DISSERTATIO ACADEMICA

de

»ischimine dictionis iyri gä

gr^corüm et oriental i um- ■ • 1 T -r-

cujus particulam! primam

jubente ampliss. tacult. philosoph. lundens!

et

fclnsentiente ampliss. philosoph. ordine upsaliensi

BONORUM CENSURiE SUBMITTUNT

PRJESES

MAG. CAROLUS CHRISTIANUSEBERSTEIN

jtacult. philosoph. lündensis adjunct. extra - orb.

et

r esp ondens

JOHANNES FRÖSENCalmariensis

in auditorio gustaviano b. xiii maji mdgccxv

ex fefeiclna palmblad et stenhammaä

HERTIGEN AF SÖDERMANLAND;

SVEA RIKES ARF - PRINS 9

. \ ' i '._

DEN KOGBORNE FURSTE

ZTGefG&åV c/■

I V' t*

.

_„V

'T. \

•' 1

>

)

, . ■■■

,

i- i ■.

'

■—

- • -

■

,

1

.

.

■

■ ■ .' ■\ ■ • ■ • - .. • ^

1 ^ .. . . —. * ■ ■> - ■ ■ - .

1

i ■1 • .*

. -fl

'

. ■ ., ' -

'

■

•

I II III mil I «»■■»■I Ml—I —■ —

. -< f ' > .'v>

Det var en tid i Hellas fordna bygder ,

Dä Skalden sjång med lyran i sin handOm Hjeltens mod, Hans segrar och Hans dygder;Och Echo svarade frän Gudars land.Var det ej dä, när fram i kämpa'lekenDen unge Fursten steg med modig barm,Att profva, trotsande och stark som ekenyEn ännu aldrig ofvervunnen ar tn9.Ej denna tid for rinna skall i jorden;Hej — fins en ådra af dess källa mer,

Sä tag, Of Hjelte'burne Prins i Norden lDin lans och ståt i Thüle-fjällen ner $

Och

Och si! kring Manhem samma dag upprinner,Som fordom himlen omkring Hellas gjöt,Dä Säng'mön vägen upp till thronen finner,Der Dygd med Hjeltemod ett blodsband knöt,jfa — namn i trofast Nord skall klingaPå Clios cithra —- mig det anas sä —-

Och hennes Systrar, hyllande, omringaDen thron, som Han skall en gäng herrska pä>

Allra-underdånigast

af

CARL CHRISTIAN EBERSTEIN,

P r x f a t i o.

aIL rius, quam ad metam nobis propofitam propius ac*cedimus, veftigia, quse ad illam ducunt, prima indagare,noftra, quantum fieri pGsfit, heic refert. In omnemremotisfimum Iocum iter fuum tendere, per fe valdedifficile eft; longe autem difficilius, fi quis, nullis aper-tis våftigiis, nuila certa ftabilita via, id fecerit. Nobis i-taque de distrimine diStionis lyricce Grwcorutn & Orienta-Ihm feribentibus cum imtnenfus fere campus fe aperuis-le videatur, quam faciilimtim ipfius infcroitum line ullisviae ambagibus quaerere & fequi nos debuisfe putavi-mus. Quem vero quaefituris ornnium primum, ut natu¬ra rei poftulare videtur, ipfa poefeos lyricae hiftoria, etiam-fi forfan obiter ta«fta, nobis ante oculos ponenda eft. Hincorigo ipfius & apud veteres propagatio elucebit: hincnotninis, hinc argument! iyrici decus. Et, hac biftoricadisquifitione facfta, ad rem nimirum pertinet, ut diverfa»rum gentium diverfum iugenium, Graecorum nempe &Orientalium, fuis certis vlrtutibus infigne, doceamus.Quibus primis fublatis metam noftram propius tangendiimpedimentis, e re eft, .ut accuratius, quid dittio fibivelit, diftinguamus; ne quis, ut alias lorfan fieret, plus,

A quam

quam quod ex noftra faltim fententia ea conHnere- vicfé*-tur, a nobis explicandum exfpe<5tet. Cum hoc modo cer-tas velutr femitas, quas praevias fore putavimus , levis--fimo pede tetigimus, proximum eft, ut ad metam no-flram reéle via ducat. Scilicet efl demum ipfum difcri¬men diStionis iijriccc Gvcecoruin & Orientalinnt, quod praeceteris evolvendum omni ftudio nobis- incumbit.

