Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

32
w&m;r#waom w&m;cG if tzGifhv$m ed'gef; w&m;¶k H ;rsm;uk d tok H ;ðyI vl @tcG if h ta&;ukd wkd;wuf&&Sdatmif vkyf&efrSm tb,fa=umifhta&;}uD;a=umif;/ tcef ; 1/ w&m;r#waom w&m;cGifukd ±+jrifjcif;/ w&m;jcif;ESifhr#wjcif ;ukd EkdifiHwumpHxm;csufrsm;t&jzpfap/ jrefrmhvl@tzGJ@tpnf;. pHxm;csufrsm;t&jzpf ap rnfokd@em;vnfoifhoenf;? w&m;r#waomOya'ukd rnfokd@em;vnfcH,loenf;? vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&; pepfqkdonfrSm tb,fenf;? vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;twGuf vkdtyf onfh tajccH rltcsuf (20) ukvor*~yÉnmOfpmwrf;/ tjynfjynfqkdif&m vl@tcGifhta&;a=ujimpmwrf;/ pD;yGm;a&; vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_ tcGifhta&;qkdif&m EkdifiHwumoabmwlpmcsKyfwkd@wGif vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;twGuf vkdtyfonfh tajccHrltcsuf (20) ukd xkwfaz:jyXmef;owfrSwfay;cJhonf? 1985 ukvor*~ taxGaxGnDvmcHrS twnfðyjyXmef;onf? acgif;pOfi,f (5) ck cGJjcm;owfrSwfaz:jyxm;onf? u/ vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&; Independence of Judiciary 1/ zGJ@pnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya' Constitution wGif atmufygtwkdif; twdtvif;xnfhoGif;az:jyI tmrcH&rnf? u/ trsm;jynfola&S@arSmufwGif vGwfvyfpGm ppfaq;pD&if &rnf? c/ tr_ppfaq;&mwGif oufaotaxmuftxm;rckdifvkHyJ aESmifhaES;=uef@=umr_r&Sdap&? */ vGwfvyfaomw&m;¶kH;rsm; zGJ@pnf;wnfaxmif&rnf? 2/ bufvkdufr_uif;&Sif;&rnf? 3/ ppfaq;qkH;jzwfcGifh&Sd/ r&Sdukd w&m;ol}uD;ukd,fwkdif qkH;jzwf&rnf? 4/ w&m;pD&ifa&;tqifhqifhwGif 0ifa&mufpGufzufjcif;r&Sdap&? 5/ txl;ckH¶kH;jzifh ppfaq;pD&ifcGif hrðy&? 6/ r#waomw&m;cGif jzpfap&rnf? 7/ vkdtyfaomt&if;tjrpfrsm;ukd EkdifiHawmfrS axmufyHhay;&rnf? ( c ) vG wfvyfpGmxk wfaz:ajymqkdcGifhESihf vGwfvyfpGmtoif;tyif;rsm; zGJ@pnf; xl axmifcGifh Freedom of expression and association 1/ w&m;ol}uD;rsm;onf EkdifiHa&;ygwDrsm;ESif hywfowfI xifjrifcsufay;onfhoabmoufa&mufaponfhpum;rsKd ; rajymqkd&? 2/ EkdifiHa&;ESifhqufEG,fonfhoabmroufa&mufv#if toif;tyif;rsm;vGwfvyfpGmzGJ@pnf;EkdifcGifh/ yg0ifaqmif&GufEkdifcGifh &Sdonf?

Transcript of Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

Page 1: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

w&m;r#waom w&m;cGif

tzGifhv$m ed'gef; w&m;¶kH;rsm;ukd tokH;ðyI vl@tcGifhta&;ukd wkd;wuf&&Sdatmif vkyf&efrSm tb,fa=umifhta&;}uD;a=umif;/

tcef; 1/ w&m;r#waom w&m;cGifukd ±+jrifjcif;/ w&m;jcif;ESifhr#wjcif;ukd EkdifiHwumpHxm;csufrsm;t&jzpfap/ jrefrmhvl@tzGJ@tpnf;. pHxm;csufrsm;t&jzpf ap rnfokd@em;vnfoifhoenf;? w&m;r#waomOya'ukd rnfokd@em;vnfcH,loenf;? vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&; pepfqkdonfrSm tb,fenf;? vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;twGuf vkdtyfonfh tajccHrltcsuf (20)

ukvor*~yÉnmOfpmwrf;/ tjynfjynfqkdif&m vl@tcGifhta&;a=ujimpmwrf;/ pD;yGm;a&; vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_ tcGifhta&;qkdif&m EkdifiHwumoabmwlpmcsKyfwkd@wGif vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;twGuf vkdtyfonfh tajccHrltcsuf (20) ukd xkwfaz:jyXmef;owfrSwfay;cJhonf? 1985 ukvor*~ taxGaxGnDvmcHrS twnfðyjyXmef;onf? acgif;pOfi,f (5) ck cGJjcm;owfrSwfaz:jyxm;onf? u/ vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&; Independence of Judiciary 1/ zGJ@pnf;tkyfcsKyfykHtajccHOya' Constitution wGif atmufygtwkdif; twdtvif;xnfhoGif;az:jyI tmrcH&rnf? u/ trsm;jynfola&S@arSmufwGif vGwfvyfpGm ppfaq;pD&if&rnf? c/ tr_ppfaq;&mwGif oufaotaxmuftxm;rckdifvkHyJ aESmifhaES;=uef@=umr_r&Sdap&? */ vGwfvyfaomw&m;¶kH;rsm; zGJ@pnf;wnfaxmif&rnf? 2/ bufvkdufr_uif;&Sif;&rnf? 3/ ppfaq;qkH;jzwfcGifh&Sd/ r&Sdukd w&m;ol}uD;ukd,fwkdif qkH;jzwf&rnf? 4/ w&m;pD&ifa&;tqifhqifhwGif 0ifa&mufpGufzufjcif;r&Sdap&? 5/ txl;ckH¶kH;jzifh ppfaq;pD&ifcGifhrðy&? 6/ r#waomw&m;cGif jzpfap&rnf? 7/ vkdtyfaomt&if;tjrpfrsm;ukd EkdifiHawmfrS axmufyHhay;&rnf? ( c ) vGwfvyfpGmxkwfaz:ajymqkdcGifhESihf vGwfvyfpGmtoif;tyif;rsm; zGJ@pnf; xlaxmifcGifh Freedom of expression and association 1/ w&m;ol}uD;rsm;onf EkdifiHa&;ygwDrsm;ESifhywfowfI xifjrifcsufay;onfhoabmoufa&mufaponfhpum;rsKd; rajymqkd&? 2/ EkdifiHa&;ESifhqufEG,fonfhoabmroufa&mufv#if toif;tyif;rsm;vGwfvyfpGmzGJ@pnf;EkdifcGifh/ yg0ifaqmif&GufEkdifcGifh &Sdonf?

Page 2: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

( * ) t&n ftcsif;ESifh a&G;cs,fwifajrmufjcif; Dondition of Service ( C )/ vkyfoufESifhtajctae Security of service 1/ vkyfief;cGif vkyfoufvkHòcHr_ Security of service 2/ t+idrf;pm;,l&rnfhoufwrf; Retirement Age 3/ &mxl;wkd;ay;jcif; Promotion 4/ vkHòcHr_ Security

5/ uef@owf/ v#Kd@0Suf Confidentiality 6/ tumtuG,fay;jcif; Protection ( i )/ pnf;rsOf;pnf;urf;rsm; Discipline 1/ r#waom pkHprf;ppfaq;jcif;ESifhywfowfI atmufygokH;csuf&Sdonf? Enquiry fair hearing - vGwfvyfpGmppfaq;=um;em&rnf? - Oya'ESifhtnD a&S@aeESifh ckcHacsycGifh ðy&rnf? - w&m;r#waom qkH;jzwfcsufjzpf&rnf? 2/ &mxl;csxm;onfhumvonf tuef@towfESifhjzpf&rnf? Suspension only when unfit 3/ Oya'ESifhtnD ppfaq;pD&ifjcif;jzpf&rnf? Proceding to be Judicial 4/ jyefvnfokH;oyfay;&ef wifjycGifh&Sd&rnf? Independent review w&m;r#waom w&m;cGifqkdonfrSm (u) r_cif;ESifhpyfvsOf;I ESpfbuftr_onfrsm;udk vHkavmufaomtcsdeftwdkif;twmtwGif; }udKwifta=umif;=um;&rnf? ESpfbuftr_onfudk tr_udpPESifhywfowfI jynfhpkHpGmta=umif;=um;&rnf? tr_twGuf vHkavmufaom jyifqifcsdef ay;& rnf? xdkodk@ ESpfbufpvHk;udktcsdefay;rS r#waomw&m;cGifjzpfrnf? wzufudk tcsdefay;+yD; wbufurodvkdufbJ tr_ppf rnfhae@rS odrnfqdkv#if r#waomw&m;cGifjzpfrnfr[kwfay? (c) Oya'tusKd;aqmifa&S@aersm;jzifh w&m;pGJqdkcGifh/ ckcHacsycGifh&Sd&rnf? vlwa,mufonftr_wGifa&S@aeiSm;I ckcHacsycGifh onf? tajccHtcGifhta&;jzpfonf? w&m;pGJqdkcGifhonf w&m;vkdbufrS/ ckcHacsycGifhonf w&m;cHbufrS jzpfonf?

uarBm'D;,m;wGif crmeDvufxuf 1975 rS 1979 twGif;wGif crmeDowfvdkufI vlESpfoef;ausmfcef@rSm ao oGm;onf[k t=urf;zsOf;oHk;oyf=uonf? xdkacwfumvwGif ynmwwfrsm;udk &Sif;ypf&m wjynfvHk;wGif a&S@ae 200 ausmf omusefawmhonf? wjynfvHk;wGif tr_onfrsm;I a&S@aeenf;yg;oGm;onf? xdk@a=umifhwkdif;jynfwGif Oya'pdwfyg0ifpm; olrsm;tm; Oya'bGJ@r[kwfbJ Oya'oifwef;rsm;ay;um atmifjrifolrsm;tm; a&S@aeozG,f tr_ vkdufygaqmif&GufcGifhudk ay;xm;onf? tb,fha=umifhqdkaomf tr_jzpfvmolrsm;twGuf a&S@aeESifhckcHacsycGifh trSefwu,fvkdtyfonf? okd@twGuf a&S@aeuJhokd@ vdkufygtusKd;aqmifEkdif&ef pDpOf&jcif;jzpfygonf? (*) oufaorsm;udk qifhac:ppfaq;jcif;ESifh tjyeftvSefppfar;cGifhay;&rnf? qdkvkdonfrSm oufaorsm;udk&Hk;ar;ppfaq;I jypf'g%fpD&ifvkdufv#if Tt&monfr#wonfhw&m;cGifr[kwfawmhay? xdk@a=umifh oufaoac:&Hkomru jyefvSefppfar; cGifhygay;&rnf?

Page 3: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

(C) w&m;&Hk;a&S@wGifwifjya&muf&Sdvmonfh oufaocHtaxmuftxm;/ E_wfoufaocHjcif;ESifh pmwrf;trSwftom; oufaocHjcif; ESpf&yfvHk;tay:wGif tajcjyKI pOf;pm;um r_cif;udkpD&ifqHk;jzwf&rnf? t"dutcsufrSm w&m;&Hk;onfr_cif;udk pD&ifqHk;jzwf&mwGif oufaocHtaxmuftxm;tay:rlwnfI qHk;jzwf&rnf? aemufoufaocHcsufwGif vludk,fwdkifvm&rnf? xkwfE_wfoufaocHcsuf/ pmwrf;oufaocHcsuftjyif ESpfbufa&S@ae rsm;. ppfaq;r_tay:wGifrlwnfI tr_udk=um;emppfaq;&rnf? odk@aomfxdkuJhodk@r[kwfbJ w&m;&Hk;jyifyY yk*~dKvfa&;t&=um;vmaom oufaocHcsufrsm;jzifh tr_udk ppfaq;pD&ifqHk;jzwfIr&ay? odk@rSomr#waomw&m;cGifjzpf onf[k qdkvkdonf? (i) trsm;jynfol.a&S@arSmufwGif ppfaq;pD&ifjcif;jzpf&rnf? ormorwfusus r#wpGmw&m;pD&ifa=umif;udk jynfol tm;od&Sdap&rnf? Ttcsuftay:wGifrlwnfI w&m;&Hk;rsm;onfjynfoltrsm;oGm;vm&efvG,fulaomae&mwGif wnf&Sd&rnf? ,ck Odat;aZmf0if;tr_onf tif;pdefaxmifxJwGifppfaq;I Public Trial r[kwfawmhay? xdk@tjyifw&m;&Hk;wGif;odk@ pnf;urf;wpHkw&mESifh vGwfvyfpGmoGm;vmEdkif&efvkdtyfayonf? xdk@tjyiftrsm;jynfoloufawmifhoufom xdkifEdkif aomae&mjzpf&efvdktyfayonf?

tcef;2/ EkdifiHwumOya'/ EkdifiHwum vltcGifhta&;Oya'rsm;/ EkdifiHwEkdifiH. tcsKyftjcmtm%mESifh w&m;pD&ifa&;?

u/ EkdifiHwumOya'. oabmobm0/

EkdifiHwckESifhwckt=um; jzpfyGm;aomjy\emrsm;tm; oufqkdif&mEkdifiHrsm;.tcsKyftjcmtm%mukd

rxdyg;apyJ rnfuJhokd@ajz&Sif;ay;Ekdfifrnfenf;qkdaom pOf;pm;csuftajccHrS EkdifiHwumOya' ay:aygufvmjcif;jzpfonf? xkd@twl EkdfifiH wckESifhwckt=um; vkyfief;rsm;yl;wGJvkyfaqmif&mY rnfuJhokd@aom,kH=unfr_ukd tajccHrnfenf;qkdaom pOf;pm;csufrSaeI EkdfifiHESpfckt=um;/ okd@r[kwf xkd@xufykdaomEkdifiHrsm;t=um; pmcsKyfrsm; ay:aygufvmonf?

EkdifiHwumOya'Y tm;enf;csufrsm;&SdaeonfukdawG@&onf? ‚if;wkd@rSm - EkdifiHwumOya'Y (1) Oya'ðy v$wfawmf r&Sdjcif; (2) Oya'. pnf;aESmiftm; r&Sdjcif; (3) w&m;¶kH;awmf r&Sdjcif; (4) EkdifiHwumvkH;qkdif&m tpkd;&r&Sdjcif; wkd@jzpfonf? okd@aomf EkdifiHrsm;u EkdifiHwumOya'ukdtajccHum udpP&yfrsm;ukd ajym=uqkd=u/ aqG;aEG;=uonf? EkdifiHwum Oya'rsm;ukd av;pm;vkdufema=umif; jyocsif=uonf? EkdifiHwckESifhwck tjiif;yGm;r_rsm;jzpfay:vmygu rdrdwkd@onf EkdifiH wumOya'ESihftnD aqmif&Gufjcif;jzpfa=umif; ajym=uonf? Tr# tm;enf;csufrsm;&Sdaeonfh EkdifiHwumOya'ukd tb,fa=umifh ukd;um;ajymqkdcsif=uygoenf;? t"durSm rdrdwkd@rSefuefa=umif; oufaojycsif=uonf? EkdifiHwum.,kH =unfr_ukd vkdcsif=uonf? xkd@a=umifh rdrdwkd@.&yfwnfcsufukd EkdifiHwumOya'ESifh pHxkd;jy=uonf? EkdifiHwumOya'rsm;ESifh tnDt!Gwfjzpfygu EkdifiH.*k%foduQm wkd;wufonf? EkdifiHtrsm;u av;pm;onf? pD;yGm;a&;ESifhwuG e,fy,ft&yf&yfY qufqHr_rsm; wkd;csJ@vkd=uonf? EkdifiHwumOya'rsm;ukd csKd;azgufonf[k owfrSwfcH&v#if EdkifihH*k%foduQmusonf? EkdifiH a&;t&/ pD;yGm;a&;t& rnfolurS aygif;oif;qufqHr_rvkyfcsif=u? 0kdif;y,fjcif;cH&wwfonf?

c/ EkdifiHwumOya'/ EkdifiHwumvl@tcGifhta&;Oya'rsm;ESifh EkdifiHwumvlom;csif; pmemaxmufxm;onfh Oya'rsm;/

Page 4: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

vl@tcGifhta&;a=ujimpmwrf;wGif vlom;wkd@. EkdifiHom;tcGifhta&;/ EkdifiHa&;tcGihfta&;/ pD;yGm;a&;tcGifhta&;/ vlr_a&;tcGifhta&;ESifh ,Ofaus;r_tcGifhta&;rsm;ukd xnfhoGif;az:jyxm;onf? tykd'faygif;okH;q,fyg0if+yD; tykd'f (1) ESifh (2) wkd@onf vl@tcGifhta&;. t"dyg,ft,ltqwkd@ukd zGifhqkd&Sif;jyxm;onf? tykd'f (3) rS (16) ESifh tykd'f (18) rS (21) wkd@wGif EkdifiHom;ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;rsm;ukd az:jyxm;+yD; tykd'f (17) ESifh (22) rS (27) txdonf pD;yGm;a&;/ vlr_a&;ESifh ,Ofaus; r_qkdif&mtcGifhta&;rsm;ukd az:jyxm;onf? 28 rS 30 txdonf xkdtcGifhta&;rsm;av;pm;&efESifh tjcm;olrsm;. tcGifh ta&;rsm;ukdSrcsKd;azguf&ef wm0efrsm;ukd az:jy&Sif;vif;xm;onf?

EkdifiHom;tcGifhta&;qkdonfrSm EkdifiHom;wkd@. touf&SifcGifhESifh vGwfvyfcGifhwkd@ukd tpkd;&u w&m;vufvGwf0if a&mufaESmuf,Sufjcif;rS umuG,fay;aom tcGifhta&;rsm;[lI t"dy`g,f zGifhqkdEkdifonf? Oyrm touf&SifcGifh/ vkHòcHcGifh/ vGwfvyfcGifh/ vGwfvyfpGmoGm;vmcGifh/ w&m;a&;t& tpD&ifcHykdifcGifhwkd@jzpfonf?

EkdifiHa&;tcGifhta&;qkdonfrSm wkdif;jynftpkd;&. vkyfief;a&;&mrsm;wGif EkdifiHom;rsm;u yg0ifywfowfcGifhukd qkd vkdonf? Oyrm rJay;ykdifcGifh/ a&G;cs,fcHykdifcGifh/ tpkd;&ay:vpDrsm; csrSwfaqmif&Gufr_ukd od&Sdyg0ifvkyfaqmifykdifcGifh/ vGwfvyf pGmajymqkdcGifh/ owif;Xmersm;.vGwfvyfcGifh/ vGwfvyfpGmpka0;cGifhwkd@jzpfonf? pD;yGm;a&;/ vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_qkdif&mtcGifhta&;qkdonfrSm vlom;wkd@. b0vlaer_tqifhtwef;rsm; wkd;wufjrifhrm; vmatmif tqifhqifhawmif;qkdaom tcGifhta&;rsm;jzpfonf? Oyrm ynmoif=um;cGifh/ tvkyfvkyfcGifh/ usef;rma&;ESifh nD!Gwfaom tvkyfcGif&&SdcGifh/ wef;wlvpmESifh wef;wltvkyfvkyfcGifh/ rdrdbmompum; xdef;odrf;tokH;ðycGifhwkd@ukd qkdvkd onf?

vl@tcGifhta&;kqkdif&mpmcsKyf}uD;ESpfckukd twnfðyjyXmef;cJhonfh 1966 ckESpfrSpwifI xkdpmcsKyfrsm;ukd vufrSwfa&; xkd;&ef EkdifiHrsm;ukd zdwfac:cJhonf? okd@aomf 10 ESpfausmf=umcJh+yD;rS ukvor*~tzGJ@0ifEkdifiH 35 EkdifiH vufrSwfa&;xkd;cJh+yD; pm csKyfygOya'rsm;vnf; oufa&mufr_tm;aumif;vmcJhonf? EkdifiHom;ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;qkdif&m oabmwlpmcsKyf

ukvor*~rS 1966 ckESpfwGif twnfðyjyXmef;+yD; 1976 ckESpf rwfv 23 &ufae@wGif touf0ifvmaom EkdifiH om;ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&; oabmwlpmcsKyfwGif tykd'faygif; 53 ykd'fyg0ifonf? tykd'f 6 rS 27 wkd@wGif EkdifiHom;ESifh EkdifiH a&;qkdif&m tcGifhta&;rsm;ukd az:jyxm;onf? aemufqufwGJpmcsKyf (1) ESifh (2)

EkdifiHom;ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;qkdif&m oabmwlpmcsKyfwGif aemufqufwGJpmcsKyf ESpfck&Sdonf? aemufquf wGJpmcsKyf 1 ukd 1966 ckESpf 'DZifbm 16 &ufae@wGif jyXmef;cJh+yD; 1976 ckESpf rwfv 23 &ufae@wGif touf0ifvmcJhonf? t"dutm;jzifh pmcsKyftzGJ@0if EkdifiHwEkdifiHrS EkdifiHom;wOD;csif;taeESifh rddrd. vl@tcGifhta&;csKd;azgufcH&r_ukd aumfrwDxH wkdif=um;cGifhtm; az:jyxm;onf? TaemufqufwGJpmcsKyfukd vufrSwfa&;xkd;xm;aomEdkifiHu rdrdtay: yifrpmcsKyfyg tcGifhta&;rsm;ESifhywfowfI csKd;azgufcHae&onf[k cHpm;&olrsm;onf aemufqufwGJpmcsKyf 1 . tykd'f 1 t& pmcsKyf. vl@tcGifhta&; aumfrwDxH qufoG,fwkdif=um;I&onf? xkdtcgrsKd;wGif yxrOD;qkH;taejzifh xkdwkdif=um;r_ukd aumfrwDu vufcH oifh/ roifh qkH;jzwfonf?

2002 ckESpf azaz:0g&Dvtxd EkdifiHom;ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;oabmwlpmcsKyf. aemufqufwGJpmcsKyf 1 ukd twnfðyvufrSwfxkd;xm;aomEkdifiHaygif; 101 EkdifiHESifh y%mrvufrSwfxkd;xm;aomEkdifiH 4 EkdifiH &Sd+yDjzpfonf? EkdifiHom; ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;oabmwlpmcsKyf. aemufqufwGJpmcsKyf 2 ukd 1989 ckESpfwGif jyXmef;cJh+yD; 1991 ckESpf Zlvkdifv 11 &ufae@wGif touf0ifcJhonf? t"durSm ao'g%fcsrSwfr_ukd zsufodrf;&ef &nf&G,fonf? pD;yGm;a&;/ vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_tcGifhta&;qkdif&m oabmwlpmcsKyf

pD;yGm;a&;/ vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_tcGifhta&;qkdif&m oabmwlpmcsKyfyg tcsufrsm;ukd ukvor*~vl@tcGiffhta&; a=ujimpm wrf;}uD;. 'kwd,ykdif;wGif az:jyxm;onfukd awG@&onf? txl;ojzifh

Page 5: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

pm;0wfaea&;/ ynma&;/ usef;rma&;ESifh vlr_zlvkHa&; cHpm;cGifhrsm; yg0ifonf? xkdtcsufftawmfrsm;rsm;ukd 1948 ckESpfrwkdifcifuwnf;u todtrSwfðyxm;+yD; jzpf onf? xkdtcGifhta&;rsm; wkd;wufaumif;rGefvma&;twGuf 1917 ckESpfwGif zGJ@pnf;cJhonfh tjynfjynfqkdif&m tvkyform; tzGJ@cskKyfu óud;yrf;vkyfaqmifaecJhonfrSm ,ae@wkdifyifjzpfonf? TpmcsKyfukd ukvor*~wGif 1966 ckESpfY jyXmef;cJh+yD; 1976 ckESpf Zefe0g&Dv 3 &ufae@rS pwifI touf0ifvmcJhonf? 2002 ckESpf azaz:0g&Dvtxd TpmcsKyfukd twnfðy vufrSwfxkd;xm;aom EkdifiHaygif; 145 EkdifiH&Sd+yD; yrm%vufrSwfxkd;xm;onfhEkdifiHaygif; 7 EkdifiH&Sdonf?

