Cveni afxazeTi vemzadebiT devnilTa yrilobis Casatareblad...
Transcript of Cveni afxazeTi vemzadebiT devnilTa yrilobis Casatareblad...
uxariaT ki ara, lamis
Wkuaze gadavidnen. iciT
ratom? msoflio ekonomikuri
krizisi male daamxobs ruseT-
so.
vai, Cvens patrons, ubedurs!
sul axlaxan ruseTi er-
TaderT energopartniorad
gavixadeT, roca sxva hesebTan
erTad “engurhesis” marTvis sa-
daveebic CavabareT.
sixarulisagan adgils ver
vpoulobdiT _ saxelmwifos
damatebiTi Semosavlebi gauC-
ndebao. Tqve dalocvilebo,
ruseTis imedi Tu gasuldg-
mulebT, misi daqceva da dan-
greva ratom gixariaT?
amazea naTqvami: ver gaigeb,
sulels ra swyins da ra
uxariao.
Cveni xelisufleba axla
did dros andomebs imis gan-
martebas, Tu “engurhesis”
ruseTisaTvis samarTavad
gadacemiT rogor gaixares
rusebma da rogori wyena daeu-
flaT afxazebs. Tan amas iseTi
paTosiT gvixsnian, TiTqos afx-
azebi Cveni dauZinebeli mtre-
bi iyvnen, rusebi ki Cveni aseve
dauZinebeli mokeTeebi.
“engurhesis” rusebisaTvis
gadacema, afxazebTan mimarTe-
baSi xom iseve mZafr uaryofiT
reaqcias gamoiwvevs, rogori
reaqciac osebis mxridan
gamoiwvia Sida qarTlis maSin-
deli gubernatoris irakli
oqruaSvilis mier ergneTis
bazrobis daxurvam, sadac er-
Toblivma biznesma imdenad
daaxlova erTmaneTs
qarTvelebi da cxinvaleli
osebi, rom wlebis win pro-
vokatorTa mier wamowyebuli
konfliqti saerTod aRaravis
axsovda da qarTvelebi raWis
mimarTulebiT Tavisuflad
gadaadgildebodnen cxinvalis
gavliT.
axla ki yvelafers kokoiTs
vabralebT, rom, swored man
wamoiwyo meore omi osebsa da
qarTvelebs Soriso. namdvi-
lad, kokoiTma daiwyo es omi,
magram, isic faqtia, rom ruseb-
ma waaqezes saamisod, Semdeg ki
kokoiTi ganze gaswies da
Tavad Seudgnen saqarTvelos
qalaqebisa da soflebis
dabombvas.
sergei baRafSsac bevr iseT
ubedurebas vabralebT, romlis
didi wili swored ruseTis
mmarTvelebze modis. rac Se-
exeba saqarTvelos xelisu-
flebis arc Tu saxarbielo
rols am saqmeSi, es saxalxo
diplomatiis sruli ig-
norirebiT dasturdeba.
modi da amis Semdeg irwmune,
rom Cveni xelisuflebis zo-
gierT warmomadgenels marT-
lac unda afxazeTis dabrune-
ba.
2009 wlis 23 ianvars mixeil
saakaSvilma Tavis vrcel
teleinterviuSi imaze
saubarsac dauTmo didi dro,
rom saqarTveloSi
SezRuduli ar aris sityvis
Tavisufleba. aq aucileblad
migvaCnia SevaxsenoT xelisu-
flebas, rom presis Tavisu-
fleba niSnavs ara mxolod
masmediaSi qveynis saWirboro-
to sakiTxebze Seqmnili wer-
ilebis dabrkolebis gareSe
gamoqveynebas, aramed gamo-
qveynebul masalebze xelisu-
flebis obieqturad reagire-
basac. sxvagvarad, presis Tavi-
sufleba emsgavseba “ZlierTa
ama qveynisa” cinikur gamoZax-
ils: “were da ikiTxe!”
TvalSisacemia isic, rom,
xelisuflebisa da “eli-
taruli” sazogadoebis zogi
warmomadgeneli “xbos aR-
tacebas” ver malavs imis gamo,
rom msoflios ekonomikurma
krizisma welSi gatexa ruseTi
da igi male albaT saerTod
daingrevao.
jer erTi, ruseTi ise ar
gadaSendeba miwis piridan,
rom saqarTvelos ramden-
jerme dasaTrguni samxedro
da politikuri Zala ar da-
tovos. meorec, roca amerikaSi
teroristebma savaWro cen-
tris tyupi Senobebi daan-
gries, nangrevebma qveS dai-
tanes momijnave Svidi
Senobac, romelTa dangreva
aSkarad ar Sedioda osama bin
ladenis gegmaSi (amis Taobaze
Tavad gagvimxila telefoniT).
ase rom, roca Sens mezoblad
grandiozuli nageboba in-
greva, arsebobs imis realuri
saSiSroeba, rom Senc am nan-
grevebSi mohyve. iqneb is ar
ician, amas winaT gazeTma “niu
iork herald tribunma” rom
daswera _ saqarTvelos miRe-
ba natoSi ar SeiZleba. mas
iseTi gauwonasworebeli
prezidenti hyavs, rom gamor-
icxuli ar aris, romelime ze-
saxelmwifos CvenTan Se-
Tanxmebis gareSe omi gamoucx-
ados. es ki did safrTxes
Seuqmnis msoflioso.
amitom gvinda udrood da
uadgilod gaxarebulebs Se-
vaxsenoT erTi kupleti Cveni
sasiqadulo poetis muxran
maWavarianis leqsidan:
vinc ginda iyav,
gind arqifo da ginda za-
qro,
ra gixaria, Se SobelZaRlo!
iloriqarTvelobis gadasarCenad
# 71 Tebervali 2009 moqalaqeTa politikuri gaerTianeba ”Cveni afxazeTi ”
ra uxariaT?..
imis gamo, rom afxazeTidan devnilebi araadamia-
nur pirobebSi cxovroben da es didad ar
aRelvebs xelisuflebas, imis gamo, rom wyneTidan
5.000 devnils upireben gamosaxlebas, ukve Svidi
dRea daba wyneTSi SimSilobs afxazeTis avtonomi-
uri respublikis umaRlesi sabWos deputati
jemal sajaia.
batoni jemal sajaia
mogiwodebT:
_ male sxvebis gamosaxlebis
jeric dadgeba!
_ devnilebi unda gaverTiandeT
da win aRvudgeT xelisuflebis
gulgrilobasa da TviTnebobas!
_ Sin dabrunebamde vicxovroT
RirsebiT!
_ nu movatyuebinebT Tavs
xelisuflebas!
plus
vemzadebiT devnilTa yrilobis Casatareblad, romelic
gaimarTeba 2009 wlis 14 marts, 14 saaTze, qalaq TbilisSi,
veris parkSi mdebare kalaTburTis sasaxleSi (kostavas 44)
i1-8:Layout 1 2/17/2009 10:55 AM Page 1
2 ilori
guram odiSaria
afxazeTSi mcxovrebi
qarTveli mwerlis gu-
ram odiSarias Semo-
qmedebas kargad icnoben
wignis moyvarulebi. am-
jerad gTavazobT ba-
toni guramis moTxrobas
gana _ iZulebiT adgilnac-
vali piri, gana _ devnili, gana
_ droebiT gadaadgilebuli, an
kidev sxva, oficialuri Tu
araoficialuri saxeli, aramed
_ ltolvili! saxeli, romli-
Tac mas icnobs sazogadoeba
da yoveldRiur saubrebSi
moixseniebs, romelic Searqva,
romelic popularulia
misTvis, romelic gaxda damRa
_ amotvifruli mis sulSi da
TvalisTvis uCinari beWedi _
samudamod Cartymuli misi
cxovrebis uvado pasportSi.
ltolvili da mxolod
ltolvili! mis sxva saxelT-
agan zogi xelovnuria, zogi
zedmetal xelovnuri, zogi
uniWod mokekluce, zogic
iuridiulad mZime, daxlar-
Tuli da yalbi. yvela sxva
saxeli tyuis da mxolod
“ltolvili” ar gRalatobs, is
iseve realuria, rogorc cx-
ovreba, bunebrivi, rogorc mze,
wvima, varskvlavebi, da ukve _
mSobliuric.
1992 wlis damlevs, rodesac
Cemi wigni “devnilTa uRel-
texili” daistamba, me is “de-
vnilad” movixsenie, is, anu
igive, sakuTari Tavic, radganac
mec, am striqonebis avtoric,
ltolvili var.
“devnili” ufro bibliuria,
ZvelTuZvelesi JReradobis da
is omi, romelic afxazeTs
daatyda Tavs, is sicocxle da
is sikvdili, romelic afx-
azebma, qarTvelebma, rusebma,
somxebma, ukrainelebma, es-
tonelebma, berZnebma, ebraeleb-
ma Tu sxvebma da sxvebma rom
gadaitanes, is uReltexili,
romelic gadalaxes oms
garidebulebma da bevri sxva
ram, bibliuri tragediebis
asociacebs badebda da maSin
ltolvils ufro “devnili”
miesadageboda. amis garda,
maSin jer kidev ar vicodiT,
ver gavrkveuliyaviT, vin gagvx-
ada bedisweram, saidan mov-
diodiT, saiTken mivdiodiT da
ra gveloda. maSin, ltolvils
jer ar eZaxdnen “ltolvils”,
arc “devnils”, arc “iZulebiT
gadaadgilebul pirs”!
ise, amdeni wlis Semdeg
dResac meSleba _ rodesac
romelime sxva qalaqidan
Tbilisisaken mivemgzavrebi
xandaxan, uneburad, mSobli-
uri qalaqis saxels vambob _
soxumSi mivdivar-meTqi.
amis garda, erT ramesac
davakvirdi _ qalaqi sadac
yovelTvis sadRac migeCqareba,
verasodes gaxdeba Seni qalaqi.
me ki, TbilisSi, dro arasodes
myofnis da sul sadRac gavr-
bivar, xandaxan Tavqudmogle-
jilic.
kidev erTi ram _ adamiani
mxolod sakuTar qalaqSi am-
bobs sityvas “movedi”. me vic-
nobdi Zalian bevr ltolvils,
romlebic ise wavidnen am
qalaqidan, rom vera da ver
Tqves is nanatri “movedi”.
omis dawyebis dRidan
TiTqmis Cvidmeti welia
gasuli, damTavrebidan ki _
TiTqmis Teqvsmeti. ltolvil-
Ta cxovrebaSi araferi
Secvlila, is iseTive
ltolvilia, rogoric iyo.
arc mis garSemo Secvlila
mainc da mainc rame _ mis
irgvliv uamravi aral-
tolvili, magram ltolvilis
fsiqologiiT mcxovrebi adami-
ania. asec xdeba Turme _ Sei-
Zleba mSobliur saxlSi cx-
ovrobde, magram ltolvili
iyo.
arian adamianebi ltol-
vilebi sxvebisTvis.
arian adamianebi ltol-
vilebi sakuTari TavisTvis.
asea, urTules droSi vcx-
ovrobT, uamravi ram
gadasafasebelia da Tavidan
sakvlevi, Sesaswavli.
diax, ltolvili ltolvi-
lad rCeba, mis cxovrebaSi
TiTqmis araferi Secvlila, ma-
gram ltolvili dRes mainc
iseTi ar aris, rogoric iyo _
is ar aris dRes iseTi martivi,
uwin rom warmogvedgina, is
dRes vera da ver eteva Zveli
stereotopebis artaxebSi.
adamiani bunebiT zarmacia,
mas ar surs gamowvlilviTi
analizi, is aerTianebs cnebebs,
raTa gaiadvilos azrovneba,
amartivebs argumentebs. Tu
erT dros Tavisi msjelobis
romelime Taroze Tavisi rome-
lime formula Camosdo, mere
mas Zalze iSviaTad gadaaadg-
ilebs. adamianTa umravle-
sobas SeuZlia mTeli cx-
ovreba Zveli formulebiT
isazrdoos. es misi komfor-
tuli mdgomareobaa.
yvelaze metad dRes Cven, yve-
las, SemoqmedebiTi xedvisa
da gadawyvetilebebis miRe-
bis unaris gazarmaceba gvWirs.
amitomaa, rom Zalian cota
ram icvleba Cvens garSemo,
zarmacad brunavs CvenTvis
planeta da dro velis md-
inaresaviT uCumrad miedineba.
magram erT mSvenier dRes,
gaixedav da, aRmoaCen, rom didi
dro gasula, rom dabere-
bulxar, rom cxovrebis saaTis
isari caitnotis niSans mi-
uaxlovda.
* * *
axla sul ramdenime mini-is-
toria ltolvilis cxovre-
bidan. am istoriebs imisaTvis
ki ar vwer, rom vinmes Tana-
grZnobis cremli movgvaro,
aramed imitom, rom am
striqonebis mkiTxvels, iseve
rogorc sakuTar Tavsac, erTx-
el kidev Sevaxseno zogi ram.
amis garda, dRes cremlisa da
sentimentalobis, enis moCle-
qis dro ki ar aris, aramed
gamosavlis, xsnis gzebis Ziebis
droa.