§. i. Si, quo tempore potffis quam primum natafit, qusefiveris, redeas velim ad ipfa generis noflri pri-mordia. Quomodo vero exinde originem fuam ducereposfit, ex proximum fequentibus evidenter patebit. Quammaxime naturse humane confentaneum esle videtur,. ufemirifica creatoris potentia,quaein producendis,in conftruen-dis & ornandis rebus fe manifeftaverafc, admirationem animiexcitaret. Cui etiam, innumeris Dei beneficiis indiescrefcentibus, amor accesferat; quomodo & eo vehemen-tior afFe&us, oriebatur. Homo, quippe qui circumftantenatura captus erat & eeflu affedtuum veluti abreptus?,eratne mirandum, fi, fenfibus verba poftulantibus, obftu-pefadlum animum fuum & gratum in Deum eflunderevoluerit. Vix tali animi effufione fublata, veram aliquantprimaevi hominum flatus & perfe&i notionem habereposfumus. i) Poefeos videlicet, quae fenfuum nimirumpropria Iingua vocatur, hine primus ufus efl; multis &noftrse & remotioris aetatis philofophis idem ante nosexiftimantihus, 2) Utcunque autem fit, ipfius Jane u«

1) Vid. celebi Lowthu de Sacra paefi Hebrseomm, p. 500. E. S.2) Omnes autem animi motus non modo fuum orationis genus $.

fed & fuum quemdam habent a natura fonum vocis & geftumoorporisj atque ex his aifeftibus quidam nudo fermon-e parum cor«

%

Tum cum valde antfquutsi, tum mature fuisfe commu-rem & pervagatum, ut ex rei natura verisfirnile eft,ita clare etiam apparet ex reliquiis & veftigiis quibus-dam poeticse, quss in fcripti-s Mofaicis exftant. 3) Cete-rum , fi prima inde ab initio 'poefeos argumenta qusefi-veris, bas nimirum praecipuse ipfius partes erant: gran-dia, pulchra, honefta fignare &: depingere, prsecepta adreligionem & virtutem fpeétantia commendare j res prse-clare graviterque ditftas geftasque, Dei opera, benefaéca,laudes, meinoriam prseteritorum, futurorum prseditftio-Ties, pefteris tradere. Quse cum ita fint, jure fane con-tendere posfumus, pnmsevam hancce poefim non nifilyricam h. e. quse ad cantum muficatnque accommodata ,

lenTum quemdain vel affeétum exprirnife, evadere potuis-ie. Fuit iiempe non nifi pia animi -ratio & fere divina,unde veluii ex fönte vox ipfa emanavit. Qua quoqueex causfa celeb. Aft omnem poefim lyricam fubjeßfivamvocab 4) Et hinc, ut a matre filii, ipfius propagatioeft. Hoc enitn poefeos genus, quod a Ai^sc, quo inftrumen-to Carmen ejusmodi canebatur, Grseci poftea lyricumdicebant, apud Hebraeos, res divinas atque religiofas

eeie-

tenti, cantum ei & falfcatioBeoi adhibent, quibus forfan, liquidemIis cum poodca artta erat antiquitus neeesfitudo, verba debemUEcertis intervallis accuratius demenfa. numerorum tandem & pe-dumjüftam moderationem; utcum vocis corporisque motu ac rbytb-mo orationis modulafcio confentiret. Vid. Lowtb. p. 6g.

3) Primum, quod ibi occurrit hujus rei exemplum, remotisfirrrae atqu«intimie eft vetuftatis , Lamechi ad nxores eftatum, eo quidem ob«fcurisfimum, quod, qua occafione esfet editum, otnnino reticetur &c.Vid. Lowth. p. 75.

4) Vid. Syftem der Kunftlehre oder Lehr» und Handbuch der iEfthe-tik. p. 203.

