EVROPSKO PRAVO

Evropska zajednica uglja i celika?

Evropska zajednica za ugalji celik ( Evropen Coal and Itcel Comnunity ) je preteca Evropske Unije, a nastala e na temelju ideje Jean Monnet-a, te realizacija ove ideje od strane francuskog ministra vanjskih poslova Roberta Šumana.Ovo je prva organizacija koja je nastala na supracionalnom principu ( komunitarne norme su nadređene nacionalnim oblasti u kojima zajednica ima primarnu nadležmost )U sklopu Đumanovog plana 9.maja 1950 god. predloženo je stvaranje ovlasti nad industrijom uglja i celika poslijeratne Francuske i Njemacke, kako bi se pravdao namjerom da „načini rat ne samo nezamislivim nego i materijalno neizvodljivim“ ( a krajnji Šumerov plan je bio pomirenje Francuske i Njemačke ).Potpisivanjem ugovora o Evropskoj zajednici za ugalj i čelik 18.aprila 1951god.u Parizu, Belgija – Holandija_ luksemburg- Italija- Njemačka – Francuska , uspostavile su zajednički okvir za dogovore o proizvodnji i distribuciji ugljai čelika, te autonomni sistem institucija koji će njima upravljati narednih 50godina.Ugovor je sadržio 100 članova.Institucije organizacije su bile:

- Visoko Vijeće ( preteća Evropske komisije )- Opća Skupština ( preteća Parlamenta Evrope )- Specijalni Ministarski Savjet- Sud pravde- Komunitarni komitet

1967god je ova zajednica postala članom Evropske ekonomske zajednice ( EEZ ). Obzirom da je Ugovor iz Pariza bio potpisan na 50 godina, taj rok je istekao 23.jula 2002god , čime je ova zajednica prestala da postoji, a njene ovlasti i resursi su prenijeti na EU-u. Iako je ova zajednica bila ograničena na samo dvije industrijske grane, njeno je postojanje imalo značajan uticaj na privredni i politički razvoj u Evropi u drugoj polovini 20st. Ugovor je stupio na snagu u julu 1952god 9maja je rođendan Ujedinjene Evrope

Ugovor o osnivanju EEZ ( Evropske ekonomske zajednice 9

Evropska ekonomska zajednica ( EEZ , EEC ) je osnovana 25.marta 1957god potpisivanjem Rimskog ugovora. Potpisnici ovog sporazuma su Njemačka, Francuska, Italija, Nizozemska, Belgija, Luksemburg ( „Zajedničko tržište“, „Unutarnjih šest“ ) U narednim mjesecima ugovor je ratificiran u zemljama potpisnicama, a na snagu je stupio 1.1.1958god Sam ugovor se sastoji od 240 članova podjeljenih u 6 poglavlja. Ugovor ima i 4 aneksam 12 protokola i 9 deklaracija. Osnovni ciljevi EEZ su :

- zajedničko tržište, principi zajedničkog tržišsta kako će se formirati, ukidanje – kvantitativnih organizacija i tarifnih brojeva

- ukidanje carina- slobodno kretanje roba, radne snage, usluga i kapitala ( danasšnji tzv osnovne

slobode )

U periodu od 1973 do 1996 god se EEZ-u priključuju i Velika Britanija, Irska,Grčka,Španija, Portugal; Austrija, Finska i Švedska. Riječ ekonomsko je uklonjena iz naziva 1992god pri potpisivanju Maostrich-skog ugovora, kojim je Evropska zajednica učinjena jednom od prvih tri potporna stuba Evropske unije, koji se i nazivaju „Stubovi društva“Osnovne institucije su :

- Vijeće ministara- Evropska komisija- Evropski parlament- Sud pravde

Ovaj ugovor se često naziva i Rimski ugovor. Osnovni cilji značaj potpisivanja ovog ugovora bio je uspostavljanje zajedničkog tržišta. U ugovoru se takođe navode i nadležnosti institucija i tu se vidi kako su postavljeni interesi članica ( odnos nacionalnih interesa i interesa zajednice )

Zajednica za atomsku energiju ( EUROATOM )

U oktobru 1956god su vođe deklaracije na Konferenciji Vlade Šsetorice dobili zadatak da ispitaju i predoće evropske potrebe i mogućnosti u pogledu stvaranja električne energije preko nuklearne energije. Izvještaj koju su navedena trojica predstavili u maju 1957god je pokazao veliku ovisnost evropskih zemalja o nafti s Bliskog istoka. Stoga je preporučena gradnja nuklearnih elektrana i postepeno gašenje onih čiji je energent ugalj ili nafta. Za vrijeme diplomatskih diskusija Šestorice, Francuska jsno naglašsava da je prioritet EUTOATOM-u , čemu je u prilog išlo i Suecka kriza 1956god koja je uzrokovala probleme u snadbijevanju evropskog tržišta petroleumom ili derivatima. Pregovori su obnovljeni, te je potpisan Ugovor o EUROATOM.u 25marta 1957god u Rimu. Njime je utemeljena Evropska zajednica za atomsku energiju ( Euroatom )Euroatom je imala sve do 1967god vlastita tijela koada su Ugovorom o spajanju tijela Euroatoma, Evropske ekonomske zajednice i danas više nepostojeće Evropske zajednice za ugalj i čelik, spojena.Svrha: stvoriti posebno trćište za atomsku energiju, distribuirati je kroz države članice, razvijati je i prodati višak državama nečlanicama. Danas Euroatom zajedno sa Evropskom zajednicom čine tzv prvi stub Evropske unije. Potpisan je u Rimu zajedno sa ugovorom o EEZ. Ugovor o Euroatomu određuje zajedničku politiku o oblastima: istraživanja, sigurnosti standarda, investicija i postrojenja, primjene atomske energije i međunarodne saradnje u oblasti nuklearne energije...

