08/06/2011

1

Die BynierDie Bynier

Dr. W de LangeDr. W de LangeEndokrinologieEndokrinologie

Pasiënt: KliniesPasiënt: Klinies

‘n 20 Jarige blanke man word ingebring deur ambulansambulans met:

• Duiseligheid;• Gewigsverlies &• Braking.

08/06/2011

2

Pasiënt: OndersoekPasiënt: Ondersoek

• Akuut siek• Pols: 120/min 120/min r-r• Bloeddruk: 70/40mmHg70/40mmHg R Liggend•• Hiperpigmentasie: Hiperpigmentasie: Palmare voue &

Bukkaal

Pasiënt: LaboratoriumPasiënt: Laboratorium

Glukose: 2mmol/l 2mmol/l (>3.5)

Natrium: 125mmol/l 125mmol/l (135-149)

Kalium: 6.3mol/l 6.3mol/l (3.5-5.0)

Gekorrigeerde Kalsium: 2.65mmol/l 2.65mmol/l (2.20-2.55)

08/06/2011

3

Diagnose:Diagnose:

Primêre Bynier Primêre Bynier OntoereikendheidOntoereikendheid

Addison se Siekte:Addison se Siekte:

• = Primêre BynierontoereikenheidPrimêre Bynierontoereikenheid•• Dr. Thomas Addison: Dr. Thomas Addison:

Britse ChirurgBritse Chirurg18491849Autopsies: 70Autopsies: 70--90% sek. tot TB90% sek. tot TB

08/06/2011

4

Die Bynier:Die Bynier:

2 Komponente:2 Komponente:

1. Buite: KorteksKorteks2. Binne: MedullaMedulla

Bynierkorteks:Bynierkorteks:

3 Komponente van Buite na Binne:1. Zona Glomerulosa;2. Zona Fasiculata &3. Zona Reticularis.

08/06/2011

5

Bynierkorteks: Steroïed SinteseBynierkorteks: Steroïed Sintese

Bynierkorteks:Bynierkorteks:

1.1. Zona Glomerulosa:Zona Glomerulosa: Bevat Aldosteroon Sintase → Kan Aldosteroon produseer.

2.2. Zona Fasiculata & Zona Reticularis:Zona Fasiculata & Zona Reticularis:Bevat 17α-Hidroksilase → Kan Kortisol en Androgene produseer.

08/06/2011

6

Bynierkorteks:Bynierkorteks:

1.1. Aldosteroon:Aldosteroon:• Deel van Renien-Angiotensien-

Aldosteroon sisteem.• Stimulasie: Renien, Hiperkalemie• Distale nefron:

VVerhoog herabsorpsieherabsorpsie van Natrium, Bikarbonaat en Water.

VVerhoog verliesverlies van Kalium en Waterstof.

Bynierkorteks:Bynierkorteks:

2.2. Kortisol:Kortisol:• Stimulasie: ACTH vanaf Hipofise• Effek:

Neurologies: Slaap, Geheue & Gemoed

Kardio-Vask: Bloeddruk & Kategolamien-sensitiwiteit.Beskerm Brein!

08/06/2011

7

Bynierkorteks:Bynierkorteks:

3.3. Androgene:Androgene:• Funksie: Bynier is hoofbron van

vroulike androgene.Puberteit.

Byniermedulla:Byniermedulla:

Byniermedulla hipofunksiehipofunksie met sekondêre verlaging in KategolamieneKategolamiene , lei nienie tot noemenswaardige kliniese probleme.

08/06/2011

8

•• Prevalensie:Prevalensie:Addison’s (Primêr):Addison’s (Primêr): 93-140/ MiljoenSekondêr:Sekondêr: 125-280/ MiljoenTotaal:Totaal: 5/ 10 000

5:5:1= Primêr a.g.v. Autoïmmuun 1= Primêr a.g.v. Kongenitaal

Bynierontoereikendheid:Bynierontoereikendheid:

Bynierontoereikendheid:•• Oorsake:Oorsake:

1.1. Sekondêr:Sekondêr:

↓ACTH

Steroïed-gebruik!

Hipotalamus & Hipofise Patologie.

2.2. Primêr:Primêr:

↑ACTH↑ACTH: Hiperpigmentasie

D:D: KetokonasoolI:I: HIV/ TB/ MeningokokM:M: Amiloïed/

HemochromatoseTT22:: Chirurgie/ Limfoom/ Mets.O:O: OutoïmmuunP:P: Kongenitale adrenale

hiperplasie

08/06/2011

9

Bynierontoereikendheid:Bynierontoereikendheid:

Benadering tot Hantering:Benadering tot Hantering:1.1. Akuut siek pasiënt:Akuut siek pasiënt:

• As klinies vermoed: BEHANDEL!• Saline 0.9% Intraveneus• Korrigeer Hipoglukemie• Hidrokortisoon 100mg sesuurliks Intraveneus• Selde Nodig vir Mineralokortikoïed: Bv.:

Fludrokortisoon• Bepaal en behandel oorsaak

Bynierontoereikendheid:Bynierontoereikendheid:

2.2. Chronies siek Pasiënt:Chronies siek Pasiënt:• Kortisol• ACTH• Kort Synacthen Toets• Lang Synacthen Toets• Insulien-Hipoglukemie-

Toets• Metirapoon Toets• Kortikotropien

Vrystellingshormoon toets

08/06/2011

10

Bynierontoereikendheid:Bynierontoereikendheid:

08/06/2011

11

•• Hiperpigmentasie:Hiperpigmentasie:

Bynierontoereikendheid:

Bynierontoereikendheid:Bynierontoereikendheid:

•• Opsommend:Opsommend:

1. Bynierontoereikenheid is ‘n lewensbedreigendelewensbedreigende toestand!

2.2. Hoë indeks van suspisie!Hoë indeks van suspisie!

08/06/2011

12