University Risk Management Workshop

โดย ผชวยศาสตราจารยประเสรฐ อครประถมพงศ ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร

ทปรกษาอธการบด (ดานยทธศาสตร และการจดการคณภาพ)

กรรมการก ากบการบรหารความเสยง จฬาลงกรณมหาวทยาลย

กระบวนการบรหารความเสยง แบบบรณาการกบการควบคมคณภาพ

1. ก าหนดวตถประสงคองคกร

2. ระบความเสยง/เหตการณส าคญ

5. รายงานและตดตามผล (Leading KRIs)

3. ประเมนความเสยง กอนและหลง การควบคม/บรหาร

4. จดการและจดท าแผนบรหารความเสยง (4T)

6. ประเมนผลการจดการและแผนบรหารความเสยง ประสทธผลของแผน / Lagging KRIs รบได

สภาพแวดลอมภายในและภายนอกโครงการ

Change

Uncertainty

SWOT

5Forces PEST

Workshop

• Workshop I การวเคราะห SWOT / External factors ทมผลตอการก าหนดความเสยงส าคญ (Key Risks)

• Workshop II การประเมนระดบความเสยงส าคญกอนและหลง

การควบคม-จดการ • Workshop III การจดการแผนการบรหารความเสยง การ

ก าหนด KRI / ระบบการตดตาม

Workshop I

• การวเคราะห SWOT / External factors ทมผลตอการก าหนดความเสยงส าคญ (Key Risks)

สาเหตของความเสยงอาจเกดจากปจจยภายใน(และภายนอก) Internal Environment

• ปจจยภายใน (เนนทมการเปลยนแปลง มความไมแนนอน เปนปญหา ผดปกต) เชน

• Man/People เชน ความซอสตย จรยธรรม คณภาพของบคลากร การเปลยนแปลงผบรหารและเจาหนาทบอยครง ไมรกษาวนย (ดานการเงน)

• Facility & ICT Infrastructure/MIS เชน ความเชอถอไดของระบบสารสนเทศ • Policy & Procedure (System-Product/Service-Process-Material) เชน นโยบาย

ของผบรหาร Financial & Operational Strategy ความไมแนนอนของระบบงาน-

ขนตอน–กระบวนการ-Logistics & Supply Chain การไมปฏบตตามกฎหมาย ระเบยบ หรอขอบงคบการควบคมก ากบดแลไมทวถง

• อนๆ เชน วฒนธรรมองคกร

@ ประเสรฐ อครประถมพงศ , เอกสารน าlเสนอคณะกรรมการก ากบการบรหารความเสยง จฬาฯ 2557

สาเหตของความเสยงอาจเกดจากปจจย(ภายในและ)ภายนอก External Environment

• ปจจยภายนอก (เนนทมการเปลยนแปลง มความไมแนนอน เปนปญหา ผดปกต) เชน สภาวะแวดลอมทงทางเศรษฐกจและการเมอง คณภาพทเปลยน แปลงไปเปนตน

• Political & Regulatory เชน กฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบใหมของทางราชการ

• Economic Crisis & Disaster เชน การชะลอตวของเศรษฐกจโลก (จน) ภยพบตทงทเกดจากธรรมชาต และมนษย

• Social & Legal Trend เชน พฤตกรรมหรอความคาดหวงของลกคา/ผรบบรการ ทเปลยนไป พฤตกรรมความเชอมนในภาพลกษณองคกร

• Technology เชน การเปลยนแปลงทางเทคโนโลย

• 5 Forces (Suppliers-Competitors-Buyers-New Entrants-Substitute Products/service) เชน สภาพการแขงขนทรนแรง กลยทธทเหนอกวาของคแขง

• อนๆ @ ประเสรฐ อครประถมพงศ , เอกสารน าlเสนอคณะกรรมการก ากบการบรหารความเสยง จฬาฯ 2557

Risk Identification

8

การคนหาประเดนความเสยงทส าคญ

(Identification of Key Risks ) • ระบเหตการณในอนาคต (ทเกดจากการเปลยนแปลง ความไมแน นอน เหตฉกเฉน สงผดปกต) ทไม

