BËHU ÇELËS I TË MIRËS · Faqe 5 Sulmi i perëndimit ndaj Islamit – etapat dhe zhvillimi Faqe...

3BËHU ÇELËS I TË MIRËS

Kreativiteti është aftësi e dhuruar nga Allahu i Madhërishëm teshumë njerëz, të cilët luajnë rol të rëndësishëm në qytetërimin dhezhvillimin e njerëzimit. Njerëzit që kanë ide të reja, për të ndryshuargjendjen e shoqërisë ku u dëgjohet zëri, në përgjithësi janë pak dhe kjona brengosë. Na brengosë nëse ky numër i vogël nuk janë të orientuar

dhe të udhëzuar nga e mira, na brengosë nëse ky numër ka qëllim të vetminngritjen e tyre personale apo – Zot na ruaj – përfitime materiale. Këtanjerëz i japin drejtimin popullit dhe këta bëhen shkak për t'i çuar drejt tëmirës dhe lumturisë apo të keqes dhe mërzisë.

Si myslimanë, të zbukuruar me dritën e imanit, dritë e cila ndriçon udhëne mirë dhe të plotësuar me porositë e pakufishme të Kur'anit dhe Sunetit,duhet të bëhemi të parit që parashtrojnë ide pozitive, plane përmirësuesedhe të jemi shëmbëlltyrë konkrete në atë që themi dhe parashtrojmë.

Ndonjëherë edhe nuk ka nevojë për ide dhe plane të reja, mjafton tëpërkujtojmë mirësitë e shumta që i kemi lexuar apo dëgjuar dhe t'i nxjer-rim në jetë. E rëndësishme është të bëhemi çelësa të mirësive, t'ia promovo-jmë ato shoqërisë dhe popullit tonë, iniciativat e mira nga dikush t'ipërkrahim dhe t'i ndihmojmë me gjithë fuqinë. Nëse kemi mundësi tënxisim dikë për të bërë një punë të mirë, p.sh. të shkojë në haxhillëk duhetta bëjmë atë sa më parë, e jo të kundërtën, t'ia vështirësojmë rrugën që aika synuar edhe pa ndihmën tënde, sepse në atë rast nuk je çelës i të mirës,por çelës i të keqes dhe mbyllës i të mirës.

Çelës të të mirës ishin edhe ato motra që ngritën iniciativën në Maqedonipër të kërkuar të drejtën e daljes me shami nëpër dokumente, e së bashkume to i numërojmë edhe të gjithë që shprehën përkrahjen për këtë nismë tëbekuar, ndërsa ata që mundohen edhe për këtë rast të gjejnë "qime në ve",u themi: keni frikë Allahun dhe nëse nuk keni mundësi të bëheni çelësa tëtë mirës, mos u bëni mbyllës të saj.

Nëse vërtetë duam të bëhemi çelës të të mirës dhe mbyllës të të keqesduhet të jemi të sinqertë me Allahun në çdo fjalë dhe në çdo vepër, ta lusimAllahun shumë për të na dhënë sukses në punët tona, të tregojmë interes-im në kërkimin e dijes, sepse dija t'i hapë shumë rrugë që i ke menduar tëmbyllura, të jemi besimtarë të devotshëm, praktikues të farzeve sidomos,por të namazit në veçanti. Të zbukurohemi me moral të lartë dhe të largo-hemi nga sjelljet e ulëta, të shoqërohemi dhe të rrimë me njerëz të mirë,sepse në ato ndeja janë të pranishëm edhe melaqet dhe ata i përfshinëmëshira e Zotit. Vazhdimisht duhet të përkujtojmë edhe ringjalljen, atëditë kur kemi dëshirë që bagazhi i vepra tona të mira të jetë sa më i madh.Ajo që është më e rëndësishmja për të arritur këtë dhunti është dëshira jonëe flaktë për bamirësi dhe përmirësim, e cila vjen nga zemra dhe shihet qartënë gjymtyrët tona.

Le të jetë nxitja më e madhe nga hadithi në vazhdim. I DërguariMuhamed, lavdërimi dhe paqja e Allahut qoftë mbi të, ka thënë: "Ka prejnjerëzve që janë çelësa të të mirës, mbyllës të të keqes, ndërsa ka të tjerë çelësa tëtë keqes, mbyllës të të mirës. Lum për ata në dorë të të cilëve Allahu ka dhënëçelësat e të mirës dhe mjerë për ata në dorë të të cilëve Allahu ka dhënë çelësat etë keqes".

Në emër të redaksisë:Omer BERISHA

ED

ITO

RIA

LIE

DIT

OR

IALI

Faqe 5 Sulmi i perëndimit ndaj Islamit – etapat dhe zhvillimi

Faqe 10 Prania amerikane në Irak – mestërheqjes dhe ngeljes

Faqe 14

Faqe 16 Identiteti i myslimanit

Faqe 19 Daveja - mision i çdo besimtari Faqe 24 Bisedë me hijen

Faqe 30 Shkaqet e përhapjes së ateizmit

Faqe 26 Islami dhe përparimi teknologjik

Faqe 32 Thirri njerëzit për haxhillëk

Faqe 37 Disa mësime Kur’anore

Faqe 41 Princi i ëndrrave... i pasur dhe romantik

Faqe 46 Fëmija yt, si të sheh...

Faqe 49 Mbarësojini fëmijët tuaj me lutje (2/2)

Faqe 52 Haxhillëku

Faqe55 Pastrimi për namaz

Raport për Islamin në perëndim

5

1 Dhjetor 2007 21 Dhulka’de 1428

Artikujt e paraqitur në këtë rubrikë janë mendime dhe komente personale të autorëve dhenuk korrespondojnë patjetër me atë që redaksia i di për të vërteta

Hyrje

Pas ngjarjeve të 11shtatorit të vitit 2001, disashtete perëndimore ishpallën luftë Islamit dhebotës Islame nën parullën“luftë kundër terro -rizmit”. Kjo kahje u bëedhe më e qartë dhe më eashpër me kalimin e disaviteve pas 11 shtatorit.Politika e përplasjes pësoindryshim dhe zhvillimkundrejt Islamit dhe botësIslame e mund të ndahetnë dy etapa kryesore:

Etapa e parë: filloimenjëherë pas ngjarjeve të

shtatorit dhe vazhdoi deri nëfund të vitit 2006. Kjo etapësynonte hapjen e rrugës përetapën e dytë, e cila dallonshumë qartë nga etapa e parë.

Etapa e parë filloi mepërpla sjen ndërkombëtareme Islamin dhe botën Islamedhe kishte si synim të vetin:ndryshimin e Islamit,margjinalizimin e ndikimit tëtij dhe largimin emyslimanëve prej Islamit.

Për realizimin e këtyresynimeve ata hartuan planedhe programe. Prej tyre ishin:përçarja në radhët tëmyslimanëve, përkrahja elëvizjeve sektare, margjina -

Sulmi i perëndimit ndajIslamit – etapat dhe zhvillimi

Basim HAFAXHI

Myslimanët arritëntë përdorin medienbashkëkohore, qoftë

kanalet satelitoreapo internetin, përt’i rezistuar synimit

për zvogëlim tëumetit dhe këtë suk-

ses e arritën meforma të llojllo-

jshme, të dalluaradhe kreative.

Akt

uale

Kalimi nga injorimi dhemargjinalizimi drejt prirjespër ta asgjësuar Islamin dhe mobilizimit të botës

kundër tij

6

Akt

uale


lizimi i Islamit, pakësimi me çdo kusht iaktivitetit islamik dhe humanitar dhethemelim të frontit ndërkombëtar, që dota përkrahte projektin amerikan nënemrin “lufta kundër terrorizmit”.

Etapa e dytë: kjo etapë fillon mefillimin e vitit 2007 dhe ka marrë tiparedhe mekanizma të ndryshme nga ato tëetapës së parë.

Kjo etapë është më e rrezikshme, sepseparaqet luftë globale kundër botës islame,synon të eliminojë ndikimin e Islamit nëplanin ndërkombëtarë dhe rreh tëmobilizojë tërë botën kundër botësIslame.

Ata rrahin të stimulojnë braktisjen eIslamit (renegatësinë) dhe t’i bëjnëmyslimanët të pandjeshëm ndajpërplasjes, nëpërmjet parullave tëbashkëjetesës dhe tolerancës.

Ky studim synon monitorimin etipareve të kësaj etape të përplasjes meIslamin dhe studimin e mënyrave tëpërplasjes me to dhe thirrjen e umetitislam që të solidarizohen rreth këtijprojekti.

Ne jemi të bindur se ky projekt me planafatgjatë do të dështojë, mirëpo kjo s’dotë thotë të mos përballemi me të, të mostentojmë ta kuptojmë atë apo t’itërheqim vëmendjen umetit për këtë gjë.

Tiparet e etapës së parëPas ngjarjeve të shtatorit të vitit 2001

perëndimi kuptoi se është duke upërplasur me një fe të aftë për të lëvizursi individët, ashtu dhe shoqëritë që tërezistojnë dhe të jenë të aftë përpërplasje. Disa ideologë të perëndimit upërpoqën të gjejnë ata që do tëmundoheshin t’i bindin se perëndimiështë në përplasje të vërtetë me të njëjtinproblem me të cilin është ballafaquar

iluminizmi dhe rilindja në Evropë para treshekujsh. Sipas mendimit të tyre, sotIslami është feja që pengon lëviz jen ezhvillimit kapitalist, pasi disa nje rëz janëtë lidhur për të, pa marrë para sysh a ikomentojnë mirë nocionet e tij apo janëekstremistë gjatë zbatimit të disanocioneve të tij.

Problemi qenësor që nxori krye pasngjarjeve të 11 shtatorit, ishte se fejaIslame paraqet potencial të madhideologjik dhe sigurisht, potencial tëvërtetë fetar në gjithë botën islame.

Disa ideologë të perëndimit menduanse receta që është përdorur përzvogëlimin apo nënshtrimin e kishës mëherët në Evropë ka mundësi ta ndërpresëndikimin e xhamisë, aq sa disa prej tyrefilluan të flasin për rileximin e Kur’anitsipas pikëpamjeve bashkëkohore.

Perëndimit i interesojnë plan-programet e lëndëve fetare të shkollavetona, monitorojnë ligjëratat ehoxhallarëve dhe fjalimet e vaizëve,madje, edhe kanalet satelitore. Ata imëshojnë nevojës së rikuptimit të Islamitnë prizmin e ndryshimeve të shekullit.

Ata nuk dëshirojnë aspak ta përdorinxhaminë, sepse sipas tyre xhamiaparaqet simbolin e Islamit, pa marrëparasysh se çka do të thuhet apoveprohet aty. Andaj kahja për tëndryshuar Islamin synon fillimishtpakësimin e lidhjes së njeriut mexhaminë dhe transferimin e hapësirëssë debatit, fetvasë, mendimit dhethirrjes jashtë xhamisë, duke kaluar tekanalet satelitore, te shoqatat eshoqërisë civile, forumet e mendimitapo medies etj.

7


Akt

uale

Shprehje të bukura dhe shndritëse,mirëpo qëllim dinak dhe mënyrë esuksesshme më herët.

Myslimanët kanë divergjenca rrethkomentimit të këtij fenomeni, mirëpoideja bazë, që përbën bazën e etapës sëparë është synimi i ndryshimit të Islamitdhe margjinalizimi i tij.

Në fillimin e etapës së parë disa shteteperëndimore synuan ta nxjerrin Islaminjashtë kombinimeve të qasjeve me botënIslame dhe nëpërmjet medies dhe dekla -ratave të liderëve të tyre shpallën se atanuk kanë armiqësi ndaj Islamit dhe seIslami nuk paraqet rrezik për perëndiminose për shoqëritë perëndimore. (shikodeklaratat e këtilla në: “The White House PressDepartment”, November 20, 2002 dheDecember 5, 2002).

Mirëpo në të njëjtën kohë ata bënëfushatë kundër lëvizjeve që i rezistoninpro jektit të hegjemonisë, duke i akuzuarherë me terrorizëm, herë me përkrahjetë terr o rizmit, duke tentuar të kufizojnëakti vitetin e shoqatave humanitare islameetj.

Pikëpamja e neokonservatorëve në këtëetapë ishte ajo që kemi shprehur në njëstudim të publikuar para disa vitesh, seIsla mi paraqet rrezik për sovranitetin eAme rikës dhe udhëheqjesindividuale në botën enesërme. Në përkrahjen ekësaj ideje dhe thirrjen në të,ndihmoi edhe bindja fetare ekryetarit amerikan, i cili ipërkrah idetë që planifikojnëpërplasje me tëashtuquajturin “ekstre -mizëm islamik”.

Neokonservatorët imëshuan fort idesë se ngjarjete viteve të fundit në botë kanë

treguar se feja Islame paraqet sfidë tëvërtetë para hegje monisë amerikane nëbotë dhe se projekti i dominimit eko -nomik, politik dhe ideologjik të botës dotë ballafaqohet me një hasëm të egër, qëe fiton kreditin e vet kulturor dhe fetarnga mësimet e Islamit.

Ata në këtë etapë kanë ndihmuar disaprograme që synojnë dobësimin endikimit të Islamit në jetën e përditshmetë njerëzve në botën Islame. Këtoprograme janë: ndryshimi i plan-programeve mësimore, kufizimi i gjëraveqë mund të kuptohen si antisemite ose tëkundërta me vlerat botërore në kanaletsatelitore, presioni i qeverive nëskajëzimin e rolit të xhamisë, dhëniahapësirë të barabartë të gjithëve nëparaqitjen e pikëpamjeve të tyre në lidhjeme fenë Islame, mos prekja e asnjëmendimi duke u mbështetur në pretend -imin se cenojnë premisat e fesë etj.

Ata gjithashtu vepruan shumë qartë nëzëvendësimin e të gjitha shoqatavehuman itare islame me shoqata vendore,të cilat nuk kanë të bëjnë me fe, mepretekstin e luftës kundër terrorizmit.

Në të njëjtën kohë shumë shkrimtarëqë kanë lidhje me perëndimin uangazhuan me shkrime të veta ku

thërrasin në riko -mentimin e Islamit nëprizmin e realitetit tësotëm të botës, duke mosiu përmbajtur komentevetë mëparshme tëKur’anit.

Media perëndimorespikati disa simbole të tëashtuquajturit ilumin -izëm në botën arabe,kurse në shumicën erasteve synoi sulmin

Mirëpo qeveritëarabe e kanë kuptuarse rruga e vetme ebashkëveprimit me

xhamitë është futja etyre nën kontroll të

plotë të shtetit.Kështu kanë vepruarshumica e qeverive

në dy dekadat efundit.

kundër Islamit ose u kah për ta larguaratë nga jeta e përgjithshme e sho qërivearabe.

Margjinalizimi i xhamisëPrej hapave të rëndë sishme të

ndërmarra nga perëndimorët në luftënkundër forcës fetare dhe ideologjike tëUmetit është edhe kalimi i skajshëm ngaprojekti i perëndizimit në projektin endryshimit, dome thënë nga projekti indry shimit të myslimanëve në projektin endryshimit të Islamit, dhe prej hapave mëtë rëndësishëm për të real izuar këtësynim ish mar gjinal izimi i rolit të xhamisëdhe eliminimi i ndikimit të saj temyslimanët.

Mendimtarët e perëndimit kanëvërejtur se shekuj me radhë mënyrashembullore për çlirimin nga ndikimi ifesë është skajëzimi i pozitës së faltorevedhe lidhjes së njerëzve me to. Hartuesit etë ashtuquajturës rilindje shekullareperëndimore kanë arritur sukses nëlargimin e njeriut evropian nga kisha dheshndërrimin e kishës në qendërshoqërore e jo fetare.

Vitet e ballafaqimit mes disa shtetevearabe dhe disa organizatave islamike ështëdëshmi se çdo herë që ka patur gara përdominim mbi xhamitë, fitorja ka qenë nëkrahun e popullit dhe organizataveislamike, pa marrë parasysh se sa ata janëafër apo larg kuptimit të drejtë dhemesatar të Islamit. Mirëpo qeveritë arabee kanë kuptuar se rruga e vetme ebashkëveprimit me xhamitë është futja etyre nën kontroll të plotë të shtetit.Kështu kanë vepruar shumica e qeverivenë dy dekadat e fundit.

Kurse mendimtarët e hegjemonisëperëndimore që interesohen tëbashkëveprojnë me Islamin kanë

pikëpamje tjetër në lidhje me xhamitë.Ata nuk dëshirojnë aspak ta përdorin

xhaminë, sepse sipas tyre xhamia paraqetsimbolin e Islamit, pa marrë parasysh seçka do të thuhet apo veprohet aty. Andajkahja për të ndryshuar Islamin synonfillimisht pakësimin e lidhjes së njeriut mexhaminë dhe transferimin e hapësirës sëdebatit, fetvasë, mendimit dhe thirrjesjashtë xhamisë, duke kaluar te kanaletsate lito re, te shoqatat e shoqërisë civile,forumet e mendimit apo medies etj.

Kur debati rreth Islamit kalon jashtëxhamisë, atëherë kjo i hap shumë shtigjearkitektëve të projektit për ndryshimin eIslamit, atëherë hoxha bëhet vetëm njëpalë në këtë debat dhe mund të fitohenmendimet e tija nëpërmjet hileve medialeapo komerciale, të cilat s’kanë asgjë memesazhin apo përmbajtjen.

Edhe pse botëkuptimet e perëndimit nëkëtë etapë për ndryshimin e Islamit kanëqenë të llojllojshme, kanë patur njëelement të përba shkët, që është mosmbështetja totale në lëvizjet shekullareapo liberale. Sepse këto lëvizje, edhe psekanë përvetësuar programet shekullaristedhe liberaliste, kur kanë të bëjnë meIslamin, e pranojnë atë si fe. Perëndimi ekomenton këtë se te disa prej tyre akomaka zemër ku ka dritë të Islamit, kurse disatë tjerë se kjo betejë është e humbur,kurse të tretët mendojnë se nuk duhetnisur konflikti me islamin edhe nëse këtëgjë e kërkon perëndimi.

Për ta kapërcyer këtë situatëperëndimi përdori dy mënyra:

Ndërhyrja e drejtpërdrejtë për tërealizuar synimin e kërkuar dukepërdorur ligjet ndërkombëtare dhekrahun ushtarak dhe ekonomik amerikan.

Presioni i drejtpërdrejtë mbi shtetetdhe qeve ritë arabe e islame për të bërë

8


Akt

uale

9


Akt

uale

hapat që sipas perëndimit duhet të bëjnë,për të realizuar qëllimin e kërkuar:ndryshimin e Islamit.

Për këtë qëllim u shfrytëzuanambasadat e huaja, shoqatat humanitare,organizatat e ndryshme që gjenden nërajon, për të kontribuar qartë dhepublikisht në këtë program. Gjashtë vitete kaluara janë dëshmi e garës së fortë përrealizimin e këtij synimi dhe realizimin ekëtij projekti në botën islame, mirëposërish kanë dështuar në shumë aspekte tëkëtij projekti.

A ka korrur sukses perëndimi në etapën e parë të përplasjes?Në rreshtat e mësipërm paraqitëm

tiparet më të rëndësishme të etapës sëparë nga ballafaqimi i perëndimit mebotën Islame. Ky ballafaqim ka realizuarshumë synime në vitet e kaluara, përpossynimit të ndryshimit të islamit. Lëvizjaanti-Islame ka arritur disa suksese nëprojektin e margjinalizimit të islamit dhelargimin e myslimanëve prej Islamit, ekjo, fatkeqësisht, vërehet në shumëshoqëri islame në kohën e fundit, edhepse shtohet shfaqja e disa manifestimevetë zgjimit islam në pamje dhe dukje.

Ata arritën sukses nëringjalljen e disa thirrjevesektare dhe përforcimin etyre brenda botës islame.Ata arritën një pjesë tësuksesit edhe në kufizimin evolumit të aktivitetit islamikdhe humanitar në shumështete arabe dhe islame dhearritën të bëjnë një front,edhe pse në shikim të parënuk duket homogjen,mirëpo është efektiv dhe mendikim në ngushtimin e jetës

së myslimanëve nën parullën “luftakundër terrorizmit”.

Nga ana tjetër, umeti islam arritisukses të ruajë pastërtinë e fesë së vetnga ndyrësira e ndryshimit dheshëmtimit që tentuan t’ia bënin disa dhei mbrojti stoikisht simbolet e veta fetare,të cilat u ballafaquan me tentime tëpërqeshjes dhe nënçmimit nga disa nëperëndim. U themeluan disa organizataislame të shoqërisë civile në fushën epunëve sociale dhe të medies për t’irezistuar projektit perëndimor përmargjinalizim të Islamit ose largim tëmyslimanëve nga fusha e ndikimitbotëror. Myslimanët arritën të përdorinmedien bashkëkohore, qoftë kanaletsatelitore apo internetin, për t’i rezistuarsynimit për zvogëlim të umetit dhe këtësukses e arritën me forma tëllojllojshme, të dalluara dhe kreative.

Një vështrim i përgjithshëm na sqaronse përkrahësit e ballafaqimit nëperëndim arritën sukses në shumë gjëraqë synonin, kurse bota Islame kohën efundit filloi të organizojë radhët e vetapër t’u ballafaquar me këtë projekt,ndoshta ky është shkaku pse nuk arritisukses në mbrojtjen nga të gjitha sulmet

e perëndimit. Umeti kanevojë për më shumëkontribut dhe koordinimmë të gjerë mes shtresavetë ndryshme për të arritursukses në ballafaqimin esulmit të perëndimit ndajIslamit dhe myslimanëve,sidomos me zhvillimin eballafaqimit dhe kalimin etij në etapën e dytë, tiparete të cilës do t’i shohim nëvitet e ardhshme.

Përshtati: Bekir Halimi

Kjo etapë është më errezikshme, sepse

paraqet luftë globalekundër botës islame,synon të eliminojëndikimin e Islamit

në planin ndërkom-bëtarë dhe rreh të

mobilizojë tërëbotën kundër botës

Islame.

Akt

uale

10


Prania amerikane në Irak –mes tërheqjes dhe ngeljes

Ali Husejn BAKIIR

Zinxhiri i gjakderdhjesamerikane në Irak vazhdonpërderisa vazhdon ende pra nia

e forcave amerikane në vend.Momentalisht, Sht etet e Bashkuara nëIrak ja në duke jetuar sikur mes dynofullave të darës, ato kanë dyzgjedhje, prej të cilave më e ëmblaështë e hidhur:

Zgjedhja e parë: Konkretizohetme tërheqjen dhe braktisjen nga Iraku.Opinioni i përgjithshëm amerikanmomentalisht po ushtron trysni se kjo

duhet të ndodhë. Kjo ështëdomethënia edhe e rezistencësirakiane. Ngaqë humbjet amerikane,qofshin ato njerëzore, materiale apoushtarake janë në rritje e sipër dhetashmë drejtoria amerikane s’kamundësi t’i fsheh këto gjëra paraopinionit të brendshëm, e as tëpakësojë ndikimin dhe rezultatet etyre.

