Cemi afxazeTi - აფხაზეთის ავტონომიური...

12
afxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministro #26, marti, 2014 weli wleuls, 7 marts Jiuli Sartava - saqa- rTvelos erovnuli gmiri, „didgoris“, „vaxtang gorgaslisa“ da „wmida giorgis“ I xarisxis ordenebis kavaleri _ 70 wlis gaxdeboda. Jiuli Sartava iyo afxazeTis avtono- miuri respublikis ministrTa sabWos Tavmjdomare, politikuri da saxelmwifo moRvawe, romelic 1993 wlis 27 seqtem- bers soxumis dacemis dRes daxvrites. is gmirulad daiRupa saqarTvelos erTianobisaTvis brZolaSi. erTiani saqa- rTvelos simbolod ki mas Tanabrad mi- aCnda qarTveli da afxazi. arasodes daucalkevebia isini. garda imisa, rom, es yvelaferi TiToeul qarTvels unda gvaxsovdes, is Zalian kargad unda icodes momavalma Taobam. afxazeTis avtonomiuri respublikis mTavrobis, uSualod misi Tavmjdomaris movaleobis Semsruleblis vaxtang yol- baias iniciativiT, 2014 wlis dasawyisSive daigegma Jiuli Sartavas iubilis aRniS- vna. saqarTvelos premier-ministrisa da mTavrobis mxardaWeriTa da TanadgomiT Jiuli Sartavas saiubileo dReebma mar- Tlac masStaburi saxe miiRo. masSi Caeb- nen saqarTvelos umaRlesi saswavleble- bi, afxazeTis da adgilobrivi sajaro skolebi. araerTi RonisZieba afxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministros organizebiT Sedga. gagrZeleba me-2 gv. ase hqvia skulpturul memorials, romelic saqarTvelos er- Tianobis simbolod TbilisSi aRimarTa. memoriali saqarTvelos erovnuli gmiris Jiuli Sartavas 70 wlis iubilisTvis Seiqmna. Tumca, is aseve eZRvneba yvela mebrZols, visac ki odesme saqarT- velos mTlianobisTvis ubrZolia; mTel qarTvel ers, romlis istoriac sxva araferia, Tu ara TavisuflebisTvis ganuwyveteli brZolis gmiruli epopea. gagrZeleba me-2 gv. gmirobisTvis dabadebuli Jiuli Sartava 70 wlis gaxdeboda ` ~ afxazuri enis pirveli afxazuri enis pirveli leqsikoni erovnuli leqsikoni erovnuli biblioTekis fondSi biblioTekis fondSi aRmoCnda aRmoCnda gv.3 gv.3 ganaTlebis ganaTlebis mxardasaWerad mxardasaWerad gv.4 gv.4 gela Cqvanava gela Cqvanava zRaprebi zRaprebi gv.9 gv.9 pedagogi pedagogi miukerZoeb- miukerZoeb- lobis lobis ideiT ideiT gv. gv. 10 10 mamuka pavliaSvili - 20 mamuka pavliaSvili - 20 weli devnili Teatrebis weli devnili Teatrebis scenaze scenaze gv. gv. 11 11 afxazeTi Cemi

Transcript of Cemi afxazeTi - აფხაზეთის ავტონომიური...

afxazeTis avtonomiuri respublikis ganaTlebisa da kulturis saministro #26, marti, 2014 weli

wleuls, 7 marts Jiuli Sartava - saqa-

rTvelos erovnuli gmiri, „didgoris“,

„vaxtang gorgaslisa“ da „wmida giorgis“

I xarisxis ordenebis kavaleri _ 70 wlis

gaxdeboda.

Jiuli Sartava iyo afxazeTis avtono-

miuri respublikis ministrTa sabWos

Tavmjdomare, politikuri da saxelmwifo

moRvawe, romelic 1993 wlis 27 seqtem-

bers soxumis dacemis dRes daxvrites.

is gmirulad daiRupa saqarTvelos

erTianobisaTvis brZolaSi. erTiani saqa-

rTvelos simbolod ki mas Tanabrad mi-

aCnda qarTveli da afxazi. arasodes

daucalkevebia isini. garda imisa, rom,

es yvelaferi TiToeul qarTvels unda

gvaxsovdes, is Zalian kargad unda icodes

momavalma Taobam.

afxazeTis avtonomiuri respublikis

mTavrobis, uSualod misi Tavmjdomaris

movaleobis Semsruleblis vaxtang yol-

baias iniciativiT, 2014 wlis dasawyisSive

daigegma Jiuli Sartavas iubilis aRniS-

vna. saqarTvelos premier-ministrisa da

mTavrobis mxardaWeriTa da TanadgomiT

Jiuli Sartavas saiubileo dReebma mar-

Tlac masStaburi saxe miiRo. masSi Caeb-

nen saqarTvelos umaRlesi saswavleble-

bi, afxazeTis da adgilobrivi sajaro

skolebi. araerTi RonisZieba afxazeTis

avtonomiuri respublikis ganaTlebisa

da kulturis saministros organizebiT

Sedga.

gagrZeleba me-2 gv.

ase hqvia skulpturul memorials, romelic saqarTvelos er-

Tianobis simbolod TbilisSi aRimarTa. memoriali saqarTvelos

erovnuli gmiris Jiuli Sartavas 70 wlis iubilisTvis Seiqmna.

Tumca, is aseve eZRvneba yvela mebrZols, visac ki odesme saqarT-

velos mTlianobisTvis ubrZolia; mTel qarTvel ers, romlis

istoriac sxva araferia, Tu ara TavisuflebisTvis ganuwyveteli

brZolis gmiruli epopea.

gagrZeleba me-2 gv.

gmirobisTvis dabadebuliJiuli Sartava 70 wlis gaxdeboda

`~

afxazuri enis pirveli afxazuri enis pirveli

leqsikoni erovnuli leqsikoni erovnuli

biblioTekis fondSi biblioTekis fondSi

aRmoCnda aRmoCnda gv.3gv.3

ganaTlebis ganaTlebis

mxardasaWerad mxardasaWerad gv.4gv.4

gela Cqvanavagela Cqvanava

zRaprebizRaprebi gv.9gv.9

pedagogi pedagogi ‒ miukerZoeb-miukerZoeb-

lobis lobis

ideiTideiT

gv.gv. 10 10

mamuka pavliaSvili - 20 mamuka pavliaSvili - 20

weli devnili Teatrebis weli devnili Teatrebis

scenaze scenaze gv.gv. 11 11

afxazeTiCemi

marti, 2014 welimarti, 2014 weli2 CemiCemiafxazeTi

sastumro `ambasadorSi“ 3 marts, dedis dRes saqarT-

velos erTianobisTvis daRupulTa dedebs umaspinZles.

afxazeTis ganaTlebisa da kulturis saministros ssip

kinocentri `afxazeTisa“ da afxazeTis Semoqmed bavSvTa

kavSiris `momavlis xmis“iniciativiT mowyobili saRamos

`lamazad Svilis gamzrdeli deda micvnia RmerTada“ erqva

da misi stumrebi iyvnen afxazeTis omSi daRupuli meom-

rebis dedebi da meuRleebi, qalbatonebi: meri cikolia,

Jana gabiskiria, neli beTaSvili, luara Cxetia, Tina ka-

landariSvili, leila bainduraSvili, lida pitava, nuca

wulia, valia Sonia, nazi baRiSvili-adamia, liana quTelia,

suliko gabunia, lili dgebuaZe. maT es mSvenieri dRe-

saswauli miuloces afxazeTis ganaTlebisa da kulturis

ministrma dimitri jaianma, afxazeTis umaRlesi sabWos

Tavmjdomaris moadgilem Tamaz xubuam, 23-e brigadis

meTauris moadgilem daTo ciramuam, sapatriarqos warmo-

madgenelma neli jiqurma, kompozitorma da momReralma

ia maisaiam, sastumro `ambasadoris“ menejerma, soxumelma

daTo kalandiam, gagrelma momReralma giguSa managaZem.

saRamos koordinatorebi iyvnen ssip kinocentri `af-

xazeTis“ TanamSromlebi nona beraia da roza kvaracxelia.

damswreni daloca da dedebs uwmindesisa da unetare-

sis gamogzavnili qadagebebisa da epistoleebis krebuli

gadasca sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis

qoreposkoposma, axalcixisa da tao-klarjeTis mitropo-

litma meufe Teodorem.

saRamos wamyvanebma ana tabataZem, saba maisuraZem da

nino qeTelaurma xmamaRla gaaJReres samSoblos erTiano-

bisaTvis daRupuli biWebis saxelebi: soso cikolia, gu-

ram gabiskiria, jumber beTaSvili, Tengo da merab Cxetiebi,

giorgi da zviad ugrexeliZeebi, amiran da tariel kalan-

dariSvilebi, vaxtang elerdaSvili, murTaz pitava, Temur

beria, geno gabunia, goCa bainduraSvili, daTo da goCa ad-

amiebi, elguja ruxaia, avTandil Sonia, roman miqaZe...

roca gmiri Jiuli Sartavas cxedari afxazeTidan Ca-

moasvenes, deda feniam Svils jer natyviari muxlebi da

mkerdi mousinja, Semdeg ki saxeze daxeda Turme, Cems

Svils SiSis kvali xom ar aRebeWdao. SiSis odnavi kvalic

ki aRarsad Canda gmiris saxeze.

Jiuli Sartavas TanamebrZolebis da masTan erTad

gmirulad daRupuli vaJkacebis guram gabiskiriasa da jum-

ber beTaSvilis meuRleebma, qalbatonebma Jana gabiskiriam

da neli beTaSvilma gmiri meuRleebi gaixsenes da dedebs

didi siyvaruliT miuloces dResaswauli. aseve TavianTi

Svilebis gmirobebze isaubres qalbatonebma leila bain-

duraSvilma, Tina kalandariSvilma, meri cikoliam.

folkloruli da saestrado simRerebi warmoadgines

ansamblebma `Savlegom“, `soxumelma biWebma“, saxelmwifo

konservatoriis aRsazrdelebma nuca berim, kesa RaRani-

Zem, Tamar sabaurma, elisabed naWyebiam, zuka lobJaniZem,

da-Zma mariam da sandro elieSvilebma da sxv.

afxazeTis ganaTlebisa da kulturis saministros

saxeliT saministros ganaTlebis, kulturisa da sportis

departamentis ufrosis moadgilem qalbatonma mediko

kvaracxeliam sastumro `ambasadoris“ menejers da direq-

cias madloba gadauxda TanadgomisTvis da afxazeTidan

devnili mozardebis xeliT Sesrulebuli suvenirebi ga-

dasca.

nona beraia

omSi daRupulTa dedebs momSi daRupulTa dedebs mieZRvna ieZRvna

pirveli gverdidan

„qandakeba warmoadgens daWril loms,

romelic saqarTvelos gasamTlianeblad

da mis gadasarCenad ibrZvis. qandake-

ba aRmarTulia monoliTze - gabzarul

qvaze, romelSic saqarTvelo moiazreba.

gabzaruli anu teritoriebmoglejili

saqarTvelosTvis loms TaTi mouxvevia da

mTeli Tavisi ZalisxmeviT cdilobs masze

gaCenili bzari Sekras, rogorme Seakavos

da isev gaamTlianos qva anu saqarTvelo.

da... lomi axerxebs kidec amas.

swored am bzarze gadis brinjaosferi

warwera: `saqarTvelosTvis“. warwera Ses-

rulebulia arastandartuli SriftiT,

romelic Tavisi moyvanilobiT saqarT-

velos mTa-gors mogvagonebs. saqarT-

velos mTa-goriviT erTmaneTze gadabmu-

li asoebi ki bzars TavisTavad kravs da

amTlianebs.

qandakebis masalas warmoadgens brin-

jao, granti da marmarilo. Sesabamisad,

Cvens realobaSi es pirveli qandakebaa,

romelSic gamoyenebulia sami feri _ brin-

jaosferi, Rvinisferi da Savi, _ ambobs

memorialis Seqmnis ideis avtori da erT-

erTi moqandake zurab kokaia, da dasZens:

_ qandakebis dadgmis gadawyvetileba af-

xazeTis mTavrobis Tavmjdomaris mova-

leobis Semsrulebelma vaxtang yolbaiam

Zalian swrafad miiRo. garda amisa, unda

iTqvas, rom batoni vaxtangi mudmivad in-

teresdeboda qandakebaze muSaobis pro-

cesiT da yuradRebas ar gvaklebda.

memorialis Seqmnaze aseve muSaobdnen

moqandakeebi _ daviT mindoraSvili da

eduard Saxnazarovi, brinjaoSi Camomsx-

melebi _ mama-Svili oleg da paata gelaS-

vilebi, arqiteqtori andro RvamiCava,

mxatvar-dizaineri sergei slivini, mSene-

blebi zaal lomsaniZe da daviT kapanaZe.

qandakebis dasadgmeli adgilis mo-

sawesrigeblad da sxva problemebis mo-

sagvareblad, afxazeTis mTavrobasTn

erTad, Zalisxmeva ar dauSurebiaT va-

kis raionis gamgebels baCo doliZesa da

gamgeblis moadgiles ramaz lominaZes.

qandakeba nucubiZis platos II-mkr-

Si, besarion JRentis quCaze, myudro da

koxta skverSi daidga. fafaraSlili da

torebdamZimebuli lomi Zalian bune-

brivad Caewera skveris mimdebare sivrce-

Si. gaCnda gancda, rom es adgili TiTqos

swored am qandakebaselodeboda.

nato korsantia

pirveli gverdidan

erovnul-politikur akademiaSi, saqarTvelos te-

qnikur da soxumis universitetebSi gaimarTa Jiuli

Sartavas cxovrebisa da moRvaweobisadmi miZRvnili sa-

mecniero konferenciebi. saiubileo komisiebs xelmZR-

vanelobdnen akademikosebi roin metreveli da arCil

frangiSvili, profesori joni afaqiZe.

Catarda Jiuli Sartavas saxelobis saWadrako

turniri afxazeTidan devnil axalgazrda moWadrakeebs

Soris, literaturuli konkursi _ „omis Semdeg“ _ sko-

lebSi, moewyo afxazeTis mxatvrebis gamofena.

gamoicema wignebi, romlebic afxazeTis omze da Ji-

uli Sartavas moRvaweobaze mogviTxrobs.

7 marts TbilisSi daidga Jiuli Sartavas xsovnisad-

mi miZRvnili skulpturuli memoriali „saqarTvelosT-

vis“. imave dRes Jiuli Sartavas saflavTan mividnen

da mis xsovnas pativi miages saqarTvelos premier-min-

istrma irakli RaribaSvilma, saqarTvelos parlamentis

Tavmjdomarem daviT usufaSvilma, saqarTvelos prezi-

dentma giorgi margvelaSvilma, afxazeTis avtonomiuri

respublikis mTavrobis Tavmjdomaris movaleobis Sems-

rulebelma vaxtang yolbaiam, ministrebma, kulturisa

da sazogadoebis TvalsaCino warmomadgenlebma.

saRamos ki rusTavelis saxelobis Tbilisis saxelm-

wifo akademiurma Teatrma afxazeTis SemoqmedebiTi

koleqtivebis mier warmodgenil Teatralizebul war-

modgena-koncerts umaspinZla.

