Bernhardy, Gottrried Prooenia ^criptoribus Historiae

Bernhardy, GottrriedProoenia ue ^criptoribus

Historiae r.u^ustae

I \ I) i: \

S € II (> li A R V M!\ WIMHMTVn. mTKUAHIA rilllHKK IW \

HALENSI CVM VITEBERGENSI

r N S n I A T A

1» K H 11 1 E :?! i: n

\\\i Mnrn \i,v

A lilt X» OCTOBBIS VSyVL Al) DILM XWIII MAHTII

V\ IMAVK TRIVATIMQVE

nABEXDAnVM.

Iih i'i iiiii u. .Vriptoriljus Histuriar Aupuslap P. •.''Scr. (• Biiiiii.n.l)

H A L A K .^V

TtPls nr?lDKLlANlS.> /. •

^

Digitized by the Internet Archive

in 20|J^ith funding from

UnJY^fsity of Toronto

T,

http://www.aro'hiYe.org/details/prooemiadescriptOObern

\ M\ i:i;siT \T!S riiiin:ni( i* \ m

r n (I n I. ( 1 (I H

l^ II \ i II II \H il ' i L r o \c » yti. H K \ % T y

S. I).

(; l \ 1 15 \ s s \ I s

lii liiu-ris Laiiiiis nim alia iiiulta (-iicriuris ai-\i monuiiiriiia icriiiiiur. i|u<((' kiiuk dln-

lunius cl oblixio iioniinum op|irfSsit. luu siri|)lori'.s (|iios(laiii (ollciiit los luircns oadcm coa-tcm|itus an iiiertiac ilade alllitios laccre: qui cum al» maiorihus nostris ci|>etiii dodisque co«-Hienlariis esset ornaii. nunc a paucis el iu\ilis |icr neccssitaics (|uacsiii iamiani lahuniur aiqueincertaui in roriunaiu iucurrcruiit. .\cm|ie sua fata iialict lialicl)ii<|ue Jocla sii|icllt\ aniitiuila-

lis: i|uo niinus novum videhitur eo rciu evaluisse, ut illi lihri |iariiiu nianibiis \iroruin crudi-

loruin cvcidcriut ac paulo rarius iu priâtis ?>criniis dciirchendanlur, jiariim lc\iicr usur|iaii prodcrclicta jiroviucia haberi possint. .Nolumus ambitiose gromaticos, medicos. f;co?ntphos. rlie-

torcs aut inag:islros eruditiouis variae enumcrarc: scd libet hoc tem|iore paulisiicr in Scriuiu-

ril>us^Jlisluii(te Awjusliic subsistere. .Nimirum aetatem tulit tcmeraria quaedam siha historiae

nii.scellao, quain opificcs de plcbc qualiscuuquc sive artis seu consilii immuncs ci copiis pu-

biicis privaliiiiquc couirestiuu ad Impcralores Dioclciiauum ct (ionstautinum miscruut. .Nec diu

fuil cuin hoiuiues brcviiaiis studiosi dclccluiu libcllorum ct compcudia narraliouis sic iustitue-

runl ul ot auctorcs diversi conlundcreuiur cl parlicula rcruiu gcstarum baud mcdiocris. quaeiuler (•ordiauum leriium cl (iallicuos iulericcia lucrat, plaue pcrircl. Taudcm isiis successil

el no\issimam annalibus mauuiu aduiuMi. qui maiorcs sumpsit spiritus. flnrttin Wipmnii, vir

sobrius el in cvi^cuda maieria diliuculer \cr.salus. is tclani a Trcbellio l'oliionc iuciioatam

perloxorc coepit . cumiiue liltcris .Vurclianuiii maudasscl, vilis siugularibus quas amicis suis

dcsiinaral ordiiiciu .\uûstorum usquo ad Dioclcliauum dedu\it. }'auio posi cvorius csl uui

pusillos (laesarum cuarralores , brcviiale sibi prao cclcris commcudatos. uuum iu \oluinou co-

perot. quod plorique codiccs intcffrum propagarunt, pauci iu digcsioruiu llorcs distraveruul.

vclut i|uae oliiu iu Bibliolheca 1'alatiua repcrla suul Kvierpta. lam in sarciuis coiiiportaDdis

quid illius arbitrium quidve casus valucrit, louguiu cst et luiilcsluin <>vquircrc: cicuim ipsas

dislribuliouis ratioucs aegrre pcrspiccre licct . si quidcm |»lurimum spalii lulio Capitolino conces-

sum. in sinjrularibus autem vitis auctoriUis et VuUatii (iallicaui cl Trcbdlii l'oliionis suitcerc

xisa. nain ad huuc solus UiMis (ilaudius dcbct rc\ocari. ' (Juaiuquam illud facile couiecta-

1 i)m luullurnque liiibiLatum eit dc smgutis Sfriptoribus, qui symbolas ad ci>r|iu<; lliÎ^nae .\ut:utU< lou-lul«rint, iicque de liniitus regciidis crilici conseiiliuiil : soil |iroliiain qii.irrtliunrni nun ca|iit modu» lii-

ruiii pracfaliiiiiuni. Salis cfl \erl>o conatiis llritauni litteralisMuii t>-ti^'i>M-. qui pu<'l tasaubonuiu ei

Salmasiwn inainra molitus intrlligenilo rei-ii ut |iarum inielli^'eret , //. Dodttflli l*ij<-le<il. (.'am<i«u. p.32 — 161. Scilicet is aiitiquuni ul>liiiuil . ut «raliunr dtlfusa

. pulida dili^Tntu |>fr|>l('ii> dis\creiidi ê-

nerc (tidc rertuin .Nii-liulirii ludiciuiu in Scripll. inionr. I. |i. 113.) r<>iu ubiui-rrl rl post amka^rtinfinitas li-clurem diinitlerel incerdssinjuui ac paeuc de salute ilesperantrui. .>«ulel auirui . quuJ alti

probant, vauissimu raliucmatioucs vi n% lucu coiiiicere lu i{uil>u> ^cnptur de \itis ae«4:<u quomui

IV

mus, hominem immiuutis atque mulilis sul^sidiis usum fuisse. Utut fuit , haud scio an indu-

striam quautumvis obscuram,

quae digitos raagis quam ingenium in liistoria collecticia cxpc-

dierit, etiam laudari conveniat, quod fraclas quasdam tahulas ai) iuteritu vindicavil.

Quos igitur iiescio cuius Ijeneficio coniunctos tenemus Scriptores Uisloriae Aiujustae,

eos supra siguificavimus a plerisque spretos pro])craodura iu turba delituisse. Merito quidem,

iuquit. Eteuim quis est paulo erectior et generosis sensibus inibutus, quin plebeios raagislel-

los et bistoriarura quasi scrutariara factitantcs asperuelur, praesertim sordido dicendi genere

iuquiuatos? -• Scilicet si res agcrelur boniinum eruditorum, qui ab bumauitalis disciplina pro-

fecti raunus historicuui suscepisseut et iu anualibus coudendis criticam severitatem ea qua par

fuit subtilitate iudicii atque oratiouis luce temperassent , verissime contemptores isti statuerent.

Saltem confectores vitarum a Suetonio suo , cuius iu exemplura grex sectatorum intuebatar,

aliquara prudentiam in arguraentorum delectu et compage didicissent ! Nunc ad plebera delati

sumus ab iustitutis liberalibus alienam, quae frivolas res suopte iugeuio captaus et in iustru-

inentis luxus priucipalis defixa laudes flagitiis , iocularia seriis , foeda honestis temere permi-

scuit falsisque vocibus fortunara regum prosequitur; neque id negotiura aliter adniiuistratum vi-

deraus, quaui si quis oppidauus ex aciis Bcrolineasium diuruis et ephemeridum reliqua congeric

fata noslrarum civitatium enarret. Ex huiusmodi vero frustulis paunisque ciunus emcrsit in-

couciunitale singularis, cui parem in litteris bistoricorum vel seraidoctis neque Graeca autiqui-

tas nec populus Roraanus ostentat. Nam qui ratioues et seriem teraporum susque deque ha-

bueriut, item ut Spartianus et sequaces,quos artes chronologorum plane fugerunt, aliquos iu-

veuias;

porro uonuullos,

qui pingui Minerva statura vicesque rerumpublicarura et mores ma-

gnorura virorum deliuearint, aut rudi stilo libertatem atque priucipatum percurrerint : sed qui

nuUo discrimine gravia ridiculis, iuania necessariis, absoua praeclaris adiuuxeriut et coulrariis

froutibus incredibilia siverint coire, ut praecepta logicornm vel sensum corarauuera citius quamvauara curiositatein ac diligentiam iu minutis religiosissime exultautera desideres, fruslra circum-

speximus. Ut de multis uuo defungaraur et altero speciraine, satis est hanc Spartiaui struem

contemplari, Hadr. 21.

luter cibos unice araavit tetrapharmacum , quod erat de fasiauo , sumine,

perna ct

crustulo. Fuerunt eius teraporibus fanies, pestilentia, terraemotus; quae omuia quan-

tum ])oluit procuravit, niultisque eivitatibus vastatis per isla subveuit. Fuit eliara Tibe-

ris iuuudalio. Latium raultis civitatibus dedil, tributa multis reraisit. Expeditiones sub

eo gra^es uullae fuernnt, bella etiam silentio paene transacta.

Aut iepidum cius acumcn iu Sev. 18.

PhiIosoi)hiae ac dicendi studiis satis deditus, doctriuae quoque nirais cupidus latro-

-}

Augusloruin srsc tradidissc vcl IraJilurum oslcndat; quasi Iiisloncorum islorum opcllas ctiamnum sin-

ccras ncciue in formulam e.xccrptoi-um disccrptas teramus. Monuit nuper, (luilnis caulionil)us haec dis-

ceptationis pars obnoxia sit, Dirksenius ICtiis (Dic Scriptorcs llist. Aug. p. 42. s([.) , (pii libris iis-

dcm opcram conimodarc cocpit utilissimam. Nolim lainon siijuid in scriptorc (luopiam illius sodalitii

fucril obsci-vatuin, id ad altcriiin conliniio tradnci, lanquam eacdcm rationcs atquc vicissitiidiiics iii niii-

vcrsos cadant; nam singuli tarn iiialcria quam iirudciitia iiliirimnm intcr se dilVcrunt. Cctcruni nonniuUum iuvaiit Codiccs, ([iiorum in subscrijitionibus liaud uiaior cst fidcs (jiiam in litiilis praescribcii-

(lis;quaniquam aliquain curam rubricao Palatini produiit. Al si (|uis ciusdcin pracscrijitioncm consi-

dcrel lianc, Fiiiila vila Aidonini plulosujilU. lncijiH (>insdcm Verus fdiciler, staliiii iiilcllit^ot ,(|uaiii

facili crrorc librarii |ioIiiitiii1 cuiiilrm lialiiTc siii|iloiciii , cum lnlia noiiiiulla rc|ilic.iic pcr iiiciiriaiu

omisissciil. t(iiilr,iriuiii accidit iii vitis Macriiii ct Aiitoiiiiii Diadiiincni, ([1111111111 allcra Cajiitoliiio, liiici'.

Lainiiridio tiibuitiir; apparct tamcn, qiii [latrcm nairavcrit, ali ('oilcni ])ucii rcs taiii|iiam ajipcndicciu

scribi dcbuissc. Niinirum oculos pcrstrinxit continuus Lamiiridii lilicllus, qiio IIclioj.;abaluin tradiU

2. Vidc practcr alios Niebubrii (Scbolaniin dc liist. Uom. babitariiin T. II. p. 342. cd. Icn.) iudiriuiii.

rtiim ubuiue hottif. \il;uii suani |tri\alaiu |)ui(lirjtmqup tf)i>r ruiii|>o»uil ad fidnn , koluin

luiiioii \iliuiii < riiilclilali» fxcukiius.

Uikrrisi lariuura (!.ii-»aruiu i-ailciu qua Mvcriiil lihi-rlalo rt>s(> mcmurnta. Ouid dciiule crobr-

us. cuiu lii ijuasi liisuiriii lou>riu.s cMiluul cl ad sjiicudidah luoralis |'liiluko|iLiac \ocrb aui

iudicia dc rclius liumauis aK|iir.tuir \ idc Nc\cr. 2U. 21. liclio<ralj. 3:i. .Mc\. 04. (Jnud I

iûid i|uud isli i>cruialorct> . cuiu iid c.illum hahiluui lilniliucs mcMliin ad\crtaut iuleutikkimura.

farcrui clium rl sccrcia riinuulur, quac ali lucdms \rl cubiculariis turari dcruil : v. Laaitirid.

Air\. 3t>. (ia|iil. (iord. lit. cl , si brc\isMiuuiu i|uacris c\i>m|dum, riusdciu \ rr. Iia|i. 4. ..So-

nni fuil |icriiiudici . di>'csliouis iacilliuiac ' (Juauii|uaiu iu lulo lioc (^cucrr pracslat Irclorrs ad

lirlioâltali \ilam ultlrârr. Nr tamcu iuiquius dc liomiuum |irudculiu dci crnaitius: \rl dete-

riore£ \iiariim arlificcs lum cxtitcraui, ijuus nli illis uuu ruro rr|irrlirusus \iilcmut. (ia\eruiu

ifTtlur tam fidr (|uaiu brc\ilalc, .Marii .Ma\imi ul uu(;as \crltusas cl luuii (urdi raiirllas \)nke-

ter\chcrculur: v. Liimprid. liclio^. 33. (la|iii. (iurd. 2i. quorum hic ciiaiu (^raudru iartal

|irurrssiunrraj Sujuidcm ea debmul tn liifluna /joih ab hislormjKiylai , ijuue uul (utjieuda $int

aul seiiuruda.

liactruus a|iparuil. quid jirclii staiurmlum ossct hisluricis e |ilchc |irori-ctis. Xcc male

de uuhis ncluin, quud rv u|iihus ruruin dc luorihus rl iuslitulis tMirculi III. c\islimurc liret

alqur uni\rrsani vivrudi seuticudiqur ruliourin ccrlius iulros|iiccre , quaui {jcr iustos et limatos

rcruiu commrutarios lirri jjosset. Vcrum aliac mullae dolrs Scriplorihus lli^toriae .\u°ûslac

su(rra<raulur. Etcuim hisluricis. iurccuusultis, paiumalicis uhrrrimaiu |irachcut tnalrrium et in-

rxhaustdffl, qua discipliuis suis lucrm altcrre qucaut, criticis aulciu ciimjius ii|)criiml |iatmtis-

siuius. iu quihus dccurraut et lacullalera usu \ario corrohuratam cxerccaul. lam quis iûomt

ista vitiirum ruarraliour historicis lahrutis iui|jerii loutcm uuuc ulilis.siuium nuuc uuicum et |>lanc

uecessarium rssc |)ru|iusitum? qui uisi jirurstu lurel. sac|ic uus aucturcs clari.-siuii desliiucrrut,

ac ne prr Diouis i|iiidcm lihros quam\is copiusissimi lempurum illuruui tcsli> (iuter Diuurra

vero et liititoriae Auûslae nuclorrs quid iutcrsit ucute iliîtu muuslrat (iihhuucs cn|i. 4. uol.

4y.J et lierodiauum. qui uiudicam parlcm discrle jicra;;ra\il . sulis causas rccuuditas . voluu-

tales priucipum. slatuiu reruiu civilium et ur<;otiurum jiuhiicurum usscquerciuur. llaque 6'i6/>uiiii.o

ille. quo ueiuu scitius aul maiure cum Iruclu mulcm istain uiuui^cuam jicr\uluiaMl. cailida rr-

rum ruliliuui intcrprelaliuue muila jiuluit c\pcdire vcl pruhahilrm iu urdiucm cuuciuuarr. l'umj

lurisperili huic hurreu . quud iusipii laliul.iruiu ct epislolarum fide munitum cst. uutiliaui dchcul

ct virorum cousullissiiuurum, quihus iuijicralurcs tum ^ra\issimas res committcrc sulcliiiut . rt

iurisdicliouum, cl mulatiuucs iu adiiiiui&iraudis luuuc-rihus factas, constitulioucs .Vugrusturum rt

Irges opinioue jdures inde culiigere jiolucruul. Ouas uliiilatcs geurralim .UaMociKJ Uralioue

de usu el prarstauiiu liisiuriac Augusiae iu iure ci\iii. siuûlis et exquisitis (\emjdis nnpfr

hirl^seuius oslcuderuul. Quu luiuus rairahimur. diii^cniissimus iuris civiiis ma«;islros, si\e vi>

tas nohiiium Kilurum descrihuut, scu ducliiuam couduut vei quaestioues fureuscs discrjita-

lunt, ffiultus iu trreudis liistoriae .Augustae uiuuumculis luisse; ac si \erum fatcrour. ub nuiliii

ca frequeulius icclilaUi suut. Nain quihus malcriam iufiuiiara ihi sujipclrre muuuimus . |.riiiuma-

tici et critici luuê niiiiurcm iis iuduslriam imjicudcruut. Huamquaui g;raiuuialicis uoa dersi

rxrusatio. qui rarius el iu\iii soleaui ad liltcras cileriuris ae\i desceudcrc. ucqur irclione ii-

hrorum oblectculur, uudc jtarum ad iucremcula ievicurum et uhscrvutiuncm artis videalur re-

dundare. Sed ulrique. sjiero, seulcnliam mulahuut, siiuulalque certus rt cojiiusus apparalus

e\ oplimis suhsidiis cuiifcctus jirodirril.

luirriui ut untliuuis liirmam hrevi perstriug;auius , histuricos piehrius cura jilrhe ioruios

esse ueiuo uon iuteliigit. (Juudsi uullu in geuere virlus et uliiitas hurum scrijiiurum cumprtr-

ret, profecto qUi-uilivis prelii liabeudi foreut tesles serrauuis plebcii. cuius jiusi Vitruvium ct

(ollpclioiics olossanini , (iiialcm cliam Placidus iiistiluit ab A. Maio prodiliis , nou uxlct documcnlum

sacciilo lcrlio aiiliquius. Plci)eiam autcm cloculioaem tanquam illuslris nola sordidae voces ar-

jiuunt siiiiiiiUuMiue ex vulgari consuetudinc, quarum bona pars per linguas Romanas sivc ])ro-

vincialiuiu esl propagala: nec vcstigia coloris eruditi aut bene dicendi sludia comparent ulla,

praesertini dcmpto vcrborum omiii delcclu, unde copias plirascologiac pcndere conslat. ,\cccdit

larcissima scges syntaxis anomalae: velut structuras accusativi cum ablalivis conlusas ma{j,'no

locnrum acervo muuire licct. Et cxempla quidem sermonis domestici per totuni corpus Ilislo-

riac Au!iustac fusa vel non operose conquircuti patcnt, si quis a Salmasio monitus tabulam

g,lossarum et stribligimim inchoarit; alia haud paulo foedi&ra codices suppeditabunt,

qui tex-

tum vcrborum iusto saepius ])ervcrsis editorum mang-oniis iucrnstatum coarguunt. luvat unum

ct alteruiu spccimcn in mcdium protulisse.

Spart. Hadr. 21. Uiide c.vlul ellam illiid neA-erc quidein, sed prope ioculare dc servis.

Fatendnm sane Spartianum ab onini conciiuiitalis aut orationis aequabiliter structae cura abhor-

ruisse; sed advcrbium severe quis sibi persuascrit ad iocularc adiectivum a scriptore quamvis

hebete referri potuisse? lam quid sincernm sit optimus Palatiuus significat, scvero puuctis su[)-

positis, hoc cst, saeve. Ncmpe quod probati scriptorcs in imbecillus imbccillis, inermis iner-

luus, exaniinis cxauimus aliisque variaudis sic ])raeierant, ut alterumutrum intra certos casus

subsisterct, id acvuiu inclinatum prona libidine dissimillimis in vocibus concessit: unde fluxere

lepidis (v. Reiuesius in Petron. 61.), concinnis (v. Hildebraiid. in A])pul. Met. V. p. 3S6.), in-

firmis , saevis, de quibus dixit Valesius in Ammian. XX, 6, 6. Palatinum autem firmabit Mar-

cellinus XV, 9, 6. sacvium tyrannorum, eiusdcinque XXIX, 5, 46. suppliciorum saevium re-

pertorem. Hinc etiam Peloponncnsium geuitivus a])ud Trebell. Glaud. 16.

Epistola ap. Capitol. Max. & Balb. 17. gralidaius Italiae , ([uam cum maxima ah ho-

slibus vastalione defcndistis (I. defendilis);gratulalus provinciis, quas inexplehili avarilia tyran-

norum laccratas ad spem sahUis reduxistis.

Silent ad haec critici, tanquam in libroruin consensu. Scd inexplehiUs Pal. cuin ed.

principe, reduxistis iguorant duo primarii codiccs, nec semcl accidit per temeritatem librario-

rum vel edd. vett. ut lacunac, si quando defcctus verborum intercideret, omni machiua rcsar-

cirentur ; cuius rei exemplum infra proferemus ex Vopisci Tacito. Primum igitur eiecta fraude

novissiiuas voces ad spem salntis par est cum utroque inenibro gratulatus Italiac — gralulalus

provinciis coniuugi; deinde levi mutatione rediutegranda (laiiilolini manus: gratulatus provinciis,

quas incxplebUis avarilia tgrannorum lacerala cst. Nova quidcin species laccrari dcponeiis.

sed iis temporibus nata, quae confuudendis iu geueribus verl)i liceuter admodum versai)anlur,

praeeuntibus tamen prisci sermonis auctoribus. Memoravere grammatici Varronianum alfcclulus

c.s( regnum, itemque dilapidari, praeter alia quae nullo cuin dcleclu Vcchneri Ilellcnolexia p.

100. sqq. cumulavit, a quibus non inultum dilfcrt Ammiani exempluin suspeclati sunl.

Sequitur ut crilicam condicionem summalim jierslriiigamus. Non dubilabuiit , siqui so-

las cditoium annolatioues ])aulo curiosius cvohcriut, qiiiii hi scriptores jilurimis corruplelis ac

dubilalioiiii)US prcmantiir. Nos ([uidein diuliirnus iisus cdocuit, ct corruplinnem opiuiouc loiigiiis

esse gra.ssatam et numeriim locoruin graviter airccloriim lantuiu exlarc, uullius ut ingcnium et

salutaris manus quamvis cximiis conatibus subacta vidcatur sufficere iiosse. Ilaud mediocris

taiiien jirogressio in lioc sliidioruin gencre dudum iieifccla forel , si (|ui(lem dii])Iici niuncre de-

cessorcs nostri solertcr voluisscnt dcfungi, ut el iuslruinenlum crilicum bene ]irovisum alque

conciiiiium a|)pararent , et co])ias oblatas via, ratione, dcnique luce disscrendi et ordiuc iuslo

ncccssarios in iisus convcrtcrent. Nuuc illi scriplurac varictatem arbilralii suo dcccrpunl, qiiando

(lillicullalil)us locorum coinmoli vcliistam (luampiam cdiliouein el codiccs iiis])iciiiut . lide liliro-

riiiii ;ic digiiitalc parum solicite i)cnsilala: iic(jiic ha!)i';;l iiilciu ralinii cl (oiisiiliiliiiii , iiuid iiilcr

VII

rrr(adi eiiioiulaiioiiiii [vfvm rl \a(r>iui luuifdauili liliiJiucm iiiltTkil. Tralatn laui «anc laliulam iur>

rauiUK. (|iii|>|ic qiiai' faiilc |ilrris(|ur su|ifriuris aclali.s rc^cubiuuilius ({ucal UKuiDiuudari. .VdSiri-

|ilurilius liisluriac AutfusUtc iiii|irus|)cni lurlitua liuc iMiaiii iiuiniiiv uli\cutl. ijuud (iuuliuk ani|iliuii

sacrulis iiciitu rrrujîiusccuilus el a litr|iiljus ûlfâlac iiicudis |iurt;audu> »uscc|iii; ucr m.ruiu.

ruiu r(i.<(iiW<ufius el Siiliiiiisiits quasi sidcra urliis crudili utulus ûlgi |ira(siriu;:rieul cl uiii\cr

Kos rrilircs rt iiitcr|irclaliuuis uuiticrus e\|iiessc \iilcrculttr. Et (lusaiilxiuus (|utdeiu rummeula-

riuiu evliiliuil uuu tiidiîtuiu laliuribus. (|uus iu Allieiiacuiu et Sucluiiiuiit iiivuui|i.scral. Saima-

sius aulciti ( itiii aiilii|uilalcs el scritiuitctu ac\i ctlcriuris cv iuteriuruiii Itltcraruui llio.iuris iilu-

stt.il. ttiiii |ditriut(is \il.iniMi l(i(ii> suititua saâriiatc rcsliluil . eaiit(|uc iuditii sc\critaiciu |irarlrr

niorcui |iriil)a\it. ut |)raestuiitissiiuus ilisluriac .Vu^ûslae ediiur iure iiierilu Italicri dcbeai. Knim-

vero. si suiumaui sperl.niuus , res srcus reridil. .Srilicft ueuler ruudamculum o|)erae tam Cr-

muin posuil. ul rriliruiu luuuus iirobabiiilrr |ieHiri posset. Fuiulamculum uulrm ab editione

priurijie pelrudum eral . i|u.iiii Himnn Arcurfius .Mediolaui prorura\enit . rarius illani a (lasau-

buuo. passiin a Salmasio el uiaiorc rum frurtu usurpataiu. Fuutem exprcssii .Mediulaneasis

ru(li(Ciu mclioris urditiis. sed lcdu diiririlliiuum. ruius durlus ruiii .Vrrursius aut uuu satis as-

srqucrclur uut rcruiu i^ruarus prr|icraiu Ciplicarcl. nunc srripluras iulerpnla\il \crique iuda-

