G38

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

2

LÔØI NOÙI ÑAÀU

Kính thöa Quí Ñöùc Cha, Quí Cha cuøng toaøn theå anh em Cöïu Chuûng sinh

Kontum thaân meán.

CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI KONTUM ñaõ troïn 75 tuoåi (1935 – 2010). Nhaân

dòp Giaùo phaän Möøng 75 naêm thaønh laäp vaø phaùt trieån Chuûng Vieän Thöøa Sai,

taäp saùch nhoû naøy xin ghi laïi nhöõng bieán coá vaø noùi leân bao Hoàng Phuùc ñöôïc

Thieân Chuùa ñaõ thöông cho Giaùo phaän Kontum chuùng ta. Chuùng toâi ghi laïi

trong taäp tieåu söû Chuûng Vieän döïa vaøo moät soá tö lieäu baèng baûn vaên raát haïn

cheá ñaõ löu laïi taïi Giaùo Phaän. Ñeå ghi laïi giai ñoaïn töø naêm 1975 ñeán nay,

chuùng toâi döïa vaøo nhöõng chöùng töø soáng cuûa nhöõng ngöôøi trong cuoäc, luùc ñoù

hoï laø linh muïc, ñaïi chuûng sinh, hay nhöõng öùng sinh. Hoï thuaät laïi cung caáp cho

chuùng toâi moät soá döõ kieän ñeå bieân soaïn taäp saùch nhoû naøy. Coù nhieàu ñoaïn

trong taäp saùch vieát truøng laäp vì nhieàu ngöôøi keå hoaëc vieát döôùi hình thöùc ñoái

thoaïi. Loái trình baøy naøy cuõng coù theå maát tính trong saùng cuûa baûn vaên.

Nhöng noù cuõng gôïi caûm cho moät soá ngöôøi trong cuoäc ñaõ traõi nghieäm vui buoàn

ñaéng cay khi theo ñuoåi Ôn Goïi linh muïc, phaûi ñoái dieän vôùi thôøi theá; anh em

cöïu chuûng sinh cuõng caûm thaáy coù phaàn ñoàng haønh vôùi caùc Beà Treân taùi laäp

vieäc “ÑAØO TAÏO CHUÛNG SINH THÖØA SAI KONTUM” trong giai ñoaïn cöïc kyø

khoù khaên.

Tieâu ñeà taäp sô löôïc tieåu söû Chuûng Vieän Thöøa Sai Kontum:

MÖØNG 75 NAÊM HOÀNG PHUÙC

CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI KONTUM.

(1935 – 2010)

Chaéc chaén taäp saùch coøn nhieàu baát caäp, xin Quí Ñöùc Cha vaø anh em boå

tuùc cho troïn veïn hôn.

Xin chaân thaønh caûm ôn.

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

3

oät traêm saùu möôi hai naêm (1848-2010), ñoù laø thôøi gian

tính töø ngaøy khôûi xöôùng chöông trình truyeàn giaùo vuøng

daân toäc Taây Nguyeân cuûa Thaùnh Giaùm Muïc CUENOT

THEÅ vaø cuõng laø thôøi ñieåm Ñöùc Cha muoán di chuyeån toaøn boä vieäc

ñaøo taïo linh muïc töông lai leân vuøng ñaát naøy, traùnh nhöõng côn baét

bôù cuûa Trieàu ñình Hueá ñang truy kích giaùo só vaø giaùo daân taïi

Trung Chaâu thuoäc vuøng Giaùm quaûn cuûa Ngaøi. YÙ höôùng xaây döïng

moät chuûng vieän daàn daàn ñöôïc thöïc hieän treân vuøng Truyeàn giaùo

Kontum. Ñoù laø noäi dung chuùng toâi xin coá gaéng trình baøy khaùi quaùt

trong nhöõng trang löôïc söû sau ñaây.

Chuùng toâi xin trình baøy CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI

KONTUM baèng noå löïc phaùc hoïa laïi hoaøn caûnh, yù höôùng, nhöõng coá

gaéng thöïc hieän döï aùn, caùc sinh hoaït, vaø nhöõng böôùc thaêng traàm cuûa

coâng trình troïng yeáu naøy, suoát bao naêm thaùng ñaõ qua vôùi taâm tình

cuûa nhöõng ngöôøi con ñöôïc ñaøo taïo trong ngoâi nhaø Chuûng vieän ñaày

thaân thöông naøy. Ngaøy nay chuûng vieän vaãn hieân ngang coøn ñoù nhö

lôøi môøi goïi, nhö moät chöùng tích cuûa bao nhieâu coâng söùc, bao nhieâu

tình yeâu cuûa caùc thöøa sai, cuûa caùc Beà Treân ..., haõy coøn vang voïng

nôi nhöõng con ngöôøi ñaõ ñoùn nhaän coâng ôn cuûa caùc Ngaøi vaø cuõng laø

moät lôøi thuùc giuïc cho haäu theá chu toaøn traùch nhieäm ñoái vôùi tieàn ñoà

cuûa ñòa phaän caàn coù nhieàu linh muïc nhieät thaønh .

Chuûng vieän Thöøa sai toïa laïc treân moät ngoïn ñoài cao, ñoái dieän

vôùi tröôøng Cuenot, nôi ñaøo taïo caùc giaûng vieân giaùo lyù- giaùo phu -

ngöôøi daân toäc cho ngöôøi daân toäc ñöôïc thaønh laäp cuoái naêm 1906, vaø

M

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

4

khaùnh thaønh ngaøy 07/01/1908. Hai tröôøng caùch nhau 600 meùt. Ñaây

laø moät toøa nhaø daøi 100 meùt, cao 2 taàng, khoâng keå taàng treät, laøm

baèng danh moäc vôùi moät thieát keá coù tính caùch mieàn nuùi ñoäc ñaùo, nhö

moät kyø coâng theá kyû treân vuøng Taây nguyeân naøy. Chính giöõa hai

caùnh chuûng vieän laø nhaø nguyeän uy nghieâm, laøm neàn cho caây Thaùnh

Giaù vöôn cao nhö roäng ñoâi tay oâm chaët caû vuøng Truyeàn giaùo, chöùng

kieán thôøi gian thay ñoåi nhö nöôùc soâng DAK-BLA chaûy ngöôïc veà

phía taây, hoøa nhaäp vaøo soâng Meâ-Koâng, xuoâi doøng qua Campuchia

vaø ñoå vaøo Mieàn Ñoàng Baèng soâng Cöûu Long Vieät Namphì nhieâu.

Beân trong nhaø nguyeän laø voøm cao, trang nhaõ nhö ñöa con ngöôøi

vaøo caûnh tòch mòch, coõi voâ bieân, ñeå gaëp gôõ Ñaáng Voâ Hình. AÙnh

saùng chieáu vaøo Cung Thaùnh laøm noåi roõ Töôïng THAÙNH TAÂM

CHUÙA GIEÂSU, treân coù haøng chöõ:

“EUNTES ERGO DOCETE OMNES GENTES”

(Vaäy caùc con haõy ra ñi giaûng daïy muoân daân ) ( Mt. 28, 19).

Chính leänh truyeàn naøy cuûa Thaày Chí Thaùnh GIEÂSU maø bieát

bao hy sinh, nöôùc maét, moà hoâi cuûa caùc Vò Thaùnh töû ñaïo, cuûa caùc

linh muïc thöøa sai ngoaïi quoác cuõng nhö baûn xöù ñaõ ñoå ra, cuøng bao

ñoùng goùp cuûa anh em tu só nam nöõ, giaùo phu vaø giaùo daân cho vuøng

Taây Nguyeân. Ngoâi nhaø Chuûng vieän Thöøa sai laø nôi öôm troàng

nhöõng linh muïc töông lai cho caùnh ñoàng truyeàn giaùo Taây nguyeân ñeå

tieáp noái nhöõng con ngöôøi ñi tröôùc ñaõ naèm xuoáng vaø cuõng laø chöùng

töø cuûa loøng mô öôùc thöïc hieän troïn veïn leänh truyeàn ra ñi rao giaûng

TIN MÖØNG cho anh em daân toäc cuûa Thaày Chí Thaùnh.

Nhaân dòp Giaùo phaän Möøng 75 naêm hình thaønh vaø phaùt trieån

Chuûng Vieän Thöøa Sai Kontum, chuùng toâi xin trình baøy khaùi quaùt

moät soá vaán ñeà sau ñaây:

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

5

I - ÑÖÔØNG HÖÔÙNG

CUÛA ÑÖÙC CHA STEÂPHANOÂ CUENOT THEÅ

Giaùm Muïc Ñaïi Dieän Toâng Toøa

Ñòa Phaän Ñoâng Ñaøng Trong

II- XAÂY DÖÏNG CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI KONTUM -

LYÙ DO VAØ TIEÁN TRÌNH

III- CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI KONTUM,

NHÖÕNG THAÊNG TRAÀM THEO TÖØNG GIAI ÑOAÏN

A. GIAI ÑOAÏN 1935 – 1955

B. GIAI ÑOAÏN 1955 – 1975

C. GIAI ÑOAÏN 1975 – 1995

D. GIAI ÑOAÏN 1995 - 2010

IV- THOÁNG KEÂ - PHUÏ CHÖÔNG

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

6

I – ÑÖÔØNG HÖÔÙNG

CUÛA ÑÖÙC CHA STEÂPHANOÂ CUENOT THEÅ

1- Quan taâm ñaøo taïo linh muïc baûn xöù.

Ngay töø ñaàu cuûa Giaùo Hoäi taïi Vieät Nam, caùc Vò thöøa sai ñaõ

ñaëc bieät quan taâm ñaøo taïo linh muïc baûn xöù. Suoát gioøng lòch söû, sôû

dó Giaùo Hoäi taïi Vieät nam duø traûi qua caùc côn baét haïi khuûng khieáp

maø vaãn giöõ vöõng loøng tin, thaäm chí phaùt trieån maõnh meõ laø nhôø coù

haøng linh muïc tu só ngöôøi baûn xöù. Moät vaøi daãn chöùng sau ñaây noùi

leân ñieàu ñoù:

“Naêm 1800 tình hình ñòa phaän Taây Ñaøng Ngoaøi ñöôïc dieãn taû

baèng nhöõng con soá veà nhaân söï nhö sau : Ñöùc Cha Longer GIA,

Ñöùc Cha Phoù La Mothe, 5 thöøa sai Phaùp, 2 giaùo só Doøng Teân, 65

linh muïc Vieät, vaøi traêm thaày giaûng vaø nhieàu nöõ tu Meán Thaùnh

Giaù, vaø khoaûng 120.000 giaùo daân”1 .

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

7

“Thaät laø may maén cho ñòa phaän, trong khi caùc thöøa sai Phaùp

khoâng theâm nöõa, thì ñòa phaän coù moät haøng giaùo só baûn quoác vôùi

con soá ñaùng keå: 65 linh muïc. Ñoù laø phaàn thöôûng cho caùc Giaùm

Muïc ñòa phaän ñaõ coù con maét tinh ñôøi vaø haønh ñoäng theo truyeàn

thoáng cuûa Hoäi thöøa sai 2.

Ñöùng tröôùc tình traïng soá linh muïc thöøa sai cuõng nhö linh muïc

baûn xöù khoâng ñöôïc bao nhieâu taïi Ñòa phaän Ñaøng Trong do nhöõng

cuoäc baét ñaïo gay gaét döôùi Trieàu ñình Hueá, ñaëc bieät Töï Ñöùc vaø

tröôùc nhu caàu caáp thieát caàn coù haøng linh muïc baûn xöù, Vò Ñaïi Dieän

Toâng Toøa, Ñöùc Cha CUENOT THEÅ, duø phaûi troán laùnh nôi haàm

truù, Ngaøi ñaøo taïo haøng linh muïc baûn xöù baèng moïi giaù.

“Thôøi gian Giaùm muïc cuûa Ngaøi keùo daøi töø 1835 ñeán 1861 thaät

phong phuù. Trong thôøi gian naøy, Vò Giaùm Muïc taêng cöôøng haøng

giaùo só baûn xöù, vì Ngaøi ñaõ phong chöùc ñöôïc 65 linh muïc”3.

2- Naâng cao phaåm chaát tu ñöùc, khoa hoïc thaùnh cho caùc linh

muïc trong ñòa phaän.

Ñöùc Cha Cuenot Theå heát söùc quan taâm ñeán vieäc ñaøo taïo, boài

döôõng kieán thöùc vaø ñôøi soáng taâm linh cho caùc linh muïc.

“Ñeå thuùc ñaåy haøng linh muïc cuûa Ngaøi meán yeâu ñôøi soáng tu ñöùc

vaø khoa hoïc thaùnh, moãi naêm Vò Giaùm muïc haêng say ñöa ra cho

moãi coäng söï vieân cuûa Ngaøi moät chöông trình goàm caùc caâu hoûi

thaàn hoïc vaø muïc vuï maø hoï phaûi trao laïi cho Ngaøi baøi giaûi ñaùp

baèng vaên baûn trong dòp tónh taâm haèng naêm. Chính Ngaøi xem xeùt

moïi coâng vieäc, ghi chuù caån thaän vaø taïo neân trong suoát thôøi kyø

Ñaïi Dieän Toâng Toøa cuûa Ngaøi moät söï duy nhaát trong thöùc haønh

vaø luaät soáng” 4 .

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

8

3- Khao khaùt thieát laäp Chuûng Vieän.

Thôøi kyø Ñaïi Dieän Toâng Toøa cuûa Ñöùc Cha CUENOT laø thôøi kyø

bò baùch haïi, Ngaøi lo laéng cho ñoaøn chieân Chuùa giao, ñaëc bieät baûo

toàn vaø ñaøo taïo theâm linh muïc ñòa phaän. Vì theá Ngaøi höôùng veà mieàn

röøng nuùi Taây Nguyeân trong yù nguyeän thieát laäp moät chuûng vieän cho

caùc boä toäc vuøng Taây nguyeân vaø Laøo, noùi chung cho vuøng Ñoâng

Döông nöõa.

“Ñaõ quan taâm moät caùch tích cöïc trong giaùo phaän Ñaøng Trong,

Ñöùc Cha CUENOT nghó ñeán vieäc rao giaûng Tin Möøng cho caùc

boä toäc cö nguï treân mieàn röøng nuùi phía taây cuûa ñòa phaän Ngaøi .

Khoâng keå nhöõng lôïi tích ñöùc tin Kitoâ giaùo ñem laïi cho caùc daân

toäc maø ngöôøi ta tin ñaõ thích hôïp ñeå ñöôïc ñoùn nhaän. Ngaøi coøn

nhaän thaáy caàn taïo cho linh muïc, nhaát laø caùc linh muïc thöøa sai

nôi truù nguï an toaøn baûo ñaûm trong thôøi kyø bò caám caùch cöïc kyø aùc

nghieät; Ngaøi hy voïng coù theå thieát laäp ôû ñoù chuûng vieän vaø caùc nhaø

coâ nhi cuûa Ngaøi ñeå traùnh cuoäc luøng baét cuûa caùc quan laïi” 5.

YÙ ñònh cuûa Ñöùc Cha ñöôïc thöïc hieän qua nhöõng laàn maïo hieåm

xuyeân qua röøng nuùi, ñaày thuù döõ, traùnh taát caû con buoân ngöôøi kinh

laøm chæ ñieåm ñeå baét ñoaøn thaùm hieåm ñang tìm vuøng an toaøn cho

ñoaøn chieân Chuùa vaø tìm moät ñòa ñieåm deã beà ñaøo taïo linh muïc

töông laïi. Cha Dourisboure ghi trong taäp hoài kyù cuûa cha veà vieäc

phaân boå coâng taùc do Ñöùc Cha CUENOT cho toaùn truyeàn giaùo nhö

sau:

“Cuoái cuøng, Ñöùc Cha cuõng chöa queân yù ñònh thieát laäp tieåu

chuûng vieän ôû ñoù (vuøng Taây nguyeân) vaø cuõng vì vaäy maø oâng baïn

giaø cuûa chuùng toâi (Cha Desgouts) vaãn giöõ nhieäm vuï linh höôùng

cho cô sôû RÔHAI, trong khi chôø ñôïi söï phaùt trieån töông lai cuûa

cô sôû naøy thaønh moät chuûng vieän, roài Ngaøi seõ haønh xöû taát caû

phaän vuï Beà treân” 6 .

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

9

Nhöng coâng vieäc hoïc haønh, sinh hoaït cuûa chuûng vieän mô öôùc

naøy nhö theá naøo?

“Phaàn Cha Desgouts töø luùc thaày Saùu DO trôû veà Trung Chaâu doïn

mình chòu chöùc linh muïc (1852), thì Ngaøi ôû moät mình trong ngoâi

nhaø RÔHAI vôùi soá ñoâng thanh nieân trong coäng ñoaøn. Ngaøi cuõng

boû chuùng toâi maø ra ñi sau cha Fontaine ít laâu. Ñöùc Cha bieát

raèng hoïc sinh cuûa cha Desgouts phuùc haäu chaêm chuù nhieàu thôøi

giôø ñeå chaêm soùc beänh gheû, soát reùt vaø nhieàu beänh hoaïn khaùc hôn

laø ñeå hoïc tieáng Latinh; maët khaùc, nhöõng tin töùc lieân quan ñeán

coâng cuoäc truyeàn giaùo cuûa caùc linh muïc baûn xöù ôû BÔNONG cho

chuùng ta tin töôûng raèng seõ thieát laäp ñöôïc nay mai moät giaùo xöù

phoàn thònh taïi ñoù, moät chuûng vieän seõ coù nhieàu cô may thaønh töïu

hôn. Do ñoù, ñaõ coù chæ thò cho cha Desgouts ñi ñeán xöù BÔNONG

vaø ñem heát hoïc sinh cuûa Ngaøi theo...” 7.

Vieäc truyeàn giaùo taïi vuøng BÔNONG (coù luùc vieát MNONG)

cuõng thaát baïi vaø cha Hoøa cuøng caùc hoïc sinh, ngöôøi nhaø vaø moät soá

ngöôøi BÔNONG thaät tình theo ñaïo ñaõ ra ñi boû vuøng naøy veà vuøng

Bahnar naêm 1856 8. Cha Hoøa laøm phoù cho cha DO vaø phuï traùch taïi

noâng tröôøng KONTUM. Theá laø :

“Döï ñònh keùp naøy khoâng thöïc hieän ñöôïc. Duø nhöõng naêm thaùng

gaëp bao nhieâu cuøng khoå, vieäc truyeàn giaùo vuøng daân toäc ñöôïc

thieát laäp, nhöng khí haäu cuûa mieàn naøy gaây nhöõng beänh taät vaø

tình traïng ñöôøng giao thoâng quaù xaáu luoân luoân caûn trôû vieäc thieát

laäp caùc coâng trình maø cuoäc baét ñaïo ñaõ huûy hoaïi trong ñòa phaän

Ñaøng Trong” 9.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

10

II- XAÂY DÖÏNG CHUÛNG VIEÄN,

NHÖÕNG LYÙ DO VAØ TIEÁN TRÌNH

Thôøi gian troâi qua, vôùi nhieàu thay ñoåi

trong cuïc dieän chính trò treân theá giôùi cuõng

nhö taïi Vieät Nam. Hieän tình Ñòa phaän Ñoâng

Ñaøng Trong (Qui nhôn) bieán chuyeån vaø phaùt

trieån moïi maët, ñaëc bieät sau 30 naêm truyeàn

giaùo, moät thaønh quaû toát ñeïp ñöôïc thu hoaïch

do bao coâng söùc cuûa caùc linh muïc thöøa sai

cuõng nhö baûn xöù, vaø söï ñoùng goùp cuûa moïi

thaønh phaàn daân Chuùa, ñoù laø thaønh laäp ñòa

phaän môùi: ÑÒA PHAÄN KONTUM vôùi Saéc

Chæ cuûa Toøa Thaùnh kyù ngaøy 11 thaùng 1 naêm

1932 vaø Cha JANNIN ñöôïc boå nhieäm laøm

Giaùm Muïc GADARA vaøo ngaøy 23 thaùng 1

naêm 1933 vaø thuï phong Giaùm Muïc vaøo Leã THAÙNH TAÂM CHUÙA

GIEÂSU, ngaøy 23 thaùng 6 naêm 1933 10

.

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

11

1- Lyù do thöïc hieän coâng trình xaây döïng chuûng vieän thöøa

sai.

Moïi söï ñeàu do Chuùa an baøi xeáp ñaët vaø Ngöôøi coù thôøi ñieåm

rieâng cho coâng vieäc truyeàn giaùo. Sau bieát bao thaêng traàm, nhieàu

khi töôûng chöøng löûa hoûa nguïc saép thieâu huûy Giaùo Hoäi taïi Vieät-nam

noùi chung vaø Taây Nguyeân noùi rieâng. Vaäy maø vieäc Truyeàn giaùo taïi

ñaây tuy khoâng coù nhöõng böôùc vó ñaïi, nhöng nhôø ôn Chuùa vaãn ñöôïc

phaùt trieån vaø höôùng veà töông lai ñaày laïc quan tin töôûng.

a- Tình hình Ñòa Phaän

Qua thoáng keâ, tình hình ñòa phaän môùi (naêm 1933) töø nhaân söï

ñeán cô sôû, nhaát laø nieàm tin, phaàn naøo ñöôïc baùm reã trong loøng ngöôøi

tín höõu kinh cuõng nhö daân toäc.11

Moái quan taâm baäc nhaát cuûa moät ñòa phaän coøn non treû laø caáp

baùch thieát laäp cô sôû ñaøo taïo linh muïc töông lai vì vuøng truyeàn giaùo naøy

coù nhöõng nhu caàu ñaëc bieät khaùc vôùi nhöõng vuøng truyeàn giaùo khaùc, keå caû ñòa

phaän MEÏ- QUINHÔN.

“Töø ngaøy khai sinh vaøo naêm 1933, vuøng truyeàn giaùo KONTUM

chæ coù tröôøng CUENOT ñeå ñaøo taïo caùc thaày giaûng ngöôøi daân

toäc. Söï thaønh laäp naøy, trong 25 naêm qua ñaõ thöïc hieän toát muïc

ñích cao caû cuûa mình, vì noù khoâng ngöøng cung caáp caùc thaày

giaûng cho taát caû moïi laøng coâng giaùo chuùng toâi, ñaõ laøm nheï bôùt

coâng vieäc ñang ñeø beïp caùc vò thöøa sai trong röøng saâu. Daàu vaäy,

caùc giaùo lyù vieân ñoâng bao nhieâu ñi nöõa cuõng khoâng ñuû ñeå thieát

laäp moät vuøng truyeàn giaùo; caàn phaûi coù linh muïc, phaûi coù chuûng

vieän; ñeå coù chuûng vieän, phaûi coù chuûng sinh. Noùi caùch khaùc, tröôùc

nhaát phaûi chaéc chaén tìm ra ôn goïi laøm linh muïc. Ñuùng laø ñieàu

chuùng toâi sôï thieáu trong vuøng môùi nhö vuøng chuùng toâi. Cuõng vaäy,

ñeå hoaøn thaønh chuûng vieän theo döï aùn, vôùi hy voïng coù nhöõng linh

muïc toát sau naøy, chuùng toâi phaûi tìm moät phöông theá khaùc. Chuùng

toâi muoán thieát laäp moät Hoäi caùc linh muïc thöøa sai Vieät Namñeå

chieâu moä ôn goïi töø caùc ñòa phaän Vieät Nammieàn duyeân haûi, nhieàu

daân cö vaø ngöôøi coâng giaùo. Xin Thieân Chuùa chuùc laønh (...)” 12

.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

12

b- Söï caàn thieát cuûa tröôøng thöøa sai.

Soá giaùo daân gia taêng, caùc linh muïc thöøa sai thieáu huït, giaø nua,

beänh taät. Ñoù laø lyù do phaûi caáp baùch xaây döïng chuûng vieän vôùi hy

sinh phaán ñaáu, kieân quyeát. Chuùng toâi xin taïm dòch laïi baûn töôøng

trình cuûa ñòa phaän KONTUM cho Hoäi Thöøa sai Paris naêm 1934

nhö sau:

“ KONTUM

Giaùo daân: 20.934.

Röûa toäi cho ngöôøi lôùn: 933.