Jiuli Sartavas saiubileo dReebi gaimarTa mis

mSobliur qalaq senakSi, agreTve quTaisSi, rusTavSi,

baTumSi da sxva qalaqebSi. yvela saRamo da Sexvedra ki

erTi saTqmeliT iyo damuxtuli: mis saxels daviwyeba

ar uweria.

sakuTari informacia

gmirobisTvis dabadebuli

`~

marti, 2014 welimarti, 2014 weli 3CemiCemiafxazeTi

maia Soniamaia Sonia

saqarTvelos parlamentis erovnuli bib-

lioTeka afxazuri bibliografiis yvelaze

srulyofil koleqcias inaxavs. am fondSi

daculia iseTi unikaluri gamocemebi,

romelTa arsebobis Taobaze Tavad afxa-

zebmac ki araferi ician. fondi bolomde

Seuswavlelia da masze momuSave mec-

nierebi gzadagza saintereso aRmoCenebis

avtorebic ki xdebian. daaxloebiT erTi

wlis winaT afxazuri enis specialistma

Teimuraz gvancelaZe am unikalur fondSi

pirvel afxazur leqsikons miakvlia,

romlis arsebobis Sesaxeb manamde TiTqmis

araferi iyo cnobili.

gamocemaze muSaobisas gairkva, rom

leqsikoni 1827 wels afxazeTSi, soxum-

yaleSi (amJamad qalaqi soxumi) ruseTis

flotis leitenantma (SemdegSi kontr-

admirali) vladimer romanovma Seadgi-

na. leqsikoni or egzemplarad daiwera.

erovnul biblioTekaSi erT-erTi maT-

gania daculi.

leqsikonis ori egzemplaridan erT-

erTi 1827 wlidanve daculi yofila

sevastopolis oficerTa biblioTekaSi,

xolo meore egzemplari vladimer ro-

manovis ufrosobas sankt-peterburgSi,

saimperatoro mecnierebaTa akademiisTvis

gaugzavnia. 1926 wels xelnaweri SeiZina

profesorma ivane mixeilis Ze sarqizov-

serazinim da inaxeboda mis pirad bib-

lioTekaSi. 1941 wels ki ivane sarqizov-

serazinim, mxatvar uCa jafariZis rCeviT,

leqsikoni saqarTvelos saxelmwifo re-

spublikur biblioTekas (amJamad saqa-

rTvelos parlamentis erovnuli bib-

lioTeka) usasyidlod gadasca. xelnaweri

oficialurad Caibara iSviaT gamocemaTa

fondma. leqsikonis pirveli mokle aRwer-

iloba 1964 wels gamoqveynda.

leqsikoni Seicavs 1952 saleqsikono

erTeuls. erovnuli biblioTekis mier

gamocemuli xelnaweri aris dednis das-

kanerebuli varianti. Temur gvancelaZem

xelnaweri Seiswavla, daamuSava da axal

gamocemaSi TiToeul saleqsikono er-

Teuls aRdgenili dialeqturi formebi

daurTo.

xelnaweris axal gamocemas Tan erTvis

gamokvleva leqsikonis avtorisa da wig-

nis bed-iRblis Sesaxeb, aseve im pirebis

biografiebi, romelTac sxvadasxva wlebSi

Sexeba hqondaT leqsikonTan. wigns aseve

axlavs leqsikonSi mocemuli enobrivi ma-

salis mokle enaTmecnieruli analizi.

Teimuraz gvancelaZe, soxumis sax-

elmwifo universitetis afxazuri enisa

da kulturis institutis direqtori,

filologiis mecnierebaTa doqtori, afxa-

zuri enis mkvlevari: _ es aris afxazuri

enis uZvelesi leqsikoni, rac ki odesme

Sedgenila. masSi Setanilia iseTi sityve-

bi, romlebic afxazeTSi 1870-iani wlebis

Semdeg, praqtikulad, aRar arsebobs. am-

denad, am wigns aqvs udidesi mniSvneloba

afxazuri enis istoriisa da afxazeTis

istoriis, aseve afxazur-qarTuli urT-

ierTobebis kvlevis TvalsazrisiTac,

radgan xelnaweri Zalian bevri gamoCe-

nili qarTveli pirovnebis mzrunvelobis

qveS iyo wlebis ganmavlobaSi da es Zalian

mniSvnelovani da dasafasebelia.

_ rogorc viciT, erovnul biblioTeka-

Si es wigni Tqven aRmoaCineT?

_ am wignis arseboba cnobili iyo bib-

liografebisa da sabiblioTeko saqmis spe-

cialistebisaTvis, magram enaTmecnierebi-

sTvis ara. amis Sesaxeb arc qarTvelebma

icodnen araferi da arc afxazebma. me

SarSan sruliad SemTxveviT aRmovaCine,

rom Cvens erovnul biblioTekaSi aseTi

unikaluri xelnaweri arsebobs da igi mo-

vamzade gamosacemad. aRvadgineT Zveli

sityvebi, romlebic damaxinjebulad aqvs

avtors leqsikonSi Setanili. xelnawerma

Semogvinaxa iseTi sityvebi, romelic davi-

wyebas iyo micemuli da am TvalsazrisiT

wigni Zalian mniSvnelovania.

_ afxazebs Tu SeatyobineT am aRmoCenis

Sesaxeb?

_ diax, maT ukve ician amis Taobaze.

axali gamocemis ramdenime egzemplari

Segzavnilia kidec afxazeTSi. es gamo-

cema pirvel rigSi specialistebs _ enaT-

mecnierebs, istorikosebs, eTnografebs

ainteresebT. biblioTeka apirebs Tavis

vebgverdze dados wignis sruli ele-

qtronuli versia da maSin ukve mTel

msoflioSi nebismier adamians SeeZleba

naxos, waikiTxos da gamoiyenos is.

dimitri jaiania, afxazeTis ganaTlebi-

sa da kulturis ministri: _ es saqme ufro

metadaa dasafasebeli. ar meguleba af-

xazeTSi adamiani, romelic afxazuri

enis kvlevis sakiTxs afxazur-qarTuli

urTierTobis WrilSi ar ganixilavdes.

am wignis gamocema da zogadad is saqme,

romelsac akeTebs Teimuraz gvancelaZe,

aris afxazebTan Zalian axlos misvla da

Tavad afxazebis qarTvelebTan mosvlis

saukeTeso saSualeba. am gzas xelSewyoba

sWirdeba.

_ afxazur enas, gamodis, rom Cven ufro

vicavT, vidre Tavad afxazebi?

_ samwuxarod asea. maT ukve avi-

wydebaT sakuTari afxazuri ena da me amas

niSnis mogebiT ar vambob. mtkiva da imi-

tom vambob.

mirian xositaSvili, erovnuli bib-

lioTekis generaluri direqtoris moadg-

ile: _ Tavad erovnuli biblioTekis

TanamSromlebisTvisac ki ar iyo cnobili,

rom pirveli afxazuri leqsikonis origi-

nali, romelic xelnaweria, erovnul bib-

lioTekaSi inaxeboda. mas ewera abazuri

enis leqsikoni da bibliografiuli aR-

werilobac ase iyo Sedgenili. batonma

Teimuraz gvancelaZem naxa, rom abazuri

iyo Secdoma da sinamdvileSi is pirveli

afxazuri enis leqsikonis uZveles gamo-

cemas warmoadgenda. igi 1827 wels Seqm-

nili xelnaweria, romelic mogvianebiT

erovnul biblioTekas gadasces saCuqrad

da mas Semdeg aq inaxeba. 1964 wels gakeTda

am xelnaweris detaluri aRweriloba. ro-

gorc ki baton Teimuraz gvancelaZisgan

gavigeT, rom aseTi unikaluri xelnaweri

arsebobs, maSinve gadavwyviteT, wignad

gamogveca. vfiqrob, am wignis gamocema

mniSvnelovania rogorc mkvlevarebis, ise

Tavad afxazebisTvis. am wignis gamocema

erTgvari gzavnilia afxazebisTvis, rom

maTi kultura da ena Zalian mniSvnelova-

nia CvenTvis da rom sabolood Cven erT

qveyanaSi unda vicxovroT.

rogorc irkveva, es gamocema

afxazebisTvisac siaxlea. maT amis Taobaze

socialuri qselis meSveobiT gaugiaT

da maTi mxridan didi gamoxmaurebac

mohyolia. danarCens movlenebis ganviTa-

rebidan SevityobT.

afxazuri enis pirveli leqsikoni erovnuli afxazuri enis pirveli leqsikoni erovnuli biblioTekis fondSi aRmoCndabiblioTekis fondSi aRmoCnda

lado baxtrionelilado baxtrioneli

erTxel dimitri gulia samurzayano-

Si yofila stumrad. uqeifia, moulxenia,

umReria afxazuri simRerebi. roca da-

Ramda, fanjaraSi naxevarmTvares Semouxe-

davs. uceb moiwyina Turme stumarma. es

maspinZlebs ar gamoparviaT da metad

Sewuxebulan, ra ar uRoniaT, rom isev

gaemxiarulebinaT Zvirfasi stumari, ma-

gram amaod. mere SekiTxvac gaubedavT: xom

araferi gewyinaTo dimitri batono.

_ caze rom naxevarmTvare gamoCndeba,

uneblieT sevda euflebao Cems suls.

_ ratom brZanebTo magas, dimitri ba-

tono, _ uTqvams maspinZels.

_ naxevarmTvare Turqebis gemze

abrdRvialebul im mewamul naxevarmT-

vares magonebso, mahajirobis Jams am mi-

wis Svilebs urjuloTa qveyanaSi mimaval

xomaldebis droSebze rom exatao.

mec am naxevarmTvarem wamarTvao yr-

moba!

erTxans dumili gamefebula sufraze.

mere isev dimitri gulias daurRvevia

siCume.

fexze amdgara zarniSian TeTr Coxa-

axaluxSi gamowkepili poeti jixvis savse

yanwiT xelSi da uTqvams:

_ es mTvaris avsebis sadRegrZelo

iyos, savse mTvaris sadRegrZelo. cod-

vaa naxevarmTvariT ganaTebuli Rame. es

im naTel Rameebs gaumarjos, savse mTvare

rom gaaqaTqaTebs. mTvare keTili Ramis

Ria Tvalia. dae, naxevradRia TvaliT ara-

sodes gadmoexedos miwisTvis zecas.

Jurnali `riwa”, 1975 weli, #1.

2014 weli afxazuri literaturisa da

istoriografiis fuZemdeblis dimitri

gulias saiubileo welia.

(ix. gv. 12)

s a d R e g r Z e l s a d R e g r Z e l o

marcxnidan: xuxuti bRaJba, galaktion tabiZe, dimitri gulia, bagrat Sinkuba

marti, 2014 welimarti, 2014 weli4 CemiCemiafxazeTi

nato korsantianato korsantia

ra programiT warsdgnen qarTveli ax-

algazrdebi gaeros Stab-binaSi da rogor,

ra principiT SearCies is? am da sxva SekiTx-

vebiT mivmarTeT proeqtis erT-erT xelmZ-

Rvanels, afxazeTis ganaTlebisa da kultu-

ris ministris moadgiles bela kopalians.

bela kopaliani:

_ gaeros saerezolucio proeqtSi Cven

mxolod erTi programis wardgenis ufle-

ba gvqonda. amasTanave, proeqtSi monawile

48 qveynidan mxolod erTi programa unda

gasuliyo. Tumca, erT proeqtSi Cveni

problemebi verafriT CavtieT da iq er-

Tis nacvlad sami programa warvadgineT.

roca proeqtis farglebSi gamocxadda

Tematuri konkursebi, axalgazrdebTan er-

Tad arCevani SevaCereT im mimarTulebebze,

romlebic dRes gansakuTrebiT problema-

turia saqarTveloSi. magaliTad, cnobili

„pizas“ kvlevebis Tanaxmad, wignierebis

TvalsazrisiT, saqarTvelos sakmaod

ara sa xarbielo pozicia aqvs. kvleva 15

wlamde asakis moswavleebs Soris tardeba

da wakiTxulis gaazrebis unaris Sefasebas

gulisxmobs. rogorc kvleva adasturebs,

saqarTveloSi bavSvebs werac uWirT,

kiTxvac da wakiTxulis gaazrebac, rac

bolo wlebis ganuwyveteli saganmanaTle-

blo reformebis fonze katastrofulia.

aqedan gamomdinare, axalgazrdebma,

Cvens mier micemuli rekomendaciebis gaT-

valiswinebiT, erT-erT mimarTulebad ga-

naTlebis xelSewyobis programa SearCies.

meore mimarTulebad _ saqarTvelosTvis

aseve problematuri ekologiis sakiTxi.

mesame mimarTuleba gaxda konfliqtebi,

mediacia, urTierTobebi, konfliqtebis

daregulireba _ afxazeTis da samaCablos

problemebis erTobliobiT.

axalgazrdebi TiToeul jgufSi in-

teresebis mixedviT gadanawildnen, vis

romeli sfero ufro ainteresebda. muSao-

bdnen yoveldRiurad, socialur qselSi _

feisbuqSi Seqmnili sami daxuruli jgu-

fis daxmarebiTac. samive jgufma SeimuSa-

va sakuTari logo, dabeWda bukletebi.

axalgazrdebis amgvar Zalisxmevas

ukvalod ar Cauvlia: jer kidev winasa-

prezentacio ganxilvaSi, romelSic yvela

qveyana monawileobda, qarTvelma axal-

gazrdebma sxvadasxva qveynis komisiebis

didi mowoneba daimsaxures. isini saocrad

motivirebulni, SesaniSnavi inglisuriT

mouTxrobdnen komisiebis wevrebs ama Tu

im programis mniSvnelobaze, ratom air-

Cies esa Tu is sakiTxi da gamarjvebis Sem-

TxvevaSi, ris gakeTebas apirebdnen.

_ rac Seexeba konfliqtebTan dakav-

Sirebul proeqts, rogor hqondaT axal-

gazrdebs afxazeTisa da samaCablos prob-

lemebze muSaoba gaazrebuli?

_ maTi proeqtis mixedviT, qarTveli,

afxazi da osi axalgazrdebi neitralur

teritoriaze unda Sexvedrodnen erTma-

neTs. maT mrgvali magidis tipis Sexvedre-

bze unda gaecnoT erTmaneTi, esaubraT

TavianT warmatebebze, interesebze, sur-

vilebze, moeZebnaT gadakveTis wertilebi.

TavianTi saTqmelis zustad gamosax-

atavad am jgufs damzadebuli hqonda

video-rgolic. gogona, romelzec aris es

filmi, 5 wlis iyo, roca samaCabloSi kon-

fliqti daiwyo. Jurnalisti midis masTan

da ekiTxeba, saidan xaro. is ki SeSinebuli

pasuxobs, TamaraSenidano. ramdeni wlisa

xaro da xuTiso. mere eubneba Jurnalis-

ti, ici, Seni saxli me davwvio. amis Tqma

da bavSvs saxe ecvleba. am dros misi saxe

usityvod ambobs: ra saSinelebaa omi, rom

omi arasodes unda moxdes. mere yvela

aRniSnavda, rom am saxem mTeli msofli-

os saTqmeli Tqva. videos bolo kadrebSi

es gogona ukve gazrdilia, warmatebuli

axalgazrdaa da miuxedavad imisa, rac

moxda, mas ara aqvs siZulvili, zizRi da

mtruli damokidebuleba aravis mimarT.

is ambobs: _ maxsovs, rac moxda, magram win

viyurebi, Cven mSvidobaze unda vilapara-

koT da momavalze, romelic Cvenzea

damokidebuli...

es iyo Zalian kargad momzadebuli

programa, rac bunebrivicaa, radgan TviT

problema iyo CvenTvis, yvelasTvis Zalian

mtkivneuli da sisxlxorceuli. komisi-

is wevrebic yvelaze did xans swored am

gundTan rCebodnen. yvelaze meti SekiTx-

vebi maTTan hqondaT. axalgazrdebic

gulmodgined uxsnidnen, rogor warmoiSva

es konfliqtebi, ra viTarebaa axla iq da

ra mniSvnelovania am axalgazrdebis erT-

maneTTan dakavSireba. zogierTi komisiis

wevri Tvalcremliani tovebda iqaurobas.

maTi reaqciebis gaTvaliswinebiT ki, Cven

gvegona, rom swored es proeqti gaimar-

jvebda. Tumca rogorc wina Rames ax-

algazrdebma gaiges, finalSi ganaTlebis

mxardaWeris programa da ekoprograma

gavida. es imas niSnavda, rom finalSi erT-

maneTs konkurencias ori qarTuli pro-

grama gauwevda, rac faqtobrivad orive

programis gamarjveba iyo. sabolood ki

gaimarjva ganaTlebis mxardaWeris pro-

gramam.