eelebraturos, in ufu fuisfe, ex hiftoria fatis fuperqueconftat. 5) Poefis vero hoc modo, quae lyrica, eadetnvel religiofa inde a primordiis fuis fuit. Quomodo neccausfa deeft, cur poeleos, qualis Hebraeorum eft, pri-mam setatem pro fublimiori ipftus ftatu atque adeo divi-no habeamus. Omnis enim artis & fcientiae licet ne-fcia, hominis tarnen, proximam fuam a coelefti illa vitamdeferentis, verum decus et perfe&um ipfa erat. Hinc au-tem facftum eft, ut poéta religionem quafi mufam habe-ret; quin & divinitus fere infpiratus esfet. 6J Cujusinfpirationis haud parum documento hoc erit. Tantumnempe abeft, ut ars prophetica a poetica illa abhorre-ret, ut inde a prifcis reipublicae Hebraeae temporibusintimo vinculo utraque eonjunfta esfet. Hinc Hebraeo-rura propheta, mtijici &: poetce figoificationem ha¬bet. Neque aliter, ni fällor, Arabum ^aXo, Graeco-rum 7rqo(pY]TY\s Latinorumque vätes. Ex hl's omnibus &fingulis fecum invicem comparatis haud difficile fit in-telle&u, poefim ipfam in fuis nempe primordiis, quippequae ftudiuin tantum religiofum atque adeo infpiratiodivina erat, re vera lyricam fuisfe. Hebraeis faltim,nec non omnibus fere ceteris Orientalibus, qui cumillis multa communia habebant, plerumque ea folaamica fuit.Quid? quod, natura ipfa duce, libertatem fenfuum, quamlimitein cafuum fequi poeta Orientalis maluit. Imagina¬tion* enim totus reli&us, non fingulos cafus, fed, quiex fingulis ejusmodi proficifcebantur, affecftus ipfe ceci-nit. Et in eo ipfo omnis poefeos Iyricae vis pofita eft,quod fcilicet affeétus, qui ex rerum humanaruui con-

templa-

5) Vid. Lowth. p. 50r.6) Talis infpirationis infignia funt documenta Lib. I. Samuel. X. 5.

20. & I. XIX» 20' 24.

■ 5

tempktione nafcuntur, folos compIe<ftitur. Aliena autemert: epici illius genens ratio. Cui enim non affeftus velfenfus, fed ca lus vel ipfe obtutus argumento ert:. Exem-plutn autem optimus difcrimtnis magifter erit. Primumtale, quantum didicimus» verisfitnum poefeos Iyricae He-braeorum hymnns ert:; atque adeo, fi nempe certam aeta-tem & jufta poemata fpe&averis, Mofis illa ode, quamport: tranfitum maris Rubri ipfe effudit. Hinc primaepoefeos Iyricae natura eademque praeclara elucet. Prae-terea, qui difciplinam propheticam profesfi funt, ipfimultam operam dederunt, fummi numinis laudes carmi-ne atque mufica celebraturi. In excellum autem poeti-cum muficumque decus aetas Davidis eminuit. y) Ipfi ni-inirum prae ceteris veneres fuas lyricas poefis Hebraeo-rutn debet. Quae itaque apud Hebraeos, nec aliter apudArabes floruit. Teftatur celeb. fones: ''Satis arbitror do- -

étioii cuivis esfe notum, Arabes ita fuisfe huic arti de-ditos, ut de re qualihet verfus funderent- ex tempore,mediocres eos quidem plerumque, fed nonnumquam fanepulcherrimos ; quod minus viaebitur admirandum lis, quiconfiderent cum metrorum facjli tatern, tum fonorum fi-milium in illorum fermone abundantiam. Haec autem res

apud illos ita frequens erat, ut plurimas etiam nunc ba-beant voces, quibus artem verfuum fubito componendo-rum fignificent" 8>) Exempla funt innumera: unum tan-

tummo-

7) Ex illius inftituto quater milie cantores live mufici e numero Le-vitarum, fub prsefeftis ducentis oftoginta ofta, diftributi in clasfesviginti qnatuor, quae per fingulas hebdomadas vicibus fuis in tem-plo fungerentur, fäcrorum hymnorum minifterio unice deferviebant,partim voce, partim diverfi generis inftrumentis muficis canen-tes. Vid. Lowth. p. 502.

g) Poefeos Afiat. comment. Lib. Sex p. 15. Edit. Eichorn.

