8/7/2019 Elekberzade Ebulhesen

1/6

Elekberzade Ebulhesen(amax, 1906 -amax, 1986)

Ebulhesen Elekberzade, 1906 ylnda, amaxehrinin Baskal kynde, dokumac bir ailenin o-cuu olarak domu, ilk tahsilini Rus-Tatar mek-tebinde, orta tahsilini retmen okulunda, yksektahsilini ise Baku Pedagoji Mektebi'nde ve Azer-baycan Devlet Pedagoji Enstits'nde almtr. Ba-

basnn ad Elibaba'dr. 1926 ylnda retmenliebalar ve ilkiirleri de ayn yl yaynlanr.Ayr ayr yllarda, Derbent Padrgoji Yksek

Okulunda retmen, Tovuz'da Maarif ubesi'ninmdr, Kinomatograflar Komitesi'nde ve "Azer-baycan" aylk dergisinde ba redaktr g-revlerinde bulunur.

U defa "Qrmz Emek Bayra" mkafatyla,takdirnameler ve madalyalarla taltif edilmitir.

lk byk nesir eseri "Sofi" (1927) hikayesidir.Bundan sonra arka arkaya "Boand", "Tanlar","Kebuter" toplu hikayeleri ve "Yoxular" romanyaynlanr.

1933 ylnda, ada mevzuda ikinci Azer-baycan roman olan "Dnya Qopur"u nereder ve"Yoxular" romannn ikinci blmn "DekabrUlduzlar" adyla yazar. Her iki romanda, Msavatiktidarnn ykl, smrc kyl aristokrasisiylemcadele, kyde kolhoz hareketinin baarlar gibiresmi ideolojinin ngrd konular, ok basitsnf telakkileri ve particilik seviyesinden ele alnr.Realizmin ve tarihiliin zayfl, kendisini, her ikiromann sanat seviyesinde, suje danklnda vegereki psikolojik tahlillerin yokluunda akagsterir.

E.Ebulhesen'in sanat hayat

n

n ikinci dnemi,

Sovyet Ordusu iinde grev ald yllara rastlar.kinci Dnya Sava balarken kumandanlk g-reviyle cepheye gider. Sivastopol'n mdafaasndabulunur. Sava konu alan "Oullar Ve Atalar","Krm Hikayeleri" kitaplarn nerettirir.

"Gr Yeri", "Sahilde", "Leytenant Serba",

"Oxu Blblm Oxu" nihayet "Oullar ve Atalar"hikayeleri de, sava zaman cephenin n sarlarylacephe gerisindeki insanlara ve hadiselere yer ve-rilmitir.

Byle bir sanatsal hazrlk dneminden ve tec-rbesinden sonradr ki, savan ilk destann - drtciltlik "Muharibe" adl eseri - da yine o yazmtr.Eserde anlatlan asl olaylar Sivastopol'da geer.Lakin asl kahraman, ehrin savunmasna gelen veaslnda Azerbaycanllardan ibaret olan blk veonun askerleridir.

E.Ebulhesen, Sivastopol'n ve Sivastopol olay-larnn dna kar. Geni tasvirler ve ly aanteferruatlar, kahramann, o zaman moda olan"halklar dostluu" iarna uygunlatrlmas, sa-natn ve insan psikolojisinin ihmal edilmesi, sa-naty hakim ideolojiyi tefsir etme ve ona mal-zeme hazrlama noktasna getirir.

"Muharibe" nin drt cildinden farkl olarak, "Ta-maa arnn Neveleri" 1957-1963), "Utancaq"(1975), "Sedaqet" (1979) adl eserlerin de, tasvirlerdaha bir youn, gereki gzlem ve tahliller daha birderin, yazarn tarihe ballnn ve gereklik duy-gusunun hakim ideolojiye direnci daha bir gldr.

1986 ylnda lm ve amax'da def-

nedilmitir.

8/7/2019 Elekberzade Ebulhesen

2/6

Balca Eserleri:Araz (hikayeler), Bak, 1930; Boand, Bak,

1930; Dnya Qopur, Bak, 1933, 1957, 1968; Yo-xular, Bak, 1933, 1938, 1962; Muharibe, Bak,1947, 1970; Tamaa Qarmn Neveleri, Bak, 1957,1978; Seilmi Eserleri ( ciltte), Bak, 1984.