{raudi \iaiu oHuriis suslulil, uunr uirram rurruiilioncm salis h.ibuit iu mediu rclitjuissr. lam

rdiliuues ruitliuuac. uOdf/iic Venrta cuiii duplici iUiiuu , nullis ittputr subsidiis munitae , iiren-

tia mulaudi Iraudcs el rurrupliouis \iiu auxcruul. iupriinis aulrm ab \ cuela il. plura suut rcjieten-

da, quae iibris iii\itis Itaur \iil<;<ilaiu in\ola\erunl: \clul illi debcnUir cl niiriGru> iurccuusulturuiii

iudr\ .'\lr\audro .Sr\rro sublcMus. et Irauspusitiu \crl)uruiu aliquammullurum iu .Ma\. el Balb.

r. 3. quar iid r. ''. pcilinrni. rl oninium violrnlissiuia distrariio Iraîurmuruin in Vaierianis,

ubi uequr rapul urc prs roustal , siquidrm i|)suni e\ordiuin . \aleriaiiui liiiprntior , uobilis ge-

ntre, \iutre \alerui. ceiisor aiiteu et jier diijiiitatuin oiinics ijradus suis /c;/i;/i)/i'/((» ad masi-

muiii iu icrris culineii asceuileiis, |)lane ronfirtum est. .Vdco laborarunt oiiin ^cstifjia supel-

ierliiis male rouglutiualae. undc haer Yitarum r\rrrpla peudcnt,quavis arte oblittcrarc : quo ifl

Rrucre iiaud srio an uuiluin excuipluiu ruiu iulcrpolationr Sparl. I'rsrruu. 9. roinparari possit,

quar dupiiirm vitar fonlcin prorsus obsrura\il. Srd iliur rcdro. Lllrrius riiain pro^ressus

eeteris rupidius a fide M.S.S. rrrrssit \ir maguus, Ifesidcnus Erasmus , qui liaMUnisi praefuit

ner paura ineuda reiuo\ir. isque uuminis auctorilale ronserulus est, ut rouditur \ulgalae rece-

plarqur Ircliuiiis rvistcrrl. Haiir prinius prupaga\it liub. Stcpliaiius, cuius post triupora (pro-

diil autriu Slcpltaniaua a. 1.344.) uullus rritirus Ilisloriam .Vuguslam de inlegru rrlracia\it, ni-

si foiie rodiiuiu ut fcrebat vulunlas srripturis quibusdaiu illalis aut uu\is meudis per inruriam

adiuissis. .Naiu (Uisaubuuus libris misere inlcrpolatis , ut Rcgio Parisino, ncsrio qua iudirii

perversilale fidein suam addi\it , Grutero satis visum diversilalcs opliini Palatini paulo gravio-

res eiiulasse; ulroque aiitem iutclligeutior qui ab uuu Pal. et cdilione priurijic locis afflirtis sole»

opcin roiu.noil.ue. ii(j///iu.'iiii.s nunc egrcgias in\ruit roncctiours. luodo ralidius iu a\ia dcferlur

el reroudila sordidis hisloriris obtrudil. (Juarlo gradu nrmiurm allrrrc lirrt prarlrr T//. (^trrrA-

tuiii, qui varias sjmbulas pauris auuotaliouuin pagiuis commisil. llaqtie quiluis hodie pleriquc

uluiitar e\eniplis. Hacl.iauuiu salis negligrutcr adoritaluin. qitiunquam romuicuiarii mrritissimo-

ruui virorum repclili vcl polius pcr saturam fusi huic Bala\(iiuia opificio faniam addideruni,

Iiii>iiiitiiium , longc rasligalius illud et iuprimis ad .Saliuasiauam rvartum. posirrmo Liptirnir,

iunrta iMllmanui Srhmidiique opclla parum fidelilcr e\hibitam. mudo \ulgalam ab Erasmo vcl

Stcpltauo rcpcrtaui scquuiitur , iiilcrposilis rliaui (lasauboui ct Salmasji rommculis . uunc quaed.-uii

oinillunt lrctioues\e iuculraut igitorabilcs, ut tamcn hominibus dudis nuilani mu\eriul dabitalio-

ncin. Vclul in homiuibus propriis infcrcicndis adco Iu\uriiuil. ul quo roiisilio fcrrriul quodquc

lucruiu aiiqnisiverint \\\ iu\euiumus. Iluiusmodi csl ridiruluu aurtiu-ium iu Spart. Sc\. 24.

VIII

Corpus cius in Bnlannia Itomam usque... susceplum est; (juamvis alii urmtlam anream tan-

tum fuissc dicani, Severi reliquias conlincntem, — cum Scplimius Perlinax Sevcrus iUic uhi

vita functus essel inccnsus; nam Perlinax Screrus periiule MSS. iguoraiit atque voces eas in Carac.

extr. temphim ciuod ei sub Tauri radicibus fundaverat o l im marilus Anlon i n u s , in quo posl-

ea fdius huius Bassiani Hrliogabalus etc., quas diductis litteris notavimus. Sed ut brcvi

quasi tabula niodus interpolationis patescat, duos locos fortc oblatos iufra posuimus , collatis

inter se codicuui sive ed. principis et vuigatarum scripluris.

Capitol. Gord. 16. MSS. & Med. Vulgg.

Haec ubi comperit seuior Gordianus , cnm Ilaec ubi coniperit seuior Gordianus, modi-

in Africa nihil praesidii ct a Maximino mul- cas vires suas, Maxiraini maguas, iustantem

tum timoris et iides Puuica perurgeret , et Capelianum rararaque Punicam fidem conside-

acerrirae Capeliauus instaret, luctns deinde rans, et acri dolore percitus, ut vincula etiam

menteni atque animum fatigaret , laqueo vitam hostiura evitaret , laqueo vitam fiuivit et vitam

finivit. cum iraperio reliquit.

Il)id. 21.

Sane quod praetermitteudum esse nou cen- Saue quidem quod apud Vulcatium Teren-

sui. quia mirabile visum est, leclum apud Vnl- tianura, qui sui temporis scripsit historiam,

catium Terentiauum, qui ct ipse historiam sui videtur mirabile, inserendum ceusui. Dicit

temporis scripsit: iu litteras misit Gordiauum enim Gordianura

Ultra peccat ex socordia Lipsiensis, negligendis vocibus autmembris: cui quidem, ut pau-

cis utar, desint cl amicilia Lampr. Alcx. 67.porro ipsa verba, et, si esset sccurus, ad omne dcde-

cus paratissimi sub capitis 5. fiuem in Gallienis , vel ut parsimoniam peregrinalionc addisceret

Capit. Veri Imp. 5. quid quod iusigni sensus dispendio in Maxim. luu. 2. genua sibi oscidari

patiebatur, et nonnumiuam etiam pcdes: cpiod nunquam passus est senior Maximinus, illic

mutilantur sic, genua sihi oscidari patichalur, et nonnunquam passus est senior Maximinus.

Quocirca huc totius negotii status iam evasit, ut qui solam et illibatara optimorum testium fidem,

id est , Palatiui duorumque Vaticanoruui , cum editionibus vetustissimis collatam audaciaque pru-

denti per emendatiouis copias teraperatam , repraesentaverit, is praeclare de studiis historico-

rum ac philologorum meriturus sit , instaurato quasi fundaniento , cui firmiter iusistere liceat et

coufidere; sed euudem reliquis etiam officii partibus satisfacturum , sic ut et manifesta vulnera

persauet et operla danina protrahat, quae per universura opus latitant, aegre speraveris , idque

mcnsuram uuius critici paucis superiorum invenlis iutara excedit.

Interira spalia pateiit emcndalionis uberrimae: quam si quls ratione factitet et ut gradalim

a plauis et confessis ad perplexa diviuatiouis atque pericula litteras iutcrpretandi ascendat, ope-

rae pretium rettulerit ac locis conclaiualis vel pusilla quadam apicis observatioue salutem prac-

stabit improvisam. I)e hoc igitur geuere speciraiua nonnulla nou pocnitebit expcndisse; quo-

rum in partcm si forte iuciderint, qui novissiniis auuis in Fridericiana litteras auliquilatis in-

choaruiit, libeuter opiiior in memoriara confabulationura iuter initia critica habitarum rcdii)unt.

Sciunt omues, quautillus error e distrahcndis ac male copulandis vocibus natus caliginem

et perturbationem locis infcrre soleat, praesertimj si quod litterarum compendiuiu perperam

sit acceptum vcl nomcn proprium miuus pervulgaluin iuterveniat. Et noraiua quidcm recondita

non ita crebra sunt jjcr llisloriam Aiigustam, ut iis iniraorari velimus: quale multis abhinc an-

nis Calachanas, Iladriaui libros obscurissimos, iu Spart. Hadr. 16. iuvcsligavimus aliorum as-

sensu comprobatum. Longe maiorem praebeut materiam nomiua hominum el locorum : velut

Annium Yerum, quod apud Spart. Iladr. 24. iu Ceionium Verum csse niutauduni olini deraou-

slrabilur; nunc saltcm unara adhihcamus corruplelara Lamprid. Comm. 5.

I\

flisf iiuifiit r(if(irM(i(/ii^ liinUinn soroiiiii, luiii c«m citmpir$t!*sri . itrniiil.

Falsain s(Ti|ilurani Alilus inxrxil: nam (i|iti(iii MSS. «hhi ram />iii«-/Mi»(«»,(, Mfnl. rum ru

promisissit Salinasius vtlicMicnlcr mIm tlilinlcns inc(|uc iiniiicril(jj ri<Mi r>i jirarinisinri «k eiuli-

raro ronalialur: rum iila |irius (ionimoduin occi(l(>r(> voluisscl. Sed iniucuii m<tnuin Fal rorr.

nnn ni jinifniisi/isrt .oniiiiiKt Hcinianis scruiii Xiilcliil.ir cruissc: fi<m ('4iiirriis iiinnnri , ofridit.

Auxit (Miiin viliuni (Miriiin crrur. qinis lincola lcrminaiioncs aocusali\i uotans ru;:isspt. l't

in (la|)itolini .Maxiiniu. 12.

ilahiiil rmiii Imc liariiamne triiwriUilis. ut putnret iniperalomn nuinit rttain tiui

srniprr uti ilrhnr.

l lii rcprohcndit loin«>ritati'm .Maximini. (|t.i inilitis in inuduin cum |ialudcMi iii^^ressus rssot. ab

(icnnanis circumvcnlus discriiiiiui virlulc suornm (•\cinins cst. .Vt .MSS. o|iii.iii cura .Mcd., quocrriliri silciit, n/i ncsdunt: \clcrem srilicct scribcndi lationcm scruli , UHinii rtiain suu t. d. I^-

iCcndum cnim : i(( pularrl iinprnitnrrm inanuni rliiini suam irmprr ilrlirre. llisloriro Virplia-

nuiii, (i|iiii(ir. olivcrsahalur .\. \l , 178. ilrxtrram ijnalii<iur palriqiir lirhrre.

IVacvcrtamur ad cain lalicni. (|iiain oralio ira\it malc disicrtis aut conflilis liltorulis.

lam ulii res liinurum lcrnoruni\c Mirabulurum a{>;itur, nicdiurris fii lahor . modu quis aricmnuMitis ad cubilia gonnanae lcrlionis iuicndat, ncr sig:larum obli\israiur \ulf..irium. rtainur

farillimis p\om|ilis iisquc c iinivimo petitis. L-tmprid. .Mcv. 14.

dninatiu iiirnlis [re<iurnlissiina . rvniin inrnioria sinqularis , ifuam nemo nisi Acholius

frrrlnil ailiulam.

Novissima quidom scusu rassa suiit: id quod (lasaubouum Intuil. inrauto tpulaiitcra, scnhatadiulum, nun latuit Salmusium, qui scri|iluram l'alatini ct .Mcd. ncsrirel in usus convcrtcreluinr, iiuam urnio iiivo A.

f.a. Eadem Aldus rorruperal. Scd unain lilterulam si rcvoramus

praecedcnli voce hauslam, prodit siurera scriptoris niauus . (/i((/;/i ninruioniro Ai IidUus frrrbat

adtutain. Clarissima luit et vetcrum lam usu quam pracrcpiis pervulg;ala dorlriiia memoriae,quiun appellabant to fivtjpoyixov: v. .Morg;ensternii disputalionem de arle \eteruin mucmonicap. VIII. sqq.

.\llcrum dorumentum praeslal Sparl. (Jeia r. .'>.

l>s(i/Ms uilidi cupidissiinus, ila iit palri dolrrrt.

Mirifira vero palris arcrbilas. qui puero cultus et miiudiiiac studioso Induluerit. Xou fu»il of-

fcnsio verboruui Salinasium. qui de remedio desperans hacr annutavii : „ vilium uianileslum ar-

guit \elus srriptura qu.ie habct , ita ut pnlri dcrrl. quud et prima cdiiio relinuil: \itium \ideo,

emcndaliouem non itein, quaui roriasse alii odorabuutur, sagacioris uasi qui eruul. " Proferlo

mireris in ipsa luro tantura iugenium paulisper hcbcscere potuissc , cum palri drrel ajipareat

ad rompcudium scribendi ff rideret revocauda fuisse. Corrig;e, sodes, quod iuveues leviler

mooiti haud seinel invenerunl

:

\eslilus nilidi cupidissimxis , ita tit paler rideret.

Contra paulo longiorcin quaesliouem et ronteutiouem adhibere par est , sicubi plurcs vores co-

alueruul ac mullis parlibus fides vcterum tabularum ab cditionibus disseulil. Vclut arcidil io

loro sane luculeuto, quem ab \'eucta iuterpolatum rritiri paruiu lcliriter trarlarunt, rum ue»li-

gentcr Palatinum iuspexissent. Verba suut Limpridii Hcliog. 34.

Mintm forlasse cuipiam ddealur., qitod liaec clades qitam rettuli loco principinn fue-

ril. et quidem prope Iriennio: ita ut nemo iitienlus fueiit. qui istum a yubernaculis Hu-manae maieslalis abduceret.

Oratlo callide ficta; quamquam alia suadent duo optimi MSS. ita nemo tir. ep. lum fuit. quod

alii aliler formarunt, Mcd. tenicre scripsit ita nemo invenlus fitit. Parlirulam ut uullus liber

agnoscit. Salmasius non ca qua polluit sagarilate: ita ut iwmo reperius fverU, vel, nemo vir

c poputo lum fueril. Alqiii vir cp. uemo noii iutelligil sic dirirai dcbere , in rcp. , a (juo iion

longe disceduut aliquot Vaticani , in rc. pr. Itaque Lauipridio facili opcra restitueraus : iUi ne-

mo in rejmblica tum jml.

Hoc autem iuveuto pulchre licehit iu emendatione Vopisci uti, cuius serraonem simi)ii-

cissimum editores iucredibilcm in modiim deformavere. Verba sunt Taciti c. 13.

Et (juoniam a Maeolide\muUi barbari erupcranl, lios eosdem consilio atque viribtis

ut eo redirciit compulit.

Ista vero contendas cum scriptura Palatiui ct Vaticauonim , ([uam mag,iia ex ])artc Mcd. exhi-

bnit, hos eosdem consilio alque iuri ut co coiiipcrisscl. liuius sub iuteoumcntis quld boui lateret se

non videre Salmasius aperte coufitetur ,quem iu causa fraudis iudaganda parura iiigeniosum

fuisse rairarer, nisi sub operis finem cum vircs reraisisse phis sciucl suspicareraur. lam pri-

mum coniunge syllabas dispersas virlule; quibus dilapsis cura reliquura csset faclura ul, iibra-

rii suhiimctivum istura compcrisset invehere potuerunt. Porro cura iudicativuni tenearaus com-

pressit, sua sponte nativa lectio eracrgit et lihroruni vestigiis consentanea:

hos eosdem consiUo alque virlule coinpressil.

Huius emendationis ope licehit etiara vitiura in Spartiaui Aelio Vero c. 2. ad sanara rationera revocare.

Verum alias iuceptaui perscquemur disputalioucra. Nuuc dura hunc , quera vobis Gora-

militones humanissimi tradimus, indiccm ct scholarura quasi saturara lancem anirao con-

teraplaraur, quam olim festive coenam dubiam appelhiverunt, suspectara illam et nocituram, uisi

vos cauto iudicio praesidia doctrinarum in fructus studiorum convertere sciatis: coraraode libet

in Menandreis desinere fr. inc. 474.

JJo/.v xgelTToy effrn' 'iv xaXiac pspccd-rjx^vat

Ij 7T0i,Xl} CfavlwC 7T£Qtlit^?.ti<y!)-Ul TTQUYfliXTU.

Qnibns quae subiecit editor cgi-eoic cordatiis raonita, operae pretiura est descripsisse. .,0 prae-

clarum (inquit) et verc aureum diclura , quod utiuam summi rerum nostrarum scholasticarum au-

tistites toto pcctore irabibereut et scholis nostris strenue sequendura etiara atque etiani commcn-

darent! Nam ut nunc res est, detcstabilis illa noXvTrQUYfioGvvt}, quae omnes ordincs perva-

sit, etiam iuventutem nostrara transversara agil. ut nusquam consistat, nusquam pedera figat, nus-

quam habitet, cum ubique habilet. Quae pestis si lalius serpat, verendum est ne omnis erudilio

jn circulatoriara loquacitatera vcrsa funditus tollatur. JJovlvfiu&iTi voov ov diduffxei.'^

Scr m. Augusto A. 1845.

I. fSleliolac Tlieolo^oriiiii.

1. PntfvKHoriim (H'<tiiun'i<uiuii

CHIl. FR. FRITZMCIIff:, I>r. DKIANVS.I. I'iil>liii' Iheoloijitiin diiiimaluain jjopulariljus usibus urruniniodoinlum cipoiicl d. I.un. Mart.

-Merc. lov. h. III -IV.

II. Frivalim praecepla caterhelira Iradet die Vcii. el Sal. Iior. III -l\

III. Privalissime 1) TheoUnjiam doymalicam exatninando repetel : 2) \n nitrqirciaiidu .Suvu

Te$latiiriilo exercebit.

1\ . In Sciniiiari» rc-jio fsercilaliones calrrheticas moderari perget.

H. CHR. FR. HM>FKI.I>, Ur.I. Publice f«ri;ii»ia librn V. T. hisloricis inserla inlerprelajjilur die Sat. Iior. II - III.

II. Privatiin 1) cursum iulerpretalionis V. T. bicniiio absohendum aus|ji(abiiiir inlcr|irelaudo

libro lieueseos qiiinis dicbus hor. II -III. 2) hisloriain liliioruin sacroruin V. T. (quam

vulfTo iulroituclionein in 1.2'. voc.inl) ducc de Wcllio Iradcl quiuis diebus h. 111 -IV.

III. In Semiiiario rcj^io llicologico exercilaluincs eseijeliras \ . T. moderari pcrgel.

R. A. .TLlItK»*, I>r.

I. Publicc ex inslitulo Lenziano hisloriain et ilnrlrinam ranlici ecclesiaslici iradere pergel

d. Lun. el .Mart. h. IV -V.

U. Privatim I) Arlem IHurytcam tradel, siiuul sacrorum |)ubIicorum ecclesiae hisloriam

narraturus. d. Lun. .Mart. .Merc. h. III -IV. 2) Theoloyiatn pasloraletn ex|iouet. quae

ad intcriora officii sacri inunera rile obcunda. praecipue ad auimoruin curam pertiDeot.

adumbraturus d. lov. et Ven. h. III -IV.

in. lu Scminario regio iheoL exercilationes hoinikiuas rl lilunjiras modcrari pergel.

I. .HIEI.LER, I>r.

I. Publice prolrijiimena ad thcologiam dogmalicam liis pi r iicbd. h. M - \ II

II. Privalim theoUxjiain doijinalirain quotidie h. I\-\ doccbil.

III. Privatissime et gralis sorietatis hoiniletirar studia cousuelo uiore modcrari pcrgel die

Merc. h. II -V.

C. THII.O, l>r.

I. Publice de libris doijinalicis patrum ecclesiar rl srhnlasliroruin dissercl d. .'sal h. X-XI.II. Privaiim hisloriam dojnialum tradi;l quolidic h. XI -XII.

III. In Scniinario rcgio theologico exercitationrs rlassis historirae modcrari pcr^cl.

A. THOI.CCK, Dr.I. Publicc de valiriiuilionibus jirophetarum V. T. disscret binis p. li. h. dicb. Lun, cl lov

hor. VI -VII.

II. Privalim 1) Epistolas ad Corinthios iuterpretabilur quiuquies ji. h. h. I-II. 2) Theo-

loijiam elhicam tradcl quinquics p. h. h. X-XI.

III. In Scminario regio theologico exercitatiuttes ad disciplinam dojiiiatiratn d ethicam perti-

nentes nioderari pergct.

1

2

I. A. I^. WEdi^CHEIUlilH, I>r.I. Publicc iii cursii inlcrprctalimds Ubrorum ss. N. T. iiitra biennii spatium absolvendo

epistolnm lacobi explicabit, latino sennone usurus , d. Sat. IX -X.II. Privaliin epislolas ad Corinlhios, Galalas, Ephesios, Philippenses , Colosscnscs , Thessalo-

nicenses interpretabitur quiiifjuies por hebd. h. X-XI.III. Privatissiinc et gralis in Seminario regio theol. exercUaliones ad inlcrprelalionem JV. T.

pertineutes moderari perget d. Sat. h. X-XL

2. ProfeHmrum ea:traorclmariorum.

A. F. UAEHWE, Ur.I. Publice epislolas Pauli ad Timolheum el ad Tilum latino sermoue iutcrpretabitur d.

Merc. et Sat. h. VIII -IX.

II. Privatim evangelium loannis latino scrmone explicabit dieb. Lun., ^lart.. lov. et Ven. h. VIII - IX.

III. Privalissime hisloriam ecclesiac chrislianae examiuaudo rej)etet quatcr p. h. h. adh. dcf.

C. CHB. li. FMA]¥ME, Dr.I. Publice excrcilalioncs homilclicas moderabitur hor. delin.

II. Privatim encyclopaediam ct mclhodologiam sludii tlieoloijici tradet dieb. Liin. et .Mart.

hor. II-IIL

H. E. F. GBJEMICME, ®r.I. Publice dc apocahjpsi loliannca critice et cxegetice disscret d. Merc. h. X-Xl.II. Privatim inlroduclioncni historicam crilicam in libros Xovi Tesl. dabit quater j). li. h. X - XI.

III. Privatissime et gratis coUoquia de rebus ad sciiolas istas et ad theologiam iii uuivcr-

sum pertincutii)us serere j:erget.

H. A. ]¥IEMEYEI1, Ur.I. Publice Epislolam Pauli ad Galntas biuis p. h. scholis interprelabitur.

II. Privatira Paedariogiccn tradet binis horis.

III. Privatissirae Excrcilalioncs Seminarii Paedacjogici regcre perget.

3. LiceQitiaforurn privatim docentium.

C. SCHWAMK, Phil. Ur.Schoias suo loco iudicabit.

G. A. MEIEfg.I. Gratis philosopliiuc Ihcologiacquc in ecclesia cvangclicn )'alioncm historice cNjiouct d. .\Icrc.

h. VI -VII postraerid.

II. Privalim historiac ccclcsiaslicac parlcm priorcm indc a rcium Chrisliauarum iiiiliis usqw

ad lionifaciiim VUL euarrabil sexics p. h. li. XI -XII.

IX. ^cliolsie fierii^eoii^iiltoriim.

1. ProfefiHorum orditiariorum.

F. 1j. KEI.I.EIl, I»r. DECANVS.

I. Publice dn ordine iudiciorum veterum Romanorum disserct d. Sal. h. III -IV.

8

II. Privatim 1) Histortam iuris Romaui d. Lun. ^larl. Mcrc. \'en. Sai. h. \-XI. 2) /n-

slilulioues li. Luii. .Miri". lov. \ t-u. Sal. Ii. \I-\II. 3) fivirtntm cnilrin licniiatiine

coiiimuHcm cxpouft i|uiu(|uies p. li. Ii. III -1\.

III. IVivalissiiuf csciiilnlioucs caussiirum ciiilium Uim aijeiularum i/uam iliiudicandarum iu-

.vliiui't liiihiis M.iil. lo\. Siit. Ii. \ll I.

C. F. UIKCK, Ur.I. ruhliic sclioliis exaniinatorias de iure jmbliro lialteiiilas olTert scniel p li.

II. Privalini 1) lus ecclcstaslicum quiiiquies |). Ii. Iior. I\-\. tr.ulel 2j lus (irniiauicum

yiiblicum iiro|)Oiiet sexies li. II -III.

O. OOKNCHi:.\, Ur.I. I'ul)iire Siicculum Sasoiiicum ex Ilonieveri eililioue interpretabilur il Ven. Ii. \1-\II.

II. IVnaliiu docebit 1) luris cncycloiiacdiain el iiiclliodoluijiain iliehus l.iiu. Miirl. .Merr. Ii.

I\ - \. 2) lus (icrmanicum iirivaliiui cuin iure (ouiiuen ioniiu scviis li. \ - \l. addila

d. Sat, h. \l-\ll. 3) lus feudalc coniiuuiie liiel). I.uii. .Marl. Ii)\. Ii \l \ll.

