ÍÝÃÄÑÝÍ ¯ÍÄÝÑÒÍÈÉ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕªÃÆËÈÉÍ aimag.pdf · ЗУРАГ...

ÍÝÃÄÑÝÍ ¯ÍÄÝÑÒÍÈÉ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕªÃÆËÈÉÍ ÕªÒªËÁªÐÈÉÍ ÑÀÍÕ¯¯ÆÈËÒÝÝÐ ÕÝÂËÝÂ.

Áîëîâñðóóëæ, ýìõòãýñýí:Õÿíàí òîõèîëäóóëñàí:

Õîëáîî áàðèõ:¯íäýñíèé Ñòàòèñòèêèéí ÕîðîîÌîíãîë óëñ, Óëààíáààòàð 14200Çàñãèéí ãàçðûí III áàéð

Ìýäýýëëèéí ¿éë÷èëãýý

Óòàñ: 1900-1212Ôàêñ: (976-11)-329271È-ìýéë: [email protected]Âýá ñàéò: www.1212.mn

Ø. Ñýðæõ¿¿, Ë. ÍÿìáàòÁ. Ýðäýíýñ¿ðýí, Ñ. Àëòàíöýöýã

Õ¯Í ÀÌ, ÍÈÉÃÝÌ 01

ÃÀÐ×ÈÃ

ªÌÍªÕ ¯Ã 6

ÀÉÌÃÈÉÍ ÒÀÍÈËÖÓÓËÃÀ 8


1. Õ¯Í ÀÌ 12

2. ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÇÀÐÈÌ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯Ä 21

3. ÁÎËÎÂÑÐÎË, ÑÎ¨Ë 26

4. ÝÐ¯¯Ë ÌÝÍÄ 32

5. ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÄÀÀÒÃÀË 35

6. ÃÝÌÒ ÕÝÐÝÃ, Ø¯¯Õ 36

ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÀÃ 39

7. ÄÎÒÎÎÄÛÍ ÍÈÉÒ Á¯ÒÝÝÃÄÝÕ¯¯Í 40

8. ÕªÐªÍÃª ÎÐÓÓËÀËÒ 42

9. ÕÝÐÝÃËÝÝÍÈÉ ¯ÍÝ 43

10. ÁÀÍÊ, ÑÀÍÕ¯¯, ÄÀÀÒÃÀË 46

11. ÒªÐÈÉÍ ÑÀÍÕ¯¯ 49

12. ÕªÄªª ÀÆ ÀÕÓÉ 51

ÌÀË ÀÆ ÀÕÓÉ 51

ÃÀÇÀÐ ÒÀÐÈÀËÀÍ 68

13. ÀÂÒÎ ÒÝÝÂÝÐ, ÕÀÐÈËÖÀÀ ÕÎËÁÎÎ 71

14. ÁÀÐÈËÃÀ, ÍÈÉÒÈÉÍ ÀÆ ÀÕÓÉ 73

15. ÁÀÉÃÀËÜ ÎÐ×ÈÍ 75

16. ÃÀÇÐÛÍ ÍÝÃÄÌÝË ÑÀÍ 78

ÕÀÂÑÐÀËÒ-1 (ñóìààð)

ÕÀÂÑÐÀËÒ-2 (áàãààð)

¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÕÎÐÎÎ - ÒӨВ ÀÉÌÀÃ02

Õ¯ÑÍÝÃÒÈÉÍ ÆÀÃÑÀÀËÒ

ХҮСНЭГТ 1.1 АЙМГИЙН ХҮН АМ, хот, хөдөөгөөр, мянган хүн 12ХҮСНЭГТ 1.2 СУМДЫН ХҮН АМЫН ТОО 13ХҮСНЭГТ 1.3 ДУНДАЖ ХЭМЖЭЭНИЙ СУМ, БАГ 14ХҮСНЭГТ 1.4 ХАМГИЙН ОЛОН ХҮН АМ, ТОМ НУТАГ ДЭВСГЭРТЭЙ СУМ, БАГ 15ХҮСНЭГТ 1.5 СУМДЫН ӨРХИЙН ТОО 16ХҮСНЭГТ 1.6 ХҮН АМЫН НЯГТРАЛ 17ХҮСНЭГТ 1.7 ХҮН АМ ЗҮЙН АЧААЛАЛ, ХҮЙСИЙН ХАРЬЦАА, сумдаар 19ХҮСНЭГТ 1.8 ХҮН АМЫН ЕРДИЙН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ҮЗҮҮЛЭЛТ 20ХҮСНЭГТ 2.1 ӨНЧИН ХҮҮХДИЙН ТОО 21ХҮСНЭГТ 2.2 ӨНЧИН ХҮҮХДИЙН ТОО ТОГТМОЛ БУУРСАН СУМ, БАГ 22ХҮСНЭГТ 2.3 ӨРХ ТОЛГОЙЛСОН ЭХИЙН ТОО 22ХҮСНЭГТ 2.4 ӨРХ ТОЛГОЙЛСОН ЭХ ТОГТМОЛ БУУРСАН СУМ, БАГ 23ХҮСНЭГТ 2.5 ӨРХ ТОЛГОЙЛСОН ЭХ ТОГТМОЛ ӨССӨН СУМ, БАГ 23ХҮСНЭГТ 2.6 ГАНЦААР АМЬДАРЧ БУЙ АХМАД НАСТАНГУУДЫН ТОО 24ХҮСНЭГТ 2.7 ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ХҮНИЙ ТОО 25ХҮСНЭГТ 2.8 ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ТОО ХАМГИЙН ИХ БУУРСАН, ӨССӨН БАГ 25ХҮСНЭГТ 3.1 АЙМГИЙН БОЛОВСРОЛЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮНДСЭН ҮЗҮҮЛЭЛТ 27ХҮСНЭГТ 3.2 2013-2014 ОНЫ ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН БАЙГУУЛЛАГА, СУРАЛЦАГЧДЫН ТОО 28ХҮСНЭГТ 3.3 2013-2014 ОНЫ ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛИЙН НИЙТ ҮНДСЭН БАГШИЙН ТОО, НЭГ БАГШИЙН АЧААЛАЛ 29ХҮСНЭГТ 3.4 АЙМГИЙН СОЁЛЫНБАЙГУУЛЛАГЫН ЗАРИМ ҮЗҮҮЛЭЛТ 31ХҮСНЭГТ 4.1 АЙМГИЙН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН САЛБАРЫН ЗАРИМ ҮЗҮҮЛЭЛТ 33ХҮСНЭГТ 4.2 АМЬД ТӨРСӨН ХҮҮХЭД БА НЯЛХСЫН ЭНДЭГДЭЛ 33ХҮСНЭГТ 4.3 НАС БАРСАН ХҮН, зонхилох өвчний ангиллаар 33ХҮСНЭГТ 4.4 СУМДЫН ИХ ЭМЧ, СУВИЛАГЧДЫН ТОО, АЧААЛАЛ, 2013 34ХҮСНЭГТ 4.5 ХАЛДВАРТ ӨВЧНӨӨР ӨВЧЛӨГЧИД, өвчний төрлөөр 35ХҮСНЭГТ 5.1 АЙМГИЙН НИЙГМИЙН ДААТГАЛЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ 35ХҮСНЭГТ 6.1 БҮРТГЭГДСЭН ГЭМТ ХЭРЭГ, төрлөөр 36ХҮСНЭГТ 6.2 ХОХИРОГЧ ИРГЭД 37ХҮСНЭГТ 6.3 ГЭМТ ХЭРГИЙН УЛМААС УЧИРСАН ХОХИРОЛ БА НӨХӨН ТӨЛҮҮЛЭЛТ, сая төгрөг 38ХҮСНЭГТ 6.4 БҮРТГЭГДСЭН НИЙТ ГЭМТ ХЭРЭГ, сумаар 38ХҮСНЭГТ 7.1 НИЙТ ҮЙЛДВЭРЛЭЛТ, ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮН оны үнээр, тэрбум төг 40ХҮСНЭГТ 7.2 ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮНД АЙМАГ БОЛОН САЛБАРУУДЫН ЭЗЛЭХ ХУВЬ 41ХҮСНЭГТ 8.1 ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ, сая төгрөг 42ХҮСНЭГТ 9.1 ИНФЛЯЦИЙН 2013 ОНЫ ӨСӨЛТӨД ҮЗҮҮЛСЭН БҮЛГҮҮДИЙН НӨЛӨӨЛӨЛ 44ХҮСНЭГТ 9.2 ӨРГӨН ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ЗАРИМ БАРАА, ҮЙЛЧИЛГЭЭНИЙ ДУНДАЖ ҮНЭ, сумаар, 2013 44ХҮСНЭГТ 10.1 ХАДГАЛАМЖ, ЗЭЭЛИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТҮҮД, тэрбум төгрөг 47ХҮСНЭГТ 10.2 ХАДГАЛАМЖ, сумаар, сая төгрөг 47ХҮСНЭГТ 10.3 МАЛЫН ИНДЕКСЖҮҮЛСЭН ДААТГАЛД ХАМРАГДСАН МАЛ БҮХИЙ ӨРХ, ДААТГУУЛСАН МАЛЫН ТОО 48ХҮСНЭГТ 10.4 МАЛЫН ДААТГАЛД ХАМРАГДСАН БАЙДАЛ, сумаар 48ХҮСНЭГТ 11.1 АЙМГИЙН ТӨСВИЙН НИЙТ ОРЛОГО, ЗАРЛАГА, сая төг 50ХҮСНЭГТ 12.1 МАЛЧИН ӨРХ, МАЛЧДЫН ТОО 52ХҮСНЭГТ 12.2 МАЛЧИН ӨРХИЙН ЗАРИМ ҮЗҮҮЛЭЛТ, 52