/

6

tummodo fubjiciamus. Primum in libri Shekerdän capitedecimo quarto narratur, ut ipfius au&oris verbis uta-mur:" Ibam, inquit poeta Almofadhal, regem Arrashidfalutatum; apud quem caiathus erat rofarum plenus, &puelia formofa , erudita, poéticae peritisfima. Ad regemitaque accesfi; dix.it autem," Fae audiam, o Mofadhal,brevem quandam rofae fimilitudinem." Recitavi igitur extempore: ''Simiiis eft puellae gense, quae, dum fuaviatuream amatoris labium , rubore fuffundi incipit." Tum in-terpellavit puelia, eodem metri genere : "Simiiis eft po-tius genae meae, cum me provocet Arashidi manus addulces amoris lufus.'' — Huc accedat, quod inde a renio-tisfimis temporibus apud Arabes in tanto honore poefisfuit, ut Meccae qnotannis convenirent & palam fecum in*vicern fcienter aemularentur. Nec fefta hujusmodi Glym-picis illis parüm fimilia. Pro praemio immortalis gloriaerat. Nec non fcripta aemulantiura, praemiis ornata at-que aurato ferico depidta, in fano Meccae fufpendeban-tur. Septem adhuc ejusmodi exftant ; et eorumnomina. Virtus, pulchritudo, liberalitas, vera omninoargumenta lyrica, animum poetae capiebant. — De ce-tero , ne in difputando nimis longi videamur, Hebrsei Ara¬besque foli fint, de quibus propter fuos in poefi fingula-res progresfus aliquid certi di(ftum volumus. De reli-quis ex ipfaomnium Orientalium communi cognatione pe-ritisfimus quisque judicet. Quod ad Graecos jam perti-net, primaevae fane poöticae notionem illorum nonminus, quam Orientalium, capere difficillimum eft. Conje-fturse enim plerumque locus eft. Conftat tarnen, Grae¬cos per longum temporis fpatium non nifi poetica mo-numenta habuisfe. Qui enim profam orationem in vul-gus primus edidit, Pherecydes Syrius erat, qui aliquotpoft

'

•'.r-, 11

B

T

poft Homerum & Hefiodum faeculis v-ixifv 9) De ora*cuiis vero Sibyliinis, quid dicendum eft ? Fidem iis facere,,periculofum fåne exiftimamus. Quantum - enim dubii in fecontineant, eft, qui fatis fuperqu© demonftraverit. 10)Similis & Orphei Mufaeique ratio eft. Nomina, ut fcri*pta eorum, fidem poftulant. Sed, fitne facienda, fihaud nihil ambigam, fas eft. Quid ? quod, fi quoqueeos exftitisfe concedamus necesfe fit, femper tamendnbium erit, an carmina, quae eorum nomina ferunt>re vera ab iis ipfis fcripta fuerint. IJtcunque autem fit,non negari poteft, quin veram omnis poefeos virtutem,quae non fuperftitio eft, fed pura ingenii vis, defidera-verint. Fuit nempe, fi cum Homerica poäfi myfticamhancce comparaveris, non nifi fabulofa umbra, Sic ettempori fuo fimilis erat. Nondum enim fax humanitatisclaruerat ; fed mores, nt tempora, feri & inculti. Ita-que, prout Orphei Mufaeique poefis, vel eorum, quo-rum carmina iis ipfis adfcribuntur, nobiliori humanitate,quae Homerum denotat & cujuscunque veri poetae pro-pria esfe debet, ex plurima parte carere videtur, aeta-tem eorum poetieam appellare dubitamus. Sed , quamquamquidem inde ab initio Graecorum poefim lyricam futsfe,.fit forfan, qui putaverit, propter obfcuratn tamen ipfiusfamam atque exilem non nifi Homericum E710s pro fön¬te cultioris fa It i in poefeos eorum habere posfumus. 11JSic vero omnia oracula Sibyllina, nec non Orphei Mu-

fasiquae

9) Vid. Ifidor. Hifpal. Orig, Lib. I. 27.3o") Vid- Gerard. Jöannis Vosfii de veteputn poetarum temporibus, ■Lib. I. p. g.II) Vid, Gefchichte der Poefie der Griefchen und Rimer von Fried»-

Scblegel. p, 17.