,ckpmcsKyfwGif tykd'faygif; 31 ykd'f yg0ifonf? pD;yGm;a&;/ vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_tcGifhta&;qkdif&m oabmwlpm csKyfESifh EkdifiHom;ESifh EkdifiHa&;tcGifhta&;qkdif&m oabmwlpmcsKyfwkd@wGif yg0ifaom tykd'f 1/ 3ESifh 5 wkd@onf xyfwleD;yg; qifwlaeonf? pmcsKyf2 ckpvkH;. tydk'f 1 wGif ukd,fykdifqkH;jzwfcGifhonf vlwkdif;. tcGifhta&;jzpfonf[kaz:jyxm;onf? vlom;wkdif;wGif ukd,fykdifqkH;jzwfykdifcGifh&Sdonf? [email protected]&;tqifhtwef;ukd vGwfvyfpGmqkH;jzwfykdifcGifh&Sdovkd pD;yGm;a&;/ vlr_a&;ESifh ,Ofaus;r_zG@Hòzd;wkd;wufa&;twGuf olwkd@ukd,fwkdif qkH;jzwfykdifcGifh&Sdonf[k qkdxm;onf? pmcsKyf 2 ckpvkH;. tykd'f 3 wGif trsKd;om;ESifh trsKd;orD;wkd@onf vl@tcGifhta&;rsm;tm;vkH;ukd cHpm;ykdifcGifh&Sdonf? xkdodk@cHpm;Ekdifap&eftwGuf tpdk;&u vkyfaqmifay;&rnf[k az:jyxm;onf? pmcsKyf 2 ckpvkH;. tykd'f 5 wGif xkdpmcsKyfrsm; wGifyg0ifaom tcGifhta&; rsm;tay: zdESdyfcsKd;azgufr_/ vGJrSm;pGmt"dy`g,fzGifhqkd+yD; vkyfaqmifr_/ uef@owfr_wkd@rS umuG,fay;&ef a&;om;xm;onf? tykd'f 6 rS 15 wkd@wGif xkdpmcsKyfY txl;ðyxm;aom tcGifhta&;rsm;ukd zGifhqkd&Sif;jyxm;onf? trsKd;orD;rsm;tm; enf;rsKd;pkHjzifh cGJjcm;xm;r_tm;vkH; zsufodrf;a&;oabmwlpmcsKyf

TpmcsKyfukd 1979 ckESpfwGif 'DZifbmv 10 &ufae@wGif jyXmef;cJh+yD; 1981 ckESpf pufwifbmv 3 &ufae@wGif touf0ifcJhonf? jrefrmEkdfifiHtygt0if EkdifiHaygif; 168 EkdfifiHu twnfðyvufrSwfa&;xkd;xm;+yD; aemufxyfokH;EkdifiHu y%mrvufrSwfxkd;xm;onfhtwGuf pmcsKyftzGJ@0ifEkdifiHta&twGufrsm;jym;aom pmcsKyfjzpfonf? jrefrmEkdifiHonf T pmcsKyfukd 1997 ckESpf Zlvkdifv 22 &ufae@wGif vufrSwfa&;xkd;cJhonf?

pmcsKyf. tzGifhwGif ,ckvuf&Sdtcsdeftxd trsKd;orD;rsm;tay: zdESdyfcsKd;ESdrfr_ trsm;tjym;wnf&SdaeqJjzpfonf[k az:jyxm;onf? xkdokd@ zdESdyfcsKd;ESdrfr_rsm;onf vlom;wkd@. *k%foduQmESihf wef;wlnDr#r_tay: wefbkd;xm;r_tm; csKd;azguf jcif;jzpfonf[k TpmcsKyfuqkdygonf? pmcsKyfwGif t"dutm;jzifh trsKd;orD;rsm;. EkdifiHom;tcGifhta&;/ trsKd;orD;rsm; twGuf w&m;Oya't& owfrSwfay;xm;onfh tqifhtwef; pHrsm;tjyif trsKd;orD;rsm; rsKd;qufjyef@yGm;a&;tcGifhta&; ESifh tcsKd@aom ,Ofaus;r_vufcHcsufrsm;u vdift&cGJjcm;r_ukd jzpfaponfhqkdonfh tcsufrsm;@ukdyg xnfhoGif;a&;om;xm; onfhtwGuf xl;jcm;vSonf? uav;oli,frsm; tcGifhta&;qkdif&m oabmwlpmcsKyf

TpmcsKyf rl=urf;a&;qGJr_onf 1979rS 1989 txd =umjrifhcJhonf? okd@aomf 1988 ckESpf ukvor*~ vl@tcGifh ta&;aumfr&Sifu cef@tyfvkdufaomtvkyftzGJ@u pmcsKyfukd t+yD;owfavhvma&;qGJonfhtcsdefrSpI tpkd;&rsm;ESifh tpkd;& r[kwfaomtzGJ@rsm;pGmwkd@onf xkdpmcsKyfrl=urf;a&;qGJ&mwGif pdwf0ifpm;vm+yD; tifwkduftm;wkdufyg0ifvm=uonf? rlva&;qGJxm;aomrl=urf;ukd tajccHI tpkd;&rsm;ESihf tpkd;&r[kwfaomtzGJ@rsm;u xyfrHjznfhpGuf rGrf;rHr_rsm; vkyfaqmifcJh onf? urBmhusef;rma&;tzGJ@/ tjynfjynfqkdif&mtvkyform;tzGJ@csKyf ponfhtzGJ@rsm;. wifjycsufrsm;ukdvnf; vufcHokH; oyfcJh=uonf? aemufqkH; 1989 ckESpf Ekd0ifbmv 20 &ufae@wGif ukvor*~ taxGaxGnDvmcHrS uav;tcGifhta&;qkdif &m oabmwlpmcsKyfukd jyXmef;cJh+yD; 1990 ckESpfwGif owfrSwfxm;onfh EkdifiHta&twGuf 20 jynfhoGm;ojzifh pmcsKyf touf0ifvmcJhonf? jrefrmEkdifiHonf TpmcsKyfukd 1991 ckESpf Zlvkdifv 15 &ufae@wGif twnfðyvufrSwfa&;xkd;cJhonf? pmcsKyfwGif tykd'faygif; 54 ykd'fyg0if+yD; EkdfifiHom;tcGifhta&;/ EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ ,Ofaus;r_ESifh vlom;csif;pmem axmufxm;aom ta&;udpPrsm;tm;vkH; yg0ifonf? pmcsKyfwGif t"dutm;jzifh

Page 6: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

uav;oli,frsm;onfvnf; t&G,f a&muf+yD;aomolrsm;uJhokd@ nDr#aomwefbkd;&Sdonf? uav;oli,fwkdif; tcGifhta&;&Sdonf? uav;oli,frsm;. tawG; tjrifrsm;ukd wefbkd;xm;&rnf? uav;oli,frsm;. tusKd;twGuf vkyfaqmifr_rsm;/ umuG,fr_rsm; vkyf&rnf[laom oabmrsm;xnfhoGif;jyXmef;xm;onf/ uav;rsm;. ukd,fa&;ta=umif;t&mrsm;ESifhywfowfI tykd'f *? ðypkapmifha&Smuf cGifh/ arG;pm;cGifhwkd@ESifhywfowfaom tykd'f 20/ 21? vufeufukdifwkdfufyGJrsm;twGif;wGif ESdyfpufcH&aomuav;rsm;tm; pdwf ykdif;ESifh¶kyfykdif; jyefvnfemvefxvmap&ef vkyfaqmifay;a&;ESifhoufqkdifonfh tykd'f 39 wkd@onf rnfonfhvl@tcGifhta&; rsm;wGifrS ryg0ifao;aom ta=umif;t&m topfrsm;jzpfonf?

xkduav;pmcsKyfwGifyg0ifaom tcGifhta&;rsm;ukd 1/ touf&Sif&yfwnfcGifh tcGifhta&;rsm; 2/ zGH@òzd;wkd;wufr_qkdif&m tcGifhta&;rsm; 3/ umuG,fr_qkdif&m tcGifhta&;rsm;ESifh 4/ yg0ifaqmif&Gufr_qkdif&m tcGifhta&;rsm;[lI t=urf;tm;jzifh av;rsKd;cJGjcm;Ekdifonf?

vlrsKd;a&;zdESdyfr_ enf;rsKd;pkHtm; zsufodrf;a&; oabmwlpmcsKyf

1965 ckESpf 'DZifbmv 21 &ufae@wGif vlrsKd;a&;zdESdyfr_enfrsKd;pkHtm;zsufodrf;a&; oabmwlpmcsKyfukd jyXmef;cJh+yD; 1969 ckESpf Zefe0g&Dv 4 &ufae@wGif touf0ifvmcJhonf? oabmwlpmcsKyf. tykd'f 1 t& vlrsKd;a&;zdESdyfr_qkdonfrSm vlrsKd;/ tom;ta&mif/ rsKd;¶dk;/ vlrsKd;ESifh vlrsKd;pk&if;jrpfwkd@tay: tajccHI EkdifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ ,Ofaus;r_ESifh tjcm; aomvlaer_b0wkd@tm; wef;wlnDr#aomvGwfvyfcGifhukd tajccHvl@tcGifhta&;todtrSwfðyr_wkd@tay: cGJjcm;jcif;/cGJxkwf jcif;/ uef@owfjcif;ESifh txl;tcGifhta&;ay;jcif;wkd@ukd qkdvkdonf?

tykd'f 2 wGif pmcsKyftzGJ@0ifEkdifiHrsm;taejzifh vlrsKd;a&;zdESdyfr_rsm; csKyf+idrf;ap&efESifh vlrsKd;rsm;twGif; em;vnfr_rsm; yGm;rsm;vmapa&;twGuf ay:vpDrsm; csrSwftaumiftxnfaz:aqmif&Guf&ef wm0ef&Sda=umif; az:jyxm;onf? tykd'f3 ESifh 4 wGif vlrsKd;a&;rkef;wD;apr_rsm;/ xkdokd@jzpfap&ef v_H@aqmfr_rsm;/ t=urf;zufr_rsm;ukd ta&;ay: wm;qD;vkyfaqmifoGm; &ef az:jyxm;onf?

!‡if;yrf;ESdyfpufr_qkdif&m oabmwlpmcsKyf

!‡if;yrf;ESdyfpufr_qkdif&m oabmwlpmcsKyf[k twkdaumufac:aom TpmcsKyfukd 1984 ck 'DZifbmv 10 &ufae@ wGif jyXmef;cJh+yD; 1987 ZGefv 26 &ufae@wGif touf0ifvmcJhonf? tykd'f 1 wGif ESdyfpuf !‡if;yrf;r_qkdonfrSm vl wa,mufxHrS xkdol.ta=umif;/ okd@r[kwf tjcm;ol wOD;wa,mufta=umif; owif;rsm;ESifh cH0efcsufrsm; &,lap&ef twGuf xkdol okd@r[kwf tjcm;olwOD;wa,mufu usK;vGefcJhaom okd@r[kwf usK;vGefonf[k oHo,&Sd&aom tðytrl okd@r[kwf cJGjcm;zdESdyfr_ ta=umif;t&mwckcktay: tajccHI '%fay;jcif;/ taESmuft,Sufay; jcif;/ t=uyfukdifjcif;a=umifh pdwfykdif; okd@r[kwf ¶kyfykdif;qkdif&m tvGeftrif;emusifapjcif;/ cHpm;&apjcif; paom tðytrlrSefor#ukd qkdvkd+yD; xkdokd@ em usifcHpm;ap&jcif;ukd jynfol@0efxrf;/ &mxl;tqifhtwef; wm0ef,lxm;&olu odygvsufESifh okd@r[kwf rodusKd;u| Hðy vsuf usK;vGefapjcif;? okd@r[kwf usK;vGefatmif tm;ay;tm;ajr‡mufðyjcif;jzpfonf[k t"dy`g,fzGifhqdkxm;onf?

tykd'f 2 wGifpmcsKyfygtcsufrsm;ESifh ywfowfI umuG,fEkdfif&eftwGuf w&m;Oya'a&;qGJa&;/ pD&ifa&;/ tkyfcsKyf a&;ESifh tjcm;aomu¾rsm;wGif tpkd;&uta&;,laqmif&Guf&ef az:jyxm;onf? aemufykdif;tykd'frsm;wGif xkdokd@ESdyfpuf !‡if;yrf;r_ukd tpkd;&u &mZ0wfr_tjzpf tjypfay;ta&;,l&ef xkdokd@usK;vGefr_rsm;ukd tjypfay;pD&ifEkdif&eftwGuf vkdtyf aomaqmif&Gufcsufrsm; vkyfaqmifay;&ef/ usK;vGefcH&onf[k wkdif=um;olrsm;tm; wkdif=um;cGifhðy&ef vkHavmufaom ukpm;r_ESifh avsmfa=u;rsm;ay;&ef ponfwkd@ukd az:jyxm;onf?

*/ EkdifiHwEkdifiH. tcsKyftcsmtm%m/ EkdifiHwumvl@tcGifhta&;Oya'rsm;. tcef;u%NESifh w&m;pD&ifa&;/

Page 7: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

tcsKyftjcmtm%m

tcsKyftjcmtm%mqdkonfha0g[m&onfvufwifpum; superãnus rSqif;oufvmjcif;jzpfjyD;/ xdyfqHk;Y &Sdjcif;/ odk@r[kwf tjcm;olrsm;.txuf txGÉftxdyft&m[lI teuf t"dy`g,ff zGifhqdkxm; onf//1

EkdifiHwEkdifiHwGif atmufyg tajccHtcsufav;csufESifh jynfhpkHrSom tcsKyftjcmtm%mukd usifhokH;Ekdifonf? (1) e,fajr (2) vlOD;a& (3) tkyfcsKyfr_tm%m (4) tpkd;& ponfwkd@jzpfonf? Ttcsufav;csufESifhjynfhpkHygu EkdifiHawmf[kac:onf? EkdifiHawmfwGif vkyfykdifcGifhtm%m tjynfht0&Sdonf?

xkdokd@ vkyfykdifcGifhtm%m tjynfht0&Sdjcif;ukd ukd,fykdifjyXmef;cGifh[kac:onf? vGwfvyfpGm ukd,fykdifqkH;jzwfEkdifcGifh/ ukd,fykdif &yfwnf pDrHykdifcGifhwdk@jzpfonf? vltrsm;pka0;aexkdifaom e,fajrwckwGif ukd,fykdifjyXmef;cGifh usifhokH;EkdifcGifh &Sdap&rnf? xkde,fajr wGifaexkdifaom jynfolvlxkukd todtrSwfðy&rnf? tkyfcsKyfoltpkd;&u umuG,fapmifha&Smufr_ ay;&rnf? zGH@òzd;wkd;wuf atmif aqmif&Gufay;&rnf? tpkd;&. rnfonfhvkyfaqmifcsufurS jynfolvlxk. tajccHtcGifhta&;rsm;ukd rxdyg;oifh ay? ukd,fykdifjyXmef;cGifh.tajccHt& vlwOD;csif;pDY ol@=urRmolzefwD;cGifh&SdouJhokd@ EkdifiHwkdif;Yvnf; ukd,fh=urRmukd,fzefwD; cGifh&Sdayonf? rdrdESpfoufaomOya'ukd rdrdzmom jyXmef;cGifh&Sdonf? rdrdESpfoufaomtpkd;&ukd ukd,fwkdifa&G;cs,fEkdifcGifh &Sdonf? rdrdvkdvm;aom w&m;pD&ifa&;pepfukd usifhokH;cGifh&Sdonf? EkdifiHtwGif; jzpfay:vmaomjy\emrsm;ukd rdrdpdwfwkdif;usajz&Sif; cGifh&Sdonf? Tonfyif EkdifiHwck. tcsKyftjcmtm%mjzpfayonf? tcsKyftjcmtm%monf vlxkESifhtpkd;& tjyeftvSef todtrSwfðyonfhoabmukd tajccHonf? EkdifiHwEkdifiH. tcsKyftjcmtm%mukd tjcm;EkdifiHrsm;u av;pm;r_r&Sdv#if EkdifiH wEkdifiHu tjcm;wEkdifiH. jynfwGif;a&;jy\emukd tcsdefra&G; 0ifa&mufpGufzufEkdifonfh tajctaersKd;okd@ a&mufoGm;ay vdrfhrnf? EkdifiHwkdif;Y tcsKyftjcmtm%monf t"dutusqkH;jzpfonf[lonfh tcsufay: tajccHI tpOftvmEkdifiH wumOya'u pOf;pm;jcif;jzpfonf?

tjynfjynfqdkif&mvl@tcGifhta&;ausnmpmwrf;.tydk'f21 tydk'fcGJ 3 wGif jynfoljynfom;[email protected] tcsKyf tjcmtm%m. tajccHjzpf&rnf? tqdkygqENudk tcsdefumvydkif;jcm;vsuf ppfrSefaoma&G;aumufyGJrsm;jzifh xif&Sm;ap& rnf[k twdtvif;xnfhoGif;az:jyxm;ygonf?

tcef;3/ EkdifiHwumjypfr+qkdif&mckH±kH;rsm;ESifh EkdifiHwumjypfr+qkdif&m w&m;±kH;

u/ wurBmvkH;qkdif&m w&m;pD&ifykdifcGifhtm%m t,ltq/ rsKd;ðzwfokwfoifr_/ vlom;jzpfr_ukdqef@usifr_ponfh jypfr_rsm;ukd usK;vGefcJholjzpfygu

urBmhrnfonfh ae&mokd@ a&mufaeoljzpfap xkdwkdif;jynf&Sdw&m;¶kH;rsm;u zrf;qD;w&m;pGJqdk pD&ifykdifcGifh&Sdonf? TonfrSm wurBmvkH;qkdif &m pOf;pm;awG;ac:csufukdtajccHonfh pD&ifykdifcGifhtm%mjzpfonf? xkda=umifh usK;vGefcHcJh&onfh um,uH&Sifrsm;/ rdom; pkrsm;u tm%m&Sifrsm;ukd a&muf&mEkdifiHokd@vkdufvHum w&m;pGJqkd=uonf? xkdEkdifiHu pmcsKyfukd vufrSwfxkd;jcif;/ rxkd; jcif;ESifh roufqkdif? Oyrm at EkdifiH&Sd tm%m&SifwOD;onf vl@tcGifhta&;csKd;azgufr_rsm;ukd t}uD;tus,f usK;vGefcJhonf? tajymif;tvJjzpfaomtcg bD EkdifiHokd@ xGufajy;wdrf;a&Smifum at;at;vlvl aexkdifv#uf&Sdonf? w&m;r#wr_ESifh trSef w&m;¶_axmifhrS=unfhv#if xkduJhokd@rsKd;ukd cGifhrðyoifhay? TonfrSm vl@tcGifhta&; csKd;azgufcH&r_rsm;ESifhywfowfI urBm vkH;qkdif&m w&m;pD&ifa&;t,ltqjzpfonf?

1 The American Heritage Dictionary of the English Language, Third Edition 1992

Page 8: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

c/ vl@tcGifhta&;ukd umuG,fapmifha&Smufaom EkdifiHwumjypfr_qkdif&m ckH¶kH;rsm;/ &0rf'gESifh ,l*kdqvm;AD;,m;qkdif&m EkdifiHwum &mZ0wfr_ckH¶kH; tkdifpDwDtmESifh tkdifpDwD0kdif wkd@rSm AdHoc rsm; jzpfonf? tuf'fa[mh qkdonf t+rJwrf; wnf&Sdaomw&m;¶kH; r[kwfay? xkdw&m;¶kH;okH;cktm; ukvor*~vkHòcHa&;aumifpD rS wnfaxmifxm;jcif;jzpfonf? &0rf'gEkdifiHwGif r_cif;rsm;ukd 7 ESpf=um pD&ifcJhonf? xkdumvtwGif; tar&duefa':vm oef;w&mausmfukefI w&m;cHvlw&mcef@om pD&ifqkH;jzwf tjypfay;EkdifcJhonf? axmifESifhcsDaom w&m;cHrsm; axmifrsm; twGif; &SdaeqJjzpfonf? wcsKd@ axmifxJY aoqkH;oGm;onf? &0rf'g. vkyfxkH;vkyfenf;rsm;rSm ¶_wfaxG;onf? tr_ pD&if&mYvnf; tcsdefESifhaiGa=u; t}uD;tus,fukefonf?

*/ vl@tcGifhta&;qkdif&mr_cif;rsm;ukd oufqkdif&mEkdifiHrsm;. jyify&Sd tjcm;aomEkdifiH rsm;wGif w&m;pGJqkdjcif;?

urBmvkH;qkdif&mw&m;pD&ifa&;t,ltqt& ,cktcg vl@tcGifhta&; csKd;azgufcH&onfhtr_rsm;ukd tar&duef/ b,fv*sD,efponfhEkdifiHrsm;Y vufcHppfaq; =um;emay;v#uf&Sdygonf?

1978 ckESpfwGif a'gufwm *sdK;zDvmwD*gqdkonfh yg&ma*G;EdkifiHom;wOD;u rdom;pkrsm;udk,fpm; tar&d uefEdkifiHwGif zGJ@pnf;yHktajccHOya'yg tcGifhta&;rsm;udkcsdK;azgufr_twGuf yg&ma*G;tpdk;&a[mif;udk w&m;pGJqdkcJhonf? ‚if; tar&duefEdkfifiHwGif aexdkifaepOftwGif; yg&ma*G;EdkifiH&Sd ‚if;.rdom;pkrsm;udk tm%mydkiftpdk;&u ESdyfpuf nSif;yrf;jcif;jyK onfhtwGuf epfema=u;ay;&ef awmif;qdkcJhonf? tar&duefw&m;&Hk;u qHk;jzwfonfrSm EdkifiHwEdkifiHtaejzifh tjynfjynf qdkif&mOya't& todtrSwfjyKxm;onfh EkdifiHom;rsm;.tcGifhta&;udk av;pm;vdkufem&rnfh wm0ef&Sdojzifh yg&ma*G; tpdk;&taejzifh ESdyfpufnSif;yef;jcif;cHcJh&onfh rdom;pkrsm;tm; tar&duefa':vm 10 oef; epfema=u;ay;ap&ef qHk;jzwfcJh onf? C/ EkdifiHwumjypfr_qkdif&m w&m;¶kH;ay:aygufvmjcif;/

EkdifiHwumjypfr_qkdif&mw&m;¶kH; w&m;¶kH;rsm;&SdcJhaomfvnf; vl@tcGifhta&;csKd;azgufr_rsm;tm; xdxda&mufa&muf

ta&;,laqmif&Gufay;Ekdifjcif; r&SdcJh acs? tb,fha=umifh[k jyefvnfokH;oyfaomtcg t+rJwrf;w&m;¶kH; r&Sdaoma=umifhjzpfa=umif; awG@&onf?

edkifiHwumjypfrSKqdkif&mw&m;&Hk;onf EkdifiHwcktwGif;&Sd tpkd;&ESifh jynfolvlxk=um; jzpfyGm;aeaomjy\em rsm;ukd t"dutm¶kHpkdufvkyfonf[k ajymEkdifonf? okd@twGuf jynfwGif;a&;jy\emrsm;ukd 0ifa&mufajz&Sif;aqmif&Guf aomtcg oufqkdif&mEkdifiH. tcsKyftjcmtm%mukd tenf;ESifhtrsm; xdyg;apEkdifonf? xkd@a=umifh tkdifpDpD ay:vm aomtcg oufqdkif&mEkdifiHrsm;. tcsKyftjcmtm%mukd xdrf;odrf;umuG,fay;aombufrSvnf; pOf;pm;ay;cJh=uonf? tkdifpDpDukd,fYonfvnf; vkyfykdifcGifh tjynfht0r&Sday? Ek&ifbwftajccHrlukd vufcHaomfvnf; oufqkdif&mwkdif;jynf. jynfwGif;a&;jy\emw&yfukd 0ifa&mufw&m;pD&ifykdifcGifhtm%m r&Sday?

i/ EkdifiHwumjypfr_qkdif&m w&m;¶kH;. pD&ifykdifcGifhtm%m trSefwu,fawmhrl pD&ifykdifcGifhtm%mqkdonfrSm w&m;¶kH;[kajymvkdufv#if wqufwnf; wGJygvmonf

omjzpfonf? okd@aomf EkdifiHwumjypfr_qkdif&mw&m;¶kH; tkdifpDpDwnfaxmif&jcif;. t"du&nf&G,fcsufrSm tjynfjynfqkdif &mw&m;¶kH;/ &0rf'gESifh ,l*kdqvm;AD;,m;qkdif&m EkdifiHwum&mZ0wfr_ckH¶kH;/ txl;¶kH;awmfrsm;. tm;enf;csufukd jznfhqnf; ay;&efjzpfonf? &0rf'gESifh ,l*kdqvm;AD;,m;qkdif&m EkdifiHwum&mZ0wfr_ckH¶kH; tkdifpDwDtmESifh tkdifpDwD0kdif wkd@rSm AdHoc rsm;jzpfonf? tuf'fa[mhqkdonf t+rJwrf;wnf&Sdaomw&m;¶kH; r[kwfay? xkdw&m;¶kH;okH;cktm; ukvor*~vkHòcHa&; aumifpDrS wnfaxmifxm;jcif;jzpfonf? &0rf'gEkdifiHwGif r_cif;rsm;ukd 7 ESpf=umpD&ifcJhonf? xkdumvtwGif; tar&duef a':vmoef;w&mausmfukefI w&m;cHvlw&mcef@om pD&ifqkH;jzwf tjypfay;EkdifcJhonf? axmifESifhcsDaom w&m;cHrsm; axmifrsm;twGif;

Page 9: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

&SdaeqJjzpfonf? wcsKd@ axmifxJYaoqkH;oGm;onf? &0rf'g. vkyfxkH;vkyfenf;rsm;rSm ¶_wfaxG; onf? tr_pD&if&mYvnf; tcsdefESifhaiGa=u; t}uD;tus,fukefonf? xkd@a=umifh t+rJwrf;w&m;¶kH;w¶kH;&Sdoifhonf[k ,lq um vuf&Sdw&m;¶kH;rsm;. tm;enf;csufukd ðyjyif&eftwGuf EkdifiHwumjypfr_qkdif&mw&m;¶kH; ay:aygufvmjcif;jzpfygonf? EkdifiHwumjypfr_qkdif&mw&m;¶kH;. tykd'f (1) Y jyXmef;xm;onfh&nf&G,fcsufrSm jznfhqnf;ay;&ef/ tultnDay;&ef jzpfonf? EkdifiHrsm;Y&Sdonfh w&m;¶kH;rsm;. w&m;pD&ifa&;pepfrsm;ukd yHhykd;ay;&efjzpfonf? EkdifiHtwGif;jzpfay:aeaom vl@ tcGifhta&;csKd;azgufr_rsm;tm; xkdEkdifiH.w&m;¶kH;ESifh w&m;pD&ifa&;pepfrsm;u wdwdusus ta&;,laqmif&Gufay;jcif; rðy EkdifyJ/ xda&mufr_r&Sd/ tm;enf;aeonfqkdv#if EkdifiHwumjypfr_qkdif&mw&m;¶kH;u jznfhqnf;ulnDoGm;rnf jzpfonf? EkdifiHwumjypfr_qkdif&mOya'onf EkdifiHESifhwkdif;jynfukd tajcrcH? vlwOD;csif;ukd tajccHonf? okd@aomf ¶kd;¶kd;vl owfr_/ rk'def;r_rsm;ukd rqkdvkd? EkdfiffiHwumupkd;&drfavmufonfh tqkd;0g;qkH;aom&mZ0wfr_rsm;tay:wGif pD&ifykdifcGifh tm%mukd usifhokH;onf? wcsdefwnf;rSmyif oufqkdif&mwkdif;jynfrsm;. jypfr_qkdif&mpD&ifykdifcGifh vkyfxkH;vkyfenf;udpP&yf rsm;twGuf ulnDjznfhqnf;ay;onf?

wwfEkdifor# oufqkdif&mwkdif;jynf. tcsKyftjcmtm%mukd rxdyg;atmif/ t}uD;tus,frzsufqD;rdatmif tajccHpOf;pm;=uaomtcg oufqkdif&mtrsKd;om;w&m;¶kH;rsm; ol@zmom aumif;rGefpGmvnfywfaeEkdif&ef/ taESmifht,Suf rjzpfap&ef vkdtyfonf? tpOftvm EkdifiHwumOya't& tcsKyftjcmtm%mukd xdyg;Ir&aomfvnf; EkdifiHwum jypfr_qkdif&mw&m;¶kH;url twkdif;twmwcktxd ajymif;vJoGm;onf? EkdifiHom;wOD;. tajccHtcGifhta&;rsm;ukd xdckduf epfemcH&+yDqkdygu ol@EkdifiHtwGif;rSmjzpfaomfjim; oufqkdif&mEkdifiHukdausmfI EkdifiHwumjypfr_qkdif&mw&m;¶kH;okd@ wkdif=um; ta&;qkdcGifh&Sdonf? TonfrSm EkdifiHwumjypfr_qkdif&mw&m;¶kH;. xl;jcm;csufyif? tykd'f 5 t& EkdifiHwum jypfr_qkdif&m w&m;¶kH;. pD&ifykdifcGifhtm%mtwGif;wGif jzpfyGm;aomjypfr_rsm;teuf atmufygtcsufav;csufukd pD&ifcGifh &Sdonf?

