Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar
Transcript of Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar
![Page 1: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/1.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
ÇOCUKLARDA UYUM SORUNLARI ve TEMEL
YAKLAŞIMLAR
Prof.Dr. Binnur YeşilyaprakAnkara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi
(Türk PDR-DER Başkanı)Ankara-2006
![Page 2: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/2.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
ÇOCUKLARDA UYUM SORUNLARI
• UYUM NEDİR?
• UYUMSUZLUK NEDİR?
“Psikolojik sağlık” hangi kriterlere göre tanımlanır?
Uyumsuzluk Uyum
![Page 3: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/3.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
![Page 4: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/4.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Çocukluktaki ruhsal sorunlar (Yörükoğlu, 1983)
1. Davranış bozuklukları:
• Sürekli hırçınlık
• Sinirlilik, geçimsizlik, kavgacılık
• Okuldan kaçma, kuralları çiğneme
• Yangın çıkarma, zorbalık… vb.
Davranış bozuklukları, çocuktaki iç çatışmaların, huzursuzlukların davranışa yansıtılması ile ortaya çıkar.
Bu çocukların çevreleri ile ilişkileri sürekli olarak gergin ve sürtüşme halindedir.
![Page 5: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/5.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
2. Duygusal bozukluklar• Korkular, kuruntular, kaygılar
• Saplantılı düşünceler• Uyku bozuklukları• Kekemelik• Tik (seyirce) ler
Bu kümede yer alan sorunlar, çocuğun çevresinden çok, kendini tedirgin eden sorunlardır.
Çocuk, iç sorunlarını dışa yansıtmaktan çok, kendisine yöneltmiştir.
![Page 6: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/6.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
![Page 7: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/7.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
3. Alışkanlık bozuklukları• Parmak emme
• Tırnak yeme
• Masturbasyon
• Altını ıslatma
• Dışkı çıkarma
Bu bozukluklar, bazı alışkanlıkların düzensizliği ile ilgili belirtilerdir.
![Page 8: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/8.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
![Page 9: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/9.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
4.Ağır ruhsal bozukluklar
• Psikozlar
• Şizofreni
Bunlar ileri derecede uyumsuzluk olarak nitelendirilebilecek ruh hastalıklarıdır.
Çocuğun uyumu her alanda, tümüyle ve sürekli bir şekilde bozulmuştur.
![Page 10: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/10.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Çocuklarda Görülebilen Uyumsuzlukların Nedenleri
Kalıtımsal etkenler (Genetik yapı, organik nedenler… vb.)
Çevresel etkenler doğum öncesidoğum esnasındadoğum sonrasında
![Page 11: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/11.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
![Page 12: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/12.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
![Page 13: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/13.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Ailenin yapısı
• Aile-içi ilişkiler
– Yanlış ana-baba tutumları
– Olumsuz ev yaşantıları
• Evdışı çevredeki olumsuzluklar
• Travmatik yaşantılar
• Yanlış rol modelleri, olumsuz öğrenme yaşantıları
• ……….
![Page 14: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/14.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
![Page 15: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/15.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Çocuklarda Görülebilen Uyumsuzluklar Nasıl Değerlendirilmelidir?
1. Çocuğun gelişim dönemi ve özellikleri dikkate alınmalıdır.Uyumsuz davranış belli bir döneme özgü, geçici bir belirti
midir?
2. Belirtinin sıklığı ve gücü de bir başka ölçüt olarak kullanılabilir.Davranış oldukça seyrek ve hafif bir belirti midir?
3. Uyumsuz davranışın başka hangi belirtilerle bir arada görüldüğü dikkate alınmalıdır.Davranışa eşlik eden başka ne gibi belirtiler bulunmaktadır?
4. Çocuğun sorunlarını nasıl ifade ettiği incelenmelidir?Sorunlarını dışa mı yansıtıyor, yoksa içine mi atıyor?
![Page 16: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/16.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
5. Çocuğun geçmişteki uyumu ve olumlu nitelikleri incelenmelidir.Çocuğun durumu, becerileri, özel yetenekleri, toplumsal ilişkileri yönünden ne gibi göstergeler var?
6. Çocuğun yaşamındaki değişiklikler, olumlu/olumsuz önemli yaşantılar dikkate alınmalıdır.Uyumsuz davranış, bir olaya bağlı olarak mı ortaya çıktı?
7. Çocuğun davranışına ilişkin çevresinin tepkisi incelenmelidir.Çocuk, bu davranışı karşısında çevreden nasıl bir tepki almaktadır?