Primarni izvori komunitarnog prava

Primarne izvore komunitarnog ptava predstavlja_- osnivački ugovori- opća pravna načela- međunarodni sporazum ( konvencija )- sporazum između država članica

Osnivacki ugovori su ugovori koje zemlje članice zaključuju međusobno, a u vezi sa osnivanjem i nadležnostima unije. Diferenciraju se dvije grupe ovih ugovora temeljni ( osnivački ) ugovori i dopunski ugovori. Zaključuju se tako što su države članice prenijele dio suvereniteta i odredile institucije. Temeljnima se smatraju četiri ugovora:

1. Ugovor o osnivanju EZ za ugalj i čelik iz 19512. Ugovor o osnivanju EEZ iz 19573. Ugovor o osnivanju EUROATOM-a iz 19574. Mastrihtski ugovor o Evropskoj uniji iz 1992

Dopunski ugovori su :- Ugovor o udruživanju iz 1965- Jedinstveni evropski akt iz 1986- Amsterdamski ugovor iz 1997- Ugovor iz Nice iz 2001.

Opća pravna načela su pravila koja održavaju temeljni koncept prava i pravde koji se poštuju u svakom pravnom sistemu. Ovim principima se pravna snaga daje primjenom prava, naručito kroz odluke Evropskog suda pravde. Opći pravni principi kao izvor prava se kreiraju u okviru Unije. Oni nisu eksplicitno izraženi aktima Unije, već posebno deriviraju iz postojeće regulative. Obzirom da se ni jedan pravni sistem pa ni ovaj komunitarnog prava ne može definisati isključivo pisanim izvorima, to se u primjei prava Evropski sud pravde i nacionlani sudovi pozivaju i na ove principe.

Međunarodni sporazimi se ugovori i drugi dokumenti koje Unija sklapa sa državama koje nisu njene članice, kao sa različitim međunardonim organizacijama. U ovu grupu spadaju ugovori o stabilizaciji i pridruživanju, trgovački sporazumi između EU i drugih zemalja.

Sporazumi između država članica čine ugovori koje zaključuju ne sve već samo neke od zemalja članica Unije, između sebe. Stoga, ovi dokumenti nemaju snagu supranacionalnih pravnih instrumenata kao šsto je to slučaj sa pravniom grupom već su po prirodi bliži multilataralnim ugovorima.

Aneksi i protokoli priključeni ovim ugovorima ( ugovori o pristupanju u njegovi aneksi )a) prvi ugovor ( Danska, Velika Britanija i Irska )b) Drugi ugovor ( Grčka )c) Treči ugovor ( Španija i Portugal )d) Četvrti ugovor ( Austrija, Finska i Švedska )

Sporazumi kojim se detaljnije određuje položaj i instuticionalno ustrojstvo zajednice:a) Prvi i drugi sporazum o institucionalnom objedinmjavanju 1957 i 1965godb) Prvi i drugi sporazum o budžžetskim pitanjima 1970 i 1975c) Akt o neposrednim izborima za evropski parlament 1976d) Odluke o vlastitim prihodima zajednice

Osnivački i revizioni ugovori ( Pariz, Rim, Jea, Mostriht, Amsterdam I Nica )

Osnivački ugovori su ugovori o osnivanju Evropske zajednice za Ugalji i čelik ( 1951 ), Ugovor o osnivanju EET ( 1957), Ugovor o osnivanju EZ za atomsku energiju ( 1957), Mastrihtski ugovor o Evropskoj uniji ( 1992 )Revizioni ugovori su zapravo amandmani na osnivačke ugovore: To su : Ugovor o spajanju ( 1965 ), Jedinstveni evropski akt ( 1986 ), Amsterdamski sporazum ( 1997 ) i Ugovor iz Nice ( 2001 )

Ugovor o spajanju ( udruživanju ) – potpisan je u Briselu 1965, a njegov cilj je bio da se uspostavi zajednički organi EEZ , EZUC i EUROATOM-a. Uvodi se naziv „ Evropska zajednica „

Jednisveni evropski akt - je specifičan pravni akt EZ, koji je prvi put dopunjen Rimski ugovor, a potpisan je u Den Haagu, 1702 1986. On predviđa mjere jedinstvenog unutrašnjeg tržišta. Ovaj ugovor je povukao EEZ iz letargije u koju je bila zapala, a njime je put EEZ čvrsto usmjeren u cilju šsto čvršće i potpunije ekonomske integracije.U tom smislu je kao neposredni cilj bilo određeno uspostavljanje unutrašnjeg tržišta, a kasnije i ekonomske unije. Prvi korak na tom putu je bilo uspostavljanje jedinstvenog unutrašnjeg tržišta do 1992god a 10 godina kasnije 2002god , 11 država članica su između sebe zaključile naredni sporazum...

Amsterdamski sporazum – koji je stupio na snagu 1.7.1987.god Sadržaj ugovora uz preambulu dat je u četiri segmenta:1 zajedničke odredbe2. odredbe o izmenama ugovora o osnivanju Evropske zajednice3. odredbe o evropskoj saradnji u vanjskoj politici4. opće i završne odredbe

Jedinsktveni evropski akt - - jaca komunitarni mehanizam odlučivanja i proces usvanjanja pravnih akata- širi nadležnost zajednice u određenim okolnostima- najavljuje instance, saradnju u oblasti vanjske politike

Amsterdamski sporazum potpisan je 17 juna 1997, a stupio na snagu 1 maja 1999god Bio je razultat treče Međunarodne konvencije započete 1996 god u Tarinu. Izvršio je izvjesne institucionalne reforme u Uniji, sa ciljem jačanja saradnje i pojednostavljenja

sistema Evropske unije. Amsterdamski ugovor je trebao da raščisti „Mastrihtski ..... „ Cilj:a) nastanak institucionalnih reformi za šsto spremniji ulazak u proces proširenja na

prostore centralne, istočne i jugoistočne Evropeb) davanje odgovora na druge izazove koji su stajali pred ... ....( uvođenje eura, početak

praktične realizacije plana o kolektivnoj odbrani i ostvarenje načajnijeg uticaja na proces stvaranja novog svjetskog poretka )

U ekonosmkom smislu nastojao je popraviti situaciju u oblasti zapošljavanja. Politika prema mladina, te kultura i obrazovanje.