Zgjedhja e dytë: Detyron bartjene humbjeve shumë të larta materiale,njerëzore dhe ushtarake që të qëndrojë

11

Akt

uale


në Irak, gjë e cila do tëthotë përulje para asajpërqindje të gjakderdhjesqë vjen prej rezistencësirakiane, e cila nuk do tëndalojë pa tërheqjen eforcave amerikane.

Mbetja në Irak dhe shpen-zimet materiale,

njerëzore dhe ushtarake

Shpenzimet reale sa shkojnë dherriten, ato janë një derdhje serioze ngaarka e Shteteve të Bashkuara; këtoharxhime do të lënë ndikim të madhnë rritjen e tatimeve. Këto harxhime,sipas ekspertit ekonomik XhozefStiglic sillen midis 750 miliardëdollarë dhe 1.2 trilionë dollarë, përvitin 2006. Por nëse ky okupator do tëqëndrojë edhe gjatë vitit 2008harxhimet do të arrijnë edhe mbi 2trilionë dollarë, natyrisht sipas njëmatematike të matur dhe tëkujdesshme.

Sa i përket shpenzimeve njerëzore,edhe këto janë në shkallë të lartë. Karaporte të huaja dhe amerikanejozyrtare që pohojnë senumri i vërtetë iamerikanëve të vrarë nëIrak ka kapërcyer 15 000qysh para një viti, madjenë atë numër s’bëjnë pjesëtë plagosurit, ata që kanëikur dhe atë që kanë bërëvetëvrasje, por që nukkanë identifikim përkatës.

Një raport mjekësoramerikan i publikuar kohëtë fundit zbulon se njënumër jo më i vogël se

5000 ushtarë amerikanëtë kthyer nga Iraku dheAfganistani kanë kryervetëvrasje, për shkak tëkujdesit gjysmak që jepetpër shërimin e tyreshpirtëror.

Ky raport thekson serastet e vetëvrasjes ngaushtarë që vizitojnëspitalin/mjekun, paspërfundimit të trajtimit

mjekësor janë në rritje e sipër. Pra,nga gjithsej numri 5000, çdo vit 1000ushtarë kryejnë vetëvrasje.

Ndërsa në aspektin ushtarak, humbjamë e madhe amerikane në mjete epersona vjen si rezultat i eksplodimevetë thjeshta, të cilat montohen anashrrugëve apo në vende tjera, që njihenme emrin AED.

Krahas mendimit se Pentagonizotëron njerëz të aftë dhe avionëspiunë të zhvilluar, prapë se prapë këtomjete nuk korrën sukses në gjetjen erezistuesve apo në gjetjen e vendevekur montohen këto eksplozivë nëpërtrotuare. Pentagoni në vitin 2004themeloi njësi speciale, që do të

merret vetëm mezbulimin e eksploziveve tëthjeshta dhe më paspengimin e realizimit tëtyre. Për këtë njësi janëharxhuar 6.3 milionëdollarë dhe përbëhet prej400 personave, por prapëse prapë nuk arritën që t’ijapin fund këtyreeksplodimeve të thjeshta,të cilat çdo ditë vrasinshumë ushtarë amerikanë.

Vërtet demokratëtjanë duke ushtruar

trysni për të caktuarorarin e tërheqjes sëforcave amerikanenga Iraku në vitin

2008, mirëpo endeasnjëri nuk ka për-mendur se duhet tëpërfundojë praniaamerikane në Irak.

Shtetet e bashkuarajanë të interesuara

që të qëndrojnë gjatëdhe pandërprerë në

Irak, gjë që do tërealizohet sipas nor-mave të marrëvesh-

jes dypalëshe meqeverinë Irakiane.

Akt

uale

12


Tërheqja nga Iraku dhe droja e Amerikës

Tërheqja amerikane nga Irakupasqyron shpëtimin e ushtrisë dhedrejtorisë amerikane, por nga kjotërheqje ka disa droje, të cilat janëduke e vonuar këtë tërheqje, sidomosduke ia shtuar kësaj edhe planet ehartuara paraprakisht, për qëndrimmë të gjatë në Irak, madje plane edhepër shndërrimin e Irakut si bazë më tëmadhe amerikane në Lindjen eMesme.

Prej këtyre drojavemund të përmendim:

Së pari: Shtimi indërhyrjes iraniane nëIrak. Tërheqja eamerikanëve nga Iraku,d.m.th., lënien e Irakut sikafshatë e lehtë përIranin, sidomos kur kemiparasysh mungesën totaletë ndërhyrjes arabe nëIrak. Arabët mungojnë nëIrak në çdo aspekt, qoftëai politik, ekonomik,madje edhe ai ushtarak.Kjo ka ndodhur për shkaktë injorimit që shtetetarabe u bënin rezistencës suniteirakiane, që është vetëm vazhdimësinatyrore arabe sunite. Si rrjedhojë, ngagjithë kjo që është duke ndodhur,fitues do të del vetëm Irani, gjë tëcilën momentalisht nuk e pranojnëamerikanët dhe as shtetet arabe, tëcilat duken se s’mund të bëjnë asgjë.

Së dyti: Shtetet e Bashkuara kanëfrikë se tërheqja nga Iraku në mënyrëtë papritur dhe gjatë sulmeve që i bënrezistenca irakiane, do t’i mundësojëAl-Kaide-së të shpallë triumfin

kundër Shteteve të Bashkuara, gjë qëdo t’i jepte vullnet dhe kurajë tëmadhe çdo grupi luftarak për tëluftuar prezencën amerikane në botëdhe kjo do të thotë se lufta e Amerikëskundër terrorizmit, e cila filloi në vitin2001 përjetoi disfatë të madhe në vitin2007.

Së treti:Tërheqja e plotë amerikanenga Iraku bie ndesh me planetparaprake të Amerikës, nëpërmjet tëcilave planifikohej shndërrimi i Irakutnë bazë ushtarake amerikane, më e

madhja në Lindjen emesme. Në një vizitë,ministri i mbrojtjes nëAmerikë, Robert Gejtstha: Shtetet e bashkuarajanë të interesuara që tëqëndrojnë gjatë dhepandërprerë në Irak, gjë qëdo të realizohet sipasnormave të marrëveshjesdypalëshe me qeverinëIrakiane. Mund të bëhetkjo edhe sipas shembullittë Koresë Jugore apo sipasnormave të sigurisë nëJaponi. Deklaratat dheplanifikimet e atilla bëjnë

të qartë mendjelehtësinë e polemikësqë është duke ndodhur momentalishtnë Kongres, në shtypin dhe nëopinionin e përgjithshëm amerikan. Ekemi fjalën për polemikën që bëhetatje lidhur me atë nëse Shtetet eBashkuara duhet të caktojnë datën etërheqjes së forcave nga Iraku oseduhet të shtojnë numrin e ushtarëvepër të realizuar gjëra pozitive, apo jo.

Vërtet demokratët janë dukeushtruar trysni për të caktuar orarin etërheqjes së forcave amerikane nga

Një raport mjekësoramerikan i publikuarkohë të fundit zbu-lon se një numër jomë i vogël se 5000

ushtarë amerikanë tëkthyer nga Iraku dhe

Afganistani kanëkryer vetëvrasje, për

shkak të kujdesitgjysmak që jepet për

shërimin e tyreshpirtëror.

13

Akt

uale


Iraku në vitin 2008, mirëpo endeasnjëri nuk ka përmendur se duhet tëpërfundojë prania amerikane në Irak.

Duke u nisur nga kjo, e kemi të qartëpërse aksioni i ndërtimit të bazaveamerikane në Irak është duke shkuarme shpejtësi dhe me shpenzime të cilatkapërcejnë një miliard dollarë. Këtë ethemi duke u mbështetur në disaraporte gazetareske qëshpeshherë kanë folur përato baza grandioze, qëShtetet e Bashkuara kanëndërtuar në Irak, madjevazhdojnë zgjerimin etyre, si p.sh. Bazagrandioze “beled”, qëgëzon 14 mile katrorë dheështë larg Bagdadit vetëm40 mile, atë fushë mëherët e shfrytëzontefakulteti irakian përpilotë. Madje, është njëbazë edhe më e madhe, e cila quhet“esed”, që gëzon një sipërfaqe prej 19mile katrorë. Po ashtu, në veri janëbazat “talil”, “sakër” dhe “kajare”.Pas okupimit menjëherë, Shtetet eBashkuara ngritën 110 baza ushtarake,ndërsa si duket, plani i tanishëm ështëforcimi adekuat i 14 bazave tëpërhershme (sipas tyre), të cilatgjend en në Kurdistanin e Irakut, nëaero portin e Bagdadit, në provincënEnbar dhe në hyrjet e jugut për nëBagdad.

Po ashtu ndërtimi i ambasadësamerikane që do të mund të punësojë1000 zyrtarë, në një sipërfaqe prej100 akrave, buzë lumit Tigër, për tubërë ambasada amerikane më emadhja në botë. Të gjitha këto nukaludojnë se shtetet e bashkuara do ta

braktisin Irakun.Në çfarëdo rasti, Shtetet e

Bashkuara në Irak duhet patjetër tëfitojnë tre gjëra:

T’i japin fund rezistencës irakiane.Të themelojnë një qeveri të qëndrueshme

që do të jetë besnike ndaj Shteteve tëBashkuara dhe do të kufizojë praninë eIranit në Irak.

Të kujdesen për përkrahjene popullit amerikan përpushtetin e tyre, gjersakujdesen në realizimin e dytë parave.

Momentalisht, asnjëranga këto tre nuk duket emundshme apo së pakuasnjëra nuk ështërealizuar deri tani.Sidomos, kur e dimë sevetë ushtria amerikanenuk është duke besuar semund t’i japë fund

rezistencës, pastaj themelimi i njëqeverie centraliste të qëndrueshme,që do t’i plotësojë kërkesat amerikaneqoftë edhe në minimum është ebarabartë me zero. Kjo u pa ngapërvoja me të gjitha qeveritë ethemeluara deri tani, duke përfshirëkëtu edhe qeverinë e Al-Maliki.

Sipër kësaj dhe asaj, vërtet populliamerikan ka filluar të vetëdijesohet seshteti i tyre është koqitur në Irak dheata duan të shpëtojnë nga kjo fatkeqësiedhe nëse çmimi i kësaj është largimii forcave amerikane nga Iraku.

(Nga numri [242] i revistës “el-Bejan”)

Përktheu: Omer Berisha

Nëse ky okupator dotë qëndrojë edhegjatë vitit 2008harxhimet do të

arrijnë edhe mbi 2trilionë dollarë,

natyrisht sipas njëmatematike të maturdhe të kujdesshme.

Akt

uale

14


Në raportin e publikuar nga njëkomision zyrtar, i ngritur nëBritani për të studiuar

qëndrimin ndaj Islamit, vërehet se si nëmendësinë popullore dhe në atë politikeështë përhapur dhe ka zënërrënjë të thella mendimi seIslami është burim kërcënimipër shtetet, popujt, kulturatdhe qytet ërimetperëndimore. Është mjaft epërhapur se Islami ështëkërcënim kryesor për paqennë botë, se fanatizmi islamikështë shndërruar në burimdhune publike dheterrorizmi, madje, poshtë elart dëgjojmë të thuhet seIslami është i njëjtë sikërcënim me nazizmin dhefashizmin që bota përjetoi nëvitet tridhjetë apo me komu -nizmin e viteve pesëdhjetë të shekullittë kaluar.

Ky raport vazhdon: Mendimi ipërgjithshëm është i idesë se luftakundër Islamit duhet të zërë patjetërvend, se islamistët fanatikë dita-ditësshtohen dhe kanë për qëllimshkatërrimin e qytetërimit perëndimor,

gjë që i gëzon, dhe selufta ndaj qytetërimitperëndimor është xhihadii urdhëruar nga feja etyre. Në literaturën evendeve perëndimoreshpesh haset shprehja sefiset e “personave me shalledhe sarëka” do të fitojnë

dhe atë, si rezultat i refuzimit tëperëndimorëve për të lindur fëmijë dhei shtimit të nevojës për azilantë, fakt qëkërcënon qytetërimin perëndimor tëhumbasë gjakun evropian dhe tëpërhapet Islami në Evropë dhe nëShtetet e Bashkuara, ndërsa tashmëështë duke u afruar edhe dita e lejimit të

Raport për Islamin nëperëndim

Alarabiya.net Rexheb el-Bena

Në raport kërkohetpo ashtu që në

perëndim të mirato-hen ligje për dënimndaj atyre që bëjnëdiskriminime për

shkak të fesë,sikundërse ligje për

të dënuar ata qënxisin urrejtjen efesë dhe të besim-

tarëve.

15


Akt

uale

mësim-besimit nëpër shkolla. Ky raport përmend po ashtu se

njerëzit në perëndim refuzojnë vërejtjete myslimanëve ndaj shoqëriveperëndimore dhe vlerave themelore tëatij qytetërimi, si p.sh. liria,demokracia, ndarja e fesë nga shteti etj.Raporti bën me dije se ngjasimi i Islamitme djallin nuk ndodh vetëm në gazetat evogla, por edhe në gazetat e mëdha,librat dhe ligjëratat, ku vazhdimishtthuhen fjalë nënçmuese përIslamin.

Në raport sillen edhestatistika se myslimanëtkanë më shumë problememe punësimin sesa tëtjerët. Shumica emyslimanëve jetojnë nëpërshtëpi jo të mira.

Në këtë situatë, raportivlerëson se është shumënaive të pretendojmë se sotnuk ka asnjë konflikt midisperëndimit dhe Islamit.Konflikti ekziston njëllojsiç ka ekzistuar në tëkaluarën, gjatë luftërave tëkryqëzatave, çlirimet

islamike në Spanjë, kur ushtriamyslimane arriti deri në jug të Francësdhe përhapja e Islamit me forcë nëShqipëri dhe Jugosllavi.

Madje, edhe sot ekzistojnë konflikteinteresash, ekziston konflikti lidhur meIzraelin dhe me naftën. Këto konfliktes’ka dyshim që ndikojnë që secili tëmundohet ta nënshtrojë tjetrin dhe përkëtë shkak, ndjenjat armiqësore ndajIslamit rriten dita më ditë. Shtoji kësajedhe konfliktin aktual me Islamin qëgjendet në Çeçeni, Afganistan dhe Indidhe konfliktet e brendshme politike nëvetë shtetet islamike. Perëndimorëtkanë mendimin se këto konflikte janëkonflikte mes modernizmit perëndimordhe ngurtësisë, e cila njihet si Islam, sidhe kujdesit të myslimanëve që të gjithaçështjeve të jetës t’u japin ngjyrë fetare.

Raporti përfundon në mendimin searmiqësia e Islamit me kulturënbashkëkohore evropiane është realitet,që s’mund të mohohet apo injorohet.

Në të mirën e perëndimit është që tëballafaqohet me këtëdukuri (për ta eliminuarkëtë realitet), madje, kjoështë përgje gjësi epersonaliteteve politike,njerëzve të mençur dhehartuesve të polit ikave nëarsim, ligjv ënie dhepunësim; dhe kry e tarëve tëkishave. Kjo ështëpërgjegjësi edhe epersonaliteteve të shquaranë shoqëritë myslimane,me qëllim të ndërtimit tëbesimit dhe të kuptimit tëdalli mit mes kundërshtimit(jo-pajtimit) me Islamindhe urrejtjes (armiqësisë)

Në këtë situatë, raporti vlerësonse është shumë naive të pretendo-jmë se sot nuk ka asnjë konfliktmidis perëndimit dhe Islamit.Konflikti ekziston njëlloj siç kaekzistuar në të kaluarën, gjatëluftërave të kryqëzatave, çlirimetislamike në Spanjë, kur ushtriamyslimane arriti deri në jug tëFrancës dhe përhapja e Islamit meforcë në Shqipëri dhe Jugosllavi.

Mendimi ipërgjithshëm është iidesë se lufta kundërIslamit duhet të zërë

patjetër vend, seislamistët fanatikë dita-ditës shtohen dhe kanëpër qëllim shkatërrim-

in e qytetërimitperëndimor, gjë që igëzon, dhe se lufta

ndaj qytetërimitperëndimor është xhi-hadi i urdhëruar nga

feja e tyre.

Art

ikuj

16


ndaj Islamit.Në raport kërkohet po ashtu që

në perëndim të miratohen ligje përdënim ndaj atyre që bëjnëdiskriminime për shkak të fesë,sikundërse ligje për të dënuar ataqë nxisin urrejtjen e fesë dhe tëbesimtarëve.

Kjo është vetëm një pjesë e asajqë thotë ky komision i profesorëveuniversitarë dhe analistëve tëmëdhenj britanikë, në krye të tëcilëve është prof. XhordonKonvaj, këshilltar në universitetinSussx. Anëtarë ishin edhe kryer -edaktori i gazetës Nju Stesmandhe shumë ligjërues të njohuruniversitarë.

Këtë raport e konsideroj doku -ment me rëndësi. Ai është dëshmi eekzistencës së ndjenjave armiq -ësore ndaj Islamit dhe mysli manëvedhe, në të njëjtën kohë, ështëdëshmi se si demokracia britanikelejon shprehjen e kësaj armiqësiendaj parimeve të thellademokratike britanike.

Na mbetet të pyesim vetveten:Çfarë bëjnë shoqatat dheorganizatat islamike?!

Detyrë e një organizate islameështë ta mbrojë Islamin, aktivitetine tyre ta shtrijnë në mesin ejomyslimanëve të vendit... dhe nëatë duhet insistuar derisa tëmundësojë Allahu i Lartmadhëruarpërgjigjen pozitive nga njerëz, tëcilët do të bartin detyrën embrojtjes të kësaj feje në perëndimdhe si rrjedhojë të mbrohet Islamidhe bota Islame nga rreziqe që i divetëm Allahu, subhanehu ue teala.

Përktheu: Omer BERISHA

Dr. Omer Sulejman el-ESHKAR

Falënderimi i takon Alalhut, Zotit tëbotërave. Paqja dhe shpëtimi qoftëmbi të Dërguarin e Allahut,

mëshirën e mbarë njerëzimit.Ata që u bindën dhe ndoqën Rrugën e

Drejtë, kërkuan dritën e të VërtetësHyjnore, këta pasqyruan humanizmin,sjelljen, barazinë dhe stabilitetin për tëcilën edhe janë krijuar dhe jetojnë. Allahui Lartësuar thotë: “Dhe Unë (Allahu)nuk i krijova xhinët dhe njerëzit, veçseqë ata duhet të më adhurojnë vetëmMua”. (Dharijat, 56) Këta njerëzadhuruan Allahun ashtu si deshi Ai dhekëta janë grupi i shkëlqyer dhe bujar.

Këta shtegtarë që janë duke shtegtuarme të Vërtetën në të vërtetë, janëmyslimanët. Islami i tyre është feja eAllahut të Lartësuar, e shpallur te të gjithëPejgamberët, po në këtë rrugë ecën edhetë sinqertët me përkushtim. Të gjithë tëdërguarit e Allahut ishin myslimanë, poedhe bijtë e tyre si dhe pasuesit i porositënqë të përfundojnë me Islam. Ibrahimi dheIsmaili, duke ngritur muret e Qabes,luteshin: “Zoti ynë! Bëna ne tënënshtruar ndaj Teje (bënamyslimanë) edhe pasardhësit tanë njëpopull mysliman (të nënshtruar ndaj

Identiteti i myslimanit

Art

ikuj

17


Teje)”; (Bekare, 128). Jusufi biri iJakubit ruan porosinë e prindërve dhe ilutet Allahut të Lartësuar që të vdes nëIslam: “Më bëj mua që të vdesMysliman (si një i nënshtruar VullnetitTënd) dhe më bashko me të drejtët”.(Jusuf, 101).

Të gjithë këta që udhëtuan gjatëkohërave me Dritën e Krijuesit ishinmyslimanë që nuk iu përulën rrethanavetë kohës, nuk u mbështetën vetëm nëmendjet e tyre por vazhduan me Dritëne udhëzimit dhe ndriçuan mendjet dhezemrat. Këta janë të dalluar në botën enjerëzimit me veçori dhe cilësi të qarta,apo me shprehje tjera ata kanë identitetdhe personalitet të caktuar dhe tëpërsosur. Të dërguarit e Allahut,Pejgamberët, pasuesit e tyre i gjejmë tëvetmit që përfaqësojnë Islamin mebesnikëri dhe sinqeritet.

Personaliteti Islam gjatë shekujve

Identiteti i myslimanit gjatë shekujvepërjetoi agresione dhe sulme nga më tëndryshmet, qëllimi ishte asgjësimi dheeliminimi i tij. Tiparet e agresionit ishintë llojllojta, armiqtë e Islamitpromovuan dyshime duke paraqiturfilozofi dhe kultura të ndryshme, kështu

këto depërtuan në masë dhe koncepti enocioni Islam u njollos.

Është e vërtetë që sot identiteti imyslimanit nuk paraqitet dhepërfaqësohet në kushtet dhe nevojatreale dhe ashtu siç kërkohet në tëvërtetë. Për këtë është nevoja që tëriparaqiten sërish shtyllat drejtuese tëpersonalitetit Islam. Asgjë tjetër, vetëmidentitetin që përfaqësuan të dërguarit eAllahut të Lartësuar, sahabët endershëm dhe dijetarët e mirënjohurIslamë. Pra, referencë për formimin eidentitetit të mirëfilltë janë të parëttanë, që për bazë kishin Librin e Allahutdhe sunnetin e Muhamedit, salAllahualejhi ue selem.

Në vazhdim do të veçojmë dy ngashtyllat bazë që shërbejnë për pikënisje.

Ngjyrosja me fenë e Allahut të Lartësuar.

Allahu i Lartësuar thotë: “(Feja e Besimiynë, Sibgati – ngjyrosja - ynë) është Sibgatii Allahut (Feja e Tij, Islami) dhe cila fe(besim, Sibgah) mund të jetë më e mirë see Allahut?“(Bekare, 138). Feja e tij ështëIslami më të cilën myslimani ngjyrosbindjet, mendimet, ndjenjat, konce ptet,qëllimet, sjelljet dhe veprimet.

Myslimani veçohet me këtë ngjyrosje

18

Art

ikuj


Hyjnore duke iu nënshtruar të gjitharregullave dhe ligjeve Islame dhe duke epranuar atë si tërësi: “O ju që besuat,hyni në islamin e tërësishëm (përq -afo jeni fenë islame në tërësi), e mosndiqni rrugën e djallit, sepse ai ështëarmik juaji i hapët”. (Bekare, 2008)

Kjo realizohet mbi këto baza:- Njohja e islamit mbi bazën e

Kur’anit dhe sunnetit;- Njëshmëria e udhëzimit është vetëm

nga Allahu i Lartësuar.- Veprimi që duhet të shoqërojë

bindjen.- Thirrja në udhëzimin e Allahut të

Lartësuar.- Edukimi mbi parimet bazë të

Islamit.

Vizioni dhe largpamësia.