faeique carmina, quippe quae ad ETtos nihil funt, in fabu-lofas fuaS tenebras, nulla eorum habita ratione, inqueoblivionem alfcisfimam redeunt. 12) Cum itaque hujusaetatis, quae alias heroica diéta eft, republicanismo veroincipiente finita, non proprium foluui Enes esfet, fedetiam fub fpatio ipfius maximam praeftantiam adfequere-tur, juftum eft, ut eam tpicam appellernas. Wae itaquepoefeos originem Homero foli, ut parenti, Graecia debet.Quid? quod réligionem philoPophiae conjunxit. Quapro-pter etiam poéfis Graecorum inter örientalium illam Oc-cidentaliumque medii inftar vinculi eft. Narurae enim arsaccesferat. Neque aliter, ac fi infantem optimae fpei& indolis prjeclara difciplina in majus decus provexisfet..Adeo, quemadmodum in vita plantarum natura & im-petus coalefcunt, in animalium autem libertas organo¬rum quafi erumpit & fingularem fere naturam mani fe-ftat; ita puefim Örientalium animabilem quidem, nonautem, ut Graecorum illam, mobilem esfe esPentiam,qui dicit, is bene comparat. ijJ Talis re vera Graeco¬rum poefeos origo & progresfio. Poft Homericum Enosproximam ipfius vicem Hefiodus exhibuit. Eft veropoefis ejus non nifi ab Homerica illa degeneVatio ; velfalfcim a graviori ad magis populärem quamdam digres-fio. Non enim nniverfnm, fed ßngulnre quoddam depinxit.In folam nempe Homeri imitatfonem, cui plus fc/entiae ,quam artis fpecies erat, poefis demum abiit. Senfirnautem aetas aetati cesfit: & lyrica, non epita fuit. Qua-ruin quidem utriusque difcrimen Horneri hymnos prae-cipue conftituisfe putant. Stefichorus tarnen Himeraeushy m-

12) Vid. ibid. p. 64.13) Vid. Aft. p. 269.

hvmnum primum invenisfe dicitur; quomodo & AIc-man Lacsedemonius choream * Anacreon Tejus amato-ria; Pmdarns Thebanus vyrogxriatv, five canticum ad fal-tandam accommodatum. Quod deinde ad argumentumpoefeos lyricae pertinet, nihil omnino dubitabimus, quinomriium primum gra ve fuerit. Quid enim aliud Pindariillud ?

"

AvocfytyoQpuyyss vpivoi,Thoc 3"ecY, riv riqcicot,Thoc hötvhgx Kehu^Topev ; 14)

Ceterum, fi, quos principes poetas Iyricos Graecia ge-nuit, a nobis qusefi veris, hi decem prae ceteris fåne e-rant: Stefichorus nempe, quem nuper nominavimus,Bacchylides, Ibycus, Anacreon, Pindarus, Simonides,Alcman, Alcaeus, Sappho & Corinna. Princeps veroprincipum Pindarus fuit. Erat nimirurn flos omnis poe¬feos (P aecorum lyricae, quo nulluni alium pulchrioremfua patria vidit. Quare etiam ex ipfius tantum ingeniofutnmum Graecorum lyricnm decus fecernere/ optimumnobis esfe videtur. Bene ita^ue Horatius:

Pindarum quisque [ludet mnulari,[fule , ceratis ope DcedaleaNititur pennis , v itreo datums

Nomina ponto. 1 j )§. 2. His de poefeos Graecorum & Orientalium hi-

ftoria breviter expofitis, fequitur, ut diverfum utriusqueB chara&e-

14) Olymp, C. II. v. i et fe q.

15) L. IV. Od. II. v. i. et feq.

eharacterem poeticum j quem ingenium appellare liceat,perpaucis diftinguamus. Quod ad horum ingenium per-tinet, non rjegari poteft, quin animofa, libera, plena fer-voris & audaciae ipfius indoles fit. 16) Nos autein deea re<fte judicaturi, foii morumque populi rationem ha«beamus necesfe eft. 17) Ex utrisque enim ideas easqueexprimendi rationem Jiaud parum pendere, certo certiuseft. Ergo, qualis foli, fi talis ingenii esfet fervor, ini-nirne mirandum eft. Ex ipfis deinde populi moribuseonfvetudinibusque, quae a Grsecorum illis haud parumdifferunt, fingulare aliquid & valde remotum, quod o-mnino ipfi proprium eft, ingenium habet. Nobis tarnen,nifi cultioris aetatis fole nimis caecati fuerinniS, conceden-dum eft, multum nimirum fimplicitatis & innocentiaetam moribus eorum, quam carminibus inesle. Mutabileautem, nec fui ubique conftans Orientalium ingenium eft.Nec mirum. Vita enim eorum, ut patet, humanitatiscrudelitatisque rnira compages fuit. Unde facillimeexplicari poteft, quare ingenii eorum vis tantum varia-re videtur. Svavitatis itaque non femper, Ted & feri-tatis imago eft. i$J Talern enim in poefim eorum vimipfa nimirum fortunae varietas habuit. ITuc accedit, guodfoeminae lervilem vitam & leparatam degebant. Quomo-do &, ut hominibus pudor esfet, modeftia earum nil ef-ficere potuit. Hinc verborum , hinc imaginum forfan ob-feeni-

- " " 11 .