(1) oufqkdif&mEkdifiHtwGif;wGif rsKd;ðzwfokwfoif&ef&nf&G,faom jypfr_rsm; usK;vGefjcif;/ tykd'f 6 t& &nf&G,fcsufjzifh trsKd;om;a&;t&aomf‚if;/ vlrsKd;a&;t&aomf‚if;/ bmoma&;t&aomf‚if;/ vlrsKd; pkwkdif;&if;om;rsm;ukdaomf‚if; wckvkH;ukdjzpfap/ wpdwfwykdif;ukdjzpfap }uH&G,fowfjzwfjcif;ukd qkdvkd onf? *smreDwGif *sK;rsm;towfcH&r_/ &0rf'gwGif [lwlrsm;u wGwfpDrsm;ukd owfjzwfr_rsKd;jzpfonf?

(2) wkdif;&if;om;rsm;/ vlrsKd;uGJrsm;/ bmomuGJrsm;tm; cENmukd,fukdjzpfap/ pdwfukdjzpfap qif;&J'kuQ a&mufap&ef }uH&G,fvkyfaqmifjcif;onf zdESdyf!‡if;qJr_jzpfonf? bmoma&;ukd;uG,fr_ukd pepfwus csKd;ESdrfzsufqD;jcif;onf pdwfykdif;qkdif&mt& xdckdufysufpD;aponf? Oyrm c&pf,efbk&m; ausmif;rsm; ukdzsufqD;I Ak'<bmombkef;}uD;ausmif;rsm; aqmufvkyfapjcif;onf okwfoifzsufqD;r_ jzpfonf?

(3) vlrsKd;/ bmom/ wkdif;&if;om;wkd@. aexkdifpm;aomufr_ ae@pOfb0tajctaeukd zsufqD;jcif;onf vnf; rsKd;ðzwfokwfoifr_wrsKd;jzpfonf? u&ifeD&Gmaygif; 80 ausmfukd zsufqD;jcif;onf u&ifeDwkdif; &if;om;rsm;jzpfaoma=umifhjzpfonf? vlukdrowfaomfvnf; vl@tzGJ@tpnf;wck. vlr_b0ukd zsuf qD;ypfvkdufjcif;yif jzpfygonf?

(4) &nf&G,fcsuf&Sd&Sdjzifh uav;arG;zGm;cGifhukd pepfwus ydwfyifaESmuf,Sufjcif;onf vlrsKd;rjyef@yGm;ap&ef }uHpnfjcif;jzpfonf? uav;zsufcsapjcif;/ tòrHjzpfatmif aq;wkdufjcif;ponfwkd@onf rsKd;ðywfap jcif;yifjzpfonf? ( w¶kwfjynfY rdom;pkpDrHudef;t& rdom;wpkv#if uav;wa,mufom arG;zGm; cGifhay;xm;onf? wcsKd@EkdifiHrsm;Yvnf; xkdokd@ rdom;pkpDrHudef;rsm; &Sd=uonf? vlOD;a& tqrwef wkd;yGm;r_tm; wm;qD;&efóud;pm;jcif;jzpfonf? arG;zGm;cGifhukd wm;qD;jcif;r[kwf? Oya'jzifh uef@owf jcif;jzpfonf? xkd@a=umifh vlrsKd;wkH;owfjzwfr_[k owfrSwfIr&? w¶kwfwjynfvkH;ukdr[kwfyJ vlrsKd; wrsKd;ukdom &nf&G,fuef@owfonfqkdv#ifrl vlrsKd;wkH;owfjzwfr_[kajymEkdifonf? wzef xkdokd@ uef@ owfwm;qD;cH&onfhtwGuf

Page 10: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

pdwfykdif;qkdfffif&mt&aum/ ¶kyfykdif;qkdif&mt&yg t}uD;tus,f xdckduf cHpm;&aponfqdkv#ifvnf; vlrsKd;wkH;owfjzwfjcif; jzpfoGm;Ekdifonf?

txufygjypfr_rsm;ukd usK;vGefygu EkdifiHwum jypfr_qkdif&mw&m;¶kH;. Oya'vrf;a=umif;ukdokH;I w&m;pGJqkdEkdifonf?

tcef;4/ jrefrmEkdifiH. w&m;pD&ifa&; orkdif;tusOf; u/ jrefrmbk&ifrsm;vufxuf w&m;pD&ifa&; c/ t*Fvdyfacwf w&m;pD&ifa&; */ ygvDref'Drkdua&pDacwf w&m;pD&ifa&; C/ rqvacwf w&m;pD&ifa&; i/ rsufarSmuf etzacwf w&m;pD&ifa&;

tcef; 5/ txl;Oya'rsm;ESifh w&m;pD&ifa&;

txl;Oya'rsm;ay:aygufvm&jcif;.ordkif;aemufcHtusOf; txl;Oya'rsm;jyXmef;&jcif; jrefrmEdkifiHwGif jypfr_qdkif&mtr_rsm;udk ppfaq;pD&if&mwGiff ,cif&mZowf=uD; (ac:) jypfr_qdkif&mOya'ESifh

ppfaq; pD&ifqHk;jzwf=uonf// tcsdK@aomjypfr_rsm;rSm jypfr_qdkif&mOya'wGif tao;pdwfaz:jyxm;jcif;r&Sday? xdktcg tqdkygtr_rsm; twGuf vdktyfonfhoD;jcm;jyXmef;csufrsm;udk xkwfjyefaqmif&Guf&efvdktyfvmonf// jypfr_qdkif&mOya'. tcef;2 t&yf&yfqdkif&m&Sif;vif;csufrsm; yk'fr 41wGif txl;Oya'udk atmufygtwdkif; teuft"dy`g,f zGifhqdkxm;onfudkawG@&onf// txl;Oya'qdkonfrSm oD;jcm;ta=umif; t&mwckESifhouffqdkifaom Oya'udk qdkvdkonf// xdk@a=umifhoD;jcm;ta=umif;t&mrsm;twGuf txl;Oya'rsm; oD;jcm;xkwfjyefay;&onf? txl; Oya'tajrmuftrsm;yif jrefrmEdkifiHwGif jyXmef;cJhjyD;jzpfonf// wdk;wufvmaomacwfESifhtnD jyifqifajymif;vJ jyXmef;ay; &onfvnf; &Sdonf? acwfpHepfESifhrnDawmhonfhtwGuf txl;Oya'rsm;udk zsufodrf;cJh&onfvnf;&Sdonf// txl;Oya'rsm;ay:aygufvm&jcif;.ordkif;aemufcHtusOf; txl;Oya'rsm;ay:aygufvm&onfht"duta=umif;&if;rsm;wGifatmufygtcsufrsm;yg0ifonf?

• EdkifiHa&;tajccHay:wGiftajccHjcif; • pD;yGm;a&;tajccHay:wGiftajccHjcif; • vlr_a&;tajccHrsm;tay:wGiftajccHjcif;

EdkifiHa&;tajccHtay:wGiftajccHjcif;

EdkifiHwEdkifiHtm;pDrHtkyfcsKyfaeonfhtpdk;&. rl0g'vrf;pOfrsm;/ zGJ@pnf;yHktajccHOya'wGif jyXmef;xm;onfh tajccH vGwfvyfcGifhrsm;/ ydkifqdkifcGifhrsm;tay:wGifrlwnfI tpdk;&w&yf. pDrHcsufvkyfief;rsm;taumif txnfaz:aqmif&GufEdkfif ap&eftwGuf vdktyfonfrsm;udk txl;Oya'rsm;tjzpf xkwfjyefjyXmef;ay;&onfvnf;&Sdonf? xdk@tjyif EdkifiHawmf.vHkjcHK a&;qdkif&mudpP&yfrsm;twGuf xkwfjyefjyXmef;cJhonfh txl;Oya'rsm;vnf;&Sdonf//

jAdwdo#[email protected] usa&mufcJhpOftcgu jAdwdo#tpdk;&onf jrefrmEdkifiHtESH@tjym; awmfvSefwdkufcdkuf onfh rsdK;cspfolykefrsm;udk ta&;,ltjypfay;Edkfifap&ef&nf&G,fI 1875 wGif State Prisoners Regulation/ 1878 ckESpf vufeuftufOya' ponfwdk@udk jyXmef;cJhonf? 1886 ckESpfwGif jrefrmEdkifiHwEdkifiHvHk;

Page 11: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

t*Fvdyf. udkvdkeDe,ftjzpf us a&mufcJh&onf// odk@aomfawmfvSefr_rsm; qufvuf&Sdaeao;ojzifh 1899 wGif &efukef&JtufOya'wdk@udk xyfrHjyXmef;onf// xdkOya'wGif aomif;usef;a'orsm;twGuf txl;jyXmef;csufrsm;/ jidrf0yfydjym;r_twGufESifh tjcm;udpPrsm;twGuf xdef;odrf; apmifha&Smuf&efpnf;rsOf;rsm;yg&Sdonf? 1907ckESpf aus;&GmtufOya'/ 1908ckESpf rw&m;toif;tufOya'/ 1923 ckESpf jrefrmEdkifiH tpdk;&vsdL@0Sufvkyfief;tufOya' ponfwdk@udk EdkifiHawmf. vHkjcHKa&;tajctaeESifh EdkifiHa&;tajccHwdk@ tay:wGif tajccHI xdktcsdefu vdktyfonf[k,lqum xkwfjyefjyXmef;cJh&onfh txl;Oya'rsm;jzpfonf?

=um;jzwftpdk;&umv 1947ckESpfwGif ta&;ay:wcsufv$wfOya' (ThePublicOrder(Preservation)Act trsm;jynfoljidrf0yfr_ (xdef;odrf;a&;) tufudk jyXmef;cJhonf? jrefrmEdkifiHonf t*[email protected] 1948 ZEM0g&Dv 4 &ufae@wGif vGwfvyfa&;&jyD; vGwfvyfaomEdkifiHtjzpf &yfwnfcJhonf? ,cift*Fvdyfvufxufu vufcHusifhoHk;cJhonfh Oya'rsm;udkyif qufvufI vdkufemusifhoHk;cJhonf?

ygvDref'Drdkua&pDtpdk;&vufxufwGif EdkifiHawmfvHkjcHKa&;qdkif&mudpP&yfrsm;twGuf topfxyfrHjyXmef;onfhOya' rSmvufeuf (ta&;ay:jypf'%fpD&ifr_/ ,m,D) tufOya'ESifh 1950 ta&;ay:pDrHr_tufOya'yifjzpfonf? xdktcsdefu ArmjynfuGefjrLepfygwDawmcdfkjcif;/ wdkif;&if;om;vufeufudkiftzGJ@tpnf;rsm; vlrsdK;a&;tajccHjzifh awmfvSefykefuefr_rsm; pwifjcif;/ ppfwyf&if;rsm;tvdkufawmcdkjcif;/ a&mifpHkolykefaomif;usef;r_rsm; ay:aygufvmjcif;wdk@a=umifh xdkacwftajc taet& xkwfjyefjyXmef;cJh&onfh Oya'jzpfonf? 1950 ta&;ay:pDrHr_tufOya'onf rw&m;toif;tufOya'xuf ydkrdk us,fjyef@I tao;pdwfjyXmef;csufrsm; az:jyyg&Sdonf? EdkifiHawmftpdk;&udkqef@usifaomjypfr_rsm;udk ta&;,l&ef &mZowf =uD;wGif jyXmef;xm;jyD;jzpfonf? ‚if;wdk@rSmjypfr_qdkif&mOya' yk'fr 122/ 123/ 124 wdk@jzpfjyD; t*Fvdyftpdk;&vufxufu xdkuJhodk@ ussL;vGefonhf jypfr_rsm;udk jypfr_qdkdif&mOya'yk'frrsm;jzifh ta&;,lcJhonf// odk@aomf EdkifiHawmfopPmazgufzsufykef uefr_rsm;ESifh pyfvsOf;onfhyk'frrsm;rSm &Jta&;rydkifaomtr_rsm;jzpfI &mZ0wfusifhxHk;Oya' yk'fr 196 t& tpdk;&. cGifhjyK csufvdktyfonfhtjyif w&m;cHtm; 0&rf;rygyJ zrf;qD;Edkifjcif;r&Sday?

1950 ta&;ay:pDrHr_Oya'jyXmef;csufrsm;t& aomif;usef;oljzpfjcif;omru/ ‚if;usL;vGefcJhonfh tzsufvkyfief; rsm;udkyg w&m;pGJqdkEdkifonhftjyif &Ju 0&rf;rygyJ zrf;qD;ydkifcGifh&Sdvmonf?

1962 wGGif ppfwyfonf ygvDref'Drdkua&pDtpdk;&vufrS wdkif;jynftm%mudk odrf;,lcJhonf? tm%modrf;jyD; onfESifh jrefrmEdkifiHtm; jrefrmhenf;jrefrmh[efqdk&S,fvpfpHepf (wygwDpHepf) udk tpjyKEdkifap&eftwGuf 1964 ckESpfwGif trsdK;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;udkumuG,fonfhOya' xkwfjyefum w&m;0ifwnf&Sdaeaom EdkifiHa&;ygwDrsm;ESifh awmifol v,form;toif;tzGJ@rsm;/ tvkyform;or*~rsm;udk zsufodrf;ypfcJhonf// bmoma&;toif;tzGJ@rsm;rSty useftoif; tzGJ@rsm; vGwfvyfpGmzGJ@pnf;wnfaxmifcGifhudk uef@owfcJhonf?

1974 ckESpfwGif awmfvSefa&;aumifpDonf zG@Jpnf;yHktajccHOya'udk a&;qGJtwnfjyKjyD; tjrLawygwDrS jrefrmh qdk&S,fvpfvrf;pOfygwDudk zGJ@pnf;wnfaxmifcJhonf? 1974 zGJ@pnf;yHktajccHOya' yk'fr 165 wGif EdkifiHawmf. tm%mydkif tzGJ@tpnf;w&yf&yfwGifyg0ifaom odk@r[kwf EdkifiHawmf. tm%mydkiftzGJ@tpnf;w&yf&yf odk@r[kwf 0efxrf;wOD;OD; odk@r[kwf 0efxrf;tzGJ@tpnf;w&yf&yfu jynfolwdk@tyfESif;xm;aom tcGifhtm%mudk tvGJoHk;pm;jyKojzifh EdkifiHom; wOD;OD;. tcGifhta&;w&yf&yfukd xdcdkufepfemapcJhvsif/ ,if;yk*~dKvf odk@r[kwf tzGJ@tpnf;udk w&m;pGJydkifcGifh&Sdonf? xdcdkufepfemr_twGuf avsmfa=u;awmif;cHydkifcGifh&Sdonf? ,if;udpPt wGuf Oya'jyXmef;xm;&rnf[k yg&SdcJhonf? xdk@a=umifh 1975 ckESpfwGif jynfol@vGwfawmfOya' trSwf 2 jzifh EdkifiHom;rsm;.tcGifhta&;udk umuG,fapmifha&SmufonfhOya'udk xkwfjyefjyXmef;cJhonf// ,if;Oya't& rw&m; zrf;qD;csKyfaESmifcH&jcif;/ xdef;odrf;cH&jcif;ponfh udpP&yfrsm;twGuf zrf;qD; onfh 0efxrf; odk@r[kwf tzGJ@tpnf;tm; w&m;pGJqdkcGifhESifh epfemr_twGuf avsmfa=u;awmif;cHEddkifcGifh &&Sdvmrnfjzpfonf// odk@aomf wqufwnf;rSmyif EdkifiHom;rsm;.tcGifhta&;udk uef@owfonfhOya'w&yfjzpfaom EdkifiHawmftm; aESmuf,Suf zsufqD;vdkolrsm;.tEW&m,frS umuG,fonfhOya'udk 1975 ckESpf jynfol@vGwfawmfOya' trSwf 3 jzifh xkwfjyef ausnm cJhonf? xdkOya'yk'fr (3) t& EdkifiHawmf.tcsKyftjcmtm%mESifh EdkifiHawmfvHkjcHKa&;udkjzpfap/

Page 12: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

trsm;jynfolwdk@. at;csrf; om,ma&;udkjzpfap xdyg;rnfhtEW&m,frS =udKwifumuG,fEdkif&ef EdkifiHom;rsm;.tcGifhta&;udk vdktyfovdk uef@owfEdkif a=umif; jyXmef;xm;onf? =udKwifumuG,fonf[laomta=umif;jycsufjzifh zrf;qD;csKyfaESmifjcif;cHxm;&oljzpfygu EdkifiH om;rsm;.tcGifhta&;udk umuG,fapmifha&SmufonfhOya't& oufomcGifh/ epfema=u;/ avsmfa=u;/ ponfwdk@udk w&m; pGJqdkI awmif;cHEdkifrnfr[kwfay? xdk@a=umifh EdkifiHom;rsm;.tcGifhta&;udk umuG,f apmifha&SmufonfhOya'yg jyXmef;csuf rsm;onf ay;um;ay;.r& qdkonfhoabm oufa&mufaeygonf? 1975 EdkifiHawmftm; aESmuf,SufzsufqD;vdkolrsm;. tEW&m,frS umuG,fonfhOya'onf xdktcsdefujzpfyGm;cJhonfh tvkyform;oydwfrsm;/ OD;oef@ta&;tcif;ESifh ocifudk,f awmfr_dkif; &mjynfhv_yf&Sm;r_rsm;wGifyg0ifonfh ta&;ygolrsm;tm; zrf;qD;xdef;odrf;Edkif&eftwGuf‚if;/ EdkifiHa&;t&oabm xm;uGJvGJolrsm;udk zrf;qD;xdef;odrf;Edkif&eftwGuf‚if;/ xdkOya'udk a&;qGJjyXmef;cJhjcif;jzpfonf// ,cktcg 1974 ckESpfwGif a&;qGJtwnfjyKcJhonfh zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk zsufodrf;jyD;jzpfaomfvnf; EdkifiHawmftm; aESmuf,SufzsufqD;vdkolrsm;. tEW&m,frS umuG,fonfhOya'udk e0w/ etz vufxufwGif ,ae@wdkif usifhoHk;aeqJjzpfonf? pD;yGm;a&;tajccHtay:wGifay:aygufvm&onfhtxl;Oya'rsm;

EdkifiHawmftm;tkyfcsKyfonfhtpdk;&w&yftaejzifh pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;qdkif&m rl0g'vrf;pOfrsm;csrSwf&mrS vdktyf csufrsm;t& jyXmef;vm&onfh Oya'rsm;jzpfonf? 1947 ckESpfwGifa&;qGJonfh zGJ@pnf;yHktajccHOya'wGif yk*~vduydkifqdkifcGifh ESifh pDyGm;a&;vkyfief;rsm;vkyfudkifcGifhudk vGwfvyfpGmcGifhjyKxm;aomfvnf; tcsdK@aomudpP&yfrsm;udkrl zGJ@pnf;yHktajccHOya'u cGifhrjyKcJhay? Oyrmtm;jzifh pD;yGm;a&;wGif aps;uGufudk vuf0g;=uD;tkyfonfh x&yftzGJ@rsm;/ pif'Dudwfrsm;/ umw,ftzGJ@ tpnf;rsm;udk zGJ@pnf;wnfaxmifcGifh rjyKcJhay? xdktcsdefu pD;yGm;a&;vkyfief;&Siftrsm;pkrSm wdkif;&if;om;rsm;r[kwf=uyJ EdkifiHjcm;om;rsm;.vuf0,f &SdaeonfhtwGuf xdkuJhodk@ uef@owfxm;jcif;jzpfonhftjyif xdktcsdefu tm%m&&SdcJhonfh jynfaxmifpktpdk;& (yxp) ESifh zqyvtzGJ@=uD;.pD;yGm;a&;pHepfrSm qdk&S,fvpfoabmw&m;tajccH pD;yGm;a&;pHepfjzpfonf? qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;pHepfwGif obm0o,HZmwt&if;tjrpfrsm;. rlvydkif&Sifonf EdkifiHawmfomjzpfonf// xdkk@a=umifh 1953 ckESpfwGif v,f,majrEdkifiHydkifjyKvkyfa&;tufOya'udk jyXmef;I EdkifiHjcm;om;rsm;.vuf0,fodk@ a&muf&Sdaeonfh v,f,majrrsm;udk EdkifiHydkiftjzpf odrf;,lcJhonf?

jrefrmjynf.pD;yGm;a&;ESifhywfoufI jrefrmEdkifiH.zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk=unfhvsif tpdk;&onf jrefrmEdkifiHudk qdk &S,fvpfEdkifiHjzpf&ef &nf&G,fxm;onfrSm xif&Sm;a=umif;/ wdkif;oljynfom;rsm;u a&G;aumufyGJrsm;wGif zqyvESifh yxp udk rJay;cJh=ujcif;/ ygvDrefwGif jynfolydkifvkyfaomOya'rsm;udk axmufcHjcif;ponfwdk@rSm qdk&S,fvpfEdkifiHxlaxmifjcif;udk oabmusI axmufcHonfhoabm oufa&mufa=umif;/ jrefrmEdkifiH. EdkfifiHa&;acgif;aqmifa[mif;wOD;jzpfol OD;bab (b=uD;bab) onf ‚if;.tdrfY 1962ckESpf azaz:0g&Dv 4 &ufae@wGifðyvkyfaom owif;pm&Sif;vif;yGJwGif a0zefajym=um; cJhonf?

awmfvSefa&;aumifpD. pD;yGm;a&;qdkif&moabmxm;wGif qdk&S,fvpfpDrHudef;rsm;udkaqmif&GufEdkif&ef ukefxkwf t&if;tESD;rsm;udk EdkifiHydkifjyKvkyf&rnf? wdkif;jynf.ukefxkwft&if;tESD;rsm;udk EdkifiHawmfuaomf‚if;/ or0g,rESifh pkaygif; tzGJ@rsm;uaomf‚if; ydkifqdkif&rnf? xkdydkifqdkfifr_rsm;wGif EdkfifiHawmfydkifqdkifr_onf qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;pHepf. t"dutajccH jzpfonf? 1962ckESpfawmfvSefa&;aumifpD tm%modrf;jyD;onfhaemufydkif;wGif pD;yGm;a&;vkyfief;=uD;rsm;ESifh ajr,mtaqmuf tODrsm;udk EdkifiHawmfydkif jyKvkyf&rnf// wdkif;jynf.ukefxkwft&if;tESD;rsm;ufdk EdkifiHawmfuaomf‚if;/ or0g,rESifh pkaygif; tzGJ@rsm;uaomf‚if; ydkifqdkif&rnf? ,if;ydkifqdkifr_rsm;wGif EdkifiHawmfydkifqdkifr_onf qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;pHepf. t"du tajccHjzpfonf2[laom qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;qdkif&mrl0g'rsm;t& jrefrmEdkfifiHtwGif;&Sdb%frsm;/ pD;u&ufukr`%Drsm;/ t=uD; pm;pufr_vkyfief;rsm;/ txnftvdyfpuf&Hkrsm;/ owWKwGif;vkyfief;rsm;/oGif; ukefxkwfukefvkyfief;ukr`%Drsm;/

2 EdkifiHawmf/awmfvSefa&;aumifpD.0g'oabmxm;a=unmcsuf//

Page 13: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

owif;pm vkyfief;rsm;/ pmoifausmif;rsm;udk awmfvSefa&;aumifpD.trdef@a=umfjimpmrsm;jzifh odrf;,lI EdkifiHawmfydkifvkyfief;rsm; tjzpf owfrSwfcJhonf//

,cifpHepfa[mif;ay:wGif tajcjyKIa&;qGJcJhaomOya'rsm;onf yk*~vduydkifpHepfudk tumtuG,fay; tm;ay; onfh Oya'pHepfrsm;om jzpfonf? awmfvSefa&;aumifpDuxlaxmifaeonfh qdk&S,fvpfpDyGm;a&;pHepfwGif jynfolydkifpHepf onf t"dujzpf&m Oya'a[mif;rsm;rSm pHepfopfxklaxmif&eftwGuf rqDravsmfjzpfaeavonf? xdk@a=umifh Oya'a[mif; rsm;udk Oya'topfjzifh tpm;xdk;&rnf[kqdkum 1965 ckESpfwGif qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;pHepfwnfaqmufa&;twGuf vkyfydkif cGifhrsm;tyfESif;onfhOya'udk xkwfjyefjyXmef;cJhonf? 1970 ckESpfwGif jynfaxmifpkjrefrmEdkifiH or0g,rtoif; Oya'udkjyXmef;I or0g,raumifpDudk zGJ@pnf;cJhonf? trsm;ydkifor0g,rvkyfief;rsm;udk pwiftaumiftxnfaz:cJhonf? awmfvSefa&;aumifpDvufxufrS jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOfygwDodk@ ajymif;vJcsdeftwGif; arSmifcdkpD;yGm;a&;vkyffolrsm;udk tqdkyg qdk&S,fvpfpD;yGm;a&;pHepfwnfaqmufr_twGuf vkyfydkifcGifhrsm;tyfESif;onfhOya't& ta&;,lcJhonf? 1988 ckESpf aemufydkif; e0wtpdk;&vufxufwGif yk*~vdutcef;u¾udk jrSifhwifay;Edkif&ef/ acwfESifhtnD aps;uGufpD;yGm;a&;rl0g'rsm; t& pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;wGif yk*~vduydkifvkyfief;rsm;ay:aygufap&ef Oya'rsm; topfxyfrHjyXmef;onfudk awG@&SdEdkifonf? xdkodk@jyXmef;onfhOya'rsm;teuf tcsdK@rSm atmufygtwdkif;jzpfonf//

EdkifiHawmfuom vkyfudkifcGifh&Sdaom pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;qdkif&mOya'/ EdkifiHjcm;&if;ESD;jr_yfESHr_Oya'/ jrefrmEdkifiHom; rsm; &if;ESD;jr_yfESHr_Oya'/ zufpyfvkyfief;rsm; vkyfudkifcGifhOya'ESifh 2002 ckESpfwGif 6§2002 t& w&m;r0ifaomenf;jzifh &&Sd onfh aiGa=u;ESifhypPnf;rsm; xdef;csKyfonfhOya'wdk@udk xkwfjyefjyXmef;I pD;yGm;a&;qdkif&m udpP&yfrsm;twGuf aqmif&GufcJh onfudk awG@&Sd&onf? EdkifiHawmfESifhzufpyfvkyfief;rsm; vkyfudkif&mwGif yk*~vduydkifqdkifr_udk tmrcHonhftaejzifh jynfolydkif odrf;rnfr[kwfa=umif; Oya'jzifh tcdkiftrmtmrcHxm;onfudk awG@&Sd&onf// odk@aomfvnf; tpdk;&taejzifh vdkufemaqmif&Gufjcif;r&Sda=umif;udk jrefrma&mifjcnfOD; rEWav;bD,mcsufpuf&Hk. zufpyfvkyfief;tm; jrefrmhpm;aomuf ukefaumfydka&;&Sif;rS odrf;,lcJhonfhtjzpftysufu oufaocHaeonf? vlr_a&;ta=umif;jycsufrsm;a=umifhay:aygufvm&onfhtxl;Oya'rsm;//

vlr_a&;ta=umif;jycsufrsm;a=umifh acwftqufqufay:aygufcJhonfhOya' trsm;tjym;&Sdonf? xif&Sm;onfh Oya'rsm;rSm 1899 ckESpf avmif;upm;r_tufOya'/ 1949 ckESpf jynfhwefqmESdyfuGyfa&;tufOya'/ 1993 ckESpf rl;,pf aq;0g;ESifh pdwfudkajymif;vJapwwfaomaq;0g;rsm;Oya'/ 1961 ckESpf jypfr_usL;vGefwwfolrsm; ajccsKyfESifhcH0eftufOya'/ 1948 ckESpf t*wdvdkufpm;r_wm;jrpfa&;tufOya' ponf wdk@onf vlr_a&;ukdtajccHI ay:aygufvmonfh txl;Oya'rsm; teuf xif&Sm;onfh Oya'rsm;yifjzpfonf?