Sevecdebi lakonuri viyo.
q a r T u l - a f x a z u r i
SeiaraRebuli konfliqtis
Semdeg, erT Cems nacnob pro-
fesors soWSi mouwia cx-
ovreba. materialurad Zalian
uWirda da boTlebs abarebda
mimReb punqtebSi. erTxelac
mas quCaSi soxumelebisaTvis
kargad nacnobi mxiaruli kaci
(giJs ver vakadreb), soWSi sox-
umidan erTi dRiT Casuli
maradona Sexvda. maradonam
jibidan rusuli 5.000-iani
kupiura amoiRo da profe-
sors Caudo xalaTis jibeSi,
Tan uTxra _ maxsovs, Sen
fuls mCuqnidi soxumSi, axla
Sen ltolvili xar, minda
dagexmaroo. rodesac maradona
wavida, profesorma carieli
boTlebiT savse tomara miwaze
dado da aqviTinda _
sabolood darwmunda, rom
ltolvili gamxdariyo.
erTxel, TbilisSi, erT-erT
popularul gazeTSi aseTi
gancxadeba daibeWda _ “var 35
wlis, lamazi, maRali, lurjT-
valeba qalbatoni, myavs 10
wlis Svili, maqvs bina da man-
qana, veZeb mamakacs, romelic
meuRleobas gamiwevs...” da ase
Semdeg. gancxadeba mTavrde-
boda Semdegi winadadebiT _
“melotebi, dablebi da
ltolvilebi nu gamomexmau-
rebian”.
maxsendeba erTi sagaze-
To gancxadebac, romelsac
ramdenime moqalaqe awerda
xels, TiTeuli maTganis sax-
elisa da gvaris qveS miniS-
nebuli iyo misi profesiac
_ eqimi, inJineri, maswavlebe-
li... da mxolod erTi maT-
ganis saxeli da gvari iyo
gamorCeuli, is moxseniebuli
iyo ara profesiis mixedviT,
aramed, rogorc “lt -
olvili”.
erTxel TbilisSi, eliavas
bazrobaze, vnaxe, Tu rogor
hyidda ltolvili qali yvel-
CaxarSul Roms. is daxlebs
Soris modioda, xelSi
Romdagebuli TefSebiT savse
didi sini eWira da iZaxda _
“SevardnaZe, Seni coli vnaxe
ase, CemsaviT Roms rom yiddes
bazarSi”.
omis Semdeg dedaCemi abaSis
raionSi, mSobliur sofelSi
dasTan cxovrobda, garkveuli
periodis ganmavlobaSi. erTx-
el, Cemi iq yofnisas, mezoblis
gogonam mogvinaxula.
saubrisas man Tqva _ axla qu-
CaSi ltolvili Semxvda.
davinteresdi im ltolviliT,
romelic imave soflis
mkvidri aRmoCnda, omamde, sul
xuTiode wliT adre sacx-
ovreblad afxazeTSi gada-
suliyo. omis Semdeg kvlav
mSobliur sofelSi dabrunda
da soflis bolos saxlaki
aiSena, magram mTeli sofeli
dResac ltolvils eZaxis, misi
saxelic cotam icis. arada
sul xuTi wliT datova sofe-
li.
omis Semdeg Cemi erTi mego-
bari, aw gardacvlili,
ZirZveli soxumeli, Tamaz
kvaracxelia TbilisSi Tavis
sakuTar binaSi Caiketa, mx-
olod soxumeli
ltolvilebis dakrZalvis
dros gamodioda xolme saxl-
idan, da iq misul
Tanaqalaqelebs malulad
iRebda fotoaparatiT. Semdeg
Tavis Caketil binaSi im
suraTze aRbeWdil sox-
umelebs Soris cxovrobda.
ase grZeldeboda misi
ltolviloba wlebis gan-
mavlobaSi. is erT-erTi ax-
algazrda soxumeli kacis
dasaflavebis dros mokvda,
ltolvilebs Soris dalia
suli.
aRdgomis erTi dila
maxsendeba: ltolvilma qalma
sasaflaosken mimavali ucno-
bi Tbiliseli qalbatoni SeaC-
era, sanTeli gadasca da sTx-
ova _ “Tqveni gardacvlilebis
saflavze daanTeT da Cemi
gardacvlilebi igrZnobeno”.
kidev “paska” da SeRebili
kvercxebi gaayola.
erT oCamCirel ltolvil
qals vicnob, romelic im xils,
oCamCireSi, ezoSi rom xarobs,
pirs ar akarebs. is ase ucx-
adebs protests bedis ukuR-
marTobas.
Cemi axlobeli dResac
saavadmyofoSi ojaxTan erTad
cxovrobs. misi oTaxi sarean-
imacios gverdiTaa da misi
bavSvebi kviraSi ramdenjerme
xdebian ucnobi adamianebis
sikvdilis mowme. dRes isini
saavadmyofos ucvleli
Wirisuflebi arian.
Cems rveulebSi msgavsi aso-
biT istoria maqvs Cawerili.
ltolvils nebismier
saukuneSi da nebismier
qveyanaSi diskomforti Se-
hqonda, misi simravle adre
sisxlismRvrel konfliqtamde
mkveTrad cvlida ama Tu im re-
gionSi gacilebiT adre arse-
bul wessa da rigs (gaixseneT
Tundac Sua saukuneebis
italia).
nebismieri drois
ltolvilebis cxovreba xSir-
ad wveTi wyaliviT hgavs erT-
maneTs sulieri gancdebiT,
fsiqologiuri foriaqiT,
sasowarkveTili mdgomareo-
bis Zlevis, cxovrebis
ganaxlebis, RirebulebaTa
gadafasebis unariT.
ltolvils bevr adamianze
gautyda guli _ naTesavze,
mokeTeze, axlobelze... da amav-
droulad, tragediis, didi de-
presiis periodSi bevri mego-
bari, saimedo, keTilSobili
adamiani SeiZina.
adamianTa sevda
l t o l v i l i
vcdilob gaverkve, ratom ejavreba
am xelisuflebas sakuTari xalxi
mwerali givi jaxua erT-erTi im
WeSmarit patriotTagania, rom-
lebic, madloba ufals, jer
kidev SemorCnen saqarTvelos,
misi SemoqmedebiTi saqmianoba
ormocdaaTi wlis win daiwyo da
dRemde grZeldeba. igi saqarTve-
los mweralTa erovnuli
kavSiris wevria, xelmZRvanelobs
qvemo qarTlis mweralTa aso-
ciacias “rusTavels” da mis mer
dafuZnebul gazeT “samSvildes”.
_ batono givi, modiT, interviu
Tqveni literaturili moRvaweo-
bis Sesaxeb saubriT daviwyoT...
_ qveyanaSi imdeni problemaa,
rom dRes Cvens Semoqmedebaze nu
visaubrebT.
am xelisuflebam yovelive
erovnuli Cakla, xelovneba da
kultura sabolood “Carecxa”.
mwerloba wina saukuneSi WeS-
maritad iyo eris sulieri
winamZRoli. Aaxla sxva situaci-
aa. me Jurnalisti var. TiTqmis
ori aTeuli weliwadi vimuSave
saqarTvelos telemauwyeblobis
rusTavis zonis korespondentad.
Mmere iqauroba daarbies, gareT
gamogvyares. maSin gazeT “
saqarTvelos respublikis” imJa-
mindelma redaqtorma armaz
sanebliZem Tavisi ojaxis kari
gamiRo. samwuxarod, Cveni redaq-
ciac gamodevna prezidentma gamom-
cemloba “samSoblodan”. hoda,
axlac, Cemi mokrZalebuli kalmiT
Seupovrad vebrZvi samSoblos
moZuleebs. vcdilob, gaverkve, Tu
ratom ejavreba am xelisuflebas
sakuTari xalxi. arada, yvelafers
akeTeben imisTvis, rom gadagvaji-
Son da fesvebidan amogvZirkvon,
qarTuli jiSi da geni waSalon.
_ rogor fiqrobT, ra aris
xelisuflebis mxridan aseTi
qmedebebis mizezi?
_ ra aris iciT? Bbevrad
mniSvnelovani problemebi ki aqvs
xelsiuflebas gadasawyveti, Tun-
dac amxela teritoriebi rom dag-
vakargvina _ samaCablo, afxazeTi...
magram, ratomRac, ar undaT qveynis
SigniT ekonomikuri aRorZineba.
Aar surT Cemi Taobis adamianebis,
profesionalebis dasaqmeba. Aara-
da, marTlac umaRlesi donis
profesionalebi gvyavs, romlebic
sazRvargareTac ki didi av-
toritetiT sargebloben. am
mtavrobas is ufro aZlevs xels,
rac meti adamiani gava
saqarTvelodan da es qveyana
advili samarTavi gaxdeba.
_ modiT, im problemebze
visaubroT, rac dRes xelovan
xalxs eqmneba saqarTveloSi. Tqven
mweralTa erovnuli kavSiris
wevri brZandebiT, romelsac dRes
ukve sakuTar SenobaSi aRar
uSveben...
_ rac Seexeba mweralTa kavSirs.
rac xdeba, didi usamarTlobaa, es
Senoba mwerlebs aCuqes da maTi
sakuTrebaa. magram amaT rom
waglijes, amaSi gasakviri araferia,
ukve giTxariT, eseni daufaravad
ebrZvian qarTul kulturas, mwer-
lobas da saerTod, yvelafers
erovnuls!
_ da bolos, ra migaCniaT qvey-
nis yvelaze didi problemad?
_ problema da satkivari erTi
da ori rom gvqondes, ra gviWirs?
yvelaze didi ubedureba es
uwignuri da uxerxemlo, sakuTari
xalxis moZule xelisuflebaa.
quCidan mosuli biWebi CaebRauWnen
qveynis sadaveebs. magaliTad,
ekonomikis ministrs qveynis
mrewvelobaze warmodgena ara ar-
qvs. soflis meurneobis ministri
axla swavlobs anabanas da axali
velosipedis gamogonebas apirebs.
arada, am dalocvil miwaze kaci
ratom unda SimSilobdes? arakom-
petenturoba erTia, magram is, rom
sakuTari xalsi sZulT, ejavrebaT
da dagvcinian, amaze meti ubedure-
ba ra unda iyos? Mmagram yvelaze
mTavar ubedurebad mainc de-
mografiuli problema mimaCnia.
lela arabuli
i1-8:Layout 1 2/17/2009 10:55 AM Page 2
3ilori
jambul anCabaZe, soxumis uni-
versitetis profesori, poli-
tikuri gaerTianeba “Cveni
afxazeTis” mrCevelTa sabWos
wevri
qarTvelebs da afxazebs er-
Toblivi cxovrebis mraval-
saukunovani istoria aqvT. am
ori xalxis cxovreba erT
bunebriv-geografiul garemoSi,
erTian saxelmwifoebriv
sivrceSi da socialur-
ekonomikur pirobebSi miedine-
boda. saukuneebis ganmavlobaSi
isini Tanabrad iziarebdnen
gareSe da Sinauri mtrebis
mier miyenebul tkivils Tu er-
Toblivi gamarjvebebiT
gamowveul sixaruls.
kavkasiis es ori uZvelesi
xalxi istoriam imTaviTve
daakavSira erTmaneTs. saukunee-
bis manZilze erT sax-
elmwifoSi gaerTianebuli
mravali omi gadauxdiaT saer-
To samSoblos dasacavad.
imdroindel qarTul da
ucxour wyaroebSi “afxaze-
Tad” araiSviaTad iwodeboda
erTiani qarTuli saxelmwifo
da, Sesabamisad, qarTveli mefee-
bi afxaz mefeebad. “afxazi”
niSnavda zogadad qarTvels.
eTnoterminis aseTi ganzo-
gadeba Taviseburi gamoxat-
uleba iyo im wamyvani rolisa,
romelic afxazTa samefom
Seasrula erTiani qarTuli
saxelmwifos mSeneblobaSi.
saqarTvelos erTiani same-
fos arsebobis periodSi afx-
azi feodalebi, mTeli
mosaxleoba aqtiurad uWerda
mxars saqarTvelos cen-
traluri xelisuflebis saSi-
nao da sagareo politikas.
afxazeTis feodaluri elita
sistematurad monawileobda
mefis sasaxleSi damkvidrebul
ceremoniebSi. eswrebodnen
Sexvedrebs ucxo saxelmwifo-
Ta moRvaweebTan, elCebTan da
sxva.
mematianis cnobiT, saqarTve-
los feodaluri monarqiis ga-
Zlierebis periodSi zRvispira
qalaqi cxumi qarTvelTa mefee-
bis sazafxulo rezidencia
iyo. Tamar mefe, zafxulobiT,
xSirad Cadioda soxumSi (cx-
umSi) dasasveneblad. afx-
azeTisadmi, afxazebisadmi pa-
tiviscemis niSnad Tamar mefem
Tavis erTaderTYvaJiSvils met-
saxelad afxazuri saxeli
“laSa” daarqva.
afxazetis kulturuli cx-
ovrebis erTian qarTul kul-
turasTan ganuyoflobaze naT-
lad metyveleben afxazeTSi
agebuli eklesiebi da samo-
qalaqo nagebobebi qarTuli
warwerebiT. mecxre saukunidan,
rogorc Tanamedrove afx-
azeTis, ise mTeli dasavleT
saqarTvelos teritoriaze (is-
toriuli “afxazTa samefo”)
Cndeba qarTuli epigrafikuli
masala. gvxvdeba, rogorc
iuridiuli xasiaTis, ise, sam-
Seneblo da memorialuri jgu-
fis saxelebi, epitafiebi da a.S.
warwerebis ZiriTadi nawili
saeklesio daniSnulebisaa,
radgan Sua saukuneebSi ekle-
sia qarTuli kulturisa da
ganaTlebis umniSvnelovanes
centrs warmoadgenda.
Tanamedrove afxazeTis ter-
itoriaze am dros
gansakuTrebiT dawinaurda be-
diis, moqvis iloris saeklesio
centrebi, sadac mniSvnelovani
kulturul-saganmanaTleblo
saqmianoba mimdinareobda.
erTiani samefos ekonomikisa
da kulturis maRalma donem
didi gavlena moaxdina afx-
azeTis mosaxleobis sulier
cxovrebaze. aq qarTuli ena
damwerlobis, saxelmwifo,
kancelariis da RvTismsaxure-
bis ena iyo.
saqarTvelos erTiani same-
fos daSlis Semdeg dasavleT
saqarTveloSi ganviTarebuli
feodaluri Sinaomebis
SedegebiT kargad isargebla
osmaleTma da sagrZnoblad
gaaZliera Tavisi gavlena afx-
azeTSi.
am periodSi intensiurad
mimdinareobda qarTul qria-
tianul samyarosTan afxazTa
gaucxoebis procesi.
miuxedavad amisa, mowinave
qarTuli sazogadoeba afx-
azeTs tradiciulad saerTo-
qarTuli kulturul-poli-
tikuri organizmis nawilad
miiCnevda.
istoriuli da kulturul-
politikuri erTobis idea
TviT afxazebTanac didxans
cocxlobda. qarTuli salit-
eraturo ena kvlav rCeboda aq
saqmis warmoebisa da RvTism-
saxurebis enad.
