BASHKIMI EVROPIAN

11/04/23 1

ARKITEKTURA E RE E SIGURIMIT EVROPIAN

( BASHKIMI EVROPIAN )

Përgatiti

Kol. Dr. Abaz Lleshi

Tiranë, 2009

11/04/23 2

PËRMBAJTAPËRMBAJTA

ARKITEKTURA E RE E SIGURIMIT EVROPIAN.

1. Retrospektivë e shkurtër

2. Mbarimi i Luftës së Ftohtë dhe nevoja e rikonfigurimit të

arkitekturës së sigurisë evropiane

3. Fillimi i reformës së sigurisë institucionale evropiane

4. Iniciativat konkrete evropiane

5. Hapat e reformave për sigurinë

6. Roli i BE, OSBE, NATO, OKB si institucione formatuese të

arkitekturës së sigurisë

11/04/23

BASHKIMI EVROPIAN ( BE )o Pak histori

o Shtyllat e Bashkimit Evropian.

o Fazat e zgjerimit të BE

o Vendet anëtare në Bashkimin Europian

o Institucionet kryesore te BE.

o Politikat kryesore të BE-së

o Procesi i stabilizim asocimit dhe integrimi europian

SHQIPËRIA DHE BASHKIMI EUROPIANo Pak histori

o Ecuria e procesit të negociatave për Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit

o Struktura Institucionale Shqiptare per Integrimin Europian

PËRMBAJTAPËRMBAJTA

11/04/23 4/162

INSTITUCIONET E SIGURIMIT TË BASHKIMIT EVROPIAN

11/04/23 5

GJATË LUFTËS SË FTOHTË:

NATO (drejtuar nga SHBA) Traktati i Varshavës (dominuar nga BS)

Pas Luftës së Ftohtë shpërthyen konflikte në:

Ish-republikat sovjetike dhe Ballkan

ProblemProblem struktura institucionale të afta për të garantuar siguri – “Arkitektura e Re e Sigurimit Evropian”

ORGANIZATAT E SIGURIMIT EVROPIAN

11/04/23 6/162

LUFTA E FTOHTË

NATO

Institucionet e Sigurimit Evropian

11/04/23 7

1. ORGANIZATA PËR SIGURI DHE

BASHKËPUNIM NË EVROPË (OSBE)

2. ORGANIZATA E KOMBEVE TË BASHKUARA

(OKB)

3. ORGANIZATA E TRAKTATIT TË

ATLANTIKUT TË VERIUT (NATO)

4. BASHKIMI EVROPIAN (BE, BEP)

5. KËSHILLI I EVROPËS (KE)

ARKITEKTURA E RE E SIGURIMIT EVROPIAN

Sistemi europian i ekuilibrit te forces, lindi ne shek. XVII nga deshtimi perfundimtar i aspirates mesjetare per universializem-nje koncept i rendit boteror, qe perfaqesonte nje perzierje te traditave te Perandorise romake dhe te Kishes Katolike.

Qysh ne shk. 17(1648) Franca, nen kardinalin Rishelje, futi konceptin bashkekohor ne marredheniet nderkombetare, te bazuar ne kombin-shtet dhe te motivuar nga interesat kombetare.

Ne shek. 18 (1763), Britania krijoi koncpetin e ekuilibrit te forces qe dominoi per 200 vjet ne diplomacine europiane. U deshen mbi 100 vjet per te krjuar rendin europian te bazuar qarte ne ekuilibrin e forces.

11/04/23 8

Retrospektive e shkurter

Qellimi kryesor ishte te evitonte dominimin e nje shteti dhe te ruante rendin nderkombetar, ai nuk ishte menduar per te parandaluar konfliktet, por per t'i kufizuar ato. Politika e jashtme mbeshtetej ne ruajtjen e balances midis shteteve te fuqishme. Projektuesi origjinal i kesaj politike ishte mbreti i Anglise ëilliam III. Roli i Britanise se Madhe si ekuilibruese, reflektonte nje fakt gjeopolitik te jetes.

Kur luftrat Napoleoniane ishin duke perfunduar, Europa ishte gati te krijonte te vetmen here ne historine e saj, nje rend nderkombetar te mbeshtetur ne ekuilibrin e forces. Ne shek 19, (1814-Kongresi i Vjenes Austria e Meternikut rindertoi Koncertin e Europes dhe Gjermania e Bismarkut e prishi ate, duke futur diplomacine europiane ne luften e ftohte te politikes se forces.

