Dinin Türk Toplumuna Etkileri - Ziya Gökalp

8/3/2019 Dinin Trk Toplumuna Etkileri - Ziya Gkalp

1/37

DNN TRK TOPLUMUNA ETKLER

Written by Hikmet KvlcmlMonday, 01 June 2009 20:04 - Last Updated Wednesday, 01 July 2009 15:25

lk belirlendirilmesi gereken konu "TRK TOPLUMU" ile "DN" denilen olaylarn kendi

anlamlardr. "Trk toplumunedir?" gibi genelbir soru alrken, ister istemez baka sorular ortaya karlm bulunur. Aratrlacak olan hangiTrk toplumudur? Hangi dindir?Herey gibi, Trk toplumunun da, Dinin de birer Tarihleri vardr. Yani, zaman iinde geirdikleri deiiklikleri vardr. Sonra, her Toplum ve her Din yeryzndeolup bittiine gre, Trk toplumunun ila, onu belirliyen Dinin de birer, -sz yerindeise-,Corafyalar vardr. Yani, mekan iinde geirdikleri deiiklikleri vardr.

Yeryznn hangi corafya blgesinde, ne zamanki tarihe den Trk toplumu, neredeki ve ne

zamana rastgelen hangi Din in etkisi altnda kalmtr? Buna kesin ve belirli bir snr izmedike,ne srlecek dnceler, ne Trk toplumunu ve ne de onu etkileyen Din i bize iyiceaydnlatm olmaktan uzak kalacaktr. Trk toplumu ve onu etkileyen Din diye, Tarih iinde biryol belirledikten sonra, artk bir daha nerede bulunursa bulunsun, ne zaman olursa olsun, hibirdeiiklie uramakszn ve yerinden oynamakszn, ebedi ve ezeli mutlak bir varlk olaraksrp gelmi birer gereklik yoktur.lk Trk toplumu Ortaasya'da belirmitir. Trkiyemiz, Kk Asya denilen Anadolu ile Avrupa'yagiren Rumeli lkelerinde gelimitir. Bugne dek deie gelmi bulunan Trk toplumunu,Ortaasya' da da etkileyen dinlerle, Anadolu ve Rumeli'de etkileyen dinler de zaman zamanbaka olmulardr.

SA'DAN 300 YIL NCEK VE SONRAK KIYAMETLER

1 / 37


2/37



lk bilimcil ant-yaz olan Herodot Tarihi, bize sa Doumu'undan be alt yzyl nceleri, btnOrtaasya toplumlar iinde Trk" adyla anlan bir topluluktan konu amyor. Yalnz; Ortaasyalgrnen ve Trk-Mool atalarna alan ilk insan kmelemesi anyor:1- MESAJETLER : Bugnk Trkistan telerindeyaarlar. Balar Tomris adl kahraman

Ana-handr.Persleri Tarihe sokan Babahan Sirs (Cyrus; Osmanlcas: Kiyumres) adlkahraman yakalayp, kandolu kpn iinde boan yiit hatun Tomris'tir. Tom-ris'in Mesajetleri,Tarih ncesindeki KADIN egemenliini yayan ve henz mlekilikdzeyinde kalanbir AaBarbarlk kona iindedirler. ANAHANLIK andadrlar.2- SKTLER : Tuna, Dinyeper'den Volga, Seyhun,Ceyhun rmaklarna ve Alplerden Altaydalarna, in, Hind snrna dek uzanan alanlarn insanlardrlar.Henz obanlkretiminegeldiklerine gre,OrtaBarbarlk konan yaarlar. Herodot; skit savalar, iinde kadn klkl ve grnl askerlerde anlatr.Bu bakmdan, skitler'de henz kadn hukuku silinmemie benzer. Ama, egemen skit

toplum tipi BABAHAN'dr. skitler bir ulus olmaktan ok, bir dnya olduuna gre, onlar,Anahanlk'tan Babahanlk'a doru yelpaze gibi alm bir sra basamakl Toplumlar saymak endorusudur.Biz bugn, Mesajetler toplumunu'da, skitler toplumunu'da Tarihten ok, Tarih ncesi efsaneleralacakaranlnda tanyoruz. Onlar ancak, Corafya yerlerine ve insan tiplerine bakarak,Kyaslama yoluyla,"Trk-Mool" toplumlar ile ilgili sayabiliriz.Balca kaynak olan Herodot, belirli yl says vermiyor. Anlatndan, Sar Irmak in'ine deinuzanan Ortaasya lkelerinde saval insanlar kaynarlar. in henz bilinmez. OrtadouMedeniyetleri'ne (Irak Msr'a) doru, arka arkaya, dalga dalga med ve cezirler halinde saldrpdnen insanlar farkedilir. Bunlar balca adla Tarih sayfalarna girerler:1) MEDLER

toplumunu ykan Cimmerler, 2) CMMERLER toplumunu nlerine katarak Medler zerine srenSkitler,3) SKTLER' i nlerine katma Cimmerler zerine daha dorusu Irak ve Msrmedeniyetleri zerine iter grnen Mesajetler.Bu insanlara ne oluyordu byle? "ULUSLARIN G" denilen eyi yapyorlard. Yazl Tarihinaka konu ettii ve sa' nn doumundan birka yzyl nce, ile birka yzyl sonra grlen: Birdeil, iki Uluslarn Gvardr: 1) sa Doumu'ndan nce, Uzakdou (in) Medeniyeti ileYakndou (Irak-Msr) Medeniyetleri arasnda Herodot' un anlatt Barbar ulus aknlar; 2) saDoumundan sonra, gene Uzak-dou (in-Hind) Medeniyetleriyle, Akdeniz (Yunan-Roma)Medeniyetleri arasnda klasik Tarihin anlatt, ve sanki ilk defa grlyormu gibi, zel"Uluslarn G"

adyla and Barbar ulus aknlar...Heredot' un anlatt Barbar aknlaryla, klasik Tarihin anlattklar arasnda kyaslamaya elverilibenzerlikler gze batcdr:1) Volga' y aarak Bati ya saldran Atila adna bal Hnler, tpkTomris' inMesajetlerigib, en geride iten ilk vurucu g oldular: Hnler nnde Slavlar ve Ostrogotlar ezilince, rkp:Trakya,Makedonya, Yunanistan, talya, spanya, Afrika' ya dek uzanan Vizigotlar, bir, eitskitler durumunda idiler; 3) Bu aknlar nnde km Roma topraklar zerine yerleenCermenler, skitler nnde balarnn aresine bakan

Cimmerlerulusuna benziyorlard.

2 / 37


3/37



SOSYAL KIYAMETLER ORTASINDA TRKLER - MOOLLAR

Btn bu sa' dan be yzyl nce ve sonra grlm altstlkler srasnda, "Trk toplumu"adn alm insan kmeleri var m? Tarih belirli bir kayt drmemi. Yalnz Herodot, Ceyhun

tesindeki"Asya'ya sahip"skitleri sayarken belki Altay dalarnn tesinde, berisinde:"enesi uzun, zel dili olan"altnc tip skitleri"yass burunlu"diye tanmlar. (Herodot, 4/12, 3/105,1965). sonraki tarihler de Hnleri:"Yayvan ve geni burunlu"olarak anlatyorlar. {V. Duruy: Histoire Generale, s. 216, Paris 1891). Yakn-dou kaynaklarndadaha ak bir benzeyi belgesi yok.

Uzakdou (in) kaynaklar ise; bsbtn efsane karanlndadrlar. "Bir inli rk yoktur...inliler, 'Sar rk' a ve Mool rkna balanyorsa da, Ehalinin Ortaasya' dan gelmi bir istilasonucu olduu dncesi, sadece bir hipotezdir." (Hist. Gener. des Peuples, C. I. s.32)."Anarik in efsaneleri, hemen btn kahramanlarn Sar Irman orta akm zerine yerletirdi.... Neolitik in'de oturanlarz Mool tipi olduklar hkmn verdirtti..: 'in Konfederasyonu'nuntesinde 'Drt Deniz'in Barbarlar yayordu."(Keza, C.I. s. 373).

TRK SZC NEREDEN GELR?

Tarihin o kargaal kyametleri ortasnda "Trk" szc ne zaman, nasl.dodu? Ve oszcn anlam nedir?Trkl ideal ediinden kimsenin kukulanamyaca Ziya Gkalp e gre: "Trk" szc"Tre" szcnden gelir. Thomsen ("L'Inseription de l'Orkhon",s. 98) Orkhon Kitabelerindeyazl "Tre" szcn: "Kanun"; "Kurum"(Messese: Institution) anlamnda tercme eder. Kitabede:"Trkbudun ilinin, trnn kim aktard"(Sizin devletinizi ve messeselerinizi kim ykard) cmlesinde yazl hem"Trk"

, hem"Trn"szckleri"Treli"anamna gelir. Divan` Lugaat`t Trk (C. III, s.167), Dou Trkesinde"Tre"ve"Tr"denildiini belirtir, ve"Tre"

nin:"Resim-Kaaide"

3 / 37


4/37



(Tren-Kural) demek olduunu aklar."l braklr, trn braklmaz"(lke braklr, tre braklmaz.)Ziya Gkalp, o anlama dayanarak yle der:

"Trk tresi, eski Trklere atalarndan kalan btn kurallarn topu birden, demektir. Trekelimesinin Trk kelimesiyle bir zden olmas da hatra gelebilir.Baka yerlerde yazdm gibi,Sagadak szc naslSagal anlamna gelebilir. (K) harfi, nispet ve karakteristik ekidir: Buipozete gre, Trk szc Tre szcnden kmtr. Bu ipotez henz Trkiyatlarca kabuledilmedii iin ahsi bir fkirden ibarettir." (Z.Gkalp: Trk Tresi, s.4. stanbul 1339)Gkalp ipotezine gre: Ortaasya' da Trke konuan uluslardan bir bl, bir tarihte "Tre"lenmi;"Treli"anlamna"Trk"

diye adlanm. Trkler, kendi trelerinden olmayan uluslara "TAT" derler.Araplarn,kendilerinden olmayanlara "ACEM" dedikleri gibi,Trkler de tresizlere: Uygurlara,Acemlere. (Perslere)"Tat"adn verirler. Trklere Uygurlar kadar yakn olan Moollara da TAT-ER (Tatar) deyileribundandr.Neri, "Trkmen" ad iin baka bir sz oyunu ne srer. aman inanc tayan Trkler, ilkMslman olduklan zaman: "slame gelp m'min ve mttaky oldular. Ondan tr bunaTerk-iman denildi. Lafzda hafifletilip Trkman dediler. Trkman'n ad ol vakitten beru konuldu."(Neri Tarihi, s. 14, TTK yayn)."Terk'i iman"dan (inan brakmaktan) Trkman gelirmi, gelmez

mi?.. nemli olan gerek udur: Btn aratrmalara ve tahminlere gre, TRK ad, Ortaasya'daki insanlardan bir blne sonradan verilmitir. Bu "sonra": Trklerin Tarihe girilerizamandr.

TRKLER HANG YILLARDA TARHE GRDLER

Uygur ve Tatar gibi en yakn akraba uluslar arasnda Trkler ne zaman ve nasl Tarihegirmilerdir?Bir ulusun Tarihe girmesi, yazl Tarihte anlmasdr. Bu da, SINIFSIZ bir toplumun, Tarihncesinden, sosyal snfl Medeniyete demesiyle balar. lkel toplum, o zaman, YAZI'nn

bilindii Medeniyette, yazarlarn kaleminden sayfalara geer. Trklerin, Yakndou ve Uzakdoumedeniyetleriyle ilikiler kurmas,Tarihte Trk adnn iitilmesine yol amtr.Trklerin ilk Medeniyetle ilikisi in'de olmu grnyor. Trkler in'i "TAVGA" yani: Ulu,Kadim, Teknie Fenne sahip sayarlar. "Trklerin inlilerle mnasebeti, milattan 200 yl nceegemen olan "Hynong-nu"; yani Hn adndaki Trk devleti zamannda vardr. Milattan 174 ylnce, in'den Trk Hanna bir prenses getirmek zere Trk sarayna giden Cung-Hang-yueadndaki inli eli, Trklerin in medeniyetine kar gsterdikleri taklit eilimini Trk hayat iinzararl grd. Bu zat, Trkleri sevdii iin Trk saraynda kald. Bir daha in'e dnmedi."(Z. Gkalp:Trk Tresi

, s.7)."slamlktan nce Trkler, inlileri biricik ayk ve bilgili olarak tanyorlard. Orkhon

4 / 37


5/37



Kitabesi,inlilerin Trklere kendi Ayk ve Bilik'lerini verdiini sylyor. Thomsen, aykszcn "Medeniyet" olarak,Bilik szcn "Bilgi" olarak tercme etmitir." (Orkhonkitabeleri, s.4) (Z. Gkalp:

Keza, s.)"Kitab'l lm'n Naf"bu yan daha ak koyuyor:"Uygarlarn eski edebiyatndan pek az ey kalmtr.Avrupa bilginlerince bilinen Uygurlehesinde yazlm bu az saydaki elyazlarnn hepsi,slamln kabulnden sonra yazlmtr.Ve elimizde bulunan en eskielyazs, I. ci miladi yzyla dek kabilir." (Keza).Trkiye'nin Trkleri iinde en byk Trkiyat olan Ziya Gkalp'e gre, Trk'nTarihncesinden Medeniyete el uzat, sa Doumu'ndan 2 yzyl nceleri olmutur. Trklerce,Medeniyetin en gze arpan aygd ve belgesi olan Yaz'nn kullanl ise, ondan ancak 700 ylsonralar grlr.