XIX saukunis damdegs,
ruseTis mier aRmosavleT
saqarTvelos dapyrobis Semdeg,
dasavleT saqarTvelos jeric
dadga. 1810 wlis 10 ivliss
ruseTis jarebma soxumi
daikaves. es iyo mxaris faqto-
brivi okupacia, romelmac
gamoiwvia seriozuli poli-
tikuri garTulebebi.
urCi tomebiT dasaxlebul
teritoriaze sruli kontro-
lis damyarebis mizniT, ruseTis
xelisuflebam SeimuSava
sadamsjelo RonisZiebaTa
mTeli paketi. kavkasiis omis
damTavrebis Semdeg 1864 wels
ruseTis mTavrobam afxazeTis
samTavro gaauqma da rusuli
mmarTveloba daamyara. imave
wels moxuci mTavari mixeil
ServaSiZe qalaq voroneJSi
gadaasaxles da iqve gardaic-
vala 1865 wels.
afxazeTis mosaxleobis
mniSvnelovani nawili ver
Seegua rusuli mmarTvelobis
Sedegad Seqmnil viTarebas da
60-70-ian wlebSi TurqeTSi
gadasaxlda. am process
ruseTis mTavroba yvelanairad
uwyobda xels. xSir
SemTxvevaSi gadasaxleba Za-
lis gamoyenebiT xdeboda.
ruseTis mTavrobam afxazi
xalxi moRalated gamoacxada.
afxazebs zRvispireTisa da
soxumis 20-kilometrian ra-
diusSi ekrZalebodaT cxovre-
ba. xmarebidan amoRebul iqna
TviT sityva “afxazeTi”. mas
soxumis olqi ewoda.
umZimes mdgomareobaSi myof
moZme afxaz xalxs, bunebrivia,
mxarSi amoudga carizmis
koloniuri politikiT aseve
seviwroebuli qarTveli sazo-
gadoeba. qarTvelebi moiTx-
ovdnen ara marto afxazTa
gadasaxlebis Sewyvetas, aramed
maT samSobloSi dabrunebas.
afxazi xalxis am trage-
dias gulwrfelad Tanau-
grZnobdnen qarTveli in-
teligenciis saukeTeso war-
momadgenlebi: ilia WavWavaZe,
akaki wereTeli, iakob goge-
baSvili, sergi mesxi, giorgi
wereTeli da sxvebi.
afxazTa muhajirobam gulis
siRrmemde SeZra eris sulieri
mama ilia WavWavaZe. is am
ubedurebaSi ruseTis
mTavrobas adanaSaulebda. il-
ias TqmiT xalxi amgvar nabijs
dgams maSin, rodesac mas
ayeneben gamouval mdgomare-
obaSi da, faqtobrivad er-
TaderT arCevans utoveben: “an
sikvdili sakuTar qveyanaSi, an
kidev sicocxle ucxoeTSi”.
saqarTvelos perioduli
presa sistematurad aSuqebda
afxazeTSi carizmis mier da-
trialebul movlenebs. qar-
Tuli sazogadoeba moiTxovda
ara marto afxazTa
gadasaxlebis Sewyvetas, aramed
dabejiTebiT asabuTebda
gadasaxlebul afxazTa
dabrunebis aucileblobas da
am saqmeSi mefis adminis-
traciis winaSe Tavdebobasac
kisrulobda.
afxazebis gadasaxlebis
Semdeg ruseTis mTavroba am
mxaris farTomasStabiani kol-
onizaciis gzas daadga. muha-
jirTa miwebs urigebda misTvis
sasurvel pirebs _ maRali
rangis samoqalaqo Cinovnikebs
da samxedro pirebs. Tavisufal
miwebze asaxlebdnen rusebs
(kazakebs), somxebs, berZnebs, ger-
manelebs, estonelebs, bulgar-
elebs da sxva erebis warmo-
madgenlebs. mTavroba katego-
riulad krZalavda afxazeTSi
umiwawylo qarTveli glexebis
Camosaxlebas.
carizmis mkveTrad gamox-
atul koloniur politikas,
romlis upirvelesi mizani da-
narCeni saqarTvelosagan afx-
azeTis mowyveta iyo, qarTul
sazogadoebasTan erTad
daupirispirda afxazeTis in-
teligenciis saukeTeso naw-
ili afxazTa ukanaskneli
mTavris mixeil ServaSiZis
memkvidris giorgi ServaSiZis
meTaurobiT.
giorgi ServaSiZe yovelTvis
xmalamoRebuli idga Tavisi
didi samSoblos _ erTiani da
ganuyofeli saqarTvelos da
qarTuli enis siwmindis
sadarajoze. igi saqarTvelos
erTianobaSi xedavda Tavisi
sanukvari afxazeTis keTil
momavals. giorgi iyo suliT
da guliT wrfeli afxazi,
romelsac Cinebulad hqonda
warmodgenili Tu ra
tragikuli bedi eweoda
mSobliur xalxs saqarTvelos-
gan mowyvetils.
saqarTvelos kulturul-
sazogadoebriv cxovrebaSi
aseve aqtiurad iyo CarTuli
araerTi cnobili afxazi sazo-
gado moRvawe.
saqarTvelos damoukide-
blobis gamocxadebis Semdegac
ruseTi yvelanairad cdilobda
afxazeTi saqarTvelosagan
moewyvita, magram imedebi gau-
cruvda. 1921 wlis 21 Teber-
vals damfuZnebeli krebis mier
damtkicebuli saqarTvelos
konstituciis Tanaxmad, afx-
azeTi Sedioda saqarTvelos
demokratiuli respublikis Se-
madgenlobaSi avtonomiis
sawyisebze.
aRsaniSnavia, rom 1918-1921
wlebSi saqarTveloSi Seqm-
nili umZimesi ekonomikuri da
socialuri mdgomareobis mi-
uxedavad, demokratiuli re-
spublikis saqmianoba afx-
azeTis sakiTxSi warmatebu-
lad SeiZleba CaiTvalos.
saqarTvelos demokratiuli
respublikis arsebobis peri-
odSi afxazeTSi qarTuli sax-
elmwifos iurisdiqcia ar
Seryeula.
ruseTis antiqarTuli poli-
tika afxazeTSi arc sabWoTa
periodSi ganelebula, piriqiT,
ufro gaZlierda. wlebis gan-
mavlobaSi kremlis mier mizan-
mimarTulad mzaddeboda ni-
adagi separatistuli ide-
ologiis dasamkvidreblad.
saqarTvelos kompartiis
centraluri komitetis
xelmZRvaneloba verasdros ver
amCnevda am tendencias. yovel
SemTxvevaSi, arafrismTqmeli
ususuri RonisZiebebiT ifar-
gleboda, raTa droebiT mainc
ganemuxta viTareba, xolo
globaluri problemebis mog-
varebas Tavs ver arTmevda.
moskovi, rogorc yovelTvis,
xelmZRvanelobda Tavisi naca-
di principiT: “gaTiSe da iba-
tone”, separatizmi ki Zalas
ikrebda da Zlierdeboda.
sabolood, moskovis zR-
varsgadasuli moqmedebisa da
saqarTvelos maSindeli
xelisuflebis uniaTobis Sede-
gad daiwyo konfliqti, rom-
nelic omSi gadaizarda. Cvenma
ufrosma “Zmam” ukanaskneli 150
wlis ganmavlobaSi yvelaferi
iRona da miaRwia kidec imas,
rom ori uaxloesi modgmisa da
jilagis xalxs erTmaneTi-
saTvis tyviebi dagveSina da
Cveni dedebi da Svilebi
ZaZebiT Segvemosa.
SevardnaZis xelisufleba
samSoblodan gaZevebuli
saqarTvelos pirveli prezi-
dentis momxreebis winaaRmdeg
brZoliT da savarZlis Senar-
CunebiT iyo dakavebuli da
afxazeTis problemebisaTvis
ver iclida. arada mas hqonda
Sesazlebloba afxazeTSi daZ-
abuloba ganemuxta. is afx-
azeTis movlenebSi sakmaod
kargad iyo Caxeduli. 1978 wlis
cnobili movlenebis dros man
mTeli afxazeTi moiara. Sexve-
drebi hqonda afxaz
mosaxleobasTan, romlis
mniSvnelovan nawilSi didi
avtoritetiT sargeblobda, ma-
gram amjerad man es ar gaake-
Ta savarZlis dakargvis SiSiT.
am periodSi Seiqmna iseTi
situacia, rodesac afxazeTis
sakiTxis dayovneba
saqarTvelosagan mis CamoSore-
bas ufro realurs xdida.
saqarTvelos maSindeli
xelisuflebis mier afxazur
mxaresTan ufro energiuli,
mizanmimarTuli muSaobis war-
marTvis SemTxvevaSi, romelic
yoveldRiur intensiur mola-
parakebebSi da sxva saxis saqmi-
an kontaqtebSi unda gamoxat-
uliyo, darwmunebuli var, afx-
azeTi SenarCunebuli iqneboda.
SevardnaZis xelisuflebam
afxazeTis konfliqtis dareg-
ulirebis TvalsazrisiT win
erTi nabiji ver gadadga. arc
dRevandeli xelisuflebis
saqmianoba gamodga warmatebu-
li. gveCveneba, rom am sakiTxze
erTiani, politikurad da
samarTlebrivad Sejerebuli
pozicia ar gaaCnda.
ruseTis mier agvistoSi
ganxorcielebulma avantiuram
da mis mier afxazeTis
damoukideblobis aRiarebam
minimumamde daiyvana afxazeTis
dabrunebis perspeqtiva. arada
saqarTvelos xelisuflebis
mxridan afxazeTis sakiTx-
isadmi konstruqciuli midgo-
ma, romelic samarTlebriv,
zneobriv da demokratiul
principebze iqneboda orien-
tirebuli, mniSvnelovnad
SezRudavda ruseTis agresiul
moqmedebebs, xolo dasavleTis
qveynebs miscemda Cveni
qveynisadmi ufro aqtiuri mxar-
daWeris SesaZleblobas.
saqarTvelos axlandeli
xelisufleba uaRresad seri-
ozuli gamocdis winaSe dgas.
qveynis erTianobis SenarCuneba
rTuli procesia, magram aTas-
jer ufro rTuli da Znelia
dakarguli erTianobis aRdge-
na. Cven simarTles Tvali unda
gavusworoT da davinaxoT, rom
afxazebs calsaxad damoukide-
blobisaken aqvT gezi aRebuli.
amitom unda SevecadoT, rom
isini Cvensken movabrunoT.
bunebrivia, amas didi Zal-
isxmeva dasWirdeba.
Seqmnil situaciaSi
mniSvnelovania ndobis aRdge-
na. orive mxarem erTmaneTs mx-
olod simarTle unda uTxras,
ramdenadac mtkivneuli ar iyos
is. unda moxdes orive mxridan
daSvebuli savalalo Sec-
domebis gulwrfeli aRiareba,
urTierTpativiscemis gamoxat-
va. rac mTavaria, orive mxarem
unda miutevos erTmaneTs Ca-
denili danaSauli. pirvel
rigSi, xelisuflebam afxazeb-
Tan nayofieri molaparakebebis
warmoebisa da urTierTmisaRe-
bi gadawyvetilebebis miRwe-
visaTvis saTanado pirobebi
unda Seqmnas. Cven viziarebT
mosazrebas, rom konfliqtis
mogvarebis gasaRebi qarTuli
da afxazuri mxareebis Se-
TanxmebaSia. amiT sulac ar
vakninebT saerTaSoriso orga-
nizaciebis gavlenas arsebul
viTarebaze.
xazgasmiT unda aRvniSnoT,
rom mxolod teritoriebis
dabruneba problemas ver
gadawyvets. saWiroa or moZme
xalxs Soris sulieri er-
Tianobis miRweva.
saqmiani kontaqtebi unda
damyardes afxazeTis samec-
niero da SemoqmedebiT in-
teligenciasTan. akademiuri di-
alogis pirobebSi, romelic
agebuli iqneba keTilsim-
disierebaze da simarTleze
poziciebis daaxloeba Sei-
Zmobis furclebi (qarTul-afxazuri urTierTobis istoriidan)
gagrZelebaa me-4-gv.
i1-8:Layout 1 2/17/2009 10:55 AM Page 3
4 ilori
Zleba. udavoa, rom in-
teligenciis azri mosaxleo-
bisTvis mniSvnelovania. afx-
azuri inteligencia war-
matebiT axerxebda da axerxebs
dResac xalxis ganwyobaze ze-
moqmedebas. amitom in-
teligenciis faqtori kon-
fliqtis mogvarebaSi erT-erti
prioritetuli unda iyos.
efeqturad unda iqnas
gamoyenebuli saxalxo diplo-
matia _ ormxrivi naTesaobis,
megobrobisa da Sereuli ojaxe-
bis faqtori. xelisuflebis
mier es sakiTxi ar iqna win
wamoweuli. arada saxalxo
diplomatia aris is arsebiTi,
romelsac amouwuravi SesaZle-
blobebi gaaCnia konfliqturi
situaciebis dareguloirebaSi.
saqarTvelos xelisufle-
bas unda hqondes SemuSavebuli
erTiani saqarTvelos so-
cialur-ekonomikuri da poli-
tikuri ganviTarebis gegma _
qarTvelTa da afxazTa Tanacx-
ovrebis modeli orive mxaris
damcavi meqanizmebiT. afxazma
xalxma unda irwmunos, rom
qarTvelebTan erTad erT sax-
elmwifoSi cxovreba mas mis-
cems srul garantias misi
enis kulturis, erovnuli meo-
bis dacvisaTvis.
udavod didi mniSvneloba aqvs
imas, Tu ramdenad mimzidveli
gaxdeba saqarTvelos afxazeTis
sazogadoebisaTvis. magram is
socialuri foni, romelic
saqarTveloSi arsebobs, ver daar-
wmunebs afxazeTis mosaxleobas
qarTul saxelmwifosTan inte-
grirebis upiratesobaSi. afx-
azeTis mosaxleoba konkretuli
magaliTebiT unda darwmundes
saqarTvelos ekonomikuri aR-
mavlobis realobaSi, rom
saqarTvelos SemadgenlobaSi
misi keTildReoba uzrunvely-
ofili iqneba.
xelisuflebis ZalisxmeviT
unda Seiqmnas iseTi biznes-
garemo, sadac afxazeTis saqmi-
ani wreebi CaerTvebian. er-
Tiani ekonomikuri interesebis
fonze separatistuli tenden-
cia ukan daixevs.
rogorc vxedavT, saqarTve-
los xelisufleba metad se-
riozuli problemebis winaSe
dgas. afxazeTis sakiTxis mog-
varebisaTvis mas uaRresad daZ-
abuli, mravalmxrivi samuSaos
Catareba mouwevs. konfliqti
mSvidobianad unda mogvardes,
sxva gza ar arsebobs.
saqarTvelo afxazeTis gareSe
srulyofili saxelmwifo ver
gaxdeba. Cven unda viyoT erTad.
amas gvaiZulebs ara marto
warsuli da dRevandeloba,
aramed momavalic.
Cven ar gvaqvs ufleba wavSa-
loT erToblivi cxovrebiTa
da TanamSromlobiT Seqmnili
esoden mdidari saukunovani
tradiciebi. ase gagrZeleba
ar SeiZleba, droa movuxmoT
gonebas, davZlioT dagrovili
boRma da gadavdgaT pirveli
nabijebi Serigebisaken, Tu gvin-
da, rom momavalma ar Seg-
vaCvenos.