Röûa toäi cho caùc em beân löông: 100.

“Mieàn truyeàn giaùo non treû KONTUM, ñöôïc thieát laäp vöøa ñuùng

2 naêm vôùi 14 linh muïc thöøa sai cuõng ngaàn aáy linh muïc baûn xöù.

Vaøo thaùng 2 cha GUICHARD qua ñôøi; thaùng 4 cha IROS vaø

thaùng 7 cha BONNAL. Trong soá nhöõng vò coøn laïi, cha

IRIGOYEN ñaõ 78 tuoåi roài; cha PRIOU bò tai naïn chieán tranh

taøn pheá hoaøn toaøn vaø 7 vò khaùc ñaõ möøng LEÃ BAÏC linh muïc. Maët

khaùc, caùc beänh truyeàn nhieãm ñaõ laøm cho 1320 ngöôøi cheát (gaàn

7% toång soá giaùo daân), trong khi soá töû nhöõng naêm vöøa qua trung

bình laø 4% maø thoâi. Ñaây laø moät ñieàu ít an uûi naâng ñôõ ñoái vôùi ñòa

phaän môùi!. Nhöng, Ñöùc Cha JANNIN ñaùng kính noùi ñoù coù phaûi

laø moät söï thöû thaùch maø loøng Chuùa an baøi ñaõ boû rôi chuùng ta

khoâng!?. Khoâng phaûi vaäy. Ñieàu maø Chuùa laáy khoûi chuùng ta ôû tay

naøy, Ngaøi laïi ban cho chuùng ta ôû tay khaùc vaø seõ thuùc giuïc nhieàu

hôn ban Coá vaán taïi Paris thay theá nhöõng vò ñaõ rôøi xa chuùng ta”.

“Trong thaùng 10 vöøa qua, cha MARTY ñaày söùc khoûe. linh

hoaït ñaõ ñeán vôùi chuùng ta. Chæ coù 8 thaùng maø cha ñaõ raønh tieáng

Vieät khoù noùi naøy vaø vôùi moät tinh thaàn haêng say, cha hoïc tieáng

Bahnar. Vaøo muøa thu naêm 1934, chaéc chaén chuùng ta ñoùn tieáp

ngöôøi anh em thöù hai. Ai coù Chuùa thì chaúng sôï gì !...”

“Neáu treân heát toaøn vuøng thöøa sai naøy, ngöôøi ta ñang vaø coøn ôû

trong thôøi kyø gieo vaõi vaát vaû, daãu vaäy, nhôø ôn Chuùa, ôû moät vaøi

nôi cuõng ñaõ gaët haùi ñöôïc nhöõng thaønh quaû. Thaàn khí Chuùa thoåi

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

13

ñi ñaâu thì thoåi (Spiritus ubi vult, spirat). Chuùng toâi ñöôïc an uûi

thaáy Gioù Ôn thaùnh Chuùa ñaõ thoåi roäng khaép treân vuøng truyeàn

giaùo chuùng toâi, nôi maø haàu heát caùc buoân laøng ngoaïi giaùo ao öôùc

toøng giaùo. Vaû laïi, khoâng moät laøng naøo trong caùc laøng ñoù thöông

thaûo ñaët moät ñieàu kieän gì caû tröôùc khi trôû laïi ñaïo. Khoâng nghi

ngôø gì nöõa, ñoù chính laø Thaàn Khí Ôn Chuùa ñaõ thoåi qua. Than

oâi!. Chính söï an uûi naøy cuõng laø ñieàu laøm cho chuùng toâi lo ngaïi.

Chuùng toâi luoân bò boù buoäc phaûi ñeå Thaàn Khí troâi qua!. Coù bieát

bao giôø trôû laïi nöõa khoâng?!. Laøm sao tieán böôùc ñi tôùi?. Chinh

phuïc; raát toát. Nhöng sau ñoù caàn baûo toàn, ñoù môùi laø ñieàu khoù.

Trong moät xöù thöôïng roäng bao la, coù ai muoán chieám moät vuøng

ñaát roäng ñeå phaùt hoang - ñoái vôùi hoï ñieàu ñoù töông ñoái deã - nhöng

laøm nhö vaäy ñeå laøm gì, neáu khoâng tieán ñeán vieäc troàng tæa ?! Maát

thôøi giôø vaø tieàn cuûa! Ñoái vôùi chuùng toâi veà maët thieâng lieâng cuõng

vaäy, neáu chuùng toâi tieán ñeán chinh phuïc truyeàn baù Phuùc AÂm maø

khoâng coù moät söï khoân ngoan naøo ñoù. Ñau loøng cho chuùng toâi !

Nhöõng thöøa sai khi thaáy muøa gaët bao la ñaõ chín vaøng vaø khi thaáy

khoâng coù ñuû thôï truyeàn giaùo ñeå thu goùp chuùng vaøo kho laãm cuûa

Cha gia ñình” 13

.

Trong vuøng truyeàn giaùo ñòa phaän KONTUM soá daân toäc ña

daïng, khaùc bieät vôùi caùc ñòa phaän khaùc vaø nhu caàu soá buoân laøng

ngöôøi daân toäc xin toøng giaùo gia taêng nhöng laïi thieáu linh muïc. Caàn

phaûi coù giaûi phaùp cuï theå, hay ngoài ñoù cam chòu tình traïng thieáu huït

linh muïc, roài noùi raèng chaúng coù gì ñeå laøm khoâng? Keâu cöùu AÂu

Chaâu, Myõ chaâu ñeå xin moät soá linh muïc chí nguyeän ñeán tieáp tay ?.

Vì laø thôøi kyø khuûng hoaûng ôn keâu goïi linh muïc, do ñoù caàu cöùu hoï laø

ñieàu voâ ích!.

“Khi ñoù thieát laäp moät chuûng vieän nhö caùc Hoäi thöøa sai

khaùc?. Ñöông nhieân, ñoù laø moät giaûi phaùp, nhöng mong manh

bieát bao, traêm ngaøn thieáu thoán nhö caùc keát quaû thöïc teá ñaõ cho

thaáy. Quaû thaät, chuùng toâi coù theå hy voïng coù caùc chuûng sinh

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

14

khoâng ?. Chuùng toâi coù gaàn 23.000 tín höõu, döïa treân soá naøy, chuùng

toâi coù 18.000 tín höõu daân toäc, 5000 tín höõu kinh, nhöng laïi môùi ñònh cö

trong xöù naøy. Caùc tín höõu kinh chaéc chaén cung caáp cho chuùng toâi ñöôïc moät

soá tuyeån sinh vaøo Baøn Thaùnh Chuùa, nhöng quaù ít so vôùi nhu caàu cuûa chuùng

ta. Ñoái vôùi tín höõu daân toäc vaãn laø aûo töôûng khi hy voïng giöõa caùc treû em cuûa

hoï coù moät soá ôn goïi nghieâm tuùc, vì leõ neàn taûng toân giaùo chöa vöõng chaéc.”

“Baèng moïi giaù, chuùng ta phaûi tìm cho ra moät giaûi phaùp

khaùc” 14

.

c- Nhöõng ñoøi hoûi vaø lyù do ñeå thöïc hieän döï aùn theo phöông

höôùng cuûa Toøa Thaùnh.

Ñeå naém baét muïc ñích, keá hoaïch xaây döïng cô sôû cuõng nhö phaân

kyø vieäc ñaøo taïo chuûng vieän thöøa sai töông lai, nhaát laø nhöõng vaên

baûn phaùp lyù cuûa Toøa Thaùnh veà vieäc thieát laäp chuûng vieän naøy, chuùng toâi

xin ghi laïi ñaây toaøn vaên döïa vaøo “Petite notice sur l’ Eùcole apostolique” nhö

sau:

“Nhö chuùng toâi vöøa trình baøy, taïi vuøng thöøa sai vöøa khai

sinh, ñeå noù soáng ñöôïc phaûi coù linh muïc. Khoâng coù linh muïc, thì

khoâng coù coäng ñoaøn tín höõu, khoâng coù hoaït ñoäng truyeàn giaùo naøo

thöïc hieän ñöôïc.”

“Vaû laïi, ñeå coù linh muïc phaûi coù caùc chuûng vieän; muoán coù

chuûng vieän, caàn coù chuûng sinh. Noùi caùch khaùc, tröôùc nhaát phaûi

chaéc chaén coù ôn keâu goïi laøm linh muïc. Vaø chính chuùng toâi laïi

thieáu ñieàu baûo ñaûm naøy!.”

“Ñaây laø ñieåm laøm cho chuùng toâi coù yù töôûng veà moät Hoäi môùi

cuûa caùc thöøa sai chuyeân traùch ñeå rao giaûng Tin Möøng cho vuøng

daân toäc chuùng ta. Vaø ñeå thieát laäp moät Hoäi môùi caùc thöøa sai naøy,

tröôùc tieân chuùng ta phaûi thieát laäp moïi boä phaän moät Tröôøng Truyeàn

giaùo, ôû ñoù caùc thænh vieân thöøa sai töông lai hoïc caùc lôùp tieåu hoïc vaø

trung hoïc.”

“Vieäc phoå bieán Tröôøng Truyeàn giaùo naøy, ñieàu ñoù khoâng coù

khoù. Thöïc teá, phía Baéc, phía Ñoâng vaø phía Nam cuûa vuøng truyeàn

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

15

giaùo chuùng toâi, ñaõ coù 12 ñòa phaän truyeàn giaùo Vieät-nam, trong ñoù

ôn keâu goïi laøm linh muïc vaø tu só raát nhieàu. Chuùng ta coù theå hy

voïng ôû ñoù coù bieát bao nhieâu laø caùc thænh vieân thöøa sai töông lai

maø chuùng ta mong muoán.”

“Caùc döï aùn cuûa chuùng toâi laø thieát laäp taïi choã “moät loø ñaøo

taïo truyeàn giaùo”. Moät khi moïi ngöôøi bieát ñöôïc döï aùn naøy thì töø

moïi nôi ñaõ khích leä chuùng toâi, ñaëc bieät laø Beà Treân Toång Quaûn ñaày

tinh thaàn toâng ñoà ñaùng ghi nhôù cuûa chuùng toâi vaø Ñöùc Cha

DREYER KHAÂM SÖÙ Toøa Thaùnh taïi Ñoâng Döông cuõng ñaõ coù nhaõ yù

noùi vôùi chuùng toâi bieát laø caùc döï ñònh cuûa chuùng toâi ñaõ laøm cho caùc

Ngaøi vui möøng nhö theá naøo. Nhöng trong taát caû caùc khích leä naøy,

khoâng coù moät khích leä naøo coù giaù trò hôn nhöõng khích leä chöùa ñöïng

trong Toâng Thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha gôûi cho chuùng toâi qua Thaùnh

Boä Truyeàn giaùo vaø chuùng toâi xin dòch toaøn vaên sau ñaây. Vôùi moät söï

coå vuõ töø phía Toøa Thaùnh, chuùng toâi cuõng ñöôïc moät ñaûm baûo raèng

chuùng toâi ñaõ khoâng ñi leäch ñöôøng”.14

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

16

“Roâma, ngaøy 17 thaùng 1 naêm 1934”.

“Kính thöa Ñöùc Cha khaû aùi !

“Ñöùc Thaùnh Cha PIOÂ XI chuùng ta, nhôø Ôn Chuùa, hieån trò

Giaùo Hoäi, sung söôùng nhaän ñöôïc tin Ñöùc Cha ñang lo laäp moät Hoäi

Thöøa sai ngöôøi Vieät Nam theo khuoân maãu Hoäi Thöøa Sai Paris. Döï

ñònh naøy raát am hôïp: vì khoâng moät ai thích hôïp hôn ñeå rao giaûng

Ñaïo cho caùc cö daân coøn laïc haäu trong vuøng Ñoâng Döông hôn laø

ngöôøi Vieät Nam ñaõ quen phong thoå, ñaõ töøng chòu khoå trong cuoäc

soáng. Trong caùc theá kyû qua, hoï ñaõ ñöôïc thöû thaùch loøng soát saéng vaø

ñöùc tin vöõng vaøng. Bôõi ñoù, Ñöùc Thaùnh Cha ban pheùp laønh ñaëc bieät

vaø doài daøo treân döï aùn cuûa Ñöùc Cha. Ngaøi khaån nguyeän xin Thieân

Chuùa loøng laønh thöông ban cho Ñöùc Cha thieát laäp Hoäi choùng

tröôûng thaønh saün saøng laøm phong phuù muøa gaët haùi caùc linh hoàn”.

“Öôùc chi ngöôøi Vieät Nam ñaõ daâng leân Thieân Quoác bao

Ñaáng töû ñaïo haèng toû loøng ngoan nguøy soát saéng hôn heát treân caùc

daân toäc trong vuøng Ñoâng Döông, trôû neân ngöôøi rao giaûng Ñöùc Tin

Kitoâ giaùo vaø khai hoùa caùc boä laïc, caùc cö daân laân caän. Luùc ñoù, ñaát

nöôùc Vieät Nam thaät ñaùng ñöôïc goïi laø NÖÕ TÖÛ yeâu daáu cuûa Giaùo

Hoäi beân Vieãn Ñoâng. Vaû laïi, söù vuï thaùnh hoùa naøy khôûi söï trong naêm

thaùnh vaø trong naêm thaùnh naøy chuùng ta ñaëc bieät kyû nieäm Chuùa

Cöùu Theá thaät laø moät ñieàu raát toát laønh vaäy”.

“Kính chuùc Ñöùc Cha nhöõng lôøi caàu chuùc toát ñeïp nhaát vaø

luoân daán thaân trong Chuùa”

kyù teân

FUMASOMI BIONDI

HOÀNG Y VIEÄN TRÖÔÛNG

CHARLES SALOTTI ,

TOÅNG GIAÙM MUÏC THÔ KY Ù

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

17

Laù thô cuûa Ñöùc Hoàng Y Vieän Tröôûng gôûi cho Ñöùc Cha

JANNIN, chuyeån lôøi caàu chuùc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho Ñöùc Giaùm

Muïc ñòa phaän Kontum cuõng cho chuùng ta thaáy ñöôïc ñöôøng loái muïc

vuï cuûa Toøa Thaùnh nhaán maïnh ñeán söï caàn thieát ñaøo taïo linh muïc

baûn xöù, vaø coøn hôn theá nöõa, caàn coù moät Hoäi truyeàn giaùo Vieät Nam

phuï traùch truyeàn giaùo cho caùc daân toäc treân vuøng Taây Nguyeân cuõng

nhö vuøng laân caän, haàu traùnh tinh thaàn thöïc daân ñang treân ñaø thoáng

trò theá giôùi vaø duø yù thöùc hay khoâng, tinh thaàn quoác gia cuûa moät soá

vò thöøa sai coù theå gaây nhieàu ñoå vôõ trong khi ñem Lôøi Chuùa cho moät

quoác gia khaùc. Quyeát ñònh cuûa ñòa phaän ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha PIOÂ

XI chuùc laønh, ñöôïc Vò Hoàng Y Vieän Tröôûng nhaán maïnh ñi ñuùng

phöông höôùng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng BEÂNEÂDICTOÂ XV trong

Thoâng ñieäp Maximum Illud, ban haønh taïi Lamaõ ngaøy 30/11/1919.

Chuùng toâi xin ghi laïi ñaây moät soá ñoaïn Thoâng Ñieäp naøy ñeå deã nhaän

ñònh yù höôùng vaø quyeát taâm cuûa Ñöùc Giaùm Muïc ñòa phaän quyeát ñònh

laäp Chuûng Vieän truyeàn giaùo treân vuøng Taây nguyeân naøy:

“Vieäc giaùo duïc vaø toå chöùc haøng giaùo só ngöôøi baûn xöù phaûi laø

moät trong nhöõng moái quan taâm haøng ñaàu cuûa moãi Vò Chuû chaên

caùc ñòa phaän. Ngöôøi linh muïc baûn xöù gaén boù vôùi ñaøn chieân mình

bôûi moïi thöù: doøng maùu, taâm tính, quan ñieåm, lyù töôûng, laø ngöôøi

ñöôïc trang bò thaät tuyeät vôøi ñeå höôùng daãn caùc linh hoàn vôùi söï

thaät. Hôn ai heát, Vò aáy bieát phaûi môû cöûa loøng trí cuûa hoï nhö theá

naøo, ñoù laø vì Vò aáy coù theå deã daøng ñeán vôùi nhieàu linh hoàn maø vò

linh muïc ngoaïi quoác khoâng ñeán ñöôïc”.

Sau ñoù, Thoâng ñieäp noùi ñeán vaán ñeà giaùo duïc ñaày ñuû cho caùc

linh muïc baûn xöù, giao phoù traùch nhieäm ñuùng möùc vaø tham döï vieäc

ñieàu haønh laõnh ñaïo trong Giaùo hoäi ñòa phöông. Thoâng Ñieäp höôùng

veà caùc Vò thöøa sai, ghi tieáp :

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

18

“Quí cha haõy nhôù raèng, quí cha ñang xaây döïng khoâng phaûi

moät vöông quoác cuûa con ngöôøi maø laø cuûa Chuùa Kitoâ (...) Vò thöøa

sai ñaïi dieän cho lôïi ích cuûa Chuùa Kitoâ, chöù khoâng phaûi cho lôïi

ích cuûa quoác gia mình (...). Thaät ñaùng buoàn khi thaáy soá thöøa sai

queân maát chöùc naêng cuûa mình vaø lo laéng ñeán lôïi ích cuûa quoác

gia mình nhieàu hôn laø lôïi ích cuûa Nöôùc Trôøi, ñoàng thôøi laïi toû ra

nhieät thaønh quaù ñaùng ñoái vôùi vieäc môû mang quyeàn löïc, söï baønh

tröôùng vaø vinh quang cuûa nöôùc mình treân moïi thöù khaùc” 15

.

Sau ñoù Thoâng Ñieäp noùi ñeán heä luïy vieäc soá thöøa sai vì thaùi ñoä

thöïc daân ñoù seõ gaây ra söï nghi ngôø tröôùc maét daân chuùng veà toân giaùo.

Ngoaøi ra, chính Ñöùc Cha GUEÙBRIANT, Beà Treân Hoäi Thöøa

Sai Haûi ngoaïi Paris trong baøi thuyeát trình taïi Vieän Ñaïi Hoïc Coâng

Giaùo Paris, thaùng 2 naêm 1924 cuõng khaúng ñònh nhö sau:

“Hôn baát cöù ai heát, Vò thöøa sai Phaùp, do tính chaát teá nhò veà

chuûng toäc, khoâng theå laøm keû tieân phong cho baát cöù moät quoác tòch

naøo. Oâng chæ coù theå laøm keû tieân phong cho Chuùa ...” 16

.

Chính tinh thaàn ñoù, Giaùo Hoäi Vieät Namñaõ thöïc hieän, khi

phong chöùc Giaùm Muïc cho hai vò linh muïc Vieät Nam ñaàu tieân vaøo

thaäp nieân 30 : Ñöùc Cha NGUYEÃN BAÙ TOØNG (1933) vaø ÑÖÙC

CHA HOÀ NGOÏC CAÅN (1935)17

. Vaø cuõng chính ñöôøng höôùng ñoù,

döï aùn thieát laäp Hoäi Thöøa Sai KONTUM hình thaønh vaø baét tay vaøo

vieäc caùch cöông quyeát.

2- Nhöõng coâng vieäc chuaån bò vaø thöïc hieän döï aùn.

Theo phöông höôùng cuûa Toøa Thaùnh vaïch ra laø ñaøo taïo haøng

giaùo só baûn xöù, nhaát laø vuøng Taây nguyeân bao goàm nhieàu daân toäc

khaùc nhau, tuy cuõng coù moät moâi tröôøng sinh thaùi, nhöõng yeâu caàu

khaùch quan vöøa ña daïng vöøa coù moät neàn taûng chung, khaùc bieät vôùi

caùc ñòa phaän vuøng duyeân haûi khaùc, cho neân, chaúng nhöõng ñaøo taïo soá

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

19

linh muïc baûn xöù nhö caùc ñòa phaän khaùc maø coøn huaán luyeän tinh

thaàn truyeàn giaùo ñaëc thuø. Do ñoù, döï aùn laäp moät Hoäi Thöøa Sai Vieät-

Nam vaø caàn moät chuûng vieän thöøa sai töông lai cho toaøn vuøng dính

lieàn vôùi nhau. Chuùng toâi xin ghi laïi moät soá taøi lieäu noùi ñeán vieäc

thöïc hieän döï aùn xaây caát nhö theá naøo. Ñaâu laø nhöõng khoù khaên ñang

vaø seõ gaëp phaûi khi thöïc hieän coâng trình naøy.

a - Ñöùc Cha JANNIN vôùi vieäc thöïc hieän coâng trình.

BAÛNG THIEÁT KEÁ 18

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

20

Khi thuï phong Giaùm Muïc, Ñöùc Cha JANNIN ñaõ 66 tuoåi, 42

naêm ôû taïi Vuøng Truyeàn Giaùo Bahnar. Ngaøi laø moät con ngöôøi xuaát

chuùng veà maët taøi naêng vaø yù chí. Ngaøi ñeå yù moïi khía caïnh, vaïch moät

höôùng haønh ñoäng khoù töôûng töôïng noåi vaø vöõng chaéc trong vieäc ñieàu

ñoäng coâng trình. Ngaøi laø muïc töû thaùnh thieän, laø giaùo sö, nhaø vaên

(trong nhöõng saùch Ngaøi vieát baèng tieáng Bahnar, coù quyeån vieát veà

vuõ truï, theá giôùi), Ngaøi taøi gioûi ngheä thuaät trang trí (Baøn thôø Tieåu

chuûng vieän Thöøa sai Kontum ñöôïc ñieâu khaéc tuyeät haûo laø taùc phaåm

cuûa Ngaøi), laø kyõ sö cô khí (ñoä ñöôïc chieác xe FORT thôøi danh vaø

baûo ñaûm chaïy thoâng suoát ñeán Quinhôn an toaøn trôû veà), laø kyõ sö

ñieän (Ngaøi laøm nhaø maùy thuûy ñieän cung caáp cho caùc cô sôû toân giaùo

vaø phaùt minh caùch ñöa nöôùc thuûy lôïi veà thò xaõ Kontum), nhaát laø

kieán truùc sö loãi laïc, laø ñoác coâng khoân kheùo caàn maãn (xaây döïng

Tröôøng CUENOT vaø chuûng vieän Thöøa sai thôøi danh ñeán ngaøy

nay)...

Vôùi taøi naêng loãi laïc nhö theá, neân Ñöùc Cha JANNIN ñaõ baét tay vaøo vieäc

xaây döïng ngoâi nhaø Chuûng Vieän ñeïp ñeõ hieám coù nhö ta thaáy hoâm nay:

“Trong laõnh vöïc sau naøy, Ngaøi löu laïi cho haäu theá moät coâng

trình tuyeät taùc laø : Tieåu Chuûng vieän Kontum, moät toøa nhaø gaùc

hai taàng, 100 meùt beà daøi, hoaøn toaøn baèng danh moäc. Noùi chung,

Ngaøi coù nhieàu bieät taøi trong nhieàu lónh vöïc, vôùi nhöõng phöông

tieän trong taàm tay ngheøo naøn vaø ít oûi. Cung caùch cuûa Ngaøi toùm

goïn trong 3 cuïm töø: CAÙI-NHÌN-ÑOÄC-ÑAÙO ; KYØ-TAØI, KIEÂN-

NHAÃN” 19

.

Ñöùc Cha ñieàu ñoäng phöông tieän trong taàm tay, thoâ sô, hieám

hoi ñeå ñoán goã, duøng voi keùo veà ñeå ñaày moät khu ñaát, thueâ thôï cöa,

ñuïc, ñeõo.... Anh em daân toäc tham gia vieäc phaùt hoang, san baèng

moät ñoài cao ñoài dieän vôùi tröôøng CUENOT20

. Moät coâng tröôøng nhoän

nhòp vôùi nhöõng ngöôøi thôï nung gaïch, nung voâi, laøm ngoùi, ñuïc ñeõo....