_ Tqveni azriT, miuxedavad didi dain-

teresebisa da mowonebisa, ratom ar gavida

konfliqtebTan dakavSirebuli proeqti.

miT umetes, rom Tanamedrove msoflio ase

daserilia didi Tu patara konfliqtebiT?

_ finalis Sejamebis Semdeg am jguf-

Tan movida erT-erTi komisiis wevri

da axalgazrdebs uTxra: Tqveni saTqme-

li, rom omi arasodes unda moxdes, Za-

lian mniSvnelovania ara mxolod Tqveni

qveynisTvis, aramed mTeli msofliosT-

viso. da miuxedavad amisa, Cemi azriT, am

SemTxvevaSic Sedegi gansazRvra im TavSe-

kavebulma poziciam, rasac iCens msoflio

analogiuri sakiTxebis mimarT. minda

aRvniSno, rom afxazeTidan gadmosvlis

pirvel wlebSi ufro iyo mxardaWerili

aseTi tipis proeqtebi...

_ gasagebia, TavSekavebuli msoflio

sakuTar Tavs ar Ralatobs. iqneb, gvefiqra

Cven TviTon dagvefinansebina am tipis pro-

eqtebi? aucilebelia Suamavali gvyavdes?

_ am sakiTxze vmuSaobT. vfiqrobT,

amgvari Sexvedrebi gaimarTos ara mxolod

axalgazrdebs, aramed ufrosi Taobis

adamianebs Sorisac.

_ sainteresoa, 20 wlis Semdeg isev ar-

sebobs devnili ojaxebis bavSvebis adgilo-

briv bavSvebTan integraciis problema?

_ Zalian saintereso kiTxvaa. es prob-

lema arsebobs da mere rogor. bavSvs,

romelic integrirebulia sociumSi, sa-

dac is cxovrobs, sadac swavlobs, ufro

meti gamocdileba aqvs da kompleqsi ar

awuxebs. xolo devnili bavSvi, romelic

Caketilia erT sociumSi _ devnili Temi,

devnili ojaxi... Tavis samyaroSia moq-

ceuli da Znelad axerxebs adaptirebas da

morgebas axal sociumTan. vcdilobT Cve-

ni proeqtebiT garkveulwilad mainc xeli

SevuwyoT am realobis Secvlas.

_ cota ar iyos, mTavari Temidan gada-

vuxvieT. rac Seexeba gaeros Stab-binaSi

gamarjvebul ganaTlebis xelSewyobis

programas, ra konkretul nabijebs iTval-

iswinebs is ganaTlebis sistemaSi arsebuli

arc ise saxarbielo suraTis Sesacvlelad?

_ es aris sapilote proeqti, romelic

gansakuTrebiT dawyebiTi klasebis moswav-

leebs daexmareba. maTTan swored axalgaz-

rdebi, ZiriTadad studentebi imuSaveben.

proeqti gavrceldeba gansakuTrebiT so-

cialurad daucveli ojaxebis bavSvebze.

mTavaria, rom gaimarjva proeqtis ideam,

saboloo versiis SemuSaveba axla mimdi-

nareobs.

am proeqtis paralelurad, Cven ga-

vagrZeleT muSaoba da saintereso urT-

ierToba Camogviyalibda organizaciebT-

an, romlebic msgavsi tipis ganaTlebis

xelSewyobis programebs axorcieleben.

maT Soris aris saerTaSoriso asociacia

„kivitas georgika“. vapirebT skolamdeli

alternatiuli saganmanaTleblo cen-

trebis dafuZnebas, CarTulobis strate-

giis programis farglebSi gansazRvrul

teritoriebze, soflebSi. es iqneba xuT-

wlianebis momzadeba skolisTvis. saqarT-

velos ganaTlebis saministrosa da „kivi-

tas georgikas“ mier ukve SemuSavebulia

saxelmZRvaneloebi. garda amisa, maisSi

miwveuli var poloneTSi, alternatiuli

ganaTlebis sferoSi arsebuli gamoc-

dilebis gaziarebis mizniT.

_ rogor da ra formiT Caebmeba am muS-

aobaSi afxazeTis ganaTlebisa da kultu-

ris saministro?

_ am etapisTvis xuTwlianebis

skolisTvis momzadebis procesSi ukve

CaerTo ganaTlebis sammarTvelo, galis

saganmanaTleblo resurscentri. Tan-

daTan saministros TiTqmis yvela sam-

marTvelo da departamenti Caebmeba ga-

naTlebis gaZlierebisa da xelSewyobis

programis ganxorcilebaSi. garda amisa,

devnili moswavleebisa da pedagogebisT-

vis kidev araerTi ganaTlebis xelSewyo-

bis proeqti amoqmeddeba.

ganaTlebis mxardasaWeradganaTlebis mxardasaWerad21 marts, `Seraton metexi palasSi~ ax-

algazrduli asambleis zamTris sesiebSi

monawile afxazeTidan devnil da aradevnil

25 delegats proeqtSi warmatebuli monaw-

ileobisTvis serTifikatebi gadaecaT.

organizaciam „mravalerovani saqarT-

velo demokratiuli Rirebulebebis ganmt-

kicebisaTvis“, programis farglebSi pro-

eqtis mxardaWerisa da TanadgomisaTvis,

madlobis sigelebi gadasca afxazeTis mTav-

robis Tavmjdomaris movaleobis Semsruleb-

els vaxtang yolbaias, afxazeTis umaRlesi

sabWos Tavmjdomares elguja (gia) gavazavas,

afxazeTis ganaTlebisa da kulturis minis-

trs dimitri jaians, afxazeTis ganaTlebisa

da kulturis ministris moadgiles bela kopa-

lians. madlobis sigelebi daimsaxures, aseve,

im saswavleblebma da kompaniebma,romlebmac

proeqtis ganxorcielebas Seuwyves xeli.

axalgazrdebisTvis serTifikatebis ga-

dacemis ceremonials saerTaSoriso savaWro

palatis warmomadgeneli nikol Jordania,

aSSs-s saelCos politikuri oficeri maia li-

onsi, samTavrobo, arasamTavrobo da diplo-

matiuri korpusis warmomadgenlebi eswre-

bodnen.

„aq warmodgenili axalgazrdoba aris is

Taoba, romelTa xelSic iqneba xval saqarT-

velos momavali. madloba minda vuTxra qa-

lbaton rita prokopenkos, romelmac didi

Sroma Cado am proeqtSi, amerikis saelCos,

qalbaton nikol Jordanias, romelsac gan-

sakuTrebuli sityva eTqmis Cvens qveyanaSi.

saocari siamayis SegrZneba meufleba am bavS-

vebs rom vuyureb. minda madloba vuTxra

pedagogebs, romelTa wyalobiTac gadian isi-

ni saerTaSoriso arenaze da iq warmatebebs

aRweven. Cveni valdebulebaa, xeli SevuwyoT

axalgazrdebs, ganaviTaron TavianTi niWi da

Sesabamisi miswrafebebi~, _ ganacxada Sexve-

draze vaxtang yolbaiam.

proeqtis mizania, aRmoaCinos axalgazr-

da liderebi msoflios masStabiT da gaacnos

maT meTodebi, Tu rogor miaRwion dialogis

gziT saerTaSoriso urTierTobebSi warmate-

bebs, kreatiulobas da daeuflon diplo-

matiis xelovnebas.

niu-iorkSi mdebare gaeros Stab-binaSi

22qarTveli axalgazrda (moswavleebi da

studentebi) wleuls, TebervalSi imyofe-

bodnen. maT Soris 10 afxazeTidan devnili

iyo.

proeqti afxazeTis mTavrobis, afxaze-

Tis umaRlesi sabWos, afxazeTis ganaTlebi-

sa da kulturis saministros, organizacia

„mravalerovani saqarTvelo demokratiuli

Rirebulebebis ganmtkicebisaTvis» organi-

zebiT tardeba.`Seraton-metexi palasSi~

niu-iorkSi, gaeros Stab-binaSi

marti, 2014 welimarti, 2014 weli 5CemiCemiafxazeTi

Jiuli Sartava70

warmoudgenelia raindis fenomenis wvdoma iobis moTminebis arsis wvdomis ga-

reSe. am ori fenomenis sinTezi gaxldaT Jiuli Sartavas pirovneba. raindebi,

samwuxarod, Cveulebriv mokvdavTagan gansxvavebiT, tragikulni arian. Jiuli Sar-

tavam cotneseuli precedenti gaimeora da gvauwya, rom raindi SeiZleba eziaros

(da Cvenc gvaziaros) bednierebas swored tragikuli msxverplSewirviT. mxolod

am ukanaskneliT dagvidgeba tragikuli kaTarzisis, ganwmendis Jami, mxolod amis

Semdeg eZleva ersa da mamuls renesansze fiqris ufleba, am uflebis, movaleobis

simaRleze awevis saSualeba.

ara mgonia, vmkrexelobde, magram cotne codo iyo maradisobaSi martosulad

myofi, isic saukuneebis ganmavlobaSi iobis moTminebiT eloda misnair sworup-

ovar moyvass. erTi mxari Jiuli Sartavam daumSvena, meore - zviad gamsaxurdiam.

gasamdao, brZanebs mavani! diax, gasamda, raki esec samebaa, sami kolxis zeobaa

zogadqarTul sinamdvileSi!..

aravis darCes STabeWdileba, TiTqos Tqveni mona-morCili am Cemeuli samebis

miRma eris rCeul raindebs ver xedavdes, RmerTma dagvifaros! mxolod imis war-

moCena msurs, rom maT, RvTiT gacnobierebuli msxverplSewirvis fasad, mowameo-

brivi saqcieliT caTa Sina amaRleba daimkvidres.

Jiuli 1983 wlis zafxulSi gavicani missave naloliaveb `boris ZnelaZeSi“, sa-

dac leqciebis wasakiTxad avdiodi. stumari hyavda amoyvanili, mas Tan axlda vaJa

lorTqifaniZec. rodesac arxis bogirze gavdiodiT, vaJas hkiTxa: vaJa, ra mdin-

area eso. vaJam mxrebi aiCeCa. Jiulim uTxra: mtkvaria, vaJa, mtkvario. im wyals,

marTlac mtkvridan eqaCebodnen Savnabadaze da xelovnur tbaSi Caedineboda...

bolos Jiuli zustad 10 wlis Semdeg, 1993 wlis zafxulSi vnaxe soxumSi. mar-

toni viyaviT samuSao oTaxSi. Sav muyaoSi Casmul fanjarasTan videqiT garindul-

ni. mis mzeraSi dasasruli da aRsasruli amovikiTxe da viwame...

me mwams Cemeuli samebis aRdginebis!

germane facacia

iobic, raindic...

1944-19931944-1993

nu miTvalTvalebT! nu miTvalTvalebT!

ar var saSiSi, batono, aravisTvis!ar var saSiSi, batono, aravisTvis!

`sxvebis monayols ar veyrdnobi. ver gamigia, vin raSi

unda davarwmuno. raca var, es var dadebiTiT da uaryofiTiT,

codvebiTa da ucodvelobiT; me vdgavar erT poziciaze,

movitano rame konkretuli sasargeblo erisTvis. ar var,

batono, saSiSi aravisTvis, arc gansakuTrebuli vinme var. var

erTi qarTveli kaci da minda vakeTo is, rac SemiZlia da rac

msurs wesierebisa da kanonis farglebSi. nu miTvalTvalebT!

vimeoreb. veraviTar garigebaze ver waval, miT umetes,

sindisTan, da verc iseT winadadebas miviReb, rom igi

provokaciiT an Cemi da Cemi ojaxis fizikuri ganadgurebiT

damTavrdes. amis realuri safrTxe araerTxel gaviare. xolo

Tu sicocxlis gaReba iqneba saWiro, me uyoymanod gavakeTeb

amas erisTvis da ojaxisTvis. merwmuneT, es xmamaRlobisTvis

da paTosisTvis ar aris naTqvami.

...erTi rCeva, Tu SeiZleba. moeSviT amden qiliks, RvarZlis

gadmonTxevas. ifiqreT imaze, rom es yvelaferi Tqven Tu ara,

Tqvens Svilebs, Tqven STamomavlobas Seawuxebs.

...ar SeiZleba saxelmwifos marTva upiratesad viwro wris

karnaxiT.

...xalxi brZenia da yvelafers Tavis saxels daarqmevs. ara

aqvs mniSvneloba, Cven moveswrebiT Tu ara amas, me mxolod

erTi dRis SefasebisTvis ar vcxovrob.~

amonaridebi werilebidan.

1991-1992 ww.

marti, 2014 welimarti, 2014 weli6 CemiCemiafxazeTi

Jiuli Sartava - Cveni drois WeSmariti gmiri

Jiuli Sartavas jer kidev im droi-

dan vicnobdi, rodesac igi saqarTvelos

komkavSiris ck-is pirvel mdivnad muS-

aobda. im wlebSi (1978-1980) kompartiis

afxazeTis saolqo komitetis mdivani vi-

yavi ideologiis dargSi.

maxsovs, unda mimeRo Jiuli Sarta-

va da sakavSiro alkk ck-is maSindeli

pirveli mdivani boris pastuxovi. vert-

mfreniT SemovifrineT mTeli afxazeTi,

dawvrilebiT gavecaniT momavali Tao-

bis, gansakuTrebiT mTiani regionis ax-

algazrdobis cxovrebasa da moRvaweo-

bas.

im periodSi ewyoboda, agreTve,

saerTaSoriso axalgazrduli orga-

nizaciebis Sexvedrebi, romlebsac

maspinZlobda saqarTvelos komkavSiri

Jiuli Sartavas meTaurobiT. isini mra-

valjer iyvnen afxazeTSi.

mogvianebiT gangebam ineba, rom im

mZime periodSi Jiuli Sartava daeniSnaT afxazeTis avtonomiuri respublikis

ministrTa sabWos Tavmjdomared, me ki - mis pirvel moadgiled. es iyo 1993

wlis meore naxevari. im dros soWSi afxazeTis separatistTa xelmZRvanelo-

basTan intensiuri molaparakebebi mimdinareobda konfliqtis mSvidobiani da

politikuri mowesrigebis gzebis Sesaxeb. soWidan dabrunebis Semdeg Jiuli

Sartava gamomiZaxebda, aRfrTovanebiTa da imediT miyveboda molaparakebis de-

talebze. igi darwmunebuli iyo, rom Cven SevZlebdiT SeTanxmebas. xSirad am-

bobda: `isini xom yvelani (mxedvelobaSi hyavda afxazeTis separatistTa xelmZ-

Rvaneloba) Cveni biWebi arian, romlebmac saqarTvelos komkavSiruli skola

gaiares, darwmunebuli var, aucileblad gamovZebniT maTTan saerTo enas“.

rodesac mSvidobian dros TanamSromlob adamianTan - es erTia, sul sx-

vaa, rodesac masTan dRe da Rame muSaob sagangebo mdgomareobis periodSi. am

umZimes situaciaSi Jiuli SartavaSi davinaxe WeSmariti patrioti, romelic

mzad iyo, konfliqtis mSvidobiani gadaWrisTvis SeuZlebeli gaekeTebina. Ji-

uli iyo pirovnuli da ara samsaxurebrivi avtoriteti.

