უახლესი ციფრული ტექნოლოგიების როლი ბრენდინგის პროცესში,

მსოფლიოში და საქართველოში

ნიკა მეგრელაძე

ბიზნეს ადმინისტრირება და თანამედროვე ტექნოლოგიები / ბიზნესისა და

ტექნოლოგიების ფაკულტეტი

სამეცნიერო ხელმძღვანელი : მარიამ თავზარაშვილი - ასოცირებული პროფესორი

ბიზნესისა და ტექნოლოგიების უნივერსიტეტი

I

თბილისი, 2019

განაცხადი

„როგორც ავტორი, ვაცხადებ რომ ნაშრომი წარმოადგენს ჩემს ორიგინალურ ნამუშევარს,

ხოლო სხვა ავტორების მიერ შექმნილი მასალები არის მოხსენებული ან ციტირებული

სათანადო წესების შესაბამისად.“

ნიკა მეგრელაძე 10/06/2019

II

აბსტრაქტი

თანამედროვე მსოფლიო დღითიდღე ვითარდება და დღესდღეობით ალბათ მისი

განვითარების მასშტაბები პიკს აღწევს. ყოველდღიურად იზრდება ციფრული

ტექნოლოგიების როლი ბიზნესებში და არამარტო ბიზნესებში, ჩვენს ყოველდღიურობაშიც

. სამაგისტრო ნაშრომი ეხება უახლესო ციფრული ტექნოლოგიების როლს ბრენდინგის

პროცესში. მასში ასახულია ციფრული ტექნოლოგიების განვითარების ეტაპები პერიოდების

მიხედვით. ჩატარებულია შერეული ტიპის კვლევა რომელიც ასახავს უახლესი ციფრული

ტექნოლოგიების გამოყენებასა და როლს ქართულ კომპანიებში. კვლევან ნათლად

გამოაჩინა ის ხარვეზები და ნაკლოვანებები რაც დღესდღეობით გვხვდება ქართულ

ბაზარზე. ხალხში საკმაოდ მაღალია ცნობადობა ბრენდინგის და თანამედროვე ციფრული

ტექნოლოგიების მიმართ, თუმცა მათ ნაკლები ინფორმაცია აქვთ იმაზე თუ რა უახლეს

ციფრულ ტექნოლოგიებს იყენებენ ქართული კომპანიები რათა აყვნენ მსოფლიოს წამყვან

კომპანიებს განვითარების ტემპებში. კვლევის მიზანია ასევე დაადგინოს თუ რა ახალი

ციფრული ტექნოლოგიები შეიძლება დანერგონ ქართულმა კომპანიებმა. კვლევამ ცხადყო

რომ მოსახლეობას გააზრებული აქვს თუ რამხელა მნიშვნელობა აქვს ციფრული

ტექნოლოგიების დანერგვას ბრენდინგის პროცესში , თუმცა იმასაც ცხადყოფს რომ ამ

მხირვ სამუშაო ჯერ კიდევ ბევრია. ასევე გამოჩნდა რომ მომხმარებლები განიცდიან

კომუნიკაციის ნაკლებობას კომპანიებიდან თავიანთ სოციალური ქსელების და სხვადასხვა

არხებდან.

III

Abstract

The modern world is developing day by day, and perhaps the scale of its development is peak.

Every day, the role of digital technologies increases in businesses and not only in businesses, in

everyday life. The master's thesis deals with the role of the latest digital technologies in the

branding process. It reflects the stages of development of digital technologies according to

periods.A mixed type study has been conducted to reflect the use and role of the latest digital

technologies in Georgian companies. Researchit clearly showed the shortcomings and

shortcomings in the Georgian market. People are quite aware of branding and modern digital

technologies, but they have less information about what the latest digital technologies are used

by Georgian companies to lead the world's leading companies at the pace of development. The

goal of the research is to determine what new digital technologies can be introduced by Georgian

companies. The research has shown that the population is aware of the importance of the

introduction of digital technologies in the branding process, but it also shows that there is still a

lot of work. It also showed that consumers suffer from lack of communication from companies in

their social networks and different channels.

IV

სარჩევი

აბრევიატურების ჩამონათვალი ................................................................................................ V

ცხრილების, გრაფიკებისა და სხვა ილუსტრაციების ჩამონათვალი .................................. VI

შესავალი ....................................................................................................................................... 1

სამეცნიერო ლიტერატურის მიმოხილვა .................................................................................. 7

მეთოდოლოგია ......................................................................................................................... 16

კვლევის შედეგები ...................................................................................................................... 18

შედეგების ინტერპრეტაცია ....................................................................................................... 30

დასკვნები და რეკომენდაციები ................................................................................................ 33

გამოყენებული ლიტერატურის ჩამონათვალი/ ბიბლიოგრაფია....................................... 34

V

აბრევიატურების ჩამონათვალი

AR- ვირტუალური რეალობა

HMD - თავზე დამონტაჟებული მოწყობილობა (ვირტუალური რეალობის აღსაქმელად)

3D - სამგანზომილებიანი გამოსახულება

იხ - იხილეთ

Web 2.0 - ეს არის ფტერმინი რომელიც აღწერს ფაქტიურად ახალი ციფრული თაობის ვებ

გბერდებს, რომლებიც ჩვეულებრივისგან განსხვავებით უფრო დინამიური და

ორგანიზებულია და ემსახურება მობილურ აპლიკაციებს.

VI

ცხრილების, გრაფიკებისა და სხვა ილუსტრაციების ჩამონათვალი

ფიგურა 1 - დიჯიტალიზაცია მსოფლიოში ............................................................................... 4

ფიგურა 2 - ინტერნეტის გავრცელება რეგიონების მიხედვით .............................................. 5

ფიგურა 3 - AR - ის ისტორია .................................................................................................... 14

ფიგურა 4 -გამოკითხულთა სქესი ............................................................................................ 19

ფიგურა 5 - გამოკითხულთა ასაკი .......................................................................................... 20

ფიგურა 6 - ციფრული ტექნოლოგიების ცნობადობა ........................................................... 21

ფიგურა 7 - ინფორმაციულობა ბრენდინგის შესახებ............................................................ 22

ფიგურა 8 - ბრენდინგი და მომხმარებლებთა ზრდა ............................................................ 23

ფიგურა 9 - ბრენდინგი და უახლოესი ტექნოლოგიები ....................................................... 24

ფიგურა 10 - ციფრული ტექოლოგიები და ავეჯით ვაჭრობა ............................................. 25

ფიგურა 11 - ციფრული ტექნოლოგიების როლი ავეჯით ვაჭრობაში ............................... 26

ფიგურა 12 - ციფრლი ტექნოლოგიები გამოკითხვის შედეგებიდან .................................. 28

VII

1

შესავალი

თანამედროვე ციფრული ტექნოლოგიებმა მსოფლიოში უკვე მძლავრად მოიკიდა ფეხი.