Chöa töøng thaáy treân vuøng Kontum töø tröôùc cho ñeán nay moät soá

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

21

löôïng coâng nhaân vaø vaät lieäu ngoån ngang choàng chaát, nhöng thi coâng

traät töï vôùi tình ngöôøi vaø tinh thaàn cao ñoä nhö theá.

b- Chuyeån bieán :

Ñeå theo doõi dieãn bieán theo thôøi gian thi coâng, chuùng toâi xin

ghi laïi ñaây töøng naêm theo baûn baùo caùo naêm 1934.

+ Naêm 1934 :

Chính Ñöùc Cha Jannin vöøa thieát keá vaø thi coâng ngoâi Tröôøng

Truyeàn Giaùo. Ngöôøi ta goïi Ngaøi vöøa laø kieán truùc sö vöøa laø ñoác

coâng cuûa toøa nhaø laø khoâng ngoa tí naøo. Tröôùc tieân vò trí ñöôïc choïn

naèm treân moät ngoïn ñoài, ñoái dieän vaø caùch Tröôøng Cuenot 600m veà

höôùng Baéc. Ñoù laø moät toøa nhaø daøi 100m, hoaøn toaøn baèng goã caø chít,

loaïi danh moäc coù theå ñöông ñaàu vôùi moái moït maø ngöôøi Phaùp goïi laø

“Bois de fer” (= goã saét), nhaø goàm hai taàng laàu vaø moät taàng treät.

Caùc coät nhaø ñöôïc ñaët treân beä xaây xi-maêng cao 2 meùt. Theo thieát

keá, chính giöõa laø Nhaø nguyeän, hai caùnh hai beân laø nhaø ôû vaø caùc lôùp

hoïc. Naêm 1933, tieán haønh thi coâng daõy nhaø caùnh traùi (phía Ñoâng)

vaø nhaø nguyeän. Chaúng may, khi khung nhaø môùi ñöôïc döïng leân, thì

moät côn loác maïnh ñaõ laøm suïp ñoå hoaøn toaøn. Theá laø phaûi laøm laïi töø

ñaàu. Vôùi söï kieân nhaãn vaø quyeát taâm cuûa caû thaày laãn thôï, cuoái cuøng

caùnh traùi vaø nhaø nguyeän cuõng ñöôïc hoaøn thaønh, saün saøng ñeå khai giaûng vaøo

naêm 1935. Daõy nhaø beân phaûi nhaø nguyeän tieáp tuïc ñöôïc thi coâng, vaø coâng vieäc

xaây döïïng daõy nhaø naøy ñaõ hoaøn thaønh caùch an toaøn vaøo naêm 1937.

Trong baûn baùo caùo cuûa giaùo phaän (Compte rendu) naêm 1934

tr.172, coù ghi nhö sau:

“Ñeå buø ñaép söï thieáu huït nhaân söï, chuùng toâi khoâng töø nan moät hy

sinh naøo caû. Bieát raèng töông lai cuûa vuøng truyeàn giaùo chuùng toâi leä

thuoäc vaøo ñoù. Chuùng toâi seõ thöïc hieän döï aùn xaây döïng maø chuùng toâi

ñaõ ñeà caäp trong baûn baùo caùo (Compte rendu) naêm vöøa qua. Nhôø

Chuùa quan phoøng, caùc coâng vieäc xaây döïng cô baûn ñaõ tieán haønh nhö

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

22

toøa nhaø laøm tröôøng döï bò saép hoaøn thaønh. Noù bao goàm moät toøa

nhaø trung taâm, tröôùc laø duøng vaøo caùc lôùp hoïc vaø phoøng nguû cho

traêm hoïc sinh; caùnh beân phaûi ñeå laøm nhaø nguyeän. Taát caû ñeàu kieán

truùc theo kieåu KONTUM, nghóa laø khung coät keøo baèng goã, saét,

ñöôïc ñaët treân moät beä cao 2 meùt. Ñeå chaám döùt baùo caùo veà vieäc cuoái

cuøng coâng trình, toâi xin noùi laø chuùng toâi chôø ñoùn nhöõng khoù khaên

trong khi thi coâng; chuùng toâi ñoaùn ñuùng. Khôûi ñaàu, moïi söï ñeàu toát

ñeïp vaø töø thaùng 3, toøa nhaø lôùn vaø ngoâi nhaø nguyeän ñeàu döïng leân.

Toaø nhaø beân caùnh phía ñoâng saép döïng leân, thì moät côn loác thoåi

maïnh uøa tôùi laøm suïp ñoå hoaøn toaøn!, theá laø phaûi baét ñaàu laøm laïi, ñieàu

laøm cho chuùng toâi hy voïng seõ baét ñaàu tieán haønh vaøo ñaàu naêm 1935, vì chuùng

toâi coù keâu goïi vaø chuùng toâi cuõng nhaän ñöôïc lôøi ñaùp öùng ôû vuøng ngöôøi kinh; vieäc

ñieàu ñoäng toøa nhaø naøy seõ giao laïi cho cha HUTINET vöøa töø beân Phaùp môùi

qua” 21

.

Chuùng ta cuõng coù theå hình dung nhöõng coät goã to cao, caùc caây

keøo vaøo moäng ñuû höôùng maø ñoå xuoáng.. choàng chaát leân nhau, keùo trì

nhau, thì coøn gì nöõa, hö taát caû moäng aâm döông, chöa noùi moät soá lôùn

caây bò gaõy hö haïi naëng!. Phaûi ñuïc ñeõo laïi töø ñaàu. Nhöng vôùi loøng

tin vaø yù chí saét ñaù, con ngöôøi aáy - Ñöùc Cha JANNIN - môùi ñöùng

vöõng treân loä trình ñaõ tieán böôùc.

Naêm 1935, lôùp tuyeån sinh ñaàu tieân goàm 80 em hoïc sinh ngöôøi

Kinh, haàu heát töø caùc nôi ôû mieàn xuoâi leân. Cha HUTINET (Nhì),

môùi töø Phaùp sang, ñaëc traùch giai ñoaïn ñaàu cuûa Tröôøng Truyeàn

Giaùo, ñöôïc goïi laø tröôøng Döï Bò (Probatorium). Taùm möôi em hoïc

sinh naøy ñöôïc phaân thaønh 2 lôùp: lôùp nhaát vaø nhì sinh hoaït caùnh

tröôøng Döï Bò (phaàn nhaø phía ñoâng), khai giaûng naêm hoïc vaøo trung

tuaàn thaùng 02 cuøng naêm22

. Naêm 1937, moät lôùp chieâu sinh môùi treân

50 em vaøo tröôøng Döï Bò. Thôøi gian trong 3 naêm, caùc chuù lôùp nhaát

khoaù naêm 1935 theo hoïc heát caùc lôùp tieåu hoïc. Sau ñoù, khi caùnh phaûi

(phaàn nhaø phía taây) hoaøn taát (1937), caùc chuù maõn tieåu hoïc vaøo

Tieåu Chuûng Vieän ôû daõy nhaø naøy. Caùc hoïc sinh khoùa 1935 naøy

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

23

khoâng veà nghæ heø. Theo thoâng leä, chuûng vieän nghæ heø sau Thaùnh

Taâm Chuùa Gieâsu vaø nhaäp hoïc ngaøy Leã Ñöùc Meï Leân Trôøi (15/08)

haèng naêm.

Sau ñaây laø nhöõng ñieàu cha Hutinet Nhì trình cho Ñöùc Cha veà

caùc dieãn tieán trong naêm nhö sau:

“Con xin gôûi ñeán Ñöùc Cha baûn baùo caùo ñaàu tieân cuûa Tröôøng

Döï Bò, nôi maø caùc em thænh sinh thöøa sai baét ñaàu hoïc taäp vaø giaùo

huaán. Töø laâu roài, vieäc thaønh laäp moät Hoäi Thöøa sai ngöôøi Vieät laø

moät nguyeän öôùc thaâm saâu cuûa chuùng ta. Nhöng khi chia laøm hai

vuøng truyeàn giaùo: QUINHÔN vaø KONTUM, vì soá linh muïc ngöôøi

Vieät cuûa ñòa phaän MEÏ-QUINHÔN khoâng coøn hy voïng coù ñuû, neân

vieäc thaønh laäp naøy ñoái vôùi chuùng ta laø moät ñieàu khaån thieát. Sau

bao nhieâu khoù khaên vaø bieát bao hy sinh to lôùn, thaùng hai naêm vöøa

qua, moät ngoâi nhaø haàu nhö ñaõ saün saøng, ngöôøi ta coù theå nghó ñeán

nuoâi ñaøn chim non. Lôøi keâu goïi döïa vaøo tình yeâu Chuùa vaø caùc linh

hoàn ñaõ vang voïng ñeán vuøng ngöôøi kinh, rôi vaøo maûnh ñaát toát. Laàn

keâu goïi ñaàu tieân, 80 em Vieät Namtöø khaép tænh mieàn xuoâi ñeán vôùi

chuùng toâi vôùi quyeát taâm taän hieán ñôøi mình cho Chuùa. Töø luùc ñoù,

nhieàu em khaùc töø moïi nôi xin ñeán vôùi chuùng toâi, nhöng taát caû

nhöõng treû naøy laø gaùnh naëng cuûa chuùng toâi; vaû laïi taøi chaùnh cuûa

Hoäi Thöøa sai laïi thieáu huït, chuùng toâi hoaõn laïi vaø chôø Chuùa quan

phoøng ñeå thu nhaän vaøo moät laàn khaùc. Nhöõng thaùng ñaàu thaät ra ít

vaát vaû. Caàn thích nghi caùc treû em naøy cho quen khí haäu treân vuøng

daân toäc vaø vaøo khuoân pheùp baûn tính chöa coù kyû luaät cuûa chuùng.

Hôn nöõa, moät beänh truyeàn nhieãm laép loù thaêm ngoâi tröôøng Döï-bò

naøy; moät soá lôùn hoïc sinh bò lieät giöôøng, nhieàu chuù laøm cho chuùng

toâi lo laéng, nhöng Chuùa toát laønh chæ ñeå coù moät em laø naïn nhaân,

moät trong nhöõng em toát nhaát cuûa chuùng toâi, cheát trong söï quan

phoøng cuûa Thieân Chuùa. Ñoù ñaõ laø Thaùnh giaù neàn taûng cuûa coâng

trình, daáu hieäu chaéc chaén ñöôïc Chuùa chaáp nhaän vaø ban phuùc laønh.

Töø thôøi gian ñoù, tình traïng söùc khoûe khaù hôn, taát caû ñeàu thích

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

24

nghi, toû ra vöõng tieán treân ñöôøng hoïc vaán, khoân ngoan vaø ñaày tình

thöông cuûa Chuùa. Caùc em nghæ heø ñaàu tieân ôû ñaây vui veû. Caùc em

tuy coù nhôù nhaø, nhöng daàn daàn caùc em cuõng quen soáng xa xöù sôû,

xa cha meï maø caùc em chæ seõ gaëp sau 3 naêm hoïc taäp” 23

.

+ Thaùng 8 naêm 1936 :

Theo “petite notice” ñaõ trích treân, vieát vaøo thaùng 8 naêm

1936, chuùng toâi xin ghi laïi ñaây moät bieán coá trong naêm. Cuõng coù

ñieàu ñaõ ñöôïc thoâng tri ôû treân, tuy nhieân ñeå chuùng ta coù moät caùi nhìn

lieân tuïc, chuùng toâi xin ghi laïi ñaây, thieát nghó cuõng höõu ích ñeå hieåu

ñöôïc nhöõng baát caäp, moân hoïc.

“Thaùng 2 naêm 1935, taát caû haàu nhö hoaøn taát. Lôøi keâu môøi ôn

goïi ñöôïc gôûi xuoáng Vieät nam, döïa treân tình yeâu Chuùa vaø caùc linh

hoàn, ñöôïc rôi vaøo maûnh ñaát toát, 80 em Vieät Nam töø khaép tænh

Vieät Nam ñeán vôùi chuùng toâi quyeát taâm theo Chuùa, vaø vì yeâu

Ngöôøi vaø sau naøy phuïc vuï Ngöôøi. Töø ñoù coù nhieàu em khaùc töø moïi

nôi xin ñeán vôùi chuùng toâi. Vì khoâng ñuû taøi chaùnh, chuùng toâi caàn

phaûi giôùi haïn vaø chæ thu nhaän hôn 50 tuyeån sinh thieän nguyeän

maø thoâi”

“ Vaû laïi, chuùng toâi phaûi nghó ñeán coøn caàn xaây döïng nöõa, vaäy la ø

coøn phaûi toán phí raát nhieàu. Theo söï gôïi yù cuûa Roâma, tröôøng

Truyeàn giaùo cuûa chuùng toâi phaûi môû khoùa ñaàu tieân, khoùa döï bò, ôû

ñoù caùc hoïc sinh seõ theo caùc lôùp tieåu hoïc, hoïc caùc tieáng daân toäc,

Vieät ngöõ vaø Phaùp ngöõ trong 3, hoaëc 4 naêm. Sau ñoù, caùc em seõ

vaøo khoùa khaùc, khoùa trung caáp, hoïc la-ngöõ vaø caùc moân khoa hoïc

töï nhieân, 4 hoaëc 5 naêm. Sau ñoù, caùc em seõ vaøo Chuûng vieän

Truyeàn giaùo cho ngöôøi daân toäc hoïc trieát hoïc vaø thaàn hoïc”.

“ Toøa nhaø ñöôïc trình baøy trong aûnh laø toøa nhaø duøng cho caùc

lôùp tröôøng Döï Bò. Beân traùi nhaø nguyeän, caàn xaây döïng leân moät

toøa nhaø gioáng nhö vaäy ñeå laøm tieåu chuûng vieän. Ñoái vôùi Ñaïi

chuûng vieän tröôøng Truyeàn giaùo seõ trình baøy sau (...)”.

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

25

“Vaäy chuùng toâi caàn khaån tröông. Chuùng toâi khoâng neân aûo

töôûng. Coâng vieäc chuùng toâi ñaõ baét ñaàu thöïc hieän, thaät naëng neà,

gaëp traêm ngaøn khoù khaên vaø huït hôi. Caàn nhieàu naêm, tröôùc khi

thaáy caùc linh muïc thöøa sai ñaàu tieân Vieät Namdaán thaân vaøo coâng

cuoäc chinh phuïc tinh thaàn cho caùc xöù daân toäc”.

“Nhöng lôøi “Euntes ergo docete omnes gentes”(vaäy caùc con

haõy ra ñi daïy doã muoân daân) ñang vang voïng nôi tai chuùng toâi,

phaûi laøm sao cho caùc boä toäc ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha uûy thaùc cho

chuùng toâi lo laéng nghe ñöôïc Tin Möøng. Do ñoù, bò thuùc baùch bôûi

nhöõng caáp thieát, khoâng coøn phöông theá naøo khaùc söû duïng haàu coù

ñuû nhaân söï rao giaûng Tin Möøng, chuùng toâi khoâng löôõng löï maø

ñaët troïn traùi tim ñeå baét tay vaøo coâng trình, hoaøn toaøn ñaët nieàm

tin vaøo söï an baøi cuûa Thieân Chuùa vaø döôùi söï baûo trôï cuûa Meï

Maria Nöõ Vöông caùc thaùnh Toâng ñoà”.

“Xaùc tín raèng khoâng nhôø hoàng aân tuoân ñoå traøn ñaày cuûa Thieân

Chuùa, thì chuùng toâi khoâng theå naøo laøm gì ñöôïc caû; cuõng vaäy

chuùng toâi khaån khoaûn xin taát caû nhöõng vò naøo ñoïc caùc doøng treân

ñaây giuùp ñôõ chuùng toâi thu ñöôïc hoàng aân doài daøo caàn thieát naøy

baèng caùch lôøi caàu nguyeän soát saéng cuûa mình”.

+ Naêm 1937: Coâng vieäc tieán haønh toát ñeïp ñaày an uûi.

Ñöùc Cha JANNIN baùo caùo veà Hoäi Thöøa sai Paris vaø ñöôïc ghi

trong Compte rendu cuûa Hoäi M.E.P naêm 1937 tr. 167-168 nhö sau:

“Coâng vieäc chính yeáu trong vuøng Truyeàn giaùo (Ñöùc Cha

JANNIN vieát trong baùo caùo haèng naêm cuûa Ngaøi) ñoù laø caùc chuûng

vieän. Vaû laïi, töø 4 naêm nay, khi chuùng toâi ñöôïc Toøa Thaùnh boå

nhieäm laøm Ñaïi Dieän Toâng Toøa Giaùm quaûn KONTUM, chuùng toâi

khoâng coù moät chuûng vieän naøo caû. Caùc ñoïc giaû cuûa baûn baùo caùo

haèng naêm cuõng ñaõ bieát roõ caùc döï aùn thieát laäp moät Chuûng vieän

Thöøa sai Vieät-nam; nhaéc laïi vaán ñeà naøy thieát nghó khoâng caàn

thieát. Vieäc thieát laäp treân ñaø tieán toát ñeïp. Tröôøng Truyeàn giaùo

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

26

chuaån bò cho ñieàu ñoù ñöôïc thöïc hieän töø hai naêm nay. Noù mang

laïi cho chuùng toâi nhöõng an uûi to lôùn vaø nhöõng hy voïng nghieâm

tuùc vaøo töông lai. Sau ñaây laø lôøi cuûa cha HUTINET, Beà treân cô

sôû naøy vieát cho toâi:

“ Caûm ôn Thieân Chuùa ve à moïi ôn laønh maø Ngöôøi ñaõ ñoaùi

thöông ban cho caùc con caùi ñeå chuùng thaêng tieán trong söï khoân

ngoan, trong tinh thaàn toát vaø nhaát laø ñôøi soáng ñaïo ñöùc. Nhìn

chung, tieán trieån ñaùng khích leä. Vieäc hoïc haønh trong naêm nay ñaõ

mang laïi nhöõng thaønh quaû thoûa ñaùng : 20 hoïc sinh döï thi tieåu

hoïc ñeàu ñaït keát quaû toát. Baây giôø, chuùng toâi coøn phaûi nghó ñeán vieäc

daïy latinh, chuùng toâi seõ baét ñaàu lôùp 6eø vôùi 25 em hoïc sinh”.

“ Tieáp sau vieäc xaây caát Tröôøng Truyeàn giaùo, caàn phaûi xaây döïng

moät tieåu chuûng vieän. Cô sôû môùi naøy keá tieáp; taát caû ñöôïc chuaån bò

vaø seõ hoaøn taát vaøo naêm 1938”.

Qua nhöõng thoâng tin

ñöôïc ghi nhaän treân ñaây,

chuùng toâi khoâng noùi theâm veà yù chí cuûa Ñöùc Cha

cuõng nhö caùc vò höõu traùch vöôït qua nhöõng thöû thaùch

ñeå xaây döïng cô sôû Tröôøng Thöøa sai nhö theá naøo.

Giôø ñaây, chuùng toâi xin chuyeån qua phaàn

nhöõng sinh hoaït vaø vieäc ñaøo taïo

caùc linh muïc töông lai

trong Tröôøng Truyeàn giaùo naøy

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

27

III- CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI KONTUM,

THAÊNG TRAÀM THEO TÖØNG GIAI ÑOAÏN

A. GIAI ÑOAÏN 1935 – 1955

Chuùng toâi vöøa trình baøy döï aùn, nhöõng khoù khaên trong vieäc thöïc

hieän xaây döïng cô sôû, khoù khaên veà maët taøi chaùnh... trong giai ñoaïn

ñaàu. Tuy nhieân ñeå chuùng ta coù caùi nhìn toaøn boä, trong giai ñoaïn

naøy, chuùng toâi xin trình baøy roõ hôn vieäc ñaøo taïo linh muïc trong ñòa

phaän noùi chung vaø taïi Chuûng vieän thöøa sai noùi rieâng trong giai

ñoaïn 20 naêm (1935-1955) qua nhöõng thaønh quaû gaët haùi ñöôïc.

Thaät theá, caùc döï aùn thieát laäp Hoäi Linh muïc Thöøa sai Vieät Nam

taïi vuøng Kontum ñaõ ñöôïc caùc vò Beà treân, nhaát laø Ñöùc Cha

JANNIN, Giaùm muïc Ñaïi Dieän Toâng Toøa, coá gaéng heát söùc thöïc

hieän veà maët phaùp lyù cho Hoäi Linh muïc Thöøa sai Vieät nam, cuõng

nhö döï aùn kieán thieát cô sôû, chöông trình ñaøo taïo. Nhöõng böôùc ñaàu

duø coù nhöõng khoù khaên, nhöng cuõng ñaït ñöôïc nhöõng thaønh quaû ñaùng

khích leä.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

28

1 - Ñòa phaän ñaøo taïo linh muïc.

Coù moät soá chuûng sinh ñòa phaän MEÏ - QUINHÔN ñöôïc

phaân phoái cho Haït Ñaïi Dieän Toâng Toøa KONTUM, soá chuûng sinh ñòa phöông

theo tieáng Chuùa goïi vaøo chuûng vieän tröôùc khi chia ñòa phaän vaãn

tieáp tuïc hoïc taïi tieåu chuûng vieän Laøng Soâng, hoaëc caùc ñaïi chuûng sinh ñöôïc gôûi

tu hoïc taïi Ñaïi chuûng vieän Quinhôn hay Pinaêng hay taïi Haø-noäi.

Trong khi ñoù, soá tieåu chuûng sinh ñöôïc nhaäp hoïc vaø ñöôïc ñaøo

taïo taïi tröôøng Döï Bò (Probatorium) cuûa ñòa phaän nhaø. Trong naêm

1939, Tieåu chuûng vieän (lôùp cinquieøme) Cha Gioan Baotixita

Deùrouille Beà Treân, cha Aloys Asseray: linh höôùng coù 30 chuûng

sinh. Cha Gustave HUTINET NHÌ laøm Beà Treân tröôøng Döï Bò, cha

Aloys Asseray linh höôùng vaø 3 Sö Huynh Doøng Thaùnh Giuse giaùo

sö , vôùi 60 chuûng sinh. Hoïc xong tröôøng Döï Bò, caùc chuûng sinh tieáp

tuïc leân Tieåu Chuûng Vieän ñòa phaän theo chöông trình ñaõ ñeà ra. Baûn

töôøng trình cuûa cha Beà treân HUTINET gôûi cho Ñöùc Cha veà sinh

hoaït cuûa Chuûng Vieän Thöøa Sai vaãn höng thònh qua heát naêm 193924

.

Chính Ñöùc Cha quan taâm ñaëc bieät veà ñôøi soáng vaät chaát, tieän nghi,

nhaát laø tinh thaàn lieân quan ñeán ñôøi tu.

Veà nhaân söï ñaøo taïo, duø ñòa phaän thieáu huït linh muïc, nhaát laø

nhu caàu muïc vuï moãi ngaøy moät gia taêng keå caû nhöõng vuøng cöïc nam

nhö vuøng Ban-meâ-thuoät giaùo daân cuõng xin gôûi ñeán ñoù linh muïc

chaên daãn ñoaøn chieân Chuùa, thì Ñöùc Cha vaãn öu tieân tìm nhöõng linh

muïc ñaïo ñöùc vaø ñaày ñuû khaû naêng ñeå ñaûm traùch chuûng vieän. Ngoaøi

ra, Ñöùc Cha coøn caét ñaët moät soá thaày Sö huynh Doøng thaùnh Giuse 25

vaø moät soá thaày giaûng ngöôøi kinh hay moät soá thaày Ñaïi chuûng sinh

phuï traùch daïy tieåu chuûng vieän naøy. Con soá chuûng sinh tröôùc khi

thaønh laäp Tröôøng Truyeàn giaùo vaø nhöõng chuûng sinh xuaát thaân töø

Tröôøng Truyeàn giaùo naøy trong naêm 1939 nhö sau:

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

29

CHUÛNG VIEÄN 26

:

“Chuûng sinh: 8 (3: Pinaêng; 2: Xuaân Bích Haønoäi, 3: Ñaïi

chuûng vieän Quinhôn). Tieåu chuûng vieän: 1; tieåu chuûng sinh : 30

Tröôøng Döï Bò : 1; vôùi soá hoïc sinh : 60”.

Nhìn chung, coâng vieäc ñieàu haønh cuõng nhö ñaøo taïo chuûng sinh

oån ñònh trong thôøi gian 1935-1940.

2- Nhöõng thaêng traàm.

