EK-11 Sonuç Raporu Formatı -...

EK-11 Sonuç Raporu Formatı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ

KOORDİNASYON BİRİMİ KOORDİNATÖRLÜĞÜNE

Proje Türü :Sağlık Bilimleri

Proje No :10A33380002

Proje Yöneticisi :Prof. Dr. M. Kazım BÖRKÜ

Proje Konusu : Kronik gastritis, gastrik ve duodenal ülserasyonlu kedi ve köpeklerde Helikobakter enfeksiyonu ve sağaltım seçeneklerinin araştırılması

Yukarıda bilgileri yazılı olan projeminsonuç raporunun e-kütüphanede yayınlanmasını;

İSTİYORUM

İSTEMİYORUM

…/…/2013

Prof. Dr. Kazım BÖRKÜ İmza


ANKARA ÜNİVERSİTESİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ SONUÇ RAPORU

Kronik Gastritis, Gastrik ve Duodenal Ülserasyonlu Kedi ve Köpeklerde Helikobakter Enfeksiyonu ve SağaltımSeçeneklerinin Araştırılması

Proje Yürütücüsünün İsmi Prof. Dr. M. Kazım BÖRKÜ

Proje Araştırıcılarının İsmi Araş. Gör. Ekrem Ç. ÇOLAKOĞLU

Dr. Vet. Hek. Ali Evren HAYDARDEDEOĞLU Vet. Hek. Hadi ALİHOSSEİNİ Dr. Vet. Hek. Levent UĞURLU

Yrd. Doç. Dr. Okan Oytun ŞENEL Araş. Gör. Dr. Bülent BAŞ

Araş. Gör. Dr. Nihat YUMUŞAK

Proje Numarası 10A3338002

Başlama-Bitiş tarihi 31.03. 2010 31.03. 2013

Rapor Tarihi

25 Nisan 2013

Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Ankara - " 2013 "


RAPOR FORMATI

Bilgisayarda 12 punto büyüklüğünde karakterler ile, tercihan "Times New Roman" stili kullanılarak yazılacak ve aşağıdaki kesimlerden (alt kesimler de dahildir) oluşacaktır.

I. Projenin Türkçe ve İngilizce Adı ve Özetleri

II. Amaç ve Kapsam

III. Materyal ve Yöntem

IV. Analiz ve Bulgular

V. Sonuç ve Öneriler

VI. Geleceğe İlişkin Öngörülen Katkılar

VII. Sağlanan Altyapı Olanakları ile Varsa Gerçekleştirilen Projeler

VIII. Sağlanan Altyapı Olanaklarının Varsa Bilim/Hizmet ve Eğitim Alanlarındaki Katkıları

IX. Kaynaklar

X. Ekler

a. Mali Bilanço ve Açıklamaları

b. Makine ve Teçhizatın Konumu ve İlerideki Kullanımına Dair Açıklamalar

c. Teknik ve Bilimsel Ayrıntılar (varsa Kesim III'de yer almayan analiz ayrıntıları)

d. Sunumlar (bildiriler ve teknik raporlar) (Altyapı Projeleri için uygulanmaz)

e. Yayınlar (hakemli bilimsel dergiler) ve tezler (Altyapı Projeleri için uygulanmaz)

NOT: Verilen sonuç raporu bir (1) nüsha olarak ciltsiz şekilde verilecek, sonuç raporu Komisyon onayından sonra ciltlenerek bir kopyasının yer aldığı CD ile birlikte sunulacaktır. Sonuç raporundaproje sonuçlarını içeren, ISI’ nın SCI veya SSCI veya AHCI dizinleri kapsamında ve diğer uluslararası dizinlerce taranan hakemli dergilerde yayınlanmış makaleler, III. Materyal ve Yöntem ve IV. Analiz ve Bulgular bölümleri yerine kabul edilir.


I. Projenin Türkçe ve İngilizce Adı ve Özetleri

Kronik Gastritis, Gastrik ve Duodenal Ülserasyonlu Kedi ve Köpeklerde Helikobakter Enfeksiyonu ve Sağaltım Seçeneklerinin Araştırılması

Kronik gastritisli kedi ve köpeklerde; kronik aralıklı kusma en yaygın gastrointestinal

belirtidir.

Çalışma materyalini A.Ü.V.F. İç Hastalıkları Anabilim Dalı Küçük Hayvan Kliniğine

getirilen değişik yaş, ırk ve cinsiyette, kronik gastritis semptomları gösteren, ülserli40 köpek ve 40

kedi ile;kronik gastritis semptomları gösteren, ülseri bulunmayan10 kedi ve 10 köpekoluşturmuştur.

Kronik gastritis semptomları gösteren ülserasyon belirlenenkedi ve köpeklerde; endoskopik

olarak fırça sitolojisi, üreaz testi, biyopsi ve bakteriyolojik kültür uygulanmış, Helikobakterlerin

tanısı yapılmıştır. Bu gruptaki kedi ve köpeklerin sağaltımında iki ayrı sağaltım protokolü

uygulanmıştır. 1. sağaltım protokolü 20 kedi ve 20 köpekte uygulanmış ve bu protokol amoksisilin,

metranidazol, omeprazol, gereken durumlarda sıvı elektrolit sağaltımı ve diyet uygulamalarını

içermiştir. 2. sağaltım protokolü ise 20 kedi ve 20 köpekte uygulanmış ve bu protokol iseamoksisilin,

metranidazol,uzun etkili somatostatin, gereken durumlarda sıvı elektrolit sağaltımı ve diet

uygulamalarını içermiştir. Tedaviye başlandıktan 60 gün sonra endoskopik incelemeler

tekrarlanmıştır.

Kronik gastritis semptomları gösteren fakat ülserasyon belirlenmeyenkedi ve köpeklerde de

Helikobakter varlığını araştırmak amacıyla yine fırça sitolojisi, üreaz testi ve bakteriyolojik kültür

yapılmıştır. Bu gruptaki kedi ve köpeklerde de 2 ayrı sağaltım protokolü uygulanmıştır. Birinci

sağaltım protokolü 5 kedi ile 5 köpekte uygulanmış ve bu protokol amoksisilin, metranidazol,

omeprazol, sıvı elektrolit sağaltımı ve diyet uygulamalarını içermiştir. 2. sağaltım protokolü de5 kedi

ve 5 köpekte uygulanmış ve bu protokol ise amoksisilin, metranidazol, uzun etkili somatostatin, sıvı

elektrolit sağaltımı ve diet uygulamalarını içermiştir.

Oldukça yeni olan, pek çok yönüyle tartışılan ve insan sağlığıyla sıkı ilişkisi olduğu

düşünülen bu konunun araştırılması gerek Veteriner gerekse insan hekimliği yönünden önemlidir.


Investıgation of Chronic Gastritis, Gastric and Duodenal Ulceration, Helicobacter Infection and Treatment Options in Dogs and Cats

Chronic and intermittent vomiting is the most common gastrointestinal sign in dogs and cats

with chronic gastritis.

40 dogs and cats referred to Small Animal Hospital, Dep’ t of Internal Medicine, having

symptoms of chronic gastritis and gastric ulceration, and 10 dogs and cats having symptoms of

chronic gastritis and nogastric ulceration were included the study.

Gastric biopsy, brush cytology, urease test and bacteriological culture were performed in dogs

and cats with gastric ulceration and diagnosed the Helicobacteriosis.In these groups of dog and

cattwo different therapy protocol were received involves amoxicillin, metronidazole, omeprazole,

fluid therapy (if necessaray) and diet as the first one (in 20 dogs and 20 cats) and amoxicillin,

metronidazole, somatostatine, fluid therapy (if necessaray) and diet as the second one (in 20 dogs and

20 cats). Endoscopic evaluaiton has been rechecked in the day 60th after the therapy.

Gastric biopsy, brush cytology, urease test and bacteriological culture were performed as well

for researching Helicobasteriosis in dogs and cats with no gastric ulceration. Therapy protocol

involves amoxicillin, metronidazole, omeprazole, fluid therapy (if necessaray) and diet as the first

one (in 5 dogs and 5 cats) and amoxicillin, metronidazole, somatostatine, fluid therapy (if necessaray)

and diet as the second one (in 5 dogs and 5 cats) were performed.

It is important to investigate this topic recently recognized and discussed of many aspects and

having relationship with human health andaccording to importance for veterinary and human

medicine as well.


II. Amaç ve Kapsam

Bu çalışmanın amacı; kedi ve köpeklerde kronik gastritis, gastrik ve duodenal ülserlerin

etiyolojik nedenlerini belirleyerek sağaltımını gerçekleştirmek ve Helikobakter enfeksiyonu’nun

gastrik hastalıkların etiyolojisindeki önemini ortaya koymak olmuştur.