soxumis dacemis dRes J. Sartavas kabinetSi aparatis operatiuli TaTbiri

Catarda. misi kabinetidan sul bolos me da afxazeTis mrewvelobis ministri

raul uSba gamovediT. am dros gaisma eklesiis zarebis rekva. Jiulim SegvaCera,

moZebna sami sanTeli, TiTo-TiTo Cven mogvca da Tqva: `modiT, vilocoT mo-

maval dReze“... da Cven samma, erTma qarTvelma da orma afxazma, qristianulad

gadaviwereT pirjvari da RmerTs daxmareba da kurTxeva SevTxoveT, magram,

saubedurod, aRmoCnda, rom RmerTsac didi pirovnebebi sWirdeba

adamianebs, romlebic mxecurad gauswordnen Jiuli Sartavas, verafers vu-

wodebT, Tu ara me-20 saukunis miwurulis barbarosebs. Jiuli Sartavas saxiT

maT mokles ara marto naTeli pirovneba, gamoCenili politikuri da sazoga-

do moRvawe, aramed kaci, romelic ganasaxierebda maRal moralur da zneo-

briv Tvisebebs, Tanmimdevrulad ibrZoda afxazeTis konfliqtis mSvidobiani,

politikuri mowesrigebisaTvis, Cvens xalxebs Soris urTierTgagebisa da er-

Tianobis aRdgenisTvis, qarTuli saxelmwifos teritoriuli mTlianobisa da

ayvavebisTvis.

gmirebi ar ixocebian, isini mravali Taobis xsovnasa da SegnebaSi cocxlo-

ben.

lorik marSania

mis mzeras raRac rkinisebri axldaZalian sevdismomgvrelia Jiuli Sartavaze saubari. amasTavave, Zalian saa-

mayoc, rom masTan urTierToba gqonda da misi TanamebrZoli iyavi.

mas mere, rac Jiuli Sartava afxazeTis mTavrobis Tavmjdomared dainiSna,

man me, galis raionisa da bevri sxva faqtoris gaTvaliswinebiT, Tavis moadg-

iled damniSna. amasTanave, me da gia gvazava (Cven maSin JiulisTan erTad saqa-

rTvelos parlamentis wevrebi viyaviT) aeroports migvamagra. aeroportis da-

ketvis gamo, iq qalaqidan gasvlis msurveli uamravi adamiani iyrida Tavs.Cven

mudmivad vmoZraobdiT drandasa da soxums Soris da maTi gadayvanis sakiTxebs

vagvarebdiT.

27 seqtembris wina saRamos, 8 saaTze, mTavrobis saxlSi TaTbiri iyo

dagegmili, Tumca me da giam iq misvla mxolod 10 saaTisTvis SevZeliT. Senoba

ukve TiTqmis alyaSi iyo moqceuli da SigniT Zlivs SevaRwieT. pirvel sar-

Tulze jumber beTaSvili Segvxvda, zemoT ki iyvnen miSa kokaia, saSa berulava,

iuri gava, raul eSba, lorik marSania... da, ra.Tqma unda, dacvis biWebi. roca

Jiulis (is am dros sinopSi, samxedro Stabis sxdomaze imyofeboda) davureke

da vuTxari, TaTbirze movediT-meTqi, man mipasuxa: _ vaxtang, mec ar Camita-

rebia TaTbiri. bodiSs gixdiT (saocaria, im urTules wuTebSic ar daviwyebia

bodiSis moxda), rom ver gagafrTxileT. axla wadiT, Tqvens saqmes mixedeT da

xval dagirekavT, an TviTon modiTo. xval SesaZloa, „literaturnaia gazetas“

misadgoms gemi moadges da xalxis gadayvana moxerxdeso.

mTavrobis saxlidan TiTqmis pirvel saaTamde ver gamovediT, biWebs ver

vtovebdiT. cxadad maxsovs, miSa kokaia taxtze iyo miwolili, raRacnairad

araamqveyniurad gafiTrebuli, xmas ar iRebda. samagierod, laparakis xasiaTze

iyoJurnalisti saSa berulava. Cven magidaze CamovsxediT da arsebuli viTa-

rebis yovelmxrivi analizi daviwyeT, vbWobdiT movlenebis SesaZlo ganviTa-

rebaze.

mere iuri gavam Cai gamoitana. biWebi wamosvlas jer ar apirebdnen, Cven ki

wamovediT, magram rom ityvian, fexebi da guli iq mrCeboda.

meore diliT isev mivediT mTavrobis saxlSi sawvavisTvis da male aeropor-

tisken wavediT. Jiuli ar gvinaxavs.

rodesac Jiulize vfiqrob, maxsendeba, rom bolo dros is Zalian naRv-

liani iyo, uCveulod gulCaTxrobili. Tundac wina dReebis Jiulis ar hgavda.

TiTqos raRacas moelis da raRacisTvis emzadebao. midioda, modioda, lapara-

kobda, magram TiTqos sxvagan iyo, sxva ganzomilebaSi.

Jiuli cnobili iyo, rogorc momTxovni, mkacri xelmZRvaneli. afxazeTSi

Camosvlis dasawyisSi iyo kidec amgvari, magram TandaTan uCveulod Tavisufa-

li gaxda, Tumca misi mzera kvlavac sxvanairi iyo, mas raRac rkinisebri axlda.

mis gverdiT moSvebis nebas Tavs veravin miscemda. miuxedavad imisa, rom is

xSirad iZleoda imis SesaZleblobas, rom axlos misuliyavi, raRac mogeTxro,

Seni azri, ideebi, Tundac wuxili gageziarebina, distancias mainc ver arRvev-

di. im dReebSic iseTive iyo, ara sityviT, ara moqmedebiT, aramed mzeriT mo-

laparake.

xSirad svamen kiTxvas, ratom ar datova Jiuli Sartavam Tavis Tanamebr-

ZolebTan erTad TiTqmis dacemuli soxumi. mec mxolod imis Tqma SemiZlia,

rom man ar misca sakuTar Tavs ufleba, mosaxleobaze adre daetovebina

qalaqi.

vaxtang yolbaia

Tavdadeba misi xvedri iyobatoni Jiuli im sabediswero dRes (ueWvelad igrZnoboda, Tu raoden mniS-

vnelovania xelmZRvaneli piris gavlena rTul pirobebSi mis irgvliv myof

adamianebze). Tavisi pirovnuli Tvisebebidan gamomdinare, ar imCnevda Seqmnil

viTarebis simZimes. miuxedavad imisa, rom mTavrobis saxlis misadgomebTan

viTareba Zalzed saxifaTo iyo da yovelive es baton Jiulis gacnobierebuli

hqonda, garegnul simSvides bolomde inarCunebda. gawonasworebuli maxsovs

igi satelefono saubrebis, gankargulebebisa da kiTxvebze pasuxebis gacemis

drosac.

da mainc: Tanamdebobrivma Tu piradulma pasuxismgeblobam ar daatovebina

mTavrobis saxli, qalaqSi darCenili mosaxleoba. ar gamovricxav, rom batoni

Jiuli imasac fiqrobda, rom mowinaaRmdege ase xelaRebiT ar gawiravda mas,

rogorc mravalmxrivi molaparakebebis erT-erT ZiriTad warmomadgenels;

sabrZolo moqmedebebis drosac saubrobda erTi deda-eTnosis ori RviZli

Svilis samomavlo Tanacxovrebaze; afxazeTi, saqarTvelos es ZirZveli kuTxe

verc warmoedgina qarTvelebisa da afxazebis normaluri urTierTobis gar-

eSe.

27 seqtembers, dilidan, batoni Jiuli Sartava isev mTavrobis saxlSia. aq

imyofebian misi moadgileebi, ministrTa sabWos aparatis muSakebi, mTavrobis

wevrebi, qalaq soxumis meri, mTavrobis saxlisa da piradi dacvis muSakebi,

avRanelebis 30 kaciani da Sinagani jaris 6 kaciani jgufebi, sxva moxalise da

misi erTguli adamianebi.

soxumis dacemis wina dReebi bevr pirovnebas aqvs aRwerili. maTgan TiTq-

mis yvela upirobod saubrobs Jiuli Sartavas vaJkacur, gmirul suliskveTe-

baze. am mrwamsiT iyo gamsWvaluli misi TiToeuli nabiji da qmedeba. xazgas-

miT minda avRniSno, isic, rom sakuTar xvedrs TiTqos winaswar iyo Seguebuli

batoni Jiuli; magram ara imitom rom darCenis alternativa ar arsebobda,

alternativa arsebobda da igi man ar gamoiyena. daTu konkretulad mTav-

robis saxls sazogadod soxumsa da afxazeTis CasaZirad ganwirul xomalds

SevadarebT, Jiuli Sartava im erTgul kapitnad warmoCndeba, wamiTac rom ar

ufiqria xomaldis datoveba.

Tavdadeba gmirTa xvedria. am mrwamsiT icxovra batonma Jiuli Sartavam

da roca vixseneb erTad yofnis ukanasknel wuTebs, am pirovnebis naTeli saxe

warmomidgeba Tvalwin.

avTandil kvaracxelia

marti, 2014 welimarti, 2014 weli 7CemiCemiafxazeTi

Jiuli Sartavas xsovnas

qveyanaze, uflis nebiT,

roca gmirad ibadebi...

Tavganwirvis wamic dgeba...

simamaciT, TavdadebiT,

rac martivad yvelam viciT,

ibadeba ukvdavebac...

roca beri Tevdore gyavs,

mters aocebs roca cotne...

aRar unda daCiavde,

ero! - aRar unda mokvde!..

eh, ramdeni usaxeloc,

ejibreba saxelians...

(laCrebTan da gamcemebTan

ukvdavebas ra xeli aqvs?..)

usaxelo ufliscixels,

mxars umagrebs marabdeli...

mebrZoli da wamebuli,

eric gmirebs marad elis...

gmirs natrobda araerTi

didebuli winapari...

gmirs eZebda... radgan gmiri,

gzas gvinaTebs, viT lampari...

gmiri qveynis javSania,

gina xmali, gina fari...

gamoaCens gmirs dro-Jami,

meordeba istoriac...

da imaTTan Cemi sityvac

zedmeti da litonia...

aRar minda... (gevedrebi

mxedrobao, caSi myofo...)

arc samSoblo ugmiro da

aRarc gmiri usamSoblo...

elguja marRia,

28 Tebervali, 2014 weli

is avbediTi dReJiuli Sartavaze fiqri da wera Zalian Znelia CemTvis. im avbediT _ 27 seqtembris

dilas samTavrobo agarakze SevxvdiT erTmaneTs.

Cven oTxni viyaviT, _ guram fanjikiZe, jano janeliZe, fridon sayvareliZe da

Tqveni mona-morCili.

ubedurebis molodinSi yvela jguf-jgufad idga da xmas aravin iRebda, yvela

dumda. erTaderTi, rac vcade samTavrobo agarakis vestbiulidan Cqari nabijebiT

gamosul eduard SevardnaZesTan orwuTiani gasaubreba iyo.

ar davkonkretdebi, magram mZime saubari gvqonda.

e. SevardnaZe Tavisi mcvelebiTurT agarakis mravalsafexurian kibeze daeSva.

rogorc TviTon ganacxada, is jer samxedro sabWos mowvevas, mere qalaqSi gavlas

apirebda.

Jiuli Sartava `moskviCis~ markis manqanasTan Sejguful biWebs miuaxlovda, erT-

erT maTgans, _ mixeil kokaias, mxarze xeli gadasdo da uTxra:

_ wavideT, xalxs Svela, daxmareba sWirdeba, gansakuTrebiT bavSvebisa da mox-

ucebis bedi madardebs, _ Tqva da megona am sityvebs guli Tan amoayola.

ver moviTmine da SevekamaTe:

_ eseni wavidnen, Tqven jobia samxedro sabWoze wabrZandeT, Cveni bedi da moma-

vali iq wydeba, batono Jiuli.

mivxvdi, vigrZeni Cemi SeTavazeba WkuaSi daujda, gamiRima da isev maT miutri-

alda:

_ geno sworia, iqneb rame viRonoT mdgomareobis gamosasworeblad, raRac San-

si arsebobs, oCamCiridan damxmare Zalas velodebiT, xalxi ar miatovoT, mec male

moval, _ Tqva da sami soxumeli _ erik Sengelia, mixeil kokaia, vaxtang gegelaSvili

saTiTaod SeaTvaliera. meoTxe aRnagi, gagreli vaJkaci SoTa faCuaSvili ukve saWes

ujda.

male Zveli `moskviCic~ daiZra. lakadis nekerCxaliviT welSi gamarTuli Jiuli

Sartava Savi manqanisken gaCqarda. me ubralod Tvali gavayole da sxvebTan erTad

iqve davrCi.

...ra vicodi, ras vifiqrebdi, ramdenime saaTSi Jiuli Sartavas soxum-gudauTis

sadamsjelo gzas rom gauyenebdnen.

...ra vicodi, ras vifiqrebdi, erik Sengeliasa da vaxtang gegelaSvils ministrTa

sabWos ezoSi benzinis alze cocxlad rom dawvavdnen.

...ra vicodi, ras vifiqrebdi, or WeSmarit qarTvels, mixeil kokaias da SoTa

faCuaSvils uzo-ukvdlod rom gaaqrobdnen afxazi separatistebi.

ai, aseTi iyo is avbediTi 27 seqtemberi CemTvis.

ai, aseTi iyo is avbediTi dRe sruliad saqarTvelosTvis.

geno kalandia

mTelma saqarTvelom icoda, vin iyo Jiuli Sartava, rogori patiosani, keTilSo-

bili, pasuxismgeblobis grZnobiT aRsavse pirovneba, da mainc mTelma saqarTvelom

afxazeTSi aRmoaCina igi.

is bolome darCa soxumSi, ase dapirda soxumelebs Jiuli Sartava - umamacesi

pirovneba, cotne dadianis sadari kaci, samagaliTo zneobis mamuliSvili.

cotne da Jiuli... gavida dro da ufalma isev kolx kacs gaameorebina Tavdadebis

saocari magaliTi.

soxumSi xSirad vxvdebodi Jiulis, masTan kabinetSic xSirad mivdiodi. masTan

urTierTobidan ki mravalTagan gansakuTrebiT erTi ambavi damaxsomda: im avadsax-

senebeli Serigebis, egreT wodebuli, `perimeriis“ bundovani dReebi idga, erTxelac,

gavixede da Cveni axali, Teatris (konstantine gamsaxurdias) SenobasTan viRacebi

trialeben da raRacas zomaven. me ukve Teatris xelmZRvanlad viyavi daniSnuli.

Teatri jerac dausrulebeli iyo, marjvena frTa aklda. Jiulis misi damTavrebis

gadawyvetileba miuRia. male muSebi moiyvanes da saqmes Seudgnen. gaognebuli viyavi,

ras Svreba es kaci, ra dros mSeneblobaa-meTqi. magram... suliT mSenebeli iyo da

sxvanairad ar SeeZlo...

Tavad Jiulim miambo erTxel, reJisor Tamaz meliavas misTvis qarTul mxatvrul

filmSi `mTvaris motaceba“ TaraSis rolis Sesruleba SeuTavazebia da mere eqvsi

Tve eloda Turme misgan pasuxs, eqvsi Tve dayovnebula filmis gadaReba, bolos ki

pasuxi mainc uaryofiTi yofila... saocari ram miTxra: - me rom maSin im filmSi meTa-

maSa, mere, ra ici, ra moxdeboda, erTs meore filmi mohyveboda, meores - mesame da

Cemi cxovrebac sxvanairad aewyoboda, sxva gziT wavidodao. ganvlil cxovrebas ki

ar emduroda, arc imas, rac manamde moxda, magram etyoba, guli raRacas ugrZnobda,

albaT, imas, rom amqveynidan naadrevad mouwevda gasvla.

