმე სახის ღონისძიება

მოწყვლადი ჯგუფების

საჭიროებების, განსაკუთრებით,

სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფ

პირების, მიწის არ მქონე პირების,

მოხუცების, ქალების, ბავშვების და

ეთნიკურ უმცირესობების მიმართ

არ არსებობს

საქართველოს კონსტიტუციაში

მოწყვლად ჯგუფებთან

დაკავშირებით განსაკუთრებული

ღონისძიება არ არის

გათვალისწინებული.


დეპარტამენტი LARP-ის

განხორციელების დროს

ყურადღებას გაამახვილებს

მოწყვლად ჯგუფებზე

შესაბამისი ღონისძიებების

გატარებით.

16. ისეთი პროექტებისთვის, რომლებიც

იწვევს მიწის შესყიდვას და 200

ნაკლები ადამიანის იძულებით

განსახლებას, უნდა მომზადდეს

განსახლების შემოკლებული

სამოქმედო გეგმა. (WB OP4.12

პარაგრ.25)

განსახლების შემოკლებული

სამოქმედო გეგმის მომზადების

ღონისძიება იმ პროექტებისთვის,

რომლებიც იწვევს მიწის შესყიდვას

და 200 ნაკლები ადამიანის

იძულებით განსახლებას, არ

არსებობს.

საქართველოს კანონმდებლობა არ

ითვალისწინებს შემოკლებული

განსახლების გეგმის მომზადების

ღონისძიებას

გამოიყენება სრულყოფილი

LARP-ის დოკუმენტი.

46

4.2.6 პროექტის განსახლების პოლიტიკასთან დაკავშირებული ვალდებულებები

70. განსახლების პოლიტიკა პროექტისთვის შემუშავდა (ა) ყველა დაზარალებული

მხარისთვის, მიწაზე მათი უფლებების სტატუსის მიუხედავად; (ბ) დაკარგული აქტივების

ფულადი კომპენსაციისთვის; და (გ) ყველა კატეგორიის დაზარალებული მხარის საარსებო

პირობების აღდგენის ან გაუმჯობესებისთვის. ყველა მხარე მიიღებს ფულად კომპენსაციას

დაკარგული მიწის ან სხვა აქტივების სანაცვლოდ, უფლების ჩამორთმევის მომენტში ბაზარზე

არსებული ფასის მიხედვით. პროექტის მშენებლობის პერიოდზე ასევე იქნება მიღებული

ყველა ზომა რაც შეიძლება ნაკლები ზიანის მისაყენებლად. ფიზიკურად და ეკონომიკურად

განსახლებული მხარეები მიიღებენ კუთვნილ კომპენსაციას, დახმარებას გადაადგილებისას

და სხვა ფულად მხარდაჭერას შემდეგი სახელმძღვანელოების და პოლიტიკის მიხედვით,

რომლებიც პროგრამის მიწის შესყიდვის და განსახლების ჩარჩოს, მიწის შესყიდვის შესახებ

საქართველოს კანონმდებლობის და ADB-ს SPS 2009-ის ნაწილია:

მიწის შესყიდვა და იძულებით განსახლებასთან დაკავშირებული სხვა

ზემოქმედებები აცილებულ ან მინიმუმამდე იქნება დაყვანილი სხვა

ალტერნატიული საპროექტო გადაწყვეტების განხილვის გზით.

იქ, სადაც მსგავსი ზემოქმედება გარდაუვალია, სასწრაფოდ მომზადდება მიწის

შესყიდვის და განსახლების გეგმა (LARP), ხოლო მოსახლეობა ჩაერთვება

პირობების გაუმჯობესებაში, ან, უკიდურეს შემთხვევაში, პროექტის დაწყებამდე

არსებული პირობების აღდგენაში.

მიწის შესყიდვა შეძლებისდაგვარად მოხდება ხელშეკრულებების საფუძველზე.

ექსპროპრიაციის პროცესი განიხილება მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში, თუკი

სხვა ხერხებით შეთანხმების მიღწევა შეუძლებელი იყო.

მოწყვლად და მნიშვნელოვნად დაზარალებულ ჯგუფებს გაეწევათ

განსაკუთრებული დახმარება.

უსტატუსო პირები (მაგალითად არაფორმალური მცხოვრებლები,

ახალმოსახლეები, სარეგისტრაციო დეტალების არმქონე პირები) მიწის

კომპენსაციის ნაცვლად მიიღებენ საარსებო დახმარებას და აუნაზღაურდებათ

ნებისმიერი დანაკარგი, მიწის გარდა.

ლეგალიზებადი მხარეებისთვის (ანუ პირებისთვის, რომელთაც აქვს

მფლობელობის დამადასტურებელი საბუთი, მაგრამ ოფიციალური გაფორმების

მოლოდინში იმყოფება, ან პირებისთვის, რომლებიც არ არიან

დარეგისტრირებულნი, მაგრამ აქვთ საცხოვრებელ ნაკვეთების მიმდებარე მიწა ან

სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების ნაკვეთი) მოხდება მიწის დარეგისტრირება

და შემდეგ მიწის დანაკარგის სრული კომპენსირება.

მიწათმოსარგებლეები, რომელთაც არ აქვთ მიწა დარეგისტრირებული, მაგრამ

ლეგიტიმურად იყენებენ სამოსახლო ნაკვეთებიდან მოშორებით არსებულ

სასოფლო სამეურნეო მიწებს, საქართველოს მთავრობის 2011 წლის

დადგენილებით უზრუნველყოფილი იქნებიან სრული ჩანაცვლების ფულადი

კომპენსაციით. კომპენსაციის გადახდა განხორციელდება საჯარო რეესტრში

დარეგისტრირების გარეშე.

გათვალისწინებული იქნება შემოსავლის აღდგენისა და რეაბილიტაციისთვის

საჭირო კომპენსაცია.

47

დაზარალებულ მხარეებისთვის მიწის შესყიდვის და განსახლების გეგმის

გამჟღავნება მოხდება ადგილობრივ ენაზე, ანუ ქართულად.

LARP-ში მოცემული საკომპენსაციო ღონისძიებები, მათ შორის კომპენსაციის

გაცემა, დახმარება გადაადგილებისას და სარეაბილიტაციო ღონისძიებების

გატარება სრულად იქნება უზრუნველყოფილი კონტრაქტორის მიერ მიწის

ფიზიკურ დაკავებამდე და მიწის ნაკვეთებზე სამშენებლო სამუშაოების

დაწყებამდე.

კომპენსაციების გაცემა მოხდება წინამდებარე გეგმით გაწერილი ტარიფების

მიხედვით, თუმცა კონტრაქტის ხელმოწერამდე გამართული მოლაპარაკებების

შედეგად დასაშვებია გარკვეული ცვლილებების შეტანაც.

საჩივრების განხილვა მოხდება არსებული საჩივრების დაკმაყოფილების

მექანიზმის საშუალებით..

პროექტებისთვის, რომლებიც იწვევს ფართო-მასშტაბიან იძულებით განსახლებას,

უნდა მომზადდეს განსახლების სამოქმედო გეგმა და ის ხელმისაწვდომი გახდეს

მოსახლეობისათვის. სასურველია განსახლების სამოქმედო გეგმა მოიცავდეს

მსოფლიო ბანკის უსაფრთხოების პოლიტიკის OP 4.12 ელემენტებს.

განსახლების სამოქმედო გეგმის დაგეგმარების, განხორციელების და

მონიტორინგის პროცესში უზრუნველყოფილი უნდა იყოს ზემოქმედების ქვეშ

მყოფი პირების სათანადო მონაწილეობა.

იმ გადასახლებული პირების შემთხვევაში, რომელთა საარსებო წყაროები

დამოკიდებულია მიწაზე, უპირატესობა უნდა მიენიჭოს მიწაზე დაფუძნებულ

განსახლების სტრატეგიებს.

გარდამავალ პერიოდში (გადასახლების და საარსებო წყაროს აღდგენას შორის

პერიოდი) დახმარების აღმოჩენა.

განსახლების სამოქმედო გეგმის მომზადების პროცესში ზემოქმედების ქვეშ მყოფ

პირებთან და მათ თემებთან უნდა გაიმართოს კონსულტაციები, საკითხთან

დაკავშირებით ისინი წინასწარ უნდა ფლობდნენ სათანადო ინფორმაციას.

კონსულტაციების პროცესში მათ უნდა მიიღონ ჯეროვანი და გასაგები ახსნა

განმარტება მათთვის საინტერესო თემებზე.

4.2.7 მიწის შესყიდვის პროცესი

71. მიწის შეძენის შესახებ საქართველოს კანონის შესაბამისად, მიწის ნაკვეთის სრულად და

ზუსტად დარეგისტრირება წარმოადგენს სააგენტოების მიერ კერძო მიწების შესყიდვის

წინაპირობას. RDMRDI ხევი-არგვეთას გზის F4 მონაკვეთის მშენებლობისთვის მიწის

შესყიდვებს აწარმოებს მოლაპარაკებების საფუძველზე, დაზარალებულ მხარეებთან

კონსულტაციების გამართვის ხერხით, მათ შორის აქტივებზე ლეგალური სტატუსის არმქონე

პირებთან. მიწის მყიდველი მიწის ან/და სხვა აქტივების სანაცვლოდ შესთავაზებს მხარეებს

ადეკვატურ და სამართლიან ფასს. RDMRDI უზრუნველყოფს, რომ დაზარალებული

პირებისგან მიწის შესყიდვის პროცესში ინფორმაციის ასიმეტრიულობის რისკები ღიად

იქნება განხილული. ექსპროპრიაციის გამოყენება მოხდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუკი

მოლაპარაკების გზით შედეგი მიღწეულ არ იქნა.

72. დეტალური პროექტირების კონსულტანტმა მოამზადა თითოეული პირის კომპენსაციის

და უფლებების შეფასება ქვესათაურით შესყიდვის და კომპენსირების მატრიცა (ACM). ACM

48

წარმოადგენს დეტალურ პროგრამას, რომელიც მიმართულია LARP-ის შესრულებისკენ JICA-

ს გარემოსდაცვითი და სოციალური სახელმძღვანელო მითითებების (აპრილი 2010) და ADB-

ს იძულებითი განსახლების პოლიტიკის (SPS 2009) შესაბამისი მიწის შესყიდვის და

განსახლების ჩარჩოს მიხედვით.

73. ACM-ის მიხედვით, LARC, LAR გუნდის დახმარებით რაიონულ დონეზე შესთავაზებს

თითოეულ დაზარალებულ მხარეს LARP-ით გათვალისწინებულ საკომპენსაციო საშუალებას.

წარმატებული მოლაპარაკების შემთხვევაში, მიწის კანონიერ/ლეგალურ მფლობელებთან

გაფორმდება მიწის შესყიდვის ხელშეკრულება, ხოლო უსტატუსო მფლობელთან -

ხელშეკრულება უფლების მინიჭების თაობაზე. ყველა შემოსული საჩივარი განიხილება

პროექტის დამტკიცებული საჩივრების დაკმაყოფილების მექანიზმით.

74. იმ შემთხვევაში, თუკი დაზარალებული მხარე არ დათანხმდება LARP-ით შეთავაზებულ

პირობებს და შეთანხმების მიღწევა შეუძლებელი იქნება საჩივრების დაკმაყოფილების

მექანიზმის გამოყენების საშუალებითაც, მაშინ RDMRDI ეცდება მიიღოს თანხმობა შესაბამისი

ორგანოებიდან ექსპროპრიაციის პროცესის დაწყების თაობაზე და მიწის რაიონული

სასამართლოს გადაწყვეტილებით შეძენაზე.

75. დეტალური პროექტირების კონსულტანტმა მოამზადა შესასყიდი ნაკვეთების ახალი

რუკები, გეომეტრიული დეტალების დართვით, როგორც ამას კანონმდებლობა მოითხოვს.

RDMRDI აღნიშნულ რუკებს წარუდგენს დაკანონებად მესაკუთრეებს. ამ პროცესს მოჰყვება

საკრებულოს მიერ რუკებისა და საკუთრების დოკუმენტაციის დადასტურება და საბოლოოდ,

კომპენსაციის მიღების მიზნით, მოხდება მათი დარეგისტრირება ადგილობრივ რეესტრში.

ლეგალიზაციის დეტალური პროცედურა წარმოდგენილია დანართში 1.

კომპენსაციის მიღების და სხვა უფლებამოსილების მოპოვების უფლება

4.3.1 უფლებამოსილება

76. პროექტით კომპენსაცია და/ან სარეაბილიტაციო დახმარება ეკუთვნით:

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ ყველა ადამიანს ვინც დაკარგავს მიწას, ამ მიწაზე

საკუთრების კანონიერი უფლების ან დაკანონების იურიდიული საფუძვლის ქონის

მიუხედავად

არენდატორებს და მოიჯარე-მეწილეებს

შენობების, მოსავლის, ხეების და მიწაზე განთავსებული სხვა ობიექტების

მფლობელებს;

ყველა დაზარალებულ ადამიანს, რომელიც პროექტის განხორციელების შედეგად

დაკარგავს ბიზნესს, შემოსავალს და ხელფასს

77. კომპენსაციაზე უფლებამოსილება განისაზღვრება ათვლის თარიღით, რომელიც

განისაზღვრება თითოეული ქვეპროექტისთვის ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირების აღწერის

და დეტალური კვლევის დაწყების თარიღის გათვალისწინებით. პირები, რომლებიც

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ ტერიტორიებზე დასახლდებიან ათვლის თარიღის

შემდგომ, ვერ ისარგებლებენ კომპენსაციის მიღების უფლებით. ისინი მიიღებენ

49

შეტყობინებას მშენებლობის დაწყებამდე გაათავისუფლონ ან დაშალონ ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული შენობა-ნაგებობა. დაშლილი ნაგებობების მასალის კონფისკაცია არ მოხდება და

ამის გამო მათ არც რაიმე ჯარიმა ან სანქცია დაეკისრებათ.

4.3.2 უფლებამოსილებების განმარტება

78. კომპენსაციის მიღების უფლებამოსილების ღონისძიებები მიწის, სახლის, აქტივების,

ბიზნესის და რეაბილიტაციის სუბსიდიების დაკარგვისთვის მოიცავს ღონისძიებებს მიწის,

საცხოვრებელი სახლის და კომერციული შენობების მუდმივ და დროებით დაკარგვას,

ერთწლიანი ნარგაობების და ხეების, ბიზნესის დანაკარგის შემწეობას საგადასახადო

დეკლარაციაზე და/ან ერთიან ღირებულებაზე დაფუძნებით, როგორც ეს LARP-შია

განსაზღვრული.

79. ეს უფლებამოსილებები დეტალურად მოცემულია ქვემოთ:

80. მიწის დანაკარგის (სასოფლო სამეურნეო, საცხოვრებელი და კომერციული) კომპენსირება

მოხდება სრული ჩანაცვლების ღირებულებით განსახლების პერიოდისათვის არსებული

საბაზრო ფასის შესაბამისად. ერთი კვადრატული მეტრი მიწის ერთეულის ღირებულება

განისაზღვრება ფართოდ გავრცელებული შეფასების საერთაშორისო სტანდარტებით (IVS).

აღმასრულებელი ორგანო ან კონსულტანტი, რომელიც პასუხისმგებელია LARP-ის

შემუშავებაზე დაიქირავებს დამოუკიდებელ შესაბამისი უფლებამოსილების მქონე

შემფასებელს, რომელიც აკმაყოფილებს განსახლების გეგმის ჩარჩო დოკუმენტით (RPF)

გათვალისწინებულ მოთხოვნებს, იცავს RPF-ს შეფასების მეთოდოლოგიას და ასევე

თითოეული ტიპის დანაკარგისთვის, რომელიც შეიძლება განიცადოს ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეულმა პირმა დაგეგმილი გზის რეაბილიტაციის პროექტის შედეგად, განსაზღვრავს

კომპენსაციის ოდენობას.

81. ფულადი კომპენსაცია იქნება იმ რაოდენობის, რომ ზემოქმედების ქვეშ მყოფმა პირმა

შეძლოს გზის პროექტის მიზნებიდან გამომდინარე დაკარგული ნაკვეთის თანაბარი

ღირებულების და პროდუქტიულობის მქონე ალტერნატიული მიწის ნაკვეთის შესყიდვა. თუ

LARP-ის მომზადების პროცესში, გამოიკვეთა საჭიროება, რომ PAP საჭიროებს დამატებით

ხარჯებს ახალი მიწის ნაკვეთის მოსამზადებლად, რათა მისი მდგომარეობა გაუტოლდეს

დათმობილი ნაკვეთის მდგომარეობას, იგი მიიღებს დამატებით ერთჯერად შემწეობას

ხარჯების დასაფარად.

82. გარდა ამისა, ნებისმიერ დამატებით გადასახადს, რომელიც საჭიროა საკუთრების

უფლების ლეგალიზაციის პროცესისთვის, რათა პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

ნაკვეთი გადავიდეს PAP-ს კანონიერ საკუთრებაში, ასევე საკუთრების უფლების

გადაცემასთან დაკავშირებულ სხვა ხარჯებს დაფარავს აღმასრულებელი ორგანო

(საავტომობილო გზების დეპარტამენტი).

83. თუ მიწის ნაკვეთიდან მიღებული შემოსავლის 20% მეტი ექცევა ზემოქმედების ქვეშ, PAP

(მიწით მოსარგებლე, მოიჯარე, მონახევრე) მიიღებს დამატებით შემწეობას უკიდურესი

ზემოქმედებისთვის, რომელიც უდრის დაკარგული მიწის ერთი წლის მოსავლის საბაზრო

ღირებულებას ან ერთჯერად შემწეობას, რომელიც უდრის ხუთსულიანი ოჯახის სამი თვის

შემოსავლის მინიმალურ საარსებო ოდენობას.

84. საერთო გამოყენების სასოფლო სამეურნეო (საძოვარი) მიწის დაკარგვა - ადგილობრივი

თემები კარგავენ ხელმისაწვდომობას საერთო გამოყენების საძოვრებზე, სათიბებზე. ამ

50

შემთხვევაში ძოვება მოხდება სანაცვლო მიწაზე, რომელიც დაკარგულის მსგავსია ზომის,

პროდუქტიულობის და მისაღები ადგილმდებარეობის თვალსაზრისით. ასეთ ჩანაცვლებაზე

პასუხისმგებელია ადგილობრივი მთავრობა. თუმცა, აღმასრულებელ სააგენტოს ეკისრება

პასუხისმგებლობა მონიტორინგი გაუწიოს ამ პროცესს და დარწმუნდეს, რომ ჩანაცვლება

მოხდა პროექტის ადრეულ ეტაპზე და პროექტის ზემოქმედების არეალში საარსებო წყაროს

გაუარესება მოსალოდნელი არ არის. თუ ასეთი ჩანაცვლება შეუძლებელია, მომზადდება

საარსებო წყაროს აღდგენის გეგმა და განხორციელდება ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული თემის

საჭიროებების შესაბამისად და მათი საარსებო წყარო შენარჩუნდება სულ მცირე პროექტამდე

არსებულ დონემდე.

85. აღმასრულებელი სააგენტო დაფარავს ნებისმიერი სახის ხარჯებს, მიწის გადასახადს ან

რეგისტრაციის გადასახადს, თუ ამას მოითხოვს ადგილობრივი კანონები და რეგულაციები.

86. შენობა ნაგებობების (საცხოვრებელი სახლები, დამატებითი ნაგებობები, ღობეები,

კედლები, კომერციული ინფრასტრუქტურა და ა.შ.) კომპენსირება მოხდება ჩანაცვლების

ღირებულების ნაღდი ანგარიშსწორებით (მაგ, სამშენებლო ხარჯები) ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული ნაგებობის და სხვა არამოძრავი აქტივის არსებული საბაზრო ღირებულების


87. სამშენებლო ხარჯის გაანგარიშება ითვალისწინებს ჩასანაცვლებელი ნაგებობის

სამშენებლო მასალის საბაზრო ღირებულებას, რომლის ხარისხი უნდა იყოს დაკარგული

ნაგებობის მსგავსი ან მაზე უკეთესი, ან ნაწილობრივი ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

ნაგებობის შეკეთებას ამას დამატებული სამშენებლო მასალის ტრანსპორტირების ხარჯები ,

მუშახელის ან საკონტრაქტო გადასახადების ღირებულება და რეგისტრაციის და ქონების

გადაცემის ხარჯები. საცხოვრებელი სახლების/კომერციული ნაგებობების კომპენსაციაში

ასევე იგულისხმება დაკარგული წყლის და ელექტროენერგიის ხარჯები.

88. ნაწილობრივი ზემოქმედების შემთხვევაში, გამოიყენება სრული ფულადი დახმარება

დარჩენილი ნაგებობის აღსადგენად; თუ ნაწილობრივი ზემოქმედება/შენობა ნაგებობის

დემონტაჟი საფრთხეს უქმნის შენობის დარჩენილ ნაწილს და იზრდება უსაფრთხოების

რისკები, ფულადი კომპენსაცია განისაზღვრება მთლიანი შენობისთვის და ზემოქმედების

ქვეშ მოქცეული შენობა ნაგებობის დამატებითი კონსტრუქციებისთვის.

89. მთლიანად მოხდება დარჩენილი მიწის კომპენსირება (მიწის მონაკვეთი, რომელიც დარჩა

მიწის გაყოფისა და შესყიდვის შემდგომ, თუ ის ძალიან პატარაა შემდგომი გამოყენებისთვის

სასოფლო სამეურნეო ან სამოსახლოდ გამოყენებისთვის ან რთულად მისასვლელია).

90. ხეები: ფულადი კომპენსაცია გულისხმობს შემოსავლის ჩანაცვლებას. ფულადი

კომპენსაცია გამოითვლება არსებული საბაზრო ღირებულების და პროექტის

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ხეხილის ტიპის, ასაკისა და პროდუქტიულობის

გათვალისწინებით. ზრდასრული მსხმოიარე ხის წლიური მოსავლიანობა გამრავლებული

ხილის (კგ/ლარი) საბაზრო ღირებულებაზე და გამრავლებული წლების იმ რაოდენობაზე,

რომელიც საჭიროა ახალი ხის გასაზრდელად იმავე ასაკამდე.

91. გარდა ამისა, თითოეული მსხმოიარე ხის კომპენსირება მოხდება ნერგების შესყიდვით.

PAP-ებს აქვთ უფლება თავად განათავსონ მოჭრილი ხეები. სამშენებლო კომპანია თავად

დანომრავს ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ ხეებს და უზუნველყოფს PAP-ების

საცხოვრებლამდე მათ უფასო მიტანას.

92. არა მსხმოიარე ხეებისთვის ფულადი კომპენსაცია არ გამოიყოფა. PAP-ებს აქვთ უფლება

თავად განათავსონ მოჭრილი ხეები.

51

93. იმ შემთხვევაში თუ მრავალწლოვანი ნარგავი იზრდება კერძო მიწის ნაკვეთის გარეთ,

მაშინ გატარდება შემდეგი ღონისძიებები:

ხილის ხეები: სამშენებლო კომპანია დანომრილ ხეებს გადასცემს

მუნიციპალიტეტს. მუნიციპალიტეტს შეუძლია მოგვიანებით ის დაურიგოს

სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფ მოსახლეობას.

არა მსხმოიარე ხეები: აღნიშნული ქმედების ლეგალური განხორციელება

მოითხოვს, რომ სატყეოს ტერიტორიაზე ძირზე მდგარი მრავალწლიანი ხე

ამოირიცხოს სახელმწიფო სატყეო ფონდიდან საქართველოს მთავრობის

დადგენილების შესაბამისად. სამშენებლო კომპანია დანომრილ ხეებს გადასცემს

მუნიციპალიტეტს. მუნიციპალიტეტს შეუძლია მოგვიანებით ის დაურიგოს

სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფ მოსახლეობას.

94. მოსავალი: წლიური მოსავლისთვის განისაზღვრება საბაზრო ღირებულების შესაბამისი

ფულადი კომპენსაცია.

95. მოსავლის კომპენსაციას მიიღებენ მიწის მესაკუთრეები, მიწათმოსარგებლეები,

მფლობელები ან სხვა ტიპის მოსარგებლეები მხარეებს შორის ხელშეკრულებაში (ასეთის

არსებობის შემთხვევაში) მითითებული წესის თანახმად.

96. ბიზნესის მესაკუთრე - ბიზნესის მუდმივი დაკარგვისთვის კომპენსაციის მიღება

შესაძლებელია ნაღდი ფულით ერთი წლის შემოსავლის ოდენობით საგადასახადო

დეკლარაციაზე დაყრდნობით ან თუ ეს შეუძლებელია, ოფიციალურ მინიმალურ წლიურ

ხელფასზე დაყრდნობით. ბიზნესის დროებითი დაკარგვისთვის კომპენსაციის მიღება

შესაძლებელია ნაღდი ფულით, რომელიც დაფარავს მხოლოდ შეფერხების პერიოდის

ხარჯებს საგადასახადო დეკლარაციაზე დაყრდნობით ან ტუ შესაძლებელია ერთჯერადი

შემწეობის სახით, რომელიც გამოითვლება ხუთსულიანი ოჯახის სამომხმარებლო კალათის

ოდენობის გამრავლებით სამ (3). (ოდენობები უნდა განახლდეს ყოველთვიურად მოცემული

თვის ეროვნული მაჩვენებლების შესაბამისად).

97. ბიზნესში დასაქმებული პერსონალი: დაკარგული ხელფასების კომპენსაცია ბიზნესის

შეფერხების პერიოდისთვის. თუ საგადასახადო დეკლარაციის ანგარიშები არ არსებობს, მაშინ

მინიმალური თვიური ხელფასი მრავლდება ბიზნესის გაჩერების თვეების ოდენობაზე.

სამუშაოს მუდმივი დაკარგვის შემთხვევაში, კომპენსაცია უდრის ხელფასის 1 წლის

ოდენობას.

98. სასოფლო სამეურნეო მიწის მოიჯარეები და მუშები: ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

მოიჯარეები მიიღებენ ან განახლებულ იჯარას სხვა მიწის ნაკვეთზე ან დაკარგული მიწის

წლიური მოსავლის ოდენობის ფულად კომპენსაციას დარჩენილი საიჯარო წლებისთვის,

მაქსიმუმ სამი წლის იჯარის ოდენობას. მონახევრეები მიიღებენ მოსავლის საკუთარ წილს

საბაზრო განაკვეთის შესაბამისად (თუ ზემოქმედება დროებითია), პლიუს დამატებით

ერთჯერად მოსავლის კომპენსაციას (თუ ზემოქმედება მუდმივია). სოფლის მეურნეობაში

დასაქმებული მუშები მათი კონტრაქტის შეფერხების შემთხვევაში მიიღებენ ხელფასის

შესაბამის ფულად კომპენსაციას, მათ შორის ანაზღაურებას ნატურალური კომპენსაციის

სახით წლის დარჩენილი პერიოდის შესაბამისად.

99. სამოსახლო მიწის გამქირავებლები/მოიჯარეები და სახლის გამქირავებლები: ისინი ვისაც

მიწა და/ან სახლი იჯარით აქვთ გაცემული საცხოვრებელი მიზნებისთვის მიიღებენ სამი

(3) თვის ოდენობის ფულად კომპენსაციას აღნიშნულ ტერიტორიაზე არსებული საბაზრო

ფასის შესაბამისად და გაეწევათ დახმარება ალტერნატიული ფართის მოძებნაში.

52

გადასახლების სუბსიდია : PAP-ები, რომლებიც იძულებული არიან გადასახლდნენ,

მიიღებენ გადასახლების ერთჯერად სუბსიდიას, რაც დაფარავს ტრანსპორტირებისა და

ერთი თვის საცხოვრებელ ხარჯებს. თუ პროექტთან დაკავშირებული მიზეზების გამო

გადასახლება გადაიდო, როგორიცაა მაგალითად კომპენსაციის დაგვიანებით გადახდა,

საცხოვრებელი ხარჯების ანაზღაურება გაიწერება დროში, რომლის პერიოდშიც პირს არ

ექნება შესაძლებლობა გადავიდეს ახალ საცხოვრებელ ადგილას.

დამატებითი სარეაბილიტაციო ღონისძიებები

100. ADB და JICA პოლიტიკის მოთხოვნების და განსახლების გეგმის ჩარჩო დოკუმენტის

შესაბამისად, LARP-ში გათვალისწინებული იქნება დამატებითი სარეაბილიტაციო

ღონისძიებები მას შემდეგ რაც მოხდება მოწყვლადი და უკიდურესი ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული პირების გამოვლენა LARP-თან დაკავშირებული კვლევის (დეტალური კვლევა,

აღწერა, სოციალურ-ეკონომიკური კვლევა) და მისი მომზადების პროცესში.

101. დახმარება მოწყვლადი ჯგუფებისთვის: მიწის და აქტივების დანაკარგისთვის

გათვალისწინებული კომპენსაციის გარდა ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული მოწყვლადი

ჯგუფები ისარგებლებენ დამატებითი სარეაბილიტაციო ღონისძიებებით, კერძოდ: საარსებო

მინიმუმის 3 თვის ოდენობის ერთჯერადი შემწეობა, რომელიც შეესაბამება ხუთსულიანი

ოჯახის სამომხმარებლო კალათის შესაბამისად. განსახლების სამოქმედო გეგმის

განხორციელების პროცესში მოწყვლადი ჯგუფების მდგომარეობაზე დაწესდება

მონიტორინგი და მათ გაეწევათ დამატებითი დახმარება განსახლების გეგმის ჩარჩო

დოკუმენტის მიზნებისა და პოლიტიკის შესაბამისად.

102. გარდა ამისა, მოწყვლადი ჯგუფების ოჯახის წევრებს მიენიჭებათ უპირატესობა

პროექტის ფარგლებში დასაქმების დროს..

103. PAP - უკიდურესი ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული მიწის ნაკვეთების მფლობელები: PAP-

ები, რომლებიც განიცდიან გზის პროექტის უკიდურეს ზემოქმედებას, მიიღებენ დამატებით

დახმარებას: ერთჯერად შემწეობას უკიდურესი ზემოქმედებისთვის, რომელიც უდრის ხუთ

სულიანი ოჯახის სამომხმარებლო კალათის 3 თვის ოდენობის შემწეობას.

104. გადასახლების შემწეობა: უდრის ხუთ სულიანი ოჯახის სამომხმარებლო კალათის 3

თვის ოდენობის შემწეობას ამას დამატებული 200 ლარი ტრანსპორტირებისთვის.

105. სარეაბილიტაციო ღონისძიებები გზაზე მოვაჭრეთათვის: მუნიციპალიტეტთან და

ზემოქმედების ქვეშ მყოფ მოვაჭრეებთან მჭიდრო კომუნიკაციის საფუძველზე, მათთვის

გამოიყოფა უფრო უსაფრთხო სივრცე, ვიდრე ეს გზატკეცილზე გახსნილი მაღაზიაა.

ოფიციალური გადასახადები და დაბეგვრა

106. არც ერთ ზემოთხსენებულ შემთხვევაში, ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირები არ არიან

ვალდებული გადაიხადონ რაიმე გადასახადი და საბოლოო ქონების გადაცემის გადასახადი.

107. ნოტარიული მომსახურების გადასახადს, სასამართლოსთან დაკავშირებულ

ადმინისტრაციულ ხარჯებს, ლეგალიზაციის და საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის ხარჯებს

გადაიხდის აღმასრულებელი სააგენტო.

108. გარდა ამისა, საბანკო მომსახურების დასაფარად საჭირო გადასახადები შეტანილი იქნება

ფულადი კომპენსაციის ოდენობაში.

53

ცხრილი 4-3 საკომპენსაციო უფლებების მატრიცა

დანაკარგის ტიპი გამოყენება


მოქცეული ოჯახები და

პირები

კომპენსაციაზე უფლებამოსილება

მიწაზე ზემოქმედება

ყველა ტიპის მიწის (სახნავ-

სათესი, სამოსახლო,

ინდუსტრიული,

კომერციული) სამუდამო

დაკარგვა

მიწის დანაკარგი

განურჩევლად

ზემოქმედების

სიმძიმისა


პირები (PAPs)

(რეგისტრირებული მესაკუთრე)

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირები მიიღებენ ჩანაცვლების

ღირებულების სრული ოდენობის ნაღდი ფულით

კომპენსაციას არსებული საბაზრო ღირებულების

გათვალისწინებით. ერთეულის ღირებულება განისაზღვრება

LARP-ში.