Spesifik amaçlar;

1.Helikobakter enfeksiyonunun kedi ve köpeklerdeki varlığını araştırmak

2.Kronik gastritis semptomları gösteren kedi ve köpeklerde etiyolojik nedenleri ve gastrik

helikobakterleri belirlemede fırça sitoloji, üreaz testi, histopatolojik muayene ve bakteriyolojik

kültürün diagnostik önemlerini ortaya koymak,

3.Gastrointestinal semptomlara sahip kedi ve köpeklerde gastrik helikobakterlerin midede en yaygın

olarak bulundukları bölge veya bölgeleri belirlemek,

4.Gastrointestinal semptom gösteren köpek ve kedilerde helikobakteriozisin yaşa bağlı prevalansını

belirlemek,

5.Kronik gastritisli hastalarda amoksisilin, metranidazol, omeprazol kombinasyonu ile somatostatinin

sağaltımdaki etkinliklerini araştırmak amaçlanmıştır.

Kedi ve köpeklerde kusma geçmişte olduğu gibi günümüzde de en yaygın problemlerden

biridir. Etiyolojik nedenlerin çok çeşitli olması (alerjik gastritis, ilaçlarla ilişkili gastritis, gastrik

yabancı cisimler, mikotik, parazitik, refluks gastritis, helikobakterlerle ilişkili gastritis, toksik ve

üremik gastritis) ve sağaltımı tam olarak yapılmayan akut gastritisin giderek ilerlemesi bu

yaygınlığın en önemli nedenlerindendir.

Günümüzde gastrit ve gastrik hastalıklar insanlar arasında da yaygın bir sorun olarak

bulunmaktadır. İnsanlarda hemen hemen tüm gastrik hastalıklardan sorumlu tutulan

Helikobakterlerin prevalansının son derece yüksek olması insanlarla çok yakın ilişkisi olan köpek ve

kedilerde de gastrik hastalıkların etiyolojisinde Helikobakterlerin önemine dikkatleri çekmiştir.

Bununla beraber, kedi ve köpeklerde helikobakteriozisin prevalansı, patogenezisi ve teşhis

metodları Veteriner Hekimlikte yeni bir konudur.

Bu çalışma ile helikobakteriozisin kedi ve köpeklerdeki prevalansı ile fırça sitoloji, üreaz

testi, histolopatolojik muayene, bakteriyolojik kültür gibi diagnostik testlerin klinik değerleri ortaya

konulmuş, köpek ve kedilerin kronik gastrik hastalıklarının patogenezisine ışık tutulmuş ve

sağaltımları gerçekleştirilmiştir.

Ayrıca bu çalışma helikobakter enfesiyonunun teşhisinde araştırılmaya başlanan PCR ve

ELISA metodlarının değerlendirildiği gelecekteki çalışmalar için temel teşkil edecektir.


Bu çalışma ile; kedi ve köpek pratiğinde çok yaygın gözlenen kronik gastritis olguları sistemli

olarak değerlendirilmiş, Türkiye’de veteriner pratikte ilk kez uzun etkili somatostatin analogları

kullanılarak kronik gastritis ve Helikobakter enfeksiyonlarındaki etkinlikleri araştırılmıştır.

Çalışmanın kapsamı aşağıda belirtilen literatür özetiyle açıklanmıştır.

Helicobacter pylori 1982'de insanlardan kültüre edildikten ve gastritise yol açabildiğinin

keşfinden itibaren uzun yıllardır insan hekimliğinde büyük bir ilgiyle çalışılmaktadır (Goodwin et al

1989, Marshall et al 1983, Sander et al 1997, Parsonnet et al 1993). Gastrik hastalıklarla H.pylori

arasındaki kuvvetli ilişkinin kanıtlanması son yıllarda kedi ve köpeklerde gastrik helikobakterlere

olan ilgiyi arttırmıştır.

İnsanda H.pylori ile gastrik hastalıklar arasındaki ilişkinin tespitinden sonra benzer

mikroaerofilik bakteriler hayvanlarda da araştırılmış ve çok miktarda bulunmuştur.

Helicobacteriosis’in insanlardaki önemi bilinmesine rağmen, kedi ve köpeklerde Helicobacter türleri

ile gastrik hastalıklar arasındaki ilişkiye dair elimizde sınırlı bilgi vardır (Simpson and Burrows 1997,

Jenkins and Bassett 1997).Sağlıklı kedi ve köpeklerde prevalans oranları sırasıyla %86-100 ve %41-

100 olarak; gastrointestinal semptomlar olan kedi ve köpeklerde ise prevalans oranları sırasıyla %61-

82 ve %56-76 olarak bildirilmektedir (Neiger et al 1998). Birçok farklı Helicobacter türü; (H.felis,

H.pylori, H.heilmannii, H.bitis, H.bizzozeronii ve H.salomonis) köpek ve kedi midelerinden

başarıyla kültüre edilebilmektedir.

Gastrik helicobacterlerin hayvanlardaki bulaşma yolları hala bilinmemektedir. İnsan H. pylori'

sinin yaşamın erken dönemlerinde oral-oral kontakt yoluyla bulaşabileceği şüphesi yapılan bazı

çalışmalarda bildirilmektedir (Taylor and Blaser 1991). Bununla birlikte fekal-oral bulaşmadan

bahseden araştırmalar da mevcuttur (Kelly et al 1994). Ticari amaçla pet shoplarda satılan kediler

üzerinde yapılan bir çalışmada kediden insana olan bulaşma nedeniyle, H. pylori' nin zoonotik bir

patojen olabileceği savı ortaya atılmıştır (Handt et al 1994). H. pylori benzeri helikobakterlerin kedi

ve köpeklerden insanlara zoonotik olarak bulaştığı zannı üst gastrointestinal sistem semptomları olan

insanlar ve bu kişilerin evinde bulunan hayvanlarda benzer morfolojik özelliklere sahip

organizmaların bulunmasıyla desteklenebilmektedir (Lavelle et al 1994, De Bock et al 2007). Kedi ve

köpeklerde gastritis nedeni olan Helikobakter enfeksiyonları insanlarda da bu hastalığın

patogenezinde yer almaktadır. Türkiye’ de de hayvanlarda Helikobakter türleri ile ilgili birkaç

çalışma mevcuttur. Diker ve arkadaşları (2002) köpeklerde çeşitli helikobakter türlerinin midedeki

kolonizasyon bölgeleri konusunda araştırmalar yapmışlar ve mide fundus ve korpusundaki

helikobakterleri antrumdan daha yoğun olarak tespit etmişlerdir. Diker ve arkadaşlarının (1996)

köpek midelerinde Helicobacter heilmanni sıklığı ile ilgili yaptığı diğer bir çalışmada ise; incelenen


122 köpek midesine ait boyalı preparatların ve histolojik kesitlerin % 84.4'ünde H. heilmannii

saptanmış, ayrıca H. heilmannii pozitif 103 köpeğin % 27' sinin midesinde ise hiperemi, ödem ve

aşırı mukus ile karakterize makroskopik lezyonlar tesbit edilmiştir. Hazıroğlu ve ark (1995) gastritisli

2 köpeğe ait mide örneklerinden H. felis izolasyonunu gerçekleştirmişlerdir. Son olarak Yıldırım

(1997) 75 köpek midesinin % 2.6' sından H. felis’ i izole etmiştir. Ancak, tüm bu çalışmalar otopsi

sırasında alınan materyaller üzerinde yapılmıştır.

III. Materyal ve Yöntem

Çalışma materyalini A.Ü.V.F. İç Hastalıkları Anabilim Dalı Küçük Hayvan Kliniğine

getirilen değişik yaş, ırk ve cinsiyette, kronik gastritis semptomları gösteren, ülserli40 köpek ve 40

kedi ile;kronik gastritis semptomları gösteren, ülseri bulunmayan10 kedi ve 10 köpekoluşturmuştur.

Kronik gastritis semptomları gösteren ve endoskopik muayenede kronik gastritis, gastrik veya

duodenal ülserasyon belirlenenkedi ve köpeklerde; kronik gastritisin etiyolojik nedenlerinin

belirlenmesi, kronik gastritis, gastrik ve duodenal ülserlerin patogenezinde Helikobakterlerin

öneminin araştırılması amacıyla endoskopik olarak fırça sitolojisi, üreaz testi, biyopsi ve

bakteriyolojik kültür uygulanmış, Helikobakterlerin tanı ve tiplendirmeleri yapılmıştır.

Bu gruptaki kedi ve köpeklerin sağaltımında iki ayrı sağaltım protokolü uygulanmıştır. 1.

sağaltım protokolü 20 kedi ve 20 köpekte uygulanmış ve bu protokol amoksisilin(22mg/kg, 12 saatte

bir, PO), metranidazol(20mg/kg, 12 saatte bir, PO), omeprazol(0.7mg/kg, 24 saatte bir, PO), geren

durumlarda sıvı elektrolit sağaltımı ve diyet uygulamalarını içermiştir.2. sağaltım protokolü ise 20

kedi ve 20 köpekte uygulanmış ve bu protokol iseamoksisilin(22mg/kg, 12 saatte bir, PO),

metranidazol(20mg/kg, 12 saatte bir, PO),uzun etkili somatostatin(Octerotide®, 0.1 mg/kg, 24 saatte bir,

3 doz, deri altı), gereken durumlarda sıvı elektrolit sağaltımı ve diet uygulamalarını

içermiştir.Tedaviye başlandıktan 60 gün sonra endoskopik incelemeler tekrarlanmıştır.