Ugovor iz Nice - potpisan je 26.2 2001god Rezultat je maratonskog zasjedanja i jedan od njegovih glavnih zadataka je bio da sve postojeće ugovore objedini u jedinstveni akt- evropski Ustav. Ovaj ugovor je bio dopuna Amsterdamskom ugovoru. Stupio je na snagu 1.2.2003god. Cilj: potreba rješavanja pitanja institucionalne prilagodbe EU pred novim proširenjem. Postignut je dogovor da svaka članica Unije ima po jednog člana Komisije ( odustajanje velikih od prava na dva komesara ) Redefinisane nadležnosti EK ( zadržan princip kvalificirane većine nije značajnije sužen obim pitanja o kojima se odlučuje po principu saradnje nacionalnih vlada, ostalo se pri pravu veta, kada se u pitanju interesi od značaja za jednu ili više članica uglavnom zajednička vanjska i sigurnosna politika ) Pitanje funkcioniranja zajedničkih institucija u proširenoj uniji, u tom pravu su doneseni amandmani n augovor među kojim su : Povelja o osnovnim pravima i Deklaracija o budućnosti EU

Proširenje zajednice

1. 1.1.1973- prvo proširenje – u zajednicu stupaju Velika Britanija, Danska i Irska2. 1.1.1981- drugo proširenje- u zajednicu stupa Grčka3. 1.1.1986 – treče proširenje- u zajednicu stupaju Španija i Portugal4. 1.1.1995 – četvrto proširenje . u zajednicu stupaju Austrija, Švedska i Finska5. 1.1.2004. – peto proširenje – u zajednicu stupaju Kipar, Češka, Estonija, Letonija,

Litvanija, Mađarska, Poljska, Slovačka; Slovenija i Malta6. 1.1.2007- često proširenje – Rumunija i Bugarska

Danas EU ima oko 496 mil.stanovnika, i prostire se na prostoru od oko 4 325 000 km2Evropska zajednica za ugalj i čelik osnovana Pariškim ugovorom 1951, dok su EEZ i EUROATOM Rimskim ugovorom 1957god, taj proces je započelo šest država osnivača : Belgija, Njemačka, Italija, Luksmeburg, Holandija i Francuska. Nakon toga su usljedili valovi proširenja i priključenja sljedečih država.

Sekundarni izvori komunitarnog prava

Sekundarni izvori su : produkt djelovanja organa Unije. Radi se o izvorima koji na osnovu ovlaštenja koja crpe iz primarnih izvora i uvažavajući suverenitet država članica, donose organi Unije ( Vijeće – Komisija _ Parlament )Na donošenju akaa organi rade zajednički, što je poznato kao „ procedura saodlučivanja“ . Pravni akti koji potiču od organa Unije svi poznati kao evropsko zakonodavstvo i objavljuje se u posebnom glasilu pod nazovom Official journal of the europen communities.Sekundarne izvore čine nekoliko vrsta pravnih akata:

- uredbe- direktive pravnoobavezujući akti- odluke

- preporuke- mišljenja- ostali pravni akti ( deklaracije, rezolucije ) pravnoneobavezujući akti

Preporuke i mišljenja su propisi neobavezujueg karaktera. Mišljenja snagu crpe iz autoriteta tijela koja ih doprinose. Predstavljaju instrumente usmjeravanja ponašsanja tj njima se samo poziva na usvajanje određenog ponašanja.

Uredbe

Uredbe ili regulationis - Osnovene karakteristike ove vrste propisa je da je njhova primjena opšsta i direktna. Opštost podrazumjeva da je prostor njihovog važenja čitav teritoriji EU. Uredbe su instrumenti unifikacije prava EU. Direktnost proizilazi iz njihove pravne prirode gdje su one izjednačene sa nadnacionalnim zakonima. Njih donose Savjet ilki Komisija ( po pravilu nužno je mišljenje Parlamenta ) One su opšti pravni akt obavezuju u cjelini i direktno se primjenjuju u državama članicam. Pravula Savjeta koja ovoj donosi sam ili zajedno sa Parlamentom jesu osnovna pravila. Pravila koja donose Komsija čine primjenjujucča pravila koja regulišu način sprovođenja opštih pravila. Djeluju „ erga amnes“ Sve države članice moraju u cijelini provesti uredbu. Za njih važi direktna primjenljivost, nema mogućnost donošenja implementirajučeg akta jer bi je na taj način države mogle prilagoditi sebi i tko bi uredba izgubila svoj značaj. Stupajuči na snagu bez rativikacionog postupka i imaju karakter nadnacionalnih zakona. Njihova je svrha ujednačavanje prava država članica tj zamjena postoječih nacionalnih pravnih narmi u svim državama zajedničkom evropskom. Zbog toga uredbe ne trebaju tačnije ne smiju ugrađivati u nacionalno pravo, već se one primjenjuju kao evropski akt temeljem objave u Službenom listu EU.Budući da uredbe zamjenjuju nacionalne pravne norme države su obavezne ukinuti do tada postojeće norme svog pravnog poredka koje su u koliziji s uredbama.