თუ ნაკვეთის დარჩენილი ნაწილი გამოუსადეგარი ხდება,

პროექტი მთლიანად შეიძენს ნაკვეთს, მესაკუთრის თნხმობის



პირები (PAPs)

(დაკანონებადი მიწის ნაკვეთის

მფლობელი)

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირების დახმარება

მათ საკუთრებაში არსებული პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული მიწის დაკანონებაში. დაკანონებისა და

რეგისტრაციის პროცესის დასრულების შემდეგ, მოხდება მიწის

შესყიდვა და დაზარალებული მიიღებს ნაღდი ფულით

კომპენსაციას ჩანაცვლების ღირებულების სრული ოდენობით,

არსებული საბაზრო ღირებულების მიხედვით, ერთეულის

ფასით, რომელიც შემოთავაზებულია მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმაში.

თუ რეგისტრირებული მფლობელის საკუთრებაში არსებული

ნაკვეთის დარჩენილი ნაწილი გამოუსადეგარი ხდება, პროექტი

მთლიანად შეიძენს ნაკვეთს, მფლობელის თანხმობის


კერძო ან საზოგადოებრივი

მიწების მოიჯარე

ასეთ პირებს ყოველგვარი საფასურის გარეშე განუახლდებათ

საიჯარო ხელშეკრულება იმავე

ღირებულების/პროდუქტიულობის მქონე სხვა მიწის

ნაკვეთთან დაკავშირებით, ან გადახდილი იქნება ფულადი

კომპენსაცია დარჩენილი საიჯარო წლების საერთო

ღირებულების ოდენობით საბაზრო ფასის მიხედვით

(მაქსიმალური 3 წლის ვადით).

გარდა ამისა, გადახდილი იქნება ფულადი კომპენსაცია

მეიჯარეს მიერ მიწის ნაკვეთის გაუმჯობესებისათვის

ჩადებული ინვესტიციების ასანაზღაურებლად.

მოიჯარე

(დაურეგისტრირებელი მიწის)

ფულადი კომპენსაცია ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი

მიწაზე მოსაწევი მოსავლის საერთო რაოდენობის ოდენობით,

54

დარჩენილი საიჯარო წლების განმავლობაში (მაქს. სამ

წლამდე).

საკუთრების უფლების არმქონე,

არადაკანონებადი მიწის

ნაკვეთით მოსარგებლე/მიწის

თვითნებურად დამკავებელი

არადაკანონებადი მიწის მფლობელები, თუ ისინი კარგავენ

მათ განკარგვაში მყოფ ერთადერთ სასოფლო-სამეურნეო მიწის

ნაკვეთს, რომელიც ოჯახის შემოსავლის ძირითადი წყარო

არის, მიიღებენ ერთჯერად ფულად დახმარებას

გადასახლებისათვის, რაც შეადგენს საარსებო მინიმუმს 3

თვეზე გადაანგარიშებით

თემის მიწის (საძოვრები)

სამუდამო დაკარგვა

ადგილობრივი თემი, რომელიც

კარგავს საძოვრების

ხელმისაწვდომობას

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ თემს ყოველგვარი საფასურის

გარეშე ადგილობრივი ხელისუფლების მიერ გამოეყოფა იმავე

ზომისა და პროდუქტიულობის ჩანაცვლებითი მიწის ნაკვეთი

დაზარალებული პირისთვის მისაღებ ადგილზე.

თუ ასეთი ჩანაცვლება არ არის შესაძლებელი, მომზადებული

იქნება საარსებო წყაროების აღდგენის გეგმა, რომელიც

განხორციელდება ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული თემის

საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად და მათი საარსებო

წყაროების აღსადგენად წინა-საპროექტო მდგომარეობამდე

მაინც.

შენობა-ნაგებობები

საცხოვრებელი სახლი და

დამხმარე ნაგებობები

პროექტის


მოქცეული

საცხოვრებელი,

დამხმარე შენობა-

ნაგებობა,

ექვემდებარება

ნაწილობრივ/სრულ

დემონტაჟს

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული ყველა პირი

სრული ზემოქმედება, მუხედავად ზემოქმედების ფაქტობრივი

პროცენტულობისა. მოხდება ზემოქმედების ფულადი

კომპენსაცია სრული ჩანაცვლების ღირებულებით

ამორტიზაციისა და ტრანზაქციის ხარჯების გამოკლებით.

გარდა ამისა, საარსებო წყაროების აღდგენის ინიციატივები

მიეწოდება იმ დაზარალებულებს, რომელთა შესაძლოა

გაუუარესდეთ საარსებო წყაროების ხელმისაწვდომობა გზის

პროექტის გავლენით (მაგ: პროექტის ზემოქმედება, რომელიც

საცხოვრებელ სახლზე ვრცელდება, ექვემდებარება ფულად

კომპენსაციას ჩანაცვლების ღირებულებით და დამატებით

ერთჯერად დახმარებას სატრანსპორტო საშუალებებისა და

პირადი ნივთებისთვის. თუმცა, სხვა შემოსავლის წყაროები

(სასოფლო-სამეურნეო მიწები/კერძო კომერციული

ნაგებობები) შეიძლება დარჩეს პროექტის ზემოქმედების

საზღვრებს გარეთ; შესაბამისად, ეს აქტივები შესაძლოა არ

იქნას შეტანილი შემოთავაზებულ საკომპენსაციო პაკეტში.

დაზარალებულმა პირებმა გადასახლებისა და სხვა ახალ

ადგილზე დასახლების შემდგომ, შესაძლოა დროებით

დაკარგონ შემოსავლის ზემოაღნიშნულ წყაროებთან

ხელმისაწვდომობის შეზღუდვის (მგზავრობისათვის საჭირო

55

უფრო ხანგრძლივი დრო, გართულებული ხელმისაწვდომობა)

გამო, რომელიც არ ექცევა პროექტის ზემოქმედების ქვეშ.

საცხოვრებელი შენობა-

ნაგებობის

მაცხოვრებელი/დამქირავებელი

ერთჯერადი დახმარება, რომელიც თვიური ქირის

გადასახადის (საიჯარო ხელშეკრულებაში აღნიშნულის) სამმაგ

ოდენობას უტოლდება; თუ საიჯარო ხელშეკრულება არ არის

ხელმისაწვდომი, საკომპენსაციო თანხა შეადგენს თვიური

ხელფასის სამმაგ ოდენობას; გარდა ამისა, უზრუნველყოფილი

იქნება ერთჯერადი ტექნიკური მხარდაჭერა პირადი ნივთების

ახალ ადგილზე გადატანისთვის; ან ერთჯერადი ფულადი

დახმარება პირადი ნივთების ტრანსპორტირების ხარჯების

დასაფარად. მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის

შემმუშავებელი კონსულტანტი განსაზღვრავს გონივრულ

საკომპენსაციო ოდენობას პროექტის ბუნებიდან და

სპეციფიკიდან გამომდინარე..

კომერციული შენობა-

ნაგებობები



მოხვედრილი

კომერციული




ექვემდებარებიან

საკუთრების უფლების მქონე ფულადი კომპენსაცია ჩანაცვლების სრული ღირებულების

ოდენობით მიმდინარე საბაზრო ფასით, პროექტის

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი იმ ნაგებობების თუ სხვა

აქტივისთვის, რომლებიც არ შეიცავენ უტილიზაციისთვის

გამოსადეგ მასალას, ამორტიზაციის და ტრანზაქციის

ხარჯების დაქვითვით.

იმ შემთხვევაში, თუ ნაწილობრივი დემონტაჟი საფრთხეს

უქმნის ნაგებობას და არსებობს მისი მდგომარეობის

გაუარესების და უსაფრთხოების რისკი, ფულადი კომპენსაცია

შეეხება მთელს ნაგებობას.

კომერციული ნაგებობით

მოსარგებლე





ხელფასის სამმაგ ოდენობას;

სახელმწიფო/მუნიციპალურ

საკუთრებაში არსებული

შენობა-ნაგებობები,

რომლებიც პროექტის

ზემოქმედების ქვეშ ექცევიან




სახელმწიფო/მუნიციპა

ლურ საკუთრებაში

არსებული შენობა-




ექვემდებარებიან.

იძულებით გადაადგილებული

პირები, ლტოლვილები,

თვითნებურად შეჭრილები,

რომლებიც იკავებენ შენობა-

ნაგებობებს საცხოვრებელი

დანიშნულებით.

დასახლება სახელმწიფოს მიერ გამოყოფილ განსახლების

ტერიტორიაზე ან თვით-გადაადგილების დახმარების

გამოყოფა, ისე, როგორც ეს დამტკიცებულ LARP გეგმაში არის

მითითებული.

56

ღობე/კედლები პროექტის


მოხვედრილი ყველა

პირის ღობე, რომელიც

ზემოქმედებას

განიცდის


მოხვედრილი ყველა პირი

ფულადი კომპენსაცია ჩანაცვლების (მშენებლობა)

ღირებულების ოდენობით, დაზიანებული ღობის/ კედლის

მასალისა და წრფივი მეტრ სიგრძის მიხედვით.

ერთწლიანი ნარგავები ზემოქმედების ქვეშ


ნარგავები



(თვითნებურად დამკავებლების

ჩათლით)

ფულადი კომპენსაცია ფაქტობრივი ან ასაღები მოსავლის

საერთო საბაზრო ღირებულებას უტოლდება. კომპენსაცია

გაიცემა იმ შემთხვევაშიც კი თუ მოსავალი აღებულია.

კომპენსაცია ნარგავებისთვის გაიცემა მიწის მფლობელებზე,

მიწით მოსარგებლეებზე, მოიჯარეებზე ან სხვა

მოსარგებლეებზე, კონკრეტული მოიჯარეობა-მონახევრეობის

ხელშეკრულების საფუძველზე, რომელიც დაიდო ამ მხარეებს

შორის (ასეთის არსებობის შემთხვევაში).

კერძო მიწის ნაკვეთებზე

არსებული მრავალწლიანი

ნარგავები



მოქცეული მსხმოიარე

მრავალწლიანი

ნარგავი





გაიცემა კომპენსაცია ნაღდი ფულით საბაზრო ღირებულების

საფუძველზე ხეების ტიპის, ასაკის და ნაყოფიერების

მიხედვით; თითოეულ მსხმოიარე ხეზე გაიცემა დამატებითი

კომპენსაცია ნერგის შესაძენად.

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს შეუძლიათ მოჭრილი

ხეების განკარგვა.

მშენებელი კონტრაქტორი უზრუნველყოფს ხეების მოჭრას და

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირების საცხოვრებლამდე

მათ მიტანას ყოველგვარი საფასურის გარეშე.



მოქცეული არა-

მსხმოიარე

მრავალწლიანი

ნარგავი




ჩათლით)

მრავალწლიან ნარგავებზე, რომლებიც არ ისხამენ ხილს არ

გაიცემა ფულადი კომპენსაცია.

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს შეუძლიათ მოჭრილი

ხეების განკარგვა.

მრავალწლიანი ნარგავი

(საზოგადოებრივ/სახელმწიფო

მიწაზე)

ძირზე მდგომი ხეები მრავალწლიანი ნარგავი

რომელიც კერძო მიწის

საზღვრებს გარეთ არის

მშენებელი კომპანია მოჭრილ ხეებს მიაწვდის და გადასცემს

მუნიციპალიტეტს. მუნიციპალიტეტი მოგვიანებით

დაურიგებს მათ სიღარიბის ზღვარს მიღმა მყოფ ადგილობრივ

მოსახლეობას.

ნარგავი სატყეო ფონდის

მიწაზე

ძირზე მდგომი არა

ხეხილის ხეები




აღნიშნული ქმედების სამართლებრივი განხორციელება

მოითხოვს, რომ სატყეო ფონდის მიწაზე არსებული

მრავალწლიანი ნარგავი გამორიცხულ იქნას სატყეო ფონდიდან

საქართველოს მთავრობის შესაბამისი განკარგულების

მოთხოვნების საფუძველზე. მშენებელი კომპანია მოჭრილ

ხეებს მიაწვდის და გადასცემს მუნიციპალიტეტს.

57

მუნიციპალიტეტი მოგვიანებით დაურიგებს მათ სიღარიბის

ზღვარს მიღმა მყოფ ადგილობრივ მოსახლეობას.

შემოსავლის დაკარგვა

მეიჯარე/მიწის მესაკუთრე საიჯარო

ხელშეკრულებით

გამოწვეული




რომელსაც გაფორმებული აქვს

საიჯარო ხელშეკრულება






ბიზნესი, დასაქმება

ბიზნესის ან

დასაქმების დროებითი

ან მუდმივი დაკარგვა





ყველა სახის მოქმედი ბიზნესი (ოფიციალურად

რეგისტრირებული ან არა-გარე მოვაჭრე) მიიღებს ფულად

კომპენსაციას 1 წლის შემოსავლის ოდენობით საგადასახადო

დეკლარაციაზე დაყრდნობით ან თუ ეს შეუძლებელია,

(შემოსავლის დაკარგვა როგორც ფორმალური ისე

არაფორმალური ეკონომიკური საქმიანობიდან), მაშინ

ანაზღაურება მოხდება ოფიციალური საარსებო მინიმუმის

ოდენობით.

ყველა სახის არა-ოფიციალური ბიზნესის ანაზღაურება

მოხდება (მაგ: გარე მოვაჭრეები) სარსებო მინიმუმის 1 წლის

ოდენობის გათვალისწინებით.

მუშა/დასაქმებული:

დაკარგული ხელფასების კომპენსაცია შეჩერებული ბიზნესის

პერიოდისთვის. თუ საგადასახადო დეკლარაციის ანგარიში არ

არსებობს, ანაზღაურება ხდება მინიმალური თვიური

ხელფასის გამრავლებით შეჩერებული ბიზნესის თვეების

ოდენობაზე.

სასოფლო-სამეურნეო

საქმიანობით დაკავებული

პირები, რომლებიც შრომით

ხელშეკრულებას კარგავენ

ფულადი კომპენსაცია შესაბამისი სასოფლო-სამეურნეო

წელიწადის დარჩენილი ნაწილის განმავლობაში

განსაზღვრული ხელფასისთვის, და სადაც საჭიროა საარსებო

წყაროების აღდგენის ღონისძიებები.


ტექნიკური მხარდაჭერა

დაკანონების, რეგისტრაციის

დროს



რეგისტრირებული საკუთრების

უფლებით/დაკანონებადი მიწის

ნაკვეთის მფლობელები

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი ყველა პირი

მიიღებს უფასო ტექნიკურ მხარდაჭერას, დაკანონების,

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი მიწის ნაკვეთის

დაყოფის, ცვლილებების რეგისტრაციის და/ან გაყიდვების

ტრანზაქციების დროს.

58

პროექტთან დაკავშირებული გაყიდვების გადასახადები,

ოფიციალური მოსაკრებელი და ტრანზაქციის ხარჯები, თუ არ

იქნა გაუქმებული, დაიფარება საქართველოს მთავრობის მიერ.

შემწეობა

გადაადგილებისთვის

სატრანსპორტო და

გარდამავალი

საარსებო წყაროების

შემწეობა


მოხვედრილი ყველა პირი,

რომლებზეც ზემოქმედება

გადაადგილებით არის


დახმარება 5 წევრიანი ოჯახის 3 თვის სამომხმარებლო

კალათის ოდენობით, ამას დამატებული 200 ლარი

ტრანსპორტირებისთვის.

თემის რესურსები

რესურსების ხელმისაწვდომობა შესაძლოა შენარჩუნდეს ან

აღდგეს; პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

ნაგებობების/ სისტემების (მაგ: ხიდები, გზები, სკოლები,

ჯანდაცვის ცენტრები, სასმელი წყლის მომარაგების სისტემები,

საირიგაციო არხები, ა.შ.) რეაბილიტაცია/აღდგენა.


მოხვედრილი მოწყვლადი

პირები


მოხვედრილი პირები,

რომლებიც სიღარიბის ზღვარს

მიღმა იმყოფებიან; შშ პირები,

პენსიონერები, ქვრივები,

ოჯახები, რომელთაც ქალი

უძღვებათ; გაღატაკებული

ოჯახები; იგპ-ები;

ლტოლვილები

ერთჯერადი დახმარება 3 თვის საარსებო მინიმუმის

ოდენობით და პრიორიტეტის მინიჭება პროექტთან

დაკავშირებულ სამუშაოზე დასაქმებისას.

მწვავე ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი პირები

პირები, რომლებიც მიწის 20%-

ზე მეტს კარგავენ

ერთჯერადი დახმარება საარსებო მინიმუმის 3 თვის

ოდენობით 5 წევრიანი ოჯახისთვის მძიმე ზემოქმედების


დროებითი ზემოქმედება

მიწის ნაკვეთის

ხელმისაწვდომობის


მფლობელები/მოსარგებლეები მშენებელი კომპანიის მიერ უზრუნველყოფილი იქნება

დროებითი მისასვლელი. მიწის ნაკვეთის ხელმისაწვდომობის

დროებითი დაკარგვის შემთხვევაში მოსალოდნელია

ნარგავების დაკარგვა, რაც ანაზღაურდება მშენებელი

კომპანიის მიერ. ყველა დანაკარგი და ჯეროვანი კომპენსაციის

ოდენობა უნდა განისაზღვროს კომპენსაციის

უფლებამოსილების პრინციპების საფუძველზე, რომელიც

მოცემულია განსახლების ჩარჩო დოკუმენტისა და მიწის

შესყიდვისა და განსახლების გეგმაში.

ბიზნეს

საქმიანობასთან

მისასვლელი

დროებითი გზით

სარგებლობის

ბიზნეს ერთეულები

დროებითი მისასვლელი უზრუნველყოფილი იქნება

მშენებელი კომპანიის მიერ.

59

შეფერხების თავიდან

არიდება

ბანაკებისა და

კარიერებისთვის

დაკავებული მიწის

ნაკვეთების გამო

შემოსავლის

დროებითი კარგვა

მფლობელები/მოსარგებლეები ბანაკის ტერიტორიის შერჩევისას სამშენებლო კომპანიამ უნდა

იმოქმედოს შესაბამის სახელმწიფო უწყებებთან ერთად და

პრიორიტეტი უნდა მიანიჭოს თავისუფალ მიწებს, რომელთა

გამოყენება არ ხდება სასოფლო-სამეურნეო/საცხოვრებელი

დანიშნულებით. იმ შემთხვევაში, თუ ბანაკისთვის და

კარიერებისთვის შერჩეული ტერიტორია კერძო საკუთრებაშია,

ყველა დანაკარგი და ჯეროვანი კომპენსაციის ოდენობა უნდა

განისაზღვროს კომპენსაციის უფლებამოსილების პრინციპების

საფუძველზე, რომელიც მოცემულია განსახლების ჩარჩო

დოკუმენტისა და მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმაში.

ნებისმიერი სხვა

გაუთვალისწინებელი

ზემოქმედება

მოთხოვნისამებრ ნებისმიერი პროექტის განხორციელების დროს წამოჭრილ

გაუთვალისწინებელ ზემოქმედებაზე რეაგირებას და მის

შემცირებას/კომპენსაციას მოახდენს საავტომობილო გზების

დეპარტამენტი და სამშენებლო კომპანია.

60

4.3.3 დახმარება უკიდურესი ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული და მოწყვლადი ოჯახებისთვის

109. მოწყვლადი ოჯახები არის ისეთი ოჯახები, რომლებიც სექსუალური, ეთნიკური,

ასაკობრივი მდგომარეობის, ფიზიკური თუ გონებრივი უუნარობის, ეკონომიკური

სიდუხჭირის ან სოციალური სტატუსის გამო უფრო მეტად განიცდიან განსახლებით

გამოწვეულ ზემოქმედებას, ვიდრე სხვა მოსახლეობა. ისინი შესაძლოა შეზღუდულნი იყვნენ

გასაჩივრების შესაძლებლობის თვალსაზრისით ან განსახლების ფარგლებში მიღებული

დახმარების და სხვა სარგებლის მიღების მხრივ.

110. მოწყვლად ჯგუფებად განიხილებიან სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი პირები,

ოჯახები, რომელთაც მართავს ქალი, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირები ან

მარტოხელა პენსიონერები. მოწყვლადი ოჯახი მოითხოვს განსაკუთრებულ დახმარებას

განსახლების პროცესში.

111. მოწყვლადი ოჯახები მიიღებენ შემწეობას, რომელიც შეესაბამება ხუთ სულიანი ოჯახის

სამი თვის საარსებო მინიმუმს; მათ ასევე პრიორიტეტი მიენიჭებათ პროექტში დასაქმების

დროს. ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახები მიიჩნევიან როგორც მოწყვლადი, თუ

ადგილობრივი სოციალურ სამსახურში ისინი დარეგისტრირებული არიან როგორც ღარიბი

ოჯახები ან თუ ოჯახს სათავეში უდგას ქალი. ოფიციალური საარსებო მინიმუმის

შემთხვევაში, მონაცემების აღება 5 სულიანი ოჯახის საარსებო მინიმუმის შესახებ ხდება

სტატისტიკის სამსახურიდან

112. უკიდურესი ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახები მიიღებენ შემწეობას 5 სულიანი

ოჯახის საარსებო მინიმუმის 3 თვის შემოსავლის ოდენობით.

4.3.4 შეფასების და კომპენსაციის განაკვეთები

113. ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი სხვადასხვა აქტივების საკომპენსაციო განაკვეთების

შეფასება განსხვავებულია. მიწის მესაკუთრეების მიმართ მიყენებული ზიანის კომპენსაციის

ოდენობის განსაზღვრისათვის გამოიყენება შემდეგი მეთოდები:

მეთოდი N1 ღირებულების ჩანაცვლების მეთოდი– რაც მოიცავს ანალოგიური ქონების

აშენების (შექმნის) სრულ ხარჯებს, მათ შორის:

პირდაპირი ხარჯები:

მასალების ღირებულება;

სამშენებლო ხარჯები:

მუშახელის ანაზღაურება;

მშენებლის მოგება და ზედნადები ხარჯები;

სატრანსპორტო ხარჯები;

და სამშენებლო საქმიანობის განხორციელებისათვის გასაწევი სხვა ხარჯები.

ირიბი ხარჯები:

პროფესიონალური მომსახურების ხარჯები:

o არქიტექტორის/დიზაინერის (ინჟინერის) მომსახურების ხარჯები;

o იურიდიული მომსახურების ხარჯები;

61

o სხვა ხარჯები.

ხარჯები ნებართვებზე:

სადაზღვევო ხარჯები;

სხვა ხარჯები..

დანახარჯების (ჩანაცვლების) მეთოდი თავის მხრივ მოიცავს 3 მეთოდს:

1) კვადრატული (კუბური) მეტრების მეთოდი;

2) ელემენტობრივი (სახარჯთაღრიცხვო) მეთოდი;

3) რესურსული მეთოდი.

114. ჩვენს შემთხვევაში, ზემოქმედების ქვეშ მოყოლილი შენობა-ნაგებობების ღირებულების

გაანგარიშებისათვის გამოყენებული იქნა დანახარჯების ჩანაცვლების – ელემენტობრივი

(სახარჯთაღრიცხვო) მეთოდი.

115. ყოველი, ზემოქმედების ქვეშ მოყოლილი კერძო საკუთრებაში არსებულ მიწის ნაკვეთზე

განთავსებული შენობა-ნაგებობებისათვის შევადგინეთ შენობა-ნაგებობების მშენებლობის

(მოწყობის) ხარჯთაღრიცხვა, რომელშიც მითითებულია ის სამშენებლო მასალები და იმ

რაოდენობით, რომლებითაც აშენებულია კონკრეტული შენობა-ნაგებობა. რაც შეეხება

სამშენებლო მასალების ფასებს, ისინი აღებულია მშენებლობის შემფასებელთა კავშირის მიერ

გამოცემული “სამშენებლო რესურსების ფასები”-ის მიხედვით.

116. აღნიშნულ გამოცემაში მითითებული ფასები გადამოწმებული იქნა ბაზრის კვლევის

გზით, რომლის დროსაც გადამოწმდა ძირითადი სამშენებლო მასალების ფასების

შესაბამისობა. შემოწმებამ დაადასტურა, რომ “სამშენებლო რესურსების ფასებში”

მითითებული ღირებულებები შეესაბამება ბაზარზე არსებულ ფასებს.

117. თანდართულ ხარჯთაღრიცხვებში მთლიანად არის მოცემული კერძო საკუთრების მიწის

ნაკვეთებზე განთავსებული შენობა-ნაგებობების მშენებლობის (მოწყობის) ხარჯები.

118. მეთოდი N2 გაყიდვების შედარების მეთოდი - შესაფასებელი ობიექტის პირდაპირი

შედარება სხვა ობიექტთან, რომლის საბაზრო ღირებულება ცნობილია (განხორციელებულია

გაყიდვა ან მასთან გათანაბრებული ქმედება). აღნიშნული მეთოდის გამოყენებისას

განახორციელა შემდეგი ქმედებები:

ბაზრის იმ მონაცემების მოპოვება, ანალიზი და კლასიფიკაცია, რომლებიც

ანალოგიური ქონების დადგენის საშუალებას იძლევა;

შედარების ელემენტების დაადგინა, რომელთა მეშვეობით განხორციელდა

შესაფასებელი ქონების ობიექტის შედარება ანალოგებთან;

შერჩეული შედარების ელემენტების განსხვავებების ხასიათისა და ხარისხის

განსაზღვრა;

ანალოგების დადგენილი შედარების ელემენტების ფასების კორექტირება;

ყველა ანალოგის ფასების კორექტირება, შესაფასებელი ქონების ობიექტებთან

მიმართებაში, დადგენილი შედარების ელემენტების მიხედვით;

ქონების საბაზრო ღირებულების დადგენა ანალოგების კორექტირებული ფასების

შეჯერების შედეგად.

119. შესწორებების შეტანა ხდება შედარების ელემენტების მიხედვით, შემდეგი

თანმიმდევრობით:

უძრავ ქონებაზე საკუთრების უფლებების გადაცემა;

ფინანსური პირობები;

62

გაყიდვის პირობები;

გაყიდვასთან დაკავშირებული შემდგომი დანახარჯები;

ბაზარზე გაყიდვების დინამიკა (გაყიდვის თარიღი);

ადგილმდებარეობა;

ფიზიკური მახასიათებლები;

ეკონომიკური მახასიათებლები;

გამოყენება;

მოძრავი ქონების არ არსებობა.

120. ჩვენს შემთხვევაში გაყიდვების შედარების მეთოდი გამოყენებული იქნა მიწის

ნაკვეთების საბაზრო ღირებულების გაანგარიშებისათვის..

121. მიწის ნაკვეთებისა და სხვა უძრავი ქონების საბაზრო ღირებულებები დაანგარიშებულია

საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ მიმდინარე პერიოდისათვის გამოცხადებული ლარის

ოფიციალური.

მრავალწლიანი ნარგავების საკომპენსაციო თანხების გაანგარიშება

122. მრავალწლიანი ნარგავების საკომპენსაციო ღირებულებების დადგენის მიზნით

გამოყენებული იქნა დაკარგული შემოსავლის განსაზღვრის მეთოდი, ანალოგიური ნარგავის

არსებულის შესაბამის წლოვანებამდე გაზრდისათვის საჭირო დროის პერიოდში.

123. მრავალწლიანი ნარგავების ღირებულება განისაზღვრება მათი წლოვანების მიხედვით.

ხეხილის ხეების ფასი დაანგარიშდება წლიური მოსავლის საბაზრო ფასის გამრავლებით

წლების იმ რაოდენობაზე, რამდენიც საჭირო იქნება ახალი მრავალწლიანი ნარგავების

გასაზრდელად არსებული ხეების წლოვანებამდე.

ხილის ხეების შეფასება ხორციელდებოდა შემდეგი ფორმულით:

Q = pY [af - x]1, [x - 1]2, [as - 1]3 as < x < af,

სადაც:

Q – მრავალწლიანი ხეების საკომპენსაციო ღირებულება;

P– ხილის/პროდუქტის საცალო ფასი, რომელიც დგინდება მიმდინარე საბაზრო ფასების

მიხედვით;

Y - მოსავლიანობის შეფასება, რომელიც დგინდება სტატისტიკის დეპარტამენტის და სოფლის

მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორის, საქართველოსა და რუსეთის ფედერაციის სოფლის

მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრის, საქართველოს სახელმწიფო

პრემიის ლაურეატის, ბატონ გოგოთურ აგლაძის მონოგრაფია “საქართველოს მეხილეობა”;

ტომი III (1973 წ.) და ტომი IV (1978 წ), მონაცემების შეჯერების გზით და მოცემულია

ცხრილში #5.

X – მრავალწლიანი ნარგავის მიმდინარე ასაკი, რომელიც დგინდება ნარგავების ვიზუალური

დათვალიერებისა და მფლობელის გამოკითხვის შედეგად.

63

as - სრული მსხმოიარობის დაწყების ასაკი, დგინდება ცხრილი #6-ის მიხედვით, რომელიც

შედგენილია სპეციალისტების გამოკითხვის შედეგებზე დაყრდნობით.

af - მსხმოიარობის დასრულების ასაკი, დგინდება ცხრილი #6-ის მიხედვით, რომელიც

შედგენილია სპეციალისტების გამოკითხვის შედეგებზე დაყრდნობით.

1 – ხის კონკრეტული ჯიშისათვის მსხმოიარობის დასრულებამდე დარჩენილი წლების

რაოდენობა;

2 – ხის არსებულ ასაკამდე გაზრდისათვის საჭირო წლების რაოდენობა;

3 – ხის სრული მსხმოიარობის ასაკამდე გაზრდისათვის საჭირო წლების რაოდენობა.

შენიშვნა: 1, 2 და 3 ვარიანტებიდან გამოიყენება ერთ-ერთი, შესაბამისობის მიხედვით

(ნაკლები წლების პრიორიტეტულობით) გამოიყენება კონკრეტული ხისათვის დაკარგული

შემოსავლის კომპენსაციის ოდენობის დასადგენად.

ზემოაღნიშნულ ფორმულაზე დაყრდნობით, გაანგარიშებული იქნა საკომპენსაციო თანხა

მრავალწლიანი ნარგავებისათვის, დაკარგული შემოსავლის პრინციპის გათვალისწინებით

(არსებული ხის ასაკამდე ახალი ხის გახარების პერიოდში, აღნიშნული ხის ჯამური

მოსავლის ღირებულებების ჯამი).

5 ინსტიტუციონალური ღონისძიებები

შესავალი

124. რეგიონალური განვითარებისა და ინფრასტუქტურის სამინისტრო დაქვემდებარებაში

არსებული საავტომობილო გზების დეპარტამენტი არის პროექტის აღმასრულებელი

სააგენტო, რომელსაც გზის მშენებლობაზე, ისევე, როგორც წინამდებარე მიწის შესყიდვისა

და განსახლების გეგმის განხორციელებაზე, მთავარი პასუხისმგებლობა ეკისრება.

საავტომობილო გზების დეპარტამენტი კონსულტანტების დახმარებით შეიმუშავებს და

განახორციელებს მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმას თითოეული პროექტისთვის

განსახლების ჩარჩო დოკუმენტში დადგენილი პოლიტიკისა და პროცედურების

საფუძველზე. გარდა ამისა, საავტომობილო გზების დეპარტამენტი რამდენიმე სხვა

სამთავრობო უწყებასთან ერთად, მნიშვნელოვან როლს ითამაშებს პროექტირების,

მშენებლობისა და ოპერირების საქმეში. მოქმედი კანონმდებლობის თანახმად, გარემოს

დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო პასუხისმგებელია გარემოსდაცვით

საკითხებზე. იუსტიციის სამინისტრო პასუხისმგებელია მიწის საკუთრებასთან

დაკავშირებულ სამართლებრივ საკითხებზე. საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო,

იუსტიციის სამინისტროს ფარგლებში პასუხისმგებელია მიწის მფლობელობის

რეგისტრაციაზე და მიწათმფლობელებისგან შესყიდული მიწის გადაცემაზე

საავტომობილო გზების დეპარტამენტისათვის. ადგილობრივი მთავრობები რაიონულ და

სასოფლო დონეზე ჩართულნი არიან პროცესში.

125. პროექტში მონაწილე თითოეული სახელმწიფო უწყების კონკრეტული როლი და

პასუხისმგებლობა დეტალურად მოცემულია ქვემოთ.

მიწის სარეგისტრაციო ორგანიზაციები

126. ინფორმაცია კერძო საკუთრებაში მყოფი მიწის პრივატიზების პროცესში სხვდასხვა

დონეზე მონაწილე სამთავრობო სააგენტოების შესახებ მოცემულია ქვემოთ.