11/04/23 9

Retrospektive e shkurtër

Ne shek. XX asnje vend tjeter nuk ka ndikuar ne marredheniet nderkombetare sa SHBA. Ne Konferencen e paqes ne Paris 1919, ëillson ne 14 pikat e tij u deklaroi europianeve se qe prej atij monenti sistemi nderkombetar duhej te bazohej jo ne ekuilibrin e forces, por ne vetevendosjen nacionale, se sigurimi i tyre do te bazohej jo ne aleancat ushtarake, por ne sigurimin kolektiv.

Fundi i Luftes se Dyte, Ruzveldi dhe Trumani dukeshin sikur ishin ne gjendje t'i jepnin forme te re gjithe globit tokesor, sipas modelit amerikan. Ne prill 1945, Truman deklaroi qe te krijonin dhe ruanin nje rend te ri nderkombetar paqesor, para se gjithash te mbronin parimin qe mosmarreveshjet nderkombetare te mos zgjidheshin me force, vecse ne mbrojtje te ligjit.

11/04/23 10


Sipas Kisingerit, cdo rend boteror shpreh nje aspirate per qendrueshmeri, vete termi mban nje unaze perjetesie te kesaj paqeje. Kohezgjatja e sistemeve nderkombetare ka ardhur gjithnje duke u tkurrur. Keshtu rendi qe lindi nga paqja e Vestfalise 1648 vazhdoi 150 vjet, sistemi nderkombetar i krijuar nga Kongresi i Vjenes 1814 u ruajt 100 vjet, rendi nderkombetar i karakterizuar nga Lufta e Ftohte (1945) perfundoi pas 40 vjeteve.

11/04/23 11


Rënia e komunizmit ne ish-BS dhe vendet e Evropës Lindore solli një përmbysje ne sistemin e marrëdhënieve ndërkombëtare pas Luftës se Dyte Botërore. Shume koncepte, strategji dhe instrumente dolën jashtë përdorimit, dhe një sistem i ri marrëdhëniesh e balancash ishte i domosdoshëm te ndërtohej jo vetëm midis botes Perëndimore dhe Rusisë dhe ish vendeve te tjera komuniste, por edhe midis SHBA dhe vendeve evropiane.

Tanimë, duheshin ndërtuar marrëdhënie mbi bazën e realiteteve te reja, te sfidave te reja, aktuale e te ardhme.

Ne dhjetor 1989, ish sekretari i Shtetit Amerikan James Baker, lëshoi një thirrje për" një Evrope te re, një Atlantizem te ri", d.m.th, qe synonte një rend te ri ose një arkitekture evropiane te bazuar ne ndërveprimin midis NATO dhe institucioneve evropiane.

11/04/23 12

Mbarimi i Luftës se Ftohte dhe nevoja e rikonfigurimit te arkitekturës se sigurisë evropiane

Arkitektura e re do te jetë sigurisht e formatuar nga një mozaik institucionesh :

Deklarata Transatlantike e nënshkruar ne nëntor 1990 ne Paris. Rikonfirmoi vendosmërinë e te dy palëve për fuqizimin e mëtejshëm te partneritetit midis tyre me qellim ishte te vendosjen e kontakteve te rregullta midis KE dhe SHBA ne nivele te ndryshme.

Megjithëse shpalli plane ambicioze, ajo nuk vendosi bazat institucionale dhe një kuadër te ri politik midis këtyre palëve.

5 vjet me vone me 3 dhjetor 1995, ne Samitin e BE-SHBA ne Madrid, ku presidenti Klinton dhe Zhak Santer, kryetari i Komisionit evropian dhe Gonzales, kryeministri spanjoll, si president i radhës i BE, nënshkruan axhenden e re Transatlantike.

-Këshilli Evropian (KE) dhe KSBE (Këshilli i Sigurimit te BE), do te konsiderohen si embrioni i nje strukture pan-evropiane te sigurisë.11/04/23 13/162

Mbarimi i Luftës se Ftohte dhe nevoja e rikonfigurimit te arkitekturës se sigurisë evropiane

Ne Samitin e Londrës ne qershor 1990, drejtuesit e NATO u kane shtrire dorën ish-kundërshtareve te tyre te Paktit te Varshavës. Aleatet kane proceduar shpejt per riorganizimin e strategjisë ushtarake te NATO

Aleanca adoptoi dy funksione kryesore: Sigurimin ne Evrope te një mjedisi me siguri te qëndrueshme dhe parashikimin e ekuilibrit te ri strategjik ne kontinent. Ata vendosen te mbajnë parimin e një mbrojtjeje te përbashkët me SHBA.