Kaynaka:1.Azerbajrcan Sovet Edebiyat Tarixi. I-II cilt

ler. Bak, 1966,1967.2.Azerbaycan Sovet Edebiyat Tarixi. Bak,

1988.3. smaylov Y. Edulhesenin Yaradcl.

Bak, 1986.

OXU BLBLM OXU!

(Eblhesen. Hekayeler. Bak, 1954, s.59-71.)

- Batareya, ate!Uzaqvuran toplarn iri tekerleri silkelenib

uzun xortumlarmdan2 alov xd. Gurultudan qa-

yalar qovudu, meeye3 velvele dd. Da-da

lerzeye geldi.4 Gyler bu gurultunu udduqdan5

sonra mhkem6 sesle verilen komanda7 bir de tek-

rar edildi:-Ate!Batareya bir de gurlad.Onun yaratd sesler eks-sedaya dnb eriye-

eriye havaya qararaq yox olmamd ki, birden,

"Hava" siqnal8 batareya neferlerine yetidi. evik

hereketle, lakin telesmeden9 toplar evvelki ye-

rinden yz metre qeder sola, tonnalqlo bom-

balarn bele yxa bilmeyeceyi derin maaraya e-

kildi. Dmen teyyareleri yb geldi. Beteyyare iyirmiye kimi bomba tkd. Ele zenn edil-

di ki, qayalar evrildi. Aalar riesindenl2 qopub

dd. Dnya toza-torpaa dnb udu.13Lakin bu defe de dmene ancaq gurultu qo-

parmaq ve toz qaldrrmaq qalmd. Deyesen bunu

dmen teyyareleri de hiss etmidi. nki bomba

salan kimi, tentene ile uub me'lumat vermeye ger-

mediler. Onlar, bir nece deqiqe batareyanm dur-

duu evvelki yerin zerinde meydan suladlar.14

Nehayet, bunu faydasz grdler. Verdikleri tex-

ribatm hesaba gelmez olduunu qet etmekden

baqa eladan qalmad, uub getdiler.

Lakin onlar z aeradromlarmalS atmamltoplar evvelki yerine ekildi. Yene batareya ko-

mandiril7 Ehmedovun sesi eidildi:-Batareya, ate!..Batareya dmenin bana od pskrmeye

balad.On gn idi ki, bu batareya dmenin bana

bele oyunu getirirdi ve bu oyun, batareya ko-

mandirinden tutmu ta neferlerine kimi her kei

ruhlandrr, hereninlS zne gre mbarize v-

qn artrrd.Xsusen top komandiri serjantl9 Esgere bu

ox xo gelirdi. O, birce20 dene topunu ate yerine

en birinci eker ve ate ara verdikde, eer ax-

amd sa, batareyadan bir az uzaqlaar, zn

saa, kiik meeliyin qurtardi2l yere tutub hiss

ve heyecanla rard:- Oxu blblm, oxu!Serjantm bu lirik mracietini22 gzleyirmi

kimi azacq sonra, dorudan da23 xoavaz24 bir

blbl ceh-ceh vurmaa25 balard. Blbl bir az

gec seslenerse, Esger narahat26 olar, blbln eve-

zine27 z oxumaa balard:

Ezizim glden allam,Glab28 glden allam,

Bada blblm lse,

Qanm frisden29 allam...Bugnk mveffeqiyyetden sonra da Esger

blblden oxumasm xahi etdi30 ve blbl de bu

xahie emel etmekde3l gecikmedi.Bu m'cz deyildi. Serjant blbln ne dilini

bilir, ne de yuvasn tanyrd. Ancaq o bu qua

beled32 olmudu. Onun xasiyyetini yrenmidi. Bi-

lirdi ki, o bu bahar axamlarnda gerek z kon-

sertine33 balayb qerib knlleri ovuda, snq34

reklere teselli vere idi. Mharibeye, lme bax-

madan gelen bahar z ile dalara elvan ieklergetirib sepelemidi. Dzenliklere yal emenler