Zmobis
furclebi (qarTul-afxazuri urTierTobis
istoriidan)gagrZelebaa
gogi facacia
dilaadrian damireka batonma
roland niJaraZem – Tu gcalia
bagebSi da wyneTSi avideTo, de-
vnilebs SevxvdeTo. me
rasakvirvelia davTanmxdi.
SabaTi dRea, 2009 wlis 7 Teber-
vali. Sexvedris droc da adg-
ilic davTqviT. rusTavelis met-
rosTan, rusTavelis ZeglTan
zustad 11 saaTsa da 45 wuTze
viyavi. rolandi ukve iq iyo. ba-
ton guram odiSariasac
gavuareT da Cven samni avediT
bagebSi, studqalaqis dasaxle-
baSi. SenobebSi ukve 15 welze
metia afxazeTidan devnilebi
cxovroben. kargi, mziani amindi
iyo da Zalian bevri devnili
ezoSi imyofeboda. rogorc
gairkva, isini mTavrobis warmo-
madgenlebs ucdidnen, romlebmac
maT Sexvedra dauTqves 12 saaTi-
sa da 30 wuTisTvis, am dros ki
Cven movediT. pirvelad maT eg-
onaT, rom Cven mTavrobis war-
momadgenlebi viyaviT, magram
Tavi gavacaniT da vuTxariT,
rom Cven varT politikuri gaer-
Tianeba `Cveni afxazeTis~ war-
momadgenlebi, avuxseniT, rom
gvainteresebs maTi cxovrebis
pirobebi da maTi daxmareba
gvinda. Zalian bevri Cveni nac-
nobic aRmoCnda, maT Soris iyo
izolda qvaraiac, romelsac afx-
azeTSi omis periodSi meuRle
dauxvrites, xolo TbilisSi de-
vnilobisas kus tbaze 15 wlis
biWi daexrCo. ubeduri qalba-
toni, mis danaxvaze cudad gavx-
di. me misi meuRlis gasvenebaze,
afxazeTSi gulirifSis raionSi,
sofel qvemo fSafSi viyavi,
TbilisSi ki misi Svili
studqalaqidan gavasveneT.
saSinelebaa! da ramdeni aseTi
gaubedurebuli adamiani cx-
ovrobs. cxovreba aeriaT, saxl-
kari dakarges da rac ki ebadaT
yvelaferi daatovebines. ram-
dens dausaflavebeli da gaupa-
tiosnebeli mkvdari darCa afx-
azeTSi?! naTesavebi daifantnen:
zogi saqarTveloSia, zogi
ukrainaSi, zogic ruseTSi da
zogi amerikaSi da a.S. zogi ki
dResac afxazeTSia, ver Seelien
mSobliur adgils. ai, axla aq
vdgevar Cems xalxTan, afx-
azeTidan devnilebTan Cemi mami-
daSvili Salva Todua ki sofel
qvemo fSafSi mkvdari asvenia.
samSabaTs, 10 Tebervals
gasvenebaa. afxazi mezoblebi
da darCenili qarTvelebi Tavs
dagvtrialebeno – dagvireka
Salvas meuRlem, nanulim. Cven ve-
ravin ver wavediT, marto Salvas
meuRle da nino Todua – Sal-
vas da wavida Zmis dasaflave-
baze. RmerTo, ra davaSaveT, rom
Cven, naTesavebi ver mivdivarT
axlo naTesavis gasvenebaze?!
me ki bagebSi,
studqalaqSi vdgavar Cems mego-
brebTan erTad da vismen de-
vnilebis gaWirvebuli cxovrebis
ambebs. xSirad Suqi ar aqvT,
wyali me-5 sarTulamdea da isic
yovelTvis ara, zeda sarTulebis
macxovreblebs wyali liftiT
aaqvT, xolo lifts 10 TeTri
sWirdeba. oTaxebi Zalian
pataraa, erT oTaxSi 5-6 kaci cx-
ovrobs. zeda sarTulze avedi,
aqauri binadrebi gviCveneben Ta-
vianT sacxovrebel oTaxebs.
mikvirs rogor axerxeben es
adamianebi, ase sufTad da myu-
drod iyvnen asseT patara
oTaxebSi. Senoba gabzarulia,
albaT saSiSic aris aq cxovre-
ba, magram sxva ra gza aqvT?
erTi devnili gveubneba: `qal-
iSvili da ori biWi yavs, biWebi
didebi arian 25 da 27 wlisani,
droa daojaxdnen, magram sad, sad
moiyvanon, sad davwveT?~ zog de-
vnils moxuci ded-mama yavs, rig-
rigobiTac vwevarT loginSio
ganacxada erTma devnilma, meore
qalbatonma gviTxra, rom
dedaCemma ver aitana aseTi mZime
cxovreba da me-7 sarTulidan
gadaeSvao, Tvalebi cremlebiT
aevso. xolo erTma devnilma Se-
mogvCivla gaugonari ram:
xelisuflebis warmomadgeneli
movida CvenTan da gangvicxada,
Svilebs nuRar gaaCenT, Torem
Semdeg afxazeTis mTavrobis
sarCeni iqnebao.
warmovidgine yvelaferi es da
guli SemekumSa. met Tavxedobas
xom marTlac versad moismen!
zogs unda, rom oTaxi
daukanonon, eseni arian isini
vinc ojaxSi erTi an orni ari-
an, xolo imaT visac sami Svili
yavT da ojaxSi 4-6 kacia ar
awyobs, radgan Znelia erT
oTaxSi amdeni adamianis erTad
yofna, es higienuradac miuRebe-
lia sxvaze rom araferi vTqvaT.
erTi axalgazrda kaci
daaxlovebiT 40 wlamde, omis
monawile, saxenaiarevi gviyveba,
rom kanonic arsebobs prezi-
dentis xelmoweriT, rom erT
kacs sanitaruli normiT Cvid-
meti m2 ekuTvniso. me kanonebi ar
vici, komunistebis dros erT
kacze 7 Tu 9 m2 iyo. batoni
roland niJaraZe hpirdeba, rom
yvelafers gaakeTebs imisTvis,
rom devnilebis sakiTxi mwvaved
daayenos xelisuflebisa da
mTavrobis winaSe, maTi mdgo-
mareobis gaumjobeseba iqneba
erT-erTi ZiriTadi sakiTxi de-
vnilTa yrilobaze.
qveviT, ezoSi CavediT. xalxi
imedis TvaliT Semogvyurebs,
gviTxres, rom mTavrobidan maT-
Tan aravin ar dadis da isini
axsendebaT mxolod arCevnebis
win. mravali dapirebebi, rom-
lebsac uxvad arigeben da...
amiT mTavrdeba yvelaferi, mere
morig arCevnebamde aravin modis
maTTan. afxazeTis mTavrobam da
xelisuflebamac dagviviwyao,
albaT araferi ar SeuZliaT, im-
itom ar modiano – Tqva erTma
devnilma kacma. am sityvebma
didi xmauri gamoiwvia. zogs us-
ayvedures, rom 10 da 20 larze
gaiyidnen. arCevnebis `agita-
torebs~ ki Turme 200-200 lar-
ic daurigeso. ganwyoba xelisu-
flebis mimarT Zalian cudia.
lideri ar gvyavs Torem mTeli
xalxi fexze dadgebao. lideris
problema namdvilad arsebobs
saqarTveloSi. kidev didxans
vusmenT Cvens devnilebs. batoni
guram odiSaria, romelic
udavod didi avtoritetia da
popularuli pirovnebaa, ro-
gorc mwerali da rogorc miuk-
erZoebuli adamiani advilad am-
yarebs kontaqts xalxTan da
vgrZnob, rom misi sjeraT. dav-
emSvidobeT studqalaqSi mcx-
ovreb devnilebs, manqanaSi
vjdebiT da mivdivarT wyneTSi,
ufro sworad zemo wyneTis
erT-erT dasaxlebaSi. SevediT
didi korpusis ezoSi, manqanidan
Camovedi da vgrZnob, rom raRac
maqanavebs. rogorc zemoT
aRvniSne mziani amindi iyo da
bevri devnili aivanze an ezoSi
imyofeboda, maT Soris bevri
Cemi megobari da naTesavi. ro-
gorc ki dagvinaxes Cveule-
brivi stumarTmoyvareobis we-
siT daiwyes mopatiJeba. me Cems
Tanakursel ineza wurwumiasTan
avedi me-2 sarTulze, sadac misi
Svili, rZali, dedamisi da meo-
re Cemi Tanakurseli, lali
canava damxvda lamazad dalage-
bul oTaxSi. ~Seni naTluli
zaza samsaxurSia,~ – miTxra in-
ezam. inezas muRle givi wur-
wumia didi xani ar aris rac
gardaicvala, naTelSi amyofos
RmerTma! afxazeTSi dabrunebis
natvraSi aRmoxdao suli, -
Cailaparaka inezam da amoioxra.
vgrZnob, rom cudad var. wneva
gamizomes da Zalian maRali
mqonda. inezas dedam tablete-
bi da `korvaloli~ damalevina.
cota xnis Semdeg kargad viyavi,
albaT studqalaqis devnilebis
gasaWirma imoqmeda. sufrasTan
mimipatiJes da miTxres Seni
megobrebic Semoiyvaneo, yve-
laferi gvaqvs da xaWapursac
gavakeTebTo. magram uari
vuTxari da Cems megobrebs Se-
vuerTdi mezobel korpusSi.
ramodenime ojaxSi SevediT da
movikiTxeT. wyneTSi SedarebiT
ukeTes pirobebSi arian de-
vnilebi. oTaxebis dakanonebis
imedi aqvT. cota xasiaTze move-
di, wamlebmac Tavisi gaakeTes.
soxumidan devnilma, roland
niJaraZis axlo megobarma rezom
iaqtiura da Tavis binaSi Segviy-
vana. Zalian kargi Rvino gqonia
da unda mogvyidoo – gaexumra
rolandi. Rvino bevri maqvs da
gagatanTo. ramdenime WiqiT
ojaxi da ojaxis wevrebi,
saqarTvelo da devnilebi
vadRegrZeleT, davloceT erT-
maneTic da wamovediT Tbilis-
Si.
gzaze gegmebs vawyobT, rom
unda daviaroT yvela adgili
sadac devnilebi cxovroben,
gavecnoT maT yofas da mivaR-
wioT maTi cxovrebis gaumjobe-
sebas. devnilis survilis mixed-
viT daukanonon maT sacxovre-
beli adgili, xolo visac ar
yofniT farTi gaafarTovon an
fuladi kompensacia miscen.
iseTi Tanxa, rom SeZlon nor-
maluri sacxovrebeli pirobebis
Seqmna. kidev erTi problema
aqvT imaT vinc kerZo seqtorSi
cxovrobs. araviTari daxmareba,
an fuladi kompensacia maT
mTavrobisgan ar miuRiaT. zogma
sesxi aiRo, zogma valiT, Tu
danazogiT iyida bina. maT afx-
azeTSi araCveulebrivi cxovre-
ba da qoneba dakarges. mTavrobam
Caatara maTi afxazeTSi dakar-
guli qonebis deklarireba.
aerofotogadaRebisa da de-
vnilebis saTanado sabuTebis
wardgenis Sedegad Seiqmna maTi
qonebis saerTo suraTi. gana maT
ar ekuTvnis fuladi kompensa-
cia?
cnobilia, rom msoflio sazo-
gadoebam, donorma qveynebma,
evrokavSirma miliardebi
gamoyves devnilebis dasaxmare-
blad ara marto cxinvalis re-
gionis, aramed afxazeTidan de-
vnili mosaxleobisTvisac. male
politikuri gaerTianeba `Cveni
afxazeTi~ Caatarebs devnilebis
did forums – yrilobas, sadac
yvela devnils SeeZleba Tavisi
gulistkivili gamoTqvas da
Seaxsenos xelisuflebas da
mTavrobas maTi movaleoba xalx-
is winaSe.
samwuxarod zogierTma, par-
lamentSi Sesvlis Semdeg daivi-
wya xalxic da dapirebebic,
Tavisi keTildReobis gaumjobe-
sebiT arian ufro dakavebulni.
ase ar unda xdebodes!
araviTari Tanamdeboba, ar-
aviTari piradi keTildReoba, mx-
olod xalxis samsaxuri – ase-
Tia politikuri gaerTianeba
`Cveni afxazeTis~ politikuri
sabWos wevrebis gadawyvetile-
ba.
Canawerebi devnilTa samyofelidan visTvis
lukma, visTvis
miliardi...globaluri finansuri krizi-
si TiTqos Zalas kargavs, magram,
jer mainc boboqrobs da cini-
kurad uyofs enas “ama qveynis
ZlierT”.
biblia gvaswavlis, rom sxvis-
ma ubedurebam sixaruli aravis
unda mogvaros, magram, es mcneba
upirvelesad imaT unda scodno-
daT, vinc sawyali adamianebis
Zarcva-yvlefiT moagroves mi-
liardebi. kidev erTxel Segax-
senebT stendalis sityvebs: “yo-
veli didi qonebis miRma iCqma-
leba danaSauli”!
TaRliTobac xom danaSaulia,
da diaxac rom TaRliTobas Se-
ewiren msoflioSi cnobili is
miliarderebi, romlebmac swored
RaribTa yvlefiTa da saZraxisi
avantiuriT daagroves daujere-
beli somdidre.
Tu uWirT, Cven gavuwevT amom-
wurav konsultacias, radgan, didi
xania daviviwyeT, Tu rogor ga-
moiyureba fulis dasta, magram,
mainc medgrad davabijebT deda-
miwis zurgze, radgan fuli ara-
sodes yofila Cveni orientiri
da adamianobis kompasi. iman ikiT-
xos, visac fulis gareSe nabiji
ar gaedgmevineba ojaxidan. ase-
Tebi ki, Turme imaze metni yofi-
lan, vidre Cven gvegona.
eqspertebi darwmunebuli
arian, rom msoflios umdidres
adamianTa sia, romelsac yovel-
wliurad aqveynebs avtoritetu-
li Jurnali “forbsi”, SesamCnevad
dapataravdeba. msoflios samas
miliarderTagan TiToeulma ukve
dakarga miliard dolarze meti.
yvelaze metad ki, rogorc mosa-
lodneli iyo, rusi miliardere-
bi dazaraldnen da maTi “gaRa-
takebis” procesi kvlavac grZel-
deba.
gansakuTrebiT dramatulad
warimarTa sami indoeli mi-
liarderis bedi. foladis mwar-
moebelma magnatma laqSmi mi-
talma, Zmebma mukeS da anil am-
banebma da uZravi qonebis bazris
erT-erTma monopolistma kei pi
singma erTobliobaSi 100 mi-
liardi dolari izarales.