Tüm bu yönlerden;
• gözlem yap Sorunlu• davranışı incele Davranışı• bilgi topla Tanımla• değerlendir
![Page 17: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/17.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Gerçeklik Terapisi (W.Glasser)
“Her davranış bir hedefe yöneliktir ve maksatlıdır.”
Davranışlarımız ihtiyaçlarımızı karşılamaya yöneliktir.
İhtiyaçlar karşılandığında DENGE kurulur, UYUM sağlanır.
İhtiyaçlar karşılanmadığında DENGESİZLİK söz konusudur ve UYUMSUZLUK ortaya çıkar.
![Page 18: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/18.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
İhtiyaçlarımızın farkında mıyız?
Statü, Saygınlık, Tanınma
Gruba Ait Olma,Sevme-Sevilme
Güvenlikte Olma
Fizyolojik-Bedensel İhtiyaçlar
KendiniGerçekleştirme
Maslow’un İhtiyaçlar Piramidi
![Page 19: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/19.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Çocuk ve ergenlerde temel ihtiyaçlar nelerdir?
1)Ait olma : Diğerlerini sevme ve bağlanma2)Güçlü olma : Kişisel güce ve yeterliğe ulaşma3)Özerklik : Özgür olma ve kendini yönetme4)Eğlenme : Yaşamdan keyif alma, eğlenerek
yaşama
Çocuk/ergen bu ihtiyaçlarını karşılayacak davranışlar SEÇER ve bu davranışlar ihtiyaçlarını karşılıyorsa DOYUM elde eder, kendini güçlü hisseder ve başarılı bir kimlik geliştirir.
![Page 20: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/20.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Çocuk/ergenin temel ihtiyaçlarını karşılama yolları nelerdir?
1) Ait olma ihtiyacı:Çocuğu sevin, sevdiğinizi gösterin, ifade edin, onu
yaşantılarınıza ortak edin, duygu ve düşüncelerinizi paylaşın, ona işbirliği yapma fırsatları sağlayın.
2) Güçlü olma ihtiyacı:Ona başarılı olabileceği görevler verin, başarısını fark
edin, güçlü yönlerini övün, ona değer verin.
3) Özerklik ihtiyacı:Kendisi ile ilgili kararlar alma hakkı tanıyın, kararlara
onu katın, görüşünü alın, kendisi ile ilgili sorumluluk verin.
4) Eğlenme ihtiyacı:Gülmek, neşelenmek için fırsatları değerlendirin. Oyun
ve eğlencenin onun hakkı (gelişim görevi) olduğunu unutmayın!..
![Page 21: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/21.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
![Page 22: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/22.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Davranışın 4 bileşeni nedir?
1. Eylem (yürümek, konuşmak… vb.)
2. Düşünmek (muhakeme, düş kurma… vb.)
3. Hissetme (sinirlenme, üzülme… vb.)
4. Fizyolojik (terleme, kızarma… vb.)
![Page 23: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/23.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
•Davranışı somut olarak gözlemek ve değerlendirmek.
•Uyumlu ya da uyumsuz davranışlarını tanıyor muyum?
•İhtiyaçlarını hangi durumlarda nasıl karşıladığının ve hangi tepkileri ortaya koyduğunun farkında mıyım?
![Page 24: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/24.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
İhtiyaçları tatmin etmek için iki şeyi bilmek önemlidir:
Etrafımızda neler olup bitiyor?
İçimizde neler oluyor?
Sahip olduğumuz ile istediğimiz arasında çelişki varsa UYUMSUZLUK ortaya çıkar.
Bulunduğum ortamda ihtiyaçlarımı karşılayamıyorsam, çevreyi nasıl kontrol edebilirim?
Uyumsuz/patolojik davranış bir tür çevreyi kontrol etme yoludur. Amacına ulaşıyorsa devam eder.
![Page 25: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/25.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
1.Davranışa odaklaşın (W.Glasser, Gerçeklik Terapisi)
Şu anki davranışı nedir? Ne/ler yapıyor?
Hangi durumlarda yapıyor? Ne zaman yapıyor?
Ortaya çıkma biçimi nedir? Nasıl yapıyor?
Ne kadar sürüyor?
Nasıl sona eriyor?
![Page 26: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/26.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
2. Davranışı anlamaya çalışın:
Bu davranışın amacı nedir? Ne istiyor?
Bu amaç hangi ihtiyaca yöneliktir? Hedefi nedir?
Çevreyi/durumu nasıl algılıyor?
Bu davranış ile çevreyi kontrol etmeyi başarmakta mıdır?
Onun algı çerçevesinden durumu değerlendirebiliyor muyum?