Jiuli Sartava qarTveli eris siamayea. mis gmirobaze bevri iTqmeba, bevri dai-

wereba, magram erTi faqtia: amgvari pirovnebis saxeli sanTeliviT unda dainTos

Cvenma axalgazrdobam, Tu unda, rom samSoblo arvin Seuginos da mas arvin Seecilos.

dimitri jaiani

Jiuli Sartava, avTandil dekanoiZe _ dacvis ufrosi,

daviT miqava _ piradi dacvis wevri, koba mirzaSvili _ dacvis wevri

marti, 2014 welimarti, 2014 weli8 CemiCemiafxazeTi

Dwfoj!tlpmb!Kjvmj!Tbsubwbt!

tbyfmt!bubsfctafxazeTis #6 sajaro skola 1995 wels qalaq quTaisSi gaixsna. Tavdapirvelad is

afxazeTis #4 skolad moixsenieboda.

pedagogebis moTxovniT, skolas mxolod ori wlis Semdeg, 1997 wels mieniWa Ji-

uli Sartavas saxeli. es iyo pedagogebisTvis udidesi bedniereba. mTavari motivacia

da mizani iyo moswavleebis cnobierebaSi ar dakarguliyo maTi samSoblos _ afxazeTis

cneba da ar daeviwyebinaT im adamianebis saxelebi, vinc samSoblosTvis msxverplad

sicocxle gaiRo da hqonodaT gancda, rom gmirebi ara marto warsulSi, aramed Cvens

Tvalwinac ibadebian.

Cveni drois erovnuli gmiri, Jiuli Sartava amis uprecedento magaliTia.

im dRidan moyolebuli skolaSi tardeba saskolo RonisZiebebi, romelic eZRvneba

saqarTvelos erovnul gmirs Jiuli Sartavas.

im wels, roca Cvens skolas Jiuli Sartavas saxeli mieniWa, skolaSi moviwvieT misi

mSoblebi, batoni kalistrate da qalbatoni fenia daraselia-Sartava. aseve moviwvieT

quTaisis mitropoliti meufe kalistrate _ Jiuli Sartavas sulieri moZRvari, sxva

stumrebi. Zalian Tbili Sexvedra gamovida.

skolaSi tradiciad iqca, rom yovel 27 seqtembers da 7 marts gavixsenoT Jiuli

Sartava. Cveni mizania mudmivad axsovdeT bavSvebs afxazeTi. axlandel Taobas is xom

TvaliTac ar unaxavs. amitomac gvinda, maTSic iseve mZafri iyos soxumSi dabrunebis

wyurvili, rogorc maT mSoblebSia. skolis mTavari misiac xom swored es aris: ar

daikargos afxazeTis sakuTar samSoblod moazrebis TviTSegneba.

2006 wlis 27 seqtembers moswavleebma senakSi Sartavas saxelobis muzeumi daaT-

valieres, yvavilebiT Seamkes Sartavas Zegli senakSi. Semdeg saxlSi ewvivnen Jiulis

dedas. eniT auwereli iyo qalbaton fenias sixaruli, roca moswavleebi naxa. iyo

bevri cremli, mogoneba, bevri dasamaxsovrebeli fraza. man saqarTvelos droSaze

gaakeTa warwera avtografiT: „Tqven mogelocoT CemTvis afxazeTSi dabruneba“. es

droSa dRemde Senaxuli gvaqvs samaxsovro fotoebTan erTad.

„muzeumSi dagvxvda Jiulis mama _ batoni kalistrate, sakmaod mxne moxuci. Zalian

Tbilad migviRo, bevri ram gaixsena. bavSvebi aRfrTovanebulebi iyvnen Sartavas bio-

grafiiT. ojaxs gadaveciT xati „vedreba“, _ ixsenebs pedagogi lela abSilava.

SarSan, 7 marts Catarda Sartavas dabadebis dRisadmi miZRvnili konferencia:

„ufali, samSoblo, adamiani“. konferenciaze mowveuli iyo Jiulis megobari, msoflio

Cempioni Jumber leJava. batoni jumberi sixaruliT daeTanxma am Sexvedras. man Za-

lian bevri ram gaixsena Jiuli Sartavaze.

gavixseneT Jiuli Sartavas dedis sityvebi: „Cemi Svili yovelTvis saqarTvelos

ekuTvnoda. Tavidanve vxvdebodi, rom is sxvanairi iyo, arc erT bavSvs ar hgavda. roca

afxazeTis ministrTa sabWos Tavmjdomareobas daTanxmda, im dResve gavifiqre: cocx-

als ver vnaxav– meTqi. amixda kidec. Tumca ar vnanob, rom arc damiSlia, an ra azri

hqonda, mainc ver gadavaTqmevinebdi“.

skolaSi wleulsac movawyveT kvireuli _ „Jiuli Sartava _ 70“ im gancdiTa da

ganwyobiT, rom Jiuli Sartavas gmirobas daviwyeba ar uweria.

nona woworia

ratom aris CemTvis gmiri

Jiuli Sartava

me vswavlob afxazeTis Jiuli Sartavas saxelobis #6 sajaro skolis me-9 klasSi.

2013 wels vmonawileobdi afxazeTis ganaTlebisa da kulturis saministros mier ga-

mocxadebul konkursSi: „airCie Seni gmiri“. bevri ar mifiqria... avirCie Jiuli Sar-

tava.

Cemi skola mis saxels atarebs. is xom Cveni drois erovnuli gmiria. Tumca marto

amis gamo ar amirCevia is me Cem gmirad. mTavari mizezi mainc is aris, rom mas SeeZlo

soxumidan cocxali gamosuliyo, magram ar miatova iqauroba: vidre bolo qarTveli

ar datovebs qalaqs, me ver wavalo, uTqvams. aseve, afxazebma rom ver daaCoqes, Turme

fexebSi esroles, davaCoqebTo, magram mainc ar dauCoqavs, muxasaviT waqceula er-

Tianad.

Cvens skolaSi rom SemoxvalT, didi stendi hkidia kedelze, sadac Jiulis sityvebi

weria: „ufalo, miiRe Cemi xorci da suli, oRond, samSoblo gadamirCine“. SeuZlebe-

lia am sityvebis avtori Seni gmiri ar iyos. gmirebi bevria, magram aseTebi, albaT,

TiTze CamosaTvleli. masze bevrs gvesaubreba maswavlebeli, romelic yovelTvis

TrTis mis xsenebaze. axlaxan marTlmadidebluri videoebic vnaxe, sadac patriarqi

tiris Sartavas xsenebaze...

Jiuli Sartava _ Cemi da sruliad saqarTvelos gmiria!

beqa lanCava,

me-9 klasis moswavle.

dro kidev ufro ganadidebs mis saxelsdro kidev ufro ganadidebs mis saxels

Jiuli Sartavas Sesaxeb dRes mTelma saqarTvelom icis yvelaferi. is aris kaci,

romelic damsaxurebulad, legendad iqca afxazeTis omSi.

marTalia, batoni Jiulis Sesaxeb, misi principulobisa da Rirseuli pirovnuli

Tvisebebis, kreatiulobisa Tu lideris ubadlo niWis Taobaze manamdec bevri ms-

menoda, magram piradad 1992 wlis oqtombris arCevnebis Semdeg gavicani saqarTvelos

parlamentSi.

maxsovs, erTxel Cveni qveynis warsulisa da rTulad prognozirebadi momavlis

Sesaxeb parlamentarTa viwro wreSi vmsjelobdiT. Jiulim im SezRudul droSic war-

moaCina sakuTari politikuri simwife da erudicia, organizatoruli da praqtikuli

saqmianobis niWi. magram, rac yvelaze mZafrad damamaxsovrda im dRes, iyo misi si-

tyvebi _ „qveynisa da eris momavalze pasuxismgeblian xelisufals, Sedegis misaRwevad

TavganwirvisaTvis mzadyofna unda axasiaTebdeso!”. im dRes erT-erTma Cvenganma mas

pirdapir hkiTxa - „ratom xdeba, rom aseTi niWiTa da enTuziazmiT gamorCeul, ga-

mocdil saxelmwifo kadrs, patriots Tanamdebobaze ar gniSnaveno?!”

Jiulim erTi ki amoisunTqa Rrmad, magram misTvis damaxasiaTebeli sandomiani Ri-

miliT Semogvxeda da Zalian mSvidad, TiTqmis damarcvliT mogvigo,: „dro da isto-

ria gansazRvravso yvelafers!”. marTlac, drom da ganviTarebulma movlenebma Jiuli

Sartavas erovnuli gmiris adgili ganusazRvra saqarTvelos istoriaSi, swored rom

Tavganwirvis fasad!

rogorc maxsovs, 1993 wlis 19 ivliss Camovida Jiuli Sartava soxumSi, roca af-

xazeTis ministrTa sabWos Tavmjdomared dainiSna. me mTxova vyofiliyavi misi mrCev-

eli. meore dRe iyo, ministrTa sabWos Senobis mesame sarTulze eTer astemirovas

kabinetSi viyaviT Sesuli batoni Jiuli, Tamaz abaSiZe da me. qalbatoni eTeri maSin

adamianis uflebaTa dacvisa da erovnebaTSorisi urTierTobebis komitets xelmZR-

vanelobda. batoni Jiuli dainteresda komisiis mier mopovebuli mravalricxovani

dokumenturi masaliT. maxsovs, iq Cai SemogvTavazes, magram misi daleva veRar mo-

vaswariT. moulodnelad daiwyo ministrTa sabWos Senobis Zlieri dabombva, sox-

umSi wina dRes Camosuli Jiuli pirvelad Seeswro msgavs dabombvas. Secba, magram

aSkarad ar SeSinebia. Cven SeZlebisdagvarad aqeT-iqiT amovefareT raRacas, is ki idga

fexmoucvlelad, gaunZrevlad, Cveni Txovna da yvirili, dawoliliyo, TiTqos arc

esmoda.

gavida ramdenime dRe da soWis savalalo xelSekrulebas moewera xeli da cota

xniT, egreTwodebuli, „perimeriis” periodi dagvidga. am periodSic gagvakvirva man

Tavisi wesierebiT da mowesrigebulobiT, simkacriTac. TaTbirebze kategoriulad

moiTxovda qalaqSi xalxis dasaxmareblad Camotanili humanitaruli tvirTis zustad

aRricxvasa da mosaxleobamde misi uklebliv mitanas, kriminogenuli viTarebis mka-

crad aRkveTas.

im periodis xanmokle mSvidobian dReebSi _ ivlisis bolodan 16 seqtembramde,

Jiuli Sartavam naomari da dabombili qalaqis mowesrigebis, dalagebis, aucilebeli

sayofacxovrebo obieqtebis amuSavebis, mosaxleobis dangreuli saxlebis saswrafod

aRdgenis gankarguleba gasca. axsovT, albaT, soxumelebs, rom mSeneblebs zogan maTi

dangreuli saxlis kedeli amohyavdaT, zogan Wurvebisgan dazianebul saxuravs aRad-

gendnen. qalaqic SeZlebisdagvarad dalagda. mowesrigebulad daiwyo puris cxoba da

gacema. naomari soxumi da mTavrobis Tavmjdomare mSvidobian cxovrebas eswrafod-

nen, magram amaod...

16 seqtembris wina dReebSi, samSvidobo SeTanxmebis darRvevamde 2-3 dRiT adre,

batoni Jiuli gudauTaSi gaemgzavra separatistTa liderebTan Sesaxvedrad. wasvlis

win eimedeboda, rom cecxlis Sewyvetis SeTanxmeba amjerad mainc ar dairRveoda. sam-

wuxarod, es is SemTxveva iyo, roca, albaT, pirvelad da sabediswerod Secda... ro-

gorc Cans, iq molaparakeba saqarTvelos saxelmwifo interesebisaTvis misaReb Car-

Coebs gascda... igi Zalian swrafad, erTi saaTis SualedSi sastikad ganrisxebuli

ukan mobrunda. sadRac gamqraliyo misTvis Cveuli simSvide da wonasworoba, diploma-

tia, TiTqmis yviroda - „amaTi ndoba Turme SeuZlebelia”, mamakacurad ilanZReboda,

rogorc rigiTi jariskaci. im dRidan gaxda kidec is saqarTvelosTvis mebrZoli

jariskacebis namdvili samxedro meTauri da maTTan erTad Caeba kidec 16 seqtembers

mSvidobiani, ganiaraRebuli qalaqisTvis ganaxlebul ukompromiso bZolaSi.

Jiuli Sartava Tavis TanamebrZolebTan, WeSmarit gmirebTan erTad Tavganwiru-

lad aResrula saqarTvelos ZirZveli miwis dasacavad.

baton Jiuli Sartavas sityvebis perifrazs rom mivmarToT, darwmunebuli var,

dro da Jami kidev ufro ganadidebs mis saxels!

elguja (gia) gvazava,

afxazeTis avtonomiuri respublikis

umaRlesi sabWos Tavmjdomare.

marti, 2014 welimarti, 2014 weli 9CemiCemiafxazeTi

erTs didsa da uRrani tyis Suagul-

Si iyo erTi taZari da ambobdnen, vinc im

taZars miagnebs, Sig Seva da ilocebs, mas

RmerTi erT survils Seusrulebso.

daZrwoda im tyeSi mravali da mxolod

cota Tu agnebda taZars.

erTs qalaqSi cxovrobda erTi,

dabadebiT brma kaci, romelmac ar icoda,

rogor gamoiyureboda da surda exila sa-

kuTari Tavi; magram amaze ufrore undoda

enaxa erTi qali – memawvne, romelic misi

wkriala xmiT ise Seyvareboda, rom adgils

ver poulobda.

gadawyvita am brmam uRran tyeSi taZ-

rad misvla. rac ki fuli hqonda imiT Svidi

wyvili qalamani iyida, eqvsi abgaSi Caawyo

xmiadTan erTad, erTic fexze amoicva da

gaemarTa bedis saZebnelad.

daxetialobda brma xelis cecebiT uR-

rans tyeSi. evedreboda yvelas, mec gami-

yoleT taZriskeno, magram misTvis aravis

cxeloda, radgan jer erTi, brmis akideba

da masTan CanCali aravis uxaroda da, esec

rom ara, verc TviTon agnebdnen taZars.

gacviTa am siarulSi eqvsi wyvili qalamani

brmam da jeri meSvideze rom midga, miagno

saswaulmoqmed taZars.

Sevida brma taZarSi da sTxova Tavis

ufals, aexila misTvis Tvali.