კომპიუტერები ტელეფონები და სხვადასხვა ციფრული ტექნოლოგიები უკვე ბიზნესის

აუცილებელი შემადგენელი ნაწილია და მათ გარეშე ალბათ ბიზნესების უმრავლესობა

არსებობას შეწყვეტდა. ინოვაციური კუთხით ეს სფერო განსაკუთრებული შედეგებით

გამოირჩევა და ყოველწლიურად მსოფლიოს მოსახლეობას კიდვ უფრო ახალი

გამოგონებების ხილვა უწევს. ქვემოთ მოყვანილია ბრენდინგის და ციფრული

ტექნოლოგიების მნიშვნელობები და მათი განვითარების ეტაპები :

ბრენდინგი

ბრენდინგი არის პროცესი, სადაც ფირმა ცდილობს შექნმას კომპანიის , პროდუქტის ან

სერვისის უნიკალური იმიჯი, მომხმარებლის გონებაში დადებითი აღქმების

ჩამოყალიბებით. ბრენდინგის ტერმინი გამომდინარეობს ძველი ნორვეგიული

სიტყვიდან „brandr” რომელიც ნიშნავს დაწვას და რომელსაც ვხვდებით ჯერ კიდევ 4000

წლის უკან ინდუსის ხეობაში და ეს ეხება პრაქტიკას პირუტყვის ბრენდინგის. ძველი

ეგვიპტელები იყენებენდნენ ბრენდირებას რათა დაენიშნათ თავიანთი პირუტყვი. ასევე

ხელოსნები ძველი რომიდან, საბერძნეთიდან, ჩინეთდან და ა. შ. ნიშნავდნენ თავიანთ

პროდუქტს სიმბოლოებით. რათქმაუნდა ბრენდინგი საუკუნეების განმავლობაში

განვითარდა სხვადასხვა ხალხისგან: ფერმერებისგან რომლებიც ყიდდნენ თავიანთ

პროდუქტს, ბანკირებისგან რომლებიც გასცემდნენ კრედიტებს, კონპამიებისგან,

რომლებიც აცხადებდნენ რომ თავიანთი პროდუქცია უკეთესია ვიდრე სხვა.

დღესდღეობით მომხმარებლებს მეტი ინფორმაცია და არჩევანი აქვთ ვიდრე ოდესმე

ქონიათ. თუ კომპანიები ვერ შეძლებენ უდიდეს კონკურენციის გამკლავებას განწირული

არიან ბაზაზრე პოზიციების დაკარგვისთვის. დღესდღეობით წარმატება არ

განისაზღვრება იმით თუ ვინ ხარჯავს ყველაზე მეტ ფულს რეკლამაში ან ვისააქვს

2

ყველაზე ცნობილი ლოგო, წარმატება განისაზღვრება იმით თუ ვინ აკეთებს ყველაზე

ემოციურ კავშირებს. ამ ყველაფრის გათვალისწინებით ბრენდინგს უდიდესი როლი

ენიჭება კომპანიის პროდუქტის თუ სერვისის წარმატებაში. დღეს ბრენდინგი უფრო

მნიშვნელოვანია ვიდრე ყოფილა ოდესმე.

ციფრული ტექნოლოგიები

სიტყვა „ციფრული“ ლათინური სიტყვაა და ერთ-ერთი უძველესი ინსტრუმენტის

დათვლას ნიშნავს. როდესაც ინფორმაცია ინახება, გადაცემულია ან გადაგზავნილია

ციფრულ ფორმატში, მოკლედ რომ ვთქვათ, ტერმინი წარმოადგენს ტექნოლოგიას,

რომელიც ეფუძვნება მიკროპროცესორების გამოყენებას. აქედან გამომდინარე

კომპიუტერები და პროგრამები დამოკიდებულია კომპიუტერზე როგორიცაა ინტერნეტი,

ისევე როგორც სხვა მოწყობილობები, როგორიცაა ვიდეოკამერები, მობილური

ტელეფონები და სხვადასხვა ციფრული მოწყობილობები. ციფრული ტექნოლოგიების

განვითარება და წინსლვა ერთი ფუნდამენტური იდეით დაიწყო : ინტერნეტი. ქვემოთ

მოცემულია მოკლე ვადები თუ როგორ დაიწყო ციფრული რევოლუცია

1947-1979 - ტრანზისტორიმა რომელიც შემოღებული იქნა 1947 წელს გზა

გაუკვალა თანამედროვე ციფრული კომპიუტერების განვითარებას. 1950 - იან და

1960- იან წლებში ამერიკის მთავრობამ, სამხედროებმა და სხვადასხვა

ორგანიზაციებმა კომპიუტერული სისტემების გამოყენება დაიწყეს. ამ კვლევამ

საბოლოოდ გამოიწვია მსოფლიო ინტერნეტ ქსელის შექმნა (web)

1980-იანი წლები - კომპიუტერი გახდა ნაცნობი მანქანა და მრავალი სამუშაო

ადგილისთვის საჭირო გახდა მისი გამოყენება. ამ ათწლეულში ასევე იყო

წარმოდგენილი პირველი ტელეფონი

1990 -იანი წლებიდან 1992 -იან წლებამდე დაინერგა მსოფლიო ქსელი. 1996 -

წლისთვის ინტერნეტი უკვე იყო ჩვეულებრივი მოვლენა ბიზნესის

3

ოპერაციებისთვის. 1990- იანი წლების ბოლოსთვის, ამერიკის მოსახლეობის

ნახევრისთვის ინტერნეტი გახდა ყოველდღიური ცხოვრების ნაწილი.

2000 - იან წლებში, ციფრული რევოლუცია მთელი მსოფლიოს მასშტაბით

გავრცელდა. მობილური ტელეფონები საყოველთაოდ იყო ცნობილი,

ინტერნეტის მომხმარებელთა რიცხვი ყოველდღიურად იზრდებოდა,

ტელევიზიებმა მაუწყებლობა ანალოგიური სიგნალის ნაცვლად ციფრული

სიგნალებით დაიწყეს.

2010- წლისთვის მსოფლიოს მოსახლეობის 25 % მეტი სარგებლობდა

ინტერნეტით ხოლო 70 % მეტი ფლობდა მობილურ ტელეფონებს. კავშირი

ინტერნეტსა და მობილურ მოწყობილობებს შორის გახდა კომუნიკაციის

სტანდარტი. დღესდღეობით ინტერნეტით წვდომა აქვს მსოფლიოს

მოსახლეობის 81 % -ს.

4

ფიგურა 1 - დიჯიტალიზაცია მსოფლიოში

დღესდღეობით მსოფლიოში ინტერნეტის მომხმარებლების რიცხვი შეადგენს 4.3

მილიარდ მომხმარებელს, ხოლო აქტიური მობილურ მომხმარებლების რიცხვი 5.1

მილიარდია, რაც შეეხება სოციალურ მედიას დღესდღეობით მისით 3.2 მილიარდი

ადამიანი სარგებლობს.

5

ფიგურა 2 - ინტერნეტის გავრცელება რეგიონების მიხედვით

რაც შეეხება ინტერნეტის გავრცელებას მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონების მიხედვით,

ქვემოთ მოცემულია პროცენტული მაჩვენებლები თუ მოსახლეობის რამდენ პროცენტს

აქვს წვდომა ინტერნეტით 2019 წლის იანვრის მონაცემებით.

გაციფრულების პროცესმა შექმნა ახალი გამოწვევები და შესაძლებლობები ბრენდის

კომუნიკაციისთვის და მარკეტინგული ურთიერთობებისთვის.

უფრო და უფრო მეტი B2B ბრენდი იყენებს ციფრულ ტექნლოგოგიებს ბრენდის

კომუნიკაციისთვის დაინტერესებულ მხარეებთან, საჭიროა შემდეგი გამოკვლევა თუ

რამდენად შეუძლია თანამედროვე ტექნლოლოგიებს თანამშრომლების გაძლიერება,

რომ შიდა პროცესების მხარდაჭერით გახადონ ბრენდინგის პროცესი უკეთესი.