5.2.1 გამგეობა

127. სოფლის დონეზე გამგეობა არის თვითმმართველობის აღმასრულებელი შტო,

რომლის სათავეშიც არის გამგებელი. გამგებლის როლი მიწის ნაკვეთების დაკანონებასა

და რეგისტრაციის პროცესში უმნიშვნელოვანესია. რაიონის გამგებელი ადასტურებს

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული მიწის ფართობების მფლობელობას, მიწის ფართობის

პარამეტრებს და ამოწმებს საკადასტრო გეგმებსა და სხვა საჭირო მონაცემებს, რომლებიც

მომზადებულია მიწის დაკანონებისთვის. გამგებელი ასევე მნიშვნელოვან როლს

ასრულებს არაკანონიერი მფლობელების ლეგალიზების საქმეში (მიწის განმკარგავი

პირები, რომლებსაც არ გააჩნიათ წინასწარი ნებართვა სახელმწიფოსგან პრივატიზაციის

შესახებ საქართველოს მოქმედი კანონის ძალაში შესვლამდე). გამგეობას უფლება აქვს

დაკავებული მიწის ნაკვეთის დეტალები დაადგინოს და მისი გამოყენების მოდელი

დაამოწმოს; ეს იქნება პირველადი დადასტურება და ავტორიზაცია; საკითხი შემდგომი

განხილვისთვის საკუთრების უფლების რეგისტრაციის სააღრიცხვო კომისიას (PRRC)

გადაეცემა, როგორც საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის ძირითადი ნაბიჯი. აპლიკანტების

მეზობლები ასევე მონაწილეობენ ავტორიზაციის პროცესში.

65

5.2.2 საკრებულო

128. საკრებულო არის თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანო რაიონულ და

სოფლის დონეზე. სოფლის/რაიონულ დონეზე საკრებულო ნაკლებ ჩართულია

“დაკანონებადი” მიწის ნაკვეთების ლეგალიზაციის პროცესში. თუმცა საკრებულოს

წარმომადგენლები მონაწილეობას ღებულობენ საკუთრების უფლების აღიარების

კომისიაში მიწის საკუთრების უფლების დასამტკიცებლად შემოტანილი დოკუმენტაციის

განხილვასა და გადაწყვეტილების მიღებაში.

5.2.3 საკუთრების უფლების აღიარების კომისია

129. ფიზიკური და იურიდიული პირების მფლობელობაში (მოხმარებაში) მყოფ მიწებზე

საკუთრების უფლების აღიარების კანონის (2007) მიხედვით, მთავრობამ ჩამოაყალიბა

საკუთრების უფლების აღიარების კომისია რაიონულ დონეზე, არაკანონიერი მიწის

მფლობელებისათვის საკუთრების უფლების მინიჭებისათვის. ამ კომისიის ძირითადი

მისია არის მიწაზე საკუთრების უფლების აღიარებისათვის წარმოდგენილი

დოკუმენტაციის შემოწმება და სათანადო დასკვნის გაცემა საჯარო რეესტრში

რეგისტრაციისათვის. კომისია ამოწმებს მხოლოდ იმ პირთა განცხადებებს, რომლებსაც არ

აქვთ რეგისტრაცია გავლილი, მაგრამ ფლობენ საცხოვრებელ მიწას ან სასოფლო-

სამეურნეო ნაკვეთს საცხოვრებელი მიწის მიმდებარედ (,,არამართლზომიერი

მფლობელები“, საქართველოს ნორმატიული აქტების განმარტების მიხედვით).

5.2.4 რაიონის სარეგისტრაციო სამსახური

130. საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო პასუხისმგებელია მიწის მფლობელობის

რეგისტრაციაზე და მის გადაცემაზე შესყიდვის ხელშეკრულების საფუძველზე,

მიწათმფლობელისგან საავტომობილო გზების დეპარტამენტისათვის. რაიონის არქივები

მფლობელობაში გადაეცა რაიონულ რეესტრის ოფისებს. რაიონის არქივები გამოიყენება

საკუთრების დოკუმენტების გადამოწმებისათვის და ასევე იმ პირების მიერ მიწის

ფიზიკური მფლობელობის დასამოწმებლად, რომლებიც იღვწიან დარეგისტრირდნენ

მიწის მესაკუთრეებად, იმ შემთხვევაში, თუ მფლობელს არ გააჩნია მიწის ნაკვეთის

მფლობელობის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია ან იმ შემთხვევაში თუ არსებობს ეჭვი

მიწის ნაკვეთის საკუთრებასთან დაკავშირებით.

131. რაიონული სარეგისტრაციო სამსახურები წარმოადგენენ განმცხადებლების სახით

მოქმედ უფლებამოსილ ორგანოებს რაიონულ დონეზე მიწის ნაკვეთების

რეგისტრაციისთვის, იმ დოკუემტაციის საფუძველზე, რომელიც წარმოდგენილია

კანონიერი მფლობელების (პირები, რომელთაც აქვთ მფლობელობის დოკუმენტაცია

მაგრამ მიწაზე უფლების ფორმალიზება დაყოვნებულია) ან არაკანონიერი მფლობელების

მიერ, კომისიის მიერ შესაბამისი მოწმობის (ასეთის არსებობის შემთხვევაში) მიღების

შემდეგ. მფლობელებმა უნდა წარადგინონ მიწის ფართობის რუქების როგორც

ელექტრონული, ისე ამობეჭდილი ვერსიები გეომეტრიული დეტალების დართვით

რაიონული და ცენტრალური რეესტრის სააგენტოებში. საჯარო რეესტრის რაიონული

ოფისი მონაწილეობას იღებს მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის განხორციელებაში.

66

მიწის შესყიდვისა და განსახლების ორგანიზაციები

5.3.1 საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს

საავტომობილო გზების დეპარტამენტი

132. საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს

საავტომობილო გზების დეპარტამენტს სრული პასუხისმგებლობა ეკისრება

დაპროექტებაზე, მიწის შეძენაზე და განსახლებაზე, პროექტის მშენებლობაზე,

მშენებლობის მონიტორინგზე და ზედამხედველობაზე; ასევე მიწის შეძენის და

განსახლების სამუშაოების განხორციელებასა და დაფინანსებაზე და უწყებათაშორის

თანამშრომლობაზე. საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის

სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტი თავის ფუნქციებს გამოიყენებს

არსებული განსახლების განყოფილების (RU) მეშვეობით, რომელიც გზების

განვითარებისა და განსახლების სამმართველოს (RDRD) ქვე-განყოფილებაა, ასევე მიწის

შესყიდვისა და განსახლების კომისიის დახმარებით.

133. განსახლების განყოფილება (RU), რომელიც არის გზების განვითარებისა და

განსახლების სამმართველოს (RDRD) დაქვემდებარებაში, რომელსაც ხელმძღვანელობს

ზემოხსენებული განყოფილების ხელმძღვანელი და დაკომპლექტებულია სპეციალური

გამოცდილებისა და კვალიფიკაციის მქონე სხვა პერსონალით, პასუხისმგებელია

პროექტთან დაკავშირებული მიწის შეძენისა და განსახლების საკითხებთან

დაკავშირებულ საქმიანობებზე. განსახლების განყოფილება (RU) არის სამუშაო ჯგუფის

ძირითადი ჯგუფი. განსახლების განყოფილება (RU) პასუხისმგებელია ყველა ტექნიკურ

სამუშაოზე, მიწის შეძენისა და განსახლების საკითხებთან დაკავშირებული ყველა

მოსამზადებელი და განსახორციელებელი დავალების შესრულებაზე და საქართველოს

რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო

გზების დეპარტამენტის ფარგლებში, ასევე ცენტრალურ და ადგილობრივ სამთავრობო

დონეზე კოორდინაციაზე.

134. რაც შეეხება განსახლების პროცესის მონიტორინგსა და მართვას, გამოიყოფა 9

ოფიციალური პირი გზების დეპარტამენტის ცენტრალურ ოფისში. პროექტის

მონიტორინგი განხორციელდება ცენტრალური განყოფილების ორი ოფიციალური პირის

მიერ.

135. მიწის შესყიდვისა და განსახლების კომისიას (LARC), რომელიც არის გზების

დეპარტამენტის დაქვემდებარებაში, აქვს უფლებამოსილება მიწის შესყიდვისა და

განსახლების ყველა საკითხზე საბოლოო გადაწყვეტილება მიიღოს და განახორციელოს

ქმედებები (როგორიცაა მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის დამტკიცება,

კომპენსაციის გადახდის ინიცირება და სხვ.). მიწის შესყიდვისა და განსახლების კომისიის

მიზანია გადაწყვეტილებებთან დაკავშირებული საკითხების განხილვა საჭიროების

მიხედვით. კომისია განახორციელებს მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის

შესრულებაზე დაკვირვებასა და მონიტორინგს, რათა უზრუნველყოფილი იყოს ყველა

დაზარალებულისთვის ჯეროვანი კომპენსაციის გადახდა და სამშენებლო სამუშაოების

კონტრაქტორის მიერ დროებითი ზემოქმედებების შემარბილებელი ღონისძიებების

გატარება. ის ასევე არის საბოლოო უწყება სასამართლომდე, რომელიც ახორციელებს

გადაწყვეტილების მიღებას საჩივრებთან დაკავშირებით, რომელთა მოგვარება

რეგიონალურ დონეზე ვერ მოხერხდა. კომისია უზრუნველყოფს პროექტის

განხორციელებას ADB-სა და JICA-ს პოლიტიკის მოთხოვნების გათვალისწინებით და

ასევე მიწის შესყიდვისა და განსახლების დამტკიცებული გეგმის საჩივრებზე რეაგირების

67

კომისია (GRC) რაიონების გამგეობის დონეზე იმუშავებს ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი პირების მხრიდან შემოსული საჩივრების მოგვარებაზე, საჩივრების

შემცირებასა და მიწის შესაძენად ექსპროპრიაციის თავიდან აცილების მიზნით.

136. მიწის შესყიდვისა და განსახლების კომისიის სტრუქტურა შედგება ეკონომიკისა და

სამართლის გამოცდილი და დახელოვნებული ექსპერტებისგან, რომლებიც

იმავდროულად პასუხისმგებელ პოზიციებს იკავებენ რეგიონული განვითარებისა და

ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტში. საჭიროების

შემთხვევაში, საავტომობილო გზების დეპარტამენტის ხელმძღვანელობასთან და მიწის

შესყიდვისა და განსახლების კომისიასთან შეთანხმების საფუძველზე, შესაძლებელია

სტრუქტურის გაფართოება სხვადასხვა სფეროს სპეციალისტების მოწვევით, პროექტთან

დაკავშირებული მიწის შესყიდვისა და განსახლების სამუშაოების მოცულობიდან

გამომდინარე. მიწის შესყიდვისა და განსახლების კომისიის ძირითად გუნდს განსახლების

განყოფილება წარმოადგენს, რომელიც დაკომპლექტებულია სამართლის, ფინანსების

ექსპერტებით, ინჟინრებით და მათი სხვა ექსპერტებით საავტომობილო გზების

დეპარტამენტის სხვადასხვა განყოფილებიდან.

137. განსახლების განყოფილების (RU) სპეციალური დავალებები: (i) მიწის შეძენისა და

განსახლების კომისიის პოტენციალის განსაზღვრა საქართველოს რეგიონული

განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო გზების

დეპარტამენტის რეგიონული ოფისების დონეზე; (ii) სათანადო შიდა მონიტორინგის

უზრუნველყოფა; (iii) გარე მონიტორინგის სააგენტოს დაქირავება ADB-სა და JICA-ს

პოლიტიკის მოთხოვნების შესაბამისად; (iv) მიწის შესყიდვისა და განსახლების

მოსამზადებელი და განმახორციელებელი სამუშაოების შესასრულებლად ყველა

ტექნიკური სამუშაოს განხორციელება; (v) მიწის შესყიდვასა და განსახლებასთან

დაკავშირებული ქმედებების კოორდინაცია საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და

ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის ფარგლებში,

ასევე ცენტრალურ და ადგილობრივი ხელისუფლების დონეზე; და (vi) ყველა საჭირო

დოკუმენტაციის უზრუნველყოფა მიწის შესყიდვისა და განსახლების ბიუჯეტის მყისიერი

გამოყოფისათვის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირების დასაკმაყოფილებლად.

138. რაც შეეხება განსახლების პროცესის მონიტორინგსა და მართვას, გამოიყოფა 9

ოფიციალური პირი გზების დეპარტამენტის ცენტრალურ ოფისში. პროექტის

მონიტორინგი განხორციელდება ცენტრალური განყოფილების ორი ოფიციალური პირის

მიერ.

5.3.2 სატრანსპორტო რეფორმისა და რეაბილიტაციის ცენტრი (TRRC)

139. სატრანსპორტო რეფორმისა და რეაბილიტაციის ცენტრი (TRRC), არის

დამოუკიდებელი სააგენტო, რომელიც შეიქმნა საავტომობილო გზების დეპარტამენტის

ფარგლებში აზიის განვითარების ბანკისა და მსოფლიო ბანკის მიერ დაფინანსებული

პროექტების ფინანსური მმართველობისთვის. TRRC თანხებს მიიღებ პირდაპირ ფინანსთა

სამინისტროსგან და დაფარავს ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირების კომპენსაციას

გზების დეპარტამენტის განსახლების განყოფილების მოთხოვნის საფუძველზე. TRRC

განიხილავს, დეტალურად შეისწავლის და საკომპენსაციო და შემწეობის თანხებს

გადარიცხავს ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირების საბანკო ანგარიშებზე, რომლებიც

მითითებული იქნება გზების დეპარტამენტის განსახლების განყოფილების მიერ

მომზადებულ, დამტკიცებულ და გამოცემულ კომპენსაციისა და შემწეობის ანგარიშში.

140. ცენტრის საქმიანობის ძირითად სფეროს წარმოადგენს საერთაშორისო საფინანსო

ინსტიტუტების (მსოფლიო ბანკი, აზიის განვითარების ბანკი, იაპონიის საერთაშორისო

თანამშრომლობის სააგენტო, და ა.შ.).

68

5.3.3 რაიონის მიწის შესყიდვის და განსახლების გუნდი

141. რაიონულ დონეზე განსახლების გუნდები ჩამოყალიბდება, რათა დაეხმაროს

ცენტრალურ კომისიას და აღმოუჩინოს დახმარება დაზარალებულ პირებს დაკანონებადი

მფლობელების ლეგალიზების პროცესში. საავტომობილო გზების დეპარტამენტის

განსახლების და მიწის შესყიდვის კომისიის გადაწყვეტილებით და მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის კომპენსაციების საფასურის გათვალისწინებით განხილული იქნება

მიწის ნაკვეთების შესყიდვის ვარიანტი. იმ შემთხვევაში თუ დაზარალებული პირი

დათანხმდება მიწის შესყიდვაზე, იგი დაადასტურებს ამგვარ შეთანხმებას ყიდვა-

გაყიდვის შეთანხმებაზე ხელის მოწერით, რომელიც დარეგისტრირდება საჯარო

რეესტრში. ეს შეთანხმება იქნება საფუძველი საკომპენსაციო თანხის დამუშავებისა და

გაცემის. თუ შეუძლებელი გახდება შეთანხმების მიღწევა, დაზარალებულ პირსა და

განსახლების გუნდს შორის, ეს უკანასკნელი შეატყობინებს განსახლებისა და მიწის

შესყიდვის კომისიას, რომელიც მიიღებს გადაწყვეტილებას ექსპროპრიაციის დაწყების

თაობაზე.

142. განსახლების განყოფილების ქუთაისის გუნდი პასუხისმგებელი იქნება პროექტის

განხორციელებაზე. ქუთაისის გუნდი შედგება 2 ხელმძღვანელი პირისა და 2

კონსულტანტისგან, ამათგან 2 მათგანი განკუთვნილია პროექტისთვის.

5.3.4 ადგილობრივი მმართველობა

143. ადგილობრივ მმართველობას, განსაკუთრებით რაიონის დონეზე, აქვს მიწის

ადმინისტრირების, შეფასების, კონტროლის და ათვისების პირდაპირი იურისდიქცია.

იმისათვის რომ დაადასტუროს მრჩეველი კონსულტანტების მიერ ჩატარებული

გამოკითხვები და შეფასებები, საავტომობილო გზების დეპარტამენტი ჩამოაყალიბებს

რაიონული დონის განსახლების და მიწის შესყიდვის ჯგუფებს, რომელთაც მიემაგრებათ

რწმუნებულები აღნიშნული რაიონული მმართველობიდან (რაიონული საკრებულო,

მერი) და ასევე თითოეული დაზარალებული სოფლის/ამხანაგობის მმართველობის

წარმომადგენელი (მერის წარმომადგენლები თითოეული დაზარალებული

ამხანაგობის/სოფლის დონეზე).

სხვა ორგანიზაციები და სააგენტოები

5.4.1 სამშენებლო სამუშაოების კონტრაქტორი

144. საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მიერ დანიშნული საამშენებლო სამუშაოების

კონტრაქტორი უზრუნველყოფს მშენებლობას და შესაბამისად პასუხისმგებელია

მიმდინარე მშენებლობის შედეგად გამოწვეული ზემოქმედების შერბილების შედეგებზე.

მიწის შესყიდვისა და ტექნიკურ პროექტზე დაყრდნობით, მიწის ნებისმიერი მონაკვეთი,

რომელიც განსაზღვრული და ათვისებულია, როგორც გასხვისების კორიდორის გზის

შემადგენელი ნაწილი, იქნება დემარკირებული, რათა ნათლად გამოიკვეთოს დარჩენილი

აუთვისებელი ნაწილისაგან. საამშენებლო სამუშაოების მონიტორინგი ჩატარდება

საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მიერ, რათა აღნიშნული სამუშაოები ჩატარდეს

სტანდარტებთან შესაბამისობაში.

69

5.4.2 კონსულტანტები და აუდიტორები

145. პროექტის კონსულტანტი პასუხისმგებელი იქნება მიწის შესყიდვისა და განსახლების

გეგმის მომზადებაზე და მშენებლობის ზედამხედველი კონსულტანტი კი

უზრუნველყოფს საამშენებლო სამუშაოების მონიტორინგს.

146. პროექტის კონსულტანტი - პროექტის კონსულტანტს ჰყავს სოციალური

განვითარების და განსახლების საერთაშორისო სპეციალისტი და

განსახლების/სოციალური ადგილობრივი სპეციალისტი მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის სრულყოფისათვის თითოეულ საამშენებლო ეტაპზე. პროექტის

კონსულტანტს დაქირავებული ჰყავს დამოუკიდებელი კვლევისა და აუდიტის სააგენტო

მიწის შესყიდვის, განსახლების კვლევის და ასევე დოკუმენტაციისათვის, რომელიც

მოიცავს აღწერას, სოციო-ეკონომიკურ გამოკითხვას, დანაკარგის ინვენტარიზაციას და

ასევე მიწის შეფასებისა და განსახლების შეფასებას. მიწის შესყიდვისა და განსახლების

გეგმა მომზადდა კვლევების მონაცემებზე დაყრდნობით, საბოლოო საპროექტო

გადაწყვეტილების შესაბამისად.

147. მშენებლობის ზედამხედველი კონსულტანტი-მშენებლობის ზედამხედველ

კონსულტანტს ეყოლება მიწის შესყიდვისა და განსახლების სპეციალისტი, რომელიც

პასუხისმგებელი იქნება მშენებლობის დროს მოულოდნელად წამოჭრილ განსახლებასთან

დაკავშირებული საკითხების მონიტორინგზე.

5.4.3 საქართველოს სასამართლოები

148. საქართველოს სასამართლო არის მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის

განხორციელებასთან დაკავშირებული დავებისა და საკითხების გადაჭრის საბოლოო

ინსტანცია. თუ საავტომობილო გზების დეპარტამენტსა და დაზარალებულ პირს შორის

ვერ შედგება შეთანხმება, კერძო საკუთრების შეძენის თაობაზე, საავტომობილო გზების

დეპარტამენტი, არსებული კანონმდებლობით მისთვის მინიჭებული უფლების

საფუძველზე, რომელიც მიწის ჩამორთმევას ეხება, მიმართავს სასამართლოს მიწის

ჩამორთმევის მოთხოვნით. ასეთი თანხმობის მოპოვებისთანავე და საჭირო პროცედურის

გავლის შემდეგ, საავტომობილო გზების დეპარტამენტი თავის ხელში აიღებს სადავო

ქონების მართვას, მას შემდეგ, რაც სასამართლო მიანიჭებს მისი ჩამორთმევის უფლებას.

კონკრეტული საქმეების განხილვა იწყება ადგილობრივ სასამართლოებში.

149. გარდა ამისა, იმ შემთხვევებში როცა მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის

განხორციელებასა და კომპენსაციასთან დაკავშირებული პრეტენზიები და დავები ვერ

გადაწყდებიან სხვადასხვა დონეზე, პრეტენზიების დაკმაყოფილების დადგენილი

მექანიზმის შესაბამისად, დაზარალებულ პირებს უფლება აქვთ ამ საქმესთან

დაკავშირებით მიმართონ სასამართლოს - როგორც საბოლოო ინსტანციას, რომლის

გადაწყვეტილება იქნება საბოლოო და აუცილებლად შესასრულებელი.

5.4.4 ფინანსთა სამინისტრო

150. მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმისა და შესყიდვების და კომპენსაციების სქემის

განხორციელებისათვის საჭირო ბიუჯეტით საავტომობილო გზების დეპარტამენტს

უზრუნველყოფს ფინანსთა სამინისტრო, მისი ოფიციალური დასტურის საფუძველზე.

აღნიშნული ბიუჯეტი დაირიცხება საავტომობილო გზების დეპარტამენტის განსახლების

70

ფინანსურ მხარეზე პასუხისმგებელი სტრუქტურის ანგარიშზე. ეს უკანასკნელი

წარმოადგენს პროექტის ფინანსური მართვაზე პასუხისმგებელ სააგენტოს.

5.4.5 იუსტიციის სამინისტრო

151. იუსტიციის სამინისტრო პასუხისმგებელია მიწის საკუთრებასთან დაკავშირებულ

საკითხებზე, ხოლო საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტო, იუსტიციის

სამინისტროსთან ერთად უზრუნველყოფს მიწის საკუთრებასთან დაკავშირებულ

რეგისტრაციებს და შესყიდვის ხელშეკრულების საფუძველზე მათ გადაცემას მიწის

მფლობელიდან საავტომობილო გზების დეპარტამენტისთვის.

5.4.6 საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო

152. საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრო გამოსცემს

განკარგულებას, რომელიც ადასტურებს ექსპროპრიაციის აუცილებლობას და

საავტომობილო გზების დეპარტამენტს მიანიჭებს ექსპროპრიაციის უფლებას.

გადაწყვეტილება ექსპროპრიაციის შესახებ მიიღება 1 თვის ვადაში.

5.4.7 იაპონიის საერთაშორისო თანამშრომლობის სააგენტო (JICA)

153. გარდა პროექტზე პერიოდული ზედამხედველობისა, JICA განიხილავს მიწის

შესყიდვისა და განსახლების გეგმას და გარე და შიდა მონიტორინგის ანგარიშებს და

უზრუნველყოფს კონტრაქტის გაფორმებას და სამშენებლო სამუშაოების ინიცირებას.

5.4.8 მონიტორინგის სააგენტო

154. RDMRDI გამოყოფს გარე მონიტორინგის სააგენტოს გარე მონიტორინგისა და მიწის

შესყიდვისა და განსახლების გეგმის განხორციელების ფაქტობრივი შეფასების მიზნით.

გარე მონიტორინგი მოიცავს LARP განხორციელების ყველა ასპექტს, დაწყებული

ლეგალიზაციის პროცესით და დამთავრებული სამშენებლო სამუშაოების წინ ყველა სახის

კომპენსაციისა და რეაბილიტაციის შემწეობების ანაზღაურებით. გარე მონიტორინგს

განახორციელებს დაქირავებული კომპანია ან პირი.

155. საორგანიზაციო სქემაზე გამოსახულია ყველა ის ინსტიტუტი, რომელიც ჩართულია

მიწის შესყიდვისა და განსახლების პროცედურებში:

დიაგრამა 0-1 მიწის შესყიდვისა და განსახლების საორგანიზაციო სქემა

6 კონსულტაციები და ჩართულობა

შესავალი

156. JICA-ს პოლიტიკის თანახმად, საავტომობილო გზების დეპარტამენტმა უნდა

უზრუნველყოს განსახლების გეგმის ჩარჩო დოკუმენტის და მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის ქართულ ენაზე თარგმნა და ადგილობრივ სახელისუფლებო

უწყებებში გავრცელება. გარდა ამისა, საზოგადოებრივი საინფორმაციო ბროშურა

მომზადდება, რომელიც იქნება განსახლების სამოქმედო გეგმის ჩარჩო დოკუმენტის

შემოკლებული ვერსია; ეს დოკუმენტი ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირებისათვის

გასაგებ ენაზე იქნება შედგენილი და დაფორმატებული. საზოგადოებრივი საინფორმაციო

ბროშურა მომზადდება როგორც ინგლისურ, ასევე ქართულ ენებზე; ის გამოქვეყნდება

პროექტის ვებ-გვერდზე და ხელმისაწვდომი იქნება ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი

პირებისა და ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენელთათვის. ადგილობრივი

ხელისუფლების წარმომადგენლები უზრუნველყოფენ ბროშურა ს ხელმისაწვდომობას

ადგილობრივი მოსახლეობისთვის, მათ შორის პოტენციურად ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი თემებისთვის პროექტის ზემოქმედების ზონაში, რათა მათ შეძლონ

პროექტის განხილვა, შენიშვნების გაკეთება და საპროექტო ცვლილებების შესახებ

ინფორმაციის მიღება ინფორმაციის გამჟღავნების პროცესში. ამ პერიოდში შემოსული

ყველა შენიშვნა და წინადადება შეგროვდება მიწის შესყიდვისა და განსახლების ჯგუფის

მიერ და წარედგინება კონსულტანტს, საავტომობილო გზების დეპარტამენტსა და JICA-ს

და საჭიროების შემთხვევაში, ასახული იქნება მიწის შესყიდვისა და განსახლების

საბოლოო ვარიანტში.

157. ყველა სახელისუფლებო ორგანოს, რომელიც ჩართულია მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის მომზადებისა და განხორციელების პროცესში, მიეწოდება

ინფორმაცია პროექტის შესახებ და მათი მხარდაჭერა მნიშვნელოვანი იქნება

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი აქტივების ინვენტარიზაციის და დაზარალებული

ოჯახების აღწერის საქმეში. გარდა ამისა, მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის

დასრულებასა და წარდგენამდე, ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს მიეწოდებათ

დეტალური ინფორმაცია აღწერის შედეგების და ზემოქმედებების შესახებ, ასევე,

გათვალისწინებული იქნება მათი პრიორიტეტები კომპენსაციასთან და განსახლების

დროს საჭირო სხვა მხარდაჭერასთან დაკავშირებით. ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ

პირთა და სხვა დაინტერესებულ მხარეთა აქტიური ჩართულობის პროცესები და

მექანიზმები დეტალურად მოცემული იქნება მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმაში,

რომელსაც ასევე ექნება დანართი თარიღებით, მონაწილეთა სიებით და საკონსულტაციო

შეხვედრების ოქმებით.

საზოგადოების ინფორმირებულობისა და კონსულტაციების მიზნები

158. მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის მომზადებისა და განხორციელების

მნიშვნელოვან ნაწილს წარმოადგენს ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთა და პროცესში

ჩართულ სამსახურებს შორის ინფორმაციის გავრცელება. ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ

პირებთა კონსულტაციების გამართვა და მათი აქტიური ჩართულობის უზრუნველყოფა

შეამცირებს მოსალოდნელი კონფლიქტების რისკს და პროექტის განხორციელების

დაგვიანების რისკს. იმისათვის, რომ უზრუნველყოფილი იყოს ადგილობრივი

73

ხელისუფლების, ასევე ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთა წარმომადგენლების

ჩართულობა გადაწყვეტილების მიღების პროცესში, საავტომობილო გზების

დეპარტამენტი და კონსულტანტი გააგრძელებენ დიალოგს რაიონის და

მუნიციპალიტეტის უფლებამოსილ პირებთან, ასევე არასამთავრობო ორგანიზაციებთან,

საჭიროების მიხედვით, პროექტის განხორციელების მთელი პერიოდის განმავლობაში,

რათა უზრუნველყოფილი იყოს შემდეგი:

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირებისთვის სრულყოფილი ინფორმაციის

მიწოდება დაგეგმილი ქვეპროექტის კომპონენტებისა და მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის პროგრესის შესახებ;

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირების საჭიროებებისა და პრიორიტეტების

შესახებ ინფორმაციის მოძიება, ასევე დაზარალებულთა რეაგირება

შემოთავაზებული პოლიტიკისა და საქმიანობის მიმართ;

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთა სრული ინფორმირებულობის

უზრუნველყოფა იმ გადაწყვეტილებებთან დაკავშირებით, რომელთაც პირდაპირი

გავლენა ექნებათ მათ შემოსავალზე, საცხოვრებელ პირობებზე; მათ მიეცემათ

შესაძლებლობა მონაწილეობა მიიღონ ისეთ ქმედებებსა და გადაწყვეტილების

მიღების პროცესში, რომელიც დაკავშირებული იქნება მათზე სავარაუდო

ზემოქმედების საკითხებთან;

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს მიეწოდებათ პროექტზე პასუხისმგებელი

ადამიანების საკონტაქტო ინფორმაცია, რომელიც გამოიყოფა ადგილობრივი

ხელისუფლებიდან/ საავტომობილო გზების დეპარტამენტიდან, რომლისგანაც

დაზარალებულები მიიღებენ სრულყოფილ ინფორმაციას რაიმე სახის კითხვის

გაჩენის შემთხვევაში;

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთა და თემთა თანამშრომლობა და

ჩართულობა იმ სამუშაოებში, რომლებიც საჭიროა განსახლების დაგეგმვასა და

განხორციელებაში;

მიწის შესყიდვასა და განსახლებასთან დაკავშირებული ყველა ქმედების

გამჭვირვალობა.

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის მომზადებისა და განხორციელების

დროს გამართული კონსულტაციები

159. საზოგადოებასთან კონსულტაციებისა და ჩართულობის გეგმა შესული იქნება

პროექტში, რათა უზრუნველყონ დაინტერესებულ მხარეთა ჩართულობა, მათ შორის იმ

ადამიანთა, რომლებიც პირდაპირ სარგებელს მოელიან პროექტის განხორციელებისგან ან

რომლებიც პირდაპირი ზემოქმედების ქვეშ ექცევიან. მათი ჩართულობა

უზრუნველყოფილი იქნება ქვეპროექტების პროექტირების, განხორციელების და

მონიტორინგის დროს. კომუნიკაცია წარიმართება საპროექტო ტერიტორიაზე მყოფი

ჩართული მხარეებისათვის მისაღები და გასაგები ენით. მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის მომზადებისა და განხორციელების პროცესში, საჭიროების

შემთხვევაში საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მხარდაჭერით, კონსულტანტი

შემდეგ ქმედებებს განახორციელებს:

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ ყველა პირთა, არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და

სხვა დაინტერესებულ მხარეთა შორის ინფორმაციის გავრცელება და მათთან

კონსულტაციების გამართვა;

74

ტარიფების/ერთეულის ფასის დადგენა, რომლის საფუძველზე მოხდება

საკომპენსაციო ღირებულების განსაზღვრა, ასევე მიწის შესყიდვისა და ქონებაზე

ზემოქმედების დადასტურება, რომლის გამოვლენა მოხდა დეტალური

კვლევის/აღწერის , დემარკაციის და ინვენტარიზაციის დროს, ასევე ზემოქმედების

ქვეშ მოხვედრილ პირებთან კონსულტაციებისას;

დეტალური კვლევის ფარგლებში კვლევის ჩატარება, შემდეგი მიზნებით:

სავარაუდო განსახლების პირობების შესახებ ინფორმაციის მიწოდება;

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირებისგან ინფორმაციის გამოთხოვა მათი

პრიორიტეტებისა და არჩევანის შესახებ განსახლების პირობებთან

მიმართებაში; და

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილმა პირებმა უნდა აღნიშნონ ის სერვისები,

რომლითაც ამჟამად სარგებლობენ, როგორიცაა განათლება/ჯანდაცვა/ბაზრები,

და მანძილი ასეთი სერვისებიდან;

კონსულტაციების გამართვა ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთათვის

პრიორიტეტული ვარიანტის დასადგენად საარსებო წყაროების

სტაბილიზაციასთან და/ან რეაბილიტაციაში მხარდაჭერის გაწევასთან

(საჭიროებისამებრ) დაკავშირებით. ეს ეხება იმ დაზარალებულებს, რომლებიც

მნიშვნელოვანი ზემოქმედების ქვეშ ექცევიან და მოწყვლად ჯგუფებს.