`ar minda ise movkvde, rom ar vixilo

sakuTari Tavi da is, Tu rogor gamoiy-

ureba Cemi erTaderTi siyvaruli da Se-

mewie amaSi, Cemo uzenaeso!~ - SehRaRada man

arsTaganmriges, iloca, gamovida taZridan

da gamoswia Sinisken im imediT aRvsili,

rom survili Seusruldeboda.

brmas cota xanSi SemoaRamda.

moewyo Ramis gasaTevad erTs xis Zi-

ras, daRlils maleve CaeZina da esizmra im

uRrans tyeSi yvelaze maRali muxis xe da

viRac uxilavis xmam amcno mas, rom am mux-

is qveS, miwidan amoCril fesvTan skivriT

oqro iyo dafluli.

gamoeRviZa brmas da mohyva moTqmas,

rad damcine, Cemo utkbeso uzenaeso, ra

TavSi vixli me am xilvas, roca arc ki

vici, rogor davinaxo da mivagno am tyeSi

yvelaze maRal muxas da romc davinaxo da

mivagno, ra TavSi vixli oqrosa da simdi-

dres, roca brma var da minda sakuTari

Tavi da Cemi didi siyvaruli vixilo; is

erTi skivri Zvirfaseuloba ukve Cemi rom

iyos, imasac ki daunaneblad gavcemdi, raTa

Tvali naxevari dRiT amxeloda; ex, Cemo

utkbeso uzenaeso, etyoba raRac SegeSala

da sxvis dasasizmrebeli sizmari me momi-

vline, Cemi survili ki sxvas Seusruleo.

am dros iqve, Zalian axlos, Turme, Ra-

mes aTevda saswaulmoqmed taZarmolocvi-

li erTi upovari kacic, romelsac Rmer-

TisTvis eTxova, fuli maSovnine, raTa

Svilebi SimSiliT ar damexocoso. gaix-

ara upovarma – Semisrula Cemma RmerTma

Txovna da eg ariso. aZvra Semdgom amisa

erTs xeze da dainaxa yvelaze maRali muxa.

brma ki isev moTqvamda.

es Tu ar gavaCume, SeiZleba sxvamac

gaigos oqroTi savse skivris ambavi da Sem-

ecilos, an sulac momklaso, gaifiqra up-

ovarma, Camovida xidan, aiRo erTi joxi da

sdruza brmas TavSi.

brmam goni dakarga da mowyvetiT dae-

narcxa miwas.

daxeda upovarma brmas da ase Tqva,

sanam es gonze mova, me oqros amovTxri,

samSvidobosac gavaswreb, mere asec uqnia,

mTeli cxovreba Tavis sizmarze ulaparak-

niao da sul sirbiliT wavida Segulebuli

muxisken.

mivida muxasTan, naxa amoCrili fesvi,

gaTxara daniT miwa, ipova skivri vercxliT

SeWedili da oqroTi savse da sixaruliT

cas ewia.

sanam saxlSi wavidoda, gauara brmas,

auvso abga oqroTi - gekuTvnis, alalia

Senzeo da gaagrZela gza.

amasobaSi brmac gons movida da aRmo-

aCina, rom Tvali axelvoda – Turme nu

ityviT da ketis TavSi Cartymam Tvalebi-

dan libri gadahyara.

sixaruliT cas ewia brmac (miT umetes,

rom abgac oqroTi hqonda savse) da maSinve,

ise rom muxisken arc miuxedavs, Tavisi

erTaderTi siyvarulis saxilvelad gae-

marTa. is ki iseTi lamazi yofiliyo, rom

meti ar SeiZleba.

im qalsac Seuyvarda ukve Tvalaxilu-

li brma, iqorwines da moemzadnen didxans

da bednierad sacxovreblad.

Wiri iqa, lxini aqa, qato iqa, fqvili aqa.

iyo da ara iyo ra. iyo erTi uintereso

biWi.

biWs araferi ainteresebda am cxovre-

baSi da Tu rames hkiTxavdnen, yvelaferze

ar vicio, pasuxobda, amitomac mas `arvi-

ci~ Searqves.

erTxel arvicis mSoblebi dilauTenia

yanaSi wavidnen samuSaod. yanaSi wasvlis

win arvici gaaRviZes da uTxres, mze rom

amoiwvereba, xbo Cveni soflis bolos, min-

dorSi gaiyvane sabalaxod, Tan kombali da

kves-abedi waiRe, patara cecxli daanTe,

raTa muguzali gqondes; Tu mgeli mo-

givarda da kombliT ver moerie da verc

muguzliT SeaSine, maSin fiCxebisgan didi

koconi aabriale, Cven cecxls Soridan da-

vinaxavT da saSvelad movalT, mgels dav-

eweviT da xbos gavagdebinebTo.

mSoblebis wasvlis Semdeg arvicim

Zili Seibruna da gvian gamoeRviZa, roca

mze ukve Subistarze idga. gaaxsenda ded-

mamis danabarebi, gavarda boselSi, gamoi-

yvana xbo da mindvrisken gaemarTa. am

siCqareSi kombalic daviwynoda da kves-

abedic cecxlis dasanTebad, magram ukan

dabruneba daezara da gza gaagrZela.

gzaze erTi mezobeli Semoxvda.

_ mgeli rom mogivardes, maSin raRas

Svrebi, kombali rom ara gaqvs? _ hkiTxa

arvicis misma mezobelma.

_ ar vici! _ miugo arvicim.

_ mgelma xbo rom gaitacos, maSin ce-

cxls rogorRa daanTeb, rom Sens mSob-

lebs gaagebino? _ ar moeSva mezobeli.

_ ar vici, magram verc kves-abedis da

verc kombalis mosatanad ukan ver dav-

brundebi - mezareba! _ upasuxa arvicim da

gza gaagrZela.

soflis bolos gavida, xbo sabalaxod

gauSva mindorSi, TviTon ki moxerxebulad

mokalaTda xis Ziras da dasaZineblad mo-

emzada.

sad iyo da sad ara, tyidan mgeli

gamovida, gaixed-gamoixeda da ras xedavs,

mindorSi msuqani xbo balaxobs, xbos pa-

troni ki xis Ziras miwolila, xelSi kom-

balic ki ara aqvs, rogorc sxva mwyemsebs,

arc cecxli unTia, muguzali rom hqondes

da Tan arxeinadaa. mgels pirSi nerwyvi

moadga, undoda xbos dascemoda, magram

xbos patronis arxeinobam daafiqra, emand,

rame maxes ar miwyobdneno. Sebrunda mgeli

isev tyeSi da xbosa da mis patrons Sori-

dan dauwyo TvalTvali, magram saeWvo ve-

raferi SeniSna. bolos gulma ver mouT-

mina da pirdapir arvicisTan miZunZulda.

_ ei, biWo! _ dauZaxa mgelma arvicis.

_ xis ZirSi arxeinad rom wamogorebulxar,

Tan kombalic ara gaqvs, nadiri rom dae-

ces Sens xbos da arc muguzali mogepove-

ba, erTi miTxari, riTi unda moigerio?

_ ar vici! _ miugo arvicim.

_ nadirma Seni xbo rom gaitacos, mSo-

blebs rogor unda Seatyobino, fiCxic

rom ar Segigrovebia cecxlis dasanTebad

da arc kves-abedi gaqvs?

_ ar vici! _ upasuxa isev arvicim.

mgelma ifiqra, aq namdvilad raRac

maxea dagebuli, me marto verc mivxvdi, ra

da rogor aris, waval erTi, Cems Zmobils

davekiTxebi, erTi mgelis Wkuas orisa jo-

biao.

Sevarda tyeSi da Tavisi Zmobilisken

waZunZulda.

bevri iZunZula Tu cota, miagno Ta-

vis Zmobils da uTxra, ase da asea saqme,

soflis bolos, mindorSi erTi biWi xbos

abalaxebs, arc kombali aqvs, arc kves-abe-

di, arc fiCxi Seugrovebia cecxlis das-

anTebad da mainc ise arxeinadaa, TiTqos

mTeli mefis jari icavdes; eWvi maqvs,

rom raRac maxe aqvs dagebuli, gamomyevi,

SevxedoT, egeb orive erTad mivxvdeT, ra-

Sia saqmeo.

mividnen oriveni da ras xedaven, ar-

vici isev arxeinad wamogorebula xis Ziras

da Tvlems.

ei, biWo, risi imedi gaqvs mainc, miTx-

ario, hkiTxa arvicis pirveli mglis Zmo-

bilma.

ar vicio, miugo arvicim.

bevri uares mglebma irgvliv xbosa da

arvicis, magram verafriT mixvdnen, ratom

iyo arvici ase arxeinad. etyoba, marTla

raRac maxe aqvs dagebuli am biWs da Cven

ver vxvdebiTo, gaifiqra meore mgelmac

da gadawyvita mas da pirvel mgels kidev

moeyvanaT erTi mgeli, ori mglis Wkuas

samisa jobiao.

wavidnen da moiyvanes mesame mgeli.

verc is mixvda, ratom iyo arvici ase arx-

einad. yvelam erTad ifiqres, ifiqres da

veraferi rom ver moifiqres, gadawyvites

meoTxe mgelic moeyvanaT, oTxi mglis Wkua

jobia samisaso. verc meoTxe mgeli mixvda

verafers.

saRamomde axlo-maxlo tyeSi rac

mglebi iyvnen arvicisTan Segrovdnen da

bevri exvewes, gviTxari risi imedi gaqvso.

ar vicio, patiosnad pasuxobda maT ar-

vici.

bolos mglebma gadawyvites uxuces

mgelTan misuliyvnen Wkuis sakiTxavad.

uxucesma mgelmac bevri imtvria Tavi

imaze, Tu ris imedad iyo arvici ase arx-

einad, magram verafers mixvda. bolos mas-

Tan axlos miZunZulda da eubneba, oRond,

miTxari, risi imedi gaqvs da mamaSens rom

SarSanwin xbo movtace, imas moggvri, Cemi

SviliSvilis qorwilisTvis vasuqebdi da

axla Sen dagiTmobo.

ar vicio, alalad upasuxa uxuces

mgelsac arvicim.

axlave momgvareT Cemi nasuqi xario,

brZana uxucesma.

amasobaSi arvicis mamac gamoCnda.

modi, Cems zarmac Svils davxedav, vnaxo

erTi, rogor mwyemsavs xboso, efiqra.

moadga mindors da ras xedavs, misi Svilis

irgvliv mTeli samgleTi Sekrebila uxu-

cesi mglis meTaurobiT, Tan uSvelebeli

xari mouyvaniaT.

wavida arvicis mama sofelSi, Sekriba

kombliani glexebi, moiyvana mindorSi.

yvelam erTad SuaSi moimwyvdies mglebi da

imdeni urtyes komblebi, Zval-rbili gau-

erTianes da kbilebic daayrevines. ymuil-

ymuiliT waZunZuldnen mglebi tyeSi, es ra

mogvivida, sanam isev kbilebi amogviva, xom

davwydiT mSivrebio.

arvicis mamam Sexeda xars da ras xe-

davs, es is xboa, SarSanwin rom momtaca

uxucesma mgelmao, wamoiZaxa.

saidan es xario, hkiTxa mamam arvicis.

mglebma momiyvaneso, upasuxa iman.

ai, magram ratomo, gaocebisagan ena

Zlivs moibruna pirSi mamam.

_ imis gageba undodaT mag briyvebs,

rac mec ar vicodi; hoda, rac ar vicodi,

imas rogor vetyodi. axla ki saxlSi wami-

yvaneT da saWmeli maWameT, Torem aqeT wa-

mosvlisas marto kombalisa da kves-abedis

ki ara, rac mTavari iyo, sagzlis wamoRe-

bac damaviwyda da SimSilisagan lamisaa

suli gamZvres, _ upasuxa arvicim.

daTo baZaRuas naxatebi

zRapari imaze, zRapari imaze,

Tu ratomaa zogjer zogi Wiri margebeliTu ratomaa zogjer zogi Wiri margebeli

zRapari erT uintereso biWzezRapari erT uintereso biWze

gela Cqvanavagela Cqvanava

marti, 2014 welimarti, 2014 weli10 CemiCemiafxazeTi

maia Soniamaia Sonia

Cvens realobaSi iSviaTia pedagogi,

romelsac aTeuli wlebis Semdegac ver iviw-

yeben misi moswavleebi, sicocxlis bolomde

axsovT ara mxolod mis mier naswavli erTi

konkretuli saskolo sagani, aramed misi

rCeva-darigebani, romelze dayrdnobiTac

cdiloben icxovron. aseve iSviaTia pedago-

gi, romelsac amdeni ara ubralod warmate-

buli, aramed didi adamiani aRezardos, maT

Soris ramdenime akademikosi (ilia vekua,

petre Saria).

afxazeTis ganaTlebisa da kulturis sa-

ministrom, cxum-afxazeTis mecnierebaTa

akademiis pedagogikisa da fsiqologiis

samecniero-kvleviTma institutma swored

amgvari pedagogi mixeil jinjixaZe gaix-

senes. aqve gaimarTa prezentacia biografi-

uli wignisa „saxalxo maswavlebeli - mixeil

jinjixaZe“, romlis avtoric Tavad mixeil

jinjixaZis Svili, soxumis saxelmwifo uni-

versitetis profesori jemal jinjixaZea.

Sesavali sityviT gamovida cxum-afx-

azeTis mecnierebaTa akademiis prezidenti

oTar Jordania. afxazeTis damsaxurebuli

maswavleblis mixeil jinjixaZis cxovre-

basa da moRvaweobaze isaubra cxum-afxa-

zeTis mecnierebaTa akademiis pedagogikisa

da fsiqologiis institutis xelmZRvanelma

gulnaz xuxuam. damswreT jinjixaZeTa gva-

ris etimologia gaacno profesorma Tamila

zviadaZem. gamorCeuli pedagogi moigones

lado kaxaZem, giorgi anTelavam, oTar vaxa-

niam, tite mosiam, jemal jinjixaZem da sx-

vebma.

mixeil jinjixaZis pedagogiur da

pirovnul Rirsebebze, gansakuTrebul xi-

blze isaubra afxazeTis ganaTlebisa da

kulturis ministrma dimitri jaianma. „Cve-

ni valia, davafasoT amgvari pedagogebi da

yvelaferi viRonoT, raTa maT momavali Tao-

bebi icnobdnen“, _ dasZina dimitri jaianma.

mixeil jinjixaZe zugdidis raionis

sofel zedaewerSi daibada. wera-kiTxva

Sin iswavla. Semdeg axalsenakis sasuliero

seminarias miabares. mogvianebiT Tbilisis

sasuliero seminariaSi gaagrZela swavla,

sadac misi pedagogebi iyvnen mwerali vasil

barnovi, kritikos-mkvlevari ipolite var-

Tagava, ia ekalaZe (mwerali iakob cincaZe)

da sxva gamoCenili pirovnebebi. masTan er-

Tad swavlobdnen da misi megobrebi iyvnen:

giorgi leoniZe, sergi makalaTia, grigol

sidamoniZe _ SemdgomSi saqarTvelos kaTo-

likos-patriarqi efrem meore da sxv.

mixeil jinjixaZe 1919 wels Cairicxa

Tbilisis saxelmwifo universitetis sam-

kurnalo fakultetze. rogorc Tavad

ixsenebs, 1921 wels, roca wiTeli armia

Tbiliss mouaxlovda, universitetis ezoSi

Sekrebil studentebs ivane javaxiSvilma

ase mimarTa: „me Tqven swavlisken unda mo-

giwodebdeT, magram dRes gansacdelSia

samSoblo Cveni“... da studentebs brZo-

lisken uxmo. saomrad sxva studentebTan

erTad mixeil jinjixaZec wavida. is fexSi

daiWra, rasac muclis tifi daerTo da

studentobac amiT dasrulda. swored amis

Semdeg daadga maswavleblobis did gzas.

zedaeweri, WkaduaSi, Cxoria, lia, zugdidi,

xabume, Tbilisi xovle... bolos soxumSi

damkvidrda. mixeil jinjixaZe saqarTvelos

araerT skolaSi aswavlida qarTul enasa da

literaturas. Tumca imdenad universal-

uri ganaTleba hqonda, rom amasTanave ger-

manuli da laTinuri enebis da qimiis swav-

lebac ki SeeZlo. is gamorCeuli iyo Tavisi

mrwamsiTac: arc bolSevikebs emxroboda da

arc menSevikebs, Tavisufal saqarTveloze

ocnebobda.