"TRK TOPLUMU" ve DN

Bat'da Akdeniz medeniyetinden ROMA mparatorluu kerken, ona "coup de grace" (sonkurun)u indiren Barbarlar aknnn koba Hnler idi. Uzakdou'da Roma'nn karl demekolan in medeniyetinden TANGI.AR slalesi kerken, ona son kurunu vuran Barbar aknnnkoba, slam kltrnde "Kyamet alameti" saylan Tibetli TUFAN uluslar oldu. (H. Kvlcml:Tarih - Devrim - Sosyalizm, s. 260).Yakndou da Antika medeniyetler zincirinin son halkas olan SLAM medeniyeti kerken, ona

son kurunu vuran Barbar aknnn koba, bir eit Tufan saylan, Hn torunlarndan CengizMoollar, Timur Tatarlar oldular. Roma medeniyetinin rnesans olan BZANS medeniyeti,Bat'dan gelme Hristiyan Barbarlarla yalnz a edildi; kecei sra, Dou' dan gelme sonMslman kurunu vuran koba artk, (Hn-Mool - Tatar deil), dorudan doruyaTRKLER(Seluklu - Osmanl) oldu.nce Din nedir? En geni anlamyla, hereyden nce Toplumculbir olaydr. "Toplum mu Dineetki yapar, Din mi Topluma?" sorusu nmze kmamazlk edemez. Toplum Dini yarattnagre, yaratan m yarat etkiler, yaratk m yaratan? Bu metafizik: "Yumurtam tavuktan kar,tavuk mu yumurtadan?" sofizmidir.Gerekte, hem tavuk yumurtadan, hem yumurta tavuktankar. Dolaysyle: Toplum Dine etki yapt gibi, Din'de Topluma etki yapar. Mesele, hangi elle

tutulur, somut artlar iinde, Toplumun Dine ve Dinin Topluma neden ve nasl etki yaptnaratrmak ve bulmaktr.zel anlamyla Din Nedir? Toplumda, insan kiilerin dnce ve davranlarna, kiiler stglerin etkilerini yorumlayarak uygulayan, teorik bir dnya gr ve pratik bir evren dzenidir.sa'nn doumu sralarnda doduu anlalan "Trk toplumu"na hangi kiiler st etkiler; ne gibiyorumlamalara ve uygulamalara yol aan dnya grleri getirmitir.?

"TRK DN"

Ziya Gkalp bir "Trk dini"nden bahsederken, o dinin Trk sosyal yapsnn bir rn olduunu

yle aklar:"Trk dininin genel izah bize gsterecektir ki, eski Trklerde tanrlar, sosyal zmrelerin

5 / 37


6/37



sembolleri gibidir. Her tanr mutlaka bir zmrenin vicdann temsil eder: Airetin timsali Ogan,Batnlarn timsali Yersu'lardr. Batnlarn airetten doduklar gibi, Yersular'da Organ'noullardr. Buguhan, cemaatini 4 orduya ayrm, herbirini bir cihetin bekisi tantmt. Busosyal rgtn lahuta in'ikasndan (gkyz aynasna arpmasndan): Gk, Kzl, Ak,Kara

Han'lar diye 4 ikinci derece Tanr vcuda geldi. Bunlar Ogan'n oullar sayld. Sonralar, sosyalzmreler blndke, Tanrlarn says da o blmlenie paralel olarak artt.Bu tanrlara Yersuad verilmesi, Trklerin toplantlar vahalara ve byk rmaklara tabi olmasndandr." (Z.Gkalp:

Trk Tresi, s. 29).Gryoruz. Burada Dinin Trk toplumuna etkisinden ok, Trk toplumunun Din zerine kesinetkisi vardr. Geri bir yol domu bulunan Din'in, ondan sonra karlkl olarak Trk toplumunayapmad etki kalmyacaktr. rnein:"Trklerin lkelere bal Yersular olduu gibi, dorudan doruya her Boy'un koruyucusu olmakzere, zel bir Tanrs vard. Mahmud'u Kaari bunlara C = Cv adn veriyor. ki Boy

savaacaklar zaman, sava gnnden nceki gece srasnda, o kabilelerin Cv'larsavarlarm. Bunlardan hangisi stn gelirse, sabahleyin onun Boy'u stn karm. Bylece,kan davalarnn, gazvelerin, kabile savamalarnn balca sebepleri Cv'lar olduu anlalyor.Bir kabileden bir-tek kiiye saldrnak, onun taptna saldrmakt. O halde, tek kiinin cnalmak; taptn cn almak demek olurdu. Bu suretle, kadn dininin bir asabiyet dini olduuortaya kyor. Aile dayanmasn var eden ve boyuna kuvvetlendiren Cv'larla, Yersu'lardr.Ogu ile Boy ilk ailelerdir. Bunlarn dayanmas, aile asabiyetidir." (Z. Gkalp: Keza, s. 30).Bu szlere baklrsa: "Savaanlarn balca sebebi Cv'lar"sanlr. Ama, daha nce Z.Gkalp'in kendisi, Cv'larn da Yersu 'lar

veOgan'lar gibi, "Gk aynasnda grnen sosyal rgt sembol olduklarn akladyd. DemekCv'lar savan sebebi deil; Kabile, Boy, Aile savalarnn sadece bayradrlar. Yakndou'nunslamlndan ve Uzakdou'nun Budistliinden nceki Trk toplumu, kendi NORMALTarihncesi an yaarken, yapt btn kii st etki yorumlarnda, yani Din kavramlarmdakendi z yapsnn gerekleriyle sk skya bal kalmtr. Dinin Trk toplumu zerine etkiyapmasndan ok, Trk toplumunun Din zerine yapt etki gze arpm; idealistler dahi buyan saklyamamlardr. Trk toplumuna Din dardan gelmemi, kendi iinden domutur.

Dinin etkisi toplumun etkisi ile kaynak bulunmutur.

NUH - TUFAN - TRKLER

Trk toplumuna dardan geldii iin "etki yapm"saylabilecek iki Din vardr:1- Uzakdou'daBudizm, 2- Yakndou'daslamlk.. Bugnk Trkiye'de yaplan bir anket:"Trk toplumuna Dinin etkileri"

ni aratrnca, ne Tarihncesindeki, ne Uzakdou'daki Trk toplumlar mradedilmemisaylabilir. O zaman konuyu yle belirlendirmeliyiz:

6 / 37


7/37



"Yeryznn Trkiye denilen toprak blmndeki Trk toplumuna slam dininin etkilerinelerdir?"Trklerin slam dininden etkilenmeleri, Cermenlerin Hristiyan diniyle etkilenmelerini andrr.Semit gelenei, ilk insan Adem ile Havva'ya balad. Bunun anlam ayr bir konudur. lk Smer

medeniyetini, slamln Tufan adn verdii biimde, sularn basmas gibi basan SemitBarbarlar akn zerine insanlk Nuh oullarna baland. Tarihte ve mitolojilerde anlan Nuhoullarnn adlarna bal uluslar gz nne getirilirlerse, alacak bir gerekle karlayoruz:Btn ad geen uluslar, Tufan olay srasnda, Yakndou medeniyeti ile uzaktan yakndan ilikikurmu Tarih ncesi toplumlandr. Baka deyimle, "Nuh Oullar"denilen insanlar, Tarihe demiBarbar ynlardrlar: Friyallar, Cimmerler, Skitler, Medler, Ionyallar, beryallar, ToormanlarJAFET'in oullar; Elamlar,Asurlar, Ermeniler, Aramllar v.s.HAM

'n oullar Keldanllar, Araplar, Msrllar, Libyallar, Fasllar, Nmidler, Ken'anllarSAM'n oullar sayldlar.Tufan'dan sonra Tarihe (ama, Yakndou medeniyetlerinin tarihine) giren btn o ad geenuluslar, Tufan srasnda MEDENYET siciline geirilmi bulunan Semit jenealojisine balanmakzorunda kaldlar. Yakndou medeniyetleri evresinde Tarihe giren Trkler, Nuh olu Yafesdlnden sayldlar. Mslman Pers tarhileri o kadarla da yetinmediler. Trkleri Muhammedpeygambere yaklatrmak iin, Araplarn balandklar SAM adndan kartmaya altlar: Bukadarna kar artk Trk Mslman yazarlar bile kar ktlar:"Ouz Khan, brahim Aleyhisselam olu, shak olu, Iys'in oludur dediler. Yanl yaptlar.

nk, Iys Kk - Rum atasdr ki, kinci - Rum'dur. Sam olu Erfahad dlndendir. Ouz ileTrk ve Mool, Birinci - Rum gibi Yafes ocuklarndandr. Seluklular dahi brahim'e ulardemek, kimi Pers tarihlerinde anlr, ama bu Perslerin eni taassuplarndandr." (Neri Tarihi, C.I, s. 56).

TRKLER DNSZ, ya da TABATA TAPICIYDI

slam dini ile karlatklar srada Tirkler bir tek sistem deillerdi:"Birok snflardan kimileri Mdun (Kentler) ve Hsun (Hisarlar) sahibidirler. Ve kimileriBerr'dirler, yani derim; evleriyle da tepelerinde ve ovalarda otururlar. Bunlar dahi kimi gnee

ve kimi puta ve kimi sra ve kimi aaca, kimi taa taparlar. Ve kimileri dahi vardr, hi DNBLMEZLER. Ve kimileri Yahud'e taklit ederler, krallarna Khan derler: pekler giyip, alyaldzl.tac ururlar. Bu taife pek behadr olurlar Ve bunlarn topu Nuh olu Yafes olu Bukas Khanocuklarndandr. " (Neri Tarihi, C. I. s.8).Dinsizden Yahudi taklidi Khan'lsna dek eitleri vard. Kent ve Hisarda oturanlar, besbelliYakn ve Uzak Dou medeniyetleriyle temasa geen aznlkt. Asl Trk uluslarnn bykounluu "GER EVL"(Gebe adl) idiler."Menzilleri Ceyhun'la in arasndaki Trkistan lkeleridir. Krtak ve Ortak dalarnn zerindekara evlerle yaylayup (yaz geirip) ve kn Bursun, Kakyay, Karakurum, Kari ve Sayran adlyerlerde klarlard. Krallar Khakan'n taht yeri, Talas adl ehirdi." (Neri, Keza).

slam tarihleri, ou, Mitolojilere kark ve karanlktrlar. Ravzat's Safa'ya gre Yafes Perskahramam Cyrus (Kiyumres) gibi, sa'dan 600 yl nceleri yaamtr. Yasef 240 yandayken

7 / 37


8/37



Zib Bakuy sahneye kar. Cyrus'ten 170 yl sonra Ouz grnr. Hangi rakam doru?Neri, tarih kargaalna bir dzen vermek iin, Nuholu Yafes'e balad Bulcas'la TrkTarihini balatyor. nce, "Bulcas'n iki olu vard: Biri Trk, biri Mool"diyor. Bu oullarn kumgibi, aa yapra kadar kalabalk dlleri bulunduunu anlatyor. Daha bu sz bitirmeden,

Bulcas'n iki olunu unutuyor."Bulcas lnce, byk olu Zib Bakuy yerine geti"diyor."Bunun atasndan mlk ve saltanat ve evketi ve mehabeti ve askeri ok"bildirisi ile, Zib Bakuy'un u drt olunu sayyor: 1) Kara Han; 2) Or Han, 3) Gz Han, 4) GrHan...Karahan: "Dinsiz, kafir ve cebbardr. Trkistan'dan Dou ve Kuzey lkelerini ele geirdi"(Neri,1/10). Kara Han'n kendisi"dinsiz"iken, bir de bakyoruz, anasndan doar domaz Mslman olan bir harika ocuu dnyaya

geliyor."Ouz adnda bir olu oldu. Hak teala an Tevhid'e (Tanrnn birliine) irad etti. Bu, halk hakkadavet edince, atasyla yaman sava (vahet'i azim) oldu. Ouz'la atas arasnda 75 ylldrme (ktal) yapld... En sonra Kara Han ldrld. Ouz Doudan Bat'ya varncayeryzn ele geirdi."(Neri,1/10):

TARH NCESNDE OUZ MTOLOJS

Ouz kimdir. Btn Trk ve Mool geleneklerinin en byk mitoloji kahramandr Herey, hatta

Trklk onunla balama benzer. O ne zaman yaad?Neri'ye baklrsa, Kara Han ile Ouz arasndaki sava: "Bu kaziyye, brahim Aleyhisselamzamannda idi. Ouz ona iman getirmiti."(Neri,1/12)."Trkler yle zulum ederlerdi ki, Hakkn Kelam' Kadim'inde and skender Zlkarneyn meerbu ola derlerdi." (Keza).brahim: Smmer Kenti Ur'dan Msr a gm Semit'tir. Arap ve srail uluslarnn balcaatalardr. Cyrus: Med'leri yenerek Pers'leri Medeniyete geirmi balca atalardr. skender: Grekleri ve Persleri yenip Makedonya'llar Medeniyete ulatrm atalardr.

brahim: sa'dan binlerce yl nce;Cyrus: 560-523 yl nce;skender: 356-323 yl nce yaamlardr. Ouz, bunlarn her ile de bir zamanda yaam olamaz.Ouz'la bu Tarihcil Devrim kahraman arasnda eitlik, olsa olsa, Ouz'un da brahim - Cyrus- skender ile rol benzerlii olabilir.Akkadmedeniyeti sonunda brahim, Medmedeniyeti sonunda Cyrus, Persmedeniyetisonunda skender: Ortaasya insanlarnn besbelli, sosyal yaplarnda deilse bile,

dncelerinde byk yanklar uyandrmtr. Bu kutsal yanklar, Trk ve Mool geleneklerinde,Ouz Han tipinde bir mitolojik kahraman biimini yaratmtr. Bu kahraman slamlar kendi Arap

8 / 37


9/37



srail geleneklerine uyarak brahim'e; Acemler kendi Pers geleneklerine uyarak Cyrus'ekartrm oluyorlar.Yalnz,"Trkler yle zulum ederler"denildiine gre, Trklerin kendileri iin Ouz:

"skenderun ta kendisidir."Hakikate en yakn olan da, Trklerin, sa Doumu'ndan nceki 4.c yzyllarda Pencap'a dekgiden skender'le ilikili olmalardr. Netekim Grek tarihisi Pltark, skender'in Persleridevirdikten sonra Amazonlarla.karlatn masal gibi anlatr. Ortaasya'nn"Amazonlar", Tomris'in Majesterler'inden baka kim olabilir?Ouz Han, yalnz brahim, Cyrus ve skender gibi Yakndou kahramanlarn deil,Uzakdou'nun in ve Hint kahramanlar gibi, Bat Roma medeniyetine son kurunu vuran AtlHan (Atila)y da kendi kiilii iinde toplar:"Mverrih ider: Vakta ki Ouz: in, Htay, Gr, Gazne, Hind, Sind, Trkistan, Deylem, Babil,

Rum, Efren, Rus, am Hicaz, ,Habe, Yemen, Berber.. n, bu denli illeri ele geirdi, yine aslvatanna, Ortak ve Krtak'a dnp, ocuklar Gn, Ay, Yldz Hanlar sa yanna (Meymeneye),Gk, Tak, Dingiz Hanlar sol yanna (Meysereye) yerletirdi." (Neri,1/14).