Kronik gastritis semptomları gösteren ve endoskopik muayenede kronik gastritis, gastrik veya

duodenal ülserasyon belirlenmeyenkedi ve köpeklerde de Helikobakter varlığını araştırmak amacıyla

yine fırça sitolojisi, üreaz testi ve bakteriyolojik kültür yapılmıştır. Bu gruptaki kedi ve köpeklerde de

2 ayrı sağaltım protokolü uygulanmıştır. Birinci sağaltım protokolü 5 kedi ile 5 köpekte uygulanmış

ve bu protokol amoksisilin, metranidazol, omeprazol, sıvı elektrolit sağaltımı ve diyet uygulamalarını

içermiştir. 2. sağaltım protokolü de5 kedi ve 5 köpekte uygulanmış ve bu protokol ise amoksisilin,

metranidazol, uzun etkili somatostatin, sıvı elektrolit sağaltımı ve diet uygulamalarını içermiştir.


Gastroskopi: Kronik kusma şikayetiyle kliniğe getirilen her hastada; çalışma mesafesi 1450 mm,

insertion tüp dış çapı 9.8 mm olan gastroskop ile uygulamaanestezi eşliğinde Ankara Üniversitesi

Veteriner Fakültesi İç Hastalıklar Anabilim Dalı Küçük Hayvan Kliniğinde yapılmıştır. Endoskopik

muayene sırasında ilk olarak özefagus değerlendirilmiş; hiperemi/vaskülarite, hemoraji,

diskolorasyon, friabilite, erozyon/ülser, yabancı cisim, kitle, parazit, dilatasyon, stenoz ve divertikül

gibi patolojik değişiklikler yönünden incelenmiştir. Özefagal içerik (mukus, safra, gıda)

kaydedilmiştir. Gastroözefagal ve kranial özefagal sfinkter patolojik değişiklikler yönünden ayrıca

değerlendirilmiştir. Patolojik değişiklik bulunan hastalarda lezyon şiddeti; normal:0, hafif:1, orta:2,

şiddetli:3 şeklinde kodlanmıştır. İkinci aşamada midenin fundus, korpus, insisura, antrum ve pilorus

muayeneleri gerçekleştirilmiş; morfolojik değişiklikler (rugal hiperemi ve kalınlaşma, submukozal

vaskülarite, non/inflamatorik lümen, diskolorasyon, hemoraji, erozyon/ülser, polipoid üremeler),

yabancı cisimler, kitle, friabilite ve içerik (mukus, safra, gıda) yönünden değerlendirilmiştir. Gastrik

retensiyon ve stenoz ayrıca değerlendirilmiş; patolojik değişiklikler normal:0, hafif:1, orta:2,

şiddetli:3 şeklinde kodlanmıştır. Üçüncü aşamada ise duedonumun endoskopik incelemesi yapılmış

(yabancı cisim, kitle, yangı, parazit vb) ve patolojik değişiklikler kaydedilmiştir. İnceleme sonunda J

manevrası yapılarak midenin kardiya ve fundusu ayrıca tekrar görüntülenmiştir. Kronik gastritis

semptomları olan köpek ve kedilerde midenin kardia, antrum, fundus bölgelerinden veya ülseratif

lezyon bulunan tüm bölgelerden endoskopi fırçası ile mukus ve biyopsi örneği alınmıştır. Endoskopi

fırçasıyla alınan mukus örneklerinde üreaz testi, fırça sitolojisi ve bakteriyolojik kültür A.Ü.

Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı’nda; biyopsi örneklerinin histopatolojik

incelemeleri de A.Ü Veteriner Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı’nda yapılmıştır.

Fırça sitolojisi: Endoskopi fırçası ile alınan gastrik mukus örnekleriyle hazırlanan sürme preparatlar

Gram ve Giemsa yöntemleriyle boyanarak sık kıvrımlı veya gevşek kıvrımlı spiral yapıdaki

Helikobakter türleri mikroskop altında incelenmiştir.

Üreaz testi: Gastroskopi ile alınan gastrik biyopsi örneklerinde üreaz testi Happonen ve ark. (1998)'

larının beldirdikleri metotla değerlendirilmiştir.

Histopatolojik muayeneler: Alınan gastrik biyopsi örnekleri %10' luk tamponlu formalinde tespit

edildikten sonra parafin bloklar hazırlanmıştır. Daha sonra 4-5 mikron kalınlığında kesitler alınarak

hepsi hemotoksilen eosin ile boyanmıştır. Gerekli görülen olgularda kesitler ayrıca Giemsa, Weigerts

fibrin, Warthin-Starry ve van Gieson yöntemlerine göre boyanarak ışık mikroskobunda incelenmiştir.


Bakteriyolojik kültür: Alınan gastrik biyopsi örneklerinden üreaz testi pozitif sonuç verenlerde

bakteriyolojik izolasyonlar Happonen ve ark (1998)' larının belirtikleri metodlarla A.Ü.V.F

Mikrobiyoloji A.D’nda yapılmıştır. Oksidaz testi, katalaz testi, hippurat hidrolizi testi, indoksil asetat

hidrolizi, nitrat redüksiyon testi, alkalen fosfataz testi, nalidiksik asit 5 sefalotin duyarlılık testi

Yıldırım’ ın (1997) bildirdiği metotlara göre yapılmıştır.

Kronik kusma şikayetiyle gelen kedi ve köpeklerin rutin tam kan ve serum biyokimyasal

parametreleri (üre, glikoz, kreatinin, total protein, albumin, total bilirubin, direkt bilirubin, kolesterol,

trigliserit, ALP, AST, ALT, GGT, Na, K, CI, Ca) analiz edilmiş ve anestezi uygunlukları

belirlenmiştir.

3 yıl olarak gerçekleştirilen çalışmanın verilerinin değerlendirilmesi ve sonuçların ortaya

konması uygun istatistiksel yöntemler kullanılarak yapılmıştır.

IV. Analiz ve Bulgular

Anamnez veKlinik Muayene Bulguları

Çalışmaya alınan hastaların (n=100) 63’ nün erkek, 37’ sinin ise dişi olduğu belirlendi (Resim

1). Köpeklerin yaş ortalamaları (n=50) 4.45±1.97, kedilerin ise (n=50) 3.82±1.76 olarak tespit edildi.

Araştırmaya dahil edilen köpek ırklarının sırasıyla; Alman Çoban (n=8), Golden Retriever (n=3),

Terrier (n=9), Pincher (n=1), Rotweiler (n=2), Buldog (n=1), Cocker (n=1), Husly (n=3), Doberman

(n=1), Kangal (n=8), Setter (n=1), Boxer (n=1) ve kırma (11) olduğu görüldü. Kedi ırkları ise

sırasıyla; domestik kısa tüylü (n=23), Sarman (n=4), Tekir (n=9), Ankara (n=3), İran (n=4), Van

(n=2) ve Siyam (n=5)’ dı. Tüm hastalar aşılı, rutin antiparaziter uygulamaları yapılmış ve paraziter

enfestasyon yönünden negatifti.

Kronik gastritis semptomları gösteren ve endoskopik muayenelerinde ülser belirlenen

köpeklerin (n=40) yaş ortalamaları 4.59±2.00’ di. Köpeklerin 20’ si ev yemeği, 13’ ü kuru mama ve

7’ si karışık beslenmekteydi. 24 köpeğin ev dışında barındırıldığı bilgisi alındı. Kronik gastritis

semptomları gösteren ülserli köpeklerin 28’ inde (% 70) aralıklı veya çeşitli sayılarda günlük kusma

ve 12’ sinde kusma+ishal (% 30) şikayetinin ağırlıklı olduğu bilgisi alındı. Aynı gruptaki köpeklerin

22’ sinde (% 55) abdominal ağrı bulunmamakta, 18 köpekte ise kusmaya ağrı da eşlik etmekteydi.

Kusmuk içeriğinde kan 3 köpekte bulunurken (Resim 2), 29 köpekte içerik olarak köpük ve safraya

rastlandı. 16 köpekte kilo kaybı, 33 köpekte ise iştahsızlık belirlendi.

Köpeklerin 36’ sının vücut ısıları referans sınırlar (<39.3 Co) içindeydi. 8 köpekte ise nabız


artışı (>120-160 atım/dk) tespit edildi. Köpeklerde dehidrasyon önemli bir fiziksel bulgu olarak

kaydedilmedi.

Kronik gastritis semptomları gösteren fakat endoskopik muayenelerinde ülser belirlenmeyen

köpeklerin (n=10) yaş ortalamaları 3.9±1.79 olarak tespit edildi. Köpeklerin 6’ sı ev yemeği, 1’ i kuru

mama, 3’ ü ise karışık beslenmekteydi. 7 köpeğin ev dışında barındırıldığı bilgisi alındı. Kronik

gastritis semptomları gösteren ve ülseri bulunmayan köpeklerin 5’ inde ishal (% 50), 4’ ünde ağrı (%

40), 1’ inde ise (% 10) kusma bulunmaktaydı. 6 köpekte kusmuk içeriği köpük ve safra olarak

belirlenirken, 4’ ünde sindirilmemiş içerik tespit edildi. Bu gruptaki köpeklerin hiç birinde kusmuk

içeriğinde kan yoktu. Kilo kaybı köpeklerin 3’ ünde belirlenirken, 6 köpekte (% 60) iştahsızlık dikkat

çekti.