Cuõng nhö bao coâng vieäc cuûa Chuùa, con ñöôøng ñi cuûa chuûng

vieän thöøa sai Kontum cuõng coù nhöõng Thaäp giaù, caùc thöû thaùch,

nhöõng thaêng traàm. YÙ ñònh cuûa Thieân Chuùa saâu thaúm khaùc vôùi döï

tính cuûa loaøi ngöôøi, ñeå khoâng ai töï cho raèng thaønh coâng laø do taøi

naêng cuûa nhaân loaïi.

Moät soá linh muïc thöøa sai bò ñau oám nhö Cha Beà treân

HUTINET NHÌ laâm beänh naëng phaûi qua Hoàng-Koâng ñieàu trò cuoái

thaùng 11 naêm 1939. Moät soá linh muïc thöøa sai khaùc bò ñoäng vieân

quaân dòch vì theá chieán thöù hai saép buøng noå : cha Renaud, cha

Curien, cha Giffard vaø cha Romeuf bò goïi veà Saøgoøn; ñòa phaän coøn

13 linh muïc maø ña soá caùc linh muïc laûo ñaûo vì muïc vuï quaù naëng

treân vai 27

.

Moät thieät thoøi to lôùn cho ñòa phaän cuõng nhö cho Chuûng vieän ñoù

laø caùi cheát cuûa Ñöùc Cha JANNIN vaøo thaùng 7 naêm 1940. Luùc ñoù

caùc chuûng sinh nghæ heø khoâng gaëp ñöôïc Vò Saùng laäp Chuûng Vieän

Thöøa Sai ñaïo ñöùc, laõo luyeän, ngöôøi Cha Giaø toát laønh. Ngöôøi ñaõ ra

ñi vónh bieät trong moät giai ñoaïn thôøi cuoäc bieán chuyeån vaø khoù

khaên.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

30

GIAÙM MUÏC GIOAN SION (KHAÂM),

ÑAÏI DIEÄN TOÂNG TOØA KONTUM

(1942- 1951)

1 – Tieåu söû:

- Teân thaät : Jean Lieùvin Sion.

- Sinh :10.06.1890,

taïi Estaire (Phaùp).

- 11.09.1908 : Gia nhaäp Hoäi

Truyeàn giaùo haûi ngoaïi Paris.

- 20.03.1920 : Thuï phong linh muïc.

- 04.08.1920 : Ñeán Ñòa phaän

Ñoâng Ñaøng Trong .

- Naêm 1920 : Hoïc tieáng Vieät taïi

Goø Daøi, ñòa sôû Goø Thò.

- 01.1921 : Phuï traùch hoï Phuù Thöôïng (Ñaø Naüng).

- 09.1923 : Giaùo sö Ñaïi chuûng vieän Ñaïi An.

- 19.03.1924 : Chaùnh xöù ñòa sôû Nhaø Ñaù.

- 05.07.1926 : Phuï traùch thaønh laäp Doøng Thaùnh Giuse.

- 22.04.1942 : Taán phong Giaùm muïc taïi Nhaø Thôø Chính Toøa Qui

Nhôn.

- Khaåu hieäu : “DELEXI TE” (Ta ñaõ yeâu thöông con) (Gr 31,3).

- 28.04.1942 : Nhaäm chöùc Giaùm Quaûn Ñòa Phaän Kontum.

- 19.08.1951 : Taï theá taïi Monbeton (Phaùp).

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

31

Ñang giöõ chöùc vuï Giaùm ñoác Doøng "Caùc Sö Huynh Thaùnh

Giuse" taïi Kim Chaâu thuoäc Haït Toâng Toøa Meï (Qui Nhôn), Cha

Gioan SION (Khaâm) ñöôïc Toaø Thaùnh boå nhieäm vaøo ngaøy

23.12.1941 laøm Giaùm muïc Ñaïi Dieän Toâng Toaø, keá nhieäm Ñöùc cha

JANNIN (Phöôùc). Sau 2 thaùng do döï, ngaøi ñaõ phuùc ñaùp chaáp nhaän

traùch nhieäm ñöôïc trao phoù vaø ngaøy 24.4.1942, leã taán phong Giaùm

muïc ñöôïc toå chöùc taïi Thaùnh Ñöôøng Chính Toaø Qui Nhôn, vôùi khaåu

hieäu “Dilexi Te” (Ta ñaõ yeâu thöông con) (Gr 31,3). Sau ñoù Ñöùc Taân

Giaùm muïc leân Kontum chính thöùc nhaän traùch nhieäm Ñaïi Dieän

Toâng Toaø Haït Toâng Toaø Kontum. Ngaøi ñaõ chuyeån nôi cö truù Giaùm

muïc töø tröôøng Cuenot veà nhaø xöù chính toøa Kontum.

Ngaøy 05.02.1943, Ñöùc Giaùm muïc ñaõ daâng hieán toaøn theå Giaùo

phaän cho Traùi Tim Veïn Saïch Ñöùc Trinh Nöõ Maria. Nghi thöùc daâng

hieán dieãn ra troïng theå taïi Nhaø thôø Chính toaø.

2 - Taân Giaùm muïc kinh nghieäm vaø ñaïo ñöùc.

Tuy nhieân Chuùa an baøi xeáp ñaët cho ñòa phaän ñöôïc moät Vò

Giaùm muïc: Ñöùc Cha GIOAN SION KHAÂM kinh nghieäm vaø ñaïo

ñöùc trong vaán ñeà ñaøo taïo ôn goïi linh muïc tu só. Ngaøi tieáp tuïc coâng

vieäc cuûa Vò tieàn nhieäm nhö : Tröôøng thöøa sai, tröôøng thaày giaûng

daân toäc, caùc tröôøng hoïc taïi caùc hoï ñaïo hoaëc toå chöùc caùc döï aùn maø

Ñöùc JANNIN chöa hoaøn thaønh nhö: Doøng nöõ daân toäc ... Taát caû

ñeàu doàn vaøo vieäc huaán luyeän nhaân söï nhaát laø ñaøo taïo linh muïc

töông lai, laø nhöõng ñoái töôïng quan troïng cuûa Ngaøi.

“ Tröôøng thöøa sai phaûi trôû neân vöôøn öôm caùc thöøa sai Vieät

Nam treân xöù ngöôøi Thöôïng vaø chöông trình cuûa Ñöùc Cha

JANNIN laøm cho Ngaøi (Ñöùc Cha SION) löu yù. Ngaøi quan taâm

nhieàu caùc “thænh nhaân” thöøa sai naøy vaø moãi tuaàn thöôøng ñi baèng

ngöïa, Ngaøi töø Toøa Giaùm Muïc28

ñeán tröôøng ñeå huaán ñaïo cho hoï.

Ñieàu haønh vieäc giaùo huaán, Ngaøi khuyeán khích vieäc hoïc haønh cuûa

hoï; chính Ngaøi cuõng döï caùc cuoäc thi coù caùc Vò trong Ban coá vaán

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

32

cuûa caùc chuûng vieän tham döï. Vaøo thaùng 7 naêm 1943, 14 chuù rôøi

gheá nhaø tröôøng ra ñi : 7 chuù ñeán chuûng vieän Quinhôn, 7 chuù ñi

giuùp xöù” 29

.

3- Tình traïng chuûng sinh trong thôøi kyø theá chieán II.

Nhöng khi theá chieán thöù II buøng noå, Ñöùc Cha ñaëc bieät quan

taâm chuaån bò cho chuûng sinh veà ñôøi soáng taän hieán vaø luoân luoân

höôùng veà ñaát daân toäc Taây Nguyeân ñeå nuoâi döôõng tinh thaàn truyeàn

giaùo. Naêm 1945, quaân phieät Nhaät taán coâng Ñoâng Döông vaø tieán leân

vuøng KONTUM, baét taát caû caùc cha thöøa sai vaø caû Ñöùc Cha ñòa

phaän taïm giam taïi Tieåu chuûng vieän vaøi ngaøy roài sau ñoù quaûn thuùc

taïi Nhatrang. Trong thôøi kyø naøy, Cha Pheâroâ Döông ngoïc Ñaùng phuï

traùch chuûng vieän vaø sau ñoù ngaøi cho giaûi taùn chuûng sinh veà laïi gia

ñình. Caùc chuûng sinh bò phaân taùn vaø bò caùch ly vôùi ñòa phaän trong

nhöõng nôi maø khoâng theå veà laïi ñòa phaän theo ngaøy aán ñònh töïu

tröôøng vaøo thaùng 8 naêm 1946 ñöôïc. Ngoaïi tröø soá chuûng sinh taïi thò

xaõ Kontum, Pleiku vaø vuøng ven Kontum, coøn taát caû ñaïi chuûng sinh

hay tieåu chuûng sinh bò keït ôû Trung chaâu.

4 - Ñaïi Chuûng Vieän.

Theá chieán vaø noäi chieán laïi tieáp noái nhau. Tröôùc tình hình môùi

cuûa xaõ hoäi, Ñöùc Cha Sion xuùc tieán vieäc thieát laäp Tröôøng Lyù Ñoaùn

(ñaïi chuûng vieän) rieâng cho Giaùo phaän Kontum, vì tình hình luùc baáy

giôø khoâng theå göûi caùc chuûng sinh vaøo Saøi Goøn hay ra Haø Noäi ñöôïc

nöõa. Tröôùc ñaây, Ñöùc Cha ñaõ ban haønh thieát laäp caùc Phaân khoa Ñaïi

Chuûng Vieän Kontum (Facultates Majoris Seminarii Kontumensis).

Naêm 1946, ngaøi kyù ban haønh Quy Cheá cuûa Ñaáng Baûn Quyeàn cho

Ñaïi Chuûng Sinh Kontum (Statuta Ordinarii pro Alumnis Majoris

Kontumensis). Tröôøng Lyù Ñoaùn ñaõ baét ñaàu hoaït ñoäng vôùi con soá

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

33

khieâm toán khoaûng 10 chuûng sinh. Chính ngaøi laøm giaùm ñoác, cha

CREÙTIN (Xuaân) laøm giaùo sö, cha THOMANN (Maãn) laøm quaûn lyù.

Vaøo thaùng 8 naêm 1946, caùc chuûng sinh töïu tröôøng. Chuùng toâi

xin ghi laïi ñaây nhöõng taâm tö vaø noãi lo laéng cuûa caû Giaùm Muïc Giaùo

phaän vì chieán söï ngaên trôû:

“ Than oâi, chieán tranh trôû laïi, caùc chuûng sinh phaûi phaân taùn,

nhieàu ngöôøi maát ôn keâu goïi vaø maëc duø Ñöùc Cha lo laéng chæ baûo

cho hoï. Khi töïu tröôøng vaøo thaùng 8 naêm 1946, chính Ngaøi phaûi giöõ

gheá giaùo sö daïy giaùo luaät vaø luaân lyù taïi chuûng vieän Kontum, chæ coù

hai treân 14 ngöôøi nay laø linh muïc cuûa vuøng thöøa sai ñöôïc Ñöùc Cha

phong chöùc linh muïc, tröôùc khi Ngaøi leân ñöôøng veà Phaùp” 30

.

Nhöõng chuûng sinh naøy daàn daàn tìm caùch vöôït qua hieåm nguy

qui tuï veà Kontum vaø trình dieän Ñöùc Cha vaøo nhöõng naêm 1947,

1948. Luùc baáy giôø Cha Beà Treân J.B. Deùcrouille TOÂN lo oån ñònh soá

chuûng sinh cuõ. Tröôøng CUENOT cuõng baét ñaàu hoïc laïi31

. Chính Ñöùc

Cha lo laéng chæ daãn töøng ñaïi chuûng sinh veà caùc moân thaàn hoïc caàn

thieát cuõng nhö veà ñôøi soáng tìm hieåu ôn thieân trieäu cuûa soá ñaïi chuûng

sinh naøy.

Theo Eùchos naêm 1948, cha JB. DEÙCROUILLE TOÂN laøm Beà

Treân Chuûng Vieän Thöøa sai, coù 14 tieåu chuûng sinh, 12 ñaïi chuûng

sinh, trong soá ñoù coù 6 thaày theo ban trieát vaø 6 thaày khaùc theo ban

thaàn hoïc. Soá ñaïi chuûng sinh naøy ñöôïc ñòa phaän gôûi vaøo Ñaïi chuûng

vieän Saøi goøn tu hoïc vaøo naêm 1948. Rieâng tieåu chuûng sinh, moãi naêm

ñeàu thu nhaän lôùp môùi, nhöng ña soá ôû trong ñòa phaän nhaø maø thoâi.

Chöông trình ñaøo taïo chuûng sinh taïi chuûng vieän thöøa sai töông ñoái

oån ñònh, duø gaëp khoù khaên thieáu giaùo sö phuï traùch. Baàu khoâng khí

chính trò coù phaàn aûnh höôûng ñeán sinh hoaït noäi boä cho ñeán bieán coá

naêm 1945.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

34

5 – Canh taân ñôøi soáng gia ñình, quan taâm thaønh laäp caùc

ñoaøn theå caàu nguyeän cuõng nhö coâng giaùo tieán haønh trong caùc

hoï ñaïo laø nhaân toá laâu beàn, haàu xaây döïng neàn taûng vöõng chaéc

cho ôn goïi ngöôøi baûn xöù.

Tôø thoâng tin chính thöùc cuûa Giaùo phaän 32

ñaõ lieät keâ haàu heát caùc

Hieäp-Hoäi ñaøo taïo nhaân söï: Hoäi Thöøa sai ngöôøi Annam, Hieäp-Hoäi

thaùnh Phanxicoâ Xavie (25.10.1936) ñeå hoã trôï taøi chaùnh, Doøng AÛnh

Pheùp Laï cho thieáu nöõ Daân toäc baûn ñòa (06.4.1947) chuyeân chaêm

giaùo duïc gia ñình ngöôøi daân toäc; caùc Hieäp-Hoäi ñaïo ñöùc hay Coâng

Giaùo Tieán Haønh, nhö Hoäi Maân Coâi ñöôïc Giaùo Hoäi thieát laäp naêm

1905, Hieäp Hoäi Hieàn Maãu coâng giaùo ñöôïc Cha ALBERTY (Hieàn)

thaønh laäp taïi ñòa sôû Taân Höông vaøo ngaøy 07.10.1948, Hieäp Hoäi

Thaùnh Phanxicoâ Reùgis do Ñöùc Giaùm muïc SION thieát laäp vaøo ngaøy

01.6.1944 taïi ñòa sôû Phöông Nghóa, Thieáu Nhi Thaùnh Theå ñöôïc

thaønh laäp taïi nhieàu ñòa sôû Kinh vaø töø ngaøy 01 thaùng 8 naêm 1949 vôùi

qui cheá höôùng daãn cuûa Ñöùc Cha SION. Hoäi Thieáu Nhi Thaùnh Theå

ñaõ ñöôïc thaønh laäp haàu heát caùc ñòa sôû Kinh cuõng nhö Daân toäc, Hoäi

Caùc Ñaúng vaø nhieàu Hieäp Hoäi khaùc cuõng ñöôïc thaønh laäp.

Sau Leã Möøng Ñeä Nhaát Baùch Chu Nieân kyû nieäm truyeàn giaùo

taïi Taây Nguyeân (1850-1950), Ñöùc Cha SION bò beänh naëng. Thöù

hai sau Phuïc Sinh naêm 1950, ngaøi ñaõ phaûi rôøi Kontum veà Phaùp,

moät maët döï Toång Coâng Hoäi Hoäi Thöøa sai Paris, maët khaùc ñeå ñieàu

trò vôùi lôøi höùa 4 thaùng seõ mau trôû veà. Toaøn theå tín höõu trong Haït

Toâng Toøa Kontum caàu nguyeän cho ngaøi ñöôïc mau choùng khoûi beänh,

nhöng Ngaøi qua ñôøi taïi Montbeton, Phaùp, vaøo ngaøy 19.08.1951.

Moät ngaøy sau, ngaøy 20.8 33

, Kontum nhaän ñöôïc ñieän tín baùo tin.

Moät noãi buoàn bao truøm treân taát caû 34

. Haït Toâng toøa laïi ñöôïc ñaët

döôùi quyeàn nhieáp chính cuûa cha Beà Treân RENAUD (AÙi) cho ñeán

ngaøy 03.10.1952, laø ngaøy Ñöùc Taân Giaùm muïc Phaoloâ SEITZ (Kim)

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

35

ñöôïc taán phong Giaùm muïc taïi nhaø thôø Chính Toaø Haø Noäi.

Khoaù nhaäp hoïc ñaàu tieân (naêm 1935) vaøo tröôøng Böï Bò

(Probatorium) goàm 80 hoïc sinh, ra tröôøng ñöôïc 8 linh muïc, trong

ñoù coù 6 linh muïc thuoäc ñòa phaän nhaø vaø 02 thuoäc ñòa phaän khaùc.

Sau ñaây laø danh saùch caùc cha:

Stt DANH TAÙNH Sinh vaøo

CVK

Thuï

phong

Lm

Ñòa chæ Qua ñôøi

01 JB. Traàn Khaùnh Leâ 1923 1935 1949 29/7/1985

02 Anreâ Phan Thanh Vaên 1925 1935 1949 19/10/2008

03 Giacoâbeâ NguyeãnTaán Ñöôøng 1919 1935 1953 TGM

04 Gioakim Cheá Nguyeân Khoa 1919 1935 1953 05/07/1970

05 Gioakim NguyeãnThuùc Neân 1921 1935 1954 TGM.

06 Pheâroâ Nguyeãn Hoaøng 1920 1935 1958 TGM 28/08/2009

Linh Muïc ngoaøi giaùo phaän

07 Giuse Voõ Quang Linh OMI 1920 1935 1954 Laøo Phaùp

08 Giacoâbeâ Nguyeãn Thaønh Tri 1922 1935 1961 Quinhôn 2/3/2000

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

36

ÑÖÙC CHA PHAOLOÂ SEITZ KIM (1952- 1975)

- ÑAÏI DIEÄN TOÂNG TOAØ HAÏT TOÂNG TOAØ KONTUM (1952-1961)

- GIAÙM MUÏC CHÍNH TOØA (1962-1975)

Ñöùc Cha Gioan SION (Khaâm) qua ñôøi, Cha Phaoloâ SEITZ

(Kim), luùc baáy giôø ñang coi coâ nhi vieän Kitoâ Vua ôû Thaùi Haø AÁp,

Haø Noäi, ñöôïc boå nhieäm keá vò. Leã taán phong ñaõ dieãn ra taïi Nhaø thôø

Lôùn Haø Noäi ngaøy 03.10.1952.

1- Tieåu söû.

- Sinh: 22.12.1906

- Taïi: HAVRE, PHAÙP

- 14.09.1929: Gia nhaäp Hoäi Thöøa

Sai PARIS

- 14.7.1937: Thuï phong linh muïc

- 14. 07.1937: Ñöôïc cöû ñi HAØNOÄI.

- 1937-1952: Coâng taùc ôû HAØNOÄI

- 03 - 10 – 1952: Thuï phong

GIAÙM MUÏC taïi HAØNOÄI

- 1952 – 1975: Nhaän nhieäm sôû taïi

Giaùo phaän KONTUM.

- Ra khoûi VIEÄT NAM: 15 -08-1975

- Taï theá taïi PARIS (VAl-DE-GRAÂCE)

ngaøy 24. 02.1984.

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

37

2 - Ñònh Höôùng

Döôùi söï dìu daét cuûa vò taân Giaùm muïc, ñòa phaän Kontum ñaõ coù

nhöõng böôùc tieán vöôït baäc. Laø con ngöôøi ñaày nhieät huyeát, vôùi tuoåi

ñôøi 46, Ñöùc Cha Paul Seitz ñaõ haêng say baét tay cuûng coá Haït Toâng

Toøa Kontum sau nhieàu naêm chieán tranh. Ngaøi suy nghó veà thöïc

traïng xaõ hoäi vaø thôøi cuoäc ñang dieãn bieán treân haït Toâng Toøa

Kontum vaø vaïch ra moät keá saùch muïc vuï toång quaùt ngay töø giöõa

naêm 1953.

Thaät vaäy, trong böùc thö vieát töø Roâma göûi cho caùc linh muïc

trong Giaùo phaän, ñeà ngaøy 15.5.1953, ñaêng trong baùo Echos de la

Mission, Organe officiel de la Mission de Kontum, soá 61, Ñöùc cha

Phaoloâ SEITZ ñöa ra moät soá ñieåm nhö laø chöông trình haønh ñoäng

cuûa ngaøi. Tröôùc heát caàn coù theâm caùc linh muïc töø Hoäi Thöøa sai

Paris; tieáp ñeán, caàn coù theâm caùc linh muïc ngöôøi Vieät Nam, do ñoù

phaûi vaän ñoäng trong caùc Haït Toâng Toøa khaùc ñeå chieâu moä caùc ôn

goïi cho Chuûng vieän Thöøa sai Kontum, ñoàng thôøi cuõng tuyeån löïa caùc

ôn goïi nôi ngöôøi daân toäc baûn ñòa; môøi caùc Hoäi Doøng tu só ñeán hieän

dieän vaø coäng taùc trong coâng vieäc muïc vuï; vaø taïo neân nhöõng nguoàn

taøi chaùnh ñeå coù theå töï tuùc phaùt trieån, vì khoâng theå soáng chæ baèng

nhöõng trôï giuùp töø beân ngoaøi.

3 - Lo laéng ñaøo taïo linh muïc cho töông lai.

Ñöùc Cha luoân muoán tuyeån choïn moät soá thanh thieáu nieân thuoäc

“Gia ñình Teâreâxa” vaøo Chuûng Vieän Thöøa Sai Kontum, neân ngaøi

xin caùc linh muïc Doøng Don Boscoâ tuyeån löïa moät soá hoïc sinh coù khaû

naêng vaø yù höôùng “ñi tu”, vaø lo lieäu cho caùc hoïc sinh naøy vaøo giaùo

phaän ngaøi ñang ñaûm nhieäm. Ñaõ coù 2 ñôït vaøo Kontum :

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

38

Ñôït I : Sau khi Ñieän Bieân Phuû thaát thuû (7/5/1954), khoaûng 30

em thuoäc gia ñình Teâreâxa ñöôïc gôûi vaøo Kontum vôùi yù höôùng theo

ôn goïi linh muïc.

Ñôït II : Sau Hieäp Ñònh Geneøve (20/7/1954), khoaûng 25 em

vaøo Kontum cuõng vôùi yù höôùng treân.

Taïi thò xaõ Kontum, töø naêm 1951-1953, Cha Giaùm Ñoác J.B.

DEÙCROUILLE (Toân) tuyeån moä lôùp chuûng sinh môùi, 18 em. Ngaøi

baét ñaàu oån ñònh nôi aên choán ôû, nhöng thieáu huït moïi thöù vaø vieäc hoïc

haønh cuõng chöa ñöôïc nhö loøng mong öôùc. Soá chuûng sinh naøy vaø caùc

chuûng sinh thuoäc “Gia ñình Teâreâxa” vöøa ñeán, ñöôïc gôûi vaøo tieåu

chuûng vieän Saøigoøn tu hoïc.

BAÛNG I. CAÙC BEÀ TREÂN TÖØ 1935 ÑEÁN 1975

NIEÂN-HOÏC BEÀ TREÂN BÒ CHUÙ

1935-1940 Cha Gustave Hutinet Nhì B.T Chuûng vieän ( KT)

1940-1945 Cha JB. Deùcrouille TOÂN B.T Chuûng vieän ( KT)

1945-1946 Cha Pheâroâ Döông Ngoïc Ñaùng Quyeàn B.T Chuûng vieän

( KT)

1946-1955 Cha JB. Deùcrouille TOÂN B.T Chuûng vieän ( KT)

1955-1957 Cha Reneù Thomann MAÃN B.T Chuûng vieän ( KT)

1957-1969 Cha Alexis Phaïm Vaên Loäc B.T Chuûng vieän ( KT)

1966 Phaoloâ Leâ Quang Trinh B.T caáp III (Ñaølaït)

1966-1974 Cha Pheâroâ Traàn Thanh Chung B.T caáp III (Ñaølaït)

1969-1975 Cha Giuse Ñoaøn Ñöùc Thieäp coi caáp II

1974-1975 Cha Giuse Buøi Ñöùc Vöôïng B.T caáp III

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

39

Cha Gustave

Hutinet NHÌ

Cha JB. Deùcrouille TOÂN Cha Pheâroâ

Döông Ngoïc Ñaùng

Cha Reneù Thomann

MAÃN

Ñöùc Cha Alexis

Phaïm Vaên Loäc

Ñöùc Cha Pheâroâ Traàn

Thanh Chung

Cha Giuse

Ñoaøn Ñöùc Thieäp

Cha Giuse

Buøi Ñöùc Vöôïng

Cha Phaoloâ

Leâ Quang Trinh

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

40

BAÛNG II: SOÁ CHUÛNG SINH

Tröôùc 1935 vaø töø 1935 ÑEÁN 1955

NAÊM TIEÅU CHUÛNG SINH ÑCS TÖØ

1935.