jypfr_qdkif&mOya't& ta&;,ljcif;cH&onfhudpP&yfrsm;wGif jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yg jyXmef;csufrsm;udk &JESifh w&m;&Hk;rsm;u vdkufemaqmif&Guf&onf? jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'wGif owfrSwfjyXmef;csufrsm;udk ausmfvGefI w&m;&Hk; u r_cif;rsm;udk ppfaq;pD&ifcGifhr&Sday? usifhxHk;Oya't& w&m;cHtm;cGifhjyKxm;onfh tcGifhta&;rsm;tm;vHk;udk w&m;cHrS &&SdcHpm;Edkifap&ef cGifhjyKay;&onf? txl;Oya'jzifh ta&;,ljcif;cH&ygu xdkOya'wGifjyXmef;xm;onfhtwdkif;om w&m;&Hk; rsm;ESifh &Jrsm;u vdkufemaqmif&Guf&onf? omreftm;jzifh axmif'%f 3 ESpfatmuf uscHEdkifonfhtr_rsm;onf &Jta&; rydkifonfh tr_jzpfonfhtwGuf 0&rf;rygyJ vlwOD;wa,mufudk rzrfqD;&? odk@aomf txl;Oya'wGif axmif'%f 3 ESpf tjypfray;Edkifapumrl &Ju 0&rf;rygyJzrf;qD;Edkifonf[k jyXmef;xm;ygu zrf;qD;cGifh&Sdonf? axmif'%f 3 ESpftxuf &J ta&;ydkifaomtr_yifjzpfapumrl txl;Oya'u tmrcHay;udkay;&rnf[k jyXmef;xm;ygu &Jpcef;u tmrcHay;&ayrnf//

tcsdK@aomtr_rsm;wGif &Jpcef;u tmrcHray;Edkif? w&m;&Hk;uom tmrcHay;&rnf[k jyXmef;xm;yguvnf; w&m;&Hk;rsm;ESifh &Jpcef;rsm;onf xdktxl;Oya'. jyXmef;csufrsm;twdkif;om vdkufemaqmif&Guf&onf? tr_jzpf&yfjcif; wlnDonfhtwGuf jypfr_qkdif&musifhxHk;Oya'/ jypfr_qdkif&mOya'wdk@jzifh ajymif;vJta&;,lIr&ay//

Page 14: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

pD&ifydkifcGifhtm%m

jypfr_qdkif&mtr_rsm;wGif tr_wefzdk;/ odk@r[kwf jypf'%fowfrSwfcsufrsm;ESifhywfoufI rnfonfhw&m;&Hk;rsm;u om ppfaq;pD&ifcGifh&Sda=umif; jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'wGifpD&ifcGifhtm%mudk twdtusjyXmef; xm;onf// odk@aomf txl;Oya'w&yf&yfu txl;w&m;&Hk; zGifhvSpfppfaq;&efaomfvnf;aumif;/ jynfe,fESifhwdkif;w&m; &Hk;uaomfvnf;aumif;/ rnfonfhw&m;&Hk;wGif ppfaq;pD&if&rnf[k owfrSwfxm;ygu xdkOya'jyXmef;csuftwdkif; vdkufemaqmif&Guf&onf? Oyrmtm;jzifh jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' yk'fr 46 wGif vlwOD;a,muftm; zrf;qD;&mwGif vdkufem&rnfh vkyfxHk;vkyfenf; rsm;udk jyXmef;xm;&m vlwOD;wa,mufudk rnfodk@zrf;qD;&rnf/ zrf;qD;&mwGif ckcHvsif rnfodk@jyKrl&rnf ponfwdk@tjyif ao'%fESifh woufwusGef;'%ff xdkufoifhonfhtr_ESifh pGyfpGJjcif;rcH&vsif aoonftxd zrf;qD;jcif;rjyKEdkifa=umif; jyXmef;xm;onf? odk@aomf trsm;jynfol jidrf0yfr_xdef;odrf;a&;tufOya't& zrf;qD;ta&;,lonfhtcgwGifrl txufaz:jy yg zrf;qD;enf;udk vdkufem&efrvdk? qdkvdkonfhoabmrSm vdkktyfvsif aoonftxdjyKrlEdkifa=umif; cGifhay;xm;onfhoabm yifjzpfonf?

xdk@twl jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' yk'fr61 wGif vlwOD;wa,muftm; &Ju 0&rf;rygyJ zrf;qD;xm;vsif xkdoludk 24 em&DxufrausmfyJ w&m;&Hk;odkk@ wifydk@&rnfjzpfa=umif; twdtvif;jyqdkxm;onf? odk@aomf ta&;ay:wcsufv$wf Oya't& zrf;qD;xdrf;odrf;xm;oljzpfvsif 24 em&D r[kwfyJ 72 em&D txd csKyfaESmifxm;cGifh&Sda=umif;ukd/ ,if;Oya'. yk'fr 3 (*) wGif zGifhqdkjyXmef;xm;onf?

w&m;pD&ifcGifhtm%mESifhywfoufI txl;w&m;&Hk;rsm; zGJ@pnf;wnfaxmifjcif;ESifhywfoufIaomf‚if;/ rnffuJhodk@ ppfaq;pD&if&rnf/ oufaoxGufcsufrsm;udk rnfuJhodk@&,l&rnfqdkonfh udpP&yfrsm;tm; oD;oefh jyXmef;xm;&Sdojzifh jypfr_ qdkif&musifhxHk;Oya'yg jyXmef;csufrsm;udk vdkufem&efrvdkyJ txl;Oya'rsm;wGifaz:jyonfhtwdkif; w&m;&Hk;w&m;ol=uD;rsm; u vdkufemaqmif&Guf=u&onf?

txufygaz:jycsufrsm;onf txl;Oya'. xl;jcm;r_wpdwfwa'ojzpfonf? txl;Oya't& txl;w&m;&Hk; zGJ@pnf;I ppfaq;pD&ifEdkifonf[k az:jyxm;ygu txl;w&m;&Hk;jzifh ppfaq;pD&if&rnf? r_cif;rsm;udk trsm;jynfol.a&S@arSmuf wGif ppfaq;pD&if&rnf[kqdkaomfvnf;/ txl;Oya't& ppfaq;onfhtr_rsm;wGif vHkjcHKa&;t&aomf‚if;/ xl;jcm;aom tajctaersm;a=umifhaomf‚if;/ trsm;.rsufuG,fwGifppfaq;pD&ifEdkifonf[k az:jyxm;ygu trsm;jynfolrsm;.rsufuG,f wGif ppfaq;pD&ifEdkifa=umif;awG@&onf? tr_ppfaq;enf;rsm;

jypfr_qdkif&mtr_rsm;udkppfaq;pD&if&mwGif tusOf;enf;jzifhppfaq;jcif;/ orRmefppfaq;enf;/ 0&rf;enf;jzifh ppfaq; enf;[lI ppfaq;enf; 3 enf;&Sdonf? jypfr_tao;tzGJrsm;udk tusOf;enf;jzifhppfaq;pD&if=uonf? rnfonfhenf;jzifh ppf aq;apumrl w&m;cHtm; w&m;&Hk;.a&S@arSmufwGif ckcHacsycGifh ay;&onfomjzpfonf?

t*Fvdyftpdk;&vufxufwGif tkyfcsKyfoltpdk;&tm; t=unftndKysufatmifv_H@aqmfr_/ wdkif;jynf rjidrfroufjzpf atmif qlylaomif;usef;r_ponfh tr_tcif;rsm;udk ta&;,l&mwGif txl;Oya'rsm;jzifh ta&;,ltjypfay;jcif;r[kwfyJ/ jypfr_ qdkif&mOya' (&mZowf=uD;) wGifyg&Sdaom jypfr_qdkif&mOya'yk'frrsm;jzifhom ta&;,lcJhonffudkawG@&onf? xdk@tjyif w&m;&Hk;rsm;. pD&ifydkifcGifhtm%m/ vkyfxHk;vkyfenf; rsm;onfvnf; jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yg jyXmef;csufrsm;twdkif;om vdkufemaqmif&GufcJhonf? oufaojy&efwm0ef v$Jajymif;usa&mufjcif;

jypfr_qdkif&mr_cif;rsm;wGif w&m;vdk odk@r[kwf pGyfpGJolbufrS vHkavmufaom oufaocHtaxmuftxm;rsm; wifjy&ef tpOfwpdkufwm0ef&Sdonf? oufaotaxmuftxm; tcdkiftrmrwifjyEdkifygu w&m;cHtm; tr_rSv$wf&efom &Sdonf// txl;Oya'wGifrl xdkodk@r[kwf? tcsdK@aom txl;Oya'rsm;wGif oufaojy&efwm0efonf w&m;cHjzpfoltay: v$J ajymif;usa&mufaeonf?

Page 15: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

txl;Oya't& oufaojy&efwm0efonf rnfol@tay:usa&mufonf[k raz:jyxm;vsifrl jypfr_qdkif&m usifhxHk; Oya'/ oufaocHOya'ESifh w&m;&Hk;rsm;vufpGJwdk@wGifaz:jyxm;onfh jyXmef;csufrsm;twdkif; vdkufemaqmif&Guf&onf? oufaocHOya'udkv$rf;rdk;jcif;

jypfr_qdkfif&mOya'yk'frrsm;jzifh ta&;,lonfhudpP&yfrsm;wGif jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'/ oufaocHOya'/ w&m;&Hk;rsm;vufpGJ ponfwdk@udkvdkufemI r_cif;rsm;udk ppfaq;pD&if&a=umif; txufwGif az:jycJhjyD;jzpfonf? txl;Oya' rsm;jzifh ta&;,ljcif;cH&onfhudpP&yfrsm;wGifrl xdkodk@r[kwfay? jypfr_qdkif&mOya'jzifh ta&;,ltjypfay;&mwGif (vlowfr_/ "g;jyr_ESifh EdkifiHawmfykefuefr_wdk@rSty) oufaocHOya'wGif jyXmef;xm;onfhtwdkif; óudwif=uHpnfjcif;/ jyifqifjcif;/ tm;xkwfjcif;ponfh t*Fg&yfrsm;ESifhjynfhpHkygrS jypfr_ajrmuffonf// jypfr_t*Fg&yfrsm; jynfhpHkjcif;r&Sdvsif oufaocHtaxmuf txm; rcdkifvHkonfhtwGuf w&m;cHtm; oHo,tusdK;cHpm;cGifhay;&aoma=umifh tr_rSv$wfypfvkduf&onf? xifa=u;jzifh tjypfay;Ir&ay? aocsmrStjypfay;ygqdkonfh Oya'rlw&yf&Sdonf? odk@aomf txl;Oya't& jyXmef;xm;onfhjypfr_w&yfudk =udKwif=uHpnf,Hkr#ESifh tjypfay;Edkifonf[k jyXmef;xm;ygu w&m;&Hk;rS tjypfay;&onfomjzpfonf? jypfr_udk usL;vGef&efjyifqifjcif;twGuf oD;jcm;jypf'%f owfrSwfxm;csuf&Sdvsifvnf; jypfr_usL;vGefjcif; r&Sdao;apumrl tjypf'%f ay;Edkifonf? TonfrSm txl;Oya'rsm;. xl;jcm;csufjzpfonf? tjypfay;jcif;

&Hzef&Hcg jypfr_qdkkif&mOya'wGif jyXmef;xm;onfhjyXmef;csufrsm;ESifh txl;Oya'yg jyXmef;csufrsm; uGJvGJaeonf udkvnf; =uHKawG@&onf// xdktcg pGJqdkxm;onfhyk'frESifhom tjypfay;&onf?

Oyrmtm;jzifh jypfr_qdkif&mOya'wGif vltrsm;oGm;vmtoHk;jyKonfh vrf;wHwm;rsm;/ &xm;vrf;rsm;udk zsufqD; jcif;/ aESmuf,Sufjcif;ESifh trsm;jynfolaomufoHk;onfha& odk@r[kwf a&ueftm; npfnrf;atmifvkyfjcif;/ tqdyfcyfjcif; ponfwdk@twGuf owfrSwfxm;onfhjypf'%fESifh 1950 ta&;ay:pDrHr_tufOya't& ta&;,ljcif;cH&vsif csrSwfjcif; cH& rnfhjypf'%fwdk@rSm wlnDjcif;r&Sdonfudk awG@&SdEdkifonf?

jypfr_qdkif&mOya'yk'fr 153-u trsdK;tpm;wckESifhwck &efjidK;xm;ap&ef tm;ay;tm;ajrSmufjyKr_/ jypfr_ qdkif&m Oya'yk'fr-295-u bmomomoemqdkif&mjypfr_rsm;wkd@wGif olwyg;udk;uG,fonfh bmomomoemudk apmfum;&ef &nf&G,fcsufjzifh udk;uG,f0wfjyKaomae&mudk zsufqD;r_ odk@r[kwf ,kwfnHhapr_rsm;ESifhywfoufI jyXmef;csufw&yf&yfudk usL;vGefvsif xdkoludk 2 ESpfxdaxmif'%f odk@r[kwf aiG'%fcsrSwfEdkifonf[k jyXmef;xm;&Sdonf// 1950 ta&;ay:pDrHr_tuf Oya' yk'fr 5u (i). jyXmef;csufwGifrl xdkolonf 7 ESpfxd axmif'%fudk pD&ifjcif;cH&rnfhtjyif aiG'%fudkvnf; pD&ifjcif; cH&rnfjzpfonf// (,cif 1950 ta&;ay:pDrHr_tufOya' yk'fr 5 u jyXmef;csuftm; TtufOya' trSwf 26§58 jzifh&yfqdkif;xm;onf)

xdk@a=umifh 1950 ta&;ay:pDrHr_tufOya'yk'frrsm;ESifh w&m;cHtm; tr_zGifhpGJqdkxm;vsif pGJqdkxm;onfhyk'fr t& omvsif w&m;&Hk;u jypf'%fcsrSwfay;&rnfjzpfonf? xdk@a=umifh txl;Oya'yg jypf'%fjyXmef;csufrsm;onf jypfr_qdkif&m Oya'yg jyXmef;csufrsm;udk vGrf;rdk;a=umif; awG@&onf?

txl;Oya'rsm;jyXmef;jcif;

EdkifiHwEdkifiHtwGif;Y jzpfay:vmonfhtajctaersm;t& a&;qGJjyXmef;onfh txl;Oya'rsm;onf oD;jcm;jzpfaom ta=umif;t&mrsm;tay:wGif a&;qGJjyXmef;onf[kqdkaomfvnf; xifovdka&;qGJjyXmef;I &onfr[kwf? zGJ@pnf;yHktajccH Oya'wGifcGifhjyKxm;onfh vlwOD;wa,muf. rlvtcGifhta&;rsm;/ w&m;Oya'qdkif&mtcGifhta&;rsm;/ w&m;Oya'qdkif&m rlrsm;ESifhudkufnDatmif n‡dE_dif;a&;qGJ&onf? xdk@a=umifh txl;Oya'w&yfonf vlwOD;wa,muf.tcGifhta&;ESifh ywfowf +yD; uef@owfoifhonfrsm;udkuef@owfI usef cGifhjyKoifhonfhtcGifhta&;rsm;udkrl qufvufcGifhjyK&onf// zGJ@pnf;yHktajccH Oya'onf EdkifiHwEdkifiHwGif tjrifhqHk;jzpfonfhtavsmuf txl;Oya'onf zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk ausmfvGefa&;qGJI r& Edkifay//

Page 16: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

1948 jreffrmEdkifiHvGwfvyfa&;&onfhae@rSpI twnfjzpfcJhonfh jrefrmEdkifiH. 1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya' wGif EdkifiHawmftwGif; ta&;ay:tajctaeay:aygufvmygu EdkifiHom;rsm;.tcGifhta&;udk uef@owfEdkifa=umif; ESifh &yf qdkif;xm;Edkifa=umif; az:jyyg&SdcJhonf//

xdkodk@uef@owf&mwGifvnf; tcsdefumvowfrSwfcsuf xm;&Sd&rnfjzpfonf? jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;&&SdjyD;aemuf a&mifpHkaomif;usef;olrsm;/ vlrsdK;a&;tajccH wfdkif;&if;om;vufeufudkifawmfvSefr_rsm; jrefrmEdkifiHtESH@ jzpfyGm;cJh&m wdkif; jynftm; wnfjidrfpGmtkyfcsKyfEdkif&ef ta&;ay:wcsufv$wfOya'ESifh ppfOya'udk xkwfjyefjyXmef;cJh&onf? zGJ@pnf;yHktajccH Oya't& umuG,f&,lEdkifaomtcGifhta&;rsm;udk &yfqdkif;xm; a=umif; Oya'jzifhxkwfjyefausnmxm;ygu zGJ@pnf;yHk tajccHOya'.tumtuG,fudk &,lEdkifrnfr[kwfay? xdkuJhodk@ &yfpJonfhudpPrsm;wGifvnf; ygvDrefu oabmwlnDrSom &yfqdkif;xm;Edkifonf? ygvDrefusif;yonfhtcsdefr[kwfvsif orwuom ta&;ay:wcsufv$wfOya'udkxkwfEdkifjyD; teD; uyfqHk;ygvDrefwGif oabmwlnDcsuf &,l&rnfjzpfonf// txufwGifaz:jycJhonfh tajctaersm;rSwyg; zGJ@pnf;yHktajccH Oya'u tumtuG,fay;xm;onfh vlwOD;wa,muf.tcGifhta&;rsm;udk ¶kwfodrf;Ekdifjcif;r&Sday//

xdk@a=umifh 1962 ckESpfrwdkifrDu jyXmef;cJhonfhtxl;Oya'rsm;onfh jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'udk vHk;0 rsufuG,fðyjcif;r[kwf? tcsdK@aom udpP&yfrsm;wGifom jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yg jyXmef;csufrsm;udk v$rf;rdk;onfh jyXmef; csufrsm;jzpfa=umif; awG@&Sd&onf// zdESdyfonfhtoGifaqmifaomOya'rsm;

1975 ckESpf jynfol@v$wfawmfOya'trSwf 3 jzifh xkwfjyefjyXmef;cJhonfh EdkifiHawmftm; aESmuf,SufzsufqD;ol rsm;.tEW&m,frS umuG,fonfhOya'onf txl;Oya'w&yfjzpfonf? xdkOya'ESifhtnDta&;,l&mwGif vlwOD;wa,muf . rlvtcGifhta&;rsm;teufrS vdktyfoa&G@ESifh twdkawmif;qHk;jzpfaom umvtydkif;tjcm;udkom uef@owf&rnf[k jynf xJa&;ESifh omoema&;0ef=uD;Xme. 23-1-76 ae@pGJyg trdef@a=umfjimpmtrSwf 13 jzifh ‚if;Oya'ESifhywfowfaom vkyfxHk; vkyfenf;rsm; tydk'f 4 wGifaz:jyxm;&Sdonf? odk@aomf vufawG@usifhoHk;aeonfhtpdk;&. rl0g'rsm;t&rlxdkodk@r[kwfay/ Oya'jyXmef;csufudktcGifhaumif;,lum jynfoltrsm;tay:zdESdyf&ef aqmif&GufvmonfudkawG@&Sd&onf? Oyrmtm;jzifh 1988 'Drdkua&pD&Sda&;twGufv_yf&Sm;onfh ta&;tcif;umvrsm;twGif; yg0ifolrsm;/ EdkifiHa&;t&Sdeft0g&Sdonfh EdkifiHa&; orm;a[mif;=uD;rsm;ESifh a':atmifqef;pk=unfwdk@onf txufygOya'jzifh zrf;qD;ta&;,ljcif;cHcJh&onf?

TOya'.xl;jcm;csufrSm vlwOD;wa,muftm; =udKwifumuG,f&ef[lonfh ta=umif;jycsufjzifh zrf;qD;csKyf aESmifonfhudpP&yfrsm;wGif w&m;&Hk;.cGifhjyKcsufjzifhr[kwfyJ/ oufqdkif&m0ef=uD;Xme. cGifhjyKcsufjzifh zrf;qD;xm;Edkifjcif;jzpf onf// yk'fr 10 (u) t& ta&;,lcH&oltm; w=udrfvsif &ufaygif; 60 xuf rydkapbJ pkpkaygif;&uf 180 txd csKyfaESmif xm;Edkifjcif;/ yk'fr 10 (c) ta&;,lcH&oltm; w=udrfvsif&ufaygif; 180 jzifh wESpfrS 5 ESpftxd zrf;qD; csKyfaESmifxm;Edkifonf? odk@r[kwf uef@owf rdef@csrSwfEdkifonfudkawG@&Sd&onf? jypfr_qdkif&m usifhxHk; Oya'yk'fr 61 wGif vlwOD;wa,muftm; &Juzrf;qD;jyD;aemuf 24 xufaemufrusapyJ w&m;&Hk;odk@wifydk@&ef jyXmef;xm;onf// Ttxl; Oya'jzifh ta&;,lcH&olrsm;ukd 6 v vsifw=udrfjzihf 5 ESpftxd w&m;&Hk;odk@wifydk@p&mrvkdyJ zrf;qD;csKyfaESmifxm;Edkifonf? xdkodk@ 5 ESpftxd zrf;qD;csKyfaESmifcH&jyD;onfhaemufwGif TOya'.vkyfxHk;vkyfenf; tydk'f 5 ESifh 6 wdk@t& zGJ@pnf;wm0ef ay;xm;onfhtzGJ@rsm;jzpfaom

u// jynfol@&JwyfzGJ@ c// txl;pHkprf;ppfaq;a&;OD;pD;Xme *// wyfrawmfaxmufvSrf;a&; ponfhtzGJ@rsm;u tydk'f 22 t& zrf;qD;csKyfaESmifxm;oltm; &Sd&if;pGJOya'wckck/ Oyrmtm;jzifhjypfr_qdkif&mOya'/

rw&m;toif; tufOya'/ ta&;ay:pDrHr_tufOya'ponfh Oya'w&yf&yft& w&m;pGJqdkEdkfif&ef A[dktzGJ@odk@ wifjy&rnfjzpf onf//

Page 17: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

tydk'f 23 t& tcsuf tvufjynfhpHkygu w&m;pD&ifa&;tzGJ@odk@ csufjcif;wifydk@ w&m;pGJqdkap&rnfjzpfonf?

tydk'f 24 t& EdkifiHawmftm; aESmuf,SufzsufqD;vdkolrsm;.ab;tEW&m,frS umuG,fapmifha&SmufonfhOya' t& jyefvnfzrf;qD;r_rjyK&bJ &Sd&if;pGJOya'rsm;jzifhom w&m;pGJqdk&rnfjzpfonf?

txufygjyXmef;csufrsm;t& vlwOD;wa,muftm; taxmuftxm;rcdkifvHkoa&G@ 5 ESpftxd csKyfaESmifxm; EkdifonfhtwGuf =udKwiftjypfay;cH&ouJhodk@jzpfaeonfhtjyif/ taxmuftxm;cdkifvHkvsifodD;jcm;Oya'jzifh xyfrHw&m; pGJ qdkjcif;ðyEkdifaoma=umifh ta&;,lcH&oltaejzifh 2 =udrf tjypfay;cH&ouJhodk@jzpfaeygonf? tb,fa=umifhqdkaomf &Hk;wif w&m;pGJqdkonfhtcgwGif oD;jcm;Oya'yk'fr jzpfaeonfhtjyif/ trdef@csrSwfjcif;cH&onfhtcgwGifvnf; rdrdcsKyf aESmifcHcJh& onfhumvudk jypf'%fwGif xnfhoGif;cHpm;apjcif;rjyKonfhtwGuf vGefpGmrS epfemvSonfudk awG@&SdEdkifonf? 19&5 EdkifiH awmftm;aESmuf,SufzsufqD;olrsm;.tEW&m,frSumuG,fonfhOya' yk'fr 20 t& A[dktzGJ@rScsrSwfonfh zrf;qD;csKyf aESmifrdef@ odk@r[kwf uef@owfrdef@tay: 0ef=uD;tzGJ@odkh t,lcH0ifEdkifonf? ‚if;tjyif yk'fr 21 t& 0ef=uD;tzGJ@. =udKwifcGifh ðycsufjzifhcsrSwfaom qufvufzrf;qD;csKyfaESmifrdef@ odk@r[kwf uef@owfrdef@tay: jynfol@w&m;ol=uD;tzGJ@odk@ rdrdudk,fwdkifjzpfap/ udk,fpm;jzpfap t,lcH0ifEdkifa=umif; jyXmef;xm;onf// odk@aomf EdkifiHawmfjidrf0yfydjym;r_wnfaqmuf a&;tzGJ@vufxuf 1991 wGif tqdkyg t,lcH0ifcGifhESihfywfoufonfh jyXmef;csufrsm;/ vkyfxHk;vkyfenf;rsm;udk y,fzsufcJh onf? EdkifiHwum&Sdw&m;&Hk;rsm;wGif vufcHusifhoHk;vsuf&Sdaom pGyfpGJcH&olwOD;.tcGifhta&;ESifhywfoufI w&m;&Hk;rsm;. qHk;jzwfcsufrsm;udkrauseyfygu/ txufw&m;&Hk;tqifhqifhodk@ jyifqifr_aomf‚if;/ t,lcH0ifcGifhudkaomf‚if; w&m;cHjzpfol. tcGifhta&;w&yftjzpfcGifhjyKI vdkufemusifhoHk;=uonf? ,ck 1975 EdkifiHawmftm;aESmuf,SufzsufqD;vdkolrsm;. tEW&m,frSumuG,fonfhOya't& zrf;qD;csKyfaESmifxm;jcif;cH&ol/ odk@r[kwf uef@owfrdef@csrSwfjcif;cH&oltaejzifh rnfodk@ r# ckcHacsyEdkifonfhtcGifhta&;r&SdonfudkawG@&rnfjzpfonf?