საინფორმაციო ბროშურა

160. დაზარალებულების, მათი წარმომადგენლების და ადგილობრივი ხელისუფლების

საპროექტო ტერიტორიაზე არსებული ორგანოების მიერ მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის პროცესის დეტალების სრულყოფილად გაგებისთვის, ასევე

პროექტთან დაკავშირებული საკომპენსაციო და რეაბილიტაციის პაკეტების შესახებ მათი

ინფორმირებულობის უზრუნველსაყოფად, კონსულტანტი მოამზადებს საინფორმაციო

ბუკლეტს(PIB).

საინფორმაციო ბროშურა გავრცელდება ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ პირებსა და თემებს

შორის ქვეპროექტის ტერიტორიაზე. საინფორმაციო ბროშურა ითარგმნება ქართულ ენაზე

და მისი შინაარსის მთავარი დეტალები მოცემულია ქვემოთ:

პროექტის მოკლე აღწერა, პროექტის განხორციელების განრიგი;

პროექტის ზემოქმედება, ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთა

უფლებამოსილება და უფლებები;

ყველა სახის ზემოქმედებისთვის განსახლებისა და რეაბილიტაციის პოლიტიკა;

განსახლებაზე პასუხისმგებელი დაწესებულება და განსახლების განრიგი;

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთა და დაინტერესებულ მხარეთა შორის

ინფორმაციის გავრცელება და მათთან კონსულტაციების გამართვა;

ქმედებები, რომლებიც უნდა განხორციელდეს თუ ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ

პირს კითხვა გაუჩნდა;

მოთხოვნები მონიტორინგისა და შეფასებისთვის, მათ შორის დამოუკიდებელი

მონიტორინგისთვის.

განსახლების გეგმის ჩარჩო დოკუმენტის და მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის შესახებ ინფორმაციის გამოქვეყნება

75

161. მიწის შესყიდვისა და განსახლების საბოლოო გეგმის ელექტრონული ვერსია

განთავსდება საავტომობილო გზების დეპარტამენტის ვებ-გვერდზე და მის ოფისებში.

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის ქართული ვერსია ხელმისაწვდომი იქნება

შესაბამის რაიონულ ცენტრებში და მუნიციპალიტეტების ოფისებში გზის პროექტების

გამოვლენის შემდეგ. დოკუმენტის ინგლისური ვერსია გამოქვეყნდება JICA-ს ვებ-

გვერდზე JICA-ს და საქართველოს მთავრობის მხრიდან დამტკიცების შემდეგ.

162. გზის პროექტისთვის მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის მომზადების და

საავტომობილო გზების დეპარტამენტის მიერ მისი დამტკიცების შემდეგ, მისი

გამჟღავნება მოხდება შესაბამის რაიონულ ცენტრებში და მუნიციპალიტეტის ოფისებში.

კომპენსაციის გაცემის/რეაბილიტაციის პროცესის დაწყებამდე და ასევე

ხელშეკრულებების გაფორმებამდე, ქართულ ენაზე შედგენილი ბროშურა მიეწოდება

თითოეულ დაზარალებულ პირს/თემს, სადაც მოცემული იქნება კომპენსაციის მიღების

უფლებისა და უფლებამოსილების პირობები. საკონსულტაციო პროცესი გაგრძელდება

პროექტის განხორციელების სრული ციკლის განმავლობაში.

76

7 გასაჩივრების მექანიზმი

163. გასაჩივრების მექანიზმი ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს აძლევს საშუალებას

გაასაჩივრონ ნებისმიერი გადაწყვეტილება თუ საქმიანობა, რომელიც მათი ქონების ან

შემოსავლის წყაროს დროებით ან მუდმივ დაკარგვას გამოიწვევს და მოითხოვონ

შესაბამისი კომპენსაცია. კონსულტაციების, კვლევის და კომპენსირების პერიოდში

ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირები სრულად იქნებიან ინფორმირებული საკუთარი

უფლებების და საჩივრების დაკმაყოფილების შესახებ ზეპირი ან წერილობითი სახით.

ყურადღება გამახვილდება უფრო მეტად საჩივრების პრევენციაზე ვიდრე მათ

დაკმაყოფილებაზე. ამის მიღწევა შესაძლებელია მიწის შესყიდვისა და განსახლების (LAR)

პროექტის სათანადო შემუშავებით და მისი განხორციელებით, რაც მიიღწევა

ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირების სრული ჩართულობით და მათთან კონსულტაციით,

ასევე შესაბამისი კომუნიკაციით და თანამშრომლობით ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ

თემებს, აღმასრულებელ ორგანოებსა და ზოგადად ადგილობრივ მთავრობებს შორის.

საჩივრები დაკმაყოფილების პროცესი მოცემულია ცხრილში 7-1.

164. გასაჩივრების მექანიზმი მოიცავს მუნიციპალურ დონეზე ჩამოყალიბებულ

პროექტთან დაკავშირებულ სპეციფიკურ სისტემებს და რეგიონული განვითარებისა და

ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტთან არსებულ

მუდმივ სისტემას. საჩივრებზე რეაგირების კომიტეტი (GRCE) შექმნილია მუნიციპალურ

დონეზე როგორც სპეციფიკური ინსტრუმენტი და, იგი მოქმედია პროექტის

განხორციელების სრული პერიოდის მანძილზე. საჩივრებზე რეაგირების კომისია (GRCN)

არის საავტომობილო გზების დეპარტამენტთან არსებული არაფორმალური სტრუქტურა,

რომელიც უზრუნველყოფს საჩივრების განხილვას, გადაწყვეტას და აღრიცხვას.

165. საჩივრებზე რეაგირების კომისია (GRCN) შეიქმნა საავტომობილო გზების

დეპარტამენტის ხელმძღვანელის ბრძანებით, როგორც მუდმივმოქმედი არაფორმალური

სტრუქტურა, მასში ჩართულია საავტომობილო გზების დეპარტამენტის პერსონალი

ყველა დეპარტამენტიდან და ისინი მუშაობენ მიწის შესყიდვისა და განსახლების

საკითხებზე და საჩივრების გადაწყვეტაზე. კომისიის შემადგენლობაში არიან

ხელმძღვანელი პირები, უსაფრთხოების ან LAR-ის ორგანოები, იურიდიული, PR და სხვა

დეპარტამენტები (დამოკიდებულია განმახორციელებელი სააგენტოს (IA) სპეციფიკურ

სტრუქტურაზე. საჩივრებზე რეაგირების კომისია საქმეში ერთვება საჩივრების

გადაწყვეტი პროცესის მე-2 ეტაპზე. როგორც ბრძანებაშია ნათქვამი ადგილობრივი

ხელისუფლების წარმომადგენლებს, არა-სამთავრობო ორგანიზაციებს, აუდიტორებს,

ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირებს და სხვა ნებისმიერ პირს შეუძლია შეუძლია ჩაერთოს

კომისიის მუშაობაში როგორც წევრს.

166. საჩივრებზე რეაგირების კომიტეტი (GRCE) არის არაფორმალური საჩივრებზე

რეაგირების მექანიზმი, რომელიც ადმინისტრირებას უწევს გასაჩივრების პროცესს 1

ეტაპზე. ეს არაფორმალური ორგანო ჩამოყალიბდება სათემო დონეზე თითოეულ

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ მუნიციპალიტეტში (სოფლის/თემის ხელმძღვანელობა).

GRCE შემადგენლობაში შედიან მუნიციპალური LAR გუნდის წარმომადგენლები და

ადგილობრივი თემები. საავტომობილო გზების დეპარტამენტის წარმომადგენელი

მუნიციპალური LAR გუნდში კოორდინირებას გაუწევს GRCE-ის ფორმირებას. ის

პასუხისმგებელი იქნება GRC-ის ქმედებებზე და შეხვედრების ორგანიზებაზე (უფლებით

აღჭურვილი პირი).

167. საჭიროების შემთხვევაში, GRCE შეიქმნება სათემო დონეზე საავტომობილო გზების

დეპარტამენტის ბრძანების საფუძველზე, რომლის შემადგენლობაშიც იქნება შემდეგი 7

წევრი:

77

(i) განმახორციელებელი სააგენტოს (IA)

განსახლების უწყების წარმომადგენელი

რწმუნებული, საკონტაქტო

პირი

(ii) რაიონის LAR გუნდის წარმომადგენელნი წევრი მდივანი

(iii) გამგებელი - შესაბამისი გამგეობის

წარმომადგენელი (სოფლის დონეზე)

წევრი

(iv) ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთა

წარმომადგენელი

წევრი

(v) არა-სამთავრობო ორგანიზაციის


წევრი

(vi) სამშენებლო სამუშაოების კონტრაქტორის


წევრი

(vii) საზედამხედველო კონსულტანტების LAR-

ის სპეციალისტი

წევრი

168. განმახორციელებელი სააგენტოს (IA) განსახლების უწყების წარმომადგენელი

კოორდინირებას უწევს კომიტეტის საქმიანობას და ამავდროულად, არის საკონტაქტო

პირი, რომელიც აგროვებს საჩივრებს და ამუშავებს საჩივრების ჟურნალს. ადგილობრივი

მთავრობები მუნიციპალურ დონეზე, სამშენებლო სამუშაოების კონტრაქტორი,

საზედამხედველო კომპანია (ინჟინერი), ასევე ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირები

ინფორმირებულნი არიან საკონტაქტო პირის შესახებ და მისი საკონტაქტო ინფორმაცია

ხელმისაწვდომია ხსენებული დაინტერესებული მხარეების ოფისებში.

169. საკონტაქტო პირი აგროვებს და აღრიცხავს საჩივრებს, კომიტეტის წევრებს და

საავტომობილო გზების დეპარტამენტს აწვდის ინფორმაციას პრობლემის არსთან

დაკავშირებით, შესაბამის დაინტერესებულ მხარეებს რთავს საჩივრების განხილვის

პროცესში, საჩივრების გადაწყვეტის 1 ეტაპზე კოორდინაციას უწევს ზემოქმედების ქვეშ

მყოფ პირებთან მოლაპარაკებების პროცესს. საკონტაქტო პირი ამზადებს შეხვედრების

ოქმებს და უზრუნველყოფს ხელმოწერებს. თუ საჩივარი გადაწყდა პირველივე ეტაპზე,

საკონტაქტო პირი ჟურნალში აკეთებს ჩანაწერს საჩივრის დახურვის თაობაზე და

აღნიშნულის შესახებ წერილობითი სახით აუწყებს RDMRDI-ის ხელმძღვანელობას. თუ

საჩივრები ვერ დაკმაყოფილდა GRC-ის გადაწყვეტილებით, მათ შეუძლიათ გამოიყენონ

საჩივრების გადაწყვეტის პროცესის მე-2 ეტაპი. ასეთ შემთხვევაში საკონტაქტო პირი

ეხმარება ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირს ოფიციალური საცივრის შეტანაში (მოსარჩელე

ინფორმირებული უნდა იყოს მისი უფლებების და ვალდებულებების შესახებ,

გასაჩივრების წესების და პროცედურების, გასაჩივრების ფორმატის, საჩივრის წარდგენის

ვადების შესახებ).

170. ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირები ინფორმირებული უნდა იყვნენ გასაჩივრების

მექანიზმის შესახებ. ეს შესაძლებელია საინფორმაციო კამპანიების განხორციელებით,

ბროშურების დარიგებით (მაგ: საკომუნიკაციო გეგმა), ყველა ძირითადი საკითხის

განახლებით და მათთან მუდმივი კომუნიკაციის შენარჩუნება, გასაჩივრების

გამარტივების მიზნით შესაბამისი ფორმების გაცნობა.

ცხრილი 7- 1 საჩივრების გადაწყვეტის პროცესი

საფეხურები პროცესი

საფეხური 1 საჩივარი არაფორმალურად განიხილება საჩივრების განხილვისა და

დაკმაყოფილების კომიტეტში, რომელიც იყენებს ყველა საჭირო ზომას საკამათო

საკითხის მოსაგვარებლად.

78

საფეხური 2 თუ საჩივრის დაკმაყოფილება მოლაპარაკების დონეზე არ ხერხდება, საჩივრების

განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტი დაეხმარება მოსარჩელეს შეიტანოს

ოფიციალური საჩივარი კომიტეტში (GRC).

საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულმა პირებმა

საჩივარი საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტში უნდა

წარადგინონ სოფლის დონეზე მოლაპარაკების დასრულებიდან 1 კვირის ვადაში.

ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულმა პირმა უნდა

წარმოადგინოს დოკუმენტები, რომლებიც ასაბუთებს მის პრეტენზიას.

საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის წევრი მდივანი

შეისწავლის საჩივრებს და მოამზადებს შესაბამის დოკუმენტს საჩივრების

განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტისთვის წარსადგენად. საქმის

ოფიციალური მოსმენა საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის

მიერ დაინიშნება საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის

მდივნის მიერ მითითებულ დღეს კრების მოწვევაზე პასუხისმგებელ კომისიის

წევრთან და საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული პირთან შეთანხმებით.

მოსმენის დღეს საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული პირი გამოცხადდება გამგეობაში და საჩივრების განხილვისა და

დაკმაყოფილების კომიტეტს წარმოუდგენს მამტკიცებელ მასალას, რომელიც

ამყარებს მის პრეტენზიას. წევრი მდივანი ჩაიწერს მოსმენაზე გამოთქმულ

განცხადებებს საჩივრის შესახებ და დოკუმენტურად ჩაინიშნავს ყველა

მამტკიცებელ ფაქტს.

GRC-თვის რეაგირების პერიოდი განისაზღვრება 14 დღით და მოსმენის

თარიღიდან გადაწყვეტილების მისაღებად მაქსიმალური პერიოდი შეადგენს 10

დღეს.

საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის წევრთა

უმრავლესობის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება არის საბოლოო. მიღებული

გადაწყვეტილება გადაეცემა კრების მოწვევაზე პასუხისმგებელ პირს და მასზე

ხელს აწერენ საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის სხვა

წევრებიც. მოხდება საქმის მასალების განახლება, ხოლო გადაწყვეტილება

გადაეცემა მოსარჩელე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ პირს

საფეხური 3 თუ საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირი

არ კმაყოფილდება საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის

მიერ მიღებული გადაწყვეტილებით, შემდეგი საფეხურია საჩივრის წარდგენა

ეროვნულ დონეზე რეგიონალური განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის

სამინისტროს საგზაო დეპარტამენტისადმი. სდ-მ უნდა განიხილოს საჩივარი

საქართველოს ადმინისტრაციულ კოდექსში მითითებული პროცედურების

შესაბამისად. საქართველოს ადმინისტრაციულ კოდექსის თანახმად რეაგირების

პერიოდი განისაზღვრება 30 დღით, თუმცა გზების დეპარტამენტის შიდა

ელექტრონული კორესპონდენციის სისტემის მიხედვით, ეს პერიოდი

განისაზღვრება 10 დღით.

საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტი დაეხმარება მომჩივანს

ოფიციალურად წარადგინოს საჩივარი (მომჩივანი ინფორმირებული უნდა იყოს

მისი უფლებებისა და მოვალეობების, საჩივრის შეტანის წესებისა და

პროცედურების, საჩივრის ფორმატის, საჩივრის პირობების და ა.შ. შესახებ)

მომჩივანი ინფორმირებული უნდა იყოს მიღებული გადაწყვეტილების შესახებ.

საფეხური 4 თუ საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირი

არ კმაყოფილდება საბოლოო გადაწყვეტილებით, მას შეუძლია საქმე აღძრას

შესაბამისი იურისდიქციის სასამართლოში რაიონულ დონეზე (რაიონის

სასამართლოში).

79

ეს საჩივრები შეიძლება ეხებოდეს არა მხოლოდ კომპენსაციის ოდენობას, არამედ

სხვა საკითხებსაც, მაგ. კონტრაქტორის მიერ მათი თანხმობის გარეშე მათი მიწის

დაკვება, მათი საკუთრების დაზიანება, მიწის გამოყენების შეზღუდვა და ა.შ.

საჩივრებზე რეაგირების კომისიის ჩანაწერები და დოკუმენტაცია

171. განსახლების სამსახური რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის

სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის სათაო ოფისში აწარმოებს

მიღებული საჩივრების აღრიცხვას შემდგომი გამოყენებისთვის და ასევე JICA-ს

პოლიტიკასთან შესაბამისობაში მოსაყვანად რეგულარული შემოწმების დროს.

ნახაზი 7 1 საჩივრებზე რეაგირების საორგანიზაციო სქემა

80

8 განსახლების სამოქმედო გეგმის განხორციელების პროცესი

ზოგადი ნაწილი

172. მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის ვადაში გაწერილი განხორციელების

განრიგი მომზადდა საავტომობილო გზების დეპარტამენტთან კონსულტაციების

საფუძველზე. მიწის შესყიდვასა და განსახლებასთან დაკავშირებული ყველა ღონისძიება

დაიგეგმა იმისათვის, რომ უზრუნველყოფილი ყოფილიყო ზემოქმედების ქვეშ მოყოლილ

პირებზე კომპენსაციების გადახდა მათ გადაადგილებამდე და სამშენებლო სამუშაოების

დაწყებამდე. ყველაზე მნიშვნელოვანი შესყიდვის ღონისძიება, რომელიც საქართველოში

პრივატიზაციის პროცესს უკავშირდება, არის შესყიდვისთვის იდენტიფიცირებული მიწის

ნაკვეთების დაკანონებას დაქვემდებარებული მფლობელების დაკანონება. საკუთრების

უფლების მქონე და საკუთრების უფლების არმქონე, მაგრამ დაკანონებას

დაქვემდებარებული მიწის ნაკვეთების მფლობელები იდენტიფიცირებული იქნა კვლევის

დროს.

173. წინამდებარე დოკუმენტი არის მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის საბოლოო

ვერსია. RDMRDI-მ მიმოიხილა და დაამტკიცა ეს დოკუმენტი საკომპენსაციო პაკეტისა და

საკომპენსაციო განაკვეთის ჩათვლით და გადაუგზავნა JICA-ს დასამტკიცებლად. მიწის

შესყიდვისა და განსახლების გეგმის ამოცანები იყოფა შემდეგნაირად: (i) საბოლოო

მომზადება, მათ შორის LARP დამტკიცების სხვადასხვა საწყისი ამოცანა, დაკანონებას

დაქვემდებარებული AP-ების დაკანონება და მათთან ხელშეკრულებების გაფორმება; (ii)

LARP განხორციელება, მათ შორის კომპენსაციის დამუშავება და კომპენსაციის და

შემწეობის გადახდა და (iii) განხორციელების შეფასება. საჯარო კონსულტაცია, შიდა

მონიტორინგი და საჩივრებზე რეაგირება განხორციელდება თანმიმდევრულად პროექტის

განმავლობაში. მიწის შესყიდვისა და განსახლების ძირითადი საკითხებია: (i) LARP -ის

დამტკიცება, (ii) ხელშეკრულებების გაფორმება, (iii) წერილი სამშენებლო სამუშაოების

გაგრძელების შესახებ და (iv) ფიზიკური სამშენებლო სამუშაოების დაწყებას.

განხორციელების შემდგომი შეფასება ჩატარდება LARP განხორციელების დასრულების

შემდეგ.

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის დამტკიცება და საწყისი

სამუშაოები

174. საავტომობილო გზების დეპარტამენტის განსახლების საკითხებზე მომუშავე

განყოფილება (RU) ქმნის შესაბამის დაწესებულებებს და ETCIC-ს (ევრაზიის

სატრანსპორტო დერეფნის საინვესტიციო ცენტრი), მიწის შესყიდვისა და განსახლების

კომისიას (LARC), სამუშაო ჯგუფს/მიწის შესყიდვისა და განსახლების ჯგუფს, საჩივრებზე

რეაგირების კომისიას და მსგავს ერთეულებს პროექტის განხორციელების მიზნებისთვის.

დეტალურ პროექტირებაზე მომუშავე კონსულტანტის მიერ მიწის შესყიდვისა და

განსახლების გეგმის წინასწარი ვერსიის დასრულების შემდეგ, განსახლების განყოფილება

განიხილავს და ამტკიცებს დოკუმენტს საკომპენსაციო თანხების ჩათვლით.

საავტომობილო გზების დეპარტამენტი მიწის შესყიდვისა და განსახლების დამტკიცებულ

გეგმას წარუდგენს JICA-ს შესათანხმებლად. პარალელურად საავტომობილო გზების

დეპარტამენტი განახორციელებს LARP (ACS-I)-ის ACS-ში მითითებული დაკანონებას

დაქვემდებარებული მფლობელების დაკანონებისთვის საჭირო ღონისძიებებს საველე

81

დონეზე. შეიქმნება პირობები AP-ებთან კონტრაქტის გასაფორმებლად და

განხორციელდება მიწის შესყიდვის და კომპენსაციის ხელშეკრულებების გაფორმების

პროცესი. ამ ეტაპის განმავლობაში გაფართოვდება პოტენციალის განვითარების

ფარგლები. LAR ტრენინგებში შესაძლებელია AP-ების და არასამთავრობო

ორგანიზაციების წარმომადგენელთა ჩართვა. LARP -ის ფარგლებში დაკანონებას

დაქვემდებარებული მიწის ნაკვეთების მფლობელების დაკანონების დასრულების შემდეგ

გზების დეპარტამენტი მოამზადებს სამშენებლო სამუშაოების კონტრაქტებს

(კონტრაქტების გაფორმება). მიწის შესყიდვისა და განსახლების საწყისი ღონისძიებები

მოიცავს შემდეგს:

(i) მიწის შესყიდვისა და განსახლების ინსტიტუციების და საჩივრებზე

რეაგირების მექანიზმის შექმნა;

(ii) მიწის ნაკვეთების კანონიერი მფლობელების დაკანონება;

(iii) შეთანხმება AP-ებთან და ხელშეკრულებების გაფორმება;

(iv) LAR ბიუჯეტის და ACS-I განახლება;

(v) ზემოქმედების განახლებული მონაცემების და საკომპენსაციო თანხების

დადასტურება;

(vi) JICA-ს და მთავრობის მიერ LARP -ის დამტკიცება.

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის განხორციელება

175. LARP -ის ფარგლებში კომპენსაციის და შემწეობების გადახდა დაიწყება მთელი რიგი

მოსამზადებელი სამუშაოების დასრულების შემდეგ. ეს მოსამზადებელი სამუშაოებია:

(i) AP-ებთან კონტრაქტების გაფორმება

(ii) ინფორმაციის გადაცემა და კონსულტაცია

(iii) LAR დაწესებულებების, AP-ების და არასამთავრობო ორგანიზაციების

პოტენციალის განვითარების ტრენინგები

(iv) გასაჩივრების მექანიზმის შემუშავება

(v) ETCIC მოთხოვნა კომპენსაციების და დახმარების გასაცემად;

(vi) კომპენსაციის და შემწეობის გადარიცხვა AP-ის საბანკო ანგარიშზე და საჯარო

რეესტრში მიწის რეგისტრაცია გზების დეპარტამენტის სახელზე

(vii) დაზიანებული ნაგებობების/აქტივების გადაადგილება

(viii) შესაბამისობის განხილვა და ანგარიშის მომზადება

(ix) შეტყობინება სამშენებლო სამუშაოების გაგრძელების შესახებ

(x) მონიტორინგი

განხორციელების შემდგომი შეფასება

176. განხორციელების შემდგომი შეფასება გაკეთდება LARP განხორციელების

დასრულებიდან ერთი წლის შემდეგ და სამშენებლო სამუშაოების დაწყებისთანავე.

შეფასებას ჩაატარებს გარე მონიტორინგის განმახორციელებელი დამოუკიდებელი უწყება

(EMA). ეს უწყება კვარტალში ერთხელ ჩაატარებს შიდა მონიტორინგს. იმ შემთხვევაში, თუ

მშენებლობის ზედამხედველი კონტრაქტორი ჩართულია იმ ეტაპებზე, სადაც გარე

მონიტორინგი მოითხოვება, მშენებლობის ზედამხედველ კონტრაქტორს დაეკისრება გარე

მონიტორინგის და განხორციელების შემდგომი შეფასების პასუხისმგებლობა.

82

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის განხორციელების განრიგი

177. მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის განხორციელების განრიგი მოცემულია

ნახაზზე 8.1. მიწის შესყიდვის ხელშეკრულებების გაფორმება და კომპენსაციისა და

შემწეობის გადახდა ერთდროულად მოხდება და დაცული იქნება ერთი კვირის შუალედი

შემდეგი თანმიმდევრობისთვის: კომპენსაციის შეთავაზებიდან ხელშეკრულების

გაფორმებამდე, ხელშეკრულებიდან რეკვიზიციამდე, რეკვიზიციიდან გადახდამდე.

განრიგში გათვალისწინებულია ერთთვიანი ბუფერული პერიოდი საცხოვრებლის

გადაადგილებისთვის. საცხოვრებლის გადაადგილების პროცესიც ეტაპობრივად

განხორციელდება. გარკვეულ პირობებში პროექტის განხორციელების განრიგი შესაძლოა

მოიცავდეს სამშენებლო სამუშაოების ფაზებად განხორციელებას.

83

ცხრილი 8-1 LARP განრიგი

2017 2018

დეკ. იანვ. თებ. მარტ. აპრ. მაის. ივნ. ივლ. აგვ. სექ.

მეორე (draft)

განსახლების

სამოქმედო გეგმის

ანგარიშის

დასრულება

JICA-ს მიერ

განხილვა

განახლებული

LARP ანგარიშის

დასრულება

LARP ანგარიშის

გასაჯაროება

საქართველოში

ზქმ პირებთან

მოლაპარაკების

დაწყების თაობაზე

ხელშეკრულების

გაფორმება

დაკანონება

ზქმ პირებთან

ხელშეკრულების

გაფორმება, მათ

შორის

მფლობელობის

უფლების

გადაცემაზე.

LARP-ის ბიუჯეტის

გამოყოფა

ETCIT* ბიუჯეტის

გადაცემა

დაზარალებულების

საბანკო ანგარიშზე

თანხის გადარიცხვა

კომპენსაციის

დეპოზიტის სახით

განთავსება ხაზინის

ანგარიშზე

მოუგვარებელი

საქმეებისთვის

საჩივრის მოგვარება


მოხვედრილ

ნაგებობათა

გადაადგილება

შიდა მონიტორინგი

გარე მონიტორინგი.

ფაზა 1

გარე მონიტორინგი.

ფაზა 2

*ETCIT- ევრაზიის სატრანსპორტო დერეფნის საინვესტიციო ცენტრი

2 თებ.

2 მარ..

LARP გამოქვეყნდება ასევე JICA-ს ვებ-

გვერდზე

მეორე ფაზის მონიტორინგი

განხორციელდება LAR-ს

დასრულებიდან ერთ წელიწადში

84

9 ხარჯები და დაფინანსება

178. მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმასთან დაკავშირებული ყველა ხარჯი, მათ შორის

მომზადებისა და განხორციელების ხარჯები, საკომპენსაციო და განსახლების

ადმინისტრირების ხარჯები, გათვალისწინებული იქნება პროექტის ბიუჯეტში.

საავტომობილო გზების დეპარტამენტი პასუხიმგებელია პროექტისათვის საჭირო თანხების

მოძიებაზე.

179. მიწაზე კომპენსაციის ღირებულება დადგინდა დამოუკიდებელი შემფასებლის მიერ.

მიწის ნაკვეთები დაიყო 4 კატეგორიად მათი ადგილმდებარეობისა და დანიშნულების

საფუძველზე.

180. ნაგებობების საკომპენსაციო ღირებულება განისაზღვრება ყველა იმ ხარჯის

გათვალისწინებით, რომელიც საჭიროა მსგავსი ნაგებობის ასაშენებლად, მიმდინარე საბაზრო

ღირებულების მიხედვით.

მიწის შესყიდვისა და განსახლების ყველა გეგმა უნდა შეიცავდეს ინფორმაციას

ბიუჯეტის შესახებ, კერძოდ:

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ ყველა ობიექტზე გადასახდელი კომპენსაციის

ერთეულის ფასი მეთოდოლოგიის მითითებით;

ფასების ცხრილი ყველა საკომპენსაციო ხარჯისთვის, მათ შორის გარე

მონიტორინგისა და გაუთვალისწინებელი ხარჯების ჩათვლით;

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის განხორციელების ხარჯები.

კომპენსაცია მიწაზე

I კატეგორიის ფასი: მიწის ნაკვეთები გზის პირას-35 ლარი

II კატეგორიის ფასი: საცხოვრებელი და კომერციული მიწის ნაკვეთები-20 ლარი

III კატეგორიის ფასი: სასოფლო-სამეურნეო (ძირულა-საქარა)-8 ლარი

IV კატეგორიის ფასი: სასოფლო-სამეურნეო (საქარა-არგვეთა)- 6 ლარი

V კატეგორიის ფასი: სახელმწიფო მიწა- 0 ლარი

ცხრილი 9 1 კომპენსაცია მიწაზე

1 მ2

ფასი(ლარი) ფართობი


(ლარი)

I მიწის ნაკვეთები გზის პირას- 35 38260 1339100

II საცხოვრებელი და კომერციული მიწის

ნაკვეთები 20 168016 3360320

III სასოფლო-სამეურნეო (ძირულა-საქარა) 8 44918 359344

IV სასოფლო-სამეურნეო (საქარა-არგვეთა) 6 278520 1671120

V სახელმწიფო და არადაკანონებადი

მიწის ნაკვეთები 0 113111 0

სულ 642,825 6,729,884

85

კომპენსაცია შენობა-ნაგებობებზე

181. შენობა-ნაგებობებზე გასაცემი კომპენსაცია განისაზღვრება იმ ხარჯების

გათვალისწინებით, რომლებიც საჭიროა მსგავსი შენობა-ნაგებობის ასაშენებლად მიმდინარე

საბაზრო ღირებულებით. შენობა-ნაგებობებზე გასაცემი კომპენსაცია მოცემულია ქვემოთ.

ცხრილი 9 2 კომპენსაცია შენობა-ნაგებობებზე

N ადგილმდებარეობა მიწის ნაკვეთის N კომპენსაცია (ლარი)

1 სოფ.ძირულა 14 120650

2 სოფ.ძირულა 15 3655

3 სოფ.ილემი 21 222070

4 სოფ.ილემი 23 20945



7 სოფ.ილემი 32 174150


9 სოფ.ილემი 36 132410

10 შორაპანი 52 5420

11 წიფლავაკე 53 20870

12 სოფ. ფუთი 59 240



15 შორაპანი 88 161065


17 შორაპანი 91 150580


19 შორაპანი 113 250330

20 შორაპანი 114 165690

21 შორაპანი 115 156525

22 შორაპანი 116 247510









31 შორაპანი 136 108735

32 შორაპანი 137 119145

33 შორაპანი 138 369610

34 შორაპანი 139 229850

86



37 შორაპანი 142 110370

38 შორაპანი 143 186835

39 შორაპანი 145 117165

40 შორაპანი 146 102875

41 შორაპანი 147 59785

42 შორაპანი 148 15080

43 შორაპანი 149 11540

44 შორაპანი 153 31005

45 შორაპანი 154 146035

46 შორაპანი 155 420750

47 შორაპანი 157 51750

48 შორაპანი 158 215190

49 ზესტაფონი 160 26935

50 ზესტაფონი 161 203030





55 ზედა საქარა 218 6950




59 ზესტაფონი 239 380370

60 ზესტაფონი 240 226630

61 ზესტაფონი 241 162870


63 ზესტაფონი 244 289590

64 ზესტაფონი 245 161025


66 ზესტაფონი 249 189660


68 ზესტაფონი 289 196310

69 ქვედა საქარა 328 25490



73 ქვედა საქარა 345-346 270085




87


78 არგვეთა 503 4070

79 არგვეთა 514 12950


81 არგვეთა 525 243955



a არგვეთა 549 13140

85 არგვეთა 566 2890

86 არგვეთა 574 3315

სულ 7,345,760

კომპენსაცია ბიზნესისა და სხვა შემოსავლის დაკარგვაზე

ცხრილი 9.3. ბიზნესი

N

შემოსავალი

საგადასახადო

დეკლარაციით

დასაქმებულებ

ი



დასაქმებულები


დეკლარაციის

გარეშე)

შემოსავლის


ხელფასის




ხელფასის



დეკლარაციის

გარეშე)

1 119204 3 0 119204 6000 0

2 624 0 14 624 0 58581.6

3 1300 0 0 1300 0 0

4 700 0 0 700 0 0

5 -71 0 6 4184.4 0 25106.4

6 2445 4 0 2445 10500 0

7 3759 0 5 3759 0 20922

8 8156 0 0 8156 0 0

9 3767 0 0 3767 0 0

10 -1783 3 4 4184.4 4800 16737.6

11 - 0 0 4184.4 0 0

12 - 0 1 4184.4 0 0

13 - 0 1 4184.4 0 4184.4

10 31 160877 21300 125532

ცხრილი 9-1 მოვაჭრეები

N დასაქმებული შემოსავლის კომპენსაცია დასაქმებულის


88

1 1 4184.4 4184.4

2 0 4184.4 0

3 0 4184.4 0

4 1 4184.4 4184.4

5 0 4184.4 0

სულ 20922 8368.8

ცხრილი 9-2 ქირავნობა/იჯარა

N იჯარის თანხა კომპენსაცია

1 500 1500

2 400 1200

3 300 900

სულ 3600

კომპენსაცია მოსავლის დაკარგვისთვის

182. მოსავლის დაკარგვისთვის კომპენსაცია უნდა გადაეხადოს ყველა ზემოქმედების ქვეშ

მყოფ პირს სრული საბაზრო განაკვეთით. დეტალური ინფორმაცია დაკარგულ კულტურებზე

გასაცემი კომპენსაციის შესახებ მოცემულია ქვემოთ ცხრილში.