H. U. K. Hf:.\KK, Ur.I. Puhliie scliolas cjamiualonas coutiuuiibit die Sal. Ii. \I-\II.

II. Privaliin 1) lus crimiuum tam comiuune quaiu Honissicum quotidie doi eLit h. \-\|.

2) Tlieoriam iirocessus crtminalis expouet quiiiquies p. li. hor. \l-\ll

C. WITTE, Dr.I. Publice lus iiiijnorum et hypothecarum seciiudum praece|ila iuris Romaiii evponcl scmcl

p. h. hor. 1\' - V.

II. Privalim 1) Pandeclas tradet quotidie h. \-\II. 2} Libnnn XWIII. Diyeslurum

lustiiiiaui iuterpretabitur bis p. h. h. IV -\'.

2. ProfvHHOria CAt ra(ti(lin(frii.

E. \VIPPKn:TfA\\, Or.I. Publice de staluum provincialium tn liorussin ()//V/i»i(' el jjrojrc.vsi/ d. Sii. Ii. \II - 1. disscret

II. Privalim 1) IHsioriam iuris et imperii (iermnnici qiiiuquies p. h. h. IV- \. tradct. 2i lus

gentium Eunipiicaruin praclicum quiiiquies p. h. h. \II-I. docebit.

III. Privatissime el g:ralis scholas convei'salori;is lie iiirc piiblico horis coniiMndis ioslituel.

3. Dortorum /n-irf/fi/jt (iuc('nfiii//i.

F. TH. £riii:\IIKHG , Or.1) Scholas c.rcijclicns habebil bis pcr hebd. 2; lus Roiuunuiu exiiiiiiuaudi) icjielel.

C. K K.\KTIi:\BOR\ , Or.I. (iralis de cinisiiiitiiinic impcni iiiiondam Riiiiiiiiiu - Gcnianici d. \ ei\. h \lll-l\.

II. Privalim ius nnlurae seu phihsophiam iuris qualer p. h. Iior. \ III - 1\.

c. o. .tii.i:km:r, or.I. Gratis casus crimiuaks memoratu difnos seiuel p. h. hor. adh. liv! > uui au iitohbus

cxamiiiabit.

II. Privatiin theoriam processus criminalis expoiict quiiiquies h. \l-\ll.

III. Piivaiissime Pnnilcclas cxaminando repelct h. adh. del'.

C. E. PFOTE.\HACER, Or.Privatim 1) Jus ctvde Rorussirum sen. d. h. \-\I. docebil. 2) lus heietlilarium Romano-

rum quiuquics h. V-VI. expouel.

1 *

IIX. j^eliolae Jfledieoriini.

1. Professorum ordinariorum.

E. d'AI^TOM, I5r. DECANVS.

I. Publice analoDuaiii onjanomm sensuum dieh Merc. et Ven. h. II- III iradet.

II. Privalim 1) Ost('olo(jiam, sijndesmologiam , myologiam dieij. Lun. Mart. lov. h. II -III.

2) Splatirhnohxjiam, angiolocjiam , neurologiam quotidie h. III -IV exponet. 3.) Exer-

ciiationibus analomicis praclicis horis uiatut. et poraerid. praeerit.

E. BJ.A§»IU^, »r.I. Pul)lice doctrinam de ossibus fractis et luxalis dieb. Merc. et Sat. h. VI -VII tradet.

II. Privatim 1) Cliirurgiam generalem et specialem sexies h. V-VI docebit. 2) Doctrinam

dc fasciis, machinis, inslrumentis chirurgicis d. Mart. et Ven. h. VI-VII exponet. 3) Exer-

cilalionibus cUnicis chirurgicis et ophlhalmiatricis quotidie h. X-XI praeesse perg-et.

Ij. M. FRIEHI.AEWIBEIl , I>r.

I. Pubiice hisloriam medicinae enarrabit d. Lun. et lov. h. II -HI.

II. Privatim pharmacologiam s. universae maleriae medicae disciplinam tradet quolidie li. IX-X.

A. F. MOHIj, Ur.I. Publice hisloriam arlis ohstetriciae tradet.

II. Privatim 1) Arlis obstetriciae Iheoriam sexies tradet h. IV -V. 2) De morbis mtdierum

et infantum recens natorum quater disseret h. V-VI. 3) Exercilationibus clinicis ob-

slelriciis quotidie h. IX -X. praeesse perget.

P. MRUKEMHEMCJ, I>r.

I. Publice exaniiuatorium de rebus, quae ad historiam et curalionem morborum perlincnl.

continuabit die Sat. h. IV -VI.

II. Privatim \) Palhologiam et therapiam generalem tradet senis p. h. dieb. h. mat. VI! -VIII.

2) Palhologiam et Ihcrapiam culis, pulmonum, cordis docebit sexies h. VIII - IX. 3; Exer-

citalionibus clinicis pracerit quotidie h. XI -I.

A. O. VOI^M.MAJ¥^, l>r.

I. Publice binis dieb. h. V-VI hisloriam generationis et evohdionis expouet.

II. Privatira phijsiologiam experimenlalem seuis dieb. h. IV -V docebit.

3. Doctoris privafim docentis.

I.. if4l?AMIW[EK , Br.I'rivatira Poliliam medicam Iradet dicb. Lun. Mart. Merc. lov. h. VIII -IX.

TW. Neliolae Pliilo^oiilioriim.

1. Proffissoriim ordinariormn.

H. I.EO, I>r. DEeANVS.

I. Puiilice ])crgct in iiiterprelandis locis sckclis scriplorum Anglo - Saxonicoruiii scmcl p. h.

Ii. XII -I.

II. Privatira hisiontim rnarnibil rcccntwrfin a Giic S.u-c. W. u&qm.- .nl a. 1774 <iuiDquin

l><r licba. Ii. III IV.

G. BKIIXII %lll>l , Dr.I'ri\aiiui li /'iM i/MHi(i;/i ci ttrtjumenla slutliorum philnUKjirorum ((\UAm vulô fi-ruul ..Kncyrlo-

|tartlii> uutl .M<'ili(i(lol(ip;ie ilos |ihilolot;ischi-u Stuiliums") e\ ronnula lihri ûi iradel litho-

lis qualeruis h l\ - \. 2) .4»i.'if(i;(/i<iiii.v Ai/kiJcv lulcrprelabiUir d I.un. .Mart. lov. h. \-\i.

Iiicui soilalibus Seiuiuarii |ihiIolo{!;ici Hiinilii Saliras |iro|iouet e\|iiKaiida& et coosue'

tas ilis|iul.iu(li s( ribcudique c\crcilalioues re^êre pergcl h. \-\l.

JL. G. HI..%.\C'. Ilr.

I. Puliliee 1) Vicloris Huôuis fahulain llrrmiui d. I,un. el lov. Ii I-ll ilcin ul 2) Pelrar-

rhae . Ariosli . Tassauis rarmiiia srlerla die .Marl. el Ven. h. \ll I iiilcriirelabilur.

II. I'ri>alini hishiiuuu lilleraruiii llalicaruin docebit lioris ac diebus adiiuc defiuieudii»-

H. niH.Tli:i»»T£:R, Ilr.

I. Publice llislonam naluraleiu qenerii humani bis p. h. h. I\ -V IradeL

II. Privaiim sodalibus Seuiiiiarii |ihysici zookujiam Iractiiulibus seuiel iu h. h. coinmuda vacabil.

I. F. G. KllliKI.K.t, Hr.I. Publice slalislicfu rrijni llurussici Iradel (|uiii(|uies p. hcbd. h. V • \ I.

II. Privaliui 1) lus nalurae sive philDStiphiam luns doccbit qualeruis |). h. scholis h. \I-\II.

2) Oecouoiuiam nalioiiulem e\])Ouet qualer \). h. h. I\ -\'.

I. E. 1:R1I.1IAA\, Dr.I. Publice hisloriaiii jihilosoijhiae intle a Kaulio euarrabil biuis p. h. horis.

II. Privatim 1) Luijiccii et Mtlaphysicam doccbit (seculurus breviarium suuiu ed. 2. Ilalle

1S43. Lipperl) quiuquies p h. h. IV -V. 2) Uislunaiu phHosuiihiae usiue ad kanliuin

tradel quiuis p. h. scholis h. V-Vl.

G. G. GEHI.ACH, Hr.I. Publice l) I'hilusoj)hiam fuiulamentalem , praemissa in phdosoj)hiain tuiroducliune, lemis

p. h. scholis h. 1\'-V. 2) Utsluriam phHusuphiae recenliuris iudc a Carlesio lemis

p. h. diebus h. IV - V.

II. Privatim philosuphiam reliijionis quatcr p. h. ii. \-\l docebit.

£. F. Gft:B.lIAR, Hr.I. Publice {jeoijuosiam quater p. h. h. 111 -IV.

II. Privaliiii nttneraloijiam sexies p. h. hor. \1I-I docebit.

III. Privalissirae el gralis demunslraliunes mineralujicas iu usura sodalium .Seminario mallie-

nialico el physico adscriplorum iustituet.

I. G. GUIBKR, Ur.Publice piHscus tifniiuuicae Saec. XVUl el XIX historiain Iradcl qualernis dieb. h, \ I V II

H. F. G. HIAHICH!!!, Hr.I. Publice de vita et scriplis Goethei et Schilleri dissercl h. (I(T.

II. Privatira 1) philosophiam polilices tcr p. h. h. III -I\ d. I.uu. Mart. luv cvjiouel. bj /u*

nalurae et yenliuin iisdera diebus h. IV - V docebil.

H. H. E. HEIER, I>r.

I. Privatim vitam domeslicam et religiones Romanorum quinquies |). h. h. XI-XII PBarrabil.

II. Privalissime et gralis excrcitia Seroinarii philologici d. Luu. el Iu\. h. III- IV ita modc-

rabilur, ut sodalibus et Anslophauis fabidam Eiiuttum jiropoiiai iulerpretandam et de

rebus philologicis scribendi disputaudique praebcat opporluuilalem.

6

A. F. POTT, Dr.I. Publice 1) clemenla Unguae SanscrUae Boppii grammatica minorc iisurns docebit d.

Merc. et Sat. h. XI -XII. 2) EUmocjraphiam poindorum Asialicornm dabit ter p. ii.

h. IV -V (1. Mart. Merc. Veu.

II. Privatim inlrochiclionem (jcnerakm in linguarum studium tradet ter p. li. li. III- IV d.

Mart. Merc. Ven.

AEm. ROEUIOEW , Theol. et Plul. Ur.I. Publice limjuam Syriacam cum Hebraea comparalam docebit bis p. h. h. def.

IT. Privatira 1) PsaJmos interpretabitur quiiiquies p. h. h. 11 -III. 2) Sxjntaxin Hebraeamexponet adiunclis exercitationibus practicis ternis p. h. scholis III -IV.

III. Privatissirae in Societate orienlali lincjuam Rabbinicam doccbit h. defin.

A. HOlSEJ^^BEMGfER , I>r.

I. Publice Seiccla Aslrono)niae capiia explicabit bis per hebd.

II. Privalini 1) Calcuhmi intecjralem docebit quater p. h. 2) Slalicam et mechanicam quater p. h.

III. Privatissinie et gratis exercitia Seminarii mathemalici et physici moderabitur h. defin.

£,. RO^S, Mr.Ex itinere rednx scholas suas indicabit.

B. F. I^. DE SCMfÊCIITEÛAIi, I>r.

I. Publice de plantis cryptogamis disseret bis p. h. d. Merc. et Sat. h. II -III.

II. Privalira Botanices aiteram parlem tractabit, farailias planlarura naturales ct plantas me-

dicas illustraus, quinquies p. h. h. V-VI.

III. Privalissirae et gratis exercitia bolanica nioderabitur in Seminario niathematico et physico

h. conira.

I. S. C. ^CMWEIGJGER, lir.

I. Publicc sludia eoruni, qui Socielale ad physicani spectante iunguntur, moderai)ilur d.

Mcrc. h. III -IV aliisquc diebus et horis ad instituenda phgsica experimenta comniodis.

II. Privalini phgsicam tradet in usum eoruni. qui scholis iam interfuerunt cheraicis, earum

polissimum rerum pliysicarura, quac ad chcniiara spectant, liabita ratione h. XI-XIl quinquies.

III. Privatissime et gratis .\cadciiiicorura morc in disjiulatioiie et dialogo de iis aget disci-

plinis physicis , guuc in philosophicis rebus inde ab antiguissimis usgue ad recentissima

lempora maximi fuerunt momcnti, ralione habita libelli sui: „Ueber naturwissenschafli.

Myslcricn in ihrcni Verhaltnisse zur Lilleralur des Allerlhums. Halle bei Anlou IS43"

dicb. Mcrc. ct Sat. h. VI- VII.

I.. A. ÔM.WEiS<;, IJr.

I. Piiblici' cxercilift Snn^nurii malhcmaiici modcrabilur.

II. Privalim J) Malhcsin elemcntarem aul calcuhun variationum diebus Lun. Marl. lov. Vcn.

Vill- IX. 2) Calculuni dilferentialem iisdem diebus h. IX -X docebit.

2. ProfcHmiuni cxtraordinariorum.

n. «IIVCKER, I>r.

I. J'iii)iice dc rebus puhlicjs antiquilalum civitatum disseret bis p. li. d. Merc. ct Sat. Ii. XII- 1.

il. Privatini historiam mcdii acvi quaternis p. licbd. scholis Iradet h. \ III -IX.

lii. I'ri\atissimc cl gralis exercitationcs Societatis historicac moderabitur.

1. r. «tRTX. Dr.I. rultlice i<ii</firi(tiii ilr r^tfinaltonibui geomelricit . (|u;(s culliiicalKiiK-ni . arBiiit.ilem el( %u-

riua. d. Mm-. cl S;U h. \1-\II.II. Frivalim 1) TriijouDutriruim plaiiain «•! h|ihacri(nm d. (|ualerniii li. \I-\1I, i) lnlni-

/uHi ili\]frfulHilnit iisiicm diehus li. \l-\ll (ioieljil.

R. F. i1IARCHA.\U, Ur.I. Publici' rlriiiruia rhrmuir iihysuihijirae soruodum liliruffl a se ediluio (l'ti>»iologi*the

Clieiiiic. HitI. 1H44.) expouel liis p. h. hor. V-VI.II. Pri\atim chrmuim rxprriiiirulalrm ijrurrttlrm doreliit se\ies p. li. Ii. \1 - \11.

III. Privalissime 1) Prmuuslraliours iihijsiiiloijiro-chriiiicas haljcbil scmcl |i. h. ^iratis. 2) Extr-cilalioiirs chrmicas \n laboralorio chemico (|uotidie inoderari jiergel h. VUI-XI.

I. «CHAl.l^R, Dr.I. Publice lulrodurlioiirm i/i phihsophiam dabit hor. def.

II. Privaliin I) Auihropolinjiam rl l'sijrholiHjiam quiuquies p. h. h. IV -V. 2) Plulutophiam

iuris et moralrm quiu(|uies p. h. h. \ - \ I.

C\ .«itTKIXHKRCji. llr.

I. Pulilicc rhriinam [orriisriu s. dc rruruoniiii r.rplonilioiir Iradet bis ii. h. h. def.

II. Privatira 1) Elriurula cheviiae r.rperiiueulalis docebil qualer p. h. h. \l-\ll. i) Phar^

tuaciam experiiuenlorum opc docebit qualer p. h. h. II -III.

Idem r.crrcilalioues cliemicai praclicas iu ergaslerio suo uioderari pcrgci.

II. ll.RICI. Dr.I. Pulilicc Shiiksimtrii el Gorlhii poetanim iwjriiia iatcr sc comparabil eorumqae dramala

uoouulla cvpiicabit liiuis p. h. scliolis d. .Maii. et Ven. h. \I-\II.II. Pri\atim hijicam ei mriaiihijsiram docebil lcruis p. b. schulis d. Lun. Mart. Io\. h. \ -\ 1.

III. Privalissime el pralis colhquia de praecipuis problematibus mttaphysicis olTerl h. adh def.

A. W&^l^iC:, Dr.I. Publice doclriuam el hisloriam piclurae Iradet.

II. Privatim conversaloria dc chaUoijraphia instiluct.

3. lioctoriim privatiin doccntium.

F. A. AR\OI.D, Dr.I. tiraiis rxercilaUoiics Arabiras instiluet seuiel p. h. h. dcl.

II. Privalim libruin /oti intcrprelabitur quiiiquics p. h. h. 11- 111.

C. A. BVHI.E. Dr.Piivatim 1 ) /.oohijiain s. historiam aninialium c brcviario suo qualerni.< p. Ii. Icctiouibus b.

IX - \ docebil. 2) Ilistoriain aiiiiualiunt doiucilironim quater p. h. cii.urabil. i) Terh-

nohgiam excursionibus inslitucndis illustrabit h. II -111. 4) Emyrlopardiain orrono-

luiae dictala sccuturus bis p. h. h. III -1\ docebit.

H. i:il»E.\H.lHT, Dr.I. Gralis Isaijofjeu in Slalisliren generalem et comparaliram populoruiu moderatti>mu . in-

prirais stirpis Genuaiiirae tradct bis p. h. d. Lun. ct lov. h. II -111.

II. Privatim oecouomiam politicam doccbil ter p. h. d. Marl. Merc. Veo. h. 11 -III.

F. TH. HAABBIlUECKi:!!, Dr.I. Giatis 1) Zohairi Moallakah exponet seinel p. h. h. def. 2) De authentia Penlatcucht

disseret d. Lun. h. III - IV.

II, Privatim lesaiae valicinia interpretabitur sexies h. II -III.

G. HAJVMEIi, Dr.Privatim physicam experimentalem tradet qninquies h. IV -V.

I. O. AB HOl^ER, Dr.De hello seplennali disseret semcl p. h.

I. H. KRAUSE, Ur.I. Privatim mythologiam s. religiouis Graecorum atque Romanorum historlam senis p. hebd.

horis accuratius definiendis explicabit.

n. Privatissinie dispulationes Latinas de argumentls philologlcis , historicis , ex antiquitate

repetitis continuabit.

C?. KUEHM, Br.

I. Gratis Aristotelieam philosophiam tradet semel p. h. d. Merc. h. VI-VIL

II. Privatim psycholocjiam praemissis praecipuis metaphysices capitibus exponet quater p. h.

hor. VI -vn.

AJEM- SOMOTER, Dr.

I. Gratis 1) Hisloriam lilterarum Germanicarum inde a Lessingio tradet semel p. hebd. h.

VI -VII. 2) Gualtheri a Vogelweide carmina interpretabitur semel p. h. h. XI- XII.

II. Privatira grammaticani linguae Germanicae docebit ternis p. h. diebus h. XI - XII.

A. SPREMGEI^, I>r.

I. Privatas habebit lectiones 1) de re herbaria universa, 2) de botanice pharmaceutica.

II. Privatissime vacabit scholis repelitoriis et examinatoriis historiam naturalera spectantibus.

FB. STAEGER, Hr.Hac bieme scholas non habebit.

G. WEI§§EjVBOR1( , »r.

I. Gratis Schleiermacheri systema exponet bis p. hebd. h. def.

II. Privatim philosophiam religionis docebit quater p. hebd. h. VI-VII.

III. Privatissime hisloriam philosophiae examinando repetet ternis p. h. horis.

V. sciior.AE LECToms rMJijd jux i:.ntioju:s i>i.ngn as dock.ntis.

II. C. H()LL.MANX. Dr.

I. Pnlilirr linituam Hisi>nnicam docfblL

IL rri«u(iiu Hiiluum et Aiigluiim.

VI. ARTIV.M EXERCITIA.

I. llii,toriiim miiticf* rcrUsimtii nf piililii-r tradrt atqiir iii Mhofis li\ iiiiiiiriini rcrlrkia^tironiiB ranlui de-Ktiiiati^ //rr ifunttuor vocum siimiiliouium ciiiituHili iirtem durrliit KH. N.^LK. l'liilii.. Hr. rl lnrrcdir lou-îcr». Idrut iirtem rorum iirnrium et ncutnrum hiiriiioniiim iii »i/mi,lioiiiis rri/r/if/i |iritatiiii riirlicaljiliinnir iiit drrril

,qui liclioliî iirivatiAKiiiiis iiiii!iicani îvr vocalrin sive iii>truini>iitul<-iii addii-crrr cuuirnt!

II. Iii omniliiit «rfij- i/ru/>Ai<-iir el iiictoriae geiirribus iiistitutiouriu thrurrticam ct jirjctaam offrrt C GNIl'HKK.sCHKI..

III. ArlriH equitiiudi in hippodroino rrgio docrhit AM)HK.\\ . Artem ruilihua lnUuenili prolitrtur I.OKlli:! INU.V. Sattaudi artem moiiNtrabit \VKHHU.\HN.

^TI. PVBLICA DOCEXDI DISCENDK^VE SVBSII>JA.

1. KhUotheca academica civibas huius univeriiitatis patrhit dirhus Merc. et Sat. Iiora I— III.: eadea |r«fe«-Miribus et doctoribus et seroinariorum sodalibus a|irrirtnr dieb. Luii. , .Mart. , lov. et Ven. hor. X XIIBibliotheca Huiiiuirica aprrirlur dieh. .Merc. et Sat. Iiur. I — II.

IL nrufrii»! onutomicuin et .Wiisru tuin anatomicum tum zootumicum. — Aditus ad Slecl.elii collerlionesanatomicas duhittir suo loco prtriilihus.

III. llortui botanicus et Herbarium academicum.IV. Xosocomia cliiiica 1) medicum, ^J chirurgicum. 3) obstetricium.

V. Sijecula aatronomica.VI. .>luiru»/i iihiisicum et Ergasteriuin chemicum.VII. .tluieum :uofo(/iru//i hor. I— III. die Mercurii aperirtiir.

VIII. .>luyrui/i mineraloincum iis, qiii studii» iniiirraloi:ici> iam operam drderunt, die Mart. h. II — IV. aperirlur.IX. Collectionem imaijinuin aeri inciiarum dieli. Mart. et Sat. hor. I — II. iuspiciendi copiam faciet WtlSIC

Phil. Itr. et Prof. e.\traordiiiarius.

X. Societatis Thuriiuio- .'<axonic:ie ad investiiiandas patriae antiquitates institutae apparatum moi]umei:toriinautiquonim iuspicieudi cupiam faciet FUKRSTbJI.WN , Theol. et Phil. Dr.

^Tn. SE.MIXARIA.

1) TkeolOflicum. Exercitatianibna exegetici.s Vet. et Nov. Testaraeiiti prae«nnt HITKKI.P rt WKGSCIIKSDUl,historiris TUILO, dosmaticis TH()LL'("K, humileticis .M.\11KS , catechrticis KHIT/M UK.

2) Vaedagogicum. Huic prarrst MK.ME^ KH.

3) Philologicum. Huic prarsunt MKIKK tt BKRNHAHHV.4) Mathematii uiii oniniuiiiiiue diiciiilinaruin iihfisicuruiii. Iliiic prarsiin .M IIW fclGtil- H . (.hn.M.^R. ROSt.T*-

BKRGKH, DE SCHLECUTKNUAL, SOUXCKE, ULHMKISTEH. MAKL IIANI» tl .vTt.l.MJKHl..

10

SCHOLAE FIORARVM ORDINE DESCRIPTAE.

III.

MEDICORVM. PHILOSOPHOBVM.

TH -VHI.

VUI-IX.

IX -X.

X-XI.

XII-I.

I-II.

11 -III.

Daehne epist. ad Timotli.

etTit.C23cvaug.loh.C4D.

Mtieller theol. dogmat. (6').

Mcfisclieider epist. lac.

CD."

Tliilo de lihr. dogm. patr.

eccles. et scholast. Cl).

riiolucli theol. eth. C5).

Weffscheider epist. adCor, Gal., Ephes., CoH.,

Phil., Thessal. C5). Idemsemin. exerc. exe?. CI).

Gueriche iiitrod. histor.

crit. in lihr. N. T. C*).

Idem de apoc. loh. Cl).

Schwarz histor. et phil.

relig. m.Thilo histor. dogmat. C6).

Meier hist. eccles. Ct»).

Tlioluck epist. ad Corinth.

C5).

llupfeld lib. Gene.s. C5).

Idem carra. libr. V. T.

hist. insert. (I).

frifznche thcol. dop;m.

C»). /rfi^OT praec. catech.

(2). Hu/ifeld hist. libr.

«s. V. T. (5). Marhs art.

liturg. C3;. Idem tlieol.

a Kaltenborn iiis natur.

C5). ct de constit. iuip.

quondam Romauo-Gerni.

Cl).

Dieck ias eccles. C5). Goe-schen encycl. et method.

(3).

Keller hist. ius Rom. C5).

Goeschen ius Germ. priv.

C6). Henlte ius crim. C6).

Witte pand. C6). Pfoten-hauer ius civ. Boruss.

C6).

Keller institutt. C5). Goe-schen ius feud. (3). Idemspec. Sax. Cl). Idem ius

Germ. priv. (1). Henkeproc. crim. C5). Ide^n

scholl. exam. C'). Wittepandect. C6). Muellerproc. crim. (5).

Keller exercitt. causs. civ.

C3). Wipiiermann iu«

gcnt. europ. pract. C5)Idem de stat. prov. in

Bor. orig. et progr. Cl).

Dieck ius Gcrm. publ. C6).

Keller proc. civ. C5). Idemord. iud. vctt. Hum. Cl).

Krtthenherg pathol. et

thcrap. gener. (6).

Krukenberij pathol. et

therap. spec. C6). Krah-mer polit. med. C*).

Friedlaender pliarmacol.

C6). UoM exercitt. clin.

(6)..

dWton exercitt. aiiatom.

C6). Blnsitis exercitt.

cliuic. chir. C6).

d'AIton exercitt. anatom.

C6). Kruketiberg exerc,

cliu. (7).