Direktiva

Direktiva je vrsta propisa sekundarnog karaktera. One su sredstvo harmonizacije nacionalinih propisa. Direktiva je pravni akt koji obavezuje države članice u pogledu cilja, koji treba ostvariti, a adresatima je ostavljena sloboda u pogledu izbora oblika i sredstva njihovog provođenja u život. Prilikom prenišenja sadržaja direktive, nacionalni organi moraju da poštuju smisao upotrebljenih termina i pojmova kako bi se osiguralo jednobrazno tumačenje teksta u svim državama članicama. Za razliku od pravila direktive se ne mogu neposredno primjenjivati jer zahtjevaju nacionalne mjere tj uvođenje u nacionalni pravni sistem. Direktive usvajaju savjet ili komisija. O zakonima – ustavnosti direktive odlučuje Evropski sud na incijativu privilegovanih podnosilaca zahtjeva. Područje primjene povodom slobode privremenog i profesionalnog djelovanja povodom uzajamnog priznavanja školskih i stručnih svjedočanstava , slobode pružanja usluga, ujednačacanja prava koje se tiču zajedničkog tržišta, uklanjanje nacionalnih pravnih rješenja, kojima se dovode u pitanje uslovi slobodne i fer konkurencije, trgovački sporazum sa trečim državama u međunarodnim organizacijama.

Odluke

Odluke predstavljaju još jednu vrstu obavezujučih akata Unije. Ali dok prve dvije grupe imaju karakter opštih pravnih akata, ovdje se radi o propisima koji su bliži posebnim pravnim aktima tj odnose se na unaprijed poznate adresare i to u svrhu rješenja određenih situacija. Adresari su najčešće vlade država članica, privredne organizacije ili građani. Odluka za primaoca postaje obavezujuća nakon saopštenja. Odluke mogu donijeti Savjet, Evropski parlament, Komisija i Evropska centralna banka. Područje primjene: kretanje kapitala i sredstava plačanja sa trećim zemljama.........Odluke mogu biti usmjerene smao prema državama članicama. Prema tome, odluke su definirane kao akti koji u cjelosti obavezuju one kojima su upućeni. Odluku je moguće izjednačiti s uredbom i direktivom s tim što za razliku od njih odluka ima karakter individualnog upravnog akta- odnosi se smao na osobe kojima je upučena, za razliku od direktive koja je obavezujuća u cijelosti.

Karakteristike komunitarnog prava

Pravo koje se stvara u okvirima evropskih zajednica je dugo vremena nazivano „ pravo evropskih zajednica „. Od stupanja na snagu Ugovora iu Mastrichta ( 1992. ) naziva se „Pravo evropske unije“ tj pravne tekovine Evropske unije ( fr, komunitarno pravo )Najznačajnija obilježja komunitarnog prava su :

- posebno i autonomno u odnosu na međunarodno pravo i pravo članica

- pravo sa višom pravnom snagom u odnosu na pravo država članica- neposredno ( direktno ) primjenljivo na cijelom prostoruzajednice na države

članice, fizička i pravna lica

Svaka država koja želi postati članicom Evropske unije mora prihvatiti odluke iz osnivačkih ugovora i uskladiti svoje zakonodavstvo sa komunitarnim pravom. Komunitarno pravo predstavlja stvarno pravo pa se primjena u državama članicama ne podrazumjeva. Ono prvo mora biti uvedeno u domaći pravni poredak, pa tek onda dio unutrašnjeg pravnog sistema moze biti primjenjeno od strane nacionalnih sudova bez ikakvih dodatnih mjera. Državama je ostavljena sloboda izbora najpogodnijeg metoda uvođenja komunitarnog u nacionalno pravo.U praksi postoji sva metoda:1.. Metod transformacije - prije uvođenja u nacionalno pravo i komunitarno pravo se mora transformisati tj mora se donijeti poseban akt kojim država izjavljuje da odobrava njihovu primjenu na svojoj teritoriji.. Ovom metodom se čuva suverenitet država. Predstavnici ovog metoda su Velika Britanija, Danska i Irska, dok Italija i Njemačka koriste ublaženu varijantu ovog metoda npr. Njemačka je tek nakon pozitivne ocjene saveznog ustavnog suda posljedna ratificirala Ugovor o Evropskoj uniji. U Danskoj se takođe zahtjeva saglasnost ne znači i da je konkretni međunarodni akt uveden u unutrašnji pravni sistem2. Metod adopcije - predstavlja manitičko shvatanje po kome postoji obaveza domaćih sudova da neposredno primjenjuju komunitarno pravo, i nije potrebna nikakva mjera transformacije. Po njemu inkoriranjem ugovora o osnivanju u nacioanlne pravne sisteme, države članice su se obavezale njegovo poštovanje i provođenje. Predstavnici ovog metoda su : Luksemburg, Nizozemska, Francuska, Grčka i Belgija.- Nacelo supermacije- Pod pravom EU ili komunitarnim pravom podrazumjeva se skup pravnih pravila koje su donijele organi EU, popisi koje su donijele države članice, a koji uređuju društvene odnose u okviru Evropske zajednice.Subjekti komunitarnog prava su:

- države članice njihovih organa- institucije zajednice i njeni organi i tijela- fizička lica tj državljani države članice- pravna lica sa sjedištem u nekoj od država članica

Načelo supsidijarnosti

Ovo načelo je dato u čl.5 Ugovora o EU. Ovaj princip podrazumjeva da u okolnostima podjeljene nadležnosti između Unije i država članica, Zajednica djeluje samo ako ciljeve i mjere predloženog djelovanja ne mogu u zadovoljavajučoj mjeri ostvariti države članice. Pri tome je rukovodeći princip da se odluke donose što je moguće bliže samim građanima Unije. Tamo gdje zajednica ima isključivu nadležnost ne postavlja se pitanje koje će se norme primjenjivati – komunitarne norme.. Ako se unutar države neko pitanje ne može rješiti adekvatno primjenom nacionalnih normi onda će zajednica preuzeti. Supsidijarnost je višeznačajan pojam, jedne strane to je generalni odnos pojedinca i zajednice, individualne slobode i njenih nužnih ograničenja.A s druge strane ovaj pojam je sadržinski opredjeljen i nastojanjem da se optinizira individualna i kolektivna efikasnost ljudskog djelovanja. Prinicp supsidijarnosti posreduje između demokratske i ekonomske .................... optimalne društvene

akcije. Ovdje je prvenstveno riječ o supsidijarnosti kao principu (pre) raspodjele vlasti nadležnosti i ovlaštenja u okviru zajednice i između nje i fržava članica.