ცხრილი 9-6. კომპენსაცია მოსავლის დაკარგვისთვის



კულტურის

სახეობა

საზომი

ერთ.

მოსავალი

1 ჰა მიწის

ფართობზე

ერთეული

კულტურის

საბაზრო

ღირებულება,

ლარში

კომპენსაცია 1 ჰა-

ზე მოყვანილი



კულტურისთვის,

ლარში

ფართობი კომპენსაცია

კარტოფილი ტ 26 600 15600 620 967

ლობიო კგ 800 5 4000 268496 107398

ნიორი კგ 1600 5 8000 1485 1188

პომიდორი ტ 20 800 16000 1135 1816

სიმინდი კგ 5000 0.8 4000 275174 110070

გოგრა ც 1000 3.5 3500 224131 78446

კიტრი ტ 15 0.7 10500 650 683

მარწყვი კგ 4000 1.3 5200 30 16

ხახვი ტ 30 0,6 18000 687 1237

სოიო ტ 4 550 2200 226225 49770

მზესუმზირა ტ 2 720 1440 50 7

ბადრიჯანი - - - 5000 400 200

89

მწვანილი - - - 5000 1457 729

ჟოლო - - - 104000 130 1352

პრასი - - - 5000 490 245

სხვა ბოსტნეული - - - 5000 2442 1221

სულ 1003602 355,343

კომპენსაცია ხე-მცენარეების დაკარგვაზე

183. მრავალწლიანი ნარგავების საკომპენსაციო ღირებულება განისაზღვრა მათი ხნოვანების

მიხედვით. ხეხილის ღირებულება გაანგარიშდა ყოველწლიური მოსავლის ღირებულების იმ

წლების რაოდენობაზე გადამრავლებით, რომლებიც საჭიროა ახალი ხის გაზრდისთვის

დარგვიდან არსებული ხეების ხნოვანებამდე.

ცხრილი 9 7 კომპენსაცია ხე-მცენარეების დაკარგვისთვის

მცენ

არეე

ბი

ასაკ

ობ

რი

ვი ჯ

გუ

ფი

ნერ

გი

ს ღ

ირ

ებუ

ლებ

ა,

ლარ

ში

ერთ

ეულ

ი მ

ოსა

ვლი

ს

ღი

რებ

ულ

ება,

ლარ

ში

საკო

მპენ

საც

იო

წლ

ები

ს

რაო

დენ

ობ

ა სრ

ულ

ი მ

ოსა

ვლი

ანო

ბა

წელ

იწა

დშ

ი,

კგ

მოსა

ვლი

ს კ

ომპ

ენსა

ცი

ა

წელ

იწა

დშ

ი(ლ

არი

)

ზრ

დას

რუ

ლი

მრავ

ალწ

ლი

ანი

ნარ

გავ

ის

სრუ

ლი

კო

მპენ

საც

ია

ღი

რებ

ულ

ები

ს

გათ

ვალ

იწს

ინე

ბი

თ (

ლარ

ი)

რაო

დენ

ობ

ა

კომპ

ენსა

ცი

ა

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ალუბალი (ბალი)

ნერგი (<5) 5 2 5 4 8,0 35 216 7560

5-10 5 2 5 10 20,0 75 377 28275

11-20 5 2 5 16 32,0 117 186 21762

21+ 5 2 5 10 20,0 75 8 600

ატამი/გარგარი/ჭერამი

ნერგი (<5) 6 1,5 5 4 6,0 27 25 675

5-10 6 1,5 5 15 22,5 85 96 8160

11-20 6 1,5 5 40 60,0 216 10 2160

21+ 6 1,5 5 25 37,5 137 3 411

კაკალი

ნერგი (<5) 10 5 5 4 20,0 80 32 2560

5-10 10 5 10 15 75,0 535 65 34775

11-20 10 5 10 30 150 1235 177 218595

21+ 10 5 10 40 200 1510 149 224990

კომში

ნერგი (<5) 4 1,5 5 3 4,5 20 16 320

5-10 4 1,5 5 15 22,5 83 104 8632

11-20 4 1,5 5 30 45,0 162 93 15066

21+ 4 1,5 5 20 30,0 109 2 218

მსხალი ნერგი (<5) 4 1,2 5 7 8,4 33 26 858

90

5-10 4 1,2 7 20 24,0 122 98 11956

11-20 4 1,2 7 70 84,0 416 100 41600

21+ 4 1,2 7 45 54,0 269 27 7263

ქლიავი (ჭანჭური)

ნერგი (<5) 4 0,8 5 8 6,4 26 223 5798

5-10 4 0,8 5 15 12,0 46 194 8924

11-20 4 0,8 5 30 24,0 88 284 24992

21+ 4 0,8 5 20 16,0 60 55 3300

თუთა

ნერგი (<5) 5 1,5 5 4 6,0 26 8 208

5-10 5 1,5 5 10 15,0 58 127 7366

11-20 5 1,5 5 16 24,0 89 119 10591

21+ 5 1,5 5 10 15,0 58 53 3074

თხილი

ნერგი (<5) 2 4 5 2 8,0 30 632 18960

5-10 2 4 5 5 20,0 75 819 61425

11-20 2 4 5 6 24,0 90 1184 106560

21+ 2 4 5 4 16,0 55 36 1980

ტყემალი (ალუჩა)

ნერგი (<5) 3 0,8 5 7 5,6 23 109 2507

5-10 3 0,8 5 15 12,0 45 439 19755

11-20 3 0,8 5 50 40,0 143 527 75361

21+ 3 0,8 5 25 20,0 73 52 3796

ვაშლი

ნერგი (<5) 4 1 5 5 5,0 22 21 462

5-10 4 1 6 25 25,0 109 62 6758

11-20 4 1 6 70 70,0 298 52 15496

21+ 4 1 6 40 40,0 172 5 860

ვაზი

ნერგი (<5) 2 1,5 4 5 7,5 23 234 5382

5-10 2 1,5 4 7 10,5 31 162 5022

11-20 2 1,5 4 9 13,5 40 3433 137320

21+ 2 1,5 4 5 7,5 23 1283 29509

ლეღვი

ნერგი (<5) 3 1,5 5 5 7,5 29 22 638

5-10 3 1,5 6 10 15,0 66 108 7128

11-20 3 1,5 6 30 45,0 192 200 38400

21+ 3 1,5 6 20 30,0 129 2 258

კივი

ნერგი (<5) 3 1,5 4 5 7,5 24 0 0

5-10 3 1,5 4 10 15,0 45 9 405

11-20 3 1,5 4 30 45,0 129 0 0

21+ 3 1,5 4 20 30,0 87 0 0

მანდარინი

ნერგი (<5) 3 1,25 5 10 12,5 47 4 188

5-10 3 1,25 5 30 37,5 134 15 2010

11-20 3 1,25 5 80 100,0 353 2 706

21+ 3 1,25 5 50 62,5 222 0 0

ფორთოხალი

ნერგი (<5) 4 1,5 5 10 15,0 57 0 0

5-10 4 1,5 5 30 45,0 167 1 167

11-20 4 1,5 5 80 120,0 424 0 0

21+ 4 1,5 5 50 75,0 267 0 0

ლიმონი ნერგი (<5) 4 1,3 5 5 6,5 27 4 108

5-10 4 1,3 5 15 19,5 72 15 1080

91

11-20 4 1,3 5 35 45,5 163 3 489

21+ 4 1,3 5 20 26,0 95 0 0

დაფნა

ნერგი (<5) 1 4 5 1 4,0 15 68 1020

5-10 1 4 5 2 8,0 29 326 9454

11-20 1 4 5 2 8,0 29 153 4437

21+ 1 4 5 1 4,0 15 1 15

წყავი

ნერგი (<5) 2 0,25 8 2 0,5 5 0 0

5-10 2 0,25 8 4 1,0 8 3 24

11-20 2 0,25 8 10 2,5 16 0 0

21+ 2 0,25 8 7 1,75 12 0 0

კოწახური

ნერგი (<5) 5 2,5 5 3 7,50 31 4 124

5-10 5 2,5 5 5 12,50 49 17 833

11-20 5 2,5 5 7 17,50 66 5 330

21+ 5 2,5 5 5 12,50 49 0 0

ზღმარტლი

ნერგი (<5) 4 1,5 6 3 4,5 23 3 69

5-10 4 1,5 6 10 15,0 67 9 603

11-20 4 1,5 6 20 30,0 130 7 910

21+ 4 1,5 6 10 15,0 67 0 0

მუშმულა

ნერგი (<5) 4 2 6 3 6,0 29 5 145

5-10 4 2 6 10 20,0 88 21 1848

11-20 4 2 6 20 40,0 172 15 2580

21+ 4 2 6 10 20,0 88 2 176

ფეიხოა

ნერგი (<5) 1 1.5 3 5 7.5 18.5 0 0

5-10 1 1.5 5 10 15 56 3 168

11-20 1 1.5 5 25 37.5 133 1 133

21+ 1 2 5 12 24 90 0 0

ხურმა

ნერგი (<5) 2 1 5 5 5,0 20 22 440

5-10 2 1 6 10 10,0 44 124 5456

11-20 2 1 6 30 30,0 128 128 16384

21+ 2 1 6 20 20,0 86 5 430

ბროწეული

ნერგი (<5) 4 2 5 5 10,0 39 17 663

5-10 4 2 6 10 20,0 88 145 12760

11-20 4 2 6 30 60,0 256 292 74752

21+ 4 2 6 20 40,0 172 29 4988

წაბლი

ნერგი (<5) 7 1 5 30 30,0 112 0 0

5-10 7 1 10 50 50,0 357 1 357

11-20 7 1 10 120 120,0 1057 0 0

21+ 7 1 10 125 125,0 847 0 0

ხემარწყვა

ნერგი (<5) 15 1 15

5-10 25 2 50

11-20 50 0 0

21+ 80 0 0

ნერგი (<5) 1.5 2 5 1.5 16.5 14 0 0

მოცხარი 5-10 1.5 2 5 2 21.5 18 6 108

11-20 1.5 2 5 2.5 26.5 22.5 0 0

92

21+ 1.5 2 5 2 21.5 18 0 0

ნერგი (<5) 17 1 17

შინდი 5-10 24 15 360

11-20 31 9 279

21+ 24 14 336

ნერგი (<5) 20 47 940

ჟოლო 5-10 28 4 112

11-20 37 0 0

21+ 28 0 0

კუნელი

ნერგი (<5) 2 117 234

5-10 4 101 404

11-20 6 202 1212

21+ 6 31 186

ჯონჯოლი

ნერგი (<5) 16 22 352

5-10 50 136 6800

11-20 80 100 8000

21+ 65 24 1560

უნაბი

ნერგი (<5) 30 0 0

5-10 140 5 700

11-20 550 1 550

21+ 445 0 0

სულ 14,552 1,404,733

მხარდაჭერა განსახლების დროს

184. ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ოჯახებისთვის სამი ტიპის დახმარება არსებობს:

I. დახმარება მწვავე ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი ოჯახებისთვის: ასეთი ტიპის

ოჯახებისთვის დახმარება განისაზღვრება 3 თვის საარსებო მინიმუმის ოდენობით 5 სულიანი

ოჯახისთვის (349.5.* ლარი x 3 თვე).

II. დახმარება სოციალურად დაუცველი ოჯახებისთვის: ასეთი ტიპის ოჯახებისთვის

დახმარება განისაზღვრება 3 თვის საარსებო მინიმუმის ოდენობით 5 სულიანი ოჯახისთვის

(349.5 ლარი x 3 თვე).

III. დახმარება გადაადგილებული ოჯახებისთვის: ასეთი ოჯახებისთვის დახმარება

განისაზღვრება 3 თვის საარსებო მინიმუმის ოდენობით 5 სულიანი ოჯახისთვის - (349.5

ლარი x 3 თვე). ამას ემატება ტრანსპორტირების 200 ლარი.

185. დახმარების შესახებ მეტი დეტალები მოცემულია ცხრილში 9.8

ცხრილი 9 8 მხარდაჭერა განსახლების დროს

დახმარება ერთ. ფასი

(ლარი)

რ-ბა სულ კომპენსაცია

93

მწვავე ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი

ოჯახები 1,046 379 396,434

სოციალურად დაუცველი ოჯახები 1,046 36 37,656

გადაადგილებული ოჯახები 1,246 21 26,166

სულ 460,256

* 349.5 ლარი არის საარსებო მინიმუმი 5 სულიანი ოჯახისთვის 2018 წლის თებერვლის

თვის მონაცმებით.

განსახლების მართვის ხარჯები

186. საავტომობილო გზების დეპარტამენტმა უნდა დაიქირაოს ერთი დამოუკიდებელი

მონიტორინგის სააგენტო განსახლების სამოქმედო გეგმის განხორციელების გარე

მონიტორინგის განსახორციელებლად 2 თვის ვადით (იმ შემთხვევაში, თუ მშენებლობის

ზედამხედველი კონტრაქტორის დაქირავება არ მოხდება განსახლების სამოქმედო გეგმის

განხორციელებისას). სხვადასხვა ხარჯი შემონახულ იქნა როგორც იმ ადმინისტრაციული

ხარჯის დასაფარად განკუთვნილი პირობა, რომელიც განსახლების სამოქმედო გეგმის

განხორციელებისას შეიძლება წარმოიშვას. განსახლების სამოქმედო გეგმის განხორციელების

მართვის ხარჯის დეტალები მოცემულია ცხრილში 9-6

187. ქვემოთ მოყვანილ ცხრილში მოცემული გარე მონიტორინგის ხარჯი განკუთვნილია გარე

მონიტორინგის მხოლოდ მეორე ფაზისთვის. რადგან პირველი ფაზის მონიტორინგს

განახორციელებს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის თანამშრომელი.

ცხრილი 9 -9 განსახლების მართვის ხარჯები

ერთ რ-ბა ერთ.ფასი სულ ხარჯი

გარე მონიტორინგის ხარჯი თვე 24 4,000 96,000

სხვადასხვა ადმინისტრაციული

ხარჯი თვე 24 1,000 24,000

120,000

განსახლების ხარჯები

188. განსახლების სამოქმედო გეგმის ბიუჯეტში შედის: ჯეროვანი კომპენსაცია, განსახლების

შემწეობა და გაუთვალისწინებელი ხარჯები, რომელიც შეადგენს საერთო ხარჯის 10%-ს..

ცხრილი 9 10 განსახლების ხარჯები

დასახელება ერთ. ხარჯი თანხა სულ ხარჯი

(ლარი)

94

მიწის ნაკვეთები სხვადასხვა 642825 6,729,884

შენობა-ნაგებობები სხვადასხვა - 7,345,760

ხე სხვადასხვა 14,552 1,404,733

კულტურული ნარგავი სხვადასხვა 100360

2 355,343

ღობე, ჭიშკარი სხვადასხვა 161,134

სხვა აქტივები სხვადასხვა 37,420

დახმარება მწვავე ზემოქმედების

შემთხვევაში

3 თვიანი საარსებო მინიმუმი

(349.5x3) 379 397,381.5

დახმარება

გადაადგილება/გადანაცვლების

შემთხვევაში

3 თვიანი საარსებო მინიმუმი

(349.5x3)+

ტრანსპორტირების ხარჯი

(200 Gel )

21 26,218.5

მოწყვლადობის დახმარება 3 თვიანი საარსებო მინიმუმი

(349.5x3) 36 37,746

ბიზნესის, დასაქმების და

მოვაჭრეების კომპენსაცია - 316,078

ქირა/იჯარა სხვადასხვა 3 3,600

გარე და შიდა მონიტორინგი - 120,000

ჯამი 16,935,298

გაუთვალისწინებელი ხარჯები 10% 1 ,693,530

სულ 18,628,828

95

10 მონიტორინგი და ანგარიშგება

189. პროექტთან დაკავშირებული მიწის შესყიდვისა და განსახლების (LAR) ამოცანები JICA-ს

მიხედვით, მოითხოვს პროექტის მიზნებისთვის გარე მონიტორინგის განხორციელებას.

პროექტი ასევე დაექვემდებარება შიდა მონიტორინგს. მაღალი რისკის შემცველი პროექტების

ან სხვა პროექტების შემთხვევაში, გარე მონიტორინგს ახორციელებს RDRD/RDMRDI. გარე

მონიტორინგისთვის გამოიყოფა SSC, (სოციალური უსაფრთხოების კონსულტანტი).

შიდა მონიტორინგი

190. შიდა მონიტორინგს ახორციელებს RDRD/RDMRDI პირდაპირ ან დაქირავებული

კონსულტანტის მეშვეობით. შედეგები ეცნობება იაპონიის საერთაშორისო თანამშრომლობის

სააგენტოს (JICA) პროექტის კვარტალური ანგარიშის სახით. შიდა მონიტორინგის

ინდიკატორები იქნება პროექტთან დაკავშირებული მყისიერი შედეგები. შესაბამისი

ინფორმაცია შეგროვდება რეგიონულ RDMRDI დონეზე და ყოველთვიურად ეცნობება

RDRD/RDMRDI-ს, რათა შეფასდეს განსახლების სამოქმედო გეგმის მიმდინარეობა და

შედეგები და საჭიროების შემთხვევაში, პროგრამაში შევიდეს შესწორებები. თვიური

ანგარიშები გაერთიანდება კვარტალურ ანგარიშებად შესაბამისი საერთაშორისო საფინანსო

ინსტიტუტის (IFI) (მაგ. JICA) სტანდარტული საზედამხედველო ანგარიშების სახით.

მონიტორინგის ძირითადი კრიტერიუმებია:

დროული საინფორმაციო კამპანია, ინფორმაციის ხარისხი და კონსულტაცია

ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირებთან;

მიწის შესყიდვის სტატუსი და მიწის კომპენსაციის გადახდა;

კომპენსაცია ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ნაგებობებისა და სხვა ქონებისთვის;

ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირების გადასახლება;

დაკარგული შემოსავლის ანაზღაურება;

სანაცვლო მიწის ნაკვეთების არჩევა და განაწილება

შემოსავლის აღდგენა

შემოსავლის აღდგენის სამუშაოების და კომპენსაციის შედეგები, რითაც მოხდა

საარსებო წყაროების აღდგენა და იმ ხარვეზების გამოვლენა, რომელთაც ზემოქმედება

იქონიეს საარსებო წყაროებზე და ვერ მოხდა მათი სათანადო აღდგენა.

191. ზემოთხსენებულ ინფორმაციას შეაგროვებს RDRD/RDMRDI, რომელიც პასუხისმგებელია

განსახლების ყოველდღიურ საქმიანობაზე შემდეგი საშუალებების გამოყენებით:

ზემოქმედების ქვეშ მყოფი ყველა პირის აღწერის შედეგების განხილვა;

ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირებთან კონსულტაციების და არაფორმალური

გამოკითხვის ჩატარება;

საკითხების საფუძვლიანი შესწავლა;

ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირების შერჩევითი გამოკითხვა;

96

ძირითადი საინფორმაციო გამოკითხვები; და

საჯარო შეხვედრები.

გარე მონიტორინგი

192. საჭიროების შემთხვევაში გარე მონიტორინგს ახორციელებს SSC. გარე მონიტორინგი

ხორციელდება ორ ეტაპად.

193. პირველი ეტაპი. გარე მონიტორინგს ახორციელებს საავტომობილო გზების

დეპარტამენტი. გარე მონიტორინგის ეს ეტაპი მიმდინარეობს განსახლების სამოქმედო გეგმის

განხორციელების პარალელურად და სრულდება მას შემდეგ, რაც განსახლების სამოქმედო

გეგმა იქნება დასრულებული, შესაბამისობის ანგარიშის სახით. მისაღები შესაბამისობის

ანგარიში გახდება სამშენებლო სამუშაოების დაწყების საფუძველი

194. აღნიშნული ეტაპის ფარგლებში, SSC (i) ჩაატარებს გამოკვლევას და განსაზღვრავს მეორე

ეტაპისთვის განსახორციელებელი სამუშაოების ინდიკატორებს და (ii) გულდასმით

დააკვირდება განსახლების სამოქმედო გეგმის (RAP) განხორციელებას. RAP-ის

განხორციელების მონიტორინგი მოიცავს შემდეგ ამოცანებს: (ა) RAP/საინფორმაციო

ბუკლეტების განხილვა; (ბ) პროექტის განმახორციელებელი ერთეულის (PIU) საქმიანობის

განხილვა, რათა კომპენსაციის გადახდის პროცესს სათანადო ყურადღება მიექცეს RAP-ის

პირობების შესაბამისად; (გ) ყველა საკომპენსაციო საკითხის განხილვა; (დ) შემოწმება არის

თუ არა ყველა ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირი კომპენსაციით სათანადოდ

უზრუნველყოფილი და მიიღეს თუ არა განსახლების გეგმით და ხელშეკრულებით

განსაზღვრული შესაბამისი ოდენობის კომპენსაცია; (ე) ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირების

კმაყოფილების დონის შეფასება, რამდენად კმაყოფილები არიან ისინი საინფორმაციო

კამპანიით და საკომპენსაციო/სარეაბილიტაციო პაკეტით; (ვ) დაკანონების პროცესის

განხილვა და მისი ეფექტურობის შეფასება; (ზ) საჩივრების განხილვა; (თ) ზემოქმედების ქვეშ

მყოფი პირების კმაყოფილების დასადგენად კვლევის ჩატარება, რომლის ფარგლებშიც

შემთხვევითი შერჩევის საფუძველზე გამოიკითხება ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირების 20%.

SSC მოამზადებს შესაბამისობის ანგარიშს განსახლების სამოქმედო გეგმის განხორციელების

დასრულებისთანავე. შესაბამისობის ანგარიშში შეტანილი იქნება შემდეგი დასაბუთებული

საკითხები:

კომპენსაციის პროცესის განხორციელების შეფასება განსახლების პოლიტიკის

პირობების გათვალისწინებით;

მიიღო თუ არა ყველა ადგილმონაცვლე პირმა განსახლების სამოქმედო გეგმით

გათვალისწინებული კომპენსაცია;

საჩივრების და მიღებული გადაწყვეტილებების განხილვა;

ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირებისთვის რეაბილიტაციის პროგრამის შეფასება;

ადგილმონაცვლე პირების კმაყოფილების დონის შეფასება;

მიღებული გამოცდილების შეფასება და სხვა პროექტებისთვის გამოყენება; და

განსახლების პოლიტიკის განხორციელების ზოგადი შეფასება და რეკომენდაციები

საავტომობილო გზების დეპარტამენტს.

195. მეორე ეტაპი. მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმის დასრულებიდან ერთ

წელიწადში შეფასდება მთლიანი მშენებლობა. გარე მონიტორინგისთვის ზედამხედველი

კონსულტანტის მიერ დაქირავებული იქნება გარე მონიტორინგის მეორე ფაზის

მონიტორინგის სააგენტო/კონსულტანტი. (გარე მონიტორინგის განმახორციელებელი

97

დამოუკიდებელი უწყების (EMA) მიერ 12 თვის სამუშაოების ხარჯები უკვე შეტანილია

ზედამხედველი კონსულტანტის საერთო ხარჯში).

196. გარე მონიტორინგის ეტაპზე განხორციელდება შემდეგი ძირითადი კვლევები:

განსახლების შემდგომ პერიოდში ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირების სოციალურ-

ეკონომიკური მდგომარეობა;

ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირებთან კომუნიკაცია და მათი რეაქცია საკომპენსაციო

ზომებზე, კომპენსაციაზე, ვარიანტებსა და ალტერნატივებზე და გადაადგილების

განრიგზე, ა.შ.;

საცხოვრებელისა და შემოსავლის ცვლილება;

მიწის დაურეგისტრირებელი მოსარგებლეების რეაბილიტაცია;

რეაბილიტაციის მიზნისთვის ქონების შეფასების ეფექტურობა;

საჩივრების პროცედურების ეფექტურობა;

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირების კმაყოფილების დონე

განსახლების შემდგომ პერიოდში.

98

დანართი

99

დანართი 1 მიწაზე კერძო საკუთრების უფლების ლეგალიზაცია საქართველოში

ა) შესავალი

197. საკუთრების უფლებების სწორი და ზუსტი თავდაპირველი რეგისტრაცია აუცილებელი

პირობაა უძრავი ქონების ნებაყოფლობითი შეძენის ან სავალდებულო ექსპროპრიაციის

განხორციელებისათვის. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 312-ე მუხლის მიხედვით,

საჯარო რეესტრში არსებული ჩანაწერები არის უტყუარი და ზუსტი მანამ სანამ არ

დადასტურდება მათი უზუსტობა. შესაბამისად, საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 312-ე

მუხლის პრეზუმფციის ფარგლებში საჯარო რეესტრში არსებული არაზუსტი მონაცემები

უნდა შესწორდეს ზუსტი მონაცემებით. ამისათვის, მიწის მფლობელებმა შესაბამისი

პროცედურების ფარგლებში უნდა მოახდინონ საკუთარი მიწის ნაკვეთების ზუსტი

დემარკაცია და ლეგალიზაცია. მიწის მესაკუთრეებმა უნდა მიმართოს საჯარო რეესტრს

შესაბამისი დოკუმენტაციით, კერძოდ: საკუთრების დამადასტურებელი დოკუმენტი და

მიწის აღწერილობა, საკადასტრო რუკა ზუსტი დაგეგმვით და საკუთრების უფლების

დამადასტურებელი დოკუმენტაცია (მიღება-ჩაბარების აქტი, ან რეგისტრაციის მოწმობა, ან

ამონაწერი ადგილობრივი თვითმმართველი ორგანოს მიერ გაცემული მიწის განაწილების

სიიდან , ან მიწის მფლობელის, როგორც 1992-2001 წლებში გადასახადის გადამხდელის

განაცხადი, რეგისტრაციის თაობაზე).

198. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ, საქართველოში ყველა სახის მიწა გადავიდა

სახელმწიფო საკუთრებაში. 2004 წელს საქართველოს მთავრობამ დაიწყო მიწის

პრივატიზაცია, რაც ქვეყნის ეკონომიკური რეფორმის განუყოფელი ნაწილი იყო.

საქართველოს მთავრობამ სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული ქონების

პრივატიზაციისთვის გამოიყენა სხვადასხვა მეთოდები, მათ შორის, საკონკურსო ვაჭრობა,

აუქციონები, იჯარა, გამოსყიდვა და პირდაპირი გაყიდვა. თუმცა, კერძო სარგებლობაშია

არსებული მიწების დაკანონება, რომლებზეც ვრცელდება ტრადიციული საკუთრების

უფლება, ხდება იუსტიციის სამინისტროს საჯარო რეესტრის ეროვნულ სააგენტოში.

საქართველოში კერძო საკუთრებაში არსებული მიწების მოდელი განისაზღვრა მიწის

ნაკვეთების განაწილებით დამოუკიდებლობის მოპოვების შემდგომ. საბჭოთა პერიოდში

სასოფლო სამეურნეო მიწებს იყენებდნენ სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული კოლექტიური

მეურნეობები. პრივატიზაციის პროცესის ფარგლებში კოლექტივის მიწები განაწილდა პატარა

ნაკვეთებად და განაწილდა შინამეურნეობებზე (ოჯახებზე), რომლებიც აღარ იღებდნენ

სასოფლო სამეურნეო სუბსიდიას სახელმწიფოსგან.

ბ) ცარიელი მიწის რეგისტრაციის სტატუსი და რეალობა მოცემულ სიტუაციაში

199. ცარიელი მიწის (მიწა შენობა-ნაგებობის გარეშე) რეგისტრაცია არ შეწყვეტილა. თუმცა,

პრაქტიკაში, მესაკუთრეების უმეტესობა არ ახდენს თავისუფალი მიწების ახალი წესით

რეგისტრაციას, მათ მიმართ ახალი რეგისტრაცია არ მოითხოვება, ვინაიდან თავისუფალი

მიწის ყიდვა გაყიდვა არც ისე ფართოდ გავრცელებული პრაქტიკაა მოცემულ სიტუაციაში.

გარდა ამისა, ეს მესაკუთრეები იყენებენ თავის ნაკვეთებს მეზობლებს შორის ორმხრივი

შეთანხმების საფუძველზე.

200. ფაქტობრივად, ასეთი მიწის ნაკვეთების მესაკუთრეები შესაძლოა გადაიქცნენ კანონიერ

მესაკუთრეებად, თუ ისინი მოახდენენ თავისუფალი მიწის რეგისტრაციას. ასეთი

მფლობელები დღეის მდგომარეობით განიხილებიან როგორც დაკანონებადი მესაკუთრეები.

100

ამჟამად არ არსებობს არანაირი პრობლემა ურბანულ და სამოსახლო ნაკვეთებთან

დაკავშირებით. სასამართლოში განიხილება რამდენიმე საქმე მიწის რეგისტრაციასთან

დაკავშირებით. მიწის საკუთრების კატეგორიები დეტალურად მოცემულია ქვემოთ:

(i) კანონიერი მესაკუთრე/ სამართლებრივი მფლობელი: მიწის მესაკუთრეები და

მოსარგებლეები, რომელთა უფლება რეგისტრირებულია საჯარო რეესტრში.

(ii) დაკანონებადი მესაკუთრეები:

ა) მართლზომიერი მესაკუთრეები – მესაკუთრეები, რომელთაც აქვთ საკუთრების

დამადასტურებელი ძველი დოკუმენტაცია, თუმცა ქონება არ აქვთ დარეგისტრირებული

საჯარო რეესტრში, რაც გათვალისწინებულია საქართველოს კანონით „სახელმწიფო

საკუთრებაში არსებული სასოფლო სამეურნეო მიწის პრივატიზაციის შესახებ“ (2005 წლის 8

ივლისი) და საქართველოს კანონით „საჯარო რეესტრის შესახებ“ (N820 – 2008 წლის 19

დეკემბერი); (არსებული კანონმდებლობა).

ბ) არა მართლზომიერი მესაკუთრეები - არსებული კანონმდებლობით, არა-უფლებამოსილ

მიწის მესაკუთრეებს შეუძლიათ მოახდინონ მიწაზე საკუთრების უფლებების დაკანონება.

მიწაზე საკუთრების უფლების დაკანონება მოქმედი კანონმდებლობით დასაშვებია შემდეგ

შემთხვევებში:

- სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული სასოფლო სამეურნეო ან არა-სასოფლო

სამეურნეო მიწა საცხოვრებელი სახლით ან დამხმარე ნაგებობებით, რომელიც

დაკავებულია უნებართვოდ ფიზიკური ან იურიდიული პირის მიერ 2007 წლამდე,

არსებული კანონის ძალაში შესვლამდე.