Myslimani që është udhëzuar meUdhëzimin Hyjnor, ka fituar dhuratëdritën e mendjemprehtësisë. Allahu iLartësuar thotë: “Allahu është Valiu(Mbrojtësi, Ruajtësi) i atyre që ebesojnë Atë. Ai i nxjerrata nga errësira nëdritë, por sa për ata qënuk besojnë, Eulija(mbësh tetës, ndihmues)të tyre janë Tagutët: këtai nxjerrin nga drita dhe izhys in në errësirë. Këtajanë banorët e Zjarritdhe atje do të banojnëpërg jithmonë”. (Bekare,257)

Drita me të cilën jetonmyslimani është drita eAllahut me të cilën ndiçonzemrën e robit të Allahut,Ai në kaptinën e dritës,

ajeti 35 thotë: “Allahu është drita eqiejve dhe e tokës. Shembulli i Dritëssë Tij është si të kishim një kënd tëerrët dhe në të një llambë, llamba efutur në një kupë qelqi, kupa e qelqitsi të ishte yll që shkëlqen i ndezurnga një pemë e bekuar, nga ulliri, asnga lindja (që nuk i merr rrezet vetëm nëmëngjes), as nga perëndimi (që nuk imerr rrezet vetëm pasdite, por është nënrrezet e diellit gjatë gjithë ditës), vaji i tëcilit digjet vetvetiu edhe pse nuk e kaprekur zjarri fare. Dritë përmbiDritë! Allahu udhëzon drejt Dritëssë Tij atë që do Ai. Allahu sjellshembuj e përngjasime përnjerëzimin dhe Allahu është për çdogjë i Gjithëditur”.

Drita e Allahut të Lartësuar prodhondhe ndërton te myslimani vizionin emendje mprehtësisë, kështu që mysli -mani arrin të krijojë një vizion të qartëmbi të vërtetën dhe dallon të vërtetënnga gënjeshtra.

Sot, është më se e nevojshme tëmobilizohemi me urtësi dhe mençuri,

dhe vetëm në këtë mënyrëmund ta ngrejmë fjalën eAllahut, dhe ta asgjësojmëdhunën e errët që kapërfshirë njerëzimin. Keminevojë për maturi dhepjekuri, që të hartojmëstrategjinë e njohjes sëmiqve dhe armiqve.

Dhe në fund, e lusAllahun e Lartësuar të nadhurojë udhëzim, urtësi,personalitet dhe veprim tëdrejtë.

Përktheu dhe përshtati:Ulvi Fejzullahu

Të gjithë këta qëudhëtuan gjatë

kohërave me Dritëne Krijuesit ishin

myslimanë që nuk iupërulën rrethanave

të kohës, nuk umbështetën vetëmnë mendjet e tyrepor vazhduan me

Dritën e udhëzimitdhe ndriçuan mend-

jet dhe zemrat.

19


Allahu, kur e zbriti Ademin në tokë, raca e tij ushumua shumë shpejt, por ata të gjithë ishin nëbesimin e pastër islam për rreth dhjetë shekuj,

derisa devijuan nga rruga e drejtë, arsye për të cilënlindi nevoja e dërgimit të një të dërguari, që do t’ubënte dave-thirrje për t’u kthyer në fenë e tyre tëvërtetë. Ky i dërguar ish Nuhu, alejhi selam. Kështu,pas tij Allahu dërgoi profetë kohë pas kohe që t’ikthenin njerëzit e devijuar në besim. Sa herë që ndonjëpopull devijonte, menjëherë u dërgohej thirrësi i tyre,e shpeshherë ndodhte që të dërgoheshin më shumë senjë profet në një kohë tek popuj të ndryshëm, e disa

Art

ikuj

DAVEJA -Misioni i çdo besimtari

Shkruan: Lulzim SUSURI Është gabim që njëthirrës të mësojë një

fjalim të caktuarpërmendësh e pastajta përdor atë në çdo

vend, me çdo llojnjeriu dhe në çdo

situatë, duke mos iinteresuar aspak

shkalla e tyre e bes-imit, diturisë, men-talitetit, moshës apo

gjëra tjera.

20


herë edhe tek një popull. Kështuvazhdoi ky sunet, derisa Allahu dërgoiprofetin e fundit, Muhamedin,salAllahu alejhi ue selem, me të cilinmbylli mesazhin e profecisë. Ai ishtevula e tërë profetëve dhe udhëzues eqortues për mbarë botën deri Ditën eGjykimit.

Por, pasi njerëzit gjithmonëmashtrohen pas dyshimeve dheepsheve, Allahu, pas vdekjes sëMuhamedit, salAllahu alejhi ue selem,thirrjen në fe të tij ua la obligim tëgjithë besimtarëve.

Për këtë, Allahu thotë në Kur’an:“Thuaj kjo është rruga ime - feja -me të cilën thërras për tek Zoti im,unë dhe ata që më pasojnë mua...”(S: Jusuf, 108). Kurse i Dërguari,salAllahu alejhi ue selem, na thotë:“Transmetoni nga unë qoftë vetëm një ajet...”(Buhariu, nr. 3461). Kështu që, nga kyajet dhe hadith i lartpërmendur, dhenga shumë të tjerë, kuptojmë se thirrjanë rrugën e Allahut është obligim ibesimtarëve, i cili mbetet i gjallë derisatë ekzistojë feja e Zotit. Mirëpo, ajoështë obligim publik (farz kifaje), tëcilin, nëse disa besimtarë e kryejnë, tëtjerët lirohen nga përgjegjësia. Për këtëAllahu thotë: “Le të jetë një grup prejjush që të thërrasë për tek e mira, tëurdhërojë për vepra të mira dhe të

ndalojë nga të këqijat” (S. Ali Imran,104). Por, nëse ky grup nuk e kryenkëtë detyrë siç duhet, atëherë duhet tëmobilizohen edhe të tjerë, që t’ia dalinmbanë detyrës.

Daveja nuk ka mënyrë të caktuar qëlipset ndjekur patjetër, ose përndryshenuk pranohet. Mënyrat e saj janëdinamike dhe mund të ndryshojnë sipassituatës dhe arsyeve. Nëse i mëson njëajet një tjetri, ke bërë dave; nëse mësonnjë hadith dhe pastaj ia tregon një tjetri,je thirrës; nëse e mëson fëmijën, gruan,nxënësin tënd, je duke kryer obligimin.Por daven secili e ka obligim aq sa kamundësi, qofshin ato mundësiekonomike, fizike, përgatitje shkencoreetj.

Qëllimet e davetit:Pa dyshim ato janë shumë dhe të

ndryshme, por më kryesoret qëbesimtari duhet t’i ketë patjetërparasysh dhe t’i ketë prioritet të tij janëdy:

1- Njohja e Allahut. T‘ua mësojmëtë tjerëve obligimet tona ndaj Allahut sidhe çfarë shpërblimi na pret nëse ikryejmë këto obligime.

2- Përhapja e mirësive mesbesimtarëve dhe zvogëlimi i sherrit.

Këto janë dy prioritetet kryesore qëduhet të ketë parasysh çdo thirrës.

Kushtet e davetit: Ato janë pesë:1- Lënda në të cilën thërret,

Islami.2- Thirrësi3-I thirruri4- Metoda (menhexhi) që ndjek

në thirrje.5- Sjellja e thirrësit me atë që eA

rtik

ujAi që nuk ka etikë, që nuk është indershëm, nuk mund të jetë ass-esi thirrës, nuk mund t’i përmirë-sojë tjerët kur ka nevojë vetë përpërmirësim. Etika është kurora ethirrësit, pa të nuk mund ta meri-tojë nderin thirrës.

21


Art

ikuj

thërret në momentin e thirrjes.Këto janë kushtet që duhen patur

parasysh në davet; sa më të plota të jenëato, aq më i suksesshëm është davetidhe rezultatet do të jenë më pozitive.Por, nga këto të pestat më kryesoretjanë dy prej tyre: thirrësi dhe i thirruri.

Thirrësi:Thirrësi është zëvendësi i të

Dërguarit, salAllahu alejhi ue selem, icili kryen detyrën e tij të shenjtë.Andaj, për të patur sukses në këtëmision duhet patjetër të jetë njeri izgjedhur, ashtu siç ishin të zgjedhuredhe të Dërguarit.

Cilësitë e thirrësit:1- Devotshmëria dhe sinqeriteti:Thirrja islame nuk është si ato tjerat.

Ajo, nëse nuk ngrihet mbi sinqeritetin ethirrësit, nuk ka sukses, ndërsa thirrjete tjera, qofshin ato religjioze, filozofike,partiake, ideologjike etj. ngrihen edhembi mashtrime dhe mbigënjeshtra, dyfaqësi dhedyfytyrësi. Edhe pse duketse këto të fundit janë tësuksesshme, kjos’nënkupton aspak se janëtriumfuese dhefrytdhënëse, sepse,pavarësisht se ndodh tëkenë rezultate, këtorezultate janë mashtrim ikësaj bote, e në botëntjetër i pret dënimi. Sa mëe madhe të jetëdevotshmëria aq më i madhdo të jetë edhe rezultati.

2- Dituria dhe fikhu:Allahu thotë: “Thuaj:

kjo është rruga ime - feja

- me të cilën thërras me syçelëti përtek Zoti im, unë dhe ata që mëpasojnë mua...” (S: Jusuf, 108).

Nuk mjafton vetëm devotshmëria përarritje të suksesi, duhet patjetër të ketëdituri në atë që thërret dhe të jetëlargpamës. Në ajetin e lartpërmendurceket fjala (besiireh), e cila, sipasdijetarëve, nuk ka kuptimin vetëmdituri, por diç më shumë se ajo. Atakomentojnë se ajo, d.m.th., të paturit editurisë, e planeve afatshkurta dheafatgjata, nënkupton nevojën e tëkuptuarit të qëllimit të fundmë tëdaves, dobitë dhe rezultatet e saj...Ndërsa Ibën Tejmie thotë:(besiireh), do të thotë: të kesh dituri,butësi dhe durim. Dituria vjen paradaves, butësia gjatë daves, kurse durimipas daves” (Mexhmul fetava: 28/137).

3-Durimi:Dituria është shkaku i suksesit,

mirëpo durimi është arma përmes tëcilës thirrësi mund të realizojë misionin

e tij. Kështu që, kushdëshiron të fitojë betejën etij pa u armatosur, le ta dijëse nuk do ta arrijë kurrëqëllimin e tij. Allahutregon se si e këshilloiLukmani djalin e tij duke ithënë: “Urdhëro në tëmirë dhe ndalo nga ekeqja dhe duro nga ajoqë të godet”. S. Lukman,17. Pasi ai e dinte se pasdaves, prirja e natyrshme enjerëzve është që tëshfaqin fillimisht jo pakkundërshti ndaj asaj që iparashtron thirrja, arsyepër të cilën lipset treguardurim.

Nëse i mëson një ajetnjë tjetri, ke bërë

dave; nëse mëson njëhadith dhe pastaj iatregon një tjetri, je

thirrës; nëse e mësonfëmijën, gruan,

nxënësin tënd, jeduke kryer oblig-

imin. Por daven secilie ka obligim aq sa kamundësi, qofshin atomundësi ekonomike,

fizike, përgatitjeshkencore etj.

Art

ikuj

22


4- Falja e gabimeve të të tjerëvedhe mos hidhërimi me ta:

Natyrshmëria e dhuruar posaçërishtpër njeriun prej Allahut, është qëthirrësit të kenë armiq të cilët do tëshpifin ndaj tyre dhe do t’i armiqësojnëata. Por, ai duhet patjetër t‘ua falëgabimet që të tjerët bëjnë ndaj tij. Nëseua falë gabimet ndaj tij, atëherë kjo do tëvërtetojë te të tjerët se ai nuk hakmerretpër vete, nuk hidhërohet për veten e tij,por edhe hidhërimi i tij bëhet përAllahun e jo diç tjetër. Kjo tregon prej tijsinqeritet në thirrje sepse nuk iintereson vetja e tij, por ajo që iintereson është arritja e shpërblimit tekZoti dhe dhënia mundësi të tjerëve që tanjohin Atë.

Ky veprim, së bashku me atë para tij,pra durimin, janë fshehtësia e vazhdimitnë dave dhe mos ndërprerja e saj. Sepse,nëse sa herë që fyhesh, shpifet ndaj tejedhe kundërshtohesh, gjithmonëhidhërohesh me ta, atëherë kurrë nuk dotë jesh i qetë dhe i disponuar në këtëmision.

5- Modestia dhe përzierja mënjerëzit e mos izolimi nga ta:

I Dërguari, salAllahu alejhi ue selem,përzihej me njerëz, i vizitonte tësëmurët, i përcillte xhenazet, i martontenjerëzit, u ndihmonte të varfërve etj. Saishte në Mekë para shpërnguljes, ivizitonte haxhilerët nëpër shatorret etyre dhe u parashtronte Islamin.

Ishte i thjeshtë dhe s’nënçmonteaskënd, rrinte me të gjithë dhebisedonte me ta. Ishte shok i mirë mekëdo që takohej, qoftë edhe me atë qëtakonte për herë të parë, bisedonte meta aq hapur dhe tregonte aq respekt, sasecili prej tyre mendonte se ai ështëshoku më i mirë i të Dërguarit, salAllahu

alejhi ue selem. Ai në një hadith thotë:“Kush bëhet modest, për hir të Allahut, Allahudo ta ngrejë” (Ahmedi dhe Muslimi nr.91).

6- Edukata dhe morali:Ai që nuk ka etikë, që nuk është i

ndershëm, nuk mund të jetë assesithirrës, nuk mund t’i përmirësojë tjerëtkur ka nevojë vetë për përmirësim. Etikaështë kurora e thirrësit, pa të nuk mundta meritojë nderin thirrës. Allahu tëDërguarin, salAllahu alejhi ue selem, edërgoi me gradën më të lartë të moralit,e megjithatë, ia kujtoi rëndësinë emirësjelljes duke i thënë: “E sikur tëishe i vrazhdët dhe zemërfortë,ata do të largoheshin prej teje...”(S. Ali Imran, 159). Thirrësi pa etikë nukmund të ndikojë assesi te tjerët sepsesjellja, punët dhe respekti janë daveti mëi madh dhe më i suksesshëm sesa vetëfjala.

Këto janë ndër vetitë më kryesore qëduhet të ketë parasysh thirrësi në kohëntonë.

I thirruri në fe dhe rëndësia enjohjes së tij:

Ky person - i thirruri - është kushti mëi rëndësishëm nga të gjitha kushtet edaves. Kjo, sepse daveti nuk ështëngritur dhe obliguar për diç tjetër vetëmse për shkak të tij, që të përfitojë dhe tëkthehet tek e vërteta. Kjo është arsyejapse duhet kushtuar atij rëndësi, duhetstudiuar gjendjen e tij, sjellja me të etj.

Është çmenduri të mendosh semjafton vetëm thënia e fjalës tjetrit, futjanë vesh asaj që thirrësi do, duke mos uinteresuar për gjendjen e tjetrit,rrethanat në të cilat ai është, a e kakuptuar si duhet apo jo...

Është gabim që një thirrës të mësojë

23


Art

ikuj

një fjalim të caktuar përmendësh e pastajta përdor atë në çdo vend, me çdo llojnjeriu dhe në çdo situatë, duke mos iinteresuar aspak shkalla e tyre e besimit,diturisë, mentalitetit, moshës apo gjëratjera.

Thirrësi duhet patjetër të ketëparasysh disa aspekte lidhur me personintë cilit i komunikon fenë e Zotit dhe ethërret në të. Ndër të tjera janë edhekëto:

1- Të ketë parasysh natyrat endryshme të njerëzve. Kjo për arsyese çdo njeri ka natyrën e tij. Prej tyre kashumë të mençur, mesatarëetj. Ka të civilizuar dhe jo tëtillë. Ka të tillë që ndikohenme tregime inkurajuese e tëtjerë kërcënuese... Andajurtësi e thirrësit është që t’iketë parasysh këto dallimedhe t’ia përshtatë fjaliminsecilit njeri ashtu siç duhet.

2- Të ketë parasyshgjendjet e tyre tëimanit.

Pra, duhet ditur së pari çfarë feje itakon, nëse është mysliman, çfarëshkalle besimi ka njeriu që i flet, aështë fillestar apo i rishtuar, a ështëprej atyre që falen apo jo.

3- Njohja e gjendjeve të tyreshpirtërore, gjendjet e rëndapersonale, dhe nevojat më tërëndësishme. Nëse dikujt i ka ndodhurndonjë fatkeqësi, e ka kapluar varfëria,aq sa femrat e familjes së tij nuk kanëpetka për ta mbuluar trupin sipasrregullave fetare, atëherë nuk ështëurtësi e as thirrje që të ngrihemi dhet’u tregojmë se një gjë e tillë ështëmëkat. Kjo s’është dave, por në këtërast obligim dhe thirrje me vend është

t’u sigurojmë rroba me të cilat do tëmbuloheshin siç duhet. Kjo ndihmë mevend do të ishte shumë më efektive përta dhe do të mjaftonte më tepër se t’uflisje disa ditë apo javë të tëra.

4-Duhet patur parasyshzakonet e tyre

Ato zakone që s’janë pjesë e fesë, e astë dëmshme për të, atëherë s’kadyshim që janë të lejuara dhe nuk keminevojë të debatojmë për to.

Kurse ne jemi duke folur për traditatqë janë bërë pjesë e fesë së tyre, apoato që nuk janë të tilla por megjithatë

janë të dëmshme. Në këtë rast duhet

treguar shumë maturi dheduhet bërë ndryshimeshumë ngadalë. Ato janëshumë të rrezikshme përta humbur thirrësiimazhin e tij të mirë tepopulli nëse u shpall luftëhaptas këtyre zakoneve.Kjo nuk nënkuptonkënaqjen me ato zakone,

nënshtrimin ndaj tyre apo të punuarit etyre. Jo, kjo nuk duhet të ndodhë. Porduhet së pari mos t’i kundërshtojëhaptas, por as mos t’i lavdërojë ato, pratë jetë neutral për aq kohë sa ta gjykojëtë arsyeshme vetë thirrësi. Pra, nësenuk mund t’i kundërshtojë ato, atëherëtë mos flasë mirë për to.

Kjo është pika ku shumica e thirrësvekanë dështuar, edhe pse kanë qenëshumë të aftë, të shkolluar, të zellshëmetj. Lusim Allahun ta udhëzojë çdothirrës që dëshiron sinqerisht tëkontribuojë në rrugën e të dërguarvedhe detyrën e marrë mbi supe ta çojënë vend si duhet..

Por, nëse ky grupnuk e kryen këtëdetyrë siç duhet,atëherë duhet të

mobilizohen edhe tëtjerë, që t’ia dalin

mbanë detyrës.

24


Shikova rreth vetes nuk e pashë hijentime!!

Ngrita shikimin në qiell, dielli nëkupën e qiellit, nuk pashë asnjë shenjëtë reve. Prapë hodha shikimin rrethvetes nuk e gjeta hijen.

Subhanallah!! Ku shkoi, ecte memua...

U ktheva mbrapa e kërkova dhe egjeta pranë një shkëmbi.

I thashë: Hija ime ku mbete? Pse nukvjen pas meje që të vazhdojmë rrugën?

Hija: Jam lodhur (mërzitur) dukeecur me ty.

I thashë: Cila është arsyeja?!Hija: sepse ti më çon në poshtërim në

disa vende dhe unë nuk jam krijuar përato. Ti bën disa veprime në shikim tëjashtëm duken si të sinqerta por nëbrendësi është dyfaqësia, ah sikur tëmos isha hija jote.

I thashë: Ti dëshiron ndarjen prejmeje, kurse të tjerët dëshirojnë takiminme mua, ndoshta mos po gabon nëgjykim, o hija ime.

Hija: Pasha Allahun s’po gaboj.Njerëzit shohin vetëm pjesën tënde tëjashtme, por unë njoh anën tënde tëbrendshme.

I thashë: Çka po rreh me këto fjalë?Hija: Qëllimin tim e di mirë, njerëzit

nuk janë vazhdimisht me ty sikurseunë, sikur ta shikosh zemrën tënde, dotë shohësh se është bërë e zezë.

I thashë: Cila është arsyeja e nxirosjesë saj?

Hija: Mos sinqeriteti në punë dhedyfaqësia në veprime.

I thashë: A thua deri në këtë masëndikon kjo sjellje në zemër?

Hija: Po, vërtet sinqeriteti është bazëe veprës, saqë në një fjalë të urtëA

rtik

uj

Bisedë me hijenMuhamed DEUSERIJ

25

Art

ikuj


thuhet: ai i cili nuk ka sinqeritet mos tëlodhet.

I thashë: Kjo pra është një çështjeserioze për vetveten!!

Hija: E the të vërtetën, pa dyshim qësinqeriteti është një kapitull me rëndësiqë në të mund të ndikojë shejtanikështu ta dëmtojë veprën e njeriut. Përkëtë Sufjan Thevriu ka thënë: Mëvështirë për mua ishte shërimi isinqeritetit.

I thashë: Por njerëzit këtë nuk e dinëse unë veproj me dyfaqësi.

Hija: Ti a je prej atyre që në veprim keparasysh vetëm njerëzit apo edhe Zotine tyre. Tek Allahu i Lartësuar nukfshihet asgjë, çdo gjë është e zbuluar nëDitën e gjykimit, trupi, shpirti,ndërgjegjja, vepra, ardhmëria. Të gjithapengesat bien dhe sekretet zbulohen.Shoku im, atë ditë nuk të bën dobinjeriu, por vepra e bërë me sinqeritet,mbuloje adhurimin tënd, kështu qëshejtani mos ta rrëmbejë. Prej tësinqertëve kishte të tillë që njëri kishteagjëruar dyzet vjet dhe nuk e dinteaskush, kur dilte nga shtëpia për në tregme vete i kishte dy pjesë të bukës dhe ijepte sadaka. Në shtëpi mendonin se ika ngrënë kurse shokët në tregmendonin se ka ngrënë ushqim nështëpi.

I thashë: Vërtet ma ndërrove mendjenpër veten time, o hija ime. Por më tregodiç mbi shenjat e dyfaqësisë?

Hija: Pyete veten se ti je njohës ivetvetes.

I thashë: Mos ngurro hija ime, mëtrego, se vërtet kam vendosur që të jemi sinqertë, inshaAllah.

Hija: Aliu radijallahu anhu ka thënë:Dyfaqësia ka tre shenja: ështëpërtac kur është në vetmi; është

aktiv kur është me njerëz; kurlavdërohet vepron, por kurqortohet pakëson punën.

I thashë: Ah mjerë për mua, paskanhumbur veprat e mia.

Hija: Ripërtëri vendosmërinë,ripërtëri besën me Allahun e Lartësuar.Çdo herë lute Allahun për sinqeritet nëvepër derisa Allahu të bekojë ty nëveprat tua, ashtu siç e bekoi Omer b.Abdulazizin (Allahu e mëshiroftë).

I thashë: Pas një mendimi dhe analizethashë vërtetë do të lëvizi mevendosmëri inshaAllah.

Hija: Fillo shoku im duke e angazhuarveten në sinqeritet dhe lëviz mevendosmëri para se të djegë(shkatërrojë) hija jote.

I thashë (i habitur): Çka thua?! Vallë atë dëmton hija?

