Cai thuốc lá bằng thuốc

CAI THUỐC LÁ BẰNG THUỐC

BS. NGUYỄN HỮU HOÀNGTRUNG TÂM ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤP PHỔI VIỆT

???

NỘI DUNG

1. CƠ CHẾ NGHIỆN THUỐC LÁ

2. CÁC THUỐC CAI THUỐC LÁ

3. CA LÂM SÀNG

4. KẾT LUẬN

1. CƠ CHẾ NGHIỆN THUỐC LÁ

Hút thuốc lá thì sau 7 giây nicotin đã lên tới nồng độ cao nhất gây cho người hút có cảm giác hưng phấn kích thích, vui vẻ…

Nếu thiếu nicotin thì sẽ gây ra cảm giác khó chịu, bứt rứt… hay còn gọi là đói thuốc.

Giaûm caân

naëng

An taâm

Taêng möùc ñoä

thöùc tænh

Saûng khoaùi Yeâu ñôøi

Taêng möùc taäp trung chuù

yù

Thö daõn

Taêng hieäu quaû hoaït

ñoäng trí oùc

+ KHI

CÓ

NICOTINE

Theøm aên

Traàm caûm höng phaán

Maát nguû

Böùt röùt Lo

aâu

ÔÙn laïnh, soát

Caùu gaét

Khoù taäp trung

–THIẾU

TÁC ĐỘNG CỦA NICOTINE LÊN NGƯỜI HÚT THUỐC LÁ

Hút mỗi ngày (23.1tháng)

0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 33 36 39 42 45 tháng

Dung nạp thuốc (13.0 tháng ) Nghiện thực sự

(40.6 tháng)Hội chứng cai thuốc (11.0 tháng)

Nghiện về thể chất (5.4 tháng)

Cảm giác đói thuốc ( 4.5 tháng)

Nghiện về tư tưởng (2.5 tháng)

Hít nguyên hơi (1.5 tháng)

Hít cả điếu (2.5 tháng)

Bắt đầu hút Hút mỗi tuần (19.4 tháng)

Hút mỗi tháng (8.8 tháng)

QUÁ TRÌNH TRỞ NÊN NGHIỆN THUỐC LÁ

2. CÁC THUỐC CAI THUỐC LÁ

NICOTIN THAY THẾ: dán và nhai

BUPROPION: viên uống

VARENICLINE: viên uống

Nicotine

Thụ thể nicotine

Phóng thích dopamine

Vùng nóc bụng (Aire tegmentale ventrale) Và thụ thể của endocannabinoides hệ TKTU

Nicotine thay thế

Bupropion : ZYBAN®

Điều trị nhận thức hành vi.Châm cứu, thôi miên.

Varenicline

Rimonabant : Acomplia®

?

?

Vaccins

CÁC VỊ TRÍ TÁC ĐỘNG ĐIỀU TRỊ

Giảm nhẹ và đi đến loại bỏ các củng cố (-) cho

hành vi hút thuốc lá Giảm nhẹ và đi đến loại bỏ các củng cố (+) cho

hành vi hút thuốc lá Góp phần tăng hiệu quả tư vấn nhưng không thay

thế cho tư vấn được

CƠ CHẾ TÁC DỤNG CỦA CÁC THUỐC ĐIỀU TRỊ CAI NGHIỆN THUỐC LÁ

NICOTINE THAY THẾ - CƠ CHẾ TÁC DỤNG

Ngưỡng sảng khóai

Ngưỡngthèm thuốc

Nicotine huyết tương

thuốc lá

viên nhai

miếng dán

Thời gian

BUPROPION – CƠ CHẾ TÁC DỤNG

1. Thụ thể dopamin ức chế tái hấp thu dopamin làm tăng nồng độ dopamin tại synapse.

2. Thụ thể noradrenaline ức chế tái hấp thu noradrenaline làm tăng nồng độ tại synapse của noradrenaline.

3. Thụ thể nicotine cạnh tranh với nicotine.

Hội chứng cai nghiện giảm

Thụ thể nicotine/ trung tâm thưởng

Thuốc lá Bình thường Varenicline

Thuốc ức chế thụ

thể song vẫn kích

thích tiết dopamin

Phóng thích dopamin

Neurone phóng thích

dopamin

Thụ thể nicotine

VARENICLINE – CƠ CHẾ TÁC DỤNG

Điều kiện cần: Muốn cai thuốc lá Nghiện thực thể từ (nhẹ) trung bình đến nặng Không có chống chỉ định thuốc cai thuốc lá