Adoptimi i organizmave te sigurisë ne një Evrope qe tashme e tutje eshte e bashkuar, nuk do te jete e lehte. Duhen adoptuar strukturat e NATO-s ne funksion te tërheqjes se forcave sovjetike ne Evropën Qendrore dhe ne Gjermaninë e Bashkuar.

Konferenca mbi Sigurinë dhe Bashkëpunimin ne Evrope (KSBE) qysh ne fillim ishte ne kërkim te një arkitekture te re te sigurisë.

11/04/23 14

Etapa e parë e iniciativave te reformësse sigurisë institucionale evropiane.

Shumica e europianeve lindore kerkonte ta bente KSBE nje sistem te sigurise pan-europiane te bazuar ne sigurine kolektive. Uashingtoni,dyshonte te KSBE, dyshonte ne aftesite e saj per te zgjidhur me efikasitet problemet e renda te sigurise, per shkak te rekrurimit te komplikuar te pjesetareve dhe rregullimit te konsensusit, pervec, qe ky organizem dominohet nga komuniteti europian.

Mledhja e Parisit e KSBE Nentor 1990 shpalli fundin e Luftes se Ftohte dhe ishte me shume nje rast per te festuar fundin e kesaj lufte se sa per te inaguruar nje strukture te re te sigurise europiane.Ne Samitin e Parisit, Nentor 1990, KSBE, modifikoi thenien se nuk do te luaje nje rol flamur-mbajtjes ne ceshtjet te sigurise euorpiane.

Ne Rome ne fund te vitit 1991, NATO pranoi te rishikoje strategjine ushtarake te Aleances, qe do te synonte nje mision te ri politik. KE ne Mastriht beri marreveshjen mbi zhvillimin e identitetit europian te sigurise dhe mbrojtjes (IESDIESD bazuar ne Bashkimin europian perendimor (BEP)) qe forconte edhe lidhjet me KE per reformen e NATO-s.

Ne fillim te vitit 1992, shumica e vendeve te Europes ish komuniste kishin aderuar ne iniciativen Partneritet per paqe. Por ajo nuk u jepte atyre asnje garanci per mbrojtjen kolektive. Kerkimi i misionit te ri te NATO dhe rolit te SHBA-s ne kuadrin e ketij misioni do te ndiqen nga iniciativa te tjera. Shumica e ndryshimeve politike te NATO nuk shkojne deri ne fund te dilemes se aleateve pas Luftes se Ftohte.

11/04/23 15

Etapa e parë e iniciativave te reformëssë sigurisë institucionale evropiane.

Ne fillim te viteve '90, rreth çështjes se identitetit evropian te sigurisë dhe mbrojtjes, kane shpërthyer diskutimet e shumta për reformën ne NATO.

Ne tetor 1991, ne Paris dhe me pas ne Bon, kane njoftuar qëllimin e tyre për formimin e Trupit evropian, si bërthama e një ushtrie te ardhme evropiane e varur nga BEP dhe zhvillimi i bashkëpunimit per mbrojtjen evropiane

Ne qershor 1992, Deklarata e Petersburgut, e nxjerre nga KM i BEP, e bën ketë një strukture te integruar te mbrojtjes dhe hartimit te një plani për ketë qellim.

Megjithatë, koncepti i ri strategjik i NATO-s dhe marrëveshjet me KE dhe BEP te arritura ne Mastriht, nxirrnin eventualisht ne plan te pare politiken e zhvillimit te IESD jashtë kuadrit te Aleancës.

11/04/23 16

Iniciativat konkrete evropiane te mbrojtjes dhe sigurisë

Hapi i pare i reformës se sigurisë institucionale evropiane ne Helsinki

Episodi me i madh i ciklit te pare te reformave se sigurisë institucionale evropiane, ishte mbledhja e KSBE ne Helsinki ne muajt mars-korrik 1992, e cila u përqendrua kryesisht ne tensionet etno-nacionaliste te ndodhura qe prej Samitit te Parisit: si shpërthimi i krizës ne ish Jugosllavi dhe krijimi i Unionit Sovjetik.

KSBE-së duhej t'i jepej fuqia e ndërmarrjes se aksioneve për mbajtjen e paqes. Kjo do te përbente shkëndije e një vullneti politik për zhvillimin e institucioneve dhe strukturave te KSBE, si dhe një pjese e arkitekturës se re te Sigurisë evropiane. Por rezultatet nuk ishin ne atë pike qe pritej, pasi Deklarata e Helsinkit e adoptuar nga Samiti i KSBE, ne korrik 1992, nuk e ka përmendur shprehjen "arkitekture evropiane ".