მსოფლიოს განვითარებული ქვეყნები არაერთ უახლეს ციფრულ ტექნოლოგიებს

იყენებენ სხვადასხვა ბიზნესში რათა გაზარდონ მომხმარებელთა რიცხვი და გახადონ

6

მათი ბრენდი ცნობადი და წარმატებული. ამ მხრივ საქართველოში გარკვეულ

პრობლემებს ვაწყდებით, რადგან ნაკლებად ხდება ახალი ტექნოლოგიების დანერგვა

და გამოყენება ადგილობრივი ბიზნესების მიერ და მათი საშუალებით ბრენდის

განვითარება. პრობლემების გამომწვევი ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი წყარო რასაც

თანამედროვე ბაზარზე აწყდებიან ქართული კომპანიები შესაძლოა სწორედ ბიზნესებში

და მათ პროცესებში ნაკლებად ჩართული თანამედროვე ციფრული ტექნოლოგიები

იყოს.

7

სამეცნიერო ლიტერატურის მიმოხილვა

თანამედროვე ცხოვრებაში ადამიანები დიდ ყდროს უთმობენ აქცევენ სოციალურ

მედიას და ხშირად მათ ბიზბნესებთან ურთერთობა სწორედ სოციალური მედიის

საშუალებით აქვთ.

ტრადიციული მედიის საშუალებით გარდა საჭიროა ახალი მეთოდები რადგან გქონდეს

მეტი კავშირი მომხმარებლებთან. მიიღო რჩევები და უკუკავშირები იმის შემდეგ რაც მათ

შეიძინეს პროდუქტი. მომხმარებლები უნდა იყვნენ უფრო მეტად ჩართული ყიდვის

პროცესში. სამომხმარებლო ქცევა ასევე იცვლება იმის მიხედვით თუ რამდენად ააქვთ

მომხმარებლებს წვდომა ინტერნეტ საიტთან და მობილურ აპლიკაციებთან.

თანამედროვე ტექნოლოგიებიდან ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარულია მობილური

აპლიკაციები. მობილური აპლიკაციების ჩამოტვირთვის ყველაზე პოპულარული

წყაროებია google -ის play store და apple - ის apple store , რომლებსაც გააჩნიათ 3.8

მილიონი აპლიკაცია. ბიზნეს გარემოში სწრაფი ცვლილება მოახდინა მომხმარებლების

მიერ კომპიუტერის საშუალებით სერვისების და სხვადასხვა მომსახურებების ძებნის

შესაძლებლობებმა. დღესდღეობით უკვე ამის გაკეთება მომხმარებლებს ტელეფონის

საშუალებითაც შეუძლიათ. შემდეგ ეტაპზე განვითრებასთან ერთად კომპანიები უკვე

თავიანთი ბრენდის სახელით უშვებენ აპლიკაციებს. ეს უფრო აახლოვებს ბრენდებს

თავიანთ მომხმარებლებთან უფრო ადვილად, ეს ყველაფერი ბრენდებს საშუალებას

აძლევს იყვნენ უფრო წარმატებულები და მუდმივი კავშირი ქონდეთ თავიანთ

მომხმარებლებთან. მომხმარებლებისთვის უფრო მნიშვნელოვანა ონლაინ ყიდვის

პროცესის დროს მათი ჩართულობა და უკუკავშირის შესაძლებლობა იმ ბრენდებთან

რომლის პროდუქციასაც ყიდულობს ან სარგებლობს რომელიმე ბრენდის სერვისით.

ამით კომპანიები უფრო ადვილად იგებენ მომხმარებლების მოთოვნებს და შესაბამისად

მათზე ორიენტირებულ რეკლამებს უშვებენ ქსელში. კომპანიები ცდილობენ რაც

შეიძლება მომხმარებლებზე მორგებული

8

აპლიკაციები შექმნან რათა არ გაურთულდეთ მომხმარებლებს აპლიკაციის გამოყენება

საჭიროა უფრო მეტი ყურადღება მობილური აპლიკაციების მიმართ . ჩასატარებელია

კვლევები რომ დადგინდეს კავშირი მობილურ აპლიკაციებსა და მომხმარებლებს

შორის რათა შემდეგ უკეთ დაიგეგმოს ელექტრონული კომერცია მობილური

აპლიკაციების საშუალებით. მომხმარებლებთან ხშირ კომუნიკაციას და მათი

ფასეულობებიბის დაცვას შეიძლება ქონდეს მუდმივი ეფექტი, რათა მომხმარებლებმა

უფრო ხშირად შეიძინონ პროდუქტი ან მომსახურება მობილური აპლიკაციების

საშუალებით. მომხმარებელთა ქცევა და კავშირი ბრენდირებულ მობილურ

აპლიკაციებთან დიდწილად ეფუძვნება სამომხმარებლო ურთიერთობების თეორიას და

ასევე მნიშვნელოვან კავშირშია მომხმარებლების ღირებულებებთან. ბევრი ციფრული

მარკეტინგის პრაქტიკოსი თანხმდება იმაზე, რომ როდესაც კომპანია თავის ბრენდის

სახელს ანიჭრბს მობილურ აპლიკაციას, ერთგული კლიენტები შეინარჩუნებენ

ბრენდთან ძლიერ ურთიერთობას, აქედან გამომდინარე ისინი ადვილად შეეწყობიან

მობილურ აპლიკაციას. ბრენდის ჩართულობა კლიენტისა და პროდუქტის. მრავალ

კომპანიებს აპლიკაციები იმისთვის ჭირდებათ, რომ ჰქონდეთ მომხმარებლებთან

ძლიერი კავშირები. ბრენდის გამოცდილება ეს არის პროდუქტის, სავაჭრო

მომსახურების და მოხმარების ჯამი როდესაც ბრენდის ინტერაქცია და თანამშრომლობა

ხდება კონკრეტული განზრახვით რათა მომხმარებელს დარჩეს სპეციფიკური

შეგრძნებები და მოგონებები პროდუქციის ან სერვისით სარგებლობისას.

ურთიერთობის კაპიტალი ეხება მომხმარებელთა ჩართულობას კონკრეტული

ბრენდთან ურთიერთობაში, მათ შორის ურთიერთობათა კაპიტალის მთავარი

მძღოლების იდენტიფიცირებას , მომხმარებელთა ლოიალურობის პროგრამის

დახმარებას, მომხმარებლებთან პირდაპირ ურთიერთობებს და კომპანიის მიერ

შეგროვებულ ცოდნას მომხმარებლების შესახებ.

9

ბრენდის საზოგადოება არის შეკრული საზოგადოება, რომელიც ეფუძვნება ბრენდის

თაყვანისმცემელთა შორის , სოციალური ურთიერთობების სტრუქტურულ კომპლექსს,

რომელებიც აღჭურვილნი არიან ტრადიციების, გაზიარებული ცნობიერების

ატრიბუტებისა და მორალური პასუხისმგებლობის გრძნობით. ამ თვალსაზრისით

ვარაუდობენ, რომ ბრენდის საზოგადოებები უნდა იყოს მომხმარებლებზე

ორიენტირებული და ურთიერთქმედების ტიპები შედგება სხვადასხვა სახეებისგან,

ესენია :

მომხმარებლის ურთიერთობა მომხმარებელთან

მომხმარებლის ურთიერთობა კომპანიასთან

მომხმარებლის ურთიერთობა ბრენდთან

მომხმარებლის ურთიერთობა შეთავაზებასთან.