Proporcionalnost

Ovo načelo znači da Zajednica normativno ne intervenira više nego što je potrebno za ostvarenje njenih ciljeva i mjera. Drugim riječima aktima organa Unije mogu se sužavati ili ograničavati prava građena Unije smao pod dva kumulativno ispunjena uvjeta:

1. ograničenje služi nekom legitimnom cilju2. ograničenje je proporcionlano cilju koji se njime želi postići

Riječima vropskog suda: „Sloboda djelovanja pojedinca smije biti ograničena samo u mjeri koja je neophodna potrebama za ostvarivanje općeg interesa“ – to znači da se izbor određenog pravnog instrumenta mora predstavti kao primjereni cilj odnosno kao nešto što stavlja u izgled ostvarivanje kolektivnog dobra bez uzrokovanja nesrazmjernog, neprimjerenog gubitka pojedinca odnosno skupine pojedinaca.

Nediskriminacija

Ovo načelo podrazumjeva tretiranje istih situacija na isti način. Pozitivna diskriminacija je dozvoljena samo ako se radi o određenim interesima. Diskriminacija na osnovu nacionalnosti je zabranjena generalnom zabranom diskriminacije na osnovu državljanstva. Komunitarno zakonodavac je ovlađten da zabranu diskriminacije širi mimo prostora državljanstva. Adresari zabrane su ne smao države članice nego i komunitarne institucije. Savjer preduzima mjere u borbi protiv diskriminacije. Privatno pravna lica će moći kao adresati zabrane diskriminacije smao izuzetno odnosno ako je to posebno predviđeno ugovorom. Jednakost žena i muškaraca u radnim odnosima. Države članice moraju jednako tretirati i domaće i strane državljane koji unose kapital u domaće firme.

Vijeće Evrope

Vijeće Evrope čine šefovi država i vlada zemalja članica kao i predsjednik Evropske kimisije, potpomognuti ministrima spoljnih poslova i jednim članom Evropske komisije. Po pravilu zasjeda najmanje dva puta godišnje, ali u praksi to čini tri do četiri puta. Odluke donosi najčešće koncenzusom alo o putem kvalificirane većine. Ustanovljeno je kao vanugovorni mehanizam, dogovorom vlada država članica 1974god. To je najviše političko tijelo Unije koje donosi načelo opće smjernice djelovanja u odnosu na ključna strateška pitanja. Od 1993god naziva se Vijeće ministara. Pravno gledajući i Vijeće je jedinstveno tijelo a u stvarnosti se sastoji od više vijeća.Naime ministarski sastav se mjenja ovisno o temi o kojoj se raspravjalo.U pravilu u radu vijecća sudjeluju ministri vanjskih poslova, međutim kada se raspravlja o poljoprivredi, sudjeluju ministri poljoprivrede , kada se radi o prometu sudjeluju ministri zaduženi za transport i sl.Dužnost predsjedavajućeg vijeća neizmjenično izvrđavaju države članice u trajanju od po šest mjeseci. Vijeću Evrope pomaže tijelo koje se zove COREPER, osigurava stabilnost rada Vijeća EU i ima kljućnu ulogu u pripremi odluka Vijeća. Corper I čine zamjenici stalnih predstavnika država članica Evropske unije, a bavi se tehničkim pitanjima koja se tiću zajedničkog tržišta. Corper II čine stalni predstavnici država članica, koji se bave političkim pitanjima onima koji su vezani za drugi i treći stub EU. Oba odbora zasjedaju jednom nedjeljno, pripremaju sjednice vijeća na način da sastavljaju dnevni red pojedinih zasjedanja.

Vijeće Ministara

Vijeće Ministara ( Comcil of the EU ) glavna je zakonodavna institucija Evropske unije. Buduči da je sastavljeno od ministra iz nacionalnih vlada država članica, u toj su instituciji na evropskoj razini zastupljeni nacionalni interesi. Svoju zakonodavnu ulogu Vijeće Ministara danas u brojnim područima dijeli s Evropskim parlamentom. To je rezultat procesa demokratizacije evropske integracije, u kojem je uloga evropskog parlamenta jedinog demokratski izabarnog tijela na europskoj razini stalno jačala. Iako u brojnim područima više ne odlučuje samostalno u Uniji se bez vijeća ministara ne može donijeti niti jedna odluka zakonodavne prirode. Sastav vijeća mijenja se ovisno o područu o kojem se odlučuje. Kada je to primjerice zajednička poljoprivredna politika, u Vijeću sjede ministri poljoprivrede država članica. Sjedište je u Briselu. U svojoj zakonodavnoj funkciji, Vijeće može odluke donositi:- jednoglasno – u drugom i trećem stubu donošenje EU, dokle u područima zajedničke vanjske i sigurnosne politike, u policijskoj i pravosudnoj kaznenoj saradnjiObičnom većinom ( prostom ) . najviše se odluka donosi njomKvalificiranom većinom – pravedno je mada mogu nadglasati.