ХҮСНЭГТ 12.3 АЙМГИЙН МАЛЫН ТОО, мянган толгой 53ХҮСНЭГТ 12.4 СУМДЫГ НИЙТ МАЛЫН ТООГООР БАЙР ЭЗЛҮҮЛБЭЛ 55ХҮСНЭГТ 12.5 СУМДЫН СҮРГИЙН БҮТЭЦ 57ХҮСНЭГТ 12.6 ХЭЭЛТЭГЧ МАЛЫН ТОО 60ХҮСНЭГТ 12.7 СҮРЭГТ ХЭЭЛТЭГЧ МАЛЫН ЭЗЛЭХ ХУВЬ 61ХҮСНЭГТ 12.8 СУМДЫГ 2013 ОНЫ НИЙТ ХЭЭЛТЭГЧИЙН ТООГООР БАЙР ЭЗЛҮҮЛБЭЛ 61ХҮСНЭГТ 12.9 БОЙЖУУЛСАН ТӨЛИЙН ТОО, сумаар, 2013 62ХҮСНЭГТ 12.10 СУМДЫН 2013 ОНД 100 ЭХЭЭС БОЙЖУУЛСАН ТӨЛ 63ХҮСНЭГТ 12.11 СУМ, БАГИЙН ДУНДАЖ ҮЗҮҮЛЭЛТ, 2013 64ХҮСНЭГТ 12.12 УЛСЫН НИЙТ 330 СУМЫН ДОТОР ЭЗЛЭХ БАЙР, 2013 оны байдлаар 64ХҮСНЭГТ 12.13 ХАМГИЙН ОЛОН МАЛТАЙ СУМ, 2013 65ХҮСНЭГТ 12.14 ХАМГИЙН ОЛОН МАЛТАЙ БАГ, 2013 66ХҮСНЭГТ 12.15 ТЭЖЭЭВЭР АМЬТДЫН ТОО, толгой 66ХҮСНЭГТ 12.16 ХАШАА, ХУДГИЙН ТОО 66ХҮСНЭГТ 12.17 БЭЛЧЭЭРИЙН ДААЦ, ТЭЖЭЭЛИЙН ХҮРЭЛЦЭЭ 67ХҮСНЭГТ 12.18 ТАРИАЛСАН ТАЛБАЙ, га 68ХҮСНЭГТ 12.19 СУМДЫН 2013 ОНД ТАРИАЛСАН ТАЛБАЙ, га 69ХҮСНЭГТ 12.20 ХУРААСАН УРГАЦ, тонн 69ХҮСНЭГТ 12.21 СУМДЫН ХУРААСАН УРГАЦ, тонн 70ХҮСНЭГТ 12.22 ГА-ГИЙН УРГАЦ 70ХҮСНЭГТ 13.1 АВТО ТЭЭВРИЙН САЛБАРЫН ҮЗҮҮЛЭЛТ 72ХҮСНЭГТ 13.2 АЙМГИЙН ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ САЛБАРЫН 72ХҮСНЭГТ 14.1 БАРИЛГА УГСРАЛТ, ИХ ЗАСВАРЫН АЖИЛ, сая төгрөг 74ХҮСНЭГТ 14.2 АЙМГИЙН НИЙТИЙН АЖ АХУЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭ 74ХҮСНЭГТ 15.1 СУМДЫН 2010-2013 ОНЫ АГААРЫН ДУНДАЖ ТЕМПЕРАТУР, °С 76ХҮСНЭГТ 15.2 СУМДЫН 2010-2013 ОНЫ ХУР ТУНАДАСНЫ НИЙЛБЭР 77ХҮСНЭГТ 16.1 АЙМГИЙН ГАЗРЫН НЭГДМЭЛ САНГИЙН АНГИЛАЛ, 2013 79ХҮСНЭГТ 16.2 СУМДЫН ГАЗРЫН НЭГДМЭЛ САНГИЙН АНГИЛАЛ, мянган га, 2013 80ХҮСНЭГТ 16.3 ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ГАЗАР, мянган га, 2013 81ХҮСНЭГТ 16.4 УЛСЫН ТУСГАЙ ХЭРЭГЦЭЭНИЙ ГАЗАР, мянган га, 2013 82ХҮСНЭГТ 16.5 ОЙН САНГИЙН ГАЗАР, мянган га, 2013 82


ÇÓÐÃÈÉÍ ÆÀÃÑÀÀËÒ

ЗУРАГ 1. АЙМГИЙН ЗАСАГ ЗАХИРГААНЫ НЭГЖ,БАЙГАЛИЙН БҮСҮҮДЭД ХАМРАГДАХ БАЙДАЛ 09ЗУРАГ 1.1 СУМДЫН ХҮН АМЫН ТОО 14ЗУРАГ 1.2 НЭГ ӨРХИЙН АМ БҮЛИЙН ТОО 18ЗУРАГ 1.3 ХҮН АМЫН НАС, ХҮЙСИЙН СУВАРГА, 2010, 2013 он 18ЗУРАГ 2.1 ӨНЧИН ХҮҮХДИЙН ТООНЫ ӨӨРЧЛӨЛТ 21ЗУРАГ 3.1 СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮНДСЭН БАГШИЙН АЧААЛАЛ (нэг үндсэн багшид ногдох хүүхдийн тоо, 2013) 30ЗУРАГ 3.2 ЕБС-ИЙН ҮНДСЭН БАГШИЙН АЧААЛАЛ 30ЗУРАГ 4.1 НАС БАРСАН ШАЛТГААН, зонхилох өвчний ангиллаар, %, 2010-2013 он 34ЗУРАГ 6.1 ГЭМТ ХЭРГИЙН АНГИЛАЛ, 2010-2013 оны дүнгээр 37ЗУРАГ 6.2 ГЭМТ ХЭРГИЙН УЛМААС ӨМЧИД УЧИРСАН ХОХИРЛЫН БҮТЭЦ 37ЗУРАГ. 9.1 АЙМГИЙН ХЭРЭГЛЭЭНИЙ ҮНИЙН СУДАЛГААНД ХАМРАГДСАН СУМД 45ЗУРАГ 11.1 АЙМГИЙН ТӨСВИЙН ТЭНЦЭЛ, тэрбум төгрөг 50ЗУРАГ 11.2 АЙМГИЙН ТӨСВИЙН НИЙТ ЗАРЛАГЫН БҮТЭЦ 50ЗУРАГ 12.1 МАЛЧИН ӨРХ, МАЛЧДЫН ТООНЫ ӨӨРЧЛӨЛТ 52ЗУРАГ 12.2 АЙМГИЙН МАЛЫН ТООНЫ ӨӨРЧЛӨЛТ, мян.толгой 53ЗУРАГ 12.3 СУМДЫН НИЙТ МАЛЫН ТООНЫ БҮЛЭГЛЭЛТ 56ЗУРАГ 12.4 АЙМГИЙН МАЛ АЖ АХУЙН ГОЛ САЛБАР- ҮХРИЙН БАЙРШИЛ, сумаар 58ЗУРАГ 12.5 АЙМГИЙН ХОНИНЫ БАЙРШИЛ, сумаар 58ЗУРАГ 12.6 АЙМГИЙН ЯМААНЫ БАЙРШИЛ, сумаар 59ЗУРАГ 12.7 АЙМГИЙН АДУУНЫ БАЙРШИЛ, сумаар 59ЗУРАГ 12.8 ТЭМЭЭНИЙ АЖ АХУЙН БАЙРШИЛ, сумаар 60ЗУРАГ 12.9 АЙМГИЙН НИЙТ МАЛД СУМДЫН ЭЗЛЭХ ХУВЬ, 2013 оны байдлаар 65ЗУРАГ 12.10 СУМДЫН БЭЛЧЭЭРИЙН АЧААЛАЛ 67


ÕÀÂÑÐÀËÒ Õ¯ÑÍÝÃÒÈÉÍ ÆÀÃÑÀÀËÒ

ÕÀÂÑÐÀËÒ -1 (ñóìààð)ÕÀÂÑÐÀËÒ 1.1 ÑÓÌÛÍ ÍÓÒÀÃ ÄÝÂÑÃÝÐ, ªÐÕ, Õ¯Í ÀÌÛÍ ÌÝÄÝÝËÝËÕÀÂÑÐÀËÒ 2.1 ÑÓÌÛÍ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÇÀÐÈÌ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 3.1 ÑÓÌÛÍ ÁÎËÎÂÑÐÎËÛÍ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 3.2 ÑÓÌÛÍ ÑÎ¨ËÛÍ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 4.1 ÑÓÌÛÍ ÝÐ¯¯Ë ÌÝÍÄÈÉÍ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 6.1 ÑÓÌÛÍ ÃÝÌÒ ÕÝÐÃÈÉÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 9.1 ÑÓÄÀËÃÀÀÍÄ ÑÎÍÃÎÃÄÑÎÍ ÑÓÌÛÍ ÁÀÐÀÀÍÛ ÄÓÍÄÀÆ ¯ÍÝ, òºãðºãÕÀÂÑÐÀËÒ 10.1 ÑÓÌÛÍ ÕÀÄÃÀËÀÌÆ, ÇÝÝËÈÉÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ, ñàÿ òºãÕÀÂÑÐÀËÒ 12.1.1 ÌÀË×ÈÍ ªÐÕ, ÌÀË×ÈÄÕÀÂÑÐÀËÒ 12.1.2 ÑÓÌÛÍ ÌÀË ÀÆ ÀÕÓÉÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 12.1.3 ÒÀÐÈÀËÑÀÍ ÒÀËÁÀÉ, ãà-ãààðÕÀÂÑÐÀËÒ 12.1.4 ÕÓÐÀÀÑÀÍ ÓÐÃÀÖ, òí-îîðÕÀÂÑÐÀËÒ 13.1 ÃÀÐ ÓÒÀÑ ÕÝÐÝÃËÝÃ×ÄÈÉÍ ÒÎÎÕÀÂÑÐÀËÒ 14.1 ÑÓÌÛÍ ÍÈÉÒÈÉÍ ÀÆ ÀÕÓÉÍ ¯ÉË×ÈËÃÝÝÕÀÂÑÐÀËÒ 17.1 ÀÆ ÀÕÓÉÍ ÍÝÃÆ, ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÒÎÎËËÎÃÎ

ÕÀÂÑÐÀËÒ-2 (áàãààð)ÕÀÂÑÐÀËÒ 1.2 ÁÀÃÈÉÍ ªÐÕ, Õ¯Í ÀÌÛÍ ÌÝÄÝÝËÝËÕÀÂÑÐÀËÒ 2.2 ÁÀÃÈÉÍ Õ¯Í ÀÌÛÍ ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÇÀÐÈÌ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 12.2.1 ÁÀÃÈÉÍ ÌÀË ÀÆ ÀÕÓÉÍ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 12.2.2 ÁÀÃÈÉÍ ÌÀË×ÈÍ ªÐÕ, ÌÀË×ÄÛÍ ÒÎÎÕÀÂÑÐÀËÒ 12.2.3 ÁÀÃÈÉÍ ÌÀË×ÈÍ ªÐÕÈÉÍ ÇÀÐÈÌ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯ÄÕÀÂÑÐÀËÒ 12.2.4 ÁÀÃÈÉÍ ÕÀØÀÀ, ÕÓÄÃÈÉÍ ÒÎÎ, 2012 îíû òîîëëîãî

ÒÎÂ×ÈËÑÎÍ ¯Ã

ББСБ Банê бус санхүүгийн байгууллагаБНМАУ Бүгд Найрамдах Монгол Ард УлсДНБ Дотоодын нийт бүтээгдэхүүнМИД Малын индåêсæүүлсэн даатгал ҮСХ Үндэсний Статистиêийн ХорооХЗХоршоо Хадгаламæ зээлийн хоршоо ХҮИ Хэрэглээний үнийн индåêсЭМЯ Эрүүл Мэндийн Яам

ÒÝÌÄÝÃËÝÃÝÝÍÈÉ ÒÀÉËÁÀÐ

( ... ) мэдээлэл байхгүй(0.0) маш бага тоо( - ) гүйöэтгэл байхгүй


ªÌÍªÕ ¯Ã

Ìîíãîë Óëñûí Çàñãèéí ãàçàð áîëîí Íýãäñýí ¿íäýñòíèé áàéãóóëëàãà õîîðîíäûí 2012-2016 îíû õàìòûí àæèëëàãààíû ñòðàòåãèéí áàðèìò áè÷ãèéí “Çàñàãëàë áà õ¿íèé ýðõ”-èéí àñóóäëààð òàâèãäñàí òýðã¿¿ëýõ ÷èãëýëèéí õ¿ðýýíä òºâ, îðîí íóòãèéí çàñàã çàõèðãààíû ò¿âøèíä áàðèìò íîòîëãîîíä ñóóðèëñàí òºëºâëºãºº, òºñºâ áîëîâñðóóëàõ, õÿíàëò øèíæèëãýý, ¿íýëãýý õèéõ ÷àäàâõè äýýøèëñýí áàéõ çîðèëòûã äýâø¿¿ëýí, “Ìîíãîë Óëñûí õºãæëèéí áîäëîãî, òºëºâëºëòèéí òîãòîëöîîã áýõæ¿¿ëýõ” ÌÎÍ/13/201 òºñëèéã õàìòðàí õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. ¯íäýñíèé ñòàòèñòèêèéí õîðîî óã òºñëèéí “Îðîí íóòãèéí ñòàòèñòèêèéí ÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëýõ íü” á¿ðýëäýõ¿¿í õýñãèéã õýðýãæ¿¿ëæ áóé þì.