კვლევა ამტკიცებს რომ ბრენდის საზოგადოება აშენებს შინაარსობრივად უფრო

ფართო სპექტრს, რომელიც მოიცავს სოციალურ კამპანიებს , სიმბოლოებს და

პროდუქტის ატრიბუტებს. მომხმარებელების ბრენდთან ჩართულობა ძირითად

ყურადღებას ამახვილებს ინტერაქტიული ურთიერთობების ჩამოყალიბებაზე და

ორიენტირებულია ღირებულებების ზრდაზე. თეორიული ფესვები რომელიც

მომხმარებელთა ბრენდის მიმართ ჩართულობის პრიცესში არის დაფუძნებული, ახდენს

გამოცდილების გაზიარებას მიმდინარე ან პოტენციურ კლიენტებთან ორგანიზაციის

ინიციატივით ინტენსიური ჩართულობისას. ურთიერთთანამშრომლობა მოიცავს

ტენდენციას, რომ მომხმარებლებს ქონდეთ უფრო მჭიდრო კავშირი ბრენდთან. უფრო

მეტი ონლაინ ჩართული მომხმარებელებს შესაძლებლობა აქვთ განავითარონ უფრო

ხელსაყრელი დამოკიდებულება ბრენდის მიმართ. მაღალი ინტენსიობით ჩართულ

მომხმარებლებს აქვს ტენდენცია, რომ ჰარმონიულად მოახდინოს ინვესტირება

ბრენდთან ურთიერთქმედებაში.

10

ჩამოყალიბებული მოდის ბრენდები , როგორიცაა მაგალითად: „დიორი“, „გუჩი“,

“პრადა“ იბრძვიან მათი ტრადიციული გაყიდვების გადახედვაზე ციფრული არხების

ჩართვით, განსაკუთრებით web 2.0 ის გამოყენებით, რადგან მათი ბრენდები

ადაპტირებული იყოს მომავალში. ისინი შეყოვნდნენ საზოგადოების ნაკლები

ჩართულობის გამო თუმცა ამავე დროს მოახერხეს და შეინარჩუნეს ბრენდის

კონტროლი. ისინი შიშობდნენ რომ მათ ვებგვერდებზე სადაც მომხმარებლებს

შეუძლიათ ურთიერთკავშირი, ამ ყველაფერმა შეიძლება საფრთხე შეუქმნას მათი

ბრნედის დაკარგვას, ეს დამოკიდებულება დროთა განმავლობაში იცვლება,

დღესდღეობით ბრენდების უმრავლესობა მიხვდა რომ ინტერნეტში ყოფრა არის

აუცილებელი.

განსაკუთრებით ეს დამოკიდებულება შეიცვალა მას შემდეგ რაც ეკონოპმიკური

კრიზისის გამო, მომხმარებლებმა უკლეს მაღაზიაში სიარულს. ყველაზე პოპულარულმა

ბრენდებმა ყურადღება გაამახვილა ელექტრონულ კომერციაზე, რომელიც მათი

ვარაუდით მოუტანთ შემოსავლების ორმაგ ზრდას. სწორედ არხებს შორის

ურთიერთკავშირი არის ის რასაც მომხმარებლები ბრენდებისგან ელოდებიან.

კვლევებმა რომელიც ჩატარდა ონლაინ მოდის ჩვენებების შესაებ აჩვენა,

რომ მომხმარებლებს სურს მიიღოს მეტი გამოცდილება ვებსაიტების მეშვეობით,

რომელთაც შეუძლიათ მეტი სოციალური ინტერაქცია, ორმხრივი კომუნიკაცია და

ბრნედთან პირდაპირი ურთიერთობა . გამოკვლევებმა აჩვენა რომ ამ ყველაფრის

შემდეგ კომპანიებს შესაძლებლობა აქვთ ბევრად გაზარდონ თავიანთი შემოსავლები.

თუმცა ბრენდის ონლაინ გაყიდვები მოითხოვს გაყიდვის სხვადასხვა და განსხვავებულ

სტრატეგიებს ვიდრე მათი ჩვეულებრივი გაყიდვის დროს. მოდის ბრენდის აყვავება

ერთდროულად დამოკიდებულია ემოციაზე, გამოსახულებაზე და აღქმაზე. ასე რომ

ბრენდები ასევე დგანან გამოწვევების წინაშე თუ როგორ უნდა მოახერხონ ეს

ყველაფერი ონლაინ ვებგვერდების მეშვეობით.

11

web 2.0 ტექნოლოგიების საშუალებით მოდის ბრენდებს აქვთ შესაძლებლობა შექმნან

საიმედო და ინოვაციური მაღაზიის ონლაინ ვერსია. მათ შექმნეს ვირტუალური ტურები

მათ რეალურ მაღაზიებში, სადაც შეგიძლია ონლაინ რეჟიმში მოგზაურობა.

ეს ერთ ერთი გართობის საშუალებაა ვიზიტორებისთვის და ახერხებს რომ ისინი იყვნენ

ჩართულები და ქმნის მათთვის ემოციურ კავშირებს რადგან ვიდეოებისა და

მომხმარებლების ჩართულობის გარეშე რთულია ელექტრონულ ბიზნესში შექმნა

გამოცდილება რაც მომხმარებლებისთვის ესე ძალიან მნიშვნელოვანია.

თუმცა თავის დროზე მათ არ ჰქონდათ ფუფუნება რომ ჰქონოდათ ისეთი საიტი სადაც

მომხმარებლებს ექნებოდათ შესაძლებლობა გადაადგილებულიყვნენ ნავიგაციის

დახმარებით მაღაზიის სხვადასხვა წერტილში და მოეთავსებინათ სასურველი ნივთები

შესაძენად კალათაში და მიიღებდნენ რჩევებს გამყიდველ-კონსულტატისგან.

ემპირიულმა კვლევებმა აჩვენეს, რომ რადგან ბრენდებს არ ჰქონდათ ინტერაქტიული

ჩართულობა თავოანთ ვებგვერდებზე შესაბამისად მომხმარებლებისგანაც იქმნებოდა

ნაკლები მოლოდინები. შესაბამისად მოდის ბრენდები აღმოჩნდნენ ინტერნეტის

დილემის წინაშე, რომ პროდუქცია განათავსონ ინტერნეტში მაგრამ არმოხდეს მისი

ონლაინ გაყიდვა. მათი აზრით ინტერნეტ გაყიდვების სტრატეგია იყო უალტერნატივო

და აუცილებელი ფუფუნების ბრედნებისთვის სადაც ექნებოდათ რეკლამები,

კომუნიკაცია მომხმარებლებთან, და სხვადასხვა საშუალებები. მაგრამ თვლიდნენ რომ

თუ ფუფუნების პროდუქტუ იყიდებოდა ინტერნეტით ის უკვე აღარ იყო ფუფუნების საგანი.

ფუფუნების პროდუქტების წარმოშვების მიზეზი გახდა პროდუქტების პერსონალიზაცია.

ეს ყველაფერი იყო მორგებული თითოეულ ინდივიდზე და საჭიროებდა როგორც

დიზაინერის ისე ხელოსნის ჩართულობას პროცესში. ინტერნეტმა მისცა შესაძლებლობა

მომხმარებლებს დაკავშირებოდნენ ბრენდებს პერსონალურად.