- მიწის ნაკვეთი, რომელიც დაკავებულია უნებართვოდ ფიზიკური პირის მიერ და იგი

ესაზღვრება მის კანონიერ მფლობელობაში არსებულ მიწის ნაკვეთს ან სარგებლობს

აღნიშნული მიწის ნაკვეთით, იმის გათვალისწინებით რომ უკანონოდ დაკავებული

მიწის ფართობი ჩამოუვარდება მოსაზღვრე, კანონიერ საკუთრებაში არსებული მიწის

ნაკვეთის ფართობს.

თუმცა არსებობს გარკვეული შეზღუდვები მიწის პრივატიზაციაზე2 (დანართი-2).

2 სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთების პრივატიზაციის

შესახებ საქართველოს კანონის შესაბამისად მუხლი 2, პუნქტი 3), პრივატიზებას არ ექვემდებარება სახელმწიფო

საკუთრებაში არსებული შემდეგი სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწა: (ა) საძოვარი, გარდა ამ კანონის ამოქმედებამდე

იჯარით გაცემული საძოვრებისა და იმ საძოვრებისა, რომლებიც დადგენილი წესით შესაბამისი სახელმწიფო ან ადგილობრივი

თვითმმართველობის (მმართველობის) ორგანოს მიერ გაცემული აქტით მიმაგრებულია მასზე მდებარე, ფიზიკური და

იურიდიული პირების კერძო საკუთრებაში არსებულ ან/და სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ შენობა-ნაგებობებზე; ბ)

პირუტყვის გადასარეკი ტრასები; გ) წყალმომარაგების წყლის ობიექტების სანიტარიული დაცვის ზონის პირველი სარტყელი

(მკაცრი რეჟიმის ზონა); დ) ტყის ფონდის მიწა, რომელიც გამოიყენება სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულებით; ე) რეკრეაციული

დანიშნულების მიწა; ვ) ისტორიის, კულტურის, ბუნებისა და საკულტო-რელიგიური ძეგლებისათვის განკუთვნილი მიწა; ზ)

დაცული ტერიტორიების მიწა; თ) საბიუჯეტო დაფინანსებაზე მყოფი დაწესებულებებისა და საჯარო სამართლის

იურიდიული პირების უზუფრუქტის ფორმით სარგებლობაში არსებული სასოფლო- სამეურნეო დანიშნულების მიწები. ამ

მუხლის მე-3 პუნქტის „ბ―, „გ―, „დ―“ და „ე― ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული მიწების პრივატიზება დაიშვება მხოლოდ

მნიშვნელოვანი პროექტების განხორციელების შემთხვევაში, რაზედაც საქართველოს ეკონომიკური განვითარების

სამინისტროს წარდგინებით სპეციალურ გადაწყვეტილებას იღებს საქართველოს მთავრობა. ამ მუხლის მე-3 პუნქტის „ბ― და

„დ― ქვეპუნქტებით გათვალისწინებული მიწების პრივატიზება აგრეთვე დაიშვება ამ კანონის 41 მუხლის შესაბამისად,

101

(iii) არა-ლეგალიზებადი მიწის მესაკუთრეები: უკანონოდ/თვითნებურად მიტაცებული

ნაკვეთების მფლობელები, რომელთაც არსებული კანონმდებლობით არ ეძლევათ

საკუთრების დაკანონების უფლება. პირები, რომლებსაც არ აქვთ მიწის საკუთრების

დამადასტურებელი დოკუმენტი მოქმედი კანონის მიღებამდე (2007 წლის) არ არის

ლეგალიზებადი.

201. მართლზომიერი მიწის საკუთრების უფლებების ლეგალიზაციას ახორციელებს

უშუალოდ საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს რაიონული რეგისტრაციის ოფისები.

განმცხადებლებმა უნდა წარადგინონ ძველი დოკუმენტები, რომლებიც ადასტურებს

საკუთრების უფლებებს და მიწის ნაკვეთის და მასზე არსებული ნაგებობების ზუსტი

საკადასტრო რუკები.

202. არამართლზომიერი საკუთრების უფლებების ლეგალიზაციაზე უფლებამოსილი ორგანო

არის საკუთრების უფლებების აღიარების კომისია (რაიონულ დონეზე), რომელიც

განიხილავს დოკუმენტებს, აფასებს შესაბამისობას კანონში მოცემული შეზღუდვების

ჩამონათვალთან და ადგილობრივი მიწათსარგებლობის განვითარების გეგმებთან

შედარებით. დადებითი გადაწყვეტილების შემთხვევაში და განმცხადებლის მიერ

სპეციალურ ანგარიშზე სათანადო ფულადი თანხის გადახდის შემდეგ, კომისია გასცემს

მოწმობას საკუთრების უფლების თაობაზე. მოწმობის საფუძველზე საჯარო რეესტრის

ეროვნული სააგენტოს რაიონული ოფისი დაარეგისტრირებს საკუთრების უფლებას მიწის

ნაკვეთზე და ნაგებობებზე.

გ) კვლევა ქვეყნის მასშტაბით

203. 2003-2004 წლებში საერთაშორისო განვითარების სააგენტომ (USAID) რამდენიმე

საერთაშორისო დონორთან ერთად ქვეყნის მასშტაბით ჩაატარა კვლევა მიწის საკითხთან

დაკავშირებით. დონორებმა განახორციელეს მთელ საქართველოში მიწების ტოპოგრაფიული

აგეგმვა და რუკებზე დატანება. კარტოგრაფია განხორციელდა დამოუკიდებელი კვლევის

მეშვეობით მიწის ნაკვეთების ფიზიკური შემოწმებითა და მესაკუთრეებთან კონსულტაციის

გზით. საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) კვლევის დადებითი ასპექტი იყო

ის, რომ მოხდა ნაკვეთების აღიარება. თუმცა საკუთრების დეტალები და ნაკვეთის საზღვრები

არ იქნა გამიჯნული მიწაზე. ასევე საკუთრების შესახებ დეტალები და მონაცემები არ

განახლებულა იმის გამო, რომ ხალხთა უმეტესობამ არ განახორციელა თავისუფალი მიწის

რეგისტრაცია. აქედან გამომდინარე არსებობს განსხვავება საერთაშორისო განვითარების

სააგენტოს (USAID) კვლევას და პრივატიზაციის პროცესში არსებულ რუკას შორის

(რაიონული რუკა/არქივი), თითოეული მიწის ნაკვეთის ზუსტი საკუთრების, საზღვრის და

მის სათანადო აღიარებასთან დაკავშირებულ საკითხებზე.

დ) მიწის შეძენის და განსახლების კვლევები და დოკუმენტაცია პროექტისთვის

204. ვინაიდან მიწის შეძენის და განსახლების (LAR) საქმიანოებები ტექნიკურ- ეკონომიკური

დასაბუთების (FS) დონეზე ეფუძნება წინასწარ რეგულირებებს და არსებულ არაზუსტ

საკადასტრო რუკებს, და რადგან არ არსებობს დანაკარგების და საკუთრების დეტალური

შეფასება, განხორციელდა მიწის შეძენის და განსახლების ახალი კვლევები, დეტალური

უსახლკაროდ დარჩენილი საქართველოს იმ მოქალაქეებისათვის, რომლებიც ცხოვრობდნენ ან ცხოვრობენ ოკუპირებულ

ტერიტორიებზე. ამასთანავე, ამ მუხლის მე-3 პუნქტის „გ― ქვეპუნქტით გათვალისწინებული მიწის პრივატიზება დაიშვება

მხოლოდ სანიტარიული დაცვითი პირობების გათვალისწინებით (26.10.2007).

102

ინვენტარიზაციის კვლევის, შეფასების კვლევის, აღწერის კვლევის და სოციალურ-

ეკონომიკური კვლევის საფუძველზე. გზის ტრასა საბოლოო ტექნიკური პროექტის

შესაბამისად წარმოდგენილია რეგისტრირებული მიწის ნაკვეთების განახლებულ

საკადასტრო რუკაზე, რომელიც მოპოვებულია საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს

რაიონული განყოფილებიდან და ასევე წარმოდგენილია მოცემული ტერიტორიის

აეროფოტოსურათი (ორთოფოტოსურათი). თითოეული ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი

რეგისტრირებული მიწის ნაკვეთი პროექტის გასხვისების ზოლში იდენტიფიცირებულია

ზომებთან ერთად ორთოფოტოზე. ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი ნაკვეთების

ჩამონათვალი შედგენილია და საკადასტრო მონაცემები მიღებულია საჯარო რეესტრის

ეროვნული სააგენტოს რაიონული განყოფილებიდან, ასევე ადგილობრივი

მუნიციპალიტეტებიდან.

205. ზემოაღნიშნულის საფუძველზე, კვლევის ჯგუფმა გააგრძელა საველე კვლევა, რომელიც

მოიცავდა თითოეული მიწის ნაკვეთის იდენტიფიკაციას და ადგილობრივ საკადასტრო

რუკაზე ასახული დეტალების შემოწმებას და რეალურ მდგომარეობას. საკონტროლო

კვლევის პროცესი მოიცავს სახელობითი ძიებას არსებული დოკუმენტების გადახედვით და

გასაუბრებას მესაკუთრეებთან მიწის ნაკვეთის საზღვრების შესახებ და შემდგომ

კონსულტაციებს ადგილობრივ მუნიციპალურ ორგანოსთან, საჯარო რეესტრის ეროვნული

სააგენტოს წარმომადგენლებთან (ადგილობრივი არქივი ამჟამად გადაეცა საჯარო რეესტრის

ეროვნული სააგენტოს რაიონულ განყოფილებებს) ჯვარედინი შემოწმების მიზნით.

აღნიშნული მეთოდების საფუძველზე თითოეული ნაკვეთის და საკუთრების საბოლოო

დეტალები დადასტურდება. ეს ხელს შეუწყოს კანონიერი მესაკუთრეების, ლეგალიზებადი

მესაკუთრეების (კანონიერი ან უკანონო) და სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული მიწის

უკანონო მფლობელების იდენტიფიკაციას. საკუთრების სხვადასხვა კატეგორიების

ჩამონათვალი უნდა დარეგისტრირდეს ადგილობრივი მუნიციპალური ორგანოს

დახმარებით.

206. ტექნიკურ-ეკონომიკურ დასაბუთებაში აღინიშნა, რომ ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი

მიწის ნაკვეთების ზოგ მესაკუთრეს აქვს მიწის დოკუმენტები (ძველი დოკუმენტები),

რომელიც ადასტურებს საკუთრების უფლებას პოსტ-საბჭოთა პერიოდიდან. ასეთმა

მესაკუთრეებმა არ დაარეგისტრირეს თავიანთი მიწის ნაკვეთები რაიონის რეგისტრაციის

განყოფილებაში, რადგან ეს არ იყო სავალდებულო. ზოგადი შეფასების მიხედვით

რეგისტრირებული მიწის მესაკუთრეები საქართველოში შეადგენს ყველა ლეგალიზებადი

მიწის მესაკუთრის / მოსარგებლის 10-15%-ს.

ე) H.1 - მართლზომიერი მესაკუთრეების რეგისტრაცია

207. საკუთრების უფლებების აღიარება კანონიერ მფლობელობაში/სარგებლობაში არსებულ

მიწის ნაკვეთთან დაკავშირებით ხორციელდება საკუთრების უფლების რეგისტრაციით

საჯარო რეესტრში. ამ მიზნით, განმცხადებელმა უნდა წარადგინოს

(i) დოკუმენტები, რომელიც ადასტურებენ მიწის ნაკვეთის მართლზომიერი საკუთრების

უფლებას (დანართი 3).

(ii) მიწის ნაკვეთის ზუსტი საკადასტრო რუკები

(iii) დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს საკუთრების აღიარებასთან დაკავშირებული

მოსაკრებლის გადახდას (51 ლარი)

(iv) განმცხადებლის პირადობის დამადასტურებელი დოკუმენტები.

103

208. მართლზომიერი მესაკუთრეების რეგისტრაციის პროცესი და პროცედურა მოითხოვს

ქვემოთ წარმოდგენილი ქმედებების განხორციელებას:

ნაბიჯი 1 ახალი და ზუსტი საკადასტრო რუკის მომზადება მესაკუთრეების

მიერ კერძო სააგენტოების მეშვეობით. რუკა უნდა მოიცავდეს

ნაკვეთების ყველა ზომას და გეომეტრიულ მონაცემებს. რუკის

მომზადების საფასური განსახილველი მიწის თითოეული

კვადრატული მეტრისთვის შეადგენს 0.06 ლარიდან 0.10

ლარამდე. რუკის მომზადებისთვის საჭიროა დაახლოებით ერთი

კვირა. თუმცა, პროექტის ფარგლებში კონსულტანტი მოამზადებს

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ მიწის ნაკვეთების ზუსტ

საკადასტრო რუკებს და ასეთი რუკები მიწის აღწერილობასთან

ერთად გადაეცემა მიწის დაკანონებად და სხვა მესაკუთრეებს

ყოველგვარი საფასურის გარეშე.

ნაბიჯი 2 იმ შემთხვევაში, თუ მესაკუთრეს არ აქვს საკუთრების

დამადასტურებელი დოკუმენტაცია (დანართი 3) ან თუ არსებობს

ეჭვი ნაკვეთთან დაკავშირებით, მესაკუთრემ უნდა მიმართოს

ადგილობრივ თვითმმართველობას (საკრებულოს და გამგეობას)

და საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს რაიონულ

სარეგისტრაციო განყოფილებას (სადაც არქივი ინახება) მიწის

მონაცემების დადასტურების და ჯვარედინი შემოწმების მიზნით.

ნაბიჯი 3 საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს რაიონული

სარეგისტრაციო განყოფილების მიერ შემოწმების შემდეგ,

მესაკუთრე აიღებს ნებართვას გამგეობიდან;

ნაბიჯი 4 გამგეობიდან ნებართვის მიღების შემდეგ, მესაკუთრე მიმართავს

საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს რეგისტრაციის

განყოფილებას რაიონულ დონეზე. მესაკუთრეები ყველა

ზემოხსენებულ დამადასტურებელ საბუთს წარადგენენ რაიონულ

სარეგისტრაციო განყოფილებაში. რეგისტრაციის განყოფილება

შეამოწმებს (დაამოწმებს) ყველა მოთხოვნილი დოკუმენტის

სისრულეს. მესაკუთრეებმა უნდა წარადგინონ მიწის ნაკვეთის

რუკების როგორც ელექტრონული, ასევე ნაბეჭდი ვერსიები მის

კოორდინატებთან ერთად, საჯარო რეესტრის ოფისში

დასარეგისტრირებლად. რეგისტრაციის პროცესს დასჭირდება 4

სამუშაო დღე ჩვეულებრივ რეჟიმში და საკუთრების აღიარების

საფასური იქნება 51 ლარი თითოეული რეგისტრაციისთვის.

დაჩქარებული წესით მესაკუთრემ უნდა გადაიხადოს 150 ლარი

რეგისტრაციის ერთ დღეში განხორციელებისთვის და 200 ლარი

მომენტალური რეგისტრაციისთვის. თუმცა რეგისტრაციის ოფისი

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ ლეგალიზებად მესაკუთრეებს არ

დააკისრებს დაჩქარების გადასახადს და თითოეულ შემთხვევას

დაასრულებს მაქსიმუმ 6 დღეში. რეგისტრაციის დასრულების

შემდეგ, საჯარო რეესტრის ოფისი შეაგროვებს მიწის წიგნაკებს და

104

შეასწორებს საკადასტრო მონაცემებს. შესწორებული მონაცემები

გაიგზავნება საჯარო რეესტრის ცენტრალურ ოფისში

რეგისტრაციისთვის.

იმ

შემთხვევაში,

თუ

თუ საკუთრებასთან დაკავშირებით დავა გაგრძელდება, საქმე

შეიძლება გადაეცეს სასამართლოს. პროექტის ხელმძღვანელობას

შეუძლია განსაზღვროს მოცემული კონკრეტული მიწის ფასი და

თანხა შეიტანოს პროექტისთვის გამოყოფილ სახელმწიფო

ბიუჯეტში. ფაქტობრივი მესაკუთრისთვის გადახდა

განხორციელდება სახელმწიფო ბიუჯეტიდან სასამართლოს

გადაწყვეტილების შესაბამისად, გზების დეპარტამენტის, როგორც

განსახლების სამოქმედო გეგმის განმახორციელებელი უწყების,

მიერ დადასტურების შემდეგ. საქმე გადაწყდება რაიონულ

სასამართლოში.

ვ) H.2 - არამართზომიერი მესაკუთრეების რეგისტრაცია

209. არაკანონიერ საკუთრებაში არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების

აღიარებისთვის მესაკუთრემ/მოსარგებლემ საკუთრების აღიარების კომისიას უნდა

წარუდგინოს წერილი, საკრებულოს ოფისში, შემდეგ დამატებით დოკუმენტაციასთან

ერთად:

(i) დოკუმენტი, რომელიც ადასტურებს მიწის ნაკვეთის არამართლზომიერი

საკუთრების/გამოყენების ფაქტს (იხილეთ დანართი 3) ან მოწმის ჩვენებით დადასტურებას

(მეზობლები და სხვა).

(ii) მიწის ნაკვეთის ზუსტ საკადასტრო რუკებს;

(iii) საკუთრების აღიარების მოსაკრებელის განსაზღვრისთვის მოთხოვნილ ინფორმაციას;

(iv) განმცხადებლის პირადობის დამდასტურებელი დოკუმენტების ასლები.

210. არამართლზომიერი მესაკუთრეების რეგისტრაციის პროცესი და პროცედურა მოითხოვს

ქვემოთ წარმოდგენილი ქმედებების განხორციელებას:

ნაბიჯი 1 ახალი და ზუსტი საკადასტრო რუკის მომზადება მესაკუთრეების

მიერ კერძო სააგენტოების მეშვეობით. რუკა უნდა მოიცავდეს

ნაკვეთების ყველა ზომას და გეომეტრიულ მონაცემებს. რუკის

მომზადების საფასური განსახილველი მიწის თითოეული

კვადრატული მეტრისთვის შეადგენს 0.06 ლარიდან 0.10 ლარამდე.

რუკის მომზადებისთვის საჭიროა დაახლოებით ერთი კვირა.

თუმცა, პროექტის ფარგლებში კონსულტანტი მოამზადებს

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ მიწის ნაკვეთების ზუსტ

საკადასტრო რუკებს და ასეთი რუკები მიწის აღწერილობასთან

ერთად გადაეცემა მიწის დაკანონებად და სხვა მესაკუთრეებს

ყოველგვარი საფასურის გარეშე.

105

ნაბიჯი 2 რუკა და მისი მონაცემები უნდა დაამოწმოს და მიწის გამოყენების

მოდელი უნდა დაადასტუროს მეზობლებმა. ასევე შესაძლოა

ნებართვა დაამოწმოს ადგილობრივმა ადმინისტრაციამ (გამგეობამ.);

ნაბიჯი 3 მეზობლების მიერ დადასტურების შემდეგ, მოხდება იგივე

დოკუმენტაციის ნოტარიული დამოწმება. მოწმეთა ჩვენების

ნოტარიული დამოწმების საფასური იქნება 15 ლარი თითოეული

შემთხვევისთვის.

ნაბიჯი 4 მიწის მესაკუთრე/მოსარგებლე მიმართავს საკუთრების აღიარების

კომისიას საკრებულოს ოფისში და წარადგენს დოკუმენტების

პაკეტს, რომელიც ადასტურებს მიწის ნაკვეთის ლეგალიზაციის

დასაშვებობას მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით. ეს მოიცავს

საკუთრების დოკუმენტებს (იხილეთ დანართი 3), განმცხადებლის

მიერ კანონიერ მფლობელობაში არსებულ მოსაზღვრე მიწის

ნაკვეთთან დაკავშირებით.

ნაბიჯი 5 იმ შემთხვევაში, თუ მესაკუთრეს არ აქვს მოსაზღვრე მიწის ნაკვეთზე

საკუთრების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია ან თუ არსებობს

ეჭვი ასეთ ნაკვეთთან დაკავშირებით, მესაკუთრემ უნდა მიმართოს

ადგილობრივი საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს არქივს

მიწის მონაცემების დადასტურების და ჯვარედინი შემოწმების

მიზნით.

ნაბიჯი 6 შემოწმების შემდეგ საკრებულოს ოფისი მოახდენს განცხადების

ინდოსირებას და დაამოწმებს საქმეს აღიარებისთვის.

ნაბიჯი 7 საკრებულოს ავტორიზაციის შემდეგ, მესაკუთრეები მიმართავენ

საკუთრების აღიარების კომისიას და წარუდგენენ ყველა

დამადასტურებელ საბუთს. კომისია შეამოწმებს დოკუმენტებს,

განახორციელებს ფიზიკურ შემოწმებას და მოაწყობს ღია

გამჭვირვალე შეხვედრას ობიექტზე დაინტერესებული თემის

მოსახლეობისთვის წინასწარი შეტყობინების საფუძველზე. თუ

დოკუმენტები მკაფიო და გასაგებია და არ არსებობს არანაირი დავა

ნაკვეთთან დაკავშირებით, კომისია განმცხადებელს შეატყობინებს

შეიტანოს მიწის საფასური. გადახდის შემდეგ (ასეთი საჭიროების

შემთხვევაში) კომისია გასცემს სერტიფიკატს საკუთრების

უფლებაზე მესაკუთრეებზე.

ნაბიჯი 8 საკრებულოს ავტორიზაციის შემდეგ, მესაკუთრეები მიმართავენ

საკუთრების აღიარების კომისიას და წარუდგენენ ყველა

დამადასტურებელ საბუთს. კომისია შეამოწმებს დოკუმენტებს,

განახორციელებს ფიზიკურ შემოწმებას და მოაწყობს ღია

გამჭვირვალე შეხვედრას ობიექტზე დაინტერესებული თემის

მოსახლეობისთვის წინასწარი შეტყობინების საფუძველზე. თუ

დოკუმენტები მკაფიო და გასაგებია და არ არსებობს არანაირი დავა

ნაკვეთთან დაკავშირებით, კომისია განმცხადებელს შეატყობინებს

შეიტანოს მიწის საფასური. გადახდის შემდეგ (ასეთი საჭიროების

შემთხვევაში) კომისია გასცემს სერტიფიკატს საკუთრების

უფლებაზე მესაკუთრეებზე.

106

იმ შემთხვევაში, თუ საკუთრებასთან დაკავშირებით არსებობს დავა, საქმე შეიძლება გადაეცეს

სასამართლოს. პროექტის ხელმძღვანელობას შეუძლია განსაზღვროს მოცემული

კონკრეტული მიწის საფასური და თანხა შეიტანოს პროექტისთვის გამოყოფილ სახელმწიფო

ბიუჯეტში. ფაქტობრივი მესაკუთრისთვის გადახდა განხორციელდება სახელმწიფო

ბიუჯეტიდან სასამართლოს გადაწყვეტილების შესაბამისად, გზების დეპარტამენტის,

როგორც განსახლების სამოქმედო გეგმის განმახორციელებელი უწყების, მიერ

დადასტურების შემდეგ.

ტექნიკური პროექტირებისას განსახორციელებელი ქმედებები

211. მიწის დროულად შეძენის უმნიშვნელოვანესი საკითხია კოორდინაცია გზების

დეპარტამენტს და შესაბამის რაიონის და მუნიციპალიტეტის ადმინისტრაციას შორის

(რაიონი, მუნიციპალიტეტი, გამგეობა და ნებართვის გამცემი ორგანო). უნდა მოხდეს ამ

საკითხების დადგენა და დაინტერესებული პირების ინფორმირება ტექნიკური-ეკონომიკური

დასაბუთების კონსულტანტის, ასევე ტექნიკური პროექტირების კონსულტანტის მიერ

პრივატიზაციის არსებული პროცესის განხილვის და კონსულტაციების მეშვეობით.

კონსულტანტი მოწადინებულია ითანამშრომლოს დაინტერესებულ სარეგისტრაციო

სამსახურებთან და ადგილობრივ მუნიციპალურ დაწესებულებებთან. ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი მიწის ნაკვეთების მოქმედი მესაკუთრეების (მოსარგებლეების) დასადგენად

გამოცდილი კვლევის და აუდიტის სააგენტოების სერვისები არის გამოყენებული, გზის

საბოლოო ტექნიკური პროექტის შესაბამისად.

212. ყველა დაკანონებადი მესაკუთრის (მართლზომიერი და არამართლზომიერი)

იდენტიფიცირება მოხდა მესაკუთრეობის უფლების შემოწმების საფუძველზე. მიწის

ნაკვეთების ახალი და ზუსტი რუკები (სტანდარტული კოორდინატებით) და გეომეტრიული

მონაცემები გადაეცემა მესაკუთრეებს კომპაქტ-დისკის ან ბეჭდური ფორმით. დაკანონებადი

მიწის ნაკვეთების ლეგალიზაციის შესახებ ზოგადი ინსტრუქციების ბუკლეტი გავრცელდა

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს შორის. კვლევის სააგენტო ასევე კონსულტაციებს

ატარებს ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებთან განსახორციელებელი პროცესის შესახებ

და ასევე იმასთან დაკავშირებით, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია პროცესის დაუყოვნებელი

განხორციელება მათი შეძენილი მიწისთვის კომპენსაციის დროულად მიღებისთვის. ყველა

ლეგალიზებად მესაკუთრეს გადაეცემა დეტალური საკადასტრო რუკები და ინსტრუქციები

ლეგალიზაციის შემდგომ საფეხურებთან დაკავშირებით.

213. რეგისტრაცია დაკანონებადი მესაკუთრეებისთვის დასრულდება განსახლების

სამოქმედო გეგმის განხორციელების პროცესში და კომპენსაციის გამოყოფამდე.

რეგისტრაციის პროცესში გაწეული ხარჯი ანაზღაურდება პროექტიდან განსახლების

სამოქმედო გეგმის მომზადების და განხორციელების პროცესში. ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილმა მესაკუთრეებმა, რომლებიც დაკანონებას ექვემდებარებიან, მიწის

რეგისტრაცია უნდა დაიწყონ საკუთარი ხარჯებით გზების დეპარტამენტიდან შესაბამისი

გარანტიის საფუძველზე.

107

დანართი 2 საინფორმაციო ბუკლეტი

ხევი-უბისა-შორაპანი-არგვეთას ახალი მონაკვეთის მშენებლობის

დეტალური პროექტის (E60 მაგისტრალი)

საინფორმაციო ბუკლეტი

პროექტის აღწერა

214. ხევი-უბისა-შორაპანი-არგვეთას გზის საპროექტო სამუშაოები განხორციელდა

იტალიური (SPEA და IRD) 2017 წლის 16 ნოემბერს ჩატარებული წინასწარი კვლევის

შეფასების საფუძველზე, ADB-ს 2009 წლის უსაფრთხოების პოლიტიკაზე დაყრდნობით (SPS)

(2009), ასევე JICA-ს პოლიტიკის საფუძველზე, რომელიც ეხება განსახლების ჩარჩო

დოკუმენტს, რომელიც მომზადდა აღმოსავლეთ-დასავლეთ საავტომობილო დერეფნის

გაუმჯობესების პროექტის 2017 წელს დამტკიცებული ხევი-არგვეთას F4 მონაკვეთის

პროექტისთვის.

თბილისი-არგვეთას (TA) გზატკეცილზე F4 მონაკვეთის სრული სიგრძეა 14+747.78 კმ, ხოლო

არგვეთა თბილისი (AT) მონაკვეთზე - 14+729.87 კმ. საპროექტო მონაკვეთი იწყება თბილისი-

სენაკი-ლესელიძეს საავტომობილო გზის 185-ე კმ-ზე და სრულდება ამავე გზის 200 კმ-ზე

სოფ. არგვეთასთან. ეს მონაკვეთი პირდაპირ უკავშირდება არგვეთას მშენებარე

სატრანსპორტო კვანძს.

გზის გაფართოვება მოხდება მარცხენა მხარეს ფერდობის ჩამოჭრის ხარჯზე, შემდეგ გასწორი

მოუხვევს მარჯვნივ, გადაკვეთს მდინარე ყვირილას, ასევე რკინიგზას ორჯერ, შემდეგ

გასწორი სამი გვირაბის გავლით გადაინაცვლებს ზესტაფონის ჩრდილოეთით.

ხუთი გრძელ მთლიანი და ერთი მოკლე მთლიანი ხიდის აგება იგეგმება პროექტის

ფარგლებში. ხუთი ხიდის საერთო სიგრძე არის 4,912 მ, რომელთაგან ყველაზე გრძელია 941

მ-ის ხიდი. ხიდები შემდეგ სახეობრივ კატეგორიებად დაიყო :

ფოლადბეტონის ხიდები - ხიდები 1,2,4: მალის მაქსიმალური სიგრძეა 60 მ 1

და 2 ხიდისთვის, ხოლო 72 მ 4 არგვეთა-თბილისის და 4 თბილისი-არგვეთას

ხიდებისთვის.

სხმული ბეტონის ხიდები - ხიდები 3 და 5: მალის მაქსიმალური სიგრძე 34 მ.

215. ხევი-არგვეთას გზის მონაკვეთზე გათვალისწინებულია ექვსი ორმაგი გვირაბის

განთავსება, რომლის სიგრძე იქნება 399-დან 1166 მ-მდე.

216. საპროექტო მონაკვეთში გზის ვაკისის განთავსებისთვის საჭირო იქნება საყრდენი

კედლებისა და რკინა-ბეტონის დამცავი კონსტრუქციების გამოყენება რამდენიმე ადგილას,

საპროექტო მონაკვეთის რთული რელიეფური პირობებიდან გამომდინარე.

შემდეგი ტიპის გადასასვლელების განთავსება არის დაგეგმილი:

108

მიწისქვეშა გადასასვლელები სოფლის გზებისთვის აშენდება სხმული ბეტონის

კონსტრუქციისგან, განივი კვეთით - 6.0x4.5მ - პროექტში გათვალისწინებულია

6 ერთეული გადასასვლელის მოწყობა სოფლის გზებისთვის;

გადასასვლელები პირუტყვისთვის უზრუნველყოფს მათ უსაფრთხო

გადაადგილებას საპროექტო გზაზე. მისი მშენებლობა დაგეგმილია სხმული

რკინაბეტონისგან განივი კვეთით 4.0x2.5 - პროექტში გათვალისწინებულია 4

გადასასვლელის მოწყობა;

კულვერტები, რომლებიც ასევე იქნება სხმული რკინაბეტონის, 17 ერთეული

კულვერტის განივი კვეთით იქნება - 2.0x2.5 მ, ხოლო 2 კულვერტის განივი

კვეთი - 4.0x2.5. კულვერტები უზრუნველყოფენ ხევებიდან და არხებიდან

წამოსული წყლის გატარებას.

217. რკინაბეტონის კულვერტების გამოყენებით განთავსდება რვა მიწისქვეშა გადასასვლელი.

ერთი მიწისზედა გადასასვლელი აშენდება 11+854-ზე რომელიც იქნება 40 მ სიგრძის.

218. ორი ტიპის გზის სამოსი იქნება გამოყენებული:

ბეტონის სამოსი საავტომობილო გზისა და სატრანსპორტო კვანძებისთვის;

ასფალტის სამოსი მეორადი გზებისა და ყველა მცირე გზების და სახიდე

გადასასვლელისთვის.

219. საპროექტო ტრასა მოცემულია ქვემოთ

109

F4 ტრასა

110

ADB-ს და JICA-ს პოლიტიკის შედარება საქართველოს კანონმდებლობასთან

220. ზოგადად შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოს კანონმდებლობა ადეკვატურად ასახავს

ADB-ს უსაფრთხოების პოლიტიკის (2009) ძირითად დებულებებს, თუმცა რამდენიმე

განსხვავება მაინც შეინიშნება. ყველაზე მნიშვნელოვანი განსხვავება ის არის, რომ

საქართველოს კანონმდებლობა ძირითად აქცენტს აკეთებს საკუთრების უფლების

ფორმალურ განსაზღვრაზე და იმაზე, თუ როგორ ხდება საზოგადოებრივი საჭიროებისთვის

მიწაზე უფლების მოპოვება და კომპენსირება; ADB-ს პოლიტიკა კი ხაზს უსვამს როგორც

ზემოქმედების ქვეშ მოყოლილ მიწის ნაკვეთებზე კომპენსაციის გაცემას, ასევე

დაზარალებული მხარეების და მეურნეობის ყოფითი პირობების ზოგად რეაბილიტაციას.

