ĐẠI HỌC QUỐC GIA hµ NỘI

TRUNG T©m ®µo t¹o, BỒI DƢỠNG GIẢNG Viªn Lý luËn chÝnh TRỊ

ĐỖ THỊ THANH LOAN

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGµnh KINH TẾ

trong n«ng nghiÖp

ë tØnh ninh b×nh

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ CHÍNH TRỊ

Chuyên ngành: KINH TẾ CHÍNH TRỊ

Mã số: 60. 31. 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS PHAN HUY ĐƢỜNG

Hµ NéI – 2009

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU............................................................................................................... 3

Chƣơng 1: CƠ CỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU

NGÀNH KINH TẾ TRONG NÔNG NGHIỆP Ở MỘT TỈNH THUẦN NÔNG

8

1.1. Những vấn đề chung về chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong nông nghiệp ................. 8

1.1.1.1 Khái niệm và đặc điểm chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong nông

nghiệp..........................................................................................................

8

1.1.2. Nội dung chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong nông nghiệp................. 17

1.1.3. Tiêu chí đánh giá chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong nông nghiệp............... 20

1.2. Những nhân tố ảnh hƣởng chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong nông nghiệp ...................

1.2.1. Nhóm nhân tố về vị trí địa lý, khí hậu và tài nguyên thiên nhiên...............................................

1.2.2. Nhóm nhân tố về điều kiện xã hội của sản xuất và tác động của khoa học công nghệ .......

1.2.3. Nhóm nhân tố thuộc về trình độ phát triển của phân công lao động trong nƣớc và quốc

tế ............................................................................................................................................................

1.2.4. Nhóm nhân tố thuộc về các lợi thế tuyệt đối và lợi thế so sánh... ..............................................

1.2.5. Nhóm nhân tố thuộc về cơ chế chính sách......................................................................................

23

23

24

25

26

27

1.3. Kinh nghiệm một số địa phƣơng trong nƣớc về chuyển dịch cơ cấu ngành

kinh tế trong nông nghiệp............................................................................

29

1.3.1. Tổng quan kinh nghiệm một số địa phƣơng trong nƣớc........................... 29

1.3.2. Bài học kinh nghiệm chung rút ra tham khảo và vận dụng để chuyển dịch

cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp ở tỉnh Ninh Bình ....................................

32

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ

TRONG NÔNG NGHIỆP Ở TỈNH NINH BÌNH THỜI GIAN QUA........

34

2.1. Đặc điểm của Ninh Bình liên quan đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong

nông nghiệp ......................... ......................................................................

34

2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên........................................................................ 34

2.1.2. Văn hoá- xã hội .......................................................................................... 41

2.1.3. Kinh tế và cơ cấu kinh tế............................................................................. 44

2.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp ở tỉnh Ninh

Bình ............................................................................................................

46

2.2.1. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành trồng trọt qua các

năm....................

46

2.2.2. Thực trạng chuyển dịch cơ cấu ngành chăn nuôi

.......................................

50

2.2.3. Chuyển dịch cơ cấu ngành lâm nghiệp ....................................................... 53

2.2.4. Sự chuyển dịch kinh tế nông nghiệp xét trong mối quan hệ giữa lao

động việc làm – trồng trọt- chăn nuôi- dịch vụ nông nghiệp về mặt số

lượng và giá trị

........................................................................................................

55

2.3. Đánh gía quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế trong nông nghiệp

của tỉnh Ninh Bình......................................................................................

60

2.3.1. Thành tựu .................................................................................................. 60

2.3.2 Hạn chế và nguyên nhân.............................................................................. 65

2.3.3. Những vấn đề đặt ra cần giải quyết......................................................... 67

Chƣơng 3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM ĐẨY

MẠNH CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU NGÀNH KINH TẾ TRONG NÔNG

NGHIỆP Ở TỈNH NINH BÌNH TRONG THỜI GIAN TỚI......................

70

3.1. Quan điểm, định hƣớng cơ bản chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông

nghiệp ở tỉnh Ninh Bình ............................................................................

70

3.1.1. Bối cảnh mới............................................................................................... 70

3.1.2. Quan điểm, phƣơng hƣớng........................................................................ 73

3.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông

nghiệp ở tỉnh Ninh Bình......

83

3.2.1. Xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội trong nông nghiệp ở tỉnh

Ninh Bình.....................................................................................................

83

3.2.2. Hoàn thiện chính sách chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp ..... 85

3.2.3. Xây dựng và phát triển kết cấu hạ tầng ...................................................... 87

3.2.4. Đào tạo nguồn nhân lực trong nông nghiệp................................................ 89

3.2.5.Vốn cho chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong nông nghiệp trong nông nghiệp 90

3.2.6. Hình thành các trung tâm công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ

trên địa bàn nông nghiệp, nông thôn...........................................................

95

3.2.7. Chính sách về phát triển thị trƣờng............................................................. 97

3.2.8. Đẩy mạnh cải cách hành chính ở địa phƣơng............................................. 99

KẾT LUẬN.......................................................................................................... 100

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................. 102

Më ®ÇU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X chỉ rõ: "Chuyển dịch mạnh cơ cấu nông

nghiệp và kinh tế nông thôn theo hƣớng tạo ra giá trị gia tăng ngày càng cao

gắn với công nghiệp chế biến và thị trƣờng, thực hiện cơ khí hoá, điện khí hoá,

thuỷ lợi hoá, đƣa nhanh tiến bộ khoa học kỹ thuật công nghệ sinh học vào sản

xuất, nâng cao năng suất, chất lƣợng và sức cạnh tranh, phù hợp với từng vùng

từng địa phƣơng..."

Nghị quyết Trung ƣơng 7 khoá X tiếp tục đƣa ra quan điểm chỉ đạo:

“Trong mối quan hệ giữa nông nghiệp, nông thôn và nông dân, nông dân là

chủ thể của quá trình phát triển, xây dựng nông thôn mới gắn với xây dựng các

cơ sở công nghiệp, dịch vụ và phát triển đô thị theo quy hoạch là căn bản, phát

triển toàn diện, hiện đại hoá nông nghiệp là vấn đề then chốt”.

Ninh Bình, một tỉnh ở phía Nam vùng châu thổ sông Hồng, với địa hình

đa dạng bao gồm: biển, vùng ven biển, vùng đồng bằng gò đồi bán sơn địa và

vùng núi đá, đất đá... Từ khi chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng

XHCN, đặc biệt từ khi tái lập tỉnh (1992) đến nay, dƣới sự lãnh đạo của Tỉnh

uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh Ninh Bình việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói

chung và cơ cấu kinh tế nông nghiệp nói riêng có những thay đổi và đạt đƣợc

nhiều thành tựu đáng khích lệ. Kinh tế nông nghiệp, nông thôn chuyển từ sản

xuất thuần nông, tự túc- tự cấ