12

თუმცა ძალიან ცოტა ფუფუნების ბრენდები იყენებდნენიმ დროისთვის ამ

შესაძლებლობას . 2008 წელს მხოლოდ „სმიტსონმა“ და „ლორიენმა“ შეთავაზა

მომხმარებლებს მსგავსი სერვისი , რათა ისინი ჩართული ყოფილიყვნენ

პერსონალურად მონაწილეობა მიეღოთ მათთვის შეკვეთილი პროდუქტის დიზაინში და

ასევე პერსონალიზაციაში სადაც მომხმარებლებს შესაძლებლობა ჰქონდათ

დაემატებინათ საკუთარი ინიციალები და პირადი ნიშნები. 2010 წელს უკვე „ლუის

ვიტონმაც“ შესთავაზა ეს სერვისი მომხმარებლებს საკუთარი ფეისბუქ პროფილის

მეშვეობით. 2010 წლამდე თითქმის ყველა ბრენდმა შესთავაზა მომხმარბელს მსგავსი

სერვისი გარდა ვერსაჩისა.

მათ 2006 წლიდან 2010 წლამდე მხოლოდ ემაილის რეგისტრაციის მდებარეობა

შეცვალეს საიტზე. თუმცა ბრენდები მაინც არ იყვნენ გამჭირვალეები და არ ქონდათ

მითითებული ვებგვერდებზე მათი საკონტაქტო ინფორმაციები. 2006 წელს ბრენდების

თითქმის სამმა მეოთხედმა გააზიარა მათი საკონტაქტო ინფორმაცია : ტელეფონის

ნომერი, ემაილ ან საფოსტო მისამართი. ხოლო 2010 წლისთვის ეს მაჩვენებელი

განახევრდა და შეადგილა 47 %. განსაკუთრებული ბრენდები არ თავაზობდნენ

მომხმარებლებს ელექტრონულ კომერციას ისევე როგორც „შანელი“ და „ფენდი“ არ

თავაზობდა მომხმარებლებს თავიანთ საკონტაქტო ინფორმაციას.

2010 წლისთვის ბრენდების მხოლოდ ნახევარი იყენებდა ვიდეოებს, როგორც

საკომუნიკაციო საშუალებებს მომხმარებლებთან სადაც ანახებდნენ ინტერვიუებს

თავიანთ დიზაინერებთან და აჩვენებდნენ თუ როგორ მუშაობდნენ ხელოსნები

პროდუქციის დასამზადებლად. 2010 წლისთვის ბრენდების დიდ ნაწილის საიტები

უკავშირდებოდა მათ სოციალურ არხებს. და ამის შემდეგ უფრო და უფრო იზრდებოდა

ბრენდის სხვადასხვა პლათმორმებზე განთავსება. 2008 წლისთვის უკვე ბრენდების 87 %

აჩვენებდა საკუთარ სხვადასხვა პლათფორმებს და აკავშირებდა მათ თავიანთ

ვებგვერდებთან. 2010 წლის შემდეგ თითქმის ყველა ბრენდი სარგებლობდა სოცალური

13

არხებით. ნელ-ნელა 2006 წლიდან ბრენდებმა დაიწყეს ელექტრონული კომერცია დიდი

ბრიტანეთიდან და 2008 წლისთვის უკვე ბრენდების 60 % წამოდგენილი იყო ამერიკის

სხვადასხვა ელექტრონული კომერციის საიტებზე. ბრენდებმა მათი განვითარება

ელექტრონული კომერციის მიმართულებით და სოციალური და ინტერნეტ მედიის

საშუალებებით შეუქცევადი გახადეს, რამაც რათქმაუნდა დადებითად იმოქმედა

მათ იმიჯზე და გაზარდა ბრენდების ღირებულება. ბრენდების უმეტესობამ ნელ-ნელა

აქსესუარების გარდა დაამატა თავიანთ გაყიდვების ქსელში ტანსაცმელიც. მხოლოდ

„დიორი“, „ლუის ვიტონი“ და „პრადა“ იყო რომლებიც თავიანთ მომხმარებლებს კვლავ

მხოლოდ აქსესუარებს თავაზობდნენ.

თანამედროვე ციფრულ ტექნოლოგიებში კიდევ ერთი ახალი სიტყვა არის

ვირტუალური რეალობა - (AR). ეს არის ტექნოლოგია რომლის მეშვეობითაც,

კომპიუტერის მიერ შექმნილ ნივთებს თუ გარემოს ვხედავთ ან აღვიქვამთ როგორც

რეალურს. ეს შეიძლება მოხდეს სპეციალურიმოწყობილობის დახმარებით ან თუნდაც

მობილური აპლიკაციის საშუალებით, რითიც ჩვენ შეგვიძლია ვირტუალური ობიექტები

აღვიქვათ რეალურ გარემოში.

AR- ის საწყისად განსაზღვრულია 1960 წელი როდესაც ივან საზარლენდმა გამოიყენა

HMD რომ წარმოედგინა 3D გამოსახულება.

14

ფიგურა 3 - AR - ის ისტორია

გასული ათწლეულის მანძილზე რამდენიმე კვლევა ჩატარდა AR - ის სფეროი. 1977

გამოქვეყნდა კვლევა სადაც აღწერილი იყო ამ სფეროში არსებული ბევრი პრობლემა.

მას შემდეგ რაც AR- მა გააგრძელა პროგრესი.

1990 - იანი წლების ბოლოს დაიწყო რამდენიმე კონფერენცია , ასევე ჩატარდა

საერთაშორისო სემინარები და სიმპოზიუმები. ზოგიერთმა მაღალ ბიუჯეტიანმა

კომპანიამ ფოკუსირება გააკეტა AR- ზე იაპონიაში და გერმანიაში. 2007 წლის მიხედვით

AR- ი 10 ყველაზე განვითარებად ტექნოლოგიებს შორის მოხვდა.

დღესდღეობით AR - უნიკალურ შესაძლებლობებს გვაძლევს. ის აერთიანებს

ერთმანეთთან ფიზიკურ და ვირტუალურ სამყაროებს, ეს არის ახალი გზა თუ როგორ

ვურთიერთქმედებთ ჩვენ მსოფლიოში. ამჟამინდელი რეალობის შეცვლის გარეშე ეს

ტექნოლოგია გაზრდის ვირტუალურ ინფორმაციას რეალური ინფორმაციის დონეზე.

15

დღესდღეობით AR-ს ფართოდ გამოიყენება თანამედროვე მსოფლიოში და ის

ჩართულია უამრავი ბიზნესის პროცესებში და განვითარებაში.

ციფრული ტექნოლოგიების გარეშე დღესდღეობით ალბათ ბიზნესების უმრავლესობა

შეწყვეტდა ფუნქციონირებას. დღესდღეობით უამრავი ბიზნესი პირდაპირ კავშირშია

ციფრულ ტექნოლოგიებთან და მომხმარებლებს სწორედაც ციფრულ სერვისებს

თავაზობს მათი ბიზნეს საქმიანობის განვითარებისა და უკეთ მართვაში. რაც მეტად

იზრდება მსოფლიო ბაზარი მით მეტია კონკურენცია და შესაბამისად მომხმარებლებს

სულ უფრო და უფრო მეტი არჩევნის გაკეთების შესაძლებლობებიაქვთ პროდუქციისა

თუ მომსახურების შეძენისას.

