edrejtapunes
3
Pse Sindikatat nuk e perkrahin sistemin sipar produktit . S i n d i ka t a t n u k e p e r kr a h in sistemin e p a g e se s si p a s p r o d uktivi t e tit se p se n e ke t sist e m e sh o hin p a si g urin e p a g eses te cil a t shp e sh m u n d t e sh ka kt o h e n n ga f a kt o rt e j a sh t ko n trr o llit t e p u n t o r ev e si d h e ky sist e m pr ovo ko n ng ar kesa te m ed ha dh e l od hj e t e p unt or eve. Ar sye ja q e sh t e t e t a n t a re te u n i o n it evr o pian e kan f u t u r ket p a ri m o sh t p e r sh ka k disad a lli m eve p r e ze nt e n e a sp e ktin em b r o j t j e s n e p u n ,n e d isa sh t e t e a n t a re te U E- s… Ne cilin vit u miratua per her te pare ligji per inspektimin e punes ku u miratua dhe per qfar inspektimi te punes behet fjale Ligji per inpektimin e punes per her te par u miratua ne Angli ne vitin 1833,behet fjal per inspektimin e punes neper fabrika. QKA ESH S!SPEN"#$# "HE NE %#&A 'ASE $!N" E S!SPEN"(HE P!N('# N)A P!NA* Me suspendim kuptoim largimin e perkohshem te puntorit nga puna.Puntori ssuspendohet ne kto raste: kur ndaj ti ka lluar pro!edura penale per d"shim te ndonje vepre penale,ne rast te vuajtjes se paraburgimit dhe ne rast se ka shkeelur det"rat e punes te per!aktuar me ligj..%EK# "#SP(+#A &#),('E E %#&A # PE'-SH#N "#SP(+#A E P!NES** #isiplina e punes perfshin tersin e normave $e s"noin te vendosin rendin e brenshum te punes ne ndermareje institu!ion apo tek pundhenesi,norma kto te sanksionuara dhe te obliguara per pjesmarrait e pro!esit te punes. QKA ESH .NP "HE Q- A' '(&# KA** %&P dhe roli i saj' b"roja nderkombtare e punes esht organ ek(ekutiv'administ rativ, teknik i onp'se.Ajo ia siguron kushtet per pu ne konfer en!es se pergjitheshme, keshillit administrativ dhe organeve te tjera ndihmese te )&P'se.Ajo po ashtu ka rolin e ndermjetsimit mes shteteve antare te )np'se Konventa nr /0e vitit 1234 e (NP5se ka te beje6 *onventa nr + ')np ne vitin 1-3 miratoi konventen e + ku vendosen normat mbi per!aktimin e pushimit vjetor per puntoret, $e nga miratimi kjo konvent eshte aplikuar po thujase nga te gjitha vendet. K!' H7N NE -!Q# N,E K(N8EN *onven ta ne praktik h"n ne fu$i pasi te ratikohet se paku nga d" shtete mirpo $di konvent permban klau(olen mbi numrin e shteteve $e duhet ratikoje per ti dhen karakterin juridik'ligjor.&e praktik konventa h"n ne fu$i 1 muaj nga dita e regjistrimit te ratikimit te saj. Qfar kompetenca ka Konfe rena e Pergjithshme *onfer en!a e pergjitheshme 'perve$ miratimit te konventave dhe rekomandimeve mund te bejme:emrimin e antareve te keshillitadministrativ,miratimin e bu/hetit vjetor te )&P'se,si dhe vendosjen per te gjitha $eshtjet me rendesi $e i propo(on keshilli administrativ . Si behet ndarja e rregullave qe i referohet mbrojtejes ne pun 0regullat $e i rreferohen mbrojtjes ne pun jane : igurimi paraprak te masave mbrojtse ne pune, masat e pergjithshme te mbrojtjes ne pun dhe masat e ve$anta te mbrojtes ne pun . *(ferta dhe kerkesa e fuqis punetore si dhe niveli i punesimit ne nje vend kan ndikim te drejtperdrejt ne reali9imin e nje parimi nga e "rejta e Punes *%ili eshte ai parim: .ne ket rast kemi parimin e vullnetari(mitt, per shkak $e koheve te fundit reali(imi faktik i parimit te vullnetari(mit nvaret nga oferta dhe kerk esa e fu$is puntore dhe shkalles se pergjithshme te punsimit ne nje sho$ri te !aktuar. Ne rastet kur punetroi nuk e shfr;te9on pushimin vjetor me faj te punedhensit qfar te drejtash ka punetori sipas &PK: *a te drejt $e tashfr"t(oi at pushim gjat periudhes vijuse e !ila i konvenon punmarrsit ,apo kompen(im me te holla. $bi ba9en e cilit parim behet kompen9imi i demit me rastin e shkaktimit demit ne ndermarrje< lnstitucion apo tek pun=dhensi nga ana e puntorit* %ehet mbi ba(en e parimit te sistemimitbte punetoreve ne ndermarje, institu!ion, te punedhenesi,2 drejta per vendin e !aktuar te punes nuk eshte e drejt statike she nuk ka per $ellim $e puntori perher te (otoj nje vend te punes. ellimi i ketoj parimi eshte $e puntori te punoj ne ate vend te punes i !ili i pergjigjet aftesive te tij profesionale ai mund te risistemohet ne ndonje vend tjeter te punes sa her $e ne ndermarje para$itet nevoja per nje gje te tille me $ellim te kr"erjes apo ushtrimit me te sukseseshem te det"rave te punes per interes te ndermarjes. 0isistemimi i brendshem i puntorve mund te behet edhe kur kjo eshte ne interes te punetorit. Si i kan> trajtuar socialistet utopiste mardheniet e punes dhe qfare eshte mendimi i t;re ne lidhje me keto mardhenie* Mardheniet e punes ne sistemin so!ialist nuk kan eg(istuar fare ose kan pasur nje kon!et ndr"she nga periudha kapitaliste,te drejten e punes e trajtonin si deg juridike $e permban norma juridike,mbi parimet e pergjithshme te organi(imit te punes dhe sistemit te mardhenieve te punes,institu!ionet $e kan te bejn me pun dhe mardheniet e punes, mbi themelimin dhe nderprerjen e mardhenieve te punes etj. kushtetuta e 'K5 se parasheh parimin e se drejtes se punes qka eshte kontestuse ne kete parim dhe si duhet te ishte realiteti* Parimi i te drejtes per pune. 2 drejta per pun nenk upton te drejten ne lirin dhe pava rsine e kr"erjes se punve te !aktuara perkatsisht ushtrimin e profesionit te !aktuar . &e esen! k" parim shpreh lirin e altiviteteve personale te njeriut krijimin e mardhenjeve te lira ne te gjitha manifestimet e
Transcript of edrejtapunes
7/23/2019 edrejtapunes
http://slidepdf.com/reader/full/edrejtapunes 1/2
Pse Sindikatat nuk e perkrahin sistemin sipar produktit . Sindikatat nuk e perkrahinsistemin e pageses si pas p roduktivitetit sepse ne ket sistem e shohin pasigurin e pageses t e cilatshpesh mund te shkaktohen nga faktort e jasht kontrrollit te puntoreve si dhe ky s istem provokonngarkesa te m edha dhe lodhje t e p untoreve.Arsyeja qe shtetet antare te unionit evropian e kan futur ket parim osht per shkak d isa dallimeveprezente n e a spektin e mbrojtjes n e p un ,ne d isa shtete antare t e UE-s…Ne cilin vit u miratua per her te pare ligji per inspektimin e punes ku u miratuadhe per qfar inspektimi te punes behet fjale Ligji per inpektimin e punes per her tepar u miratua ne Angli ne vitin 1833,behet fjal per inspektimin e punes neper fabrika.