TRK: KAN - HAN RGTLEN

Tarihte Atila: in'den Fransa'ya dek, Cengiz: Uzakdou dan Yakndou'ya dek byk lkeleriancak Roma ve slam medeniyetlerinden sonra kaplamlardr. Ama Asya' y, Afrika'y;Avrupa'y batan baa fethetmi hibir kahraman yok. Bu bakmdan Ouz Han, TARH iinolduu denli, CORAFYA iin de gerek kii olamaz. Belki skender, belki Atila, belki

Muhammed gelenekleri hep birden Trk toplumlar iine OUZ biiminde Kiilemi olarakgirebilir. Baka deyimle, Ouz, btn bandan geenlerden de aka anlalaca gibi, Tarihve Corafya ile hi iliii bulunmayan, sadece bir efsane yiitidir. Trklerin"Trk"adn aldklar; yani"Treli"olduklar ada, Tabiata ve Atalara tapan Toplum, kendi treleni yapsn KUTSAL anlamdaOUZ bir ATA klna sokmutur.Ouz Han'n Homer ve Hezyod'daki Zeus Tanr gibi bir mitoloji yarat olduu, ondan sonrakigeliimle de aklanr. Oul diye adlar konulan. "HAN"lar da gerek Tarihcil kiiler deildirler:

Btn ilkel Toplumlarda grlen Kan (Gens) tekilatnn sembolleridirler. Gens ile Kan ve Han(Khan) szcklerinin birtek insancl kkten ktklar ortadadr. Sosyal akrabalk ilikilerinisnrlandrma rgt olan Gens Kan blmleri, nasl tek Aile kknden 2'ye, 4'e ve ilh.ayrlarak blnme ile geliirse, ilkel Trk toplumunda Tarihe gemi HAN saylar ve blnmeleride, tpk yle gelimitir.Bulcas'n Trk -Mool diye yalnz 2 olu vardr. Ama, Bulcas lnce, yerine ne Trk, ne Moaladl olu gemez: Zib Bakuy geer. nk Trk ile Mool, gerek kii deil, bir Toplumrgtdrler. O rgt iinde, anlalan ilk Babahan tipi Bulcas'tr. O kii lnce yerine Zib Bakuygemitir. Ravzats Safa'ya gre: "DB" szc "TAHT" demektir, "BAKUY" szc "ULU"demektir. Bu bakmdan Zib Bakuy'un kendisi bile, bir gerek kii olmaktan ok, ilk Babahanlk

denemesine verilmi, "ULU TAHT" anlamna gelen bir mitolojik addr.Zib Bakuy'un 4 olu olur. Zamanla Toplum bym, ilk 2 Kan, yeniden ikier blnerek 4

9 / 37


10/37



olmutur. Her Han (btn Gens = Kan rgtlenmelerinde olduu gibi) bir Totem le belirtilir.Totemler, Trklerin tabiat inanlarna uyarak: Yn (cihet), Mevsim, Da adlarn alrlar. ZibBakuy'un drt olundan: Kara, Trklerde Kuzey yn demektir; Gz, bildiimiz sonbahardr; OrHan

ileGr Han, Ouz' un, efsanece dnyay fethettikten sonra"vatan aslisi"olarak ekildii Ortak (Or Da) ile Kurtak (Gr Da), yani iki kutsal Da'dan (tak'tan) baka neolabilir?Ouz Han'n babas diye gsterilen KaraHan "Kuzey" insan olarak, Bat Gney'e denTrkistan Trkleri kadar Medeniyete dememi olduundan, "DNSZ" kalm Toplumsemboldr. Mekan iindeki ayrlk, zaman iinde de farkllamalarla devam etmitir. Bulcasanda Trk toplumu 2 Kan (Khan)l (Trk - Mool) iken, Zib Bakuy anda 4 Khan (Han)ldr.

Ouz anda Kan (Khan) rgt birden ikiyen ayrlmtr;Sacl: Gn - Ay - Yldz totemli Kan'lar yeryznden eriilemiyecek denli yksek, neredeyseTabulam olurlar;Solcul: Gk - Tak (da) Dingiz (Deniz) Totemli Kan'lar, daha elle tutulur dnyamzn paralarolurlar.

Kaonfederasyon

OUZ KHAN

Federasyon...

10 / 37


11/37


12/37



GK

TAK

DNGZ

...... Budan

Kan...

Kay

Yazr

Avar

12 / 37


13/37



Bayndr

Salur

ngildir

Bayat

Der

Kartuk

Becenek

Aymur

Bldr

Alka

Dordurga

13 / 37


14/37



Bigdili

Cavundur

Alayundlu

Yive

Karaveli

Yabrl

Yarkn

ebni

regir

Knk

14 / 37


15/37



......Boy

Trk toplumu, inan bakmndan henz yar yerde, yar gktedir. Uzak Umman ve l - Kervanyolculuklarnn beii olan Irak medeniyetinde inanlarn nasl yerden ge kt, gkte Ay -Gn - Yldz sembollerine Toplumdaki Kan blmlenilerini (7'li Kan ve Hafta gibi) aksettirdiigz nne getirilsin. Yakndou medeniyetiyle ilikilerin brakaca etkiler sezilebilir. Ouz Han,Kara Han'la Zib Bakuy Han'n Kan blmleniini ok daha geni llerde gelitirmitir. Ouz

Tresi budur. Ouz'la birlikte Trklerin Trk (Treli) olular ondandr.Ouz dnyasnn 6 airetinden her biri, ayr ayr hep 4'er Kan(Khan)lara blndler. Ouz Kan', nce Bulcas Kan' gibi 2 ble (Meymene: Sacl ve Meysere: Solcl) ayrlm en bykKonfederasyon'dur. Ouz Konfederasyonu'nun her biri 3'erliKantopluluklarn iine alm 2 bykFederasyon'u kaplar. Her Federasyonun 3'erli ana Kan'lar, yeniden Zib Bakuy Kan' gibi, 4'erli Kan'laraayrlr:

Bylece, Ouz Yrm' (Menkbesi) ile anlatlan ey, btn bu 24 Kan' iine alm en byk Kandalar Konfederasyonu'dur. Yalnz bugnk Trkiye haritas iinde, o 24Kan'dan ounun adlar birok yerlerin adlar olarak yaamaktadr: Yazr, Dudurgu, Avar, Karkn,Bayndr, Anamur, Alayund, Yreir, dir, Burdur, Knk gibi... Anlalyor: slam medeniyetinink aamalarndan hemen btnyle Ouz oymaklar (ve Kazi lar) Ortaasya'dan kalkp,Totemleri, Tabular ile bugn yaadklar Kkasya'ya akn etmilerdir. slam Tarihi bu olaypekitirir:"Btn bu Trkler (mvahhid) (Tanr birliine inanm) drlar ki, Trkistan'da ve

Maverannehir'de, Horasan'da, Fars'da, Irak'ta, Azerbaycan'da, Diyarbakr, Ermeniyye, Rum,am, Msr ve Marip'te oturanlar... Ve Ouz'un bu 24 ocuunun zriyetindendir ve dahi Ouzile Trkistan lkelerine kaan ebna'i a'mam'nn neslindendir. "(Neri,1/12).

ALLAH SAYISI - KAN SAYISI

lkel toplumlardan Medeniyete dek aktarlm kutsal rakamlar, hep Toplum rgtne girenKan'larn saysna uygundur. Trklerde Boyadn da alan Khansaysna uygun rakamlarkutsallamtr. Belli bir Trk Toplumunun sosyal geliim konaklarna gre

Boy'larn normal saylar 2-4-8-24 olarak oalr. Kimi savalarda bir Boy tm yokedilebilir. O zaman

15 / 37


16/37



Toplum ikiye blnmeden domu ift rakamlar yerine; bir eksii ile: 7-9-17 gibi tek rakaml olur.Onun iin, ka trl Trk toplumu varsa, o kadar eitli rakam, say gsteren Kankmelemeleri, Tanr saylar bulunur."TSN dininde Dou'nun 4 Yersu'su vardr ki, 4 Batn'a(Kan'a denilmek istenir) karlk

dyordu. OUZ'larda: iki Tsin'in birlemesiyle(ayrlmasyle demeli)4 Tanr, 4 Yersu olmak zere 8 allahn ortaya ktn grmtk. YAKUT dininde: 8 says dasol Kol olmak zere yeni bir snflama kt. ALTAY Trklerinde: Bu iki saynn birlemesinden17 says ktn gryoruz. Ama, Kol'lara ait allahlarn says ne olursa olsun, daima allahlarn2 kola ayrlm bulunmas ve bu allahlarn Batn'lara karlk desi, l dininde genel kuraldr."(Z. Gkalp: Trk Tresi, s. 44)slam Tarihine drdzl Ouz Kan tekilat ve kabile Konfederasyonu dnda giren iki tipToplum daha vardr:1- Ouzlarn dman olmakla birlikte, onlar arasnda yaamaya katlanan 7'li Kan tekilatna

"Kabile" ad veriliyor:"Ve dahi Ouz'la dman olup Trkistan'a geldiler; 7 Kabiledir: Uygur - Kaykle - Kpak -Karluk Kala - Agaceri - Ayferi" (Neri,1/12).Bunlar, Ouz tresine katldklar iin olacak, Trk (Treli) saylyorlar.2- Ouzlarla badamyan Moollar:"Ve ol taife ki Ouz'a boyun emediler. Onlar, Kuzey ve Dou blgelerine kap, bakabeldelerin 7 nci iklimine varp yerletiler: imdiki halde, ol yerlere Moolistan derler. " (Keza).Byle Etnografk blmleme yerine Sosyolojik blmlemeye bavurursak, Ortaasya Trktoplumu iinde genellikle ulalm sosyal geliim basamaklarna gre, "DNSZLK" bir yanabraklrsa, tip DN belirdi:1- AMANLIK; 2- L dini; 3 - LHANLIK dini..

En orijinal, Trk toplumu yapsndan kaynak alan din amanlk'tr. Sosyoloji bakmndanamanlk, Morgan'n snflamasna gre:Aa BarbarlkKona'ndaki ANAHANLIK dzenine giren inanlar sistemidir.ldini ilelhanlkdini, Trk toplmnunun Uzakdou da az ok medenilemi in toplumu ile olan ilikilerindenkaynak alma benzer. Daha dorusu, evre etlkisi altnda amanln geirdii deiikliklerleolmulardr. Sosyoloji bakmndan L dini de, LHANLIK dini de Orta Barbarlk Kona'na

girerler. Ama bunlar, iki ayr aamadrlar.L dini:amanln temeli olan Ananahanlk (Ana hukuklu Kanrgt) ile, onu erkek yararnadeitirmeye alan Babahanlk (Baba hukukluKansistemi) arasnda kurulmu, eit hakl bir uzlama dinidir. Onun iin Ziya Gkalp, hakl olarak ugerei belirtir:"Ouzlarn tekilat incelenince grlr ki, BOZOK ve OK adlarndaki iki airetin birbirinineit ve tamamlaycs olmak zere birlemesinden, Ouz li var olmutur. L szc Divan'Lugat'a gre BARI anlamndadr: Filan bey, falan beyle L oldu BARI yapt demektir. LCdeyimi ile BARII anlamnadr." (Z: Gkalp: Keza, s. 36).

LHANLIK dininde:Artk Anahanlk yenilmitir. Yenilgin olarak ktlenmi ve Babahanln ztkutbu durumuna sokulmutur: "Mkafat ve Ceza verme allahlarnn iki

16 / 37


17/37



tabakaya ayrlmasndan, lhanlk dini vcuda gelir."(Keza, s. 53).

AMANLIK: ANAHAN DN

lk cinsel yasaklar ile; KAN kutsalln sembol olan Totemlerdinidir:"Tsinler, daha airet hayat yaarken, airet 4 Batndan derleikti. Her Batn(karn), ordugahnbir cihetini kendisine tahsis ettii iin, cihetler, Batnlarn sembol renklerle boyaldr. HerBatn'n bir Totemi vardr ki, bir hayvan addr. Her batn kendisine bir mevsimi kutsal zamansaydndan, kendi Totemini zel mabuduna(tapacana)ve gene kendine has olan mevsimde kurban eder. Elemanlardan her biri, Batn'lardan birininsemboldr. Tm airetin Totemi ise kz'dr. Bundan dolay, yl ortasnda 4 tapacanbabasna kz kurban edilir."

(Z. Gkalp: Keza, s.16)."4 elemann temsil ettii tapacaklara, Orkhon Kitabesi'nde YERSU'lar ad verir. Yersu'lar ilkin 4iken sonra 3'e, daha sonra 8'e ve en sonra da 17'ye ktlar." (keza, s. 34). "Renk deyimlerivaktiyle birer ayr kutsalln sembolleriydiler. lk zamanlar, airet 4 Batn'a ayrlmt. HerBatn'n ayr ortak vicdan, ayr dayanmas, ayr lks vard. Bu ayrlklar cihetlerden,mevsimlerden, elemanlardan, hayvanlardan, renklerden edinilmi 4 eit sembollerdegryoruz. Bu 4 Batn'dan her birinin ayr bir kutsall vardr. Kutsalln 4 eidi, bu 4 eitsembollerden tecelli eder... Batn, ailenin en eski ve en byk dairesidir."(Keza, s.20).Burada Arapa BATIN denilen aile, Morgan'n Gensdedii KAN(KHAN)dan baka birey

deildi. Toplum Kanrgtl,Din o rgteYersu'lu veTotem'lidir:"Tsinlerin dini, zellikle aile dayanmasn var eden ve glendiren bir dindir. Her Yersu kendiBatn'nn zel koruyucusudur, has tanrsdr. Bu din bir yandan aileye ve Totemizme balolduu halde, te yandan ANACIL NESEB'e dayanr. Buna, kadn elemanna baladimtiyazlardan tr, KADIN DN de denilebilir. Avrupa'llarn AMANZM dedikleri din, Trklerin

yalnz bu Kadn Dini sisteminden, yani 4'l snflamaya dayanm TSN dininden ibarettir."(Keza, s.20-21)."Bu dinin ruhanileri: KAM'lar, yahut KAMAN'lardr. aman szc bundan kmtr. aman'aYakut'larda OYON ad verilir ki, Ouz'lardaki OZAN szc ile ayn asldandr. Bylece,OZAN'n kadim zamanda AMAN olduu anlalyor. Yakut'larda kadn aman'a ODAKANderler... Erkek amanlar da yaptklar dini yahut sihircil trenlerde baar kazanmak iin, kadngibi salarn uzatrlar, kadn elbisesi giyerler, ince sesle konuurlar, hatta kendilerinin gebekaldklarna, birtakm balk, karga, ve ilh. gibi eyler dourduklarna inanrlar....aman, kadnane denli benzerse, manevi deeri o denli ok olur. Bu kadnlama din mecburluu, amanlarters cinsiyete dek gtrd syleniyor." (Keza, s. 21-22).