ვირტუალური რეალობა დღესდღეობით ერთ- ერთი წარმატებული თანამედროვე

ციფრული ტექნოლოგიაა მსოფლიოს მასშტაბით მსხვილ ბიზნესებში და მათი

ყოველდღიური ბიზნეს პროცესების განუყოფელი ნაწილია. ერთ-ერთი ასეთი

წარმატებული კომპანია რომელიც იყენებს ვირტუალურ რეალობას მის ბიზნეს

საქმიანობაში არის შვედური მულტინაციონალური კომპანია რომელიც თითქმის მთელს

მსოფლიოში ახორციელებს სახლის ინტერიერით და ავეჯით ვაჭრობას. კომპანია

დაარსდა 1947 წელს და 2007 წლიდან ავეჯის ყველაზე მსხვილი რეალიზატორია მთელს

მსოფლიოში. ისეთ წარმატებულ კომპანიასაც კი როგორიცაა იკეა დასჭირდა რაღაც

სიახლის შეტანა თავის ბიზნეს საქმანობაში რათა კიდევ უფრო გაეზარდა

მომხმარებელთა რაოდენობა და მათი ლოიალურობა ბრენდის მიმართ.

2017 წელს იკეამ შექმნა მობილური აპლიკაცია სადაც ვირტუალური რეალობის

გამოყენებით, სახლიდან გაუსვლელად შესაძლებელი იყო ავეჯის და ინტერიერის

ვირტუალურად მორგება მომხმარებელთა სახლებში თუ სასურველ ადგილებში.

ადგილებში. დღესდღეობით მომხმარებლებს 3D გამოსახულებით შეუძლიათ იხილონ

2000-ზე მეტი პროდუქცია. იკეას წარმომადგენლებმა განაცხადეს, რომ მათთვის

ყველაზე მნიშვნელოვანი ის იყო, რომ ისინი არიყვნენ ტექნოლოგიური კომპანია თუმცა

16

ესმოდათ რომ ციფრული ტექნოლიგების კუთხით განვითარება იყო აუცილებელი და ეს

ყველაფერი დადებითად იმოქმედებდა ბრენდის ზრდაზე

მეთოდოლოგია

ვფიქრობ იკეას მაგალითიდან გამომდინარე ქართული კომპანიებისთვის საინტერესო

და მომგებიანი იქნებოდა ვირტუალური რეალობის დანერგვა მსგავს ბიზნესებში

საქართველოში. ეს ყველაფერი დადებითად იმოქმედებდა ბრენდის იმიჯზე და ბრენდი

ხალხში მოიპოვებდა გაზრდილ ლოიალურ მომხმარებლებს. პირველ რიგში სანამ ეს

ტექნოლოგია რომელიმე ქართულ კომპანიაში დაინერგება , საჭიროა კვლევა თუ

რამდენად იციცს ხალხმა თანამედროვე ციფრული ტექნოლოგიების შესახებ, მათი

ბრენდინგში გამოყენების შესახებ და სმენიათ თუ არა იმ ახალი ციფრული

ტექნოლოგიების შესახებ, რომლებიც აქტიურად გამოიყენება დღესდღეობით

საერთაშორისო ბიზნესებში და მათ პროცესებში.

17

არსებობს კვლევის რამდენიმე ტიპი: რაოდენობრივი , თვისობრივი , და შერეული.

არსებულ ვითარებაში ყველაზე რელევანტური მაგალითი არის შერეული ტიპის კვლევა

რადგან , სტატისტიკური მონაცემების გარკვევის გარდა აუცილებელია იმის გაგება თუ

რა შეხედულებები და მოსაზრებები გააჩნიათ პოტენციურ მომხმარებლებს საკვლევ

საკითხთან დაკავშირებით. ასევე მნიშვნელოვანი ასპექტია ისიც რომ

მომხმარებლებიდან არამხოლოდ გავიგოთ თუ რა იციან მათ ამა თუ იმ საკითხთან

დაკავშირებით არამედ მივიღოთ მათგან უკუკავშირი და თავად მოგვაწოდონ

ინფორმაცია თუ რა სახის ინფორმაციას ფლობენ უახლესი ციფრული ტექნოლოგიების

გამოყენებასთან დაკავშირებით ავეჯით ვაჭრობის სფეროში.

კვლევის პროცედურა

კვლევის ჩასატარებლად გამოყენებულია საკმაოდ აპრობირებული და თანამედროვე

მეთოდი ( google form). კვლევის არეალი მოიცავდა საქართველოს მთელ ტერიტორიას.

კვლევის საგანს წარმოადგენდნენ საქართველოს მოქალაქეები რომლებიც შესაძლოა

ყოფილიყვნენ ავეჯის სავაჭრო ობიექტების პოტენციური მომხმარებლები . სულ

გამოიკითხა 111 - ი რესპოდენტი. რესპოდენტებს პასუხი უნდა გაეცათ 7 დახულულ და 1

ღია შეკითხვაზე. მონაცემების შეგროვება ხდებოდა მომენტალურად ონლაინ რეჟიმში

და პროგრამა ავტომატურად აგენერირებდა რაოდენობრივი კითხვების პასუხებს

დიაგრამის სახით პროცენტულ მაჩვენებლად .

18

კვლევის შედეგები

19

ფიგურა 4 -გამოკითხულთა სქესი

როგორც ზემოთ ავღნიშნე გამოიკითხა 111 რესპოდენტი რომელთა 60.4 % (67 ) ქალი

იყო ხოლო 39.6 % მამაკაცი (44 )

20

ფიგურა 5 - გამოკითხულთა ასაკი

რაც შეეხება გამოკითხულთა ასაკს - 68.5 % ( 76) იყო 18-30 წლამდე ასაკის , 22.5 % (25)

30-50 წლამდე , 6.3 % (7 ) 18-ზე ნაკლების ხოლო 2.7 % (3) 50 წელზე მეტის.

21

ფიგურა 6 - ციფრული ტექნოლოგიების ცნობადობა

როგორც ჩანს შემდეგ კითხვაზე გამოკითხულთა 89.2 % (99) სმენია ციფრული

ტექნოლოგიების შესახებ ხოლო 10.8 % (12) არა.

22

ფიგურა 7 - ინფორმაციულობა ბრენდინგის შესახებ

რაც შეეხება ბრენდინგს, მასზე ინფორმაციას, ციფრული ტექნოლოგიებისგან

შედარებით ცოტა ადამიანი ფლობს- 73.9 % ( 82 ) კი ხოლო 26.1 % (29 ) - არა.

23

ფიგურა 8 - ბრენდინგი და მომხმარებლებთა ზრდა

როგორც კვლევიდან ჩანს , გამოკითხულთა 91.8 5% ( 101 ) თვილის რომ ბრენდინგის

პროცესი მნიშვნელოვანია კომპანიის მომხმარებელთა ზრდაზე ხოლო 8.2 % (9)

ფიქრობს რომ არ არის მნიშვნელოვანი.

24

ფიგურა 9 - ბრენდინგი და უახლოესი ტექნოლოგიები

ბრენდინგის პროცესში უახლესი ციფრული ტექნოლოგიების დანერგვას

მნიშვნელოვნად მიიჩნევს გამოკითხულთა 90 % (99), ნაკლებად მნიშვნელოვნად 8.2 %

(9) ხოლო უმნიშვნელოდ 1.8 % (2).

25

ფიგურა 10 - ციფრული ტექოლოგიები და ავეჯით ვაჭრობა

როგორც ჩანს ავეჯით ვაჭრობის სფეროში არსებული ციფრული ტექნოლოგიების

შესახებ გამოკითხულთა 39.1 % (43) სმენია ხოლო 60.9 % (67) - არა.