Hija: Po shoku im.. Kemi dy lloje tëhijeve, e ato janë:

Hija e urryer. Allahu i Lartësuarthotë: “Shkoni tek ajo hije (mjegull etymit të Zjarrit të Xhehenemit) që ka tredegëzime. Që nuk bën as hije, as nukmbron prej flakës.” (Murselat, 30-31)

Hija e preferuar (e pëlqyer). Ështëhija e xhenetit, Allahu i Lartësuar thotë:“Janë nën drunj të pemëve pa therra(pa gjemba). Të bananeve me frutapalë-palë. Nën hije të përhershme.Pranë ujit rrjedhës.” (Vakia, 28-31)

Shoku im, ke rastin të zgjedhësh secilën hije dëshiron. Ai që e kërkonsinqeritetin nuk lodhet. (Mos harro se)era e dheut nga sinqeriteti është më emirë sesa aroma e parfumit që vjen ngadyfaqësia.

Përktheu: Valdet Kamberi

Art

ikuj

26


Në një rast, teksa flisja me disa tërinj për teknologjinë dhe përrevolucionin e informimit që

përjetojmë tani, një anëtar i audiencëstime më befasoi me një pyetje kur tha:“A janë të nevojshme në Islam këtoshkenca materiale (fizike),teknike, industriale dhe tëtjera, të kësaj bote? Studimii këtyre shkencave a nashpien më afër Allahut?”

Mënyra se si ma drejtoipyetjen më tregoi se aipothuaj e kishte formuarpërgjigjen. Ai pothuaj ishte ibindur se këto shkenca qëmerren vetëm me këtë botëtë largojnë apo të shmanginnga Allahu dhe nga shpëtiminë botën tjetër.

Ky qëndrim është një ngashkaqet më verbuese përsebota myslimane vuan nga prapambetjateknologjike.

Ideja se dituria duhet të jetë ekufizuar në një numër disiplinash tëveçanta fetare dhe duhet tëpërqendrohen në një vijë specifike tëçështjeve (përfundimeve) tëhollësishme së tepërmi, është një ide që

na shpie në kundërshtim me frymënislame.

Fjala e parë që i zbriti të Dërguarit tëAllahut, paqja dhe shpëtimi i Zotitqoftë për të, ishte: “LEXO”!

Kjo është një urdhëresëe madhe. I tregonnjerëzve që mos talëshojnë veten e të bien nënjë moçal dijeje, por tëtërheqin veten e tyre mëlart në një nivel ku ata dotë pajisen, të aftësohendhe përgatiten që të jenëmëkëmbës të Allahut nëTokë dhe të marrin (nisin)detyrën e zhvillimit tëbotës së tyre.

Kjo është një detyrë evështirë që kërkon dije,fuqi, industri, dashuri,dhe besim për ta kryer.

Ky urdhër për të lexuar, i adresohetmendjeve tona dhe thekson rëndësinë edijes tek ne.

Sa mahnitëse dhe sa mrekullueseështë që fjala e parë e Kur’anit që uzbrit ishte “Lexo!”

Sa befasuese është se myslimanët janënjerëzit që më shumë e kanë neglizhuar

Islami dhe përparimiteknologjik

Selman el-Aude

Kjo duhet të jetë enxitur në nivelinshoqëror përmes

lëvdatave dhe mirën-johjeve publike për

ata që bëjnë zbulimetë tilla. Gjithashtu

duhet që edhe finan-ciarisht të jetë e

përkrahur përmesdhënies së bursave

dhe ‘fituesçmimeve’.

Art

ikuj

27


leximin. Të gjitha vëzhgimet dhehulumtimet e sjella në literaturënglobale tregojnë se myslimanët kanëshkallën më të lartë të analfabetizmit nëbotë.

Kjo kulturë e nënçmuar dhe enënvleftësuar ndaj shkencave dhe tëtillat si ato, të trajtuara si të kundërtame frymën islame është arsyeja se përseqytetërimi islam sot është në hijen eprapambetjes aq larg mbrapa botës nëshkencë, teknologji, dhe prodhimtari.

Allahu thotë: “A nuk e sheh seAllahu lëshon nga qielli ujë, e Nenxjerrim me të fruta, ngjyra e tëcilave është e ndryshme, e edhe nëpërkodra ka vija të bardha e të kuqengjyrash të ndryshme, e ka edheshumë të zeza. Edhe nga njerëzit,nga gjallesat, nga kafshët po ashtuka të ngjyrave të ndryshme. PoAllahut ia kanë frikën nga robërit eTij, vetëm dijetarët, Allahu është mbigjithçka është mëkatfalës.” (SureFatir: 27-28).

Këto ajete u referohen mësimevesikur shembulli i shiut, frutat mengjyrat e tyre të llojllojta, llojet emaleve, speciet e ndryshme të kafshëve

dhe variacione që ekzistojnë midisqenieve njerëzore. Këto ajete natregojnë në gjuhën më të qartë tëmundur që njerëzit mund ta kenë njëmjet për të arritur besimin më të madhnë Allahun dhe të pasurit dituri tëmadhe për Madhështinë dhe Fuqinë eTij.

Atëherë prej nga vijnë njerëzit meidenë se dituria për botën materialenuk ka mundësi të të sjellë më afërAllahut?!

Nëse e shikojmë me kujdes këtoajete, ne mund të shohim se ato ureferohen temave gati të çdo shkence tëtë shkuarës dhe të tashmes, duke filluarnga astronomia dhe gjeologjia deri tezoologjia, botanika dhe antropologjia.Shkencat si këto janë “lëndë e parë”nga të cilat avancimi teknologjik ështëndërtuar.

Kur ne e konsiderojmë rëndësinë qëKur’ani i jep këtyre shkencave që tëshqyrtohen dhe hulumtohen, ështëhutuese të gjejmë se shoqëritëmyslimane bashkëkohore janë tëlarguar nga të gjitha qytetërimet ebotës nga ambienti i konkurrimitteknologjik. Megjithëse ne zotërojmë

: “A janë të nevo-jshme në Islam këtoshkenca materiale(fizike), teknike,industriale dhe të

tjera, të kësaj bote?Studimi i këtyre

shkencave a na shpi-en më afër Allahut?”

28

Tem

a


një trashëgimi të pasur qëna jep çdo arsye dhe çdomjet për ta zhvilluarqytetërimin tonë, ne jemifatkeqësisht më pak tëpërgatitur nga të gjithënjerëzit e botës për tëdrejtuar trenin e progresitqë është duke ecur në njëshpejtësi të madhe që nuke pret askënd.

Islami ka një qëndrim shumë tëleverdishëm të dijes dhe të gjithaformave të hulumtimeve shkencore.

Kur’ani është shumë i qartë nëinkurajimin e tij për mësim. Në tënjëjtën kohë, inkurajon leximin dhemeditimin tonë të jetë i mbështetur ngapërkujtimi i Allahut, me qëllim që ne tëmundohemi të shmangemi nga devijimimoral dhe material, e cila mund tërezultojë nga dobësia njerëzore dhe njëtendencë për të ndjekur interesat eautoritetit dhe dëshirat e kotapersonale.

Pyetja që ne duhet të pyesim mengulmim është kjo: Se përsemyslimanët e sotëm janë larguar aqshumë nga kërkimet shkencore dheteknologjike? Përse ata nuk marrinperceptojnë inkurajimin që gjendet nëKur’an dhe Sunnet për kreativitet ,produktivitet dhe zhvillim të shoqërisë?

Ne duhet të lexojmë Kur’anin dheSunnetin në të gjitha aspektet e jetëssonë, në të gjitha përpjekjet tona, qoftësi agronom, prodhues, doktorë oseshkencëtarë.

Pa dyshim, ne vuajmë nga të metatserioze me largimin tonë nga udhëzimii fesë lidhur me vlerën e diturisë.Allahu e krijoi njerëzimin dhe nafurnizoi me gjithçka në Tokë. Thotë

Allahu në Kur’anin Fisnik:“Ai (Allahu) është që përjuve krijoi gjithçka ka nëTokë…” (Sure Bekare:29). Gjithashtu, Allahu nabëri të jetojmë në këtëTokë. Ai, i Lartësuar, thotë:“…Ai së pari ju krijoinga dheu dhe ju bëribanues të tij, andajkërkoni falje prej Tij dhe

shprehni pendim te Ai…” (Sure Hud:61)

Allahu i dha njerëzimit pushtetin mbiTokë me virtytin e diturisë dhe arsyesqë Ai na bekoi. Neve gjithashtu na ështëdhënë përgjegjësia e kujdesit ndajTokës. Ne jemi të inkurajuar tëshikojmë në fenomenin e krijimit dhetë shohim qartë ligjet dhe modelet qëAllahu i ka venduar, duke përfshirëstrukturat dhe arsyet që drejtojnëngritjen dhe rënien e qytetërimeve.

Allahu ka bërë të gjithë këtë një mjetqë të pasurojmë të dy jetët tona,shpirtëroren dhe atë materialen.

Allahu na ka zbritur Kur’anin që tëjetë një kriter për ne që ta zbatojmë nëjetën tonë si të kësaj bote ashtu edhe tëasaj shpirtërore.

Mësimet e tij janë ajetet e Kur’anitpër të menduarit, meditimin dhehulumtimin , që janë pikërisht këto qëlidhen me ligjin islam dhe doktrinënfetare.

Vërtetë, Allahu tregon se: “…Ne ekemi zbritur edhe hekurin që në tëka forcë të fortë dhe dobi përnjerëz…” (Sure Hadid: 25).

Në këtë ajet, Allahu tregon se sashumë njerëzimi përfiton nga hekuri,sepse ne prodhojmë nga ajo shumëmjete (vegla, orendi, makina) dhe

Atëherë prej ngavijnë njerëzit me

idenë se dituria përbotën materiale nuk

ka mundësi të tësjellë më afër

Allahut?!

29

Tem

a


pajisje ose mekanizma të ndryshme. Nëfakt, hekuri është i nevojshëm përshumë makina dhe teknologji tona tëpërditshme. Në kërkim të ndonjëditurie përfituese dhe të duhur, mundtë na afrojë më afër Allahut dhe tëfitojmë Mëshirën e Tij, me kusht që t‘ialehtëson dhe t’i ndihmon njerëzimitjetesën dhe menaxhimin e Tokës, dhekrijimin e besimit. Juristi el Mauardishprehet: “…diçka që na ndihmon përt’i realizuar detyrat tona dhe tëzhvillojë jetën e civilizuar në Tokë”. Kjopërfshin diturinë islame si edhe dituritëe ndryshme si në fushën e mjekësisë,zejtarisë, tregtisë, dhe kulturës. Nga tëgjitha këto lloje të diturisë përfitonnjerëzimi dhe i ndihmon nëpërmbushjen e detyrave si mëkëmbëstë Allahut në Tokë. Se si Islami nxitkërkimin e dijes dhe avancimin eaftësive tona teknike është vetëmfillimi. Ne duhet të shkojmë më tutjedhe të rrënjosim në shoqëritë tona njëvetëdijesim islam për rëndësinë eprogresit teknologjik dhe nevojën që tëpërkrahim zhvillimin dhe kreativitetinteknologjik. Kjo duhet të jetë e nxiturnë nivelin shoqëror përmes lëvdatavedhe mirënjohjeve publike për ata qëbëjnë zbulime të tilla. Gjithashtu duhetqë edhe financiarisht të jetë e përkrahurpërmes dhënies së bursave dhe ‘fituesçmimeve’. Gjithashtu, duhet të jetëpraktikë më e mëtejshme me dhënien ekushteve paraprake materiale dheinfrastrukturë për përparimteknologjik. Të gjitha këto koordinata(bashkërenditje) të kërkohen tëmenaxhohen në nivelin institucional,kështu që kontributi teknologjik i botësmyslimane mund të jetë i zhvilluarefektivisht dhe energjitë kreative të

myslimanëve të shfrytëzohen nëmaksimum dhe të kanalizohen nëbinarët e duhur. Duhet të themelojmëqendra për hulumtime dhe të mbajmëkonferenca dhe seminare për tëpërcaktuar dhe shpjeguar edhe mëtepër qëllimet hulumtuese tonat dhestrategjitë zhvillimore. Duhet qëdrejtpërsëdrejti të përfshihemi nëbetejën e prapambetjes shkencore,teknologjike dhe intelektuale qëvazhdon të mbretëron në botënmyslimane. Gjithashtu, është enevojshme të zhvillojmë ligjet enevojshme dhe procedurat për tëmbrojtur të drejtat e veçorisëintelektuale të zbuluesve dhemendimtarëve. Duhet të bëjmë të lehtëpër zbuluesit për t’ia siguruarprivilegjin e zbulimeve të tyre.Nevojitet shumë përpjekje për tëndihmuar popullin tonë që të bëhet mëkreativ dhe më produktiv. Detyra ezhvillimit të një mjedisi ndihmues përzhvillimin teknologjik ka përmasakulturore, akademike, si dhe politike.Liria e madhe është e nevojshme si dhetransparenca më e madhe politike.Duhet të ndryshojmë shoqëritë tonanga shoqëritë thithëse që blejnë mallranga gjithkah, në shoqëri prodhuese qëshet dhe eksporton frytet e industrisësë tyre të tjerëve.

I lutemi Allahut të na bekojë me njërritje të diturisë dhe vetëdijesimit, sikulturor ashtu edhe shkencor dhe të nasjellë drejt një kuptimi të çiltër e tëvërtetë islam se si t’i integrojmë vlerattona islame dhe progresin teknologjiknë një mënyrë të harmonishme dheproduktive.

Përshtati nga anglishtja: Fitim NUHIU

30


Tem

aShkaqet e përhapjes së ateizmit

Dr. Xha’fer Shejh Idris

Çfarë ka ndodhur, që në kohët tonarealiteti shfaqet të ketë pësuar njëndryshim krejt rrënjësor? Përse pjesadërrmuese e njerëzve në Perëndim, pasbesimit në Zot, çuditërisht filluan tëmbanin një sjellje mohuese ndajKrijuesit, ndaj ekzistencës së Tij dhe fil-luan luftë frontale, me gjuhë dhe melaps, kundër besimtarëve, siç ndodhi nëvendet e perandorisë komuniste.1

Shumë nga perëndimorët rrahën tëhedhin dritë rreth kësaj dukurie, dukeiu përgjigjur pyetjeve të paraqitura dheduke shkruar rreth saj.

Disa nga përfundimet e tyre lidhurme shkaqet që çuan drejt kësaj sjelljejedhe dukurie mbarë perëndimore mundtë përmblidhen shkurtimisht si vijon:

Kontradiktat e ashpra që vërehen messhumë parimeve të fesë së trashëguardhe njohurive të përftuara nga zhvillimii shkencave ekzakte. Ata zbuluan dhevazhdojnë të zbulojnë kundërshti messhumë parimeve të fesë së tyre dhe

zbulimeve të shkencës. Shembujt nëkëtë drejtim janë të shumtë. MorisBikaji përmend disa prej tyre në librinBibla, Kur’ani dhe Shkenca.

Kontradiktat mes metodologjisëshkencore, që mbështetet në provalogjike dhe shqisore, dhe metodologjisësë fesë së tyre, që thërret në pranimin epakontestueshëm të dogmave, mesmetodologjisë shkencore, e cilakushtëzon koordinim logjik, dhe mesasaj fetare, e cila, duke pranuarparadokset logjike, pohon se besimetpranohen me zemër edhe atëherë kurkundërshtojnë qartë ligjet e logjikës sëshëndoshë.

Zhytja e dijetarëve të fesë dhe atyre tëshkencave të ndryshme në shumëçështje që nuk i përkasin botës sëdukshme, në debate që argumentohenme mendime personale, pa prova dhepa mbështetje në librat hyjnore, ose nëargumente nga më të ndryshmet, që s’ipërkasin fushës së tyre të hulumtimit

1Para 40 vjetësh Shqipëria u shpall “shteti i parë ateist në botë”. Kanë kaluar 40 vjet nga viti i kobshëm 1967, kurShqipëria u shpall me krenari shteti i parë ateist në botë. Në atë kohë u organizua një fushatë e madhe kundërçdo lloj besimi dhe u mbyllën të gjitha institucionet fetare në vend. Në vijën e parë të luftës kundër fesë u vurinia, e cila u përgatit me shumë merak nga komunistët shqiptarë për kryerjen e kësaj detyre të veçantë. Pastajnë nëntor të vitit 1967 regjimi nxori dekretin famëkeq nr.4337 me titull “Mbi shfuqizimin e disa dekreteve”, icili ndalonte të gjitha ritet fetare dhe parashikonte dënime të rënda për të gjithë shkelësit (shën. i përkthyesit).

Tem

a

31


dhe të vaditjes. Si një shembull në këtëdrejtim mund të sillet libri i IsakNjutonit mbi topografinë exhehenemit!

Fanatizmi i disa dijetarëve fetarë nëlëmit e shkencave natyrore, të cilëtrrihnin të parashtronin publikisht “tëvërteta shkencore” që pajtoheshin mebesimin e tyre. Shembull ështëkryepeshkopi Xhejms Usher, studiuesi njohur i Biblës, i cili, pas një analize“saktësore” të Biblës, arriti që të“zbulojë” se toka u krijua 4004 vjet paralindjes së Isait, alejhi selam. Ky zbulim ikryepeshkopit u publikua në vitin 1650dhe pas pak vitesh u vendos si shënimnë këmbë të tekstit në Librin eZanafillës nga versioni zyrtar i Biblës.Bibla u botua me këtë shtojcë deri nëkohën e mbretëreshës Viktoria. Disakopje të atij versioni janë tëpeshkueshme edhe sot e gjithë ditën.2

Nuk është për t’u habitur fakti se këtëpohim e ka bërë një prift. Ajo që habitmë tepër është se rektori i Universitetittë Kembrixhit e pranoi këtë zbulimdhe shkoi akoma më larg, duke pohuarse “trini” e ka krijuar Ademin, alejhiselam, më 23 tetor të vitit 4004 paraerës sonë në ora 9 të mëngjesit. Këtëfakt na e tregoi Ronald Miler, i cilishtoi se rektori i Kembrixhit ishte ivetmi që pati guxim që datën e krijimittë Ademit ta shpallë si datë e fillimit tëvitit akademik.

Mospajtimet mes shkencës dhe fesënuk u përkufizuan në çështjet dytësoretë fesë. Ato përfshijnë edhe çështjethemelore të fesë. Është fakt, tanimë ipranuar edhe nga shumë teologë, senuk ka argument shkencor që vërteton

se libri mbi të cilin ndërtohet fejakrishtere është fjalë e Mesias. Ai ushkrua pas një periudhe të gjatë kohorepas “vdekjes” së tij, ka kontradikta mesversioneve të këtij libri, syreshstudiohen nga lëmi të quajtur Kritikatmë të larta (The Highest Critics).

Kontradiktor është edhe koncepti ityre i hyjnisë. Zotit, i cili cilësohet siKrijues, i atribuohet djalë. Isai, “i biri iZotit” kryqëzohet. Zoti është Një, dhenë të njëjtën kohë është Trini e përbërënga ati, biri dhe shpirti i shenjtë.

Mospajtimi mes religjionit dheshkencës s’ishte vetëm konceptual. Aiishte edhe mospajtim moral dhe politikme kishën, e cila flet në emër tëreligjionit. Për shkaqe të ngjashme mekëto, shumë nga ata që pranoninekzistencën e Zotit dhe e mbronin këtëiman, kishin një qëndrim që nuk elidhte besimin me ndonjë religjion. Njënga historianët më të njohur të ateizmitnë qytetërimin perëndimor Baklithotë: “Mbrojtja e besimit në Zot, pa iubashkangjitur ndonjë kishe, ishteçështje evidente nga vetvetiu. Kishaishte pjesë e problemit, pjesë esëmundjes që pengonte çdo njohje tëZotit.

Ajo s’ishte pjesë e shërimit. Kisha ishtoka pjellore që mundësoi shfaqjen eateizmit”.3

Zbulimet e mëdha shkencore, që umundësuan njerëzve të kuptojnë shumënga dukuritë në gjithësi, e mbi të cilat undërtua teknologjia, që ua lehtësoinjerëzve jetën, arritjen deri te ushqimi,veshmbathja, shërimi, duke lehtësuarmadje deri edhe ndërtimin ekomunikimin etj., ishin sprovë për

2 Facts, Milton, fq. 403Atheism, Buckley, fq. 38

32


Tem

ashumë njerëz, të cilët filluantë besonin se shkencatekzakte do t’u mjaftonte sikompensim i besimit.Mendonin se shkenca do tëarrinte sukses atje ku kish“dështuar” religjioni.Shembullin e tyre e tregonqartë Allahu në Kur’an:

“Jo, është e vërtetë se ai ikalon kufijtë. Për shkak see ndien veten të pavarur.Po kthimi është vetëm teZoti yt.” (El Alak, 6-7)

“Shembulli i jetës sëkësaj bote është si i njëshiu që kemi zbritur ngaqielli, e me anën e të cilitgërshetohen bimët e tokës(mbijnë dhe shpeshtohentë gjitha llojet) prej ngahanë njerëzit e kafshëtderi kur toka të ketëmarrë stolinë e vet dhe tëjetë zbukuruar (me bimë,pemë e behar), e banorët esaj të mendojnë se janë tëzotët e saj, e asaj i vjenurdhri Ynë, natën oseditën, Ne e bëjmë atë (tëmbjellat) të korrur sikursetë mos ekzistonte dje.Kështu Ne ua sqarojmëfaktet njerëzve qëmendojnë.” (Junus, 24)

Një historian i shkencavethotë: Hovin e këtij iluzioninuk e ndaloi asgjë përpos dyluftërave botërore.

(Vazhdon)

Përktheu:Talha Kurtishi

Haxhi është obligim (farz) dhe njëri ngapesë kushtet e Islamit. Obligueshmërinëe tij e dëshmon Kur’ani, Suneti, si dhe

konsensusi i dijetarëve islamë.Thotë Allahu i Lartësuar: “Për hir të Allahut,

vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim përatë që ka mundësi udhëtimi tek ajo, e kushnuk e beson; Allahu nuk është i nevojshëm për(ibadetin që bëjnë) njerëzit”. (Ali Imran 97).

Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahutqofshin mbi të, thotë: “Islami është ngritur mbi pesështylla: shqiptimi i shehadetit, falja e namazit, dhëniae zekatit, agjërimi i Ramazanit dhe shkuarja nëhaxhillëk për atë që ka mundësi”. (TransmetonBuhariu dhe Muslimi).

Imam Neveviu dhe dijetarë të tjerë, Allahu imëshiroftë, thonë: “të gjithë dijetarët islamëthonë se haxhillëku është obligim dhe shtylla epestë e Islamit”.

“Thirri njerëzit për HAXHILLËK”

Shkruan: Rasim HAXHA

33


Haxhillëku është obligim përmyslimanin një herë në jetë. Është bërëobligim në vitin e nëntë nga hixhreti. “Oju njerëz! U është bërë obligim haxhillëku,kryejeni atë. Një njëri i tha: a për çdo vit?Sikur të thosha po, do t’u obligohet dhe nuk dotë mundnit ta kryenit”. (TransmetonMuslimi). “Haxhillëku është obligim njëherë, e nëse dikush shton, ai është vullnetar”.(Transmeton Ahmedi, Ebu Davudi, IbënMaxhe). Pejgamberi, lavdërimi dhepaqja e Allahut qofshin mbi të, ka bërëvetëm një haxhillëk.