16) Vid. Lowfch. p. a86»27) Vid. Poefeos Afiat. commenfcar. Lib, Sex. au&ore celeb. loaes«,

Edit. Eichhonr. p. 3.2$) Pro exemplo fuavitatis valeat David, pf. xxiti, ubi pafroris ef-

figie Deus depingitur. Crudelitatis vicisfim imagines, ad qaas ex-primendas feris lubenter poeta Orientalis utitur, plures occurront,Ex, gr, pf. David, lxxiv, v. v. ig. 14,.

mmmamuM

%

5^^= II

fe enl tas 15) Deinde etiam, quod imsginationi Orientalesfefe toti deferebant, ordo & norma in fcribendo faepedefunt*. Si antem unum alterumve tale incommodumfaerit, linde poetieus Grientaiium characfter quafi detri-menti aiiquid pati videatur, funt tainen & multa com«tnoda, unde fingulare decus & pretinm habeat. Qaodvero, ni failor, in iinguarum natura & indole cerniturEd fciiicet vivida, venufta, poetica & béne Tonans. Quiu& tantum fane fenfibus cohaerere videatur, ut ad äffe»<ftus tam excitandos, quam exprimendos facillime vale-at. Orientale!« enirn, qui vi animi & vocis fententiasfuas recitare poteft, poema quoddam, lingua fua vividaconfcriptum, diiigenter declamantem andire, jncundumeft, quo nihil jucundius esfe poteft. Adeo auris prius*quam animus, voluptate capitur; multis ante nos idemaffirmantibus. Quantum autem natura ad poefim Orien¬taiium profecerat, tantum fane ars h. e. ipfa Iinguarumcultura defecerat. Nam Hebraei, quomodo Ärabes,aviti moris obfervantisfimi fuerunt. Et ea eorum lingua,.ut humanse in alternando, componendo dividendoquelicentise minus obnoxia fuerit. Firma litterarum elemen¬tar fimplex vocum forma: & ftrudtnra fententiarum na¬tura, non arte cohaerens. Atqne fi quid tempori vim invocalium , parum vel nihil in confonantium valorem li-cuit. JXeque eft dubium, quin prima loquendi experimen¬

ts

ip) Heic nimirum obfervanda funt verba Lowthli. Vid. p. 145,"Minime eft mirandum, vates facros hafce imagines in exponendisrebus gravisfimis adhihere; cum vel mentis humanae depravatsepenitus & contaminatae labern denudant. e. g. Isai. LX1V. 6. velcorruptos fuorum mores exprobrant. ex. gr. Ifai. I. 5. 6.16. &c.;qu3e, fi in fe fpe£bntur, plane deformes atque odiofae habendaefunt; fi ad veram originem & ad fua facra referantur* nec poß»dere carebunt» neque etiam dignitate.1'.

\% —!2—=

ta tonarttis quafi natur# bnitamenfca fuerint. Scilicet quae-vifu, auditu, guftu, tacftu vel odoratu quis perceperitrea fono aemnlari & tenere ftuduit. Sed Orientalium, in-quam, féntentiarum conformatio valde peculfaris eft.Quomodo itaque ipfi comparatum fit, moxjam videbimus.Ea profeéto ejus ratio fteftatur Lowthius 10J eft, "utplena comprehenfio in fuas partes fere aequaliter difti ibu»atur, Dtque integra ejus membra integros verfus conficiant.Itaque ut poemata in periodos plerumque aequales quafilua fponte fe difpertiunt, ita periodi ip ae per fe dividun-tur in fuos verfieulos; multo frequentius quidem binos,fed faepe etiam plures. Hoc in iis maxime locis cerni-tur, qui apad Hebraeos vätes uftique fere occnrrunt,ubi rem unam multis modis verfanfc, & in eadem fen-tentia commorantur, ubi idem faepius diverfis ver bis ex-primunt, aut diverfa eadem verborum forma includunt;cum paria paribus referuntur, adverfis opponuntur con¬traria: quse cum efficiant plerumque, ut apte & nume-rofe cadat etiam foluta oratio, vix dubitari poteft, quineadem praecipuam quandam hifce numeris venuftatem &gratiam conciliaverint." Singularem vero poeticam fenten-tiarum ftruéturam esfe, mfnime mirandum eft. Quid enimHebraeorum, quomodo & Arabum, ut ita dicam , fyn¬taxi fimplicius? Sic nominurn declinationibus carent &re vera non nifi unam verborum conjugationem habent,Förmae enim illse, quas Grammatici conjugationes vo-cant, fünt tantum certse verborum modifieationes. Duofunt iis mod i : Indicativus & Imperativas. Et quid aliud,nifi nomina, Infinitivas & Participium? Unum nempe *fnbftantivum, alterum autem adjedfrvum. Sunt deinum-duae tantummodo temporum formae: Praeteritum & Fu¬