“forbsis“ informaciiT, rusi
magnatis oleg deripaskas qone-
ba 18 miliardi dolariT Semsu-
buqda. arada, 2008 wlis reiting-
Si deripaskas 28 miliardi do-
lari hqonda.
qonebis sami meoTxedi dakar-
ga novolipeckis metalurgiuli
kombinatis mflobelma vladimer
lisinma, xolo “urakalis” mepa-
tronis dimitri ribolovlevis
qoneba 90 procentiT Semcirda.
marTlac satirlad aqvs saqme
yofil islandiel miliarders
borgolfur gudmundsons. is-
landiis sididiT meore bankis
mTavari menejeri da aqcioneri
sruli bankrotia. Tumca, ban-
krotis tituli bankirebs ki ara,
TiTqmis yvela im saxelmwifos
emuqreba, sakredito “sapnis buS-
tebze” rom aiwyo Tavisi finan-
suri sistema.
amave dros, “forbsma” gamoaq-
veyna im msxvili finansuri TaR-
liTebis siac, romelTa ukanono
saqmianobamac msoflio saSinel
krizisamde miiyvana. am siaSi pir-
veli adgili myarad ukavia ber-
nard medofs. swored mis mier da-
trialebulma afiorebis seriam
daaqcia uamravi wvrili da sa-
Sualo meanabre. amave dros, afe-
ristad gamocxadda yvela is pi-
rovneba, vinc icoda da ar gaam-
xila medofis TaRliTuri sqema.
am siaSi moxvda rene-tieri magon
de la viliaSe, romelmac gako-
trebis Semdeg Tavi moikla. afe-
ristTa sias avseben iseTi cno-
bili kompaniebi, rogoricaa “siti
grupi”, “doiCe banki”, “bank of ame-
rika” da sxvebi.
i1-8:Layout 1 2/17/2009 10:55 AM Page 4
5ilori
batonebo!
gacnobebT, rom Cven, sazogadoeba “samurzayanos” sainiciativo
jgufi, 2009 wlis 31 ianvars SevikribeT TbilisSi, raTa kidev erTx-
el dagvefiqsirebina Cveni damokidebuleba saqarTveloSi
ukanasknel Jams ganviTarebuli sazogadoebriv-politikuri
movlenebisa da arajansaRi procesebis mimarT. aseve, gadavwyviteT,
Segvexsenebina TqvenTvis engurs gaRma da gamoRma mcxovreb galis
raionidan devnilTa sasicocxlo da politikuri mniSvnelobis
problemebi, gansakuTrebiT ki maTi, vinc mSobliur kuTxes
daubrunda da dangreuli fuZe aRadgina.
samwuxarod, agvistos movlenebiT SeSfoTebul afxazeTidan de-
vnil mosaxleobas, tanjva-wamebaSi gatarebuli 15 wlis Semdeg,
ruseTis mier afxazeTisa da samaCablos jer aneqsiiT da Semd-
gom aRiarebiT, sabolood daekarga sakuTar miwa-wyalze
dabrunebis imedi. samwuxaroa isic, rom Cveni qveynis diplomatiam
konfliqtis mogvarebis saqmeSi kraxi ganicada, riTac kiTxvis niS-
nis qveS dadga qarTuli saxelmwifoebriobis sakiTxi.
Cvens xelT arsebuli informaciiT afxazeTSi dRes mcxovreb
Cvens Tanamemamuleebs uaxloes momavalSi, e.w. afxazeTis mo-
qalaqeobis miuReblobis SemTxvevaSi mSobliuri miwa-wylidan isev
gamoZeveba emuqrebaT, Cvens xelisuflebas ki, gveeWveba, rom hqon-
des am sastiki, antiadamianuri qmedebis winaaRmdeg kontrRo-
nisZiebis Catarebis gegma. piriqiT, zogierTi maRalCinosani
masmediis saSualebebiT imuqreba kidec maT mimarT, vinc obieq-
tur mizezTa gamo ver SesZlebs sakuTari keris mitovebas da
iZulebuli Seiqmneba droebiT, konfliqtis sabolood mogvare-
bamde miiRos afxazeTis separatistuli mTavrobis mier Semo-
Tavazebuli pirobebi, ZaliT Tavs moxveuli “qcevis wesebi”.
Cven SeSfoTebuli varT imis gamoc, rom amJamad afxazeTTan
damakavSirebeli yvela sacalfexo xidi afeTqebuli da mwyobri-
dan gamosulia da Tavs aravin itkiebs maT aRsadgenad. ibadeba
kiTxva _ ra unda qnas galis raionSi mcxovrebma qarTvelma, maSin,
roca e.w. saqarTvelo-afxazeTis sazRvari mavTulxlarTebiT da
rkinabetonis filebiT SemoiRobeba da sazRvari oficialur sax-
es miiRebs?
gTxovT gvipasuxoT, vin gadaarCens afxazeTSi qarTul enas, jer
kidev momqmed qarTul skolebs, sadac qarTuli fenomenis, qar-
Tuli saxelmZRvaneloebis adgils swrafi tempiT ikavebs
rusuli. vin daasaqmebs, vin upatronebs im galel pedagogebs, rom-
lebic aRniSnuli mizeziT iZulebuli Seiqmnebian aqauroba
iZulebiT datovon, an vin daicavs ganaTlebis im muSakTa sic-
ocxles, vinc miuxedavad yvelafrisa, iq darCenas gadawyveten?
devnili sazogadoebis ugulvebelyofa da Seuracxyofac ki
aris is, rom afxazeTidan devnilebs ar gagvaCnia sakuTari war-
momadgenloba saqarTvelos parlamentSi, rom afxazeTis avtonomi-
uri respublikis deputatisaTvis gankuTvnili adgilebi carielia.
Cven gvWirdeba parlamentSi ara moCvenebiTi da TvalTmaqci dam-
cveli, aramed uniRbo, marTali, sufTa, principuli, naRdi meoxi,
rac saSualebas mogvcems sazogadoebis winaSe _ politikur are-
naze gamovitanoT Cveni xedva afxazeTis problematikis garSe-
mo da miviRoT aqtiuri monawileoba mis mogvarebaSi.
Cven, sazogadoeba “samurzayanos” wevrebs migvaCnia, rom veranairi
Zalisxmeva, veranairi rezoluciebi, veranairi WrelaWrula Ro-
nisZiebebi, qvemexi, “gradi“ da tanki ver gamoiRebs Sedegs, vidre
Cven, qarTvelebi, Cvens Zmebs _ afxazebs WeSmariti siyvaruliT ar
SevurigdebiT. dimitri gulias ekuTvnis sityvebi: “ara mgonia,
qarTvelebs hyavdeT ufro axlobeli Zma, vidre afxazebia. afx-
azebsac ase miaCniaT. qarTvelebi da Cven am Zmobam Segvinaxa. vinc
am Zmobas Slis, rusTavelis sityvebiT rom vTqvaT, “igi Tavisa mte-
ria“. Cven ki ver mogvixerxebia, rom gorgaslis quCaze mdebare
skverSi dadgmuli am WeSmaritad didi afxazi mwerlis Zegli wes-
rigSi moviyvanoT.
SegaxsenebT, rom afxazeTis omis damTavrebidan 15 weli gavi-
da, Cvens tanjva-wamebas ki bolo ar uCans. 15 weliwadia, rac Sori-
dan SevyurebT winaparTa da axlobelTa saflavebs, moklebuli
varT adamianur yofas, simyudrovesa da simSvides.
kidev erTxel gTxovT, gaiTvaliswinoT da gulTan axlos mi-
itanoT afxazeTidan devnilTa gulistkivili, gagvxadeT odnav
meti yuradRebis Rirsi,mSobliuri miwa-wylidan ayrilebs cotaTi
mainc SegvimsubuqeT xvedri.
mogvxedeT manam, vidre dadgeba Jami Cveni istoriul sacx-
ovrisSi dabrunebisa!
pativiscemiT,
sazogadoeba “samurzayanos” sainiacitivo jgufis saxeliT,
murman yolbaia,moqalaqeTa politikuri gaerTianeba
“Cveni afxazeTis” mTavari sabWos wevri,
mas vendobiT,
misi gvjera!amas winaT guram odiS-
arias mSvenivrad gamo-
cemuli saukeTeso romani
“Savi zRvis okeane” ga-
davSale. es wigni
gansakuTrebiT miyvars,
jer erTi, imitom, rom mas-
Si Savi zRvis Tema do-
minirebs, CvenTvis ki, mo-
gexsenebaT, Savi zRva
raoden maxlobeli da
sayvarelia. meorec, wignis
avtori, cnobili
qarTveli poeti da
prozaikosi guram odiS-
aria Cemi usayvarlesi
ufrosi megobaria, romel-
mac, saerTo aRiarebiT, ax-
ali sityva Tqva liter-
aturaSi; mesame da um-
Tavresi _ wignis avtors
SenTvis miuZRvnia bolo
gverdi, romelsac Seni
fotosuraTi amSvenebs
warweriT: “TanagrZno-
bisaTvis, am wignis gamo-
cemaze gaweuli
RvawlisaTvis avtori
madlobas uxdis baton
sergo abaSiZes”. diax, Seni
kacuri kacobis, moyva-
sisadmi keTili gan-
wyobisa da uSurvelobis
dasturia CemTvis es wig-
ni.
Sen WeSmariti qarTuli
ojaxis Svili xar, sergo,
da Sengan msgavsi sikeTis
qmna piradad CvenTvis da
saerTod yvela
gagrelisaTvis gasaocar
faqtad ar aRiqmeba,
radgan Cven, Senma gagrel-
ma moZmeebma, kargad viciT,
rom uaRresad gulkeTili,
saqmiani da alRoiani
kaci xar. didebulad
gesmis, ra rolic ekisreba
pirovnebas sazogadoebis
winaSe.
mogexseneba, dRes Cvens
qveyanaSi uamravi SeZle-
buli kaci cxovrobs _
ara, mxolod im maRalCi-
nosnebs ar vgulisxmob,
rogorc axla amboben,
xelisuflebaSi cal-
cali kaloSiT rom modi-
an da mokle xanSi mil-
ionebis patronebi rom
xdebian.
didi madloba ufals,
rom Cveni sergo abaSiZe
amnairTa kohortas ar
miekuTvneba, Cven isic kar-
gad viciT, mavaniviT mil-
ionebs ara flob, magram
rac gaqvs, alali Sromis
nayofia da xelSeSlil
axloblebs guluxvad ax-
mardi da axmar.
bunebiT mokrZalebuli
kaci xar da ra gasakviria,
rom keTil saqmeebsac
didi krZalviT, yovel-
gvari afiSirebisa da
xmauris gareSe akeTeb...
Sen arc maSin xmaurob-
di, Zmao sergo, roca Cveni
mezoblisa da megobris,
bikenti xuriZis vaJs, xvi-
Cas, 1989 wels afsua-
qarTvelTa dapirispire-
bis dros moxvedrilma
tyviam cali kiduri rom
daakargvina da proTrzis
SesaZenad dasaxiCrebuli
da imedwagvrili
ymawvili kaci saWiro
TanxiT uzrunvelhyavi da
CexeTSi miavline.
axla xviCa iseTive de-
vnilia, rogorc me da
Sena varT da mTeli misi
ojaxi guliTa da suliT
udides madlobas gixdis
gaweuli amagisaTvis.
dRes saqarTveloSi
cota vinmem Tu icis, rom
qalaq foTSi mdebare sas-
tumro “kolxeTi” Seni
sakuTrebaa, sadac afx-
azeTidan devnilebi cx-
ovroben.
TviTon varT imis mowme,
Sens bedSi myof
TanamoZmeebs,
gansakuTrebiT devnilo-
bis pirvel xanebSi, vidre
qveyana gons moegeboda da
devnilebze zrunvis
Tadarigs daiWerda, ro-
gor patronobdi foTSi
Tavmoyril gagrelebs, gu-
dauTelebsa Tu sox-
umelebs.
manamdec, sanam bedi ase
gagvwiravda da odabades
dagvatovebinebda, bevr
vinmes axsovs Seni sikeTe.
esmarebodi gagraSi mcx-
ovreb xelmokle xalxs:
qarTvelebs, afxazebs,
rusebs, xels umarTavdi
pensionerebs, martox-
elebs.
swored amiT iyo gan-
pirobebuli xalxis
Sendami damokidebulebis
gulwrfeloba da siTbo.
gaocebas is iwvevda,
rom gicnobdnen Cvens
qalaqSi mcxovrebi nebis-
mieri eTnosis warmomad-
genlebi (gagraSi ki cx-
ovrobdnen qarTvelebi,
afxazebi, somxebi, rusebi,
estonelebi). gicnobdnen
da pativsac gcemdnen.
qarTvelebs rom
Tavisianad miaCndi, cxadia,
aravis ukvirda, afsuebTan
Seni siaxlove ki mxolod
imaTTvis iyo gasaocari,
vinc ar icoda, rom Seni
bebia mamis mxridan emx-
varis qali iyo da, cxadia,
mamaSeni aleqsandre
mSvenivrad flobda afx-
azurs. arc is iwvevs eWvs,
rom swored amis gamo
mTeli Seni ojaxisaTvis
gansakuTrebiT Zneli gax-
da oTxmocdaaTiani
wlebis dasawyisSi afx-
azeTSi datrialebuli
tragediis simZimis ga-
datana.
uaxloes dReebSi afx-
azeTidan devnili
qarTveloba Sekrebas
apirebs. aTiode weliwa-
dia devnilTa yriloba
ar Catarebula da uam-
ravi saWirboroto sak-
iTxi unda ganvixiloT,
ris gadawyvetasac Tvi-
Ton SevZlebT, ga-
davwyvetT, rac Cvens
SesaZleblobas aRemateba,
maT mogvarebas xelisu-
flebisagan moviTxovT.
am yrilobaze aucile-
blad SevxvdebiT erT-
maneTs da saubriTac vi-
jerebT guls.
Cveno Zmao sergo, viciT,
rom Tqven xarT moqalaqe-
Ta politikuri gaer-
Tianeba “Cveni afxazeTis”
erT-erTi damfuZnebeli.
vimedovnebT, es moZrao-
ba Tavis sityvas ityvis
qarTul politikaSi da
SeZlebs dialogis dawye-
bas afxazebTan, rac
winapiroba iqneba
qarTvelTa da afxazTa
Serigebisa da Tanacx-
ovrebisa. Cven viciT, rom
did pativs gcemen
sakuTriv afxazebi, gendo-
bian da sjeraT Tqveni
sityvis.