Ìîíãîë Óëñûí áîäëîãî áîëîâñðóóëàëò, òºëºâëºëò, òºñºâëºëòèéí ýðõ ç¿éí îð÷íûã øèíý÷ëýõ, òºñâèéí õºðºíãº îðóóëàëòûí óäèðäëàãà, õÿíàëò øèíæèëãýýíèé òîãòîëöîîã ¿íäýñíèé áîëîí îðîí íóòãèéí ò¿âøèíä ñàéæðóóëàõ, èë¿¿ óÿëäààòàé, çîõèöóóëàëòòàé áîëãîõ çîðèëãî íü ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëëèéã çºâ àøèãëàõ õýðýãöýýã òºëºâëºã÷äèéí ºìíº ãàðãàæ èðëýý.

¯ÑÕ íü ñòàòèñòèêèéí àëáàíû 90 æèëèéí îé, 2014 îíûã îðîí íóòãèéí ñòàòèñòèêèéí àëáàäûí ÷àäàâõèéã áýõæ¿¿ëæ, àíõäàã÷ ìýäýýëëèéí ÷àíàðò àõèö äýâøèë ãàðãàõ æèë áîëãîõ çîðèëòûí õ¿ðýýíä àëáàí ¸ñíû áîëîí çàõèðãààíû ñòàòèñòèêèéí ìýäýýëëýýñ îðîí íóòãèéí ò¿âøèíä ãàðãàõ áîëîìæòîé ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã ñîíãîí àâ÷, ñóì, áàãèéí ò¿âøèíä çàäëàí áîëîâñðóóëæ, àéìàã, íèéñëýëèéí ìýäýýëëèéí ëàâëàõ íîì áîëãîí õýâëýí íèéòýëæ, õýðýãëýã÷ òà á¿õýíäýý õ¿ðòýýæ áàéíà. Ëàâëàõ íü îðîí íóòãèéí òºëºâëºã÷äèéí ìýäýýëëèéí îëäîö õ¿ðòýýìæèéã íýìýãä¿¿ëæ, ºðãºæ¿¿ëýõèéí çýðýãöýý, ñóì, áàãèéí ¿ç¿¿ëýëòèéã àéìàã, óëñûí äóíäàæ ¿ç¿¿ëýëòòýé çýðýãö¿¿ëæ õàðüöóóëàëò õèéõ áîëîìæèéã îëãîæ áóé þì.

Ìýäýýëëèéí ëàâëàõ íü õ¿í àì, íèéãýì áîëîí ýäèéí çàñàã ãýñýí ¿íäñýí á¿ðýëäýõ¿¿íòýé áºãººä äîòðîî äýä ñàëáàðò õóâààãäàæ áàéíà. Õîëáîãäîõ ñàëáàð á¿ðèéí ºìíº ñòàòèñòèêèéí ¿ç¿¿ëýëò¿¿äèéã òîîöîõ òîâ÷ àðãà ç¿éí òàéëáàð îðóóëæ, òàíèëöóóëãûã õ¿ñíýãò, äèàãðàììûí õàìò õèéæ, ñóì, áàãààð õàðóóëñàí ¿ç¿¿ëýëò á¿õèé õ¿ñíýãò¿¿ä õàâñàðãàâ. Ýíýõ¿¿ ìýäýýëëèéí ëàâëàõ íîìîíä òóñãàãäàæ áóé á¿õ ¿ç¿¿ëýëòèéã áàã, õîðîî õ¿ðòýë çàäàëæ õèéõ ýðìýëçýë çîðèëãî òàâüñàí áîëîâ÷ ºíººäðèéí íºõöºëä òóñãàéëñàí òîîëëîãî ÿâóóëäàã õ¿í àì, õºäºº àæ àõóéãààñ áóñàä ñàëáàðò òýð á¿ð ìýäýýëëèéã çàäàëæ õàðóóëàõ áîëîìæ õàðààõàí á¿ðäýýã¿é áàéíà. Ãýâ÷ ñòàòèñòèêèéí àëáàíä áàéãàà òîîëëîãûí ä¿í, ìýäýýëýëä ¿íäýñëýí íèéãýì, ýäèéí çàñãèéí íýëýýä ¿ç¿¿ëýëòèéã ñóì, áàãààð áýëòãýæ îðóóëëàà.

Ìàíàé îðíû äóíäàæ õýìæýýíèé ñóì, áàã ãýæ þó áîëîõ, òýäãýýð íü õýäýí õ¿í àìòàé, ÿìàð õýìæýýíèé íóòàã äýâñãýðòýé, õýäýí ìàë÷èí, õè÷íýýí ìàë ñ¿ðýã ºñãºí ¿ðæ¿¿ëäýã, òýð÷ëýí õàìãèéí òîì áîëîí õàìãèéí áàãà ãýãäýõ ñóì, áàãèéí ¿ç¿¿ëýëòòýé ººðñäèéí ñóì, áàãèéí ¿ç¿¿ëýëòèéã çýðýãö¿¿ëæ ¿çýõ áîëîìæèéã òà á¿ãäýä îëãîæ áàéíà. Àéìãóóäûí ñóì, áàã á¿ð óëñàä ìàëûíõàà íèéò òîî áîëîí òºðëººð õýää¿ãýýð áàéðàíä îðäîã áîëîõûã õàðóóëàâ.

ªðõ, õ¿í àì, ºí÷èí õ¿¿õýä, ºðõ òîëãîéëñîí ýõ÷¿¿ä çýðýã íèéãìèéí çàðèì ¿ç¿¿ëýëò ñóì, áàãààð, áîëîâñðîë, ýð¿¿ë ìýíä, ãýìò õýðýã, ãîë íýð òºðëèéí áàðààíû ¿íý, õàäãàëàìæ, çýýë, òºñâèéí îðëîãî, çàðëàãà, äààòãàë, áàðèëãà óãñðàëò ñóìààð, ìàë÷èí ºðõ, ìàë÷äûí òîî, òýäíèé íèéãýì, ñî¸ëûí çàðèì ¿ç¿¿ëýëò, íèéò ìàë, õýýëòýã÷ ìàë, áîéæóóëñàí òºëèéí òîî ñóì, áàãààð, õàøàà, õóäàã, òàðèàëñàí òàëáàé, õóðààñàí óðãàöûí õýìæýýã ñóìààð õàâñðàëò õ¿ñíýãòýä òóñãàæ õàðóóëëàà.

Òàíèëöóóëãà, õàâñðàëò õ¿ñíýãòèéí ìýäýýëëèéã àøèãëàí óëñ, àéìàã, ñóì, á¿ñ íóòàãò ººðñäèéí ýçëýõ áàéð ñóóðèéã òîäîðõîéëæ, îðîí íóòãèéí öààøäûí õºãæëèéí òºëºâëºëòºä íýãýí òóëãóóð ýõ ñóðâàëæ áîëãîí àøèãëàãäàíà ãýæ íàéäàæ áàéíà.


Õ¿í àìûí ¿ç¿¿ëýëòèéã òîîëëîãî ÿâàãäñàí 1989, 2000, 2010 îíóóä áîëîí 2012, 2013 îíû ìýäýýëëýýð, õºäºº àæ àõóéí ñàëáàðûã 1990, 2000, 2010, 2012, 2013 îíóóäûí òîîëëîãûí ä¿íã ¿íäýñëýí ãàðãàæ, áóñàä ñàëáàðûí ¿ç¿¿ëýëòèéã 2010-2013 îíîîð õàðóóëñàí áîëíî. Ñóì á¿ðèéí ìàëûí òîîã òºðëººð, 24 æèë äàðààëñàí 1990-2013 îíóóäààð áýëòãýæ îðóóëàâ.

Àéìãèéí ìýäýýëëèéí ëàâëàõ íü îðîí íóòãèéí óäèðäëàãà, òºëºâëºã÷äèéí àæèëä ¿íýòýé ìýäýýëëèéí ýõ ¿¿ñâýð áîëíî ãýäýãò èòãýëòýé áàéíà.

ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ¯ÍÄÝÑÍÈÉ ÑÒÀÒÈÑÒÈÊÈÉÍ ÕÎÐÎÎÍÛ ÄÀÐÃÀ Ñ.ÌÝÍÄÑÀÉÕÀÍ


ТӨВ ÀÉÌÃÈÉÍ ТÀÍÈËÖÓÓËÃÀ

Àéìãèéí òîâ÷ ò¿¿õ. Төв аймаг нь 1921 оны ардын хувьсгалаас өмнө Түшээт хан аймагт багтаæ байв.

1923 оны 10-р сарын 19-ний Засгийн газрын 38-р тогтоолоор Халхын дөрвөн аймгийг хаадын нэрээр нэрлэæ байсныг өөрчилæ, уулсын нэрээр нэрлэх болсноор Түшээт хан аймгийг Богд хан уулын аймаг гэæ нэрлэх болсон. Богд хан уулын аймаг нь Онгийн голоор савлан зүүн талаараа Хэнтийн нуруу хүрч, хойт талаараа Зөвлөлт Орос Улс, өмнөт талаараа Хятад улсын хилд тулæ, Монгол улсын нутгийн бараг дөрөвний нэгийг хамарсан нутагтай байсан.

Богд хан уулын аймаг энэ уудам нутаг дээр 61.6 мянган хүн ам, 502.8 мянган толгой мал, 21 хошуу, 82 сум, 1227 арван гэрийн захиргаатайгаар зохион байгуулагдаæ, Лүн сумын нутагт Өвөр долоод гэдэг газар том, æиæиг 7 гэр барьæ төвлөæээ. Төв аймгийн анхны даргаар Дархан чин ван Пунöагöэрэн (1923-1924) сонгогдон аæиллаæ байсан.