Köpeklerin 9’ unun vücut ısıları referans sınırlar (<39.3 Co) içindeydi ve hiç birinde anormal

nabız tespit edilmedi. Bu gruptaki köpeklerin 4’ ünde çeşitli derecelerde dehidrasyon dikkat

çekiciydi.

Kronik gastritis semptomları gösteren ve endoskopik muayenelerinde ülser belirlenen

kedilerin (n=40) yaş ortalamaları 4.00±1.67 olarak tespit edildi. Kedilerin 16’ sı ev yemeği, 12’ si

kuru mama ve 12’ si de karışık beslenmekteydi. Kedilerden 23’ ü ev kedisi, 5’ i sokak kedisiydi. 12

kedinin ise hem ev hem de dışarı çıkma durumları vardı. Kronik gastritis semptomları gösteren ülserli

kedilerin 24’ ünde (% 60) aralıklı veya çeşitli sayılarda günlük kusma ve 16’ sında kusma+sihal (%

40) şikayetinin ağırlıklı olduğu görüldü. Aynı gruptaki kedilerin 28’ inde (% 70) abdominal ağrı

bulunmaktaydı. 4 kedide kusmuk içeriğinde yalnızca kan bulunurken, 11 kedide kanla birlikte

sindirilmemiş gıda da tespit edildi. 20 kedide kusmuk içeriği safra ve köpük ağırlıklıydı. 29 kedide

kilo kaybı (% 72.5) belirlenirken 12 kedi de iştahta azalma görüldü. 25 kedi ise ağızdan beslenmeyi

tamamen kesmişti.

Kedilerin 22’ sinin (% 55) vücut ısıları düşmüş olarak tespit edildi. 23 kedide nabız artışı

(>160 atım/dk) belirlendi. 24 kedi ise çeşitli derecelerde dehidreydi.

Kronik gastritis semptomları gösteren fakat endoskopik muayenelerinde ülser belirlenmeyen

kedilerin (n=10) yaş ortalamaları 3.10±2.02 olarak tespit edildi. Kedilerin 3’ ü kuru mama, 2’ si ev

yemeği ve 5’ i ise karışık belenmekteydi. 7 kedinin evde barındırıldığı, 3 kedinin ise evde

barındırılmasına rağmen dışarı da çıktığı bilgisi alındı. Kronik gastritis semptomları gösteren ve

ülseri bulunmayan kedilerin 5’ inde kusma bulunurken, 5’ inde ise kusmaya ishal de eşlik

etmekteydi. Abdominal ağrı bulgusu ise kedilerin 7’ sinde (% 70) bulunmaktaydı. Kedilerin kusmuk

içeriğinde ağırlıklı olarak (n=8 kedide) safra ve köpük dikkati çekti. Kedilerin hiç birinde kusmuk


içeriğinde kan belirlenmedi. Bu gruptaki kedilerin 6’ sında kilo kaybı tespit edildi. 8 kedi ise

değişken derecelerde iştahsızdı.

Kedilerin 7’ sinin vücut ısıları düşmüş ve nabız sayıları hızlanmıştı (>160 atım/dk). Toplamda

8 kedi ise çeşitli derecelerde dehidre olarak tespit edildi.

Resim 1. Çalışmaya dahil edilen bazı hastalar

Resim 2. Kusmuk içeriğinde kan (Köpek, Ülser pozitif)

Tam Kan ve Abdomen Radyografi Bulguları

Kronik gastritis bulguları gösteren ve endoskopik muayenelerinde ülser belirlenen köpeklerin

(n=40) 12’ sinde (% 30) tam kan sonuçlarında Lökositoz, 9’ unda (% 22.5) anemi tespit edildi.

Kronik gastritis bulguları gösteren fakat endoskopik muayenelerinde ülser belirlenmeyen köpeklerin

(n=10) ise yalnızca 3’ ünde tam kan analizlerinde Lökositoz dikkat çekiciydi.

Kronik gastritis bulguları gösteren ve endoskopik muayenelerinde ülser belirlenen kedilerin

(n=40) 13’ ünde (% 32.5) tam kan sonuçlarında Lökositoz, 10’ unda (% 25) anemi tespit edildi.


Kronik gastritis bulguları gösteren fakat endoskopik muayenelerinde ülser belirlenmeyen kedilerin

(n=10) ise yalnızca 3’ ünde tam kan analizlerinde Lökositoz dikkat çekiciydi.

Kronik gastritisli köpeklerin (n=50) 30’ unun (% 60) abdomen radyografilerinde mide duvar

kalınlığı artmış (Resim 3) olarak (kronik gastritis bulgusu) belirlendi. Kedilerde ise bu oran % 58’ di

(29 hasta). Abdomen grafilerinde kronik gastritis bulgusu gözlenen köpeklerin 23’ ü, kedilerinse 24’

ü ülserliydi. Kedi ve köpeklerde diğer hastalarda ise abdomen radyografilerinde mide duvar

kalınlığında değişiklik belirlenmezken; mide içerik ve gazla dolu olarak tespit edildi.

Resim 3. Kronik gastritis bulgusu (Mide duvar kalınlığında artış)

Endoskopik Muayene Bulguları (Tedavi Öncesi)

Kronik Gastritisli Ülser Pozitif Köpeklerin Endoskopik Bulguları

Kronik gastritis semptomları gösteren ülserli köpeklerde (n=40) teşhis amacıyla

gerçekleştirilen endoskopik prosedürlerde sırasıyla özefagus (Resim 4-6), mide ve duodenum

incelenmiştir. Aşağıdaki tabloda özefagus bulguları verilmiştir (Tablo 1). Kronik gastritisli ülserli

köpeklerde özefagal hiperemi dikkat çekici olarak değerlendirildi.


Özefagoskopik Bulgular Hasta Sayısı % Normal 15 37,5

Hiperemi 14 35,0 Frajilite 2 5,0 Köpük 7 17,5

Yabancı cisim 1 2,5 Erozyon 1 2,5

Total 40 100,0

Tablo 1. Özefagoskopik bulgular

Resim 4. Kronik gastritis semptomları gösteren ülserli bir köpekte şiddetli özefagal hiperemi ve erozyon odakları. Tabanda frajil gastroözefagal sfinkter görülmekte

Resim 5.Köpük retensiyonlu normal özefagal mukoza


Resim 6. Hiperemik gastroözefagal sfinkter ve çevresindeki özefagal erozyon odakları

Kronik gastritisli ülserli köpeklerin gastroduodenoskopik bulguları ise değişkenlik

göstermekteydi (Resim 7-25). Midenin kardia bölgesinde tüm hastalarda hiperemi belirlenirken;

korpus, antrum, pilorus ve duodenal görüntülemelerinde elde edilen bulgular Tablo 2, 3, 4 ve 5’ te

gösterilmiştir.

Gastroskopik Bulgular (Korpus) Hasta Sayısı %

Hiperemi 14 35,0 Erozyon 1 2,5

Yabancı cisim 8 20,0 Hiperemi+erozyon+Yabancı cisim 3 7,5

Gastrik retensiyon 7 17,5 Rugal kalınlaşma (Ödem) 7 17,5

Total 40 100,0

Tablo 2. Gastroskopik bulgular (Korpus)

Tablo 3. Gastroskopik bulgular (Antrum)

Gastroskopik Bulgular (Antrum) Hasta Sayısı %


Yabancı cisim 5 12,5 Safra retensiyonu 6 15,0

Rugal kalınlaşma (Ödem) 6 15,0 Total 40 100,0


Tablo 4. Gastroskopik bulgular (Pilorus)

Tablo 5.Gastroskopik bulgular (Duodenum)

Resim 7.Korpus düzeyinde rugal kalınlaşma

Gastroskopik Bulgular (Pilorus) Hasta Sayısı %

Hiperemi 23 57,5

Erozyon 2 5,0

Safra retensiyonu 15 37,5

Total 40 100,0

Gastroskopik Bulgular (Duodenum) Hasta Sayısı %

Hiperemi 25 62,5 Normal 5 12,5

Hiperemi+Ülser 10 25,0 Total 40 100,0


Resim 8. Normal pilorik geçişResim 11. Hiperemik duodenal mukoza (Olgu 22, 60. gün kontrol gastroskopi )

Resim 9. Gastrik yabancı cisimResim 12. Normal duodenal mukoza (Olgu 35, 60. gün kontrol gastrskopi)

Resim 10. Fırça sitolojisi örneği alınmasıResim 13. Rugal kalınlaşma ve ödem


Resim 14. Gastrik gıda partikülleri ve eroziv Resim 17. Pilorik bölgede safra retensiyonu odaklar

Resim 15. Frajil duodenal mukoza ve erozyonResim 18. Gastrik biyopsi örneğinin alınması odakları

Resim 16. Gastrik yabancı cisim (Kemik) ve Resim 19. Duodenal biyopsi örneğinin alınması şiddetli rugal kalınlaşma


Resim 20. J manevrasının uygulanışıResim 23. Yüzeyden kabarık ülser odakları

Resim 21.Dolu mide içeriği Resim 24. Hiperemik ve kanamalıülser odakları

Resim 22. J manevrası ile kardianın görüntülenmesiResim 25.Antral erozyonlar


Kronik Gastritisli Ülser Pozitif Kedilerin Endoskopik Bulguları

Kronik gastritisli ülser pozitif kedilerde (n=40) yapılan endoskopik prosedürlerde; özefagus

(Tablo 6, Resim 26), mide ve duodenum(Resim 27-31) değerlendirilmiştir.