Cven, gagridan devnilebi,
varT TqvenTan, gviy-
varxarT da pativs gcemT.
gagridan devnilTa sax-
eliT
nodar xundaZe
valer luxutaSvili
amiran doliZe
kandit Carkviani
mixeil qorqia
Ria baraTisaqarTvelos prezidents,
parlamentis Tavmjdomares,
premier-ministrs,
afxazeTis uzenaesi sabWos
Tavmjdomares
da afxazeTis mTavrobis
Tavmjdomares
i1-8:Layout 1 2/17/2009 10:55 AM Page 5
6 ilori
gazeT “iloris” mkiTxvels
gvinda SevaxsenoT, meoce sauku-
nis dasaruls, eduard Sevard-
naZis TavkacobiT Seqmnili
"moqalaqeTa kavSiris" mier an-
gaJirebul xelovanTaTvis
SekveTili leqsi "gixaroden",
romelzec, Semdgom, aseve anga-
Jirebulma "musikosebma" qvey-
nis mZarcvel maoxrebeli “
moqkavSiris” SekveTiT Seqmnes
politikur-TaRliTuri himni
"gixaroden". Tu mexsiereba ar
gvRalatobs, am politikur
himns maSin yvelaze didi mon-
domebiT mRerodnen saparla-
mento umravlesobis lideri,
SevardnaZis naTluli, mog-
vianebiT opoziciaSi gabarge-
buli mixeil saakaSvili da
ansambl "saxes" solisti goga
xaCiZe, romelsac amJamad
saqarTvelos garemos dacvis
ministris Tanamdeboba ukavia.
albaT icoda momReralma goga
xaCiZem, rom misi politikur-Se-
moqmedebiTi aqtivoba "daufas-
deboda" da amitomac mReroda
aseTi mondomebiT.
am marTlac samarcxvino da
amazrzen motivze ukeTes paro-
dias veravin Seqmnida ise mox-
denilad, rogorc es gaakeTa
senakis raionis sofel zanas
mkvidrma, qalbatonma nargiza
vekuam.
gixaroden!
gixaroden, ase mSvidad rom
vkvdebiT,
gixaroden, col-Svili rom
SimSilobs,
gixaroden, rom Sens saqmes
uSenod,
sxva akeTebs, Senze ufro
utvino!
gixarodeT, gixarodeT, gixar-
odeT!
rom gmarxaven upurod da
uRvinod'
geSinodeT, geSinodeT, geSin-
odeT,
qarTveloba gadaSendes
uZirod!
maxsendeba afxazi mwerlis mixeil
lakerbais erT-erTi novelis niSan-
doblivi epizodi: ori Zma ubrad iyvnen
erTmaneTis mimarT da emterebodnen
kidec erTmaneTs. erTma maTganma
gadawyvita, rom megobrebi da axloblebi
gamoecada. daiara yvelani da SesCioda:
kaci Semomakvda da dammaleTo. aravin
Seifara igi. bolos Zmas miadga igive Tx-
ovniT.
_ nu geSinia, CemTan veravin mogagnebs.
sabZelSi dagmalav, saWmels da sasmels
ar mogakleb! _ am sityvebiT anugeSa mis
mier mtrad miCneulma Zmam.
afxazeTis omis dReebSi afxazTa da
qarTvelTa urTierTobaSi msgavsi faqte-
bi mravlad dafiqsirda. saubedurod,
sisxli realurad daiRvara, magram maR-
ali zneobis adamianebma es maRali
zneoba mainc SeinarCunes.
maxsendeba afxazeTi, Cemi sofeli
oTxara, Cemi aCandareli megobrebi...
saerTod, afxazi megobrebi ar damviwye-
bia, arcerTi afxazi ojaxi, romlis
facxaSi didi stumarTmoyvareobiT
tablaze dagebuli Romi, yveli da Rvi-
no _ aromatuli izabela mimiRia. tk-
bili, Zalian tkbili mogonebebia es.
albaT, aseTi gancda aqvs afxazeTidan
gamosul yvela qarTvels, radgan, miuxe-
davad momxdarisa, afxazTa mimarT mainc
sikeTe amoZravebs mas.
icis qarTvelobam, ra mdgomareobaSic
dRes afxazoba imyofeba. ramdeni
Tanamogvare, TanamoZme da naTesavi afx-
azi hyavs qarTvels afxazeTSi? da gana
gasakviria, rom, guli ar Segtkiodes maTi
momavali bedis gamo?
omis mizezebis, msvlelobis anal-
izisagan Tavs Sevikaveb, es vrceli
Temaa da mravalmxriv sadavo. erTs vi-
tyvi mxolod: omi ar undoda arc rig-
iT afxazs da arc rigiT qarTvels, omi
afxazeTSi gamoiwvia saerTaSoriso
gavlenis sferoebis morigma gadanaw-
ilebam, xolo misi maprovocirebelni
iyvnen afxazeTSi myofi orive erovnebis,
da mTlianad saqarTveloSi myofi
erovnul niRbebs amofarebuli sx-
vadasxva qveynis agentebi. da es agente-
bi, instruqciamiRebulni, aqeT gvi-
wodebdnen agentebs imaT, vinc qadagebda
Semweynareblobas.
1992 wlis agvistoSi mainc daiwyo omi.
misi Tavidan acileba, mTeli rigi
mizezebis gamo, verc gonivrulad
moazrovne qarTvelebma da verc go-
nivrulad moazrovne afxazebma ver
SevZeliT. Cven imasRa vaxerxebdiT, rom
am saerTo ubedurebis dros, am saerTo
tragediis dros, rogorc SegveZlo, erT-
maneTs vexmarebodiT, erTmaneTs vunar-
CunebdiT sicocxles.
yvela is afxazi, vinc Tundac erTi
qarTvelis sicocxle gadaarCina, gmiria
da yvela is qarTveli, romelmac Tundac
erTi afxazis sicocxle gadaarCina,
aseve gmiria.
visac gaxsovT, gaixseneT, Cemo Zmebo da
debo afxazebo, ramdeni migacileT gu-
misTis xidamxe, gudauTamde, ramdeni
gadagiyvaneT katarRebiT, da piradad mi-
gacileT, rom ityvian, im avladidebiT,
romlis waRebasac axerxebdiT. me amiT
Cems adamianur valdebulebas vasruleb-
di mxolod. Cvenc yvelani gvaxsovxarT,
vinc Tqveni mxridan amgvar maRal adami-
anur movaleobas asrulebda.
RmerTis winaSe didi madlia sikeTis
qmna!
Cveni urTierTdamokidebulebaTa Seda -
reba mainc minda movaxdino dalis
(kodoris) xeobis magaliTze.
dalis mimarTulebiT, vici, ara afx-
azTa surviliT, magram mainc ramden-
jerme ganxorcielda Seteva. me gaxldiT
iq yvelaze kritikul momentSi. marto
1993 wlis 27 noembers 2-aTaskaciani
SenaerTis Semoteva gavixsenoT. Cven
movigerieT es Semotevebi.
dalidan ki arc erTi ziani afxazuri
dasaxlebebisaTvis aravis miuyenebia.
iqauri svanebi aqeT meubnebodnen: Cven da
afxazebi mxolod mezoblebi ki ara,
naTesavebic varT, moyvrebic varT da
naTesavebTan da moyvrebTan brZolas
unda moveridoTo, Cven iaraRi imitom
aviReT, rom afxazeTSi Semosul
gadamTielebTan gvebrZolao...
da es ganwyoba qarTvelobaSi Senar-
Cunebulia.
maS, Zmoba gadarCeba!
ra vqnaT axla, Zmebo, afxazebo! vibr-
ZoloT da Tavi daviRupoT, Tu
SevrigdeT da erTmaneTi gadavarCinoT,
Cveni erovnuloba gadavarCinoT am
globalizaciis epoqaSi?
Tqma ar unda, brZeni afxazi gagvigebs
_ qarTvelebma da afxazebma erTmaneTi
unda gadavarCinoT!
magram rogor?
rogorc Zma icavs Zmis interesebs,
Cvenc ise unda vimoqmedoT, amitom
mSobliuri kerebidan gamoZevebulni
Tavis samkvidros unda davubrunoT, maT
axlobelTa saflavebi elodebaT, zecad
asuli sulebi Cvengan samarTalsa da
urTierTmitevebas elodebian.
me mxars vuWer yvela im Zalas, vinc
qarTvelTa da afxazTa Serigebis re-
alur midgomas gamoZebnis da Semogv-
Tavazebs gawonasworebuli politikis
gatarebas: msoflios did sax-
elmwifoebTan erTnairi donis Tanam-
Sromlobas da CvenTvis umTavres prin-
cips _ erovnuli Rirebulebebis pri-
oritetulobiT xelmZRvanelobas.
maS, viRvawoT erTad, Zmebo afxazebo, es
principebi CvenTvis xom saerToa.
akaki gasviani,
sruliad saqarTvelos politikuri
organizacia “lemis” Tavmjdomare,
kavkasiis xalxTa uxucesTa sakon-
sultacio sabWos Tavmjdomare,
mweralTa kavSiris wevri
Zmoba gadarCeba
TaRliTobis
didostatebi
Cveni xelisuflebis gadamkideebs rogor SeiZleba vinmes
TaRliTobam gagvakvirvos. sad ar SexvdebiT aq TaRliTebs:
ekonomikaSi, politikaSi, socialur da jandacvis sferoebSi,
ltolvlTa uzrunvelyofaSi, xelisuflebis mier lobire-
bul bizneswreebSi, Zalovan Tu araZalovan struqturebSi...
magram, rogorc Cans, TaRliTebsac gaaCniaT garkveuli
rangebi da gradaciebi. Tu Cveni TaRliTebi ufro Zalis-
mieri meTodebiT moqmedeben da garantirebulebi arian imiT,
rom umaRlesi xelisuflis mier xelis dafarebiTa Tu
wayruebiT maT araviTari sasjeli ar emuqrebaT, amerikeli
da evropeli TaRliTebi ufro “daxvewili” meTodebiT mo-
qmedeben, raTa samarTlian sasjels rogorme aaridon Tavi.
TaRliTobis erT-erTi aseTi didostati gaxldaT vinme viq-
tor lustigi, romelic 1890 wels daibada amerikis SeerTe-
bul StatebSi. igi erT-erT yvelaze niWier TaRliTad
iTvleba, romelsac odesme dedamiwaze ucxovria. igi gamud-
mebiT raRac afiorebs igonebda, hqonda ormocdaaTamde fsev-
donimi da Tavisuflad flobda xuT enas. marto amerikis
SeerTebul StatebSi lustigi ormocdaaTjer daakaves,
Tumca mxilebaTa arasakmarisobis gamo yovelTvis aTavisu-
flebdnen. pirvel msoflio omamde misi viwro “specializa-
cia” iyo transatlantikur mogzaurobebSi TaRliTuri
latariebis mowyoba. misi yvelaze grandiozuli afera ki
eifelis koSkis gayidva iyo.
1925 wels lustigi, faTerakebis ZiebaSi, parizSi Cavida da
erT-erT gazeTSi waikiTxa, rom eifelis koSki Seilaxa da
SekeTebas saWiroebs. lustikma gadawyvita xelsayreli
SemTxveva xelidan ar gaeSva da yalbi sigelebi daamzada,
TiTqosda safrangeTis fostisa da telegrafis ministris
moadgile iyo, xolo sigelis asli jarTis eqvs Cambarebels
oficialurad gaugzavna. Semdeg lustikma liderebi Zvirfas
sastumroSi miiwvia da uambo, rom eifelis koSkis Senaxvis
xarji imdenad didia, rom mTavrobam misi jarTad gayidva
gadawyvita... daxurul auqcionze _ TiTqosda im mizeziT,
raTa sazogadoebriobaSi, romelsac koSki Seuyvarda, ukmay-
ofileba ar gamoewviaT. lustigma saqmosnebi daiyolia, am-
bavi saidumlod SeenaxaT. cota xanSi man koSkis
utilizebis ufleba andre puasons mihyida da naRdi fuliT
datenili CemodniT avstriaSi gaiqca. puasonma, romelsac
Tavis sulelad warmoCena sulac ar undoda, motyuebis
faqti damala. amis wyalobiT, lustigi cota xanSi kvlav
dabrunda parizSi da koSki igive sqemiT... kvlav gayida. ma-
gram am jerze ar gaumarTla, vinaidan motyuebulma biznes-
menma policias mimarTa da TaRliTi iZulebuli gaxda
amerikaSi gaqceuliyo.
1935 wlis dekemberSi lustigi daapatimres da gaasamar-
Tles dolarebis gayalbebisaTvis. mas 15 weli miusajes, 5
weli ki ganaCenis gamotanamde erTi TviT adre sxva cixidan
gaqcevisaTvis “waumates”. igi 1947 pnevmoniiT gardaicvala
alkatrasis cnobil cixeSi, san-franciskos maxloblad.
g i x a r o d e n ?!
bunebis dacvis msoflio
fondis informaciiT, glob-
aluri daTboba dedamiwis
ramdenime ubnis bunebriv sim-
didreebs ganadgurebiT
emuqreba. maT Sorisaa didi
barieruli rifi (avstralia),
amazonis Warbteniani ty-
eebi da meqsikis udabno.
rogorc fondis
eqspertebi acxadeben,
globalur daT-
bobas planetis aT
regionSi sagan-
gaSo cvlilebebi
ukve mohyva. maga-
liTad, marjnis
rifebma bunebrivi
feris dakargva
da kvdoma daiwyes,
amerikis SeerTe-
buli Statebisa da
meqsikis sazRvarze
mdebare Cixuaxuas ud-
abnos, sadac 2500
unikaluri saxeobis
mcenare xarobs,
ganadgureba emuqreba. amis
mizezi dausrulebeli
gvalvebi da teritoriis sa-
balaxod gamoyenebaa. karibis
zRvaSi mobinadre kus Svidi
saxeobidan eqvsi gadaSenebis
safrTxis winaSe aRmoCnda.
amis mizezi yinulebis dnobiT
gamowveuli zRvis donis
zrda da maTi sabudari adg-
ilebis daWaobebaa.
tibetis zeganze mdebare my-
invarebi, romlebic wyliT
kvebaven mdinare ianZis,
aseve dneba. arasaxar-
bielo viTarebaa Seqm-
nili dedamiwis sxva
ubnebzec.
eqspertebis Se-
fasebiT, glob-
aluri daTbobis
procesis
Seneleba da
gakontroleba
garemoSi gamon-
abolqvi airebis
Semcirebis gziT
aris SesaZlebeli.
am TvalsazrisiT,
dedamiwis yvelaze
didi dambinZurebeli
da navTobis yvelaze
didi momxmarebeli amerikis
SeerTebuli Statebia.
globaluri daTboba dedamiwis
ramdenime ubans emuqreba
i1-8:Layout 1 2/17/2009 10:55 AM Page 6
7ilori
„kuCxa“Soba da aRdgomis brwyinva-
le dResaswaulebs Soris, same-
grelosa da samurzayanoSi da-
badebulTaTvis „kuCxa“ _ mama-
papiseul ezo-karTan, mter-moy-
varesTan, winaparTa sasa-
flaosTan, odabadesTan, bavSvo-
basTan, megobrebTan da mezob-
lebTan (da vin mosTvlis kidev
ramden ramesTan!..) dakavSire-
buli dResaswaulia.