Myslimani duhet të nxitojë në kryerjene haxhillëkut sipas mundësisë. Nëse evonon kryerjen e tij pa arsye, bën mëkat.Në lidhje me këtë thuhet: “Nxitoni nëkryerjen e haxhit, ngase askush nga ju nuk e dise çfarë do t’i ndodhë” (TransmetonAhmedi, Ebu Davudi, Ibën Maxhe).

Vlera e haxhillëkut

Për vlerën e haxhillëkut flasin shumëhadithe, ndër të cilët janë edhe këto:“Është pyetur Pejgamberi, lavdërimi dhe paqjae Allahut qofshin mbi të: cila punë është më emira? Është përgjigjur: Besimi në Allahun dhetë Dërguarin e Tij. Pastaj cila? Lufta në rrugëtë Allahut, është përgjigjur. Pastaj cila? Haxhii pranuar”. (Transmeton Buhariu). “Kushbën haxhillëkun për hir të Allahut, nuk iafrohet gruas dhe nuk bën ndonjë mëkat,kthehet sërish në gjendjen kur e ka lindurnëna” (Transmeton Buhariu). “Umreja derinë umre tjetër, i fshin mëkatet që bëhen mestyre dhe për haxhillëkun e pranuar nuk kashpërblim tjetër, përpos Xhenetit”.(Transmeton Buhariu dhe Muslimi). “...dhehaxhillëku i fshin mëkatet që janë bërë para tij”.(Transmeton Muslimi). “Është pyetur

Tem

a

Tem

a34


Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahutqofshin mbi të, se a ka luftë (xhihad) për gratë?Po - iu është përgjigjur. Po për ato ka xhihad paluftë. Ai është haxhi dhe umreja” (TransmetonAhmedi, ibn Maxhe, ibn Huzejme).

Dobitë e haxhillëkutAllahu i Lartësuar thotë: “Dhe thirr

ndër njerëz për haxhillëk, se të vijnë tykëmbësorë, edhe kalorës me deve tërraskapitura që vijnë prej rrugëve tëlargëta. (vijnë) Për të qenë tëpranishëm në dobitë e tyre dhe tapërmendin Allahun në ato ditë tëcaktuara”. (el-Haxhxh 27-28).

Thotë Ibën Abasi: “Dobitë e kësaj botedhe të botës tjetër. Dobitë e Ahiretit,arritja e kënaqësisë së Allahut, ndërsadobitë e kësaj bote, ajo që arrijnë nga mishii kurbaneve dhe tregtia.” Thotë Muxhahidi:(Allahu e mëshiroftë) “tregtia dhekënaqësia e Allahut në çështje të kësajbote dhe Ahiretit”. Në një vend tjetërthotë: “shpërblimi në Ahiret dhe tregtianë këtë botë”.

Dobitë që haxhiu arrin në këtë botë,nuk krahasohen me ato të Ahiretit. Dobitë tilla si: shpërblim të madh, faljemëkatesh, kënaqësia e Allahut, myslimanii arrin nëse është i devotshëm nëhaxhillëkun e tij. I praktikon urdhrat eAllahut dhe largohet nga ndalesat e Tij.Nuk ka dobi më të mirë se pastrimi ihaxhiut nga mëkatet dhe kthimi i tijsërish në gjendjen që e lindi e ëma.

Kufijtë (mikatet) e haxhitKufijtë kohorë. Shumica e dijetarëve

janë të mendimit se koha e haxhillëkutpërfshin: muajt Sheval, Dhul-kide, si dhenëntë ditët e para të muajit Dhil-hixh-

xhe. Umreja nuk ka kufij kohorë. Ajomund të kryhet gjatë tërë vitit.

Kufijtë vendorë. TransmetonIbën Abasi se Pejgamberi, lavdërimidhe paqja e Allahut qofshin mbi të, icaktoi kufijtë; për banorët e MedinësDhul-hulejfe-n, për banorët eShamit el-Xhuhfe, për banorët eNexhdit Karnul-Menazil, përbanorët e Jemenit Jelemlem (dhepër banorët e Irakut Dhate Irk)1, pas-taj tha: këta kufij janë për banorët ekëtyre vendeve dhe për ata që nuk janë tëkëtyre vendeve dhe vijnë përmes tyre nëhaxhillëk apo umre”. (TransmetonBuhariu dhe Muslimi).

Umreja Umreja mund të kryhet gjatë tërë

vitit. Rreth dispozitës së saj, dijetarëtkanë dy mendime. Disa nga ta thonë seumreja është sunet, disa të tjerëthonë se ajo është vaxhib (eobliguar). Shumica e haditheve qëflasin për dispozitën e umrës janë tëdobëta. Hadithi më i fortë qëtransmetohet rreth kësaj çështjeje,është ai me të cilin argumentojnëdijetarët që e obligojnë umren. “Ështëpyetur Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja eAllahut qofshin mbi të, se a ka luftë(xhihad) për gratë? Po: iu ështëpërgjigjur. Por për ato ka xhihad pa luftë.Ai është haxhi dhe umreja” (Transmeton Ahmedi, Ibën Maxhe,Ibën Huzejme).

Ky është mendimi më i saktë. Këtëmendim e përkrahën hoxhallarët enderuar si: AbdulAziz b. Baz, Albani,Muhamed Uthejmini (Allahu imëshiroftë). Allahu e di më së miri.

1 Kjo pjesë është hadith në vete që e transmeton Aisheja, shënon ebu Davudi dhe Nesaiu.

Tem

a

35


Llojet (mënyrat) e haxhitPër kryerjen e haxhillëkut ka tre

mënyra:Haxhi Temetu. Forma e tij: Nëse

kryejmë Umrën gjatë kohës sëhaxhillëkut dhe lirohemi nga ihrami,pastaj vendosim kryerjen e haxhit. Ky lloji haxhit kushtëzohet me therjen e kur-banit.2

Haxhi Kiran. Forma e tij: nësevendosim kryerjen e Umres, mirëpo parase të mbarojmë atë, vendosim edhekryerjen e haxhit, apo e kundërta. Edheky lloj kushtëzohet me therjen ekurbanit.

Haxhi Ifrad. kjo mënyrë e haxhitrealizohet nëse vendosim vetëm kryerjene haxhit.

Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja eAllahut qofshin mbi të, ka kryer HaxhinKiran, mirëpo janë transmetuar disahadithe ku nxiste sahabët në kryerjen eHaxhit Temetu. Dijetarët islamë s’janë tënjëzëshëm se cila mënyrë e haxhit ështëmë me vlerë. Mendimi i saktë është: IbënTejmije, Allahu e mëshiroftë, thotë sevlera e llojit varet nga gjendja e haxhiut.Ibn Kajjim el-Xhevzije, Allahu e

mëshiroftë, thotë: Adhurimi më ivlefshëm është ai në të cilin bëhet dhikërmë tepër; agjëruesit më me vlerë janë ataqë bëjnë më tepër dhikër gjatë agjërimit.Haxhilerët më me vlerë janë ata që mëtepër bëjnë dhikër në haxhin e tyre dhekështu në çdo vepër. Gjithashtu hoxha inderuar Muhamed Uthejmin, Allahu emëshiroftë, thotë: nëse transmetohet seka kryer ndonjë adhurim në disa forma,është e rrugës që të praktikohen të gjithaformat. Kështu praktikohen të gjithasunetet.

Kushtet e obligueshmërisë sëhaxhillëkut:

1. të jetë mysliman; 2. mendërisht i shëndoshë; 3. në moshë madhore; 4. të ketë mundësi. Mundësia është dy

lloje: fizike dhe ekonomike. Këtyre kushteve i shtohet edhe një, që

ka të bëjë vetëm me femrat. Ai është: 5. shoqërimi i saj nga një mashkull i

rritur me të cilin i ndalohet martesa(mahrem).

Shtyllat e haxhitTë gjithë dijetarët janë të një mendimi

se haxhi ka katër shtylla, dhe nëse njëringa ta, me dije apo pa dije, me qëllim apopa qëllim, shkelet, haxhillëku është ipavlefshëm dhe duhet kryer prapë. Atojanë:

1. Nijeti për haxhillëk. Kjo shtyllëkërkohet në të gjitha adhurimet. Nijetimjafton vetëm me zemër dhe nuk kanevojë shqiptimin me gojë. Pas nijetitduhet të thuhet kjo lutje:

-nëse vendosim kryerjen e haxhillëkutIfrad, themi: “Lebbejk Allahumme

2 Për këtë lloj haxhillëku, është e botuar broshura e veçantë "Haxhillëku – me foto" që karakterizohet memetodën e lehtë për shpjegim. (sh. K.)

Ibn Kajjim el-Xhevzije, Allahu emëshiroftë, thotë: Adhurimi më ivlefshëm është ai në të cilin bëhetdhikër më tepër; agjëruesit mëme vlerë janë ata që bëjnë mëtepër dhikër gjatë agjërimit.Haxhilerët më me vlerë janë ataqë më tepër bëjnë dhikër në hax-hin e tyre dhe kështu në çdovepër.

36


Tem

ahaxhen” - të përgjigjem o Allah mehaxh.

- nëse vendosim Temetu, themi:“Lebbejk Allahumme umreten” - tëpërgjigjem o Allah me umre. Pastaj nëMekë, kur të vendosim fillimin ehaxhillëkut themi: “Lebbejk Allahummehaxhen”.

- E nëse vendosim atë Kiran, varësishtnga ajo që kemi vendosur, themi:“Lebbejk Allahume haxhen” përhaxhillëk, a nëse vendosim umrenthemi: “Lebbejk Allahumeumreten”.

Vërejtje: Për atë që frikohet se nuk dotë mund ta mbarojë haxhillëkun përshkak të sëmundjes apo për ndonjëshkak tjetër, preferohet që këtu tëthotë: “Allahumme mehil-lihajthu habeseni habis” - o Zot dota ndërpres haxhillëkun, aty ku mëndalon diçka. Sepse, ndërprerja ehaxhillëkut kushtëzohet me therje tëkurbanit, e nëse thuhet kjo lutje,lirohet nga ky shpagim. Kjo shtyllë,është edhe shtyllë e umres. E bëjmënijetin për umre dhe themi:“LebbejkAllahum-me umreten”.

2. Qëndrimi në Arafat. Kërkohetqëndrimi prej namazit të drekës e derinë perëndim të diellit, ditën e nëntë tëDhul Hixhës.

3. Tavafi i haxhit. Ky travaf duhetbërë shtatë herë duke filluar ngaHaxherul Esvedi (guri i zi). Abdesiështë kusht për tavaf tek shumica edijetarëve. Kjo shtyllë është edhe nërastin e umres.

4. Sa’ji (nxitimi nga kodra Safa deritek ajo Merva). Ky nxitim duhet bërështatë herë, duke filluar nga kodra Safa.Kjo shtyllë është edhe në rastin e umres.

Obligimet (farzet e haxhit)

Haxhi ka obligime, të cilat nëse nukrespektohen, duhet therur kurban sishpagim. Ato janë:

1. Veshja e rrobave që njihen siihram, dhe atë nga mikati. Ihramipërbëhet prej dy pjesëve. Ai nuk duhettë jetë i qepur. Gjatë kohës së ihramitndalohet veshja e çfarëdo rrobe tjetër.

2. Qëndrimi në Muzdelife prejperëndimit të diellit natën e dhjetë tëmuajit Dhul Hixhe deri në agim. Për tësëmurët, gratë, të moshuarit, si dhepërcjellësit e tyre, mjafton qëndrimideri pas mesnate.

3. Hedhja e gurëve. Hedhja egurëve bëhet ditën e dhjetë,njëmbëdhjetë dhe dymbëdhjetë tëmuajit Dhul Hixhe. Nëse qëndrojmë nëMina natën e trembëdhjetë, atëherëduhet hedhur gurët edhe ditën etrembëdhjetë.

4. Qëndrimi në Mina. Në Minaduhet të qëndrojmë natën enjëmbëdhjetë dhe të dymbëdhjetë.Qëndrimi natën e trembëdhjetë ështësipas dëshirës. Allahu i Lartësuar thotë:“Kush ngutet (të largohet prejMines) për dy ditë, nuk bënmëkat, po edhe ai që e shton(edhe një ditë) nuk bën mëkat”(el-Bekare 203).

Kërkohet qëndrimi gjatë tërë natës,apo në pjesën më ta madhe të natës.

5. Rruajtja apo shkurtimi iflokëve. Rruajtja është më e preferuar.

6. Therja e kurbanit për atahaxhilerë që janë Temetu apo Kiran.

7. Tavafi lamtumirës. Ky tavafduhet të jetë kontakti i fundit i haxhiutme Meken.

37

Tem

a


Kkëtë trajtesë do t’ju paraqesim njëbuqetë me dije interesante fetare tëmarra nga hoxha dhe mufesiri i

njohur, Abdurahman Sadiu, rahimehullah.Këto mësime janë sqarim i ndërlidhjes messhkakut dhe pasojës në shumë ajeteKur’anore.

Qëllimi nga kjo trajtesë është stimulimi ibesimtarëve në marrjen në konsideratë tëshkaqeve të ndryshme që janë tëdomosdoshme për të ardhur deri terezultatet dhe pasojat.

Mendoj se me këtë shkrim dhe me këtosqarime do të japim një kontribut për tënxitur besimtarët në ndërmarrje tëaksioneve, iniciativave, përvjeljen e krahëvepër vepra të mira, zbatimin e adhurimeve,projektet e ndryshme të rëndësishme përrimëkëmbjen e populli tonë, që pastaj tëkemi të drejtë të presim rezultate që do tëna gëzonin.

Kjo trajtesë është mëtim për një goditjetë fuqishme pasivitetit dhe defetizmit dheeliminim të përtesës nga radhët emyslimanëve, sidomos nga ata qëmundohen të justifikojnë veprimin e tyreme rregulla të ndryshme fetare.

Kur të ndalemi para këtyre ajeteve dhe t’ianalizojmë, do të kuptojmë se e mira,përmirësimi, mëshira, udhëzimi, e lehta,zgjidhja, bereqeti, risku, fitorja dhengadhënjimi nuk vijnë nëse ne nuk ipërmbushim kushtet, pa të cilat nuk navijnë këto rezultate, të cilat njëherazi janëedhe shkaku i tyre.

Në vijim do të japim disa sqarime të kësajnatyre sikurse na i ka sqaruar Kur’aniFamëmadh dhe pastaj hoxha i nderuarAbdurahman Sadiu, rahime hullah u ka bërëkomentet e nevojshme.

1-Allahu, subhanehu ve teala, për ga titjenme aq sa mundemi kundër armikut dhe

Disa mësime Kur’anoreShkruan: Bekir HALIMI

Tem

a38


vigjilencën e ka bërë shkak të arritjes sëfitores dhe shpëtimit nga sherri i tyre.

Dëshmi për këtë është ajeti Kur’anor:“O ju që besuat, rrini të përgatitur (të

armatosur) dhe dilni (për në luftë) grup pasgrupi apo të gjithë së bashku”. (en-Nisa:71).

“E ju përgatituni sa të keni mundësiforce, (mjete luftarake), e kuaj të caktuarpër betejë kundër atyre (që tradhtojnë) eme të, (me përgatitje), ta frikësoni armikune Allahut, armikun tuaj dhe të tjerët, tëcilët ju nuk i dini (se kush janë), e Allahu idi ata. Ç’ka do që shpenzoni për rrugë tëAllahut, ajo do t’ju kompensohet dhenuk do t’ju bëhet padrejtë”. (El-Enfal:60).

2 - Allahu, subhanehu ve teala, ka caktuarqë lehtësimi të vijë pas vështirësisë dhezgjidhja pas ngushticës.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“...mirëpo pas vështirësisë Allahu sjellçlirim (begati)“. (Talak: 7).

“E, pa dyshim se pas vështirësisë ështëlehtësimi. Vërtet, pas vështirësisë vjenlehtësimi”. (El-Inshirah: 5-6).

3 - Allahu, subhanehu ve teala, ka caktuarqë sabri dhe devotshmëria të jenë shkak ipërfundimit të mirë dhe pozitave të larta.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“...Pra, të jesh i durueshëm se

përfundimi (i lavdishëm) është për tëdevotshmit”. (Hud: 49).

“...pse ai që ruhet dhe bën durim, s’kadyshim Allahu nuk humb shpë rblimin epunë mirëve”. (Jusuf: 90).

4 - Allahu, azze ve xhel-le, ka bërëxhihadin shkak të fitores, arritjes së qëllimitnga armiku dhe mbrojtje nga sherri i tyre...

Allahu, subhanehu ve teala, e dëshmonkëtë duke thënë:

“Luftoni ata, Allahu i dënon dhe imposhtë ata nëpërmjet jush, e juve ju

ndihmon kundër tyre dhe shëronzemrat e njerëzve besimtarë”. (Et-Teube: 14).

“Lufto në rrugën e Allahut! Nukobligohet kush pos teje. Ngacmoibesimtarët (për luftë), Allahu do tëzmbrapsë fuqinë e të pabesëve. Allahuështë më fuqiforti, më ndëshkuesi”. (En-Nisa: 84).

5 - Allahu, subhanehu ve teala, përarritjen e dashurisë së tij, e cila është gjëjamë e lartë të cilën mund ta arrijë njeriu, kacaktuar shkaqe, më e rëndësishmja dhe mëe madhja është pasimi i Pejgamberit,salAllahu alejhi ve sel-lem në fjalët, vepratdhe në çdo gjendje. S‘ka dyshim se prejshkaqeve për ta arritur këtë gjë të lartëështë edhe durimi, bamirësia, devo -tshmëria, lufta në rrugë të Allahut, etj.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“Thuaj: “Nëse e doni Allahun, atëherë

ejani pas meje që Allahu t’ju dojë, t’jufalë mëkatet tuaja, se Allahu është qëfal shumë, mëshiron shumë”. (Ali Imran:31).

Allahu, subhanehu ve teala, në shumëajete i ka përmendur ata që i do, dukethënë:

“Allahu i do durimtarët”. (Ali Imjran:146).

“Allahu i do bamirësit”. (El-Bekare:195).

“Allahu i do të devotshmit”. (Et-Teube: 4).

Kjo trajtesë është mëtim për njëgoditje të fuqishme pasivitetit dhedefetizmit dhe eliminim të përtesësnga radhët e myslimanëve, sidomosnga ata që mundohen të justifikojnëveprimin e tyre me rregulla tëndryshme fetare.

Tem

a

39


“Allahu i do ata që luftojnë në rrugëtë Allahut të rreshtuar në radhë sikurnjë ndërtesë e ngjeshur”. (Saf: 4).

6 - Allahu, subhanehu ve teala, shkak tëkanatit, mos grykësisë, ka bërë shikimin ebegative dhe dhuntive që ia ka dhënë Allahunjeriut dhe mos lakmimin e asaj që nuk iaka dhënë.


“Ai (Allahu) tha: “O Musa, Unë tëgradova ty mbi njerëzit me shpalljenTime dhe me të folurit tim. Merre atë qëta dhashë dhe bëhu mirënjohës”. (El-A’raf: 144).

7 - Allahu, subhanehu ve teala, ka bërëzbatimin e drejtësisë në të gjitha çështjetshkak për përmirësimin e gjendjes dhe tëkundërtën shkak për fesad.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“Edhe yjet edhe bimët i bëjnë përulje

(dë shirës së Rrahmanit). Ai e ngriti edheqiellin dhe Ai vuri drejtësinë. Që të moskaloni kufirin në drejtësi. Edhe ju mbanime drejtësi peshojën, e mos lë ni mangunë peshojë!”.(Er-Rahman: 6-9).

8- Allahu, subhanehu ve teala,sinqeritetin ndaj Allahut e ka bërë shkak përti larguar mëkatet, shkaqet e mëkateve dhellojet e sprovave.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“...Ashtu (e bëmë të vendosur) që ta

largojmë nga ai të keqen dhe të ndytën.Vërtet, ai ishte nga robtë tanë tëzgjedhur”. (Jusuf: 12).

9- Allahu, azze ve xhel-le, ka bërëmbështetjen e fuqishme në Allahun,tevekulin, së bashku me besimin, imanin,fortifikatë të fuqishme, i cili e pengonnjeriun nga dominimi i shejtanit, sidomosnëse ia shton kësaj edhe përmendjen eshumtë të Allahut dhe kërkimin e strehimitte Allahu nga shejtani.

Allahu, subhanehu ve teala:“Vërtet, ai (shejtani) nuk ka kurrfarë

fu qie kundër atyre që besuan dhe i janëmbështetur Zotit të tyre”. (En-Nahl: 99).

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“Thuaj: I mbështetem Zotit të

agimit...”. (El-Felek: 1).“Thuaj: “Mbështetem (mbrohem) me

Zotin e njerëzve!”. (En-Nas: 1).10- Allahu, tebareke ve teala, ka bërë

besimin dhe bindjen, jekinin, çelës tëmeditimit mbi argumentet e Allahut qëlexohen dhe që shihen dhe të dallimit tëvërtetës nga e kota me kuptim të mirë dhelargpamësi të fuqishme.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“(Ky është) Libër i begatshëm, Ne ta

shpallëm ty këtë, që t’i studiojnë argu -mentet e tij dhe që të marrin mësim prejtij ata që kanë mend”. (Sad: 29).

Gjithashtu, Allahu, subhanehu ve teala, kaurdhëruar në shumë ajete që të medi to jmëmbi atë që ka krijuar Allahu, duke thënë:

“...Edhe në këto ekzistojnë fakte përnjë popull që beson”. (Ez-Zumer: 52).

Meditimi është shkak i besimit, kursebesimi shkakton përfitim nga kjo vepër.

11- Allahu, subhanehu ve teala, ka bërërealizimin e detyrave të fesë shkak për le h -të simin e çështjeve, kurse mos zba ti m in etyre shkak për vështirësimin e gjendjes.


“E, sa i përket atij që jep dhe ruhet,Dhe vërteton bindshëm për më tëmirën, Ne do ta përgatitim atë për më tëlehtën. E sa i përket atij që bën koprracidhe ndien veten të pavarur (nga Zoti),Dhe që përgënjeshtron atë më të mirën,Ne do ta përgatisim për më tëvështirën”. (El-Lejl: 5-10).

12- Allahu, tebareke ve teala, ka bërëdijen e dobishme shkak të ngritjes në dynja

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja40


dhe ahiret.“...Allahu i lartëson ata që besuan

prej jush, i lartëson në shkallë të lartëata të cilëve u është dhënë dituri. Allahuështë i njohur mirë me atë që punoni”.(El-Muxhadele: 11).

13- Allahu, subhanehu ve teala, besimin eshëndoshë, sjelljen e moralshme dhe veprate mira të njeriut i ka bërë shkak të hyrjes nëxhenet dhe të përgëzimit në kohën evdekjes.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“... dhe roja e tij u thotë atyre:

“Selamun alejkum” - qofshi të shpëtuar,ishit të pastër, andaj hyni në të, aty do tëjeni përgjithmonë”. (Ez-Zumer: 73).