QKA ESH S!SPEN"#$# "HE NE %#&A 'AS E $!N" E S!SPEN"(HE P!N ('#N)A P!NA* Me suspendim kuptoim largimin e perkohshem te puntorit nga puna.Puntorissuspendohet ne kto raste: kur ndaj ti ka lluar pro!edura penale per d"shim te ndonjevepre penale,ne rast te vuajtjes se paraburgimit dhe ne rast se ka shkeelur det"rat epunes te per!aktuar me ligj.. %EK# "#SP(+# A &#),('E E %#&A # PE'-SH#N"#SP(+# A E P!NES**#isiplina e punes perfshin tersin e normave $e s"noin te vendosin rendin e brenshum tepunes ne ndermareje institu!ion apo tek pundhenesi,norma kto te sanksionuara dhe teobliguara per pjesmarrait e pro!esit te punes.QKA ESH .NP "HE Q-A' '(&# KA** %&P dhe roli i saj' b"roja nderkombtare e punesesht organ ek(ekutiv'administrativ, teknik i onp'se.Ajo ia siguron kushtet per punekonferen!es se pergjitheshme, keshillit administrativ dhe organeve te tjera ndihmese te)&P'se.Ajo po ashtu ka rolin e ndermjetsimit mes shteteve antare te )np'seKonventa nr /0e vitit 1234 e (NP5se ka te beje6 *onventa nr + ')np ne vitin1-3 miratoi konventen e + ku vendosen normat mbi per!aktimin e pushimit vjetor perpuntoret, $e nga miratimi kjo konvent eshte aplikuar po thujase nga te gjitha vendet.K!' H7N NE -!Q# N,E K(N8EN *onventa ne praktik h"n ne fu$i pasi te rati kohet sepaku nga d" shtete mirpo $di konvent permban klau(olen mbi numrin e shteteve $e duhetrati koje per ti dhen karakterin juridik'ligjor.&e praktik konventa h"n ne fu$i 1 muaj ngadita e regjistrimit te rati kimit te saj.Qfar kompetenca ka Konferena e Pergjithshme*onferen!a e pergjitheshme 'perve$ miratimit te konventave dhe rekomandimeve mund tebejme:emrimin e antareve te keshillitadministrativ,miratimin e bu/hetit vjetor te )&P'se,sidhe vendosjen per te gjitha $eshtjet me rendesi $e i propo(on keshilli administrativ.Si behet ndarja e rregullave qe i referohet mbrojtejes ne pun
0regullat $e i rreferohen mbrojtjes ne pun jane : igurimi paraprak te masave mbrojtse nepune, masat e pergjithshme te mbrojtjes ne pun dhe masat e ve$anta te mbrojtes ne pun .*(ferta dhe kerkesa e fuqis punetore si dhe niveli i punesimit ne nje vend kanndikim te drejtperdrejt ne reali9imin e nje parimi nga e "rejta e Punes *%ili eshteai parim: .ne ket rast kemi parimin e vullnetari(mitt, per shkak $e koheve te funditreali(imi faktik i parimit te vullnetari(mit nvaret nga oferta dhe kerkesa e fu$is puntoredhe shkalles se pergjithshme te punsimit ne nje sho$ri te !aktuar.Ne rastet kur punetroi nuk e shfr;te9on pushimin vjetor me faj te punedhensitqfar te drejtash ka punetori sipas &PK: *a te drejt $e tashfr"t(oi at pushim gjatperiudhes vijuse e !ila i konvenon punmarrsit ,apo kompen(im me te holla.$bi ba9en e cilit parim behet kompen9imi i demit me rastin e shkaktimit demitne ndermarrje< lnstitucion apo tek pun=dhensi nga ana e puntorit*%ehet mbi ba(en e parimit te sistemimitbte punetoreve ne ndermarje, institu!ion, te
punedhenesi,2 drejta per vendin e !aktuar te punes nuk eshte e drejt statike she nuk kaper $ellim $e puntori perher te (otoj nje vend te punes. ellimi i ketoj parimi eshte $epuntori te punoj ne ate vend te punes i !ili i pergjigjet aftesive te tij profesionale ai mundte risistemohet ne ndonje vend tjeter te punes sa her $e ne ndermarje para$itet nevojaper nje gje te tille me $ellim te kr"erjes apo ushtrimit me te sukseseshem te det"rave tepunes per interes te ndermarjes. 0isistemimi i brendshem i puntorve mund te behet edhekur kjo eshte ne interes te punetorit.Si i kan> trajtuar socialistet utopiste mardheniet e punes dhe qfare eshtemendimi i t;re ne lidhje me keto mardhenie* Mardheniet e punes ne sistemin so!ialistnuk kan eg(istuar fare ose kan pasur nje kon!et ndr"she nga periudha kapitaliste,tedrejten e punes e trajtonin si deg juridike $e permban norma juridike,mbi parimet epergjithshme te organi(imit te punes dhe sistemit te mardhenieve te punes,institu!ionet$e kan te bejn me pun dhe mardheniet e punes, mbi themelimin dhe nderprerjen emardhenieve te punes etj.