26

ფიგურა 11 - ციფრული ტექნოლოგიების როლი ავეჯით ვაჭრობაში

რაც შეეხება უშუალოდ ავეჯით ვაჭრობის სფეროს, გამოკითხულთა 63.1 % ( 70)

ფიქრობს, რომ მნიშვნელოვანია სფეროში ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენება,

32.4 % (36) თვლის რომ ნაკლებად მნიშვნელოვანია, ხოლო 4.5 % (5) მიიჩნევს რომ

უმნიშვნელოა.

27

რაც შეეხება თვისობრივ კვლევას სადაც გამოკითხულებიდან 31 ადამიანმა დააფიქსირა

საკუთარი მოსაზრებები იმ საკითხზე თუ რომელ ციფრულ ტექნოლოგიას ფიქრობდნენ

რომ დაეხმარებოდა მათთვის ნაცნობ კომპანიას ბრენდინგის პროცესში, შემდეგი

სურათი მივიღეთ :

28

ფიგურა 12 - ციფრლი ტექნოლოგიები გამოკითხვის შედეგებიდან

29

ადამიანების დიდმა ნაწილმა როგორც ჩანს თავი შეიკავა კითხვაზე პასუხის გაცემისგან

ხოლო იმათგანც ვინც გასცა პასუხი იყო შემთხვევები სადაც პასუხებში დააფიქსირეს

პასუხები არ ვიცი. ძიერითადი პასუხები მაინც იყო სოციალური ქსერი, ასევე დაფიქსირდა

რამდენიმე შემთხვა სადაც მომხმარებლება სწორედ AR- ის ტექნოლოგია დაასახელეს.

იყო ასევე რამდენიმე სხვადასხვა პასუხი : აპლიკაციები, ელექტრონული ბანერები და

სხვა.

30

შედეგების ინტერპრეტაცია

რაც შეეხება კვლევის შედეგებს თანმიმდევრობით მივყვეთ თითოეულ კითხვას და იმის

მიხედვით გამოვიტანოთ დასკვნები. რესპოდენტების 60,4 % ქალები შეადგენდა ხოლო

39.6 % მამაკაცები. როგორც კვლევიდან ჩანს ძირითადი ნაწილი ესპოდენტებისა იყო

18 დან 30 წლამდე ახალგაზრა 68.5 % (76). როგორც ჩანს მათ ძირითად ნაწილს 89.2 %

აქვს ინფორმაცია ციფრული ტექნოლოგიების შესახებ რაც საკმადო კარგი

მაჩვენებელია და მიანიშნებს იმაზე რომ ამ მხრივ საქართველოში ცნობადობის მაღალი

მაჩვენებელი ფიქსირდება და საზოგადოებისთვის არ არის უცხო სფერო ციფრული

ტექნოლოგიები. რაც შეეხება უშუალოდ ბრენდინგის შესახებ ინფორმაციას აქ

შედარებით ნაკლები პროცენტული მაჩვენებელი დაფიქსირდა 73.9 %.ეს შეიძლება იმით

აიხსნას რომ ბრენდინგი შედარებით ახალი ცნებაა თუმცა როგორც ჩანს ხალხი საკმაოდ

ინფორმირებულია ამ საკითხის ირგვლივაც, რაც ასევე გამოჩნდა კვლევის თვისობრივ

ნაწილში. მიუხედავად იმისა რომ ბრენდინგის შესახებ ინფორმაცია, გამოკითხულთა

73.9 % აქვს მათი 91.8 % თვლის, რომ ბრენდინგის პროცესი მოქმედებს

მომხმარებელთა რაოდენობის ზრდაზე. ეს საკმაოდ მაღალი მაჩვენებელია, რაც ნიშნავს

რომ საზოგადოება საკმაოდ გათვიცნობიერებულია ბრენდინგის მნიშვნელობაში და

იმაში თუ რა მნიშვნელობა აქვს ამ პროცესს ზოგადად ბრენდისთვის და უშუალოდ

კომპანიის მომხმარებელთა რაოდენობის ზრდაზე. კითხვაზე თუ რამდენად

მნიშვნელოვანი იყო უახლოესი ციფრული ტექნოლოგიების დანეგრვა ბრენდინგის

პროცესში, შედეგებმა ცალსახად აჩვენა საზოგადოების დამოკიდებულება და ის რომ

მათ კარგად აქვთ გათავისებული თუ რეალურად რამხელა მნიშვნელობა აქვს

ბრენდინგის პროცესში თანამედროცე ციფრულ ტექნოლოგიებს. 90 % რესპოდენტების

თვლის, რომ მნიშვნელოვანია ბრენდინგის პროცესში უახლესი ციფრული

31

ტექნოლოგიების დანერგვა რათა კომპანიამ აუწყოს ფეხი თანამედროვე ტენდენციებს.

რაც შეეხება უშუალოდ ავეჯით ვაჭრობის სფეროს , აქ როგორც ჩანს ხალხი შედარებით

ნაკლებად იცნობს ამ სფეროში გამოყენებულ ციფრულ ტექნოლოგიებს, მხოლოდ 39.1

% სმენია ამ სფეროში გამოყენებული ტექნოლოგიების შესახებ. თუმცა გაცილებით

მაღალი შედეგი დაფიქსრიდა იმ საკითხზე, რომ მნიშვნელოვანია თუ არა ამ სფეროში

უახლესი ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენება, რაზეც რესპოდენტების 63.1 %

დააფიქსირა რომ მნიშვნელოვანია ხოლო 32.4 % თვლის რომ ნაკლებად

მნიშვნელოვანია. მიუხედავად იმისა რომ ხალხი აცნობიერებს ბრენდინგის

მნიშვნელობას, ასევე უახლოესი ციფრული ტექნოლოგიების დანერგვას მის

პროცესებში, შედარებით ნაკლები ადამანი ფიქრობს რომ ეს ყველაფერი

მნიშვნელოვანია ასევე ავეჯის ვაჭრობის სფეროშიც. შესაძლოა ეს შედარებით

ნაკლებად ცნობადი AR-ის დამსახურება იყოს ან მოსახლეობა ფიქრობს რომ ეს ის

სფეროა სადაც თანამედროვე ციფრული ტექნოლოგიების დანერგვის ნაკლები

საჭიროებაა.

რაც შეეხება თვისობრივ კვლევას აქ გამოჩნდა, რომ რესპოდენტები საკმაოდ

გათვითცნობიერებულები აღმოჩნდნენ ამ კუთხით და რამდენიმე ადამიანმა

დააფიქსირა, რომ ბრენდინგის პროცესში მათთვის ნაცნობ კომპანიებს დაეხმარებოდა

AR- ი . ასევე იყო ვერსიები სადაც რესპოდენტებმა მიიჩნიეს დასანერგ პროცესად

სოციალური მედია და ონლაინ რეკლამა. სამწუხაროდ მსოფლიოს ტენდენციებს

საქართველოში შედარებით ნელი ტემპებით მიყვებიან, რადგან 21-საუკუნეში დასაც

ციფრული ტექნოლოგიების განვითარება პიკს აღწევს და სადაც უამრავ ახალ

მიდგომებს და პროგრამებს იმუშავებენ, სოციალური მედია უკვე ათვისებული და

გამოყენებული უნდა იყოს კომპანიების მიერ, თუმცა ეს არ გამორიცხავს მათ პასიურობას

სოციალურ ქსელებში, პირიქით როგორც ჩანს ამ კუთხითაც მოიკოჭლებს შედარებით

ქართული ბიზნესი და საჭიროა უფრო მეტი ჩართულობა და კიდევ უფრო მეტი ახალი

32

ციფრული ტექნოლოგიების დანერგვა რათა ბრენდინგის პროცესი გახდეს უფრო

შედეგის მომტანი და გაზარდოს კომპანიის მომხმარებელთა რაოდენობა.