Evropska komisija

Evropska komisija je poliičko te glavno izvršno tijelo Rvropske unije ( sjedište je u Briselu ). Naziva se često i vladom RU. Evropska komisija je zamišljena kao tijelo koje djeluje tako da je odlučivanje u njemu neovisno od volje države članice ( nadnacionalni karakter )Zajedno s Evropskim parlamentom i Vijećem Evropske unije čine tri glavne instirucije koje vode Evropsku uniju. Evrospka komisija sastoji se od povjerenika koji dolaze iz država članica te oni svi zajedno djeluju kao jedinstveno tijelo. Danas ima 27 povjerenika. Mandat povjerenika traje pet godina i poklapa se sa mandatima Evropskog parlamenta. Predsjednik komisije bira Evropsko vijeće nakon što se vlade država članica usaglase o kandidatu a izbor mora biti potvrđen u Evropsom parlamentu. Vijeće EU kvalificirano većinom a u dogovoru s predsjednikom kimsije, usvaja listu povjerenika. Cijelu komisiju potvrđuje Evropski parlament a na kraju vijeće EU imenuje novu komisiju. Evrospki parlament može u svakom trenutku rasšustiti komisiju na način da joj izglasuje nepovjerenje, ali ne može smjenjivati pojedine povjerenike. Najznaćčajnije zadaće Rvropske komisije su : pripremanje, predlaganje propisa, izvršna i nadzorna ovlaštenja, uloga u vanjsoj politici EU. Odluke se donose većinom glasova članova komisije, a svaki povjerenik ima jedan glas.

Sud pravde

Evropski sud pravde sa sjedištem u Luksemburgu, sastoji se od 15 sudija i 8 generalnih advokata koji asistiraju Sudu, a koje biraju nacionalne vlade iz reda uglednih stručnjaka koji uživaju javno povjerenje i ugled, čija nepristrasnost i stručne reference se podrazumjevaju u postupku određivanja kandidata. Sudije se postavljaju na bazi sporazuma zemalja članica sa mandatom u trajanju od šest godina i mogućnošću da ponovo budu postavljeni. Svake treće godine se bira po sedam odnosno osam sudija. Generalni advokati učestvuju u radu suda ali oni nisu ni tužioci niti branioci. Njihova uloga je da daju mišljenje prilikom rješavanja slučaja s tim da ne učestvuju u glasanju. Sud je ustanovljen u okviru Pariškog ugovora ( evropska zajednica za ugalj i čelik ) . Sud čine sudije iz svih zemalja članica tako da je u njemu zastupljeno svih 27 drćava, odnosno njihovih pravosudnih sistema. Međutim, sud vrlo rijetko zasjeda u punom sastavu već se njegova aktivnost odvija u vijećima: „ Velikom vijeću „, od 13 sudija, ili u vijećima od pet odnosno troje sudija.

Evropski parlament

Evropski parlamenz je glas građana EU jos od prvih neposrednih izbora koji se održani 1979god. Takav status proizilazi iz činjenice da je to jedino nadnacionalno tijelo Unije čije se članovi biraju na neposrednim demokratskim izborima za period od pet godina. Parlament utvrđuje načela, vrši kontrolu i savjetodavna ovlašćenja a istovremeno ima ulogu u zakonodavnom procesu. Njegov sastav broji 785 poslanika i djeluje po principu evropskuh frakcija, a od 1993 god ukinuto je pravo stvaranja frakcije iz smao jedne države članice. Za formiranje političkih grupacija ( frakcija ) u parlamentu potrebno je najmanje 20 poslanika uz uslov da dolaze iz najmanje pet država člamica. Neki članovi parlamenta ne pripadjau ni jednom političkoj grupaciji i prepoznati su kao nezavisni poslanici. Prije svakog plenarnog glasanja političke grupacije razmatraju izvještaje parlamentarnih odbora i sačinjavaju enevtualne amandmane na ove izvještaje. U aktualnom, 6 sazivu ( 2004-2009 ) formirano je sedam frakcija, a 29 zastupnika ne pripada klubu. Najveće frakcije su: - Europska narodna stranka - Evropski demokrati ( EPP – ED ) – 289 zastupnika- Frakcija Socijaldemokratske stranke Europe, Europskom parlamentu ( PSE ) 218 ostupaju - Savez liberala i demokrata za Europu ( ELDR i EDP ) – 89 zastupnika

Radi efikasnosti rada parlamenta formirano je 17 posebnih odbora, odnosno komiteta. Pored obaveznog mišljenja koje se traži od ovog tijela, parlament raspolaže i pravima saodlučivanja ( od Mastrihta ) vvrši parlamentarnu kontrolu savjeta EU, Evropske komisije, Evropske centralne banke, a u odnosu na postupak pred Evropskim sudom pravde legitimisan je i kao mogući tužilac u sporu. Prima i razmatra izvještaje od organa zajednice i država članica. Odluke donose prostom odnosno kvalifikovanom većinom, zavisno od predmeta odlučivanja. Sjedište je u Strazburu, a sekreterijat je u Luksemburgu

Evropski savjet

Evropsko vijeće ( The European Council ) – sastanak je predsjednika država ili predsjednika vlada država članica Evropske unije. Evropsko vijeće razvilo se iz povjerenih sastanaka na vrhu predsjednika država i vlada država članica EEZ 1960godine. Ovakvi sastanci postali su od 1975godine redovita praksa dva puta godišnje, na incijativu tadašnjeg francuskog predsjednika Valery Aiscard d Estainga ( prvi se održao u Dablinu za vrijeme irskog presjedanjem vrijeća EU ). Formalno je priznat 1986. ................... država ili vlada zemalja EU sastoji se najmanje dva puta u godini ( juni, decembar ) a po potrebi još najviše dva puta kako bi raspravljali na neformalnim sastancima, o pojedinim temama zajedno s predsjednikom Evropske komisije kako bi raspravljali o pitanjima bitnim za Uniju, te dali političke poticaje za dalje aktivnosti.To političko tijelo ima ključnu ulogu u usaglašavanju interesa i stajališta država članica. Daje smjernice za rad institucija RU pokretać najznačajnijih političkih incijativa Eu. Unutar Vijeća osobito je istaknuta uloga predsjedinika Vijeća. Tu funkciju svakih šest mjeseci obnaša predsjednik one države koja predsjedava Evropskom unijom. Kada Ustav EU sstupi na snagu, Evropsko vijeće će konačno biti pravno priznato kao jendo od tijela u institucionalnoj strukturi EU. Takođe, rotirajuće predsjedništvo bit će zamjenjeno funkcijom Predsjednika EU s mandatom od dvije i pol godine. Evropsko vijeće ne treba mješati sa vijećem EU ( koje se naziva još i

vijećem ministara EU ), koje je zasebno tijelo EU , niti s vijećem Evrope, koje je zasebna međunarodna organizacija sa sjedištem u Strasburu odvojeno od EU.