ამის გამო, ADB-ს პოლიტიკა საქართველოს კანონმდებლობას ავსებს დამატებითი

მოთხოვნებით, რომლებიც დაკავშირებულია (i) პირების/მეურნეობის ეკონომიკური

რეაბილიტაციასთან (მათ შორის მათთვის, ვისაც აქტივებზე არ გააჩნია ფორმალური

უფლებები); (ii) ბიზნესის ან შემოსავლის დაკარგვის შემთხვევაში კომპენსაციის

უზრუნველყოფასთან; და (iii) დაზარალებული მხარეებისთვის განსახლების პროცესში

წარმოქმნილი ხარჯების დასაფარად ან განსაკუთრებით დაზარალებული ან მოწყვლადი

პირებისთვის დამატებითი თანხების გამოყოფასთან. გარდა ამისა, საქართველოს

კანონმდებლობა არ მოითხოვს განსაკუთრებულ ღონისძიებებს მიწის შესყიდვის და

განსახლების სამოქმედო გეგმის საჯარო განხილვების საფუძველზე მომზადებისთვის.

საქართველოს კანონმდებლობასა და ADB პოლიტიკას შორის სხვაობები მოცემულია


ცხრილი 11 1 საქართველოს კანონმდებლობის, ADB-ს და JICA განსახლების პოლიტიკის

შედარება

საქართველოს კანონები ADB პოლიტიკა JICA პოლიტიკა

მიწის კომპენსაცია მხოლოდ

კანონიერი მესაკუთრეებისთვის.

პრაქტიკაში, ლეგალიზებადი მიწის

მფლობელები ასევე იღებენ

კომპენსაციას მიწის საჯარო

რეესტრში დარეგისტრირების

შემდეგ.

კანონიერი მფლობელის სტატუსის

არ არსებობა არ უნდა იყოს

კომპენსაციის ან/და

რეაბილიტაციის წინაღობა.

უსტატუსო მიწის მფლობელები

ასევე იღებენ სარეაბილიტაციო

დახმარებას.

კომპენსაციის მიღების უფლება

იმ პირებისთვისაც, რომლებსაც

გააჩნიათ ფორმალური

სამართლებრივი უფლებები

მიწისთვის (მათ შორის, კანონით

აღიარებული ჩვეულებრივი და

ტრადიციული მიწის

უფლებები), იმ ზემოქმედების

ქვეშ მოხვედრილ პირებს,

რომლებსაც არ გააჩნიათ

ფორმალური სამართლებრივი

უფლებები მიწის აღწერის დროს,

მაგრამ აქვთ პრეტენზია ან

აქტივები და ზემოქმედების ქვეშ


რომლებსაც არ გააჩნიათ

ცნობადი იურიდიული უფლება

იმ მიწაზე, რომელიც

დაკავებული აქვთ.

პროექტის ფარგლებში

დანგრეული/დაზიანებული

სახლების/შენობების კომპენსირება

ხდება მხოლოდ იმ შემთხვევაში,

პროექტის ფარგლებში

დანგრეული/დაზიანებული

სახლების/შენობების კომპენსირება

ხდება ყველა შემთხვევაში.

111

თუ ობიექტი

დარეგისტრირებულია.

დაკარგული მოსავლის

კომპენსირება ხდება მხოლოდ

დარეგისტრირებული მიწის

ნაკვეთებისთვის.

დაკარგული მოსავლის

კომპენსირება ხდება მიწის

მფლობელისთვის და

მოიჯარისთვის, მიუხედავად იმისა

დარეგისტრირებულია მიწა თუ არა.

მიწის შესყიდვის კომიტეტი არის

ერთადერთი საბოლოო ორგანო

(სასამართლომდე), რომელიც

განიხილავს დავებს და

კომპენსაციის რაოდენობრივ

შეფასებასთან დაკავშირებულ

საჩივრებს.

დავების გადაწყვეტა ხდება

არაფორმალურად, თემების,

ადგილობრივი მმართველი

ორგანოების და არასამთავრობო

ორგანოების ან/და ადგილობრივი

თემური ორგანიზაციების (CBO)

საჩივრების განხილვის კომიტეტში

(GRC) მონაწილეობით.

გასაჩივრების მექანიზმი

ხელმისაწვდომი უნდა იყოს

ყველა ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი პირისა თუ

თემისთვის. (JICA GL)

მიწის შესყიდვასა და

განსახლებასთან დაკავშირებული

საკითხები განიხილება მხოლოდ

მიწის მესაკუთრესა და მიწის

შესყიდვაზე უფლებამოსილ

ორგანოებს შორის.

ღირებულების შეფასებამდე

დაზარალებულ მხარეს უნდა

გაეცნოს რაოდენობრივი

განსაზღვრა, ზემოქმედების ქვეშ

მოყოლილი აქტივების

ღირებულება, მისი უფლებები და

საკომპენსაციო/ფინანსური

დახმარების ოდენობა.

შემოსავლის დაკარგვა წარმოადგენს

კომპენსაციის მიღების საგანს,

თუმცა შემოსავლის/საარსებო

წყაროს რეაბილიტაცია,

განსაკუთრებით

დაზარალებულებისთვის ან

მოწყვლადი პირებისთვის ფულადი

დახმარება გათვალისწინებული არ

არის.

ADB პოლიტიკა პირდაპირ

მოითხოვს შემოსავლის/საარსებო

წყაროს, მნიშვნელოვანი

დანაკარგების რეაბილიტაციას და

განსახლების პროცესში

წარმოქმნილი ხარჯების დაფარვას.

ის პირები, რომლებიც

ექვემდებარებიან განსახლებას ან

რომელთა საარსებო წყაროები

იზღუდება ან იკარგება

პროექტის გავლენით,

საჭიროებენ ჯეროვან

კომპენსაციას და მხარდაჭერას

რათა მათ შეძლონ

საცხოვრებელი პირობების,

შემოსავლის მიღების

შესაძლებლობების და

წარმოების დონის აღდგენა და

მინიმუმ პროექტამდე არსებულ

მდგომარეობამდე მიყვანა.

საქართველოს კანონი მოიცავს

კონსულტაციებს დაზარალებულ

მხარეებთან, თუმცა კონკრეტული

გეგმა გამოკვეთილი არ არის.

საჯარო კონსულტაციები და

მონაწილეობა ADB-ს პოლიტიკის

განუყოფელი ნაწილია, რომელიც

წარმოადგენს უწყვეტ პროცესს

შემუშავების, მომზადების,

განხორციელების და რეალიზაციის

შემდგომ პერიოდებში.


მომზადების დროს,

აუცილებელია საჯარო

განხილვების ჩატარება

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ

პირთა და მათი თემებისთვის,

მათთვის წინასწარ

მიწოდებული საკმარისი

ინფორმაციის საფუძველზე, რა

დროსაც მათ უნდა მიეწოდოთ

სრული ინფორმაცია პროექტის

შესახებ მათთვის გასაგებ ენაზე.

112

221. საქართველოს კანონმდებლობასა და ADB-ს (ADB’s SPS 2009) შორის არსებული

განსხვავების შესავსებად, RDMRDI-მ გადაწყვიტა პროექტისთვის აღნიშნული პოლიტიკის

გამოყენება, რითაც უზრუნველყოფილი იქნება სრული კომპენსაცია, არაფორმალური

მკვიდრების რეაბილიტაცია, და სუბსიდიების და ფულადი დახმარებების შეთავაზება

გადაადგილებული პირებისთვის და იმ პირებისთვის, რომლებსაც ემუქრებათ ბიზნესის

დაკარგვა ან მნიშვნელოვანი ზემოქმედება.

კომპენსაციის მიღების უფლება და საკომპენსაციო პაკეტები

222. პროექტით კომპენსაცია და/ან სარეაბილიტაციო დახმარება ეკუთვნით:

➢ ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ ყველა ადამიანს ვინც დაკარგავს მიწას, ამ მიწაზე

საკუთრების კანონიერი უფლების ან დაკანონების იურიდიული საფუძვლის ქონის

მიუხედავად;

➢ არენდატორებს და მოიჯარე-მეწილეებს რეგისტრაციის განურჩევლად;

➢ შენობების, მოსავლის, ხეების და მიწაზე განთავსებული სხვა ობიექტების

მფლობელებს;

➢ ყველა დაზარალებულ ადამიანს, რომელიც პროექტის განხორციელების

შედეგად დაკარგავს ბიზნესს, შემოსავალს და ხელფასს.

223. კომპენსაციაზე უფლებამოსილება განისაზღვრება ყოველი ქვეპროექტისთვის

დადგენილი ვადის ამოწურვის თარიღის მიხედვით; ამ თარიღის დადგენა ხდება

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირების აღწერის და მონაცემთა დეტალური კვლევის

დაწყების დღეს. ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირები, რომლებიც დასახლდებიან

პროექტის ზემოქმედების ზონაში არსებულ ტერიტორიაზე დადგენილი ვადის (აღწერის)

ამოწურვის შემდგომ, ვერ მიიღებენ კომპენსაციას. ისინი მიიღებენ შეტყობინებას

დაკავებული შენობების გათავისუფლების და ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ნაგებობების

დემონტაჟის შესახებ, რომელიც უნდა შესრულდეს პროექტის განხორციელებამდე. ის მასალა,

რომელიც დემონტაჟის შედეგად წარმოიქმნა არ ექვემდებარება კონფისკაციას, ასევე ზემო-

ხსენებული პირები არ დაექვემდებარებიან ჯარიმებსა და სანქციებს.

113

ცხრილი 11 2 კომპენსაციის მიღების უფლებამოსილება და კომპენსაციის გადახდის ცხრილი

დანაკარგის ტიპი გამოყენება


მოქცეული ოჯახები და

პირები

კომპენსაციაზე უფლებამოსილება

მიწა

მიწის (სახნავ-სათესი,

საცხოვრებელი, კომერციული)

სამუდამო დაკარგვა

მიწის დაკარგვის ნებისმიერი

სახე ზემოქმედების სიმწვავის

მიუხედავად


მოქცეული პირები

(რეგისტრირებული

საკუთრების უფლებით)

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

პირები მიიღებენ ჩანაცვლების ღირებულების

სრული ოდენობის ნაღდი ფულით

კომპენსაციას მიმდინარე საბაზრო ფასის

მიხედვით. ერთეულის ფასი მოცემული იქნება

მიწის შესყიდვისა და განსახლების გეგმაში. თუ

ნაკვეთის დარჩენილი ნაწილი გამოუსადეგარი

ხდება, პროექტი მთლიანად შეიძენს ნაკვეთს,

მფლობელის თანხმობის შემთხვევაში.


მოქცეული პირები

(დაკანონებადი მიწის ნაკვეთის

მესაკუთრე)

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული

პირების დახმარება მათ საკუთრებაში

არსებული პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული მიწის დაკანონებაში. დაკანონებისა

და რეგისტრაციის პროცესის დასრულების

შემდეგ, მოხდება მიწის შესყიდვა და

დაზარალებული მიიღებს ნაღდი ფულით

კომპენსაციას ჩანაცვლების ღირებულების

სრული ოდენობით, არსებული საბაზრო

ღირებულების მიხედვით, ერთეულის ფასით,

რომელიც შემოთავაზებულია მიწის შესყიდვისა

და განსახლების გეგმაში.

თუ რეგისტრირებული მფლობელის

საკუთრებაში არსებული ნაკვეთის დარჩენილი

ნაწილი გამოუსადეგარი ხდება, პროექტი

მთლიანად შეიძენს ნაკვეთს, მფლობელის

თანხმობის შემთხვევაში.

კერძო ან საზოგადოებრივი

მიწების მოიჯარე

ასეთ პირებს ყოველგვარი საფასურის გარეშე

განუახლდებათ საიჯარო ხელშეკრულება იმავე

ღირებულების/პროდუქტიულობის მქონე სხვა

მიწის ნაკვეთთან დაკავშირებით, ან

გადახდილი იქნება ფულადი კომპენსაცია

დარჩენილი საიჯარო წლების საერთო

114

ღირებულების ოდენობით საბაზრო ფასის

მიხედვით (მაქსიმალური 3 წლის ვადით).

გარდა ამისა, გადახდილი იქნება ფულადი

კომპენსაცია მეიჯარეს მიერ მიწის ნაკვეთის

გაუმჯობესებისათვის ჩადებული

ინვესტიციების ასანაზღაურებლად.

მოიჯარე

(დაურეგისტრირებელი მიწის)

ფულადი კომპენსაცია ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი მიწაზე მოსაწევი მოსავლის

საერთო რაოდენობის ოდენობით, დარჩენილი

საიჯარო წლების განმავლობაში (მაქს. სამ

წლამდე).

საკუთრების უფლების

არმქონე, არადაკანონებადი

მიწის ნაკვეთით

მოსარგებლე/მიწის

თვითნებურად დამკავებელი

არადაკანონებადი მიწის მფლობელები, თუ

ისინი კარგავენ მათ განკარგვაში მყოფ

ერთადერთ სასოფლო-სამეურნეო მიწის

ნაკვეთს, რომელიც ოჯახის შემოსავლის

ძირითადი წყარო არის, მიიღებენ ერთჯერად

ფულად დახმარებას გადასახლებისათვის, რაც

შეადგენს საარსებო მინიმუმს 3 თვეზე

გადაანგარიშებით

თემის მიწის (საძოვრები) სამუდამო


ადგილობრივი თემი, რომელიც

კარგავს საძოვრების

ხელმისაწვდომობას

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ თემს

ყოველგვარი საფასურის გარეშე ადგილობრივი

ხელისუფლების მიერ გამოეყოფა იმავე ზომისა

და პროდუქტიულობის ჩანაცვლებითი მიწის

ნაკვეთი დაზარალებული პირისთვის მისაღებ

ადგილზე.

თუ ასეთი ჩანაცვლება არ არის შესაძლებელი,

მომზადებული იქნება საარსებო წყაროების

აღდგენის გეგმა, რომელიც განხორციელდება

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული თემის

საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად და მათი

საარსებო წყაროების აღსადგენად წინა-

საპროექტო მდგომარეობამდე მაინც.


საცხოვრებელი სახლი და დამხმარე



მოქცეული საცხოვრებელი,

დამხმარე შენობა-ნაგებობა,

ექვემდებარება




მოქცეული ყველა პირი

ყველა ზემოქმედება ჩაითვლება როგორც

სრული ზემოქმედება, მიუხედავად

ზემოქმედების ფაქტობრივი პროცენტულობისა.

მოხდება ზემოქმედების ფულადი კომპენსაცია

სრული ჩანაცვლების ღირებულებით

115

ამორტიზაციისა და ტრანზაქციის ხარჯების

გამოკლებით.

გარდა ამისა, საარსებო წყაროების აღდგენის

ინიციატივები მიეწოდებათ იმ

დაზარალებულებს, რომელთა შესაძლოა

გაუუარესდეთ საარსებო წყაროების

ხელმისაწვდომობა გზის პროექტის გავლენით

(მაგ: პროექტის ზემოქმედება, რომელიც

საცხოვრებელ სახლზე ვრცელდება,

ექვემდებარება ფულად კომპენსაციას

ჩანაცვლების ღირებულებით და დამატებით

ერთჯერად დახმარებას სატრანსპორტო

საშუალებებისა და პირადი ნივთებისთვის.

თუმცა, სხვა შემოსავლის წყაროები (სასოფლო-

სამეურნეო მიწები/კერძო კომერციული

ნაგებობები) შეიძლება დარჩეს პროექტის

ზემოქმედების საზღვრებს გარეთ; შესაბამისად,

ეს აქტივები შესაძლოა არ იქნას შეტანილი

შემოთავაზებულ საკომპენსაციო პაკეტში.

დაზარალებულმა პირებმა გადასახლებისა და

სხვა ახალ ადგილზე დასახლების შემდგომ,

შესაძლოა დროებით დაკარგონ შემოსავლის

ზემოაღნიშნულ წყაროებთან

ხელმისაწვდომობის შეზღუდვის

(მგზავრობისათვის საჭირო უფრო ხანგრძლივი

დრო, გართულებული ხელმისაწვდომობა)

გამო, რომელიც არ ექცევა პროექტის

ზემოქმედების ქვეშ.

საცხოვრებელი შენობა-

ნაგებობის

მაცხოვრებელი/დამქირავებელი

ერთჯერადი დახმარება, რომელიც თვიური

ქირის გადასახადის (საიჯარო

ხელშეკრულებაში აღნიშნულის) სამმაგ

ოდენობას უტოლდება; თუ საიჯარო

ხელშეკრულება არ არის ხელმისაწვდომი,

საკომპენსაციო თანხა შეადგენს თვიური

ხელფასის სამმაგ ოდენობას; გარდა ამისა,

უზრუნველყოფილი იქნება ერთჯერადი

ტექნიკური მხარდაჭერა პირადი ნივთების

ახალ ადგილზე გადატანისთვის; ან

ერთჯერადი ფულადი დახმარება პირადი

116

ნივთების ტრანსპორტირების ხარჯების

დასაფარად. მიწის შესყიდვისა და განსახლების

გეგმის შემმუშავებელი კონსულტანტი

განსაზღვრავს გონივრულ საკომპენსაციო

ოდენობას პროექტის ბუნებიდან და

სპეციფიკიდან გამომდინარე.

კომერციული შენობა-ნაგებობები პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი კომერციული



დემონტაჟს ექვემდებარებიან

საკუთრების უფლების მქონე ფულადი კომპენსაცია ჩანაცვლების სრული

ღირებულების ოდენობით მიმდინარე საბაზრო

ფასით, პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი იმ ნაგებობების თუ სხვა

აქტივისთვის, რომლებიც არ შეიცავენ

უტილიზაციისთვის გამოსადეგ მასალას,

ამორტიზაციის და ტრანზაქციის ხარჯების

დაქვითვით.

იმ შემთხვევაში, თუ ნაწილობრივი დემონტაჟი

საფრთხეს უქმნის ნაგებობას და არსებობს მისი

მდგომარეობის გაუარესების და უსაფრთხოების

რისკი, ფულადი კომპენსაცია შეეხება მთელს

ნაგებობას.

კომერციული ნაგებობით

მოსარგებლე









საკუთრებაში არსებული შენობა-

ნაგებობები, რომლებიც პროექტის

ზემოქმედების ქვეშ ექცევიან




საკუთრებაში არსებული



დემონტაჟს ექვემდებარებიან.

იძულებით გადაადგილებული

პირები, ლტოლვილები,

თვითნებურად შეჭრილები,

რომლებიც იკავებენ შენობა-

ნაგებობებს საცხოვრებელი

დანიშნულებით.

დასახლება სახელმწიფოს მიერ გამოყოფილ

განსახლების ტერიტორიაზე ან თვით-

გადაადგილების დახმარების გამოყოფა, ისე,

როგორც ეს დამტკიცებულ LARP გეგმაში არის

მითითებული.

ღობე/კედლები პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი ყველა პირის

ღობე, რომელიც

ზემოქმედებას განიცდის



ფულადი კომპენსაცია ჩანაცვლების

(მშენებლობა) ღირებულების ოდენობით,

დაზიანებული ღობის/ კედლის მასალისა და

წრფივი მეტრ სიგრძის მიხედვით.

ერთწლიანი ნარგავები ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი ნარგავები



ფულადი კომპენსაცია ფაქტობრივი ან ასაღები

მოსავლის საერთო საბაზრო ღირებულებას

117

(თვითნებურად

დამკავებლების ჩათლით)

უტოლდება. კომპენსაცია გაიცემა იმ

შემთხვევაშიც კი თუ მოსავალი აღებულია.

კომპენსაცია ნარგავებისთვის გაიცემა მიწის

მფლობელებზე, მიწით მოსარგებლეებზე,

მოიჯარეებზე ან სხვა მოსარგებლეებზე,

კონკრეტული მოიჯარეობა-მონახევრეობის

ხელშეკრულების საფუძველზე, რომელიც

დაიდო ამ მხარეებს შორის (ასეთის არსებობის

შემთხვევაში).

კერძო მიწის ნაკვეთებზე არსებული

მრავალწლიანი ნარგავები


მოქცეული მსხმოიარე





დამკავებლების ჩათვლით)

გაიცემა კომპენსაცია ნაღდი ფულით საბაზრო

ღირებულების საფუძველზე ხეების ტიპის,

ასაკის და ნაყოფიერების მიხედვით; თითოეულ

მსხმოიარე ხეზე გაიცემა დამატებითი

კომპენსაცია ნერგის შესაძენად.

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს

შეუძლიათ მოჭრილი ხეების განკარგვა.

მშენებელი კონტრაქტორი უზრუნველყოფს

ხეების მოჭრას და ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი პირების საცხოვრებლამდე მათ

მიტანას ყოველგვარი საფასურის გარეშე.


მოქცეული არა-მსხმოიარე





დამკავებლების ჩათლით)

მრავალწლიან ნარგავებზე, რომლებიც არ

ისხამენ ხილს არ გაიცემა კომპენსაცია.

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს

შეუძლიათ მოჭრილი ხეების განკარგვა.


(საზოგადოებრივ/სახელმწიფო

მიწაზე)

ძირზე მდგომი ხეები მრავალწლიანი ნარგავი



მშენებელი კომპანია მოჭრილ ხეებს მიაწვდის

და გადასცემს მუნიციპალიტეტს.

მუნიციპალიტეტი მოგვიანებით დაურიგებს

მათ სიღარიბის ზღვარს მიღმა მყოფ

ადგილობრივ მოსახლეობას.

ნარგავი სატყეო ფონდის მიწაზე

ძირზე მდგომი არა ხეხილის

ხეები




აღნიშნული ქმედების სამართლებრივი

განხორციელება მოითხოვს, რომ სატყეო

ფონდის მიწაზე არსებული მრავალწლიანი

ნარგავი ამორიცხულ იქნას სატყეო ფონდიდან

საქართველოს მთავრობის შესაბამისი

განკარგულების მოთხოვნების საფუძველზე.

მშენებელი კომპანია მოჭრილ ხეებს მიაწვდის

და გადასცემს მუნიციპალიტეტს.

მუნიციპალიტეტი მოგვიანებით დაურიგებს

118

მათ სიღარიბის ზღვარს მიღმა მყოფ

ადგილობრივ მოსახლეობას.


მეიჯარე/მიწის მესაკუთრე საიჯარო ხელშეკრულებით

გამოწვეული შემოსავლის




რომელსაც გაფორმებული აქვს

საიჯარო ხელშეკრულება








ბიზნესი, დასაქმება

ბიზნესის ან დასაქმების

დროებითი ან მუდმივი





დამკავებლების ჩათვლით)

ბიზნესის მფლობელი: (i) ფულადი

ანაზღაურება 1 წლის შემოსავლის ოდენობით,

თუ ზემოქმედება მუდმივია; (ii) დროებითი

ზემოქმედება: ფულადი ანაზღაურება

შეჩერებული ბიზნესის თვეების წმინდა

შემოსავლის ოდენობით.

მუშა/დასაქმებული:

დაკარგული ხელფასის ანაზღაურება იმ

პერიოდისთვის, როდესაც ბიზნესი

შეჩერებული იყო. იმ შემთხვევაში, როდესაც

საგადასახადო დეკლარაცია არ არის

ხელმისაწვდომი, კომპენსაცია განისაზღვრება

მინიმალური თვიური ხელფასის ოდენობის

გადამრავლებით ბიზნესის შეჩერების თვეების

რაოდენობაზე.

სასოფლო-სამეურნეო

საქმიანობით დაკავებული

პირები, რომლებიც შრომით

ხელშეკრულებას კარგავენ

ფულადი კომპენსაცია შესაბამისი სასოფლო-

სამეურნეო წელიწადის დარჩენილი ნაწილის

განმავლობაში განსაზღვრული ხელფასისთვის,

და სადაც საჭიროა საარსებო წყაროების

აღდგენის ღონისძიებები.


ტექნიკური მხარდაჭერა

დაკანონების, რეგისტრაციის დროს



რეგისტრირებული

საკუთრების

უფლებით/დაკანონებადი

მიწის ნაკვეთის მფლობელები

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი

ყველა პირი მიიღებს უფასო ტექნიკურ

მხარდაჭერას, დაკანონების, პროექტის

ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი მიწის

ნაკვეთის დაყოფის, ცვლილებების

რეგისტრაციის და/ან გაყიდვების

ტრანზაქციების დროს.

119

პროექტთან დაკავშირებული გაყიდვების

გადასახადები, ოფიციალური მოსაკრებელი და

ტრანზაქციის ხარჯები, თუ არ იქნა

გაუქმებული, დაიფარება საქართველოს

მთავრობის მიერ.

შემწეობა გადაადგილებისთვის სატრანსპორტო და

გარდამავალი საარსებო

წყაროების შემწეობა


მოხვედრილი ყველა პირი,

რომლებზეც ზემოქმედება

გადაადგილებით არის


დახმარება 5 წევრიანი ოჯახის 3 თვის

სამომხმარებლო კალათის ოდენობით, ამას

დამატებული 200 ლარი

ტრანსპორტირებისთვის.

თემის რესურსები

რესურსების ხელმისაწვდომობა შესაძლოა

შენარჩუნდეს ან აღდგეს; პროექტის

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული ნაგებობების/

სისტემების (მაგ: ხიდები, გზები, სკოლები,

ჯანდაცვის ცენტრები, სასმელი წყლის

მომარაგების სისტემები, საირიგაციო არხები,

ა.შ.) რეაბილიტაცია/აღდგენა.


მოხვედრილი მოწყვლადი პირები



რომლებიც სიღარიბის ზღვარს

მიღმა იმყოფებიან; შშ პირები,

პენსიონერები, ქვრივები,

ოჯახები, რომელთაც ქალი

უძღვებათ; გაღატაკებული

ოჯახები; იგპ-ები;

ლტოლვილები

ერთჯერადი დახმარება 3 თვის საარსებო

მინიმუმის ოდენობით და პრიორიტეტის

მინიჭება პროექტთან დაკავშირებულ

სამუშაოზე დასაქმებისას.

მწვავე ზემოქმედების ქვეშ

მოხვედრილი პირები

პირები, რომლებიც მიწის 20%-

ზე მეტს კარგავენ

ერთჯერადი დახმარება საარსებო მინიმუმის 3

თვის ოდენობით 5 წევრიანი ოჯახისთვის მძიმე

ზემოქმედების შემთხვევაში.

დროებითი ზემოქმედება

მიწის ნაკვეთის

ხელმისაწვდომობის დაკარგვა

მფლობელები/მოსარგებლეები მშენებელი კომპანიის მიერ უზრუნველყოფილი

იქნება დროებითი მისასვლელი. მიწის

ნაკვეთის ხელმისაწვდომობის დროებითი

დაკარგვის შემთხვევაში მოსალოდნელია

ნარგავების დაკარგვა, რაც ანაზღაურდება

მშენებელი კომპანიის მიერ. ყველა დანაკარგი

და ჯეროვანი კომპენსაციის ოდენობა უნდა

განისაზღვროს კომპენსაციის

უფლებამოსილების პრინციპების საფუძველზე,

რომელიც მოცემულია განსახლების ჩარჩო

120

დოკუმენტისა და მიწის შესყიდვისა და


ბიზნეს საქმიანობასთან

მისასვლელი დროებითი

გზით სარგებლობის

შეფერხების თავიდან არიდება

ბიზნეს ერთეულები

დროებითი მისასვლელი უზრუნველყოფილი

იქნება მშენებელი კომპანიის მიერ.

ბანაკებისა და

კარიერებისთვის დაკავებული

მიწის ნაკვეთების გამო

შემოსავლის დროებითი

კარგვა

მფლობელები/მოსარგებლეები ბანაკის ტერიტორიის შერჩევისას სამშენებლო

კომპანიამ უნდა იმოქმედოს შესაბამის

სახელმწიფო უწყებებთან ერთად და

პრიორიტეტი უნდა მიანიჭოს თავისუფალ

მიწებს, რომელთა გამოყენება არ ხდება

სასოფლო-სამეურნეო/საცხოვრებელი

დანიშნულებით. იმ შემთხვევაში, თუ

ბანაკისთვის და კარიერებისთვის შერჩეული

ტერიტორია კერძო საკუთრებაშია, ყველა

დანაკარგი და ჯეროვანი კომპენსაციის

ოდენობა უნდა განისაზღვროს კომპენსაციის

უფლებამოსილების პრინციპების საფუძველზე,

რომელიც მოცემულია განსახლების ჩარჩო

დოკუმენტისა და მიწის შესყიდვისა და


ნებისმიერი სხვა

გაუთვალისწინებელი ზემოქმედება

მოთხოვნისამებრ ნებისმიერი პროექტის განხორციელების დროს წამოჭრილ

გაუთვალისწინებელ ზემოქმედებაზე

რეაგირებას და მის შემცირებას/კომპენსაციას

მოახდენს საავტომობილო გზების

დეპარტამენტი და სამშენებლო კომპანია.

121

გასაჩივრების მექანიზმი

224. გასაჩივრების მექანიზმი ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირებს აძლევს საშუალებას

გაასაჩივრონ ნებისმიერი გადაწყვეტილება თუ საქმიანობა, რომელიც მათი ქონების ან

შემოსავლის წყაროს დაკარგვას გამოიწვევს და მოითხოვონ შესაბამისი კომპენსაცია.

კონსულტაციების, კვლევის და კომპენსირების პერიოდში ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირები

სრულად იქნებიან ინფორმირებული საკუთარი უფლებების და საჩივრების დაკმაყოფილების

შესახებ ზეპირი ან წერილობითი სახით. ყურადღება გამახვილდება უფრო მეტად საჩივრების

პრევენციაზე ვიდრე მათ დაკმაყოფილებაზე. ამის მიღწევა შესაძლებელია მიწის შესყიდვისა

და განსახლების (LAR) სათანადო შემუშავებით და განხორციელებით, რაც მიიღწევა

ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირების სრული ჩართულობით და მათთან კონსულტაციით, ასევე

შესაბამისი კომუნიკაციით და თანამშრომლობით ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ თემებს,

აღმასრულებელ ორგანოებსა და ზოგადად ადგილობრივ მთავრობებს შორის. საჩივრების

დაკმაყოფილების პროცესი მოცემულია ცხრილში 3.

225. გასაჩივრების მექანიზმი მოიცავს მუნიციპალურ დონეზე ჩამოყალიბებულ პროექტთან

დაკავშირებულ სპეციფიკურ სისტემებს და რეგიონული განვითარებისა და

ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტთან არსებულ

მუდმივ სისტემას. საჩივრებზე რეაგირების კომიტეტი (GRCE) შექმნილია მუნიციპალურ

დონეზე როგორც სპეციფიკური ინსტრუმენტი და, იგი მოქმედია პროექტის განხორციელების

სრული პერიოდის მანძილზე. საჩივრებზე რეაგირების კომისია (GRCN) არის საავტომობილო

გზების დეპარტამენტთან არსებული არაფორმალური სტრუქტურა, რომელიც

უზრუნველყოფს საჩივრების განხილვას, გადაწყვეტას და აღრიცხვას.

226. საჩივრებზე რეაგირების კომისია (GRCN) შეიქმნა საავტომობილო გზების

დეპარტამენტის ხელმძღვანელის ბრძანებით, როგორც მუდმივმოქმედი არაფორმალური

სტრუქტურა, მასში ჩართულია საავტომობილო გზების დეპარტამენტის პერსონალი ყველა

დეპარტამენტიდან და ისინი მუშაობენ მიწის შესყიდვისა და განსახლების საკითხებზე და

საჩივრების გადაწყვეტაზე. კომისიის შემადგენლობაში არიან ხელმძღვანელი პირები,

უსაფრთხოების ან LAR-ის ორგანოები, იურიდიული, PR და სხვა დეპარტამენტები

(დამოკიდებულია განმახორციელებელი სააგენტოს (IA) სპეციფიკურ სტრუქტურაზე.

საჩივრებზე რეაგირების კომისია საქმეში ერთვება საჩივრების გადაწყვეტი პროცესის მე-2

ეტაპზე. როგორც ბრძანებაშია ნათქვამი ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლებს,

არა-სამთავრობო ორგანიზაციებს, აუდიტორებს, ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირებს და სხვა

ნებისმიერ პირს შეუძლია შეუძლია ჩაერთოს კომისიის მუშაობაში როგორც წევრს.

227. საჩივრებზე რეაგირების კომიტეტი (GRCE) არის არაფორმალური საჩივრებზე

რეაგირების მექანიზმი, რომელიც ადმინისტრირებას უწევს გასაჩივრების პროცესს 1 ეტაპზე.

ეს არაფორმალური ორგანო ჩამოყალიბდება სათემო დონეზე თითოეულ ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეულ მუნიციპალიტეტში (სოფლის/თემის ხელმძღვანელობა). GRCE შემადგენლობაში

შედიან მუნიციპალური LAR გუნდის წარმომადგენლები და ადგილობრივი თემები.