sermidi. Sulara sr'et vermidi. Sabahlarn qzl

efeqlerle ziynetlendirmi, axamlarma narnc35

rengi qatmd ve bu gzelliyi basz qoymaq is-

temeyerek, ucu serv aacna blbl qondurmu,

ona - oxu- hkmn vermidi.Bu bahard. Serjant36 bunu btn vcudu ile

1. batarya, top bl 2. namlularndan 3. ormana 4. titredi 5. yuttuktan 6. salam, sert 7. komut, emir 8. sinyali, iareti 9. aceleetmeden 10. tonluk 11. pike edip, dalp 12. kknden 13. ykld, kt 14. hkmranlk ettiler 15. havaalanlarna 16. ula-mam, yetimemi 17. batarya komutan 18. herbirinin 19. avu 20. sadece, yalnz 21. bittii, sona erdii 22. samimi ve itenhitabn 23. gerekten de 24. gzel sesli 25. tmeye, akmaya 26. rahatsz, huzursuz 27. yerine 28. glsuyunu 29. faistten

(Alman faistlere verilen alayl lakap) 30. istedi, diledi 31. uymakta, yerine getirmekte 32. tanmt, aina almutu 33. kon-M'rine 34. krk 35. turun, nann 36. avu

8/7/2019 Elekberzade Ebulhesen

3/6

hiss edir ve bu hissi onu aldatmrd. Hiss ve he-yecann en coqun alarnda Esger blble ve ba-hara mnasib bayatl cooyard:

Men aiq yaz gzlerKatibler yaz gzler.Blbl ah-fean eker,Bu gelen yaz gzler.Blbl ceh-ceh vururdu. 2Onun aqraq sesi saf

sular kimi rek serinledirdi.Batareya neferleri3 hamsi4 ona qulaq asr, -

bizim blblmz, batareya blbl ne yax bugurultudan rkmr, qamr, - deyirdiler.

Esger ise dne dyb ynrd:- Onu men burada saxlayram, yoxsa indi ox-

dan uub getmidi.Bir nece gn sonra, seher tezden serjant to-

punun atee hazr olub-olmadm yoxlad vaxtbirden qar qayadan, texminen blbl oxuduuyerle zbez bir yerden, bayqu ulamas eitdi.Onun eti rperdi. Eslen mharibeden qorxmayan,lme, ikest ola bilmek ehtimalna aq gzlebaxan serjant, birden qelbinde dzlmezS bir s-xmt hiss etdi. Bu bayqu sesi ona ele pis6 te'sir etdiki, aiqi olduu blbln ceh-ceh vurub bahar g-nn salamladndan bele xebersiz oldu. O, bay-qua qulaq asd. Onun yerini te'yin ede bilmedi.Be'zen ulama sesi ox uzaqdan eidilirdi. Be'zen debu ses ele yaxmdan gelirdi ki, sanki bayqu onunyanndaki kolda7 ulayrd. Esger bu bayqua, ve-tenine soxulmu dmenin mdhi bir simvolu

kimi nifret beslediyini hiss etdi. - Ax, ne olard

, -deye reyinden keirtdi: - Bir saatlq batareyanmenim ixtiyarma vereler, men bu qayan alt-stedem, bu bayquun sesi-sedas kesile!

Blbl ise oxuyurdu. O, alemden, mdhi re-qibinden xebersiz ceh-ceh vururdu. Esger her ikiquu dinleyir, indi blbln zavala geleceyindenqorxurdu. Be'zen bir az da zn qnayrd, yeqin8ki, men blbl n yox, zm n qorxuram,deyirdi. O, bir ox delil-sbutla bayquun da birqu olduunu, bu sesi ona tebietin verdiyini,avamlq,9 khneliko etdiyini z-zne deyerek,zn sakit etmeyen ald, lakin olmad. Busoyuq mentiq onun isti-istil2 arpan qelbini ar-

xaymi3 ede bilmedi. O z n, blbl n,btn batareya, sonra da btn cebhe n, ne ise,bu bayquun, bu menhusl4 quun bir zerer ge-tireceyini inadla dnmeye balad.

Buna gre de telesiklS batareya komandiri Eh-medovun yanma gedib ehvalat ona dand.16 Eh-medov qulaq asd. Xatirini istediyi Esgerin hissineglmedi. - Taparqi7 o bayquu - dedi, - yuvasndadarq, batareya blbl yene serbest oxuyar.

Bugn dmen teyyareleri yene bir nece defebu amansz batareyann stne cumdu.18 ilk h-

cumlardan bir netice xmad. Axamk bom-bardmandan bir at ld, bir nefer de ar ya-raland.