Resim 26. Özefagusta vaskülarizasyon

Özefagoskopik Bulgular Hasta Sayısı %

Normal 4 10,0

Hiperemi+vaskülarizasyon 16 40,0 Frajilite 14 35,0 Erezyon 6 15,0

Total 40 100,0


Ülserli kedilerin gastroskopik bulguları ise aşağıdaki tablolarda (Tablo 7, 8, 9) gösterilmiştir.

Kardia ve pilor bölgesinde tüm hastalarda (n=40) hiperemi belirlenmiştir.


Hiperemi 24 60

Eritem 10 25,0

Yabancı cisim 5 12,5

Gastrik retensiyon 1 2,5

Total 40 100,0

Tablo 7.Gastroskopik bulgular (Korpus)



Yabancı cisim 4 10,0 Safra retensiyonu 4 10,0

Total 40 100,0


Gastroskopik Bulgular (Duodenum) Hasta Sayısı %

Hiperemi 23 57,5

Normal 17 42,5

Total 40 100,0

Tablo 9. Gastroskopik bulgular (Duodenum)


Resim 27. Gastrik ülser ve erozyonlarResim 28. Normal mukozal kıvrımlar (Olgu 18, 60. gün kontrol gastroskopi)

Resim 29. Gastrik biyopsi alınması Resim 30.Gastrik biyopsi sonrası kanama alanı

Resim 31. Rugal kalınlaşma


Kronik Gastritisli Ülser Negatif Köpeklerin Endoskopik Bulguları

Kronik gastritis semptomları gösteren ülser negatif köpeklerin (n=10) teşhis amacıyla

gerçekleştirilen endoskopik prosedürlerde özefagus, mide ve duodenum değerlendirilmiştir.

Aşağıdaki tabloda özefagus bulguları (Tablo 10) verilmiştir.


Normal 4 40,0

Hiperemi 1 10,0

Frajilite 5 50,0

Total 10 100,0


Kronik gastritisli ülser negatifköpeklerin gastroskopik bulguları Tablo 11 ve 12’ de

gösterilmektedir. Duodenal ve pilorik incelemelerin tümünde hastalarda hiperemi belirlenmiştir.



Yabancı cisim 4 40,0 Total 10 100,0




Total 10 100,0


Kronik Gastritisli Ülser Negatif Kedilerin Endoskopik Bulguları

Kronik gastritis semptomları gösteren ülser negatif kedilerde (n=10) teşhis amacıyla

gerçekleştirilen endoskopik prosedürlerde özefagus, mide ve duodenum değerlendirilmiştir.

Aşağıdaki tabloda özefagus bulguları (Tablo 13) verilmiştir.



Normal 3 30,0 Hiperemi 1 10,0 Frajilite 6 60,0 Total 10 100,0

Tablo 13.Özegoskopik bulgular

Kronik gastritisli ülser negatif kedilerin gastroduodenoskopik bulguları Tablo 14 ve 15’ de

gösterilmektedir. Duodenum, kardia ve pilor bölgesindeki incelemelerin tümünde hastalarda hiperemi

belirlenmiştir.


Hiperemi 9 90,0 Yabancı cisim 1 10,0

Total 10 100,0



Hiperemi 4 40,0

Erozyon 6 60,0

Total 10 100,0

Tablo 15.Gastroskopik bulgular (Antrum)

Mikrobiyolojive PatolojiBulguları (Tedavi Öncesi)

Kronik gastritis bulguları gösteren ülserli köpeklerin (n=40) midelerinden endoskopi fırçası

kullanılarak mukus örnekleri alınmış ve spiral mikroorganizma olan Helikobakter türleri yönünden

sitolojik olarak değerlendirilmiştir. 33 köpekte (% 82,5) etken sitolojik olarak görüntülenememiş, 7

köpekte ise (%17,5) etkene preparatlarda rastlanmıştır (Resim 32, 33, 34). Etkene sitolojik olarak

rastlanan sonuçlardan (n=7) 4’ü (57,14) hızlı üreaz testine de pozitif sonuç vermiş, 36 hastada ise

üreaz pozitifliği bulunmamıştır. Üreaz negatif olan sonuçların 3’ ü ise sitolojik değerlendirmelerde

etken tespit edilen hastalar olmuştur. Helikobakter kültür analizlerinde 4 hastada etken üretilebilmiş,

36 hastada ise (%90) etken mikrobiyolojik olarak üretilememiştir (Tablo 16).


Olgu numarası Fırça sitolojisi Hızlı Üreaz Testi Bakteriyolojik Kültür 1. - - -

2. - - -

3. - - -

4. - - -

5. - - -

6. + + + 7. - - -

8. - - -

9. - - -

10. + + + 11. - - -

12. - - -

13. - - -

14. - - -

15. - - -

16. - - -

17. + - -

18. - - -

19. - - -

20. - - -

21. - - -

22. - - -

23. - - -

24. + + -

25. - - -

26. - - -

27. - - -

28. - - -

29. - - -

30. + - + 31. - - -

32. + - -

33. - - -

34. - - -

35. - - -

36. - - - 37. + + + 38. - - -

39. - - -

40. - - -

Tablo 16. Mikrobiyolojik analiz sonuçları (Ülserli köpek)


Resim 32.Spiral mikroorganizma olan Helikobakter pylori.’ nin sitolojik görüntülenmesi (Olgu 10)


+

Resim 33.Helikobakter spp. (Olgu 24)

Resim 34.Yoğun Helikobakter spp. kümesi (Olgu 32)


Kronik gastritis bulguları gösteren ülserli kedilerin (n=40) midelerinden de endoskopi fırçası

kullanılarak mukus örnekleri alınmış ve spiral mikroorganizma olan Helikobakter türleri yönünden

sitolojik olarak değerlendirilmiştir (Tablo 17).


2. - - -

3. - - -

4. + - + 5. - - -

6. - - -

7. - - -

8. - - -

9. + + + 10. - - -

11. - - -

12. - - -

13. - - -

14. - - -

15. - - -

16. - - -

17. - - -

18. - - -

19. - - -

20. - - -

21. - - -

22. - - -

23. - - -

24. - - -

25. - - -

26. - - -

27. - - -

28. - - -

29. + - -

30. + - -

31. - - -

32. - - -

33. - - -

34. - - -

35. - - -

36. - - -

37. - + + 38. - - -

39. - - -

40. - - -

Tablo 17.Mikrobiyolojik analiz sonuçları (Ülserli Kedi)


Aşağıdaki tabloda kronik gastritisi olan fakat ülseri bulunmayan köpek ve kedilere ait

mikrobiyolojik analiz sonuçları verilmiştir (Tablo 18, 19).


2. - - -

3. - - -

4. - - -

5. - - -

6. - - -

7. - - -

8. - - -

9. - - -

10. - - -

Tablo 18. Mikrobiyolojik analiz sonuçları (Ülser negatif köpek ve kedi)

Kronik gastritis bulguları gösteren ülserli köpek ve kedilerde sıklıkla histopatolojik

değişiklikler olarak (Resim 35, 36, 37);

• Bağırsak villuslarında atrofi ve yer yer yassılaşma,

• Aynı bölgelerde lamina propriada atrofi ve bazı alanlarda lenfosit, makrofaj ve plazma

hücrelerinden oluşan yangısal reaksiyonlar,

• Bu hücrelerin kimi olgularda tunika muskularis ve submukozada da yerleştikleri görüldü.

• Ayrıca aynı sahada bu hücrelere küçük kanama alanları eşlik etmekteydi.

• Epitel hücrelerinde ise dejenerasyondan nekroza varan değişikliklerle beraber yer yer bu

hücrelerde dökülmeler dikkati çekti.

• Mukus hücrelerinin hipertrofiye uğradıkları, parietal hücrelerinin ise sayıca artıkları

görüldü.

• Bazı kesitlerde yüzey epitel hücreleri arasında ve mukus içerisinde eozinofilik renkte

hafif oval şekilli bakterilerin olduğu fark edildi.


Resim 35. Mukoza epitelinde ve mide bezlerinde atrofi ve fibrozis (ok). X200. HE.