Konferenca e Helsinkit ka njohur rendësin e një veprimi ushtarak për eliminimin e krizave para se ato te degjeneronin ne konflikte.

BE dhe BEP kishin kompetenca te reja ne çështje te sigurisë e

mbrojtjes. Ne "arkitekturën e sigurisë", problemi shtrohej ne përcaktimin e kompetencave respektive te NATO, KSBE, KE dhe BEP

Hapi i dyte-reformat institucionale dhe programet konkrete për

Sigurinë evropiane.

Komuniteti evropian "KE" u be BE dhe KSBE u be Organizata mbi Sigurine dhe Bashkëpunimin ne Evrope (ose OSBE).

Tre faktorë te njohur për te zgjidhur detyra te vështira ne trajtimin e konflikteve te ish-Jugosllavisë:

a) Ndërkombëtarizimi i parakohshëm i një krize eminente ne njohjen e krahinave përbërëse te vendeve;

a) Shqetësimin ne rritje te Rusisë ne çështje te konfliktit qe po përkeqësohej

a) Me e rëndësishmja, mosangazhimin e interesave vitale te sigurisë deri ne piken e mbajtjes se rrezikut ose çmimit te një ndërhyrje te armatosur ne pushtimin e mundshëm te Jugosllavisë.

Ne janar 1994, liderët e NATO-s kane vonuar hyrjen e anëtareve te rinj, duke e vendosur Aleancën ne një gjendje me te mire ne përgjigje te krizave, duke adoptuar dy programe:

Ajo qe lidhet me sigurinë e realizuar nga NATO, Partneriteti për Paqe, qëndron ne marrëdhëniet e reja me shtetet e Traktatit te Varshavës dhe anëtareve te tjerë te KSBE

Programi i dyte, Forcat operacionale nder ushtarake te kombinuara, lejon bashkimin e forcave te degëve te ndryshme te shërbimeve te armeve, qe ato i përkasin vendeve te NATO ose atyre te tjera, për organizimin e manovrave ushtarake te përbashkëta ose zhdukjen e një krize.

Këto risi duket se krijojnë një mjet te dyfishte për përdorimin e forcave te aleateve duke abandonuar strukturën e tendosur qe është pjese e dështimit te NATO-s ne Bosnje. Ato duken gjithashtu se i pergjigjen heshtjes për te ditur se si NATO mund te rregulloje nje sistem te sigurisë te formuar nga institucione komplementare te ndërfutura tek njeri-tjetri. Anëtaret e ish-Paktit te Varshavës, mund gjithashtu te kooperojnë ngushtësisht me NATO.



Samiti i BE-SHBA, me 3 dhjetor 1995 ne Madrid, coi ne nenshkrimin e "Axhendes se re transatlantike“ fokusuar ne kater fusha kryesore:

a. ruajtjen e paqes, stabilitetit, demokracise dhe zhvillimit ne te gjithe boten;

b. perballimin e sfidave globale;c. zgjerimin e tregtise boterore;d. ndertimin e urave permes atlantikut etj.

Fusha e dyte e bashkepunimit: pergjigje ndaj sfidave globale,permbante: luften ndaj krimit te organizuar, terrorizmit dhe trafiqeve te droges, problemet e imigracionit dhe te azilit, bashkepunimin ligjor e gjyqesor, mbrojtjene mjedisit, sigurine berthamore dhe shendetesine.



Keshilli Europian i Kelnit, qershor 1999, solli zhvillime te reja ne politiken europiane te mbrojtjes. Ai miratoi nje deklarate te perbashket per forcimin e politikes se perbashket europiane ne fushen e sigurise e te mbrojtjes.

Keshilli Europian e Helsinkit dhjetor 1999, vendosi themelet e mbrojtjes se perbashket europiane. Aty u vendos te krijohej nje force e pavarur e nderhyrjesme 60 mije vete, qe do te kishte per mision parandalimin e konflikteve e te ruante paqen ne Europe. Keshilli vendosi qe te krijoheshin organe dhe struktura te reja politike dhe ushtarake per t'i siguruar BE orientimin politik dhe drejtimin startegjik te nevojshem per operacionet e ruajtjes se paqes që do të ishin Komiteti politik i sigurimit te perhershem, Komiteti ushtarak dhe Shtabi Madhor.