Serjanti9 Esger telesik Ehmedovun yanmageldi:

- Yolda komandir! - dedi, - grrsenmi bubayquu, bu nehs20 qu uub bura gelenden beribizim iimiz getirmir. Grn, eidin, sabah te-Iefat2l bundan da artq22 olacaq.

Batareya komandiri Ehmedov da ele bugnktelefat haqqmda dnrd. O ox pert23 idi. Ba-hardan, blblden Esgerden daha artq hezz alanbu orta yal adam dnenden24 bayqu ulamaselli cre25 fikire salrd. Lakin bu fikirler Esgerinfikrine oxamrd.26

Seheri gn batareya, yene hemin27 mv-qeden dmen arxasna ate aa-amaya birden birdeste dmen bombardmansyb28 geldi. Ba-tareya yene sr'etle maaralara ekildise de ancaqbu defe toplardan biri berk29 zedelendi,30 ne-ferlerden de len ve yaralanan oldu.

Bu vaxt bayqu bir-iki az ulad. Batareya ko-mandiri3l Ehmedov dedi:

- Bu bayqu frisdir.32 Her halda, bu qeribebayqudur.

Bugnn qalan hissesi hzn dolu skut iindekedi. Bedbextlikden blbl de susur, ele bil o da

bu qerib matemde itirak edirdi. Bayqu ise se-vinirdi. Onun gah uzaqdan, gah yaxmdan ulamasesi gelirdi. Bu murdar, menhus33 sesden xo-lanmrm kimi, hava da bulutlanr, toz-torpaq qal-drb aalar silkeleyirdi.

* * *

Axama yaxm batareya komandiri emr etdi:- Ym,34 amdan35 sonra buradan gedirik!Ehmedovla aras bir az aq36 olan bir top komandiri dedi:

- Bayquun qorxusundan qarq, elemi?Serjant Esger ise blbln susduundan dil-

xordusa37 da yene ondan midini kesmemidi. Ozenn edirdi ki, her halda bugn olmasa da sabahbayqu susacaq, yene blbl z haqq olan mah-nsni38 oxumaa balayacaqd. Buna gre de o,Ehmedovdan icaze alb39 dedi:

-Blbl burada qoyub gedirikmi?Ehmedov cavab verdi:-O senden qabaq40 gedib!Esger inamla4l dedi:- Getmeyib, yolda komandir, keyfine de-

yibler, inciyib, ona gre oxumur.

1. mani 2. tyordu, akyordu 3. batarya, topu erleri 4. hepsi 5. dayanlmaz-tahamml edilmez 6. kt 7. allkta, fun-dalkta 8. muhakkak ki, elbette ki 9. cahillik 10. eskilik, eski fikirlilik 11. sakinletirmeye 12. scak scak 13. rahat, emin 14.uursuz 15. acele, abuk 16. syledi 17. buluruz 18. saldrd, atld 19. avu 20. uursuz , 21. kayplar 22. fazla, ok 23.zgn, neesiz 24. dnden beri 25. ekil, tr, eit 26. benzemiyordu 27. bu 28. atlp,hcum edip 29. iddetli, sert 30. ya-raland-zedelendi 31. topu bataryas komutan 32. faisttir 33. uursuz 34. toplann 35. akamdan 36. kin 37. zntlyse,kederliyse 38. trksn, arksn 39. izin alp 40. nce 41. inanla

8/7/2019 Elekberzade Ebulhesen

4/6

O, komandirden uzaqlad vaxt yanql-yanql bu bayatm oxudu.

Men aiq gl incir,

Yaraq der, gl incir,Yad baban, baa girmeBlbl incir, gl incir.Serjant2 topunu yola hazr edib telesik3 arxa

antasn ydrmaa4 baladqda bayaqdan5 fi-kirli gzlerini ondan ekmeyen komandir:6

- Esger, bura gel grm, - deye onu sesledi.Esger celd7 st-ban dzeltdi, pilotkasms

yndemine sald,9 yyrb komandirin qa-banal0 geldi. Te'zim ederek dedi:

- Qulaq asram, yolda komandir.Ehmedov gcn, qabiliyyetini bildiyi ve

xou geldiyi serjant badan ayaa kimi szb so-rudu:

-Harall yrsan?-Getmirikmi, yolda komandir?-Sen getmirsen!Serjant, komandirinin szn ikilemek is-

temeyerek, - oldu, yolda komandir! - deye te'zimetdi. Peneleri ste dnerek uzaqlamaq istedikdeEhmedov onu saxlad:l2

- Sen burada qalrsan! Seni burada qu tutmaa saxlayram!

