e Ticaret Yen

8/14/2019 e Ticaret Yen

1/307

T.C.BABAKANLIK

D Ticaret Mtearl

hracat Gelitirme Etd Merkei

ELEKTRONK TCARETVE PAZARLAMA

HRACATTA NTERNET ZAMANI: 1

Hazrlayan:Zeynep YLER

Marmara Blge Mdr Yardmcs

Aralk 2009-ANKARA


2/307

Bu eserin telif hakk hracat Gelitirme Etd Merkezine aittir. 5846 sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunuhkmlerine gre hracat Gelitirme Etd Merkezinden izin alnmadan bu eserin, herhangi bir blm veya

tamam iktibas edilemez, fotokopi veya dier herhangi bir suretle oaltlamaz, baslamaz ve datlamaz.


3/307

ELEKTRONK TCARET VE PAZARLAMA

III

NDEKLER

NSZ.............................................................................................................................. IIV

1. NTERNET, BLG VE LETM TEKNOLOJLER, KULLANICILAR,UYGULAMALAR ...............................................................................................................1

1.1. YAKINsAMA(CoNvERGENCE) ......................................................................................41.2. DAMAADAKALMA ..................................................................................................51.3. MoBLALAR .............................................................................................................51.4 GPs (GLoBALPosToNNGsYsTEM-KREsELKoNuMLANDIRMAssTEM).................81.5 WEB2.0: sosYALNETWoRKLER, ERzLEME, DNLEMEvEPAYLAMA..................91.6. NAsILBRGELECEK? ................................................................................................17

2. DNYADA VE BAZI LKELERDE NTERNET STATSTKLER ...................18

3. AVRUPA VE ABD ON-LINE KULLANICI ARATIRMASI ..................................233.1. AvRuPA NTERNET KuLLANICILARININ zELLKLER ...................................................233.2. ABDON-LINE KuLLANICI ARATIRMAsI ......................................................................28

4. TRKYEDE BLG TEKNOLOJLER VE NTERNET STATSTKLER ...314.1 TEMELGsTERGELER .................................................................................................314.2. TRKYEDEKuRuLuoLANWEBsTELER ................................................................374.3 FRMALARDABTKuLLANIMI .....................................................................................40

4.4 TRKYENNE-HAzIRLIK(E-READNEss) DuRuMu ...................................................484.5 DNYAEKoNoMKFoRuMu-KREsELBLGTEKNoLojLERRAPoRu........................524.6 TRKYEDEE-TCARETRAKAMLARI ..........................................................................534.7 NTERNETPERAKENDECLRAKAMLARI ....................................................................57

5. BLG TOPLUMU STRATEJS EYLEM PLANI (2006-2010)............................... 625.1 E-DEvLET ...................................................................................................................69

6. TRKYEDE BLM TEKNOLOJS HUKUKU BAKIMINDAN DURUM ...726.1 AvRuPABRLMEvzuATI ........................................................................................726.2 MEvCuTDuRuM ........................................................................................................736.3 TKETCNNKoRuNMAsIHAKKINDAKANuNDADEKLKYAPILMAsINA

DARKANuN .............................................................................................................806.4 YRRLEGRECEKoLANPozTFHuKuKKAYNAKLARI ........................................846.5 YuRTDIINAE-TCARETNMEvzuATDzENLEMEs..............................................86

7. YNETM SSTEMNN E, LETMEYE VE YNETME LKN TEMELNERMELER ...............................................................................................................89


4/307


Iv

8. LETMELERDE E- .................................................................................................948.1 E-NEDR? ................................................................................................................958.2 E-EKMLERDAHLoLABLR? .................................................................................978.3 TEDARKzNCRYNETM ........................................................................................988.4 MTERLKLERYNETM(CRM) .....................................................................1008.5 ALIANLARLALKLERNYNETM ......................................................................1028.6 KuRuMsALKAYNAKPLANLAMAsI(ENTERPRIsEREsouRCEPLANNING-ERP).............1028.7 E-DNMDEDKKATEDLECEKKoNuLAR............................................................1038.8 ALIANLARLALKLERDEsosYALPAYLAIMALARIMANTIIYLA

YENBRBAKI:ANAKKALEsERAMK& KALEBoDuR..........................................103

9. PAZARLAMA VE NTERNET ..................................................................................1079.1 NTERNETNPAzARLAMAYAvEFRMALARAETKs...................................................1089.2 NTERNETTEFRMALARIMIzNELERYAPABLR? ........................................................1099.3 B2B oN-LNEALICILARINzELLKLER ....................................................................1169.4 E-PAzARLAMA, NTERNETPAzARLAMAsI ..................................................................1169.5 MKRosTE ................................................................................................................1199.6 oN-LINEPAzARLAMANINTEMELuNsuRLARI ............................................................1199.7 oN-LINEPAzARLAMADAMTERGRLERNNNEM .........................................1249.8 CHANELFRMAsINDANYENMEDYA(E-PAzARLAMA) KuLLANILARAKYAPILAN

BRRNEKALIMA ................................................................................................1259.9 ABD NTERAKTFPAzARLAMARKETLERNNMTERLERNEsuNDuu

HzMETLER ...............................................................................................................1269.10 KRzDEPAzARLAMANERLER .............................................................................127

10. STRATEJ TASARIMI, DORULANMASI, PAZAR, MTER, RAKPANALZNDE NTERNETN KULLANILMASI .................................................129

10.1 PoTANsYELMTERLERNAsILTANIMLANIR? ......................................................12910.2 DITCARETsTATsTKLER

(ALIMTALEB/THALATIYKsEKLKELERNBELRLENMEs) .................................13210.3 PAzARARATIRMAsINDAKuLLANILABLECEKTRKYEDEKvERKAYNAKLARI...13310.4 uLusLARARAsIKuRuLuLARvENEMLLKE, KuRuLuWEBsTELER.............13310.5 GMRKvERGLERNELKNsTELER.................................................................. 13510.6 FYATBLGsKAYNAKLARI ....................................................................................135

10.7 uLusLARARAsIFuARLAR ........................................................................................13610.8 EvRvEDvzDNTRME sTELER ...............................................................13610.9 sEKTREL PAzAR BLGs / YAPILACAK FRMAsMLER vERENCRETL

vERTABANLARI ...................................................................................................13710.10 ITC (uLusLARARAsITCARET MERKEz) PAzARANALzARALARI.....................13810.11 DI TCARETLELGL DER NEML WEBADREsLER.........................................13910.12 PAzARARATIRMAsI RAPoRLARI vE sTATsTK sATINALINMAsI LEYELK

GDERLERNN DEsTEKLENMEs DEsTE .............................................................14010.13 PoTANsYEL MTER ADREsLER .........................................................................141


5/307


v

11. E-MALLE MTER BULMA, STEYE ZYARET EKME ...................... 14411.1 E-MALLE TANITIMI PRoGRAMLAMA ........................................................................14511.2 E-MAL YAzARKENDKKAT EDLMEs GEREKEN KoNuLAR......................................14911.3 TCAR TALEPLERE YANIT vERME............................................................................ 15011.4 FRMATANITIM YAzIsI N RNEK DNME TABLosu .........................................15111.5 B2B TCARETTEALICI FRMAYA suNABLECENz FAYDALAR ................................15111.6 E-MAL KoNu (suBjECT) BLMNE vE MEKTuBuN GRNE

YAzILABLECEK BALIKLAR ....................................................................................15311.7 E-BLTEN, E-MALLE DAITILAN E-DERG HAzIRLAMA ............................................154

12. ETKL WEB STES OLUTURMA ....................................................................15612.1 WEBsTEs KuRMA NN YRTLMEs ...............................................................15712.2 AMALAR vE HEDEF GRuPLAR ................................................................................15912.3 WEBTAsARIMCIsI, HosTNG HzMET sELMEs ....................................................166

12.4 sTEDE RAHATDoLAIM (NAvGAsYoN) ..................................................................16712.5 BLGNN LETLME EKL (FADE vE YAzIM KuRALLARI) .........................................16912.6 KoLAY ERM-YKLEME ........................................................................................17012.7 sTE TRAFNN LM .......................................................................................17112.8 WEB sTEsNN TANITIMI (E-PAzARLAMA) ...............................................................175

13. ARAMA MOTORU PAZARLAMASI .....................................................................17813.1 FRMANIzITANITMAKNARAMA MoToRLARINDANNAsIL

YARARLANABLRsNz? ..........................................................................................17813.2 ARAMA MoToRLARININ KuLLANIMIYLA LGL NEML sTATsTKLER.....................180

13.3 ARAMA MoToRuOPTMzAsYoNu N YAPILMAsI GEREKENLER ............................18113.4 FRMANIzIN vE RAKPLERN LNK PoPLARTEsN LMEK.....................................18513.5 DNYA vETRKYEDEK ARAMAMoToRLARI ........................................................18613.6 ARAMAMoToRu PAzARLAMAsI (AMP) ..................................................................19013.7 ARAMA MoToRLARINACRETL REKLAM vERME.................................................... 193

14. ONLNE REKLAM YNTEMLER ......................................................................20514.1 TRKYEDEK FRMA YNETCLERNN ON-LINE PAzARLAMAYABAKII..................20914.2 oN-LINE REKLAMIN FAYDALARI ..............................................................................21114.3 oN-LINE REKLAM ETLER ...................................................................................213

15. E-TCARET ...............................................................................................................22315.1 E-TCARETN TARAFLARINA GRE TANIMI ...............................................................22415.2 MTER DAvRANILARI .........................................................................................22415.3 FRMADAN MTERYE (B2C)DEON-LNE PAzARYERLERNN FAYDALARI..............22515.4 zYARETLERN TKETM RNLER sTELERN ZYARETNEDENLER.....................22715.5 NTERNETTE E- MoDELLER ..................................................................................22915.6 E-TCARET PERAKENDE sATI sTELERNN BAARIsI ...............................................23715.7 E-TCARETTE BAARI ..............................................................................................24315.8 GELECEN PAzARYERLERNAsILOLACAK? ............................................................244


6/307


vI

16. ELEKTRONK PAZARYERLER (B2B E-MARKETPLACES) ........................ 24616.1 N HAzIRLIKLAR ....................................................................................................24616.2 E-PAzARYERNEDR? .............................................................................................247

16.3 FRMALARA FAYDALARI ..........................................................................................24816.4 ENGELLER ...............................................................................................................25016.5 ELEKTRoNK PAzARYERLERNANLAMAK ................................................................25016.6 MLKYET MoDELLER ...........................................................................................25116.7 LEM MEKANzMALARI ..........................................................................................25116.8 KATILIMCILARA suNuLAN EK FAYDALAR ................................................................25116.9 CRETLENDRME MoDEL .......................................................................................25216.10 E-PAzARYERLERN sEERKEN zLENECEK YNTEM..............................................25216.11 ELEKTRoNK TCARET sTELERNE YELKTE vERLENDEvLETDEsTE...............25516.12 FRMANIzA EN uYGuN sTELERNAsILBELRLEYEBLRsNz? ...............................257

16.13 RETM TEDARKLERNN ON-LINE sPARToPLAMA, HALE vEsPARLE YAPILMAsI:oso LINE ...........................................................................266

17. GEMENN DNYASINA ON-LNE ORTAMDA SUNDUU E-TCARET VEBLG HZMETLER ...............................................................................................271

18. E-TCARETE, E-E VE ON-LINE TANITIMA YNELK DEVLETYARDIMLARI ...........................................................................................................277

18.1 2006/6 sAYILI PAzARARATIRMAsI vE PAzARLAMADEsTETEBL....................27718.2 YuRTDIINDA OFs-MAAzAAMA, LETME vE MARKATANITIM YARDIMI (2005/4 sAYILITEBL) .........................................................................................27818.3 TRKRNLERNN YuRTDIINDA MARKALAMAsI, TRK MALI MAjININ

YERLETRLMEs vE TuRQuALITYNNDEsTEKLENMEsHAKKINDATEBL (2006/4) ....................................................................................279

18.4 TRKYEDEHRACATA YNELK sEKTRELON-LNE TANITIM GRMLER.............28218.5 GEREK sANAL FuARLAR ...................................................................................290

KAYNAKLAR ..................................................................................................................291


7/307


vII

NSZ

Mdern paarlamann nde mteriyi anlamak yatmaktadr. Hedeediini mteriler yrt

iinde eya dnda, n kllanc bireyler eya rma/krmlar labilir. Her iki drmda damteri itek e ihtiyalarn bilmenin, nlarn atn alma daran e alkanlklarna gre

daranmann nemini anlamak, trateimiin baarl eya baar lmanda kendini

gterecektir. Firma yneticileri larak ektrmde, lkemide e dnyada yaanan

gelimeleri, ynetim alannda yglanan yeni e etkili yntemleri, retim e paarlama

ilelerinin, bii rekabette ne kartacak ekilde, teknli e gelimi bak alar kllanlarak

mkemmelletirilmeini alamak gibi bir rnllm ar. Ka bir re nceine kadar

baarl ynetim iletmeler iin bir rekabet tnl iken, artk hiper rekabet aamanda b

bir gerekliliktir.