Pas goditjes se 11 shtatorit 2001 ne SHBA u mblodh Keshilli europian i jashtezakonshem, i cili miratoi Planin e Aksionit te luftes kunder terrorizmit. Ky plan kishte 5 fusha kryesore: - zgjerimin e bashkepunimit juridik e policor - zhvillimin e instrumenteve ligjore nderkombetare; -dhenien fund te financimit te terrorizmit;- forcimit te sigurimit ajror dhe -koordinimi i aksionit global te BE.



Roli i institucioneve formatuese te arkitektures se sigurise europiane dhe

nderkombetare.

۩ Ne kete kuader roli i Keshillit te BE eshte i rendesishem, pasi ai percakton parimet dhe orientimet e pergjithshme te PJSP, duke pershire geshtjet qe kane implikime ne problemet e mbrojtjes. Keshilli Europian vendos strategjite e perbashketa qe merren nga Bashkimi ne fushen ku shtetet anetare kane interesa te perbashketa te rendesishme. Strategjite e perbashketa preciziojne objektivat e tyre, vazhdimin e tyre dhe mjetet qe do te duhen te furnizojne Bashkimin dhe shtetet anetare.

۩ Keshilli merr vendimet e nevojshme ne percaktimin dhe ndjekjen e PJSP, mbi bazen e orientimeve te pergjithshme percaktuar nga KE. Ai rekomandon strategjite e perbashketa te Keshillit Europian dhe venien ne jete te tyre

PËRFUNDIME

☼ Qysh ne shek. 17(1648) Franca, nen kardinalin Rishelje, futi konceptin bashkekohor te bazuar ne kombin-shtet.

☼ Ne shek.18 (1763), Britania krijoi koncpetin e ekuilibrit te forces qe dominoi per 200 vjet ne diplomacine europiane.

☼ Ne shek 19,(1814) Austria e Meternikut rindertoi Koncertin e Europes dhe Gjermania e Bismarkut e prishi ate, duke futur diplomacine europiane ne luften e ftohte te politikes se forces.

☼ Ne Konferencen e paqes ne Paris 1919, ëillson deklaroi se sigurimi i tyre do te bazohej ne sigurimin kolektiv.Arkitektura pas Luftes se Ftohte :

☼ Ne dhjetor 1989, ish sekretari i Shtetit Amerikan James Baker, leshoi nje thirrje per " nje Europe te re, per nje rend te ri ose nje arkitekture europiane te bazuar ne nderveprimin midis NATO dhe institucioneve europiane.

☼ Dokumenti i pare i perbashket ishte Deklarata Transatlantike e nentorit 1990 ne Paris. Kjo rikonfirmoi vendosmerine e te dy paleve per fuqizimin e metejshem te partneritetit midis tyre.

☼ Ne Samitin e Mastrihtit, ata shtojne ne funksionet e BE nje rol per te luajtur ne ceshtje te sigurise dhe mbrojtjes eventuale. Deklarata e Petersburgut, e nxjerre nga Keshilli i Ministrave i BEP, e ben kete nje strukture te integruar te mbrojtjes dhe hartimit te nje plani per kete qellim.

☼ Hapi i pare i reformave institucionale te sigurise europiane shenohet ne rnbledhjen e KSBE ne Helsinki ne muajt mars-korrik 1992. Nderhyrja sa me shpejt per eleminimin e krizave para se ato te degjeneronin ne konflikte te armatosura.

☼ Hapi i dyte-reformat institucionale : Ne janar 1994, lideret e NATO miratuan Programin e Partneritetit per Paqe me vendet kandidate.

☼ Programi i dyte, Forcat operacionale nderushtarake te kombinuara.

☼ Samiti i KSBE te Budapestit me 30 nentor 1994, bekoi OSBE.

☼ Me 3 dhjetor 1995 ne Madrid, u neneshkrua "Axhenda e re transatlantike", me keto objektiva : ruajtjen e paqes, stabilitetit, demokracise dhe zhvillimit ne te gjithe boten; perballimin e sfidave globale ; zgjerimin e tregetise boterore ; ndertimin e urave permes atlantikutetj.

☼ Fusha e dyte e bashkepunimit, permbante luften ndaj krimit te organizuar, terrorizmit dhe trafiqeve te droges, problemet e imigracionit dhe te azilit bashkepunimin ligjor e gjyqesor, mbrojtjen e mjedisit, sigurine berthamore dhe shendetesine.

☼ KE i Helsinkit dhjetor 1999, vendosi themelet e mbrojtjes se perbashket europiane.