1931 оноос Төв аймаг гэæ нэрлэгдэх болæээ. Аймгийн захиргаа нь 1931-1942 онд Улаанбаатарт хавсрагдаæ байснаа, 1942 оны 2-р сарын 17-ны өдрийн 17-р тогтоолоор Төв аймгийн төвийг нийслэл Улаанбаатар хотоос нүүлгэн, Богд хан уулын өвөр Зуунмодны амны сэрүүн дэнæид төвлөрүүлæээ. Нэг сарын дотор хэдхэн машин, 800 гаруй åрдийн хөсгөөр гүйöэтгэсэн их нүүдлээр 1942 оны 3-р сарын 13-ны өдөр ирæ, хэдэн эсгий гэр барьæ одоогийн төв, урьд Манзушир хутагтын зуны өргөө байсан сэрүүн дэнæид ийнхүү суурьшин төвлөрчээ. 1966 онд БНМАУ-ын АИХ-ын тэргүүлэгчдийн зарлигаар Төв аймгийн төвийг орон нутгийн хот болгон Зуунмод гэæ нэрлэæээ. Монгол улсын Их хурлын 2003.01.02-ны өдрийн 01 тоот тогтоолоор Зуунмод хотыг “Төвийн бүсийн тулгуур төв”-өөр баталсан билээ.

Íóòàã äýâñãýð, çàñàã çàõèðãààíû íýãæ. Тус аймаг нь Монгол орны эдийн засгийн Төв бүсийн төв хэсэгт оршдог 74.0 мянган êм2 нутагтай, 27 сум, 97 багтай, 88.4 мянган хүн амтай. Хүн ам, нутаг дэвсгэрийн хэмæээгээр манай томоохон аймгийн тоонд орно. Аймгийн хойд, зүүн ба төв хэсгийн 18 сум Ойт хээрийн байгалийн бүсэд, өмнө ба баруун хэсгийн 9 сум Тал хээрийн бүсэд хамрагдана. Аймгийн нийт нутгийн 76.1 хувийг бэлчээр, 15.1 хувийг тусгай хэрэгöээний газар, 7.4 хувийг ойн талбай эзэлдэг.

Тахийн нутаг Хустайн нуруу


Зураг 1. АЙМГИЙН ЗАСАГ ЗАХИРГААНЫ НЭГЖ, БАЙГАЛИЙН БҮСҮҮДЭД ХАМРАГДАХ БАЙДАЛ

Бàéãàль, ãàçàð ç¿éí íөõцөл, ýäèéí çàñãèéí бîлîìæ. Аймгийн ихэнх нутаг нь далайн түвшнээс дээш 1200-1500 мåтр өргөгдсөн Хэнтийн нуруу (оргил нь Асралт хайрхан, 2800 м), Тосон Заамар, Зоргол хайрхан зэрэг уулархаг гадаргуутай. Газар зүйн байршлаар Хангай, Хэнтийн уулархаг болон Дорнод Монголын талархаг муæид хамаарна. Нутгийн хойд хэсгийн уулын өргөн хөндийнүүд газар тариаланд тохиромæтой хүрэн, хар хүрэн хөрстэй, өмнөд хэсэг нь гүвээ толгод бүхий тал хээрийн хүрэн, öайвар хүрэн, бор хөрстэй газар юм.

Хэрлэн, Туул зэрэг том, æиæиг 30 гаруй голтой. Жанчивлан, Цайдам, Цахир зэрэг нууруудтай.

Мал аæ ахуйг нийт сумдад өсгөн үрæүүлэх, газар тариаланг хойд ба төв хэсгийн сумдад эрхлэн хөгæүүлэх бүрэн боломæтой юм. Газрын дээрх усны их нөөöтэй, нүүрс, шатдаг занар, хүлэр, алт, уран зэрэг ашигт малтмалын нөөö бүхий орд газруудтай.

Нийслэл Улаанбаатар хот аймгийн нутгийн төв хэсэгт оршдог тул том зах зээлд ойрхон, дэд бүтэö хамгийн сайн хөгæсөн онöлогтой болно. Хөдөө аæ ахуй бол аймгийн эдийн засгийн үндсэн салбар юм. 2013 оны байдлаар 371.7 тэрбум төгрөгийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэсний 65.9 хувь нь хөдөө аæ ахуйд, 3.7 хувь нь худалдаа, үйлчилгээнд, 12.7 хувь нь аæ үйлдвэр, барилгад, 11.0 хувь нь бусад үйлчилгээний салбарт ногдоæ байна. Улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 1.9 хувийг тус аймаг үйлдвэрлэдэг.

Аймгийн бүх сум эрчим хүчний нэгдсэн сүлæээнд бүрэн хамрагдаæ, нийслэлээс 50 êм алслагдсан аймгийн төв Зуунмод хот хатуу хучилттай хар замаар Улаанбаатар хот болон Мандалговьтой шууд холбогдсон байна.

Àéìãèéí ñòàòèñòèêèéí àлбà. БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн 1960 оны 4 дүгээр сарын 8-ны өдрийн зарилгаар БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн дэргэдэх Тоо бүртгэлийн улсын төв газрыг байгуулан, аймаг, хотын 19 товчоо, сумдын 389 байöаагчтай статистиêийн бүхэл бүтэн öогö алба Монгол Улсын түүхэнд анх удаа


Статистиêийн хэлтсийн хамт олон, өвөр эгнээнд зүүн гар талаас: мэргэæилтэн С.Батбаяр, судлаач Д.Нансалмаа, зөвлөх мэргэæилтэн бөгөөд судлаач Д.Аюуш, С.Дуламсүрэн, гэрээт мэргэæилтэн

Г.Баасандорæ, арын эгнээнд зүүн гар талаас: мэргэæилтэн С.Эрдэнэтуяа, улсын байöаагч-мэргэæилтэн Д.Одгэрэл, хэлтсийн дарга Ж.Отгончулуун, улсын байöаагч-ахлах мэргэæилтэн

Д.Бямбасүрэн, мэргэæилтэн Ш.Ариунаа.

бүрэлдэн тогтсон юм. Энэхүү шийдвэрийн дагуу Төв аймгийн тоо бүртгэлийн товчоо нь 1960 онд анх Ө.Хаянхярваа даргатай, тоо бүртгэгчээр Р.Дамдинсүрэн, Б.Лувсан-Ёндон, Д.Цэрэнхүү, С.Дашням нарын бүрэлдэхүүнтэй анх байгуулагдан аæиллаæ байæээ. Аймгийн статистиêийн албаны даргаар Ө.Хаянхярваа, Д.Цэрэнхүү, Л.Наöагдорæ, С,Түвшин, Д.Аюуш, Л.Ган-Өлзий, П.Цэрэн нар аæиллаæ байсан бөгөөд 2000 оноос эхлэн Ж.Отгончулуун хэлтсийн даргаар аæиллаæ байна.

Аймгийн статистиêийн хэлтэс нь орон нутгийн хэмæээнд статистиêийн мэдээллийг öуглуулах, боловсруулах, орон нутгийн нийгэм, эдийн засгийн хөгæлийн асуудлаар танилöуулга, судалгаа бэлтгэæ тархаах үндсэн чиг үүрэгтэй, 10 аæилтантайгаар үйл аæиллагаагаа явуулдаг. Үндсэн 5 аæилтан, гэрээт 2 аæилтан, өрхийн нийгэм, эдийн засгийн болон аæиллах хүчний судалгааны гэрээт судлаач 3 аæилладаг. Үндсэн аæилтнуудын 40 хувь нь статистиêч, эдийн засагч мэргэæилтэй

Õ¯Í ÀÌ, ÍÈÉÃÝÌ

Õ¯Í ÀÌ

ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÇÀÐÈÌ ¯Ç¯¯ËÝËÒ¯¯Ä

ÁÎËÎÂÑÐÎË, ÑÎ¨Ë

ÝÐ¯¯Ë ÌÝÍÄ

ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÄÀÀÒÃÀË

ÃÝÌÒ ÕÝÐÝÃ, Ø¯¯Õ


1. Õ¯Í ÀÌ

Хүн амын статистиêийн мэдээллийн үндсэн эх үүсвэр нь 10 æил тутамд явуулдаг хүн ам, орон сууöны тооллого, хүн амын åрдийн болон шилæих хөдөлгөөний æил бүрийн мэдээ, тайлан болно.

Хүн ам Тухайн засаг захиргааны нэгæийн нутаг дэвсгэрт байгаа бүх хүнийг хэлнэ.

Хүн амын нягтрал Нэгæ газар нутагт ногдох хүн амын тоогоор тодорхойлогдоно.

Хүн ам зүйн ачаалал Хөдөлмөрийн насны 100 хүнд ногдох 15 наснаас доош, 65 наснаас дээш насны тэæээгдэгчийн тоо.

Ердийн öэвэр өсөлт Төрөлт, нас баралтын абсолют зөрүүгээр тодорхойлно.

Хотын хүн ам Улаанбаатар хот, аймгийн төв, тосгонд оршин суугаа хүн амыг хамруулна.

Хөдөөгийн хүн ам Сумын төв, хөдөө амьдарч байгаа хүн амыг хамруулна.

Өрх Нэг орон байранд хамт амьдардаг, нэгдмэл төсөвтэй, хүнс, амьдралын наад захын хэрэгöээгээ хамтран хангадаг хэсэг бүлэг хүмүүсийг хэлнэ.

Төрөлт Хувь хүн, хосууд, хүн төрөлхтний дунд явагдаæ байгаа нөхөн үрæихүйн бодит үзэгдэл бөгөөд амьд төрсөн хүүхдийн тоогоор хэмæигдэнэ.

Дундаæ наслалт Насны бүлэг дэх нас баралтын êоэффиöиåнтийг үндэслэн тооöсон тухайн хүний öаашид амьдрах дундаæ хугаöаагаар тодорхойлогддог.

Гэрлэлт 18 насанд хүрсэн эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүс сайн дурын, чөлөөтэй, тэгш эрхийн үндсэн дээр гэр бүл болох зорилгоор төрийн эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлэхийг хэлнэ.

Гэр бүл Гэрлэлтийн үр дүнд буй болсон амины болон эд хөрөнгийн эрх үүргээр холбогдсон хамтын амьдрал бүхий хүмүүсийг гэр бүл гэæ хэлнэ.

Гэрлэлт öуöлалт гэрлэлтийн эрх зүйн харилöаа дуусгавар болох өөрөөр хэлбэл төрийн эрх бүхий байгууллагад бүртгүүлæ гэр бүл болсон хосууд энэ харилöаагаа öуöлахыг хэлнэ.

Үрчлэлт Бусдын хүүхдийг холбогдох хуулийн дагуу өөрийн хүүхэд болгон тэæээæ өсгөх явö юм.