txl;Oya'rsm;ESifh w&m;r#wr_

,cktcg jrefrmEdkifiHtwGif;&SdtusOf;axmifrsm;wGif EdkifiHa&;a=umifh zrf;qD;xdef;odrf;jcif;cH&olrsm;teuf tcsdK@ aomolrsm;onf 1975 ckESpf EdkifiHawmftm;aESmuf,SufzsufqD;olrsm;.tEW&m,frSum uG,fonfhOya'jzifh pwifzrf;qD; csKyfaESmifjcif;udkcH=u&onf? ,cifu 3 ESpf/ ,ckjyifqifcsuft& 5 ESpf jynfhonfhtcgwGif 1950 ta&;ay:pDrHr_tufOya' t& w&m;pGJqdkI tjrifhqHk;aomjypf'%fudk csrSwfjcif;cH&jyefonf? xdkodk@ csrSwfvdkufonfhjypf'%fudk tusOf;axmiftwGif; avsmh&ufcHpm;&jcif;r&SdyJ/ jypf'%fudk &ufjynhfcH,l=u&onf? jypf'%fowfrSwf&ufjynfhonfhtcgwGif tusOf;axmifrS jyefvnfv$wfay;jcif;rjyKyJ/ 1975 ckESpf EdkifiHawmftm;aESmuf,SufzsufqD;olrsm;.&efrSumuG,fonfhOya'jzifhyif jyefvnf ta&;,lxm;onfudk awG@&Sd&onf? xdktcsufonf tqdkyg yk'fr 9 wGif rlvtcGifhta&;rsm;udk uef@owf&mwGif vdkufem& rnfh tajccHrl 8 csufudk tkyfpdk;oltpdk;&udk,fwdkifuyif vdkufemaqmif&Gufjcif;r&Sda=umif;udk txift&Sm;awG@&Sd&onf// tydk'fcGJ(Z)wGif zrf;qD;csKyfaESmifxm;oltm; jyefv$wfjyD;aemuf rlvta&;,lcJhonfhudpP&yftay: tajcjyKI TOya't& xyfrHzrf;qD;csKyfaESmifjcif;rjyK&[k twdtvif;jy Xmef;xm;ygvsuf ausmif;om;acgif;aqmifrif;udkEdkifESifh tjcm;EdkifiHa&; orm;rsm;/ ausmif;om;rsm;udk ,ckxufwdkif qufvufzrf;qD;csKyfaESmifxm;qJjzpfonf? tusOf;axmiftwGif; tusOf;us cHae&pOfumvtwGif; aemufxyfjypfr_wck xyfrHusL;vGef&ef rnfodk@r#rjzpfEdkifyg? EdkifiHawmftm; aESmuf,SufzsufqD;rnfh udpPudkvnf; rnfodk@r# aqmif&GufEdkifrnfr[kwfyg? tusOf;axmiftwGif; tjcm;jypfr_rsm;udk xyfrHusL;vGefonf qdkyguvnf; tusOf;axmifvufpGJwGifyg&Sdaom jyXmef;csufrsm;twdkif;om ta&;,ltjypfay;&rnfjzpfonf? óudwifum uG,fonfqdkonfhta=umif;jycsufjzifh vlwOD;tm; ESpf&Snfvrsm;csKyfaESmifxm;jcif;onf rvdkvm;tyf/ r&SdtyfonfhudpP jzpfonf? tjcm;aomEdkifiHrsm;wGiff xdkuJhodk@vlom;csif;rpmemyJ/ zrf;qD;xdef;odrf;xm;onfhOya'udk usifhoHk;vdrfh rnf[k rxifyg? vlwOD;wa,muf. &kyfodrf;Ir&onfhtcGifhta&;rsm;udk =udKwifumuG,fjcif;qdkonfh ta=umif;wckwnf; twGuf csKyfaESmif/ zrf;qD;/ uef@owfjcif;onf Oya'rJhvkyf&yfjzpfonf[kajymv#if rrSm;Edkifyg//

Page 18: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

t*FvdyfudkvdkeDvufatmufcHb0 usa&mufcJhpOfu vlrsKd;jcm;e,fcsJhtpdk;&onf jrefrmEdkifiHtwGif; jidrf0yfydjym;a&; twGufaqmif&Guf&mY rw&m;toif;tufOya'/ jypfr_qdkif&mOya'/ &JtuffOya'/ aus;&GmtufOya' wdk@ESifhom qlyl awmfvSefolrsm;udk ta&;,ljcif;ðycJhonf? ,ckuJhodk@ txl;Oya'rsm;jzifh ta&;,lltjypfay;jcif;rsKd; r&SdcJhyg// vlwOD; wa,muf. tajccHtcGifhta&;udk jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'ESifh oufaocHOya'wdk@wGif az:jyyg&Sdonfhtwdkif; &&SdcHpm;apcJhonf? wdkif;wyg;tkyfcsKyfr_atmufrS vGwfvyfa&;&jyD;onfh umvodk@a&mufrSom 1950 ta&;ay:pDrHr_tuf Oya'/ 1948vufeufta&;ay:wcsufvGwfOya' 1975 EdkifiHawmftm;aESmuf,SufzsufqD;olrsm;. tEW&m,frSumuG,f onfhOya'wdk@ ay:aygufvmjcif;jzpfonf? EdkifiHawmfwnfjidrfat;aq;onfhtajctaeodk@ a&muf&SdonfhtcsdefwGif xdkta&; ay:pDrHr_tufOya'udk qufvuftoHk;jyK&ef rvdktyfawmhyg? jypfr_qdkif&m jyXmef;Oya'ygtcsufrsm;twdkif; ta&;,ltjypf ay;v#if vHkavmufonfhtajctaewGif &Sdygonf? odk@aomftqdkyg ta&;ay:pDrHr_tufOya'udk vufeufozG,f toHk;ðy aqmif&Gufaeonfudk ,cktcg trsm;tjym;awG@&Sdae&ygonf? tqdkygOya' yk'fr(5)n.jyXmef;csufwGif jynf axmifpk.vHkjcHKa&;udkaomf‚if;/ jidrf0yfydjym;r_jyefvnfxlaxmifa&;udkaomf‚if;/ xdcdkufap&ef ta=umif;&Sdaomenf;vrf;jzifh trsm;jynfol. odk@r[kwf jynfolwpk. udk,fusifhw&m;udk jzpf ap/ tjyKtrludkjzpfap azgufvGJazgufjyefjzpfap&ef =uH&G,fI wckckvkyfvsif odk@r[kwf ,if;odk@ jzpfap&efta=umif;&Sdaom tr_udkjyKvsif- xdkoltm; (7) ESpfxdaxmif'%faomf‚if;/ aiG'%faomf‚if;/ '%f 2 &yfpvHk;ukdaomf‚if; xdkufoifhap&rnf[k jyXmef;yg&Sdonf? Oya'w&yfudk a&;qGJjyXmef;&mwGif trsm;jynfol tvG,fwul odem;vnf&efvdkonf? t"dy`g,f &Sif;vif;jywfom;wdus&efvnf; vdktyfonf? odk@rSom jynfoltrsm; em;vnfvufcHI vdkufemusifhoHk;=uayvdrfhrnf? jynfolwpk. udk,fusifhw&m;udkjzpfap/ tjyKtrludkjzpfap/ azgufvJazgufjyefjzpfap&ef =uH &G,fI wckckvkyfvsifqdkonfh pum;&yf wGif wdusaomzGifhqdkcsufr&Sdonfudk awG@&SdEdkifonf? tpdk;&tm; t=unf!kdysuf atmif ajymqdkjcif;/ EdkifiHawmftm; opPmazgufzsufykefuefjcif;wdk@twGuf jypfr_qdkif&mOya' yk'fr 121 rS 124 txd jyXmef; xm;&SdjyD;jzpf&m jypfr_ajrmuf&efvdktyfonfht*Fg&yfrsm;/ uif;vGwfcsufrsm;/ csGif;csufrsm;udk tao;pdwf t"dy`g,fzGifhqdkxm; &m xdkOya'yk'frrsm;jzifh ta&;,lppfaq;pD&ifvsif vkHavmufjynfhpHkonfudk awG@&SdEdkifonf?

vHkjcHKa&;ESifh jidrf0yfydjym;r_jyefvnfxlaxmifa&;udk xdcdkufapaomudpP&yfrsm;twGuf jypfr_qdkif&mOya'yg jyXmef; csufrsm;onf jynfhpHkvHkavmufonf? jynfwGif;ppfjzpfyGm;onftxd qlylv_yf&Sm;r_rsm;/ ykefuefr_rsm;r&Sdvsif xdkOya'udk toHk;jyK&efvnf; vdktyfrnfr[kwfay? odk@aomf Oya'jyXmef;csufudktcGifhaumif;,lI zdESdyfr_rsm;jyKvkyfvmvsifrl Oya' onfvnf; w&m;r#wr_uif;aom Oya'w&yfjzpfvmjyD; toHk;csonfht pdk;&onfvnf; zdESdyfonfhtpdk;&toGifo¾efodk@ a&muf&Sdvmonfudk awG@jrif&rSmjzpfonf?

r#wr_r&SdyJ zdESdyfonfhtoGifaqmifonfhOya'rsm; qufvufwnf&Sdaeygu vGwfvyfonfhw&m;pD&ifa&;pHepf ay: aygufEdkifonfhwdkifatmif rSefuefr#wonfh w&m;pD&ifa&;udk az:aqmifEdkifvdrfhrnf r[kwfay?

tcef; 6/ vuf&Sdjypfr_qkdif&m w&m;pD&ifa&;pepftay: a0zefokH;oyfjcif; tcef; 6/ vuf&Sdjypfr+qkdif&m w&m;pD&ifa&;pepftay: a0zefokH;oyfjcif; u/ Oya'ðyjcif;/ Oya'pkd;rkd;a&;/ w&m;r#waomOya'ESihf Oya'ukd jynfoltrsm;vufcHusifhokH;a&; Oya'ðyjcif;

w&m;Oya'onf vlwpktwGuf/ tkyfcsKyfoltpdk;&twGufr[kwf? trsm;jynfolrsm;twGufjzpf&rnf qdkonfh oabmw&m;ukdtajccHI Oya'ðyEkdifonfhtcGifhtm%mudk jynfolrsm;. udk,fpm;vS,frsm;yg0ifonfh

Page 19: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

ygvDref odk@r[kwf v$wfawmfodk@ v$Jajymif;tyfESif;cJhonf? [email protected];pD;yGm;twGuf tcgtm;avsmfpGm Oya'rsm;owfrSwfjyXmef;jcif;/ Oya'a[mif;rsm;tm; jyifqifjcif; ponfwdk@udk ygvDrefvGwfawmf 2 &yfu jyK}uonf? "avhxkH;wrf;Oya'qkdonfrSm vlwkd@ESpfaygif;=um&SnfpGm tpOfwpkduf vkdufemusifhokH;vmaom &kd;&m"avhxkH;wrf; rsm; Oya'oabmoufa&mufoGm;jcif;ukd qkdvkdonf? jyXmef;Oya'qkdonfrSm oufqkdif&mwkdif;jynf. Oya'ðyykdifcGifh&Sd aomtzJG@tpnf;rS jyXmef;vkdufaom Oya'ukdac:qkdonf? jyXmef;Oya'ukdw&m;&kH;rS av;pm;vdkufem&onf? "avhxkH; wrf;Oya'ukdrl rnfonfhtajccHjzifhcsOf;uyf&rnfukd w&m;&kH;rS pOf;pm;&onf?

umv&Snf=umpGm qufvuftokH;ðyrnfvm;? "avhxkH;wrf;udk Oya'ozG,f w&m;&kH;u usifhokH;oifh/ roifhukd rnfonfhbufrS pOf;pm;rnfenf;? Oya'y,fzs,fonfhudpPudk v$wfawmfrSðyvkyfonf? Oya'y,fzsufa&;/ jyXmef;a&;udk w&m;&kH;rS rvkyfaqmifay? Oya'ukd jyXmef;&jcif;.&nf&G,fcsufrSm w&m;r#wr_ ay:aygufap&efjzpfonf? zGJ@pnf;yHktajccH Oya'onf jynfoklrsm;ESifh a&G;cs,fwifajrSmufcHjynfol@udk,fpm;vS,frsm;t}um; csKyfqdkxm;onfh oabmwlnDcsufjzpf onf? jynfolrsm;ua&G;cs,fwifajrSmufxm;aom tpdk;&tzGJ@onf jynfolrsm;.oabmwlnDr_jzifhom Oya'rsm; xkwf jyefjyXmef;Edkifonf? tpdk;&taejzifh jynfoltrsm;.tusdK;pD;yGm;ESifh vlyk*~dKvfwOD;csif;pD.vGwfvyfr_ufdk wm0efcH&onfh tjyif ukd,fwkdifvnf; av;pm;vdkufem&onf?

xdkuJhodk@ taumiftxnfaz:&mwGif oufqdkif&mtpdk;&ESifh w&m;&Hk;rsm;/ Oya'Xmersm;uvnf; jyXmef;Oya'yg tcsufrsm;udk twdtus vdkufemaqmif&GufrSom w&m;Oya'pdk;rdk;r_&Sdvdrfhrnf? Oya'jyKtzGJh@taejzifh zGJ@pnf;yHktajccH Oya'wGif xnfhoGif;jyXmef;xm;onfh cGifhjyKcsufrsm;rSwyg; zGJ@pnf;yHktajccHOya'wGif az:jyrxm;onfhtcGifhta&;udk&,lI rdrdwdk@xifovdk/ odk@r[kwf tpdk;&tzGJ@pnf;w&yftqifajyap&ef vdktyfonfhtaxmuftulðy Oya'rsm;udk a&;qGJjyXmef; jcif;rsKd; rðyvkyfEdkifap&ef zGJ@pnf;yHktajccHOya'jzihf uef@owfxm;onf// Oya'pdk;rdk;r_

&yf&Gmat;csrf;om,map&efESifh w&m;Oya'pdk;rdk;r_&Sdap&ef r&SdrjzpfaomOya'rsm;udk EdkifiHawmfujyXmef;ay;& onf? xdkjyXmef;Oya'rsm;udk oufqdkif&m0ef=uD;Xme/ tpdk;&tzGJ@tpnf;rsm;u Oya'jyXmef;csufrsm;ESifhtnD aqmif&Guf =u&onf? wenf;qdkaomf jyXmef;xm;onfhOya'abmiftwGif;rS w&m;r#wr_udk taumiftxnfaz:=u&onf? Oya' csdK;azgufolrsm;udk w&m;pGJtzGJ@tpnf;rsm;u w&m;pGJqdkjcif;/ usL;vGefonfhjypfr_rsm;tvdkuf jypf'%fay;&ef w&m;ol=uD; rsm;taejzifh jypf'%f.twdrfteufudk=unfhIqHk;jzwfjcif;ponfwdk@udk aqmif&Gufay;&onf//

Oya'jyXmef;&jcif;.&nf&G,fcsufrSm w&m;r#wr_jzpfapa&;twGufjzpfonf? Oya'udk taumiftxnfaz: aqmif&Gufolrsm;jzpfonfh pDrHcef@cGJa&;0efxrf;rsm;ESifh w&m;ol=uD;rsm;rSm vlom;rsm;jzpfI t*wdw&m; wyg;yg;aemuf vdkufygjyD; qHk;jzwfygu w&m;r#wr_udk &mE_H;jynfhaz:aqmifEdkifrnf r[kwfyg?

wcgw&HwGif w&m;Oya'ESifh w&m;r#wr_wdk@ xyfwlrjzpfEdkifonfudkvnf; awG@&Sd&onf? t,lcHw&m;&Hk; tqifh qifhu rlvw&m;&Hk;rsm;. qHk;jzwfcsufrsm; rSefuefr_r&Sdonfhtcg y,fzsufjcif;/ jyifqifay;&jcif;rsm;&Sdaejcif;uyif rlv w&m;&Hk;rsm;wGif w&m;r#wr_udk jynfhpHkatmif &SmazGaqmif&Gufay;Edkifjcif;r&Sda=umif; xif&Sm;onfh om"uw&yfjzpfonf? jypfr_usL;vGefolw&m;cHrsm;udk jypfr_qdkif&mOya'yg jyXmef;csufrsm;twdkif; jypf'%fcsrSwfay;jcif;jzifh w&m;r#wr_udk tjynfh t0&&SdapEdkifonf[kqdk&ef cJ,Of;onf? Oyrmtm;jzifh vlowfr_usL;vGefonfhw&m;cHudk ao'%f odk@r[kwf wouf wusGef;'%f odk@r[kwf axmif'%f 10 ESpf uscHap&ef trdef@csrSwfonfqdkapumrl towfcH&ol.rdom;pktwGuf w&m; r#wr_udk az:aqmifay;onf[k rqdkEdkifyg// tdrfaxmifOD;pD;jzpfol toufqHk;&_H;onfhtwGuf usef&pfolrdom;pkY pm;0wfae a&; tcuftcJusa&mufoGm;Ekdifonf? odk@aomfvnf; w&m;&Hk;rsm;taejzifh &yf&GmtwGif;/ jrdK@e,frsm;twGif;/ jynfe,f rsm;ESifh wdkif;rsm;twGif;/ EdkifiHtwGif; w&m;Oya'pdk;rdk;r_&Sdonfudk jynfoltrsm; ,Hk=unfudk;pm;vmap&ef aqmif&Gufay; &rnfhwm0efonf

Page 20: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

w&m;ol=uD;rsm;/ tpdk;&a&S@aersm;/ tusdK;aqmifrsm;ESifh tpdk;&tzGJ@tpnf;rsm;wGif t"duwm0efus a&mufayonf? w&m;Oya'pdk;rdk;r_ &Sdonf/ r&Sdonfudk omreftm;jzifh tkyfcsKyfonfhtpdk;&ESifh tm%mydkiftzGJ@tpnf;rsm; udk,fwdkifu Oya'jyXmef;csufrsm;twdkif; vdkufemaqmif&Gufjcif;&SdfrSom EdkifiHtwGif; w&m;Oya'pdk;rdk;r_&Sdonf[k qdkEdkifay rnf?

w&m;Oya'pdk;rdk;a&;twGuf vdktyfonfhtcsufrsm;wGif r#waomw&m;Oya'rsm; jyXmef;jcif;onfvnf; ta&; ygonfh u¾w&yfjzpfonf? jynfolrsm;. yk*~vduvGwfvyfcGifhudk umuG,fapmifha&Smufonfh Oya'/ rSefuefr#wonfh Oya'rsm; jyXmef;rSvnf; w&m;Oya'pdk;rdk;a&;udk az:aqmifEdkifrnfjzpfonf? jynfolvlxkESifh yk*~vduvGwfvyfcGifhudk xdyg;azgufzsufaeygu w&m;r#wonfhOya'[k rac:qdkEdkif? vGwfvyfonfhw&m;pD&ifa&;ESifh r#wonfhw&m;cGifwdk@udk az: aqmifEdkifonfxm;OD;/ rr#wonfhw&m;Oya'jyXmef;csufrsm;udk tajccHI qHk;jzwfaeonfqdkygu w&m;Oya'pdk;rdk;r_udk az:aqmifEdkfifvdrfhrnf r[kwfay?

tpdk;& odk@r[kwf tm%mydkiftzGJ@tpnf;w&yf&yf. vkyfaqmifr_rsm;tm; w&m;r#wrSefuefr_&Sd/ r&Sd Oya't& oHk;oyfEdkif&ef zGJ@pnf;yHktajccHOya'xJwGif jyXmef;xm;&rnf? xdfkodk@r[kwfvsif tpdk;& odk@r[kwf tm%mydkiftzGJ@tpnf; rsm;ukd xifovdkvkyfEdkifonfh tcGifhta&;ay;xm;ovdkjzpfae+yD; w&m;Oya'pdk;rdk;a&;udk t}uD;tus,fxdckdufEkdifonf?

r#wrSefuefonfhw&m;&Hk;rsm;Y ppfaq;pD&if&Hkr#ESifh rjynfhpkH/ pGyfpGJcH&onfhw&m;cHtaejzifhvnf; Oya't&cGifhjyK xm;onfh ckcHacsycGifhudk ay;&rnf? xdkodk@ckcHacsy&mwGif w&m;cHudkd xdkufoifhaomtukltnDtaxmuftyHhrsm; ay;&rnf rSm tpdk;&ESifh oufqdkif&mtzGJ@tpnf;rsm;. wm0efjzpfonf? ckcHacsycGifh&Sdonf[k Oya'wGif xnfhoGif;jyXmef;xm;&Hkr#ESifh rvkHavmuf? vufawG@ taumiftxnfaz: aqmif&Gufay;&efvdktyfonf?

jypfr_qdkif&mOya'yg jyXmef;csufrsm;udkcsdK;azgufvsif t"dutm;jzifh wm0ef,lpHkprf;ppfaq;&onfhudpPrSm EdkifiH wumwGif jynfol@&Jrsm;.wm0ef jzpfonf// xdkodk@ta&;,lay;&ef wdkifwef;vmonfhudpPrsm;wGif oufqdkif&m&Jpcef;rsm; u aESmifhaES;=uefff@=umr_r&SdapyJ/ tvsiftjrefpHkprf;ppfaq;I pGyfpGJcH&oltm;w&m;&Hk;awmfokd@ wifydk@ay;Ekdif&rnf? odk@rSom pGyfpGJcH&ol w&m;cHtaejzifh rrSefruef pGyfpGJcHxm;&jcif;/ rvdkvm;tyfaom tcsdefukefjcif;/ tcsKyftaESmifcH&jcif;wdk@rS vGwfuif;Edkifayvdrfhrnf? pGyfpGJxm;onfhtwdkif; rSefuefyguvnf; w&m;cHtm; tjypfay;Edkifap&ef vdktyfaomoufaocH taxmuftxm;rsm;udk oufaocHrnfholrsm; rar@aysmufao;cif twdtus&,lEkdifzkd@vkdonf? vl@obm0tavsmuf oufaotjzpf vdkufygaqmif&Guf&olrsm;onf tr_=um&Snfvmygu ta&;=uD;onfhtcsufrsm;tm; ar@avsmhoGm;wwf onfudk owdjyK&ayvdrfhrnf? trSefw&m;udk tcsdefwdkwdktwGif; &SmazGay;EdkifygrS jynfolrsm;uvnf; w&m;&Hk;udk ,Hk=unf udk;pm;vmayrnf? w&m;&Hk;.tqHk;tjzwfudk wefzdkxm; av;pm;vdkufem=uayrnf? Oya'udk av;pm;vdkufem=urSom vl@avmutwGif; w&m;Oya'pdk;rdk;a&;udk taumiftxnfaz: usifhoHk;Edkifrnfjzpfygonf? ygvDrefY Oya'jyKEkdifrSom w&m;r#waomOya'rsm;ay:aygufvmEdkifonfhtaetxm;

Oya'jyKydkifcGifhtm%monf jynfolvlxku a&G;cs,fwifajrSmufxm;onfh udk,fpm;vS,frsm;yg0ifaom jynfol@ vGwfawmf odk@r[kwf ygvDrefYom&Sdonf// ygvDrefonf jynfolvlxk.tusdK;udk tpOfa&S@&_I jynfolvlxk.qENESifh udkuf nDaom Oya'rsm;udkom topfjyXmef;Edkifonf// xdkodk@ Oya'w&yfudkjyXmef;&mwGifvnf; txufvGwfawmf/ atmuf vGwfawmfponfh vGwfawmf 2 &yfpvHk;.trsm;pkk vGwfawmfudk,fpm;vS,frsm;u oabmwlrSomvsif Oya'udk jyXmef; twnfðyEdkifonf//

ygvDrefonf Oya'jyKydkifcGifh&SdaomtzGJ@tpnf;jzpfovdk acwfESifhravsmfnDawmhonfhOya'rsm;udkvnf; y,fzsuf Edkifonfh tcGifhtm%m&Sdonf// odk@aomfvnf; v$wfawmftrwftrsm;pk. oabmwlnDr_t&om vkyfaqmifEdkifonf// jynfolvlxktwGuf vdktyfaomtxl;Oya'rsm;udk jyXmef;ay;&onf? tpdk;&tzGJ@/ zGJ@pnf;vnfywfEdkif&eftwGuf vdktyf onfh Oya'jyXmef;csufrsm;udkvnf; a&;qGJjyXmef;ay;&onf//

Page 21: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

tpdk;&tzGJ@. a&S@vkyfief;pOfESifh rl0g'rsm;udk Oya'jyKtzGJ@uyifa&;qGJI tpdk;&tzGJ@tm; xdef;ausmif;vrf;n$efay;& onf// tpdkk;&tzGJ@. bwf*swfudk twnfðyay;&onf// tpdk;&tzGJ@taejzifh owfrSwfjyXmef;xm;onfh Oya'rsm;ukd vdkufem aqmif&Gufjcif;&Sd/ r&Sd? Oya'jyXmef;csufudkausmfvGefI oHk;pGJxm;jcif; &Sd/ r&Sdudk tpOfavhvm oHk;oyfae&rnfh wm 0ef0wW&m;vnf;&Sdonf// tpdk;&tzGJ@0ifrsm;taejzifh zGJ@pnf;yHktajccHOya'u jyXmef;owfrSwfxm;aom tcGifhtm%mrsm; udkausmfvGefI oHk;pGJjcif;udkawG@&Sdygu ta&;,laqmif&GufEdkif&ef vkdtyfonf//

Oya'jyKtzGJ@tpnf;taejzifh zGJ@pnf;yHktajccHOya'wGif xnfhoGif;jyXmef;xm;onfh cGifhjyKcsufrsm;rSwyg; zGJ@pnf;yHk tajccHOya'wGif ryg&Sdonfh tcGifhta&;rsm;udk&,lI rdrdwdk@xifovdk/ odk@r[kwf tkyfpkd;oltpdk;& tqifajyap&efouf ouf taxmuftulay;onfhOya'rsm; a&;qGJjyXmef;jcif;rjyKEdkifatmif zGJ@pnf;yHktajccHOya'u uef@owfxm;onf? xdk@a}umifh ,ae@rsufarSmufEdkifiHrsm;wGif jynfoltrsm;.qENjzifha&;qGJxm;onfh EdkifiHawmfzGJhpnf;tkyfcsKyfyHktajccHOya' onfom EdkifiH.Oya'a&;&mwGif txGwftxdyftjzpf oabmwlvufcHxm;}uonfukdawG@&ayonf// tm%mokH;&yfukd cGJjcm;tkyfcsKyfjcif;

tm%mcGJa0toHk;jyKjcif;qdkonfrSm tm%mydkiftzGJ@tpnf;toD;oD;wdk@. vkyfief;aqmifwmrsm;udk aqmif&Guf &mwGif tqifajyacsmarG@ap&ef atmufajctzGJ@tpnf;toD;oD; (e,fajrtoD;oD;) odk@ vkyfydkifcGifhtm%mrsm; jzef@a0 aqmif&Gufjcif;jzpfonf?

EkdifiHawmftm%mudk Oya'jyKa&;tm%m/ tkyfcsKyfa&;tm%mESifh w&m;pD&ifa&;tm%m[lI cGJjcm;xm;onf? xdktm%moHk;&yfonf wckESifhwck 0ifa&mufpGufzufydkifcGifh r&Sday? oD;jcm;uif;vGwfpGm wnf&Sdae&efvkdonf? oufOD;qH ydkifbk&ifpHepfwGif tkyfcsKyfa&;tm%m/ Oya'jyKa&;tm%mESifh w&m;pD&ifa&;tm%mwdk@onf bk&ifrsm;. E_wfzsm;wGif wnfonf?