Komunitarni buđet

Komunitarni budžet je reguliran članovima 268-280 Rimskog Ugovora. Budžet se u potpunosti finansira iz vlastitih izvora sredstava. Na prijedlog komisije i nakon savjetovanja s Evropskim parlamentom, Vijeće jednosglasnom odlukom donosi odredbe o sistemu vlastitih izvora sredstava zajednice, koje preporucuju državama članicama na usvajanje u skladu s njihovim ustavnim zahtjevima. U sustini to je cjelina finansijskih sredstava koja se u njemu godišnje šrikupljala i kojima raspolažu nadležna EU tijela sa ciljem finansiranja predviđenih rashoda. Do 1988 punio se namjenskim doprinosima, carinskim dodacima i prihodima od nacionalnih PDV-a, dok sadašnji sistem počiva na odluci Vijeća od 2 juna 1988, dopunjenoj 1992. Edinburškom odlukom, kojom je EU budžet zamišljen kao izdašan sistem vlastitih prihoda:

1. carina – koja se naplačuje prilikom uvoza roba iz država koje nisu članice EU2. agrarnih davanja – koja se ubiru prilikom uvoza agrarnih proizvoda iz država

nečlanica3. vlastitih sredstava, od prihoda na ime PDV-a ( prihodi od PDV koji se

zasnivaju na jedinstvenoj poreznoj osnovi )4. vlastita sredstva po osnovi udjela u BDP-u država članica postotni dio na

osnovi ukupnog iznosa BDP-a u drćavama članicama svake se godine iznova utvrđuje

5. drugi izvori prihoda – porez na dohodak i pristojbe koje plaćaju djelatnici EU ustanova , prihodi od naplate upravnih kazni koje EU izriče gospodarskim subjektima i sl.

Načela budžeta su : - načelo jedinstva – znači da svi prihodi i rashodi zajednice moraju biti sadržani

u jednom dokumentu- načelo univerzalnosti – temelji se na dva pravila pravilo nedestiniranosti –

budžetski prihod ne smije unaprijed biti vezan za konkretni rashod i pravilo bruto budžeta – svi prihodi i rashodi moraju biti uneseni u punom iznosu i u cijelosti u budžet, bez uzajavne korekcije ili prilagođavanja

- načelo uravnoteženosti – zahtjeva se da procjenjeni prihodi budu jednaki planiriranim rashodima u budžetskoj godini

- načelo specijalizacije – svaka stavka mora imati svoju namjenu i biti pripisan konkretnom cilju

Načelo supremacije -- ovo načelo znači priznavanje primata komunitarnog prava u odnosu na nacionalno pravo, što ima za posljedicu dvije obaveze:

- obavezu nacionalnih zakonodavnih organa da ne usvajaju propise koji nisu usklađeni sa komunitarnim pravom

- obaveza nacionalnih sudova da u slučaju kada u nacionalnim i u komunitarnim propisima postaju različita rješenja, primjene odredbe komunitarnog prava

Kako postupak ukidanja ili izmjene konfliktnog nacionalnog propisa može potrajati, nacionalni sudovi su dužni da ne čekaju na formalno ukidanje ili izmjene, stave van snage konkretne konfliktne odredbe. U teoriji je opravdanje za ovakvo ovlaštenje nacionalnih sudova traženo u teoriji ULTRA VIRES navodeći da su nacionalni

zakonodavni organi u slučaju donošenja konfliktnih nacionalnih propisa prekoračili svoja ovlaštenja. Ipak takvi nacionalni propisi ostaju na snazi i primjenjuju se u onom dijelu, u kome ne sadrže konfliktno pravilo.Ovo načelo podrazumjeva i obavezu da se ne donose novi propisi koji nisu u potpunosti usklađeni sa komunitarnim pravom

Ugovor o spajanju ( udruživanju ) Uvodi se naziv Evropska zajednica, i uspostavljeni su zajednicčki organi EEZ, E... EUROATOM-a i evropska tehnološka zajednica. Osnaženi su zajedničke nadležnosti EZ i objedinjene su administrativne i stručne službe sa stalnim sjedištem u Briselu.

Jedinstveni evropski aktU početnoj fazi je bio „Nacrt ugovora o EU“ s ciljem reformi zajedničkih institucija u smjeru federalizacije, jačanja jedinstvenog tržišta i proširenje ovlasti glavnih zajedničkih tijela osim u oblasti odbrane.

Sud prve instance- da bi se pomoglo Sudu pravde da se nosi sa hiljadama predmeta te da bi se gradjanima pruzila bolja pravna pomoc, 1989. je uspostavljen prvostepeni sud. on je odgovoran za presudjivanje u odredjenim vrstama predmeta kao sto su oni koje podnose privatna lica te oni koji se ticu nelojalne konkurencije medju kompanijama. u posljednje vrijeme sud prve instance  dobija opstu nadleznost. njegove presude mogu biti predmet raspravljanja i revizije suda pravde.

komunitarni budzetUgovor u pitanjima budzeta iz 1975. konstituise finansijski sud,koji je jedinstvenim evropskim aktom uvrsten u tekst osnivackog ugovora. izvori komunitarnog budzeta su dazbine iz oblasti poljoprivredne proizvodnje,carine,pdv, postotak od bruto nacionalnog proizvoda.