Babahanlk'ta nasl Baba hukuku egemense, Anahanlk dini olan amanlk'ta da Ana hukukuegemen olmutur.

17 / 37


18/37



Yakut'larda her aman'n AYEKLA adl bir Totemi vardr. AYE: Ana demektir. KLA: Hayvandemektir.AYEKLA: Ana-hayvan anlamndadr ki, Anacl Totem demektir. Bundan baka, heraman'n AMAGAT adl bir mz' vardr. Orkhon Kitabesi'nde bu maddeden kk alm bir deOMAY szc vardr ki, Thomsen'ce TANRIKIZ diye tercme edilmitir.

"Dii koruyucular, aman'lara mahsus deildir. Yakut'larda laiklerin de birer AYEHEZT'i vardr.AYE: Ana demektir. HEZT: (ci) edatdr. AYEHEZT: Anac demektir. Bu da dii bir ruhtur ki, laikolan kiinin koruyucusudur. Grlyor ki, amanizm tekilatndaki gerek Totemler, gerekKoruyucu ruhlar hep diidir, bu dinin kadn dini olduu bununla da sabittir." (Keza, s.22).lk Trk dini, ilk Trk.toplumu gibi, eitliin, kardeliin ve mutluluun dinidir. nk iine: Snfve imtiyaz kurdu girmemitir. Ztlklarn iledii in toplumu ile Trk toplumu arasndaki balcafark budur.in'lilerden YANG ile YEN deerce birbirine eit deildir. Bu sebeple, YANG olan eyler(Uurlu, Yce), YEN olan eyler (Uursuz, alak) saylr.. rnein, erkek ile sa YANG olduklariin Yce, kadn ile sol YEN olduklar iin alaktrlar. Kadnn in'de haklar erkekten aa

olmas ve sol yann uursuz tannmas bu snflamayla ilgilidir."Trk'lerde iki snfn deeri birbirinden baka olmakla beraber, kemmiyete (neelike)birbirine denktirler." (Keza, s. 35). "Trk'e gre hi bir ey lakutsi (kutsal deil) olamaz. Bundandolaydr ki, Trke lakutsi szcnn karl yoktur."(Keza, s. 49).Yce ve alak bulunmayan Toplumun dininde, ne gkler tesi, ne yerin dibinde ayr evren deyoktu. Bir tek herkesin grd u dnya vard. Trkler hereyini eit, canl ve kutsal bildiklerivarla, olduu gibi: "ORTA DNYA"diyorlard: "lkin budun anda yalnz orta dnya vardr.Yer'sular yeryznde idiler." (Keza, s. 79). "Orta dnyaya mensup ruhlar, ilkin 4 snflamadaki kutsal eitlere ayrlmtr. Orta dnyann eski

Trkesi JN, ACUN'dur. amanizm devrinde 4 mevsime mahsus kurban trenler ile, seneninortasndaki byk kurban treni vard."(Keza, s. 79-80).

L DN : ANAHAN + BABAHAN DN

Ouz adna olan Toplum dzeni, Toplum iine bir ikilik soktu. Bu ikilik BARI anlamna gelen Liinde, eski Anahanlkla yeni Babahanl uzlatrmak, barl yoldan badatrmak sayld.Topluma ikilik girmiti, ama henz biri tekine bask yapp stnlk gsteremiyordu. Belki 4mevsim dnda airetin ortak yl ortas treni KZ tanr, OUZ tresinin kk oldu. Kadn

egemenlii ile Erkek egemenlii in'deki gibi ztlk iinde saylmad."in snflamasndan (Ak ve Kara) adlaryla iki eit olmayan tabakaya ayrlyordu. kinci (l)snflanmasnda ise; zmreler ve fertler, SA ve SOL adlar ile, birbirine deerce eit vebirbirinin tamamlaycsdr. Bundan baka, kadn ve erkek cinsleri ak ve kara snflamasna deilde, SA ve SOL snflamasna sokulduklar iin, iki cins birbirinin eiti ve tamamlaycsdrlar."(Keza, . 35).l toplumu Trk toplumunun anahanc eilimine kar henz aka kmak cesaretini bulamaz.Ancak, erkein dtan, zorba egemenlik eilimini, Ouz kutsallnn perdesi ardnda kadnakar yerletirmekten de geri kalmaz.Ouz birleiminde BOZOKLAR Sa kolu, OKLAR Sol kolu tekil ettiler. ki yoldan bylece

birleerek L'i var ederlerken, bunlarn tapacaklar da birleerek 7 HODAY' vcuda getirdiler. Bubirleim yle oluyor: Sol kolu tekil eden airet, eski din tekilatn muhafaza ederek L'e sol kol

18 / 37


19/37



oluyor. Biliyoruz ki, eski BUDUN'n 4 Yersu'su vard. Bunlardan yalnz DEMRHAN ile SUHANkalyor. Ama bunlar da, Ouz'larda adlarn deitirerek, DAHAN ve DENZHAN oluyorlar.Yersu'lar, Orta dnya gkyznn, yani hava kresinin oullardr. Yersu'larn babasna AltayTrkleri OGAN derler. Ouzlar ise buna GKHAN adn veriyorlar. te bu suretle, Sol kolun

allahlarn (Gkhan, Dahan, Denizhan) adndaki 3 Yersu'dan ibaret gryoruz."Sa kol ise, eski Yersu'larn atarak, bunlarn yerine gkcl tanrlar kabul etmitir. Bunlar da:Gkhan, Ayhan, Yldzhan'dr. Demek asl biim deiimi sa kolu tekil eden bu 4' te olmutur.Sol kol, kadn dini sistemini muhafaza ettii halde, Sa kol bir erkek dini sistemini ibda etmi, vebu iki sistemin iftlemesinden Ouz dini domutur:" (Keza, s. 36-37)."Kadn dini, sonradan erkek dini sistemiyle birleerek, l dinini vcuda getirmitir."(Keza, s. 21).Bylece L dini: Anahanlk'la Babahanln melezidir."Ouz'larda din bakanlar siyaset bakanlarndan ayr deildi. 24 Boy beyi hem siyasi, hem dinibakandlar. Bunlar len'de toplanarak ellerini birlikte ge kaldrdklar zaman, altlar altve kartlar kartt, yani dualar dua, beddualar beddua idi. Ouz'larn bu 24 beyden baka,

Ozan adyla hem kahin, hem air, hem sihirbaz olmak zere ruhanileri de vard. Bunlar len'deOuzname'yi okuyarak kobuz alarlard. "(Keza, s. 42).L dini de, gene Gkalp'in "BATIN" dedii, Gens = Kantekilatnn rn oldu. Yalnz, Kan iineyar kadn, yer erkek hukuku girmiti:"ONGUN szc, Camit Tevarih'e gre OYTUN szcnden kk alr. OYTUN, mbarektir...Bir hayvan, bir zmrenin. Ongun'u olunca, o zmrenin kiileri o hayvan ldremezler, etiniyiyemezler ve ona hibir yolda taarruz etmeyip tefe'len mbarek tanrlarm." (Keza, s. 39). "Ouz'larda len adl milli bir ziyafet vardr ki, bunda 24 Ouz beyi hazr bulunurlar. Ama kesilenkurbann etlerini geliigzel yemek olmaz. 6 oktan herbirine mensup olan beylerin ayr Sk

(yani, yiyebilecei et ksm) vardr." "OK'larn, ONGUN'larn SK'leri olduu gibi, BOY'larnda Tamgalar vardr. Camit Tevarih, her BOY'un kendi hayvanlarn ve hazinesini kendinemahsusu Tamga ile iaretlediini bildiriyor."(Keza, s. 40-41)."Yakut Trklerinde L dini iki koldan derleiktir. Sa kol: DOKUZ AA UZA, Sol kol: SEKZ AAUZA adn alr. AA UZA: Yakuta'da BABA SOYU anlamndadr. AYE UZA da: ANASOYU'dur. Yeryzndeki BATIN'lar sada 9 ve solda 8 Batn'a ayrld gibi, gkteki allahlar da,tm buna paralel olmak zere, gkyznn 9 tabakasn, yeryznn 8 blgesini tutmulardr.Gkyz Sa Kola, Yer Sol Kola karlk gelir. Gkteki allahlara Yakutlar TANGER, yani Tanrderler. Yerdeki allahlarn ise bildiimiz YERSU'lar olduu bellidir."

(Keza, s. 43).Gryoruz, amanlk'ta allahlkla hi ilgisi bulunmayan erkek cins, toplumda srnn kendisinegetirdii g arttka, nce kadn taklit ederek, bir hayli erkekliini inkar ederek, kendisiniallahlar srasna sinsice kartmay becermitir. Bu sinsi egemenliini dokunulmaz klmak iinde, yerden ge kartm, ykseltmitir. Kadn kahin, erkek ruhani bakan yaplmtr: "EskiTrkler, L dinine KOM adn verirlerdi. L dininin din kitabna da NOM derlerdi. L dinin ruhanireislerine KOYUN, kahinlerine KAM adn verirler."(Keza, s. 80).Kan rgtnn bir zellii de kapal dnya oluudur: "l dinindeki ONGUN'lar da ayr mukaddesnev'ileri gsterir. Bu nev'ilerden her biri, ayr bir alem olduu iin, dierleri iin kapal gibi idi.

Binaenaleyh, her biri kendini sayarak, teki nev'ie DI adn verir. Mesela, imdiki tarikatlargibi." "La-kutsi mefhumu olmamakla beraber, DI L, bir nev'i kutsilie nazaran la-kutsidir."

19 / 37


20/37



(Keza, s. 79)l dini'nin ANAHANLIK toplumundan BABAHANLIK toplumuna geit basama olduunugsteren geliimler saymakla bitmez. rnein, l dini'indeki Gk dnya tesindeki eriilmezgkyz deil, iinde yaanlan atmosferdi: "Yersularn babas olan Ogan, arzn gbeinde

otururdu. Bunun Ouz'larda mradifi olan Gkhan'dan mrad Krre'i havalyye idi, asl semadeildi." (Keza, s. 79)."Yukar sema'y il dini ilkin 3kat sayd. Ouz'un sa Kolu 3 oktan derleik olduu iin, yukarki sema'nn da 3 kat olmas tabiiidi." "Orta dnya'nn blgeleri nce 4 iken, sonra 8, daha sonra 17 oldu." "Bilahare bunlar da AKve KARA cinsleriyle ayrldlar: O zaman AK olanlar YUKARI YKSEK, ve KARA olanlarAAK GK'n hkmne uydular."(Keza, s. 80).Erkek, Toplumda egemen olmaya balaynca, Tanrlar arasna da erkekler katlmtr. Bukatl Z. Gkalp yle aklyor: "Byle bir zamanda (Batnlarn hususi vicdanlarn ikincidereceye dm), halkn arasndan bir evliya zuhur ederek, mensup olduu halkn kollektif

vicdann iddetle duymaya balad. Bu kollektif vicdan, daha yce bir allah sembol altndatecelli etti. Daha yce sema'dan baka ne olabilir? O halde, bu yeni allah, TANRI yani GKadn ald. Eski allahlar, adlarnn da delalet ettii gibi, HAK (yercil) idiler... imdi, Batnlksnden daha yksek bir lk, Bar lks (bir halknairetleri ve batnlar arasnda kan dklmemesi lks)douyordu. Bu lk dounca, l dini de kendi kendine biimlendi..Bu lky ilk duyana TANRIKUTU nvan verildi. Bu zat,Bar dinini kurmaya ve bunu gerektiren Devlet tekilatn vcudagetirmeye kendini memur ve mepus biliyordu. Hkmdarlara TANRI KUTU KN YZ denildiiniDeginyi yazyor. TANRI KUTU: Allahn glgesi, Allahn ruhu anlamlarndadr. KN YZ ise:Geni yzl demektir. Cengiz szcnn, Moollarca bu deyimden deiik olmas

muhtemeldir."(Keza, s. 46-47)."TANRl: Bir dnyalarn allah deildi. Belki bir Trk Uruunun kavm' ilah (tanrcl) idi. Hakan'nda Tanr tarafndan gnderildii Orkhon kitabesinden anlalyor: "Fakat, yukarda Trk tanrsve mbarek Trk Yersular yle yaptlar: Trk budunu yok olmasn diye, yeniden bir Budunolsun diye, babam il besleyici Hakan ile anam l bilici hatunu ykselttiler, gn tepesinde tutupyukar karttlar." (Orhon kitabesi, s.100-101; Z. Gkalp: Trk Tresi, s: 47).Erkek: Sr sahibi olarak "L BESLEYC", ama kadn da: Geleneksel Anahan olarak "L -BLC" durumundadr. Kadn - Erkek dengesi: L - BARI ve birlik getirmitir. Ouz onunsemboldr: Kii veya Allah olmaktan ziyade: "Bir Trk Uruunun"semboldr.Osmanl

Padiahlarnn hem siyaset, hem din bakan (Halife) olular zerine,"Zlll lah fl erz"(tanrnn yeryzndeki glgesi) olular da, bylece Trklerde (Treli insanlarda) L = Sosyalbar dininden kalma bir deyimdir.Tekrar edelim: l toplumu gibi, l dininde de: henz Babann diktatrlyoktur. Anahanla eitlikvardr. Aile ARDI aac ile, Kadn AM (FUSUK) aac ile, Erkek HO aac ile sembolldr.Tren: Ho ormannda yaplr, ve am yerin gbeinde bulunur. Ama ycelikte birdirler:"Tarih'i Cihanka, Uygur evlerinde duvara izilmi bir "Mel'un aa" bulunduunu anar. AltayTrkleri, erkek dinine mahsus erkekcil trenleri yalnz Ho aacnn ormanlarnda yaparlar. YineAltay Trkleri iin, arzn merkezinde Yersularn bakan olan Oan'n makamnda 6'nc gke

kadar ykselmi bir am aac vardr. Bu aacn ykseklii Ogan'n 16.nc gkte yerleikbulunan BAYLKEN'e eitliini gsterir... Ho aacnn (eski Trklerde ad: Sumu) erkek, am

20 / 37


21/37



aacnn(eski Trklerde: Fusuk)dii olduu sanlr. Mahmud'u kagari'ye gre Fusuk kadn adlarndandr. "(Z.Gkalp:

Trk tresi,s. 24-25).