mixeil jinjixaZe mravali saintere-

so naSromis avtoria. maT Soris aris

„samurzayanouli kilo“, megrul-qarTuli

etimologiur-ganmartebiTi leqsikoni, „we-

ri Ti metyvelebis ganviTareba“ da sxv. igi

leqsebsa da poemebsac werda. 1993 wlis se-

qtemberSi, soxumis dacemis dReebSi, mixeil

jinjixaZis saxli daiwva da mTeli misi ar-

qivi ganadgurda.

mixeil jinjixaZis pedagogiuri moR-

vaweoba daemTxva periods, rodesac peda-

gogi ara ubralod codnas gascemda, aramed

mas erTgvari ideologis, axali Taobis pa-

triotuli suliskveTebiT aRzrdis misiac

ekisreboda. swored es misia itvirTa mix-

eil jinjixaZem.

sazogadoebis ganviTarebaSi zogadad

pedagogis wvlili da konkretulad mixeil

jinjixaZis Rvawli cxum-afxazeTis mec-

nierebaTa akademiis prezidentma oTar Jor-

daniam ase Seafasa: _ Cven ara marto vmonaw-

ileobT Tanamedrove skolis ganviTarebaSi,

aramed vswavlobT im gamocdilebas, ro-

melic wlebis ganmavlobaSi qarTul sazoga-

doebaSi dagrovda. gansakuTrebulia Cveni

gamoCenili pedagogebis roli am saqmeSi.

marTalia, ilia WavWavaZe pedagogi ar gaxl-

daT, magram igi pedagogikaSic klasikosia,

radgan mas iseTi azrebi aqvs gamoTqmuli,

romelic am dargis ganviTarebas uwyobs

xels. rac Seexeba iakob gogebaSvils, is ara

marto Cveni, aramed msoflio kuTvnilebaa.

mas msoflio pedagogikis istoriaSi erT-

erTi umaRlesi mwvervali ukavia. iyo asobiT

da aTasobiT pedagogi, romelic qarTul

enas da qarTul literaturas aswavlida

maSin, rodesac saqarTvelos damoukide-

bloba ar hqonda. amiT isini nergavdnen ara

marto qarTuli enisa da literaturisadmi,

aramed saqarTvelosadmi siyvaruls. maT

rigSi aris pedagogi mixeil jinjixaZe. es

iyo universaluri adamiani. man ver SeZlo

universitetis dasruleba, magram sakuTar

Tavze muSaobiT miaRwia imas, rom flobda

laTinur, germanul, qarTul da rusul

enebs da kilokav megruls. TiTqmis yvela

enaze werda leqsebsac. mas Tavisuflad See-

Zlo Sesuliyo saswavlebelSi da bavSvebi-

saTvis aexsna qimiis nebismieri formula an

sxva ram. es iyo mravalmxriv ganviTarebuli

adamiani. man didi kvali datova qarTul

pedagogikaSi. mis aRzrdilebs Soris arian

akademikosebi ilia vekua da petre Saria,

araerTi sxva cnobili pirovneba. mixeil

jinjixaZis xsovnis saRamo cxum-afxazeTis

mecnierebaTa akademiis pedagogikisa da

fsiqologiis samecniero-kvleviTma insti-

tutma moamzada. vapirebT, momavalSi kidev

bevr afxazeTSi moRvawe damsaxurebul ped-

agogs davufasoT Rvawli.

profesori jemal jinjixaZe wignSi

„saxalxo maswavlebeli mixeil jinjixaZe”

mamis biografias sainteresod gadmogvcems

da iqve afxazeTis dakarguli istoriis

aRdgenasac cdilobs: _ did mniSvnelobas

vaniWeb afxazeTSi dakargul istorias, gan-

sakuTrebiT, ganaTlebis istorias. gana-

Tlebis muSakebis piradi saqmeebi ar arse-

bobs. afxazeTSi daiwva saxelmwifo arqivi

da ganadgurda absoluturad yvela doku-

menti. amitom Cems movaleobad mimaCnia, Ses-

aZleblobisamebr aRvadgino da gadavarCino

yvelaferi is, rac Taobebs dasWirdeba.

Tundac is mciredi, rac maxsovs, momavalSi

iqneba Zalian Zvirfasi. amitom Sevecade da

davwere wigni, romelic, marTalia, eZRvneba

erT kacs, magram is itevs mTeli Taobebis

cxovrebasa da moRvaweobas. mixeil jinjix-

aZis moswavleebs iseTi megobroba hqondaT,

rogorsac verc erTi epoqa ver daitrab-

axebs. mas Semdeg mTeli cxovreba gaviare

da aseTi RmerTamde aRzevebuli megobroba

da urTierTgageba ar minaxavs. mec pedago-

gi var, maTematikosi, soxumis universite-

tis profesori. soflis maswavleblobidan

movedi aqamde. Cemi wigniT, vfiqrob, patara

wvlili Sevitane istoriaSi. minda dafas-

des es istoria, rom dRes viyoT kargebi da

xval kidev ukeTesebi.

mixeil jinjixaZis SviliSvili, cnobi-

li eqimi lado kaxaZe:

_ erTia iyo adamiani, icxovro, iRvawo,

Seqmna da meorea, yvelaferi es dainaxon.

minda, madloba vuTxra yvela im adamians,

vinc babuas Rirsebebi ara marto dainaxa,

aramed gaasajarova. me ar vgulisxmob bi-

ologiur naTesavebs, ojaxs. maT valdeb-

uleba genetikurad gadayvebaT. vgulisxmob

im mowafeebs, im Taobebs, romlebmac Zalian

rTul epoqebs gauZles, fizikuradac da

gonebrivadac. yvela misi mowafe litera-

tori ar gamxdara. zogi eqimia, zogi is-

torikosi, zogi fizikosi, zogi sazogado

moRvawe. yvela, visac bedma Semaxvedra da

gaigo, rom am didi kacis STamomavali var,

aRniSnavda, rom misgan ara mxolod erTi

saskolo sagani, aramed adamianoba, kacoba,

sityvis fasi, Cveni qveynis istoria iswavla.

erTxel ilia vekua igonebda, ganwiruli vi-

yavi, rom mixeil jinjixaZis gzas gavyolo-

di da SemTxveviTobam gadmomagdo maTema-

tikaSio. misma logikurma azrovnebam Cems

maTematikur formulebSic Seasrula Tavi-

si rolio. ilia vekuas aseTi Sefasebis Sem-

deg CemisTana adamianis Sefaseba Tanazoma-

di ar iqneba. am adamianSi miukerZoeblobis

idea iyo mTavari. is ar ekuTvnoda arc erT

politikur mimdinareobas. mas saxalxo mas-

wavleblis wodeba mieniWa. drom moitana da

misi moswavleebi barikadebis sxvadasxva mx-

ares aRmoCndnen, magram rTul situacieb-

Sic ki yvelaze adre swored isini rigde-

bodnen. babuas gazrdilebs es SeeZloT.

swavla gamoucnob samyaroSi Sesvlis

dasawyisia. moswavlem Tavidan ar icis,

ra samyaroSi Sedis da SeiZleba, fexi

gadaubrundes da waiqces. amitom udidesi

mniSvneloba aqvs, Tu vin wauZRveba masam

gzaze. amitomac pedagogikis sferoSi moR-

vawe didi adamianebis dafaseba da maTTvis

pativis migeba prioriteti unda gaxdes.

arada, Cvens qveyanaSi pedagogis Rvawli

jerjerobiT daufasebelia. motivacia

unda arsebobdes, pedagogi, maswavlebeli,

gzis gamkvalavi, azris gamxednavi, sul wina

planze unda iyos. es magaliTi misca sxvebs

cxum-afxazeTis mecnierebaTa akademiam da

afxazeTis mTavrobam. amisTvis madloba maT.

_ Tu gaxsovT babua da ras gaixsenebT mas-

Tan urTierTobidan?

_ babuaCemTan dakavSirebiT bevri ram

maxsovs. zafxulobiT soxumSi CavdiodiT

xolme masTan dasasveneblad. erTxel, erT-

erTi saubris dros, maSin meSvide Tu merve

klasSi viyavi, ukve Camoyalibebuli az-

rovneba mqonda, ukve vicodi vaJa-fSavela

vin iyo, Tanac kargad vicodi. babum miTxra,

ori rame moiTxovs mudmiv kvebas _ stomaqi

da tvinio. magram maT Soris ici, ra gansx-

vaveba ariso? gansxvaveba Zalian principul

sakiTxSiao. stomaqi salafaviTac SeiZleba

moatyuo, tvins ki salafaviT ver moatyue-

bo. am xnis kaci var ukve, SviliSvilebi

myavs, bevrma valdebulebam gadaiara Cems

kiserze da sul amaze vfiqrob. stomaqis

motyueba SeiZleba, gonis - ara. amitom ada-

mianTan urTierToba goniT unda iyos na-

karnaxevi. Tu goniereba modis wina planze,

omebi ar iqneba. amdenad, babuas darigebebi

dRemde maxsovs da mexmareba, risTvisac mas

did madlobas vuxdi.

pedagogi _ miukerZoeblobis ideiTpedagogi _ miukerZoeblobis ideiT

nino cabaZenino cabaZe

afxazeTis ganaTlebisa da kul-

turis saministros organizebiT,

restoran „puris saxlSi“ qarTveli

meviolinis, afxazeTis damsaxure-

buli artistis, Rirsebis orde-

nis kavaleris vaJa CubiniZis 70

wlisTavisadmi miZRvnili Semoq-

medebiTi saRamo gaimarTa. saRamos

vaJa CubiniZis axloblebi, megobre-

bi, aRzrdilebi, misi niWis Tayva-

nismcemlebi eswrebodnen da didi

siyvaruliT saubrobdnen saintere-

so xelovanze. Sexvedras uZRveboda

saqarTvelos saxalxo artisti

dimitri jaiani.

cnobili qarTveli mevioline vaJa

CubiniZe 1944 wels q. soxumSi, msaxio-

bebis mixeil CubiniZisa (ssrk saxalxo

artisti) da flora Sedanias (saqarT-

velos saxalxo artisti) ojaxSi daibada.

soxumis samusiko skolisa da

mogvianebiT soxumis musikaluri

saswavleblis dasrulebis Semdeg

swavla Tbilisis v. sarajiSvilis

saxelobis saxelmwifo konservato-

riaSi gaagrZela, paralelurad soxu-

mis dramatuli Teatris orkestrSi

muSaobda. Semdeg afxazeTis filar-

moniis simfoniuri orkestris wamy-

van musikosad gadavida. 1967 wels

mowveuli iyo saestrado ansambl

„afsni 67~-is solistad. 1969 wlidan

dRemde eweva profesiul pedagogiur

saqmianobas. aris saerTaSoriso, saka-

vSiro da adgilobrivi festivalebis

monawile da uamravi umaRlesi jil-

dos, sigelisa da premiis mflobeli,

maT Soris saerTaSoriso festiva-

lebisa: q. liepais (latvia) „oqros

qarva", vitebskis (belorusia), aseve

germaniis, CexeTis, poloneTis, un-

greTis, ruseTis, litvis, estoneTi-

sa da kambojis. gadaRebulia mraval

mxatvrul da dokumentur filmSi,

maT Soris aRsaniSnavia „dResaswauli

dResaswaulis molodinSi~, „Tbilisi-

Tbilisi~, „ukve mravaljer gadafase-

buli~ da sxv.

vaJa CubiniZes 1985 wels afxaze-

Tis damsaxurebuli artistis wodeba

mieniWa. 2009 wels is Rirsebis orde-

niT dajildovda.

cnobili qarTveli mevioline

TbilisSi aqtiur SemoqmedebiT saqmi-

anobas eweva.

marti, 2014 welimarti, 2014 weli 11CemiCemiafxazeTi

Cveni mamuka!

magram ase xom cxinvalis ivane maCab-

lis saxelobis saxelmwifo Teatrmac Sei-

Zleba Tqvas. ra Tqma unda, diaxac! mamuka

orTave devnili Teatris gamorCeuli

da sayvareli msaxiobia. riT daimsaxura

mamuka pavliaSvilma amgvari Sefaseba? gi-

pasuxebT - Tavisi TavazianobiT, gulwrf-

elobiT, punqtualobiT, Sinagani inteli-

genturobiT, TavSekavebiT, uSualobiT,

kaxuri pirdapirobiT da, rac umTavresia,

didi niWiTa da profesionalizmiT! kidev

SemiZlia gavagrZelo CamonaTvali, magram

erTi pirovnebisTvis esec sakmarisia.

Cveno mamuka, scenaze cxovrebis (me

xazs vusvam _ scenaze cxovrebis) 20 weli

Segsrulebia. gilocav! magram Sen xom ori

Teatris scenaze TamaSob; maSasadame, es

20 weli orze unda gaamravlo. gamodis,

Sen dabadebidan scenaze xar!

batono mamuka, Seni qarTveloba da

vaJkacoba imiTac gamoixateba, rom ase-

Ti erTgulebiT udgaxar mxarSi orive

devnili Teatris dass da maTTan erTad

iziareb sixarulsa da gaWirvebas. Zalian

mainteresebs, mamuka, Cveni Teatrebi Tavi-

anT mSobliur qalaqebs rom daubrundebi-

an (RmerTma isminos), romel qalaqs airCev

- cxinvals Tu soxums?..

Sens sayvarel axalgazrdul dasTan

erTad gilocav scenaze cxovrebis 20

wlisTavs. warmatebebs gisurvebT!

giorgi ratiani,

soxumis mozard mayurebelTa

saxelmwifo Teatr

„TeTri talRis“ daamarsebeli,

saqarTvelos saxalxo artisti.

TeatrSi muSaobis ara 20, aramed - 30 weli

tanad - saSualo, rac mas SesaZle-

blobas aZlevs sazogadoebaSi SeumCneve-

li darCes. Tumca, scenaze piriqiTaa (es

fenomeni Seswavlas moiTxovs!).

kanis feri - TeTri.

Tma? - ucnobia.

moZraoba - dinji.

metyveleba - mkafio, darbaisluri qa-

rTuli, odnav wamRerebiT.

plastika - sasurvelia ukeTesi (amas

mtrebi amboben), misi azriT ki, iyos kargi

reJisori da...

zogadad, is aris cotaTi Zvelmoduri

msaxiobi. magaliTad: ar atarebs wvers,

piriqiT, yoveldRe sufTad gaparsulia.

aqvs mosmenis araCveulebrivi unari ara

marto scenaze, aramed cxovrebaSic. aris

erTguli partniori. rogorc yvela Zve-

li msaxiobi, repeticiaze modis naxevari

saaTiT adre, Tanac, momzadebuli. xolo

speqtaklze - saaTnaxevriT adre, ikeTebs

grims da imeorebs teqsts.

Surs mesxiSvilisa da abaSiZis. piesa-

sac da rolsac (ra Tqma unda, mTavars!)