พงประสงคทหากเกดขนแลวจะสงผลกระทบเชงลบและน าไปสการสญเสย หรอขาดโอกาสท าใหไม

สามารถบรรลเปาหมายขององคกร โดยพจารณาประเดนความเสยงทสงผลกระทบใน 4 มมมอง

1 ) ความสญเสยทสงผลตอความเชอมนในชอเสยง ภาพลกษณ ระดบมาตรฐานการยอมรบในสงคม และคณภาพผลงานตามพนธกจหลก และมการรองเรยน ฟองรอง ตอตาน ขยายผลในวงกวางผานสอตางๆ

2 ) ความสญเสยทเปนอนตรายตอชวตและความปลอดภยของนสต คณาจารยบคลากร กรรมการสภาฯ ผบรหาร และผทมาใชบรการภายใตความรบผดชอบของมหาวทยาลย รวมทงการบาดเจบจ านวนมาก ทเกดจากความบกพรองในการตรวจสอบ ขาดมาตรการในการเตรยมความพรอมรบมอกบเหตฉกเฉนทเพยงพอ ฯลฯ

@ ประเสรฐ อครประถมพงศ , เอกสารน าlเสนอคณะกรรมการก ากบการบรหารความเสยง จฬาฯ 2557

9

การคนหาประเดนความเสยงทส าคญ

(Identification of Key Risks ) (ตอ)

3 ) ความสญเสยทเปนความชะงกงน ขาดความตอเนองในการด าเนนการเรยนการสอน และกจกรรมหลกอนๆทมความส าคญและจ าเปนมากตอบคลากรและผรบบรการ ทอาจเกดขนเหตฉกเฉน หรอจากภยพบต ภายใตสภาพแวดลอมของมหาวทยาลย

4 ) ความสญเสยทสงผลตอสถานะการเงนอยางรนแรง (Major/Huge Financial Loss) หรอมลคาธรกรรมทคาดวาจะเสยโอกาส (Opportunity Loss) จ านวนมาก ทอาจเกดขนกบทรพยสนทงดานกายภาพ การเงน การลงทน และ ทรพยสนทางปญญา ฯลฯ

@ ประเสรฐ อครประถมพงศ , เอกสารน าlเสนอคณะกรรมการก ากบการบรหารความเสยง จฬาฯ 2557

Workshop II

• การประเมนระดบความเสยงส าคญกอนและหลงการควบคม-จดการ

การวเคราะหความเสยงส าคญ สาเหตและผลกระทบของความเสยง (Risk Cause and Consequence Analysis)

Loss Opportunity

โอกาส / ความไดเปรยบ

ปญหา (Problem)

ความเสยง (Key Risk)

ความเสยง (Risk)

โอกาส / ความไดเปรยบ

ปญหา (Problem) และความสญเสย

Problem – สภาพในปจจบน ทเปนอปสรรคท าใหการด าเนนงานขาดประสทธภาพ

ตวอยางเชน– ความพงพอใจของผใชบรการ

อาจกลายเปน สาเหตใหเกด ความเสยงได สาเหตอนๆ What-If

ปจจยภายใน : S &W

อปสรรคในงาน/ขอจ ากด

สาเหตตางๆ What-If

ปจจยภายนอก : O&T (+PESTEL}

Risk – เหตการณในอนาคตทหากเกดขน จะกอใหเกดความเสยหาย สญเสย ลมเหลว ตอเปาหมาย/วตถประสงคทก าหนดไว (อาจจะเกดหรอไมกได) ตวอยางเชน– Key Man ลาออก

มาตรการจดการความเสยงทด ถกตองและเหมาะสม และการใชคส.ในเชงกลยทธ

มาตรการควบคมความเสยงผดพลาด หรอความเสยงไมถกคนพบ พบลาชา

@ ประเสรฐ อครประถมพงศ ,2557 ( ปรบปรงจากเอกสารความเสยงของวทยการบนแหงประเทศไทย }

ความเสยงปานกลาง

ผลกระทบรนแรงมาก

โอกาสเกดนอย Transfer

ความเสยงสง

ผลกระทบรนแรงมาก

โอกาสเกดมาก Terminate

ความเสยงต า

ผลกระทบนอย โอกาสเกดนอย Take

ความเสยงปานกลาง

ผลกระทบนอย

โอกาสเกดมาก Treat

แผนภมระดบความเสยง (Risk Profile/ Matrix)