ÑCS TRÖÔÙC

1935 Toång

1935-1936 80 80

1937-1937 50 50

1939-1940 60 (Probatorium)

30 (Tieåu chuûng sinh

08 90 +08

1942-1943 12 12

1943-1944 14 14

1946-1947

14

14 14

1947-1949 12 26

1950-1951 21 21

1951-1953 18 10 28

1954-1955 30 06 36

HÌNH CAÙC CHUÙ KHOÙA I NAÊM 1935 (H. 1937)

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

41

BAÛNG III: LINH MUÏC

XUAÁT THAÂN TÖØ CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI.

(Töø 1949 ñeán naêm 1974)

Stt DANH TAÙNH Sinh vaøo

CVK Lm Ñòa chæ Töû

01 JB. Traàn Khaùnh Leâ 1923 1935 1949 29/7/1985

02 Anreâ Phan Thanh Vaên 1925 1935 1949 19/10/2008

03 Giacoâbeâ Nguyeãn Taán

Ñöôøng

1919 1935 1953 TGM

04 Giuse Voõ Quang Linh

OMI

1920 1935 1954 Laøo Phaùp

05 Gioakim Cheá Nguyeân

Khoa

1919 1935 1953 05/07/1970

06 Gioakim Nguyeãn Thuùc

Neân

1921 1935 1954 TGM.

07 Giacoâbeâ Nguyeãn Thaønh

Tri

1922 1935 1961 Quinhôn 2/3/2000

08 Simon Tröông Xuaân

Thanh

1923 1937 1954 Saøigoøn

09 Pheâroâ Traàn Thanh Chung 1926 1937 1955 TGM

10 Phaoloâ Leâ Quang Trinh 1929 1941 1957 15/08/1966

11 Pheâroâ Nguyeãn Hoaøng 1920 1935 1958 TGM 28/08/2009

12 Micae Voõ Vaên Söï 1936 1948 1967 K.Rôbang 05/04/2006

13 Simon Phan Vaên Bình 1937 1947 1968 Plei Kôbei

14 Giuse Nguyeãn Thanh Lieân 1942 1956 1971 Kontum

15 G.kim Nguyeãn Hoaøng Sôn 1942 1955 1971 P. Quyù

16 Phaoloâ Nguyeãn Ñöùc Höõu 1942 1955 1972 NT. C.Toaø

17 Antoân Ñinh Baït Huyønh 1942 1955 1972 Phuù Thoï 24/05/2007

18 Phaoloâ Nguyeãn Ñaây 1946 1957 1972 14/05/1978

19 Pheâroâ Ng. Vaân Ñoâng 1941 1955 1972 T. Thieân

20 Giuse Ng- Vaên Ñaéc 1940 1954 1974 TGM

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

42

B. GIAI ÑOAÏN 1955 – 1975

1- Naêm 1955.

Soá chuûng sinh tröôùc kia coøn löu laïi raát ít, neân ñaàu naêm 1955,

Ñöùc Giaùm Muïc Giaùo phaän Paul Seitz (Phaoloâ Kim) gôûi thö ñeán

caùc ñòa phaän chung quanh xin chuûng sinh. Ngaøi ñaët cha

THOMANN (Maãn) laøm giaùm ñoác Chuûng Vieän Thöøa Sai Kontum

(1955-1957), cha Pheâroâ TRAÀN THANH CHUNG laøm quaûn lyù

kieâm daïy hoïc. Ban giaùo sö coøn coù caùc thaày KHAÉC, thaày TRÍ…

Nieân khoùa 1955-1956, soá Chuûng sinh laø 70, nhöng raát ña daïng,

goàm caû 3 Mieàn : Nam, Baéc, Trung. Chaúng nhöõng hoïc löïc khaùc

nhau, taâm lyù khaùc nhau vì cheânh leäch veà tuoåi taùc, maø thôøi gian töïu

tröôøng cuõng khoâng ñoàng nhaát, cöù lai rai trong suoát caû naêm. Do ñoù,

nieân hoïc naøy chuû yeáu laø thôøi gian xeáp ñaët, oån ñònh nôi aên choán ôû vaø

phaân loaïi chia lôùp cuõng nhö boå tuùc giaùo sö cho thôøi gian saép tôùi.

2- Phaùt trieån.

Nieân khoùa 1957-1958 : Ñöùc Giaùm Muïc ñaët Cha Alexis

PHAÏM VAÊN LOÄC laøm Beà Treân chuûng vieän thay Cha THOMANN

(Maãn). Caùc sö huynh Lasan phuï traùch daïy moät soá moân hoïc taïi

chuûng vieän cho chuûng sinh. Nhöõng nieân khoaù sau, caùc chuûng sinh

nhöõng lôùp nhoû ra hoïc taïi tröôøng Lasan Kim Phöôùc ñöôïc xaây döïng

caïnh chuûng vieän, nay laø “Tröôøng tieåu hoïc thöïc haønh sö phaïm

Kontum”. Tuy nhieân, vì coøn thieáu giaùo sö cho caùc lôùp caáp ba vaø

caàn oån ñònh laâu daøi hôn, neân soá chuûng sinh daàn daàn ñöôïc gôûi tu hoïc

taïi caùc Chuûng Vieän Pioâ XII cuûa Haø Noäi (taïi Saøi Goøn), Chuûng Vieän

Chaân Phöôùc Töï (taïi Thuû Ñöùc), Chuûng Vieän Doøng Phanxicoâ (Thuû

Ñöùc), hay Chuûng Vieän Doøng Chuùa Cöùu Theá.

Song song vôùi chöông trình Vieät, Ñöùc Cha quyeát ñònh ñaøo taïo

taïi choã moät theá heä chuûng sinh coù neàn hoïc vaán chaéc chaén vaø coù phaåm

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

43

chaát thích hôïp hôn : Ngaøi cho aùp duïng chöông trình Phaùp. Haàu heát

caùc chuûng sinh ñöôïc tuyeån choïn theo chöông trình Phaùp töø ñoù. Naêm

1966, Giaùm Muïc ñaõ thaønh laäp moät chi nhaùnh Chuûng Vieän Thöøa Sai

Kontum taïi thaønh phoá Ñaø Laït vaø ñaët cha Phaoloâ LEÂ QUANG

TRINH laøm Giaùm ñoác kieâm quaûn lyù, cuøng vôùi moät soá linh muïc

thöøa sai Phaùp laøm giaùo sö. Chi nhaùnh naøy goàm 4 lôùp lôùn, töø lôùp

Troisieøme ñeán lôùp Terminale (chöông trình Phaùp). Caùc chuûng sinh

ñi hoïc taïi tröôøng Colleøge d’Adran cuûa caùc Sö Huynh Doøng Lasan.

Chuûng vieän vaø nhaø tröôøng hôïp taùc vôùi nhau veà vaán ñeà giaùo duïc.

(Moät naêm sau, Chuûng Vieän Nha Trang cuõng cuøng tham gia vaøo

chöông trình naøy). Cuõng ngay trong naêm 1966 ñoù, Cha LEÂ

QUANG TRINH ñoät ngoät qua ñôøi vì tai naïn giao thoâng. Laäp töùc,

Ñöùc Cha cho linh muïc Pheâroâ TRAÀN THANH CHUNG leân thay theá vaø ñieàu

haønh chuûng vieän cho ñeán naêm 1974, keá ñeán laø cha Giuse BUØI ÑÖÙC VÖÔÏNG

laøm giaùm ñoác vaø cha Pheâroâ NGUYEÃN VAÂN ÑOÂNG laøm quaûn lyù. Vì thôøi

cuoäc, chi nhaùnh taïi Ñaø Laït naøy chæ toàn taïi cho ñeán naêm 1975 maø thoâi.

Trôû laïi Chuûng vieän taïi Kontum, naêm 1969, Cha Alexis PHAÏM

VAÊN LOÄC thoâi laøm Giaùm ñoác ñeå ñi tu nghieäp beân Phaùp. Cha

Giuse ÑOAØN ÑÖÙC THIEÄP leân thay. Sau Muøa heø Ñoû löûa naêm 1972

vì chieán tranh, Ñöùc Cha PAUL SEITZ (Kim) cho di taûn chuûng vieän

leân Ñaø Laït, vì möôïn ñöôïc Hoïc Vieän Doøng Chuùa Cöùu Theá ñang ñeå

khoâng. Taïi ñaây, Cha Giuse THIEÄP tieáp tuïc ñieàu haønh caùc lôùp nhoû

(caùc lôùp ñeä nhaát caáp chöông trình Phaùp) vaø tröôøng cuõng ñoùng cöûa vì

bieán coá 1975.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

44

C. GIAI ÑOAÏN 3 : 1975 – 1995

Haït Gioáng Ôn Goïi Gieo Vaøo Loøng Ñaát Muïc Naùt35

1 - Naêm 1975 -1976 : Qui tuï vaø bò giaûi taùn

* Ngaøy 27 thaùng 3 naêm 1975, Ñöùc

Cha ALEXIS PHAÏM VAÊN LOÄC thuï

phong Giaùm Muïc taïi nhaø thôø PHÖÔNG

NGHÓA; Giaùm muïc phoù vôùi quyeàn keá vò

vôùi Khaåu hieäu ”OMNIUM SERVUM”

( TOÂI TÔÙ MOÏI NGÖÔØI) (1Cor 9, 19).

Ngaøy 12/08/1975, Ban Quaân Quaûn

tænh buoäc Ñöùc Cha Phaoloâ Kim (Paul

Seitz) Giaùm muïc Giaùo Phaän cuøng taát caû

caùc cha thöøa sai ngoaïi quoác, trong ñoù coù

caùc cha giaùo Chuûng vieän phaûi hoài höông.

Moät choã troáng, laøm chao ñaûo trong vieäc ñaøo taïo chuûng sinh.

ÑÖÙC CHA ALEXIS, VÒ GIAÙM MUÏC BAÛN XÖÙ TIEÂN KHÔÛI

TAÏI GIAÙO PHAÄN KONTUM phaûi giaûi quyeát nhieàu vaán ñeà trong

giaùo phaän, nhaát laø Chuûng vieän Thöøa sai Kontum trong cheá ñoä môùi.

Duø gaëp bao khoù khaên vì thôøi cuoäc chuyeån bieán quaù nhanh vaø

phöùc taïp, Ñöùc Giaùm Muïc vaãn cho qui tuï caùc chuûng sinh Kontum töø

moïi nôi veà Chuûng Vieän taïi Kontum ñeå tieáp tuïc hoïc caùc moân trieát vaø

thaàn hoïc. Cha Giuse BUØI ÑÖÙC VÖÔÏNG ñöôïc ñaët laøm Beà treân vaø cha Pheâroâ

NGUYEÃN VAÊN ÑOÂNG laøm quaûn lyù, ñoàng thôøi moät soá linh muïc coù

khaû naêng gaáp ruùt daïy nhöõng moân caàn thieát cho ñôøi soáng linh muïc

sau naøy. Nöûa naêm sau, vaøo ngaøy 06/08/1976 Toøa Giaùm Muïc nhaän

quyeát ñònh cuûa Ban Quaân Quaûn baét ñoùng cöûa Chuûng Vieän vaø phaûi

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

45

thi haønh haïn choùt vaøo ngaøy 25/08/1976. Chuûng Vieän Thöøa Sai

Kontum bò ñoùng cöûa.

2 - Naêm 1976 –1991 :

Chuûng vieän Thöøa sai Kontum bò ñoùng cöûa.

Toøa nhaø “Chuûng Vieän Thöøa Sai Kontum” ñoùng cöûa vaøo

ngaøy 25/08/1976. Tuy nhieân, ôn goïi linh muïc thöøa sai vaãn coøn ñöôïc

duy trì ôû nhieàu nôi vaø döôùi nhieàu thöùc khaùc nhau, töïa nhö nhöõng haït

gioáng tung bay khaép nôi vaø choân vuøi trong loøng ñaát. Nhôø söùc maïnh

cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø loøng nhieät thaønh khoân ngoan cuûa Ñöùc

Cha Alexis, nhöõng haït gioáng ôn goïi linh muïc tu só ñaõ ñaâm choài naûy

loäc cho ñeán ngaøy nay.

Tieán trình phuïc hoài vieäc ñaøo taïo ôn goïi linh muïc raát nhieâu

kheâ : chính quyeàn giaûi theå Chuûng Vieän vaø buoäc caùc chuûng sinh

phaûi veà queâ quaùn hoïc taäp lao ñoäng, khoâng ñöôïc beùn maûng ñeán

Kontum. Caùc chuûng sinh töï xoay xôû, töï sinh soáng vaø tìm loái cho ôn

goïi cuûa mình. Caùc nôi khaùc, moät soá Ñaïi chuûng sinh Kontum cuõng töï

khaúng ñònh ôn goïi linh muïc thöøa sai Kontum, vaø daàn daàn ñöôïc thuï

phong linh muïc trong caùc giaùo phaän khaùc sau ñoù, nhö cha Phaoloâ

Ñaäu Vaên Hoàng taïi Ban-meâ-thuoät (naêm 1990), cha Lui Gonzaga

Nguyeãn Huøng Vò taïi Nhatrang (naêm 1990), cha Nguyeãn Vieät Huy

taïi Phan-Thieát (naêm 1990), cha Giuse Ñoã Vieát Ñaïi taïi Xuaân-Loäc

(naêm 1992), cha G. B. Traàn Quang Truyeàn taïi Ñaø-laït (naêm 1994),

Eduardo Traàn Ngoïc Hoan (1997, Doøng Xitoâ), cha Giuse Nguyeãn

Xuaân Tónh CM (1997, Ñoàng Nai), cha Ñoâminicoâ Mai Xuaân Nam

(1998 BMT), cha Giuse Nguyeãn Vaên Uùy (1998, BMT) vaø moät soá

chuûng sinh tu hoïc caùc chuûng vieän nöôùc ngoaøi. Taïi Haït Pleiku, ñeå

nuoâi döôõng ôn goïi, töø muøa heø naêm 1981 ñeán 1991, moät vaøi chuûng

sinh laäp « Toå Hôïp Gia Coâng Xe Ñaïp », taïi soá 3 Leâ Lôïi gaàn nhaø

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

46

thôø Thaêng Thieân do thaày Phoù Teá Lui Gonzaga Nguyeãn Quang Vinh

laøm Toå tröôøng, vôùi vaøi tay thôï môùi hoïc ngheà, nhö caùc chuûng sinh:

Phanxicoâ Xavie Leâ Tieân, Gioan Nguyeãn Ñöùc Tröôøng vaø Phaïm Theá

Cöôøng, Laâm Nhö Sôn.

3 - Naêm 1991 -1992 : Khoâi phuïc laïi vieäc ñaøo taïo

chuûng sinh thöøa sai Kontum.

Trong nhöõng naêm chuaån bò möøng Ñaïi Leã Kyû Nieäm 60 naêm

thaønh laäp Haït Ñaïi Dieän Toâng Toøa Kontum (1932-1992), sau khi

caàu nguyeän, baøn baïc vôùi caùc linh muïc trong giaùo phaän, ngoaøi phaàn

chuaån bò : oân laïi lòch söû giaùo phaän, chuaån bò hình thöùc toå chöùc, vaø

caàu nguyeän, Ñöùc Cha Alexis baét ñaàu moät hoaøi baõo aâm thaàm cöu

mang töø laâu vaø ñaày yù nghóa: Khoâi phuïc laïi vieäc ñaøo taïo chuûng

sinh thöøa sai Kontum.

Thaät vaäy, trong thôøi gian chöõa beänh hay coù coâng vieäc cuûa giaùo

phaän taïi Saøi-Goøn, Ñöùc Cha Alexis tìm hieåu kyõ löôõng hôn veà cô cheá

Ñaïi hoïc, ñieàu kieän sinh soáng cuûa sinh vieân theo hoïc Ñaïi Hoïc. Ngaøi

coøn nghieân cöùu kyõ moân hoïc thích hôïp cho ôn goïi linh muïc, hoaëc nôi

cö truù thuaän tieän cho vieäc hoïc vaên hoùa vaø ñôøi soáng tu luyeän. Ngaøi

lo laéng boá trí nhaân söï phuï traùch lôùp chuûng sinh môùi naøy. Ngaøi nhaän

thaáy chuûng sinh thi vaøo Ñaïi hoïc moân Phaùp ngöõ coù nhieàu öu theá: ít

sinh vieân thi vaøo khoa Phaùp ngöõ, neân xaùc xuaát ñaäu vaøo ñaïi hoïc cao

hôn, tìm giaùo sö ñeå luyeän moân naøy cuõng deã daøng vaø saùch vôû nghieân

cöùu moân trieát hoïc vaø thaàn hoïc sau naøy trong Ñaïi Chuûng Vieän cuõng

thích hôïp hôn. Chính vì theá, Ñöùc Cha cho chuûng sinh luyeän thi vaø

theo moân Phaùp vaên. Khoù khaên hôn caû laø Ngaøi boá trí linh muïc thích

hôïp phuï traùch vaø Ban giaûng huaán sao cho ñaày ñuû phaåm chaát ñeå giuùp

chuûng sinh trong giai ñoaïn löu hoïc taïi Saøigoøn.

Tröôùc nhaát, Ñöùc Cha khuyeán khích caùc chuûng sinh Ñaïi chuûng

vieän Pioâ X Ñaølaït hay Ñaïi chuûng vieän Hoøa Bình (Ñaønaüng) ñaõ hoïc

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

47

trieát hoaëc thaàn hoïc, tieáp tuïc töï boài ñöôõng nhôø moät linh muïc coù khaû

naêng giuùp ñôõ. Trong khi ñoù, Ngaøi coøn phaûi lieân heä vôùi Doøng

Ñaminh (Ba-Chuoâng) xin giuùp cho moät soá chuûng sinh Kontum

chöa qua hết chương trình Ñaïi chuûng vieän, coøn keït laïi sau naêm 1975

ñeå coù nôi hoïc cho xong caùc moân Trieát vaø Thaàn. Ñaàu naêm 1990, Ñöùc

Cha baùo tin cho soá chuûng sinh naøy bieát döï ñònh cuûa Ngaøi ñeå hoï

chuaån bò vaøo Saøi-goøn tìm nôi cö truù, noäp ñôn Ñaïi hoïc vaø nhaäp hoïc

caùc moân thaùnh. Vaøi thaày ñaïi chuûng sinh ñaõ vaøo Thaønh Phoá, coá lieân

heä vôùi linh muïc quen bieát ñeå xin giuùp oân taäp caùc moân caàn thieát cho

chöùc linh muïc. Thaät nhieâu kheâ: nhieàu vò töø choái vì hoaøn caûnh khoâng

cho pheùp. Caùc thaày phaûi chôø ñôïi.

Ñöùc Giaùm muïc lieân laïc vôùi Doøng Ñaminh (Ba-Chuoâng) vaø

ñöôïc chaáp nhaän cho gôûi moät soá chuûng sinh tham döï caùc moân trieát

hoïc vaø thaàn hoïc cuøng vôùi hoïc vieân cuûa Doøng. Neân, vaøo ñaàu naêm

hoïc (thaùng 9 naêm 1990), Ñöùc cha Alexis quyeát ñònh gôûi moät soá

chuûng sinh nhö Phanxicoâ Xavie Leâ Tieân, Gioan Nguyeãn Ñöùc

Tröôøng, Ñaminh Nguyeãn Tieán Trung, Phaoloâ Nguyeãn Quoác Baûo,

Antoân Nguyeãn Vaên Binh ñaõ tieáp tuïc vöøa hoïc chöông trình Ñaïi hoïc,

vöøa hoïc moân hoïc thaùnh taïi Coäng Ñoaøn Ñaminh (Ba-Chuoâng). Caùc

chuûng sinh taïi Saøi Goøn nhö Vinh Sôn Nguyeãn Ngoïc Quyeàn . . . tìm caùch

tieáp tuïc hoïc Ñaïi Hoïc taïi Thaønh Phoá. Hoï töï tìm nôi taïm truù ñeå kòp

ñaêng kyù vaøo Ñaïi Hoïc nhö Tröôøng Ñaïi Hoïc Toång Hôïp (Phaùp ngöõ),

Ñaïi Hoïc Môû (Anh ngöõ), Ñaïi Hoïc Luaät.... vaø ñoàng thôøi theo hoïc

trieát hoïc thaàn hoïc ngoaïi truù taïi Doøng Ñaminh (Ba-Chuoâng). Duø

haønh trình ôn goïi ñaày choâng gai gian khoå, keát quaû laïi raát khích leä.

Caùc chuûng sinh : Giuse Traàn Ngoïc Tín ñöôïc phong chöùc linh muïc

(naêm1998), Phanxicoâ Xavie Leâ Tieân vaø Gioan Nguyeãn Ñöùc Tröôøng

(naêm 1999), Ñaminh Nguyeãn Tieán Trung (naêm 2000) vaø linh muïc Antoân

Nguyeãn Vaên Binh (naêm 2003). Linh muïc Vinh Sôn Nguyeãn Ngoïc Quyeàn

(2004).

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

48

MOÄT KHUÙC QUANH.

Sau 15 naêm thay ñoåi cheá ñoä, ngaøy 06 thaùng 11 naêm 1991, Ñöùc

Cha Alexis, Giaùm muïc Giaùo phaän, ban thaùnh chöùc linh muïc cho

thaày phoù teá Lui Gonzaga Nguyeãn Quang Vinh vaøo dòp khaùnh thaønh

nhaø thôø Ñöùc An (thuoäc thò xaõ Plei-Ku tænh Gialai). Thaùnh Leã

phong chöùc trang troïng vaø phaán khôûi laøm cho Ñöùc Cha Alexis caûm

thaáy duø ñang trong “ñöôøng haàm” vaãn coøn tia saùng hy voïng. Vieäc

ñaøo taïo ôn goïi linh muïc cho giaùo phaän laø traùch nhieäm cuûa Ñöùc

Giaùm muïc Giaùo phaän, nhöng Ngaøi ñang gaëp ngoõ cuït, chöa bieát tính

sao ñeå thoaùt ra khoûi tình theá quaù phöùc taïp. Trong dòp Leã phong

chöùc linh muïc naøy, thaày Giuse Ñoã Vieát Ñaïi vaø thaày Phanxicoâ

Assidi Phaïm Ngoïc Quang coù ñeán chaøo Ñöùc Cha. Ñöùc Cha ñaët vaán

ñeà cho hai thaày veà caùch thöùc ñaøo taïo ôn goïi linh muïc cho caùc em

toát nghieäp Trung Hoïc. Thaày Giuse Ñaïi thuoäc chuûng sinh Kontum

ñaõ hoïc heát Trieát vaø Thaàn hoïc taïi Giaùo Hoaøng Hoïc Vieän Pioâ X

Ñaølaït vaø ñang phuï giuùp ñaøo taïo moät soá thanh nieân muoán theo ôn

goïi linh muïc thuoäc giaùo phaän Xuaân Loäc, gaàn Saøi-Goøn höùa taän tình

thöïc hieän yù Ñöùc Cha. Ñöùc Cha hy voïng tìm ñöôïc giaûi phaùp. Sau

ngaøy thuï phong linh muïc cuûa cha Giuse Ñaïi (14.01.1992), Ñöùc Cha

moät laàn nöõa, cuøng anh Pheâroâ Nguyeãn Anh Voõ vaø thaày Giuse Traàn

Vaên Baûy ñeán giaùo xöù Phuùc Laâm (Hoá Nai) thaêm Cha Giuse Ñaïi vaø

ñaët vaán ñeà khoâi phuïc laïi vieäc ñaøo taïo ôn goïi linh muïc cho giaùo

phaän, vaø veà nhaân söï phuï traùch nhö theá naøo. Taát caû ñeàu thao thöùc vaø

ñoàng taâm döï aùn của Ñöùc Giaùm muïc giaùo phaän nhaø ñöa ra. Cha

Giuse Ñaïi phuï traùch linh höôùng, ñoàng haønh vôùi caùc chuûng sinh

Kontum taïi Saøi-Goøn; anh Voõ boá trí vieäc hoïc vì anh ñang daïy Phaùp

ngöõ taïi Ñaïi Hoïc, thaày Baûy lo quaûn lyù, tìm nôi aên choán ôû cho maáy

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

49

chuù töø xa tôùi Thaønh Phoá löu hoïc. Ñöùc Cha an taâm vaø thoâng baùo seõ

nhaän öùng sinh ôn goïi linh muïc cho ñòa phaän.