PËRFUNDIME

☼ Vetem ne KE ne Laeken dhjetor 2001, u miratua deklarata mbi aftesite operacionale te politikes europiane te sigurise te mbrojtjes. Mbiedhja e Laken (Seviljes) dhjetor 2001, nenvizoi me force problemet e azilit dhe imigrimit, rendesine e bashkepunimit me vendet e origjines, krijimin e nje force policore te perbashket per kufijt europiane.

☼ Pas goditjes se 11 shtatorit 2001, u rnblodh Keshilli Europian i jashtezakonshem i cili miratoi Planin e Aksionit te luftes kunder terrorizmit, i cili kishte pese fusha kryesore : zgjerimin e bashkepunimit juridik e policor; zhvillimi i instrumenteve ligjore nderkombetare; dhenia fund e financimit të terrorizmit; forcimi i sigurimit ajror dhe koordinimi i aksionit global te BE.

PËRFUNDIME

Institucionet formatuese te sigurise :

√ Roli i Këshillit B. Europian- si formatues i sigurise-eshte i rendesishem, pasi ai percakton parimet dhe orientimet e pergjithshme te politikes se jashtme dhe sigurise se perbashket, duke pershire ceshtjet qe kane implikime ne problemet e mbrojtjes.

√ Këshilli i Europes mbulon te gjitha ceshtjet me te medha te shoqerise Europiane, perveç mbrojtjes.

√ OSBE eshte organizata me e gjere e sigurise ne bote. Misioni i kesaj organizate eshte te nderhyje ne raste kercenimesh, parandalim konfliktesh, manaxhim krizash dhe rehabilitim post-konfilktuale. Prezenca e saj ne Shqiperi me 27 mars 1997.

√ NATO eshte nje aleance zyrtare me e rendesishme qe sundon ne skenen e sigurimit nderkombetar

√ 0KB u themelua per te forcuar rendin boteror dhe sundimin e ligjit, per t6 parandaluar nje lufte tjeter te mundshme.

11/04/23 27/162

Bashkimi Evropian

BASHKIMI EVROPIAN

11/04/23 28/162

Organizatë civile: në procesin e zhvillimit të Politikës së

Përbashkët të Sigurisë dhe të Mbrojtjes,

Politika e Përbashkët e Jashtme dhe e Sigurisë (CFSP):

mjet për të shprehur pikëpamje sigurie dhe interesi.

Objektivat themelore: Kreu V (Traktati Amsterdamit).

BE në harmoni me Kartën e OKB-së, Aktin Final të

OSBE-së dhe Kartën e Parisit.

BASHKIMI EVROPIAN

11/04/23 29/162

Fillimi i procesit të integrimit europian e ka zanafillën e vet në 9 maj të vitit 1950

Guri i themelit për krijimin e Bashkimit Europian u vendos nga Ministri i Jashtem Francez, Robert Schuman

Krijimi i BE me Traktatin e Mastrihtit nënshkruar më 7 shkurt të vitit 1992, shënoi një hap te mëtejshëm në rrugën e bashkimit politik të Europës.

BE mori një zhvillim të mëtejshëm me Traktatin e Amsterdamit i cili u nënshkrua me 1 tetor të vitit 1997 dhe hyri në fuqi më 1 maj të vitit 1999

Modifikoi përmbajtjen e Traktatit të Mastrihtit në 5 fusha kryesore: -liria, siguria dhe drejtësia, -qytetaria e Bashkimit, - politika e jashtme -institucionet e BE-së, -bashkëpunimi ndërmjet shteteve.

Vitet ’80 njihen në historinë ë Europës si vite të “qeta”

HISTORI

11/04/23 30/162

Traktati i Parisit, me të cilin u themelua Komuniteti Europian i Qymyrit dhe Çelikut në vitin 1951

Traktati i Romës, (1957

Traktati i Brukselit (1965 )

Traktatit i Mastrihtit, (1993) ku KEE u pagëzua thjesht "Komuniteti Europian" dhe u krijua Bashkimi Europian,

HAPAT HISTORIKE

11/04/23 31/162

SHTYLLAT E BE -së

SHTYLLA I: Tre Komunitetet Evropiane- EUROATOM, Komitetit ekonomik Evropian dhe komiteti Evropioan i Qymyrit dhe Celikut.