โอกาสทจะเกด นอย

มาก

ผลกระทบ

มาก

นอย

เกดบอยมากเกนระดบทยอมรบได + ขาดระบบควบคม ปองกน ( H )

เกดนอยมาก อยในระดบทยอมรบได + มระบบควบคมทรดกม ปองกนทด ( L)

LL HL

LH HH

สญเสยนอยมาก อยในระดบทยอมรบได + มระบบส ารองเผอไว ลดผลกระทบ ( L )

สญเสยสงมาก เกนระดบทยอมรบได + ขาดระบบส ารองวลดผลกระทบ ( H )

@ ประเสรฐ อครประถมพงศ , เอกสารน าlเสนอคณะกรรมการก ากบการบรหารความเสยง จฬาฯ 2557

Workshop III

• การจดการแผนการบรหารความเสยง การก าหนด KRI / ระบบการตดตาม

การจดท าแผนควบคมความเสยง

จดการและรบมอกบภยมด • เทคนคในการลดโอกาส ( ปองกน) และ ลด

ผลกระทบ ( แผนส ารอง แผนรองรบ (ฉกเฉน)) • 4 T’s Strategy ( Terminate- Transfer- Treat- Take )

TERMINATE หลกเลยง (AVOID)

TRANSFER รวมจดการ (SHARE)

TREAT ลด (REDUCE)

TAKE ยอมรบ (ACCEPT)

KRI ดชนเตอนภย: ตดตามความเสยง ควรก าหนดดชนชวดความเสยง (Key Risk Indicator / KRI)

ทสะทอนถงสาเหตและโอกาสทจะเกดความเสยหายจากความเสยงดานปฏบตการเพอใชในการตดตามดแลความเสยงทอาจเกดขน

ดชนชวดความเสยงทก าหนดควรมลกษณะเปนการมองไปในอนาคต (Forward looking / Leading Indicator) สามารถสะทอนแนวโนมของความเสยงได เชน

อตราการเตบโตอยางรวดเรวของธรรม การด าเนนงาน– โตเรวไป การออกหลกสตรใหม/ผลตภณฑใหม - เวลาในการพฒนานานไป

อตราการลาออกของพนกงาน - สงขน

ระยะเวลาการหยดชะงกของระบบงาน – นานขน

จ านวนพนกงานในหนวยงาน - มากไป

จ านวนขอรองเรยนจากผใชบณฑต - สงขน

จ านวนผเรยน- ลดลง เปนตน (ตอ...)

การก าหนดKRI เพอใชในการตดตามความเสยง (Monitoring): (ตวเตอนภย /ตวชวดความส าเรจของความเสยง (Key Risk Indicator – KRI/ Leading indicator)

1.ความเสยงส าคญ 2. ขอมลทใชและความถในการตดตามคส. 3. KRI …………………………………… ……………………………… ………………………….. ..…………………………………………… …………………………………… ……………………………………………………………. .……………………………………………

……………………….. ………..……………………………… .…………………………….. …………………….…. ………..……………………………… ……………………………..

เปาประสงค/

วตถประสงค เปาหมาย/ KPI

ตวอยาง คส. Key Risk

Lagging KRI

Leading KRI

24

Risk Record can be used as means to monitoring the actions taken to mitigate risks.

Risk Issue: Risk ID:

Process: Risk Category: Responsibility:

Possible Causes: Possible Consequences:

Consequences: Likelihood: Risk Rating:

Control Environment Overview

Current External Environment Considerations:

Current Internal Control Environment Considerations:

Positives: Negatives:

Control Effectiveness Assessment:

Revised Consequence: Revised Likelihood: Revised Risk Rating:

Action Plans: Responsibility: Plan Completed Date:

Actual Completed Date:

Monitor and Review