Resim 36. Tunika mukozada fibrozis (siyah ok), dökülmüş epitelyum hücreleri (kırmızı ok). X200. HE

Resim 37.Mononüklear hücre infiltrasyonları (siyah ok), bezler arasında yoğun fibrozis (beyaz ok). X200. HE.


Tedavi Bulguları

Tedavi öncesi bulgular değerlendirildiğinde;

Özefagoskopik bulgular yönünden ülserli ve ülseri olmayan köpekler karşılaştırıldığında

farklılık anlamlı olmakla birlikte (p<0,001), ülserli ve ülseri olmayan kediler arasındaki farklılık

istatistiki olarak önemli bulunmadı (p>0,05).

Korpus bölgesi bulguları; ülserli ve ülseri olmayan kedi ve köpeklerde istatistiki olarak

anlamlı değildi (p>0,05). Antum bölgesi endoskopik bulguları ise; ülserli olan ve olmayan köpekler

arasında farklılık gösterirken (p<0,01) kedilerde farklılık anlamlı bulunmadı (p>0,05). Pilor bölgesi

değerlendirildiğinde (tedavi öncesi); ülserli olan ve olmayan her iki türde (kedi ve köpeklerde)

farklılık anlamlı (p<0,001) bulundu. Duodenalendoskopik analizlerde; ülserli ve ülseri olmayan

köpekler arasındaki farklılık anlamlı bulunmazken (p>0,05),ülserli olan ve olmayan kediler

arasındaki farklılık anlamlı (p<0,05) bulundu.

Firça sitolojisi analizlerinde; köpek ve kedilerde ülserli ve ülser olmayan gruplarda farklılık

anlamlı bulunmadı (p>0,05). Hızlı üreaz test sonuçları ülser bulunan ve bulunmayan köpeklerde

anlamlı bulunurken (p<0,001), kedilerde farklılık anlamlı değildi (p>0,05).

Tedavi sonrası bulgular değerlendirildiğinde (60.gün);

Ülserli köpeklerde özefagoskopi öncesi ve sonrasında farklılık anlamlı bulundu. Bu farklılık

somatostatin(Octerotide) uygulanan köpeklerde daha belirgindi(p<0,001). Ülserli kedilerde de

özefagoskopi öncesi ve sonrasında farklılık anlamlı olarak değerlendirildi (p<0,05). Ülserli

köpeklerde korpus bölgesi bulguları tedavi öncesi ve sonrasında değerlendirildiğindefarklılık anlamlı

bulunmazken (p>0,05), ülserli köpek ve kedilerin antral bölge bulgularıtedavi öncesi ve sonrasında

değerlendirildiğinde farklılık anlamlıydı. Somatostatin uygulanan gruptaki farklılık omeprazol

uygulanan gruba göre daha anlamlı bulundu(p<0,001). Ülserli kedilerde korpus bölgesi bulgularının

tedavi öncesi ve sonrasında farklılığı anlamlı olarak değerlendirildi (p<0,05). Ülseri olmayan

köpeklerde antral bölge bulguları tedavi öncesi ve sonrasında incelendiğinde farklılık anlamlı

bulundu(p<0,05). Ülserli veülsersiz köpeklerin pilor bölgesi bulguları tedavi öncesi ve sonrasında

farklılık gösteriyordu (p<0,001, p<0,05). Ülserli köpeklerde duodenal bölge bulguları tedavi öncesi

ve sonrasında farklılık gösteriyordu ve farklılık somatostatin uygulanan grupta diğerine göre daha

anlamlıydı (p<0,001).

Fırça sitolojik bulguları yönünden; ülserli köpek (p<0,01) ve kedilerde (p<0,001) tedavi

öncesi ve sonrasında farklılık vardı.


V. Sonuç ve Öneriler

Kedi ve köpeklerde gastritisin histolojik tanımı çalışmadan çalışmaya değişmektedir. Bu,

sonuçların karşılaştırılmasını zorlaştırmaktadır.Bu nedenle hiçbir çalışma köpek ve kedilerin

helikobakterlerinin klinik olarak önem arz edip etmediği konusundaki soruya mantıklı cevap

verememektedir. Köpek ve kedi Helikobakterlerinin midede bulundukları kısımda görülen histolojik

değişikliklerden sorumlu oldukları sanılmaktadır. Bu tip değişiklikler, üst gastrointestinal

semptomları olan kedi ve köpeklerde olduğu gibi klinik olarak sağlıklı kedi ve köpeklerde de tesbit

edilmiştir (Henry et al 1987, Lee et al 1992, Geyer et al 1993, Otto et al 1994, Hermans et al 1995,

Yamasaki et al 1998). Leib ve arkadaşları (2007). Olgularımızda da; ülserli ya da ülsersiz, hafif ya da

ağır semptom gösteren bir çok kedi ve köpekte helikobakter türleri belirlenmiştir. Bu durum

helikobakterlerin klinik önemini ortaya koymamızı zorlaştırmaktadır.

Helikobakter enfeksiyonu bulunan köpeklerde antimikrobiyel uygulamaları antiasit ile ve

antiasit olmaksızın yapılmış ve her ikisi arasında anlamlı farklılıklar bulunamamıştır. Ayrıca 24 saat

süresince gastrik asiditeyi azaltan omeprazol ile ilgili olarak Dawis ve arkadaşları (2003) yaptıkları

çalışmalarında omeprazol’ün klinik etkinliğini araştırmışlar ve olumlu sonuçlara varmışlardır. Barros

ve arkadaşları 1975 yılında köpeklerde ve Yutaka ve ark. 2000 yılında ratlarda yaptıkları

çalışmalarında Ghrelin-büyüme hormonu arasındaki ilişkiyi incelemişler ve büyüme hormonu

antagonistlerinin köpeklerde gastrik asiditeyi azalttığını ortaya koymuşlardır. Yapılan beşeri

çalışmalarda somatostatinlerin gastrointestinal hemorojilerdeki etkinliği gösterilmiştir (Magnusson ve

ark., 1985; Coraggıo ve ark.,1998 ; Jones ve ark., 1991). Çalışmamızda da özellikle kronik gastritisli

ve ülserli köpeklerde tedavi öncesi ve sonrası bulgular karşılaştırıldığında,somatostatin analoğu

uygulanan gruptaki bulgular omeprazol uygulanana göre daha anlamlı değerlendirildi.

Gastrik helikobakterleri belirlemede kullanılan tanısal yöntemler invaziv ve noninvaziv olarak

sınıflandırılmaktadır. İnvaziv metodlar; endoskopi ile alınan mukus ve biyopsi örneklerinnin

incelenmesi, fırça sitolojisi, üreaz testi, histolojik muayene, elektron mikroskopik değerlendirme,

kültür ve polimeraz zincir reaksiyon (PCR) tekniklerini kapsamaktadır. Non-invasive metodlar ise;

serolojik yönemler, üre solunum testi ve bakteriyal DNA ve antijenlerinin dışkıda tespitini içine alan

teknikleri kapsamaktadır (Jenkins and Bassett 1997, Simpson and Burrows 1997). Gastrik biyopsi

örnekleri tamponlanmış formalin içerisine yerleştirilmekte, parafinle kaplanarak kesit alınmaktadır.

Helikobakterler rutin olarak Warthin-Starry gümüş boyama tekniği (Stevens 1990), Hemotoksilen

eosin boyama, Giemsa boyama (Madan et al 1988), alcian sarısı/toludine mavisi boyama (Leung et al

1996) ve Genta boyama (Laine et al 1997) tekniği gibi özel boyama yöntemleriyle

belirlenebilmektedir. Gastrik helikobakterlerin güçlü bir üreaz üreticisi olmaları nedeniyle üreaz


testinde bu enzim üretimi ortaya konabilmektedir (Hazell et al 1987, Happonen et al 1998).

Bakterinin üretilebilmesi sayesinde identifikasyon ve antimikrobiyal duyarlılık testleri

yapılabilmektedir. H. pylori kültür teknikleri ve vasatları konusunda birçok yayın vardır (Goodwin et

al 1985, Veenendaal et al 1993). Helikobakterler sıvı ve katı besi yerlerinde güç üreme özelliklerine

sahip oldukları ve karışık floralı ortamda bulundukları için, izolasyonda selektif besi yerleri

kullanılmaktadır. Yeterli taşıma (transport) medium' u kullanılması ve biyopsilerin mikrobiyoloji

laboratuvarına hızlı nakli bakterinin kültüre edilebilmesi için temeldir ve tavsiye edilir (Veenendaal

et al 1993). Helikobakter türlerinin nazlı üreyen mikroorganizmalar olması dolayısıyla, çoğu kez tüm

bunlara rağmen etkenler üretilememektedir. Bu nedenle çalışmamızda da; literatürlere uygun olarak

yeterli etken izolasyonu yapılamamış ve örnekler daha sonraPCR tekniğinin kullanıldığı ek projeler

için saklanmıştır. PCR tekniği ile gastrik biyopsi örneklerinde Helikobakter DNA' sı ve Helikobakter

sayısı diğer metodlarla gösterilemeyecek kadar düşük olsa bile ortaya konabilmektedir (Li et al

1996). Dolayısıyla helikobakterlerle yapılacak çalışmalarda etken izolasyonu yapılması için en

duyarlı teknik olarak PCR önerilmektedir.