Krukenberg exercitt. clin,

C7).

d^AIton osteol. sj^ndesm,

m.vol. C3). Idem anatomorgan. sens. C2). Pried-laender hist. med. C2),

d'AIton splanchu. angiol.

ncurul. C6).

Sohncke math. elem. velcalc. variatt. C4). Dun-cker hist. med. aevi C*).Marchand cxcrc. chem.

C6).

Bernhardy encycl. philol.

(4). Sohncke calcul.

different. ('i). Mar-chand exercitt. chem.

C6). Buhle zoolog. C*).

Bernhardi/ Aristoph. Equ.

C3). Idetii exercitt. Sem.

C2). Marchand exercitt.

chem. C6).

Eiselen ius nat. C4). Meiervit. dom. et rclig. Rom.(5). Pott elem. liiig.

Sanscr. C2). Schtveiggerphys. C5). Gartz de cogn.

geom. C2). Idetn calc.

diff. C4). Marchandchem. experim. gen. C6).

Steinberg elem. chera.

experim. (4). Sommergramm. gerni.C3). IdetnGualth. a Vogelw. C3).

Blanc Petrarc. Ar. Tass.

carni. sel. (2). Gerinarmineral. C6). Leo scriptt.

anglos. C')- Duncker dereb. polit. antiq. civ. C2).

Blanc Vict. Hug. (2).

Roediger psalm. C5). deSchlechtendal plautas

cryptog. (2). Steinbergpharmac. C4). Arnol4lob. (5). Iluhle technol.

Eisenhart oecon. polit.

C3). Idem ius Boruss.

publ. C2). Ilaarbrueckerlcsaiae. vatic. C6).

Gcrmar geogn. C4). Hin-richs philos. polit. C3).

1,eo histor. rccciit. (5).

Meier cxercitt. sem. C2).

Pott iutrod. iii ling. stud.

— 11 —SrilOLAF IIOKARVM OKIHNC nKSnilPTAE.

II K ATIIKOI.II .IIU\ M l\ lllsi u\^\ 1 lllll\ \1

III.

MKIlKllllVM. l'll 1 !.< •ÛPII0B\1I.

IV - V.

V-Vl

VI -m

|ia»tor. i'Ji. MueiUrbuuiil. (l).

Marki hisC. H (Jorlr

caiit. ricli"s CJl. Mutl-Ur buc. Iiuiuil. (.O.

(3|. /I..r,/i.;rr «Mit Hrhr.(Sj. >ihu eiiificr tLtrc,•uc. |>liji. (t;. 0hM«fncvil. oriunum. CX).

IlaarbruevkrrPruUtruch. (I).

MuelUr prolre- ad throl.

doem. 12). Thulurk devatic. |iro|)li. V. T. (2).

Meier phil. et throl. iu

eccles. evaug. rat. (•).

II i«r intrrprrt. !. 2H. Pis. I lloAf oh>trtr. |C). /iiif- ' Uurmrufrr liitL

Ci). Itleiit iun piîi. (I). Iienherij rxauiiii. patli. ' grn. huu>. c2j."''-'' • ' - rt therap. (Ij. iutkmann

pli,v(iuL exprriio. (ii).

M'i/>;>cr»iiinn hisC. iur,

r( imper. Ueroi. CS).

Pfulenhauer ius hered.Hom. C5).

EUeUmorcon. naliun. C*J. Eri-iiiann log. rt mrtbaph.(5J. Cerlarh philus. (uo-ilaiurnt. (3). Idein bi»t.

philoi.. rrcrut. CSj. llim-

rithi iu» uat. r( !;eDt.

C3). 1*0« e(huogr. poj».

AiOa^. (3).

Blasius chirure. eeii. rt Hiielen i.iatist. Bor. (5).tipcc. CtiJ. Ilu/i( niurh.

niui. et infaiit. C*) fcrii-

/ivn/.fn/rxaui. cl ). Ib/A-mnnii lii«t. êiiera(. e(

evulut. (2).

Blasius doctr. de fasc. e(

ius(rum. (2). Iilem deossib. frac(. e( luxa(. C2).

t.rdinann bi^(. jihilos,

C5). 6Vr/urA pliDus.rrlig.

C4j. de Schleihlendalbutau. CS.'- Marchandrlrmrnt. chrm. phVKiol.

(2). Schaller philuii. iur.

rt mor. C4). Lirici log.

rt mriapb. C3).

Gruber bis(. poes. G«m.C4j. .SrAirrij/j/rr diKpu(t.

phvs. C2J. llrici dsShakrsp. rt Gorth. (2).

Garlz trieonoiu. plan. et

spharr. C*). AucAn P»y-chul. (4). Idein ArinUphilos.cl). .*•««( i/irr hi«t,

iitt. tirru.Clj. Meissen-burn pliiios. rrlig. (4).

12

IIORIS DEFINIENDIS.

SCHOLVETHEOLOGORVIM.

Pritzsche exerc. sem. catecli.

Idem theol. dosm. Idem iii-

terpret. N. T. Hupfeld exerc.

seni. excget. Marks exerc.

sem. Iiomil. et liturg. Tlio-

luck exercitt. sem. dogmat.

Vaehne examin. liist. cccles.

christ. Siemeyer scholl.

omn.

SCIIOI.AE

IVRISCONSVLTOKVM.

Vieck scliol. exam. de iure

publ. IVei/jiermimH scliol

coiivers. de iure publ. Mnei-ler cas. crim. lde?H repett.

Pand.

SCIIOLAE

MKUICORVM.

d'Alton exercitt. auat pract.

Hohl hist. art. obstetr.

SCHOLAEPHILOSOPUORVM.

Blaiic hi.-^t. litt, Ital. liur-

meister Sem. phys. Krd-mann hist. philos. C2). Ger-mar sem. phys. Hinrichsde vit. ct scriptt. Goetliii et

Schilleri. Roediger llng.

Syriac. cum Hebr. compar.

C2). Idem ling. Habbin. iii

soc. orient. Rosenberifercalc. integr. (4). Idem stat.

et mechan. (4). Idem select.

astron. capp. C2). Idemexerc. sem. phys. et math.

de Schlechtendal exerc. bot.

sem. phys. fichtceigger

exper. in soc. pliys. Sohn-cke exercitt. semin. math.Vuncker exerc. soc. hi.«t.

ab Hoi/er de bell. sept. (1).

Marchand deraonstr. plij's.

chem. Hchaller introd. in

philos. Idem psychol. C4).

Steinberg clicm. forens.

Idem exercitt. chem. pract.

Ulrici colloq. de praecip.

probl.metaph. Weise doctr.

et hist. pict. Idem convers.

de chalcogr. Arnold exerc.

Arab. Vuhle hist. anim.

domest. Haarbruecker Zo-hairi Moall. lirause mytliol.

C6). Idem disputt. Lat.

fiprengel scholl. omi).

Weissenborn Schleierui-

syst. Idetn pliil. Iiist.

I Ml K \

S € II L A R \' iVJ

IN WIVKHSITATK LITTKHAHIA IHIDI JIK l\N\

HALENSI CVM VITEBERGENSIi; (I .\ S II t I A T A

1» K H XKm "W \ T K Tl

ANM MIMKXKM

A li!i: X\ %PKIMM VSUVE AH Itif.M XI* A*«;\«»T

i*>KLi(E riin \timum:

ii.\i!i.MtAr.\M.

liu'>l PriiDfiiiii tlf Scriplurihus Ilisloriae Augusiae P. 11. Srr. •> |{oruli:xr.l>

II A L A I,

... "•^

VMVERSITATIS FRI I) KR I flAN AE

i> K o K i: ( r o K

EDTAltMV^ d*A£iTO]¥CVM SESATV

». D.

C 1 V i B \ S S V I S.

Jji nupero Proocmio, qiio historiatn crilicam Srriptonim Hisloriae Awjusiat iachosU>a-

mus . siniplicissinias empmiatiouis loês cum aliis lucis |*er iulerpolalioncro adulieralis confr-

mavinius . tum sig^nificatum est eadeiu 0|>e, (|ua ôpiscus saluieni recu|MTa\it, ciiam >*pariianum

in .\eiii Neri c. 2. facile sanari. lluius iîiur sermunem cunlinuo par esi t\|ientli , Mquidem

telam lexiter deductam aiiquaulum perlexere iiltet el uu\ is quibusdam si forle iumiuibus eior-

uare. S|iartiauus veru (iaesarem tradeus ali lladrianu ieclum el quasi cuoptalum. non ut sole-

bat in im|)crii sjiera sed in socictalem curarum , haecce posuil

:

Aelius Vfrus . . . uihil haliet iii sua vila vieiuorabile : iiisi quod pninus tanlutn Cat-

sar est appellatus , uon testaineuto , ut antea solebat ~, sed eo yroye yenere <pto

uostris tetnfjoribus . . . Caesares dicti sunt, quasi (/i(i(/ai/i prinninnn /S/ii nn et dt-

$i(jnati auyustae maiestatis heredis.

Oratio nou uuo uominc difficilis: namque primum ofTeudil siug;ularis obser\aiio scriptoris. qul

tituli Caesarei uolionem altuierit a plerisque reprehensam et improbatam: deindc nemu faado

percepit uiirificam iunuuiam filii viri , quae ueque promptum ueque >erum habt-i cvpiicainM.

lam hisloricam quaesliouem nou iuval uberius perse(|ui, quaniquam el Sahnanut «am piaar

perlurba\il, el qui ceteris diiigeutius rein e\posuit, Si>anhrinius de l'. ci l'r. Num. T. II. p.

342 — 3 J7. sive iu luii;ini Oral. I. p. 43 — 43. reliquil nonnulia posteris pcrficieuda. Sum*

inaliin tamen delibemus . quae ad iutelieclum Sparliaui nusse commodum sii. Douec iplur

gens lulia rerum potiebatur, ex vero Caesares appeliabantur. qui in eam asciii simul ^j-em hr-

redilalis et successionis acciperent; eaquc iepe Caesarum seriera com|debaui Caius ci Lucius,

dcinde Tiberius , Drusus el (ierinanicus , posireiuo Britannicus et Ncro. Sed posl rtlinctos

lulios cum ad principalum \ocareniur. qui Caesaream domum nequc naiura nequ»- adupiioor

continpereut , primum illi reiiquis diûilalum suaruni tiiulis Caesarem aditcere qno tncces&iu-

nem quasi slirpis eiusdem {ti,v tov yirovi aifiHy dtudoii[y . ui Diu Cussius aii) rl uu>iu\affl

IV

lulii saiiguinis iiol)ilitalcni sihi arrogarent ; itaque iuncta Caesaris et Augusti appellalio unumad principeni transferebatur. Solus illud nomen oniisit vel neglexit Vitellius. Deinile luliorum

more Caesares ii fieiiaut, qui principalem in donium atque succedendi spem transireut. Priraus

igitur Galba Pisoneni ascivit Caesareni; Vespasiano superstite Titus et Domitianus, tanquam

candidati principatus, Caesarcs dicti; Traianus ab Nerva Caesar declaratus participem curarum

railitarium egit; uec desunt exempla citerioris aevi, Clodii Albini, Getae, Nuraeriani, aliorum,

quos videmus Caesares, hoc est, secundi fasligii priucipes, celebrari. Hactenus falli videretur

Spartianus, qui Veruui tradiderit pruiium esse Caesarem appellalum; nisi lanlum interposuisset.

At eiiim in causa |)rae ceteris aperta et ad vulgus exposita, quivis hisloriae Auguslae non igna-

rus ut eam nullo librorum usu teueret, quam errandi causain et occasionem lingeraus? Im-

mo perspexerat ille siugulareni Veri condiciouem extilisse, quae raiuorem iuris Caesarei gradum

argueret: siquidemAelius, etsi soclus tribuniciae polestatis fuit, splendidissimos tamen in honores non

est assuraptus, sed solam (iaesaris speciem ostentavit, iraraatura morte interceptus. Qui cum recens

ab adoptioue Pannoniis iinpositus sit, ut vicarius vel legatus Augusti liaberi posset: iion teraere

fecit Spartianus, qiiippe testis imperii inter Augustos et novicios (laesares divisi, Verum conipa-

raus cum Waximiauo ct Constantio Chloro Caesaribus, qui duobus sub Augustis in bellis et

provinciis agebant, similes illi regulis Hispanorum, quos nostrales vocant Vice - Kliniye. Eam-

que siniilitudineni recto aniinadversara esse nuinniis demonstrat Zoi-ga in Nurarais Aegypt. Iinpe-

rat. p. 162. Itaquc .Spartiauus si minus cleganter, at ex fide historiae: irrimus tanlum Cacsar

est appellalus.

His confeclis ad illara dubitationem progredi licebit, (|uani inovct conimentura istud, prin-

cipum filii viri. Suadebat autein lo. Canneyielerus in Collat. Legg. jNIosaic. Tit. X. §. 3. filU

veri: quam suspicionem ambigas utruni sensus an oratio certius repellat. Nam filii veri quo

pacto dicantur iilii ])cr adoi)tioneni facli, quos vel quasi praemissum filios adunibratos esse et

in iura natorura ascitos clauiat? Paulo inelior lo. Arntzenii in Mamertini Paneg. p. 11. con-

iectura fiUi iure; raodo faveret verborum coUocatio. Nos cuni voces iu libris Hist. Aug. in-

tellexerimus identidem distractas, vestigia litterarum viriet ad norniam scripturae apud Vopiscum

Tac. 13. emendatae sic intcrpretainur, ut efiiciatur virlute. Nunc deniuni verba huuc in niodum

concinnanda, (juasi quidam principum filii, viriute designali auijuslae maieslalis heredes, recte

pronunciaiit,

quod miuiine preini debuit, Caesares non essc natos, sed electos et coustitutos

|)ro])ter eximiam laudeni et res praeclare gestas.

lam Aelii Veri nomen facit ut iii memoriam Yopisci redeainus: cuius narratio luculen-

tissima cum explicatioiiein , non emendatorum artes desideret. patieinur cain grato quodani tem-

peramento cuin Sparliano coiiiungi. Servavit autem Vopiscus in vila Saluruini c. S. epistolani

observationibus cgregiis plenain, qua Hadrianus ingeniosani Alexandrinae geiitis levitatem descri-

bit et exquisitis salibus casligat. IMiserat eain ad Serviaiiuin Consulem, qui sororem princi])is

Paulinam iii inatriinonio habebat. lllrtrum quidcin litterarum iion esset cur ])er hanc oiii)orluni-

latem recordareiniir , iiisi sub fineni verba iiitervenirent i^rinia specie rainime suspecla (iieque

fditoribus quicquam sul)()luil):

deniijue ut prim;um mde discessi, el m fdium meum Verum mulla dixerunt , et de

Antinoo quae dixerunl comperisse le credo.

['litum Vcrum iiitelligunl, o))inor, Verura Caesarem ; at res secus se habet, si raliones lciiipo-

rum paulo diligentius iiieaiitur. Ncmjic scrii)sit fladrianus ejiistolam,postquam Acg\v])to disces-

serat, hoc est, posl annum 666. l^orro Veruni constat iion aiitc a. 688. adoplatuin fuisse.

Mcdiiiin qiiasi tempus implevit Scrviani consulatus. ut apiiarel , lcrtius. quem a. 887. susce-

|iil, \ iliiu \ aro lolloâ. \li|ui iun»Ltu(cr Irailil S|iariiauuf> iumi Nrrti.iuuk i-i«<]uj»m atrrimlaf

iiii|iiTii iiuirlrHi (iliirr ruadu^ fuiiiMM . \ i-runi a<l Ai*li()> traiiMv.sc. I,>uiil icitur irukinT iilrniur

lilirllus. ail Si-rManuin ((iii>ulrni luiiikus. Si-r\i.iiiuin kU|>rr!>titriu uua cuni \ rru |>uki illiu» mut

tiMii ail(i|ilalu |iuluit (iiiii|ili*(li * .\c(|U(* tauicii .Si-r\iani iiumen iu ûk|iii loui-ui luiurril, kMiuidrHi

f.iulinar marituui iii lladriani Nurilius a;.U(isi iinus , (nlirfs... iranniiin , itb» r( hototi uu<usjtrrutlilrr drilinilns : ucduin ul .S|iarliau(i riilciu ilctralianius. Al lircbil , ui(|uit. /i/iuiit mrumiu rarilatis cl tcurrnmi i>cusus siûiru alKiuciu pcrtrabi. rhuuil isla \cnia. qua lotum iaipedi-

lum luiu ruic liistoriar ruuiiliarcl, Hrinmrru lla>uirusi ki-ri|ilori dc itiucnbus ii.idr. p. 113.

..|{rc\i di( .im. (jukI .scnliain. .Scri|ita csl c|iisl(ila auuu ^S7. cl I.. \'crus adu|ilatus ckl a. 8s0.;

tiihilo tamcn luiiius lladriauus in ipsa c|iisiula anle adu|)ljuiiciii rum filium ap|irllal. ijuud iu\r-

nem |>iil(licrrimum. assiduum itineris romiteni. |iatcmu arourr am|ilectcljatur ci (iiii luru balirrr

runsuc^cr.it. " in his ipioramus unde homo rallidus |ictierit assulumii iliiirnt ruiinlnn . (jucm

.S|iartianus lladr. 23. nihil nisi fnniiii roiiiiiiruilnlum uarrel. iisque demum tcinponbus in .\eliaffl

^ntcm asrilum. rum ininrrfts arvu iiiijravrtreulr viurlni Iriilioribui |)rcineretur .Si-d quud (;nt\iut

est el r\tni duhitationcm |)usitum. illa filiuin mrum i rium ut aul iu ipsius \ cri (i>iii)>i'llaliuur aul fa-

miliaril)us in litteris scnsum raritatis s|iirare qucaut et lueh. publira laincu in cjxslula diliêuter

cl |iru|>riu sipnifiralu dc \ ero per nilo|.lioncm (iaesare debcnt arripi. ()ranil)Us igilur perprn-

sis salis roustnl . dirfirnllntem nisi remotu aul e\|)licato \ eri uumiuc suble\ari iiou pusse. Alqui

nihil evroîtari lirel, quod \erbig rorrupliuuem arûnt iuesse. Quamubrcin una relinquitur.

(|uae |ilerisque praeter expertatiuncm artidet. el lcuissima raliu , uou ut de \ ero (l.iesare. sed

dc Marrii Aiilouiiio roirilenius, quem cl adolesrentcin dirtiim fuisse l>niwi 6i\e I rri»tiinui/i (rf.

Kusebii H. K. IV. 14. extr. V. 1.), el in f^rcmiu liadriani . qui pucrum mirifiic dilc\it suam-

que in ramiliam assumpsit . pernniauler cducalum ronstat: v. (lapiloliuus iu \iia .Marri r. 4.

.\r srite monuerat li. Valesius iu Animi. .Marrell. XX\ii. (i. extr. euin qui \ crus \ulpu di-

ralur, a (iraeris I.,uriuni ; roulrn qui .Marrus, \ crum appellari . ruius uli^cr\atiuui adiuuâ^

Saluiasium in Marri c. 7. p. 317.

Hadrianus vero priuceps itcrum nos nd Spnrtiauum re\oral. Ktenim iu his fortuilis

libellis usu venil. ut aliae ex aliis qunestiouibus serantur ac iestinanli inoram iil)iici.-tnl. prae-

scrlini iu ea maieria. quac iunrlam rriliri et interpretis opcm luiies eHla»itct. .S|>iirtiauus ubi

viUuu liadriaui privat.im singuiis rapitibus illustrat. Iiacr incmurn\it r. 17.

Ad (leiirrhrudriidai obsoualorum fraudes quum rum plurimis suiiiinalibus patrfrti.

feiTula de aliis meiisis eliam ulliinis quibusiiue iu.ssil apiiuui.

Frivola quidem res et iufl-a historiae diîtatem posita. sed ad artis usum iiou spemeuda. si

([uis ab erroribus rritirorum pruficere sriat. Primum euiin g;emiualum cum debetur S<j/i;i<j*io.

qui summalibus in i'alntiiio libro deprehensuin (liacc nulcm runstaus est .MSS. lectiuj. reiecta

vett. edd. inlcrpolnlione ûminhbus. in no\i(iam s( ripluram (/muhi cuiu itlunmis »iif/ii/i(j/i'>i/> /xj-

srrrrl ronvertit. sir ut pusrerr absolute dirtum habcrelur pro co quod est ruu\i\ium cxUibere:

ncmpo solennes epulas ab iin|eratore mapisiralibus reterisquc proreribus fuissc appanttas. Al

ul p.isicre proviuie abest nb sipiifirationc \prbi convi\nri, ita nim pluriiini inisrere prursus

est iuauililn slrurtura. quani .Salmasius. si posset, iarpi maiiu ronfirmassci. Quamquam boc

lc\ioris fucril momeuli : runsiliuin aulcin el ralionem eius in\(nii. quu iindrianus. sumiualcs dumepulis cxripil el lerrula de mcusis eiiaiu ullimis (|uibus(|ue ad se dcferri iubct , fraudes ubso-

iialorum (le|irclicnderil. ex islis verbis ni-modiim ropnovit. Nimirum frrrula d« aliis tiirunt

opponuulur tabiilis primariis. (|uas noii ambiîic vulumus indirari. Krû \id(-rat nliquid ('(Imiii-

bviius . nrtificiuiu pniiripe uun iudij^nuiu suspiratus. qiii ribos ab impcraloria incnsa plunmum

VI

remotos siiiini iii coiispeilum protiaxisset ; sed crilicani improspere traclavit. (leceplus ul solet

iiitcrpolata Regii libri scriptura. Nam (|uod reling,il, nitn iilannios siiis siiiniilihns paaierel,

iicmo lerat siiis sninpUhiis inutili ])roflHentia verborum inleriectnm. Long,c lortiorem medelam

Keiskiiis in (lonstantini C.erim. p. 169. admovit, ubi de utioxottt^ aulae Byzantinae dissertans

hanc lusit coniecturam , ad deprehendendas ohsonaloruin [raudes luni plurimis (scil. vicibus, h.

e. ut iilurimum, iilerunKiue. (luam iu rem male comparat c. 20.) suinnia lahnla pascerel,

fercula etc. Saltem vir sagacissimus animum adverterat (juid sententia poscerel, nec Cusit eum

summatihus vitiosum esse noineii. ([uod praeter affectalores serinoiiis prisci uemo captavit. lam

mensas mensis invicem opponi cum intclligamus, sensui facilis ct certa mutatio sic subveniet,

ut vocem uon tritam ex latebris eruamus. Nimirum Spartianus ])osuerat; cnm plurimis sigma-

iibus pasceret ; quod nos solemus , tcann er an vielen Tischen Tafel liiell. Simma pariter ex

SKjma depravatum , cuius rei caiisam ab assimilationis studio repetimus saeculis cilerioribus

sueto (v. Diez Grammaldi der lioman. Spraehen I. p. 218.), exemplis muniit ipse Salmasius in

Lampridii Ilcliog'. 25. In epulis autem sigmata sive mensas seinirotundas sub Imperatoribus

adhibitas et consuetudine celebratas fuisse neino nescit, (jui aut .Martialem triverit aut scripto-

res de conviviis ct anti(juitatibus convivalibus. Vidctamen, si placet. Savaronera in Sidonii

E])p. II, 2. ]). 109. Iladriamis igitur, (luoties in plures mcnsas dislribuebat convivas earum-

(|ue numcrus ct longin^iiiitas miuistris fraudum i)rnebebat opportuiiitalem, lutissimo usus est

remedio cl (iviiitatis pleno. ut ab cxtrcmis taiiulis cibos viris inferioris loci destinatos sibi

iuberct apiioni. (leteruni, quoniam grammaticis religio est quic(|uam observationis probae asper-

nari . notamus etiara pleiiiorem dativi formam siiinialihiis,quam paulo rariorem fuisse docent

exeni])la Schncideri (iramm. Lat. p. 268. Ilis igiiur acccdal calaplasmatihus , scrvatuin illud

libris .A])piilcii Mct. V. p. 'i39.

In hanc corruptionis spccicm si quis intucatur, iiaralam habcbit viam, qua monstrum

depravatae lectionis ex Capitolini Marco (c. 13. Tunc auteiii Anlonini leges sepeUendi sepidcro-

rumqiie asperrimas saujcerunl: ipiandoquidem caverunt, ne uli quis veUel fahricarel

sepulcruni) procurctur: nani Diriisenitis frustra ropias iurisprudentum exquisitas insumpsil,

ut vulgatuni et sensu al)sonuin et cx infausta codicis Regii fabrica proi^agatum operose defen-

deret. Yerum moles quaestionis o])inionc maior est multisque ])artibus adeo impedita, ut si

quis ad exitura pervcnire velit , longius el in iura sepulcrorum et in hisloriam jieslis Antoui-

nianae ei sit excurrendum ; quo niagis vcremur iie lectoribus ex ambagibus pusillae disputa-

tionis ct iu variam eruditionem fusae laedium oboriatur. Itaqne praestat his exercitationibus

de Scri])toribus Historiae Augnstac inlcrim fiiiein iiiijioni. Quodsi quid utroque specimine con-

linelur, quod et ad malcriam dcgustandam et ad iiigenia disccntium acucnda valeat, satis rau-

neri susccpto consuhiissc vidcbimur. Ktcnini iustiluto maiorum provisum, ut indices scholarum

academicarum quadam literarum acccssione commeudarentur ex commuuibus aiiti(|uitalis studiis

lietita: quae cnm invciiilcm aclalcm alanl ct adilns ad gravissima discijilinarum genera parenl,

lum aniraos suaviter oblcctaut el olia honesla libcrali quacslionuni lcmpcramcnlo rcficiunt. Su-

jierest ut vos, Commililones humanissimi , lot taulisque studiorum publicorum ac piivatorum

suhsidiis salubriter utamiiii.