LHANLIK DN : BABAHAN DN

amanlkta ve l dininde bulunmayan iki zt kutup, birdenbire lhanlk dininde grlr. Dahadorusu, lhanlk dini, o zamana dek toplum ve tabiatta hep eit saylan eylerin birbirlerineztlamas ile bu ztln gkyzne aksetmesi yznden dodu. Toplum iinde ztlk belirince:Onu yattracak AHLAK kurallar gerekti. nsanlar artk, sandan-solundan zel bekilerlekolland. O zamana dek, her yer bu dnya cenneti iken, bundan byle: Mkafat-Cezabu

dnyada nasl icat edildiyse, br dnyada da:Cennet-Cehennemicat edildi:Mkafat ve mcazat allahlarnn iki tabakaya ayrlmasndan, ilhanlk dini vcuda gelir. l dinineSYASAL SSTEM denilebilecei gibi, llhanlk dinine de AHLAK SSTEM ad verilebilir. nkAhlak grevlerinin meyyidesi bu allahlarn faaliyetleridir...Altay Trklerine gre, bir ocukdnyaya gelecei zaman, Baylken olu Yayk' bu ie memur eder. Memur, st glnden birdamla alarak, bununla ocuun ruhunu yaratr. Yedeindeki meleklerden birYayucu'yu,sevaplarn yazmak zere bu ocua tahsis eder. Bir ocuun dnyaya geldiinihaber alnca, derhal Erlik Han da bir Krmz gnderir. Birincisi ocuun sanda, ikincisi

solunda durur. Birincisi sevaplarn, ikincisi gnahlarn yazar. Bu iki melek, o adam lnceyedek takip ederler. lnce, krmz derhal bu adamn ruhunu kaparak yeraltna gtrr. ErlikHan, yeraltndaki Semada siyah bir taht zerine oturmutur.Onun daha altndaki katta kazrganadl Cehennem vardr. Burada bir kazann iinde erimi katran kaynamaktadr. Krmz, ruhungnahkar olduunu ispatlarsa, onun emrile bu ruhu kazana atar. Ancak, Yayucu da ruhu yalnzbrakmam, beraber gelmitir. Erlik Han'n mahkemesinde, lenin sevaplarn sayarakhukukunu savunur. Eer, sevab gnahndan daha oksa, kazana atlmasna engel olur.Kazan adaletli olduu iin, ruh onun iinde ancak gnah derecesinde yanar... Gnah azca ise,gzleri, yz darda kalr. oka ise, yalnz tepesi darda kalr. Kimisi bsbtn batar. Fakat,gnah kadar yandktan sonra, yine yukar doru kmaya balar.

nc gkte, Cennette yayan Aktu'lar arasnda bunlarn dedeleri ve nineleri vardr. Bunlar,kendi dllerinin ztrap ekmesine ilgisiz kalamazlar. Mensup olduklar Ou'un koruyucusu olanallaha bavururlar. len ruhlar, Cennette de, dnyadaki Boy'lar, Ou'lar, Kol'lar, ve l'lerdenderleik sosyal tekilat halinde yaarlar. Bunlar, yerdeki dlleriyle, koruyucular olan Allahlararrasnda sefaatilik yaparlar. Allahlar, Yayk aracl ile Yayucu'yu sktrrlar. Yayucu buadamn gnah kadar yanmasn beklemiye mecburdur. nk, cezasn tm ekmedike bakatrandan darya kmaz. Ba meydana knca, Yayucu, tepesindeki satan tutarak ruhudarya karr. (Eski Trklerin tepelerindeki bir tutam sa brakmalar bunun iindir.)"Eski Toplumlarn hemen hepsinde Ruh vcudun biiminde tasavvur edilirdi: Dolaysyle, ruh'unda sahibi gibi sal olmasna amamaldr. Yayucu, ruhu ele geirince, uarak 3'nc kat

gkteki Cennete, yani, AK'a getirir. Oradaki Aktu'lardan akrabalar evresine toplanrlar.Kendisine ziyafet ekerler. Cennetin yannda Stgl adndaki bir gl vardr. Suyu Kevser kadar

21 / 37


22/37



tatldr. Yine o civarda Srve da vardr. Glde altn sandallarla seyahat ederler.""Orhon Kitabesi'nde, mkafat allahna UZAGK Tanr (yani yukardaki Gk Tanr), Mcazatallahna ASRA YAIZ Tanr (yani aadaki kara Tanr) adlar veriliyor. Yakut mkafat tanrlararasnda bir Diitanr vardr ki, ad Ayzt'tr. Ayzt, Keldan'llarn Istarta's ve Yunanllarn Afrodit

= Vens' gibi doruculuk ve gzellik tanras olduu halde, onlar gibi ismetin dmandeildir." "Trklerde trenler ak ve kara eitlidir: Ak'lara yaz treni, kara'lara k treni denir.Hatta yaz trenini yrten ak aman'a Yakuta'da: Sa-ynki, yani Yaznki ad verilir." (Keza, s.53-55).Bylece, zorbalaan babahan, toplumdaki egemenliini tesadfe brakmaz. Anahana akasaldrmazsa bile, her insan doduu gnden, ldkten sonraya dek, sal sollu nbetileraltnda omuzlarndan yakalayp gder. lhanlk dini srasnda, Trk toplumunun, yakndoumedeniyetiyle, masal biiminde de olsa temas kurulmutur. Irak inanlar'nn mslmanlayanklanan "Mnkir - Nekir"i: Yayucu-Krmzadyla, "Cennet-Cehennem"i: Ak - karaadylaTrk toplumuna ilemitir. Trk illerinde bulunmayan

katrankazanlar(ka-zrganlar)dan Istarte - Ayzt'a dek btn Medeniyet sembolleri Trk toplumu iine srlmtr. Bubakmdan lhanlk dini, Trk toplumunun kendi i geliimini abuklatrp paraleline alan detkilerle ok ilgilidir.

OBANLIKTA DEMR AI

Irak'ta yahut in de toplum Tarm ekonomisine girmitir; Trk ili henz obanlk ekonomisini

aamamtr. Tanrlar da, onun iin, Grek dnyasndakiler gibi oban klklarn saklarlar: "Ayzt'n halini ilahiler u suretle tasvir ederler: "Banda krkten bir kalpak, plak omuzlarnda beyazkrkten bir psteki ayaklarnda, baldrlarna kadar siyah izmeler. Bu hal ile bir kayayayaslanarak uyuduunu, yahut ormanda dolatn grenin nasl akl banda gitmez?"(Keza, s. 56). Akdeniz'in Afrodit'i ile Ortaasya' nn Ayzt' arasnda, iklim deiikliklerine uygunbu kadarck farklar olur.Btn o d etlkilere ramen, Trk toplumu iinde d Medeniyetlerin kertici ve aalatcsnf ztlklar sokulamaz: "inliler ifi bir millet olduklar halde, Trkler oban bir ulus idiler.inlilerde cinsel bir i blm olduu halde, Trklerde, tersine her i ancak erkekle kadnnortakl ile tamam olabilirdi.Trklerde kadn tabu deildi. eriden evlenme bunun belgesidir."

(Keza; s. 57.) Ayrca, yukar Barbarln bile yalnz Demir gibi teknik eleman Trk toplumunagirdi. Byle demirden bir tekniin erkek eline geii Babahanl mthi glenirdi. Ouztresince kurulmu az ok barl ilkel sosyalizm dzenini bsbtn saval kld. O zamansosyal yap ile, stkat ilikilerinde, demire paralel yukar Barbarlk deilse bile, lhanlk dnya vedin dzeni dodu.LHANLIK POLTKASI : Aka L'lerin birbirlerini boyunduruklamas idi. "lhanlk dini, bir l'inteki l'leri ve Budunlar cebren kendisine tabi etmesiyle balar. nk bu siyasi deiiklikten,toplumlar iinde: Hakim ve mahkum, hr ve esir olmak zere iki eleman rer. Hakim olan LAk'tr. Kiileri de Ak Kemikliler zmresini tekil eder. Mahkum olan Budunlar kara'dr. Bunlarakara Ulus, Gn, oymak ta denilir: "l'in ulusunu ald gitti, il'e Gn e kar, il oymak"

gibi."Bir l'in baka l'lere hakimiyeti lhanlktr. Ilhanlkta yalnz hakim olan L'in kiileri SU'dur.

22 / 37


23/37



Vatanda haklarna sahiptir. te AK ve KARA kavramlar bu tekilattan sonradr ki, Trktekilatnda uygulama yeri bulabildi." (Keza, s. 59-60).LHANLIK DN: Yukardaki siyasi zorbalk ve hakimlik - mahkumluk fili bir durumda olunca,neden ona uygun bir DN gerekti? O durumu muhafaza etmek iin. Btn sosyologlar gibi,

onlar az ok aktarmaya alan Ziya Gkalp'te, toplumun geliim basamaklarn gznndetutmad iin, her olay tersine yorumlar. rnein: "inliler kadna gayet az hukuk verdiklerihalde, eski Trkler kadna tamamiyle erkei eit haklar kabul etmilerdi. Eski Trk feminizmininesas bu noktada aranmaldr." (Keza, s. 53)der. Sanki Trkler oturmular,"feminist"bir ince eilimle, ve sonradan, kadna hak vermiler. Oysa Trkler; bellki Trk olmadan nce,ANAHANLIK hukukunuyayan lkel Sosyalizmin Aa Barbarlk konandaki "ALTIN A"larn yaamlard."Feminizm" Trklere sonradan gelmedi, "anadan doma" bir dzendi.

DEVLET VAR MI?

Bunun gibi, ilkel Sosyalizmde uzaktan yakndan DEVLET ad verilebilecek bir tekilat yokken,gene Avrupal stadlarnn ateine yanan Z. Gkalp'imiz, daha L tekilat srasnda, iaretettiimiz gibi: "Bar dinini kurmaya ve bunu gerektiren devlet tekilatn vcuda getirmeyemepus" (Keza, s. 47) TANRI KUTU adl Araplarn "Peygamber", Greko Romenlerin "Yarmtanr" Kahraman saydklar kiilerden konu aar. Oysa, nerede devlet varsa,orada ZOR, DEHET, SVL SAVA vardr. L szcnn BARI anlamna geldiinibelirten kimse, yar Anahan, yar Babahan uzlamas olan L KANKARDEL tekilatnn

doduunu bilmeli, ve KAN RGT'nn devlet rgt ile taban tabana zt bulunduunuanlamaldr. Devlet ancak KAN tekilatnn yok olduu yerde sahneye kar.Gerek L dininin, gerekse LHANLIK dininin ortaya k nedenlerini ararken bu sosyal gerekunutulamaz. Trk toplumunun ne L tekilat, ne LHANLIK tekilat DEVLET deildir. Btninsanlarn eite silahl bulunduklar ve katldklar KAN tekilatdr. Trk toplumunda, Devletbulunmad iin, henz kimse, kimsenin zerinde zorla egemen olamaz. Yenilen L, ya bire dekyok edilir, yahut yenen L iine katlr.Katld zaman da, silahndan tecrit edilmesi akla gelmez.Yalnz, Trk toplumunun her KAN' (Batn'), yenilince, bunu insanst bir alnyazs sayard.Yenen de, yenilen de daha nce allahlar: YERSULAR deil miydi? Tanrlar arasnda gemi birhesaplamadan, ne yenilen, ne yenen, ne kendisini, ne bakasn sorumlu saymazd:

"Her Batn'n kendi Yersu'su, airetin Ogan'nda daha ok nfuzlu idi. Bundan dolaydr ki,Batn'lar arasda Kan davas ve Gazve gibi badireler eksik olmazd. Hatta, Batn'lar, zelallahlar olan YERSU'lar gazveye, akna, muharebeye iterdi. Ogan, airetin sembol olmaklaberaber, bir Bar Allah deildi.Ondan tr kavgalara engel olmak onun rol deildi. Bunakarlk, her YERSU, yalnz kendi Batn'nn zel dayanmasna deer verdii iin, onun stngelmesine alrd."(Keza, s. 46).Hani burada DEVLET? lhanlik andaki Trk toplumu iin de devlet yoktur. Devlet olmaynca,toplum insanlarnn ounluunu silahszlandrp, bir avu aznl silahlandrmak ve kargeleni sinderecek Hapishanelerbulundurmak,

o zamanki Trk toplumunun bilmedii eydi. Allah ile birlikte yenilip, yenen Kan'n iine katlmKan, onunla bir Federasyon kurard. Anahanlk anda, bask ve zor Toplum iine smad

23 / 37


24/37



iin, yenen BOY "Sa" Kol, yenilen BOY "Sol" Kol saylmakla yetiniliyordu. lhanlk anda,Demir'i de ele geiren Babahan, L andaki yumuak, kadn - erkek melez gdmnden okdaha bask ve zor kullanma firsatn bulmutu. Ama, SOY egemenliini srdrecek hibir siyasitekilat yoktu. Devleti yoktu. Kan tekilat vard. Kan kardeleri arasnda stlk, astlk silah

gc ve hapishane zoru ile salanmazd.Tek yol kalyordu: TANRICILIK, DN.. nsanlar Toplum kurallaryla SLAHSIZLANDIRMAimkansz olunca, "Kafadan gayrmsellah"yapmak halk deyimi ile: RUH ve DNCE, Mantkve ahlak bakmndan altlk - stlk dzenine altrmak gerekiyordu. Din: manevi Devlet'ti. Trktoplumunda sosyal snf olsa hemen o adan kanunlar karlr, Yunan kentlerinde ki Tiranoyunlaryla, bir avu silahl adam, nfus ounluunu Kle durumuna getirir ve idare ederdi.Trk toplumunda ne Kle, ne Efendi yayamazd. Geriye, yenenlerin bir YERSU veya SOYstnln tanmak ve srdrmek.kalyordu. stn geli, Tanrcl bir olay deil miydi?Toplumda bir SOY'un st sayl da, Allahn izdii aln yazs olabilirdi. Herkesin Kan kardeisayldi bir Toplum dzeninde: stlk, astlk kimseyi smrme arac olmad, tersine, her an

kopabilen savalarda bir disiplin ve tekilat hiyerarisi salad iin, SOY stnl, yenilmialt insanlarca bile, tabii ve yararl bir kutsallk saylabilirdi. Yersu'lar, Ongun'lar ile varlnnatrel ve sosyal drt bucan canlar, allahlarla doldurmu bulunan ilkel Trk toplumu kadar buynde gelimeye elverili toplum bulunamazd.Onun iin L dini gibi, lhanlk dini de, neredeyse kimsecikleri tedirgin etmeden, yenilenlerleyenenleri birbirlerine katmakszn kaynatran yaama yasas oldu. Konu bu adan ele alnnca,olaanst ak bir geliim gsterir."lhanlkta, bir L AK - KEMK tanlyor. tekileri KARA - KEMK saylarak, bu l'in uyduluualtna giriyorlar... Hakim olan l, velayet'i ammeyi haiz olmak zere, kutsal olmak gerekir. Kutsalolmak iin de, bir Totemin veya bir Allahn slalesinden gelmesi arttr.Allah, kadnlara ya bir

nur stunu yahut bir hayvan ve kimi de bir insan biiminde tecelli eder. Kadn, Allah-ocuklardourur. Bunlardan treyen bir L, hakimiyeti velayet'i ammeyi haiz saylr." (Keza, s. 75).