საავტომობილო გზების დეპარტამენტის წარმომადგენელი მუნიციპალური LAR გუნდში

კოორდინირებას გაუწევს GRCE-ის ფორმირებას. ის პასუხისმგებელი იქნება GRC-ის

ქმედებებზე და შეხვედრების ორგანიზებაზე (უფლებით აღჭურვილი პირი).

228. საჭიროების შემთხვევაში, GRCE შეიქმნება სათემო დონეზე საავტომობილო გზების

დეპარტამენტის ბრძანების საფუძველზე, რომლის შემადგენლობაშიც იქნება შემდეგი 7

წევრი:

122

(i) განმახორციელებელი სააგენტოს (IA)

განსახლების უწყების წარმომადგენელი

რწმუნებული, საკონტაქტო

პირი

(ii) რაიონის LAR გუნდის წარმომადგენენლი წევრი მდივანი

(iii) გამგებელი - შესაბამისი გამგეობის

წარმომადგენელი (სოფლის დონეზე)

წევრი

(iv) ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილ პირთა


წევრი

(v) არა-სამთავრობო ორგანიზაციის


წევრი

(vi) სამშენებლო სამუშაოების კონტრაქტორის


წევრი

(vii) საზედამხედველო კონსულტანტების LAR-

ის სპეციალისტი

წევრი

229. განმახორციელებელი სააგენტოს (IA) განსახლების უწყების წარმომადგენელი

კოორდინირებას უწევს კომიტეტის საქმიანობას და ამავდროულად, არის საკონტაქტო პირი,

რომელიც აგროვებს საჩივრებს და ამუშავებს საჩივრების ჟურნალს. ადგილობრივი

მთავრობები მუნიციპალურ დონეზე, სამშენებლო სამუშაოების კონტრაქტორი,

საზედამხედველო კომპანია (ინჟინერი), ასევე ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირები

ინფორმირებულნი არიან (არაფორმალური შეხვედრებიდან) საკონტაქტო პირის შესახებ და

მისი საკონტაქტო ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ხსენებული დაინტერესებული მხარეების

ოფისებში.

230. საკონტაქტო პირი აგროვებს და აღრიცხავს საჩივრებს, კომიტეტის წევრებს და

საავტომობილო გზების დეპარტამენტს აწვდის ინფორმაციას პრობლემის არსთან

დაკავშირებით, შესაბამის დაინტერესებულ მხარეებს რთავს საჩივრების განხილვის

პროცესში, საჩივრების გადაწყვეტის 1 ეტაპზე კოორდინაციას უწევს ზემოქმედების ქვეშ მყოფ

პირებთან მოლაპარაკებების პროცესს. საკონტაქტო პირი ამზადებს შეხვედრების ოქმებს და

უზრუნველყოფს ხელმოწერებს. თუ საჩივარი გადაწყდა პირველივე ეტაპზე, საკონტაქტო

პირი ჟურნალში აკეთებს ჩანაწერს საჩივრის დახურვის თაობაზე და აღნიშნულის შესახებ

წერილობითი სახით აუწყებს RDMRDI-ის ხელმძღვანელობას. თუ საჩივრები ვერ

დაკმაყოფილდა GRC-ის გადაწყვეტილებით, მათ შეუძლიათ გამოიყენონ საჩივრების

გადაწყვეტის პროცესის მე-2 ეტაპი. ასეთ შემთხვევაში საკონტაქტო პირი ეხმარება

ზემოქმედების ქვეშ მყოფ პირს ოფიციალური საცივრის შეტანაში (მოსარჩელე

ინფორმირებული უნდა იყოს მისი უფლებების და ვალდებულებების შესახებ, გასაჩივრების

წესების და პროცედურების, გასაჩივრების ფორმატის, საჩივრის წარდგენის ვადების შესახებ).

231. ზემოქმედების ქვეშ მყოფი პირები ინფორმირებული უნდა იყვნენ გასაჩივრების

მექანიზმის შესახებ. ეს შესაძლებელია საინფორმაციო კამპანიების განხორციელებით,

ბროშურების დარიგებით (მაგ: საკომუნიკაციო გეგმა), ყველა ძირითადი საკითხის

განახლებით და მათთან მუდმივი კომუნიკაციის შენარჩუნება, გასაჩივრების გამარტივების

მიზნით შესაბამისი ფორმების გაცნობა.

ცხრილი 11 3. საჩივრების გადაწყვეტის პროცესი

საფეხურები მოქმედების დონე პროცესი

123

საფეხური 1 მოლაპარაკება


მყოფ პირებთან

საჩივარი არაფორმალურად განიხილება საჩივრების

განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტში, რომელიც

იყენებს ყველა საჭირო ზომას საკამათო საკითხის

მოსაგვარებლად.

საფეხური 2 საჩივრების

განხილვისა და

დაკმაყოფილების

კომიტეტის

გადაწყვეტილება

თუ საჩივრის დაკმაყოფილება მოლაპარაკების დონეზე არ

ხერხდება, საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების

კომიტეტი დაეხმარება მოსარჩელეს შეიტანოს ოფიციალური

საჩივარი კომიტეტში (GRC).

საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეულმა პირებმა საჩივარი საჩივრების განხილვისა და

დაკმაყოფილების კომიტეტში უნდა წარადგინონ სოფლის

დონეზე მოლაპარაკების დასრულებიდან 1 კვირის ვადაში.

ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულმა პირმა

უნდა წარმოადგინოს დოკუმენტები, რომლებიც ასაბუთებს მის

პრეტენზიას. საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების

კომიტეტის წევრი მდივანი შეისწავლის საჩივრებს და

მოამზადებს შესაბამის დოკუმენტს საჩივრების განხილვისა და

დაკმაყოფილების კომიტეტისთვის წარსადგენად. საქმის

ოფიციალური მოსმენა საჩივრების განხილვისა და

დაკმაყოფილების კომიტეტის მიერ დაინიშნება საჩივრების

განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის მდივნის მიერ

მითითებულ დღეს კრების მოწვევაზე პასუხისმგებელ

კომისიის წევრთან და საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირთან შეთანხმებით.

მოსმენის დღეს საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეული პირი გამოცხადდება

გამგეობაში და საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების

კომიტეტს წარმოუდგენს მამტკიცებელ მასალას, რომელიც

ამყარებს მის პრეტენზიას. წევრი მდივანი ჩაიწერს მოსმენაზე

გამოთქმულ განცხადებებს საჩივრის შესახებ და

დოკუმენტურად ჩაინიშნავს ყველა მამტკიცებელ ფაქტს.

GRC-თვის რეაგირების პერიოდი განისაზღვრება 14 დღით და

მოსმენის თარიღიდან გადაწყვეტილების მისაღებად

მაქსიმალური პერიოდი შეადგენს 10 დღეს.

საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის

წევრთა უმრავლესობის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება

არის საბოლოო. მიღებული გადაწყვეტილება გადაეცემა

კრების მოწვევაზე პასუხისმგებელ პირს და მასზე ხელს აწერენ

საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტის სხვა

წევრებიც. მოხდება საქმის მასალების განახლება, ხოლო

გადაწყვეტილება გადაეცემა მოსარჩელე ადგილმონაცვლეობის

ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ პირს

საფეხური 3 ინფრასტრუქტურის

სამინისტროს

საგზაო

დეპარტამენტის


თუ საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული პირი არ კმაყოფილდება საჩივრების განხილვისა და

დაკმაყოფილების კომიტეტის მიერ მიღებული

გადაწყვეტილებით, შემდეგი საფეხურია საჩივრის წარდგენა

ეროვნულ დონეზე რეგიონალური განვითარებისა და

ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საგზაო

დეპარტამენტისადმი. სდ-მ უნდა განიხილოს საჩივარი

124

საქართველოს ადმინისტრაციულ კოდექსში მითითებული

პროცედურების შესაბამისად. საქართველოს

ადმინისტრაციულ კოდექსის თანახმად რეაგირების პერიოდი

განისაზღვრება 30 დღით, თუმცა გზების დეპარტამენტის შიდა

ელექტრონული კორესპონდენციის სისტემის მიხედვით, ეს

პერიოდი განისაზღვრება 10 დღით.

საჩივრების განხილვისა და დაკმაყოფილების კომიტეტი

დაეხმარება მომჩივანს ოფიციალურად წარადგინოს საჩივარი

(მომჩივანი ინფორმირებული უნდა იყოს მისი უფლებებისა და

მოვალეობების, საჩივრის შეტანის წესებისა და

პროცედურების, საჩივრის ფორმატის, საჩივრის პირობების და

ა.შ. შესახებ)

მომჩივანი ინფორმირებული უნდა იყოს მიღებული

გადაწყვეტილების შესახებ.

საფეხური 4 სასამართლოს


თუ საჩივრის მქონე ადგილმონაცვლეობის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეული პირი არ კმაყოფილდება საბოლოო

გადაწყვეტილებით, მას შეუძლია საქმე აღძრას შესაბამისი

იურისდიქციის სასამართლოში რაიონულ დონეზე (რაიონის

სასამართლოში).

ეს საჩივრები შეიძლება ეხებოდეს არა მხოლოდ კომპენსაციის

ოდენობას, არამედ სხვა საკითხებსაც, მაგ. კონტრაქტორის

მიერ მათი თანხმობის გარეშე მათი მიწის დაკვება, მათი

საკუთრების დაზიანება, მიწის გამოყენების შეზღუდვა და ა.შ.

საჯარო განხილვები და საკონტაქტო ინფორმაცია

232. საჯარო განხილვები გაიმართა ხევი-არგვეთას გზის მშენებლობის განსახილველად,

სადაც ნებისმიერ დაინტერესებულ მხარეს შეეძლო პროექტის შესახებ სრული ინფორმაციის

მიღება, შენიშვნების გაკეთება, რომლებზეც რეაგირება და რომელთა გათვალისწინებაც

მოხდა.

საკონტაქტო ინფორმაცია:

შპს ,,გამა კონსალტინგი“

სოციალური გარემოს სპეციალისტი - ელენე მგალობლიშვილი

ტელ: +995 591 405 868 ელ-ფოსტა: [email protected]

mailto:[email protected]

125

დანართი 3 პირველი ოქმი

ოქმი

ხევი-უბისა-შორაპანი-არგვეთას გზის მონაკვეთი (E60 ავტომაგისტრალის ტრასა)

ქ. ზესტაფონი 20.12.2017

კრების თავმჯდომარე: ზურაბ მგალობლიშვილი, შპს ,,გამა კონსალტინგი“-ს დირექტორი

კრების მდივანი: ელენე მგალობლიშვილი, შპს ,,გამა კონსალტინგი“-ს სოციალური

განსახლების სპეციალისტი

დამსწრე პირები: საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის

წარმომადგენლები, მედეა კვახაძე და ვასილ ბაზაძე (ქუთაისის ოფისი), ზესტაფონის

მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლები, ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი სოფლების

წარმომადგენლები და ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირები, IRD-ს წარმომადგენელი

(ლორენცო კარაპელეზი), შპს ,,გამა კონსალტინგი“-ს წარმომადგენელი (ზურაბ

მგალობლიშვილი, ელენე მგალობლიშვილი). დამსწრეთა სია თანდართულია.

დღის წესრიგი:

1. ინფორმაცია პროექტის გასხვისების ზოლის შესახებ;

2. მიწის რეგისტრაციისა და დაკანონების პროცესი

3. პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ პირთა უფლებამოსილებანი

4. დაინტერესებულ მხარეებთან ერთად მსჯელობა.

ბატონმა ზურაბ მგალობლიშვილმა დამსწრე საზოგადოებას გააცნო ინფორმაცია პროექტის

შესახებ , ასევე იმ კომპანიებისა და დაწესებულების შესახებ, რომლებიც პასუხისმგებელნი

არიან პროექტირებასა და პროექტის განხორციელებაზე.

ბატონმა ლორენცო კარაპელეზმა აღწერა საპროექტო ტრასა და არსებული სირთულეები,

რომლებიც დაკავშირებულია ბუნებრივი და კულტურული მნიშვნელობის ნაგებობების

გვერდის ავლის ღონისძიებებთან. მან ასევე ხაზი გაუსვა ადგილობრივი მაცხოვრებლებისა და

მუშების თანამშრომლობას მთელს გასხვისების ზოლში.

ქალბატონმა ელენე მგალობლიშვილმა წარმოადგინა ვიდეოები პროექტის შესახებ, რომელსაც

დაურთო კომენტარები. პროექტის პრეზენტაციის შემდეგ მსჯელობა დაიწყო, რომლის

დროსაც დაფიქსირდა ქვემოთ მოცემული შენიშვნები და წინადადებები.

მსჯელობაში ჩაერთო საავტომობილო გზების ქუთაისის ოფისის ოფიციალური

წარმომადგენელი, რომელმაც დამსწრეებს შესაბამისი ახსნა-განმარტება მიაწოდა

126

დაკანონების პროცესის და ტექნიკური პროცედურების, ასევე, მიწის ნაკვეთების

რეგისტრაციის პროცესში დახმარების უზრუნველყოფის შესახებ.

კონსულტაციების დროს დამსწრე საზოგადოებას დაურიგდა საინფორმაციო ბუკლეტები,

სადაც აღწერილია კერძო საკუთრების ლეგალიზაციის პროცესი საქართველოში და

ინფორმაცია პროექტის ზემოქმედების შესახებ (საინფორმაციო ბუკლეტი მოცემულია

დანართში 1 და 2).

127

დანართი 3.1 დამსწრე საზოგადოების მხრიდან შემოსული შეკითხვები

შენიშვნებისა და

წინადადებების

ავტორი

შენიშვნებისა და წინადადებების

შინაარსი პასუხი

1.

ლეჟავა აკაკი

შეუწყობს პროექტი ხელს

დასაქმებას?

მშენებელი კონტრაქტორის

ხელშეკრულება ითვალისწინებს

ადგილობრივი მოსახლეობის

დასაქმების პრიორიტეტულობას და


დეპარტამენტი და ადგილობრივი

ხელისუფლება უზრუნველყოფენ ამ

პირობების შესრულებას.

2.

მჟავანაძე

ზვიადი

არის თუ არა შესაძლებელი, რომ

დარჩენილი ნიადაგოვანი მასალის

განთავსება სამშენებლო სამუშაოების

განმახორციელებლის მიერ მოხდეს

საპროექტო ტერიტორიასთან

ახლომდებარე კერძო მიწის

ნაკვეთებზე, და თუ ეს ასეა, მოხდება

თუ არა ზიანის ანაზღაურება მიწის

მფლობელებისთვის?

ნიადაგოვანი მასალის დროებითი

განთავსება კერძო მიწის ნაკვეთებზე

დასაშვებია მხოლოდ მშენებელ

კომპანიასა და მიწის მფლობელებთან

მოლაპარაკების საფუძველზე და

შესაბამისი კომპენსაციის გაცემის


3.

ჩიჩილიძე ზაირა

პროექტის განხორციელება

გამოიწვევს თუ არა ადგილობრივი

გზებისა და ინფრასტრუქტურის

დაზიანებას და იგეგმება თუ არა

შემდგომ მათი აღდგენა?

იმ ადგილებში, სადაც პროექტით

ნავარაუდევია ასეთი სახის

დაზიანებები, ინფრასტრუქტურის

აღდგენა მოხდება სამშენებლო

პერიოდის დასრულების შემდგომ.

გაუთვალისწინებელი ზიანის

შემთხვევაში, საგზაო დეპარტამენტი

დააწესებს კონტროლს სამშენებლო

სამუშაოების განმახორციელებელ

კომპანიაზე, რათა

უზრუნველყოფილი იყოს

დაზიანებული ინფრასტრუქტურის

აღდგენა.

4.

ხაჩიძე ჯუმბერი რა არის მიწის კომპენსაციის

ღირებულება?

ამ ეტაპზე მიმდინარეობს

კვლევა/შეფასება მიწის

კომპენსაციისთვის საბაზრო

ღირებულების/ტარიფის დასადგენად.

შეფასების მეთოდოლოგია მოიცავს

საბაზრო ღირებულების დადგენას

მიწის შესყიდვასთან დაკავშირებით

განხორციელებული ტრანზაქციების

მონაცემების საფუძველზე, ასევე,

მიწის ნაკვეთების გამყიდველების

მიერ გამოქვეყნებული

შემოთავაზებების, მიწის პოტენციურ

გამყიდველებთან რეალური

128

მოლაპარაკებების საფუძველზე.

საბოლოო ინდივიდუალური ფასები

წარედგინება თითოეულ ოჯახს,

როდესაც გზების დეპარტამენტის

წარმომადგენელი მივა ზემოქმედების

ქვეშ მოხვედრილი მიწის

მფლობელთან ხელშეკრულების

გასაფორმებლად. თუმცა, მანამდე,

სხვადასხვა ტიპის მიწის ნაკვეთის

ფასი (კვ.მ.-ზე) მოცემული იქნება

მიწის შესყიდვისა და განსახლების

გეგმაში.

5. თუთბერიძე ნანა მათთვის, ვისაც არ გვაქვს მიწის

ახალი რეგისტრაცია გავლილი, ეს

ჩვენით უნდა გავაკეთოთ თუ თქვენ

დაგვეხმარებით ამაში?

ყველასთვის, ვინც საჭიროებს მიწის

ახალ რეგისტრაციას ჩვენ

მოვამზადებთ მათთვის საკადასტრო

ნახაზებს და დავეხმარებით მიწის

დარეგისტრირებაში.

6. გორგოძე ლელა ადგილობრივი ხელისუფლების

დახმარებით მე ავაშენე ოთახი. ჩემი

საკუთრების აღწერა უკვე

განხორციელდა. მაინტერესებს,

შემიძლია თუ არა ნაგებობის

გადახურვა და მივიღებ თუ არა

ამისათვის კომპენსაციას?

ნებისმიერი რამ, რაც აღწერის

შემდგომ განხორციელდება არ

ექვემდებარება კომპენსაციას.

7. კობა

გოჩალეიშვილი,

შორაპნის

მაჟორიტარი

დეპუტატი

მინდა მოგმართოთ თხოვნით

გააუმჯობესოთ სოფ. შორაპნის

მისასვლელი გზა, რათა

მოსახლეობას გაუადვილდეს

ზესტაფონისა და თბილისისკენ

მგზავრობა.

პროექტის ინჟინრებს გადაეცემათ

თქვენი თხოვნა.

129

დანართი 3.2 მონაწილეთა სია

131

1.1.1. დანართი 3.3 ფოტო-მასალა

132

დანართი 4 მეორე ოქმი

ოქმი

ხევი-უბისა-შორაპანი-არგვეთას გზის მონაკვეთი (60 მაგისტრალის ტრასა)

ქ. ზესტაფონი 24.01.2017

კრების თავმჯდომარე: ლორენცო კარაპელესი, IRD

კრების მდივანი: ელენე მგალობლიშვილი, შპს ,,გამა კონსალტინგი“-ს სპეციალისტი

დამსწრე პირები: საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის

წარმომადგენლები, მედეა კვახაძე და ვასილ ბაზაძე (ქუთაისის ოფისი), ზესტაფონის

მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლები, ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი სოფლების

წარმომადგენლები და ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი პირები, IRD-ს წარმომადგენელი

(ლორენცო კარაპელეზი), შპს ,,გამა კონსალტინგი“-ს წარმომადგენელი (ზურაბ

მგალობლიშვილი, ელენე მგალობლიშვილი). დამსწრეთა სია თანდართულია.

ქალბატონმა ელენე მგალობლიშვილმა დამსწრე საზოგადოებას გააცნო ინფორმაცია

პროექტის შესახებ , ასევე იმ კომპანიებისა და დაწესებულების შესახებ, რომლებიც

პასუხისმგებელნი არიან პროექტირებასა და პროექტის განხორციელებაზე.

ბატონმა ლორენცო კარაპელეზმა აღწერა საპროექტო გასხვისების ზოლი და არსებული

სირთულეები, რომლებიც დაკავშირებულია ბუნებრივი და კულტურული მნიშვნელობის

ნაგებობების გვერდის ავლის ღონისძიებებთან. მან ასევე ხაზი გაუსვა ადგილობრივი

მაცხოვრებლებისა და მუშების თანამშრომლობას მთელს გასხვისების ზოლში.

ქალბატონმა ელენე მგალობლიშვილმა წარმოადგინა ვიდეოები პროექტის შესახებ, რომელსაც

დაურთო კომენტარები. პროექტის პრეზენტაციის შემდეგ მსჯელობა დაიწყო, რომლის

დროსაც დაფიქსირდა ქვემოთ მოცემული შენიშვნები და წინადადებები.

კონსულტაციების დროს დამსწრე საზოგადოებას დაურიგდა საინფორმაციო ბუკლეტები,

სადაც აღწერილია კერძო საკუთრების ლეგალიზაციის პროცესი საქართველოში და

ინფორმაცია პროექტის ზემოქმედების შესახებ (საინფორმაციო ბუკლეტი მოცემულია

დანართში 1 და 2).

133

დანართი 4.1 დამსწრე საზოგადოების მხრიდან შემოსული შეკითხვები

შენიშვნებისა და

წინადადებების ავტორი შენიშვნებისა და წინადადებების შინაარსი პასუხი

1.

ცხოვრებაძე ანა

ჩვენ ვცხოვრობთ იმ ტერიტორიაზე, სადაც გაივლის

საპროექტო საავტომობილო გზა. ჩემი ვენახის ნაწილი

ექცევა პროექტის ზემოქმედების ქვეშ, დარჩენილი მიწა კი

ძალიან მცირეა. როგორ უნდა გავაგრძელო სასოფლო-

სამეურნეო საქმიანობა?

პროექტისთვის შემუშავებული საკომპენსაციო პაკეტის

თანახმად, თქვენ მიიღებთ კომპენსაციას როგორც მიწის

ნაკვეთისთვის, ასევე მრავალწლიანი და ერთწლიანი

ნარგავებისა და მოსავლისთვის. ასევე, იმ შემთხვევაში

თუ დაზარალებული პირი კარგავს მიწის 20%-ზე მეტს,

მასზე გაიცემა ერთჯერადი დახმარება, რომელიც 5

წევრიანი ოჯახის 3 თვის მინიმალურ საარსებო წყაროს

უტოლდება. ამ თანხით თქვენ შეძლებთ მიწის შესყიდვას

სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობისთვის.

2.

ყანჩაველი თამაზი რა არის პროექტის დაფინანსების წყაროები?

საქართველოს მთავრობა კრედიტს იღებს JICA-სგან

პროექტის სამშენებლო სამუშაოების დასაფინანსებლად.

თუმცა, განსახლების სამოქმედო გეგმის ხარჯები

სახელმწიფო ბიუჯეტიდან იფარება.

3.

რევაზი გაჩეჩილაძე

ჩემი სახლი ექცევა პროექტის ზემოქმედების ქვეშ, მაგრამ

ეზო არ მდებარეობს სამშენებლო ტერიტორიაზე.

მაინტერესებს კომპენსაცია ორივეს შეეხება თუ მხოლოდ

სახლს?

თუ საცხოვრებელი სახლი ზემოქმედების ქვეშ ექცევა,

მთელი საცხოვრებელი მიწა ექვემდებარება

კომპენსაციას.

4.

ჩიჩილიძე რეზო რა კომენტარს გააკეთებთ დაზიანებულ სახლებზე?

მშენებლობა არ გააუარესებს მათ მდგომარეობას?

ეს მოსალოდნელია იმ ადგილებში, სადაც ვიბრაციას

შეუძლია შენობის დაზიანება. სამშენებლო

სამუშაოებამდე მოხდება შენობების მდგომარეობის

შესწავლა ასეთ ადგილებში, ხოლო კვლევის შედეგები

აღწერილი და დოკუმენტირებული იქნება. თუ

მშენებლობა რაიმე სახის დაზიანებას გამოიწვევს, ეს

ზიანი ანაზღაურდება.

5. კუპატაძე სერგო გვექნება თუ არა ავტობუსის გაჩერება სოფლებთან ახლოს?

ავტობუსის გაჩერებები შესული იქნება მისასვლელი

გზების პროექტში.

6. კობა გოჩალეიშვილი, შორაპნის

მაჟორიტარი დეპუტატი

არის თუ არა შესაძლებელი საზოგადოებრივი ცენტრის

გადატანა ამჟამინდელი ადგილმდებარეობიდან შორაპნის

ცენტრში, კერძოდ, ძველ ადმინისტრაციულ შენობასთან?

ასე უფრო ადვილი იქნება მოსახლეობისთვის და მათ არ

ექნებათ პარკინგის პრობლემა.

მოთხოვნა გადაეცემა გზების დეპარტამენტს შემდგომი

განხილვისთვის.

7. ნებიერიძე ვახტანგი როგორ ანაზღაურდება ერთწლიანი ნარგავები? გვექნება

თუ არა შესაძლებლობა წლევანდელი მოსავალი

მოვიწიოთ?

ნებისმიერ შემთხვევაში დაზარალებულებს გადაეცემათ

ნარგავებისთვის ფულადი კომპენსაცია საბაზრო

ღირებულებით 1 წლის დროის პერიოდისთვის , მაშინაც

134

კი თუ მოსავალი ამ წელიწადს არ აგიღიათ მიწის

შესყიდვის პროცესის დაწყებამდე. მიწის შესყიდვის

პროცესი მიმდინარე წლის გაზაფხულზე იგეგმება.

8. კალანდაძე თამაზი ვინ იხდის სარეგისტრაციო მოსაკრებელს?

რეგისტრაციის საჭიროების შემთხვევაში სარეგისტრაციო

მოსაკრებელი დაიფარება ხელისუფლების მიერ.

9. შველიძე ანა

როგორ მოხდება სახლებისა და დამხმარე ნაგებობების

კომპენსაცია?

ნაგებობისთვის კომპენსაცია განისაზღვრება ჩანაცვლების

ღირებულებით, მასალის, ტრანსპორტირების, სამუშაო

ძალის არსებული ფასების გათვალისწინებით. ეს ფასები

გაანგარიშებულია დაქვითვის გარეშე. გადახდილი

კომპენსაცია საკმარისი უნდა იყოს იგივე ტიპის

ნაგებობის ასაშენებლად.

10. გიორგი საყვარელიძე

რა საკომპენსაციო თანხა არის დაწესებული მიწაზე?

ამ ეტაპზე მიწის საბაზრო ღირებულება დგინდება

დამოუკიდებელი აუდიტორის მიერ მიწის ბაზრის

შესაბამისი კვლევის საფუძველზე და თქვენი მიწის

ნაკვეთების შეფასების საფუძველზე.

135

დანართი 4.2 მონაწილეთა სია

136

დანართი 4.3 ფოტო-მასალა

137

დანართი 5 ინდივიდუალური შეხვედრები პროექტის ზემოქმედების ქვეშ

მოქცეულ პირებთან

საცხოვრებელი სახლების მფლობელებთან, ბიზნესის მფლობელებთან და ზოგიერთ

მოვაჭრესთან ინდივიდუალური შეხვედრები გაიმართა. საკონსულტაციო გუნდი

დაუკავშირდა იმ დაინტერესებულ მხარეებს, რომლებმაც ვერ მიიღებს საჯარო

კონსულტაციების პირველ შეხვედრაზე მონაწილეობა. კონსულტაციების დროს

დაინტერესებულ მხარებს დაურიგდათ საინფორმაციო ბუკლეტები (საინფორმაციო

ბუკლეტები მოცემულია დანართებში 1 და 2).

შპს ,,გამა კონსალტინგი“-ს წარმომადგენლებმა ინდივიდუალური საკონსულტაციო

შეხვედრები გამართეს 25 და 26 იანვარს. კონსულტაციების დროს დაინტერესებულ მხარეთა

მიერ დასმული კითხვები მოცემულია ქვემოთ, ისევე როგორც შეხვედრების ამსახველი

ფოტოები. ზემოქმედების ქვეშ მოხვედრილი იმ პირებისათვის, რომლებმაც ვერ მოახერხეს

საჯარო განხილვაზე და ინდივიდუალურ შეხვედრაზე დასწრება, საინფორმაციო ბუკლეტი

და საკონტაქტო ინფორმაცია დატოვეს ზესტაფონის მერიის შენობაში.

138

დანართი 5.1 შეხვედრებზე დასმული კითხვები

№

შენიშვნებისა

და

წინადადებების

ავტორი

შენიშვნებისა და წინადადებების

შინაარსი პასუხი

1. თუთბერიძე

ნანა

შეგვიძლია თუ არა ამ წელს

მოსავლის დათესვა და აღება?

სამშენებლო სამუშაოების დაწყება დაგეგმილია

2019 წლის იანვარში. ამ შემთხვევაში თქვენ

შეძლებთ მოსავლის აღებას ისე როგორც

დაგეგმილი გაქვთ.

2. კვინიკაძე

ელზა

რამდენი დრო იქნება

გამოყოფილი ფიზიკურ

გადაადგილებაზე?

კონტრაქტის გაფორმებიდან თქვენ გეძლევათ

სულ ცოტა სამი თვის ვადა ახალი საცხოვრებლის

საპოვნელად ან ასაშენებლად მშენებლობის

დაწყებამდე.

3. თაბაგარი

ირაკლი

ბიზნესის დაკარგვისთვის

კომპენსაცია როგორ

დაანგარიშდება?

ფულადი კომპენსაცია 1 წლის დეკლარირებული

შემოსავლის ოდენობით.

4. კვირიკაშვილი

ნათია

შეგვიძლია თუ არა სახლის

დემონტაჟის შემდეგ ამ მასალის

გამოყენება?

კონტრაქტის გაფორმების შემდეგ თქვენ

შეგიძლიათ სახლის დემონტაჟი განახორციელოთ

და გამოიყენოთ მასალა.

5. კვირიკაშვილი

მამუკა

როგორ დაანგარიშდება

კომპენსაცია მსხმოიარე

ხეებისთვის?

მრავალწლიან ნარგავებზე კომპენსაცია

ანგარიშდება ხეების ასაკისა და

პროდუქტიულობის მიხედვით. მსხმოიარე

ხეების ფასი დაანგარიშდება საშუალო წლიური

მოსავლის საბაზრო ღირებულების

გადაანგარიშებით იმ წლებზე, რომლებიც

საჭიროა მათი გაზრდისთვის არსებული ხეების

ასაკამდე.

6. დავლაძე

ლილია

როდის იწყება სამშენებლო

სამუშაოები?

სამშენებლო სამუშაოების დაწყება დაგეგმილია

2019 წლის იანვარში.

7. ბესთავაშვილი

ჯუმბერი

როგორ დაანგარიშდება

კომპენსაცია დაკარგული

დასაქმებისთვის?

იმ შემთხვევებში, როდესაც საგადასახადო

დეკლარაციის ანგარიშები არ არის

ხელმისაწვდომი, კომპენსაცია დაანგარიშდება

მინიმალური თვიური ხელფასის 3 თვეზე

გადამრავლებით.

8. გაჩეჩილაძე

რევაზი

როგორ დაანგარიშდება შენობა-

ნაგებობების ფასი ?

ნაგებობებისთვის გაიცემა ფულადი კომპენსაცია

ჩანაცვლების ღირებულებით. ჩანაცვლების

ღირებულება გულისხმობს მასალის საბაზრო

ღირებულებას, რომელიც საჭიროა იგივე

ფართობსა და იგივე ან მიახლოებული ხარისხის

სანაცვლო შენობის ასაშენებლად. დაკარგული

შენობა ანაზღაურდება სრული ჩანაცვლებითი

ღირებულებით, მასალის, ტრანსპორტირების,

სამუშაო ძალის მიმდინარე ფასების


9. კალანდაძე

ფატი

გასწევთ თუ არა დახმარებას მიწის

ნაკვეთების რეგისტრაციისას?

საავტომობილო გზების დეპარტამენტი

დაგეხმარებათ საკადასტრო ნახაზებით, რომელიც

მოწოდებული იქნება მიწის რეგისტრაციისთვის.

139

დანართი 5.2 ფოტო-მასალა შეხვედრების შესახებ

140

დანართი 5.3 ინდივიდუალურ შეხვედრებში მონაწილე ზემოქმედების

ქვეშ მოხვედრილი პირების სია

უბისა შორაპანი არგვეთას F4 argvetaSG-EM.pdf · 6 ngo -...

Documents

Transcript of უბისა შორაპანი არგვეთას F4 argvetaSG-EM.pdf · 6 ngo -...