Õ¿í àì, өðõ. Аймгийн хүн амын тоо 2013 онд 85.9 мянга болæ, 2012 оныхоос 1.0 хувь буюу 0.9 мянган хүнээр буурчээ.

ХҮСНЭГТ 1.1 АЙМГИЙН ХҮН АМ, хот, хөдөөгөөр, мянган хүн

Сум 1989 2000 2010 2012 2013 2013/2012 %

Сумын нутаг дэвсгэр, хүн ам, өрхийн мэдээлэл хавсралт 1.1-д Багийн хүн ам, өрхийн мэдээлэл хавсралт 1.2-т

99.3

16.2

83.1

16.3

83.7

85.4

13.6

71.8

15.9

84.1

86.8

15.2

71.6

17.5

82.5

85.9

14.9

71.0

17.4

82.6

99.0

100.6

101.3

99.4

100.1

Бүгд

Үүнээс: Хотын

Хөдөөгийн

Эзлэх хувь: Хотын

Хөдөөгийн

100.1

22.5

77.6

22.5

77.5


Аймгийн хүн амын 82.6 хувь нь хөдөөгийн, 17.4 хувь нь хотын хүн ам байна. Зуунмод сумын хүн амын тоо 15.4 мянга, хөдөөгийн сумдаас Батсүмбэрийн хүн ам 6.8, Жаргалантын хүн ам 6.3, Заамарын хүн ам 5.3, Борнуурын хүн ам 5.0 мянгад хүрч, аймгийнхаа том сумдын тоонд орæ байна. 2013 оны байдлаар Заамар сумын хүн ам 1989 оныхоос 1.5 дахин, Батсүмбэр сумын хүн ам 1.3 дахин өсчээ.

ХҮСНЭГТ 1.2 СУМДЫН ХҮН АМЫН ТОО

Сум 1989 2000 2010 2012* 2013* 2013/2012 %

* Тухайн æилийн суурин хүн ам, ХА-3 мэдээгээр

Зуунмод

Батсүмбэр

Жаргалант

Заамар

Борнуур

Эрдэнэсант

Баянчандмань

Эрдэнэ

Алтанбулаг

Бүрэн

Угтаал

Лүн

Цээл

Баян-Өнæүүл

Баян

Мөнгөнморьт

Өндөрширээт

Сэргэлэн

Сүмбэр

Баянöогт

Баянöагаан

Баянæаргалан

Дэлгэрхаан

Аргалант

Баянхангай

Баяндэлгэр

Архуст

АЙМГИЙН ДҮН

14837

6537

5513

6342

4206

5494

3458

3110

3702

3473

3534

3697

3671

2503

3193

2569

2265

2005

1982

2430

2724

1789

2470

1988

1710

2058

2008

99268

13339

6913

5657

6568

4368

4051

3740

3809

2420

2777

2314

2418

2561

1511

1963

2152

1686

2631

1756

1739

1401

1378

1371

1371

1253

1477

1214

83838

15273

6772

6306

5133

4825

4420

3603

3762

3006

3029

2583

2586

2509

2031

2024

2065

1844

1846

1819

1812

1712

1558

1339

1566

1404

1345

1238

87410

15397

6823

6314

5334

5046

4381

3823

3696

3084

2991

2594

2591

2466

2011

1996

1983

1869

1866

1844

1812

1715

1570

1565

1561

1401

1386

1280

88399

100.8

100.8

100.1

103.9

104.6

99.1

106.1

98.2

102.6

98.7

100.4

100.2

98.3

99.0

98.6

96.0

101.4

101.1

101.4

100.0

100.2

100.8

116.9

99.7

99.8

103.0

103.4

1.78

15851

5140

5153

3494

4310

5013

4644

4382

3170

2928

4880

2762

3168

2617

1781

2160

2176

2463

1959

3684

2309

1433

1938

2323

2198

2885

2252

100088


ЗУРАГ 1.1 СУМДЫН ХҮН АМЫН ТОО

Дóíäàæ бîлîí õàìãèéí òîì бàãà ñóì, бàã. Улсын хэмæээгээр нэг сум дундаæаар 3.0 мянган хүн амтай, 4.7 мянган êм2 нутаг дэвсгэртэй байгаа бол Төв аймагт сум дундаæаар 2.7 хүнтэй, 2.7 мянган êм2 нутаг дэвсгэртэй байна.

2013 оны байдлаар улсын дундаæаар нэг баг 0.6 мянган хүн амтай, 1.0 мянган êм2 нутагтай байхад Төв аймагт энэ үзүүлэлт 0.8 мянган хүнтэй, 0.8 мянган êм2 нутаг дэвсгэртэй байна.

ХҮСНЭГТ 1.3 ДУНДАЖ ХЭМЖЭЭНИЙ СУМ, БАГ

Нэг сумын дундаæ Нэг багийн дундаæ

Улс Төв аймаг Улс Төв аймаг

Хүний тоо, мянга* 3.0 2.7 0.6 0.8

Нутаг дэвсгэр, мянган êм2 4.7 2.7 1.0 0.8

* Хөдөөгийн хүн амаар тооöсон

Улсын хэмæээнд хамгийн олон хүн амтай сум бол 25.7 мянган хүнтэй Сэлэнгэ аймгийн Мандал, хамгийн öөөн хүнтэй сум нь 945 хүнтэй Завхан аймгийн Асгат сум болно. Тус аймгийн хамгийн олон хүн амтай сум бол 6823 хүнтэй Батсүмбэр (аймгийн төвийн сумыг тооöоогүй), хамгийн öөөн хүнтэй сум нь 1280 хүнтэй Архуст сум юм.

Улсын хэмæээнд Дорнод аймгийн Халхгол сум 28.1 мянган êм2 буюу хамгийн том нутагтай, Дархан-Уул аймгийн Шарынгол сум 96 êм2 буюу хамгийн бага нутагтайд орно. Төв аймагт 8039 êм2 нутагтай Эрдэнэ сум хамгийн том нутагтай бол, 349 êм2 нутагтай Сүмбэр сум хамгийн бага нутагтайд тооöогдоно.


ХҮСНЭГТ 1.4 ХАМГИЙН ОЛОН ХҮН АМ, ТОМ НУТАГ ДЭВСГЭРТЭЙ СУМ, БАГ

Үзүүлэлт Улсын хэмæээнд Баянхонгор аймаг

25.6 6.8

0.9 1.3

28.7 8.0

0.1 0.3

6.2 2.7

0.1 0.3

Улсын хэмæээнд Дорноговь аймгийн Замын-Үүд сумын 2-р баг хамгийн олон буюу 6161 хүн амтай, Өмнөговь аймгийн Ханбогд сумын Хайрхан баг хамгийн öөөн буюу 93 хүн амтай байна. Аймгийн төвийн багуудыг оруулахгүйгээр авч үзэхэд Батсүмбэр сумын Мандал баг 738 өрхийн 2668 хүн амтай, аймгийнхаа хамгийн том баг бол Баянöагаан сумын Баян-айраг баг 311 хүнтэй, хамгийн бага баг болæ байна.

Өðõ. 2013 онд аймгийн нийт өрхийн тоо 27.3 мянга болæ, өмнөх оныхоос 1.9 хувиар өссөн байна. Аймгийн дундаæаар нэг өрхийн хүн ам 3.24 байгаа бөгөөд Баяндэлгэр, Мөнгөнморьт зэрэг 15 суманд аймгийн дундаæаас öөөн буюу 2.6-3.2 хүн, Бүрэн, Батсүмбэр зэрэг 12 суманд аймгийн дундаæаас олон буюу 3.3-3.5 хүнтэй байгаа юм.

Хамгийн олон хүнтэй сум, хүний тоо, мянга

Хамгийн öөөн хүнтэй сум, хүний тоо, мянга

Хамгийн том нутагтай сум, мян.êм2

Хамгийн бага нутагтай сум, мян.êм2

Хамгийн олон хүнтэй баг, хүний тоо, мянга

Хамгийн öөөн хүнтэй баг, хүний тоо, мянга

Сэлэнгэ аймгийн Мандал

Завхан аймгийн Асгат

Дорнод аймгийн Халхгол

Дархан-Уул аймгийн Шарын гол

Дорноговь, Замын-Үүдийн 2-р баг

Өмнөговь, Ханбогдын Хайрхан баг

Батсүмбэр

Архуст

Эрдэнэ

Сүмбэр

Батсүмбэр сумын Мандал баг

Баянöагаан сумын Баян-Айраг баг


ХҮСНЭГТ 1.5 СУМДЫН ӨРХИЙН ТОО

Сум2013 оны

нийт өрхийн тоо

Нэг өрхийн ам бүлийн тоо2013/2012 %

2010 2012 2013

Õ¿í àìûí íÿãòðàл. Нэг 1 êм2 нутаг дэвсгэрт улсын дундаæаар 1.9 хүн амьдардаг бол тус аймагт 1.2 хүн ногдоæ байна. Баянöагаан суманд бусдаас хамгийн öөөн буюу 1 êм2 нутаг дэвсгэрт 0.26 хүн, Мөнгөнморьт суманд 0.30 хүн ногдоæ байхад, бусад сумдад 0.42-5.28 хүн ногдоæ байна. Аймгийн төв-Зуунмод суманд 803 хүн ногдоæ байна.