Điều kiện đủ: Liều lượng / phối hợp thuốc phù hợp mức độ nghiện Thời gian kéo dài điều trị phù hợp quá trình nghiện Không xem nhẹ hay bỏ qua tư vấn kết hợp

CHỈ ĐỊNH & CHỐNG CHỈ ĐỊNH & CÁCH DÙNG THUỐC CAI NGHIỆN THUỐC LÁ

Chỉ định: Nicotine thay thế, Bupropion , Varenicline chỉ định rộng rãi

cho mọi người nghiện thuốc lá muốn cai thuốc lá

Mục tiêu: Giảm hội chứng cai thuốc lá (nicotin, bupropion,

varenicline) Giảm hưng phấn khi hút thuốc lá (varenicline)

Vị trí: Thành tố then chốt trong cai nghiện thuốc lá, tăng gấp đôi

hiệu quả tư vấn nhưng không thay thế tư vấn được.

Treating Tobacco Use and Dependence - Clinical Practice Guideline 2008 update

CHỈ ĐỊNH ĐƠN TRỊ LIỆU

Nghiện thực thể nặng (không cai nôi, tái nghiện

sớm, tái nghiện nhiều lần) Nghiện thuốc lá + nguy cơ cao ( bệnh nhân COPD,

Hen suyên, Ung thư, chờ ghép phôi)

Amsterdam – ERS 2011

CHỈ ĐỊNH PHỐI HƠP TRỊ LIỆU

Nicotine: Tuyệt đối: phụ nữ có thai, cho con bú; Tương đối: bệnh nhân tim mạch nguy cơ cao (vừa NMCT).

Bupropion: Tuyệt đối: động kinh / tiền căn động kinh; rối lọan hành vi ăn

uống; dùng MAO (-) trong 14 ngày trước; suy gan nặng. Tương đối: phụ nữ có thai, cho con bú.

Varenicline: Tuyệt đối: phụ nữ có thai, cho con bú; Tương đối: suy thận nặng (Cl Cr < 30ml/phút)


CHỐNG CHỈ ĐỊNH ĐIỀU TRỊ THUỐC

CÁC CHẾ PHẨM NICOTINE THAY THẾ

Miếng dán da Lớn Vừa Nhỏ

Nicorette 15mg/16g 10mg/16g 5mg/16g

Nicotinelle 21mg/24g 14mg/24g 7mg/24g

Nicopatch 21mg/24g 14mg/24g 7mg/24g

Habitrol 21mg/24g 14mg/24g 7mg/24g

CÁC CHẾ PHẨM NICOTINE THAY THẾ

Viên nhai

Nicorette 2 và 4 mg Bạc hà, cam

Nicotinelle 2 và 4 mg Bạc hà, trái cây

Habitrol 2 và 4mg Trái cây, bạc hà

Viên ngậm

Nicorette microtab 2 mg Bình thường

Niquitin 2 và 4 mg Bình thường

LIỀU KHỞI ĐẦU NICOTINE THAY THẾ

Số điếu /ngày < 10 10 – 19 20 – 30 > 30

Sau thức dậy (0) (1) (2) (3)

> 60 phút (0) Không điều trị

Viên nhai hay không điều trị Viên nhai Miếng dán lớn

31– 60 phút(1) Viên nhai hay không điều trị Viên nhai Miếng dán lớn Miếng dán lớn

± viên nhai

6 – 30 phút (2) Viên nhai Miếng dán lớn Miếng dán lớn Viên nhai

Miếng dán lớn + Viên nhai

< 5 phút (3) Miếng dán lớn

Miếng dán lớn Viên nhai

Miếng dán lớn + Viên nhai

Miếng dán lớn + vừa + viên

nhai

TRIỆU CHỨNG CHƯA ĐỦ LIỀU

1. Thôi thúc muốn hút thành đợt, kích thích bứt rứt.2. Mấy ngày đầu rất khó tập trung, sau đó giảm dần3. Tăng liều nicotine thay thế giảm triệu chứng cai

nghiện rõ.4. Cần theo dõi kỹ những triệu chứng này để điều

chỉnh tăng liều ngay những ngày đầu tiên.5. Nếu các triệu chứng cai nghiện kéo dài, đặc biệt

trường hợp nghiện thực thể nặng (Fagerstrom>6) tăng liều ngay sau 48 giờ

TRIỆU CHỨNG QUÁ LIỀU (Ít gặp hơn chưa đủ liều)

1. Không có triệu chứng cai nghiện, hoàn toàn không thèm

thuốc.