Ser. in. Februario A. IS46.

I. f^cliolae Tlieolos(>i*iiiii.

1. ProfcHsontm oriliiKiriuruni.

I. A. I.. \vi:<;»4ciii:ii>i:ii, i*r. dkcanvs.I. l'ublii-e (ur.sui/i \nlti\irrlaiwms Idiiuruin SS. .V. '/'. bicmiii sp.ilii) alisolvcndura denou

auspicaiurus htstunavi iiassiuuis et resuriectiuuis lesu Clirisli illu^lrahil il. SaU h. VIII.

adiunctnni scliulis

II. Privalim habcmli.s. quibus hiatujelia Matthaei, Mnrci, I.iirae lucllnMld svuojilica inlcrprc-

tabitur ad uorniaui sviiopsis (iriesbucb. ci cdit. b. .Maurilii Uoedi:;cri b. \ III. quiu-

quies pcr licbd.

III. Privalissinie el grali.s Spminarii rcRii iheolo^ici exercitia ad librurnm SS. .V. T. inler-

prelatiuiiem pcrlincutia niodcrari pergct d. Sal. b. IX.

CIIR. FR. FRlTZNCHi:. Ur.I. Fublicc 1) Es iiistiiulo l^nzianu laticinia Vit. Tcst. viessiana diebus \ cucris ct Satumi

h. iV-V. laiino serniouc iiilcrprclaliilur. 2) 1'rolegomeua ad TheoUnjiain doyinalicam

bis pcr hebd. dicbus Lunac cl Marlis hor. dcfiu. cxpouct.

II. Prixaliiu Theuloijiam dwjniaticain (|uatcr p. hcbd. hor. def. tradei.

III. Privalissinie 1) Theoloijiam doijmalicam examiiiando rrpelel ; 2j lu initiprelando .Voro

Te$lamenlo excrccbit.

I\'. lu Scminario rcgio iheolonico exercitalioiies catecheticas inodcrari iiergcl

H. CHR. FR. HVPFJCrD, Rr.I. Publicc Hisloriain populi Uvbraict euarrabil die Mercur. hor. III.

II. Privalim 1) Psdlmus iutcrprelabilur scuis dicbus bor. I\. 2) Archaeologiaiu llebraicain

trndei quaiernis diebus hor. III.

III. lu Scminario ren;io lhcolog:ico exercitaliones exegeticas V. T. moderari |ierg;et

B. A. .TIARK»», l>r.

I. Publice Lcctioiies huintlettro-praclicas in I. (. parahiilas habebit bis ]icr hcbd. h. 11-111

II. Privatim Arlciit hoiniletirain pracniissa eius hisloria doccbit quiuquics per hebd. h III -IV

III. In Scniiiiario rcfrio iheologico excrcitalioues classis humileticae et liliinjicae moderabilur

I. .TIVFIM.KR, l>r.

I. Publice Ethices christianae historiam brcvilcr cnarrabit d. Sal. h. I\-X

II. Privatiiu Ij Ethicen christianam quinis per iicbd. scholis h. IX -X. 2, Theologiae

praclicae priorcm parlem quatcruis jtcr hcbd. scholis hor. III -IV. docebit.

III. Privatissime el gralis Socmlaits humileticae exercitaituncs luodcrabitur d. .Mariis h \ -VIII

€. THII.O, ]>r.

I. Publice Histunae lilterariim theologicarum partcm priorcm tradet «licb. ^eu. ct Sal ii X-\I

II. Privatim Histonac ecclcsiasticae parlcm prioreiu narrabil quotidic hor. \I-\II.

III. In Scmiuariu regio thcologico exercitalwnes classis historicae moderari pcrgei.

1

2

A. TMOIÛCK, »r.I. Piiblice Fonmdam docendi loanneam tradet semcl per hobd. lior. X-XI die Sat.

II. Privalini 1) Encijdopaediam ct mclhodoloriiam l]icolo(jicam propouet biiiis per liclxl. lioris,

hor. VI -VII. d. lovis et Veueris. 2) Evamjcliuni loaiuus iutcrpretabitur quiuquics per

hebd. h. X-XI. 3) Apolorjclices chrislianac adumbraliouem tradet ter per iicbd. hor.

Vlil-IX. d. Luu. Mart. Jlerc.

III. In Seiniuario regio theologico cxercitationcs dogmalicas et ethicas moderabitur.

2. Professorum extraordmariorum.A. F. I5ii:s:MME, Ur.

I. Publice disscret I)e quacslione , nxmi liceat secundum ipsos N. T. libros doclrinam Icsu

ct Apostolorum perficcre cl riuoiisriuc? d. Lun. et Mart. hor. VI -VII. vesp.

II. Privatini EvangcUa Matthaei, Marci, Liicae ex syuopsi Griesbachii (repet. per Maur.

Roedigeruiu ed. 2. Ilal. 1&39) latiuo sermouc iuterpretal)itur quotidie h. VII -VIII. autcmerid.

III. Privatissinic Uisloriam ccclesiasticani examinando repetct quater per hebd. h. adhuc defin.

€. CMM. I^. FMAM4E, 15r.

I. Publice ExcrcUrUioncs calcchcticas raoderabitur hor. defiu.

II. Privatim Artcm calccheticam docebit dieb. Luu. Mart. lov. hor. II -III.

H. li:. F. ÛEMICME, Ur.I. Piil)licc I)e actalc apostolica coiitra Baurium disseret d. Sat. hor. defin.

II. Privatiin Ilistoriam ccclesiasticam euarrabit euchiridii sui editioncm sextani (Ilaudbuch der

Kircheugeschichte , 3. T. Leipz. 1646) seculurus quotidie hora XI-XII.

H. A. KIEMEFEIM, Mv.I. Publice Epislolum Pauli ad Ilebraeos bis per hebd. expoiict.

IT. Privaliin Introduclioncm in libros N. T. canonicos cl apocryphos tradet quatcr per hebd.

III. Privalissime Exercitatioues Scniinarii paedarjogici moderari perget.

3. Licentlatorum privatim docentium.

G. A. MEIEIl.I. Gratis Vitas rcformatorum ciiarrabit semel per hcbd. hora adhuc defiu.

II. Privaliin Uistoriae ecclcsiaslicae partem postcriorcm exponet, uarratiouera usque ad uostra

tciiipora deducturus, sexics pcr hebd. hor. Xl-XU.

III. Privalissimc ct gratis Socictalis historico - apolorjelicae studia moderari perget.

C. g9CMWAM2K, Phil. IJr.

Scholas hoc tcmpore uou habebit.

1J[. Iêliolae liiriêoi&ûltoruiii.

I. Profcfimrum ordinariorum.

>. C«efB':!s4CJIl!:J^% I>r. DECANVS.

1. riiijlicc intcrpretabilur Spcculum Saxonicum cx Iloraeycri editiouc d. Mcrc. h. VIII.

II. Privntitn (iurrliit 1 1 Iui frclfiidslirum taro ealholirorum qunro firoirtianlium dirh. Ijul

Mart. lov. \vu. h. Ml. 2) lliHornim iunt ft impent Urrmamn il Lud. .M.irl. lov

Ven. h. \ll-l.

C. F. llli:C'li. Ur.I. Pulilice 1 1 liira commrrciorum adiuucto lure cavihiaU biuis p. Ii. horis |iropou(i iiur II.

2) Scholas cxiimiiialonas dc iure (icrwiiuicu priNulu hulicuilas kcuu-I p h. miililuel

hora adhuc dcfiiiicuda.

II. l'ri\aiim 1) lui (irrmaiiicum priratum e lihcilo suo quolidic h. 1\. Iradcl. 2) lu$ feu-

dalc lam Loinjobaidicum quaiu (iermanicum c libcllo suu qualcruis p. h. huris ducebit

hor. II.

H. \V. K. HK.YHK:, Hr.I. rulilice Srhohis cxamtiiatorias conlinuuhil die Sat. hur. I\.

II. Fri\aliiu 1; £iicyclo})aediam cl melhmluloijiam iuns umnrsi pro|ionct dichus Lnn. .Mart.

luv. cl \ cii. h. I\. 2) lus criminale taui commuue quani Uonissuum quuUdie docebit

hor. ^ III. 3j Theoriam processus crimiiialis cxpuucl quiu<|uies p. L. h. l\'.

F. I^. k£:i.i.£:r Hr.I. I'ulilicc excicitalioues exeijelicas iustiluel d. Sal. h. III -IV.

II. Privatim 1 ) ius J'aiideclaium c Kudurlfii furiuula ct iu suppleniculum .Miililcubruchii libro

usurus docehil quutidie b. X-XII. 2) lus heredilariuin liomauum «xpuuet quinquies

pcr hcbd. hur. III -I\'.

C. AVlTTK, l*r.

I. Publice Ordinem iudiciontm privatonnn secuudum praccepta iuris Roraani tractabit die

SaL h. XI -I.

II. Frivalim 1) Insliluliones iuris Roiiuini quinquics p. h. pruponet h. XI. 2i Histonam «u-

ris Homani cxplicabit quiuquics p. hcbd. h. X. 3j Itis commuite liorussicunt docebil

quiiiquies j). iicbd. h. XII. 4) Exerrilationcs iiraclicas cadem qua hacicuus ruiiuue in-

slituct scmcl p. Iicbd. liurn adhuc dcfiu.

2. ProfessoriH eAtroordiudrii.

E. WirrKR.TIAA.V, I>r.

I. Publicc 1/ Tardt (Jcnnaitiam iulcrprclabilur (iie Sal. h. \l-\ll. 2j Scholas comersalo-

ria.< dc iurc publico habcudas iuslilucl liur. adhiic dcfiu.

II. Privalim 1) Ins publicuiii (iennanicunt quiiiquics p. IicIkI. h. \1 -\1I Iradct. 2) lus [ubU-

cum liorussicum lcruis p. h. horis doccbil h. \-\i.

3. lioctormn jtrivatim ilorrntitim.

F. TH. C:CK£:\1IK1IG , Ur.(iratis l)i|^. Tit. th verborum signif. ac dc diversis rcgulis iuris cuarrabil h. adhuc def.

C. DE KAl.Ti:.\B011A', Dr.I. Gralis Ij Ilisturiam cl interprelationem instrumenti confoederalwuis Germaiiicae expunet

scmd p. h. iior. IV - \ . 2) Disputalurias de iure gcntium iusliiucl scholas semel

hebd. hor. IV -V.

II. Privalim 1) Philosojihiam iuris qualer p. hcbd. hor. \II - 1. 2) lus yentium positivum

docebil ter p. h. lior. I\'-V1*

I. Gralis Selecla iuris et proccsms criminalis capita tradilis causis criiiiiiiaiiltiis in iiuliciis

aclis cxpouct spincl p. h. hor. dcf.

II. Privaliiu 1) Proccssum civilcm iuris communis doccl)it quinquics p. h. hor. X. 2) Scho-

las convcrsalorias ct repelilorias cadcm qua liaclcnus ratione oiTcrt.

UJL. licliÎae Medlcoruiii.

1. Professoruni ordinariorum.P. KRUMEIOSEMG, »r. DECANVS.

I. Pubiicc Examinaiorium de rcbus, quae ad historiam ct curationeni morborum ijcrlincnt,

conliuuaiiit die Satunii h. IV-Yl.

II. Privaliin J) Palholoijiac el ihcrapiac partcra priorcm tradet sexies per Iiebd. h. niat.

M-VIU. 2) Palholoqiam et Ihcrapiam organorum, quae urinam seccrnunt, scxus, me-

dullac spinalis, ccrcbri, scnsus exlcrni et inlcrni doceblt scxies p. Iiebd. h. mat. VIII.

3) Kxcrcilalionil)us cUnicis quolidie praeerit h. XI.

E. jI'Aff.T4>:^% ®r.I. Pubiice llisloriau} yencrationis et evohitionis adhibitis demonstrationibus tradet d. Mcrc.

ct Sat. h. IV.

II. Privatiiii 1) Phijsioloriiam cxperimcntis illustrandam sexies jicr hcbd. h. X. ofFcrt. 2) Ana-

lominm palholofiicam A. Lun. Mart. lov. Vcn. doccbit h. IV. 3) Osteologiam ct Sijndes-

moloijiam d. Lun. j\Ierc. Vcn. h. VIII. explicabit.

E. BJ.A«ÎlI§i, Ht.I. Pu!)licc (lc quihusdam oculorum morbis disserct d. Sat. h. III.

II. Privalim 1) Aliiimjiam quinquics p. Iicbd. h. III -IV. doccbit eique demoustrationcs ct

propiias commililouum exercitationcs in cadaveribus humanis adiiinget. 2) Excrcilalioni-

bus clinicis chirurgico - oplhabnlalricis iu nosocomio acadcmico quotidic h. X. jiraeesse

pcrgct.

III. Privalis.simc Opcralioncs ophthahniatricas horis adhuc dcfinicudis deraonstrabit et ad cas-

dcm iii oculis brulorum pcrlicicndas commilitonibus occasioncra pracbcbit.

B.. m. FSSSEB>Bj.-Ê.\»ER, »r.I. Puliiicc Encijchpimiiinu et melhodologiam mcdicam d. Mart. et Vcn. h. VIII. tradct.

II. Piivalim \) Arlcm formulas mcdicas conscribcndi d. Lun. Mart. Mcrc. h. IX. 2) De re-

mcdiis cliirurgicis,

phijsicis impoadcrabilibus et psijchicis disscrct d. lov. cl Vcu. h. IX.

i%. r. i2a09llii, ]lr.

I. I'iilili(i' Doclrinam dc moihis pluccntac cl funicidi UDibiHcalis IradcX.

II. Privatim 1) Arlis obstelriciac thcoriam scxics j). hcbd. h. IV. doccbit. 2) Excrciialionibus

cliuicis ohslclriciis quotidic h. IX. jiraccssc pcrf^ct.

III. Privntissime Exnminalorium dc oiiciatioiiibus obstctriciis una cum cxcrcitaliouibus in

Iiliaiitomate inslitucndis d. Merc. ct Sat. h. V. in.stitucl.

A. G. lOI.UTIAW, l)r.

I. l'ul)li('t* Auaiomiittn eoniimratam qunlornis (ijcbus Juolui.

II. 1'rivnlim l'riiin]iin itlHjuoUujme iu usuni i-uruui , (|ui nlius uicitiiiit nuu kiuilrul, bi» [>rr

lifliil. Iior. luuslil.

2. ProfeHHOrtH extrnoritimnii.L. KllAIIT|i:it. I»r.

I. 1'ulilii-e lU" .l«nii/«i microrhrmica urinae ad coijtwiccndos unjattorum uroporlicurum mor-

bos d. .Marl. ol \ni. Ii. III -IN'. (Iissi'ri'1.

II. rii\aliiii I) Pharmacohujiani se\ics jier hebd. h. IX -X. 2) .Wf(/ifin«nt furemtm d. I^n.

-Mart. Idv. \'eu. h. IV -V. Iradel. 3) Eserritaliones jirartiras de morburum pecturti d»a-

(jnosi. quam dicuut, physicali iu.«-tiiuel d. .Merc. el Sal. Ii. IV -V.

T%\ l^cliolae P]iilO!!iO|ilioriiiii.

1. ProfcHHoruin ordiiKirioritm.

I. G. GIil.BC:it, Ur. DECA.NVS.

Pulilice 1'oeseos ijennanicae saec. XVJII. et XIX. hisloriam Iradel qualernis dieb. h. \I-VII.

G. HKHAHARUV , Dr.l'ri\aliin \) l'iaionis Iletnpubliram iutprpretahilur d. Luu. .Marl. Iiiv. hor. \. 2) r<irNiiiia

lalulli. Tibulli. Propertii selcrla ex|ilicai)it leruis sdioli,-; hor. IX.

Ideiu sodalihus Seuiiuarii |ihiiologici Sophoclis liedipum Ueijem propouel iulerpretaudam et

cousuelas scribeuili dispulaudi([ue evercilalioucs regcre |)ergel li. X.

li. G. BI^A\C\ l>r.

I. 1'ulilice labulas tionnullas Mulierii d. Lun. et lov. h. I-II. iuler|Telabitur.

II. I'ri\aliiu Gramtnalicam linijuae Ilalicae d. .Mart. .Mcrc. Veu. h. XII -I. iradel.

U. Hllt.TlKlNTKH, l>r.

J. I'ul)lice i/c EnlomuUnjia disserct bis in hebd. h. 111- IV.

II. Pri\alira Zouloijiam sexies h. IX -X. docebil.

III. I'ri\atissiine sodalibus Seiiiinarii jihvsici zoologiam Iraciautibus scmel iu h. hor. comm. vacibil.

I. F. G. i:i.«»i:l,i:.v, ur.I. Publice 1) l'oliliam sensu slricliori tcr per hebd. hor. VII. matul. doceI)il. 2i De pau-

pertale bis iu hebd. hor. VII. inalul. disserel.

II. Privalim Encycktpaediam disciplinarum jiolilicarum et imprimis cameralium quinis p.

hcbd. scholis hor. II. Iradct.

I. E. EHH.TIAW. l>r.

I. Publice Dc iis, ^ui novissimis tribus luslris in philosophia eluxerint , disseret biuis per h.

scholis h. VI.

II. Privalim 1) 1'sychologiam doccbit ducc libello a se edilo (Ijps. Vogcl» quinquies p. h.

h. IV. 2) Pliilosuithiam religiotiis iisdem diebas h. \'. docebiL

G. G. GERl.ACH, »r.I. Publice i'«cyc/opaf(itam philosophiae d. Mcrc. el Sal. h. XI -XII.

6

II. Privatim 1) Logicam et metaphiisicam qmni\mes per hebd. h. X-XI. 2) Psychologiam em-

piricam quater p. h. hor. XI. docebit.

K.F. OERITIAIl, nr.I. Publice J) Doctrinam petrefactorum tradet d. Lun. Mart. lov. Ven. h. III-IV. 2) Demon-

strationes ex uuiverso mincralogiae ambitu dabit sodalibus seminarii malhcmatici ct phy-

sici die Sat. h. III -IV.

II. Privatira Mineralogiam senis p. h. diebus h. XII -I. docebit.

H. F. G. HmRICMS, Dr.

I. Publice Ve vita et philosophia I. G. Fichtii disseret hor. def.

II. Privatim 1) Aeslhelicam expouet quater p. h. hor. 111. 2) llisloriam philosophiae tradet

quaternis scbolis b. IV.

H. I^EO, Dr.I. Publice Elementa linriuae Islandicae tradet libro adiutus Dietrichii (Altnordisches Lesebuch

Leipz. 1643.) adiuntis exercitationibus practicis bis per h. hor. XII -I.

II. Privatira Uistoriam novissimi tcmporis ab anno 1774 ad annum itsque 1830 enarrabit

sexies per hebd. hor. 111 -IV.

BI. H. E. MEUElt, »r.I. Privatim quinis p. h. diebus Anliffiitates Graecas, quac qmilem inris publici sunt, enarra-

bit h. XI -XII.

II. Privatissime et gratis Exercitia serainarii philologi more solito moderabitur et luvenalis

saliras aliquol sodalibus tradet explicandas.

A. F. POTT, Ur.I. Publice 1) Nabim carnien ludicum interpretabitur d. Merc. et Sat. h. Xl-Xll. 2) Ele-

menla linquae Sinensis docebit d. Mart. et Ven. h. IV -V.

II. Privatim Grammaticam Jincjuae (jraecae tradet ter p. h. d. Mart. Merc. Ven. hor. III -IV.

AEM. MOESHGEBl, TSieoI. et Pliil. Ur.

I. Publicc Arabirain Umjuam ciim llehraca comparatam docebit binis p. h. diebus hor. def.

II. Privalira l) lobi. librum intcrpretabitur scuis p. ii. dicbus lior. IX. 2) Prophelarum mi-

norum oracula cxpouet ternis diebus hor. X vel 111.

III. Privalissinie in Sociclate orienlali tuui linquam Samaritanam doccbit tum codiciim Persico-

rum leclionem instiUiet h. dcf.

A. RO.taiE.^BEBlCjiEIS, IJr.

I. Pulilicc Mrciianicen expllcare perget tcr p. hebd. h. def.

II. Pi'ivatiin aul AUjebram doccbit aul Inlroductioncm in anahjsin proponet quinquics p. h. lior. def.

III. )'rivatissirac el gratis Excrcilia seminarii malhemalici et physici moderabitur.

£.. ROSS, I»r.

I. Publice Siderioa carnunum Ilomeri locos, quibus arlis opcra describuutur , singulis p. h:

sfholis iiilci'|in'taliitiir.

II. Privalim Hisioriaui (irUiDn. apud vrlc/rs populos quinis scliolis h. VllI-IX enarrabit.

«. fl'\ E. Dl^ J9C'iiiBiB'X'2ETE]*'I>ABj, I!>r.

I. i'iiliiice Graminuin fiiiiiiliam iiiiisli'ai)il scmei p. hcbd. d. lov. h. IV -V.

II. I'ri\atiiii l)c onjanoijraphia , analomia q[ phijsioluqia planlarum AisscKi sciics [h hcbd. h.

\li-\'lil. iiiiKiis (lcnioMslralionibus ct cxcursiouibus bolaaicis.

III. Privaiissimo et gt&Ha ExercUa(ione$ butnmca$ $aninarn iihytui mujcralinur bnm tum-

uiuila.

I. H. r. (lirilWKIGGE:!!. i>r.

I. l'ulilic(> 1 ) Studia curum i|ui Sui ictntc ail phvsicam s|ipclaute iunûtur mudetmbilnr d

Merc. hur. III. aliisi|ut> iliebus cl huris ail iuslituriuia phxNiiH cvinTimi uia commodis.

2) Aiitiiiuilales /i/ii/.iirds, i|uae Samotliracuin tnyslena liicuutur. ilicbus huriM|uc lummoduex|)licaiiit ratiuuc hahita libri sui : „ Eiuleiluuf>: iu ilic .M)lhulii;;ic auf ilcm Staud|>uncle

ilcr .\aturw isscusihafl."

II. Privatini 1'lnisicaiii csi>eriii)eiiti>rHin opc Iradct hur. XI -XII. ijuiuijuics j) h.

X.. A. IÔH.MHI::, Ur.I. Pubiicc txercilia seminarii tnalliemalici iiiudcrabilur.

II. Prixatiiu 1) Calculuni inleijialein duccbil dicbus Lun. .Mart. lov. Vcu. hor Vlll - IX. 2}

Geumttriam (iiiu/j/firtim iisdew dicbus hor. VII -VIII.

2. ProfeHSoruin c.vtraordinarifirum.

n. i>r.vrui:it, ur.I. Privatiiu llisloriam inslilulorum et publicorum el sacronim medit nuod dirunt aevt cijjo-

nel d. Marl. lov. êu. hor. Xli-I.

II. Privatissime el {jratis Exercilationei societatis hisluricae raoderabilur il. tt li. ilcf.

I. C. CiAnTZ, l>r.

I. Publice De coijnaliotiibus geomelricis systetnalum tion planorum disseret d. .Merc. et Sal.

hor. VII -VIII. iiiaiul.

II. Privalim 1) vel (icomelriam vel Ahjebram elemetitarem docebil methuiio ilialopica (|ualer

j). h. hora VII -VIII. malut. 2) Calrulum diljercnlialcm cum aii|)iicaiiuuii)us (;eomelricis

tnulcl sexies j). h. hora \I-V1I luatut.

R. F. ITIARCH.VXD, Dr.I. Publice 1) Cliciiiiae phijswloijicac elcmcnla tradet bis ji. hcbd. h. 111. li. I.uu. ci lov. 2)

Excrcilia Seminarii physici moder.ii)itur d. Sat. h. ilel.

II. Privalira Cliemiam experiinfutalcm ijvneralem, exjterimeutis el demuustratiouibus iuuclis,

sexies p. hebd. h. XI. doccbil.

III. Privatissiuie Excrcilaliones chemicas olTert Jn Laburaturio chcmicu.

I. {^CHAI.I.ER, Dr.I. Pubiiic l'lnl,>siiphiain ualurae biuis p. h. horis docebil.

II. Privatim ij Loijicam cl melaphysicam (luiuijuios j). h. hor. IV -V. 2) Ilistoriatn phtlofo-

phiae universam ijuiuiiuies hor. V-VI. tradet.

C. STKI.VIIERG, Dr.I. Publice l) Clicmiam corporum organicorum tradet scmel j). hcbd. h. 11 -IH. 2) Exer-

citia seminarii chcmici moderabilur.

II. Privatim 1) Elemcnta chemiae cxperiiiientis adhibilis traiict (juater p. h hor. XI. 2)

Pharmaciam expcrimentoruin opc doccbit (jnater p. h. hur. IV.

Idera Exercilaliones practicas iu ergastcriu suo moderari pergct.

H. ll.RICI, Dr.I. Publiic I)e nuUouc religionis ncc non ile discrimiut*, quod iuter eaiii ct pbilusophiam iuier-

ccdit, disscrct siugulis p. b. scholis d. Merc. hor. III.

II. Privatim Philosophiam religionis christianac tradet tcrnis p. h. scholis d. Mart. lov. Vcn.

h. III -IV.

A. WEISE, Dr.PuLlicc 1) Doctrinam et historiam piclurae tradct. 2) l)e chaleographia disseret.

3. Doctorum privatim docentium.

F. A. AIl]VOI.I>, Dr.I. Gratis 1) Excrcilationes arahicas moderari perget semel p. h. hor. def. 2) Gravimaticam

syriacam docebil seniel p. h. hor. def.