Сэргэлэн

Баянöогт


Эрдэнэ

Аргалант




Архуст

Баян




Лүн



Жаргалант

Борнуур

Сүмбэр

Зуунмод

Угтаал

Цээл

Заамар

Батсүмбэр

Бүрэн

27277

540

723

672

644

595

1278

530

462

598

499

405

630

1196

958

486

789

607

1307

1880

1495

545

4546

765

725

1561

1994

847

3.40

3.11

3.10

3.13

3.30

3.27

3.13

3.20

3.49

3.17

3.39

3.45

3.45

3.42

3.24

3.57

3.28

3.43

3.36

3.37

3.52

3.67

3.51

3.30

3.58

3.48

3.50

3.58

3.26

2.61

2.77

2.75

2.91

2.97

2.92

3.00

3.05

3.09

3.14

3.18

3.12

3.19

3.24

3.29

3.29

3.37

3.46

3.38

3.39

3.41

3.36

3.77

3.45

3.32

3.47

3.61

3.24

2.57

2.74

2.78

2.81

2.88

2.89

2.95

3.03

3.13

3.14

3.16

3.17

3.20

3.22

3.23

3.28

3.31

3.35

3.36

3.38

3.38

3.39

3.39

3.40

3.42

3.42

3.53

99.3

98.5

99.1

100.9

96.6

97.0

99.1

98.2

99.6

101.0

100.0

99.3

101.6

100.3

99.5

98.3

99.8

98.4

96.9

99.4

99.6

99.3

100.8

90.1

98.6

102.8

98.5

97.8


ХҮСНЭГТ 1.6 ХҮН АМЫН НЯГТРАЛ

СумНутаг

дэвсгэр, êм2, 2013

Хүн амын нягтрал (1 êм2 нутаг дэвсгэрт ногдох хүн ам) 2013/2012 %

2010 2012 2013


Зуунмод


Сүмбэр

Борнуур

Жаргалант

Батсүмбэр

Заамар

Угтаал

Архуст

Цээл



Аргалант

Баянöогт

Лүн

Бүрэн



Баян




Сэргэлэн

Эрдэнэ




74042.4

19.2

613.2

349.3

1146.9

1868.0

2431.2

2812.1

1547.9

829.3

1656.2

3024.1

1007.3

1126.4

1472.0

2529.6

3757.3

2168.0

2712.4

2905.3

2376.5

2146.6

5653.0

3865.7

8039.3

4791.0

6720.6

6474.2

1.13

695.46

6.10

5.03

3.81

3.03

2.84

2.34

1.49

1.46

1.55

1.34

1.24

1.22

1.18

0.96

0.74

0.63

0.62

0.68

0.58

0.69

0.43

0.68

0.47

0.32

0.32

0.22

1.18

796.30

5.88

5.21

4.21

3.38

2.79

1.83

1.67

1.49

1.51

1.46

1.39

1.39

1.23

1.02

0.81

0.62

0.68

0.70

0.66

0.63

0.53

0.48

0.47

0.42

0.31

0.26

1.19

802.76

6.24

5.28

4.40

3.38

2.81

1.90

1.68

1.54

1.49

1.45

1.39

1.39

1.23

1.02

0.80

0.72

0.69

0.69

0.66

0.65

0.55

0.48

0.46

0.42

0.30

0.26

101.1

100.8

106.1

101.4

104.6

100.1

100.8

103.9

100.4

103.4

98.3

99.1

99.8

99.7

100.0

100.2

98.7

116.9

101.4

98.6

100.8

103.0

102.6

101.1

98.2

99.0

96.0

100.2


ЗУРАГ 1.2 НЭГ ӨРХИЙН АМ БҮЛИЙН ТОО

Õ¿í àìûí íàñ, õ¿éñíèé б¿òýц. 2013 оны байдлаар Төв аймгийн хүн амын 51.0 хувь буюу 45.0 мянга нь эрэгтэй, 49.0 хувь буюу 43.4 мянга нь эмэгтэй байна. Хүн амыг насны бүлгээр авч үзвэл 27.8 хувийг 15 хүртэлх насны хүүхэд, 67.5 хувийг 20-59 насны хүн ам, 4.7 хувийг 65 ба түүнээс дээш насны өндөр настнууд эзэлæ байна. Хүн амын нас хүйсийн суваргыг аæиглахад 2010 онд насны бүтэö залуу байсан бол 2013 онд идэрших хандлагатай байна.

ЗУРАГ 1.3 ХҮН АМЫН НАС, ХҮЙСИЙН СУВАРГА, 2010, 2013 он


ХҮСНЭГТ 1.7 ХҮН АМ ЗҮЙН АЧААЛАЛ, ХҮЙСИЙН ХАРЬЦАА, сумдаар

Сум

2010 2012 2013

Хүн ам зүйн ачаалал

Хүйсийн харьöаа





Õ¿í àìûí еðäèéí õөäөлãөөí. 2013 онд тус аймагт 1240 хүүхэд төрæ, 567 хүн нас барæ, хүн амын öэвэр өсөлт 673 хүн байв. 2013 онд хүн амын öэвэр өсөлт өмнөх æилээс 61.3 хувиар буурсан нь тус аймагт төрөлт багассантай холбоотой байна.

Төрсөн эхчүүдийн 83.8 хувь нь гэр бүлтэй байгаа нь улсын дундаæаас 2.0 пунêтээр доогуур байна. Нийт 466 хос 2013 онд гэрлэлтээ бүртгүүлæ, 85 гэр бүл гэрлэлтээ öуöлуулæ, 57 хүүхэд үрчлэгдæээ. Өмнөх æилийнхээс гэрлэлт 22.3 хувь, гэр бүл öуöлалт 80.9 хувь өсч, харин хүүхэд үрчлэлт 6.6 хувь буурсан байна. 1000 хүн тутамд 7.9 гэрлэлт, 1.4 öуöлалт, 0.7 үрчлэлт ногдоæ байна.

Аймгийн хүн амын дундаæ наслалт 2007 онд 68.3, 2009 онд 69.8, 2011 онд 70.3, 2013 онд 71.5 нас болов.

Аймгийн хүн ам зүйн ачаалал буюу 2013 оны хөдөлмөрийн насны 100 хүнд тэæээлгэгч 54 хүн ногдоæ, хүйсийн харьöаа 100 эмэгтэйд 104 эрэгтэй ногдоæ байна. Сумдаар авч үзвэл Баян суманд 100 эмэгтэйд 92 эрэгтэй, Зуунмод суманд 94, Борнуур суманд 99 эрэгтэй, бусад сумдад 101-124 эрэгтэй ногдоæ байна.

ТӨВ АЙМАГ

Зуунмод


Аргалант

Архуст

Батсүмбэр

Баян






Баянöогт

Баянчандмана

Борнуур

Бүрэн


Жаргалант

Заамар

Лүн



Сүмбэр

Сэргэлэн

Угтаалöайдам

Цээл

Эрдэнэ


55.9

50.9

53.0

57.9

53.9

62.2

55.7

49.9

51.4

54.8

62.9

52.4

58.1

54.0

59.2

65.1

65.4

58.9

49.2

58.7

53.3

59.1

55.8

56.0

62.2

53.0

56.4

59.7

109.1

97.5

117.4

116.9

117.2

105.0

99.5

124.8

120.1

119.0

111.3

114.5

121.5

112.4

106.8

106.8

108.0

110.6

117.0

111.4

117.2

117.3

107.1

118.2

108.7

115.8

106.6

104.9

52.3

47.4

48.1

49.4

51.5

61.1

53.8

46.8

49.5

51.8

55.7

48.7

52.9

53.3

51.3

56.9

57.3

55.5

54.3

52.1

49.2

52.8

53.5

50.0

58.6

50.1

55.5

49.8

104.0

95.3

108.9

114.8

106.3

103.1

92.9

119.1

101.8

117.0

102.3

107.0

124.0

105.7

100.6

100.2

105.1

103.6

104.8

104.6

118.3

107.9

107.4

116.7

104.8

104.8

106.3

103.8

53.7

50.0

48.6

51.1

51.7

61.9

54.6

47.8

50.0

51.3

56.5

47.8

53.7

55.1

53.0

56.7

62.2

56.9

56.7

51.4

49.0

54.1

54.7

51.1

61.2

51.6

55.8

50.9

103.9

94.4

108.0

116.8

108.1

103.4

92.3

117.2

101.8

114.9

106.6

108.9

124.3

107.9

98.8

100.6

107.0

103.6

103.3

105.0

119.6

106.7

107.2

116.7

106.0

104.8

106.9

104.4


ХҮСНЭГТ 1.8 ХҮН АМЫН ЕРДИЙН ХӨДӨЛГӨӨНИЙ ҮЗҮҮЛЭЛТ

Үзүүлэлт 1989 2000 2010 2012 2013 2013/2012 %

Төрсөн хүүхдийн тоо

Нас барсан хүний тоо

Ердийн öэвэр өсөлт

Гэрлэлт

Цуöлалт

Үрчлэгдсэн хүүхдийн тоо

1000 хүнд ногдох: Төрөлт

Нас баралт

Цэвэр өсөлт

Гэрлэлт

Цуöлалт

Үрчлэлт

3750

869

2881

735

18

128

37.1

8.6

28.5

7.3

0.2

1.3

1969

627

1342

531

5

53

20.0

6.4

13.6

5.3

0.05

0.5

2000

641

1359

283

79

79

22.4

7.2

15.2

4.8

1.3

0.9

2237

500

1737

381

47

61

25.9

5.8

20.1

6.4

0.8

0.7

1240

567

673

466

85

57

14.4

6.6

7.8

7.9

1.4

0.7

55.4

113.4

38.7

122.3

180.9

93.4


2. ÍÈÉÃÌÈÉÍ ÇÀÐÈÌ ¯Ç¯¯ËÝËТ¯¯Д

Өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд

Өрх толгойлон амьдарч байгаа эмэгтэйчүүдийг хүүхэдтэй эсэхийг харгалзахгүйгээр хамруулна..

Бүтэн ба хагас өнчин хүүхэд

Эöэг, эх нь хоёулаа нас барсан хүүхдийг бүтэн өнчинд, эöэг, эх хоёрын аль нэг нь нас барсан хүүхдийг хагас өнчинд тооöно.

Энэ бүлэгт өнчин хүүхэд, өрх толгойлсон эхийн үзүүлэлтийг сум, багийн түвшинд бэлтгэæ орууллаа.

Өí÷èí õ¿¿õýä. Төв аймагт өнчин хүүхдийн тоо 2013 оны эöсийн байдлаар 1127 болæ, 2012 оныхоос 3.3 хувь буурсан байна. 2013 онд нийт өнчин хүүхдийн 9.7 хувь нь бүтэн өнчин, 90.3 хувь нь хагас өнчин хүүхэд байна.

ХҮСНЭГТ 2.1 ӨНЧИН ХҮҮХДИЙН ТОО

Сум 2010 2011 2012 2013 2013/2012 %

Сумын нийгмийн зарим үзүүлэлтүүд хавсралт 2.1-д Багийн нийгмийн зарим үзүүлэлтүүд хавсралт 2.2-т

ЗУРАГ 2.1 ӨНЧИН ХҮҮХДИЙН ТООНЫ ӨӨРЧЛӨЛТ

1200

1000

600

400

200

0

800

1400

1600

2010

1255

143 127 123 109

10631042

1018

2011 2012 2013

Бүтэн өнчин Хагас өнчин

Бүгд

Үүнээс: Бүтэн өнчин

Хагас өнчин

Эзлэх хувь: Бүтэн өнчин

Хагас өнчин

1398

143

1255

10.2

89.8

1190

127

1063

10.7

89.3

1165

123

1042

10.6

89.4

1127

109

1018

9.7

90.3

96.7

88.6

97.7

Өí÷èí õ¿¿õäèéí òîî òîãòìîл бóóðñàí ñóì, бàã. 2010 оноос 2013 оны хооронд Баянöогт, Бүрэн, Лүн сумын өнчин хүүхэд тогтмол буурч ирсэн бөгөөд Аргалант сумын Аргалын уул, Батсүмбэр сумын Цогт-Өндөр, Баян сумын Цавчир, Дэлгэрхаан сумын Давст, Жаргалант сумын Өгөөмөр, Заамар сумын Төмстэй, Цээл сумын Хүүлэй хан багуудын өнчин хүүхэд мөн тогтмол буурсан байна. Харин Алтанбулаг сумын Сумт багийн өнчин хүүхэд тогтмол өссөн байна.