1791 ckESpff jyifopfawmfvSefa&;jzpfyGm;jyD;aemuf Oa&mywdkufwGif pmjzifha&;om;rSwfwrf;wifxm;onfh yxrOD; qHk;aom zGJ@pnf;yHktajccHOya' ay:aygufvmonf? tajccHOya't& Oya'jyKjcif;/ Oya'ESifhtnD tkyfcsKyfjcif;/ Oya'twkdif; w&m;pD&ifjcif;[laom EdkifiHawmftm;pDrHtkyfcsKyf&mY t"dutm%m}uD; 3 ckudk wOdD;ESifh wOD; vGrf;rdk;Edkif jcif;r&Sdatmif pwifcGJjcm;xm;vdkufonf? c/ w&m;¶kH;rsm; zGJ@pnf;wnfaxmifxm;&Sdjcif;ESifh pD&ifykdifcGifhtm%mrsm; w&m;&kH;wGifpD&ifaomr_cif;ESpfrsKd;&Sdonf? ‚if;wkd@rSm (1) jynfoltcsif;csif;=um;wGifjzpfcJhaomr_cif; (2) EkdifiHom;wOD;ESifhtpdk;&tm%mykdifrsm;=um;wGif jzpfyGm;aomr_cif; [lI jzpfonf? w&m;&kH;onfTr_cif;ESpf&yfpvkH;udk bufvkdufr_uif;rJhpGm Oya'vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifhtnD r#wrSefuef &J&ifhpGm ppfaq;pD&if&rnf? jynfoltcsif;csif;=um;wGif jzpfyGm;aomr_cif;ukd w&m;ol}uD;rSajz&Sif;ay;Ekdif+yD;/ tpdk;&tm%mydkifudk jynfolrS w&m;pJGqkdvkdufjcif;ukd aumif;rGefpGmppfaq;ay;jcif;r&Sdv#if w&m;&kH;onf r#waomw&m;&kH;r[kwfawmhay? w&m;&kH;qkdonfrSm w&m;Oya'pkd;rkd;r_udkazmfaqmif&ef ,EW&m;ud&d,mw&yfyifjzpfonf?

awmiftz&duorw eJvfqifref'Jvfvm;onf tom;ta&mifcJGjcm;r_twGuf wkdufyJG0if&m axmifxJwGif (27) ESpf=um tusOf;cscHcJh&+yD;/ ol.vli,fb0udk ay;qyfukefqkH;apcJh&onf? EkdifiHa&;tajymif;tvJjzpf+yD;aemuf awmiftm z&du. yxrOD;qkH;vlrJorwjzpfvmonf? wae@wGif orwref'Jvm;u a&G;aumufyJGESifhywfoufaom pD&ifykdifcGifh tm %mqkdif&m Oya'wckxkwfjyefcJhonf? a&G;aumufyJGe,fajrowfrSwfcsuf trdef@Oya'udk xkwffjyef+yD;aemufwae@wGif w&m;&kH;csKyfrS xkdtrdef@ESifhywfoufI a0zefaxmufjyjcif;ðycJhonf? orw.trdef@onf awmiftz&duEkdifiH zJG@pnf;tkyf csKyfykHESifh nD!Gwfjcif;r&Sd? Oya'ESifhqef@usifonf[k axmufjyajymqkdcJh&m orwonf csufjcif; owif;pm&Sif;vif;yJGw&yf ðyvkyfcJh&onf? orwrS “awmiftz&dujynfolrsm;cifAsm/ u|efawmf[m awmiftmz&duEkdifiH&J@

Page 22: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

orw}uD;jzpfygw,f/ Oya'udk aumif;aumif;em;rvnfygbl;/ usaemfhpdwfxJrSm 'Dvkd Oya'xkwffykdifcGifh&Sdw,fxifvkd@ xkwfcJhwmyg/ w&m;&kH; csKyf u csufcsif;yJ usaemhf&J@trSm;udk axmufjycJhygw,f/ usaemftaeeJ@ w&m;&kH;csKyf&J@trdef@udk emcHygw,f/ usaemf 'DOya' udk tckcsufcsif;yJ&kyfodrf;vkdufygw,f? awmiftz&duEkdifiHom;rsm;cifAsm/ cifAsm;wkd@&J@acgif;xJrSm rSwfxm;zkd@u cifAsm;wkd@ &J@orw}uD; eJvfqifrefvf'Jvm;udk,fwkdif Oya'pkd;rkd;r_atmufrSm&Sdaeygw,f? cifAsmwkd@tm;vkH;[mvJ Oya'pkd;rkd;r_ atmufrSm &Sd&rSmjzpfygw,f? 'DtajccHuae usaemfwkd@&J@ EkdfifiHawmfudk wnfaqmuf&rSmjzpfygw,f/” [k ajym=um;cJhonf? xkd@a=umifh tm%mykdiftzGJ@tpnf;w&yfujzpfap/ tm%mykdifwOD;ujzpfap w&m;Oya'pkd;rkd;a&;tajccHrsm;udk azmufzsuf cJhv#if ta&;,lEkdif&ef w&m;&kH;&Sdzdk@ vkdtyfonf?

EkdifiHom;wkdif;onf w&m;&kH;udk vufvSrf;rSDEkdif&rnf? tokH;csEkdif&rnf? w&m;pJGqkdydkifcGifh&Sd&rnf? qkH;&_H;oGm; r_rsm;twGuf &if;pm;jyeffvnf&&SdEkdif&ef w&m;&kH;udktokH;ðyEkdif&rnf? w&m;&kH;udkvGwfvyfapvkdv#if EkdifiHawmf. zJG@pnf;ykH tajccHOya'wGif vkdtyfonfrsm;ukd wdwdususjyXmef;ay;xm;&ef vkdtyfonf?

w&m;&kH;rS ormorwfusI r#waomqkH;jzwfcsuf ay:xGufvm,kHr#r[kwf? w&m;ol}uD;rsm;taejzifh xkdpD&if qkH;jzwfcsuf ay:xGufvmatmif rnfuJhokd@ óud;yrf;vkyfaqmifcJh&onfukd trsm;jynfolod&Sdap&ef òyvkyfay;&efvkdygonf? okd@rSom vlxk. ,kH=unftm;xm;r_ukd &&SdEkdifrnfjzpfonf? jynfolrsm;onf jy\emjzpfvmv#if 'kwfqGJ/ 'g;qGJròyvkyf awmhyJ w&m;&kH;awmfukd tm;ukd;vm=uvdrfhrnf? vl@tzGJ@tpnf;wGif jzpfay:aeaom jy\emrsm;ukd +idrf;csrf;pGmajz&Sif;Ekdif =uvdrfhrnf?

Oya'a&S@arSmufwGif vltm;vkH;wef;wljzpfr_ukd vufawG@taumiftxnfazmfay;Ekdifaomt&mrSm w&m;&kH;yif jzpfonf? w&m;&kH;.tcef;u¾onf tvGefta&;ygonf? vlwa,mufonf orRw/ 0ef}uD;csKyfpojzifh vl@tzJG@tpnf; . xdyfqkH;ae&mwGif t+rJwrf;&SdraeEkdifay? xkd@a=umifhvlrsm;. tm;ukd;&monf Oya'om jzpfoifhonf? w&m;pD&ifa&;rlonf wdus&efvkdtyfonf? w&m;&kH;rS w&m;pD&ifa&;rlukdusifhokH;jcif;onf EkdifiHa&;vkyfjcif;r[kwf? epfemr_cHpm;ae&aom EkdifiHom;wOD;. wkdifwef;csuftay: ta&;,laqmif&Gufay;jcif;omjzpfonf? EkdifiHa&;rl0g' rnfr# yif aumif;aeapugrl w&m;&kH;csKyfonf wufvmonfhtpdk;&.rl0g'ukd taumiftxnfaz:ay;&efr[kwf? vl@tzJG@tpnf; wGif tpkd;&w&yfudk a&G;cs,fxm;+yD;v#if xdktpkd;&onf &moufyeftkyfcsKyfoGm;onf r[kwfyg? tpkd;&qkdonf vl@tzGJ@ tpnf;wckwGif t+rJwrf;ajymif;vJaeavh&Sd+yD; tpkd;&ajymif;oGm;wkdif; EkdifiHa&;ay:vpDonfvnf; ajymif;oGm;wwfavh&Sd onf? xkd@a=umifh w&m;&kH;csKyfonf tpkd;&,EW,m;xJrS tpdwftykdif;wck rjzpfoifh? jynfolwkd@. tajccHtcGifhta&;rsm; ukd rm;rm;rwfrwf &yfwnfumuG,fapmifha&Smufay;onfh ud&d,mwckomjzpfoifhonf? tpkd;&.vkyfaqmifcsufonf vlwa,muf.tajccHcGifhta&;udk xdckdufoGm;cJhv#if w&m;&kH;csLyfrStuguG,fay;& rnf? vlwOD;csif;pD. tajccHvGwfvyfcGifukd umuG,fapmifha&Smufay;&rnf? w&m;&kH;onf EkdifiHa&;vufatmufwGif r&Sd ap&? w&m;&kH;onf vlwOD;csif;twGuf w&m;r#wr_ukd &SmazGay;&ef/ qkH;&_H;epfemoGm;r_rsm;udk jyefvnfukpm;ay;&efjzpf onf?

w&m;&Hk;. pD&ifydkifcGifhtm%mt& ppfaq;pD&ifjcif;udk rnfolr# 0ifa&mufpGufzufjcif; r&Sdap&? w&m;&Hk;taejzifh tr_rsm;udkppfaq;pD&if&mwGif vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;ESifh r#waomw&m;cGifudk az:aqmifEdkif&ef txkl;vdktyfonf? vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&; rnfr#yif&Sifoef}uD;xGm;aeapumrl r#waomw&m;cGifudk az:aqmifay;Ekdifjcif; r&Sdor#um vywfvHk; w&m;pD&ifa&;r¾fKifonf wdrf;apmif;aetHk;rnfomjzpfonf? */ pD&ifxkH;rsm; pD&ifxHk;rsm;ESifh w&m;pD&ifa&;qdkfif&mtawG;tac:rsm;

pD&ifcsufwdkif;onf pD&ifxHk;r[kwfyg? tjrifhqHk;w&m;&Hk;u qHk;jzwfaompD&ifcsufrsm;teuf Oya'jy\emESifh pyf vsOf;I xl;jcm;onfhpD&ifcsufrsdK;udkom a&G;cs,fjyD; pD&ifxHk;tjzpf w&m;&Hk;csKyfrS

Page 23: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

xkwfjyefavh&Sdygonf? w&m;0ifxkwfjyef yHkESdyfonfh tqdkygw&m;&Hk;csKyfpD&ifxHk;rsm;udkom pD&ifxHk;tjzpf vufcHvdkufem=u&onf? w&m;pD&ifxHk;. oabmobm0

pD&ifxHk;[lonf rSefuefr#wjyD; w&m;Oya'ESifh nDnGwf&onf? tqifhqifhaomw&m;&Hk;rsm;u vdkufem&ef vrf; nGefcsufrsm;vnf;jzpfonf// w&m;ol=uD;wOD;.qHk;jzwfcsuftay: xyfrHIpHknDcHk&Hk;rsm;u qHk;jzwfonfvnf;&Sdonf? ,cif pD&ifxHk;rsm;ESifhuGJvGJcJhaomf pHknDcHk&Hk;.tqHk;tjzwfudk,l&onf? bufaygif;pHkrS jy\emt&yf&yfudkav@vmjyD;vsif tqHk; tjzwfay;=uonf? pD&ifxHk;.tmedoifrSm rSefuefr#wr_/ w&m;Oya'ESifhnDnGwfr_wdk@udk tajccHonf? w&m;pD&ifxHk;rsm; onf tr_tcif;wckESifhwck rwl=uay? oufaorsm;udk aumif;pGmppfaq;I ,Hk=unfxdkufrxdkuf/ oufaocdkifvHkr_&Sd/ r&Sdudk csdefqoHk;oyfI pGyfpGJonfhtwdkif; rSef/ rrSefqHk;jzwf&efrSm w&m;&Hk;rsm;.wm0efomjzpfonf? oufaotaxmuf txm;ESifh w&m;&Hk;wdk@. qifjcifwHkw&m;wdk@onf trSm;trSefudkaz:xkwf&mwGif t"duusonf? pum;aemufw&m; rygapbJ trSefw&m;udkom rsufajcrjywfaz:xkwfI ay:vmonfhtwdkif; qHk;jzwf&efvdkonf? Oya'aqmifyk'f ( Legal Maxim) ponfwdk@udk yHkaovufcHusifhoHk;&ef r[kwfay? tr_ESifhywfowfI ta=umif;jcif;&mrsm;udk aumif;pGmaz:xkwfjyD; rS trSeftrSm;udk obm0,kwWduspGm pD&ifqHk;jzwf&ayonf?

EdkifiHjcm;rSxkwfa0onfh pD&ifxHk;rsm;tm; udk;um;jcif;ESifhywfoufI trSDo[JjyKqHk;jzwfrnfr[kwfa=umif; twd tvif;az:jyxm;.? w&m;pD&ifxHk;[lonf rSefuefr#wI w&m;Oya'ESifhnDnGwfrSom vrf;nGefw&yfjzpfEdkifonf? txuf &Hk;Yxdkifaom w&m;ol=uD;wa,mufu qHk;jzwfumr#jzifh/ tcsdefumv=umjrifhcJhumr#jzifh/ pD&ifxHk;rsm;wGifxnfhoGif; yHkESdyf umr#jzifh tmedoif&Sdonfr[kwf? xdk@a=umifh w&m;ol=uD;wOD;OD;onf ,cifpD&ifxHk;ESifh uGJvGJ,lqvsif pHknDcHk&Hk; odk@wifjy um jy\emudk us,f0ef;eufeJpGmjzifh tzufzufrS avhvm=um;emjyD;vsif tqHk;tjzwfay;aomvkyfxHk;udk usifhokH;=u onf?

pD&ifxHk;udk udk;um;&mwGif pD&ifcsuftjynfhtpHkudkzwf&_rSomvsif tr_ESifhywfowfaomtcsuftvufwdk@udk od jrifEdkifonf? acgif;pnf;rSwfcsufwdk@onf ta=umif;t&mqHk;jzwfcsufudk t&dyfjyjcif;omjyKEdkifonf? pD&ifxHk;ygtr_ta=umif; t&mESifh qHk;jzwf&eftr_ta=umif;t&mudk aumif;pGmEdk_if;,SOf&onf? jyD;rSom pD&ifxHk;.vrf;nGefr_udk ,loifhoavmuf ,ltyfonf? pD&ifxHk;aemufodk@ ta=umif;t&muvdkuf&efr[kwf? tr_ta=umif;jcif;&mudk Oya'ESifhpyf[yf&mwGif tcuf tcJ&Sdoa&G@omvsif pD&ifxHk;u qDavsmfor#axmuful&efomjzpfonf? EdkifiHjcm;pD&ifxHk;rsm;udk avhvmvsifvnf; olwdk@. tajctae aemufcHtjyif/ [email protected]'udkyg avhvmtyfonf? jyifqifjyXmef;xm;aomOya'rsm;udkr=unfhyJ pD&ifxHk;. acgif;pnf;rSwfcsufudkomvsif tay:,Hzwfum jrefrmEdkifiHr_cif;rsm;udkqHk;jzwf=uvsif trSm;t,Gif;rsm;I rr#w? rnD rnGwfjzpfrnf? jrefrmhw&m;pD&ifa&; qdwfokef;oGm;rnf? xdk@a=umifh EdkifiHjcm;pD&ifxHk;rsm;udk A[kokwtvdk@iSm avhvmaumif;aomfvnf; trSDo[JrjyKtyf[k qHk;jzwfxm;onf?

Ak'<bk&m;&Sifudk,fwdkifyifv#if umvmrrif;wdk@tm; qHk;rpum;jrGuf=um;&mY oifwdk@onfajymoH=um;umr#jzifh vnf; [kwfjyDrSefjyD[k twnfr,lukefESifhOD;? tpOftqufpum;rsm;jzpfonfqkd,kHjzifhvnf; twnfr,lukefvifhOD;? Todk@ jzpfzl;owwf[laompum;r#jzifhvnf; twnfr,lukefvifhOD;pojzifh owday;awmfrlum Tum; ukodkvfw&m;wnf;? Tum; tukodkvfw&m;wnf;[k rdrdudk,fwdkifodjrifaomtcgYrl y,fpGef@jcif;/ jynfhpHkjcif;wdk@udkjyKtyfay.[k a[mawmfrl ./

w&m;&Hk;csLyfonf om"uvkyfxHk;rSm;,Gif;csGwfacsmfaeonfudkjrif&vsif oifhjrwfovdkjyifqifay;&ef t"duwm0ef &Sdayonf?pD&ifxHk;rsm;udk udk;um;qHk;jzwfjcif;ESihfywfoufI vrf;nGefqHk;jzwfcsufw&yfvnf; &Sdao;onf? r_cif;rsm;wGif oufaorsm;udkaumif;pGmppfaq;I ,Hk=unfxdkuf? r,Hk=unfxdkuf? oufaocdkifvHkonf? rcdkifvHkonfudk csdefqoHk;oyfI pGyfpGJonfhtwdkif; rSefrrSefqHk;jzwf&efrSm w&m;&Hk;.wm0efomjzpfonf? xdkodk@qHk;jzwf&mwGif oufaotaxmuftxm;rsm; ESifh

Page 24: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

w&m;&Hk;.qifjcifwHkw&m;rsm;onf trSm;trSefudkaz:xkwf&mwGif t"dujzpfonf? pum;aemufw&m;rygapbJ/ trSef w&m;udkom rsufajcrjywfaz:xkwfI ay:vmonfhtwdkif; qHk;jzwf&efvdkonf? Oya'aqmifyk'f/ pD&ifxHk;ponf wdk@udk yHkaovufcHusifhoHk;&efr[kwf? wr_ESifhwr_ rwlojzifh ta=umif;jcif;&mrsm;udk aumif;pGmaz:xkwfjyD;rS trSefw&m;udk obm0,kwWdESifhtnD qHk;jzwf&efvdkonf[k rcifnGef@(c)rcifnGef@=unfESifh EdkifiHawmftr_wGif qHk;jzwfxm; onfudkawG@&Sd&onf/3

r_cif;w&yfudkudk,fwdkifppfaq;&mwGif jypfr_ajrmufapaomt*Fg&yfrsm; pHknDxif&Sm;jcif;&Sd/ r&Sdudk aumif;pGmaz: xkwfI ppfaq;tyfonf? jypfr_rajrmufyJ/ uif;vGwfapaomtcsufrsm;&SdEdkifvsif az:xkwfIppfaq;tyfonf// tcsuf tvufrsm; pHkvifxif&Sm;ydkifEdkifjyD;rS Oya'ESifhpyf[yfI tqHk;tjzwfðy&monf// Oya'udk t"dy`g,faumuf,l&mwGif vrf; nGefr_&SdrSom qDavsmf&mjrefrmEdkifiHpD&ifxHk;wdk@udk oHk;oyfudk;um;&onf? wr_ wckESifhwck ta=umif;jcif;&m r_cif;jzpftajc tae xyfwlrnDEdkifojzifh pD&ifxHk;.vrf;nGefr_udkaumif;pGm owdjzifhcH,l&monf? tcsuftvufpHkvifxif&Sm;pGm r&Sdao; yJ/ pD&ifxHk;udk&SmazG&mwGif qDavsmf&mrawG@bJvnf; &Sdaewwfonf? tcsuftvufaz:xkwf&mwGifvnf;/ csGwfacsmfwdrf;yg; jzpfwwfonf? jzpfysufcJhaomtcsuftvufwdk@twGuf pD&ifxHk;&Smjcif;rsdK;xuf =udKufESpfouf&m pD&ifxHk;twGif;odk@ 0if atmif oGwfoGif;onfhoabmrsdK;vnf; jzpfoGm;wwfonfudk owdjyKI qifjcif&onf?

Oya'udk t"dy`g,fzGifhqdk&mwGif trsm;em;vnfvufcHI obm0usrSom ykdIrSefuefwwfonf? okd@rSom Oya' udk jynfoltrsm;em;vnfvufcHrnf? vdkufemav;pm;=urnf? Oya'ESifhjynfol &if;ESD;um Oya'rsm; ouf0ifv_yf&Sm;rnf? w&m;ol=uD;rsm;onf tjcm;EdkfifiHrsm;rS pD&ifxHk;rsm;udk avhvmaumif;aomfvnf; rdrdwdk@a&S@odk@ a&mufvmonfhr_cif;rsm;udk ppfaq;pD&if&mwGif r_cif;jzpfysufumv/ a'otajctae/ ywf0ef;usifvlaer_/ "avhxHk;wrf;ponfwdk@udk ppfaq;qifjcifI Oya'abmiftwGif;rS r#wrSSefuef+yD; trsm;em;vnfobm0usaomw&m;udk pD&iftyfonf? tjcm;EdkifiHrsm;rS pD&ifxHk;rsm; udk a&S@¶_udk;um;aom w&m;pD&ifa&;onf jrefrmyDornfr[kwf// jrefrmhtajctaeESifhuif;I jynfolwdk@ESifha0;zG,f&mom&Sd onf? jynfoltrsm;u em;vnfvufcHjcif;onf w&m;pD&ifa&;. t"du rSwfausmufjzpfonf?

w&m;Oya'onf xm0pOfajymif;vJaeaom vl@taqmufttHk/ vla&;vlr_wdk@wGif tjrJouf0ifv_yf&Sm;I xd a&mufpGmyg0iftusdK;ðy&onf// xdk@a=umifh w&m;Oya'onf wzufwGif Oya'abmifudk azgufausmfjcif;rðy/ xHk;wrf;vnf; nDnGwfapI wzufwGifvnf; ajymif;vJwdk;wufr_wGif tifopftm;opfjzifh wufºuGyg0ifv_yf&Sm;Edkif&rnf? vl@taqmuf ttHkwdk;wufr_/ vlr_a&;zG@Hòzd;r_wdk@ESifh udkufnDpGmjyXmef;xm;aomabmiftwGif;rS Oya'udk rSefuefr#wpGm t"dy`g,fzGifhfqdktyf onf?

r_cif;rsm;jzpfyGm;&mwGif wckESifhwck xyfwljzpfyGm;onfqdkonfhtr_rsdK; r&SdEdkif/ xdkodk@r_cif;jzpf&yfjcif;rwlnDonfh tajccHay:wGif ,ciftr_u xdkodk@qHk;jzwfjyD;/ ,cktr_wGifvnf;xdkodk@qHk;jzwf&rnfqdkonfhrlonf enf;vrf;rus/ w&m; r#wr_ r&Sday?

xdk@a=umifh pD&ifxHk;rsm;onf r_cif;qHk;jzwf&mwGif awG;ac:,lqjcif;vrf;nGefr#omjzpfonf? pD&ifxHk;rsm;u yHkao um;cstqHk;tjzwfudk ay;Edkifonfr[kwf odk@aomf jrefrmEdkifiH&Sd w&m;&Hk;rsm;wGif pD&ifxHk;rsm;udkudk;um;I avsmufvJcsuf rsm;ay;aeonfudk ,ae@wdkifjrifawG@&onf/ w&m;&Hk;csKyfrSqHk;jzwfonfh qHk;jzwfcsufrsm;wGifvnf; pD&ifxHk;rsm;udkudk;um;I qHk;jzwfonfhjzwfxHk;rsm;udkawG@ae&ojzifh vltrsm; a00g;zG,fjzpfonf? pD&ifxHk;rsm;udk ESpfzufaomtr_onfrsm;u udk;um;Iwifjy=u&mwGif tr_ESifhoufqdkifonfh pD&ifxHk;rsm;vnf;&Sdonf? roufqdkifonfhpD&ifxHk;rsm;udk udk;umaz:jyxm; =uonfvnf;&Sdonf? xdktcg w&m;ol=uD;taejzifh rnfokd@aompD&ifxHk;udk trSDtaxmufðy qHk;jzwfay;&rnfqdkonfh jyoem ay:aygufvmonf? w&m;ol=uD;taejzifh rnfonfhpD&ifxHk;udkr# udk;um;&efrvdkyJ/ tr_wGifay:aygufonfh oufao cHtcsuftvufrsm;/ Oya'a=umif;qdkif&mtcsufrsm;udkom trSDtaxmufjyK qHk;jzwf&efjzpfonf? pD&ifxHk;rsm;udk vdkufem &efrvdkonfht,ltqudk w&m;&Hk;rsm;u em;vnf vufcHjyD;jzpfonf? odk@aomf vufawG@wGif vdkufemusifhoHk;r_tm;enf; aeqJjzpfonf? tb,fa=umifhenf;? odvsufESifh t*wdw&m;vdkufpm;um

3 rcifnGef@(c)rcifnGef@=unfESifhEdkifiHawmf(1970 txl;cHk&Hk;/pm-1)

Page 25: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

rdrd.qHk;jzwfcsufudk umuG,fvdkonfhtwGuf toHk;jyKaejcif;vm;? trSefwu,fukdyif rnfodk@ qHk;jzwf&rSef;rodojzifh pD&ifxHk;udkudk;um;jyD; qHk;jzwfjcif;vm;qkdonfrSm pOf;pm;zG,fjzpfonf? 1947ajccHOya'

1947 tajccHOya'. yk'fr 140 tydk'f 1 wGif EdkifiHawmftpdk;&0ef}uD;csKyfESifh !dSE_dif;wdkifyif+yD;v#if ygvDrefqdkif&m vGwfawmfESpf&yftpnf;ta0;. oabmwlnDcsufjzifh EdkifiHawmfw&m;0ef}uD;csKyfudk EdkifiHawmforRwukd,fwdkif vufrSwf a&;xdk; wHqdyfcwfESdyfxm;aomtrdef@pmjzifh cef@xm;&rnf?

1947 tajccHOya'.aom@csufrSm cef@+yD;v#if+yD;oGm;+yDjzpfonf? w&m;a&;XmerS vkyfief;rsm;udk qufvufvkyf aqmifonf? 'kwd,tydk'fwGif EdkifiHawmfw&m;0ef}uD;csKyfESifh EdkifiHawmftpdk;&0ef}uD;csKyfwdk@ !dSEd_if;wdkifyif+yD; ygvDrefqdkif&m vGwfawmfESpf&yftpnf;ta0;. oabmwlnDcsufjzifh w&m;vGwfawmfcsKyfESifh w&m;vGwfawmfqdkif&m 0ef}uD;rsm;tm; vHk;udk EdkifiHawmforwudk,fwdkif vufrSwfa&;xdk; wHqdyfcwfESdyfxm;aom trdef@pmjzifh cef@xm;&rnf?

tydk'f 1 wGif w&m;0ef}uD;csKyfudk orwrS cef@tyfonf? orwESifh 0ef}uD;csKyfwdk@wkdifyif+yD; vGwfawmfESpf&yfwGif twnf+yKcsuf&,ljcif;jzifh w&m;a&;0ef}uD;csKyfudk&&Sdonf? xdk@aemuf w&m;a&;0ef}uD;csKyf/ tpdk;&0ef}uD;csKyfESpfOD;ESifh orwrSwdkifyifI trnfpm&if;udk vGwfawmfwGifwifoGif;+yD;aemuf twnfjyKcsuf&,lum orwrS w&m;a&;0ef}uD;udk cef@tyfonf?

w&m;a&;0ef}uD;rsm;ESifh w&m;a&;0ef}uD;csKyfwkd@ yl;aygif;I w&m;&Hk;csKyfudk zGJ@pnf;onf? xdktcg w&m;a&;0ef}uD; rsm;onf vkyfief;wm0efrsm;udk rSefuefpGmaqmif&Gufaeor#umvywfvHk; tpdk;&ESifhvnf;rqdkif vGwfawmfESifhvnf;rqdkif awm@ay?