YERN GE IKII

Toplumdaki yeni dzen arabuk, Homer'in, Heziod'un. Yunan Tarih ncesinde yaptklarntekrarlar.Ozan'lar, Kam'lar, Koyun'lar, Ongun(Totem)'ler, Alp(Kahraman)'lar, Yersu'lar, 'lar,ar(yabanc ruh)'lar,

Syek(Kemik)'ler,Yatr(Eik)'ler,Tin(fizyolojik can)'lar,E(Tm varlktaki can)'lar,Sr(soluyan varlktaki can)'lar,

Atasaun(Beden helkimi: Otac)'lar,

24 / 37


25/37



r(sr: cin)'ler;Mana(kutsalk)'lar ne gne duruyor? Hepsi birbirine karr. Tavuk - At - Tavan - kz t (pars) -

Domuz (san) - Maymun - Ylan - San - Pars-Koyun - Timsah gibi ou hayvan, Fusuk (am) Ho - Ard gibi aa Totem'lerin bin yllardan beri iledii cinsel yasaklardan doma duyguycelileri: AK ve LK arl, arabuk yerden ge ykselirken; yeryznden yerin dibinede alaltmalar: KN ve LANET'ler belirir.amanlk'ta: her yer ACUN (Orta dnya) ve herey MANA (Kutsal) iken, L Dini'nde: ACUM'aAAI GK deyip, KARA kiiler oturtuldu; AK kiiler (Babahan hukuklu Kan'lar) iin ayr birYUKARI GK icat edildi. Kutsallk bakmndan yeryz ile gkyz arasnda pek ak farkkonulamyordu. LHANLIK Dini'nde: Babahanlk artsz kaytsz egemen olduu iin, altettiklerini pskrtecei, medeniyetin "cehennem"ini hazrlayan, bir kapkara AAI GK icatetti: " aa sema, lhanlk dini teekkl ettikten

sonra tasavvur edildi. Altay Trklerinde bunun katlar 7, yahut 9'dur. Aa'daki Sema'nn dakendine mahsus gnei vardr. Fakat, bunun rengi kapkara olup, siyah nurlar saar:" (Keza, s.80).lhanlk anda Trk toplumu henz Gebelik dzeyinde Kent ana girmek zereyken,ilikili bulunduu Medeniyetlerce gelitirilen DEMR'e kavumutu. Babahanlk, bu saylegemenlik silahn da kutsallatrmakta ve trenlemekte gecikmedi. amanlkta 4 mevsimde biryl ortas kurbanlar iin, l dininde 24 boy'a kendi ayr Skn'nden yediren leniin trenleryaplrd: "lhanlk devrinde demir ayini vard.Bunlar byk ibadetler olup, ayrca da her allah iin kurbanlarkesilirdi."

(Keza).

TRKLERDE KENTLEME

Hz. Muhammed, slam dinini "Mvahhid"(tek tanrl) sayd brahim geleneine balad.Kur'an'n bu metodunu, slam tarihileri, Mslman olarak Trk toplumlarna uyguladlar. Trkleriin Araplarn brahim'ini andran bir "Mvahhid" icat etmek zorunda kaldlar. Onu, atalara tapanTrk toplumu geleneine uyarak, Ouz Handiyekiiletirilen, OUZ Kan'nda buldular. ylesine ki, Ouz Kan'n brahim ile yat yapmaya dekgittiler.

Ouz adl gerek bir Kahramann etiyle kemiiyle yaayp yaamamas nemli deildir. Ouzvarl, Uzak-Yakn Dou medeniyetleri arasndaki al veri yollar zerine, (tpk Irak - Msrmedeniyetleri arasndaki brahim adna bal Semit Orta Barbarlar gibi), ylm Gebetoplumlarn sembol idi. Yaz binlerce yl nce kefedilmi olabilir. Ortaasya toplumlar odzeye, yazy kullanmaya varabilmek iin, nlerinde alacak bir toplum basama ilekarlatlar. O basamak, Akdeniz Greko - Romen toplumlarn Yukar Barbarlk konanda iinegirdikleri KENTLEME adr.Tarih ncesindeki kutsal toplum Ulularn, snfl Medeniyetlerin zorba krallar ile kartranlar,Trk toplumunu sosyal deiiklik sembollerin, kral slalelerinin deimesi biiminde gsterirler. "Mslman"

saylan Ouz Han zamannda"Mvahhid"

25 / 37


26/37



lie (tek tanrla) benziyen ey, 24 Kan'n birlemesiydi. Ouzlar, Mslman olmak yledursun, henz Kentlememi Gebelerdi. Trk toplumu iin kentleme, slam tarihilerine de,Ouz tresinde (Trklerin Trk adn allarndan ok sonra balamtr. )"Ouz Han ld. En byk olu Gn Han, atas vasyeti ile onun yerine geti. Ve dahi atas

itikad zere idi. Kuzey ve Dou lkelerini adi ile imaret edip, onun zaman, Trkistan'da vebaka yerlerde nice ehirler yapld, ve bu ol kraldr ki, Trkistan'da saltanat trenini ve hitertibini tayin edip teki kardelerinin orta yerinde Tamga koydu. Ta ki, hibir ite bunamuhalefet itmiyenler." "Vakta ki Gn 70 yl padiah oldu, ol dahi bekaa evine gt. Ann dahien byk olu Kay Han atas yerine geti... Saltanat bunun elinde ve ocuklar elinde karndankarna batndan batna kalup..." (Neri Tarihi, s.14).Ouz ad gibi Gn ad da gerek kii deil, teki Kan'lar L lsnde birletirmi, Anahanlnegemenliine erkein Babahanln da katm birerKantekilatna ve tresine semboldrler. Ouz

Kan'ndan bir kuak sonra, Trk toplumu Kentlemeye balar. Henz ortada slamlk bile yoktur.Ancak sa'nn doumundan sonraki 7.ci yzylbalarnda, 622 yl Hz. Muhammed'e Tanrelilii (Resalet: Peygamberlik) geldi. Bu elilik: Yeryznn Yakndou ana medeniyetleriniboan ve dnya ana ticaret yollarn leleriyle tkayan Fars ve Bizans mparatorluklarntemizlemek iin verilmi bir kutsal grevdi. Bizans, sk sk Barbar alar ald iin, arasradirilie uratlyordu. Fars, hem Yakndou medeniyetinin ticaret ahdamar zerine oturmu,hem yzyllardan beri Barbar as yemedii iin kankran olmutu.nce Tarih sahnesindenFars kaldrlacakt. nk yeryznn en byk iki kadim medeniyet oca (Yakndou veUzakdou) arasndaki tkanklk almadka insanlk rahat nefes alamyacakt. te o zaman,

birbirlerinden hi haberleri yokken, gneydouda Hicaz Arapl ile, kuzeydouda OrtaasyaTrkl arasnda, konuulmadk bir ibirlii ba gsterdi. Tkanan en byk Orta Cihan TicaretYolu 'nu gneybatucundan Araplar, kuzeydou ucundan Trkler zorlamaya giritiler. Araplar da, Trkler deanszn Bat dnyasnn Tarihine giriyorlard. Sosyal dzey bakmndan Araplar nde: YukarBarbarlk konana erimi, Medeniyete atlamak zere idiler. Trkler, onlardan bir basamakgeride: Gebe obanlk konanda, henz Kentlemeye gemek zere idiler. Bu sosyal vetarihcil ve corafyacl nedenlerle: Orijinal slam medeniyetini kurmak Araplara, bu kuruluubilmeden de olsa savunmak Trklere dyordu.O zaman, Ouz Han, Gn Han gibi efsane kiilikleri yerine, ilk gerek Trk kiilerinin adlar

belirdi. Bunu slam tarihileri yazdlar: "Sonraki zamanlar Meysereden Ouz olu Salur nesline(saltanat?) geip, bunlarnla Fars krallarnn Kisralar arasnda Muhammed peygambergnlerinde, cahiliyette ok savalar oldu. " (Neri, Keza).lk Tarihcil Trk toplumu Arap toplumu bulumas byle oldu.En byk Cihan ticaret Kervanlarnn gneybatdaki UMMAN YOLUNDAN Araplar,kuzeydoudaki PEK yolundan Trkler davrandlar. Trkler, brahim zamanndaki GebeSemitlerin sosyal dzeyinde idiler. Araplar, kendilerinden nce Greklerin, Romallarn ulatklarbezirgan Kentlerdeki dzeyde idiler. Trkler, airet gleriyle, Toplum olarak, brahim Sptlargibi, iki Uzak-Yakn Dou medeniyetleri arasnda geliigzel trampa yapc idiler. Araplar,Finikeliler, Grekler, Romallar gibi, dzenli, srekli ve bilinli yar korsan, yar gazveci byk

ticaret alverii yapyorlard.Irak ve Suriye snrlar stnde, Gassan ve Hyre adl serhat Arap devletikleri kurulmutu. Bu

26 / 37


27/37



Arap devletikleri, Bizans - Fars byk medeniyetleri arasndaki ksr savalarda paytak rolnoynayp, taban hazrlamlard, Yeryznde en ilek ticaret yollarnn ahdamar IRAK -SURYE iinde atar. Bu iki geleneki drtyol az Araplarn elindedir. slamlk, ilek ticaretantreposu ve kervansaray olan Mekke Medine gibi hicaz kentlerinden kalkp yrynce,

Suriye ile Irak yollar kendiliindenmie nlerinde alacaktr.zellikle Fars medeniyeti, slam yumruu ile, bir vuruta iskambil kadndan atolar gibiyklverdi. Bu ykl tesadf deildir. "Mucize"iki yanl vurula baarlmtr. slam Arapl,Yakndou medeniyetlerinin gelitirdii evrencilik lksn bayraklatran yukar Barbarlksavaln yaman dinamizmi ile atlrken, Ortaasya' da Gebelikten Kentlemeye dorugelien taptaze Trk gcn, kendiliinden, pek dnmeden, fakat sezerek kendisiyle ortakbulmutur. Muhammed'in doduu gn slam efsanesinin sayd olaanst olaylar (gllerinkurumas, rmaklarn yatak deitirmesi, ve ilh.), o sezginin zamane alametleriydi.Gneybatdan Arap-slam, kuzey doudan Trk-aman

aknlaryla iki ate arasna den Fars imparatorluu, yldrm savalar ortasnda yklmayp tane yapacakt?

TRK - MSLMAN SLAH ARKADALII - DMANLII

Arap - slaml ile Trk - amanl, sava alannda, dankli imie ve andlamabirbirlerine omuz verdiler. Peygamber Muhammed'in Trkler zerine iyi eyler syleyenHadis'leri anlamldr. Arada, szleilmemi bir Arap Trk ittifak vard. Ortak dman Farsimparatorluu yklr yklmaz, Arap dini ile Trk dini birbirlerine dost ve mttefik ellerini uzatmdurumda idiler. ki taraf ta, insanln, temiz, gl lkel Sosyalistgelenek ve greneklerini

yayorlard. km Medeniyet maddesiniapuletme pratii, karlkl lkclklerini kaynatracak myd?lk silah arkadalnn balay abuk geti. Araplarla Trkler arasnda talan edilen Acemmparatorluu yklnca, iler deiti.slamln ilk lkc a olan Hlefa' i Raidin zaman, Halife Osman kumandan Saidbni-I'As'a para ile bar yaptrtt. Bu, Arap - Trk silah arkadalna kar gsterilmi son saygoldu.Bezirgan saltanatn btn kallelii ve korkunluu ile hortlatan Emeviye hkmdarl ilebirlikte iler tersine dnd. Arap slaml, Acem saltanatn Ortaasya'dan geen pek Yolu'nu

amak iin yenmiti. imdi ise bu yolun stnde Trkler duruyordu. Araplar, Trklere karhemen Acemlerle elele verdiler. Halife Yezid zaman, Crcan lkesi sava alan oldu. Kartaraf, zerlerine gelmi bulunan "Yezid'in askerinden bulduklarn katlettiler."(Ravzatl Ahbar, s.301). Buna karlk, Yezid taraf, kale kapclarn parayla satn almann yolunu buldu. O sayedeesirler, mallar, kumalar"Acem bakanlarnn ve Arap kumandanlarnn ellerine geti." "Be fersah mesafeye dekdaraalar diktiler... Esirleri bir deirmenin hark kenarna gtrp, koyun gibi boazladlar.Akan kanla deirmen dnd ve ol deirmenin unundan ekmek piirip Yezid'e yedirdiler."(Keza, s. 303).Yl 680'den sonralaryd. slamln kuruluu zerinden yz yl gememiti. slam Arap -

Acemler kan cmb ile Trk avna kmlard. Henz Cengiz ve Timur'larn kartaarruzlarndan uzakt. Fakat, slamlk saltanata dtke, kendi mezar kazclarn Trkler

27 / 37


28/37



arasndan armamazlk edemiyecekti.Hiam bin Abdl - Melik zamannda: "Cerrah bni Abdullah, Hazer vilayetine varp, okkimseleri kati ve gaaret ve esir idp Azerbaycan'a giri dndke, Gor hkmdar Hakan'a veTrk snflarna haber gnderip... yardm istedi. Hakan ve teki Trkler 100 binden ziyade

topland... Hakan'n olu bile (birlik) idi...Mslmanlar yenilgiye uradlar. Trk askeriAzerbaycan'a geldiler. " (Keza, s. 333).Mslmanlkla Trkler arasnda o kanl med ve cezirler Cengiz ve Timur ana dek srecektir.Ve Arapa tarihler Trkleri Cengiz anda bile "soysuz" olmakla sulayacak ve yle tasviredeceklerdir: " Trk adn alan Ye'ccMecc'n artklardrlar. Yabani hayvan gibi kolay yaarlar. Topunun da ne hakimleri, ne dinleri,ne itikatlar vardr. Puta, gnee, yldzlara taparlar: Haram', helal'i bilmezler." (E'bi-I Abbas Ahmed:"Ahbar-d Dvel ve Asard Dvel fit Tarih", s.284).