II. Privatim lesaiae vaticinia interprctabilur quinis p. h. diebus hora IX -X.

C. A. BUHI^E, «r.Privatim 1) Technolo(jiam excursiouibus iustituendis doccbit quater p. h. h. II - III. 2) Ilisto-

riam animaUum domeslicorum quater p. h. hor. III -IV. 3) Encyclopaediam oeconomiae

dictata secuturus bis p. h. hor. III- IV.

H. EISE]%HART, »r.I. Gratis Statislicam gencralem el comparativam docebit l)inis p. h. scholis hor. II.

II. Privatim 1) Philosopliiam iuris exponet quater p. h. hor. def. 2) Oeconomiae nationalis

doctrinam ter p. h. tradeudam oiTert hor. def.

F. TH. HAARBRUECKEH, »r.

I. Gratis Hisloriam religionis islamicae cnarrabit semel p. h. hor. def.

II. Privalim Librum Geneseos interpretabitur quinquies p. h. hor. IX.

0. HAJVKEIi, »r.

Privatim Technologiam tradet quatcr hor. IV -V.

1. G. AB HOYEB, Br.Dc re militari Veterum disseret et progr. artis indicabit.

I. H. MBAC.«^E, I>r.

I. Gralis Cirerotiis oralionem Verrinam quartam d. Luu. ct lov. lior. V-VI. lalino sermonc

interpretai)itur.

II. Privatim Luciani Anachars. s. dialogum de gymnasiis dicbus Lun. el lov. hor. V - \Llatino scrmonc inlerprctabitur.

III. Privalissime Dispulaliones de urgumentis philologicis raoderari pergct dieb. Merc. et Sat. h. V-VI

C. KIJEHIV, Bb-.

I. Gralis l)isi)utaliouos dc Ilcgclii logica modcrabitur serael p. h. hor. IV- V.

II. Privaliin LoKicam ex|)onct quatcr p. h. hor. VI -VII.

AEI?I- )i>O.TB.7IEI8. l>r.

I. Gralis llisidiidin liilcrarum germanicarum inde a Lessingio tradct scmcl p. h. hor. VI.

IL Privalim Ih Mlielunjiiis carmen tiieodscum inlcr|)rclai)ilur, dc Nibclungorum fabulae historia et

cornpositioin' d dc anlif|ua GcrHianorum arlc melnca pracfaturus, quaternis p. h. diebushor. XI.

X NFBii:.\e;i:i.. »r.

I. l'nviUini i) l)c jilanlis oflirinalihns disscrct qualer p. h. hor. X. 2) Excursiones et de-

'iHDnslruliones hotanicas instiluet scmel per hebd.

II. Privatissime ollcrl Scholas repetilorias dc iiniversa historia nalurali.

«

FB. iiTAi:(>;i:ii. iir.

Schol.ts .<.U(i lutu iiiiiualiil.

G- \vi:iM.«ii:\itoii\. iir.

I. (iralid liisionont iilitlosofihtae rfctttliorts vuarrahit U-ruiii kihuliK li. III.

II. l'ri\iiUui lAijutnii ct vttUiphtjttciiin docidit (]uiii(|iiics hur. IV.

V. SriiOLAE LECTORIS PVHLK 1 nECE.NTIOllES LI.MJVAS DOCENTIS.

H. (J. lkll.i..MA\.N. Dr.

L Publicr i.(N</M>i»i lliiliciim docrblt.

IL Priraiiw tytiHCvgalUcam r( Ani/licam limiuai docrblt.

VL ARTIV.M EXERdTIA.L Hitlortiiin mutice* fccletiattictif pulilicr (radrt at<{ur iii Kclii>liii h>iiiuorum rcclrtia.vliiurun raolul de-

^liiiali.^ fcr iiualtuur vocum siimi>kuuiam caiilnniti arlfui ducrliit Klt. N.\l°K, Philu^. lir. r( Itirrrlnr mu-»icrs. Idcui aileui rutum iirurium et uriiturum hariiiuniam iii iiiiiij liuniit reyemti \ir'nM(im i-i|i|i.abil

hrqur ii» driTil , ijui >chuli.> |iriva(i»imi% niiiiiicam >ivr vucalriii r.i\e iu>(runirii(alcui addUcrrr lupirol.II. Iii uuiiiiliiis urlis graiihicae et iiicturiae grurrihus iu»(i(u(ioiii-iii iliror, in aiu r( |irac(icam offrr^ f 0\IL

HKHMIIKI..III. Arlem ei/uilawli iii hi|i|iodi'unio rr^îo dflcrbit AM)RK.1\. Arlem ru,IU,us hatueiuti |iruti(r(ur LOEUKLI.VU.V. SttttaHili arttiH muustrabit ^VkUHUAU.X.

VIL P^^BLTCA DOCEXDI DISCEXDK^VE SVBSIDIA.

1. hi liiiill.iia aciiileiiiiia civihus linius iinivrr.<itatis patrliit diebu!> .Mrrc. rt Sat. hura 1— III.: radrm profr*-fcurihus rt ducturibus c( ...riuiuariurum ûdalihus aperir(ur dirb. Luu., Mar(., luv. r( Yru. bur. X— Xll.liiUiulheca Hunârica aprrir(ur dirb. Jlerc. r( â(. hur. I — II.

n. Theutrum auatomirum c( Vusen tum anatomicum tum zuvtumiciim. — Aditus ad Mecl.elii CulUelivnetanatomicas dahitur suu luco prtru(iliii«.

ni. lliirtuf Ijutaniciis r( llerlnirium acailemicum.IV. .N</iurt>//ii<i clinira t) mrdicum, !i) cbirur«;icum , 3) ubstrtricium.

V. ,>-ijecuta ajitronumica.VI. Mujirum ;yA,u.wi'Mi/i rt Eriiasterium cheinicum.VII. Museum zuulutiicum hor. I — III. dir Mrrciirii aperirtur.

VIII. Museum mineraluiiicuin ii.<, qui studiis miiirralutiicis iam oprram dcdrrunt, dir Mart. h. II — IV. aprrirlur.IX. Cutlectionem imayinuin aeri iiicisarum dirh. Mart. et t>3t. bor. II — 111. iji.«piciradi copiam facirt WKISE,

Phil. Ur. rt Prof. extraordiiiarius.

X. iSuciVîtij.' Thurintio-SaTunicae ad invrstii:anda<i patriae antiquitales iostitutae apparatum fflODumeoloroauudiiuurum iuspicirudi cupiam facirt K0KRSiTI-3L\N\' , Tbrol. rt Phil. Dr.

Vm. SEMrXARL4.1) Tkeoloyicum. F.xercitationihns r.Kearticis Vet. et Xov. Trstamenti praesunt HIPFELP rt ^VEGSCHtlPIUl,

histuricis THILO, dojimaticis THOLICK, homileticis MABKS. catrchrticis KHITZSCHK.21 I'ii,'ilatiut)i,um. Huic praerst MK.MK\KH.S) fhilulutjicum. Hiiic prarsuiK .MKIKll r( IIKHVHAHnY.

) Mathematicuui umniumtiue ilisciilinarum iihusicarum. Iluic praesun( SCUAVEIGGER . GERMAH . ROSEK-BKRGKR. Lt SCULKCHTtNKAL. SOHNCKE, BCHMKISTKR. MAHCHAND rt MKINBKHG

10

SCHOLAE I10RARV3I ORDINE DESCRIPTAE.

TUEOLO(;ORVM.

VIII -IX.

IX -X.

X-XI.

XI-XII,

XII -I.

I-II.

11 -III.

Vaehne evv. Mattli, Marc.liUc. t6).

Weyscheider evv. Mattli.

Marc. Luc. (b). Memliist. pass. et rcsurr. I.

C. Cl). Tholuck apol.

chr. adumbr. C3).

Weyscheider exercitt. adiuterpr. jV. T. pertiii. inseui. reg. theol. (1). //((/;-

feld Psalm. (6). Muel-ler ethic. C3). Idem hist.

ethic. Cl).

Tlnlo hist. lit. theol. C2).

Tholuck form. doc. loau.

(1). Idem evaug. loau.

C5).

Thilo hist. ecc. part. pri-

or. (C). Guericke lilstor.

eccles. CG). Meier liist.

eccl. part. poster. CO).

IVHI.SCONSVLTORVM.

Marks Icct. Iiomil. pract.inl. C. paral). f '.'). l<'raii-

/(<; art. cat. {Tt).

UI-IV. nupfeld archaeol. hebr.

C*)' Idem biHtor. pop.

Goeschen ius ecclcs. (4).

Goeschen Spec. Saxon. Cl).

Henke ius crim. CG)-

Dieck ius germ. priv. CG).

Ilenke eucyclop. et me-tliod. C4)- Idem. schol.

exam. (1).

Ketter lus Pand.(G). Wit-te liist. iur. Rom. C3)-

Wipi^ermaim ius publ.

Borussor. C3). MuellerProc. civ. C3).

Keller lus Paudect. CG).

WMe lust. iur. Bom. C5).

Idem ord. iud. priv. Cl).

Wi]>))ermann ius publ.

Germ. C3). Iden Tacit.

Gcrm. (1).

Goeschen Iiist. inr. et im-per. Germ.C'*). Witte ius

comm. lloruss. (5). Idemord. iud. priv. CD. deKallenhorn pliil. iur. Ci).

Dicck lus foud. CO. Idemlur, cunim. ct camb. C-)-

iir.

MEDICORVM,

Krnkenliery patholog. et

thcr. CG).

Krukenhery patholog. et

ther. {()).

Krukenbery patholog. et

ther. org., quae uriuam

secernuut etc. CG). d'At-ton osteol. et sjudesmol.

C3). Friedlaender en-

cycl. et method. med. C2).

Friedlaender art. form.

medic. conscr. C3). Idemde rem. chir. etc. (2).

Hohl exercitt. clin. C6).

Krahmer phariaac. C6).

d'Alton physiol. C6). Bla-sius exeixitt, clin.CG).

Krukenbery exercitt. clin.

CG).

/u.'Hcr luH hercd. Roin. (;»). Bi!«.«u,5aklur);, C!»). Idemtdam cxcrcitt. cxcg.(I]. Uo oculorum luurb. C*).

PHILO.SOPIIORVM.

Gartz calc. diff. CG).

Eiselen polit. C3). Idemdc paup. C2). de Schlech-tendal de organ. anat.physiol. plaut. CG). Sohn-cke geom. a.na.l.(Jt).Gartz

geom. vel. algebr. elem.(.2). Idem de cognat. ge-om. C2).

Ross hist. art. apud vet.

pop. C5)- Sohncke ealc,

iiitegr. C4).

Ber7i?iard)/ earm. Cat.Tib,Prop. C3). ISurmeisterzool. (6). Boediyer lihr.

lobi CG). Arnold vatic.

lesai. C3). Haurbrm-cker libr. geu. C3)-

Bernhardi/ Plat. rcsp. (3).

Idem sem. C2). Gerlachlog. et mct. C5). Spren-yel de plautis officiu. C4).

Gerlach eucycl. pliil. C2).Idem psychol. enipir. C4).Meier antiq. Graec. iur,

publ. (3). Vott Nal. C2).Schweiyyer phys. exper.

C3). Marchand chem.cxperim. CG). Steinherychem. elem. ('»). Sorn-mer de Nibeluugis C4).

Blanc gramm. liiig. Ital.

C3). Germar mincralog.

CG). Leo gramniatic. Isl.

C2). Vuncker hist. med.aevi C3).

lilanc Molicr. fab. C2).

Eiselen cncycl. disc. pol.

C3). Sleinberg chcm.corpor. orgau. Cl). Buh-le tccliuol. C4). Eisen-hart Btatist. C2).

Ilurmeister do cntomol.

(2). Gcrmar doctr, pe-

11

sciiOLAi: ii(Mi\K\M okimm: di:s(kii»tar.

TliKIII.IHioaV M |\ lllsroN^N I |nll\ MIII.

MKIilrnllVM. 1'IIII.OMtt'liilHVM

IV - V.

V-Vl.

VII- vui.

Urlir. (I . .M.iiAi «ri.

Iiouiil. (51. .Iluller (lirol.

pract. |>«rl. priur. (4).

fritzsche vau V. T. mes-liau. (.•)

Mullnr exerc. houi. CD-

Miiller exercitt. Iiom. il}.

Tliuluck eiicvcl. rt iin'-

thud. tlieol. {•2X UiirliiK-

de qiiaest. uum liceat

sec. i|i>os X.T. liti. diiclr.

le»u et .AiKist. (lerficcrc

et <iuuusqueV C").

MuUtr exercitt Uom. cD.

Ilfiike Pruc. cnmiu. C*)-de kitlleuliurn lun ceiit.

C5). Idem lii.^t. coufurd.

Uerm. (I). lileiu scliul.

dii>|iut. de lure {;ciit. Cl).

ArnAiHi r de iiiial.t •.! iiii

cruclicoi. uriu. C^).

Krukenber^ examiii. (Ii.

J^.-lduii aiiai. jiatliul. ('i \.

Idem \\'\f\. neiier. ct c\.'-

lut. it). Iluhl art. uli-l,

tlieor. (Gl. hriilimer lue-

dic. fureus. (4). lUeiii

exercitt. iiract. cS).

hrukenberti examiti. cil'

lluhl exauiiii. c").

trrt.iti. IJruitem.rUy*.(II. lliHHih, Mtlktt.

itl. l.eu li>>i. aiiu. IT7%-JICV.. ... »' .. .•'>!««.

tr.>l ,..,.. in.l . ...u ^u>».

tlrm. cS!j. l/ru« <e

uul. rrliK. (li. liUm |J>i-

luf. rrlig. CS) Uuhle hi-

ktur. auiw. du«i. {.iU

Idem eurtcl. orcua. (2).11 'rioeiidurn tii*(. f^-receut. cS).

t.nlinann p«\cbol. C5J.

Ihiiitcht biti. |>liil. Ct).

Meier eirrcitatt. »eBiu.

(^). Putt liii^. Siuen».

Ci). de .Sihlechlendtl

gram. famil. (Ij. Schal-

ler logic. et Met. (i).

>.teinherci |iliarmac. Ct).

huehn di>.|iutat. d. He-ftelii loe. Cl). WeUten-burii luK rt melaph. CS).

Ilankct techuolog. ().

Erdmiinn philot. relig.

(5). Schaller hi»t. phil.

(5). Ar./uif Luc. .Vna-

cliars. C-). Idem dispuL

C2). Idem Cic. or»t.

Verr. IV. c2)-

Gruber hi^t. poes. germ.

C*). Erdmann de phi-

los. triuw uu\i^s. lustr.

(2). AuAii luftic. ().Sammer hi»t. lilt. scra.iude a L.essiiigiu (I).

12

HORIS DEFINIENDIS.

SCHOLAETHEOLOGORVM.

Pritzsche proleg. ad theol.

dogmat. C2). Ideni theol.

dogmat. C4). Idem repet.

tlieol. dogm. Idetn exercitt.

iii interpr. N. T. Idein exer-

citatt. catech. in sem. reg.

Hupfeld exercitt. exeg. V.

T. in semin. reji. tlieol.

Marlis exercitt. hora. et li-

tnrg. in seroiu. reg. theol.

Thilo exercitt. hist. eccles.

insem. reg. theol. Tholuck

exercitt. dogm. et ethic. iu

semin. reg. theol. Diihne

repett. hist. eccl. Frnnkeexercitt. catech. Guericke

de aetate apostol. contra

Banrium. Hiemeiier epist.

ad Hebr. Idem introd. in

libr, N. T. Idem exercitt. in

sem. paed. Meier vit. ref.

Idem societ. hist. apol.

SCHOLAEIVHISCONSVLTORVM.

Dieck scholl. examinat. Cl).

I!7fte exercitatt. pract. Cl).

^Mppermann scholl. coii-

vers. Eckenberil Dig. Tit.

de verb. signif. Miiller sel.

iur. et proc. crim. capp. (1).

Idem scholl. convers. et

repet.

SCHOLAEMEDICOBVM.

Blasius de operationib. oph-

thalmiatr. Hohl de morb.plac. et funic. umb. folk-

mann auatom. compar. (4).

Idem princ. phj's. C2).

SCIIllLAE

PHILOWOPIIORVM.

JSurmeister seni. phys. Hin-richs de vita et philos. Fich-tii. lluditier liiig. Arab. cumHebr. compar. Idem proph.

miu. Idem societ. orient.

Rosenberger mechan. C3).Idem algebr. aut introd. in

aiialys. Cd). Ross Ioc. carm.Hom. Cl)- de Schlechten-dal seni. phys. Schueitj-yer myster. Samotr. Duii-

cker hist. soc. Marc.liamlExercc. Sem. phy.-^. Schal-ler phil. nat. Weise doctr.

et histor. pict. Idem chal-

cogr. Arnolil exercitt. arab.

Ident gramm. syriac. Cl)-

Eisenhart philos. iur. C3).

lilem oecoii. nat doctr. G').

Haarbriicker liistor. relii;.

islam. UoUmnnn ling. Ital.

Idem ling. Francoiiall. ct

Anglic.

im: s(ngi'T<miius

iiisT(n;i\i: \igdstaj:.

i'ituui:MiA mo sciiOLis

IMVRHSITAilS lltlDFmclAXAK IXniCEVDIS

s c R i p s I T

G O D. B i: R .\' n % R l> 1'.

»*»^«iC««««- j,*?•t-

HALAE, ^r •)

TtflS LT •ilMPTIBUS U. ULNUELII.

J847.

>l o II i t II III.

V uiii |)t'r o|)|ioiiuiiitaloiii araclLiiiici iiioris Stii-

|)tures Hislurine Au<;ustae iii iiie<liuiii ailerreiii, hoc

iiipriitiis sftulns suni. ut osteudeiciii in e\|)olieiulis

iliis nionuiiicntis etiaiuuuni ine versari, uec partes de-

seruisse inullis aliliinc aiinis susceplas. Kteniin \erl)0

siuiiilieaverani iu K|)lieineri(lc Ziinincnii. a. 1834. |>.

il3(). euni (ie Catachauis Hadriani Auûsti liliris i|iiae-

rehatur, alii|uaiito |)ost novis euris inc Historiaiii Au-•fustnni enieiidatius edituruin csse. lode quidani ex

raiuiliarilius iiieis iion cessaut o|)iis pruinissuin fla<î-

tarc, dultitantes etiani nuni post tautas moras fidciii

exsolvere veliiii. K<,'o vero liis et Suidain et opero-

sani litteraruni (iraecaruni liistoriaiu excuso et quic-

i|uid nej;otiorum vel iiniiedimeutorum oltieotat vita ci-

vilis, atijue usuram intej^ri otii jiotius expeetare inalo

(|uani iuii|uis tciiiporibus cuni ialiorem festinare, tjui

duo aiii|>lius saecula iacucrit. Nuuci|>sum tainen post-

tjuam Heiidclius tjn)o<;ra(>hus acadeinicus prooeinia uo-

stra seorsim statuit propajâre , liuius cousilio usus

saitem suhsidia novac reccasiouis l)re\iter indicabo

;

si lorte voluutatein virorum doctorum, quihus opes

praesto siut non spcrneudae , mihi conciliare possim.

Nilittu' autcm cditio nostra codiciLus tluobus pri-

mariis , Pdlallno et f'(Uic(tno 1899. Quorum Pala-

tiuum Saec. IX. ipse totuiu peragravi, BamJjerga (uhi

liodie post varios casus culn servari tradiderat Cra-

merus Ictus Hduschronlk p. 128.) Halas al) lacckio

comiter transmissum. Vatieanum una cum rcliquis

sex Vaticanac Lildiotliecac liLris, a Kcllcrmanno ad-

iutus, Amljroschius familiaiis noster, cuju Romae de-

gebat, strcnue com|)aravit. Ad liuius praestautiam

proxime accedunt et Vatlcdnus 1901. sie ut tres illi

codices gravissimis in rc])us conspirent, ct editio prin-

ceps, id est, Mediolancnsis , de qua dictum p. 15.

Nonduju vero collati sunt codiccs Ldiircntidni Mbllo-

thccae IMediceae, qui Acrendum est ut multum iuvai'e

fjueant, Amhrosianus hihliothecae 3Iediolanensis, quem

quamvis recentem ad plurimos locos restituendos va-

lere Isaac Vossius in Burm. Syll. Epist. T. III. p.

672. affirmat, Angeliciis in hihliotheca Angelica Ro-

mae custoditus. Regios sive Parisinos nequis con-

cupiscat, cautum est, opinor, per Casauhoni conunen-

tarios. Epitomas Scriptoruin Historiae Angustae nec

deprehendi neque expeto.

Ceterum editio nova duohus volumiuiljus cum re-

liqua suhsidia pliilologis et historicis necessaria coiii-

plectetur, tum integros Casauboni et Salmasii comnien-

tarios, diligenter castigatos, indicatis etiam testimo-

niorum locis, quae parum commode ut tum solebant

illi desiguant, eosderaque correctos vel locupletatos

auctario nostro.

Scr, m. AucT. A. 1847.

1.

1.11 litteri'^ L.itiiiis (um nlia miilta citeiiori-. ncvi

monumciila ieruntur, quae situs diuturnus et oblivio

liominum oppre>>it, tum srriplores quosdam rollc-

rtirios mireris eadom tontemptus an inertiae tlade

nfflirtos iacere: qui cum ab maioribus nostris expe-

titi doctisque rommentariis essent ornati, nunc a pau-

cis el invilis per neressitatcs quaesiti ianiiani labun-

tur atque inrertam iu fortun.im inturrerimt. Nempesua lala liabct habcbitquo docia supellex antiquita-

tis; quo minus novum vidcbitur eo rem evnluis-e,

ut illi libri partiin manibus viroruin eriiditorum ex-

riderinl ar paiilo rarius in privatis scriniis deprehen-

danlur, partim levilcr usurpali pro derelicta pro-

vintia ha])eri possiut. Nolumus ambiliose groma-

tiros, mcdicos, geographos, rhctorcs aut magistros

cruditionis variae ciiumcrarc; scd libet lioc tcinpore

paulisper in Scriptorihus Hisluriac Augustae sub-

sistere. Nimirum aetaleni tulit temcraria quaedam

6

silva historiae miscellac,

quam opifices de plebe

qualiscunque sive arlis seu consilii immunes ex co-

piis publicis privalimque congestani ad Imperalores

Diocletianum et Constantinum miseruiit. Nec diu

fuit cum homines brevitatis studiosi deleclum libel-

lorum et compendia narrationis sic instituerunt, ut

et auctores diversi confunderentur et particula rerum

gestarum haud mediocris, quae inter Gordianum

tertium et Gallienos interiecta fuerat,plane periret.

Tandem istis successit et novissimam annaUbus ma-

num admovit, qui maiores sumpsit spiritus, Flavius

Vopiscus, vir sobrius et in exigenda materia diU-

genter versatus. Is telam a Trebellio Pollione in-

choatam pertexere coepit, cumque litteris Aurelia-

num mandasset , vitis singularibus quas amicis suis

destinarat ordinem Augustorum usque ad Diocletia-

num deduxit. Paulo post exortus est qui pusillos

Caesarum enarratores , brevitate sibi prae ceteris

commendatos, unum in volumen cogeret, quod ple-

rique codices integrum propagarunt, pauci in digeslo-

rum flores distraxerunt, velut quae olim in Biblio-

theca Palatina reperta sunt Excerpla. lam in sar-

cinis comportandis quid iUius arbitrium quidve casus

vakterit, longum est et molestum exquirerej etenim

ipsas distributionis rationes aegre perspicore Ucet, si

quidem pkirimum spatii lulio Capitolino concessum,

in sineukiribus aulem vilis auctoritas et ViUcaliio

GaUicani et TrebeUii PoUionis sufficere visa, nam

ad hunc solus Divus Claudius debet revocari. *)

') Diu nuiltiimqiic duhitatiira csl de singulis scriiUoribus, qiii

syndjolas ad corpus Ilistoriae Augustac conlulerint, nenuc dc linibus

Qiiamqn.ini illiid laiile cuiiiertainus, lioininoin iin-

minutis al(|ue iiuitilis sub.sidiis usuin iuis>L>. Utut

fuit , liiiud scio an industnain quantuinvis obstuiam,

quac* digitos niaîis quam iiineniuin in historia (ollo

cticia e.vpcdiciit , ctiam laudaii convcniat, ciuud Ira-

ttas quasdam labulas ab intiMilii viii(li(a\il.

rrgriidis iritici t-oiiMMiliiiiU : sid |ii'ulixaiii <|uacsliuiiriii iion i',i|>il

luudus li.irum praor.iliuiiuui. Salis csl verbu cuiialus Dnlaiiiu hUcra-

Ijssinii lcliîssc. i|iii |iosl (îsaiilioiiiiMi d Saliiiasiuiii inaiura iiiulilus

iiitrlligrudo fccil ul |iaruiii iiilcllit:crcl , //. DiidKflli 1'raclccll. Caui-

ilcn. p. 32— 151. Scilicct is aiilii|uuin ulitinuil, ut uraliono dillusa,

putida dili^'oiilia,

pcrplcxu disscrcndi gciirrc (\u\c reclnin NicLulirii

ludiciuui III Scri)iU. iiiiiiur. I. p. 113.) rcni olirncrel cl posl aiuliiiges

iufiiiilas lcclorcni diinillcrcl iiiccrlissiDiiiui ac paeuc dc salule dcs|ic-

raiilcin. Solet aulcin . (|uod alii prohant , vanissiinas ratiociiialioncs c.v

iis locis conliccn- , iii quibus scriplur de vitis iicsciu (pioruiu Au-

gusloruin scsc Iraduli.sse vcl Iradilurum osloiidat; i|uasi liisturiroruai

islorum uprllas cliaiuiiuin sincuras nciiuu in forinulani excerplorum

disecrjilas leranius. .Muiiuit iiuper. i|uibus caulioiiibus liacc disccpla-

tionis pars obnovia sil , Dirksenius IClus (Dic Scriplores llisl. Aug.

p. 42. s(\.) , i|ui libris iisdeiu operam coinmodare coepil ulilissiinani.