SHTYLLA II: Politika e Jashtëme dhe e Sigurisë së Përbashkët

SHTYLLA III: Bashkëpunimi ne fushat e Drejtesise dhe te Puneve te Brendshme

11/04/23 32/162

a. Zgjerimi i parë. Shoqata Europiane e Tregtisë së Lirë (EFTA). Britania, Irlanda, Danimarka, Norvegjia, Suedia, Austria, Finlanda, Zvicra, Portugalia, Lihtenshtejni dhe Islanda.

b. Zgjerimet e mëtejshme. Greqia -1981 dhe Spanja e Portugalia -1986.TPE -1993. Austria, Suedia dhe Finlanda 1995.

c. 1 Maj 2004, 8 vende të ish bllokut sovjetik (Letonia, Lituania, Estonia, Polonia, Republika Çeke, Sllovakia, Hungaria, Sllovenia) dhe Qipro e Malta

d. 2007 - Rumania dhe Bullgaria,

FAZAT E ZGJERIMIT TË BE-së

11/04/23 33/162

Austria, janar të vitit 1995;

Belgjika, Ajo është një nga vendet themeluese të Komunitetit Europian;.

Britania e Madhe, janar të vitit 1973.

Danimarka, në janar të vitit 1973.

Finlanda, janar të vitit 1995.

Franca, është një nga gjashtë vendet themeluese të KE-së.

Gjermania, është një nga gjashtë vendet themeluese të KE-së.

Greqia, janar të vitit 1981.

Hollanda, është një nga gjashtë vendet themeluese të KE-së.

Irlanda, janar 1973.

Italia, është një nga gjashtë vendet themeluese të BE-së.

VENDET ANËTARE TË BE-së

11/04/23 34/162

Luksemburgu, është shteti më i vogël i KE-së, por një nga

shtetet që kanë themeluar këtë Komunitet

Portugalia, 1986.

Spanja, 1986,

Suedia, 1995.

Republika Ceke 2004.

Estonia 2004

Qipro 2004

Letonia 2004

Lituania 2004


11/04/23 35/162

Hungaria 2004

Malta 2004

Polonia 2004

Sllovenia 2004 .

Sllovakia 2004

Bullgaria 2007

Rumania 2007


11/04/23 36/162

11/04/23 37/162

• Këshilli i Europës

• Parlamenti Europian

• Këshilli i Bashkimit Evropian (Këshilli i

Ministrave)

• Komisioni Europian

• Presidenca

• Gjykata Europiane e Drejtësisë

INSTITUCIONET KRYESORE TË BE-së

11/04/23 38/162

• Politika e Përbashkët Bujqësore

• Politika e Konkurrencës

• Politika Ekonomike

• Politika Mjedisore

• Politika Sociale

• Politikat e kohezionit

• Politika e Përbashkët e Jashtme dhe e

Sigurisë

POLITIKAT KRYESORE TË BE-së

11/04/23 39/162

PROCESI I STABILIZIM ASOCIMIT DHE INTEGRIMI

EUROPIAN

ÇFARË ËSHTË INTEGRIMI EUROPIAN?

Nënkupton, përafrimin dhe përqafimin e vlerave themelore:

Demokracia, shteti i së drejtës, mbrojtja e të drejtave të njeriut, mbrojtja dhe respektimi i të drejtave të pakicave kombëtare

Ekonomi funksionale tregu, e aftë t'i bëjë ballë presioneve konkurruese dhe forcave të tregut brenda BE-së

Keto jane parakushti kryesor për të mundësuar futjen e shteteve në Bashkimin Europian

11/04/23 40/162

PROCESI I STABILIZIM-ASOCIMIT

“KRITERE ANTARËSIMI”,1. Kriteri politik

2. Kriteri ekonomik3. Adoptimi i legjislacionit Europian dhe

zbatimi i tij. Procesi ka dy faza. - vendimi mbi përshtatshmërinë e vendit të interesuar dhe

aftësinë e tij për të përmbushur detyrimet e Marrëveshjes- hapet rruga për fillimin e fazës së dytë të Procesit të

Stabilizim-Asocimit.

11/04/23 41/162

MARRËVESHJA E STABILIZIM-ASOCIMIT

• Marrëveshja e Stabilizim-Asocimit është një marrëveshje ligjore ndërkombëtare midis vendit nënshkrues dhe BE-së, funksioni i së cilës është të vendosë një kornizë ligjore për bashkëpunim dhe adoptimin gradual të standardeve europiane. Ajo ofron mundësinë për bashkëpunim dypalësh dhe shtrin më tej hyrjen e lirë nga taksat të mallrave të shtetit nënshkrues në tregjet e BE-së.

• karakteristikat kryesore e MSA vënë theksin në krijimin dhe forcimin e parimeve demokratike, si dhe në bashkëpunimin rajonal.