“Të cilëve duke qenë të pastër, engjëjtua marrin shpirtin, duke u thënë:“Selamun alejkum” - gjetët shpëtimin,hyni në xhennet, për hir të asaj qëvepruat”. (En-Nahl: 32).

14- Allahu, azze ve xhel-le, ka bërëkthimin e të keqes me të mirë dhe sjelljene mirë shkak i cili armikun e bën mik dheforcohet miqësia e mikut.

Allahu, tebareke ve teala, thotë:“Nuk është e barabartë e mira dhe e

keqja. Andaj, (të keqen) ktheje në më -nyrën më të mirë, se atëherë ai, me tëcilin kishit njëfarë armiqësie, do të bëhetmik i afërt”.(Fussilet: 34).

Gjithashtu, Allahu, azze ve xhel-le, thotë:“Ti ishe i butë ndaj atyre, ngase

Allahu të dhuroi mëshirë, e sikur të ishei vrazhdë e zemërfortë, ata doshkapërderdheshin prej teje, ...”. (AliImran: 159).

Ky shkak gjithashtu i sjell njeriut rehatidhe ia lehtëson shumë gjëra në jetën e tij.

15-Allahu, tebareke ve teala, shpe nziminnë rrugë të Allahut e aty ku du het e ka bërëshkak për t’iu kompe ns uar urgj entisht dhepër shpërblim të mëvonshëm.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“... e çkado që të jepni, Ai e kompenson

atë dhe Ai është dhuruesi më i madh”.(Sebe: 39).

16- Allahu, subhanehu ve teala, riskut dhefurnizimit i ka caktuar shkaqe dhe dy er tëllojllojshme, andaj nëse i mbyllet një derënuk duhet të mërzitet, sepse Allahu i hapderë tjetër, e cila mund të jetë më efuqishme dhe më e mirë, ose mund të jetëe ngjashme me te ose me e dobët.

Allahu, tebareke ve teala, duke e sqaruarkëtë fakt thotë:

“Por nëse ndahen prej njëri tjetrit,Allahu begaton me mirësinë e Tij se ci linprej tyre. Allahu është bujar i madh, iplotdijshëm”.(En-Nisa: 130).

“...Nëse i frikësoheni skamjes, Allahume dëshirën e vet do t’ju pasurojë memirësitë e Tij. Allahu është igjithëdijshëm, është i urtë”. (Teube: 28).

17- Allahu, subhanehu ve teala, ruajtjendhe largimin nga mëkatet shkatërruese dheruajtjen prej shkaqeve që na çojnë tek ato, ika bërë shkak dhe mënyrë e lehtë përflakjen e tyre.

Allahu, subhanehu ve teala, thotë:“...Këto janë kufijtë (dispozitat) e

Allahut, pra mos iu afroni”. (El-Bekare:187).

Domethënë: mos i bëni dhe mos urrotulloni rreth tyre, sepse ai që rrotullohetrreth tyre bie në to.

Pra këto ishin shtatëmbëdhjetë shkaqe, tëcilat nëse i realizojnë myslimanët dhebesimtarët, pa dyshim se edhe do të vjelinfrytet e realizimit të këtyre pasojave, sipasojë automatike e tyre. Ishte kënaqësi emadhe të jetojmë këto çaste me këtomësime dhe sqarime, duke e lutur Allahunqë të na japë dije të dobishme dhe vepra tëmira.


Edhe “princat e ëndrrave” nuk ijanë si dikur. Pothuajse çdovajzë ka listë të veçantë të

kritereve dhe kushteve që duhet t’iplotësojë princi potencial i ëndrrave.Nëse vajzat e së kaluarës preferonin

luftëtarë, me personalitet të fortë,gjendja financiare e të cilit nukkishte rëndësi, sot gjendja kandryshuar rrënjësisht. Për vajzën ekohëve tona, princi duhet të jetëromantik dhe të ofrojë siguri

Princi i ëndrrave... i pasur dhe romantik

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

Merva HAMZA

41

42


Gru

aja

dhe

fa

mil

jamateriale. Ndonëse ky nuk ështëqëndrimi i të gjithëve, me plotë tëdrejtë mundemi të themi se atë epërkrah shumica. Ato preferojnëlidhshmërinë e afërt mes burrit tëpreferuar dhe pasurisë. Vajzabashkëkohore s’është e gatshme tëvuajë dhe sakrifikojë për të siguruarkafshatën e gojës e veshjen modesteqë mbulon trupin. Botëkuptimi i sajështë materialist sipas të cilitmartesa dhe stabiliteti i saj maten mepasuri, me praninë e parave sipreferencë kryesore.

Në këtë anketë do mundohemi tanjohim njeriun e preferuar sibashkëshortë jete? A është pasuria qëposedon burri lëvizësi kryesor iemocioneve që i kanë gratë ndajgjinisë së kundërt. A janë të gatshmevajzat të bëjnë lëshime në kriteret eparapara nëse dhëndri i mundshëmështë i pasur...?

E preferon romantik dhe të pasur

Nuha AbdulAdhim, një vajzë epamartuar në moshën 25 vjeçarethotë: Unë nuk ëndërroj vetëm përprincin tim, ëndrrat e mia lidhen meçdo gjë që do të më sigurojëardhmëri të shkëlqyer... për këtëshkak, sa herë që filloj të ëndërroj, epërfytyroj veten sikur jetoj në botëjo ideale... shpresoj prej Allahut tëlidh kurorë me djalë të pasur, ose megjendje të mirë ekonomike, që do tëmë mundësojë të jetoj jetëshoqërore në nivel të lartë, por nëfund këtë gjë e lë në dorë të Allahutduke e pritur atë që më ështëcaktuar.

Hibe Ibrahim, një vashë tjetër

thotë: Djaloshi i ëndrrave të miaduhet të plotësojë një sërë kushtesh:duhet të jetë tërheqës, i fuqishëm,trim, me gjendje të mirë ekonomikedhe i arsimuar. Do t’u qëndrojbesnike këtyre kushteve edhe nësenë kërkim do ta kaloj jetën time.Nëse bashkëshorti potencial nuk iplotëson këto kushte nuk do tëlidhem me asnjë.

Shejma Se’id: Në zgjedhjen eprincit do të jem më racionale. Nukmë intereson pamja e jashtme. Merëndësi janë shkalla e arsimimit dhekushtet materiale. Ai duhet të ketëgjendje të mirë ekonomike që do tëmë mundësojë ta jetoj nivelin esynuar e jetës shoqërore.

Disa vajza, si Nansi Ibrahim,njëzet e shtatë vjeçare, e pamartuar,haptazi thonë: Nuk ëndërroj si disatë tjera për kalorësin mbi kalë tëbardhë. Ëndrra ime është vetura,modeli i fundit, sepse nuk jemi mënë kohën e kalorësve. Ne kemivetëm një jetë që duhet ta jetojmë nëmënyrën më të mirë. Do t’upërmbahem këtyre kushteve dhe nukdo të heq dorë nga kushtet që kam

Jo rrallë dëgjojmë për martesa tëpapërputhshme mes dy palët ngaaspekti shoqëror dhe kulturor nëtë cilat pasuria ishte faktorivendimtar që mundësoi tejkalimine barrierave. Gratë, për martesëne të cilave, pasuria ishte faktorvendimtar, më vonë ballafaqohenme pasojat e pakëndshme sepsepasuria jo çdo herë është burim ilumturisë

43


Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

parashtruar. Nuk do të lejoj qërrethanat të ulin standardet e mia.Jam e fortë dhe mendoj se gruaja qëbën lëshime prej fillimit gjatë jetësdo të bëjë dhjetëfish më tepër...

Për dallim nga mendimet epërmendura ka vajza që kanëvendosur kushte tjera, që nuk kanëtë bëjnë me formën e jashtme dhekushtet materiale. Një prej tyreështë edhe Menal Abdullah, e cilathotë: Nuk më intereson aq shumëpamja e jashtme dhe bukuria sa ç’mëintereson devotshmëria e tij dherespektimi i Allahut, duke erespektuar gruan. Ai duhet të jetë imoralshëm, i arsimuar, i gatshëm tëmarrë përgjegjësi dhe mepersonalitet të fortë.

E dua me shikim të ulur...

Prej gjërave që më sëshumti e irritojnë gruannë personalitetin dheqëndrimin e saj, është qëbashkëshorti i mundshëmtë shfaqë emocione ndajndonjë grua tjetër. Ipreferuar është burri qënuk shfaq kokërrinteresimi për gratë tjera.Kjo cilësi, thonë vajzat,flet për personalitetin etij të fortë, flet se ai ështëmë i madh sesa tësprovohet me ndonjëfemër.

Jasemin Nexhar, njëstudente thotë: Ëndërrojtë lidhem me ndonjëperson që me mua do tëmjaftohet nga gratë e

botës, të cilit as që do t’i shkojëndërmend të lidhet me ndonjëtjetër. Ai vazhdimisht duhet të mëbindë se është e pamundshme që aipër ndonjë shkak prej shkaqeve tëlidhë kurorë me ndonjë tjetër. Për tëunë do të jam e para dhe e fundit nëkëtë jetë.

Selma Imam, një nëntëmbëdhjetëvjeçare, thotë: Djali i ëndrrave, metë cilin do të martohesha, është ai qëka frikë Allahun, që nuk e le namazindhe librin e Allahut, me të cilin do tëndihem e sigurt dhe e qetëshpirtërisht. Ai nuk do të shikojëfemra tjera dhe nuk do të më bëjëortake me një tjetër në asnjë situatë.

Merve Abdul Mun’im, studentenë fakultetin e Drejtësisë, përkalorësin e ëndrrave thotë: Kurmendoj për ndonjë lidhje ose

martesë, vendos tëkërkoj njeriun që do t’ujapë përparësi nevojavedhe kërkesave të mia.Me siguri, më e lumturdo të jem, nëse lidhemme njeri që më do, dheqë në vend të parë do tëvendosë ndjenjat e mia.Për të, unë do të jem mëe rëndësishme sesa punae tij, shokët e tij, familjae tij dhe ndonjë gjëtjetër. Këtë s’ekonsideroj egoizëm, unëflas për kushtet që duhett’i plotësojë kalorësi iëndrrave.

Semer Muhammed,njëzet e dy vjeçare,mendon ndryshe: Për fattë keq, në shoqëritë tona

Vajzat e sodit dëshi-rojnë të mos lodhen,

dëshirojnë që çdogjë të jetë gati.

Prandaj kandidati qëka situatë të volit-

shme materiale ështëi preferuar sepse sig-

uron jetë të rehat-shme pa vështirësi

dhe ngarkesa.Preferohen orenditëmë të mira, banesamë e mirë, vetura

me e mirë dhe këtoaspirata bëhen shkak

i vonimit tëmartesës tek shumë

vajza.

lindore burri është ai qëzgjedh vajzën eëndrrave, atij nuk iimponohet vajza që nuki pëlqen. Vajzat, nga anatjetër, janë ata që presin“fatin” e tyre dhe të cilatedhe detyrohen memartese...

Djalin që preferojduhet të ketë këtokushte: personalitet tëfortë, të mos dashurojëndonjë tjetër, të mosmartohet me të dytë, tëjetë i pasur dhe i aftë tërealizojë shpresat e mia.Me të asnjëherë nuk dodëshpërohem.

Qëndrimi i sociologjisë:

Dr. Alja Shukri, eksperte esociologjisë pranë Qendrës Kombëtarepër Hulumtim, në Kajro thotë: Vajzat,në shumicën e rasteve, kalorësin eëndrrave e parafytyrojnë të pasurdhe pa të meta, tek i cili janëpërmbledhur gjitha cilësitë e mira.Këtë me siguri nuk do ta gjejmë nërealitetin tonë. Për këtë shkakballafaqimi me realitetin e kundërtshkakton humbje të shpresës dhedëshpërim. Në situata të këtillaarsyeja e shëndoshë duhet të jetëgjykuese, nuk guxojmë të fluturojmëlarg me ëndrrat tona, ne jemi njerëzkemi virtyte dhe mangësi...

Ajo gjithashtu shton: Vajzat e soditdëshirojnë të mos lodhen, dëshirojnëqë çdo gjë të jetë gati. Prandajkandidati që ka situatë të volitshmemateriale është i preferuar sepse

siguron jetë të rehatshmepa vështirësi dhengarkesa. Preferohenorenditë më të mira,banesa më e mirë, veturame e mirë dhe këtoaspirata bëhen shkak ivonimit të martesës tekshumë vajza. Unëpersonalisht mendoj seçdo kush që synon gjendjeekonomike të mirë, pozitëtë spikatur, arsim sipërorpa harxhuar mund për tërealizuar këto qëllimeështë egoist, që as për njëçast nuk mendon se arritjae ëndrrës kërkon mund,

përmirësim i brendshëm që rezultonme zbukurim të jashtëm.

Profesor Hasna Shakir, ekspertee psikologjisë, thotë: Femra e sotmeshpreson rehati gjatë jetësbashkëshortore. Kjo rehati sotvlerësohet me pasuri, para qëmunden tu përgjigjen gjithakërkesave dhe nevojave që s’kanëfund. Për këto shkaqe vajza, prej

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja44


Djaloshi i ëndrrave të mia duhettë plotësojë një sërë kushtesh:duhet të jetë tërheqës, i fuqishëm,trim, me gjendje të mirëekonomike dhe i arsimuar. Do t’uqëndroj besnike këtyre kushteveedhe nëse në kërkim do ta kalojjetën time. Nëse bashkëshortipotencial nuk i plotëson këtokushte nuk do të lidhem measnjë.

Djali i ëndrrave, metë cilin do të marto-hesha, është ai që kafrikë Allahun, që nuke le namazin dhe lib-rin e Allahut, me tëcilin do të ndihem e

sigurt dhe e qetëshpirtërisht. Ai nukdo të shikojë femratjera dhe nuk do tëmë bëjë ortake menjë tjetër në asnjë

situatë.

45


burrit potencial pret sigurimin egjitha kushteve të jetës komforte.Mosha, dallimet në mënyrën e tëmenduarit, stilit të jetës dhe nëpozitën shoqërore nuk krijojnëbarriera nëse pasuria sigurohet. Jorrallë dëgjojmë për martesa tëpapërputhshme mes dy palët ngaaspekti shoqëror dhe kulturor në tëcilat pasuria ishte faktori vendimtarqë mundësoi tejkalimin e barrierave.Gratë, për martesën e të cilave,pasuria ishte faktor vendimtar, mëvonë ballafaqohen me pasojat epakëndshme sepse pasuria jo çdoherë është burim i lumturisë e askriter i qëlluar për të zgjedhurbashkëshortin e përshtatshëm.

Qëndrimi i fesë:

Këto ishin mendimet e disa vajzaverreth kushteve që duhet të plotësojnëkalorësit e ëndrrave të tyre. Mesiguri që për besimtarin qëndrimi ifesë Islame është më i drejtë dhe më

i sigurt. Një dijetar i fesë, HalidAbdullah thotë: Një vajzë e mençurdhe e kthjelltë nuk pranon tëmartohet për njeri që nuk ështëbesimtar i denjë, i devotshëm dhe memoral të lartë. Ajo e preferon burrinqë të sillet me sipas librit të Allahut,sipas sunnetit dhe moralit tëResulullahut. Ai i zbaton parimet efesë që i garantojnë gruas nderin dhetë drejtat, feja që burrin e këshillonpër butësi ndaj saj. Vajza nuk duhet tëshikojë pasurinë si kusht primar, le tëmartohet me atë që ka frikë Allahun,sepse ai që frikohet prej Allahut nukështë i rrezikshëm për të tjerët.Fetari, parimisht, mundohet tastolisë vetëm me cilësitë më tëbukura. I dërguari i Allahut, salAllahualejhi ue selem, ka thënë: Nëse ju vjenai me fenë dhe moralin e të cilin jeni tëkënaqur, martohuni me të.

Marrë nga www.islamtoday.netPërktheu: Talha Kurtishi

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja46


Vërtet je njeri i këndshëm, i dashurte njerëzit, ke moral të lartë, nukje i vrazhdë dhe nuk ke zemër të

ngurtë që njerëzit të largohen prej teje.Ndoshta nuk je ashtu çdoherë, mirëpoajo që më tepërmi shihet te ti ështëmorali i lartë. Teksa je duke ndenjur, iangazhuar me letrat përpara, te fëmija ytvëren një shenjë të frikës, druajtjes dhekujdesit... si të ishte ndonjë lepur i vogëlqë ka frikë nga kthetrat e shqiponjës, qënë këtë rast je ti! I fsheh duart mbrapa...ndërsa ti me kokën lart, si shqiponja qëgjeti gjahun, e pyet me habi: Ç’ke o

bir?! Ai dridhet nga frika dhe e hedh atëqë fshihte, që ta shtyjë pastaj me këmbëmbrapa, për ta larguar nga sytë e tu...

Asgjë, jo babi asgjë...Si asgjë, je duke fshehur diçka, fol

ç’është ajo?V-Allahi nuk jam duke fshehur asgjë

babi... Mos u beto rrejshëm se Allahu nuk i do

rrenacakët...Gjatë muhabetit “s’ka gjë” - “ka diçka”

ngrihesh prej punëve tua për të parë seç’ishte ajo që gjuajti dhe vëren se paska

Fëmija yt, si të sheh...Hena el-Hamrani

47

Gru

aja

dhe

fa

mil

ja


qenë një copë buke...Çuditesh nga kjo sjellje,

ndjen keqardhje, s’di si tëveprosh... ndërsa atë elëshojnë këmbët... nuk dise çfarë dënimi e pret...

Por ajo është vetëm njëcopë buke, pse e fsheh ngaunë...

Nuk fsheha asgjë...Si jo, bile u mundove të

ikësh nga unë...Shtanget fëmija yt dhe

tashmë thuajse nuk kuptonasgjë, ndërsa ti... s’je dukekuptuar asgjë më shumë sefëmija yt është i gatshëm tëfshehë prej teje çdo gjë, emadhe qoftë a e vogël. Ajoqë edhe më shumë ta shtondhembjen është fakti se kjo nuk ishtehera e parë, as e dyta, as e treta, madjenuk do të jetë as e fundit... normalisht,po qe se nuk e marrim këtë punëseriozisht...

Ti e njeh vetveten mirë dhe je i bindurse nuk ke qenë aq i ashpër që do bëntefëmijën tënd të frikësohej sa herë të tëshihte... dhe pyet veten: Pse frikohet ngaunë? Pse më gënjen? Pse fsheh nga unëçdo gjë? Në disa raste je munduar t’iabësh të qartë se gabimet që bën nuk janëaq të mëdha për të merituar dënime,andaj nuk ka nevojë për frikë... por,prapë se prapë ai dridhet, frikohet dhegënjen... thuajse nuk ke dhënë asnjëmund për t’i sqaruar çka është në rregulldhe çka nuk është...

Mirë lexues i nderuar, ndoshta sëbashku mund të mësojmë shkakun psefëmija yt ka këtë sjellje të çuditshme.

Kjo ka të bëjë me natyrshmërinë tëcilën ne e kultivojmë në shpirtrat e

fëmijëve tanë. Madje, vetëbotëkuptimi yt përbashkëveprim me të tjerëtështë i njëjtë. Të flasim përdisa raste që të ndodhin gjatëditës dhe pastaj të bëjmëkrahasime.

Ka prej njerëzve syresh metë cilët mund të flasësh,madje t’ia zbulosh edhegabimet tua me plot rehati,duke mos ndierë asnjë frikëprej tyre e as që pret ndonjëkundërshtim... prandaj atyrenjerëzve ua thua të gjitha,gjerë e gjatë, pa trembje dhepa frikë dhe pa llogaritur semendimi i tij do jetë i njëjtëapo jo.

Ndërsa ka të tjerë, me tëcilët thuajse nuk mund të bësh asnjëmuhabet, madje do të kishe dëshirë qëvazhdimisht të punosh larg syve të tyre,kur ata kalojnë pranë, ti e ndërpretpunën, bile mund të ngushtohesh aqshumë prej tyre, saqë djathin ta kthesh nëraftet e supermarketit, sepse ai edhe djetë ka parë se ti bleve disa kilogramëdjathë, dhe tani do të pyesë: pse po blenprapë, mos bën harxhime të tepërta etj.E pastaj ti detyrohesh t’i tregosh se fëmijaduke lozur nëpër shtëpi e ka thyer enëndhe djathi ra përtokë dhe u detyruam tahedhim... që pastaj ky të vazhdojë prapëme këshillat e tij se fëmijën duhet taedukosh më mirë që t’i respektojë tëmirat dhe bereqetin që na e ka dhënëAllahu!!

Kujto pra njerëzit që i ke takuar dheçfarë përshtypjesh të kanë lënë, me saprej tyre ndarja është më e mirë!? Njeriuqë nuk të ka kundërshtuar asnjëherë,mendimi i tij ndikon te ti, saqë mund ta

Shtëpia është siguridhe rehati, prandaj o

fëmijë të mi, moskërkoni ambient më

të mirë sesa nështëpinë tuaj, mos

kërkoni veshë që dot'ju dëgjojnë më

shumë sesa veshët eprindërve tu dhe kur

të keni nevojë përndonjë udhëzim,mos mendoni se

mund t'ju udhëzojëdikush më mirë se

baballarët tuaj.

pranosh edhe si mendim personal. Pra,kur ky njeri të kundërshton, mendimin etij e merr seriozisht dhe këtë mendim tëtij s’e nënçmon, sepse ai ka reaguarvetëm pse ka parë te ti gabim të madh, icili nuk mund të anashkalohet. Ndërsa aitjetri, i cili të mërzit me kundërshtimet etij, ai vetëm shton largimin tënd prej tijdhe mendimeve të tij, madjetë bën të ndihesh që nëse ti ipranon këshillat e tij, do tësëmuresh me sëmundjen erëndë që është i “sëmurë”edhe ai. Ky është realiteti ishpirtit të njerëzimit, sipastë cilit janë krijuar. Atokrenohen edhe kur janë nëgabim. Këto janë të njëjtatcilësi, të cilat edhe fëmijëttanë i bartin në vetvete,sikurse ne...

Nga kjo, dikush mund tëpërfundojë se unë jam dukekërkuar që mos të ndalojmëprej të këqijave, se unë jamduke kërkuar prejbaballarëve që t’i lënëfëmijët e tyre ashtu si tëduan vetë fëmijët, tëthyejnë, të vjedhin dhe tëbëjnë çdo gjë që dëshirojnë!

Jo, këtë e kundërshtoj dhe

pyes: Ky fëmijë, a i ka dëgjuar prindëritme vëmendje? Si është puna me atogabime që vijnë si rezultat i qortimevedhe nënçmimeve të shumta? Gënjeshtra,hile e shumë sjellje tjera të ulëta. Përshumë adoleshentë, baballarët e tyre nukdinë më shumë se ata janë djem të tyredhe një ditë prej ditëve ishin të“gjunjëzuar” para prindërve, ndërsa sotjanë bërë të fortë dhe të lodhshëm...