Nolini tamcn siquid in scriplore qiiu|iiam illius sodalilii rucril obscr-

valuin id ad alternm cuiiliiiuu Iraduci, lanqiiani cacdeui rationcs Jlque

vicissiludincs iii univcrsus cadaiil ; naui singuli taiu malcria quaui

priidcnlia plurimuin inlcr sc diirerunt. Cctcrum non iiuiltuiu iuvaiil

codiccs, qiioruin in subscripliuiiibus baud inaiur csl Gdcs <|uaiu iii li-

lulis praescribendis ; <|naniquaiii ali<|uaro curam ruiiricac Palalini pro-

duul. Al si <piis eiusdcin |iracscriplioiicm eunsidcrct lianc, Finita

fito Anlomiii philosophi. Incipil eiusdcm Verus feliciter , stalim

inlclligel, quani facili errore librarii |iolueriiit euiidem liabcrc scri-

ptorcm, cuin folia nonuulla rcplicarc pcr incuriaiu oinisisscnt. Con-

trarium accidil in vitis Macrini ct Antoniui Uiadunicni,quarum allcra

Ca]iitoliiiu . Iiacc Lainjiridio Iribuitur; appard touicn,

qui palrciii iiar-

raverit, ab codcin pucri rcs lanijuaiu appciidiccm scribi debiiissc.

Nimirum oculos perslriuxit coutiuuus Lanipridii libclius, quo Helioga-

baJuiu Iradit.

6

Quos igitur nescio cuius beneficio coniuncl,os

tenemus Scriptores Historiae Augustae , eos supra

significavimus a plerisc[ue spretos propemodum in

turba delituisse. Merilo c[uidem , inquit. Etenlm

quis est paulo erectior et generosis sensibus imbutus,

quin plebeios magistellos et historiarum quasi scru-

tariam faclitantes aspernelur, praesertim sordido di-

cendi genere inquinatos? ^) Scilicet si res ageretur

hominum eruditorum, qui ab humanitatis disciplina

profecti munus historicunr suscepissent et in anna-

libus condendis criticam severitatem ea qua par fuit

subtiUtate iudicii atque oralionis hice temperasseirt,

verissime contemptores isti statuerent. Sakem con-

fectores vitaruin a Suelonio suo, cuius in exemplum

grex sectatorum intuebatur, ahquam prudentiam in

argumentorum delectu et compage didicissent! Nuncad plebem delati sumus ab institutis liberalibus ahe-

nam , c[uae frivolas res suopte ingenio captans et in

instrumentis luxus principalis defixa laudes flagitiis,

iocularia seriis, foeda honestis temere permiscuit lal-

sisque vocibus fortunam regum prosequitur; neque

id negotium aliter administraturn videmus, quam si

quis oppidanus ex actis Berolinensium diurnis et

ephemeriduni reliqua congerie faLa nostrarum civita-

tium enarret. Ex huiusmodi vero frustulis pannis-

que cinnus emersit inconciniritate singularis, cui

parem in litteris historicorum vel semidoctis neque

Graeca antiquitas nec populus Romanus ostentat.

Nam qui rationes et seriem temporum susque deque

^) Vidc practcr alios Nicbulirii (Scholarura de hist. Rom. habi-

laruin T. 1!. p. 342. cd. len.) iudicium.

habuerint , ilcin iit Sp.irti.inus t't sequutes, qiios

arles cluuiiologorum plane funerunl , iiliquos inve-

nia>; porro nonnuilos, qui piu^ui Miiu'rva statum

vitesque reiumpubiicarutn el luores inagnoruin viro-

rum delineariiit, aut rucli stilo liliLTlatem atque prin-

cipatum percurrerint: .sed qui nullu discriminc grd\i<(

ridiculis, inania necessariis, absona praeclaris adiun-

xerint el cuntrariis hontibus incredibilia siverint coire,

ut praecepta lo<iicorum vel sensum cummunem citius

quam vanum curiusitatpm ac diligentiam in minutis

religiosissime cxullaiitem dcsideres, fruslra circum-

speximus. Ut de mullis uno defungamur et altero

specimine, satis est hanc Spariiani slrucm conlem-

plari, Iladr. 21.

Inter cibos unire amavit telrapiinimacum,quod

erat de fasiano, sumine, perna et crustulo.

Fuerunt eius tcmporibus fames, pestileniia, ter-

raemolus; quac omnia quantum potuil procuia-

vit, multisquc civitatibus vastatis per isla sub-

venit. Fuit etiam Tiberis inundatio. Laliuin

multis civitntibus dedit, tributa multis remisit.

Expeditiones sub eo graves nullae fuerunt,

bella etiam siientio paene transacta.

Aut lepidum cius acumcii in Sc\. 1*.

Philosophiae ac direudi sludiis satis deditus,

doctrinae quoque uimis cupidus, latronutn ubi-

que hostis , viiam suam pri\alam publicamqup

ipse composuit ad fidem, solum tamcu vitium

crudelitalis excusans.

Dixeris facinora Caesarum eadein qua vixerint liber-

10

tale essc memorala. Quid deinde censemus, cumhi quasi histoiici longius evolant et ad splendidas

morahs philosophiac voces aul iudicia de rebus hu-

manis aspirant? Vide Sever. 20. 2J. Heliogab. 33.

Alex. 64. Claud. 1. Quid quod isti scrulatores, cum

ad cultum habitum hbidines advertant mentem in-

tentissimam , laecem etiam et secreta rimantur, quae

ab medicis vel cubiculariis curari decuit: v. Lamprid.

Alex. 36. Capit. Gord. 19. et, si brevissimum quaeris

exemplum , eiusdem Ver. Tmp. 4. „Somm fuit per-

modici, digestionis facillimae." Quamquam in toto

hoc genere praestat lectores ad Heliogabali vitam

ablegare. Ne tamen iniquius de hominum prudentia

decernamus: vcl deteriores vitarum artifices tum

extiterant, quos ab illis non raro reprehensos vide-

mus. Caverunt igitur tam fide quam brevitate, Ma-

rii Maximi ut nugas verbosas et lunii Cordi fabellas

praeterveherentur : v. Lamprid. Heliog. 33. Capit.

Gord. 21. quorum hic etiam grandiorem iactat profes-

sionem, Siquidem ea deheant in historia poni ah hi-

storiographis, quae aut fugicnda sint aut sequenda.

Hactenus apparuit, quid pretii slatuendum esset

historicis e plcbe profectis. Nec male de nobis actum,

quod ex opibus eorum de moribus et institutis sae-

culi IIL existimare Hcet atcjue universam vivendi sen-

tiendique rationem certius introspicere, quam per

iustos et limatos rerum commenlarios fieri posset.

Verum ahae muUae doles Sciiptoribus Historiae Ati-

gustae suflVagantur. Etenim historicis, iureconsultis,

grammaticis uberrimam praebent maleriam et inex-

liaustam, qua discipUnis suis Uicem affcrre queant,

11

iiiliii> .uiten» ciunpos iipcriiiiu pai<'iiti>simos , in

quibu.s decurrant et laciiilatoiu umi \.uiu lormbora-

trtin cxerifant. Iniu quis ijiuoral ista Nilaruiu t-narra-

tiune hi.Ntori(.is labentis iinperii luiitein nuut utiiissr

uium nuiic unicuin et plane neccssarium csse propu-

situmi' qui nisi praestu iuret, saepo nos auclores cla-

rissimi destiluerent , ac ne per Uionis qiiidem librus

(]uainvis copiu^i.xsiiui temporum illoruin totis (iiitcr

Dionem vero cl llistoriae Augustae auclores quid iii-

tersit acutc digito moustrat Gibbonus cap. 4. not.49.)

ct Ilerodianum, qui modicam parlcm discrlc pera-

gravil, satis causas rccuudila.«;, voluntates principuni,

statum rcrum tivilium ol negotiorum publituruni as-

scquercmur. Itaquc Gibbuiius ille, quo nemo stitius

aut maiore cum iruttu molcm istam omnigenam pcr-

voiutavil, callida rcrum iulilium interprelalione mul-

ta potuil c.xpedire vcl probabilcm in ordinem ton-

tinnare. Porro iurisporiti huic liorrco, quod insigni

tabuUirum ct epistolarum fidc munitum cst, notitiani

debciit ct virorum consuUissimorum, quibus Impera-

lores lum gravissiinas res conimiltere solcbant, ct

iurisdictionum, uuitalioncs aulem in adininistraiiJis inu-

ncribus laclas, conslitutioncs Augustorum cl lcgcs

opiuionc plurcs indc tolhgere polucrunt. Quas uliU-

tatcs goneratim lilascovius' Oralione dc usu el prae-

stanlia Ilistoriae Augustac in iure tivili, singuUs ot

c.\quisitis o.vomplis nupcr Dirkscnius oslcndorunt.

Quo niinus mirabimur dihgentissimos iuris ci\iUs

niagistros, sive vitas nobihum lCtorum dcscribunt,

seu doctrinaai condunt vcl quacstioncs forcnscs di-

stcptarunt, muUos in lcrcndis Historiae Auguslac mo-

numcnlis fuisscj ac si verum fatcmur, ab nulhs ea

12

fiequenliii.s leclitatn sunt. Nam quibus materiam infi-

nitam ibi suppetere monuimus, grammatici et critici

longe minorem iis industriam impenderunt. Quam-quam grammaticis non deest excusatio, qui rarius et

inviti soleant ad lilteras citerioris aevi descendere,

neque lectione librorinn oblectentur, nnde parum ad

incrementa lexicorum et observationem artis videa-

tur redundare. Sed utrique, spero, sententiam mu-

tabunt, simulatcpie certus et copiosus apparatus ex

optimis subsidiis confectus prodierit.

Interim ut orationis Latinae formam brevi perstrin-

garaus , historic os plebeios cum plebe locutos esse ne-

mo non intelligil. Quodsi nullo in genere virtus et uti-

litas horum scriptorum competeret, profecto quantivis

pretii habendi forent testes sermonis plebeii, cuius

post Vitruvium et collectiones glossarum, qualem etiam

Placidus instituit ab A. Maio prodilus, non extet do-

cumentum saeculo tertio antiquius. Plebeiam aulem

elocutionem tanquam illustris nola sordidae voces

arginmt sumptaeque ex vulgari consuetudine, quarum

bona pars per linguas Romanas sive provincialium

est propagata 5 nec vesligia coloris erudili aut bene

dicendi studia comparent ulla, praesertim dempto ver-

borum omni delectu, unde copias phraseologiae pen-

dere constat. Accedit largissima seges syntaxis ano-

malae : vclut slructuras accusativi cum ablativis con-

fusas magno locorum acervo munire licet. Et exem-

pla f|uidem sermonis domestici per totum corpus

Jlistoviae Augustae fusa vel non operose conquirenli

patenl , si c[uis a Salmasio monitus tabulam glossa-

rum et slribliginum inchoarit: alia haud paulo foe-

diora codices suppcditabunt, qui textum verborum

13

iusto sappiiis perversis cililoriiiii iii.iii>runii.s iiicTiista-

tuin loargiiuiil. Iu\al uiiuin Pi nlleruin spciiinen iii

inediuin prutulisso.

Sparl. Hatlr. 21. Liulr ritnt ctiam illiti/ si-i-rrr

(/uidrni, sed prope ioculnrc dr irrris. I''ateii(]uin sa-

ne Spntianuin nb oiniii ( oni iniiilntis nut oratiniiis

ae(iuabiliter structae cura abliorruisse; sed adverbiuin

srverc quis sibi persuaseril ad iocularr adieitivuin a

srriptore quanivis hebete referii poluisse? lain quid

sinceruni sit opliinns 1'alalinus siffnificat, srfero piin-

ctis subnotnns, hoc esl , sitrvr. Neinpe quod probati

scriptores in imhrcillus iinbecillis, inrrmis iiiermus,

eranimis exaiiiiiuis nliistiue variandis sic pracierant,

ut aherumutruni intra cerlos casus subsisteret, id

aevum inclinatuin prona libidine dissiiniHiinis in vo-

libus concessit: unde fluxere Irpidis (v. Reinesius in

Petrou. 61.), conciniiis (v. Hildebrand. in Appul.

MeL V. p. 356.), infirmis, sacvis, de quibus dixil

Valesius in Ainmian. XX, 6, 6. Pnlatinum autein fir-

inabit Marcellinus XV, 9, b. sacvium tyrannorum,

eiusdemque XXJX, o, 48. suppliciorum sarvium re-

pertorem. Hinc eiiam Prloponnensium jjenitivus apud

Trebell. Claud. l(j.

Epistola ap. Capilol. Mav. & Balb. 17. gratula-

tus Italiae, ijuam cum maxima ab hostihus vasta-

tione defendistis (I. defenditis) ; gratulatus provinciis,

quas inexplehili avaritia tyraiinorum Incrratns adspem salutis reduxistis.

Silent ad haec crilici, tanquam in libroruin coii-

sensu. Sed inexplcbilis Pal. cum ed. principe, rcdu-

xistis ignorant duo primarii codices, nec semel acci-

dit per temeritatem hbrariorum vel edd. vett. ut la-

ucunae, si quando defectus verborum intercideret, omni-

bus machinis resarcirentur; cuius rei exemplum infra

proferemus ex Vopisci Tacito. Primum igitur eiecta

iVaude novissimas voces ad spem salutis par est cumutroque membro gratulatus Italiae — gratulatus

provinciis coniungij deinde levi mutatione redinte-

granda Capitolini manus: gratulatus provinciis^ quas

inexplebilis avarilia tyrannorum lacerata est. Nova

quidem species lacerari deponens, sed iis temporibus

nata,quae confundendis in generibus verbi licenter

admodum versabantur, praeeuntibus tamen prisci ser-

monis auctoribus. Memoravere grammatici Varronia-

num ajfectatus est regnum, itemque dilapidari, prae-

ter alia quae nullo cum delectu Vechneri Helleno-

lexia p. 100. sqc|. cumulavit, a quibus non multvmi

differt Ammiani exemplum suspectati sunt.

Sequilur ut ciiticam condicionem summatim per-

stringamus. Non dubitabunt, siqui solas editorum an-

notationes paulo curiosius evolverint, quin hi scri-

ptores phnimis corruptehs ac dubitationibus preman-

tur. Nos quidem diuturnus usus edocuit , et corru-

ptionem opinione longius esse grassatam et numerumlocorum graviter affectorum tantum extare , nufUus

ut ingenium et salutaris manus quamvis eximiis co-

natibus subacla videatur sufficere posse. Haud medio-

cris tamen progressio in hoc studiorum genere du-

dum perfecta foret, si quidem duphci munere de-

cessorcs nostri solerter vohnssent defungi, ut et in-

strumentum criticum bene provisum atcjue concinninn

appararent , et copias oblatas via, i-atione, denique

luce disserendi et ordine iusto necessarios in usus

converterent. Nunc illi scripturae varietatem arbitra-

15

tii !;uo ileccrpiiiit,

quaiulu (111(1 cu lallbus locoriiin

coiniuoti vclustuin t|uniniiiain cilitiuiMMu et codices

iii>piciuu( , fiilf libroruiu nc dinnilato paruiu soliciti'

ptMisitata ; nt*({Uo liabcnt iidfiii latuin et constitutuni,

(juid inter ceitain einendatinnis le<>ein et vagani con-

iectandi libidinem iutersit. ri-alaticiani saiie iabulain

uairamus, tjuippe t|uae facile pleiisque superioris

aelatis receiisiouihus queat accoininodari. Std Scri-

ptoribus llistoiiae Aiiivustae improspera fortuiia lioc

eliam noiniiie obveiiit,quod diu)l)us aiiiplius saecu-

lis neino recogiiostciidos el a luipibus vulgalae nien-

dis purgandos suscepitj iiec niiruin , cum Casaubo-

nus et Salniasius quasi sideia orbis eruditi oculos

vulgi praestriiigereiil et universos critices et intei-

pretationis nuineros explesse videreiitur. Et (Jasau-

bonus quideiu (omiiieutariuin exliibuil iion iiidij^num

laboribus, quos iii Aliieiiaeuin et Suelonium insuiii-

pseratj Salmasius autetn cum anticjuitates et sermo-

nem aevi citerioris ex interioruin litterarum thesau-

ris illustrat, tum plurimos vitarutii locus summa sa-

gacitate resliluil, eanique iudicii severitatem praeter

morem probavil, ut praeslantissimus llistoiiae Au-

gustae editor iure merilo liabeii debcat. Enimvcro,

si summam spedaiiius, res secus cecidit. Scilicet

neuter fundamcnluin operae tam firmum posuit, ut cii-

ticum munus probabililer perfici posset. Fundamen-

tum autem ab edilioiie principe pelendum erat, quamBonus Accursius Mcdiolani piocuravcrat, rarius illaui

a Casaubono,passim a Salmasio et maiore cum fru-

ctu usurpatam. Eontem cxpressit jSIediolanensis codi-

cem melioris ordinis, sed lectu difficillimum , cuius

ductus cum Accursius aut iioii satis assequeretur aut

16

rerum iguarus perperam explicaret , nunc scripLuras

interpolavit verique indagandi viam offuciis sustulit,

nunc merani corrupLionem satis liabuit in medio re-

liciuisse. lam editiones continuae, utraque Vcncta

cum duplici Alclina, nullis. utpote subsidiis munitae,

licentia mutandi fraudes et corruptionis vim auxe-

ruut. Tnprimis autem ab Veneta IT. plura sunt repe-

tenda, quae libris invitis banc vulgaLam involaverunt:

velut illi debentur et mirificus lureconsultorum in-

dex Alexandro Severo subtextus, et transpositio ver-

borum aliquammultorum in Max. et Balb. c. 3. quae

ad c. 8. pertinent, et omnium violentissima distra-

clio fragmentorum in Valerianis, ubi neque caput

nec pes constat, siquidem ipsum exordium, Valeria-

nus Inipcrator ^ nohilis gencrc,patre Valerio ^ ccn~

sor antca ct per dignitaturn omnes gradus suis tem-

poribus ad maxiinum in terris culmcn ascc.ndens,

plane confictum est. Adeo laborarunt olim vestigia

supellectilis male conglutinatae, unde haec vitarum

excerpta pendent, quavis arte oblitterare : quo in ge-

nere haud scio an nulhim exemphnn cum interpola-

tione Spart. Pescenn. 9. comparaii possit, quae duph-

cem istius vitae fontem prorsus obscuravit. Sed illuc

redeo. Ukerius etiam progressus ceteris cupidius a fide

MSS. recessit vir magnus, Dcsiderius Erasmus, qui

Basileensi praefuit nec pauca menda removit^ isc[ue

nominis auctoritate consecutus est, nt conditor vul-

gatae roceptaeque lectionis existeret. Ilanc primus

propagavit Roh. Stephanus, cuius post tempora (pro-

diit atvtem Stephaniana a. 1544.) nullus criticus Hi-

storiam Augustam de integro retractavit, nisi forte co-

dicum ut ferebat voluntas scripturis quibusdam illa-

17

ti.> jul )iosi-> ineiiili> ptM iiuuii.iiii adinissi!;. Nain Ca-

Miubonus libris nuscic iiilerpulatis, ut Kcgio Paii-

siiiu , ufsrio qua iudicii ])tM-\ ersitate iidtMu suain ad-

dixil, (irutriu salis \i>>uin diversitates optiini Pala-

lini paulu graviores enutasse; utroque autein intelli-

geiitior qui ab uno l*al. et editione principe locis

afflictis «olet opein cominodare, Salmasius nunc egre-

gias invenit corrcttiones, nindo calidius in avia Je-

iertur et rccondita stirdidis liisloritis obtrudit. Quarto

gradu neniiueiu afTerre licel praetcr Llr. Obrechturn,

qui varias syiubolas paucis annotatiuuuni paginis coni-

inisit. Itaque quibiis hodic plerique utuntur exeni-

plis, Jlackiaiium satis negligenlcr adornatuui, quam-

quam counnentarii lueritissimorum viroruui repetiti

vel potius per saturam fiisi Iiuic Batavorum opificir,

famam addiderunt, Ripnntinuin, longe castigatius il-

lud et inprimis ad Salmasianam exactum,postremo

l.ipsicnsc , iuncta PiUtniaiiui Sclunidiique opella pa-

rum fideliter exhibitum, modo vulgatam ab Erasmo

vel Stephano repertam sequuntur, interpositis etiam

Casauboni et Salmasii (ommentis, nunc quaedam

omittunt lectionesve iiiculcant ignorabiles, ut ta-

men hominibus doctis uuliam moveriut dubilationem.

Velul in nomiiiibus propriis inferciendis adeo luxu-

riant, ut quo consilio fecerint quodque lucrum an-

quisiveiint vix inveuiamus. Iluiusmodi esl ridiculum

auctarium iu Sparl. Sev, 24. Corpus cius iii Britan-

nia Romani usque . . . susccptum cst ; quamvis alii

urnulaiii aureain tantuin fuisse dicant, Severi reli-

ijuias continentein , — cum Septimius Pertinax Se-

verus illic ubi vita functus esset incensus; nam Per-

tinax Severus periude MSS. ignorant atque voces eas

18

in Catac. exLr. trmplum quod ci suh Tauri radici-

bus fuudavcrunt ol im maritus Au to n iri u s, in quo

postea filius huius Bassiani fleliogabalus etc,

quas diductis litteris notavimus. Sed ut brevi quasi

tabula modus interpolationis paloscat, duos locos

forte oblatos infra posuimus , collalis inter se codi-

cum sive ed. principis et vulgataruin scripturis.

Capitol. Gord. 16 MSS. & Med.

llaec iilii couipGTit seuior Gor-

dianus, cum iu Africa nihil prae-

sidii ct a Maximino multum timo-

ris ct fides Punica perurgeret, et

acerrirae Capelianiis instaret, lu-

clus deindc mentem atcjue aninnim

fatigaret, laquco vitam finivit.

Ibid. 21.

Sanc quod praetermittcndum

esso non ceusui, qiiia niiral)ile

visum est, lectiun apud Vulca-

tium Terentiauum, qui et ipse hi-

storiam sui temporis scripsit: in

liltcras misit Gordiaiuim

Vulgi:.

Ilaec ubi conipcril senior Gor-

dianus , modicas vircs suas , Maxi-

rnini magnas, instantem Capclia-

num raramquc Punicam fulcm con-

sidcraiis, cl acri dolore percitus,

ut vincula ctiam hostium evitarct,

laquco vitani finivit ct vilam cum

impcrio reliquit.

Sanc quideui quod apud Vulca-

tium Terentianum, qui sui tem-

poris scripsit hisloriam, videtur

mirabile, inscreudum censui. Dicit

enim Gordianuin

Ultra peccat ex socordia Lipsiensis, negligendis

vocibus aut membris: cui quidem , ut paucis utar,

desint et amicitia Lampr. Alex. 67. porro ipsa verba,

et , si esset securus , ad omne dedecus paratissimi

sub capitis 5. finem in Gallienis, vel ut parsimoniam

prregrinationc addisccret Capit. Veri Imp. 5. quid

quod insigni sensus dispendio in Maxim. lun. 2. ge-

nua sibi osculari patiebatur , et nonnunquam etiam

peclcs : quod nunquam passus est senior Maximinus,

illic inulilanttu' sic, genua sibi osculari patiebatur,

1«

et nonnunquani pnysux fsf .srninr \Ja.iinitnus. {^)uo-

tina liin loliiis nej;i)lii .slalus iaiii L-vasii, ut (|ui so-

lani fl illiliatain opliuint uin tc.stiuin iidcni , id ehl,

('•ilaiini diioruini]UL> \ aliianot iiin, cuni editionibus

V (lusli^.siniis (i»llalain aiidaLia(|UL> piudenti pur (iuieu-

(ialionis copias u-niHLrdtam, i i>praesent.i\eiil, is prae-

Llaii' de sludiis irLstoriLorinn ac philolon;oiuin ineri-

tiuus sii, iiisiaurato (luasi lundaincnlo, tui iirmiter

in.>isiero iiteat et Lonliderc; jL-d eimdL-in reliquis itiaui

otiicii partihus satislaLturtim, bic uL cL manilesLa vul-

nera persaneL et operta damna proLrahaL, qiiae per

univcrsum opus latitanL, aegre speraveris, idque men-suram unius Lritici paucis superiorum inventls iulatn

PM edil.

Interiin spatia pateiiL emendationis uberriinae

:

quam si quis ratione factiteL, sic ul gradatim a planis

el confessis ad perple.va diviuationis atque pericula

iitleras interpretandi ascendat, operae pretium rettu-

leril ac locis coiulamatis vel pusilla quadam apicis

observatione salutem pracsLabil improvisam. De Iioc

igiLur genere specimina nonnulla non poenilebit ex-

pendisse; quorum in parLem si forte inciderint, qui

novissimis annis in Fridericiana litteras anLiquiLatis

inchoarunt, libenter opinor in memoriam confabula-

tionum iiiter iiiitia critica habitarnm redibunt.