ХҮСНЭГТ 2.2 ӨНЧИН ХҮҮХДИЙН ТОО ТОГТМОЛ БУУРСАН СУМ, БАГ

Сум, багӨнчин хүүхэд Хувь

2010 2011 2012 2013 2011/2010 2012/2011 2013/2012

Ñóì: Баянöогт

Бүрэн

Лүн

Бàã: Аргалантын Аргалын уул

Батсүмбэрийн Цогт-Өндөр

Баянгийн Цавчир

Дэлгэрхааны Давст

Жаргалантын Өгөөмөр

Заамарын Төмстэй

Цээлийн Хүүлэй хан

Өðõ òîлãîéлñîí ýõ. Төв аймгийн өрх толгойлсон эх 2013 оны эöсийн байдлаар 2348 болæ өмнөх оныхоос 10.8 хувь буюу 284-аар буурсан байна. Өрх толгойлсон эмэгтэйчүүдийн 66.4 хувь нь 3 хүртэл гишүүдтэй, 26.1 хувь нь 3-5 хүртэлх гишүүдтэй, 7.5 хувь нь 6 ба түүнээс дээш ам бүлтэй байна.

ХҮСНЭГТ 2.3 ӨРХ ТОЛГОЙЛСОН ЭХИЙН ТОО

Үзүүлэлт 2010 2011 2012 20132013/2012

хувь (+ , -)

Өðõ òîлãîéлñîí ýõèéí òîî бóóðñàí ñóì, бàã. Батсүмбэр, Баянöогт, Угтаалöайдам сумын өрх толгойлсон эх 2010 оноос 2013 оны хооронд тогтмол буурч байсан ба Баян-Өнæүүл сумын Цээл, Заамар сумын Тосон, Сэргэлэн сумын Хайрхан, Эрдэнэсант сумын Буянт багуудын өрх толгойлсон эх мөн тогтмол буурсан байна.

37

49

51

22

20

22

16

33

5

9

Өðõ òîлãîéлñîí ýõ

Үүнээс: 3 хүртэлх гишүүдтэй

3-5 хүртэл гишүүдтэй

6 ба түүнээс гишүүдтэй

Ýçлýõ õóâь: 3 хүртэлх гишүүдтэй

3-5 хүртэл гишүүдтэй

6 ба түүнээс гишүүдтэй

2723

1589

894

240

58.4

32.8

8.8

2763

1770

822

171

64.1

29.8

6.2

2632

1702

775

155

64.7

29.4

5.9

2348

1558

614

176

66.4

26.1

7.5

89.2

91.5

79.2

113.5

-284

-144

-161

21

27

35

49

19

15

21

15

32

3

6

25

33

45

17

13

19

12

31

2

2

21

27

35

15

12

16

10

30

0

0

73.0

71.4

96.1

86.4

75.0

95.5

93.8

97.0

60.0

66.7

92.6

94.3

91.8

89.5

86.7

90.5

80.0

96.9

66.7

33.3

84.0

81.8

77.8

88.2

92.3

84.2

83.3

96.8

0.0

0.0


ХҮСНЭГТ 2.4 ӨРХ ТОЛГОЙЛСОН ЭХ ТОГТМОЛ БУУРСАН СУМ, БАГ

Сум, багӨрх толгойлсон эх Хувь

2010 2011 2012 2013 2011/2010 2012/2011 2013/2012

Ñóì: Батсүмбэр

Баянöогт

Угтаалöайдам

Бàã: Баян-Өнæүүлийн Цээл

Заамарын Тосон

Сэргэлэнгийн Хайрхан

Эрдэнэсантийн Буянт

Өðõ òîлãîéлñîí ýõèéí òîî өññөí ñóì, бàã. 2010 оноос 2013 оны хооронд Алтанбулаг, Мөнгөнморьт сумын өрх толгойлсон эх тогтмол өсч байсан бөгөөд Зуунмод сумын Баянхошуу, Алтанбулаг сумын Замт, Мөнгөнморьт сумын Байдлаг, Өндөрширээт сумын Сант багуудын өрх толгойлсон эх мөн тогтмол өссөн байна.

ХҮСНЭГТ 2.5 ӨРХ ТОЛГОЙЛСОН ЭХ ТОГТМОЛ ӨССӨН СУМ, БАГ

Сум, багӨрх толгойлсон эх Хувь

2010 2011 2012 2013 2011/2010 2012/2011 2013/2012

Ñóì: Алтанбулаг


Бàã: Зуунмодын Баянхошуу

Алтанбулагийн Замт

Мөнгөнморьт Байдлаг

Өндөрширээт Сант

2013 оны байдлаар Зуунмод сумын Номт, Ланс, Баянхошуу, Наöагдорæ, Заамар сумын Төв багууд нь хамгийн олон буюу 3 ба түүнээс дээш гишүүдтэй өрх толгойлсон эхтэй баг байна.

Өðõ ¿¿ñãýí ãàíц бèеýð àìьäàð÷ бóé àõìàä íàñòàí. 2010-2013 онд ганö биåэр амьдарч буй 55-аас дээш насны эмэгтэй, 60-аас дээш насны эрэгтэйчүүдийн тоо 400 хүнээр нэмэгдэæ, 1666 болсон байна.

167

93

119

18

37

19

27

75

33

64

13

12

10

108

75

66

17

15

18

111

81

68

23

20

19

121

85

76

25

28

21

144.0

227.3

103.1

130.8

125.0

180.0

102.8

108.0

103.0

135.3

133.3

105.6

109.0

104.9

111.8

108.7

140.0

110.5

166

84

86

11

19

14

24

128

74

41

8

17

13

19

127

69

30

6

14

11

17

99.4

90.3

72.3

61.1

51.4

73.7

88.9

77.1

88.1

47.7

72.7

89.5

92.9

79.2

99.2

93.2

73.2

75.0

82.4

84.6

89.5


ХҮСНЭГТ 2.6 ГАНЦААР АМЬДАРЧ БУЙ АХМАД НАСТАНГУУДЫН ТОО

Сум 2010 2011 2012 2013 2013/2012

Õөãæлèéí бýðõøýýлòýé èðãýä. 2013 оны байдлаар хөгæлийн бэрхшээлтэй иргэдийн тоо 2699 байгаа нь өмнөх оныхоос 7.9 хувиар буюу 197-оор өссөн байна. Хөгæлийн бэрхшээлтэй иргэдийн 11.3 хувь нь харааны, 18.2 хувь нь хөдөлгөөний бэрхшээлтэй хүмүүс байна..


Аргалант



Архуст

Эрдэнэ

Угтаал

Сэргэлэн

Цээл

Баянöогт


Зуунмод

Жаргалант


Сүмбэр



Заамар

Лүн




Батсүмбэр

Баян

Бүрэн



Борнуур

1266

0

0

31

35

133

79

43

40

54

47

145

67

37

36

58

59

53

41

32

14

31

71

12

42

19

22

65

1304

0

31

10

27

69

38

21

33

43

45

170

96

33

38

119

74

52

32

5

28

42

65

74

39

24

25

71

1378

56

32

12

29

52

17

22

35

59

51

150

102

34

43

79

38

76

37

47

26

65

62

67

55

15

47

70

1666

0

28

2

4

83

54

36

38

54

48

155

75

43

44

74

80

82

65

52

25

59

138

25

101

46

61

194

120.9

0.0

87.5

16.7

13.8

159.6

317.6

163.6

108.6

91.5

94.1

103.3

73.5

126.5

102.3

93.7

210.5

107.9

175.7

110.6

96.2

90.8

222.6

37.3

183.6

306.7

129.8

277.1


ХҮСНЭГТ 2.7 ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ХҮНИЙ ТОО

Үзүүлэлт 2010 2011 2012 20132013/2012

Хувь (+ , -)

2010-2013 онуудад Жаргалант сумын Загдал, Архуст сумын Ноён шанд багт хөгæлийн бэрхшээлтэй иргэдийн тоо тогтмол буурсаар ирæээ. Харин Мөнгөнморьт сумын Жаргалант, Баянчанмань сумын Чандмань, Сэргэлэн сумын Эрдэнэ-Уул, Баянöагаан сумын Алтат багт хөгæлийн бэрхшээлтэй иргэдийн тоо 1.7-3.6 дахин өссөн байна.

ХҮСНЭГТ 2.8 ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛТЭЙ ИРГЭДИЙН ТОО ХАМГИЙН ИХ БУУРСАН, ӨССӨН БАГ

Баг 2010 2011 2012 2013 2013/2010 %

2797

222

435

198

1942

7.9

15.6

7.1

69.4

54

25

65

15

33

12

5

45

26

47

23

44

16

10

17

22

25

34

29

10

9

13

7

25

26

60

23

18

24.1

28.0

38.5

173.3

181.8

191.7

360.0

2739

226

431

247

1835

8.3

15.7

9.0

67.0

2502

262

472

226

1542

10.5

18.9

9.0

61.6

2699

305

492

114

1788

11.3

18.2

4.2

66.2

107.9

116.4

104.2

50.4

116.0

197

43

20

-112

246

Бүгд

¯¿íýýñ: Харааны бэрхшээлтэй

Хөдөлгөөний бэрхшээлтэй

Хавсарсан

Бусад

Б¿ãä ä¿íä ýçлýõ õóâь:

¯¿íýýñ: Харааны бэрхшээлтэй

Хөдөлгөөний бэрхшээлтэй

Хавсарсан

Бусад

Õàìãèéí èõ бóóðñàí:

Жаргалант, Загдал

Архуст, Ноён шанд

Жаргалант, Баянбулаг

Õàìãèéí èõ өññөí:

Мөнгөнморьт, Жаргалант

Баянчандмань, Чандмань

Сэргэлэн, Эрдэнэ-Уул

Баянöагаан, Алтат


3. БÎËÎВÑÐÎË, ÑÎ¨Ë

Ерөнхий боловсрол болон дээд боловсролын мэдээллийг Боловсрол, шинæлэх ухааны яам, мэргэæлийн боловсролын мэдээллийг Хөдөлмөрийн яам нэгтгэн Үндэсний статистиêийн хороонд ирүүлдэг.

Боловсрол Өргөн утгаар нь мэдлэг, хандлага, ур чадвар олæ авах, зан чанарын болон төлөвшлийн хувьд нийгэмд хүлээн зөвшөөрөгдсөн, үнэлэгдсэн байр суурьтай болох насан туршийн үйл аæиллагаа гэæ тодорхойлæ болно. Хувь хүний түвшинд буюу явöуу утгаар авч үзвэл боловсрол нь хүний өөрийгөө боловсруулæ хөгæүүлэхийн тулд ухамсартайгаар хийæ байгаа танин мэдэх үйл аæиллагаа, түүний үр дүн гэæ тодорхойлæ болно. Нийгмийн түвшинд боловсролыг иргэдийн сурч боловсрох, хөгæих эрхээ эдлэхэд нь төр, нийгмийн зүгээс дэмæлэг үзүүлæ байгаа үйлчилгээ, түүний үр дүн гэæ тодорхойлæ болно.

Боловсролын түвшин Ямар нэг шатны сургуулийг эх орондоо болон гадаадад дүүргэсэн хүний эзэмшсэн боловсролын хамгийн дээд түвшнээр тодорхойлно.