VI. Geleceğe İlişkin Öngörülen Katkılar

Kedi ve köpeklerde helikobakteriozisin prevalansı, patogenezi ve teşhis metodları Veteriner

Hekimlikte yeni bir konudur.Yapılan çalışma ile Türkiye’de Veteriner Hekimlik alanında

yapılacakgelecekteki kontrollü çalışmalar için veri teşkil edilmiştir.

Günümüzde gastrit ve gastrik hastalıklar insanlar arasında da yaygın bir sorun olarak ortaya

çıkmaktadır. İnsanlarda hemen hemen tüm gastrik hastalıklardan sorumlu tutulan Helikobakterlerin

prevalansının son derece yüksek olması, insanlarla çok yakın ilişkisi olan köpek ve kedilerde de

gastrik hastalıkların etiyolojisinde Helikobakterlerin önemine dikkatleri çekmiştir. Helikobakterlerin

insanlar ve hayvanlar arasında geçişinin araştırıldığıAnabilim Dalımızda gelecekte gerçekleştirilecek

kontrollü çalışmalarda elde edilen bu verilerden faydalanılacaktır.

Ayrıca bu çalışma gelecekte ülkemizde yapılacak, Helikobakter enfesiyonunun teşhisinde

kullanılan ve diğer tanı metotlarına göre üstünlüğü bulunan PCR çalışmaları için de temel

oluşturacaktır.

VII. Sağlanan Altyapı Olanakları ile Varsa Gerçekleştirilen Projeler

Sağlanan altyapı olanakları ile “Kronik gastritis, gastrik ve duodenal ülserasyonlu kedi ve

köpeklerde Helikobakter enfeksiyonu ve sağaltım seçeneklerinin araştırılması”konulu,

10A33380002numaralı proje gerçekleştirilmiştir.


VIII. Sağlanan Altyapı Olanaklarının Varsa Bilim/Hizmet ve Eğitim Alanlarındaki Katkıları

Kedi ve köpeklerde kusma geçmişte olduğu gibi günümüzde de en yaygın problemlerden

biridir. Etiyolojik etkenlerin çok çeşitli olması ve sağaltımı tam olarak yapılmayan akut gastritisin

giderek ilerlemesi bu yaygınlığın en önemli nedenlerini oluşturmaktadır.

Çalışma ile;

1. Kedi ve köpeklerde kronik gastritis, gastrik ve duodenal ülserlerin patogenezine ışık tutulmuş,

etiyolojik nedenleri belirlenmeye çalışılmış, hastaların sağaltımları gerçekleştirilmiş ve Helikobakter

enfeksiyonu’nun gastrik hastalıkların etiyolojisindeki önemi ortaya konulmuştur.

2. Helikobakter enfeksiyonununülserli ya da ülsersiz kedi ve köpeklerdeki varlığı ortaya

konulmuş,

3. Kronik gastritis semptomları gösteren kedi ve köpeklerde etiyolojik etkenlerin ortaya

konmasında fırça sitoloji, üreaz testi, histopatolojik muayene ve bakteriyolojik kültürün diagnostik

önemleri değerlendirilmiştir.

4. Kronik gastritisli hastalarda amoksisilin, metranidazol, omeprazol kombinasyonu ile

somatostatinin sağaltımdaki etkinlikleri incelenmiştir.

5. Etken teşhis amacıyla PCR’ ın kullanılabilirliği sonucuna varılmıştır.

6. Kedi ve köpek pratiğinde çok yaygın gözlenen kronik gastritis olguları sistemli olarak

değerlendirilmiş, Türkiye’de veteriner pratikte ilk kez uzun etkili somatostatin analogları kullanılarak

kronik gastritis ve Helikobakter enfeksiyonlarındaki etkinlikleri araştırılmıştır.

İç Hastalıkları Anabilim Dalımıza kazandırılan endoskop sistemleri ile; kliniğimizde

endoskopi uygulamaları rutin hale girmiştir. Kedi ve köpeklerin yanında diğer hayvan türlerinde de

faydalı katkılar sunmaya müsait olan sistem; bronkoskopi, kolonoskopi, rektoskopi, larengoskopi-

farengoskopi ve rinoskopi için de uygundur. Bu açıdan kliniğimiz rutin uygulamaları ve teşhis

imkanlarına kattığı katkılar açıktır.

Endoskopi sistemleri ile birlikte kliniğimize kazandırılan anestezi cihazı ve ekipmanları,

oksijen sistemi, hasta başı monitörü ve diğer resusitasyon imkanları; kliniğimize başvuran acil

hastaların tedavilerinde de önemli katkılar ortaya koymaktadır.


IX. Kaynaklar

Barros D'Sa A.A.,Bloom S.R., Baron J.H. Direct inhibition of gastric acid by growth-hormone release-inhibiting hormone in dogs.Lancet. 1975 Apr 19;1(7912):886-7 Coraggıo F., Rotondano G., Marmo R., Balzanellı M. G., Catalano A., Clemente F., Moccıa F., Parola P. C.Somatostatin in the prevention of recurrent bleeding after endoscopic haemostasis of peptic ulcer haemorrhage : a preliminary report. European journal of gastroenterology &hepatology . 1998, vol. 10, no8, pp. 673-676

Davis M.S.,Willard M.D., Nelson S.L., McCullough S.M., Mandsager R.E., Roberts J., Payton M.E. Efficacy of omeprazole for the prevention of exercise-induced gastritis in racing Alaskan sled dogs.J Vet Intern Med. 2003 Mar-Apr;17(2):163-6. De Bock M.,Van den Bulck K., Hellemans A., Daminet S., Coche J.C., Debongnie J.C., Decostere A., Haesebrouck F., Ducatelle R. Peptic ulcer disease associated with Helicobacter felis in a dog owner.Eur J Gastroenterol Hepatol. 2007 Jan;19(1):79-82. Diker K.S., Hazıroglu., R., Akan., M., Kabakcı., N. The Prevalence, Colonization Sites and Pathological Effects of Gastric Helicobacters in Dogs. Turk J Vet Anim Sci 26 (2002) 345-351 Diker K.S., Hazıroğlu R., Karademir N., Alkan M., Yıldırım M. Köpeklerde Helicobacter heilmannii sıklığı. I. Uluslar arası Veteriner Mikrobiyoloji Kongresi, POSTER.1996, 25-27 Eylül, İstanbul Geyer C., Colbatzky F., Lechner J., Hermanns W., Occurence of spiral-shaped bacteria in gastric biopsies of dogs and cats. Vet. Rec. 1993; 133: 18-19. Goodwin CS, Armstrong JA, Chilvers T, et al: Transfer of Camphylobacter pylori and Camphylobacer mustelae to Helicobacter pylori gen. noV. and Helicobacter mustelae comb. Nov., respectively. Int J Syst Bacteriol, 1989. 39:397-405. Hermanns W.K., Kregel W., Breuer W., Lechner J. Helicobacter-like organisms: histopathological examinations of gastric biopsies from dogs and cats. J. Comp. Pathol. 1995; 112: 307-318. Handt L.K., Fox J.G., Dewhirst F.E., Fraser G.J., Paster B.J., Yan L.L., Rozmiarek H., Rufo R., Stalis I.H., Helicobacter pylori isolated from the domestic cat:public health implications. Infect. Immun. 1994; 62:2367-2374. Happonen I., Linden J., Saari S., Karjalainen M., Hanninen M-L., Jalava K., Westermarck E. Detection and effects of Helicobacters in healthy dogs and dogs with signs of gastritis. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1998;213:1767-1774. Hazell S.L., Borody T.J., Gal A., Lee A. Camphylobacter pyloridis gastritis I: Detection of urease as a marker of bacterial colonization and gastritis. Am. J. Gastroenterol. 1987; 82:292-296 Hazıroğlu R., Diker K.S., Güvenç T., Kul, O. Canine gastritis associated with Helicobacter felis. Dtsch. Tierarztl. Wschr. 1995, 102:474-476. Henry G.A., Long P.H., Burns J.L., Charbonneau D.L. Gastric spirillosis in Beagles. Am. J. Vet. Res. 1987; 48: 831-836. Jenkins C.C., Bassett, J.R. Helicobacter Infection. Small Animal Gastroenterology. 1997, 19,3: 267-278 Jones S.C., Axon A.T.R. Bleeding peptic ulcer - endoscopic and pharmacological management.Postgrad Med J (1991) 67, 606 – 612 LeibM.S.,Duncan R.B., Ward D.L. Triple antimicrobial therapy and acid suppression in dogs with chronic vomiting and gastric Helicobacter spp.J Vet Intern Med.2007 Nov-Dec;21(6):1185-92 Laine L., Lewin D.N., Naritoku W.,Cohen H. prospective comparison of H&E, Giemsa and Genta stains for diagnosis of Helicobacter pylori. Gastrointes. Endosc. 1997; 45: 463-467. Lavelle J.P., Landas S., Mitros F.A., Conklin J.L. Acute gastritis associated with spiral organisms from cats. Dig. Dis. Sci. 1994; 39: 744-750