Esgerin doda qad. Evvel bu ona zarafatgeldi. Ancaq sonra, niye zarafat olsun, deye d-nd. Azacq evvel blbl burada qoyub get-memek haqqmda onun komandirle sohbeti ol-mamdm?

Buna gre de Esger sevinle ellerini bir-birinesrtd:

- Sa olun, yolda komandir, bilirsiniz o blbl nece blbldr, dnyaya deyer...

Komandir ona uzaqlamaa macal vermedi:- Ancaq, - dedi, - blbl tutmayacaqsan.- Bildirin olsun... O qayalm altmdak ta-

xlda,i3 lale iinde ele bir bildirin var ki, balayanda, dz yeddi az oxuyur. Men btn Qaf-qaz gezmiem, elli creH qubazl5 grmem,amma yeddi az oxuyan bildirin soraml6 hekesdenl7 eitmemiem.

Hava qaralmaa baladndan, Ehmedov ser-

jantm hresinden nece byk vecdle dan

d

m

l8te'yin ele bilmirdise de onun sesindeki titreyiiaydn duyurdu. O, bahar ve qu heveslisi olan birgencin bu irin xeyallarma balta alacandan qor-xurmu kimil9 ehtiyatla dedi:

- Bildirin de tutmayacaqsan. Bildirin... blbl... Bunlarla ne iimiz... Qoy bunlar azad yaayboxusunlar.

Esger duruxdu.20 Bu khakde2i komandironunla eylenmeye balayrdm?!

Ve, oxuyan qular bir-bir yadna sald:- Qaratoyuq, Cllt22... rtnene23...Ehmedov onu davam etmek eziyyetinden qur-

tard:- Zehmet ekme, sen bayqu tutacaqsan!-Bayqu! - deye sual veren Esgerin gzleri

heyretden geni ald. - Kb gedirik. Can cehennem. Qoy ne qeder isteyir ulan. Bayquututub neynirik?

-Helelik24 tutacaq. Ne edeceyimiz - sonrakiidir!

Ehmedov meseleni serjanta izah etmeyi lazmbildi. Ona oturmaq n icaze verdi.25

***Serjant te'limat verib yola saldqdan ve hava

tamam saraldqdan sonra, Ehmedov muavinini ko-

manda menteqesinden26 kenarda27 oturduu aaaltna rtdrd:-Demeli,28 batareya yb hazrdr, elemi?29 -

deye sorudu ve "he" cavab aldqdan sonra beleserencam verdi:

-Emr ele batareyan asnlar, toplar evvel olduu kimi z yerine qoyulsun. Bir-iki araba isetaqqataqla30 qoy bu aa da yolla uzaqlab get-sin. Onlar gedenden sonra tapr3l ki, buralardacnqrm32 xardan olmasn. Nvbetiler qo-yulsun, qalanlar yxlb yatsn... Bir nece saat sonraarabalar yuxardan torpaq yolla astaca33 qaydb34gzlesinler.35 Sessiz-semirsiz36... Sen bele ele,grek bayqu ne qayracaq?

37Arabalar taqqataqla uzaqladqda bayqubir nece az ulad.Ehmedov reyinde, - qoy ulasm! - dedi, -

bunun uaqlara kmeyi38 deyecek!Bu gece ne batareya komandiri, ne siyasi reh-

ber, ne de top komandirlerinden komanda men-teqesine girib yuxulayan olmad. Onlar hams39oturub sakit geceni dinleyir, here40 reyinde bu s-kutun neler hazrladn dnrd.

Aradan bir az kemi qar qayadan fit4l sesieidildi. Bunu, bir qumbara partlayi42 te'qib etdive azacq sonra sert bir ses:

- Fris,43 teslim ol! - deyib bard.Oradan qarq sesler qalxd, yene bir nece

glle partlad.Sonra gecenin yumaq ve munis qoynuna xo

bir avazla44 rlan bayat45mn ilq nefesleri ya-yld.