4 – naêm 1992 – 1993 : Tieán Trình Taùi Laäp Laïi Chuûng Vieän

Thöøa Sai.

Sau ñaây chuùng toâi xin ghi laïi noäi dung nhöõng cuoäc trao ñoài vôùi

moät soá anh em nay laø linh muïc, coù lieân quan tröïc tieáp ñeán giai

ñoaïn ñaày thöû thaùch cam go ñeå taùi laäp laïi vieäc ñaøo taïo chuûng sinh

trong giai ñoaïn 1992 – 1993.

Sau ñaây laø ñoâi lôøi taâm tình cuûa cha Giuse Voõ Vaên Dũng:

“Ngaøy 06 thaùng 09 naêm 1991, toâi tham döï leã phong chöùc linh

muïc cuûa cha Lui Gonzaga. Nguyeãn quang Vinh taïi Nhaø thôø Ñöùc

An. Khi ñoù, chöa coù vaán ñeà chieâu sinh cho chuûng vieän Thöøa sai

Kontum. Toâi ñang laøm vieäc taïi Huyeän Chö Pah.

“Sau Teát AÂL. naêm 1992, tröôùc khi ñi vaøo Saøi goøn hoïc ngoaïi

ngöõ, toâi gaëp Ñöùc Cha Alexis Phaïm Vaên Loäc taïi Doøng AÛnh Pheùp

Laï, xin ñi tu Kontum vaø xin yù kieán ngaøi. Ngaøi noùi vôùi toâi: “Khi

naøo toâi môû Chuûng vieän, toâi se õ nhaän anh.”

“Ngaøy 15.07.1992 Cha Sôû Thaùnh Taâm (nay laø Ñöùc Cha

Micae) goïi toâi veà baùo tin Ñöùc Cha Alexis ñaõ môû Chuûng Vieän.

“Ngaøy 01.08.1992 ÑC Alexis nhaän ñôn xin gia nhaäp Chuûng

vieän Kontum cuûa toâi. Ngay chieàu hoâm ñoù, toâi veà gaëp cha Lui

Gonzaga Nguyeãn Quang Vinh taïi Ñöùc An. Vaøi ngaøy sau, cha

Vinh gaëp maët caùc anh em: goàm coù 6 chuù: Nguyeãn Vaên Bình, Voõ

Vaên Duõng, Phaïm Vaên Huøng, Nguyeãn Quang Hoa, Voõ Xuaân Duy

vaø Phuøng Quyù.

“Ngaøy 07.09.1992 cha Lui Gonzaga Nguyeãn Quang Vinh tìm

caùch baét ñaàu laïi vieäc ñaøo taïo ôn goïi taïi ñòa phaän. MOÄT LÔÙP

HOÏC TIEÁNG PHAÙP ñöôïc caáp toác khai giaûng taïi Nhaø Xöù Thaêng

Thieân, goàm coù: cha Lui Gonzaga Nguyeãn Quang Vinh phuï traùch,

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

50

thaày Hueä vaø Thaày Töù daïy tieáng Phaùp, vôùi 5 troø: 4 chuûng sinh vaø

moät nöõ öùng sinh Tu Hoäi Nöõ Lao Ñoäng Thöøa Sai (Travailleuses

Missionaires):

1. Nguyeãn Vaên Bình,

2. Voõ Vaên Duõng,

3. Nguyeãn Quang Hoa,

4. Phaïm Vaên Huøng,

5. Nguyeãn Thò Yeán Vy (nöõ tu Travailleuses

Missionnaires)

“Ñeán Noel naêm 1992, thì ngöng LÔÙP HOÏC TIEÁNG PHAÙP.

Ñöùc Cha Alexis cho chuyeån vieäc ñaøo taïo chuûng sinh vaøo Saøi Goøn”.

Lý do di chuyển

Theo cha Lui Gonzaga Vinh cho bieát, vieäc ñaøo taïo chuûng sinh

taïi Haït Pleiku khoâng tieän cho vieäc chieâu sinh taïi nôi khaùc, nhö taïi

Haït Kontum hay taïi Ban-meâ-thuoät v.v . . . Maët khaùc, vieäc theo hoïc

taïi Saøi Goøn nhö caùc anh lôùn ñaõ theo hoïc Ñaïi Hoïc Saøi Goøn naêm vöøa

qua (1991-1992) cuõng khoâng khoù khaên laém, ngöôïc laïi coù nhieàu

trieån voïng.

Nhöõng vaán ñeà nhaân söï phuï traùch ñöôïc ñaët ra

Cuõng theo lôøi cha Lui Gonzaga Vinh, Ñöùc Cha Alexis ñaõ thao

thöùc tìm loái thoaùt cho coâng vieäc ñaøo taïo chuûng sinh. Khoù khaên lôùn

nhaát laø tìm nhaân söï phuï traùch. Cha Vinh ñeà nghò tìm nhaân söï ngay

taïi Thaønh Phoá Saøi-Goøn. Ñöùc Cha tieán haønh tìm nhaân söï phuï traùch

vaø taïm oån khi gaëp cha Ñaïi, anh Voõ, thaày Baûy taïi giaùo xöù Phuùc Laâm

(Hoá Nai) ñeå phaân chia coâng vieäc ñieàu haønh taïi Saøi-Goøn. Ñeán

Giaùng sinh 1992, Ñöùc Cha chuyeån toaøn boä vieäc ñaøo taïo vaøo Saøi

Goøn.

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

51

Cha Ñaminh Nguyeãn Tieán Trung cho bieát:

“Ñöùc Cha cuøng vôùi anh Pheâroâ Nguyeãn Anh Voõ, thaày Giuse

Traàn Vaên Baûy ñeán thaêm cha Giuse Ñoã Vieát Ñaïi vöøa thuï phong linh

muïc (14/01/1992), ñoàng thôøi ñaët vaán ñeà tìm nhaân söï giuùp caùc öùng

sinh taïi Thaønh Phoá. Cha Giuse Ñaïi baèng loøng ñoàng haønh vôùi caùc em

trong gia ñoaïn ñaàu, anh Pheâroâ Nguyeãn Anh Voõ ñang daïy Ñaïi Hoïc

phuï traùch toå chöùc vieäc hoïc, thaày Giuse Traàn Vaên Baûy laøm quaûn lyù,

tìm nôi aên choán ôû cho caùc öùng sinh, caùc anh khaùc tham gia vieäc daïy

caùc moân caàn thieát nhö anh Ñaminh nguyeãn Tieán Trung, anh Phaoloâ

Nguyeãn Quoác Baûo (Haïnh) vaø moät soá anh khaùc ñang theo hoïc Ñaïi

Hoïc. Lôùp ñaøn anh naøy vaøo Thaønh Phoá hoïc ñöôïc 2 naêm (1990-1993)

töông ñoái oån ñònh, tieáp tay vôùi caùc anh phuï traùch vaø cuøng chia vieäc,

giuùp daïy keøm caùc moân hoïc caàn thieát cho caùc em môùi vaøo”.

Cha Antoân Vuõ Ñình Long chaân thaønh noùi leân taám loøng bieát ôn

saâu saéc cuûa minh ñoái vôùi Ñöùc Cha Alexis:

“Phaûi toân vinh Ñöùc Cha Alexis caùch xöùng ñaùng. Ngaøi vaïch loái

cho chuùng toâi vaø cho theá heä sau moät con ñöôøng ôn goïi. Chuùng toâi

caàn phaûi quyeát ñònh töông lai. Neáu khoâng coù con ñöôøng Ôn Goïi linh

muïc, chuùng toâi cuõng phaûi ñi theo ñöôøng Ñaïi Hoïc nhö bao thanh

nieân khaùc. Chính Ñöùc Cha leân Ban-meâ-thuoät nhôø Cha Phaoloâ Ñaäu

Vaên Hoàng gaëp gôõ chuùng toâi taïi Ñak Mil (BMT) vaø baùo cho chuùng toâi

bieát ñöôøng höôùng môû chuûng vieän Thöøa sai Kontum vaø aán ñònh ngaøy

gaëp chuùng toâi taïi Thaønh Phoá. Anh em ôû Kontum Pleiku vaø Ban-meâ-

thuoät vaøo Thaønh Phoá ñaàu naêm 1993 ñeå gaëp Ñöùc Cha nhö Ngaøi ñaõ aán

ñònh”.

Cha Giuse Voõ Vaên Duõng cho bieát theâm:

“ Ngaøy 10.01.1993 taïi Giaùo xöù An Laïc, tröôùc Teát AÂm Lòch

1993, Cha Ñaïi, Thaày Baûy gaëp gôõ 21 anh em ñeán töø Gp Kontum vaø

Gp ban Meâ Thuoät. Goàm:

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

52

“ Gp Kontum (12 chuù):

1. Phöông Nghóa: Leâ Ñình Huøng, Voõ Höõu Thu, Chöùc.

2. Taân Höông: Ñoã Huy Nhaät Quyønh, Nguyeãn Ngoïc Thanh.

3. Phöông Quyù: Traàn Anh Duy.

4. Thaùnh Taâm: Voõ Vaên Duõng, Nguyeãn Quang Hoa, Voõ Cao

Phi.

5. Ñöùc An: Traàn vaên Vuõ.

6. Thaêng Thieân: Nguyeãn Vaên Bình, Phaïm Vaên Huøng.

“Gp Ban Meâ Thuoät (9 chuù):

Hoà Quang Huyeân, Haø Vaên Höôøng, Traàn Vaên Haûi, Vuõ Ñình

Long, Hoà Ñöùc Duõng, Duõng, Nguyeãn Vaên Dieãm, anh Syõ,

Vöông Hoaøng Huynh

“ Noäi dung cuoäc gaëp maët:

+ Chuaån bò thi vaøo Ñaïi Hoïc.

+ Sau Teát, gaëp laïi, chuaån bò giaáy tôø, hoïc baï,…

5 – Khoùa I Döï Bò (1993-1994).

Caùc cha cuõng nhö caùc thaày phuï traùch daøy coâng daïy tieáng Phaùp

vaø caùc moân khaùc ñeå chuaån bò cho caùc chuù thi vaøo ñaïi hoïc naêm

hoïc tôùi (1993-1994). Ngaøy 02 thaùng 02 naêm 1993, baét ñaàu khai

giaûng khoùa ñaâu tieân coù 21 anh em, nhöng sau 2 ngaøy hoïc, chuù

Dieãm xin ruùt lui, lyù do khoâng coù choã ôû. Sau 1 tuaàn hoïc, chuù Chöùc

vaø chuù Duõng xin veà, vì lyù do hoïc löïc. Nhö theá, khi thi Ñaïi Hoïc

chæ coøn 18 anh em.

Vôùi loøng nhieät tình, vieäc ñaøo taïo vaø huaán luyeän chuûng sinh

taïi Thaønh phoá coù nhöõng tín hieäu toát. Ngaøy 29 thaùng 06, Leã thaùnh

Pheâroâ vaø Phaoloâ Toâng Ñoà, Ñöùc Giaùm muïc daâng thaùnh leã caàu

nguyeän cho chuûng sinh thi vaøo Ñaïi hoïc ñaït nhieàu thaønh quaû. Kyø

thi raát khaû quan:

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

53

“Sau khi thi vaøo Ñaïi hoïc, 5 anh em ñaäu heä A: Nguyeãn Quang

Hoa , Traàn Vaên Vuõ , Voõ Vaên Duõng, Voõ Höõu Thu, Ñoã Huy Nhaät

Quyønh, vaø 12 anh em heä B vaø 1 bò rôùt.”

Cha Giuse Traàn Vaên Baûy cho bieát giai ñoaïn ñaàu, coâng taùc

quaûn lyù khaù nhieâu kheâ: tìm nhaø cho caùc em ôû sao cho thuaän tieän

vieäc ñi hoïc Ñaïi hoïc, deã toå chöùc lôùp keøm caùc moân hoïc caàn thieát,

ñoàng thôøi ngaøy Chuùa nhaät caùc em deã döï Thaùnh Leã, hoïc Giaùo lyù vaø

boài döôõng ñôøi soáng ñaïo ñöùc taïi cô sôû Tu Hoäi Noâ Tyø Thieân Chuùa.

Khoùa đầu tiên ( 1993-1997) vaøo Đại chủng viện Huế

Sau 4 naêm mieät maøi gheá ñaïi hoïc, khoâng phaûi taát caû caùc taân

sinh vieân toát nghieäp ñaïi hoïc ra tröôøng khoùa hoïc ñaàu tieân naøy (khoùa

1993-1997) ñeàu ñöôïc vaøo Ñaïi Chuûng Vieän Hueá trong naêm hoïc

1998, vì nhieàu lyù do, naøo laø chöa coù hoä khaåu thöôøng truù, naøo laø lyù

lòch caù nhaân cho laø chöa roõ raøng . . . nhöng chæ coù 7 taân khoa ñöôïc

gôûi ra hoïc taïi Ñaïi Chuûng Vieän Hueá. Ñaïi Chuûng Vieän naøy cuõng ñaõ

khai giaûng trôû laïi vaøo naêm hoïc 1994. Luùc ñoù Kontum chöa coù

chuûng sinh ñuû tieâu chuaån hoïc vaán, neân phaûi chôø ñeán naêm hoïc 1998.

Vaøo ngaøy leã Suy Toân Thaùnh Giaù 14. 9. 1998, cha Lui Gonzaga

Nguyeãn Quang Vinh daãn 7 ñaïi chuûng sinh tröïc chæ Ñaïi Chuûng Vieän

Hueá. Ñuùng ngoï ngaøy hoâm ñoù, cha vaø 7 thaày ñaïi chuûng sinh daâng leã

taïi Nuùi Ñöùc Meï Traø Kieäu. Xin daâng cho Meï hoa quaû ñaàu muøa.

Khoùa naøy ra tröôøng naêm 2006, goàm coù 6 linh muïc vaø moät thaày phoù

teá :

1/ Cha Phanxicoâ Xavie Traàn Anh Duy ;

2/ Cha Giuse Voõ Vaên Duõng ;

3/ Cha Gieâroânimoâ Leâ Ñình Huøng ;

4/ Cha Beâneâditoâ Nguyeãn Vaên Bình ;

5 / Cha Pheâroâ Nguyeãn Ngoïc Thanh ;

6/ Cha Giacoâbeâ Traàn Taán Vieät ;

7/ vaø thaày Phoù Teá Micae Ñoã Huy Nhaät Quyønh

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

54

Keát quaû thật khích lệ cho moät giai ñoaïn môùi sau nhieàu naêm

ngöng treä vì thôøi cuoäc.

6 – Naêm 1993 - 1995.

Theâm nhaân söï vaø thu xeáp vieäc ñieàu haønh.

Ngaøy 14 thaùng 08 naêm 1993, Ñöùc Cha Alexis thöông löôïng vôùi

Ñöùc Cha Phaoloâ Nguyeãn Vaên Hoøa, Giaùm muïc giaùo phaän Nhatrang

ñeå ñöa cha Lui Gonzaga Nguyeãn Huøng Vò töø Nha-Trang vaøo

Saøigoøn, soáng taïi Giaùo xöù An Laïc ñoàng haønh vôùi caùc em, cuøng lo vôùi

quí cha quí thaày ñaõ phuï traùch nhoùm chuûng sinh trong thôøi gian. Cha

Vò ñeán An Laïc vaøo ngaøy 15 thaùng 09 naêm 1993.

Vì nơi ăn chốn ở bị hạn chế, và tài chánh trang trãi cho việc đào tạo

chưa có nguồn cung cấp dồi dào, nên mỗi năm số ứng sinh vào Chủng

Viện từ 10 đến 15 em. Trong năm đầu mọi chi phí cậy dựa vào lòng hảo

tâm đóng góp tài trợ của các linh mục xuất thân từ Chủng viện Thừa Sai

Kontum, đặc biệt cha Gioan Nguyễn Văn Đích, và các cựu chủng sinh

trong và ngoài nước.

Sau kỳ thi vào Đại Học (niên khóa 1993-1994) với con số trúng

tuyển cao, Đức Giám mục, Ban phụ trách đào tạo chủng sinh, và phụ

huynh, nhất là các em rất phấn khởi. Nhưng vấn đề đóng góp tài chánh

vào việc huấn luyện toàn diện cho các em được đặt ra vì những lý do sau

đây:

1/ Tài chánh để đào tạo chủng sinh có giới hạn;

2/ Phụ huynh cần ý thức trách nhiệm cách cụ thể về ơn gọi linh mục

của con em mình, không ỉ lại.

3/ Để các em vừa ý thức phần hy sinh của cha mẹ, vừa cố gắng học

tập, nhất là để các em dễ dàng quyết định khi đổi hướng, không quá bị

ràng buộc.

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

55

Sau khi được Đức Giám mục cho phép, ban huấn luyện ứng sinh yêu

cầu phụ huynh các em góp phần mỗi năm 2 triệu. Tuy nhiên, trong trường

hợp đặc biệt, ban huấn luyện chủng sinh sẽ giải quyết cụ thể.

Các phụ huynh rất hài lòng và các chủng sinh cảm thấy an tâm trên

đường ơn gọi linh mục của mình.

Ban Huấn Luyện giúp các em tìm hiểu ơn gọi linh mục rất nhiệt tâm

và đầy trách nhiệm cao: cùng nhau bàn bạc và phân công với tinh thần gia

đình,

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

56

Chuûng Vieän Thöøa Sai Kontum – caùnh phía Ñoâng

Xaây döïng töø naêm 1933 - 1935

Cha Giacoâbeâ Nguyeãn Taán Ñöôøng

Sinh: 10-9-1919

Taïi: Ñòa sôû Trung Tín, Quy Nhôn

Khoùa I (1935)

Chuûng Vieän Thöøa Sai Kontum

Linh muïc: 28-3-1953

Cha G.Kim Nguyeãn Thuùc Neân

Sinh: 4-11-1921

Taïi: Ñòa sôû Nhaø Ñaù, Quy Nhôn

Khoùa I (1935)

Chuûng Vieän Thöøa Sai Kontum

Linh muïc: 6-6-1954

Hai hoïc troø cuûa khoùa ñaàu tieân (1935)

hieän coøn soáng

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

57

D. GIAI ÑOAÏN 1995 – 2010

ÑÖÙC CHA PHEÂROÂ TRAÀN THANH CHUNG

1 – Naêm 1995 – 2003.

Vaøo ngaøy 13 thaùng 4 naêm 1995, ÑÖÙC

CHA PHEÂROÂ, keá nhieäm Ñöùc Cha Alexis, vôùi

khaåu hieäu « DILEXIT ME » (NGAØI ÑAÕ YEÂU

THÖÔNG TOÂI) (Gal 2, 20). Ñöùc Cha Pheâroâ

tìm phöông theá tieáp tuïc ñaøo taïo linh muïc töông

lai trong caùc nôi thuaän tieän vôùi nhöõng moân hoïc

caàn thieát cho coâng taùc muïc vuï sau naøy nhaát laø

loøng ñaïo ñöùc, tinh thaàn truyeàn giaùo, thích hôïp

linh muïc thöøa sai, phuïc vuï cho nhöõng tín höõu

vuøng saâu vuøng xa. Ngaøi ñaët cha Lui Gonzaga

Nguyeãn huøng Vò laøm BEÀ TREÂN CHUÛNG VIEÄN

THÖØA SAI KONTUM (naêm 1995) vôùi moïi quyeàn haïn vaø traùch

nhieäm theo giaùo luaät. Cha G.B. Traàn Quang Truyeàn, linh höôùng

cho chuûng sinh (1995-2003) vaø Ban giaùo sö goàm moät soá cöïu chuûng

sinh coù vaên baèng vaø nhieät huyeát. Vieäc hoïc vaên hoaù cuûa caùc chuûng

sinh coù chaát löôïng, ñöôïc ñaùnh giaù cao trong thi cöû vaø hoïc taäp taïi

Ñaïi Chuûùng Vieän.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

58

2 – Höôùng ñi:

Ñaøo Taïo Vaên Hoùa Vaø Tinh Thaàn Ñöùc Tin Cao

+ Caùc öùng sinh caàn coù moät ñöùc tin cöông vöõng vôùi tinh thaàn

phoù thaùc vaøo ñöôøng loái khoân ngoan vaø yeâu thöông cuûa Chuùa. Ngaøi

thöôøng huaán ñöùc: Chuùa vieát thaúng treân nhöõng ñöôøng cong.

+ Phuïc vuï cho anh em ngöôøi ngheøo, nhaát laø anh em daân toäc.

+ Vaán ñeà vaên hoùa: chuûng sinh phaûi qua heát cöû nhaân goàm 01

naêm döï bò vaø 3 naêm (hoaëc 4 naêm) ñaïi hoïc.

+ Caùc öùng sinh soáng ñôøi taäp theå trong tinh thaàn coäng ñoaøn, ñaøo

saâu giaùo lyù cuõng nhö hoïc la ngöõ chuaån bò cho giai ñoaïn leân Ñaïi

Chuûng vieän.

3 – Khoù khaên:

Giai ñoaïn naøo cuõng coù nhöõng khoù khaên, nhöng ñaëc bieät trong

giai ñoaïn naøy veà: hoä khaåu vaø lyù lòch. Theo truyeàn thoáng, Chuûng

vieän Thöøa sai Kontum qui naïp caùc öùng sinh töø caùc giaùo phaän khaùc

tôùi phuïc vuï giaùo phaän Kontum, moät giaùo phaän truyeàn giaùo. Nhöng

theo qui cheá nhaø nöôùc ñoøi hoûi, caùc öùng sinh töø caùc ñòa phaän khaùc tôùi

phaûi coù hoä khaåu thöôøng truù taïi giaùo phaän, caàn lyù lòch roõ raøng vaø

trong saùng. Ñaây laø nhöõng raøo chaén laém luùc nhö khoâng theå vöôït qua.

Naêm 1998 ñôït ñaàu vaøo Ñaïi Chuûng Vieän Hueá: khoù khaên vì hoä khaåu,

lyù lòch caù nhaân, gia ñình, cuõng nhö 2 naêm moät laàn vaøo ñaïi chuûng

vieän theo chu kyø naêm chaün . . . Vì theá, moät soá chuûng sinh ñaõ bò keït

laïi, 2, 3 naêm hoaëc 5, 7 naêm môùi ñöôïc vaøo Ñaïi chuûng Vieän. Tuy

nhieân, chuûng sinh nhöõng khoaù ñaàu ñaõ lôùn tuoåi, tröôûng thaønh, hoïc

vaán caên baûn, coù tö caùch vaø höôùng ñi vöõng chaéc, neân ñaõ ñöôïc tieán

chöùc linh muïc tyû leä raát cao, phuïc vuï toát trong thöøa taùc linh muïc.

Xin taï ôn Chuùa.

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

59

ÑÖÙC CHA MICAE HOAØNG ÑÖÙC OANH

TÖØ NAÊM 2003 - 2010

1 – Ngaøy 28.08.2003, cha Micae HOAØNG ÑÖÙC OANH, ñöôïc

taán phong laøm Giaùm muïc chính toøa Kontum vôùi khaåu hieäu

“PATER NOSTER” (LAÏY CHA CHUÙNG CON) (Mt. 6, 9), keá nhieäm

Ñöùc cha Pheâroâ TRAÀN THANH CHUNG nghæ höu. Thôøi cuoäc thay

ñoåi khaù nhieàu maët, soá löôïng linh muïc trong giaùo phaän ít, khoâng ñaùp

öùng nhu caàu muïc vuï ngaøy caøng cao: soá löôïng daân nhaäp cö ngaøy

caøng ñoâng, ñòa baøn muïc vuï cho tín höõu kinh cuõng nhö daân toäc ngaøy

caøng roäng.