2. Ngày đầu tiên:

Buồn nôn, mệt mỏi.

Tim đập nhanh, nhức đầu.

Đắng miệng (cảm giác như là đã hút rất nhiều)

Mất ngủ nặng

Tiêu chảy

3. Giảm liều Giảm ngay các triệu chứng.

THỜI GIAN ĐIỀU TRỊ VÀ ĐIỀU CHỈNH LIỀU BUPROPION

1. Thời gian điều trị 7 – 9 tuần, có thể kéo dài đến 6 tháng

2. Liều cố định không vượt quá 300 mg/ngày. Tuần 1 150 mg uống buôi sáng. Tuần 2 – 9 150 mg x 2 uống cách nhau 8 giờ.

3. Giảm liều còn 150 mg trong các trường hợp: Đang điều trị thuốc làm giảm ngữơng động kinh, thuốc

chống trầm cảm khác, hoặc thuốc gây chán ăn. Đang điều trị thuốc viên hạ đường huyết, insuline. Tiền căn chấn thương sọ não, cơ địa nghiện rượu.


THỜI GIAN ĐIỀU TRỊ VÀ ĐIỀU CHỈNH LIỀU VARENICLINE

1. Thời gian điều trị 12 tuần, có thể kéo dài đến 6 tháng.

2. Liều cố định không cần điều chỉnh .

Ngày 1 đến 3 0,5 mg uống buôi sáng.

Ngày 4 đến 7 0,5 mg x 2 uống sáng - chiều.

Tuần 2 đến 12 1 mg x 2 uống sáng - chiều.


Nicotine: Viên nhai: khô miệng, nấc cụt, khó tiêu, đau hàm Băng dán: kích ứng da vùng dán băng

Bupropion: Mất ngủ: 35 – 40%. Khô miệng: 10%.

Varenicline: Buồn nôn, rối loạn giấc ngủ, ác mộng Rối lọan khả năng lái xe hoặc vận hành máy móc Trầm cảm, thay đôi hành vi, có ý định tự sát

TÁC DỤNG PHỤ CỦA THUỐC

Nicotine nhai + Nicotine dán

Nicotine thay thế + Bupropion

Nicotine thay thế + Varenicline

Varenicline + Bupropion


CÁC CHẾ ĐÔ ĐIÊU TRI PHỐI HƠP THUỐC

1. Tâm trạng không ổn định (vui – buồn) 2. Kích thích3. Trầm cảm4. Cáu gắt 5. Mất kiềm chế 6. Gây hấn7. Mất bình tĩnh8. Mất ngủ9. Ham muốn hút thuốc lá dữ dội

HÔI CHỨNG CAI NGHIỆN THUỐC LÁ

Widiger T et al, 1994

CÁC LƯU Ý VÊ HÔI CHỨNG CAI

Widiger T et al, 1994

Diến biến: Xuất hiện trong 24 – 48 giờ sau cai thuốc Tăng nhanh và đạt đỉnh trong khoảng 1 tuần Duy trì đến 4 – 6 tuần, giảm dần và mất sau 3 tháng

Ham muốn hút thuốc lá dữ dội Tồn tại đơn độc: có thể không nằm trong hội chứng cai Do nhiều nguyên nhân: kiểm soát cân nặng, do hoàn cảnh

Điểm số Fagerstrom tương quan chặt với độ nặng của hội chứng cai

ĐIÊU TRI HÔI CHỨNG CAI

Tư vấn: Giúp giảm nhẹ 20 – 30% hội chứng cai Hiệu quả về lâu dài tốt hơn dùng thuốc

Thuốc: Tiếp tục thuốc dùng trong giai đoạn khởi động điều trị Duy trì thời gian “đủ dài” Hỏi ý kiến bệnh nhân Bệnh nhân bắt đầu “quên” dùng thuốc là dấu hiệu cho

thấy có thề giảm, ngưng thuốc điều trị được

3. CA LÂM SÀNG

Ca lâm sàng 1

Bệnh nhân nam 59 tuôi đến tư vấn cai thuốc lá.

Hút thuốc lá từ 19 tuôi, mỗi ngày 1 gói. 40 gói.năm.

Đã từng cai 2 lần không có thuốc hỗ trợ, lần lâu nhất

được 1 tháng. Vì thèm thuốc và lên cân nên hút lại.

Đã thử cai lại thêm nhưng chưa thành công.

Đã đặt 4 stent mạch vành, đái tháo đường, rối loạn thần

kinh thực vật, dư mỡ máu.