Багш Танхимын сургалт, зайны сургалт гэдгээс үл хамааран сурагчид, оюутнуудын эрдэм мэдлэг олæ авах үйл явöыг чиглүүлæ, сургах, зааварлах эрх бүхий аæлын байранд бүтэн болон хагас öагаар аæиллаæ байгаа хүнийг хэлнэ.

Суралöагч Бүх шатны сургуульд хамрагдан суралöаæ байгаа хүмүүсийг хэлнэ.

Сурагч-багшийн харьöаа

Тухайн хичээлийн æилд бүх шатны сургуулийн нэг багшид ногдоæ байгаа суралöагчийн дундаæ тоо юм.

Сургууль завсардалт Сурагч/оюутан тухайн хичээлийн æилд тухайн шатны сургуулийг төгсөлгүй сургуулиас бүрмөсөн гарсныг болон сургуулийн насны хүүхдүүд сургуульд огт оролгүй завсардсан тохиолдлуудыг хэлнэ.

Сургууль төгсөгч Тухайн хичээлийн æилд тухайн түвшний боловсролын хөтөлбөрийг бүрэн, амæилттай дүүргэсэн сурагч/оюутныг хэлнэ.

Хамран сургалтын бохир æин

Нас харгалзалгүйгээр боловсролын тухайн түвшинд суралöагчдын тоог энэ түвшний боловсрол эзэмших насны нийт хүүхдийн тоонд харьöуулæ, хувиар илэрхийлнэ.

Энэ бүлгийн боловсролын салбарын хэсэгт Төв аймгийн бүх шатны боловсролын зарим үзүүлэлтийг сумын түвшинд бэлтгэн оруулав.

Соёл, урлагийн салбар Статистиêийн мэдээллийг аймгуудын Соёл, спорт, аялал æуулчлалын газар, Нийслэлийн соёл, урлагийн газар öуглуулан боловсруулæ, Соёл, спорт, аялал æуулчлалын яам нэгтгэн Үндэсний статистиêийн хороонд ирүүлдэг.

Соёлын хэсэгт номын сан, номын сангийн суудал, номын фонд, номын сангаар үйлчлүүлэгчэд, соёлын төв, зохион байгуулсан арга хэмæээ, соёлын төвийн суудлын тоог сумын түвшинд бэлтгэн оруулав.


Бîлîâñðîл. Төв аймгийн боловсролын бүх шатны сургалтын байгууллагын тоо 2013-2014 оны хичээлийн æилийн эхэнд 79 байна. Боловсролын байгууллагын тоо 2010 оныхоос бараг өөрчлөгдөөгүй боловч, нийт суралöагчдын тоо 2013-2014 оны хичээлийн æилийн эхэнд 21921 болæ, 3.4 хувиар өсчээ. Үүний дотор тåхниêийн болон мэргэæлийн сургуульд суралöагчдын тоо 407-оор, сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагын хүүхдийн тоо 1209-өөр нэмэгдэæ, харин åрөнхий боловсролын сургуулийн сурагчдын тоо 886-аар öөөрсөн байна.

Боловсролын бүх шатны сургалтын байгууллагыг төгсөгчдийн тоо 2012-2013 оны хичээлийн æилд 3051 болæ өмнөх оныхоос 13.1 хувь буюу 461-ээр буурсан байна. Харин боловсролын бүх шатны сургалтын байгууллагын үндсэн багшийн тоо 2013-2014 оны хичээлийн æилийн эхэнд 1047 болæ, 2010 оныхоос 1.0 хувиар өсчээ.

ХҮСНЭГТ 3.1 АЙМГИЙН БОЛОВСРОЛЫН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮНДСЭН ҮЗҮҮЛЭЛТ

Үзүүлэлт2010-2011

2011-2012

2012-2013

2013-2014

2013-2014 /2012-2013 %

Боловсролын салбарын сумаарх дэлгэрэнгүй мэдээлэл хавсралт 3.1-д

Хамгийн олон буюу 4660 суралöагчтай сум бол Зуунмод, үүнээс åрөнхий боловсролын сургуульд 3010 сурагчтай, Заамар сум 1944 суралöагчтай, үүнээс åрөнхий боловсролын сургуульд 997 сурагчтай, Жаргалант сум 1577 суралöагчтай, үүнээс åрөнхий боловсролын сургуульд 1063 сурагчтай байна. Цөөн суралöагчтай сумууд бол Сэргэлэн, Баяндэлгэр, Баян-Өнæүүл сумд байна.

Тус аймагт 4 тåхниêийн болон мэргэæлийн сургууль байгаа нь Зуунмод, Баянчандмань, Эрдэнэ, Заамар суманд байна. Эдгээр сургуульд суралöагчдын тоо 406-470 байна.

Сургалтын байгууллагын тоо, бүгд

үүнээс: сургуулийн өмнөх

åрөнхий боловсролын

тåхниêийн болон мэргэæлийн

Суралöагчдын тоо, бүгд




Төгсөгчдийн тоо, бүгд

үүнээс: åрөнхий боловсролын


Үндсэн багшийн тоо, бүгд




78

43

32

3

21191

5642

14228

1321

3194

2618

576

1037

170

793

74

79

44

31

4

21375

5824

13841

1710

3512

2905

607

1058

177

789

92

78

44

31

3

21109

6502

13457

1150

3051

2525

526

1023

194

770

59

79

44

31

4

21921

6851

13342

1728

-

-

-

1047

192

760

95

101.3

100.0

100.0

133.3

103.8

105.4

99.1

150.3

-

-

-

102.3

99.0

98.7

161.0


ХҮСНЭГТ 3.2 2013-2014 ОНЫ ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН БАЙГУУЛЛАГА, СУРАЛЦАГЧДЫН ТОО

Сум

Бо

ловс

ро

лын

б

ай

гуул

лагы

н т

оо

, бүг

д

Ни

йт

сур

алö

агч

дын

то

о

Сур

гуул

ий

н ө

мн

өх

бо

ловс

ро

лын

б

ай

гуул

лагы

н т

оо

Хүү

хди

йн

то

о

Ер

өн

хий

бо

ловс

ро

лын

су

ргу

ули

йн

то

о

Сур

агч

дын

то

о

Тåх

ни

êий

н б

оло

н

мэр

гэæ

лий

н с

урга

лты

н

ба

йгу

улла

гын

то

о

Сур

алö

агч

дын

то

о

Сургуулийн өмнөх насны байгууллагын үндсэн багшийн ачаалал өндөртэй сумдын тоонд Баянöагаан, Борнуур, Баяндэлгэр, Өндөрширээт орæ байна. Ялангуяа Баянöагаан суманд 1 үндсэн багшид ногдох хүүхдийн тоо 108 байгаа нь мэргэæлийн багш их дутагдалтай байгааг харуулæ байна. Харин Дэлгэрхаан, Баянхангай, Жаргалант, Зуунмод, Аргалант, Лүн сумдад сургуулийн өмнөх насны байгууллагын багшийн ачаалал бага байна.


Батсүмбэр

Баян





Баянöогт

Борнуур

Бүрэн


Жаргалант

Заамар

Лүн



Сэргэлэн

Угтаал

Эрдэнэ



Зуунмод

Сүмбэр

Цээл

Архуст

Аргалант


2

7

3

2

2

2

2

2

2

2

2

5

6

2

2

2

2

2

4

2

3

10

2

2

3

2

2

460

1549

388

232

225

276

246

384

1197

735

319

1577

1944

591

381

275

208

699

1195

1076

1339

4660

463

637

235

329

301

1

6

2

1

1

1

1

1

1

1

1

4

3

1

1

1

1

1

2

1

1

5

1

1

2

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

1

1

1

1

1

1

1

1

4

1

1

1

1

1

336

1042

268

101

115

172

138

225

865

485

171

1063

997

375

183

166

60

444

436

787

641

3010

299

430

131

208

194

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

-

-

-

-

-

1

-

1

1

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

406

-

-

-

-

-

432

-

420

470

-

-

-

-

-

124

507

120

131

110

104

108

159

332

250

148

514

541

216

198

109

148

255

327

289

278

1180

164

207

104

121

107


ХҮСНЭГТ 3.3 2013-2014 ОНЫ ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛИЙН НИЙТ ҮНДСЭН БАГШИЙН ТОО, НЭГ БАГШИЙН АЧААЛАЛ

Сум

Үн

дсэн

ба

гши

йн

то

о,

бүг

д

Үүн

ээс

сур

гуул

ий

н

өм

нө

х б

оло

вср

олы

н

ба

йгу

улла

гын

ба

гш

Нэг

үн

дсэн

ба

гши

д н

огд

ох

сур

алö

агч

дын

то

о

Ер

өн

хий

б

оло

вср

олы

н

сур

гуул

ий

н б

агш

Нэг

үн

дсэн

ба

гши

д н

огд

ох

сур

алö

агч

дын

то

о

Мэр

гэæ

лий

н

сур

галт

ын

б

ай

гуул

лагы

н б

агш

Нэг

үн

дсэн

ба

гши

д н

огд

ох

сур

алö

агч

дын

то

о

Ерөнхий боловсролын сургуулийн үндсэн багшийн ачаалал өндөртэй сумдын тоонд Сүмбэр, Батсүмбэр, Борнуур орæ байна. Харин Баян-Өнæүүл, Сэргэлэн, Баяндэлгэр, Архуст, Мөнгөнморьт, Дэлгэрхаан сумдад åрөнхий боловсролын сургуулийн багшийн ачаалал бага байна.


Зуунмод

Заамар

Жаргалант


Батсүмбэр

Эрдэнэ


Борнуур

Бүрэн

Угтаал

Цээл

Лүн


Баянöогт



Сүмбэр

Аргалант

Баян




Архуст




Сэргэлэн

1047

223

89

74

74

62

50

48

47

33

31

30

28

28

21

21

20

19

19

18

18

15

15

15

15

13

11

10

192

41

16

18

7

13

7

7

6

5

6

6

7

4

4

6

6

5

4

3

4

3

2

3

3

2

1

3

760

157

54

56

35

49

24

41

41

28

25

24

21

24

17

15

14

14

15

15

14

12

13

12

12

11

10

7

95

25

19

-

32

-

19

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

36

29

34

29

40

39

47

41

55

50

43

35

31

31

40

33

25

33

30

40

27

35

55

35

44

55

108

49

18

19

18

19

18

21

18

19

21

17

18

18

18

14

13

12

12

21

14

18

14

14

13

11

8

10

14

9

18

19

21

-

ÍÝÃÄÑÝÍ ¯ÍÄÝÑÒÍÈÉ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕªÃÆËÈÉÍ aimag.pdf · ЗУРАГ...

Documents

Transcript of ÍÝÃÄÑÝÍ ¯ÍÄÝÑÒÍÈÉ ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÛÍ ÕªÃÆËÈÉÍ aimag.pdf · ЗУРАГ...