Tm dnyada ellikle n yllarda internetin rmalarn retim e paarlama ilelerinde

etkin kllanmnn nemi daha iyi anlalmaya balamtr. Dnyada nde gelen rmalara

baktmda tantm btelerinin gittike daha byk bir blmn n-line reklama ayrdklar

grlmektedir. ngilterede 2009da n-line reklam harcamalar dnyada ilk ke dier

klaik yntemleri geerek % 23.5a lamtr. Her aat 25.000 yeni kllanc anal rtama

balanmaktadr. Kreel e-ticaret rakamnn 660 milyar dlar ld tahmin edilmektedir1.

Ptaniyel mterilerini kendi lkenide deile, nlara lamann en etkili yl interneti,Web 2.0 yglamalarn, mbil himetleri, e-ticareti amannda anlamak e hla kllanmaktr.

sanal dnyalardaki ticaretin hacminin 1 ile 2 milyar dlar aranda ld tahmin edilmektedir.

sanal far yglamalar hla artmaktadr.

Hen k yaygn lmaa da b geliimi Trk rmalarnda grmek eindiricidir. hracat

rmalarm tantm amal web itelerine nem ermekte, bilinli e prgraml larak itelerini

gncellemektedir. nterneti etkili kllanan Trk rmalar mect e ptaniyel mterilerinin

karna anal rtamda da gl kmakta, dyrc e farkllklarn gteren bilgiyi itenendillerde narak rekabette ne gemektedirler. 21. yylda tm dnyay bir araya getiren

internet rtamnda rmalarn high-tech/teknliyi i relerinde en ileri deyde kllanan

e high-tch/tplmla, i rtaklar e mterilerle ilikide nlar yakndan kcaklayan

lmalar kanlmadr.

1 Premek Plta, Cr-Brder E-Cmmerce n, 8 Ekim 2009, webit (E-Bine and E-Marketing Exhibitn and Cnference frsth Eatern Erpe), sfya


8/307


vIII

B yayn, rmalarmn interneti, elektrnik ticareti, elektrnik i yntemlerini anlamalar e

ihracatta etkili e yaygn ekilde kllanmalarn teik etmek amacyla harlanmtr. Kitabn

ierii; kn hakknda bilgi ahibi lmayan, ihracata yeni balam rmalarm g nnde

ttlarak, en geni bytyla ltrlmtr. Yaynmn ilgililere e ihracatlarma yararllman diliyr.

hracat Gelitirme Etd Merkezi


9/307


1

1. NTERNET, BLG VE LETM TEKNOLOJLER, KULLANICILAR,UYGULAMALAR

Kreselleme byk okuluslu rmalar iin olan bir trend eklinde balad ama imdi artanlde kk ve orta byklktekiler iin de sz konusu. Bize gre 2007 (...) kk ve ortalekli rmalarn kreselleme iin daha sk bastracaklar bir yl olacak. [Onlar] nternettetpk dierleri gibi byk grnyorlar. Teknoloji bulunduklar yeri sanallatryor ve lleri-ni kamue ediyor. Bizden, her yere satabilmek iin pazarlarn geniletmemizi istiyorlar. 1

Mike ESKEW, CEO, UPS

nternet yeni bir bulutur. Byle olmasna ramen ok ksa bir zaman diliminde teknolojiyi,

inovasyonlar, sosyal ve ekonomik yaam derinden etkilemitir. Her trl ses, grnt ve ve-

rinin sabit ve mobil hatlar zerinden tanmasn salayan bilgi ve iletiim teknolojileri hergeen gn dnyay birbirine daha sk balamaktadr.Financial Times yazar ekonomist Martin Wolfn 7 Ocak 2007 tarihli makalesindeki bir bl-m yaadmz dnemi gzel zetlemektedir:

Bugn dnya ekonomisi birbiriyle yakndan bal drt g tarafndan ynlendirilmektedir:

Teknolojik inovasyon (en stte bilgiyi toplama, analiz etme ve aktarma maliyetlerin-(1)deki d;Dnya ekonomisine ok byk insan topluluklarnn katlm (en bata tm insanln(2)yarsn oluturan Dou ve Gneydou Asyadaki kesim);Bu ekonomilerin [dnya ekonomisine] yetime sreci;(3)Kresel pazarlarn, kreselleme denilen mallarda, hizmetlerde ve sermayede(4)entegrasyonu2

En somut rneini internette grdmz, bilginin alar zerinden iletilmesi ve dntrl-mesi sayesinde 21. yzyln i dnyasnda nemli deiimler yaanmaktadr. Bir kere, ilem

saysnda byk bir patlama ve ok sayda veri vardr. Mteriler hakknda, i zekas olarak,web ierii olarak kendini ksa bir zaman diliminde katlayan ve aan bir veri/bilgi ynylakar karyayz. Teknolojilerin kullanmnda ok eitlilik var. Bilgiye yaygn eriimle herzaman her yerden ada olmak ve etkileimde bulunmak mmkn. ok sayda farkl kltrdentaraf ak ve esnek standartlarla alabiliyor. Yeni kuak internetle geni bant, dk maliyet,ses, video ve verinin entegrasyonu gndemde.

1 Fortune, February 5, 2007, s. 26-272 Wolf, Martin Globalisations future is the big long-term question, Financial Times (http://www.ft.com), 9 Ocak 2007


10/307


2

Bilgi teknolojilerinin i dnyasna etkileri ok eitlidir. En genellerine bakldnda;

retim, pazarlama ve datm maliyetlerinde deiima.

Katma deer zincirindeki deiimb. Yeni rn/hizmetlerin domas, yeni i yapma yntemleric.Uluslararas rekabette deiim gze arpmaktadr.d.

Trkiyede kurulan bir iletmenin, daha nce sadece byklerin kulland teknolojileri kulla-narak (video konferans, stok ynetimi, mteri ilikileri ynetimi-CRM, lojistik ve tedarik zin-ciri ynetimi), sadece webde satmak iin reterek, mterileri webde bularak ticaret yapmasona byk avantajlar kazandracaktr. Bunu mmkn klan nemli trend yaanmaktadr: i.Yeni web-temelli teknolojiler ii. rn tasarmnda mteriye geen kontrol ve iii. sermayeninkresel dalm ile kk lkelere de kaymas. Daha nce sadece byk rmalarn karlaya-

bildii aralara kk iletmeler de erimeye balamtr. nternette i yapan giriimcinin adNetpreneur olmutur. 2019da tm dnyada 1 milyar kiinin gnlk rn/hizmet ihtiyaciin sadece webi kullanaca tahmin edilmektedir3. Bu geliimin istihdama olumlu katks ola-ca dnlmektedir.

Kullanc tarafnda bireyleri dnrsek internetin faydalar unlardr;

Bilgiye annda eriim, geni bilgia.Aratrma kalitesib.Kresel seim yapabilmec.stedii zamanda, yerde ve arala ilem yapabilmed.Kiiselletirilmi hizmet alabilmee.Kyaslama ve deiik tedarik kanallarna ulamla yat indirimif.Kullanclarn tasarm srecine, rn dizaynna katlabilmesi.g.

Bilgi ve iletiim teknolojileri; kiilerin bilgilenme, zihinsel kapasitelerini gelitirme, tm in-sanln paras olduunu hissetme ve her an aa bal olma durumlarn zenginletiren tekno-lojik uygulamalardr.

Tek bana ele alndna internetin ne kan zellikleri yledir:

Herkesi balayan, arabulucu bir yaps vardr.a.Networklerin networkdr.b.Evrenseldirc.Zaman ksaltr. nternette zamann normal zamana gre 3-7 kat hzl olduu sylen-d.mektedir.

3 Ma, Jack (Alibabann kurucusu ve CEOsu), Small is beautiful, International Herald Tribune, 27.10.2009


11/307


3

Bilgi asimetrisini azaltr.e.Snrsz bir sanal kapasiteye sahiptir.f.Dk maliyeti ve ak standartlar vardr.g.

lem maliyetlerini drr.h. nemli bir datm kanaldr.i. dnyasna ve tketicilere nemli avantajlar salamaktadr.j.

Bilgi teknolojilerinin kullanclar;

Bireyler-Firmalar-lke snrlar iinde ticarete taraf olan kesimler-Devlet kurumlar-

Uluslararas aktrler olabilir.-

2007de ve devamnda Davosta yaplan Dnya Ekonomik Forumunda internet ve bilgi tek-nolojilerine geni yer verilmitir. Gazeteciler bu trden toplantlarda randevu alma ve klasikyntemlerle grme yapmakta zorlanrken, ilgili bir kiinin kk kamera veya cep telefo-nu ile yapt grmeleri annda web zerindeki sosyal paylam sitelerine ynlendirmesinieletirmilerdir. Bu rnekte de i yapma ve yaam tarzlarndaki deiim arpcdr. CNN yaynaknn bir blmn izleyicilerinden gelen video ve haberlere ayrmaktadr.

Alar zerinden tanan ierik aadaki gibi veri, ses ve grnt olarak e ayrlmaktadr4:

VER SES GRNT

E-mail

PCden PCye

Ortak alan paylam

Veri ebekesi

zerinde toplant

Byk bilgi

transferleri

Annda mesajlama

(IM)

Ses temelli mesajlama

Ses mesaj ynlendirme

Ses postas (voice mail)

Konferans arlar

Kiiden kiiye gerekkonumalar

Dz ierik (MP3, radyo)

Harmanlam ierik

Videoblog/Moblog

Uzaktan oylama

TV ekrannda video

pencereleri

Arkadalk servisleri

Bilgi portalleri

Spor bahisleri

Uzaktan ev gzlem ve

inceleme servisleri

Fotoraf, video mesaj

Cep telefonu, PC ve TV

arasnda konferans

4 Gnerman, Emre. Demokratikleen erik, 11-12 Aralk 2006, TIME 2006 Semineri, stanbul


12/307


4

1.1. Yaknsama (Convergence)

letiim, bilgi ve elence dnyasndaki son geliim uygulamalarn ve kullanm cihazlarnnyaknsamasdr (convergence). Yaknsama, alar zerinden tanan TV grnts, sabit veyamobil alarla sesli ve grntl iletiim ve internetten tanan ses-veri-grntnn tek bir hiz-met salaycnn sunduu platformda birlemesi demektir. nternet, TV, sabit ve mobil iletiimalar birbirine yaklamakta, gelecekte ise tm kullanmlarn tek bir a ve terminal zerindengerekletirilmesi planlanmaktadr5. Geni bant teknolojisi sayesinde verinin dijital platform-lar arasnda ak hz ve kalitesi artmaktadr. Bilgi, iletiim, medya ve elence sektrleri ara-sndaki snrlar belirsizleiyor. erik retimi ve datm zamanla deimektedir.6. Bu birle-mede internet birletiricidir. nternetten bilginin datlmas daha ucuz ve etkilidir. Hedeenen,tek bir IP adresi zerinde TV, ses, grnt ve bilginin iletilmesidir.

Bu ynde yaplan almalara dnyadan baz rnekler verebiliriz:

2005de News Corporation MySpace.comu 580 milyon dolara ald.-2006da Google Youtubeu 1.65 milyar dolara satn ald. Google kendi deme sistemi-Checkoutu yaratm, internet reklam yazlm rmas Doubleclicki almtr.E-ticaret sitesi eBay Skype isimli internet zerinden cretsiz uluslararas telefon siste--mini alm, Paypal isimli internet zerinden gvenli deme sistemini kullanmaktadr.ABDli byk medya devi Time Warner ABDnin en byk internet hizmet salaycs-AOLyi almtr.British Telecom televizyondan sesli arama yaplmas ve geni bant internet eriimi iin-10 milyar Sterlinlik yatrm yapmaktadr.

Nokia ve Siemens network ekipmanlar blmlerini birletirmitir.-

Microsoft Xbox 360 oyun konsolu ile, ngilterede BSkyB rmasyla yaplan anla-- ma sonras cretli TV kanallarna erimek mmkndr. Ayrca ngiliz Premiere Ligmalarn izlemek, on-line sohbet ve arkadalarla birlikte sanal bir odada birlikte maizlemek mmkn olacaktr.7

5 A survey of telecoms convergence, The Economist, 14.11.20066 Gnerman, Emre. Avea Pazarlama Direktr, Demokratikleen erik, 11-12 Aralk 2006, TIME 2006 Semineri, stanbul7 Financial Times, Microsoft Xbox to gain Access to Sky channels, May 29 2009

BRLEME-YAKINSAMA


13/307


5

1.2. Daima Ada Kalma

Bireyi temel alan yeni yaklamda iinde, evinde, darda sosyal ortamda ve vatanda olarak

devletle ilikisinde daima ala balantl kalmas ve istedii her trl deiim, ilem ve etkile-

imi az sayda cihaz zerinden gerekletirmesini salamak eklinde bir hedef vardr. Mevcutdurumda henz bu dnce bir ideal olmakla birlikte plan ve yatrmlar bu yndedir. eriioluturan mailler, fotoraar, videolar, mzik koleksiyonu, adresler, dosyalar ve ile ilgili hereye ayn anda eriilebilecek bir dzeye doru ilerlenmektedir. Bu ekilde bir sistem henzgenellememi, ama teknoloji uygulamalarnda nde gelen lkelerde denenmektedir.