Chiều cao: 175cm; Cân nặng: 73Kg; BMI: 24%

Ca lâm sàng 1

Kết quả khám và xét nghiệm lần khám đầu:

Q-MAT: 18/20

DG: 12/20

FAGERSTROM: 6/10

Trắc nghiệm HORN (thói quen hút thuốc)

S= 0 – P= 5 – R=15 – AS= 3 – B= 6 – H= 6

Trầm cảm lo âu: A: 6/21; D: 6/21

CO trong hơi thở ra: 15 PPM (HbCO: 3%)

VAS: 5/10

MỨC ĐỘ NGHIỆN THỰC THỂ

Fagerstrom

NẶNG TRUNG BÌNH NHẸ

Thuốc cai thuốc lá liều cao đến vừa

Thuốc cai thuốc lá liều

vừa đến thấp


thấp đến không

6/15 15 PPM

Chọn lựa điều trị

* Kết hợp thuốc:

A. Có

B. Không

* Kết hợp như thế nào:

C. Varenicline + Nicotine Gum (hay Patch)

D. Bupropion + Nicotine Gum (hay Patch)

E. Nicotine Gum + Nicotine Patch

Tái khám 1 tuần sau: Giảm chỉ hút 1-2 điếu/ngày Khó chịu:

Buồn nôn mấy hôm đầu Khô miệng sau khi nhai Nicotine, cồn cào bụng vì nuốt nước

Nicotine, đi cầu ít hơn bình thường Tê rần vùng da ở trán Muốn ngủ nhiều ban ngày.

CO trong hơi thở ra: 2 PPM Hội chứng cai thuốc: Thèm thuốc mức độ vừa (các triệu

chứng khác không có). Thuốc: Varenicline 1mg (1v x 2); Nicotine khi thèm Tái khám sau 2 tuần

TÁC DỤNG PHỤ CỦA THUỐCNicotine:

Viên nhai: khô miệng, nấc cụt, khó tiêu, đau hàm Băng dán: kích ứng da vùng dán băng



Nhai đúng cách và ko nuốt nước

Uống sau ăn

Kế hoạch điều trị tiếp theo

Tái khám sau 2 tuần – 4 tuần – 5 tuần – 3 tháng – 6

tháng. Cuối cùng đánh giá lại sau 1 năm.

Đáp ứng điều trị tốt. Đã bỏ hẳn thuốc lá được 6

tháng và đang theo dõi.

Ca lâm sàng 2

Bệnh nhân nam 40 tuôi đến tư vấn cai thuốc lá.

Hút thuốc lá từ 11 tuôi, mỗi ngày 1 gói.

Đã từng cai 5 lần không có thuốc hỗ trợ, lần lâu nhất được 3

tháng. Vì thèm thuốc và lên cân nên hút lại.

Tăng huyết áp nhưng không điều trị

Chiều cao: 160cm; Cân nặng: 75Kg; BMI: 29.3% Đã bỏ thuốc được 10 ngày trước khi tới phòng khám vì

tăng huyết áp, bứt rứt, mệt mỏi... Bn sợ thuốc cai thuốc lá vì đọc báo thấy có nhiều thuốc

cai thuốc lá làm tăng nguy cơ tim mạch…

Ca lâm sàng 2

Kết quả khám và xét nghiệm lần khám đầu:

Q-MAT: 20/20

DG: 17/20

FAGERSTROM: 5/10


S= 5 – P= 5 – R=15 – AS= 13 – B= 10 – H= 10


CO trong hơi thở ra: 0 PPM (HbCO: 0%)

VAS: 8/10


Fagerstrom




vừa đến thấp



5/15 0PPM



A. Có

B. Không





Tái khám 1 tuần sau: Không hút thuốc

Khó chịu:

Đau thượng vị, choáng váng đầu, khó chịu sau khi uống thuốc.

Không nhai thuốc Nicotine.

Ăn uống ngon miệng

Huyết áp tăng, nhịp tim tăng.

CO trong hơi thở ra: 0 PPM

Hội chứng cai thuốc: Thèm thuốc mức độ vừa, bứt rứt, kích

thích, mất bình tĩnh, buồn ngủ nhiều, thèm ăn

TÁC DỤNG PHỤ CỦA THUỐCNicotine:

Viên nhai: khô miệng, nấc cụt, khó tiêu, đau hàm Băng dán: kích ứng da vùng dán băng



Nhai đúng cách và ko nuốt nước

Tối đi ngủ gỡ miếng dán ra

Dừng thuốc

Tái khám

Dừng thuốc uống Varenicline

Dùng thuốc dán Nicotine liều trung bình và mấy ngày

đầu có thể nhai ½ viên Nicotine Gum khi thấy khó chịu.