turum»,

2°) p, 58 - 9.

rnammasamammmmaai

tmnm. Quod ad particulas pertinet, earum etiam , quam-quam quidern magnam faspe vim habuerint, fimplicemes fe conft» u&ionem, nemo certe igtioraverit. Ex talickcumfcripta linguarum fleftione non variata fententia-ruiu confoi matio exfpeétanda eft. Quare verba , nullainterpofita inverfione,, idearum veftigiis inftant, Quodvero de fenfcentiarum conformatione, non idem omninode metris Hebraeorum Arabumque valet. Hoc itaque,aeque ac illud propius ccgnofcere, non a re alienum fit,praefertim cum charafter ftyli poetici utrinque fuam fpe-eiem habeat.. Quod ad mefcra Hebraeorum fpeétat, pri-mum oronium monendum eft, femper dubium fuisfe, anre vera ejusmodt habuerint. Veftigia interdum eorumfunt, etiamfi dubia quidern & incerta. Plura nimirumtalia celeb. Eowthius fe invenisfe putat. "Erat, inquit,apud Hebraeos vätes in ulu carminis quoddam genus me-moriae praeeipue juvandae causfa, ut videtur, inventum,quo res aut fententias, aliquantum disfipatas plerumque,nec fatis ipfa naturae & diSpofitionis necesfitate inter feconnexas , ita exprimerenr, ut finguli vel verfus velftrophae litteris primonbus alphabeti ordinem repraefenta- .rent'*'2\) Sed non folum haec ipfa, ut ita dicam , fignatioAlphabetica, verum etiam Angularis quaedam dialeétuspoécica rem Hebraeorum metricam denotare videtur. Au-étorem vero, quem proximum fupra citavimus, iterumhac de re confulamus. "Habet etiam aliud poefis He-braea, quod metricae orationis omnino eft proprium. Iisenim folummodo fcriptoribus, qni certa quadam numero-rum ac pedum moderatione lunt adftriéb', ea licentiaconceditnr, ut vocibus utantur a communi loquendi u-fu ac lege difcedentibus, & a linguse analogia paulum

detor-

21) p. 40;

detortis; utque eas nonnunquam vel detraélls quibus-dam fyllabis diminuanfc, vel adje&is augeant. Quse reseam vim habet, non tam ut in promptu fint quaedam nu-merorum complementa,quam ut fonorum variefcas fatietatioccurrat, utque univerfae elocutioni proprius quidam coJofinducatur, & fua conftet tamquam a plebe femota digni-tas. Hujusmodi igitur artificio aliquo pro vario cujusquelingnae ingenio fecnper utitur poefis, Cernitur autem idduobus potisfimurn: primum glosfarum, five peregrinifermonis, ufu; tum vocum receptarum anomaliis quibus-dam, five formis infolentioribus. Notum eft, quantumin hoe genere fibi permiferunt poetae Graeci; quorumlingua prae ceteris omnibus, propter dialeélorum, qusein diverfis Graeciae rebuspublicis obtinuerunt, varieta-tern & copiam hujusmodi licentiis erat maxime opportu¬na. Secundum illos nulli fortasfe eas liberius admife-runt, quam Hebraei; qni cum glosfis, tum vocum ano¬maliis, maxime autem particulis quibusdam orationi me-tricae propriis, & in fine vocum identidem additis, fty-Jum diftinxerunt, & dialeétum quandam poeticam fibicenfecerunt." 22) Quamquam vero ex his allatis, Hebrse-orutn poefim metricam esfe, demonftrare potuerimus;fateamur tamen necesfe eft, poetici eorum rhythmi co-

gnitione nos, ut aiios, prorfus carere. Quid? qnod, utfacillime concedimus, ne numerus quidem fyllabarum,qtiibus fingulae fermonis voces conftant, plerumque cer-to difiniri poteft; ac multo minus earum tempora, five,ut vocant, quantitas unquam inveftigari. Locus verohic nimirum nos ju bet, ut, promptioris comparationis