1.3. Mobil Alar

Dnyada mobil (kablosuz) telefon kullanc says 4.16 milyara ulamtr8.Asya-Pasik %43,1 - 1.8 milyar abone; Bat Avrupa % 13,9 576 milyon; Latin Amerika % 11.5- 479 milyon;Dou Avrupa % 11 458 milyon; Afrika % 9.6 400 milyon; O.Dou % 3.8 156 milyon ek-lindedir. Trkiyede Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu tarafndan yrtlen Mobil CihazKayt Sistemi (MCKS) kapsamnda, elektronik haberleme ebekelerinde hizmet alnabilmesiiin sahip olunan IMEI elektronik kimlik numaras sahibi 113 milyon abone vardr9.

Bu geliime elik eden mobil jenerasyon 14-34 ya grubunda olan, geleneksel reklam mecra-larnn kolayca ulaamad ipod jenerasyonu olarak adlandrlmaktadr10. Buna ilaveten ierik

kua-content generation olarak tanmlanan baka bir demograk gruptan sz edilmektedir:1988-1993 yllar arasndan doan, internetle bym, kendini ifade etmeyi seven, kendi ret-tii ierii paylaan bir kesim. Trkiyede bu gruba dahil olan ve aktif ierik reten 4 milyonkiinin olduu tahmin edilmektedir.

8 Informa Telecoms & Media, WCIS; March 2009dan aktaran: http://www.3gamericas.org/index.cfm?fuseaction=page&pageid=566,eriim: 25.05.2009

9 T.C. Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumu, Basn Blteni, 10.03.2009, eriim tarihi: 25.05.2009, URL: http://www.tk.gov.tr/Basin_Du-yurular/Bulten/2009/bb_mcks_10032009.pdf

10 Altan, Cihangir. Mobil Reklam, 12.12.2006, TIME sunuu


14/307


6

nternet ve mobil iletiim aralarndaki yeniliklerde amalanan, her eye tek bir arala eriimimkan salamaktr. Bylece masa st tanmayan bilgisayarlara ve evde salonlarda bykyer tutan TVlere ballktan kurtularak istenilen ierie mobil halde iken erimek mmkn

olmaktadr. Elimizdeki ufak bir cihazla arama yapmak, ksa mesaj gnderip almak, fotorafekip gndermek, kamera ile video ekip bunu arkadalarla paylamak veya bloglara, sosyalnetwork sitelerine gndermek, bir haber, elence veya eitim sitesindeki podcast denilen ses/video dosyalarn indirerek izlemek ve dinlemek, canl/mobil TV, mobil navigasyon, bankac-lk ilemlerini, bilet satn almlarn yapmak mmkn hale gelmektedir.

Bunun en bilinen rnei, profesyonel i hayatnda kullanlan cep bilgisayar, kiisel dijital asis-tan (PDA) veya akll cep telefonlar ile 24 saat e-mail almak, gndermek, telefon grmesiyapmak, video izlemek, mzik dinlemek, nternete balanmak eklindeki alma ve yaameklidir. Deiik markalarn deiik isimli cihazlar olmakla birlikte en bilineni Blackberry

olup, bu ekilde a / e-mail bamllndan bahsedilmekte, 2006da Crackberry (uyuturucuberry gibi evrilebilir) deyimi yln yeni kelimesi seilmitir11. Mobil telefonlarda en st seg-mentte IPhone, Palm ve Blackberry bulunmaktadr.

Bu alanda hizmet salayan kurululara gre kullanclarn ncelikli medya arac halen TVdir.

rnein; Nokia YouTube ve Reuterse eriim imkan vermektedir. Vodafone YouTube, MySpa-ce ve Ebayi mobil abonelerine getirmek iin anlama imzalamtr12. Informa aratrma ku-ruluuna gre mobil ieriin deeri 2006da 89 milyar dolardan 2011de 150 milyar dolaraulaacak, bunun 3.5 milyar dolar 2006da, 13.2 milyar dolar ise 2011de sadece kullanclarnyaratt ierikten gelecektir. Hizmet bana bedel almak gndemdedir. Yani indirilen resim,video, mzik says kadar cretlendirme yaplacaktr. Singapurda M1 isimli mobil hizmetsalayc her indirme bana 14 ABD senti bedeli kullancnn faturasna eklemektedir.

Mobil ierikle ilgili hala zlemeyen sorunlar vardr: Reklam verme olacak m, nasl? erikteknolojik olarak kullancya nasl ulatrlacak? Gelir, ierik reticileri, tayclar ve arac r-malar arasnda nasl paylalacak? Uzun bir dnem profesyonellerin oluturduu ieriin ar

basaca tahmin edilmektedir.

11 Hrriyet, K, Sizinki Blackberry mi yoksa Crackberry mi?, 10 Haziran 200712 International Herald Tribune, Content gains new ground, Monday, February 12, 2007


15/307


7

Mesajlama dndaki mobil veri uygulamalar ok eitlidir13.

Mobil telefon/akll telefon (smartphone) veyaelde tanan kablosuz cihazlarda aadakietkinlikleri hangi sklkta yapyorsunuz?

Gen Y (18-28 ya) Gen X(29-42 ya)

1945 Sonras

Doanlar(Boomers) veDaha Yallar

(43+)

FORRESTER NORTH AMERICANCONSUMER TECHNOGRAPHICS, Temmuz2008

En azndan ayda birdefa

En azndanayda bir defa

En azndan aydabir defa

Yazl mesaj almak ve gndermek 64% 47% 22%

Resimli mesaj almak ve gndermek 37% 24% 9%

Mzik tonlar, oyun, video ve dier grakierikleri almak 14% 7% 2%

E-mail almak ve gndermek 23% 17% 9%

nternete balanmak 18% 15% 6%

Hava durumunu kontrol etmek 13% 11% 5%

Annda mesajlama 15% 8% 4%

Hizmet salaycnn web portalna girmek 10% 8% 3%

Oyun indirmek 7% 4% 1%

Bilgi aratrmak 11% 9% 4%Haber okumak 9% 10% 4%

Mzik indirmek veya dinlemek 12% 5% 2%

Telefon rehberlerini aratrmak 7% 5% 2%

Ynlere veya haritalara bakmak 7% 7% 3%

Bir yarmaya girmek/oy kullanmak iin yazlmesaj gndermek 6% 4% 2%

Spor sonularn kontrol etmek 8% 7% 3%

Video/TV izlemek 7% 4% 1%

Mali hesaplar kontrol 6% 4% 2%

Uaklarn uu programn kontrol 2% 2% 1%

Satn almak iin rn aratrmak 4% 3% 1%

Hisse senedi yatlarn kontrol 3% 3% 2%

Bir CD almak 4% 2% 1%

Kupon veya promosyon edinmek 3% 2% 1%

13 Benchmark 2008: Mobile Is Everywhere, July 21, 2008. Forrester Research


16/307


8

1.4 GPS (Global Positioning System-Kresel Konumlandrma Sistemi)

Navigasyon-Lokasyon ve Sosyal Lokasyon Bazl Hizmetlere Talep

Googleun EarthMap/GoogleMap servisi Trkiyede de kullanlmaktadr. Uydudan alnan g-rntlerle adres ve yer bulma hizmeti navigasyon-lokasyon bazl hizmetlerin en basitidir. Buhizmet cep telefonlarna artarak yerlemektedir. Nokia rmasnn CEOsu 2 Aralk 2008de No-kia N97nin tantmnda Sosyal Lokasyon-SoLo kavramn kullanmtr. Bu modelde entegreolan A-GPS sensrleri ve elektronik bir pusula sosyal alar tam zamanl bilgiyle beslemekte,onayl arkadalarn stat gncellemesi yapmasna, sosyal konumu paylamasna, fotorafve video gndermesine izin vermektedir14. Sadece mobil alan sosyal siteler de (BuzzCity,itsmy.com) vardr. SoLoda gen kuan mobil dnyada byyen sosyal alarla cora temel-li hizmetleri tercih etmesi bymeyi salamaktadr. Loopt, WHERE ve Twitterric (mikro-

blog sitesi Twitterin corafya temelli aplikasyonu) Apple AppStoreda Kasm 2008de en oktercih edilen 10 cretsiz networking aplikasyonu seilmitir.15

ABDde General Motors OnStar isimli, uydu araclyla kullanclara yer bilgisi ve acil du-rumda tamir ve ynlendirme hizmeti vermektedir. Trkiyede Navturk gibi rmalar bu hizmetivermektedir Turkcellin kargo takip sistemi de bu kapsamdadr. zel sektrden yerli yazlmrmalarmzn bu ekilde GSP, GSM ebeke ve internet teknolojilerini birletiren baka -zmleri de mevcuttur.

Bulunduunuz yerdeki lokantalar, sinema, tiyatrolar, hastaneleri, trak durumunu, ocuunu-zun servisini, arkadalarnzn nerede olduunu, otoparklardaki yer durumunu bu hizmetlerlerenmek mmkndr. stanbul Bykehir Belediyesinin (http://tkm.ibb.gov.tr) stanbulunnemli yol ve caddelerindeki trak durumunu cep telefonundan izlemek isteyenlere sunduuBBCepTrak iPhone mobil bazl cora bilgi hizmetine iyi bir rnektir.

14 Kallasvuo, Olli-Pekka. Transforming The Way We Connect, Nokia World 2008, December 2, 2008 (http://events.nokia.com/ nokia-world/assets/pdf/OPK.pdf).

15 Social Location On Mobile Phones: A Niche But Promising Trend. February 5, 2009, Forrester Research


17/307


9

NAVGASYON-LOKASYON BAZLI SERVSLER16

ZLEME HZMETLER

Kargo zlemeocuk takibi

YER BAZLI BLG HZMETLERBilgi HizmetleriReklamMobil Sar SayfalarYer/Yn Bildirmeehir GezisiTrak Alarm

ELENCE HZMETLERArkadam Nerede?Arkada Bulma

ACLAcil Durum UyarlarKamu Gvenlii

MOBL ARALARA BALI SERVSLER

Yere Bal cretlendirmear Ynlendirme

1.5 Web 2.0: Sosyal Networkler, erii izleme, Dinleme ve Paylama16

Web 2.0, 2004de kullanlmaya balayan bir szcktr. kinci nesil internet hizmetlerini top-lumsal iletiim sitelerini, vikileri, iletiim aralarn vd.- yani internet kullanclarnn ortaklaave paylaarak yaratt sistemleri tanmlar. Bu tanm ilk kez yapan Tim OReillye gre Web2.0n ksmi tanm yledir: Web 2.0 bilgisayar endstrisinde internetin bir dzlem olarakilerlemesiyle bir iletme devrimi ve bu dzlemin kurallarn baar iin anlamaya almaktr.

Bu kurallar arasnda balcas udur: A etkilerini daha ok insann kullanabilmesi iin prog -ramlar kurmak.17

Forrestern Web 2.0 tanm yledir18: Yeni i biimlerini, sosyal yaplar ve teknoloji sunum-larn tevik etmek iin insanlar, ierik ve veri arasndaki verimli etkileimi kolaylatran tek-noloji ve uygulamalar dzenidir. Son dnemde Sosyal Medya da denilmektedir.

16 Keskin, Grkan. Location Based Services, 11-12 Aralk 2006, TIME 2006 Sunumu, stanbul17 http://tr.wikipedia.org/wiki/Web_2.0.18 Forrester. Global Enterprise Web 2.0 Market Forecast: 2007 To 2013, G. Oliver Young, April 21, 2008.


18/307


10

Web 1.0 ile Web 2.0n farklar19

Web 1.0 Web 2.0

Modu Okuma Yazma ve katkda bulunmaAna ierik birimi Sayfa Postalanan ey/kayt

Durumu Statik Dinamik

zlenme arac Web taraycs Tarayc, RSS okuyucu

Mimarisi Mteri sunucusu Web hizmetleri

erik yaratlma Web kodlayclar Herkes

Kimin alan Bilgisayar dknleri Kitlesel amatrleme

Sosyal medya platformlar: Blog yazma, mikro bloglar, RSS, widgets, sosyal alar, chat (soh-bet) odalar, mesaj boardlar, poscastler, video paylam, fotoraf paylam olarak, kullan-lan aralarla da tanmlanabilmektedir.

nternet teknolojisinde gelecein yazlm ve donanmda deil web uygulamalarnda olacadnlmektedir. Web, metin ieriklilikten oklu medya kullanmna doru gitmekte, grsel veiitsel unsurlar artan oranda kullanlmaktadr. Bu ortamda fotoraar sadece saklanmamaktaayn zamanda ickr gibi ikon sitelerde paylalabilmektedir. Bilgi sadece aranmamakta, wiki-

pedia gibi sitelerde kullanclar tarafndan oluturulmaktadr. erik ynetim sistemlerine ila-

veten moderasyon ile ifade zgrl sunan network-sosyal alar domaktadr20. Kiisel websitelerinin yanna bloglar eklenmektedir.