1947 tajccHOya'wGif rSwfom;p&maumif;onfrSm yk'fr 141 wGif w&m;ol}uD;tm;vHk;onf EkdifiHawmf. tajccHOya'ESifh w&m;Oya'rsm;udkom vkdufem&efvkdtyf+yD;/ [email protected]&m;pD&ifa&;tvkyf/ 0wW&m;rsm;udk vGwfvyfpGm aqmif&GufEdkifonf[k &Sif;vif;pGmjyXmef;xm;onf? ‚if;.txufwGif OD;aqmifonfhtzGJ@r&Sday? w&m;&Hk;csKyfrS emcH&rnfh t&mrSm w&m;Oya'omjzpfonf? 1947ckESpfzJG@pnf;ykHtajccHOya'wGif [email protected]&;udk w&m;&kH;csKyfrStugtuG,fay;&efESifh w&m; ol}uD;ESifhywfoufaomvkyfykdifcGifhrsm;/ w&m;ol}uD;.pnf;rsOf;pnf;urf;ESifhywfoufaom yk'frrsm;jyXmef;xm;onf? yk'fr (139-1) wGif w&m;ol}uD;csKyfonf a&G;cs,fwifajrSmufjcif;cH&ygu usrf;opPmusdefqkd&ef jyXmef;xm;onf? rdrdonf t*wdav;yg;okd@rvdkufbJ ukd,fpGrf;nm%fpGrf;&Sdor# w&m;r#wpGm wm0efukd au|jyGefatmifxrf;&Gufygrnf/ zJG@pnf;tkyfcsKyf ykHtajccHOya'ESifh w&m;Oya'rsm;udk xdef;odrf;apmifha&Smufygrnf[k *wdopPmðy&onf? jypfr_qdkif&mtr_rsm;wGifjzpfap/ w&m;rr_rsm;wGifjzpfap w&m;ol}uD;tzGJ@. rSm;,Gif;aomqHk;jzwffcsuftay:tajcòyI epfemolrS epfemr_rsm; ukpm;Edkif&ef w&m;ra=umif;t& jyefvnfw&m;pGJqdkjcif;rS w&m;ol}uD;rsm;ukd umuG,fay;&onf? xdk@tjyif &Hzef&Hcg tr_tcif;rsm;rjyD; jywfao;cif/ r#waomw&m;cGifESifh vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;udk xdcdkufaponfh jcdrf;ajcmufr_rsm;udkvnf; EdkifiHawmf tpdk;&ESifh wm0ef&Sdolrsm;u tumtuG,fay;&onf?

jrefrmEdkifiHtpdk;& jynfxJa&;Xme. 1940jynfhESpf *sDqm=uLvmtrSwf (15) udk 1940 jynfhESpf arv 1 &ufae@ wGifxkwfjyefI Xmeqdkif&mpHkprf;ppfaq;jcif;rsm;ESifh ppfar;jcif;rsm; rnfonfhtcgwGif jyKvkyf&rnfqdkonfudk vdkufemaqmif &GufEdkif&ef jyXmef;cJhonf? xdkjyXmef;csufrsm;onf pGyfpGJcH&oltm; xdkufoifhaomckcHacsycGifh/ a&S@ae iSm;&rf;xkacsydkifcGifh/ w&m;pD&ifa&;qdkif&m jyefvnfoHk;oyfcGifhwdk@udk cGifhjyKxm;onfudkawG@&onf? xdkuJhodk@aomtcGifhta&;rsm;udk cHpm;cGifhay; xm;rSom w&m;&Hk;w&m;ol=uD;rsm;onf tr_rsm;udkppfaq;pD&if&mwGif trSefw&m;zufrS &J0hHpGm ppfaq;pD&ifEdkifrnfjzpf onf?

jrefrmEdkifiHwGif vGwfvyfaomw&m;pD&ifa&;ay:aygufa&;twGuf jyXmef;cJhonfhOya'rsm;jzpfaom (THE

JUDICIAL OFFICERS PROTECTION ACT 4th APRIL 1850) ESifh 1947 ckESpf zGJ@pnf;yHktajccHOya'yg jynfaxmifpkw&m;pD&ifa&; tufOya' jyXmef;csufrsm;onf tjynfjynfqdkif&m pHowfrSwfcsufrsm;ESifh

Page 26: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

xyfwlrjzpfonfhwdkif w&m;pD&ifa&;vGwfvyfr_ukda&S@¶_I xnfhoGif;jyXmef;xm;onfh Oya'rsm;jzpfa=umif; awG@&Sd&onf? 1974 tajccHOya'

1974 tajccHOya'onf jynfolvlxkukdtajccHonf? vlxkrS a&G;cs,fwifajrmufaom jynfol@vGwfawmf&Sd+yD; vGwfawmf rusif;yaomumvwGif EdkifiHawmfaumifpD&Sdonf? EdkifiHawmfaumifpD.atmufwGif 1? 0ef}uD;tzGJ@ 2? jynfol@w&m;ol}uD;tzGJ@ 3? jynfol@Oya'tusKd;aqmiftzGJ@ 4? jynfol@vkyfief;ppfaq;a&;tzGJ@ [lI A[dktm%mydkiftzGJ@tpnf; 4ck&Sdonf? 1974 . w&m;pD&ifa&;tm;enf;csufrsm;rSm w&m;a&;r¾dKifwckvHk; EkdifiHawmfaumifpD.vufatmufwGif usa&mufae onfhtwGuf vHk;0 vGwfvyfr_r&Sdjcif;jzpfonf?

A[dktm%mydkiftzGJ@tpnf;rsm;. qHk;jzwfcsuftrdef@rsm;onf Oya'ESifhrudkuffnDv#if EdkifiHawmfaumifpDrS y,fcs cGif@&Sdonf? trSefwu,fwGifrl xdktm%monf w&m;&Hk;csKyfwGif &Sd&rnfjzpfonf? 'Drdkua&pDEdkifiHrsm;wGif xdktm%monf w&m;&Hk;csKyfwGif&Sdonf? w&m;pD&ifa&;ydkif;qdkif&mt& jyefvSefoHk;oyfjcif; (Judiciary Review) tm%mudk w&m;&Hk;csKyf wGif usifhoHk;&rnfjzpfonf? rqvacwfwGif ajymif;jyefvSefypfvdkufum ,if;tm%mukd EdkifiHawmfaumifpDu usifhoHk;vkduf awmhonf? xkd@a=umifh w&m;&Hk;csKyfrSm EdkifiHawmfaumifpD.vufatmufodk@ tvkdtavsmuf a&muf&SdoGm;&onf?

awmfvSefa&;aumifpDu tm%modrf;jyD;onfhaemufydkif; 1974 jynfol@vGwfawmfOya' trSwf 13 jzifh jynfol@ w&m;ol=uD;tzGJ@Oya'udk jyXmef;cJhonf// xkdOya't& 1948 jynfaxmifpkw&m;pD&ifa&;tufOya'/ 1950 jynfhESpf w&m; &Hk;rsm;tufOya'paom vGwfvyfonfhw&m;pD&ifa&;pHepfudk taxmuftuljyKonfhOya'rsm;udk zsufodrf;ypfcJhonf?

awmfvSefa&;aumifpDvufxufu usifhokH;cJhonfh jynfol@w&m;pD&ifa&;pHepf. t"dutm;enf;csufrSm w&m;ol =uD;rsm;tjzpf wm0ef,laqmif&Guf&olrsm;onf w&m;Oya'/ w&m;pD&ifa&;oabmw&m; ponfwdk@udk avhvmvdkufpm;r_ enf;yg;jcif;/ r_cif;qdkif&mudpP&yfrsm;ESifhywfowfIk w&m;a&;u|rf;usifrsm;ESifh Oya'0efxrf;rsm;. t=uHOm%frsm;ukd vpf vsK&_I rdrdoabmqENtwdkif;qHk;jzwfjcif;/ w&m;ol=uD;rsm;onf acwfpepft& rdrdywf0ef;usifwGif tpOf =uHKawG@ae&onfh vmbfay;vmbf,lr_rsm;Y yg0ifygwfoufaejcif;/ xkdudpPrsm;ESifh uif;&Sif;pGmaexdkifEdkifavmufonfh vpmaiGrsm;udk EdkifiHawmfrS raxmufyHhEdkifjcif;ponfh tajccHta=umif;rsm;a=umifh jynfol@w&m;pD&ifa&;pHepfudk vltrsm;u ,Hk=unfr_ r&Sd =uawmhay// aiGrsm;vsifw&m;Edkifqdkonfhpum;&yftwkdif; w&m;ol=uD;rsm;/ w&m;a&;t=uHay;rsm;/ Oya'0efxrf;rsm;ESifh tqifajyolrsm;onf w&m;Oya'twdkif; r#wrSefuefpGmpD&ifqHk;jzwfjcif;udk OD;wnfcsufrxm;awmhyJ/ rdrdvufcHxm;onfh tr_EdkifygrS aemifwGiftr_rsm; ykdrkd&&SdvufcHEdkifrnfqdkonfh a&S@aea&S@&yftcsdK@. OD;aqmifr_vrf;vGJcJhaoma=umifhvnf; jynf ol@w&m;pD&ifa&;pHepfudk t,Hkt=unfuif;rJhcJh=uonf? Oya'qkdif&mqkd¶kd;pum;wckjzpfaom =uD;onfhtr_i,fatmif/ i,f onfhtr_yaysmufatmif aqmif&Guf=u&rnfhtpm; ao;onfhtr_=uD;atmif/ =uD;onfhtr_&_yfatmif/ &_yfonfhtr_ &Sif;r& atmif aqmif&Gufcsufrsm;uvnf; a&S@aea&S@&yfrsm;ESifh w&m;a&;t=uHay;/ Oya'0efxrf;ponfwdk@tay:wGif jynfoltrsm; . txiftjrifvGJrSm;apcJhonf? ,cifu a&S@aea&S@&yfrsm;ESifh w&m;&Hk;csKyfw&m; ol=uD;ponfwdk@onf *k%foduQm/ usifh0wf ponfwdk@udk wwfEdkifor# apmifhxdef;=uonf? rqvacwfwGifrl xdkodk@ apmifhxdef;ol enf;yg;vmonf? tb,fha=umifh enf;qkdaomf pm;0wfaea&;twGuf ,cifuuJhodk@ &Hk;cef;wGifxdkifI tr_onftvmudk apmifhaeIr&awmh? xdkodk@apmifhxdef; Edkifonfh w&m;&Hk;csKyfa&S@ae=uD;rsm; r&Sdr[kwf// odk@aomf vGefpGmrSyif enff;yg;oGm;cJhonf? ta=umif;rSm trSeftwkdif; jzpfap &rnfqdkonfh w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;/ txufwef;a&S@aersm;udk tr_onfwdk@u r=udKufrESpfouf=uawmhyJ/ rnfonhfw&m; ol=uD;/ w&m;a&;0efxrf;/ Oya'0efxrf;wdk@ESifhydkifonfqdkonfh a&S@ae=uD;rsm;om rsufESmyGifhcJhaoma=umifhjzpfonf? w&m; ol=uD;rsm;uvnf;

Page 27: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

rdrdvufatmuf&Sd w&m;a&;t=uHay;/ Oya'0efxrf;wdk@u wifjyonfhtwdkif; qHk;jzwfay;vdkufjyD; tcsdK;usa0pkudk ,lvdkuf=uawmhonf? acgif;&_yfcHI trSef trSm;udk rpOf;pm;awmhay? rdrd.qHk;jzwfcsuf rSefonf rSm;onf udk txuf&Hk;rS tr_wGJawmif;=unfhfvnf; yklp&mrvdk? Oya'0efxrf;ESifh w&m;a&;t=uHay;wdkhu wifjyxm;onfhtwdkif; vdkfufemaqmif&Gufjcif;jzpfonfhtwGuf tEW&m,fuif;onf? xdkacwfuw&m;ol=uD;rsm;udk ygwD,lepf/ ppfwyfwkd@rS toGifajymif;vmol/ jrdK@e,faumifpD/ vrff;pOfygwD0if polwdk@udkom cef@xm;&m/ ygwDrSnGef=um;onfhudpPrsm;rSwyg; usef onfhtr_udpPrsm;udk tav;teufrxm;/ xm;p&mvnf; rvdkay// aiGay;vsif jref/ aiGray;vsif cHqdkonfh aqmifyk'ftwdkif; vdkufemusifhoHk;=uavonf?

1988 aemufydkif; jrefrmEdkifiH&Sd w&m;&Hk;rsm;.zGJ@pnf;yHkudk jyefvnfjyifqif&mwGif ,cifu w&m;a&;t=uHay;jzpf cJholrsm;rSm w&m;ol=uD;rsm;jzpfvm=uonf// Oya'udkem;vnfolrsm;jzpfonfhtwGuf ,cifuxufpmvsif ykdrkdaumif;rGef vmvdrfhrnf[kk jynfolrsm;u xifcJh=uonf? rSefoifhoavmufrSefaomfvnf;/ tpdk;&u pm;0wfaea&;zlvHkatmif wm0ef r,lEdkifao;or# vmbfay;vmbf,lw&m;pD&ifa&;pepfrSm &SdaeOD;rnfomjzpfonf? ,cif rqvvufxufuuJhodk@ txuf w&m;ol=uD;tzGJ@OuUXudk ray;&awmhonfhwdkif Oya'udkem;vnfolrsm;jzpfonfhtwGuf w&m;ol=uD;rsm;. ajcmufvHk;vSef@ vHk;rsm;onf tr_onfrsm;ukd ydkIf aiGukefa=u;usrsm;apcJh.? w&m;ol=uD;rsm;taejzifhvnf; vkyfief;cGifvHkòcH r_r&Sdonfh twGuf rdk;&GmwHk; a&cH/ aemufjy\em aemifrS&Sif;rnfqkdaompdwfrsKd;jzifh vufiif;ajyvnfa&;ukdom=unfhI vkyfae=u awmhonf? w&m;&Hk;csKyf w&m;ol=uD;csKyfukd,fwkdifyifvsif e0w.tvdkus aqmif&Gufay;ae&+yD;/ vGwfvyfr_r&Sdjzpfaevsif vufatmufcHw&m;ol=uD;rsm;taejzifh rnfuJhodk@ vGwfvyfpGmw&m;pD&ifEkdifygrnfenf;? rSefrSefESifhjrefjrefw&m;pD&ifa&;/ vmbfay;vmbf,lyaysmufa&;/ t*wdw&m;av;yg;ESifhuif;&Sif;onfh w&m;pD&ifa&;ponfh pum;&yfrsm;onf em;axmifI aumif;aomfvnf; vufawG@usifhoHk;&efrSm jrefrmEdkifiH.avmavmq,ftajctaeESifhqdkvsif rvG,fulonhfudpPjzpfonf? w&m;ol}uD;

w&m;pD&ifa&;pepf tqifajypGmvnfywfEdkif&ef vHkavmufaomb¾maiGa=u;axmufyHh&efrSm edkifiHawmf.wm 0efjzpfonf? uarBm'D;,m;wGif w&m;ol}uD;. vpmudkwGuf=unfhv#if c&dkifw&m;ol}uD;tqifhonf wvv#if tar&d uefa':vm 20 cef@om&Sdonf? w&m;ol}uD;rsm;onf c&dkifrS +rdK@e,fw&m;&Hk;odk@oGm;&ef wcgw&H c&D;p&dwfr&Sday?

w&m;ol}uD;tm; vHkavmufonfhp&dwf/ w&m;ol}uD;. c&D;p&dwf/ w&m;cGifwGif wifhawmifhwifhw,f jyifqif& rnfhp&dwfudk EdkifiHawmfrS vHkavmufpGmaxmufyHhay;jcif;jzifh w&m;cGif.*k%foduQmudk xdef;odrf;&ayvdrfhrnf? w&m;pD&if a&;qdkif&mtm%mydkifrsm;onf tjcm;aomEdkifiHom;wOD;uJhokd@ tjynfjynfqdkif&mjyXmef;csufESifhtnD vGwfvyfpGmxkwf azmf ajymqdkcGifh/ ,Hk=unfcGifh/ toif;tzGJ@zGJ@pnf;cGifh/ pka0;cGifhrsm;&Sd=uonf? odk@&mwGif ,if;tcGifhta&;rsm;udk usifhoHk;&m wGif w&m;ol}uDrsm;onf vGwfvyfaomw&m;pD&ifjcif;/ bufvkdfufr_uif;&Sif;pGmpD&ifjcif;/ rdrd.*k%foduQmudkxdyg;jcif;rsm; r&Sdatmif *&kjyKIusifhoHk;&rnf?

w&m;ol}uD;rsm;onf ‚if;wdk@. w&m;pD&ifa&;qdkif&mvGwfvyfr_udk umuG,f&ef/ ‚if;[email protected];0rf;ausmif; qdkif&m pGrf;&nfjrifhwif&ef/ ‚if;[email protected];pD;yGm;udk udk,fpm;jyK&ef/ w&m;ol}uD;toif;tzGJ@rsm;wGif vGwfvyfpGmyg0ifcGifh &Sd&rnf?

w&m;ol}uD;rsm;onf vlxkESifha&maESmaev#if tr_ESifhpyfqdkifaomtcsuftvufrsm; ‚if;[email protected];pm;csufwGif }udKwifa&muf&Sdaernfudk pdk;&drf&onf? xdk@a=umifh w&m;ol}uD;vkyfrnfholonf vl@tzGJ@tpnf;ESifhh uif;uif;&Sif;&Sif;&Sd&ef vkd onf[k jrif=uonf? tajccHt,ltqrSm w&m;ol}uD;onf w&m;cGifa&S@a&mufrSom r_cif;ta=umif;udk od&Sd&rnf? w&m;ol}uD;onf w&m;vdkbufrS pwifpGJqkdwdkiffwef;onfhtcsdefusrSom tr_udkdk pwifod&Sdoljzpf&rnf? w&m;ol}uD;. acgif;xJwGif tr_udk}udKwifod&Sdxm;jcif;rsKd;_ rjzpfoifhay? a&S;,cifuyif TuJhokd@ awmufav#muf,lqusifhoHk;vmcJh=u.? rqvacwfwGifrl w&m;ol}uD;onf jynfol@w&m;ol}uD;jzpf&efvkdonf? jynfol@=um;rSvmaom w&m;ol}uD;onf jynf [email protected]&;udpPt00udk odxm;ESifh+yD;jzpfojzifh w&m;pD&ifaomtcg taxmuftuljzpfapEkdifonf?

Page 28: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

xdkt,ltqjzifh rqvonf jynfol@w&m;pD&if&;pepfwGif w&m;ol}uD;rsm;ukd jynfolvlxkxJrS a&G;cs,fwifajrmufonfhpepfjzifh cef@tyfcJh onf? rqvacmwfwGif w&m;ol}uD;rsm;onf w&m;pD&if&mY oufaoxGufcsufrsm;tay:Y ukd;um;jcif;r&SdyJ jyifyrS ta=umif;csif;&mrsm;udk acgif;xJxnfh,lvm+yD; oufaoxGufcsuf rsm;udk r=unfhawmhay? ygwDtpnf;ta0;rS w&m; ol}uD;udk vrf;!$efcsufcsay;vkdufv#if w&m;ol}uD;rS xdktwdkif;vkyfudkifavonf? xdk@a=umifh rqvacwf w&m;ol}uD;rsm; onf Oya'/ oufaoxGufcsufrsm;ukd t"durppfaq;yJ jyifyowif; a=umif;&mrsm;ESifhyif tr_udk pD&ifqHk;jzwfvdkufwwf onf? tcsKd@pD&ifxHk;rsm;wGif Oya'urnfodk@yifqdkapumrl qdkaompum;&yfjzifh EdkifiHom;rsm;.tcGifhta&;udk w&m;&Hk;rS rnfodk@r# umuG,fapmifha&Smufay;Edkifjcif; r&SdonfukdawG@&onf? xdk@a=umifh rqvacwfwGif jynfolwkd@onf w&m;r#wr_ qHk;¶_H;cJh=u&onf?

Oya'jyXmef;csufrsm;twdkif; vdkufemaqmif&Gufonfqdk&Hkr#ESifh rvHkavmuf? rdrd rSDjirf;jyKqHk;jzwfonfhjyXmef;csuf rsm;ESifh tr_jzpfta=umif;t&mwdk@ udkufnDzdk@vnf;vdkonf? armfawmfum;cdk;r_ESifh=uufcdk;r_ cdk;r_jcif;wlaomfvnf;/ um;cdk; r_ukd 5 ESpf axmifcsouJhokd@ =uufcdk;r_udkvnf; axmif 5 ESpf csIr&ay? cdk;r_jcif;wlaomfvnf;; tr_jzpfypPnf;wefzdk; uGm jcm;onfhtwGuf Oya'jyXmef;csufrsm;udk ausnufpGmavhvmI qHk;jzwf&efvdkayonf?

xkd@twl w&m;ol}uD;rsm;onf pdwfxJwGif ormorwf&Sd&Hkr#jzifh rvHkavmufyg? tjyKtrlwGifvnf; oifhwifh avsmufywfaom r#r#wwqufqHa&;rsKd; vkdvmonf? w&m;ol}uD;onf rdrdtr_onfESpfbufwGif wbufukd vkdtyfonf xufykdI qufqHaev#if tjcm;wbuf&Sd tr_onf.pdwfxJY roufromjzpf+yD; rr#w[k cHpm;vm&apEkdifonf? xdk@ a=umifh w&m;ol}uD;onf jyKrlqufqH&mwGif tvGefowdxm;&efvkdonf?

w&m;ol}uD;wOD;taejzifh yxrtcsufrSm &dk;ajzmifhwnf=unfaom orm"dw&m;&Sd&rnf? 'kwd,tcsufrSm Oya' qdkif&m ynmt&nftcsif;ESifh jynfpHk&rnf? wzef a&G;cs,faomtcg cGJjcm;r_r&Sdap&[laom tcsufvnf;yg0ifonf? wm0ef xrf;aqmif&rnfhoufwrf;/ ‚if;[email protected]_/ vHk+cHKr_/ vHkavmufaomvpm/ vkyfief;cGiftaetxm;/ yifpifESifh t+idrf; pm;,l&efftwGuf touft&G,fuef@owfcsufrsm;udk Oya'ESifhtnD jynfhjynfhpHkpHkjyXmef;owfrSwfay;&rnf? w&m;ol}uD; wOD;onf ‚if;tm; w&m;pD&ifa&;qdkif&mESifh toufarG;0rf;a=umif;qdkif&mpGrf;aqmifr_udk qef@usifwdkifwef;cH&jcif;/ pGJcsuf wifcH&jcif;wkd@udk oifhwifhavsmufywfaom vkyfxHk;vkyfenf;rsm;ESifhtnD w&m;r#wpGm ta&;,laqmif&Gufay;&rnf? tqdk yg w&m;ol}uD;rsm;onf r#waom=um;emppfaq;jcif;ukd cH,lydkifcGifh&Sdap&rnf? ,if;udpPESifhpyfvsOf;I =um;emppfaq;jcif; udk w&m;ol}uD;rS arwWm&yfcHjcif;r&Sdygu ppfaq;r_.tpydkif;udk twGif;a&;tjzpf xdef;odrf;ay;xm;&rnf?

u|Ekfyfwkd@tem*wfvl@tzJG@tpnf;wGif w&m;pD&ifa&;pHepf aumif;rGefatmifjrifpGmvnfywfEkdif&ef w&m; ol}uD;rsm;onf rnfuJhodk@*k%ft*Fg&Sdoifhonfudk pOf;pm;=u&efvkdtyfvmygonf?

a&S@aecsKyf&Hk;rSxkwfa0onfh Oya'ynm*sme,f. yxrqHk;pmrsufESmwGif Oya'ynmonf tusifhoduQm ESifhjynfhpHkaomynmjzpfonf [lI az:jyxm;onf? TuJhokd@ pmtkyfwGif xnfhoGif;az:jyxm;&Hkr#ESifhrjyD;? Oya' ynmjzifh toufarG;=uolwdkif;u av;av;eufeufwefbkd;xm; vufcHusifhoHk;=u&efvdkygonf? i/ a&S@aecsKyf/ tpkd;&a&S@aeESifh Oya't&m&Sdrsm; p) vGwfvyfaoma&S@ae}uD;rsm;ESifh a&S@aetoif;rsm; 1879 ckESpf a&S@aersm;tufOya'

t*FvdyfOya'u Oya'tusdK;aqmifrsm;udk todtrSwfjyKvdkufojzifh 14 &mpkESpfwGiftpjyKI attorney-at-law[laompum;vHk;ay:aygufvmonf? tar&duefEdkifiHwGif attorney ESifh Lawyer udka&S@ae [laomt"dy`g,fjzifh zvS,fIoHk;E_H;onf? t*FvefEdkifiHwGif solicitor ESifh barrister ESpfrsdK;oHk;=u&m

Page 29: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

tr_onfrsm;udkt=uHOm%fay;aom/ atmuftqifhw&m;&Hk;rsm;wGifvdkufygaqmif&Gufay;aomolrsm;udk solicitor [kac:a0:oHk;pGJ=ujyD; txuftqifhw&m;&Hk; rsm;wGiftr_vdkufcGifh&olrsm;udk barrister [kac:a0:oHk;pGJ=uonf? t*FvefEdkifiHESifh=opa=w;vsm;EdkifiHwdk@wGif,ae@wdkif barrister ESifh solicitor udkcGJjcm;IoHk;E_H;qJjzpfonf? solicitor onftr_onfESifhudk,fwdkifuddk,fusawG@qHkI t=uHOm%fay;&olESifh atmuftqifh&Hk;rsm;wGiftr_onfrsm;.udk,fpm; vdkufygaqmif&GuoljzpfjyD; barrister onf solicitor .tr_onfrsm;tm; txuftqifh&Hk;rsm;Y udk,fpm;avsmufvJol/ tusdK;aqmifoljzpfonf//

jrefrmEdkifiHwGifrl txufwef;a&S@aeESifh w&m;&Hk;csKyfa&S@ae[lI cGJjcm;xm;onf? Oya'pmar;yGJrsm;atmifjrifjyD; aemuf tvkyfoifa&S@aetjzpf wESpfvdkufygaqmif&GufjyD;aemuf a&S@aeOya'/ enf;Oya'rsm;ESifhtnD xkwfay;onfh vdkifpif &&Sdatmif aqmif&Guf&onf// a&S@aetjzpfvdkufygaqmif&GufcGifh&olrsm;onf oufqdkif&mjynfe,fESifh wdkif;rsm;&Sdw&m; &Hk;rsm;wGif a&S@aetjzpfvdkufygaqmif&GufcGifh&&ef avsmufxm;&onf? tqdkygw&m;&Hk;rsm;rS a&S@aetjzpf vdkufygaqmif &GufcGifhjyKonfh cGifhjyKcsuf&&Sdvsif owfrSwfxm;onfhw&m;&Hk;rsm;wGifom tr_rsm;vdkufygaqmif&GufcGifh&onf? xdkodk@vdkufyg aqmif&Guf&mwGifvnf; txufwef;a&S@aersm;onf jynfe,fESifhwdkkif;tqifhw&m;&Hk;rsm;txdom vdkufygaqmif&GufEdkif onf? w&m;&Hk;csKyfwGif vdkufygaqmif&GufcGifhr&yg? txufwef;a&S@aeonf a&S@aetjzpf vdkufygaqmif&GufcGifhvdkifpifudk wESpfvsifw=udrf vJvS,f&onf? w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;onf xdkuJhodk@vJvS,f&ef rvdktyfyg/ jrdK@e,fw&m;&Hk;rS tpjyKI w&m;&Hk;csKyfodk@wdkif vdkufygaqmif&GufEdkifonf? xdk@tjyif jrefrmEdkifiHwEdkifiHvHk;&Sd w&m;&Hk;toD;oD;wGif tusdK; aqmiftjzpf vdkufygaqmif&GufEdkifonf? txufwef;a&S@aeuJhodk@ vdkufygaqmif&GufcGifh&ap&eftwGuf avsmufxm;&efrvdkyg? a&S@ae a&S@&yfrsm;/ tusdK;aqmifrsm;taejzifh r_cif;rsm;udkvdkufygaqmif&Guf&mwGifvnf; vdkufemusifhoHk;&rnfhOya'udk a&;qGJjy Xmef;xm;cJhonf?