![Page 27: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/27.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
3) Kendi tepkinizi inceleyin:
Çocuğun davranışı karşısında nasıl tepki veriyorsunuz?
Bu davranışı yaptığında;• duygunuz ne?• düşünceniz ne?• davranışsal tepkiniz ne?
Çocuğun davranışını (farkında olmadan) pekiştiriyor musunuz?
![Page 28: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/28.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
4.Davranışı değiştirme
• Gerçekle yüzyüze gelmeGerçeği doğru algılıyor muyum?
• Sorumlu davranışSorumluluğu üstleniyor muyum?
• Sevgi ve değer (katılım)– Kendisini ifade fırsatı verme– Etkin dinleme– Birlikte karar alma
• Planlama– Etkili olan davranışlara devam etmek– Sabırlı ve tutarlı sürdürmek
![Page 29: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/29.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Adleryan Terapi (A.Adler)
Her birey gerçeği kendine özgü algılar.
Çocuk, gerçekliği özgün ve yaratıcı biçimde algılar.
Algılamasına göre yaşam anlamını belirler.
Çocuk anlamı;
• kendine
• diğerlerine
• durumlara atfeder.
Buna göre davranır ve böylece kendine has bir “yaşam sitili” oluşur. Bu yaklaşım ile bazen uyum elde eder, bazen de uyum gösteremez.
![Page 30: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/30.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Çocukluk dönemindeki “ilk deneyimler”, çocuğun kendisi, diğerleri ve olaylar hakkında anlam oluşturduğu “kritik yaşantılar” dır.
• İlk deneyimler, çocuğun o andaki ve gelecekteki hedeflerinin oluşmasında önemlidir.
![Page 31: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/31.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Uyumsuz davranışları değiştirme
• Çocuk ile iyi ilişki kurma
• Onu rahatsız eden durumları ortaya çıkarmak
• İlk deneyimlerin yeniden gözden geçirilmesi
• Sosyal ilgiyi geliştirme
• Küçüklük duygusunu azaltma, çaresizliğin üstesinden gelme
• Yaşam stilini, algılarını, hedeflerini değiştirme
• Değişim için çocuğun gayreti, cesareti, yaratıcılığını destekleme
• Yeni hedefler oluşturmasını cesaretlendirme
![Page 32: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/32.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Rogers (1980), İnsancıl Yaklaşım;Eğer insanların işine karışmazsam,
onlar kendi başlarının çaresine bakarlar…
Eğer insanlara hükmetmezsem,onlar kendilerini idare ederler…
Eğer insanlara öğüt vermezsem,onlar kendilerini geliştirirler…
Eğer insanları zorlamazsam,onlar kendi kendileri olurlar…
![Page 33: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/33.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
![Page 34: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/34.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
İLETİŞİM ENGELLERİ
1. Emretme, yönetme
“Yapman gerekir…”
“… yapacaksın”
“yapmak zorundasın…”
![Page 35: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/35.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Korku ya da aktif direnç yaratabilir;
• Söylenenleri tersine “denemeye” davet edebilir;
• İsyankar davranışa ya da misillemeye yol açabilir.
![Page 36: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/36.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
2. Uyarma, tehdit etme (göz dağı verme)
“…yapamazsın…olur”
“Ya yaparsın, yoksa…”
![Page 37: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/37.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Korku, boyun eğme yaratabilir;
• Söz konusu sonuçların gerçekten meydana gelip gelmeyeceğini “denemeye” yol açar;
• Gücenme, kızgınlık, isyankârlığa neden olabilir.
![Page 38: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/38.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
3.Ahlak dersi verme, vaaz etme
“…yapmalıydın”
“senin sorumluluğun”
“…şöyle yapmak gerekir”
![Page 39: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/39.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Zorunluluk ya da suçluluk duyguları yaratır;
• Çocuğun durumunu daha şiddetle savunmasına yol açabilir (“Kim demiş?”)
![Page 40: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/40.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
4.Öğüt verme, çözüm getirme, fikir verme
“Ben olsam…”
“Neden…yapmıyorsun?”
“Bence…”
“Sana şunu önereyim…”
![Page 41: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/41.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Çocuğun kendi sorunlarını çözmekten aciz olduğunu ima eder;
• Çocuğun sorunu bütünüyle düşünüp, değişik çözümler getirip seçenekleri denemesine engel olur;
• Bağımlılık ya da direnme yaratabilir.