TRKLER NE ZAMAN, NASIL MSLMAN OLDULAR?

slam medeniyeti, Emevi ykln geirdikten sonra, Eba Mslim gibi yaman bir Trkihtilalcisinin kurduu Abbasiler ana girmiti. Ancak o zaman slamlk Trkler iine ilemeyollarn buldu. Bu gerei, Trklere kar hi sayg beslemiyen slam tarihileri aklarlar:"Ve fil-cmle zaman getikten sonra, Abbasiye devletinde Trk neslinden Salur bin Tak(Daolu salur)Han'dan bir kii kral oldu ki ona anak Han derlerdi ve Kara Han lakab alr. Trk Hanlarndanilk slama gelen, mmin olan oldular. Ve Hicret'in 300'nde

(Milad: 9-l0uncu yzyl)Trklerden 2000 kii, hargah ile slama girb mmin ve mttaki oldular. Ondan tr buna Terk- man denildi. Lafznda hafifletilip Trkman dediler. Trkmann ad ol vakitten beru konuldu. Vesonra, nk anak Han ld, yerine Musa Han geti... Etraftan iittii lemay ve fukaray(bilginleri ve dervileri)toplayp, Mescid ve medrese(okul)ve Zaviyeler(tekkeler)yapp, en sonra lnce, amcas Bura Han Harun bin Sleyman yerine kral oldu. Kagar ve

Balasaun'a, ta Htay ve in snrna varnca malik idi. Hicret 389 (999 Kasm 12 - Ekim 14)Samaniyan devleti knce, Buhara'y ele geirdi. Ol dahi lnce, andan sonra Ahmed Han binEbu Nasr bin Ali tahte geti. Trklerin kafir erine ulu savalar aard. Ve bunun zamanndaTrklerden ok taife imana geldi. Dindar ve fazl ve ilim ve dinsever idi." (Neri TarihiC. I, s.16).Bu, Arap ve Acemlerin Tkleri deil, Trklerin Trkleri Mslman etmesiydi. nanta zorskmemiti. Nasl Avrupa'da Hristiyan Havarileri ve Ayos'lar Cermen ve ilh. barbarlarnn nceelebalarn (din ve idare eflerini) kazanp, km Roma medeniyeti tertibinde birer "Kral"uydurmaya baladlarsa, tpk yle, slam Aziz'leri, Dervi'leri, Bilginileri"Kafir"

Trklerin ulularndan, Han'larndan ie baladlar. Avrupa tarihi ile Asya tarihi paraleldi.Cermenlerin Hristiyan olular ile Trklerin Mslman olular ayn determinizme uyuyordu.

28 / 37


29/37



Aradaki tek fark, slamln Hristiyanlktan 622 yl sonra balamasnda toplanyordu. Trkler,Cermenlerden 900 yl sonra,evrencil sistemdurumuna girmi bir tek Tek tanrl dine giriyorlard.

Bu farkn olumlu ve olumsuz sonularn, modern tarihte aramak ilgintir.

TRK TOPLUMUNUN SLAM DNNE TEPK VE KATKILARI

Hicret'in 300'znc, Milad'n 1000'inci yllar: slamlk, biri Emeviler, tekisi Abbasiler olmakzere, iki Saltanat batp kmasn geirmiti. Yani, Mslman Arap-Acem toplumu: Snfekimeli Antika Medeniyetin artk kr dv alarndan birini yayordu.lkel Sosyalist toplumun ocuklar olan Trkler ve Moollar, inandklarndan zorla dnecekinsanlar deillerdi. stelik, karlarndaki Medeniyeti yenmek zereydiler. Ona esir dtklerizaman bile, efendilerinin her emrine ve dinine hemen boyun eecek, satn-alnverir, hatr iin

inanverir kle olmadlar. Salur olu Musa Hann uzun propagandalar, Bura Hann insnrndan Buhara' ya dek ftuhat bile Trk toplumunu eski inanlarndan koparamad. AncakSalur'dan drt kuak sonra, adn Arapa' ya eviren Ahmet Han, klcn ikna yoluyla atbabirlik yrtnce, "Trklerin kafirlerini"oka Mslman etti. O da kendisi Trk olduu iin.Trk toplumu, dardan kendisine doru szdrlan tek yanl din etkilerine pasife katlanmad.amanizminden kalma ynla gelenek ve greneklerini slamla aktard. Trklerin dinlerindeyzde ka Mslmanln; yzde ka amanizmin yaad aratrlacak eydir.Trkler Atalara tapyorlard. Atalara tapncn en byk sembol Ouz Han efsanesi oldu. slamdncleri, hemen Ouz Han' daha anasndan doduu gn konuturup "Mvahhid"yaptlar: Tektanrl dine inanm gsterdiler. Trk' baka trl Mslman yapamyacaklard.

Daha Emevi ykllarndan beri, Horasan'dan Anadolu'ya dek sarsntl slam dnyasTarikatlarla doldu. Eba Mslm'den Hasan Sabbah'a, Mansur'dan eyh Bedrettin'e dek,dnce ve davran kaynamalar Trk toplumunun gelenek ve greneklerinden kaynak ald.rd zaman Seluk saltanatn ykan Bahai'ler, Anadolu'da berbat derebei danklherkesi kasp kavururken "Birlik" lksn aran Ak Bee'ler, Osmanl imparatorluunukuran Ky retmenleri rgt Bektailer, ehir retmenlerinin rgt Ahiler... Mevleviler,Rfailer, Yunus Emreler, Sleyman elebi'ler... Hep, slam dininde Trk toplumunun inangcyle Rnesanslar yapm davranlar, dncelerdir.Bugn, Anadolu halkmz iinde yayan nice gelenekler ve greneklerin asllarn eskiTrk-Mool inanlarnda buluyoruz. Cengiz zaman (13'nc yzyl sonlar), Trklerin talar

can ve tanr saydklar gnden kalma "Yamur ta"vard. Onunla "istenildii zaman yamuryadrlrd." (ran Moollar ,s.1917.) Anadolu'da hala insanlarmz, sembolik kk talarla yamur duasna Mslmanolarak karlar.Cengiz Moollarnda: "gne ve ay tutulunca Trampet almak"adetti. (ran Moollar, s. 193):Anadolumuzda tutulan ay veya gnei kurtarmak iin silah patlatmak, Mslmanca ilerdensaylr... Romatizmay tezekle iyiletirme, cin arpmasna kar eitli tedbirler, lnn.krknkutlama ("Botak lnce karlar 4 hafta yas tuttu") (Keza, s.194), ve ilh., gibi bin bir "Mslman" gelenek ve grenekleri, Trk-Moollarn nce

ran'a oradan teki Mslman dnyasna tadklar tarih ncesi kalntlardr. (Smerlerebakla.)

29 / 37


30/37



Trkede en geni din propaganda kitaplar: Ahmediye'ler, Muhammediye'ler okunsun.Anlatlanlar slam dini zerinedir: Orada ruhlarn allahn ve melaikelerinin ilikileri, amanizminan ve tasvirleriyle dopdoludur.Anadolu' yu kaplam silindir zerine konik oturtulmu knbetler, Krehir'in, Sivas'n,

Kayseri'nin Seluk medrese, cami, yaplar gz nne getirilsin. Hepsi slam dininin ilhamylayaplmlardr. Hindistan'a dek uzanan o mimarlk antlarnda ortak motifTrkmen adr'nn,Han ota'nn renk renk tala ilenmi biimleridir. Gebenin adr mslmanlikta ta olmu, amakazklarla gerilii bile olduu gibi kalmtr.


Semitler, Yakndou'nun iki byk IRAK-MISIR medeniyetleri arasnda mekik dokurkenetkilenmi gebeleri olarak, en saf TEKTANRILI din portrl yaptlar. Semit gelenek vegreneklerinin Yahudi Tevrat ve ncil'inden Arap Kur'an'na dek geliimi, o etkileniin lmezsembolleridir... Trk-Mogollar Din konusunda Semitlerin tpks oldular. Birbirine Msr'la Irakkadar yakn olmyan iki byk orijinal Medeniyet alan var: Yakndou medeniyetleri ileUzakdou medeniyetleri.. Trk-Mool toplumlar, bu iki medeniyet harman arasnda, pek Yoluzerinde mekik dokudular. O muazzam iliki ve dei-toku aracl,"ok uzun zamandan beri, Trk tefekkrnn kuvvetli tesiri altnda kalm olan Mool, dini"(Keza, a.187) biiminde sonular yaratt. Onun iin,"Moollar, bir tek tanrya inanrlard."

(Keza, s:188)"Yeryz hakimiyetinin kendilerine tanr tarafndan balanm olduu fikrinde idiler."(Keza, s.187).Rus yazarlarnn aktardklar eski bir Trk duas aynen yle der:"Smer Ulan Taykam"St klm Smer Taykam" (A.V. Anohin: "Material po vb." den, LK, 8 Mart 1940)Burada "St Kl": st gl, "Tayka": buzul, cmudiye anlamn tar. "Smer"nedir? Irak'ta ilkMedeniyeti Kuran Smer'lerle ilgili midir? Bilinmiyor. Ancak gene ayn aratrmann, lhanlk dinidzeyine uygun aklamalarnda bir olay daha gze arpyor.Kara ts

'e kar kanAruu Ts'n adlgen'dir. (Latin'lerinVlken'ini andran bir ad.) lgen, Akdeniz Greko-Romen medeniyetinin baba Zes tanrs gibi, parlakkl yldrml bir Babahandr.Btn bu ve benzeri elemanlar, Trklerin inanlar alannda, Uzakdou ve Yakndou tesiAkdeniz medeniyetlerine dek toplumlarla ilgilenmi bulunabildii hatrlatr. O geni evrencil

ililkilerin Trklerle Moollar tek tanrl din inanlarna doru yaklatrmas yadrganamaz. AltayTrklerinde slamlktan nceye ait olduu anlatlndan belli olan bir Tufan efsanesi bile yayor:

30 / 37


31/37



"Yayk(Tufan) olacan ilkin "Temr mst kk teke"(Demir boynuzlu gk teke) bildi. 7 gndnyay dolat. Bard. 7 gn deprem oldu. 7 gn dalar ate pskrd. 7 gn yamur yad.7 gn frtna oldu, ve dolu yad. 7 gn kar yad. 7 aziz karde (by Erlik, tanrcl, nome:

kitap, ehli lgen) gemi yaptlar. Her cins hayvandan birer ift aldlar. (Gemi Yal Mngk adlbyk dada, yahut Kosaga'a yakn Iyk danda hala durur!) Tufan bitti. lgen gemiden birhoroz sald. O souktan ld. Kaz sald: o gelmedi. Kuskun(karga)salnd: lee dald. 7 karde gemiden ktlar... lgen, Nom'dan ald gle, insan yaratmayagiriti. Altn fincan iine kk iek koydu. Kardei Erlik, bu iein bir parasn alp gene birinsan yaratt. Ve ilh." (A.V. Anohin, Keza)Gryoruz. Trk toplumu, snger gibi hereyi emicidir. Akdeniz tesinden Altay dalarna dekyaylm Smer medeniyetine zg Tufan efsanesini, slamlktan nce, kendi evresine gre

benimsemitir. slam medeniyeti ile karlanca, ondan da etkilenmemezlik edemezdi."Cengiz Han'n 1289'da slaml kabulne ve o zamana dek atalarnn telakkilerine balkalm olan son Moollarn' da amanillikten yz evirdikleri an"(ran Moollar, s.187)olmutur. O anda bile, Trk ve Moollar, birbirleri ile "KANKARDE" olmak iin, birbirilerininkann trenle ierlerdi."Cengiz Han zamannda bu adet gittike kayp olmakta idi." (Keza, s. 189).Trk ve Moollar"ef mezarlarn gizli tutmaya abalarlard" (Keza, s. 195) "Mslmanl kabul ettikten sonra. Gazan, kendisine Tebriz'de muhteem bir trbe yaptrmtr.

1304 yl buraya gmlmtr." "Gazan, Mslman Kadlar Danimend vs.yi vergiden muaf etti. Muzaffer olmak g olmad." (Keza; s. 264).Moollarda, btn ilkel Toplumlarda olduu gibi, ad Kan rgtnn sembol olduundan, "Adlanmalara dini bir mahiyet verilmekte idi."O kadar ki,"Tannm kii lrse, onun adn tayanlarn adlar deitirilirdi." (Keza, s. 216). yle iken; Mslman olur olmaz bundan caydlar: "slamlk ise, bu dine girenlerin mutlaka bir slam adn takmasn istiyordu

." (Keza, s. 218) Ve bu istek, en gl eflere kabul ettirildi. Tekdar: Ahmet oldu. Olcayt:Mehmed oldu. Gazan: Mahmud oldu, Arpa: Meozddin oldu.

DI DN ETKS : EVRE MEDENYET ETKSDR.

Bat'da ylalm Roma mparatorluu'nun "RUH'u HABS"i gibi evrene yaylan HRSTYANLIKdini idi. Hiristiyanlkla Cermen Barbarlar arasndaki iliki ne idiyse, slam saltanatlarnnandrp rtmeye urat SLAM dini ile Gebe Trk toplumlar arasndaki iliki, hemenhemen o oldu. Bu ilikiler ortamnda, girikenlik (teebbs), aksiyon, inisiyatif Trk toplumunadt. Hristiyanla doru gerken, bedeni ryp, ruhu askda kalan Roma medeniyeti gibi,

Mslman dini de, yalanm, kkn bir Ruh halinde kalmt. nk Arap-Acem toplumlar,kendi i ekimeleri yznden Tarihcil anlamyla ypranmlard.