Ezizim almcan gl,Yadr alcan gl,Blbl yz yol ya tker,Baadan almcan gl.- Ehmedov, Esger eli dolu gelir, - deye siyasi

rehber pldad.46

1. maniyi 2. avu 3. acele, abuk 4. toplamaya 5. epeyiden beri, deminden beri 6. komutan, kumandan 7. sratli, acele,hzl 8. kaskn, baln 9. dzenledi, kuralna uygun ekilde dzeltti 10. nne, karsna 11. nereye 12. alkoydu, b-rakmad 13. budayda, buday tarlasnda 14. eit, tr 15. ku besleyen, ku seven kii 16. haberini 17. hi kimseden 18. ko-nutuunu 19. gibi 20. tereddt etti, dnceye dald 21. gme iinde, gte 22. su ulluu 23. sereden de kk birku 24. imdilik 25. izin verdi 26. komuta mevkiinden 27. darda 28. demek ki 29. yle mi 30. devaml tak tak sesleriyleemret, sipari et, yaptr 32. sesini 33. yavaa, sessizce 34. geri dnp 35. beklesinler 36. sessiz sedasz 37. yapacak, megulolacak 38. yardm 39. hepsi 40. her biri 41. slk 42. top mermisinin patlay 43. faist 44. sesle 45. maninin 46. fsldad

8/7/2019 Elekberzade Ebulhesen

5/6

Dorudan da on deqiqe kememi Esger ya-xnlab te'zim etdi.

- Yolda komandir, emrinizle bayqular tut-

muam. Ancaq biri deyesen...Onlar rtl sengerel girdiler. Esger, sonradanmaa macal tapa bilmez2 fikrile, ehvalat te-Iesik3 nal etmeye4 ald.

- Arabalarn taqqataqla uzaqlamas onlar yuvadan xarmd. Ehtiyatla irelileyirdik. Men qa-baqda,5 yoldalar dalda.6 Sizin taqqltmz7 biz deaydn eidirdik. Bayqular da buna qulaq asr-larm ki, birden be-on addmlqda glme,sonra da ulama sesi eitdim. Barmam diledim.ndi onlar it dilinde danrdlar.8 Bizden ikicemiz9laplO onlara yaxnladq. Onlardan biri girib deyesen radio ile ne ise danmaall balad. O biriise bayqu kimi bir-iki az ulayb ieri girdi. Men

fitl2 verdim ki, uaqlar yaxnlasm, onlar diritutaq. Bu vaxt ieriden biri xb havasna bir qum-baral3 atd... Men de bir gllel4 ona atdm. O, yereyxld. Gtrb ikisini de gelmiik.

Qollar bal birini ieri getirdiler. Bu irice bireydi. Qara raql5 zeif olsa da onun sar, cil,iri, drdknci eneli, qurd azla, yal xain gzlhresini grmeye imkan verdi. O, baxlarm kim-seden gizletmeye almayr, yaral qurd qeyzilegzalt etrafna diqqet edirdi.

Komandir 17 ortala qoyulmu radio apa-ratml8 ona gsterdi:

- Bu, me'lum, - dedi, - besi9 bayqu kimi ula-maq niye?

Dmen gzn ondan ekmeyerek susdu.Sual bu ekilde tekrar edildi:

- Bu ki, sizi akara xardrd. Niye bayqukimi ulayrdnz?

Alman rusca az bdiyindenmi, yaxud da-nmaq istemediyindenmi "alovey, alovey"20 s-znden baqa birey demedi.

Serjant2l ise yumruunu onun bana en-dirmek isteyirdi.

- O demir, men deyim. Bunlar blbln ac-na22 ulayrdlar, z de ulayan o len aran-qutand.23 O, qelb qaralndan, xainliyinden, al-aqlmdan ulayrrd.

Esir, aparatla24 hisse tabma25 gnderildikdensonra Ehmedov batareyaya geldi. Siyasi rehbere -indi atein lezzeti olacaq, - dedi, - dmen z bay-qularna arxayndr.26

Sehere yaxnd. Xo, letif bir meh esirdi.27 uxbir gzelin qa kimi ince, eyri bir ay doub solgunefeqini sabah iqlarma qardrrd. Ulduzlar say-nr, eriye-eriye yox olurdu. Alem mharibeden veqandan xebersiz min cre28 iek etrile29 mest

olmu halda z yatanda xumarlanrd.30Bu gzelliyin birce3l blbl eskik idi. Blbl

ise susurdu...