![Page 42: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/42.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
5.Mantık yoluyla inandırma, tartışma
“İşte bu nedenle hatalısın…”
“Olaylar gösterir ki…”
“Evet, ama…”
“Gerçek şu ki…”
![Page 43: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/43.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Savunucu tutumları ve karşı koymayı kışkırtır;
• Çoğunlukla çocuğun aileyle iletişimi kesmesine ve artık dinlememesine yol açar;
• Çocuğun kendini beceriksiz ve yetersiz hissetmesine neden olabilir.
![Page 44: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/44.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
6.Yargılama, eleştirme, suçlama
“Olgunca düşünmüyorsun…”
“Sen zaten tembelsin…”
![Page 45: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/45.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Yetersizlik, aptallık, yanlış değerlendirme, anlamı taşır;
• Çocuğun olumsuz bir yargıya hedef olma ya da azarlanma korkusuyla iletişimi kesmesine yol açar;
• Genellikle çocuk yargı ve eleştirileri gerçek olarak algılar (“ben kötüyüm!”) ya da karşılık verir (“Siz de daha mükemmel değilsiniz!”)
![Page 46: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/46.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
7.Övme, görüşüne katılma, teşhis koyma
“Çok güzel!...”
“Haklısın, o öğretmen berbat birine benziyor”
“Bence harika bir iş yapıyorsun…”
![Page 47: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/47.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Ailenin beklentilerinin çok yüksek olduğunu ima eder;
• İstenilen davranışı yaptırabilmek için, söylenen içtenlikten yoksun bir manevra gibi algılanabilir;
• Çocuğun öz-imgesi (kendini algılayışı) ile övgü uygun değilse çocukta kaygı yaratabilir.
![Page 48: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/48.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
8.Ad takma, gülünç duruma düşürme
“Koca bebek…”
“Hadi bakalım süpermen”
“Geri zekalı!”
“Hadi sen de sulugöz!”
![Page 49: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/49.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Çocuğun kendini değersiz hissetmesine, sevilmediği kanısına varmasına yol açabilir;
• Çocuğun öz-imgesi üzerinde çok olumsuz etkileri olabilir;
• Genellikle olumsuz karşılık vermeyi teşvik eder.
![Page 50: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/50.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
9.Tahlil etme, teşhis koyma
“Senin derdin nedir biliyor musun?”“Herhalde çok yorgunsun”“Aslında sen öyle demek istemiyorsun”
![Page 51: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/51.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Tehdit edici, tedirgin edici olabilir ve başarısızlık duygusu uyandırabilir;
• Çocuk kendini korumasız, kıstırılmış hisseder, kendisine inanılmadığı kanısına varabilir;
• Çocuk, yanlış anlaşılma endişesi ile iletişimi keser.
![Page 52: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/52.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
10.Güven verme, teskin, teselli etme
“Aldırma… Boşver, düzelir…”
“Hadi biraz neşelen…”
“Zamanla kendini daha iyi hissedersin…”
![Page 53: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/53.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Çocuğun kendini “anlaşılmamış” hissetmesine neden olur;
• Kızgınlık duyguları uyandırır (Size göre kolay tabii!”)
• Çocuk genellikle mesajı “Kendini kötü hissetmen doğru değil” biçiminde algılar.
![Page 54: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/54.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
11.İncelemek, araştırmak, soruşturmak
“Neden?... Kim?...Sen ne yaptın?...Nasıl?…”
![Page 55: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/55.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Sualleri cevaplama genellikle eleştiri veya zorunlu çözüm getirdiğinden, çocuklar genellikle hayır demeye, yarı-doğru cevap vermeye, kaçamağa yönelir veya yalan söylerler;
• Sualler genellikle sual soranın nereye varmak istediğini açıklamadığından, çocuk korku ve endişeye kapılabilir;
• Ailenin endişelerinden doğan sorulara cevap vermeye çalışan çocuk kendi sorununu gözden kaçırabilir.
![Page 56: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/56.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
12.Konu değiştirme, işi alaya vurma, şaka yolu, kendine çekme
“Daha güzel şeylerden konuşalım…”
“Sen neden dünyayı yönetemiyorsun?”
![Page 57: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/57.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
• Yaşamın güçlükleriyle savaşmak yerine, onlardan kaçınmak gerekli mesajını ima edebilir;
• Çocuğa sorunlarının önemsiz, saçma sapan ve geçersiz olduğu anlamını verebilir;
• Çocuk bir güçlükle karşılaştığında açık davranmaktan çekinebilir.
![Page 58: Çocuklarda Uyum Sorunları ve Temel Yaklaşımlar](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061608/588f18981a28ab0b578b87e4/html5/thumbnails/58.jpg)
www.binnuryesilyaprak.com
Çocukla
sağlıklı iletişim kurun:
ENGELSİZ!