Web 2.0 dnyasnn temel zelliklerinden biri samimi iletiim tonudur21. Web 2.0n temelunsurlarndan birisi de sosyal alardr. Bu alar genel veya belirli konularda ilgililerin eitliiletiim ve ierik oluturma aralaryla katld, bilgi, elenme, renme ve paylama istek-lerini giderdikleri yerlerdir. Dnyadaki geliime paralel olarak lkemizde de sosyal alar ku-rulmutur.

Dnyann en ok kullanlan sosyal paylam sitesi Facebooktur. Eyll 2009da kullanc says250 milyonu gemitir. Facebook lke olsayd dnyann nc byk lkesi olacakt.

eMarketerin yaynlad bir aratrmaya22gre ngilterede Ocak 2007de mobil telefon kul-lanclarnn % 4 yarattklar ierii cep telefonlaryla sosyal network sitelerine, resim pay-

19 Lincoln, Susan Rice. Mastering Web 2.0, Kogan Page, 2009, sy. 920 TIME 2006, Avea sunuu21 Serhat Akkl, Project House, Davostan Pazarlama Departmanlarna, Smart Marketing Journal, URL: http://www.ph.com.tr/smj/

serhatakkilic_eylul06.htm22 eMarketer, Mobilizing Social Networking Sites, 26 January 2007, http://www.emarketer.com, eriim 30.1.2007


19/307


11

lam sitelerine, bloglara ve kiisel web sitelerine yklemektedir. Bu siteler srayla MySpace,Windows Live Spaces, YouTube, Bebo ve Hi$dir. Satlan telefonlar kameral ve fotoraf ma-kinesi zellii tamaktadr. Mobil veri ierii kullanc yzdelerine gre srasyla SMS (% 85),

MMS (% 35), oyunlar (% 26), nternet (%1 9), mzik tonu (% 15), mzik (% 14), e-mail (%11), yklemeler (upload) (% 4) ve videodur (% 3).

ngilterede en ok kullanlan 10 Sosyal Paylam Sitesi, Mays 2009

letmeZiyaretiler,

Mays 2008 (000)Ziyaretiler,

Mays 2009 (000)Deiim (%)

Toplam ngiltereOn-line ZiyaretiSaysna Oran,Mays 2009 (%)

Toplam nternetKullancs

34,489 36,855 7 100.0

Toplam ngiltereSosyal PaylamSitesi Kullancs

27,118 29,444 9 79.89

Facebook 15,195 23,860 57 64.74

Bebo 11,895 8,546 -28 23.19

Windows Live Prole N/A 6,891 N/A 18.70

MySpace.com 8,335 6,531 -22 17.72Twitter 80 2,670 3,226 7.24

Digg 1,311 1,759 34 4.77

Friends Reunited 3,271 1,629 -50 4.42

Tagged 669 1,625 143 4.41

deviantART 900 1,453 61 3.94

Buzznet 939 1,370 46 3.72

Not: Kullanclar 15 yandan byk evden ve iten arama yapanlar kapsamaktadr. nternet kafe, mobil ve PDA girileridahil edilmemitir. Kaynak: comScore Search, 2009

Sosyal ve i alar ile ilgili bir aratrmaya gre ABDde bu alar kullanan kiilerin kullanmanedenleri u ekildedir23:

23 Social and Business Networks, A Phenomenon in Search of a Business Model, May 3, 2004


20/307


12

Kullanclarn Sosyal ve Alarna lgi Duyma Nedenleri

Kaynak: JupiterResearch, 2004

Web 2.0n rmalar iin nemi ok byktr. Aada Forrestern bir aratrmasndan alnan,letmelerde Web 2.0 Uygulamalar24ister retim isterse hizmet sektrlerinde alsn, internetkullanmn ok yaygnlat bir dnyada kullanmaya hazrlanmas gereken eitli bileenleri

tanmlamaktadr.

BLOGLARYaplan her giriin tarihi srada verildii, dzenli olarak kiisel gr veyorumlarn yaynlad web siteleri (alayan Arkan blou, http://diyablog.diyalogo.com/main.ovt)

MASHUPS Veri ve ilevsellikle ilgili, farkl kaynaktan uygulamalarn tek bir yerdebirletirilmesi. igoogle, google maps kullanan siteler

PODCASTING Sesli dosyalar

RSS Really Simple Syndication- Yeni bir ierik olutuunda kullanc haberdar edilir.

SOSYAL ALAR Sosyal etkileimler iin kullanclarn oluturduu ieriin kullanlmas.(Facebook)

WIDGETS eitli arama aralar, haritalarn PC, mobil, web sayfalarna yerletirilmesi

WKS Ortak allan, kullanclarn edit edebildii siteler.

24 April 21, 2008, Global Enterprise Web 2.0 Market Forecast: 2007 To 2013, G. Oliver Young


21/307


13

lei ne olursa olsun rmalarn Web 2.0dan faydalanabilecei alanlar unlardr25:

Talep yaratma-

Arama motoru optimizasyonunu glendirme- Mteri ilikilerini gelitirme- ortaklaryla balanty koruma-Aratrma ve gelitirme yapma-Mterileri yeni rnler hakknda eitme-Mterilerin grlerini dorudan, ltresiz alma-alanlarn mterilerle dorudan konumasn salama-Mteri hizmeti ve destei salama-alanlarla iliki-Firmay sanayide dnsel lider olarak konumlandrma-

1.5.1 Sosyal Sanal Dnyalar ve Second Life

ngiliz danmanlk rmas kzero.co.uk verilerine gre sanal dnyalar 2009un ikinci 3 aynda% 39 bym ve kullanc says 579 milyona ulamtr26. Bunlarn hepsi aktif kullanc ol-mamakla birlikte ekonomik kriz srasndaki art ardikkat ekicidir.

En nemli sanal dnyalardan; Second Life, Club Penguin, Habbo Hotel, Entropia Universe veWorld of Warcraft kullanclarndan kar elde etmektedir. modelleri yelik creti ve site iin-deki aktivitelerle ilgili kk demelere dayanmaktadr. Ayrca there.com, IMVU.com, Gaia,

Wee World, Moove gibi siteler de vardr. Second Lifeta 10,000 Lindens, There.comda 70,000Therebucks 40 dolara karlk gelmekte ve avatarlarn istek ve ihtiyalar iin sanal dnyada

pek ok ey satn alnmaktadr27. 2009da avatarlar aras ticaretin rakamnn 1 ile 2 milyar do-lar arasnda olduu tahmin edilmektedir. Second Life site iindeki perakende alveri tutarnrakam olarak deil art olarak vermektedir. Buna gre; 2008in Nisan-Haziran dnemi ile2009un ayn dnemi kyaslandnda ekonomik faaliyet art % 94dr.

Kzero.co.uka gre, genlere ynelik olanlar; poptropica.com (5-10 ya grubu, 76 milyon kul-lanc), Habbo (10-15 ya, 135 milyon kullanc), Neopets (10-15 ya, 54 milyon), Star Dolls

(10-15 ya, 34 milyon) ve Club Penguindir (10-15 ya, 28 milyon). Bu sitelerde de ya duru-

muna gre farkllamalar olmaktadr.

Sanal dnyalarn daha da byyecei tahmin edilmektedir. Forrestera gre 2011de aktif in-ternet kullanclarnn % 80i (Fortune 500 iletmeleri) ikinci bir hayata sahip olacaktr. Bu

25 Lincoln, Susan Rice. Age., sy. 3226 Virtual worlds are getting a second life, guardian.co.uk, eriim: 15.10.200927 No expense spared in the virtual world, International Herald Tribune, 27.10.2009


22/307


14

hzl bymenin eitli nedenleri vardr28: i. Teknoloji kullanm ve eidi artrmaktadr. ii.Gen nfusun ilgisi ok yksektir iii. Kresel snma gerek rn ve hizmetler yerine sanalrn ve dnyalar ne kartyor. Uluslararas toplantlarn burada yaplmas bir rnektir. Uakkullanmayarak zararl gazlarn oksijene karmas engellenmektedir. iv. Mikro demelerle sa-nal rnleri dk rakamlarla almak mmkn oluyor. Yakn gelecekte bu sitelerden dierlerinede gemek mmkn hale gelecektir.

Sanal dnyalarn kendi ortamlarna zg para birimleri vardr. Bazlarnda kazanlan paraygerek dnyaya aktarmak mmkn iken (Second Life), Eve Onlinen ISKsnn sadece sa-nal dnyada deiimi mmkndr. There.comda Therebock kullanmaktadr. Bu para birimleriaras dnm ve gerek dnyaya nasl aktarlacaklar yeni bir uzmanlk ve aratrma alanyaratmtr.

2006dan beri en ok konuulan site Second Lifetr. Second Life yarma amal deildir.Gerek dnyadaki ekonomik-sosyal-siyasal-bireysel oluumlarn internette 3D ( boyutlu)imajlarla yeniden oluturulma giriimidir. Azdan aza pazarlama ile kullanclar hzla art-maktadr. 2003de ticari olarak kurulmutur. nsanlarn hayal gc ile oluturduu, kendilerinitemsil eden avatarlar istenilen biimde ve aksesuarlarla Linden Labdan satn alnan sanaluzuvlarla oluturulmaktadr. Avatarlar uabilir, nlanabilir29. Kullanm kolay deildir. Haritaokumak, avatar oluturmak ve hareket ettirmek zel bir beceri gerektirmektedir. Site sahipleri

buray tamamen kullanclar tarafndan oluturulan ve mlklerinde olan 3-D sanal bir dnya ve insanlarla, elenceyle, deneyim ve frsatlarla dolu ok byk sanal bir kta olarak ta-nmlyor.

Burada gerek hayattaki gibi toprak almak, ada oluturmak, iyeri kurmak mmkn. Dierrakamlar u ekildedir:

Kullanc says Ekim 2009da 19 milyondur.-IBM gibi iletmeler uluslararas toplantlarn buradan yaparak zaman ve maliyet tasar--rufu yapmaktadr.Burada bir alan ina etmenin maliyeti 75.000 dolar, alt etkinlik yapmak 50.000 dolar-ve aylk olarak buralarn bakm 10.000 dolara mal olmaktadr. Toplamda iyi bir kam-

panyann 200.000 dolara kt sylenmektedir.Burada Linden Dolar geerlidir. 1 Dolar = 265 Linden Dolardr. Alm satm serbesttir.-

LindeX para deiim borsasdr. 2009un Nisan-Haziran dneminde 144 milyon dolarburada ilem grmtr. 2008in son 3 aynda, ABDde ekonomi % 1 klrken, Se-cond Lifeta ticari aktiviteler % 6 artmtr.Her gn 250,000 yeni 3D obje yaratlmaktadr.-Sa- dece buraya zg markalar vardr. rnein Stiletto Moody bir ayakkab markasdr.

28 Is virtual boom our industrial revolution, guardian.co.uk, eriim: 15.10.200929 Virtual Online Worlds, Living a Second Life, The Economist, 28.09.2006; Get a (second) life, Financial Times, 17.11.2006; Second

Life Goes Global, eMarketer, 9.5.2007, eriim: 10.05.2007; Alaz, zgr. Second Life Markam iin doru bir yer mi?, Marketing Tr-kiye, s. 80-81, http://www.ph.com.tr/smj/smart_facts_mart07.htm; http://secondlife.com/whatis/economy_stats.php


23/307


15

Giyim ve- aksesuarlar toplam ticaretin % 40n oluturmaktadr.Sanal dnya kendi elence ortamna sahiptir. Xstreet sanal maazalarn olduu e-ticaret-

platformudur. Moda magazinleri, bloglar, moda gsterileri, TV kanal Treet TV (modaprogramn 15,000 kii izlemektedir) vardr.Kazancn buradan kartmak isteyenlerin ABD Gelir daresine bildirmesi gerekmek--tedir.Firmalar iin pazarlamada byk yenilikler sunaca kesindir. Burada deneyim pazar--lamas ve marka etrafnda toplanm kiiler nemlidir.Reuters ve BBC gibi medya kurulularnn tam zamanl bir alanlar ve osleri var--dr.Toyota ilk maaza aan otomobil rmasdr. ABN-AMRO Bank, Mercedes, Adidas,-Versace, Nike, American Apparel, Starwood (otel zinciri), Wells Fargo (banka) buradaube aan rmalardandr.

lkemizden bu alanda ube aan ilk rma Rixos Otelleridir. Rixos, Second Life- Amsterdamda ina edilecek zel bir adada avatarlara hizmet verecektir30.