კვლევიდან მიღებული ინფორმაციების საფუძველზე შეგვიძლია გამოვიტანოთ

დასკვნები, რომ ხალხი რეალურად აფასებს ბრენდინგის და ციფრული

ტექნოლოგიების მნიშვნელობას თანამედროვე ბიზნესში თუმცა შედარებით ნაკლებ

ინფორმაციას ფლობენ ახალ ტექნოლოგიების დანერგვაზე და იმაზე თუ რა შედეგები

შეიძლება მოუტანოს ამ ყველაფერმა კომპანიებს. რაც შეეხება კონკრეტულად AR -ს და

მის

გამოყენებას საჭიროა დამატებითი კვლევის ჩატარება თუ რამდენად იცნობს ხალხი ამ

ტექნოლოგიას და ხედავს თუ არა მისი გამოყენების პერსპექტივებს კომპანიების ბიზნეს

საქმანობაში და მათი ბრენდინგის უკეთ წარმართვაში. ეს სფერო საქართველოში ეხლა

ვითარდება და შესაბამისად ჯერ-ჯერობით მასზე ცნობადობაც დაბალია, პირველ რიგში

მისი დანერგვა ტურისტულმა კომპანიებმა გადაწყვიტეს. თუმცა ყურადსაღებია იკეას

მაგალითი. როდესაც თუნდაც ისეთი ძლიერი და მსოფლიოში ცნობადი კომპანია

როგორიც იკეაა, თვლის რომ ეს არის მომავალი გაყიდვებისთვის და მომხმარებლების

კმაყოფილების ზრდისთივს აუცილებელი ნაბიჯები, რომ რაც შეიძლება მეტი

თანამედროვე ციფრული ტექნოლოგიები დანერგონ თავიანთ პროცესებში და ამით

დაახლოვდნენ მომხმარებლებთან კიდევ უფრო ახლოს და მოერგონ მათ საჭიროებებს.

კვლევა კიდევ უფრო ნათლად გვიჩვენებს, რომ საჭიროა ქართული ბიზნესის კიდევ

უფრო დაახლოება ციფრულ ტექნოლოგიებთან და მათი უფრო მომხმარებლების

მოთხოვნებზე და საჭიროებებზე მორგება. გასაზრდელია კომუნიკაცია

მომხმარებლებთან. რადგან კლვევიდან ჩანს რომ არსებობს კომპანიები, რომლებიც

სოციალურ ქსელშიც არ არიან ხელმისაწვდომები, არ ააქვთ მობილური აპლიკაციები,

რომ აღარაფერი ვთქვათ უახლოეს ციფრულ ტექნოლოგიებზე, როგორიცაა ასევე

33

ავტომატური ჩატბოქსი და თუნდაც ვირტუალური რეალობა, რომელიც ბევრ ბიზნესს

უფრო ხელ შესახებს გახდიდა მომხმარებლების მიმართ, რაც მათ თვალში აამაღლებდა

კომპანიას როგორც ბრენდს.

დასკვნები და რეკომენდაციები

თანამედროვე ციფრული ტექნოლოგიები დღესდღეობით უდიდეს როლს თამაშობს

ბრენდის ცნობადობასა თუ მის პოპულარიზაციაში . უახლესი ციფრული

ტექნოლოგიების გამოყენება მსოფლიოს განვითარებული ნაწილის სხვადასხვა

ბიზნესებში და მათ საქმიანობებში უკვე ჩვეულებრივი მოვლენაა, თუმცა ამ კუთხით

საქართველოში ჯერ კიდევ ბერვია სამუშაო, რაც ჩატარებულმა კვლევამაც ცხადყო.

რადგან არცთუ ისე ხშირია ქართულ ბიზნესებში უახლესი ციფრული ტექნოლოგიების

გამოყენება და მისი შეუქცევადად ჩართვა ბიზნეს პროცესებში. თანამედროვე

სოციალური მედია დღესდღეობით ბიზნესებს უამრავ შესაძლებლობებს აძლევს ,რაც

მათ არ ჰქონდთად წლების წინ. სოციალური მედია იძლევა უკუკავშირის

შესაძლებლობას მომხმარებლებსა და კლიენტებს შორის რაც დღეს ძალიან

მნიშვნელოვანია კომპანიების, როგორც ძლიერი ბრენდების ჩამოყალიბების პროცესში.

ბიზნესები უფრო და უფრო მეტად უნდა ცდილობდნენ მოერგონ მომხმარებლების

საჭიროებებს და შეინარჩუნონ მუდმივი კავშირი მომხმარებლებთან რათა, მათ

ყოველთვის სწამდეთ იმის რომ კოლმპანია მუდმივად მზადაა დაეხმაროს და გვერდში

ამოუდგეს მომხმარებელს, რაც მის ბრენდის სიძლიერეზე აუცილებლად დადებითად

აისახება. დღესდღეობით იმიჯს ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს და სწორედ კომპანიები

აყალიბებენ ძლიერ ბრენდებს სწორი ურთიერთობებით მომხმარებლებთან. ასევე

იმითაც რომ ისინი მუდმივად 24 საათის განმავლობაში მზად არიან უპასოხონ და

34

დახმარება აღმოუჩინონ მათ თუნდაც ონლაინ ავტო ჩატბოქსების მეშვეობით. სწორედ

თანამედროვე ციფრული ტექნოლოგიების დახმარებით რასაც დღესდღეობით

მრავალი ფართო მიმართულება აქვს.

გამოყენებული ლიტერატურის ჩამონათვალი/ ბიბლიოგრაფია

1) Vikas Arya, Deepa Sethi, Justin Paul. 2019. Does digital foodprint act as a digital asset ?

Enhancing brand Experience through remarketing. International Journal of Information

Management. (49)

2) Ya-Ya Cheng, Wei Feng Tung, Ming-Hsien Yang, Chang-Tang Chiang. 2019. Linking

relationship equity to brand resonance in a social networking brand. Electronic Commerce

Research and Applications. (35)

3) Bjorn Andersen, Niels; Hansen, Rina. 2012. The adoptin of web 2.0 by luxury fashion

brands. Service Management and Inovation with Information technology.Paper prasandet at

KMIS & Conf-IRM international conference.

4) Chunqing LI, Shoujia Guo, Li Cao, Jie Li.2018. Digital enablement and its role in internal

branding: A Case study HUANYI travel agency. Industrial Marketing Management.

35

5) Mehmet Kesim, Yasin Ozarslan.2012. Augmentit Reality in Education Current

Technologies and Potential for Education. Procedia- Social and Behavioral Sciences (47)

6) https://wearesocial.com/blog/2019/01/digital-2019-global-internet-use-

accelerates?fbclid=IwAR2TjFRKotwts5YbNiKQOX0mxnJdB2tHD4qRU3JdQjUEKVIGMKjTc

k5xIXU

Simon Kemp.2019 (09.06.2010)

7) https://digiday.com/marketing/ikea-using-augmented-reality/

Seb Joseph.2017.(09.06.2010)