11/04/23 42/162

SHQIPËRIA DHE BASHKIMI EUROPIAN

• Pak histori

• Ecuria e procesit të negociatave për Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit

• Struktura Institucionale Shqiptare per Integrimin Europian

11/04/23 43/162

ECURIA E PROCESIT TË NEGOCIATAVE PËR MARRËVESHJEN E STABILIZIM-ASOCIIMIT

Fillimi i viteve '90, menjëherë pas shembjes së regjimit komunist nëpërmjet jehonës së njohur "E duam Shqipërinë si gjithë Europa".

Rruga e vetme për tu ndarë nga izolimi tragjik dhe prapambetja e thellë ekonomike - integrimi Europian, përmes ndërtimit të demokracisë dhe ekonomisë së tregut.

1990- vendosja e marrëdhënieve diplomatike të Shqipërisë me Bashkimin Europian.

1992 – nënshkrimi i Marrëveshjes për

Tregtinë dhe Bashkëpunimin

11/04/23 44/162

31 janar 2003 u hapen zyrtarisht Negociatat për nënshkrimin e Marrëveshjes së Stabilizim-Asocimit ndërmjet Shqipërisë dhe BE.

12 Qershor 2006 - firmoset Marrëveshja e Asocim-Stabilizimit.

14/01/2009 Marrëveshja e Stabilizim- Asocimit

ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Komuniteteve Evropiane dhe Shteteve të tyre Anëtare ratifikohet nga 25 shtete anëtare:

ECURIA E PROCESIT TË NEGOCIATAVE PËR MARRËVESHJEN E STABILIZIM-ASOCIIMIT

11/04/23 45/162

AUSTRIA 1

BELGJIKA 2

BRITANIA E MADHE 3

DANIMARKA 4

ESTONIA 5

FINLANDA 6

FRANCA 7

GJERMANIA 8

GREQIA 9

HOLANDA 10

HUNGARIA 11

IRLANDA 12

ITALIA 13

LETONIA 14

LITUANIA 15

LUKSEMBURGU 16

MALTA 17

POLONIA 18

PORTUGALIA 19

QIPRO 20

REPUBLIKA ÇEKE 21

SLLOVAKIA 22

SLLOVENIA 23

SPANJA 24

11/04/23 46/162

RATIFIKIMI i MSA

• Anëtare ratifikohet nga 25 shtete anëtare: Letonia (26 tetor

2006), Sllovenia (12 shkurt 2007), Sllovakia (15 shkurt

2007), Polonia (15 mars 2007), Suedia (21 mars 2007),

Hungaria (23 prill 2007), Spanja (12 maj 2007), Lituania (17

maj 2007), Irlanda (31 maj 2007), Luksemburgu (4 korrik

2007), Britania e Madhe (16 tetor 2007), Italia (16 tetor

2007), Estonia (18 tetor 2007), Hollanda (26 Nentor 2007),

Finlanda (29 Nentor 2007), Malta (21 prill 2008), Danimarka

(24 prill 2008), Republika Çeke (6 maj 2008), Austria (21

maj 2008), Qipro (31 maj 2008), Belgjika (25 qershor

2008), Portugalia (11 Korrik 2008), Gjermania (7 nëntor

2008) Franca (4 dhjetor 2008), Greqia (14 janar 2009)

11/04/23 47/162

STRUKTURA INSTITUCIONALE SHQIPTARE PER INTEGRIMIN

EUROPIAN

a. Komiteti Ndërministror për Integrimin Europian:

b. Ministria e Integrimit Europian me:

1. Drejtoria e Integrimit Europian2. Drejtoria e Përafrimit te Legjislacionit 3. Grupi Negociator për Marreveshjen e Stabizim- Asociimit: 4. Grupi i Punes për Përafrimin e Legjislacionit

11/04/23 48/162

PËRFUNDIME

• Periudhë historike për Shqipërinë Krahas 25 vendeve të tjera nga Europa Qendrore e Lindore dhe Mesdheu së shpejti do t’i bashkohemi Bashkimit Europian.

• Historikisht dhe politikisht, tani Shqipëria ka hyrë në një epokë të re. Vizioni i i gjthë shqiptarëve, për t'u futur në Bashkimin Europian është bërë realitet.

• Objektivi i integrimit europian është të inkurajojë institucionet dhe politikat e shteteve pjesëmarrëse të përqafojnë vlerat e përbashkëta të lirisë, sigurisë, drejtësisë e demokracisë.

11/04/23 49/162

Institucionet e Sigurimit Evropian

11/04/23 50/162

JU FALEMINDERIT

BASHKIMI EVROPIAN

Documents

Transcript of BASHKIMI EVROPIAN