Lee A., Krakowka S., Fox J.G., Otto G., Eaton K.A., Murphy J.C. Role of Helicobacter felis in chronic canine gastritis. Vet. Pathol. 1992; 29: 487-494. Leung J.K., Gibbon K.J., Vartanian R.K. rapid staining method for Helicobacter pylori in gastric biopsies. The J. Histotechnol. 1996; 19:131-132 Lİ C., Ha T., Ferguson Jr D.A., Chi, D.S., Zhao R., Patel N.R., krishnaswamy G., Thomas E. A newly developed PCR assay of H.pylori in gastriv biopsy, saliva and feces. Evidence of high prevalance of H.pylori in saliva supports oral transmission. Dig. Dis.Sci. 1996; 41:2142-2149 Madan E., Kemp J., Westblom U., Subik M., Sexton S., Cook J. Evaluation of staining methods for identifying Camphylobacter pylori. Am.J.Clin.Pathol. 1988;90: 450-453 Magnusson, I., Ihre, T., Johansson, C., Seligson, U., Törngren, S., Uvnäs-Moberg K.Randomised double blind trial of somatostatin in the treatment of massive upper gastrointestinal haemorrhage.BMJ Publishing Group Ltd & British Society of Gastroenterology1985;26:221-226 Marshall BJ: Unidentified curved bacillus on gastric epitelium in active chronic gastritis. Lancet I: 1983; 1273-1275. Neiger R., Dieterich C., Burnens A., Waldvogel A., Corthesy-Theulaz I., Halter F., Lauterburg B., Schmassmann A. Detection and prevalence of Helicobacter infection in pet cats. J.Clin. Microbiol. 1998; 36:634-637. Otto G., Hazel S.H., Fox J.G., Howlett C.R., Murphy J.C., O'Rourke J.L. Animal and public health implications of gastric colonizations of cats by Helicobacter-like organims. J.Clin. Microbiol. 1994; 32:1043-1049. Parsonnet J: Helicobacter pylori and gastric cancer. Gastroenterol Clin North Am, 1993; 22:89-104 Sander J.O., Veldhuyzen V.Z., Sherman P.M., Hunt R.H. Helicobacter pylori: new developments and treatments. Can Med Assoc J. 1997, 1, 156 (11), 1565-1574. Simpson K.W., Burrows F.C. Gastritis, ulcers and Helicobacter spp. in Humans, dogs and cats. Waltham Focus 1997, Vol 7, No 3. Stevens A. Micro-organisms. In:J.D. Bancroft, A. Stevens (eds), Theory and Practice of Histological Techniques, 3rd ed., Churchill Livingstone, New york, 1990: 289-308 Taylor D.N., Blaser M.J. The epidemiology of Helicobacter pylori infection. Epidemiol. Rev. 1991; 13:42-59 Veenendaal R.A., Lichtendahl-Bernards A.T., Pena A.S., Endtz H.Ph., van Boven C.P.A., Lamers C.B.H.W. Effect of transport medium and transportation time on culture of Helicobacter pylori from gastric biopsy specimens. J.Clin.Pathol. 1993; 46:561-563. von Wulffen H. An assessment of serological tests for detection of Helicobacter pylori. Eur.J. Clin.Microbiol Infect. Dis. 1992;11: 577-582 Yamasaki K., Suematsu H., Takahasi T. Comparison of gastric lesions in dogs and cats with and without gastric spiral organisms. J. Am. Vet. Med. Assoc. 1998; 212: 529-533 Yutaka M., Tsuguhiko T., Norio I., Norio O., Shoji T., Zen I., Hiroshi H., Masayasu K., Kenji K.Ghrelin Stimulates Gastric Acid Secretion and Motility in Rats. Biochemical and Biophysical Research Communications 276, 905–908 (2000) Yıldırım M (1997). Doktora tezi. Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

X. Ekler

f. Mali Bilanço ve Açıklamaları


1.YIL HARCAMA PLANI

Sıra

No

Ekonomik Sınıflandırma Miktarı

Harcanan

Bedel (TL) Kalan (TL) Demirbaş Numaraları

Makine Teçhizat Adı

1 Video Gastroskop 1 adet 31620 - 25303051020-10

2 Video Processor 1 adet 28730 - 25303051020-10

3 Lcd Monitor 1 adet 10200 - 25303051020-10

4 Sistem Taşıma Arabası(Trolley) 1 adet 2040 - 25303051020-10

5 Leakage Tester 1 adet 510 - 25303051020-10

6 Manuel Disınfector 1 adet 7140 - 25303051020-10

7 Görüntü Aktarım Sistemi 1 adet 5950 - 25303051020-10

8 Aspratör 1 adet 6800 - 25303051020-10

9 Bıopsy Forceps Fb25k-1 1 adet 544 - 25303051020-10

10 Biopsy Forceps Fb-36k-1 1 adet 816 - 25303051020-10

11 Disp Cytology Brushes 1 adet 170 - 25303051020-10

12 Ns 112 Distile Su Cihazı 1 adet 2800 - 253030603100104-10

Sarf Malzemesi Adı

1 Domitor Enjektabl Flakon 10 adet 1380 - -

2 Antisedan Enjektabl Flakon 10 adet 1380 - -

3 Somatostatin Enjektabl Ampül 20adet 1376 - -

4 Kırtasiye, Periyodik Yayın Alımı,

Diğer Yayın Alımı 1000 -

-

5 Lam(Rodajlı),50’lik 15kutu 33 - -

6 Lamel 24*24 15kutu 33 - -

7 Lamel 24*50 15 kutu 67.5 - -

8 Mikrotom Bıçağı 1kutu 185 - -

9 Granül Parafin, 15kg’lık Paket 1adet 195 - -

10 Absolut Alkol,2.5lt 2adet 75 - -

11 %96’lık ALKOL, 2.5Lt 2adet 25 - -

12 Ksilol,2.5 Lt 2adet 35 - -

13 Formaldehit, 2.5 Lt 2adet 30 - -

14 Anaerobik jar manometreli 3.5 Lt 3adet 4200 - -

15 Columbia Blood Agar Base 4kutu 500 - -

16 Helicobacter plori supplement 4kutu 708 - -

17 Campygen 3.5 Lt 20kutu 1400 - -

18 Steril Pipet 5 ml 250’lik 1paket 120 - -

19 Steril Petri 90 mm 100adet 25 - -

20 Deney Tüpü Vida Kapaklı 16x100 100adet 82 - -

Toplam (TL) 110169,5 TL -


g. Makine ve Teçhizatın Konumu ve İlerideki Kullanımına Dair Açıklamalar

İç Hastalıkları Anabilim Dalında bulunan Endoskopik Muayene Sistemi, kronik gastritis

semptomu gösteren kedi ve köpeklerde endoskopik teşhis amacıyla rutinde kullanılmaya devam

etmektedir. Sistem ayrıca kedi ve köpeklerde bronkoskopi, kolonoskopi ve bazı büyük ırk köpeklerde

rinoskopi uygulamalarına da olanak sağlamaktadır. Bu nedenle kedi ve köpeklerin üst ve alt solunum

yolu ve intestinal hastalıklarında da teşhis amacıyla rutinde kullanılmaktadır.

Sistem ayrıca; Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’ nde (A.Ü.V.F) kurulum çalışmaları

başlatılan Hayvan Hastanesi’ nde uygulanacak Endoskopik prosedürler ile diğer hayvan türlerinde de

faydalı katkılar ortaya konacaktır.

2.YIL HARCAMA PLANI

Sıra No Ekonomik Sınıflandırma

Miktarı Harcanan Bedel (TL)

Kalan (TL)

Demirbaş Numaraları Sarf Malzemesi Adı

1 Domitor Enjektabl Flakon 10 adet 1380 - -

2 Antisedan Enjektabl Flakon 10 adet 1380 - -

3 Somatostatin Enjektabl

Ampül 10 adet 688 -

-

Toplam (TL) 3448 TL -

3.YIL HARCAMA PLANI

Sıra No Ekonomik Sınıflandırma

Miktarı Harcanan Bedel (TL)

Kalan (TL)

Demirbaş Numaraları Sarf Malzemesi Adı

1 Domitor Enjektabl Flakon 10 adet 1380 1380 - 2 Antisedan Enjektabl Flakon 10 adet 1380 1380 -

3 Somatostatin Enjektabl

Ampül 10 adet 688 688

-

4 Kırtasiye, Periyodik Yayın Alımı, Diğer

Yayın Alımı,Baskı Ve Cilt Giderleri 1000 1000

-

Seyahat

1 Elde Edilen Bulguların Yurt Dışı Kongrelerde Sunumu

2 kişi 4000 4000 -

Toplam (TL) 8448 TL 8448

EK-11 Sonuç Raporu Formatı -...

Documents

Transcript of EK-11 Sonuç Raporu Formatı -...