31 / 37


32/37



Dalga dalga gelen gen aknc Trk toplumu nnde, slam Arap ve, Acemler yorgun, ylgn,yenilgindiler. Ancak tarm retimi gibi, yksek verimlilii kimse iin bilinmez kalamyan birMedeniyet stnlkleri vard. Bu durumdan g alarak, altta green pehlivan oldular. Ayrca,Tektanrl dinler arasnda, bir Toplum dinamizmine dayanan, en sade ve en yaln katks

slamlkt. slamln kendi aknclk a: Hlefa'i Raidin a vard. zellikle o adan kalmagenel Mslmanlk prensipleri, Kent ana ynelmi Trk toplumunu etkiledi.Daha dorusu, bir dinin Trk toplumunu etkileyebilmesi iin, Trk toplumunun karsna kandini yaratm bulunan Topluma az ok benzemek zere deimesi gerekti. Bunu, Tsin dini ileamanizmin karlkl etki-tepkilerinde grdk. slamlktan nce Trk toplumuna kesin etkiyapt azlalan din, in toplumundaki Tsin dini oldu. Trk toplumu ile in toplumukarlanca, bunlardan hangisi, tekisine daha ok etki yapt, kestirmek hayli gt.lk bilinen Trk Kadn hukukuna dayanyordu. ANAHANLIK sistemini kutsallatran bu dineamanlk denildi. Ouz Han efsanesine balanan L dini, amanizm biimini klf gibikullanarak, Anahanlkla Babahanl uzlatrd. Ancak LHANLIK anda Babahanlk iyice

glenince, inlilerin TSN dini Trklerin eski kadncl amanizmini etkileyebildi. amanlklaTsin dini arasndaki fark, Trk toplumu Anahanlktan Babahanla getii lde silinmeyebalad.Toplum iindeki varlk ve g farklar, insanlar arasnda ztlamalar ve sosyal kutuplamalarbiimini alnca, o duruma uygun olarak Tsin dini de inananlar Y - KT diye ikiye ayrd. Trktoplumunda ilk amanizm ann ET kankardelii, ancak lhanlk dini belirdii sralarda,sosyal ztlklara ve kutuplamalara doru paraland. O paralanp blne tpatp uygundmek zere, lhanlk dininin inanlar su yzne kt. :AYDINLIK - YUKARI bilinen gke karve zt olan, gnei bile kapkara bir renge boyayan bir AAI gk ortaya kt...Tek szle, in medeniyetinin Trk toplumuna doru gelen etkileri, Trk toplumunun kendi

yapsnda, sosyal ilikilerinde Anahanlk yerine, Babahanlk ilikilerini {basit mlekilik ve apaile kadnn iledii gelge ekincilik ekonomisi yerine, obanlk ve sr ekonomisini) kesinliklegeirmedike, Tsin dininde grlen ztlklar, Trk dininde domad.Arap-slam toplumu ile Trk-aman toplumunun karlamas baka trl olmad. slamlk,yukar Barbarlk konana erimi Arap kentlerindeki insanln Medeniyete gei akn idi.Baka deyimle, slamlk, Arap toplumunu, birden bire gelien (tarihcil kanlmazlkla evrenticaretinin anszn Hicaz'a ynelmesi zerine gelien) ticaret Mekanizmasna kaplarak, YukarBarbarlk konandan snfl toplum biimine atlatmt.Trk toplumu ise, tam slamlkla karlat sralar, henz obanlk gebeliinden tarmekonomisine iyice geememiti. slamln Trk toplumunu etkileyebilmesi iin, Trk

toplumunun; kendi: Snfsz, sosyal snf adn almaya elverili snf ayrlklar bulunmayanBabahanlk dzeninden, sosyal snfl Medeniyet dzenine sramas gerekti. TrklerinMslmanlamalar iin, Mslman toplum dzenine kar bir alclk (radyo deyiminde:reseptivite) kazanmas gerekti. Bu reseptivite, alganlk: Trk toplumunun, Gebelik yledursun, Kent andan yukarya doru hzla ykselip sosyal snfl Medeniyet ana girmesidemekti.Demek, "Trk taplumu zerine dinin etkisi": Son durumada, Trk toplumuna evreMedeniyetlerin yaptklar etki ile llebilir. Trk amanizmine Tsin dininin etkisi, UzakdouMedeniyetinin, etkisi olmutu. Trk toplumuna slam dininin etkisi, Yakndou Medeniyetleribasamana erikin Arap-Acem medeniyetlerinin etkisi olacakt: Bu sonuncu etkiyi gze

arptrabilmek iin, slam dini yolundan Trk toplumu zerine yaplm bir SOSYAL, bir deEKONOMK alanda etki rnei vermek yeterli olabilir.

32 / 37


33/37



SLAMLIIN TRK TOPLUMUNDA KANBALARINI Z

slam, daha doarken, Tarihncesi Arap toplumunun Kan balarn temizledi. Hazret'iMuhammed'in Medine kentine gmesi bu r at. O zamana dek Arabistan'da, belki birka

Yahudi dnda, herkes "Kankardei" idi. Yani insanlar, kendi kabile ve Kan rgtlerinin iindeolanlarla kan, can pahasna kardeti. Kendi kanndan olmayan karde sayabilmek iin,Trklerde grld gibi, birbirinin kann trenle imek gerekirdi.Yesrep kentine (Medine'ye) glnce, iki tip Mslman ortaya kt: "Muharcirin" adl Mekkekentinden gm Mslmanlar, "Ensar": Muhacirlere yardm eden Yesrepliler. Bunlar ayr ayr Kentlerden, ayr kabileden, ayr Kan'dangelme insanlar olduklar halde, aralarna kimi Habe Acem gibi ta uzak lkelerden gelmiYahudi ve "Mrik" gibi yabanc inanlardan yeni km kimseleri de alarak, hep birden"MSLMAN KARDEL" kurdular."nnemel mslimune ihve" (Hi kuku gtrmez ki

mslmanlar kardetirler) diyorlard.O zaman insanl iin bu anlay ve davran htilallerin en korkuncu ve by idi. Nitekim,artk lafn para etmediini grp, kll davrana giren mslmanln ilk bykl anlamndakalm birka yzkiilik Bedr gazvesi, Araplar iin, o zamana dek grlm, iitilmi olmayan birsahne idi: Babalarla oullar kl klca gelmilerdi. Gen Mslmanlar, yal atalarn dizegetirmilerdi.Onun iin, Lammens, hakl olarak unu yazar: " htimal ki vatandalar arasnda Muhammedilkin Din kardeliini Kan balarndan baka balar zerine kurmak iddiasn gsterdi." (H. Masse,L'slam

'dan)... Burjuva "bilim iffeti" hep byle kukulu konuur. Ortada "ihtimal" veya "iddia'' yok.Saval davran ve kutsal dnce akl vardr. slamlk, kan balarnn klla kesilipatldr.slam dininin Trk toplumuna etkisi daha baka trl olmad: Mslmanlk, Trk toplumunda, ozamana dek yaayan snfsz toplum davran ve dncelerini, sosyal snfl toplum davranve dncelerine doru deitirdi. lkel Sosyalizm a olarak sosyal snflar bulunmayan Trktoplumunun yazlmam kurallar: KANKARDEL ANAYASASI idi. slamlkla birlikte, oyazlmam Trk Tresi'nin yerine, sosyal snf mnasebetlerini hakl karp dzenleyen yazlDoma'lar, Nas'lar geti. Arap toplumu iin de slamlk: Araplarn CAHLYET dedikleri yazszKankardelii dzenleri yerine, Bezirgan ilikilerinin en temiz ve en yceltimli ruhunu geiren

yazl Kur'an hkmleri olduydu.Bu olay Tarihte geliigzel serpilmi ynla ilikiler ispatlar. rnein Neri Tarihi'ne bakalm.lk Mslman anak Han'dr. Onun olu saylan Musa Han lnce, iktidara olu deil, amcassaylan Bura Han geer. Bura Sahiden Musa'nn amcas ise, anak Han'n kardei olmaldr.Oysa, Bura Han, "Harun" adn alr (Mslman olur) ve babas Sleyman (gene Mslman)saylr. Bu Sleyman, anak Han'n da babas olsa, ilk Mslman o olmalyd: anak Han ilkMslmandr.Bu durum, aka gsteriyor ki, Mslman olunduktan sonra bile, henz babadan oula miraskalan bir egemenlik kurulamamtr. Nitekim, Bura'dan sonra gelen Ahmed Han da anak Hankadar slalesiz zpktdr. Ahmed' in babas Ali olu Ebun-Nasr olarak anlr. Ahmed'le

kendinden nceki efler arasnda irsi slale ba yoktur. Belirli artlar altnda, Tarihncesi"Askeri demokrasi"lerindeki usullerle iktidara gelmi kiiler vardr.

33 / 37


34/37



"Mvahhid" saylan Ouz'un ana gidilince, Kan rgtnden baka hi bir eylekarlanlmaz. Ouz rgt aka: 24 Kan (Han) rgtn iine alm, Sacl(Meymene:Babahan), solcl

(Meysere: Anahan), ama hepsi eit 6 kabilenin Konfederasyonudur. Ouz'un gerek olu imigibi gsterilen Gn Han, 4 Kan'l bir kabilenin semboldr. Kay Han: Gene gerek kii olmaktanziyade, Gn kabilesi iindeki 4 Kan'dan birincisinin semboldr.Zamanla, Kay Kan' ile birlikte Ouz Konfederasyonunun Sa kolu (Meymene) iktidardander. Sahneye, Ouz Konfederasyonunun Sol kanadndan (Meysere'den) Tak (Da) ortaksemboll kabilenin Salur Kan' kar. Bylece egemenlik, slam tarihilerinin yaktrmadeyimlerine gre kii Han'larn deil, Kan olarak ayr ayr semboller tayan Toplum rgtlerininelindedir. Onun in, Salur Kan'ndan sonra: "Bir kii dahi kral olduk ki, ona anak Han derler"deniliyor. Bu anak Han, ilk Mslman olduu halde, hala Mslman (Arapa) ad tamaz,.kendisine "Kara Han" lakabn yaktrr.

Medeniyet tarihisi iin bu durum iinden klmaz bir karklk saylsa da, tarih ncesi bilimiiin realite udur: Medeniyet krallarnn mutlaklam olan ecere ve Hanedan imtiyaz, ilkTrklerde bulunmamaktadr; sonraki Medeniyet tarihileri ise, anlalr olmak iin, ilkel sosyalisteflere birer Slale yaktrmak zorunda kalmlardr. Bu "karklk" (Hanedanszlk)Seluklulara dek srp gider.Seluklularn Tarih sahnesine klar, ana izileriyle, Avrupa'da Cermen "Kral"larnntreyilerini andrr. Din adamlarnn "Hidayet"e eritirdii sava Barbar "Askeri Demokrasi"ef, yava yava kutsal Kral, sultan olur. Seluk'un kk: Ouz konfederasyonunun Solkanadndaki 3'nc Dingiz Kabilesinin KINIK Kan'na baldr. Bu Kan:"Yedinci iklimin kuzey kafir Trklerinden imana gelp, reey ve tedbir sahibi ,secaatli ve dilir

olurlar. Ol taifeden ilk imana gelen budur. Bunun zamannda Beygur Trklere padiaht. "Bu padiah Dakak adnda birini Trklere kar savatryordu. Dakak' n Seluk adl olu vard.Dakak lrken: "Asker ilerini ona (Seluk' a) brakt. Trk kral bunun ok halkndan korkupldrmiye kalkt. Bu haber ald. Kat " Ve Mslman olunca: "Kafir Trklerinlkelerine gaza "lar yapt. Kafir Trklerle dvrken,107 yanda ld, Mslman olduu iin, oullarnaSemit-Arap adlarn: Arslan, srail ve Mikail diye koymutu. Bunlar Hint Kral Mahmut, sonraMesut tarafndan zaman zaman esir edildiler. Kurtuldular."Mikail lnce 2 olu kald. Birisi Ebu Talip Mehmet Turul Bey ve birisi Davud Cafer Bey.Trklerin Seluk kua (Ali'i Selukiyye) olu Ebu Talip Mehmet Turul Bey' e ittiba ettiler." (N

eri Tarihi, s. 24).Bunca altstlkler oldu. Dikkat edelim: Seluk oullar, hala, Mslman etkilerine ramen,eflerini "ittiba"yoluyla iktidara getiriyorlar. Babadan oula miras otomatiklii ile iktidargemiyor. Trk toplumu, tpk Ortaan'n Cermen kabileleri gibi, kan rgtl bir"Askeri Demokrasi"durumunu yayorlar. lerinden Sava Kumandan Bey olacak kiiyi, ilk Mslmanln"Biyat"dedii oy verme usulyle seiyorlar."ttiba ettiler"in anlam budur.

slamlk dini, bu askeri demokrasinin yerine, Kan tekilatlarn erite erite, irsi hkmdarlgeirdi. Seluklular Saltanat (Hicret: 477, miladi:1085) ylndan. sonra, (tpk Papa'dan Takdis

34 / 37


35/37



alan Cermen askeri efleri gibi), Badat'taki slam medeniyetinin sembol Halife'den MENURalarak Sultan kesildiler. Drt yz yllk mrleri bitince, yerlerine geen, bu yol Gn kabilesininKay Kan'na bal gsterilen Osman Oullar, Hanlklarn zamanla Sultan biimine evirerek,ayn slam (Medeniyet dini) metodlaryla iktidar tuttular. nce BEY, sonra SULTAN, ve en

sonunda HALFE durumuna geldiler.

SLAMLIIN TRK TOPLUMUNA TOPRAK DZENN VER

slam dininin Trk toplumu zerindeki etkisi elle tutulurca bir madde zellii olarak Toprakdzeni alannda grld: Osmanl Trklerinin Anadolu'ya gtkleri zaman basit bir "AskeriDemokrasi" toplum dzenini yaadklar, Naima Tarihi'nin anlatt "Etvar" dan getikleriortadadr. (Bakla: Dr. H. Kvlcml, Tarih - Devrim - Sosyalizm, s. 163-170, stanbul 1965). lkOsmanl Trkleri, Gebe olduklar iin, srf Din uruna Ftuhat yapmak zere lkeler, yerler elegeiriyorlard. Topraklar ele geince ne yaplacakt?

Bunu, Trk toplumu olarak hemen hemen hi bilmiyorlard. Onlar iin toprak bir otlakt.Topran zerine yerleilip Tarm retimi yapmak, apayr bir i ve dzendi. Onu kendileri de

Dinin Türk Toplumuna Etkileri - Ziya Gökalp

Documents

Transcript of Dinin Türk Toplumuna Etkileri - Ziya Gökalp