Dùng thêm thuốc điều trị lo âu.

Tư vấn giải thích rõ cho BN về tác dụng phụ của thuốc.

Chỉ BN cách dùng thuốc phù hợp để cắt hoàn toàn hội

chứng cai.

Tái khám sau 2 tuần.

Kế hoạch điều trị tiếp theo Tư vấn về tác dụng phụ của thuốc, tư vấn về thay

đôi hành vi, tư vấn về dinh dưỡng và thay đôi sang dùng thuốc Nicotine Gum và Patch.

Tái khám sau 2 tuần lặp lại mỗi 3 tuần để theo dõi và chỉnh thuốc thích hợp.

Đáp ứng điều trị tốt. Bệnh nhân chỉ dùng thuốc nhai và dán 8 tuần thì bắt đầu thấy ôn và ngưng hẳn thuốc sau đó nhưng vẫn không hút thuốc trở lại. BN đã bỏ thuốc được 2 năm nay.

Tình hình cân nặng bệnh nhân giảm xuống còn 68 Kg nhờ chế độ ăn uống và vận động phù hợp

Ca lâm sàng 3

Bệnh nhân nữ 67 tuôi đến tư vấn cai thuốc lá.

Hút thuốc lá từ 17 tuôi, mỗi ngày 10 điếu.

Đã từng cai rất nhiều lần không có thuốc hỗ trợ,

lần lâu nhất được 1 tháng.

Đã thử cai lại thêm nhưng chưa thành công.

Thường xuyên ho có đàm mỗi khi hút thuốc.

Chiều cao: 150cm; Cân nặng: 45Kg;

Hiện tại vẫn hút khoảng 5-7 điếu 1 ngày.

Ca lâm sàng 3 Kết quả khám và xét nghiệm lần khám đầu:

Q-MAT: 19/20

DG: 10/20

FAGERSTROM: 3/10


S= 3 – P= 3 – R=15 – AS= 10 – B= 5 – H= 5

Thường hay hút thuốc mỗi khi buồn và lúc ở nhà một mình



VAS: 8/10


Fagerstrom




vừa đến thấp



3/15 3 PPM



A. Có

B. Không





* Điều trị khác: Điều trị trầm cảm.

Tái khám 1 tuần sau: Giảm chỉ hút 3 điếu/ngày vào những lúc buồn.

Khó chịu:

Đau đầu, hội chứng cảm cúm

Mệt mỏi nhiều, ho có tăng lên chút ít.


Hội chứng cai thuốc: Thèm thuốc chút ít, bồn chồn, bứt rứt, kích thích

Thuốc: Nicotine Patch liều trung bình (14mg) + Điều trị trầm cảm

Tư vấn thay đôi hành vi, tìm nguyên nhân rối loạn trầm cảm.

Tái khám sau 2 tuần

Kế hoạch điều trị tiếp theo

Tái khám sau 2 tuần lặp lại trong thời gian 6 tháng

rồi, tái khám từng tháng khi bệnh nhân thấy ôn về

vấn đề trầm cảm.

Đáp ứng điều trị tốt. Đã bỏ hẳn thuốc lá được 1 năm

và đang theo dõi tiếp. Thuốc trầm cảm BN dùng

trong thời gian 9 tháng và sau đó giảm liều và cắt

cho tới nay. BN đã chuyển về quê sống để thoải mái

hơn.

4. KẾT LUẬN

Nicotine thay thế giúp giữ nồng độ nicotine trong máu ôn định khiến

BN không còn thèm thuốc lá.

Bupropion gắn với thụ thể Nicotine tại các synapse làm giảm hội

chứng cai. Bupropion còn ức chế sự thèm ăn làm BN không ăn

nhiều và ko bị lên cân.

Varenicline gắn với các thụ thể Nicotine tại các synapse và làm hư

các thụ thể này nên Nicotine không thể gắn vào được

Kết hợp thuốc cai thuốc lá sẽ giúp việc cai thuốc lá thành công cao

hơn với các trường hợp nặng.

Cần kết hợp giữa tư vấn và thuốc cai thuốc lá khi cai thuốc lá

CẢM ƠN SỰ CHÚ Ý CỦA ANH CHỊ

Cai thuốc lá bằng thuốc

Healthcare

Transcript of Cai thuốc lá bằng thuốc