_ gasuli agvistos tragedi-
is Semdeg, saSineli sainforma-
cio grigalic dagvatyda Tavs,
sakuTar yofas rom gvimZimebda...
zogan iseT ramesac moismendi,
yurs ar vujerebdiT – „Cven ra
gviWirs, isini naxeT ra dReSi
ariano!..“ TiTqos, sxvis Tavs
datexili Cvenze meti ubedu-
reba, Cven raimes gvimsubuqeb-
des...
ltolvilebs, sabanko ra gag-
vaCnia, magram TveSi erTxel
mainc gviwevs saxalxo bankSi
misvla daxmarebis misaRebad. iq
vxvdebiT axali da Zveli nac-
nobebi, axali da Zveli mezob-
lebi erTmaneTs. ras ar gaigo-
neb iq, Wori da marTali Zneli
gasarCevia. 17 weli adamiani
ras ar mieCveva da Cven maT did
yuradRebas ar vaqcevT, magram
axali wlis wina dReebSi ga-
gonili, mainc yvelas mZimed
mogvxvda gulze.
... Turme, viRacas zustad
dauTvlia ramdeni qarTveli,
afxazi da somexi darCa afxa-
zeTis teritoriaze 2008 wlis
monacemebiT. informatori sia-
mayiT yveboda, rom „...Cven 40 aTa-
si varT, afxazebi 60 da somxe-
bi 80 aTasi arian darCenili.
Cven Tu mxari ar davuWireT, mo-
maval arCevnebze afxazebs deda
etirebaT, somxebi movlen mTav-
robaSio!..“
_ Cven sofeli ar migvitove-
bia afxazeTSi, meuRle darCa iq
or SvilTan erTad, danarCeni
ori ki TbilisSi myavs wamoy-
vanili. umcrosi asTmiania, iq
misi movla Znelia, Torem iqau-
robas arc davtovebdiT. mo-
nacvleobiT CavdivarT me –
„odabades“, is ki dedaqalaqSi.
_ ar vapirebdi saaxalwlod
Casvlas, magram bankSi mosuli
aramkiTxe informatoris „sasi-
xarulo“ gancxadebam afxazebis
mosalodneli „dedis tirebis
Sesaxeb“ ar damayena da meuR-
les SevuTvale – aucileblad
unda Camovide meTqi!
mTeli dReebi, kuCxa dilau-
Tenia medga Tvalwin – babua-
Cemi, ojaxis yvelaze patara
wevrTan erTad „quCuCiT“ _ sa-
kuTar ezoSi moweuli Rvinis
doqiT, TefSze dayrili xurda
ful-gareuli RerRiliT xel-
Si, rogor amoiRebda Widan wy-
als, Semoivlida ezo kars, sa-
simindes, saqonlis sadgoms,
RerRils miafrqvevda yvelgan
da saxlis karebs moadgeboda
kakuniT – samjer SesZaxebda
„kari gominji!“ iqidanac samjer
Seexmianebodnen „mu moiRu!“ da
samjer CamoTvlida: „sikeTe,
adamianis da saqonlis gamrav-
leba, xvavi da baraqa, keTilna-
Tesavebis da mezoblebis
janmrTeloba, gaxareba da mSvi-
doba!..“
... me ki, im dawyevlili dRi-
dan yurSi Camkioda: „Cven ra
gviWirs, afxazebs deda etire-
baTo!..“ erTi suli mqonda ro-
dis Cavidodi tyvarCelSi da
davuvlidi yvela mezobels, ga-
nawyenebuls Tu keTilganwyo-
bils, davuCoqebdi da vTxovdi
Cemo debo da Zmebo, dedebo da
mamebo, Svilebo – mivutevoT da
moveferoT erTmaneTs, Torem
Cveni saerTo mteri yvelgan
dagvyveba da dagvcinis – Tbi-
lisSi, soxumSi, tyvarCelSi,
zugdidSi, moskovSi, evropasa
da amerikaSi... daviviwyoT yve-
laferi, mters nu gavaxarebT!..
...13 ianvars, enguris xidze
pirveli sakontrolo punqti
mis marcxena napirze gaviareT.
pasporti damrCenoda saxlSi,
mxolod samsaxuris sabuTi
mqonda Tan, rom elsadguris
laboratoriaSi vmuSaobdi. Se-
wuxebulma avtobusis mZRols
gavande Cemi gasaWiri. „dardi nu
gaqvs, manqanaSi darCi me vetyvi
da ise gagiyvano“. ar momewona
misi Tavdajerebuloba, magram
mainc davyevi da avtobusSi
davrCi.
rusi samxedroebis da meb-
Jeebis xmauri idga gareT. erTi,
momcro tanis samxedrofor-
miani, gaRizianebuli uRrenda
isedac daSinebul qalebs da
moxucebs, etyoboda afxazi unda
yofiliyo... jer rusebma Sea-
mowmes qvemoT Casulebi. avto-
busis salonSi rom mnaxes, miy-
vires – ratom ar Camodixar, ar
gekadrebao?!. - invalidi var
siaruli miWirs meTqi! rusebs
araferi uTqvamT, magram is af-
xazi Semovarda lanZRva-gine-
biT: „gaeTrieT aqedan, Senma
qarTvelebma gimkurnalon! gae-
TrieT yvelani Cveni miwidan!
ufleba rom mqondes yvelas er-
Tianad dagxvretdiT!“
momxdariT gaognebuls, Tval-
win axali wlis wina dReebi da
saxalxo bankis rigSi daupati-
Jeblad mosuli mamlayinwa agi-
tatori damidga, yvelas gasa-
gonad rom yveboda: „Cven ra gvi-
Wirs, afxazebs deda etireba-
To!..“
didxans ijera guli Cveni
lanZRva–ginebiT “saxalxoban-
keli” agitatoris afxazma „su-
lierma Zmam“. bolos yvelaferi
mogvarda.
***
...14 ianvris „kuCxa“ dilas
mekvlem samjer daakakuna ka-
rebze, samjer SevagebeT ra mo-
gaqvso, samjer isurva yvela-
ferTan erTad:
„sikeTe, adamianis da saqon-
lis gamravleba, xvavi da bara-
qa, keTilnaTesavebis da mezob-
lebis gaxareba, janmrTeloba
da mSvidoba!..“
didia Cveni odabade sofeli
afxazeTSi.
wels, mxolod sam qarTul
ojaxSi Semouara ezo-kars „qu-
CuCiT“ xeldamSvenebulma
mekvlem da keTilnaTesavebze
asjer meti afxazi mezoblis
„...gaxareba, janmrTeloba da
mSvidoba isurva!..
daviT qobalia
P.S. Cemma Tanamosaubre qal-
batonma ar isurva saxelis da
gvaris gamJRavneba – „ar vici
romeli mxare gamoiyenebs Cems
naTqvams da provokacias mo-
miwyobeno!..“
nasvamma qarTvelma diplomatebma
taqsisti scemes da restorani dalewes
qarTveli diplomatebi praRaSi skandalSi gaexvnen. CexeTis te-
leviziis informaciiT Tebervals, dilis saaTebSi praRaSi sam
qarTvel diplomats taqsis mZRolTan konfliqti mouvida,
qarTvelebi mZRols sacemrad gaekidnen, man ki, restoranSi damalva
scada.
qarTvelebi mZRols restoranSi Sehyvnen, sadac Cxubi gagrZel-
da da restorans materialuri zarali miadga. policiam qarT-
velebi, romelTac diplomatiuri pasportebi hqondaT, ver daa-
kava.
qarTvelebis es “Tavis gamoCena” CexeTis televiziis SuadRis
da saRamos ambebSi gaSuqda. es informacia vrceldeba CexeTis
internetsaitzec WWW.tv.nova.cz. statiaSi weria, rom policiam
diplomatebi gauSva miuxedavad imisa, rom isini nasvemebi iyvnen.
“oTxive Zalian nasvami iyo, uWirdaT laparaki da orientacia
(moZraoba). policiam ki, roca diplomatiuri pasportebi naxa, iZu-
lebuli gaxda erT saaTSi gaeSvaT danaSaulis adgilidan.” erT-
erTi axalgazrda, romelsac borkilebi moxsnes, policiis fo-
tografis mimarTulebiT wavida aparatis wasarTmevad, magram is
adgilze misulma sxva diplomatebma SeaCeres.
“roca yvela manqanaSi Cajda, saWes nasvami qalbatoni miujda.
roca policias SevekiTxeT _ ki, magram, am nasvams qalaqSi uS-
vebTo? policiam gviTxra, ufleba ara gvaqvs davakaoTo”, _ aR-
niSnuli iyo internet-statiaSi. statiis avtori iqve mianiSneb-
da, rom taqsis mZRoli sasamarTloSi apirebs Civils, dazara-
lebuli restornis mepatrones ki aseTi gadawyvetileba jer ar
miuRia.
incidentis detalebi aseTia: taqsis mZRoli saqarTvelos di-
plomatiuri korpusis manqanis win “cudad” Cadga da roca qarT-
velebi gamovidnen Tavisi manqaniT, win mdgomi taqsi msubuqad “ga-
CoCes”, ise, rom taqss gautyda farebi da sxva nawilebi dascviv-
da.
amis Semdeg taqsis mZRoli gadmoxta sakuTari manqanidan da
Cxubi daiwyo. qarTveli diplomatebi ki mas sacemrad gaekidnen,
romelic SiSiT restoran “u karlaSi” Sevardnila. is kaci ga-
laxes da Cxubis dros daumtvreviaT restornis vitrinebi, magi-
debi da WurWeli. SemTxvevis adgilze misula policia da moC-
xubrebi daukavebia. maTi dakavebis siuJeti televiziiT aCvenes,
iuwyeba WWW.tv.nova.cz.Tumca, Semdeg policiam roca maTi diplomatiuri pasportebi
naxa, gamouSves.
dakavebulebi iyvnen: elCis movaleobis Semsrulebeli, e.w. “SarJ
de feer” (savaraudod saWesTan swored es qalbatoni ijda), misi
meuRle, erti ojaxis wevri da kidev erTi qarTveli diplomati.
avtomobili saelCosi iyo, qarTuli diplomatiuri korpusis nom-
rebiT..
cnobisaTvis, CexeTSi saqarTvelos elCad nino nakaSiZe dainiSna,
magram is jerjerobiT TbilisSi imyofeba. elCis movaleobas ki
praRaSi misi Semcvleli asrulebs.
Sedegad, marTalia, qarTveli diplomatebi imunitetma gadaar-
Cina, magram CexeTis masmediam kadrebi da fotoebi gaavrcela. Ta-
nac, restornis da taqsis mflobelebma ertoblivi saCivrebi Sei-
tanes. ufro metic, rogorc Cexuri internet-saiti gvamcnobs, na-
cemi taqsis mZRoli fizikuri da materialuri zaralis gamo sa-
qarTvelos mTavrobasi Civils apirebs. damtvreul restorans da-
zianebuli karis gamo mTeli Rame policia yaraulobda.
am incidents ar uaryofs saqarTvelos sagareo uwyeba, Tumca
maT mier mowodebuli imformacia ara qarTveli diplomatebis,
aramed Cexi taqsistis braleulobas amtkicebs. anu, qarTvelebi
ki ar ecnen taqsis mZRols sacemrad, piriqiT, rkinis ketiT Seia-
raRebuli mZRoli wamovida qarTuli diplomatiuri manqanisa-
ken da Sedegadac, “Cexi taqsis mZRoli aanazRaurebs saelCos man-
qanisaTvis, saelCos TanamSromlis janmrTelobisaTvis da in-
cidentis sxva monawileTaTvis miyenebul moralur zarals”.
“Cveni qveynis imiji isedac Seryeulia, yvelam icis, rom, maga-
liTad, avstriaSi patimrebis mesamedi qarTvelebi arian, germa-
niaSi specialurad qarTuli warwerebia _ “frTxilad iyaviT, ka-
merebi CarTuliao”. albaT CexeTidan qarTvel diplomatebs ga-
moiwveven da amas CexeTi moiTxovs” _ ganacxada qarTvelma po-
litologma ramaz klimiaSvilma.
afxazeTo,
Cemo
dardo
afxazeTo, Cemo dardo
qarTvelT gulis
tkivilo,
netavi Tu moveswrebi
isev Cvenad gixilo.
movide da Cagexuto,
mogirCino iara,
qarTvelebis saficaro,
marto Cemo ki ara.
rogor minda mogefero,
Sens quCebSi viaro,
yvela buCqi dagikocno,
dardi gagiziaro.
zRvispireTi moviaro,
davtkbe Seni alersiT,
afxazeTi qarTulia,
netav ratom ar esmiT?
rad ar esmiT winaparTa,
megobroba odiTgan,
ServaSiZis patarZali,
dadianTa modgmidan.
ZiZa-mordus adaT-wesi
erTiani rom gvqonda,
erTad Sromas
miCveulebs,
kvalic erTad
gagvqonda.
erTad gvqonda oda,
facxa,
sabostne Tu sayano,
axlos iyo odiSidan
Cveni samurzayano.
erTi gvqonda Wiric, lx-
inic,
gvaTovda Tu gvawvimda,
kvlav cxovreba erTad,
Zmurad
nuTu marTla ar gin-
daT?!
nargiza vekua,
senakis raioni,
sofeli zana.