1.5.2. Bloglar

Bireyler ya da gruplar tarafndan web gnl eklinde hazrlanm, kltrel ya da kiiselkonularla ilgili ierik barndran web siteleridir. eriin demokratiklemesi olarak zetlenebi-lecek bloglarda bireyler kendilerini zgrce ifade ederek, eitli konularda srekli gncellenensitelere sahip olmaktadrlar. Bu geliim sadece bireyler iin deil rmalar iin de ok nemliimkanlar sunmaktadr. Firmalar PR almas yrtme, rma imajn glendirme, mterilerle

iliki kurma, alanlarn grlerini ifade edecei iletiim/takm almas ortamlar kurmave ie eleman alma gibi aktiviteler iin bloglar etkili olarak kullanabilirler. Batda baz b-yk gda ve tketim rnleri ve otomotiv rmalarnn bloglar sayesinde tketici eilimleri veie eleman almak iin neler yazldna kulak verme konusunda ciddi eilimleri olduu belir-tilmektedir. Klasik medya haber ve analiz iin bloglara dnmtr.Reutersmedya haberleritoplaycs Plucka yatrm yaparak dnya apnda bloglarn haber ve analizlerini yayma kararalmtr. Blogburst 2.800 blog sitesini nemli gazete ve dier medya kurulularna gndermek-tedir.

Online kiilerin %2si blog sahibi, % 5i RSSden yararlanyor. Blogosferde hergn

yaklak 1.2 milyon, her saat ise yaklak 50.000 yeni blog yazlyor.

Blog amak iin kullanlabilecek yazlmlar:

Google BloggerMS Window Life SpacesSixApartType Pad

30 Trkiyenin ilk sanal oteli Second Lifeta, Milliyet, 1.6.2007


24/307


16

Ya hoo 360Live JournalXanga

MySpaceFacebookBlogcu.com

1.5.3 Webcast/Podcast

Podcasting (podyaynlar) internette ses ve grnt dosyalarn yaynlamak, kullanc gerek-li multimedya donanm uygulamalarna sahip ise push yayn yapmaktr. Cep telefonundauygun yazlm varsa, laptop veya masa st PCde bunlar dinlemek mmkndr. lkemizde

ve dnyada podcast yayn yapan nc sektr, medya ve basn sektrdr. Gazetelerin bel-li blmleri seilmi konularda ksa sreli grntl yaynlar kaydedip kullancya servis

burada, dilediinizde elinizin altnda31demektedirler. Podcast programlar sayesinde on-lineolmadan bilgiye ulamak, zaman ve mekan bamllndan kurtulmak mmkndr. Podcastismi IPoddan gelmektedir32.

steyen her birey kendi podcastini oluturup dncelerini dnyaya duyurabilir. Pazarlama veynetim dnrleri, niversite retim grevlilerinin verdii seminerler, TV ve radyo syle-ileri, haberler bu ekilde o anda orada olup bilgiden yararlanamayanlar iin internet zerin-

den ilgililere sunulmaktadr. Bilgisayara indirilen dinlenmek veya izlenmek istenen programlarmasastnde veya mobil cihazlara (mp3/mp4 gibi) yklenerek kiiye en uygun zamanda din-lenebilir.

Firmalara yansmas ne ekilde olacaktr? ncelikle sat ekibi byk olan rmalarn bu eki -be ynelik talimatlar, eitimlerinde kullanlabilir. Teknik zellikleri ok olan bir makineninbakm, kurulum ve tamir bilgilerini web sitenizde 24 saat 7 gn ak tutarak mterilere iste-dikleri dilde mkemmel bir servis hizmeti ve fayda salam olunabilir. Genlere ynelik rnsunan rmalar da bu yntemin imkanlarn dnebilir.

RSS (Really Simple Syndication): RSS genellikle haber siteleri ve a gnceleri tarafndan kul-lanlan, yeni eklenen ieriin kolaylkla takip edilmesini salayan zel bir XML dosya format-dr. nternet kullanclar RSS teknolojisi ile dzenli olarak ierik sunan sitelere abone olabilirve eitli RSS ilemcileri sayesinde ierii takip edebilir.

31 Frat Kayakran, CNNTURK.com, onunla yaplan sylei Smart Marketing Journalde yer almaktadr. Bkz: http://www.ph.com.tr/smj/mayis06.htm

32 Gaye r, Smart Marketing Journal, http://www.ph.com.tr/smj/mayis06.htm


25/307


17

1.6. Nasl Bir Gelecek?

Gelecekte bilgi teknolojilerinin ve zelde de a teknolojilerinin bireylere yansyacak etkileri

u ekilde zetlenebilir:

Sanal topluluklarn nemi daha da artacak;-Aa girmede deiik terminaller kullanlacak;-Kablosuz alar ve tanabilir veri terminalleri ile hizmetlere her yerden eriilebilecek;-Elence ve iletiim birlikte olacak;-Evden her trl hizmetlere eriilebilecek;-Evde alma yaygnlaacak;-letiim maliyeti decek, belki tamamen cretsiz bir kamu hizmeti haline gelecek;-GPS ve yer bulucular daha ok kullanlacaktr.-

Barselonada yaplan 3GSM Dnya Kongresinde katlan irketlerin yneticileriyle yaplangrmeler internette deiik sitelerden izlenebilmektedir. Podcast denilen yntemle kendisiniizlediimiz, Googleun Kablosuz rnler Direktr Deep Nishar, internetin geleceinin tek-nolojiler etrafnda deil kullanc deneyimlerinde younlaacansylemektedir33. Nisharagre temel nokta vardr:

Bilginin kiiselletirilmesi (doru bilgiye, hzl, mmknse 0 tklamayla eriim)1.Kullanc deneyimi ve lokasyon bazl hizmetler.2.Sosyal Networkler: Kullanclar birbiriyle konumak ve iletiimde bulunmak istiyorlar.3.E-mail, video, mesajlama bunun aralarndan. letiimin entegre, standartlatrlm veilgi ekici hale getirilmesi amalanyor.

33 Bu grme Financial Timesn web sitesinde (http://video.ft.com/3gsmworldcongress/) bulunmaktadr. Eriim tarihi: 2.3.2007


26/307


18

2. DNYADA VE BAZI LKELERDE NTERNET STATSTKLER

nternet World Stats rakamlarna gre Dnya nfusu 6,767,805,208, internet kullanc says1,668,870,408, kullanclarn kresel nfusa oran ise % 24,7dir34. 20002009 aras bu oran362.3 % artmtr.

DNYA NTERNET KULLANIMI VE NFUS STATSTKLER

BlgelerNfus( 2009

Tahmini)

% Nfus( Yaygnlk)

nternetKullanm

(en son veri)

31 Aralk2000dekikullanc

says

DnyaNfusunaOran (%)

KullancArt Oran20002009

Afrika 991,002,342 6.7 % 65,903,900 4,514,400 3.9 % 1,359.9 %

Asya 3,808,070,503 18.5 % 704,213,930 114,304,000 42.2 % 516.1 %

Avrupa 803,850,858 50.1 % 402,380,474 105,096,093 24.2 % 282.9 %

Orta Dou 202,687,005 23.7 % 47,964,146 3,284,800 2.9 % 1,360.2 %

KuzeyAmerika 340,831,831 73.9 % 251,735,500 108,096,800 15.1 % 132.9 %

Latin Amerika/Karayipler

586,662,468 30.0 % 175,834,439 18,068,919 10.5 % 873.1 %

Okyanusya/Avustralya 34,700,201 60.1 % 20,838,019 7,620,480 1.2 % 173.4 %

TOPLAM 6,767,805,208 24.7 % 1,668,870,408 360,985,492 100.0 % 362.3 %

Aklamalar: (1) 30.06.2009da gncellenmitir. (2) Nfus bilgileri US Census Bureaudan alnmtr. (3) nternet kullanm

bilgiler Nielsen Online, Uluslararas Telekomnikasyon Birlii (ITU), yerel kurulular ve dier gvenilir kaynaklardantoplanmtr.

34 http://www.internetworldstats.com eriim: 23.09.2009


27/307


19

Dnyada Nfus Asndan En ok Kullanan 20 lke

lkeler Nfus( 2009Tahmini )

nternetKullanclar(Son veriler)

nternetYaygnl(%)

Dnyadanternet

KullancsNfusuna

Oran(%)

200-2009BymeOran (%)

1. in H.C. 1,338,612,968 338,000,000 25.3 20.3 1,402.2

2. A.B.D. 307,212,123 227,636,000 74.1 13.6 138,7

3. Japonya 127,078,679 94,000,000 74,0 5.6 99.7

4. Hindistan 1,156,897,766 81,000,000 7.0 4.9 1,520.0

5. Brezilya 198,739,269 67,510,400 34.0 4.0 1,250.2

6. Almanya 82,329,758 55,221,183 67.1 3.3 130.1 7. ngilter e 61,113,205 48,755,000 79.8 2.9 216.6

8. Fransa 62,150,775 42,050,465 67.7 2.5 394.7

9. Rusya Fed. 140,041,247 38,000,000 27.1 2.3 1,125.8

10. Gney Kore 48,508,972 37,475,800 77.3 2.2 96.8

11. talya 58,126,212 29,140,144 50.1 1.7 120.8

12. spanya 40,525,002 28,628,959 70.6 1.7 431.4

13. Meksika 111,211,789 27,400,000 24.6 1.6 910.2

14. Trkiye 76,805,524 26,500,000 34.5 1.6 1,225.0

15. Endonezya 240,271,522 25,000,000 10.4 1.5 1,150.0 16. Kanada 33,487,208 23,999,500 71.7 1.4 89.0

17. ran 66,429,284 23,000,000 34.6 1.4 9,100.0

18. Vietman 88,576,758 21,524,417 24.3 1.3 10,662.2

19. Polonya 38,482,919 20,020,362 52.0 1.2 615.0

20. Arjantin 40,913,584 20,000,000 48.9 1.2 700.0

lk 20 lke 4,317,514,564 1,274,862,230 29.5 76.4 341.6

Dnyann GeriKalan

2,450,290,644 394,008,178 16.1 445.3 23.6

Tm DnyaKullanclar 6,767,805,208 1,668,870,408 24.7 100.0 362.3


28/307


20

Avrupa lkelerindeki Durum

AVRUPA Nfus(2009Tahmini)

nternetKullanclar

% Nfus(Yaygnlk)

AvrupaKullancsnn(%)

KullancArt

Oran(%)

(20002009)

Almanya 82,329,758 55,221,183 67.1 13.7 130.1

Andorra 83,888 70,040 83.5 0.0 1,300.8

Arnavutluk 3,639,453 580,000 15.9 0.1 23,100.0

Avusturya 8,210,281 5,601,700 68.2 1.4 166.7

Belika 10,414,336 7,006,400 67.3 1.7 250.3

Beyaz Rusya 9,648,533 2,809,800 29.1 0.7 1,461.0

Bosna-Hersek 4,613,414 1,441,000 31.2 0.4 20,485.7

Bulgaristan 7,204,687 2,368,000 32.9 0.6 450.7

ek Cumh. 10,211,904 4,991,300 48.9 1.2 399.1

Danimarka 5,500,510 4,629,600 84.2 1.2 137.4

Estonya 1,299,371 854,600 65.8 0.2 133.1

Faroe Adalar 48,856 37,500 76.8 0.0 1,150.0

Finlandiya 5,250,275 4,353,142 82.9 1.1 125.9

Fransa 62,150,775 42,050,465 67.7 10.5 394.7

Gibraltar 28,796 9,853 34.2 0.0 515.8

Guernsey & Alderney 65,484 36,000 55.0 0.0 80.0

Hrvatistan 4,489,409 2,244,400 50.0 0.6 1,022.2

Hollanda 16,715,999 14,272,700 85.4 3.5 266.0

ngiltere 61,113,205 48,755,000 79.8 12.1 216.6

rlanda 4,203,200 2,830,100 67.3 0.7 261.0

spanya 40,525,002 28,628,959 70.6 7.1 431.4

sve 9,059,651 7,295,200 80.5 1.8 80.2

svire 7,604,467 5,762,700 75.8 1.4 170.0

talya 58,126,212 29,140,144 50.1 7.2 120.8zlanda 306,694 273,930 89.3 0.1 63.1

Jersey 91,626 28,500 31.1 0.0 256.3

Karada 672,180 280,000 41.7 0.1 0.0

Kbrs 1,084,748 324,880 29.9 0.1 170.7

Kosova 1,804,838 377,000 20.9 0.1 0.0

Letonya 2,231,503 1,324,800 59.4 0.3 783.2

Liechtenstein 34,761 23,000 66.2 0.0 155.6


29/307


21

Litvanya 3,555,179 2,103,471 59.2 0.5 834.9

Lksemburg 491,775 363,900 74.0 0.1 263.9

Macaristan 9,905,596 5,500,000 55.5 1.4 669.2

Makadonya 2,066,718 906,979 43.9 0.2 2,923.3Malta 405,165 200,200 49.4 0.0 400.5

Man, Isle of 76,512 -- -- 0.0 --

Moldova 4,320,748 700,000 16.2 0.2 2,700.0

Monako 32,965 20,000 60.7 0.0 185.7

Norve 4,660,539 3,993,400 85.7 1.0 81.5

Polonya 38,482,919 20,020,362 52.0 5.0 615.0

Portekiz 10,707,924 4,450,800 41.6 1.1 78.0

Romanya 22,215,421 7,430,000 33.4 1.8 828.8

Rusya Fed. 140,041,247 38,000,000 27.1 9.4 1,125.8

San Marino 30,167 16,000 53.0 0.0 540.0

Srbistan 7,379,339 2,602,478 35.3 0.6 550.6

Slovakya 5,463,046 3,018,400 55.3 0.8 364.4

Slovenya 2,005,692 1,300,000 64.8 0.3 333.3

Svalbard & Jan Mayen 2,198 -- -- 0.0 --

Trkiye 76,805,524 26,500,000 34.5 6.6 1,225.0

Ukrayna 45,700,395 6,700,000 14.7 1.7 3,250.0

Vatikan 545 93 17.1 0.0 0.0

Yunanistan 10,737,428 4,932,495 45.9 1.2 393.2

TOPLAM 803,850,858 402,380,474 50.1 100.0 282.9

Forrestern Global Online Population Forecast, 2008 to 201335raporuna gre 2013dednya internet kullanc says 2.170,5 milyon olacaktr.