Unë kërkoj prej të gjithë neve që tëndërrojmë mendimin tonë për fëmijëttanë, ta braktisim metodën e qortimit,nënçmimit dhe kërcënimit - metoda tëcilat i kemi bërë zakon t’i përdorim gjatëgjithë ditës, të shikojmë mes gishtave përdisa gabime të vogla, të cilat mund t’ikapërdijmë, dhe për të tjera të cilat assesinuk përmirësohen me qortim e

nënçmim. Pra, të mundohemi të

gjejmë metoda tjera përshërimin e këtyre gjëravedhe t’ua mundësojmëndjenjën se shtëpia ështësiguri dhe rehati, prandaj ofëmijë të mi, mos kërkoniambient më të mirë sesa nështëpinë tuaj, mos kërkoniveshë që do t’ju dëgjojnëmë shumë sesa veshët eprindërve tu dhe kur tëkeni nevojë për ndonjëudhëzim, mos mendoni semund t’ju udhëzojë dikushmë mirë se baballarët tuaj.

“O Zot na jep gra dhefëmijë, me të cilët do tëna kënaqet syri, dhe nabëj të parit edevotshmëve”.

Përktheu: Omer BERISHAG

rua

ja d

he f

am

ilja

48


Kujto pra njerëzit që i ke takuardhe çfarë përshtypjesh të kanëlënë, me sa prej tyre ndarja ështëmë e mirë!? Njeriu që nuk të kakundërshtuar asnjëherë, mendimii tij ndikon te ti, saqë mund tapranosh edhe si mendim personal.

Shtanget fëmija ytdhe tashmë thuajsenuk kupton asgjë,

ndërsa ti... s’je dukekuptuar asgjë më

shumë se fëmija ytështë i gatshëm të

fshehë prej teje çdogjë, e madhe qoftë ae vogël. Ajo që edhemë shumë ta shton

dhembjen është faktise kjo nuk ishte herae parë, as e dyta, ase treta, madje nukdo të jetë as e fun-

dit... normalisht, poqe se nuk e marrim

këtë punë seri-ozisht...

49


Gru

aja

dhe

fa

mil

jaNëse e analizojmë hadithin e të

Dërguarit, salAllahu alejhi ueselem: “Zemrat e robërve janë mes

gishtave të Mëshiruesit, i rrotullon ato(zemrat) si dëshiron”, do ta kuptojmërëndësinë e lutjes dhe përulësisë gjatë sajpër mbarësimin e fëmijëve tanë. Allahuështë i vetmi që i drejton zemrat, qëudhëzon krijesat në rrugën e drejtë, dhejo rastësisht i Dërguari i Allahut,salAllahu alejhi ue selem, brenda njëzet ekatër orëve më tepër se shtatëdhjetë herëbënte këtë lutje: O Zoti im, Ti që i

rrotullon zemrat, forcoje zemrën timenë fenë Tënde.

Në vijim të shohim se si lutja ishtezgjidhje për shumë nga sëmundjet dheproblemet e ndërlikuara pedagogjike dheedukative, te të parët tanë të mirë, Allahuqoftë i kënaqur me ta. Çështjet eedukimit, siç mendojnë disa, në atëperiudhë nuk kalonin pa probleme. Edheato gjenerata të zgjedhuraballafaqoheshin me vështirësi të shumtagjatë edukimit dhe mbarësimit tëfëmijëve, probleme të cilat ata i tejkaluan

Mbarësojini fëmijët tuaj me lutje (2/2)

Sehar SHEIR

Lutjes me të cilënlutesh për të vegjlit,

do t'ia shohëshndikimin kur të

rriten.

50


Gru

aja

dhe

fa

mil

jame lutje për të cilën ështëthënë:

Lutjes me të cilën luteshpër të vegjlit, do t’iashohësh ndikimin kur tërriten.

Mu’avije ibën Kurretregon: Kur më lindi djali,të cilin e emërova Ijas,shtrova një darkë për disaas’habë të Resulullahit,salAllahu alejhi ue selem, tëcilët u lutën për djalin tim.Pasi i kryen lutjet u thash:Ju e bëtë duan tuaj tani unëdo bëj dua e ju thoni amin.Pastaj u luta shumë gjatëpër djalin tim, që të jetë idalluar në fe dhe në mendje. Edhe sot ishoh gjurmët e asaj duaje.

Lutja e Fudajl ibën Ijadit përdjalin e tij.

Fudajl b. Ijadi, tabi’ini i njohur, kishtenjë djalë për edukimin e të cilit uangazhua shumë. Shpresonte se ai do tërritet si një i ri i dalluar me mençuri,devotshmëri dhe modesti. Kur edukimi idjalit iu vështirësua, bëri këtë lutje: OAllahu im, unë u mundova ta edukojdjalin tim Aliun por nuk pata sukses, Tëlutem ta edukosh në vend timin...

Me këtë problem ballafaqohen shumënga prindërit e kohës së sotme. Ataangazhohen me gjitha mjetet që kanë përt’i edukuar fëmijët e tyre por shumë prejtyre nuk arrijnë në ndonjë sukses. Njërealitet i tillë nuk e dëshpëroi Fudajlin, icili në përulësi ngriti duart lart dhe iudrejtua me lutje Zotit të gjithësisë dheAllahu ia pranoi lutjen. Aliu i biri iFudajlit u bë imam në dije dhe prijës nëdevotshmëri. Imam Nesaiu thoshte: i

besueshmi, besniku. HatibBagdadi thoshte: Ishte nëshkallë të lartë të modestisë.Ibën Mubareku duke elavdëruar thoshte: Njeriumë i mirë është Fudajl ibënIjadi, por më i mirë se aiështë djali i tij Aliu. Sufjani ibiri i Ujejnes, duke folur përdevotshmërinë e tij tha: Nukkam parë njerëz më tëdevotshëm se Fudajli dhe ibiri i tij.

Djaloshi i padëgjueshëm ushndërrua në ndihmës i mirëpër të atin, në devotshmëri,asketizëm dhe modesti. Sëbashku shkonin në xhami, në

haxhillëk dhe kryenin vepra të mira.Faleshin natën e agjëronin ditën. Kështuvazhdoi lidhja mes prindit dhe të biritderisa erdh dita e premtuar e ndarjes.Aliu, i biri i Fudajlit u nda nga jeta nëvitin 183 pas hixhretit. Djali, i cilindërroi jetë, i mungonte shumë të atit, icili pas vdekjes, e kujtonte me këto fjalë:Një ditë Aliu më tha: Kërko nga Ai që nabashkoi në dynja të na bashkojë në ahiretdhe pastaj qau. I dashuri im, vazhdoiFudajli, Allahu të shpërbleftë përndihmën tënde ndaj meje. Fudajli u ndanga jeta e kësaj bote në vitin 187 pashixhretit.

Lutja si ndihmë gjatë mësimit:Selim b. Ejub b. Selim, duke folur

për fëmijërinë e tij rrëfen: Jetoja nëqytetin Rejj dhe kur shkova në mejteptek mësuesi i Kur’anit ai kërkoi prej mejeta lexoj suren El Fatiha, gjë që s’munda tabëj sepse fillova të belbëzoj. Mualimi mëpyeti: A ke nënë?Thash: Po. Më tha: Le tëlutet për ty, që të bëhesh dijetar dhe

Pse të mos endjekim këtë shem-bull nga historia e tëlutemi për fëmijëttanë, që Allahu t'ualehtësojë kuptimin,

vramendjen,mësimin,

provimet... Allahusundon me gjithësinë

dhe është iGjithëfuqishëm, ju edini apo e keni har-

ruar këtë fakt.

51


Gru

aja

dhe

fa

mil

ja

lexues i Kur’anit. E ëma ime ashtuveproi. Pas pak kohë u shpërngulëm nëBagdad ku mësova dhe arrita suksese nëmësim. Kur pas një kohë të gjatë u kthevanë Rejj, gjatë ligjëratës që e mbaja nëxhami hyri mësuesi i Kur’anit, i cili s’mënjihte. Më përshëndeti dhe tha: duhetshumë kohë për t’i mësuar këto gjëra.Desha t’ia përsëris këshillën që ma dhavite më parë, por u turpërova...

Pse të mos e ndjekim këtë shembullnga historia e të lutemi për fëmijët tanë,që Allahu t’ua lehtësojë kuptimin,vramendjen, mësimin, provimet...Allahu sundon me gjithësinë dhe është iGjithëfuqishëm, ju e dini apo e keniharruar këtë fakt.

Lutja e prindërve si shkak përfaljen e mëkateve:

Kur’ani na rrëfen për ndodhinë eJakubit, alejhi selam, më fëmijët e tij nësuren Jusuf. Kur ata u penduan përpadrejtësinë që i kishin bërë Jusufit,pendimin e tyre e plotësuan dukekërkuar prej të atit të bënte dua për ta:Ata thanë: “O ati ynë, lutu për ne që tëna falen mëkatet tona, se me tëvërtetë ne kemi qenë fajtorë!” “Mëvonë do t’ia kërkoj Zotit tim faljentuaj”, tha ai (Jakubi), se vërtet, Aiështë që falë, është mëshirues (Jusuf,97-98). Në një koment të këtij ajetithuhet se ai këtë lutje e ka vonuar përkohën e syfyrit, kohën në të cilën lutjetpranohen.

Të lutesh kundër fëmijëve ështënë krye të listës së ndalesave gjatëedukimit

I Dërguari i Allahut, salAllahu alejhi ueselem, e ka alarmuar rrezikun e kësajvepre. Xhabiri, i biri i Abdullahut,

radijAllahu anhuma, rrëfen: i Dërguari iAllahut, salAllahu alejhi ue selem, kathënë: “Mos bëni lutje kundër vetes, mos bënilutje kundër fëmijëve, mos bëni lutje kundërshërbëtorëve, mos bëni lutje kundër pasurisësuaj dhe që të ndodhë që ato t’i bëni në kohëkur Allahu i pranon lutjet dhe ato (lutjekundër personave dhe gjërave të numëruara) tërealizohen” (Transmeton Muslimi). Njënjeri erdhi tek Abdullah b. Mubareku dheu ankua nga mosbindja dhe rebelimi ifëmijës së tij. Ibën Mubareku e pyeti, a këbë lutje kundër tij? Tha: Po. IbënMubareku tha: Ti e ke prishur.

Në fund, të respektuar nëna dhebaballarë,

Gabimet e fëmijëve tanë kanë nevojëpër durim dhe lutje. Kur themi lutje, nuke kemi fjalën për lutjen që bëhet një osedisa herë. Për t’i parë efektet, lutjetduhet të bëhen me vazhdimësi, ditën dhenatën, publikisht apo larg syve të gjindes.Asnjëherë nuk duhet të humbasimshpresën dhe as duhet të nxitojmë përpërgjigjen e lutjes së bërë. Ndoshtapërgjigja e lutjes do të vijë pas muaj evitesh të përpikërisë në lutje. ImamDhehebiu prej tabi’init të njohur MeurekEl Ixhli transmeton të ketë thënë: Njëzetvjet lutesha për një gjë dhe lutja nuk mupranua, por unë asnjëherë nuk u mërzitanga lutja.

Ne duhet të trokasim në dyert e qiellit,duke bërë dua për fëmijët tanë, përpërmirësimin e tyre, për përmirësimin egjendjes së tyre, për shpëtimin e tyre nëdynja dhe ahiret. T’i çojmë duart lart përfëmijët tanë, për ata që shpresojmë tëjenë prehje e syve tanë në botënkalimtare dhe në kënaqësitë eamshueshmërisë.

Përktheu: Talha Kurtishi

Pyet

je p

rg

jig

je52


Pyetje: Çka është urtësia ehaxhillëkut dhe vlera e tij?

Përgjigje: Haxhi është vizitë e shtëpisësë shenjtë Qabes që është tempulli i parënë sipërfaqen e tokës dhe për meritën qëka quhet “Shtëpia e Allahut”. Aty ftohentë vijnë të gjithë besimtarët e mbarëbotës e të vizitojnë këtë tempull tëshenjtë si nderim dhe përkushtim ndajAllahut të Lartmadhëruar. Vizituesit ekëtij tempulli janë mysafirë të Allahut.

Allahu i madhëruar ka thënë: “Shtëpia(xhamia) e parë e ndërtuar përnjerëz, është ajo në Bekë (Mekë), edobishme, udhërrëfyese për mbarënjerëzimin . Aty ka shenja të qarta:vendi i Ibrahimit, dhe kush hyn në te,ai është i sigurt …” Ali Imran 96.

Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem kathënë: “Luftëtari në rrugë të Allahut,haxh iu dhe ai që niset të bëjë umren janëmysafirët e Allahut, i ka ftuar dhe i janëpër gjigjur; e kanë lutur dhe u ka dhënë.”(ha dithi është Hasen, shënon IbënMaxhe)

Haxhillëlu ngërthen në vetvete një

histori të gjatë dhe mjaft interesante prejkohës së Ibrahimit alejhi selam. Ai endërtoi Qaben me djalin e tij Ismailinalejhi selam dhe prej atëherë Allahu e kaurdhëruar t’i thërrasë njerëzit tëvizitojnë Qaben, “Përkujtoje kur Ne eudhëzuam Ibrahimin për në vendin eshtëpisë (Qabes): të mos mëpërshkruajë Mua shok, ta pastrojeshtëpinë Time për ata që e vizitojnë(bëjnë tavaf), që qëndrojnë në këmbëduke u falur, përkulur dhe që bëjnësexhde. Dhe thirr ndër njerëz përhaxhillëk, se të vijnë ty këmbësorë eedhe kalorës me deve të rraskapituraqë vijnë prej rrugëve të largëta”(Haxh 26, 27). Me ardhjen e pejgamberittë Fundit Muhamedit salAllahu alejhi ueselem haxhillëku e mori formën e plotë,pra siç zbatohet edhe në kohën e sotme.

Sa i përket vlerës së haxhit, para sëgjithash është shtyllë e fesë islame.

Pejgamberi salAllahu alejhi ue selem kathënë: “… haxhi i pranuar nuk ka tjetërshpërblim, përpos Xhenetit”. Mutefekunalejhi. Po ashtu ka thënë: “Vazhdoni të bëni

HaxhillëkuHaxhillëku

Nga: Ali Shabani TANUSHA

Pyet

je p

rg

jig

je

53


haxhin dhe umren (një pas një) se këta të dyjai pastrojnë gjynahet ashtu siç pastron flakandryshkun e hekurit, arit dhe argjendit, e nukka haxhillëku i pranuar sevap tjetër përveçxhenetit”. Sahih, Ibn Maxhe, Tirmidhiudhe Nesaiu. Po ashtu ka thënë ”Kush e bënhaxhin për Allahun e Lartëmadhëruar, e nukka bërë gjëra të ndaluara (fjalë të ndyta dheshfrenime), kthehet prej atje si në ditën kur eka lindur nëna e vet (pa mëkate)“.Mutefekun alejhi

Pyetje: Hoxhë i nderuar, naintereson se si Ibrahimi alejhiselam i ka thirrur njerëzit e mbarëbotës të vijnë ta vizitojnë Qaben?

Përgjigje: Allahu i Madhëruar e kaurdhëruar Ibrahimin alejhi selam pasi kapërfunduar ndërtimin e Qabes, që t’ithërrasë njerëzit të vizitojnë Qaben:“Dhe thirr ndër njerëz për haxhin, setë vijnë ty këmbësorë dhe kalorës medeve të rraskapitura, që vijnë prejrrugëve të largëta” Haxh 27,përmendet në tefsirin e Ibën Kethirit seIbrahimi alejhi selam ka thënë: O Zot, si dot’ua përcjell njerëzve kur zëri im nuk arrinderi tek ata? I ka thënë: Ti thirr, se Ne epërcjellim. Pastaj ai ngrihet te vendi i tij nëgurë, disa kanë thënë në kodërzën Safadhe ka thënë: O ju njerëz, Zoti juaj kacaktuar shtëpi (tempull), pra vizitojeni (bënihaxhillëkun aty). Kodrat janë përulurderisa zëri ka arritur në skajet e tokësdhe e kanë dëgjuar edhe ata që kanë qenënë barqet e nënave të tyre dhe nëkurrizët e etërve të tyre. I ështëpërgjigjur çdo gjë që e ka dëgjuar prejgurëve, objekteve dhe drurëve dhe prejatyre që Allahu ka caktuar të bëjnëhaxhillëkun deri në ditën e Kiametit, ekanë thënë lebbejk(e) Allahummelebbejk(e). Këtë e përmend Ibën kethiri

nga Ibën Abasi, Muxhahidi, Said b.Xhubejri dhe tjerë nga Selefi. Allahu e dimë së miri.

Pyetje: Kur është bërë farzhaxhillëku dhe a mjafton vetëmnjë herë ta bësh për tëpërmbushur obligimin?

Përgjigje: Rreth vitit se kur është bërëfarz haxhi, ka disa thënie, por më evërteta është në vitin e nëntë. EdhePejgamberi salAllahu alejhi ue selem e kabërë haxhin vetëm një herë. Haxhi ështëobligim për çdo mysliman tëmoshërritur dhe të shëndoshë, që kamundësi materiale dhe shëndetësore.Nëse nuk ka mundësi të shkojë nëhaxhillëk për shkaqe shëndetësore, porka mundësi materiale obligohet tëdërgojë ndonjërin nga besimtarët bedelnë vend të tij.

Allahu e ka obliguar haxhillëkun memundësi dhe ka thënë: “Për hir tëAllahut, vizita e shtëpisë (Qabes)është obligim për atë që ka mundësiudhëtimi për tek ajo, e kush nuk ebeson (ai nuk e viziton); Allahu nukështë i nevojshëm për (ibadetin që ebëjnë) njerëzit.” Ali Imran 97

Ebu Hurejra radijAllahu anhu ka thënëse i dërguari i Allahut salAllahu alejhi ueselem ka mbajtur një fjalim (hytbe) ku kathënë: Allahu i madhëruar ua ka obliguarjuve haxhillëkun, andaj bëjeni atë! Një njerii tha: A çdo vit o i dërguar i Allahut?Pejgamberi heshti derisa ai e përsëritipyetjen, e pastaj tha: Po të kisha thënë “po”do të ishte obligim për çdo vit, a ju nuk do tëmundeshit. Pastaj tha: Më lini aty ku po ju lëunë, se janë shkatërruar ata që ishin para jushduke parashtruar shumë pyetje dhe kundër -shto heshin në pejgamberet e tyre, kur t’juurdh ëroj për ndonjë gjë, zbatojeni aq sa keni

Pyet

je p

rg

jig

je54


mun dësi, a kur t’u ndaloj nga ndonjë gjë,lëreni atë! Shënon Muslimi

Pyetje: Në ajetin ku përmendetobligimi për Haxhillëk, ceketmundësia. Na tregoni se çfarëngërthen “mundësia” në atë ajet?

Përgjigje: “Mundësia” e përmendur nëajet realizohet kur përmbushet gjendja emirë shëndetësore, pasuria për të shkuardhe për t’u kthyer si dhe rruga e sigurt.

Sa i përket shëndetit, është hadithi iIbën Abasit radijAllahu anhu: Një gruanga fisi Hath’am i është drejtuar Pejg am -be rit salAllahu alejhi ue selem duke ithënë: O i dërguar i Allahut, babin tim eka arritur farzi i haxhillëkut në pleqëri tëthe llë, nuk po mundet më të qëndrojëmbi kafshën e udhëtimit. A të bëj haxhinnë vend të tij. Pejgamberi i tha: bëjehaxhin për të. Mutefekun alejhi

Përsa i përket pasurisë për në udhëtimdhe për ata që lë në shtëpi, është hadithii Pejgamberit salAllahu alejhi ue selem:mjafton mëkat për njeriun të humbë racionine atij që e ka në kujdes.

Përsa i përket sigurisë së rrugës, duhetpatjetër të jetë e rruga e sigurt, sepse tëmarrësh rrugë ku nuk ka siguri ështëdëm dhe kjo është e ndaluar fetarisht.

Pyetje: Haxhillëku, nëpërgjithësi është vështirë ta bëjnënjerëzit shpesh, dhe ka raste tëtilla sa mezi arrijnë ta bën një herë.Për këtë shkak na intereson se cilatjanë gjërat që e prishinhaxhillëkun për të pasur kujdes qëmos të biem në ato gjëra. Allahu jushpërbleftë.

Përgjigje: Haxhillëkun e prishin:

1. Marrëdhëniet seksuale, nëse bëhenpërpara hedhjes së guralecëve të akabes(xhemreja e madhe), por nëse është pashedhjes së guralecëve të akabes dhe pastavafit ifada, nuk prishet haxhi edhe pseme këtë veprim bën mëkat.

2. Lënia e njërës apo më tepër rukneve(shtyllave) të haxhillëkut.

Ato janë: 1. Nijeti, 2. Qëndrimi nëArafat, 3. Tavafi ifada, 4. S’aji në messafasë dhe Merves.

Kurbani Pyetje: Çfarë dispozite ka në

fenë islame për kurbanin nëKurban Bajram?

Përgjigje: Mes gjithë thënieve tëdijetarëve që janë thënë në lidhje mekurbanin në Kurban Bajram është se e kadispozitën e vaxhibit (obligative) për atëqë ka mundësi pasi që PejgamberisalAllahu alejhi ue selem ka thënë: “Kushka mundësi (të therë kurban), e nuk ther, mostë na afrohet në musal-la (vend-falja eBajramit)!“ (Hasen, shënon Ibn Maxhe)

Muhafef b. Selim ka thënë se kanëqenë në Arafat te Pejgamberi salAllahualejhi ue selem duke qëndruar në këmbëku tha: O ju njerëz, çdo familje e ka obligimpër çdo vit (të therë) kurban dhe atire. A e dinise ç’është atire? Ajo që njerëzit e quajnërexhebije. Mirëpo, atireja është shfuqizuar e kambetur kurbani.

Xhundub b. Su El-Bexheli tregon se kaqenë me të Dërguarin e Allahut salAllahualejhi ue selem ditën e Kurbanit kuPejgamberi salAllahu alejhi ue selem kathënë: Kush ther para se të falë (bajramin), leta përsërisë në vendin e saj një tjetër, e kushnuk ka therur ende, le të therë tani!Mutefekun alejhi

Në këtë rubrikë mirëpresim të gjitha pyetjet e juaja, ndërsa ato më interesante do të botohen.Pyetjet mund t'i dërgoni në [email protected]

55


Pastrimi për namaz

Pastërtia është dy llojesh:- Të pastruarit me ujë;- Të pastruarit me dhe.

Në të pastruarit me ujë hynë: larja(gusli) dhe abdesi.

Forma e AbdesitTransmeton Humrani, shërbëtori i

Uthmanit, radijAllahu anhu, duke thënë:“Një herë Uthmani kërkoi ujë që tëmarrë abdes, dhe pastaj i lau duart triherë, pastaj lau gojën dhe hundën, pastaje lau fytyrën tre herë, pastaj dorën edjathtë deri në bërryl tre herë, pastajdorën e majtë deri në bërryl tri herë,pastaj fërkoi kokën (i dha mes’h), e pastaj

lau këmbën e djathtë tre herë deri në zogtë këmbës, e kështu lau edhe të majtën, epastaj tha: “Kështu e kam parëMuhamedin, salAllahu alejhi ue selemduke marrë abdes. E pasi që e kreu, tha seMuhamedi salAllahu alejhi ue selem kathënë:

“Ai që merr abdes si unë, e pastaj falë dyrekate duke mos bërë mëkat, Allahu ia falë atijmëkatet e bëra më parë.”