22) P. 41. 2,3. Qui exempla hujus dialefti poeticae quserit, eumrogo velit oculos ad notas his allatis verbis fuppofitas vertere, ubifufficiens eorum fuppellex erit.

gratia,

15

gratia, obfervemus, contrariam esfe poefeos Graecorumrationem. His enim & nuineri fui & pedes eonftant.Quotnodo nec rhythmus deesfe poteft. 23) Cum Ara~barn autem & Graecorum metris aliter forfan feie res com-

parate habet. Magnam enim in hoc genere & horum& illorum propriam esfe multitudinem, celeb. Iones te-ftatur. 24) Si qua autem, quod ad illam fpedtat, interG raecos Arabesque differentia intercesferit, ea nitnirum ineo ipfo petenda eft, quod Arabes pluribus fyllabis longis,quam brevibus, Gr aeci autem vice verfa utuntur. Undefit, addit celeb. Iones, ut tribrachyn, proceleusmaticum,primum paeona, aliosque pedes volubiles, quibus Graecitum poetae, tum oratores utuntur, Afiatici in verfibusnon adhibeant. Apud Arabes, Ii litter ä (ut vocant) ini'mo}ä fyllaba terminatur, longa femper eft, fin minus, bre¬vis: ut <A3 kud, b& 15) Verba tandem, quae fequun-tur, brc, comparationis nempe gratia, addere Iiceat. "Eaeft, tefte celeb Iones, linguse Hebraese cum Arabicåcognatio, ea poefeos utriusque gentis cum in imaginibus,tum in figuris fimilitudo, ut nequeam mihi perfuadere,quin metra etiam Hebraea fuerint Arabicis perfimilia, ni- .

II

23) Obfervanda funt verba celeb. Hermannir — Es ift in der Thafcbewundernswürdig, dafs die alten Griechifchen Dichter,, blofsdurch ihr Gefühl geleitet, den an (ich notwendigen Gefetzendefs Rhythmus fo treu geblieben find, dafs man wohl HSrte undRauheit zuweilen in ihrem Versbau . nie aber Fehler gegen die Rieh*tigkeit des Rhythmus antrifft. Vid. Handbuch der Mfctr, o, VI..Vorred.

24) Vid. p. 25. Ed. Eeichhor;

as Vid. p. 25, 6

l u

16 »i: ' >

fl quod Arabum verficuli fimiliter definant, veterum He-brseorum, non item;& hi quidem in eodem po&mate di-verfis carminum generibus ufi fuisfe videantur, quodPindarum ceterosque Lyricos fecisfe perfpicuüm -eft.Itaque analogia duétus quasdam poefeos Hebraea3 regu-las defcribere conabor, non eas quidem ut certas, ledut probabiles tantum proponens; neque enim fum nefcius,plena esfe errorum omnia, & in profundo demerfam Iatereveritatem. Puto igitur eas fyllabas, quae aut confonan-te, aut vocali n, t, i quie&fcente terminantur, ut Vibal. ti bt, iongas esfe, quae fecus, ut 3 b£, breves;fed in iis vocibus , quae vocalibus carent, tenendas au-tumo vocales Arabicas. fit-, quoniam Arabes dicunt,

nafst, anima ma, eodem modo voceui Hebraeo-rum tu?öi näfst efferre non abfurdum videtarj utrum ve-ro Hebraei nafson pro nafs dixerint, ut in verfibus meti-endis Arabes, id certe neminem uoquam fciturum arbi-tror." 26) Sed veremur, ne a principi hujus feétionismomento, quod in diverfo Graecorum Orientaliunaquepoetico chara&ere diftinguendo fupra pofuimus, nimislongam digresfionem fécerimus* Nunc itaque ad propo-fitum noftrum lire mora revertamur. Jam quidem fupramonuimus, ingenii Orientalium indolem liberam, animo-fam , plenam fervoris & audaciae esfe. Quod neuipeJudicium de Hebraeis quidem praecipue, ut celeb. Low-thium fequamur, hic vero de ceteris etiam Orientali-bus intelleétum volumus. Ingenium enim utrinque fiinile.Si

26) p. 61-2.