Stiunl omnes, quanliilus error e distrahendis ac

male copulandis vocibus nalus caligineru et pertur-

baLionem locis inferre soleat, praeserlim si quod lii-

terarum compendium perperam sil acceptum vel no-

men proprium niinus pervulgatum interveniat. El no-

mina quidem recondiu non ita crebra suut per lii-

20

storiam Augustam, ut iis immorari velimits: quale

multis abhinc annis Catachanas , Iladriani libros ob-

scurissimos, in Spart. Hadr. 16. investigavimus aliorum

assensu comprobatum. Longe maiorem praebent ma-

teriam nomina hominum et locorum : velut AnniumFerum, quod apud Spart. Hadr. 24. in Ceionium Ve-

rum esse mutandum oHm demonstrabitur 5 nunc sal-

tem unam adhibeamus corruptelam Lamprid. Comm. 5.

Ipse aiilem Commodus Lacillam sororcm , ciun eam

compressisset , occidil.

Falsam scripturam Aldus invexit: nam optimi

MSS. cum eam praemisisset, Med. cum ea promi-

sisset. Salmasius vehementer sibi diffidens (neque

immerito) cufu ea praemisisset sic exphcare cona-

batur: cum illa prius Commodum occidere voluisset.

Sed intuenti manum Pal. corr. cum ea praemisisset,

omnino Reimarus verum videbitur eruisse: cum Ca-

preas misisset, occidit. Auxit enim vitium eorum

error, quos lineola terminationes accusativi notans

fugisset. Ut in Capitohni Maximin. 12.

Habuil enim hoc barharicae lemeritalis, ut pittaret

imperatorem manu eliam sua semper riti debere.

Ubi reprehendit temeritatem Maximini, qui militis

in modum cum paludem ingressus esset, ab Germa-

nis circumventus discrimini virtute suorum exemtus

est. At MSS. optimi cum Med., quos critici silcut,

uti nesciuntj veterem scilicet scribendi rationem se-

culi, nianu etiam sua s. d. Legendum enim: ut

putaret impcratoreni rnanum etiam suam se.mper

debere. Ilistorico Virgilianum, opinor, obversabatiir

A. XI, 178. dexteratn gnatoque patrique debere.

t\

l*rap\ort.umii .nl f.mi l.ibem, qii.un oratio li'a\il

mali* (ii«io('ti> .uit (Oiill.iliN littetulis. I.uii iihi ics

hinorum tciiiorumxe \o( tibuloium agitur, meilioiiis

iit labur , muiio qiiis <uiem meiitis ad tubilia geiiiia-

nae leilionis iiitendat, iiec .sinlaium ubli\isidtiu miI

gariuni. l lamur laiillimis e\emplis iisquo e pio-

ximo petitis. Lampiid. Alex. 14.

(liriiialh tnriihs fieiiuriilisfiinti . rrriiin uirinonn sin-

gularis. </MflHi iiemo iiisi Acholiiis [errhal adiuinin.

Novissima quidem scnsu tassa siml : id quod Casnu-

bonum latuil, iiuaule tpnlantem scrihat ailiutani,

non latuit Salmasium,

qui scripluram Palatini el

Med. nesiirel in usus convertere hanc, i/uant ncmo

nicu ,-/. f. a. Kadem .Aldus corrupcrat. Sed uiiam

litterulam si revocamus praecedcnli voce h.uislam,

prodit sinceia scriptoris manus, quani mnemonico

Acholius fcrchat adiutam. Clarissima fuil et ve-

terum tam usu quam praeceptis per\ulgala dortrina

memoriae, qiiam appellabanl ro /tvi^itortxoy: v. Mor-

gensternii dlsputalionem de arte veteruiii mnemoniia

p. Vlll. sqq.

Alterum documenlum praeslat Spart. Gela c. 5.

rrtdltis mlidi ciiindisiimui , ita ut patii dolerel.

Mirifica vero patris acerbitas, qui puero cultus ei

raunditiae studioso indohierit. Non higit odensio

verboruui Salmasium,

qui de remedio desperans

haec annotavii: „vilium maniiestum arguit velus

scriptuia quae habel, ita ut patri derct. quod et

prima edilio relinuit: \itium vjdeo, emendalioneni

non item, quam lortasse ahi odorabuntur, sagacioiis

uasi qui erunt." Proleclo mireris in ipsa luce tan-

22

tum ingenium paulisper hebescere potuisse, cumpatri dcret appareat ad compendium scribendi pr

r/c?ere^ revocauda fuisse. Corrige , sodes, quod iuve-

nes leviler moniti liaud semel inveneriuit:

\c&lilus nilidi cupidissiinus , ila ul pater rideret.

Contra paulo longiorem quaestionern et contentionem

adhibere par est, sicubi plures \oces coaluerunt ac

multis partibus fides veterum labularum ab editioni-

bus dissentit. Velut accidit in loco sane luculenlo,

quem ab Veneta interpolatum critici parum feliciter

tractarunt , cum negligenter Palatinum inspe.vissent.

Verba sunt Lampridii Ileliog. 34.

Mirum fortassc cuipiam videalur.., quod haec clades

quam rettuli loco principum fucrit , ct qmdem propc

tricitnio: ita ut nemo iiivenlus fuerit ,qui istum a

cjuhcrnaculis Roinanae maicstatis abduceret.

Oratio callide ficta,- quamquam alia suadent duo opti-

mi MSS. ita nerno vir. cp. tum fuit, quod alii

aliter formarunt , Med. temere scripsit ita nemo in-

ventiis fuit. Particulam ut nullus liber agnoscit.

Salmasius non ea rpia polluit sagacitate: ita ut nemo

repertus fieril, vel, uemo vir e populo tum fuerit.

Atqui vir. cp. nemo non inteliigit sic dirimi debere,

iti rcp. , a quo non longe discedunt aliquot Vaticani,

in re. pr. Itaque Lampridio facili opera restitue-

mus: ita neino in rcpublica tum fuit.

Hoc autem invento pulchre licebit in emenda-

tione Vopisci uti, cuius sermonem simplicissimum

editores incredibilem in modum deformavere. Verba

sunt Taciti c. 13.

El quoniam a Maeotidc multi barbari eruperanl, hos

cosdcm consilio atque viribiis ut co redirent cotnpulit.

23

l«fa vpri> ronleml.i-j < inii sciiptma l\ilalini Pl Vali-

canoruin, qiiain ma<»iia pv j)arle Mcd. pvliibtiil , hos

eosiU-tn cniiMlu) nf(/ur tiiri tit ro i-oiiipmtsft. Hu-

ins sub inlegnintMHis qtiid honi laterel sp iit)n videre

Salinasius aperte t onliltMiir,

qiitin in taiisa hnudis

indaganda paruin iêniosinn liiisse inirarer, nisi suIj

operls linem euin \ircs reniisisse jÎus semel snspi-

raremur. lam primuin loniunge syllabas dispersas

virtute; quibus dilapsis cmn reliquuin esset lactum

ut y librarii subiunctivum i^tinn ( omperissrt invehere

potuerunt. Porro cum indicativum teneamus coiii-

pressit, sua sponte nativa leclio emergil et libro-

rum vestigiis consfnlunea:

hus eo$dent consilio al((ue rirlulf rotnpressil.

Iluius emendalione ope licebit etiam vitium in Spar-

tiani Aelio Vero c. 2. ad sanam ratioiiem revocare.

Verum alias inceptain persequeniur disputatio-

nem. Nunc duni hunc, quem \obis Commilitones

humanissimi tradimus, indicem el scholarum quasi

saturam lancem aiiimo contemplamur, quam olim

fejlive coenam dubiain appellaverunt , suspectam

illam et nocituram , nisi vos cauto iudicio praesidia

doclrinarum in fructus studiorum convertere sciatis:

commode libet in Menandreis desinere Ir. inc. 474.

JJo/.v xQitrroy iaitv 'iv xai.ia; (ii[iai^t]x£yat

ij rro/./.ti ûvJ.(ag mQiiit(i/.^(riâi TTQtxYftatu.

Quibns quae subiecit edilor egregie cordatus monita,

operae pretium est descripsisse. „0 praeclarum

(inquit) et vere aureum dlclum,quod ulinam sum-

mi rerum nostrarum scholasticarum antistites toto

pectore imbiberent et scholis nostris strenue se-

24

queiiduin etiani atque etiain coramendarent ! Namut nunc res esl , rlelestabilis illa TroXvnquYfioavvri,

quae omnes ordines pervasil, etiam iuventutem no-

stram transversam agit, ul nusquam consistat, nus-

quam pedem figat, nusquam habitet, cum ubique

habitet. Quae pestis si latius serpat, verendum est

ne omnis eruditio in circulaloriam loquacitatem versa

funditus tollatur. TJovXvi^uOit] voov ov dcddffxsi^^

Scr. m. Augusto A. 1845.

II.

J.n nupero Prooemio, quo historiam criticam

Scriptorum Hutoriae Augustac inchoabamus , sim-

plicissimas emendationis leges cum aliis locis per in-

terpolationem adulteratis confirn:iavimus, tum signi-

ficatum est eadem ope, qua Vopiscus salutem recu-

peravit, etiam Spartianum in Aehi Veri c. 2. posse facile

sanari. Huius igitur sermonem continuo par est

expendi, siquidem telam leviter deductam aUquan-

tum pertexere libet et novis quibusdam si forte lu-

minibus exornare. Spartianus vero Caesarem tradens

ab Hadriano lectum et quasi cooptatum , non ut so-

lebat in imperii spem sed in societatem curarum,

haecce posuit:

Aelms Verus . . . nihil habet in sua vita memorabile:

7iisi quod primus tantum Caesar est appellaius , non

lestamenlo , ut antea solehal —, sed eo prope genere

quo noslris lemporibus . . . Caesares dicli sunt , quasi

quidam principum fdii viri et designati augustae ma-

iestatis heredes.

Oratio non uno nomine difficiHs: namque primum

25

utlendil .siiigiiliuis i>bs(M\alio srnpion.s, qui lituli

(iaesurei uotioiieiu attulerit a plerisque reprehensaui

el improbatam; deinile ueuio faiido percepit mirili-

1 aiu ioriuulain Jilii viri, quae neque promplum ne-

que verum liabet expliratuin. lam historicam quae-

stionem non iuvat uberius persequi, quamquam et

Salmasius eam plaue perlurbavit, et qui ceteris di-

ligentius rcm exposuit, ^i^panhemius de U. et Pr.

Nuin. T. II. p. 342— 357. sive in luliani Orat. I. p.

4;J — 45. reli(juit nonuuUa posteris perficienda. Sum-

uiatim lamen delibemu^, quae ad intellectum Spar-

tiani nosse commoduin .sit. Donec igitur gens lulia

rerum potiebalur, e.v vero Caesares appellabantur,

qui in eain ascili simul spem liereditatis et succes-

sionis acciperent ,• eaque lege Caesarum seriem com-

plebant Gaius et Lucius, deinde Tiberius, Drusus

et Germanicus, postremo Britannicus et Nero. Sed

post e.xtinctos lulios cum ad principatum vocarentur,

qui Caesaream domum neque natura neque adoptione

contingerent,primum illi reliquis dignitatum suarum

titulis Caesarem adiecere, quo successionem quasi

stirpis eiusdem (r^»' rov y^yovi atfiv 6iudo%^Vj ut Dio

Cassius ait) et insitivam lulii sanguinis nobilitatem

sibi arrogarent 5 ilaque iuncta Caesaris et Augusti

appellatio unum ad principem transferebatur. Solus

iUud nomen omisil vel neglexit Vilellius. Deinde

luliorum more Caesares ii fiebant, qui principalem

in domum atque succedendi spem transirent. Primus

igitur Galba Pisonem ascivit Caesarem; Vespasiano

superstite Titus et Domitianus, tanquam candidati

principatus, Caesares diclij Traianus ab Nerva Cae-

sar dedaratus participem curarum militarium egit;

26

nec desunt exempla citerioris aevi, Clodii Albini,

Getae, Numeriani, aliorum, quos videmus Caesares,

hoc est, secundi fastigii principes, celebrari. Hacle-

nus falli videretur Spartianus, qui Verum Iradiderit

primum csse Caesarem appellatum; nisi tantum in-

terposuisset. At enim in causa prne ceteris nperla

et ad vulgus exposila, quivis hisloriae Augustae non

ignarus ut eam nullo hbrorum usu teneret, qunm

errandi causam et occasionem fingemus ? Immo per-

spexerat ille singularem Veri condicionem extitisse,

quae minorem iuris Caesarei gradiun argueret: siqui-

dem Aehus, etsi socius tribuniciae potestatis fuit,

splendidissimos tamen in honores non est assumptus,

sed solam Caesaris speciem ostentavit, immatura

morte interceptus. Qui cum recens ab adoptione

Pannoniis impositus sit, ut vicarius vel legatus Au-

gusti haberi posset: non temere fecit Spartianus,

quippe testis imperii inter Augustos et novicios Cae-

sares divisi , Verum comparans cum Maximiano et

Constantio Chloro Caesaribus, qui duobus sub Augu-

slis in bellis et provinciis agebant, similes ilU regulis

Hispanorum, quos nostrates vocant Fice- Kunige.

Eamque similitudinem recte animadversam esse num-niis demonstrat Zoega \n Nummis Aegypt. Imperat.

p. 162. Itaque Spartianus si minus eleganter, at ex

fide historiae : primus tantum Caesar est appellatus.

His confectis ad illam dubitationem progredi

licebit, quam movet commentum istud, principum

filii viri. Suadebat autem /o. Cannegieterus \n Col-

lat. Legg. Mosaic. Tit. X, §. Z. filii veri: quam su-

spicionem ambigas utrum sensus an oratio certius

repellat. Nam, fiUi veri quo pacto dicantur filii per

97

adopliuiioiii f.iili, (|uos vi-l quasi piafinisMun filios

.idiinihratos csm» ««t iii iiirn natonnii ascitos tlainat?

1'aiilo nielior /o. .4rnt:niii iii Mamertini Paneg. p.

11. coniccluray//// /j/rrj inodo faveret verboriini col-

localio. Nos ciiin voces iii libris Hist. Aug. intelle-

xeriinus idtMilidom distractas, vestigia lilteraruin virict

ad norinain scriptuiae apud \'opiscum Tac. 13. emen-

datae sic interpretainur, ul elfiriatur virtutc, Nuncdeinuin \ erba hunc in tnodum concinnanda, quasi

quidam prinripuni Jilii ^ rirfute dcsignati nutjustae.

maicstatis /icrcdcs, recte pronunciant, quod minime

premi debuit , Caesares non esse natos, sed electos

ct constitutos propter cximiam laudem et res prae-

ilare gestas.

lam Aelii Veri iiomeii facit ul in memoriam f^opisci

redeamus; cuius narratio luculentissima cum explica-

tionem, non emendatorum artes desideret, patiemur

eam grato quodam temperamento cum Spartiano

coniungi. Servavit autem Vopiscus jn vita Saturnini

c. 8. epistolam obscrvalionibus egregiis plenam, qua

Hadrianus ingeniosam Alexandrinae gentis levitatem

describit et exquisilis salibus castigat. Miserat eam

ad Servianum Consulem, qui sororem piincipis Pau-

linam in matrinionio habebat. lliarum quidem lil-

terarum non esset cur per hanc opportunitatein

recordaremur, nisi sub finem verba inlervenirent

prima specie minime suspecta (neque editoribus quic-

quam suboluit)

:

Jeuique nl primum inde discessi , et in fdium meum

Verum muUa dixerttnt et de Antinoo quae dijcvnnit

comperisse le credo.

Filium Vcrum intelligunt, opiaor, Verum Caesurem;

28

at res secus sg habet, si raliones temporum paulo

diligentius ineantur. Nerape scripsit Hadrianus epL-

stolam, postquam Aegypto discesserat, hoc est,post

annum 886. Porro Verum constat non ante a. 888.

adoptatum fuisse. Medium quasi tempus implevit

Serviani consulatus, ut apparet, tertius,quem a. 887.

suscepit, Vibio Varo collega. Atqui constanter tra-

dit Spartianus, cum Servianus lanquam affectator im-

perii mortem obire coactus iuisset, Verum ad Aelios

transisse. Quid igitur censes ? idemne hbeUus , ad

Servianum consulem missus, Servianum superstitem

una cum Vero post illius mortem adoptato potuit

complecti? Neque tamen Serviani nomen in suspi-

cionem incurrit, siquidem PauUnae maritum in Ha-

driani vocibus agnoscimus, Calices . . . transmisi, tibi

et sorori meae specialiter dedicatos ^ nedum ut Spar-

tiano fidem detrahamus. At hcebit, inquit, filium

meum in caritatis et tenerrimi sensus significatio-

nem pertrahi. Placuit ista venia, qua locum im-

peditum cura fide historiae conciUaret, Flcmmero

Havniensi scriptori de itineribus Hadr. p. 113.

„Brevi dicam, quid sentiam. Scripta est epistola

anno 887. et L. Verus adoptatus est a. 889. 5 nihilo

tamen minus Hadrianus in ipsa epistola ante ado-

ptionem eum fiUum appellat, quod iuvenera pulcher-

rimum, assiduum itineris comitem,

paterno amore

amplectebatur et filii loco habere consueverat." In

his ignoramus unde homo caHidus pelierit assiduum

itineris comitemy quem Spartianus Hadr. 23. nihil

nisi forma commendatutn narret, iisque demum tem-

poribus in AeUam gentem ascitum, cum princeps

aevo ingravescente morbis tristioribus premeretur.

S«d quoil {•laniis «•>! cl rMra iluliii.iiitineni po><itiim,

i\l» JHiiiin meuiii /iritin iil aut iii i|i.sius Ncii loiii-

pellationo atit lannlijril)Us in littLMis .seiisnin carita-

tis spiraie (|U('.uit (l tut^ii, publiia taineii in epistola

diligenter et piopiio si<>niliiatu ile \ cro pcr adoptio-

neni (iaesaie deljenl aitipi. OinnilHis igiliir perpen-

sis satis Lon.stat, diiriLultatein nisi reinoto aul e.xpli-

cato Veri nomine sublevari non posse. Alqui nihil

excogitari li( el, (juod vcrbis lurruptionein argiial in-

esse. Quainobroin uiia reiinquitiu,

quae plerisquf

praeter evpectationein accidet, el lenissiina latio, non

ul dc Vero Caesare, sed de Marco Antoiiino cogi-

temus, quem el adolescentem ditluin luisse 1'erum

sive ff.rissiiiium (cf. Eusebii II. E. IV, 14. extr. V,,

1.), et in gremio lladriani, qui pucrum miririte di-

lexit suamque in rainiliain assumpsit, peramaiiter

educatum constal: v. Capitolinus in vila iMaici c. 4.

Ac scite motuieral II. Valcsius in Ammi. IMarcelJ.

XXVII, (j. extr. eum qui Verus vulgo dicalur, a

Graecis Lucium; contra qui Marcus, Verum appellari;

cuius observationi adiungas Salmasium in Maiii l.

7. p. 317.

Uadriamis vero priiueps iterum nos ad Sparlia-

num revocat. Elenim in his fortuitis libellis usu

venit, ul aliae e.x aliis quaestionibus seiantur ac festi-

nanti moram obiiciant, praeserlim in ea maleria, quae

iunctam tritici et interpretis opem toties clflagitel.

Spartianus ubi vitam lladriani privalam singulis capi-

tibus illustrat, haec memoravit c. 17.

Ad dfprthendendas ohsonatorum fraudes (luum eum

plurimis summalilnis pascerct , fercttla de altis mensis

ttiam uUimis quibusque iussil appoui.

30

Frivola quidem re.s et infra hisloriae dignitatem po-

sita, sed ad artis usum non spernenda, si quis ab

erroribus criticorum proficere sciat. Primum enim

geminatum cuni debetur Salinasio,

qui summatibus

\n Palntino libro deprehensum (haec autem constans

est MSS. lectio), reiecta vett. edd. interpolatione su-

mentibus, in iioviciam scripturam c/uum cum pluri-

mis summatibus pasceret convertit, sic ut pascere

absolute dictum haberelur pro eo quod est convivium

exhibere: nempe soh^nnes epulas ab Imperatore ma-

gistratibus ceterisque proceribus luisse apparatas. At

ut pascere proxime abest ab significatione verbi con-

vivari, ita cum plurimis pascere prorsus est inaudita

structura, quam Sahnasius , si posset, larga manuconfirmasset. Quamquam hoc levioris fuerit momenli^

consilium aulem et rationem eius inventi, quo Ha-

drianus, suminates dum epulis excipit et fercula de

mensis etiam ultimis r[uibusque ad se deferri iubet,

fraudes obsonatorum deprehenderit, ex istis verbis

nemodum cognovit. Nimirum fercula de aliis men-

sis opponuntur tabulis primariis, quas non ambigue

volumus indicari. Ergo viderat aliquid Casaubonus,

artificium principe non indignum suspicatus, qui ci-

bos ab imperatoria mensa plurimum remotos suumin conspectum protraxisset^ sed criticam improspere

tractavit, deceptus ut solet interpolata Regii libri

scriptura. Nam quod refingit, cum plurimos suis

sumptibus pasceret, nemo ferat suis sumptibus in-

utili profluentia verborum interiectum. Longe for-

tiorem medelam Reiskius in Constantini Cerim. p.

169. admovit, ubi de UTtoxont'^ aulae Byzantinae dis-

sertans hanc lusit coniecturam, ad deprehendendas

31

obsonalorum fiaudfs cuiii /iluninis- (sdl. viiibus, li.

e. ut pluriiiiiiin, pltTUiiniue, (juaiii iii hmii inale «om-

parat r. 20.) suiiinia tiibuln /jaMfirt, frrculu etc.

S.iltoin \ir saga(is«.iinus niiiinuiii advcrterat qiiid sen-

itiitia po.Meret , nec lugit euin suiiiinatibus vitiosum

f.sse nonien, quod praiMcr afiectatores sermoiiis prisc i

nomo caplavit. lain luensas nifnsis iiivicem opponi

cum intelligamus, seiisui lacilis et certa mututio sic

subveniet, ut vocem non Iritain ex latebris eruamus.

Nimirum Sparlianus posuerat : cuni /iluriniis signia-

tibus pascercti quod nos solemus, wanii rr aii vic-

len Tischen Tafel hielt. Siinina pariter ex sigiiia

depravatum, cuius rei causain ab assimilalionis studio

repelimus saeculis citerioiibus sueto (v. Diez Graiii-

inatik Jer Roinan. Spraclien I. p. ^l^f».), exemplis

muniit ipse Salinasius in Lampridii Heliog. 2'i. In

epulis autem sigmata sive meiisas semirotundas sub

Imperatoribus adhibilas et consuetudine celebratas

iuisse nemo nescit,

qui aut Martialem triverit aut

scriplores de conviviis et antiquitntibus convivalibus.

\ ide tamen, si placet, Savaronein in Sidonii F.pp. II,

2. p. 109. Hadrianus igitur, quoties in plures men-

sas distribuebat coinivas Ciirumqiie numorus et lon-

ginquitas ministiis fraudiim praebebat opportunitatem,

lutissimo usus est remedio et civilitatis pleno, ut ab

extremis labulis cibos viiis inferiorls loci destinatos

sibi iuberet apponi. Ceterum,quoiiiam grammaticis

religio est quicquam ubservationis probae aspernari,

notamus etiam pleniorem dativi formam sigmatibus,

quam paulo rariorem fuisse docent exempla Schneideri

Gramm. Lat. p. 268. His igitur accedat cataplasma-

tibus, servatum illud libris Appuleii Met. V. p. 339.

32

In liaiic ciUTLiplionis speciem si quis iutueatur,

paratam habebit viam,

qua monstrum depravatae]

lectionis ex Capitolini Marco (c. 13. Tunc autem\

Antonini leges sepeliendi scpulcrorunique aspcrrimas

sanxerunt: cjuandoquidem caverunt , ne uti cjuis]

V e llet fa hricaret sepulcru ni) procuretur : nam i

Dirksenius frustra copias iurisprudentum exquisitas

insumpsit, ut vulgatum et sensu absontuu et ex in-

fausta codicis Regii fabrica prppagatum operose de-

fenderet. Verum moles quaestionis opinione maiorj

est mullisque partibus adeo impedita, ut si quis ad1

exitum pervenire velit, longius et in iura sepulcro-

rum et in historiam pestis Antonianae ei sit excur-

xendum; quo magis veremur ne lectoribus ex amba-

gibus pusillae disputationis et in variam eruditionem

fusae taedium oboriatur. Itaque praestat his exer-

citationibus de Scriptoribus Historiae Augustae interim

finem imponi. Quodsi quld utroque specimine con-

tinetur, quod et ad materiam degustandam et ad in-

genia discentium acuenda valeat, satis muneri susce-

pto consuluisse videbimur. Etenim instituto maiortuTi

provisum , ut indices scholarum academicarum qua-

dam literarum accessione commendarentur ex com-

munibus antiquitatis studiis petita: quae cum iuve-

nilem aetatem alant et aditus ad gravissima disclpli-

narum genera parent, tuin animos suaviler oblectant

et otia honesta Uberah quaeslionum lemperaraento

reficiunt, Superest ut vos, CommiUtones humanis-

simi, tot tantisque studiorum puljUcorum ac piivato-

rum subsidiis salubriter utamini.

Scr. m. Februario A. 1846.

Bemharuy, Gottfriedhrooenia de JcriptoribuB

Uistoriae nu^ustae

PLEASE DO NOT REMOVE

CARDS OR SIIPS FROM THIS POCKET

UNIVERSrrY OF TORONTO LIBRARY

Bernhardy, Gottrried Prooenia ^criptoribus Historiae

Documents

Transcript of Bernhardy, Gottrried Prooenia ^criptoribus Historiae