kushtetuta e 'K5 se parasheh parimin e se drejtes se punes qka eshtekontestuse ne kete parim dhe si duhet te ishte realiteti* Parimi i te drejtes perpune. 2 drejta per pun nenkupton te drejten ne lirin dhe pavarsine e kr"erjes se punve te!aktuara perkatsisht ushtrimin e profesionit te !aktuar. &e esen! k" parim shpreh lirin ealtiviteteve personale te njeriut krijimin e mardhenjeve te lira ne te gjitha manifestimet e
7/23/2019 edrejtapunes
http://slidepdf.com/reader/full/edrejtapunes 2/2
altiviteteve dhe sjelljeve te njeriut. &e kuptim me te gjere k" parim ne vete inkorpironedhe lirin e punes sepse me te drejten per pun nenkuptohet edhe liria e njeriut $e tethemeloj mardhenien e punes ku te deshiroj dhe me ke te deshiroj. Per shkak te nat"resse ketoj parimi i njejti ne kuptim te gjer trajtohet edhe nga disiplinat e tjerashken!ore.Parimi i te drejtes per pun dallohet nga parimi i te drejtes ne pune, i !ili ishteproklamuar nen ndikimin e so!ialisteve'utopisteve.*jo nga fakti se sipas ketij parimi tegjith njer(it duhet te punojne.*" parim nuk u reali(ua asnjehere sepse ne asnje shtet kurrnuk ka pasur punesim te plote te popullates aktive apo te afte per pun .urime hetrenome te se dr se punes ? 4ane akte univer(ale 5 konventa, marveshje,,rekomandime6 te )*% #72 )&P'
Qka eshte shoqata nderkombtare per mbrojtjen ligjore te pun>torve dha qfarkarateri kishte* ho$ata nderkombetare per mbrojtjen ligjore te puntorve. *jo ka karakter mbrojtes imbron punetoret nga orari i gjat i punes. *ohen e punes, *ompen(imet ne pun, mungesatne pune . Mbron puntoret ne ba( te ligjeve te ndr"shme nderkombetare te (batueshmeNe praktik pundhenesi si i ploteson vendet e lira te punes@&e praktik pundhenesi i plo!on vendet e lira te punes me kuadrin $e e ka dmth me shpalljeinterneQ-A'E K($PE EN%A KA K(N-E''EN%A E PE'),# HSH$E.konferen!a e pergjithshme eshte kuvend gjeneral i antarve te onp's.ai eshte organi me ilart,n/jerr konventa dhe rekomandime nga fusha e punes dhe ajo so!iale pra eshte organime i lart ligjvenes i onp's,ben emertimine eantareve te kshillit administrativ,miratimin ebu/hetit vjetor te onp's si dhe $eshtjet tjera me rendesi $e i propo(on kshilli administrativet4QKA ESH &#.'E+A E P!NES S#PAS &PK5SELibre(a epunes eshte nje dokument publik identi kues i te punsuarit e!ila sherben perpara$itjen ete dhenave personale dhe sta(hit te punes.%#&A ESH %#&ES#A $E E 'EN"ES#SH$E E AK E8 NEN &#),('E**%ilesia e ket"re akteve eshte se me to nuk mund te krijohen automati(ime dhe obligimeper subjekete ne kundershtim me dispo(itat e akteve ligjore ngase ato bien ne ba( te ligjitdhe harmoni me ligjin..%#&A ,AN K!SH E E 8EQAN A PE' HE$E&#$#N E $A'"HEN#ES SE P!NES "HE%#&A K'# E'E ,AN E &#"H!'A KE ( K!SH E**Pergaditja profesionale, pervoja e !aktuar ne oun, njohja e gjuhve te huaja, njohja e punesme kompjuter etj,,,%ilat ,an format E PE'HAP!'A E 8EN#ES SE K(N AK # NE $ES EP!NE"HEN#E "HE P!N$A''S# <** hpallja interne hpallja e vendeve te lira te punessipas mjeteve te formimit publi!,9 hpallja publike(-E' A "HE KE'KESA E -!Q#S P!N ('E S# "HE N#8E&# # P!NS#$# KAN N"#K#$
E "'E, PE'"'E, NE 'EA&#+#$#N E N,E PA'#$# E P!NES<<%#&# ESH A# PA'#$@&e ket rast kemi parimin e vullnetari(mit per shkak se kohet te fundit reali(imi faktik parimit te vullnetari(mit ne mase te madhe esht e mvarur nga oferta dhe kerkesa e fu$ispuntorit..