1879 a&S@aersm;tufOya'yk'fr 3 t& a&S@aeqdkonfrSm w&m;&Hk;csKyfa&S@ae odk@r[kwf a&S@aeudk qdkvdka=umif; t"dy`g,fzGifhqdkxm;&m a&S@aetjzpf toufarG;0rf;ausmif;jyKoltm;vHk;ESifh oufqdkifayonf? yk'fr (8) t& a&S@aetjzpf vdkufygaqmif&Guf&eftwGuf a&@Saepmar;yGJatmifvufrSwf&&SdjyD;aemuf pm&if;oGif;jyD;olrsm;onf tcGef&Hk;rsm;ESifh w&m;&Hk; rsm;wGif a&S@aetjzpf vdkufygaqmif&GufcGifh&jyD;/ pm&if;rwifoGif;xm;olrsm;onf w&m;&Hk;rsm;wGif vdkufygaqmif&GufcGifhr&Sd ay? tr_vdkufygaqmif&GufcGifhvdkifpifr&yJ wyg;ol.udk,fpm; tusdK;aqmifay;Ir&yg? a&S@aewOD;onf jypfr_wpHkw&m jzifh tjypfuscH&vsif a&S@aevdkifpifudk&yfqdkif;jcif;/ odk@r[kwf y,fzsufjcif;udk w&m;&Hk;csKyfrS ta&;,laqmif&GufEdkifonf? xdk@ tjyif a&S@aersm;.usifh0wfoduQmukd azgufzsufaoma&S@aetm; vdkifpif&yfqdkif;jcif;ESifh y,fzsufjcif;jyKvkyfEdkifonf? xdkodk@ vdkifpif&kyfodrf;cH&olonf rdrd&&Sdxm;onfh a&S@aetjzpfvdkufygaqmif&GufcGifhvufrSwfudk w&m;&Hk;odk@jyefvnfay;tyf&ef wm 0ef&Sdonf?

1879ckESpf a&S@aersm;tufOya'wGif jypfr_ESifhjypf'%frsm;udk jyXmef;xm;onf? w&m;Oya'ESifhtnD vdkifpifr&yJESifh tr_vdkufcGifhwm;jrpfa=umif;jyXmef;csufudk qef@usifazgufzsufoltm; TOya't& tr_vdkufygaqmif&GufcGifhvufrSwf twGuf xrf;aqmif&aomwHqdyfacgif;wefzdk;. 10 qxufrydkaom '%faiGay;aqmif&rnfjzpfjyDD;/ '%faiGay;aqmif&ef ysufuGufygu axmif'%f 6 vtxd uscH&rnfjzpfonf? xdk@tjyifjypfr_usL;vGefolonf tr_udkqufvufI vdkufygaqmif &GufcGifhr&onfhtjyif a&S@aetjzpf&ykdifcGifhESifh qdkif&mqdkifcGifhwdk@udkvnf; awmif;qdkydkifcGifhr&Sday? a&S@aetjzpfvdkufygaqmif &GufcGifhvdkifpif &kyfodrf;cH&olonf w&m;&Hk;csKyf odk@r[kwf tm%mydkiftm; vufrSwfudkjyefvnfay;tyf&ef wm0ef&Sdaomf vnf; ,if;owfrSwfcsufudkysufuGufvsif usyf 200 xd '%faiGpD&ifEdkifjyD; '%faiGaqmif&efysufuGufygu w&m;raxmif wGif (3) vxdcsrSwfjcif;udk cH&rnfjzpfonf?

w&m;¶kH;csKyf a&S@aersm;aumifpD

w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;aumifpDudk w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;aumifpDOya'ESifhtnD zGJ@pnf;xm;&SdjyD; w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm; aumifpD. OuUXrSty tvkyftr_aqmiftzGJ@0ifrsm;udk a&G;cs,fwifajrmufonfhenf;jzifhom

Page 30: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

cef@tyfcJhonf? w&m;&Hk;csKyf a&S@aersm;aumifpDonf w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;ESifh a&S@aersm;udk =uD;=uyfr_ay;onf? vGwfvyfonfhtoif;tzGJ@ wcktaejzifh &yfwnfEdkifcJhonf//

odk@aomf 1988 ckESpf &Spfav;vHk;ta&;awmfyHkumvwGif =o*kwfv 15 &ufae@Y jrefrmwEdkifiHvHk;Y jzpfyGm;vsuf&Sdonfh ta&;tcif;wGif &efukef/ ppfudkif;ESifh tjcm;jrdK@rsm;wGif vHkjcHKa&;wyfzGJ@rsm;u uav;rsm;/ ausmif;om;rsm;ESifh jynfolrsm;udk aoewfESifhypfowfjcif;onf zGJ@pnf;yHktajccHOya'ESifh EdkifiHwumvl@tcGifhta&;Oya'rsm;udk vHk;0qef@usif&ma&muf a=umif; &efukefa&S@aersm;aumifpDrS xkwfjyefausnmcJhonf? xdk@tjyif pufwifbmv 2 &ufae@wGif 1974 zGJ@pnf;tkyfcsKyf yHktajccHOya'udk zsufodrf;ay;&efESifh 1962 ckESpf tm%modrf;r_rSm 1947 zGJ@pnf;yHktajccHOya'udk csdK;azgufjcif;jzpfa=umif; xkwfjyefausnmcJhonf? 1988 ckESpf pufwifbmvwGif ppfwyfrStm%modrf;jyD;aemuf w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;/ txuf wef;a&S@aersm;onfEdkifiHa&;ygwDrsm; zGJ@pnf;wnfaxmif&mwGif trsm;qHk;yg0ifvmcJhonf? xdk@a=umifh e0wtm%m&vmjyD; onfhaemufydkif;wGif w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;aumifpDudk ,cifuuJhodk@vGwfvyfcGifhray;awmhyJ =udK;udkifxdef;csKyfEdkif&eftwGuf A[dkw&m;&Hk;a&S@aersm;aumifpD. zGJ@pnf;yHkESifhOya'udk 1989 ckESpf =o*kwfv 31 &ufae@wGif topfjyifqifzGJ@pnf;cJhonf? ,cifu a&G;cs,fwifajrmufonfhpHepfjzifh a&G;cs,fcef@tyfonfh tr_aqmifvl=uD;rsm;.ae&mwGif w&m;ol=uD;csKyfu a&G;cs,fwm0efay;onfh w&m;&Hk;cskyfw&m;ol=uD;wOD;/ 'kwd,a&S@aecsKyfESifh a&S@aecsKyf&Hk;nGef=um;a&;r_;/ w&m;&Hk;csKyfrS a&G; cs,fwifoGif;onfh w&m;&Hk;csKyfa&S@ae 6 OD;/ w&m;&Hk;csKyfnGef=um;a&;r_;ESifh a&S@aecsKyf&Hk;nGef=um;a&;r_;wdk@udk e0wrS wdkduf &dkufa&G;cs,fcef@tyfjcif;jzifh w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;aumifpDudk xdef;csKyfvdkufonf? vGwfvyfaomtoif;tzGJ@tjzpf &yfwnf aejcif;rS ppfwyfrSxdef;csKyfonfh w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;aumifpDtjzpfodk@ a&muf&SdcJh&onf? ,cifw&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;Oya' t& EdkifiHawmfa&S@aecsKyfonfOuUX/ w&m;&Hk;csKyfrSa&G;cs,fonfh 4 OD;yg0ifjyD; w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;u a&G;cs,fwifajrSmuf vdkufonfh tr_aqmifvl}uD; 10 OD;u 5 OD;vsif 2 ESpfw=udrf tvSnfhuspHepfjzifh pDrHtkyfcsKyfcJhjcif;jzpfonf? topfjyifqif vdkufonfh w&m;&Hk;csKyfa&Saersm;aumifpD.zGJhpnf;yHkY ,cifOya'yk'fr 4 t& tzGJ@0ifrsm;ua&G;cs,fwifajrSmufonfh vGwfvyfaomw&m;&Hk;csKyfa&S@ae 10 OD; yg0ifcGifhðyxm;jcif;udk y,fzsufvdkufonf? a&G;cs,f wifajrSmufjcif;ESifhoufqdkif onfh zGJ@pnf;yHka&;qGJjcif;/ w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;aumifpD. vkyfydkifcGifhESifhpnf;rsOf;pnf;urf;rsm;/ vkyfxHk;vkyfenf;rsm; jyXmef; jcif;qkdif&m yk'fr 6 udkvnf; e0w.Oya'trSwf 22§89 jzifh zsufodrf;cJhonf//

w&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;aumifpDonf a&S@aea&S@&yfrsm;.tr_udpPESifhywfoufI jynfolrsm;uwdkifwef;vmvsif/ owf rSwfxm;aom a&S@aersm;.usifh0wfoduQmudk azgufzsufvsif w&m;cGifwGif rar;oifhonfhudpPrsm;/ oufaocHOya't& wm;jrpfxm;onfhar;cGef;rsm;udk ar;jref;ojzifh ta&;,lay;&ef wdkifwef;vmvsif vufcHaqmif&Gufay;&ygonf? w&m;&Hk; csKyfa&S@aersm;tjzpf todtrSwfjyKonfhudpP&yfrsm;wGifvnf; axmufcHcsufay;&onf? ,ck topfjyXmef;vdkufonfh Oya't& w&m;&Hk;csKyfa&S@aewOD;tm; tr_rsm;wGif vdkufygaqmif&GufcGifhjyKrnf/ rjyKrnf? a&S@aetjzpf tr_rsm;wGif vdkufyg aqmif&GufcGifhay;rnf/ ray;rnffqdkonfhudpP&yfrsm;onf a&S@aersm;.usifh0wfoduQmudk xdef;odrf;onfhtoGif roufa&muf awmhyJ vGwfvyfaomw&m;&Hk;csKyfa&S@aersm;/ a&S@aea&S@&yfrsm;tjzpf toufarG;0rf;ausmif;jyKjcif;udk ajcmufvSef@aeonf[k yif qdkEdkifygonf? q/ &J. vkyfief;wm0ef

,cifu jrefrmvlrsdK;rsm;onf jAdwdo#[email protected]_atmufwGif aexdkifcJh=u&m &Jpcef;ESifh w&m;&Hk;wdk@udk vl trsm;roGm;oifhaomae&m/ roGm;tyfaomae&m[lIowfrSwfum wwfEdkifor#a&SmifuGif;IoGm;=uonf// jypfr_qdkif&m jyXmef;csufrsm;udk rcsdK;azgufrdatmif =udK;pm;Ivnf; aexdkif=uonf? wdkif;wyg;om; ukdvkdeDtpdk;&onf awmfvSefykefuef r_rsm;/ 'kp&dkufr_rsm;udk jynfoltrsm;rusL;vGef0Hhatmif vdkonfxufydkI ajcmufvSef@cJh jcif;a=umifhvnf; omrmefjynfol rsm;rSm a=umufvef@cJh=uonf? &Jrsm;taejzifhvnf; txufatmuf=udK;udkiftkyfcsKyfcJh onfh tkyfcsKyfa&;pHepfatmuf0,f rdrdoufom&m&a&;twGuf vkyfaqmif=uonf? ESdyfpufnSif;yef;r_rsm;jzifh tr_tjref ay:aygufap&ef aqmif&GufcJhonfh

Page 31: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

om"ursm;vnf;&Sdonf? jynfolvlxkuvnf; rdrdwdk@Y rnfonfhtcGifhta&;rsm;&Sdonfudk rodem;rvnf=u? &Jjzpfolu vnf;rajym? avhvm&eftajctaeuvnf;ray;ojzifh &Jwdk@jyKor# acgif;iHk@cHcJh&onf?

vlwa,mufjypfr_usL;vGefrdygu yxrOD;qHk;&ifqdkif&olrSm &Jyifjzpfonf? axmif'%f 3 ESpftxuf csrSwfEdkif onfh tr_rsm;qdkygu &Jtaejzifh 0&rf;rygyJzrf;qD;EdkifjyD; axmif'%f 3 ESpfatmuf tjypfay;Edkifonfh tr_rsm;qdkygu ouf qdkif&m&Jtaejzifh w&m;&Hk;.zrf;0&rf;ygrSom vlwa,mufudkzrf;qD;Edkifonf[k jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'wGif jyXmef;xm; onf// vlwOD;wa,muftm; ta=umifrJhzrf;qD;jcif;rS tumtuG,fay;Edkif&ef Oya'jyXmef;csufrsm;udk vspfvsL&_I &JrSzrf; qD;jcif;ukd cGifhrðyay? vlwOD;ukd zrf;qD;onfhtcgwGif vdkufemaqmif&Guf&rnfh vkyfxHk;vkyfenf;rsm;udk jypfr_qdkif&musifhxHk; Oya'wGif‚if;/ &JvufpGJwGif‚if; twdtvif; jyXmef;xm;onf? rnfonfhenf;jzifhzrf;qD;apumrl zrf;qD;xm;oltm; 24 em&DxufrausmfapyJ w&m;&Hk;odk@ wifydk@ay;&rnf? zrf;qD;&mwGif‚if;/ oufaocHypPnf;rsm; &SmazG&mwGif‚if; jypfr_qdkfif&m usifhxHk;Oya'yg jyXmef;csufrsm;udk twdtusvdkufem&ef nGefjyxm;onf? tcsdK@aomr_cif;rsm;Y &SmazG&mwGif enf;vrf; wusrjzpfcJhonfhtwGuf ysufjy,fcJh&onfh om"ursm;vnf;&Sdonf? Oya'u todoufaovl 2 OD;.a&S@arSmufwGif &SmazG&rnf? odrf;qnf;&rdonfhypPnf;udk pm&if;jyKpkjyD; odrf;qnf;jcif;cH&oltm; rdwWLwapmifay;&rnf[k jyXmef;xm;v#if xkdtwdkdif; aqmif&Guf&rnf? odrf;qnf;pOfu todoufaorygyJ/ &Jpcef;odk@a&mufaomtcgusrS oufaorsm;tm; vuf rSwfa&;xdk;ap&ef aqmif&Gufjcif;onf Oya'jyXmef;csufrsm;ESifh rnDnGwfay? xkd@a=umifh tr_wckvHk;udk ysufjy,foGm;ap Edkifygonf? odk@aomf &Hzef&Hcg tcsdK@aom tr_rsm;/ txl;ojzifh rl;,pfaq;0g;ESifh pdwfudkajymif;vJapwwfaomaq;0g;rsm; Oya't& ta&;,ljcif;cH&onfhtr_rsm;wGifrl &SmazG&mwGif enf;vrf;wusrjzpf&Hkr#ESifh tr_wckvHk; rysufjy,fEkdifa=umiff; ppfaq;qHk; jzwfxm;onfh pD&ifxHk;rsm;vnf;&Sdonf? &SmazG&mwGif enf;vrf;wusrjzpfonfrSty w&m;cHtm; tjypfay; Edkifap&ef tr_uGif;qufrjywf xif&Sm;aom oufaocHcsufrsm;&Sdaeaoma=umifh xdkodk@qHk;jzwfEkdifonfudk avhvmawG@&Sd& onf?

zrf;qD;xm;onfhw&m;cH odk@r[kwf pGyfpGJcH&oltm; &Jpcef;wGif xdef;odrf;xm;pOffESifh ppfaq;aepOfumvrsm; twGif; ‚if;taejzifh Oya't& &ykdifcGifh&Sdonfh tcGifhta&;rsm;udk ay;tyf&rnf? Oyrmtm;jzifh rdom;pkESifhawG@qHkcGifh/ a&S@aejzifhckcHacsyydkifcGifh/ zrf;qD;xm;onfhumvtwGif; w&m;cH odk@r[kwf pGyfpGJcH&ol. tcGifhta&;udk &Jrsm;u cGifhðy&rnf// &Jpcef;wGifzrf;qD;xm;onfh umvtwGif ;cH0efjzifhvGwfxm;Edkifonfhtr_rsm;udkd cH0efjzifhvGwfay;&rnf? tmrcHjzifhv$wfEdkif onfhtr_rsm;udk tmrcHay;&rnf? &JvufpGJ tydk'f 1347 wGif w&m;cHwOD;udkzrf;qD;&rdaomtcg tr_udk 24 em&DDtwGif; pHkprf;ppfaq;I rjyD;cJhvsif &Jpcef;r_;rS jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yk'fr 167 t& w&m;cHudk teD;qHk;t&yfrS &mZ0wfw&m; ol=uD;xHodk@ wifykd@&rnfhtjyif qufvufcsKyfaESmifxm;&ef &Drefvkdvsifvnf; &Drefawmif;&rnf? &DrefavsufvGmwifoGif;&m wGif tr_ESifhywfoufaom tr_ae@pOfrSwfwrf;rsm;ESifhtwl wifoGif;&rnf? xdk@tjyif &JvufpGJ tydk'f 1349 wGif rnfonfhtwGufa=umifh &Drefavsmufxm;&jcif;jzpfa=umif; avsmufvGmwifoGif;onfhae@wdkifatmifaz:jyonfh tr_ae@pOf rSwfwrf;rsm;udk &Jpcef;r_;u wifjy&efvdkonf? &mZ0wfw&m;ol=uD;u az:jyxm;onfhtcsufrsm;udk oabmwlauseyf vsif w&m;cH.a&S@wGif &Dreftrdef@ csrSwfrnfjzpfonf? jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya' yk'fr 167 (2) t& w&m;cHudk vufcH&&Sd aomw&m;ol=uD;onf xdktr_udk vufcHppfaq;&ef tm%m&Sdonfjzpfap/ r&Sdonfjzpfap tcgtm;avsmfpGm rdrdfxifjrif onfhtwdkif; w&m;cHtm; qufvufcsKyfaESmifxm;&ef cGifhjyKEdkifonf? odk@&mwGif w&m;cHrSm 7 ESpfxufrenf;aom tvkyf =urf;ESifhaxmif'%f csrSwfEdkifonfhjypfr_w&yfjzifh pGyfpGJcH&vsif xdkoludkcsKyfaESmifxm;jcif;onf pkpkaygif; &uf 30 xuf rydkap &ay? xdk@tjyif tvkyfESifhaxmif'%f(7)ESpfatmuf csrSwfEdkifaomtr_jzifh pGyfpGJcHxm;&oljzpfvsif xdkoludk csKyfaESmifxm; jcif;onf pkpkaygif; (15) &ufxuf rydkap&? okd@twGuf &Drefudk tvG,fwul&,lI r&ay? oufqdkif&mEdkifiHom;wOD;. tcGifhta&;rqHk;&_H;&atmif owdxm;aqmif&Guf&rnfh udpPw&yfjzpfonf// jypfr_qdkif&m usifhxHk;Oya' yk'fr 169 t& w&m; cHtm; &mZ0wfw&m;ol=uD;xH wifydk@Edkifavmufonfh vHkavmufaomoufaocHcsufr&Sd/ ouFmruif;jzpfp&mta=umif; r&Sd[k,lq&vsif &Jpcef;r_; odk@r[kwf pHkprf;axmufvSrf;olt&m&Sdonf ‚if;tm; tmrcHolrsm;ESifhjzpfap/ tmrcHolrsm;rygyJ/ udk,fwdkifcH0efjzifhjzpfap cH0efcsKyfI vGwfvdkufEkdifonf?

Page 32: Fair Trial (မွ်တေသာ တရားခြင္)

w&m;&Hk;rsm;vufpGJ tydk'f 405 (2) wGif &Drefay;&onfhta=umif;jycsufonf wdusaocsm&rnfjzpfonf? &JwyfzGJ@ 0ifrsm;u oufaorsm;ukdppfaq;&ef tcsdefvdkonfqdkonfh az:jycsufr#ESifh rvHkavmufay? w&m;cHonf jypfr_usL;vGef a=umif; rouFmzG,f&mjzpfaponfh ta=umif;t&mrsm;ESifh a&SqufI rnfodk@ az:xkwfpHkprf;ar;jref;&efvdktyfa=umif;ponfh tcsufrsm;udk &DrefavsmufvGmwGif az:jy&rnfjzpfonf? &mZ0wfw&m;ol=uD;a&S@arSmufodk@ w&m;cHudkrac:aqmifcJhor# &Dreftrdef@ ray;xdkufa=umif;ESifh w&m;cHu ta=umif;jycGifhr&or# &Dreftrdef@ csrSwfEdkifjcif;r&Sda=umif;udk w&m;&Hk;rsm;vuf pGJ tydk'f 403 ESifh &JvufpGJ tydk'f 1347 wdk@wGif twdtvif;jyXmef;xm;onfygonf?

vuf&SddjrefrmEdkifiHtwGif;&Sd&Jpcef;rsm;wGif jypfr_qdkif&mOya'rsm;jzifh ta&;,lcHxm;&olrsm;/ txkl;Oya'rsm;jzifh ta&;,lcHxm;&olrsm;onf txufaz:jyygtcGifhta&;rsm;udk trSefwu,f cHpm;cGifh&Sdr&Sdqdkonfh tcsufESifhywfoufI &Ju zrf;qD;ta&;,lxm;jyD; jypfr_udkpHkprf;ppfaq;aeonfhumvonf trSefwu,f Oya'ucGifhjyKxm;onfh (15) &uf odk@r[kwf &uf (30) xufausmfvGefjyD;rS w&m;&Hk;odk@ ppfaq;&efwifydk@vmjcif;udk trsm;qHk;&ifqdkif=uHKawG@&onf? Oya'wGif w&m;cHjzpfol w&m;&Hk;a&S@odk@a&muf&SdrSom w&m;&Hk;u csKyf&Drefay;Edkifonf[k jyXmef;xm;aomfvnf; tcsdK@txl;Oya'jzifh ta&;,lcH&onfhtr_rsm;wGif w&m;&Hk;a&S@odk@ w&m;cHa&muf&Sdvmjcif;r&SdyJ/ csKyf&Drefrsm;udk tuef@towfr&Sday;aeonfh tjzpfrsm;udk &ifqdkif=uHKawG@ae&onf? Oyrmtm;jzifh ta&;ay:pDrHr_tufOya' yk'fr 5 (n) jzifh zrf;qD;xdrf;odrf;cH&ol rsm;udk &Jpcef;odk@ yxrOD;pGmac:aqmifoGm;jyD; tr_zGifhonf? xdk@aemuf wyfrawmfaxmufvSrf;a&;rS ppfaq;ar;jref;&ef ac: aqmifoGm;jyD; ppfa=uma&;pcef;rsm;wGif w&m;cH[kpGyfpGJcH&oltm; enf;rsdK;pHkjzifhppfaq;jyD;aemuf tr_udkpGJwif&ef vHkavmuf onfh taxmuftxm;&&SdjyD;onfhtcgrSom &Jpcef;odk@ jyefvnfac:aqmifvmjyD; pcef;r_; odk@r[kwf tr_vdkuf&Jt&m&Sdu w&m;&Hk;odk@ w&m;cHudkwifydk@jyD; tr_udkpGJwifonf// ppfa=uma&;pcef;wGif wyfrawmfaxmufvSrf;a&;rS zrf;qD;xm;pOf um vrsm;twGif; vdktyfaomcsKyf&Drefudk w&m;&Hk;Ywifjyawmif;cH&mwGif jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'yg jyXmef;csufrsm;/ &JvufpGJ ygjyXmef;csufrsm;ESifh rudkufnDyJ vkyfaqmifcJha=umif;udkawG@&SdEdkifonf// xdkodk@ wifjyawmif;qdkvmonfh &Dreftrdef@xkwfay; &efudpPudk w&m;ol=uD;rsm;uvnf; jypfr_qdkif&musifhxHk;Oya'ESifh w&m;&Hk;rsm;vufpGJygjyXmef;csufrsm;udkvspfvsL&_I vkyf aqmifay;cJhonfhudpP&yfrsm;udkvnf; awG@&Sd&onf? EdkifiHawmf.vHkjcHKa&;ESifh EdkifiHom;rsm;.tcGifhta&;rsm;udk xda&mufpGm tumtuG,fay;Edkifap&ef zGJ@pnf;wnfaxmifxm;onfhw&m;&Hk;rsm;/ jynfol@&Jpcef;rsm;onf jynfoltrsm;udk tum tuG,fay;&rnfhtpm;/ tm%m&Sifwdk@tm%mwnfjrJa&;twGuf vufudkifwkwfozG,f toHk;cscHae&jcif;ukd tjrefqHk; jyKjyif&rnfjzpfonf? w&m;Oya'pkd;rkd;a&;ESifh vGwfvyfpGmw&m;pD&ifa&;twGuf &JwyfzGJ@0ifrsm;onf jypfr_qdkif&mOya'/ jypfr_ qdkif&musifhxHk;Oya'/ w&m;&Hk;rsm;vufpGJ/ oufaocHOya'wdk@wGif az:jyxm;onfh Oya'jyXmef;csufrsm;twdkif; vdkufem aqmif&Guf&ef txl;vdktyfaeygonf? Z/ jypfr_qkdif&m usifhxkH;Oya'wGif ðyjyifoifhaomtcsufrsm; tcef; 7/ vkdvm;ar#mfrSef;onfh w&m;r#waom w&m;cGif