Soá anh em löông daân nhaäp cö vaøo

ñòa baøn Taây Nguyeân, trong ñoù taïi Giaùo

phaän Kontum, ñoät ngoät leân cao theo

nhöõng truïc loä, taïo neân theá maát quaân bình

nhieàu maët. Ñaây laø nhöõng vaán ñeà ñöôïc

Giaùm muïc luoân suy nghó vaø tìm phöông

thöùc giaûi quyeát. Vôùi tinh thaàn cuûa moät

“Hoäi Thöøa sai Baûn xöù “ ñaõ ñöôïc ñònh

hình töø thôøi Ñöùc Cha Jannin, Giaùm muïc

tieân khôûi cuûa Giaùo phaän, Ñöùc Cha Micae

môøi goïi caùc linh muïc, tu só nam nöõ töø

caùc nôi ñeán laøm vöôøn nho giaùo phaän. Vôùi yù chí vaø taàm nhìn loan

baùo Tin Möøng, ngaøi ñaõ phaàn naøo traõi roäng soá linh muïc vaø caùc hoäi

doøng vaøo nhöõng nôi xung yeáu khaép giaùo phaän. Luùc ñaàu gaëp nhieàu

khoù khaên veà hoä khaåu, cô sôû, chöa quen phong thoå … bò cheøn eùp beân

ngoaøi. Nhöng vôùi tinh thaàn muïc töû vôùi linh ñaïo truyeàn giaùo vaø

chöùng nhaân, caùc linh muïc, tu só daàn daàn taïm oån, duø nay vaãn coøn gaëp

choâng gai, nhieâu kheâ vaø thaäp giaù.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

60

2 –Höôùng ñaøo taïo chuûng sinh.

Vieäc ñaøo taïo chuûng sinh cho giaùo phaän vaãn laø con ñöøông daøi

vaø ñaày thöû thaùch, gian khoå tieáp noái gian khoå.

+ Moái töông giao vôùi theá giôùi mang tính caùch ña dieän, nhaát laø

giao tieáp vôùi theá giôùi baèng Anh ngöõ ngaøy caøng bao quaùt trong

nhieàu phaïm vi: kinh teá, xaõ hoäi, vaên hoaù, toân giaùo . . . Maët khaùc,

vieäc ñaøo taïo linh muïc phuïc vuï ngöôøi ngheøo, hieän dieän vaø laøm muïc

vuï trong neáp vaên hoaù vuøng Taây Nguyeân vôùi nhöõng ñoøi hoûi thích hôïp

vôùi cuoäc soáng cuï theå cuûa daân sinh. Vì vaäy vieäc ñaøo taïo vaø chuaån bò

cho linh muïc töông lai cuõng caàn ñaët laïi moät soá khía caïnh vöøa laâu

daøi vöøa thöïc tieãn: khoâng nhaát thieát phaûi theo ñaïi hoïc chuyeân ngaønh

Phaùp ngöõ, mieãn sao thoâng thaïo moät sinh ngöõ khaû dó tieáp xuùc,

nghieân cöùu saùch vôû… hoaëc theo caùc chuyeân ngaønh höõu ích, thích

hôïp ñeå phuïc vuï thieát thöïc nhu caàu Taây Nguyeân, caàn thoâng thaïo

tieáng daân toäc, coù tinh thaàn truyeàn giaùo cao, thoâng hieåu lòch söû

truyeàn giaùo cuûa caùc Vò ñi tröôùc, haàu hoïc kinh nghieäm quaù khöù, gaén

boù vôùi giaùo phaän, trao luyeän cuoäc soáng giaûn dò, ngheøo vôùi ngöôøi

ngheøo…

+ Vaán ñeà ñaøo taïo linh muïc ngöôøi baûn ñòa: Nhôø nhöõng baøi hoïc

ñaày thuyeát phuïc trong quaù khöù, vieäc ñaøo taïo linh muïc ngöôøi daân toäc

caàn kieân trì vaø theo caáp ñoä tieäm tieán thích hôïp nhieàu khía caïnh.

Tröôøng Yao Phu cuõng coù lieân heä maät thieát vôùi chuûng vieän.

Thaät theá, giai ñoaïn khôûi ñaàu coâng cuoäc truyeàn giaùo, Ñöùc

Thaùnh Giaùm muïc Cueùnot Theå ñaõ chuyeån 40 chuûng sinh leân vuøng

Taây Nguyeân, vaø cho caát hai daõy nhaø daøi ñeå ñaøo taïo linh muïc taïi

Trung Taâm Truyeàn giaùo Rôhai (nay laø khu vöïc nhaø xöù Taân

Höông), nhöng khoâng ñaït ñöôïc keát quaû nhö mong muoán. Coù theå noùi

chöông trình ñaøo taïo naøy thaát baïi laø do beänh taät vaø nhieàu lyù do

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

61

khaùc. Naêm 1904, hai daõy toaø nhaø naày ñöôïc chuyeån veà cô sôû xaây

döïng Tröôøng Yao Phu Cueùnot vaø xem ñaây nhö moät nôi chaúng

nhöõng ñaøo taïo giaùo lyù vieân ngöôøi daân toäc maø coøn nhaèm ñaøo taïo

nhöõng con ngöôøi öu tuù kinh cuõng nhö daân toäc ñeå sau ñoù gôûi ñi ñaøo

taïo linh muïc taïi Chuûng vieän Laøng Soâng hay Ñaïi chuûng vieän Ñaïi

An, hoaëc Pinaêng.

+ Naêm 2006, Cha Lui Gonzaga Nguyeãn Huøng Vò ñi du hoïc.

Ñöùc Cha Micae trao traùch nhieäm cho cha TOÂMA NGUYEÃN VAÊN

THÖÔÏNG, Chaùnh xöù Thaùnh Taâm vaø nay Chaùnh xöù Ñöùc An, phuï

traùch chuûng sinh Thöøa Sai Kontum.

3 – Cô sôû ñaøo taïo:

Moät maët vaãn duy trì vieäc hoïc taïi Thaønh Phoá vôùi nhöõng moân

caàn thieát, maët khaùc, cô sôû ñaøo taïo chuûng sinh taïi giaùo xöù Ñöùc An,

thaønh phoá Pleiku, nhaèm muïc ñích ñaùp öùng nhu caàu ñaøo taïo öùng sinh

daân toäc vaø ngöôøi kinh tröôùc tình hình ngaøy caøng giaûm thieåu.

Chöông trình ñaøo taïo naøy ñang coøn manh nha trong höôùng ñi vaø

thöïc tieãn ñoøi hoûi nhieàu coâng söùc vaø lôøi caàu nguyeän.

4 – Thöïc traïng soá löôïng chieâu sinh.

Soá löôïng öùng sinh vaøo chuûng vieän thay ñoåi tuøy hoaøn caûnh xaõ

hoäi trong ñòa baøn giaùo phaän. Ñaây laø moät thöïc traïng ñaùng lo. Caùch

chieâu sinh deã daøng, soá löôïng taêng, khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp toát.

Ôn goïi sa suùt vì tình traïng maát quaân bình trong xaõ hoäi aûnh höôûng

ñeán loøng ñaïo cuûa gia ñình. Chính vì vaäy, ñieàu quan troïng chaúng

nhöõng caàn taøi chaùnh ñeå huaán luyeän linh muïc töông lai, nhöng caáp

baùch vaø thieát yeáu laø canh taân ñôøi soáng ñaïo trong gia ñình. Ñaây laø

coâng vieäc cuûa toaøn theå daân Thieân Chuùa trong giaùo phaän. Ray röùt

tröôùc thöïc traïng naøy, Ñöùc Giaùm muïc taùi laäp “GIA ÑÌNH

PHANXICOÂ XAVIE VAØ THAØNH LAÄP GIA ÑÌNH ÔN GOÏI” taïi

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

62

caùc giaùo xöù, khoâng nhöõng theo truyeàn thoáng HOÄI THAÙNH

PHANXICOÂ, nhaèm taøi trôï cho coâng vieäc ñaøo taïo linh muïc, maø coøn

nhaém ñeán vieäc XAÂY DÖÏNG GIA ÑÌNH THAÄT SÖÏ LAØ VÖÔØN

ÖÔM ÔN GOÏI. Môùi khôûi ñaàu, caàn Ôn Chuùa vôùi yù thöùc cuûa moïi

tín höõu vaø ñöôïc caùc cha trong giaùo phaän coå voõ thaät söï.

5 – Nhöõng khoù khaên:

Khoù khaên trong giai ñoaïn naøy tieáp noái nhöõng khoù khaên töø giai

ñoaïn vöøa qua: khoù khaên laø hoä khaåu thöôøng truù cuûa caùc ñaïi chuûng

sinh. Ngay caû khi thuï phong linh muïc roài, moät soá taân chöùc coøn laán

caán coâng taùc muïc vuï vì Chính Quyeàn ñòa phöông khoâng chaáp nhaän

cho thöôøng truù, naïi ra nhieàu lyù do.

BAN PHUÏ TRAÙCH CHUÛNG SINH KONTUM

Töø naêm 1992-1995 :

Cha Giuse Ñoã Vieát Ñaïi : Phuï traùch chung, huaán ñöùc;

Cha Louis Gonzaga Nguyeãn Huøng Vò:

Phuï traùch ñieàu haønh, daïy Phaùp vaên;

Cha Phaoloâ Ñaäu Vaên Hoàng : daïy Phaùp vaên (1993-1994);

Thaày Giuse Traàn Vaên Baûy : quaûn lyù, daïy Phaùp vaên;

Thaày Phanxicoâ Xavie Leâ Tieân : daïy Phaùp vaên;

Thaày Gioan Nguyeãn Ñöùc Tröôøng : daïy Phaùp vaên;

Thaày Vinh Sôn Nguyeãn Ngoïc Quyeàn : daïy nhaïc lyù;

Anh Phaoloâ Nguyeãn Quoác Baûo (Haïnh): daïy Phaùp vaên;

Anh Pheâroâ Nguyeãn Anh Voõ : daïy Phaùp vaên;

Anh Ñaminh Nguyeãn Tieán Trung : daïy Phaùp vaên

(1992-1996).

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

63

Töø naêm 1995-2006 :

Cha Lui Gonzaga Nguyeãn Huøng Vò : giaùm ñoác,

daïy Phaùp vaên vaø Latinh;

Cha GB. Traàn Quang Truyeàn : linh höôùng (1995-2003);

Cha Antoân Nguyeãn Cao Sieâu (SJ) : linh höôùng (2004-2005)

Cha Giuse Buøi Ñöùc Vöôïng : linh höôùng (2006-2009);

Thaày Giuse Traàn Vaên Baûy : quaûn lyù (1992-2001)

Cha Ñaminh Nguyeãn Tieán Trung : daïy Phaùp vaên,

nhaân baûn, nhaïc lyù vaø quaûn lyù (2001 - 2008)

Anh Gioan Baotixita Nguyeãn Xuaân Haø : daïy Anh vaên,

Anh Phaoloâ Nguyeãn Quoác Baûo (Haïnh) : daïy Anh vaên,

Anh Pheâroâ Nguyeãn Anh Voõ : daïy Phaùp vaên,

Chò Teâreâxa Buøi Thò Nguyeät : daïy Phaùp vaên,

* Moãi naêm coù thueâ thaày oân toaùn cho lôùp döï bò.

Tuyeån sinh :

Cha Lui Gonzaga Nguyeãn Quang Vinh (1992)

Cha Phaoloâ Ñaäu Vaên Hoàng (1993)

Cha Phanxicoâ Xavie Leâ Tieân.

Töø naêm 2006-2010 :

Cha Toâma Nguyeãn Vaên Thöôïng : giaùm ñoác,

Cha Ñaminh Nguyeãn Tieán Trung : quaûn lyù,

daïy Phaùp vaên, nhaïc lyù, nhaân baûn,

Cha Phanxicoâ Xavie Traàn Anh Duy : phuï taù,

daïy Phaùp vaên (2007-2008), daïy Latinh vaø quaûn lyù (2008).

Cha Giuse Leâ Vaên Thaéng : Phuï taù (2007- )

Thaày Gioan B. Nguyeãn Minh Ñöùc, phuï taù (2009-2010),

Thaày Pheâroâ Leâ Vaên Huøng : phuï taù (2009-2010),

Thaày Baûy ñi Phaùp chuyeån Cha Trung quaûn lyù

(naêm 2001-2008).

Thaày Lui Nguyeãn Quang Hoa: phuï taù (2010 - )

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

64

IV. THOÁNG KEÂ – PHUÏ CHÖÔNG

BAÛNG IV. SOÁ TIEÅU CHUÛNG SINH (töø 1955-1975)

NIEÂN KHOÙA ñeä nhaát caáp ñeä nhò caáp Toång

1955-1956 40 30 70

1956-1957 45 32 75

1957-1958 30 59 89

1958-1959 141

1963-1964 174

1964-1965 225

1965-1966 263

1969-1970 241 76 317

1971-1972 208 68 276

1972-1973 203 85 288

1973-1974 196 73 269

1974-1975 186 69 255

BAÛNG V. ÑAÏI CHUÛNG SINH THEO HOÏC CAÙC TRÖÔØNG:

(Toång soá töøng naêm, töø 1962 -1975)

NIEÂN KHOÙA Ñaølaït

Hueá

-Ñaønaüng-

giuùp xöù Roâma Toång

1962-1963 8 35 13 56

1963-1964 9 41 7 57

1965-1966 12 34 3+ 1 beänh 50

1968-1969 12 11 3 26

1972-1973 14 16 15 4 49

1973-1974 13 19 9 2 43

1974-1975 13 12 17 2 44

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

65

Baûng keâ treân döïa vaøo moät soá taøi lieäu ñaõ trích hoaëc theo lòch

coâng giaùo Kontum. Qua ñoù chuùng ta thaáy soá tieåu chuûng sinh cuõng

nhö Ñaïi chuûng sinh bieán ñoåi theo thôøi cuoäc.

BAÛNG V1.

LINH MUÏC - XUAÁT THAÂN TÖØ CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI.

TRONG NÖÔÙC ( 39 VÒ)

( töø 1975 ñeán naêm 2009)

Stt DANH TAÙNH N.sinh Vaøo

CVK

Lm

naêm Ñòa chæ

1 Giuse Ñoã Hieäu 1945 1958 1975 Taân Höông

2 Phaoloâ Nguyeãn Vaên Oanh 1947 1958 1975 Ñak Mut

3 G.B Nguyeãn Thanh Taâm 1948 1958 1977 BMT

4 G.B. Nguyeãn Minh Thieän 1959 1977 BMT

5 FX. Phaïm Bbaù Leã 1949 1960 1977 BMT

6 Giuse Nguyeãn-Vieät-Huy 1949 1962 1990 Phan Thieát

7 Phaoloâ Ñaäu-Vaên-Hoàng 1950 1961 1990 TGM

8 Lui Gon. Nguyeãn Huøng Vò 1952 1963 1990 P. Nghóa

9 Lui Gon. Ng- Quang-Vinh 1950 1961 1991 Phöông Hoøa

10 Giuse Ñoã Vieát Ñaïi 1947 1959 1992 Xuaân Loäc.

11 G.B Traàn Quang Truyeàn 1951 1962 1994 TGM

12 Eduardo Trần Ngọc Hoan 1953

1966 1997 Doøng Xito

13 Giuse Nguyeãn Xuaân Tónh CM 1969 1997 Ñoàng Nai

14 Ñoâminicoâ Mai Xuaân Nam 1950 1963 1998 BMT

15 Giuse Nguyeãn Vaên UÙy 1953 1965 1998 BMT

16 Phanxicoâ Xavie Leâ Tieân 1953 1965 1999 Phuù Boån

17 Giuse Traàn Ngoïc Tín 1954 1964 1998 Plei Jôdraäp

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

66

18 Gioan Nguyeãn Ñöùc Tröôøng 1959 1970 1999 Phuù Thieän

19 Ñaminh Nguyeãn Tieán Trung 1954 1966 2000 Hoa Lö

20 Toâma Aquinoâ Traàn Duy Linh 1953 1964 2000 Leä Chí

21 Antoân Nguyeãn Vaên Binh 1957 1970 2003 Kon Mah

22 Giuse Traàn Vaên Baûy 1950 1963 2004 Gx.Phuù Thoï

23 Vinh Sôn Nguyeãn Ngoïc Quyeàn 1958 1969 2004 MaêngLa

24 Beân. Nguyeãn Vaên Bình 1970 1992 2006 Kon Du -

Ñaêk Haø

25 Giuse Voõ Vaên Duõng 1966 1992 2006 Tea Rôxaù

26 Gieâroânimoâ Leâ Ñình Huøng 1962 1992 2006 Ñaêk Mot

27 Phanx. Assidi Phaïm Ngoïc

Quang 1956 1969 2006 Ninh Ñöùc

28 Pheâroâ Nguyeãn Ngoïc Thanh 1970 1962 2006 Chính Toøa

29 Giacoâbeâ Traàn Taán Vieät 1975 1993 2006 Kon Jôdreh

30 Pheâroâ Traàn Quoác Haûi 1972 1992 2008 Kon Mah

31 Pheâroâ Nguyeãn Vaên Hieàn 1973 1993 2008 Du Hoïc

32 Micae Nguyeãn Tuaán Huy 1976 1995 2008 Ninh Ñöùc

33 G.B Hoà Quang Huyeân 1968 1992 2008 Ñaêk Mot

34 Giuse Haø Vaên Höôøng 1970 1992 2008 Haø Moøn

Kôtu

35 Antoân Vuõ Ñình Long 1972 1992 2008 Kon Du Ê

Daêk Psi

36 Tañeâoâ Nguyeãn Aùi Quoác 1975 1994 2008 Plei Pôñö

37 Pheâroâ Ngoâ Ñöùc Trinh 1972 1993 2008 Phuù Tuùc

38 Ñaminh Traàn Vaên Vuõ 1973 1992 2008 Kon Rôbang

39 Gioan Nguyeãn Quoác Vuõ 1977 1995 2008 Tieân Sôn

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

67

BAÛNG VII.

DANH SAÙCH LINH MUÏC ÔÛ HAÛI NGOAÏI

XUAÁT THAÂN TÖØ CHUÛNG VIEÄN THÖØA SAI KONTUM (19 VÒ)

1. Th.HOAN Nguyeãn Đöùc Saùch, CVK 55, LM.1972, (AUSTRALIA)

2. Gioan B Huyønh Hữu Khoaùi, CVK 55, LM 1975 (AUSTRALIA)

3. Giuse Hoaøng Minh Thaéng, CVK 1958, LM 1978, (ROMA)

4. Phanxicoâ X. Nguyeãn Ngoïc Taâm, CVK 1962, LM 1982, Christ The King

Church, (Tulsa , USA)

5. Pheâroâ Leâ vaên Thaéng, CVK 1967,MEP, LM 1982 (Hoàng Kong)

6. Rev Trần Trung Dung, CVK 1965, OP, LM 1986, CANADA,

VNmese Dominicain Fathers 1405, 8th Ave. S.E Calgary, ONI AB T2G E-mail: paultranop@yahoo.ca

7. Gioan Nguyeãn Vaên Ñích, CVK 1964, MEP, LM 1988 Church of Saint

Vincent de Paul 301, Yio Chu Kang Road. Singapore 805910

Tel: (65) 64820959

8. Gioan B Phaïm Quoác Huøng, CVK 1963, LM 1989 (Wichita, USA)

9. Greg. Nguyeãn Vaên Giaûng, CVK 1962,MEP, (LM 1993) OLPS Church,

(Singapore)

10. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Huaán, CVK 1969, MSC (AUSTRALIA)

11. Phaoloâ Buøi Ñình Thaân, CVK 1966, LM 1990 (Vancouver, CANADA)

12. Giuse Nguyeãn Ngoïc Thanh, CVK 1969, LM 1994, (USA)

13. Philipphe Nguyeãn Höõu Tieán, CVK 1965, MEP, LM 1999, (ÑAØI LOAN)

14. Pheâroâ Haø Thanh Haûi, CVK 1966, Sacred Church, (AUSTRALIA)

15. Simon Nguyễn Đức Thaéng CVK 1969, LM.1999, (ENGLAND)

16. Voõ Hoàng Khanh, CVK 1965 (CA, USA)

17. Phaoloâ Nguyeãn Văn Thaïch, CVK 1966, DCCTVN. LM2001, (USA)

18. Pheâroâ Nguyeãn Theá Tuyeån, CVK 1973, (Ontario, CANADA)

19 Phanxicoâ Xavier Traàn Anh Duy, CVK 1992, PSS, LM 2006, (Du hoïc

Pháp)

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

68

BAÛNG VIII.

BAÛNG BAÙO CAÙO TRÌNH LEÂN TOØA THAÙNH

SOÁ LIEÄU CHUÛNG SINH NHÖÕNG NAÊM QUA 36

Caùc Trung Taâm ñaøo taïo öùng sinh Lm Trieàu

Ch

uûn

g s

in

h

Ch

uûn

g s

in

h

Naêm: 2002 2003 2005 2006 2007 2008 2009

A-

Tieàn

ÑCV

40 43 54 43 Sv ôû Saøi-goøn,

15 döï bò

Toång: 58

59 75

B –Trieát 20 9 11 25 Trieát 2 ; 12 20 14

C –

Thaàn

7 18 18 22

Thaàn S.Bieån: 4;

Thaàn II: 8;

Thaàn IV: 11

Toång 23

D –

ñi thöïc teá 9 Trieát 3 : 12 0 14

Toång

B

+

C

+

D

27 27 38 48

47

43 47

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

69

BAÛNG IX. BAÛNG TOÅNG KEÁT

CAÙC KHOAÙ CVK TÖØ NAÊM 1992 - 2010

(Löu hoïc taïi Thaønh Phoá)37

:

(không tính các ứng sinh không qua tuyển sinh từ các nơi khác đến)

STT

NĂM

(Vào dự bị) TUYỂN HIỆN NAY

(năm 2010)

GHI CHÚ

1 1992 – 1993 18 12

2 1993 – 1994 15 4

3 1994 – 1995 11 4

4 1995 – 1996 13 4

5 1996 – 1997 7 2

6 1997 – 1998 5 3

7 1998 – 1999 8 4

8 1999 – 2000 16 6

9 2000 – 2001 8 2

10 2001 – 2002 9 4

11 2002 – 2003 15 5

12 2003 – 2004 13 2

13 2004 – 2005 14 7

14 2005 – 2006 16 6

15 2006 – 2007 8 5

16 2007 – 2008 8 7

17 2008 – 2009 14 13

18 2009 – 2010 24 21 Sài gòn: 11

Nơi khác: 10

19 2010 – 2011 28 27

Sài gòn: 8

Đức An: 9

Nơi khác: 10

CỘNG:

19 khoá 250 138

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

70

BAÛNG X. CAÙC CHUÛNG SINH KONTUM 38

VAØO ÑAÏI CHUÛNG VIEÄN HUEÁ

KHOAÙ (KT) NAÊM SOÁ THAÀY HIEÄN NAY (2010)

KHOÙA I 1998 – 2006 7 thaày 6 linh muïc

1 phoù teá

KHOÙA II 2000 – 2008 12 thaày 11 linh muïc

KHOÙA III 2002 – 2010 10 thaày 07 phoù teá vaø

02 thaày coøn ñôïi

01 ñoåi höôùng

KHOÙA IV 2004 – 2012 10 thaày thaàn III : 10 thaày

KHOÙA V 2006 – 2014 11 thaày thaàn I : 10 thaày

01 ñoåi höôùng

KHOÙA VI 2008 – 2016 09 thaày trieát III : 09 thaày

KHOÙA VII 2009 – 2017 04 thaày trieát II : 04 thaày

KHOÙAVII

I

2010 – 2018 10 thaày trieát I : 10 thaày

+ TOÅNG COÄNG: 70 Ñaïi Chuûng Sinh

ĐÃ RA TRƯỜNG: 27 Ñaïi Chuûng Sinh

ĐANG HỌC: 43 Ñaïi Chuûng Sinh

BAÛNG XI .