2008 On-line Nfus(milyon)

2013 TahminiOn-line Nfus (milyon)

Asya/Asya Pasik/Okyanusya 560.2 937.7

Avrupa 380.7 482.1Latin Amerika/Karayipler 157.1 238.8

Orta Dou/Afrika 111.1 224.6

Kuzey Amerika 246.1 287.3

Toplam 1.455,2 2170,5

35 Wigder, Zia Daniell. Global Online Population Forecast, 2008 to 2013, July 23, 2009, Forrester


30/307


22

Baz lkelerdeki 2008 (gerekleen) ve 2013 tahminleri (%ler genel nfusa oran gstermek-tedir.)

2008 (milyon) 2013 (milyon)K.Amerika 222.5 (73%) 260.5 (82%)

Almanya 56.2 (68%) 62.5 (76%)

ngiltere 41.3 (69%) 48.7 (81%)

Fransa 37.2 (60%) 45.9 (73%)

in 209.1 (16%) 377.1 (27%)

Japonya 100.2 (78%) 106.4 (84%)

G.Kore 36.3 (75%) 39.7 (81%)

Brezilya 66.6 (34%) 94.3 (46%)

Meksika 25.5 (24%) 40.9 (36%)


31/307


23

3. AVRUPA VE ABD ON-LNE KULLANICI ARATIRMASI

3.1 Avrupal nternet Kullanclarnn zellikleri

Forrestera gre 2009da Avrupada on-line penetrasyon36% 67ye ulamtr. Bu art halainternet kullanm % 49 olan talya ve % 59 olan spanyann kullanmndaki arttan kaynak-lanmaktadr. Avrupa ile ilgili dier veriler unlardr:

93 milyon civarnda Avrupa hanesinde genibant internet balants vardr. sve, Hol-landa gibi penetrasyonun % 80den ok olduu lkelerde kullanm hz yavalamak-tadr. Toplamda Avrupal kullanclarn % 71i her gn kullanmakta, % 42si ise enazndan yedi yldr kullanc konumundadr.Avrupal kullanclar haftada 7.7 saatini internette geirmektedir. Bu oran 2004e gre

% 28 art demektir.nternet tketimi medya tketiminde TVden sonra gelmektedir. Klasik medya (bas-l yaynlar, radyo) tketiminde son 6 ylda azalma vardr. nternet ve video oyunlar2004den beri artmaktadr. sveli kullanclar haftada 14.5 saatini internette, 12.4 saa-tini ise TV izleyerek geirmektedir.Avrupallar klasik medyay on-line ortamda da takip etmektedir. nterneti bilgilenmekve elence amal kullanmaktadrlar. Halen % 39u haberleri dzenli olarak internettenokumaktadr. % 14 TVyi internetten seyretmektedir. BBCnin iPlayer hizmetinin

baars, hzl internet balantsnn medya tketimine etkisini aka gstermektedir.2007de kurulan iPlayerda ngiliz mterileri 180 milyondan fazla program on-line

olarak izlemilerdir. Bu ise gnde ortalama 5 milyon sayfa izlemeye eittir.25 yan altndakiler internette dier medya aralarna gre en fazla vakit geiren ke -simdir. Ortalama gen Avrupallar haftada 11.7 saat harcamaktadr. Bu ya grubu TV veradyodan vazgemezken bunu internetle birletirmektedirler.

Avrupada Genibant Kullanm Tahmini (20042013)

(milyon) 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Evlerdeki PC says 79,3 85,5 90,9 95,8 100,4 104,0 106,7 109,0 111,2 113,2On-line Haneler 65,5 72,1 79,1 88,9 96,8 102,5 105,9 108,5 110,4 112,0

Genibanta SahipHaneler

27,6 42,1 55,7 70,7 83,4 93,0 99,1 103,5 106,7 109,2

AB-7 Haneler 138,0 138,7 139,1 139,6 140,1 140,5 140,9 141,3 141,7 142,1

36 Klevchuk, Olesia. A Deep Dive Into European Consumers On-line Behavior, 2009, Forrester Research


32/307


24

Ortalama Olarak Haftada Ka Saatinizi u Aktivitelere Ayryorsunuz?

2004 2005 2006 2007 2008 2009(2004-2009)

Deiim

TV izlemek 11,5 11,7 11,0 11,5 11,7 12,0 4%nternet kullanmak* 5,5 5,4 6,2 7,0 7,1 7,7 28%

Radyo dinlemek (on-linedeil)

7,7 7,8 7,5 7,7 7,3 7,0 -10%

Video veya DVDde lmizlemek

2,9 2,3 2,9 2,4 2,3 2,3 -26%

Gazete okumak (basl) 2,5 2,5 2,5 2,5 2,4 2,4 -4%

Dergi okumak (basl) 1,8 1,9 1,8 1,7 1,7 1,6 -13%

Video oyunu oynamak(internet dnda)

N/A 1,3 1,5 1,4 1,9 2,0 35%

Forrestern aratrmasna gre 20042009 dneminde internet kullanm % 28, video oyunuise % 35 artmtr.

Ya Grubuna Gre On-line Aktiviteler

16-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65 yave stnternet kullanmak 12,6 11,5 9,0 7,4 5,4 2,3

TV izlemek (PCde deil) 10,4 11,6 11,8 12,1 13,0 12,8

Video oyunlar oynamak 5,9 2,7 1,7 1,2 1,0 0,5

Radyo dinlemek (off-line) 5,2 7,0 7,6 7,7 7,7 6,6

Gazete okumak (basl) 1,3 1,7 2,0 2,3 3,0 3,6

Dergi okumak (basl) 1,3 1,5 1,5 1,5 1,8 2,1

23,119 Avrupal internet kullancs ile yaplan aratrma

Aadaki on-line aktivitelerden hangilerini en az ayda bir kere yapyorsunuz?

2009 2008 2007

E-mail kullanmak 84% 84%

rn aratrmas yapmak 45% 54%

cretsiz web temelli e-mail kullanmak (Hotmail gibi) 42% 42% 47%

On-line haber okumak 39% 45% 42%

Tatil yrelerini aratrmak 34% 46% 45%

Annda mesajlamay kullanmak (MSN/Yahoo! Messenger) 33% 34% 39%

Dier kullanclardan video izlemek 32% 30%

Alveri yapmak 31% 36%

On-line seyahat program yapmak (harita, yn gstergeleri, kamutamacl)

31% 43% 44%


33/307


25

Sosyal paylam sitelerini ziyaret etmek 25% 15% 12%

Sosyal paylam sitelerinde prol hazrlamak, srdrmek 24% 14% 5%

Fiyat karlatrma sitelerini kullanmak 21% 23% 20%

Blog (a gnl) okumak 15% 15% 16%Peer-to-peer (denkler aras, utan uca) denilen bir PCden dierine zeldosya paylam uygulamalarn kullanmak

11% 8% 12%

Soru yneltilen kii says 7824 7245 13592

Marka Bamls, Fiyata Duyarl ve Arkada Tavsiyesi (Word-Of-Mouth)dan EtkilenenMteri Prolleri

Marka Bamls Fiyata Duyarl Arkada TavsiyesiErkek 59% 42% 53%34 yanda veya daha gen 42% 36% 48%

Teknoloji optimisti 64% 46% 65%Haftada harcanan saat 12,1 10,1 12,3Temel gd Kariyer (38 %) Kariyer (26%) Elence (35%)Yksek gelir 44% 28% 38%Yksek eitim 39% 26% 33%Grubun toplam says (milyon) 15,4 25,3 73,815,510 Avrupal on-line kullancya sorulmutur.

Forrester toplamda 70 tane on-line aktiviteyi belirlemi ve drt gruba ayrmtr:

Medya ve Elence letiim

Podcast dinlemeknternet videosu/streaming video izlemekTV izlemek (canl veya arivden)Video/lm indirmeknternet radyo/streaming audio dinlemekMzik indirmekKendi yaptnz video/audio yklemekBakalaryla on-line oyun oynamakOn-line bir dnyaya katlmakOn-line oyunlar tek bana oynamak

Annda mesajlamay kullanmakE-maille fotoraf gndermek ve almakOn-line forum ve tartma gruplarna katlmakE-mail kullanmak

Sosyal Amal KullanmVideo paylam sitelerinde bakalarnn hazrladvideolar izlemekFotoraf paylam sitelerini ziyaret etmekFotoraf paylam sitelerine fotoraf gndermekRSSden gelen haberleri okumakBlog okumak

Bir wikideki makaleye katkda bulunmak veya editetmekWeb sitelerini veya dier ierii taglemekWeb sitelerine on-line oy vermekSosyal paylam sitelerini kullanmakBlog yazmak ve korumakKendi web sayfasn yapmakMakale, hikaye, iir vd. yazmak ve on-line olarak

postalamakBloglarda yorum yapmakPeer-to-peer denilen bir PCden dierine zel dosya

paylam uygulamalarn kullanmak

Alveri ve Perakende

On-line ak artrmalara katlmakOn-line ak artrmalarda sat yapmakSatn alma amal rn aratrmas yapmakrn satn almakcretsiz rn rnei indirmek veya istemek

Alveri siteleri / karlatrma sitelerinikullanmak Mteri gr ve oylamalarn okumakGr vermek veya oylama yapmak


34/307


26

Avrupal on-line alveri yapanlar daha yakndan tanmak ve bu lkelere ynelik e-ticaretalmalarnda dikkate almak iin aadaki nemli bilgiler sunmaktadr:

lkeler Sitenizde Uygulayacanz Taktikler E-mail Pazarlamasnda zerindeDurmanz Gerekenler

Almanya Gizlilik, yerel deme metodlarKullanc grlerinin e-mailde

verilmesi

Fransa rn resimleri, yerel dilde site E-mail skl

Hollanda

Siteye gvenin kabul edilmi bir

sertika ile kantlanmas, azdan aza

kampanyalarnn snrlandrlmas

yelikten kma oran

ngiltere Teslimat seenekleri, yeniden alm yapanlar Gizlilik ve gvenlik politikalar

spanya

Geri iade, mteri hizmet yetkililerine

ulam

E-mail mesajn bakalarna

ynlendirme seeneklerisve Kamusal hizmetler, tavsiyeler Yaratc veya yeniliki teklier

talyaMarka isminin ne kmas, hediye ve

hediye kartlar

Reklam btesinin e-mail

pazarlamasna ayrlmas

Avrupada alveri iin site seerken hangi lke kullancs nelerden etkilenmektedir? 2009dayaplan ve her lkeden ok sayda kiiye yaplan aratrmaya gre;

Almanyada; kiisel bilgilerin gizliliine dair kant (% 61), eitli deme alternatieri-

nin varl (% 58) ve sitede mteri gr ve oylamalarnn varl (% 39) nemlidir.Fransada en nemli faktr (% 40) gvenilirlii gsteren iarettir.Hollandada sitenin gvenilirliinin nc bir kurum tarafndan onaylanm olmas(% 37)ngilterede bu siteden daha nceki alverite yaanan deneyim (% 65), tedarikininfarkl teslimat seenekleri sunmas (% 57) ve kiisel bilgilerin gizlilii (% 54)spanyada geri iade politikas (% 63), mteri temsilcisi ile rahat iletiim kurma (%40) ve arkada tavsiyesi (% 37)svete sitede rn bilgisinin kolay bulunmas (% 68)talyada eitli deme alternatierinin varl (% 60) ve marka ismi (% 38) nemli-dir.

JupiterResearchn European Retail Consumer Survey, 200737aratrmas ise Avrupal on-linemterileri anlamak iin nemli veriler sunmaktadr.