Tqvens samsaxurSia
gamocdili iuristi
giorgi qoiava,romelic gamoTqvams srul mzadyofnas,
nebismier dros gauwios ufaso iuridiuli
konsultacia devnil mosaxleobas.
batoni giorgi qoiava wlebis
ganmavlobaSi muSaobda Sinagan
saqmeTa saministros, prokuraturisa
da sasamarTlos organoebSi, aqvs
saadvokato muSaobis didi gamocdileba
isargebleT misi momsaxureobiT!
i1-8:Layout 1 2/17/2009 10:55 AM Page 7
8 ilori
kaxa benduqiZe
samTavrobo gundSi
aRar muSaobs
saqarTvelos mTavrobis
aparatis yofili xelmZRvaneli
kaxa benduqiZe samTavrobo
gundSi moRvaweobis gagrZele-
baze uars acxadebs.
misive informaciiT ben-
duqiZem premier-ministris
mrCevlis SeTavazebul Tanamde-
bobaze uari Tqva da ganacxada,
rom ar apirebs, premieris
mrCeveli iyos, radgan sxva geg-
mebi aqvs.
rac Seexeba biznesSi
dabrunebis SesaZleblobas, ro-
gorc yofili maRalCinosani
acxadebs, is didi xania wavida
biznesidan, romelic ruseTSi
hqonda da axla apirebs
dasaxldes TbilisSi.
amasTan benduqiZe opozici-
aSi gadasvlasac gamoricxavs.
rogorc cnobilia, ramdenime
xnis win benduqiZem “vremia no-
vistisaTvis” micemul inter-
viuSi ganacxada, rom SeiZleba
saqarTvelos mTavrobas kon-
sultaciebi gauwios da am
mizniT igegmeboda politikuri
centris Seqmna. “ar vfiqrob,
rom aucilebelia misi for-
malizeba”, _ ganacxada kaxa ben-
duqiZem da dasZina, rom “mzad
aris rCevebi gasces”.
cnobisaTvis,kaxa benduqiZe
90-ian wlebSi ruseTSi bizne-
siT iyo dakavebuli. igi
xelmZRvanelobda gaerTianeb-
uli manqanaTmSenebeli
qarxnebis direqtorTa sabWos,
sadac aqciaTa 25,93 procenti
ekuTvnoda. 2004 wels man Tavisi
wili gayida da saqarTveloSi
gamoemgzavra. kaxa benduqiZes
saqarTvelos ekonomikuri re-
formebis ministris Tanamde-
boba ekava. am postidan is
mogvianebiT mTavrobis kance-
lariis ufrosad gadaiyvanes.
ramdenime dRis win ki man es
postic datova.
bolo wlebSi swored ben-
duqiZe moiazreboda saqarTve-
los ekonomikuri politikis
ZiriTad ganmsazRvrelad, ris
gamoc opozicia xelisu-
flebidan mis wasvlas didi
xnis ganmavlobaSi uSedegod
moiTxovda. aRsaniSnavia isic,
rom ekonomikuri ganviTarebis
moqmedi ministri laSa Jvania
benduqiZis mTavrobis kance-
lariis ufrosis postidan gan-
Tavisuflebas gaministrebis
dRidan moiTxovda. rogorc
cnobilia, laSa Jvaniam tyeebis
gasxvisebis procesi SeaCera,
romlis ukanac, gavrcelebuli
informaciiT, swored benduqiZe
idga.
xelisuflebidan wasvlis
Semdeg benduqiZe ukve qarTuli
mecnierebis aRorZinebaze da ax-
algazrdebis ganaTlebaze
izrunebs da moRvaweobas gaa-
grZelebs mis mier dafuZnebul
“codnis fondSi”.
kbilis eqimis mier
SeSinebuli bavSvi
mokvda
saSineli da uazro SemTxveva
moxda britaneTSi. kbilis eqim-
Tan vizitis Semdeg patara gog-
onas ise SeeSinda, rom pirs
aRar aRebda da Sedegad Sim-
SiliT mokvda.
rva wlis sofi uelers
eqimma erT jerze rva sarZeve
kbili amoacala. amis Semdeg
gogonam saWmel-sasmelze da
laparakze uari Tqva, pirs aRar
aRebda da eqimTan stumrobidan
23-e dRes Tirkmelebis uk-
marisobiT gardaicvala.
rogorc britanuli “Taimsi”
aRniSnavs, gogona 2005 wels
daiRupa, magram mtyuan-marTlis
garCeva dRemde grZeldeba.
gardacvlili bavSvis dedis
janeT ueleris TqmiT, kbilis
eqimis SiSi gogonas 4 wlis
asakSi gauCnda, rodesac dan-
tistTan pirveli vizitis dros
eqimma mas ena dauziana.
amitom, sarZeve kbili rom mo-
ufamfalda, bavSvi eqimTan mis-
vlaze uars ambobda. miuxedavad
amisa, mSoblebma mainc miiyvanes
saavadmyofoSi, sadac eqimma
tasmin hirlma mas yvela
sarZeve kbili daaZro.
operaciis semdeg Svilis
danaxvaze mSoblebs guli
gauskdaT. gogonam saavadmy-
ofoSi 11 dRe gaatara, amasTan,
sakvebis miReba mxolod spe-
cialuri zondiT SeeZlo. Sin
dabrunebis Semdeg pirs saWme-
ladac ki aRar aRebda da,
mSoblebi ZaliT rom aZlevdnen
saWmels, aRar ylapavda mas.
gogonas ded-mamam saavadmy-
ofos meored rom mimarTa,
fsiqologma keri devidsonma
isini daarwmuna, rom bavSvi
male gamojanmrTeldeboda da
miReba Semdegi kvirisaTvis
daniSna.
mSoblebis ganmeorebiT
satelefono zarebis pasuxad
igi kvlavac maT damSvidebas
cdilobda da mogvianebiT
stumrobas hpirdeboda.
amasobaSi gogonam wonaSi
kleba daiwyo, siaruli Sewyvita,
Tmis cvena daewyo. gamoZiebis
Tanaxmad man 11 kilogrami,
wonis mesamedi daiklo. 2005
wlis 2 dekembers igi sakuTar
sawolSi mkvdari naxes.
bavSvis mamis TqmiT, eqime-
bisaTvis yuri rom ar egdo da
Svili saavadmyofoSi mieyvana,
mis gadarCenas albaT Ses-
Zlebda.
avstralielebi
dakargulebsa
da cecxlis
wamkideblebs eZeben
avstraliis xelisuflebi
tyis xanZrebis dros ugzo-
ukvlod dakarguli adamianebs,
garda amisa, tyisTvis cecxlis
ganzrax wakidebaSi eWvmi-
tanilebsac eZeben. oficialuri
monacemebiT, daRupulTa
ricxvma 180-s miaRwia, Tumca,
aTobiT adamiani kvlavindebu-
rad ugzo-ukvlod dakargulad
iTvleba.
xanZris mizezebis
gamoZiebaSi 100-mde policieli
CaerTo, romlebic jguf “feniq-
sis” SemadgenlobaSi arian
gaerTianebuli.
avstraliis kanonebis Tanax-
mad, cecxlis gaCena, rasac
adamianis msxverpli mohyva, 25-
wliani patimrobiT isjeba. ty-
isaTvis cecxlis ganzrax an
daudevrobiT gaCenas 15 wliT
patimroba SeiZleba mohyves.
policiis monacemebiT,
mravali xanZari ganzrax
cecxlis wakidebiT daiwyo.
dedamiwis samxreT naxevars-
feroSi mdebare avstraliaSi,
sadac amJamad cxeli zafxulia,
haeris temperaturam ramdenadme
daiklo. amasTan, viqtoriis
StatSi, avstraliis samxreT-aR-
mosavleTiT, kvlavindeburad
cecxlis 10 kera sruliad
gaukontrolebeli rCeba. maTgan,
xanZari ramdenime qalaqsac
emuqreba.
saredaqcio
kolegia
redaqciis misamarTia:
Tbilisi, mesame
nadikvaris 11
E-MAIL:
gazeTSi gamoqveynebuli publikaciis avtorebs
ekisrebaT pasuxismgebloba faqtebisa da
monacemebis sizusteze
redaqciam SesaZloa gamoaqveynos iseTi werilebi,
romelTa avtorebis Tvalsazriss
TviTon ar iziarebs
sainformacio gverdi
Ees sainteresoa ambebi
iumorimoskovi madlobas
gvixdis
ruseTis sagareo saqmeTa samin-
istro qarTul mxares saqarTvelo-
dan ruseTSi e.w. “duxoborebis”
repatriaciis sakiTxSi gaweuli dax-
marebisaTvis madlobas uxdis.
ruseTis sagareo uwyebis gancx-
adebaSi aRniSnulia, rom 2008 wlis
dekemberSi saqarTvelodan ruseTSi
63 duxobori gadasaxlda. samin-
istros informaciiT, mxareebs Soris
araformaluri SeTanxmebiT,
TbilisSi dekemberSi rusuli
samuSao jgufi imyofeboda, romlis
wevrebsac qarTuli mxare repa-
triaciis praqtikuli sakiTxebis mog-
varebaSi daexmara.
duxoborebi ruseTSi somxeTis
gavliT gaemgzavrnen.
msjavrdebulebi
gausaZlisi pirobebis
gamo saias daxmarebas
sTxovenmsjavrdebulebi saqarTvelos
iusticiis saministro sasjelaRs-
rulebis specialur dawesebule-
bebSi arsebuli gausaZlisi
pirobebis gamo saswrafo daxmare-
basa da Tanadgomas iTxoven. aRniS-
nul saWirboroto sakiTxTan
dakavSirebiT saqarTvelos axal-
gazrda iuristTa asociaciis sakon-
ferencio darbazSi, amas winaT,
axalgazrda iuristTa asociaciis
Tavmjdomarem Tamar xidaSelma spe-
cialuri brifingi gamarTa. rogorc
cnobilia, am organizacias sasje-
laRsrulebis departamentis #7
sapyrobiledan werilobiT 34
msjavrdebulma mimarTa.
gancxadebaze xelmoweriT msjavr-
debulebi erTxmad adasturebdnen
sasjelaRsulebis dawesebulebaSi
arsebul gausaZlis pirobebs, rac
maTive TqmiT, dawesebulebis adminis-
traciis ukanono moqmedebaSi, mZime
sanitarul-higienur pirobebSi da
adeqvaturi samedicino momsaxureo-
bis ugulvebelyofaSi gamoixate-
boda.
saqarTvelos axalgazrda iuris-
tTa asociaciam aRniSnul dawesebu-
lebaSi eqspertebi miavlina da
arsebuli mdgomareoba adgilzeve
Seiswavla. maTi gancxadebiT dadas-
turda, rom gausaZlis pirobebTan
dakavSirebiT msjavrdebulebis mier
mowodebuli informacia simarTles
Seesabameba.
gangsteruli realoba
erTia kinosuraTi, meorea cxovreba. miT ufro, roca saqme
kriminals exeba, magram yvelaze mZafri kino maSin aris, roca
realobas asaxavs. amitomac, bevri popularuli kinogmiri re-
aluri gangsteri iyo, Tanac stilis kanonmdeblebadac mogvev-
linen. magaliTad, hemfri bogartim mokle palto gangsterebis
samosad aqcia. siciliurma mafiam ki seriozulad daainteresa
modis industria. kamora _ neapolSi, sakra korona unita _
apuliaSi da ndrangeta _ kalabriaSi, kadrs miRma darCnen. sam-
agierod, mafiozebi: salvatore juliano italiel robin
hudad iqca da ramdenjerme gaxda reJisorebis muza. amerikaSi
fesvebi yvelaze kargad siciliurma “koza nostram” gaidga,
sadac mwerlis, mario piuzos, yuradReba miipyro da 1969 wels
daibada romani don korleoneze. interviuSi mweralma aRiara,
rom don korleoneSi italieli mafiozi salvadore juliano
igulisxma. al paCinom da marlon brandom ki juliano lamis
mamakacuri siZlieris xatad aqcies. kinematografSi samudamod
gaiTqva saxeli Cikagos avtoritetulma bosma frenk
kostelom. “erTxel amerikaSi” ki, cnobili gangsteris, maier
lanskis, gamo gadaiRes, romelic saxelganTqmuli bandis
“mardes insis” bosi iyo. cnobilia, rom robert de nirom mas-
Tan Sexvedrac ki moiTxova, raTa ukeT “Camjdariyo” rolSi, ma-
gram mkacri uari miiRo. msaxiobi iZulebuli gaxda, mTavari
gmiris saxe realuri orientiris gareSe Seeqmna. aravin icis,
kmayofili darCa Tua ara batoni maier lanski ekranuli pro-
totipiT, magram faqtia, rom de nirom saqveynod gaiTqva sax-
eli.
arsebobs Tu ara
telepaTia?
albaT SeginiSnavT, rom zogjer axloblebis usityvod
gesmiT, maT avadmyofobas asobiT kilometris siSoridanac ki
grZnobT, Tu didi bedniereba ewviaT, sxva qalaqSic rom iyoT,
Tqvenc guli sixaruliT gevsebaT. xSirad gagxsenebiaT Zveli
nacnobi da meore dRes SemTxveviT SexvedrixarT, an gulSi ga-
givliaT _ ama da am adgilas meliano da Turme marTlac
gelodnen. amis gamo amboben, tanma miazra, gulma migrZnoo. ra
SeiZleba daerqvas am movlenas, telepaTia? bevri mecnieri aRi-
arebs telepaTiis arsebobas, bevric uaryofs. marTalia, es
cdebiT ver mtkicdeba, magram amis Taobaze mosazrebebi mainc
arsebobs.
zogierT mecniers miaCnia, rom nebismier cocxal arsebas an
nivTs gard akravs gansakuTrebuli veli, romelic naklebad
aris Seswavlili, Tumca cnobilia, rom maT SeuZliaT
garkveul manZilze informaciis gadacema. roca adamiani
fiqrobs, tvini gamoimuSavebs signalebs, romlebic sivrceSi
asxiveben, amitom meore adamians SeuZlia misi miReba. jerjero-
biT cnobili ar aris, ras ukavSirdeba es movlena, Tumca aese-
bobs versia _ adamianebi vidre alaparakdebodnen, manam am
sighnalebiT urtierTobdnen iseve, rogorc axla cxovelebi.
SesaZloa, es iyo damcavi meqanizmi, romlis saSualebiTac
axloblebs moaxloebul xifaTs vatyobinebT.
amgvarad, mecniereba cnobs Tu ara, es movlena mainc arse-
bobs.
ori guruli Sexvda erTmaneTs.
_ rafer xar, Zama? _ hkiTxa erTma.
_ gadasarevad! Sen rafer xar?
_ me gadevirie ukve!
benzinis CasasxmelTan midi manqana.
_ unda gagafrTxilo, rom dReidan Cven-
Tan sawvavi gaZvirda! _ afrTxilebs
mZRols benzinis Camsxmeli.
_ keTili, maSin guSindeli fasiT Camisxi
50 litri!
skolaSi maswavlebeli moswavles
afrTxilebs:
_ Tamaz, imedia dRes aRar davinaxav, Tu
rogor iwer sakontrolo davalebas Semi
amxanagisagan!
_ mec magisi imedi maqvs, masw...
i1-8:Layout 1 2/17/2009 10:55 AM Page 8