CHUÛNG SINH KHOÂNG QUA TIEÅU CHUÛNG VIEÄN KONTUM

51 Chuûng sinh

I/ HOÏC TAÏI ÑAÏI CHUÛNG VIEÄN HUEÁ: (1 lm vaø 13 Chuûng sinh)

II/ ÑCV SAO BIEÅN NHA TRANG : 3 thaày phoù teá + 1 giuùp xöù

III/ ÑANG TÌM HIEÅU – GIUÙP XÖÙ : 33 öùng sinh

(3 ñaõ hoïc xong ÑCV Hueá vaø 30 öùng sinh giuùp xöù)

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

71

BAÛNG XII 39

DANH SAÙCH CAÙC CHUÛNG SINH KONTUM

ÑAÕ HOÏC XONG ÑAÏI CHUÛNG VIEÄN HUEÁ

(tính töø naêm 1992 cuûa CTK)

TT TEÂN THAÙNH – HOÏ & TEÂN SINH KHOAÙ GHI CHUÙ

1. Beâneâñictoâ Nguyeãn Vaên Bình 21.06.1971 1998-2006 Lm

2. Giuse Voõ Vaên Duõng 27.11.1968 1998-2006 Lm

3. Phanxicoâ X Traàn Anh Duy 09.03.1968 1998-2006 Lm

4. Gieâroânimoâ Leâ Ñình Huøng 15.06.1962 1998-2006 Lm

5. Micae Ñoã Huy Nhaät Quyønh 01.09.1975 1998-2006 Pteá

6. Pheâroâ Nguyeãn Ngoïc Thanh 05.01.1970 1998-2006 Lm

7. Giacoâbeâ Traàn Taán Vieät 08.02.1975 1998-2006 Lm

8. Pheâroâ Traàn Quoác Haûi 13.03.1972 2000-2008 Lm

9. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Hieàn 14.05.1973 2000-2008 Lm

10. Giuse Haø Vaên Höôøng 15.03.1970 2000-2008 Lm

11. Micae Nguyeãn Tuaán Huy 01.08.1976 2000-2008 Lm

12. Gioan B Hoà Quang Huyeân 06.05.1968 2000-2008 Lm

13. Antoân Vuõ Ñình Long 10.10.1972 2000-2008 Lm

14. Tañeâoâ Nguyeãn Aùi Quoác 04.01.1975 2000-2008 Lm

15. Giuse Nguyeãn Duy Taøi 11.11.1970 2 naêm ÑCV Lm

16. Antoân Nguyeãn Ñình Thieän 12.07.1973 2000-2008

Ñoåi höôùng

09.06

17. Pheâroâ Ngoâ Ñöùc Trinh 14.11.1972 2000-2008 Lm

18. Gioan Nguyeãn Quoác Vuõ 01.07.1977 2000-2008 Lm

19. Ñaminh Traàn Vaên Vuõ 25.07.1973 2000-2008 Lm

20. Giuse Vuõ Quoác Bình 15.10.1975 2002-2010 Pteá

21. Lu-y

Nguyeãn

Quang Hoa 01.01.1966 2002-2010 Pteá

22. Toâma Leâ Coâng Huy Khanh 03.09.1978 2002-2010 Pteá

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

72

Thieän

23. Pheâroâ

Vuõ Troïng Haø

Nguyeân Khoâi 31.01.1977 2002-2010 Pteá

24. Phil. Nguîeãn Syõ Nghò 16.01.1979 2002-2010

Ñoåi höôùng

10.06

25. Gioan Nguyeãn Nhôn 31.05.1958

2 naêm

ÑCV Giuùp xöù

26. Tañeâoâ Voõ Xuaân Sôn 25.12.1978 2002-2010 P.teá

27. Gieâroânimoâ Traàn Vaên Traïch 22.04.1971 2002-2010 Giuùp xöù

28. Giuse Voõ Vaên Tröôøng 10.11.1977 2002-2010 Pteá

29. G.kim Nguyeãn Höõu Tuyeán 09.12.1978 2002-2010 Pteá

BAÛNG XIII

CAÙC THAÀY PHOÙ TEÁ TAÏI GIAÙO PHAÄN (11 phoù teá)

STT TEÂN NAÊM

SINH

NAÊM

P. TEÁ

NAÊM

L.M

1 Giuse Vuõ Quoác Bình 1975 2010

2 Lui Nguyeãn Quang Hoa 1969 2010

3 Toâma Thieän Leâ Coâng Huy

Khanh

1978 2010

4 Pheâroâ Vuõ Troïng Haø Nguyeân

Khoâi

1977 2010

5 Antoân Hoaøng Vaên Lôïi 1960 2010

6 Pheâroâ Nguyeãn Ñình Loäc 1959 2010

7 Phanxicoâ Xavie Hoà Vaên Phöông 1968 2010

8 Micae Ñoã Huy Nhaät Quyønh 1975 2006

9 Tañeâoâ Voõ Xuaân Sôn 1978 2010

10 Giuse Voõ Vaên Tröôøng 1977 2010

11 Gioakim Nguyeãn Höõu Tuyeán 1978 2010

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

73

BAÛNG XIV

DANH SAÙCH ÑAÏI CHUÛNG SINH KONTUM

ÑANG HOÏC TAÏI ÑAÏI CHUÛNG VIEÄN HUEÁ NAÊM HOÏC 2010 - 2011

THẦN HỌC 3

TT TEÂN THAÙNH – HOÏ & TEÂN SINH GIAÙO XÖÙ

1. Phaoloâ Traàn Quoác Baûo 24.02.1981

Ñöùc An, Pleiku

2. Phaoloâ Phan Huy Duõng 15.11.1979

Phuù Boån, Pleiku

3. Giuse Giang Töû Döông 01.09.1980

Myõ Thaïch,

Pleiku

4. Pheâroâ A Ñeân 10.10.1976

Mang La,

Kontum

5. Gioan B

Nguyeãn Ñình

Ngoïc Huy 08.10.1981

Phuù Thoï, Pleiku

6. Martinoâ P Leâ Hoaøi Nhaân 01.12.1980

Phöông Nghóa,

Kontum

7. GioanBcoâ Traàn Thanh Phöông 26.09.1981 An Myõ, Pleiku

8. Pheâroâ

Nguyeãn Xuaân

Anh Tuaán 16.02.1981

Phöông Hoøa,

Kontum

9. Anreâ Leâ Thaønh Trung 01.12.1980

Thaùnh Taâm,

Pleiku

10. Gioakim Löông Ñoâng Vyõ 26.10.1981

Phöông Hoøa,

Kontum

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

74

THẦN HỌC 1

TT TEÂN THAÙNH – HOÏ & TEÂN SINH GIAÙO XÖÙ

1.

F.Xavie Phan Ñaïi Döông 30.03.1982

Phöông Nghóa,

Kontum

2. Giuse

Nguyeãn

Minh Ñöùc 10.01.1980 Ñöùc An, Pleiku

3.

Gioan B Nguyeãn

Minh Hoaøng 30.09.1977

Duy Hoøa, Buoân

Meâ Thuoät

4.

Pheâroâ Leâ Vaên Huøng 10.04.1982

Thaùnh Taâm,

Pleiku

5.

Gioan Vuõ Duy Ngöõ 11.12.1981

Thaùnh Taâm,

Pleiku

6.

Giuse Nguyeãn

Thaùi Nguyeân 07.10.1977

Vinh Hoøa,

Buoân Meâ

Thuoät

7.

Phaoloâ Nguyeãn

Huøng Sôn 07.05.1978

Vinh Bình, Nha

Trang

8. Ñaminh Vuõ Vaên Tín 18.04.1977

Baùo Ñaùp, Buøi

Chu

9.

Vinhsôn Nguyeãn

Ñình Troïng 03.03.1983

Myõ Thaïch,

Pleiku

10.

F.Xavie Phan Vaên Trung 05.10.1981

Leä Chí, Pleiku

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

75

TRIẾT HỌC 3

T

T

TEÂN THAÙNH – HOÏ & TEÂN SINH GIAÙO XÖÙ

1. Ñaminh

Hoaøng

Xuaân

Anh 08.08.1984 Tam Haûi, Tp HCM

2. Micae A Blir 08.01.1981 Maêng La, Kontum

3. Gioan B. Traàn Minh Ñöùc 31.05.1968

Vinh An, Buoân Meâ

Thuoät

4. Antoân Voõ Vaên Haûi 25.12.1984 Thaùnh Taâm, Kontum

5. Gioan Leâ Höng Hieäp 09.02.1984 Taân Höông, Kontum

6. Gioan B. Ñoã Thanh Tuøng 17.02.1976 Baõi Chaøm, Myõ Tho

7. Pheâroâ Ngoâ Thanh Tuøng 02.11.1980 Hoøa Yeân, Nha Trang

8. Antoân Leâ Baûo Vaên 01.01.1976

Fatima Taân Quôùi, Myõ

Tho

9. Pheâroâ A Xoang 11.12.1978 Kon Xômluh, Kontum

TRIẾT HỌC 2

TT TEÂN THAÙNH – HOÏ & TEÂN SINH GIAÙO XÖÙ (Cha

Meï)

1.

Giuse Nguyeãn Thôøi Danh 05.04.1984

Thaùnh Taâm,Pleiku

2. Gioan B. Nguyeãn Anh Duy 16.07.1985

Ñöùc An, Pleiku

3.

Maùccoâ Traàn Quyù

Phöông

Linh 23.04.1979

Voõ Laâm, Kontum

4.

Ignaxioâ Leâ Hoaøng Baûo Quyønh 10.03.1983

Long Thuaän, Xuaân

Loäc

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

76

TRIẾT HỌC 1

TT TEÂN THAÙNH – HOÏ & TEÂN SINH GIAÙO XÖÙ

(Cha Meï)

1. Phaoloâ Traàn Quoác Cöôøng 02.05.1986

Phöông Nghóa,

Gp Kontum

2. Giuse Traàn Ngoïc Doanh 04.11.1975

Coác Thaønh, Buøi

Chu

3. Gioan B Hoà Thaùi Haûi 24.08.1983

Voõ Laâm,

Gp Kontum

4.

Phaoloâ Ali Khaâm 16.09.1986

Plei Jô Draâp,

Gp Kontum

5. Ñaminh

Nguyeãn

Quang

Nghò 25.10.1968 Quaàn Laïc, Buøi

Chu

6.

Giuse Nguyeãn

Xuaân

Phong 19.02.1986

Gx Lam Sôn,

Baø Ròa Vuõng

Taøu

7. Ñaminh Vuõ Tröôøng Phuùc 28.06.1973

Thaùnh Gia,

Xuaân Loäc

8. Ñaminh Mai Cao Taâm 06.06.1986

Gx Haûi Laâm,

Gp Baø Ròa

9. Phaoloâ

Nguyeãn

Coâng Tröông 29.02.1983

Ruù Ñaát, Haït Baûo

Nham, Vinh

10. Giuse

Nguyeãn

Ñình Tuaán 09.02.1986

Phuù Thoï,

Gp Kontum

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

77

aõ 75 naêm tính töø naêm thieát laäp Chuûng vieän Thöøa Sai

Vieät-Nam (1935-2010), soá linh muïc xuaát thaân töø maùi

aám Chuûng vieän Thöøa sai töông ñoái ít vaø phaân taùn

nhieàu nôi. Theo thoáng keâ, soá linh muïc ngöôøi daân toäc laïi laø con soá

raát nhoû hôn nöõa, tuy nhieàu coá gaéng cuûa caùc Ñöùc Giaùm muïc cuõng

nhö caùc linh muïc tröïc tieáp ñaûm traùch vieäc ñaøo taïo chuûng sinh trong

nhöõng giai ñoaïn ñaõ qua. Ñaây laø ñieåm nhöùc nhoái laøm cho caùc Giaùm

muïc luoân phaûi lo laéng. Nhöng ñaâu laø ñöôøng höôùng vaø giaûi phaùp cho

coâng vieäc huaán luyeän con em ngöôøi daân toäc ñeå hoï trôû thaønh nhöõng

linh muïc ñaïo ñöùc, hoäi ñuû ñieàu kieän veà hoïc thöùc, phaåm chaát cuûa

ngöôøi chöùng nhaân trong thieân chöùc linh muïc cho ñoàng baøo mình?

Tuy nhieân, cuõng nhö trong baát cöù coâng trình cuûa Thieân Chuùa, moät

huyeàn nhieäm tình thöông cuûa Ngaøi cao thaåm maø con ngöôøi khoù

loøng thaáu suoát.

Qua caùc chöùng töø cuûa nhöõng con ngöôøi xuaát thaân töø Chuûng

vieän Thöøa Sai Kontum - laø linh muïc hay soáng ôn hueä giaùo daân - taát

caû ñeàu yù thöùc vai troø ôn goïi maø moãi ngöôøi laõnh nhaän qua Bí tích

Röûa toäi, ñaõ thaät söï coá gaéng trôû neân chöùng nhaân vaø phuïc vuï Nöôùc

Chuùa.

Chuûng Vieän Thöøa sai ñaõ ñoùng goùp raát nhieàu cho caùc ñòa phaän

coù nhöõng con ngöôøi ñaõ haáp thuï ñöôïc neàn giaùo duïc, tinh thaàn truyeàn

giaùo döôùi maùi aám Chuûng vieän Thöøa sai Kontum. Anh em Cöïu

Chuûng sinh Kontum ñaõ vaø ñang laø nhöõng con ngöôøi ñoùng goùp tích cöïc vaø

ñaày saùng taïo vôùi tinh thaàn cao, tham gia muïc vuï giaùo xứ: Giaûng Vieân giaùo lyù,

hoaëc trong Ban Chöùc Vieäc. Hoï tham gia coâng taùc töø thieän nhö giuùp ñôõ nhöõng

naïn nhaân do thieân tai luït loäi. Ngoaøi ra, hoï coøn quan taâm maët y teá, gaây quyõ xaây

döïng traïm xaù Coá Cao. Maët khaùc, caùc cöïu chuûng sinh toå chöùc KMF, ñeå xin caàu

nguyeän vaø gaây quyõ truyeàn giaùo, nhaát laø soáng tinh thaàn loan baùo Tin Möøng.

Caùch soáng vaø tinh thaàn daán thaân phuïc vuï taïi giaùo phaän truyeàn

giaùo Kontum cuûa caùc anh em linh muïc xuaát thaân töø Chuûng Vieän

Thöøa Sai vaãn mang ñöôïc moät aâm höôûng, ñaõ trôû neân daáu chöùng ñaëc

Ñ

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

78

bieät, ñoù laø con ngöôøi bình dò, ñeán vôùi muoân daân trong taâm tình yeâu

thöông vaø phuïc vuï, nhaát laø cho anh em ngheøo khoán, höôùng veà anh

em daân toäc baèng hy sinh vaø lôøi caàu nguyeän haèng ngaøy.

Chuùng toâi vöøa toùm taét nhöõng hoaøn caûnh thuùc baùch caùc Vò Beà

treân vuøng Truyeàn giaùo Kontum thieát laäp moät Hoäi Thöøa sai Vieät

Nam maø khôûi ñaàu laø xaây döïng vaø ñaøo taïo chuûng sinh döôùi maùi

Chuûng vieän Thöøa sai Kontum. Bieát bao hy sinh vaät löïc coâng söùc ñeå

xaây döïng coâng trình kieán truùc thôøi danh laø Chuûng vieän Thöøa sai vaø

maõi maõi ghi nhôù nhöõng con ngöôøi ñoùng goùp vaøo ñeà aùn vaø thi coâng

ñaày saùng taïo coâng trình chung naøy. Ñieàu quan troïng coøn vöôït leân

treân cô sôû vaät chaát, ñoù chính laø xaây döïng nhöõng con ngöôøi linh muïc

ñeå hoï ra ñi loan baùo Tin Möøng cho caùc anh em daân toäc. Soá löôïng

linh muïc nhö chuùng toâi taïm ghi nhaän qua BAÛNG KEÂâ III, VI cuõng

nhö danh saùch caùc linh muïc ôû Haûi Ngoaïi tuy khoâng nhieàu - trung

bình moãi naêm chuûng vieän ñaøo taïo ñöôïc 01 linh muïc-, nhöng thöïc teá

hoï ñaõø trôû neân nhöõng ngöôøi thôï gaët caàn cuø trong moïi vöôøn nho cuûa

Chuùa. Phaûi chaúng ñoù laø muïc ñích cuûa Chuûng vieän Thöøa sai

Kontum:

“EUNTES ERGO DOCETE OMNES GENTES”

(Vaäy caùc con haõy ra ñi giaûng daïy muoân daân ) ( Mt. 28, 19)

Vôùi nieàm xaùc tín aáy, chuùng ta xin tri aân vaø caát haùt baøi ca Taï

Ôn Thieân Chuùa ñaõ thöông ban cho Giaùo phaän bieát bao HOÀNG AÂN

trong suoát 75 naêm HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN CHUÛNG

VIEÄN THÖØA SAI KONTUM vaäy.

KONTUM - 2010

Lm. GIOAKIM NGUYEÃN HOAØNG SÔN

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

79

SAÙCH THAM KHAÛO

1

L.E . Louvet , “ Les Missions Catholiques au XIX eø sieøcle “, Paris 1894,

tr. 207.

Xem theâm “ Le clergeù Tonkinois et ses preâtres Martyrs “, Paris 1925,

tr. 3.

2

“ Giaùo Hoäi Coâng giaùo ôû Vieät Nam“ taäp 2 tr. 294.

3

Xin xem Annales de la Socieùteù des Missions Eùtrangeøres naêm 1907 tr.

6.

4

Xin xem Annales , id. 1907 tr. 7.

5

Dourisboure , “ Les sauvagres Bahnars “ 1929, tr. 94.

6

Dourisboure , “Les sauvages Bahnars “, 1929, tr. 29.

7

Dourisboure, id tr. 130.

8

Hlabar Tôbang naêm 1916 tr, 65-66. ; Id. naêm 1917 tr. 45-48.

9

Annales, id naêm 1907 tr. 7

10

“ Les Missions Catholiques en Indochine » - 1939 - tr 215tt.

11

“Leã phong chöùc Giaùm muïc cuûa Ñöùc Cha Jannin, ngaøy 23 - 6- 1933”.

Löu tröõ taïi TGM.Kontum

12

Compte rendu naêm 1935 tr. 169-170.

13

Compte rendu baên 1934 trang 171-172.

14

Xem Petite notice sur l’ EÙùcole apostolique de KONTUM pour

l’ EÙvangeùlisation des pays Moys “, löu tröû TGM.Kontum.

15

Patric J.N Tuck, “Thöøa sai coâng giaùo Phaùp vaø caùc chính saùch cuûa ñeá

quoác taïi Vieät-nam 1857-1914 “,

TP. Hoà-chí-Minh 1989 tr. 717-719.

16

Patric J.N , Id. tr. 719.

17

Phan Phaùt Huoàn,” Vieät Nam Giaùo söû “, quyeån II, Saøigoøn 1962, tr. 198;

x. Bulletin, thaùng 6 naêm 1935 tr. 442-443.

18

Löu tröõ taïi Vaên Khoá MEP.

19

Christian Simonet, “ La mission du Far-West Viet-nam “ tr. 6.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

80

20

Xem Petite notice sur l’ EÙùcole apostolique de Kontum “ id.

21

Compte rendu naêm 1934 tr. 172. Xem theâm Annales naêm 1935 tr. 369

vaø caùc trang 672-673.

22

Cha Gioakim Nguyeãn Thuùc Neân cho bieát: ngaøi leân tröôøng Döï Bò

(Probatorium) vaøo ñaàu naêm 1935 vaø cuøng caùc baïn khaùc queùt nhaø cöûa vaø

doïn caây coái phía saân tröôùc. Vaøo ngaøy 01 thaùng 02 cuøng naêm caùc hoïc

sinh baét ñaàu ñeán nhaäp hoïc, hoâm ñoù nhaèm Teát AÂm lòch. Khai giaûng vaøo

trung tuaàn thaùng 02 cuøng naêm.

23

Compte rendu naêm 1935 tr. 170-171.

Xem theâm Bulletin naêm 1935 tr. 816 (coù aûnh tröôøng Probatorium); id. tr.

672.

24

Xem Bulletin naêm 1940 tr. 356-357. Xin xem theâm : Xem Les missions

Catholiques en Indochine - 1939- Nhaø in Hoäi Thöøa sai Paris, tr. 217

25

Chuùng toâi xin ghi laïi töøng nieân hoïc töø 1935 ñeán 1945 caùc thaày Doøng

GIUSE daïy trong tröôøng Döï Bò (Probatorium) vaø tieåu chuûng vieän thöøa

sai. Taøi lieäu naøy ñöôïc quí Doøng Giuse trích trong Eùchos du Couvent des

Petits Freøres de St. Joseph gôûi cho ngöôøi soaïn vieát baøi naøy :

Nieân khoùa 1935-1936 : taïi tröôøng Döï Bò (Probatorium): thaày Jacques

Hoaøng; Nieân khoùa 1937-1938 : taïi Probatorium : thaày Jacques Hoaøng;

Joachim Thaønh, Philippe Haøo; Nieân khoùa 1938-1939: taïi Probatorium:

Thaày Jacques Hoaøng, Philippe Haøo, Jules Deã; Nieân kho ùa 1939-1940 :

taïi Probatorium: Philippe Haøo, Gaston Trieàu; Tieåu chuûng vieän: Jules

Deã; Nieân khoùa 1940-1941 : Probatorium : Pilipphe Haøo, Gaston Trieàu;

Tieåu chuûng vieän: Ambroise Chaâu; Nieân khoùa 1941-1942 vaø Nieân khoùa

1942-1943: Probatorium: Gaston Trieàu; Tieåu chuûng vieän: Philippe Haøo,

Ambrose Chaâu; Nieân khoùa: 1943-1944: Probatorium: Gaston Trieàu,

Colomban Quôùi; Tieåu chuûng vieän: Ambrose Chaâu.

26

Xem Les missions Catholiques en Indochine - 1939- Nhaø in Hoäi Thöøa

sai Paris ,tr. 217 vaø 200.

27

Xem Bulletin naêm 1940 tr. 287-288.

28

Toøa Giaùm muïc luùc ñoù taïi nhaø thôø chaùnh Toøa KONTUM.

29

Tieåu söû cuûa Ñöùc Cha SION, Eùchos ñòa phaän Kontum soá ñaëc bieät naêm

1952, löu taïi TGM.Kontum.

30

Xin xem tieåu söû cuûa Ñöùc cha SION trong Eùchos ñaëc bieät naêm 1951, löu

taïi TGM. Kontum.

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

81

Naêm 1949, hai linh muïc tieân khôûi xuaát thaân töø Chuûng vieän Thöøa Sai

KONTUM laø Cha GIOAN BAOTIXITA TRAÀN KHAÙNH LEÂ VAØ ANREÂ

PHAN THANH VAÊN.

31

Xin xem Eùchos thaùng 2 naêm 1947 tr. 2.

32

“Eùchos de la Mission, Vicariat Apostolique de Kontum”, thaùng 08 naêm

1949, trang 8- 9.

33

Xin xem EÙchos 1951 trang 61.

34

Ibid. naêm 1951, trang 61.

35

Trong phaàn naøy, chuùng toâi döïa vaøo töôøng thuaät cuûa caùc cha höõu traùch: Cha

Giuse Ñoã Vieát Ñaïi, Cha Lui Gonzaga Nguyeãn Quang Vinh, cha Lui

Gonzaga Nguyeãn huøng Vò.

36

Xin xem Baûng baùo caùo haèng naêm trình Toøa Thaùnh (naêm 2010) , löu taïi

Toøa Giaùm muïc Kontum.

37

Döïa vaøo taøi lieäu cuûa cha Toâma Nguyeãn Vaên Thöôïng, Giaùm ñoác Chuûng

vieän Kontum cung caáp.

38

Như trên.

39

BAÛNG XII - XIV: Do thaày Phoù Teá Lui Nguyeãn Quang Hoa cung caáp,

laøm taïi Ñöùc An, ngaøy 19 thaùng 9 naêm 2010.

MỪNG 75 NĂM (1935-2010 )

82

CHỦNG VIỆN THỪA SAI KONTUM

83