37 European Retail Consumer Survey, 2007, 22 Mart 2007


35/307


27

lkeler Baznda En Sk ve En Yksek Harcamay Yapanlarn Yzdesi

EN SIK HARCAMAYI YAPANLAR EN YKSEK HARCAMAYI YAPANLAR

LKE SM YZDE LKE SM YZDEngiltere 64 talya 51

Fransa 50 ngiltere 47

sve 46 Fransa 36

Almanya 43 Almanya 32

talya 41 sve 27

spanya 19 spanya 22

Arlkl ortalama 49 Arlkl ortalama 36

rn kategorilerinin poplerlii cinsiyete ve beklenen davrana uyumludur. Avrupal

on-line bayanlar iin; giyim, ayakkab, kiisel bakm, oyuncaklar ve arkteri almdaha yaygndr. Erkekler ise kadnlarla kyaslandnda iki kere daha fazla bilgisayaroyunu, tketici elektronii ve yazlm almaktadrlar. Kadnlarn alveri aral dahaksadr. Eve teslimat nemli bir karar kriteridir.Fransada nc popler kategori kyafettir. lkedeki alveri yapan kadnlarn %47si bu kategoriyi on-line olarak satn almtr.Avrupa dzeyinde kadnlarn % 8i, erkeklerin % 6s gda rnlerini on-line almtr.Sadece ngilterede bu kategoride art vardr. Kadnlarn % 15i, erkeklerin % 12si

bu kategoride on-line alveri yapmtr. Waitrose, Sainsbury ve ASDA en nde ge-

len Tesco ile rekabet halindedir. Bu spermarketlerin on-line alveri deneyimi artanoranda kapsaml, kadnlar bamllk yaratc; yemek tari, yemek forumlar ve diyet

planlar gibi programlarla kendilerine balamaya alyorlar.Erkek kullanclar alveri ncesi on-line aratrma yapmaktadr. Kadn on-line kulla-nclar ise birinci snf maazalarda yaadklar deneyimi tercih etmektedirler.Erkeklerin tercih ettii tketici elektroniinde ve teknolojide yat ve rn aratrmasile ilgili kapsaml on-line kaynaklar sunulmaktadr. Bu aralar off-line alveri ncesinemli kavray salar. oklu kanaldan sat yapan rmalar bu davran srekli marka,rn ve hizmet deneyimi ile desteklemelidir. Maaza stokunu on-line gsterme kanalatmasn nlemede etkilidir.Kadnlar arasnda en popler olan kyafette ise kuma, renk, bedenle ilgili tm seenek-leri sunmak off-line satlan rnlerle bu rnleri kartrmasn engelleyecektir. Satkolaylatrmak iin deneme amal al ve kolay iade seenekleri kullanlmakta-dr.Franszlar tm kanallar etkili kullanmaktadr. La Redoute isimli oklu kanal peraken-de zinciri, yeni mterilerinin % 40n internetten kazandn belirtmektedir. nternettm satlarn % 36sn oluturmaktadr.


36/307


28

3.2 ABD On-line Kullanc Aratrmas

JupiterResearchn US On-line Consumer Survey, 2007 isimli aratrmas38sonularna gre

en nemli on-line aktiviteler unlardr:ABDdeki On-line Kullanclarn nterneti Kullanma Nedenleri

% letiim Bilgi/HizmetAlveri/Finansal

Elence

E-mail 87

Arama Motoru/Portal 79

rn/Hizmet Aratrma 64

rn/Hizmet Satnalma 60

Yerel Bilgi 59

On-line fatura/bilgi izleme 56

Yarma veya toto 50

Fatura deme 50

Gnlk haberler 49

On-line bankaclk 46

On-line rehberler 42

On-line gazete okuma 37

Annda mesajlama 37

Elektronik kutlama tebrikleri 33

Seyahat aratrmas 30

On-line sohbet 29

le ilgili aratrmas 27

cretsiz yazlm indirme 27

On-line mzik/ses dinleme 26

Salk siteleri 26

ilanlar 26

Kaynak: JupiterResearch/Ipsos-Insight Individual User Survey, ABD, 31.5.2007

38 JupiterResearch, US On-line Consumer Survey, 2007, Vision Report, 31 Mays 2007


37/307


29

Cinsiyete Gre On-line AktivitelerAktivite Kadn Erkek Fark

Yetikin elencesi % 4 % 28 % 24

Spor Siteleri % 13 % 33 % 20cretsiz yazlm indirme % 20 % 34 % 14

On-line video izleme % 15 % 28 % 13

Hisse/quote kontrol % 9 % 21 % 12

On-line video ykleme % 6 % 17 % 11

Politika siteleri % 8 % 19 % 11

On-line ses dinleme % 21 % 31 % 10

Gnlk haberler % 45 % 54 % 9

Siteleri % 8 % 17 % 9

alanyla ilgili aratrma % 23 % 32 % 9Araba Siteleri % 9 % 17 % 8

Yatrm/mali haberler ve tavsiye % 5 % 13 % 8

Evlerin on-line olmasna ilikin 20022013 rakamlar u ekildedir39:

Yl Deer (milyon)

2002 7,8

2003 8,4

2004 9,8

2005 18

2006 21,2

2007 25,8

2008 32,4

2009 39,3

2010 46,2

2011 52,5

2012 58,22013 62,9

39 Matiesanu, Corina. US On-line Consumer Survey: Technology in The Home, 2008, May 2009, Forrester


38/307


30

Teknolojiyle ilikileri asndan on-line tketiciler segmente edildiinde u oranlar ortaya k-maktadr:

Demogra Ortalama On-line Kullanc

Liderler(25%)

zleyiciler(32%)

GeridenGelenler(43%)

Cinsiyet Erkek 50% 53% 46% 51%

Ya1824 12% 14% 8% 14%

2534 21% 26% 21% 18%

On-line olma sresi 5+ yl 68% 85% 72% 56%

Hane halk Geliri(ABD Dolar)


39/307


31

4. TRKYEDE BLG TEKNOLOJLER VE NTERNET STATSTKLER

4.1 Temel Gstergeler

Dokuzuncu Kalknma Plannda ulalmas hedeenen be vizyondan birisi, bilgi toplumunadnmn salanmasdr.

DPTnin Mays 2009da yaynlanan Bilgi Toplumu statistikleri raporu, bilgi toplumuna d-nm iin hazrlanan Bilgi Toplumu Eylem Plan (20062010) kapsamnda ngrlen he-deere ne lde yaklaldn lerken son derece nemli verilere ulamamz salamaktadr.Trkiye Bilgi Teknolojileri sektr 2008 ylnda donanmda % 19, yazlmda % 20, hizmet-lerde ise % 13 byyerek toplamda 7,7 milyar dolar seviyesinde ulamtr40. Aadaki tablo,TBSAD verileri temel alnarak hazrlanmtr:

Bilgi ve letiim Teknolojileri Sektr Pazar Gstergeleri2007 2008

Bilgi ve letiim Teknolojileri sektr pazar bykl (MilyarABD Dolar)

20,3 28,2

letiim 15,5 20,5

Bilgi Teknolojileri 4,8 7,7

Bilgi ve iletiim teknolojileri sektrnn GSYH iindeki pay(yzde)

4,16 4,08

letiim 3,18 2,90 Bilgi Teknolojileri 0,98 1,08

Donanm 0,74 0,77

Yazlm 0,10 0,13

Hizmetler 0,14 0.18

Bilgi teknolojileri sektr pazar bymesi (yzde)

Donanm 16,8 19,0

Yazlm 11,3 20,0

Hizmetler 11,9 13,0

lkemizde sabit telefon abone says doyuma ulaarak azalmaya balamtr. Buna kar mo-bil telefon abone saysndaki art srmektedir. 2006da yzde 2,9 olan genibant younluu2007de % 6,5e, 2008de ise % 7,7ye ykselmitir. Bu oran % 22 civarnda olan AB27 or-talamasnn olduka altndadr.

40 DPT, Bilgi Toplumu statistikleri, Mays 2009, s. 47


40/307


32

letiim Teknolojilerine likin Dier Gstergeler41

GSTERGE 2006 2007 2008

Telekomnikasyon hizmetleri abone saylar(milyon)

Sabit Mobil Kablo TV

18,852,71,2

18,2621,1

17,565,81,1

Telekomnikasyon sektr alt pazarbyklkleri (milyar TL)41

Sabit ses Sabit data Mobil ses Mobil data

5,70,97,8

1

61,3

10,22

5,71,7

10,12,2

Telekomnikasyon sektraltyap yatrmlar (milyar TL)

Sabit Mobil

0,61,7

1

1,5 ---

Telekomnikasyon tarife sepetleri evkullanclar (ABD Dolar/Yl)

Yurt ii Kompozit Mobil ---

396424165

391419175

Genibant nternet abone younluu --- 6,5 7,7

Genibant eriimde rekabet dzeyi pazarpay (yzde)

Yerleik iletmeci Alternatif iletmeciler

---96,83,2

97,22,8

The Economist Intelligence Unit verilerine gre, lkemizdeki genel durumu aadaki tablogenel hatlaryla gstermektedir:

2006a 2007b 2008b 2009c 2010c 2011c 2012c 2013c

Telefon hatlar (000) 18,915 18,314 17,593 16,894 16,243 15,623 14,999 14,383

Telefon hatlar (nfusayzdesi)

26.9 25.7 24.5 23.3 22.2 21.1 20.1 19.1

41 2008 yl verileri TKin bu verileri derledii zaman henz belirlenmemi olduu iin Bilgi Teknolojileri ve letiim Kurumundan(BT) temin edilmitir.


41/307


33

Mobil telefon Aboneleri(000)

52,048 61,416a 66,947 70,999 74,561 77,531 80,434 83,195

Mobil telefon aboneleri

(nfusa yzdesi)

73.9 86.3 93.1 97.8 101.7 104.7 107.7 110.4

nternet kullanclar (000) 14,048 19,614 25,238 30,525 34,761 38,565 41,894 45,130

nternet kullanclar (nfusayzdesi)

20.0 27.6 35.1 42.0 47.4 52.1 56.1 59.9

Genibant aboneleri (000) 2,848 4,535 6,206 7,752 9,020 10,137 11,135 12,111

Genibant aboneleri (nfusayzdesi)

0.7 2.3 4.0 6.4 8.6 10.7 12.3 13.7

PC says (000) 6,698 9,377 13,444 17,237 20,584 23,566 25,696 27,232

Kiisel PCler (100 kiiyeden say)

9.5 13.2 18.7 23.7 28.1 31.8 34.4 36.1

IT donanm harcamalar(ABD Dolar, milyon)

5,533 6,922 7,038 5,867 6,970 7,924 9,162 10,594

IT hizmet harcamalar(yazlm) (ABD Dolar,milyon)

621 763 865 767 870 963 1,089 1,231

Paketli yazlm sat (ABDDolar, milyon)d

520 584 651 573 647 757 877 1,015

aGncel bEconomist Intelligence Unit hesaplamalar c Economist Intelligence Unit tahminlerid EIU dviz-dnm oranlar tahminleri kullanlarak gelecekteki deerlerin u anki deerlere evrimi.

Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Turkey Telecoms and TechnologyRreport, March 2009

TK tarafndan 2009 yl Nisan ay ierisinde gerekletirilen Hanehalk Biliim Teknoloji-leri Kullanm Aratrmas sonularna gre hanelerin % 30,0 internet eriimine sahiptir. Bi-reylerin bilgisayar ve internet kullanm oranlar srasyla % 40,1 ve % 38,1dir. nternet eriimiolmayan hanelerin % 30,1i evden internete balanmama nedeni olarak internet kullanmnaihtiya duymadklarn belirtmilerdir. ADSL % 85,6 ile Trkiyede kullanlan en yaygn inter-net balant trdr.


42/307


34

nternete eriim imkan olan haneoran (%), 2009

Trkiye Kent Kr

nternete eriim imkan olan hane 30,0 35,9 15,9

Hanelerde Biliim Teknolojileri Sahiplik Durumu (%), 2009

Trkiye Kent Kr

Masast bilgisayar (PC) 30,7 37,1 15,2

Tanabilir bilgisayar (Laptop, Tablet PC) 11,2 14,3 3,6

Cep telefonu 87,6 89,6 82,9

Oyun konsolu (Playstation, vb.) 3,7 4,5 1,6

El bilgisayar (Palm) 0,6 0,8 0,3Sabit telefon 61,9 63,1 58,9

Dijital fotoraf makinesi / kamera 20,4 24,6 10,2

DVD, VCD, DivX oynatc 42,7 49,6 25,9

Yazc 12,4 15,1 6,0

Tarayc 3,4 4,2 1,3

Faks 1,1 1,3 0,4

ok fonksiyonlu cihaz (yazc, tarayc, faks vb.nin ikiveya daha fazlasn ieren)

1,6 2,0 0,6

Yukardakilerden hi birine sahip olmayan hane oran 3,6 2,6 6,1

nternete Bal Aralara Sahip Olan Hane Oran (%), 2009

Tm haneler iinde oranEvden internete eriim imkan olan

haneler iindeki oran

Trkiye Kent Kr Trkiye Kent Kr

Masast bilgisayar 22,5 27,8 9,7 75,0 77,5 61,1

Tanabilir bilgisayar 8,4 10,8 2,6 27,9 30,0 16,1

Cep telefonu 5,6 5,5 5,9 18,8 15,4 37,1

Oyun konsolu 0,2 0,2 0,2 0,6 0,5 1,2

El bilgisayar 0,2 0,2 0,1 0,5 0,5 0,7


43/307


35

Son Ay* inde nternet Kullanan Bireylerin** nterneti Kiisel Kullanma Amalar (%),2009

Amalar Trkiye Kent Kr

E - Posta gnderme 72,4 73,7 64,9

Online haber, gazete ya da dergi okuma, haber indirme 70,0 70,1 69,4

Sohbet odalarna, haber gruplarna veya online tartma forumlarnamesaj gnderme, anlk ileti gnderme (Chat, Msn, Skype, bakalar ilegerek zamanl yazma)

57,8 58,3 55,3

Oyun, mzik, lm, grnt indirme veya oynatma 56,3 55,9 58,2

Mal ve hizmetler hakknda bilgi arama (satn almay kapsamyor) 52,9 55,0 41,6

nternet zerinden telefonla grme / nternet zerinden videogrmesi (webcam ile)

49,8 50,7 45,2

Salkla ilgili bilgi arama (yaralanma, hastalk, beslenme, vb.) 45,1 47,3 33,3

nternet zerinden web radyo dinleme ya da web TV izleme 43,3 44,0 39,8

renme amacyla internete bavurma 31,7 33,4 22,0

Okul, niversite, mesleki kurslar ile ilgili faaliyetler iin bilgi arama 25,7 25,7 25,3

Kendi oluturduunuz metin, grnt, fotoraf, video, mzik vb.ierikleri herhangi bir web sitesine paylamak zere ykleme

24,1 25,0 19,3

Seyahat ve konaklama ile ilgili hizmetlerin kullanm (otel rezervasyon,bilet sat, vb.)