TviTon irCevdneno, Tavad dgamdneno...

ara, biWo! (ox, es reJisorebi!)

pirveli repeticiis Semdeg, roca zo-

gierTi reJisorTan gamWol moqmedebasa

da zeamocanaze kamaTobs, mamukas aintere-

sebs, rogor aqvs reJisors mofiqrebuli

„pakloni“.

naxulobs Tbilisis yvela Teatris

yvela warmodgenas. speqtaklze dadis

usaTuod meuRlesTan erTad. aqvs sxvisi

warmatebiT aRtacebis unari. amitom,

kargi speqtaklis naxvis Semdeg, sami

dRe karg xasiaTzea, erTTavad iRimeba

da RiRinebs - es ki didebulad gamos-

dis (is xom filarmoniis solisticaa).

cudi speqtaklis naxvis Semdeg ki ori

dRe mTel samyarozea aRrenili, igi-

neba (kaxurad). ambobs, rom aseTi cudi

speqtakli bavSvobaSi naxa CumlaySi Tu

ToxliaurSi. aseTi speqtaklebis Se-

fasebis xuTbaliani sistema aqvs: ise ra,

uaresic minaxavs, sacodaobaa, ar naxo

da minus 10. premieraze, rac unda cudi

speqtakli iyos, uyurebs bolomde da

kolegebis mimarT pativiscemis niSnad,

didxans ukravs taSs da wyvets mxolod

maSin, roca Tavis dasakravad reJisori

gamoCndeba. (ox, es reJisorebi!)

saocnebo rols kategoriulad ar

asaxelebs, TviTon unda mixvdneno, ambobs.

marTlac, asaki ar uwyobs xels Tu bozba-

Sis gemo ar icis, Tu buzebi ar dauTvlia

zogierT mosawyen repeticiaze, Tu kaxeli

ar aris?! magarm reJisorebi daunaxavi

xalxia!

ai, aRdgeba saqarTvelos iurisdiq-

cia (am sityvas mamuka gansakuTrebuli

paTosiT warmoTqvams) samaCablosa da af-

xazeTSi! orive qalaqSi viTamaSeb TiTo

speqtakls mainc da, mere ki... ase fiqrobs

yvelasaTvis sayvareli kaci, mudam pewi-

ani, daxvewili, zrdili da Tavaziani, ni-

Wieri msaxiobi mamuka pavliaSvili.

daviT kobaxiZe,

reJisori, xelovnebaTmcodneobis

doqtori, profesori.

mamuka pavliaSvili-babsi-cru deida,

xasxasa wiTel kabasa da Sav `CulqebSi~

gamowyobili, Tavisi vulgaruli Cacmu-

lobiT da garegnobiT, qaluri da kacuri

Tvisebebis komikuri warmoCeniT, farsuli

elementebiTa da parodirebiT, saintere-

so, cocxal saxes qmnis.

xaTuna wulaZe, Teatrmcodne.

`saqarTvelos gazeTi~, 3 agvisto, 1998w.

amgvari profesionalis partnioro-

ba Zalze sasiamovno da sainteresoa.

diax, me mqonda mravali bednieri wuTi

scenaze misi partniorobis dros. marTa-

li giTxraT, ar minaxavs da arc sxvebisgan

msmenia, rom baton mamukas Cavardnoda. es

bednierebaa! es didostaturia! es maRali

profesionalizmis Sedegia!

revaz TavarTqilaZe,

saqarTvelos saxalxo artisti,

`Teatri da cxovreba~, 6, 2012 w.

reJisori (giorgi ratiani) imde-

nad erTgulebs Seqspirs, rom lorenco

(mamuka pavliaSvili) „mwamlav balaxiT da

ganmkurnav yvavilebiT~ savse Zewnis kal-

aTiT dadis, magram Zewnis kalaTi, cxadia,

saqmes ver uSvelida, msaxiobis TamaSi

didi gulwrfelobiT rom ar gamoirCe-

odes. is mSvidi ferebiT Zerwavs Tavis

gmirs da mayureblisTvis advilad asaxs-

nelia misi nebismieri qmedeba.

ioseb WumburiZe, publicisti,

`Cveni mwerloba~, 28 oqtomberi, 2011w.

mudam axlis ZiebaSi

iyo msaxiobi da misnairi, es niWia. im-

denad saWiro partnioria scenaze, rom

mis gverdiT sxvebis TamaSic ufro laRia,

bunebrivi. aris raRac gansxvavebuli masSi

da es, ra Tqma unda, pirovnuli xiblia.

rogori megobaria? dausviT es SekiTx-

va dasis wevrebs da bevri rames gaigebT

masze.

gamoirCeode pasuxismgeblobiT, mas

rom gaaCnia, es marTlac iSviaTia.

scenaze mirTmeuli Taiguli mudam

scenidanve eZRvneba darbazSi myof mx-

olod erT qalbatons. aseTi meuRlea igi.

man icis, iyo samagaliTo mama, niS-

navs _ giyvardes, gwamdes, geimedebodes

yvelaze didi da patara megobari _ Seni

Svili.

masTan Sexvedra, saubari, urTier-

Toba yovelTvis sainteresoa, yovelTvis

geSureba, TiTqos patara dResaswauls gi-

wyobs. es ukve misi inteleqtia.

rogoria garegnulad? cota artistu-

li, iseTi, msaxiobs rom mudam uxdeba, ga-

moarCevs sxvaTagan xmis tembriT, gamoxed-

viT, RimiliT, Cacmis kulturiT.

rogorc msaxiobi mudam axlis Zie-

baSia, rom ama Tu im personaJze muSao-

bisas sxvebis mier ukve mravaljer na-

TamaSev rolSi miagnos raRac pasaJs,

TiTqos gamorCenils, gadauTamaSebels.

Sinaganad, SemoqmedebiTad mousvenari

mamuka pavliaSvili ase aRwevs gardasax-

vas, profesionalizms. Seqmnili personaJi

yovelTvis `misia~, originaluri dasa-

maxsovrebeli, saxasiaTo.

erTi saintereso detalic: scenaze

aTasnairad gardasaxuli, coxvrebaSi din-

jia, auCqarebeli. TiTqos karebic mZimed,

ase vTqvaT, kaxurad (is Telavelia) iReba,

roca mamuka pavliaSvili TeatrSi Semodis.

nana Wanturia,

soxumis mozard mayurebelTa

saxelmwifo Teatr

`TeTri talRis~ saliteraturo

nawilis gamge.

P.S. da mainc: roca davbrundebiT

(RmerTma nu qnas sxvanairad!), romel qa-

laqs airCevs mamuka pavliaSvili: soxums

Tu cxinvals?

20 weliwadia, mamuka pavliaSvili ori devnili Teatris

msaxuria, kerZod, cxinvalis ivane maCablis saxelobis dra-

matuli Teatrisa da soxumis mozard mayurebelTa saxelmwifo

Teatris„TeTri talRisa“. manamde iyo filarmoniis scenaze

gatarebuli saintereso wlebi, araerTi saestrado konkursis

laureatoba. magram saukeTeso vokalur monacemebTan erTad

TandaTan gamoikveTa msaxiobis saxasiaTo Taviseburebani, Teat-

raluri gardasaxvis niWi, mayurebelTan kontaqtis gansxvave-

buli unari. ase aRmoCnda mamuka pavliaSvili dramatuli Teat-

ris scenaze.

man orive devnil TeatrSi 50-ze meti roli iTamaSa. maT Soris

wamyvani rolebi speqtaklebSi: lorenco (u. Seqspiris „romeo da

julieta“), iliko (n. dumbaZis „me, bebia, iliko da ilarioni“), babs

baberlei (b. tomasis „Carlis deida“), darispani (d. kldiaSvilis

„darispanis gasaWiri“), van dalini (lope de vegas „cekvis maswav-

lebeli“), otelo (al. qoqraSvilis „otelo da eva“), qosiko (g. nax-

ucriSvilis „WinWraqa“), profesori (al. kasones „mesame sityva“),

sergo qavTaraZe (v. kandelakis „dro - 24 saaTi“), mefe (e. Svarcis

„konkia“), polkovniki, mewisqvile, mdivani (p. kakabaZis „yvaryvare

TuTaberi“), moSiaSvili (n. dumbaZis „sabraldebo daskvna“) da a.S.

niWieri msaxiobis erTgvar portrets qmnis am ramdenime ro-

lis ubralo CamonaTvalic da aqtioris SesaZleblobebze, diapa-

zonze mianiSnebs.

sainteresoa, rogor afaseben misi kolegebi, Jurnaliste-

bi mamuka pavliaSvils, profesionals, romelic 20 weliwadia,

orive devnili Taeatris wamyvani msaxiobia.

romel qalaqs airCevs - soxums Tu cxinvals?mamuka pavliaSvili - 20 weli devnili Teatrebis scenaze

vandalino, „cekvis maswavlebeli“,

soxumis mozardTa Teatri

lorenco, „romeo da julieta“,

soxumis mozardTa Teatri

iliko, „me, bebia, iliko da ilarioni“,

cxinvalis Teatri

marti, 2014 welimarti, 2014 weli12 CemiCemiafxazeTi

salome Toriasalome Toria

saqarTvelos mxatvarTa kavSiris saga-

mofeno darbazma afxazeTidan devnili

mxatvris xuta (arvelod) kvaracxelias

namuSevrebis gamofenas umaspinZla.

afxazeTis a/r ganaTlebisa da kulturis

saministrom mxatvris 60 wlis iubilis

aRsaniSnavad misi namuSevrebis katalogi

gamosca. q. foTSi mcxovrebi mxatvris

gamofena saqarTvelos mxatvarTa ka-

vSiris, afxazeTis literaturisa da

xelovnebis SemoqmedebiTi kavSiris,

afxazeTis mxatvarTa kavSiris da q. foTis

meriis xelSewyobiTa da organizebiT

moewyo.

xuta (arvelod) kvaracxelia 1954

wlis 30 ianvars daibada oCamCiris raio-

nis sofel kindRSi. igi bavSvobidanve

xatviT iyo gatacebuli. soxumis samx-

atvro saswavleblis dasrulebis Sem-

dgom man swavla moskovis xelovnebis

universitetSi ferweris fakultetze

gaagrZela. mxatvars araerTi person-

aluri gamofena aqvs mowyobili saqarT-

velos qalaqebSi, maT Soris pirvelma

gamofina Tavisi namuSevrebi svaneTSi.

xuta kvaracxelias naxatebi inaxeba ara

mxolod Cveni qveynis, aramed ucxoeTis

kerZo koleqciebSic.

saqarTvelos mxatvarTa kavSiris

sagamofeno darbazSi warmodgenili iyo

mxatvris rogorc adreuli, ise gviani

periodis ormocze meti namuSevari. gan-

sakuTrebuli siTbo, siyvaruli da nos-

talgia igrZnoboda mSobliuri kuTxis

peizaJebsa da naturmortebSi, afxazeTis

Temaze Seqmnil kompoziciebSi: „zRva,“

„Wuberi,“ „ezo,“ „zamTari.“ mxatvruli

Ziebebi da axleburi xedva Canda ab-

straqciuli namuSevrebis seriebSi:

„muza,“ „natvris xe,“ „zafxuli“ da a.S.

maTSi gamovlinda mxatvris gansxvave-

buli xelwera da ferTa gamis Serwymis

ostatoba.

gamofena gaxsna da warmarTa mxat-

varma, afxazeTis umaRlesi sabWos depu-

tatma nugzar mgalobliSvilma. man mx-

atvars personaluri gamofena miuloca

da saCuqrad gadasca mixeil Cxenkelis

wigni-albomi „qristes jvarcma evropul

mxatvrobaSi.“ damswre sazogadoebas si-

tyviT mimarTa saqarTvelos mxatvarTa

kaSiris Tavmjdomarem cicino mWedli-

Zem da aRniSna, rom „xuta kvaracxelia

saintereso mxatvaria. igi xSirad monaw-

ileobs Cven mier mowyobil gamofenebSi.

dRes axali namuSevrebic vnaxe, romelic

Zalian sainteresoa.“

gamofenaze mowveul stumarTa So-

ris iyvnen: afxazeTis avtonomiuri re-

spublikis mTavrobis Tavmjdomaris mova-

leobis Semsrulebeli vaxtang yolbaia,

afxazeTis avtonomiuri respublikis

umaRlesi sabWos Tavmjdomare elguja

gvazava, afxazeTis avtonomiuri respub-

likis ganaTlebisa da kulturis ministri

dimitri jaiani. maT TavianT gamosvlebSi

mxatvars iubile miuloces da nayofi-

eri SemoqmedebiTi saqmianobisaTvis mad-

loba gadauxades. sagamofeno darba-

zSi mogvril emociebze isaubra vaxtang

yolbaiam: „saocari ganwyobaa, nostalgia,

siTbo... didi madloba minda giTxraT,

rom saocar samyarosTan gvaaxlovebT,

ganwyobebs gviqmniT.“ mxatvris erT-erT

namuSevarze gaamaxvila yuradReba dimi-

tri jaianma da aRniSna, rom mxolod

„genadis“ portreti rom Seeqmna xuta

kvaracxelias, esec sakmarisi iqnebodao.

gansakuTrebiT unda aRiniSnos is

faqti, rom gamofenaze damTvalierebel-

Ta Soris iyvnen mxatvris TiTqmis 20 wlis

unaxavi mezoblebi, axloblebi, Tanak-

laselebi, romlebic didi siyvaruliTa

da siTboTi ixsenebdnen xuta (arvelod)

kvaracxelias siymawvilis periods, mx-

atvrobaSi mis pirvel nabijebs, maTTvis

samaxsovrod daxatul suraTebs...

Cvenc vuerTdebiT am saiubileo

milocvebs da xuta (arvelod) kvaracxe-

lias SemoqmedebiT winsvlasa da warmate-

bebs vusurvebT.

redaqtori nato korsantia

nomerze muSaobdnen: maia Sonia, Teona biblaia, ekaterine gadilia, salome Toria, qeTevan xazalia

Wuberidan... natvris xemdeWuberidan... natvris xemde

ekaterine gadiliaekaterine gadilia

orTaWalaSi afxazuri literaturisa

da istoriografiis fuZemdeblis dimi-

tri gulias reabilitirebuli Zegli

sazeimod gaixsna. mwerlis skulptura,

romelic nawilobriv iyo dazianebuli,

saqarTvelos kulturisa da ZeglTa

dacvis saministros iniciativiT, cno-

bilma restavratorma eldar ciciSvilma

aRadgina.

dimitri gulias ekuTvnis pirveli

afxazuri novela „sxvisi cis qveS~ da

romani „kamaCiCi~. 1892 wels man k.

maWavarianTan erTad, rusuli grafikis

safuZvelze, afxazuri anbani Seadgina.

1937 wels mas mieniWa afxazeTis sax-

alxo poetis wodeba. dimitri guliam

afxazur enaze Targmna „vefxistyaos-

ani~, ilia WavWavaZisa da akaki wereT-

lis leqsebi. mas swamda, rom „afxazi,

romelic saxls aiSenebs da qarTvelis

ezosken ar gaWris fanjaras, is afxazi

ar aris~.

„misi Zegli aq 1981 wels daidga,

rogorc simbolo qarTvelebisa da af-

xazebis megobrobisa, Semdeg dagvatyda

omi, romelmac Cvens urTierTobebTan

erTad es Zeglic daaziana. am ZeglTan

20 welze metia mis dabadebis dReze qa-

rTveli kaci ar mosula~, _ ganacxada

saqarTvelos kulturisa da ZeglTa dac-

vis ministrma guram odiSariam.

Zegli, guram odiSariasTan erTad,

gvirgviniT Seamkes afxazeTis avtono-

miuri respublikis mTavrobis Tavmjdo-

maris movaleobis Semsrulebelma vax-

tang yolbaiam, afxazeTis avtonomiuri

respublikis ganaTlebisa da kulturis

ministrma dimitri jaianma, afxazeTis av-

tonomiuri respublikis umaRlesi sabWos

Tavmjdomarem gia gvazavam, rusTavelis

premiis laureatma, poetma geno kalandi-

am, afxazeTis avtonomiuri respublikis

mTavrobisa da umaRlesi sabWos wevrebma.

dimitri gulias Zeglis gaxsnis sazeimo

ceremonials dimitri jaiani uZRveboda.

sazeimo RonisZiebaSi, aseve, monawileob-

da afxazeTis simRerisa da cekvis saxelm-

wifo ansambli.

Zeglis gaxsnis ceremoniali af-

xazeTis avtonomiuri respublikis mTav-

robisa da qalaq Tbilisis meriis mx-

ardaWeriT moewyo.

2014 weli dimitri gulias 140

wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo we-

lia.

dimitri gulias Zegli aRadginesdimitri gulias Zegli aRadgines