- institucije ( vijeće EU, evropska komisija, sud pravde, evropski parlament )- procedure o donošenju komunitarnih akata- budžet

Sud pravde je pravosudna institucija, a viječe ministara je reprezentant. Evropski parlament je u službi ostvarivanja zajedničkih ciljeva, ali po zakonodavnoj funkciji nije kao nacionalni parlament, što znači da nema isključivo zakonodavnu funkciju a samim tim mu je I funkcija slabija.

Zajednička skupština – se koristi pojam na početku kada se organizovala zajednica za ugalj I čelik, a poslije se koristio pojam skupština , a onda evropski parlamentIma 736 poslanika,najviše ih je iz Njemačke 99 po ekonomskoj snazi I broju stanovnika država. Manje države kao Malta. Kipar, Sloveniaj imaju po 5 poslanika. Odlučivanju u parlamentu vrši se večinom, kvorum može da bude različit zavisno o kojem pitnaju se odlučuje I kojim postupkom tj procedurom donošenja komunitarnih akata .Na čelu je predsjednik koji ima 14 podpredsjednika, a postoje I sekreterijat parlamenta ( administracija , podrška ) ima oko 4000 članova. Sjedište je u Strazburu, a sekreterijat je u Luksemburgu. Po pravilu sjednice se održavaju od oktobra do maja svake četiri sedmice. Unutar parlamenta formiraju se poslaničke grupe npr desnice – najjači su Liberali, zatim Reformisti, Zeleni, Socijalisti. Biraju se ako ima najmanje 19 poslanika I ako predstavljaju 1/5 nacionalnih državaViječe ministara EU predstavljaju nacionalni interes , po jedan minister iz svake zemlje članice. ( npr za poljoprivredu, finansije … različiti ministry p 1 iz sake zemlje za jedno ministrastvo ) Zemlja koja ispunjava uvijete Evropskog viječa ( kojeg je <BIH članica ) može predate zahtjev za prijem u Evropsku uniju I prije ispunjenja uvijeta za stabilnost. Viječe ministara ima zakonodavnu funkciju I veči dio akata donose samostalno ili uz saradnju sa Evropskim parlamentom. Odluke u viječu ministara donose se : jednoglasno, prostom večinom ili kvalificiranom večinom . Jednoglasno se donose odluke kada je nesto nesigurno I najosjetljivije pitanje. Ovdje ima 27 ministaraProstom večinom dovoljno je da 14 da glas da se nesto izglasaNajbolje rješenje je večina od prisutnih jer oni koji su došli su tu iz interesa , a koji nisu pokazali su da nemoaju interes o tom pitanju. Kvalifikovana večina se određuje prema broju glasova , broju država I broju stanovnika , pa su tako npr Njemačka, Francuska, Italija na vrhuKoroper je pomočni organ koji izvršava pomoćne poslove jer se viječe ne sastaje često. Imaju dva takva tijela jedan tehnički drugi politički. Sjedište viječa ministara je u Briselu I svaki 6 mjeseci ministry iz jedne zemlje predsjedavaju viječem I to se zove predsjedavanjem EU.

Evropska kimisija zastuplja nacionalne interese. Prvo se imenuje predsjednik komisje, a onda lista kandidata za evropske komesare takođe uz aktivnuo učešće parlamenta, jer predsjednik komisije je dužan na kraju godine da parlamentu iznese izvještaj. Ovlaštenja – zakonodavna, nadzor i izvršna.Zakonodavna se javlja kao predlagač a može donositi neke sekundarne akteNadzorna nadzire donošenje komunitarnih akataIzvršna izvršava akte viječa ministara i parlamentra. Sjedište je u Briselu, a administrativni apart čine oko 30 000 zaposlenih , sastoji se od direktorija i na čelu svakog direktorija je direktor ( pr direktoriji poreza, poljoprivrede, transporta ...Komisija je operativni organ pa se odluke donose večinom prisutnih.

Sud pravde je ustavna, upravna i apelaciona institucija. Ne postoji Ustav ali se ugovori primjenjuju . Sjedište je u Luksemburgu ( a sud za ljudska prava je u Strazburu ), i čine ga po jedan sudija iz svake države tako da iam 27 članova. Mandat traje 6 godina a svake godine obnavlja se 1/3 mandata. Odlučuje se viječima od 3, 5 13 sudija a samo u izuzetnim slučajevima odlučuju svi. Ovaj sud rješava sporove

između drćava članica, drćava članica i komunitarnih institucija, odlučuje o radno-pravnim sporovima ( zaposlenih u komunitarnim institucijama ) Uspostaljen je i finansijski sud koji vrši nadzor izvršenja budćeta,Od pomočnih organa evropskih institucija su komitet regija, evropski socijalni komitet,Ekonomski socijalni komitet ima 350 članova prema broju stanovništva. Tu su predstavnici radnika, poslodavaca, samozaposlenih, sindikata. On pomaže komunitarnim institucijama dajući savjeta okviru ekonomskog razvoja i boljeg životnog standarda.

januarski rok:primarni izvori procedura donosenja akata komunitarnog prava ( tako nekako :-) )europsko vijecenacelo supsidijarnosti

Sud prve instance, ili tako nestoUgovor o osnivanju EEZUredbeEkonomski i socijalni komitet

1. Karakteristike komunitarnog prava2.Nacelo proporcionalnosti3.Komunitarni budzet4.Komitet regija.

nacelo supsidijarnosti,primarno pravno,postupak donosenja odluke u institucijama,vijece evrope