22,5 24,2 13,0

Yazlm indirme 15,2 16,1 10,0

nternet bankacl 14,0 14,9 8,9 arama ya da i bavurusu yapma 13,2 13,2 13,2

Herhangi bir konuda online eitim alma (yabanc dil, bilgisayar vb.) 5,8 6,3 3,0

Mal veya hizmet sat 2,0 2,2 0,9

* Ocak-Mart 2009, ** 16-74 ya, Kaynak: TK

2008in ve 2009 yllarnn ilk aynda yaplan anket sonularna gre en ok yaplan aktivi-teler unlardr:

E - Posta gnderme-Online haber, gazete ya da dergi okuma, haber indirme-Sohbet odalarna, haber gruplarna veya online tartma forumlarna mesaj gnderme,-anlk ileti gnderme (Chat, Msn, Skype, bakalar ile gerek zamanl yazma)Oyun, mzik, lm, grnt indirme veya oynatma-nternet zerinden telefonla grme / nternet zerinden video grmesi (webcam-ile)Mal ve hizmetler hakknda bilgi arama (satn almay kapsamyor)-Salkla ilgili bilgi aratrma-


44/307


36

Mal ve hizmetler hakknda bilgi arama bir nceki dneme gre art gstermitir. Ayn ekildeanlk grme, sohbet odas kullanm ile internet zerinden telefonla grme aktiviteleri git-tike yaygnlamaktadr.

Son Ay inde* Bireylerin** Ya Grubu, Eitim ve Anket Uygulama Dneminde-ki*** gc Durumuna Gre Bilgisayar ve nternet Kullanm Oran (%)

Bilgisayar kullanm nternet kullanm

Ya grubu Toplam Kadn Erkek Kadn Erkek Kadn

16 - 24 62,2 59,4 74,1 46,0 76,4 49,1

25 - 34 46,6 45,1 57,2 32,9 58,6 34,5

35 - 44 31,8 30,2 40,3 19,9 42,1 21,3

45 - 54 20,2 18,6 26,7 10,5 28,9 11,6

55 - 64 6,7 6,2 9,5 3,1 10,6 3,1

65 - 74 2,2 2,0 3,1 1,2 3,2 1,4

Eitim Durumu

Bir okul bitirmedi 2,6 2,1 5,6 1,1 7,0 1,3

lkokul 12,8 11,1 14,5 7,7 16,3 9,3

lkretim/Ortaokul ve dengi 55,3 52,4 58,6 43,5 61,1 47,1

Lise ve dengi 72,4 70,6 76,0 62,4 77,5 64,6

Yksekokul, faklte ve dahast

88,5 87,7 89,0 85,8 89,8 86,7

gc Durumu

gcne dahil olanlar 45,6 44,3 45,8 39,8 47,4 40,3

cretli, maal, yevmiyeli 58,6 56,8 54,8 64,1 57,0 64,7

veren 67,8 66,1 66,5 62,4 68,5 61,3

Kendi hesabna alan 21,5 21,1 22,5 12,0 23,1 10,3

cretsiz aile iisi 16,3 15,7 41,1 6,1 39,9 7,3

siz 43,2 41,6 38,7 50,5 40,6 51,5

gcne dahil olmayanlar 26,1 24,2 38,9 19,3 40,9 21,2

Ev ileriyle megul 14,2 12,4 15,9 12,4 18,1 14,2

Emekli 17,1 15,9 13,7 23,8 15,1 24,1

renci 91,5 88,2 90,9 85,1 94,7 87,9

almak istemiyor 34,3 30,9 31,7 30,5 33,5 34,8

Engelli 5,9 5,3 5,5 5,0 6,4 5,0

Dier 20,4 19,8 29,5 10,1 28,8 12,1

* Ocak-Mart 2009, ** 16-74 ya, *** Anket uygulama dnemi: 6 - 12 Nisan 2009


45/307


37

Demograk yap asndan bakldnda Trkiyenin nnde orta vadede bilgi toplumuna d-nebilmesi iin nemli frsatlar vardr. Nfusun ounluu 30 yan altndadr. 2020de nfusgruplar ierisinde 2539 ya grubu baskn olacaktr. Bu grup, yarnlarn bilgi ekonomisine enfazla katma deeri yaratacak olan alan kesimi oluturacaktr. Bu kesimlere yatrm yapmakgerekmektedir. Son yllarda yaplan yatrmlarla okullarda BT altyapsnn kurulmasnda b-yk aama kaydedilmitir. Ocak 2009 itibariyle 27.897 bilgisayar laboratuar kurulmu, altya-

ps yetersiz 17.261 ilkretim okuluna 15 renciye bir bilgisayar, her okula bir projeksiyoncihaz, bir yazc ve tarayc eklinde ekipman salanmtr. lkretim rencilerinin % 94,orta retim rencilerinin ise tamam okullarnda geni bant internet eriimine sahiptir.

4.2. Trkiyede Kurulu Olan Web Siteleri

Alan Ad Tescil lemi Nedir?

nternet zerinde her makinann kendine zg bir IP adresi bulunmaktadr. IP adresleri, birksm network numaras, dier ksm ise o network ierisinde yer alan makinann numaras ola-rak yorumlanan 32 bitlik saydan ibarettirler. Bu adresler sayesinde bilgi, paketler halinde birmakineden dierine ulaabilmektedir. Makinalarn balantlar salarken bu IP numaralarnkullanmalar son derece pratik olmasna karn herhangi bir makinann adreslerinin bu eit birsay ile temsil edilmesi insanlarn bu adresleri hatrlayabilmelerini ve gruplayabilmelerini zor-latrmaktadr. Bu amala nmerik IP adreslerine kar den ve hiyerarik olarak dzenlenmi

bir isimlendirme sistemi gelitirilmitir. Bu sisteme Domain Name Service (Alan simlendirmeSistemi) denir.42

IP adresleri, alan adlar ve internet kullanmndaki oklu paremetrelere ait otorite sahibi kuru-

lu, IANA (The Internet Assignment Numbers Authority - nternet Tahsisli Saylar Otoritesi)dir. Bu kurulu, 1998 tarihinden itibaren, ticari tescil ilemlerini, ICANN (Internet Corporationfor Assigned Names and Numbers - nternet Tahsisli Saylar ve simler Kurumu) himayesindeyrtmektedir. ICANN, ABD Ticaret Bakanl ile anlamal alan ve dnyann tm internetalan adlarn ynetmekle grevli kurulutur. Eyll 2009da bu szleme bitecek olup, AvrupaBirlii Bilgi Toplumu Komiserlii bu grevin sorumluluunun uluslararas bir yapya devre-dilmesini nermektedir.

Tm dnyada Austos 2009da, 20 jenerik st seviye (gTDL), 248 lkelerle ilgili lke stseviye alan ad (ccTLD) olmak zere 268 alan ad vardr. ICANNn Nisan 2010da bu sayyartrma plan vardr. Yeni bir alan ad kayd iin 186.000 ABD dolar kayt creti denmesi ge-rekmektedir. ICANN 500 yeni kaydn yaplacan tahmin etmektedir43. Kiiler, ehirler, kitap,alt meslekler gibi uygulamalarla internetin bugne kadar grlen en byk genilemelerinden

birisini yaayaca tahmin edilmektedir. Olumlu ve olumsuz etkileri tartlmakla birlikte, ara-nan bilginin bulunmasn kolaylatrmas ve markalara byk imkanlar sunmas beklenmek-tedir. Bu sistemde byk rmalarn sadece kendi isimleriyle kullanabilecekleri web adresleriolabilecektir. 54 byk rmann bu ynde plan olduu belirtilmektedir.

42 https://www.nic.tr/content.tr/static_pages/les/press_17052005.pdf?PHPSESSID=124771275766249662531767, eriim: 23.09.200943 Dot organization, Financial Times, 16.07.2009


46/307


38

Jenerik st Seviye Alan Adlar44

ALAN ADI TR AMA

.AERO Sponsor Havayolu-tamacl sanayii iindir.

.ARPA Altyap nternet Mimarisi Kurulunun tavsiyesi ynnde sadece operasyonelolarak kritik altyap kullanclarna tahsis edilmitir.

.ASIA Sponsor Pan-Asia and Asia Pasik Topluluu

.BIZ Jenerik-Snrl iindir. Bu alanda isteyen kii ve kurulular bavurabilir.

.CAT Sponsor Katalan dili ve topluluu iin.

.COM Jenerik Jenerik st seviye alan ad. Bu alanda isteyen kii ve kurulularbavurabilir.

.COOP Sponsor Kooperatif birlikleri iin.

.EDU Sponsor ABDde orta retim zeri eitim kurulular iin kullanlmaktadr.

.GOV

Sponsor zel olarak ABD devleti iin tahsis edilmitir..INFO Jenerik Jenerik st seviye alan ad. Bilgi alanndaki isteyen herkese aktr.

.INT Sponsor Devletler arasnda imzalanan anlamalarla kurulan kurululara zeldir.Yetki: Internet Assigned Numbers Authority

.JOBS Sponsor Sadece insan kaynaklar irketlerine zgdr.Employ Media LLC

.MIL Sponsor Sadece ABD askeriyesi iindir.

.MOBI Sponsor Mobil rn ve hizmet salayclar iindir.

.MUSEUM Sponsor Mzeler iin

.NAME Jenerik

-Snrl

Kiiler iindir.

.NET Jenerik Jenerik st seviye alan ad. Bu alanda isteyen kii ve kurulularbavurabilir.

.ORG Jenerik Jenerik st seviye alan ad. Bu alanda isteyen kii ve kurulularbavurabilir.

.PRO Jenerik-Snrl Doktor, avukat, muhasebeci gibi sertikal meslek gruplar iindir.

.TEL Sponsor letiim bilgilerini yaynlamak isteyen kii ve kurumlar iin, herkeseaktr.

.TRAVEL Sponsor Seyahat sanayii iindir.

lkemizde .tr uzantl alan adlarn verme yetkisi Orta Dou Teknik niversitesindedir. lgili

site, http://www.nic.trdir. Bunun dnda .tr uzantl olmayan alan adlar iin alan ad vermeyeyetkili herhangi bir rmadan ya da bu rmalarn alt bayiliinden alan ad alnabilir. lkemizdebata nternet Servis Salayclar olarak, bu hizmeti dorudan ya da alt bayilik yolu ile verenok sayda rma mevcuttur. Alan ad alnrken dikkat edilmesi gereken husus ncelikle r-mann gvenirlii, sorun kmas durumunda teknik servis destei olmaldr. Ayrca alan adilemlerinin internet zerinden bir kontrol paneli aracl ile yaplabilmesi, alan ad transferisrecinin kolay olmas, sitenin st dzey gvenlik zellikleri tamas gibi zelliklere dik-kat edilmelidir. Uluslararas dzeyde alan ad vermeye yetkili rmalarn listesine http://www.icann.org/registrars/accredited-list.htmladresinden ulalabilmektedir.

44 http://www.iana.org/domains/root/db/#, eriim: 27.07.2009


47/307


39

Trkiyede 22 Eyll 2009 itibariyle .com.tr uzantl web sitesi says 133.590, toplam ise199.796dr.45

Alan Adlarnn Alt

Alan Adlarna GreDalm Kimler in?

Adet

(27.07.2009itibariyle)

com.tr Yalnzca ticari faaliyet gsteren kii ve kurulular tarafndan-tescilleridorultusunda-alnabilen alt alan adlardr. 133.590

web.trKiisel ve kurumsal bavurunun (genel) yaplabildii ve ilk gelenalr ve alan ad - kii/kurulu ad ilikisi aranmaz ilkeleri ile adtahsisi yaplan alt alan adlardr.

7.042

gen.trKiisel ve kurumsal bavurunun (genel) yaplabildii ve ilk gelenalr ve alan ad - kii/kurulu ad ilikisi aranmaz ilkeleri ile adtahsisi yaplan alt alan adlardr.

15.662

e Ticaret Yen

Documents

Transcript of e Ticaret Yen