Kushtet e vërtetësisë së abdesit1- Të bërit nijet2- Përmendja e Emrit të Allahut,

subhanehu ve teala, në fillim.3- Vazhdimësia gjatë marrjes së abdesit Il

mih

all

iAbduladhim b. Bedevij elHalefij

Ilm

iha

lli

56


Farzet e abdesit1- Të larët e fytyrës. Këtu bën pjesë

edhe të shpëlarit e gojës dhe hundës:2- Të larët e duarve deri në bërryla;3- Të dhënët mes’h (të fërkuarit) krejt

kokës dhe veshëve, ngase veshët bëjnëpjesë në kokë;

4- Të larët e këmbëve deri në nyje5- Futja e ujit në brendi të mjekrës6- Pastrimi i meseve të gishtërinjve të

dorës dhe këmbës

Sunnetet e abdesit1- Të përdorurit e misvakut2- Të larët e duarve tri herë në fillim të

abdesit3- Të larët e gojës dhe hundës tri herë

me një grusht4- Larja mirë e gojës dhe hundës, për

atë që nuk është agjërues5- Dhënia përparësi anës së djathtë6- Fërkimi i pjesës së trupit gjatë

marrjes së abdesit7- Pastrimi i gjymtyrëve gjatë marrjes

së abdesit nga tri herë8- Radhitja gjatë marrjes së abdesit9- Duaja pas abdesit10- Të falurit e dy rekateve pas abdesit

Gjërat që e prishin abdesin1- Çdo gjë që del prej dy vrimave,

qoftë urinë, nevojë e madhe ose erë2- Gjumi i thellë3- Humbja e vetëdijes4- Të prekurit e organit pa leckë

(direkt) me epsh5- Ngrënia e mishit të deves

Për çka duhet marrë abdes1- Për të falë namaz2- Për të bërë tavaf rreth Ka’bës

Veprat për të cilat është mustehab (e pëlqyer) që të merret abdes1- Të përmendurit e Allahut,

subhanehu ve teala.2- Para se të flesh3- Nëse ai që është xhunub dëshiron të

hajë ose të pijë, apo të flejë, ose të ketësërish kontakt seksual

4- Të merret abdes para larjes, pamarrë parasysh se a është larja vaxhib aposunnet

5- Të marrë abdes pas ngrënies sëgjërave që i ka prekur zjarri

6- Të merret abdes për çdo namaz7- Pas çdo prishje të abdesit8- Pas vjelljes9- Ai që e mban të vdekurin

Rregullat e mesteveImam Neveviu, rahimehullah ka thënë:

“Të gjithë dijetarët janë të pëlqimit selejohet të dhënit mes’h mesteve nëudhëtim dhe në vendbanim, kur kenevojë dhe kur s’ke nevojë, sa që edhegruas që qëndron në shtëpi të saj, ilejohet t’i japë mes’h mesteve në kohënkur nuk ecën. E këtë nuk e kanë pranuarshiitët dhe havarixhët, mirëpo thënia etyre është e pavlerë.”1

Kushtëzohet që për tu dhënë mes’hmesteve, duhet të jenë të mbathura meabdes. Kohëzgjatja e mes’hit të dhënëmesteve është tri ditë e tri net përudhëtarin, kurse një ditë e një natë përvendasin. Mes’hi i jepet pjesës së sipërmetë këmbës.

Ashtu siç lejohet dhënia mes’hmesteve, gjithashtu lejohet të dhënitmes’h çorapeve dhe sandaleve. Mugire b.Shu’be thotë: “Muhamedi salAllahu alejhiue selem mori abdes dhe u dha mes’hçorapeve dhe sadaleve”.2

1 Shiko: “Sherhu Sahihil-Muslimi”, 3/164.2 (Ebu Davudi)

Ilm

iha

lli

57


3 (Buhariu dhe Muslimi)4 (Maide: 6)5 (Tirmidhiu, Ebu Davud dhe Nesaiu, hadithi është sahih).

Mes’hi prishet me njërën nga këto tri gjëra:1. Kalimi i afatit të caktuar. E pasi që

afati i mesteve është i caktuar, atëherënuk lejohet shtimi i kësaj kohe.

2. Xhunubllëku3. Nxjerrja e mesteve prej këmbës,

pasi që u është dhënë mes’h atyre ngasepo u nxorën e pastaj mbathen, atëherënuk do të jenë të pastra (këmbët) kur tëmbathen mestet.

Gusli - larja

Kur detyrohet larja1 - Ejakulacioni i spermës në gjumë

apo duke qenë i zgjuar2 - Kontakti seksual, edhe pse nuk ka

ejakulim3- Kur kafiri pranon Islamin4- Ndërprerja e menstruacionit dhe

lehonisë

Kushtet e larjes

- Nijjeti

Forma e larjesAishja, radijAllahu anha thotë:

“Resulullahu salAllahu alejhi ue selem kurlahej nga xhunubllëku, fillonte me larjen eduarve, e pastaj merrte ujë me dorën e djathtëdhe gjuante në të majtën, pastaj lanteorganin, më pastaj merrte abdes si për namaz,pastaj merrte ujë dhe e hidhte në kokë dukefutur gishtat në rrënjët e flokëve, e kur e shihtese ka fërkuar tërë kokën, hidhte tre grushta ujënë kokë, pastaj hidhte në tërë trupin e pastaj elante tërë trupin.” 3

Kur gruaja të lahet nga xhunubllëku,nuk detyrohet t’i zgjidhë bystekët eflokëve, kurse kur të lahet ngamenstruacioni obligohet t’i zgjidhë.

Kur është mustehab larja

1- Larja menjëherë pas çdo aktiseksual,

2- Larja e gruas që është në istihada përçdo namaz, ose larja për Drekë dheIkindi së bashku, për Akshamin dheJacinë së bashku, dhe për çdo mëngjesveçmas

3 - Larja pas alivanosjes4 - Të larët pas varrimit të mushrikut5 - Larja për dy Bajramet dhe ditën e

Arafatit6 - Të larët për atë që lan të vdekurin7 - Larja para veshjes së ihramit për

Haxhillëk ose Umre8 - Larja për të hyrë në Mekë9 - Të larët në ditën e Arafatit

Tejemumi - Të pastruarit me dhé

Allahu, subhanehu ve teala, thotë: “Nëqoftë se jeni të sëmurë, ose në ndonjëudhëtim, ose ndonjëri prej jush vjenprej vendit të nevojës, ose kenikontaktuar me gratë dhe nuk gjeniujë, atëherë mësyne (merrnitejemum) dheun e pastër dhe me tëfërkoni fytyrën dhe duart”.4

Pejgamberi salAllahu alejhi ue selemthotë: “Dheu i pastër është pastrim përbesimtarin edhe nëse nuk gjen ujë dhjetëvjet”.5

Shkaqet kur lejohet të merret tejemumi

Marrja e tejemumit lejohet në rast kurnuk ka mundësi të përdoret uji, nëse nukka fare ujë, nëse ekziston frika se uji tëbën dëm, nëse është shumë ftohtë (sa qëtë bën dëm), ose je i sëmurë.

Ilm

iha

lli

58


Forma e tejemumit

Vendosen duart mbi dhe, pastaj fryhetnë to, fërkohet fytyra, më pas shuplakat.

Tejemumi është sikurse abdesi, mundtë bësh me të atë që mund të bësh meabdes, mund të marrësh tejemum paranamazit si në rastin kur merr abdes,mund të falësh disa namaze me njëtejemum

Çfarë e prish tejemumin

Tejemumin e prish çdo send që prishabdesin, e plus kësaj, nëse gjen ujë ose imundësohet të përdorë ujë atij që s’kapasur mundësi ta përdorë, e namazet qëka falur me tejemum nuk detyrohet t’ipërsërisë (nëse vjen uji).

Ai që ka plagë në trup dhe e kambështjellë me leckë, nuk obligohet talagë atë pjesë as t’i japë tejemum. Mekëtë argumentohet se çdo vepër që nukmund ta kryejë njeriu, bie obligimi prejtij, zëvendësimi i kësaj duhet të vijë meKur’an dhe Sunnet, e duke qenë seKur’ani dhe Sunneti nuk kanë treguarzëvendësim për pjesën e mbuluar meleckë që nuk mund ta lajmë, atëherë nukobligohemi ta fërkojmë me dorë të lagëtose tejemum.

Rregullat e hajzit-menstruacionit dhe nifasit-lehonisë

Menstruacioni është dalja e gjakut tënjomë te gratë, kurse sheriati nuk kapërcaktuar afatin e kësaj gjakderdhjeje, asafatin më të vogël, e as atë më të madhin,por duhet mbështetur në traditën e

gruas.6

Kurse lehonia është gjaku që del ngashkaku i lindjes, e afati më i gjatë është 40ditë.

E nëse pastrohet para se të mbushë 40ditë - atëherë konsiderohet e pastër,kurse në rast se gjakderdhja vazhdonedhe pas 40 ditëve, ditën e 40 lahet dhekonsiderohet e pastër.

Çka ndalohet për gruan gjatëperiudhës së hajzit dhe nifasit

Gruaja që gjendet në menstruacionedhe lehoni, i ndalohen të gjitha ato vepraqë i ndalohen xhunubit, e duke i shtuarkësaj edhe:

1 - I ndalohet agjërimi, të cilin ekompenson kur të pastrohet.

2 - Kontakti seksual

Dispozitat e sheriatit për atë që kryen marrëdhënie me gruan që gjendet me menstruacione

Imam Neveviu, radijAllahu anhu,thotë: “Nëse ndonjë mysliman beson sekryerja e marrëdhënieve seksuale megruan që është me menstruacione është elejueshme, del prej feje dhe bëhetfelëshues - murted. Ndërsa, nësendokush prej myslimanëve kryen këtëvepër duke mos besuar se është elejueshme, e bën këtë nga harresa, aponuk e di se gruaja e tij gjendet nëmenstruacione, dhe nuk e di se kjo punëështë e ndaluar ose detyrohet - atëherënuk ka mëkat, e as që duhet të japë

6 Duke qenë se argumentet që flasin mbi kufizimin e kohës së hajzit, ose janë argumente meukufe (me zinxhir derite sahabë) ose merfua (me zinxhir të plotë), mirëpo të dobëta, në të cilat nuk mundemi të mbështetemi për tëpërcaktuar afatin më të vogël dhe më të madh të këtij cikli mujor, për këtë për të njohur gruaja ciklin e saj mujorduhet të bazohet në traditën e zakonshme të ciklit të saj, e nëse nuk ka cikël të zakonshëm, atëherë sipas llojit tëgjakut. (sh.p.).

Ilm

iha

lli

59


7 Shiko: “Sherhu Sahihil-Muslimi”, 3/204.8 (Nesaiu, Ebu Davudi dhe Ibn Maxhe)

shpagim (kefaret). E nëse e kryen aktinseksual me gruan që është memenstruacione me qëllim, duke ditur seështë haram kjo punë - atëherë ka bërëmëkat të madh, duhet të pendohet,kurse, sa i përket shpagimit, ka dymendime.7 Mendimi më i vërtetë ështëse këtij njeriu i bëhet obligim shpagimiduke u bazuar për këtë në hadithin e IbnAbbasit, radijAllahu anhu, i cili tregon seResulullahu salAllahu alejhi ue selem atijqë ka pasur kontakt seksual me gruan etij, e që ka qenë me menstruacione, kathënë:

“Jepni shpagim një dinar ose gjysmëdinari”,8

El-istihada

Është gjak që del jashtë periudhës sëmenstruacionit dhe lehonisë ose bashkëme të. Nëse është së bashku me tëmenstruacioneve dhe lehonisë, atëherëajo është në këtë formë:

1 - Nëse gruaja ka pasur si traditë t’izgjasë menstruacioni shtatë ditë, e me

këtë rast zgjatet afati deri në dhjetë ditë,atëherë kjo që ka tepruar (tre ditëshi)është ISTIHADA.

2 - Nëse gruaja di ta dallojë gjakun,atëherë, “gjaku i zi” te gratë ështëmenstruacion. Kurse gjakrat tjera janëISTIHADA.

Nëse një femër posa ka hyrë nëpubertet dhe nuk mund ta dallojëistihadën dhe menstruacionin, atëherëvepron sipas traditës së shumicës sëgrave.

Rregullat e istihadës

Gruas që është në Istihada, nuk indalohen veprat që i ndalohen nëmenstruacion, por obligohet të marrëabdes për çdo namaz.

Preferohet që të lahet për çdo namaz,ashtu siç e cekëm kur folëm mbi larjet epëlqyeshme.

Zgjodhi: Agim Bekiri

Lib

ri60


Vepra “Vakëfet në Maqedoni në periudhënosmane” e Prof. dr. Ahmet Sherif,botuar në gjuhën shqipe, përbëhet ngaParathënia, tre kapituj: Paraqitja evakëfeve; Pasqyrë e vakëfeve dhe pronavevakëfore në Maqedoni dhe Rolishoqëroro-ekonomik, rëndësia e vakëfevedhe Përfundimi, e pasuruar me Pasqyrëne burimeve dhe literaturës dhe Fjalorinterminologjik.

Prof. dr. Ahmet Sherif është njëri ngapasuesit më të spikatur të gjeneratëspioniere të hulumtuesve të osmanistikësnë Maqedoni, si Hasan Kaleshi, GlishaElezoviq, Aleksandar Matkovski,Abdurrauf Fetah, Metodija Sokollovski,Aleksandar Stojanovski e Kemal Aruçi, ecila gjatë viteve gjashtëdhjetë të shekullittë kaluar zbulonte thesarin e arkivaveosmane. Ahmet Sherif materialinburimor e ka gjetur në ArkivinShtetëror të R. Turqisë në Stamboll,

pastaj në Tapu ve Kadastro Arshivinë Ankara, në Arkivin Shtetëror tëR. Maqedonisë si dhe pranë Institutitpër Histori Nacionale të R.Maqedonisë, që më vonë do tëshndërrohet në themel të studimeve tëfushave të ndryshme nga sfera e historisëpolitike, ekonomike dhe kulturore tëMaqedonisë në periudhën osmane. Paszbulimit të këtij materiali burimor, u bë eqartë se me hulumtimin e historisë sëMaqedonisë, si dhe i të gjitha atyrevendeve që përbënin indin e shtetitosman, nuk do të mund të merret nëmënyrë kompetente askush që nuk ështënë gjendje t’i lexojë dhe vlerësojë këtoburime. Në këtë kuptim, ai u bëprofesionist i rrallë, i aftë për studimin ekëtij materiali burimor, si dhe tëtrashëgimisë kulturore të popullatësvendase, që veprat e veta i shkruante nëgjuhët orientale.

Prezantim i librit

Dr. Ismail Bardhi

VAKËFET NË MAQEDONI NË PERIUDHËN OSMANE Autor: Ahmet Sherif,

Nun, Shkup, 2006, f. 257

Lib

ri

61


Vështrimin rreth veprëssë Prof. dr. Ahmet Sherif dota ndajmë në tri pika:rëndësia dhe roli i vakëfitnga aspekti fetar; vakëfet sitë tilla, dhe mënyra eshfrytëzimit të vakëfeve.

Sa i përket çështjes sëvakëfit në aspektin teorik,për këtë kemi burime tëshumta, por prof. dr. AhmetSherif shtjellimin e kësajtematike bën me njëmjeshtri të madhe, dukevozitur nëpër tekstin eshenjtë dhe traditën ePejgamberit salAllahu alejhiue sellem, si dhe dukevazhduar deri te krijimi iinstitucioneve më të lartapërkatëse brenda Perandorisë Osmane, siMinistria e Vakëfit në shekullin XVII.

Qëllimi i këtij punimi është të tregojënë rezultatet shkencore dhe postulatetthemelore lidhur me vakëfet, të cilatProf. dr. Ahmet Sherif ishte ndër të parëtqë i vendosi. Duke studiuar burimetosmane, ai në masën më të madhe merrejme studimin e defterëve të kadastrave, tëcilave ua kushtoi një pjesë të madhe tëveprimtarisë së tij shkencore. Këtu nërend të parë vjen studimi i krijimit tëvendbanimeve urbane dhe zhvillimi i tyrenë kuptimin urban, ekonomik,demografik dhe kulturor. Qytetet nështetin osman kanë qenë pasqyrë ku kanëgjetur vend të gjitha ngjarjet shoqërore-politike, kështu që marrja me historinë etyre do të thotë marrje edhe me njësistem të tërë përfaqësues të Shtetitosman. Në bazë të të dhënave që rrokimnë regjistrimet përmbledhëse dhedetajore në lidhje me territorin e sotëm

të Maqedonisë, ai kakonstatuar ligjshmërinë metë cilën janë krijuar dhe mëtej janë zhvilluar qytetet, sipërqendrim i qendraveprodhuese, shpirtërore,kulturore dhe politike tëkëtij sistemi.

Rol qenësor nëzhvillimin e qyteteve nësistemin shoqëror osman, kavërejtur prof. dr. AhmetSherif, ka luajtur institucionii vakëfit. Në parim, shteti ika orientuar forcat e vetadrejt zgjerimit dhe ruajtjessë kufijve të arritur, ndërsanevojat arsimore, tëkomunikacionit, atoekonomike, humane dhe të

tjera të bashkësisë ia ka lënë iniciativësprivate, duke e nxitur atë vazhdimisht.Individët, në varësi të statusit të tyresocial, kanë ngritur përmes vakëfitobjekte arsimore, ekonomike, sociale dhetë tjera të dobishme dhe kësisoj kanëkënaqur të gjitha nevojat e respektuara tëbashkësisë së mjedisit qytetar.

Kjo vepër na ofron numër të madh tëdhënash që dëshmojnë për ngritjen exhamive, mektebeve, medreseve,bibliotekave, muvekithaneve, haneve,karavan sarajeve, magazave, çezmeve,ujësjellësve, shatërvanëve, urave, rrugëvepublike, musafirhaneve, imareteve dheobjekteve të tjera, që ka kushtëzuarthemelimin e vakëfeve nga të ardhurat etë cilave janë mirëmbajtur institucionet ecekura.

Kodet etike dhe morale mbi të cilatështë mbështetur institucioni i vakëfit,pikënisjen e tyre e kanë pasur tek fejaislame. Heqja dorë nga e mira në favor të

Edhe pse vakëfiështë institucion pri-

vat, duke studiuarburimet e arkivaveosmane, prof. dr.Ahmet Sherif ka

konstatuar se si edhevetë objektet e paratë vakëfit janë real-

izuar me qëllimeshtetërore. Në tëvërtetë, vakëfet e

para janë themeluarnga nëpunësit e lartëosmanë me prejard-hje nga vendet bal-

lkanike.

Lib

ri62


bashkësisë ka patur formën e koditshoqëror, të cilin e kanë ndjekur të gjithëindividët e shituar materialisht tëshoqërisë osmane, pavarësisht nga gjinia,që me anë të vakëfeve të tyre kanë dhënëkontribut në zhvillimin e vendbanimeveqytetare dhe klimës shpirtërore të tij.Edhe pse vakëfi është institucion privat,duke studiuar burimet e arkivave osmane,prof. dr. Ahmet Sherif ka konstatuar se siedhe vetë objektet e para të vakëfit janërealizuar me qëllime shtetërore. Në tëvërtetë, vakëfet e para janë themeluar nganëpunësit e lartë osmanë me prejardhjenga vendet ballkanike. Duke formuarbërthamën e parë qytetare me anën evakëfeve të tyre, në formë objektesh tëcilat kanë kënaqur nevojat fetare,arsimore, ekonomike, higjienike dhe tëtjera të bashkësisë, ata në mënyrë tëtërthortë kanë realizuar edhe nevojatshtetërore.

Si rrjedhim i gjithsa u tha më sipër,nisma e shtetit paraqitet e shprehur në njëndërlidhje me të gjithë faktorët qenësorëtë cekur. Pra, autori ka konstatuar se, paskrijimit komplet dhe zhvillimit tëqyteteve, ka qëndruar vullneti i forcaveshtetërore, e cila ka ndjekur nga afër dheka udhëhequr me syçelëti, edhe pse ngaprapavija, të gjitha rrjedhat në qytet. Përkëtë flet edhe fakti se të hyrat dhe të dalate të gjitha vakëfeve, në intervale tëcaktuara kohore, i ka kontrolluarnëpunësi qendror shtetëror – kadiu.

Vakëfet kanë ndihmuar nëpërparimin e tregtisë dhe të zanateve. Atona ofrojnë të dhëna për krijimin dhemënyrën e punës së organizatave tëndryshme ekonomike e shoqërore, tëcilat janë themeluar dhe kanë vepruargjatë kohës së sundimit të osmanlinjve,pastaj për llojet e ndryshme të zanateve

dhe nëpunësve të ushtrisë dheadministratës shtetërore.

Përveç një numri të madh të vakëfevetë njohur, autori na drejton nga një varg imadh i bamirësve të njohur dhe tëpanjohur jo vetëm myslimanë, por edhetë konfesioneve të tjera dhe atë në tëgjitha qytetet dhe fshatrat e Maqedonisë.

Veçoria e veprës së prof. dr. AhmetSherif qëndron në atë se ai në mënyrë tëdokumentuar na jep të dhëna përshfrytëzuesit e këtij institucioni shumë tërëndësishëm me pasoja që vënë në pyetje“besimin” dhe kuptimin e tij institucional.Siç thotë vetë autori: “në fazën e fundit tëzhvillimit të vakëfeve në Maqedonifillojnë të paraqiten shenjat e para tërënies dhe stagnimit të tyre, dhe atë dukefilluar nga mesi i shek XVIII deri në fundtë sundimit osman në Maqedoni në vitin1912”. Kjo ka sjellë deri te keqpërdorimii tij dhe dukuria e “pronësimit” të vakëfitnga shfrytëzuesit e tij. Në veprën në fjalëceken edhe shumë e shumë vakëfe të cilatfare nuk ekzistojnë më ngaqë janëshkatërruar dhe zhdukur. Çdo lexues nëkëtë vepër do të vërejë se këtë institucionmë tepër e kanë zhdukur vetëpërfaqësuesit e kësaj feje dhe të këtijinstitucioni sesa të tjerët.

Vlera e këtij libri qëndron në faktin seështë bazuar mbi materiale burimorearkivore, të cilat mund të bëhen materialpër studime në vete, siç janë vakëfnamet,defteret dhe sallnamet. Prandaj kjo vepëre prof. dr. Ahmet Sherif paraqet edhe njëkontribut të vlefshëm në përpjekjet përt’u treguar se çfarë ka qenë ndikimi iinstitucionit të vakëfit në zhvillimin eqyteteve në Maqedoni gjatë PerandorisëOsmane.

BËHU ÇELËS I TË MIRËS · Faqe 5 Sulmi i perëndimit ndaj Islamit – etapat dhe zhvillimi Faqe...

Documents

Transcript of BËHU ÇELËS I TË MIRËS · Faqe 5 Sulmi i perëndimit ndaj Islamit – etapat dhe zhvillimi Faqe...