- Batareya!..Bu xeberdarlq komandas32 seher alemini dik-sindirib33 yuxudan ayltd.

- Ate!..Sabah skutu para-para olaraq oda-alova

dnb dmenin bana tklmeye balad.- Ate!Batareya, dmenin sabah yuxusuna haram

qataraq, onu sersem etmidi. Onun bana qoa-qoa34 top gllesi tklr, rtl blindajlar,35 ko-manda menteqeleri36 dalr, oxdan berkidilmisengerler37 alt-st olurdu.

Ate ara verdikde serjant batareyadan bir azkenara ekildi. ndi bir o yox, btn batareya, Eh-

medov bele, iki gnden beri sesini eitmedikleriblbl arzulayrdlar.Esger adeti zre qqrd:38- Oxu blblm, oxu!Blblden ise ses-soraq39 yox idi.Sonra baqalar da belece40 blble mraciet

etdiler...4iBlbl yoxdu.Serjant ve bir nece nefer Ehmedovdan xahi et-

diler42 ki, o da bir defe blblden xahi etsin. Eh-medov raz oldu, onlardan aralamb43 bir neceaddm qabaa44 kedi.

- Oxu blblmz, oxu! - deye me45 dolusurd.

Blblden ise eser-elamet yoxdu.Bura nisbeten arxa idi. Toplarn susduu,

bombalarn lal olduu46 vaxt qular dile gelirdi.ndi, Esgerin te'riflediyi bildirin aada, tax47iinde yeddi az oxuyur, kollarda48 qaratoyuqlarappldayrd.49 Lakin bunlar gzde deyildi. nkiblbl susurdu.

Bununla bele mdlerini kesmemidiler. Oeyda quun indi haradansaso sesleneceyini, onlarnintizar knllerini ovudacam gzleyirdiler.51

Onlar, kim bilir, belece52 ne vaxta qeder gz-leyecekdiler ki, bir esger yaxnlab te'zimdensonra Ehmedova paketi balanmam bir mektub

uzatd

.

- Yolda komandir,53 lnn cibinden d-mdr. Oxuyun, belke gereklidir.

Ehmedov paketin stne baxb siyasi rehberededi:

- Sen almanca bilirsen, oxu!Siyasi rehber mektubu evvel reyinde oxudu.

Orada olanlar, xsusile Esger, mektubu oxuduqcasiyasi rehberin hresinin nece54 qaraldn aydn

1. sipere, mevziye 2. bulamaz 3. acele, abuk 4. nakletmeye 5. nce, nde 6. arkada, geride 7. takrtnz, grltnz 8. ko-nuuyorlard 9. ikimiz 10. tam 11. konumaya 12. slk 13. top mermisi 14. k, lamba 16. drt ke 17. komutan, ku-mandan 18. radyo, telsiz tesisatm 19. peki 20. blbl blbl (Rusa "salovey" kelimesinin Alman aksanyla sylenii) 21. avu22. hiddetine, fkesine, aksine 23. Orangutandr, maymundur 24. personelle, tekilatla 25. blk karargahna 26. kukusuzdur,phe duymaz 27. hafif, lk bir rzgar esiyordu 28. eit, tr 29. Kokuyla, kokusuyla 30. sarho, mahmur haldeydi 31. sadece,yalnz 32. uyandrma, haber verme komutu 33. rpertip, uykudan korkuyla kaldrp 34. ift ift 35. siperler, mevziler 36. Ko-

muta mevkileri 37. salamlat

r

lm

siperler, mevziler 38. ba

rd

, seslendi 39 ses seda, haber 40. bu ekilde, bylece 41. hitapettiler, seslendiler 42. istediler, dilediler 43. uzaklap, ayrlp 44. ne 45. orman 46. sustuu 47. buday tarlas 48. a-llklarda, fundalklarda 49. rpnyordu 50. neredense 51. bekliyorlard 52. bu ekilde 53. komutan, kumandan 54. nasl

8/7/2019 Elekberzade Ebulhesen

6/6