Dünyada Bankacılık

Krizleri

KIRKLARELI ÜNİVERSİTESİ

Tuğçe ŞENKALASIN - 2100202346

Suray CHARIYEVA -2100202651

Kamu fınansman açıklarının sebep olduğu ölçüsüz

borçlanma furyası bankacılık sistemini de büyük

ölçüde etkilemiştir. Sistem kredi vermek yerine iç ve

dış faiz farklarından yararlanarak ve Hazinenin borç

senetlerini alıp satarak yaşamaya alıştırılmıştır.

1979 yılında banka sayısı 44 ve şube sayısı

5.769'du. Bu sayı günümüze kadar ikiye

katlanmıştır. Merkez Bankası Başkanı ve Hazine

Genel Müdürü olarak sistemin başında bulunduğum

sürece yeni banka açılmasına müsaade

edilmemiştir. Yeni şube açmak için de çok sıkı

kurallar uygulanmıştır. Daha sonraki yıllarda tam

anlamıyla banka ve banka şubesi enflasyonu

yaşanmıştır. Krizin sebepleriniararken asıl bu

konunun üzerine gitmekte yarar vardır.

BANKACILIK KRİZLERİNİN

OLUŞUMUDünyada son yıllarda ortaya çıkan bankacılık krizleri, sadece

gelişmekte olan ve piyasa ekonomisine geçiş sürecindeki

ülkelerle sınırlı kalmamış, aynı zamanda sanayileşmiş

ülkelerde de gözlenmiştir. Bankacılık krizleri, hanehalkı ve

şirketlerin faaliyetlerini sınırlandırmakta, yatırımların ve

tüketimin azalmasını hızlandırmakta, finansal sektörün kredi ve

ödemeler sisteminin sağlıklı bir şekilde işlemesini

engellemektedir. Ayrıca, sermayenin yurt dışına kaçışını

hızlandırdığından, özellikle bankalar gibi finansal kurumlara

olan güvenin yok olmasına neden olmaktadır. Bankacılık

sistemine duyulan güven eksikliği ve zayıf bankacılık

sisteminin varlığı, bankaların zamanla başarısız olmasına

neden olurken, sermayesi zayıf olan bankalara da fonlarını

genişletme fırsatı vermemektedir. Sonuçta bankacılık

kredilerinde azalma kaçınılmaz olmakta; banka kredilerindeki

daralma ise, diğer kesimlerin sermayelerini küçülterek, firmalar

ve hane halklarının yatırım ve tüketimlerini azaltmaktadır.

BANKACILIK KRİZLERİ VE

NEDENLERİ

Makro ekonomik şoklar; örneğin, ekonomik faaliyetlerin gerilemesi, şirketlerin finansal sorunlarla karşılaşması, gayri menkul piyasasında yaşanan olumsuzluklar bankaları negatif yönde etkilemekte ve cezalandırmaktadır.

Daha riskli faaliyetler; örneğin, türev ürünlerin gelişmesi, açık pozisyonlar, yüksek faiz riski, döviz kurlarının yükselmesi vb. gibi bankalar olumsuz yönde etkilemektedir.

Daha yoğun rekabet; örneğin, bankacılık sektöründeki sınırlamaların azalması sonucu bankalar olumsuz yönde etkilemektedir.

Kötü yönetim ve suistimaller; örneğin,

suistimaller daha çok küçük bankalarda, kötü

yönetim ise büyük bankalarda sorun yaratmıştır.

Hem kötü yönetim hem de suistimaller bankalar

için büyük bir tehdit oluşturmaktadır.

Bankacılığın/bankacılık sektörünün yapısı;

Bankaların kısa süreli yabancı kaynaklara

bağımlılığı;

Ters seçim ve ahlaki yapının bozulması;

Finans sektörünün zayıflığı.;

Denetim ve gözetim otoritesinden kaynaklanan

zayıflıklar.

BANKACILIK KRİZLERİNİN

SONUÇLARI

1.Bankacılıktaki Etkileri:Mevduatlar güvencede değilse, mevduatlar çekilir

ve daha güvenli bölgelerdeki bankalara aktarılır.

Bankalar bu talebi karşılamakta güçlük çeker.

Bankalar bazı varlıklarını satmak zorunda kalır.

Zararına satış ve likidite sorunuyla karşılaşılır.

Mevduat hacminin düşmesi, mevduat-kredi

ilişkisini zayıflatır

BANKACILIK KRİZLERİNİN

SONUÇLARI

2. Makro-Ekonomik Etkileri:Emisyon artışı;

Kredi hacminin daralması, problemli kredilerin artması;

Faizlerin yükselmesi;

Harcama ve talebin düşmesi;

Üretim ve istihdamın azaltılması;

Tasarruf ve yatırımın azaltılması;

Kamu maliyesinin olumsuz etkilenmesi;

Menkul kiymetler borsasının çökmesi/ menkul kıymetler

piyasasının olumsuz yönde etkilenmesi vb. gibi

değişkenlerin olumsuz yönde artmasına yol açmaktadır.

BANKACILIK KRİZLERİNİN

SONUÇLARI

3. İflas Eden Bankaları Rehabilite

Etme Yöntemleri:Tasfiye;

Birleşme (Zorunlu Evlilik );

Satış;

Sermaye Artışı ve Yeniden Yapılandırma.

BAŞLICA DÜNYA KRİZLERİ

1992-1993 Yıllarındaki Avrupa

Döviz Kuru Mekanizması Krizi

Avrupa Birliğinin parasal birlik konusunu

kararlaştırdığı Maastricht Anlaşmasına 1992

Haziran ayında Danimarkalılar ret oyu

vermişlerdi. Bu durum ERM içinde döviz

kurları üzerindeki baskıların artması

sonucunu doğurmuştur. Bu gelişme

sonrasında ilk olarak, 12 İtalyan bütçe

açıklarının Liret’in desteklenmesine yol

açacağı düşüncesi ile Liret üzerinde

spekülatif işlemler gerçekleştirilmiştir.

Finlandiya ve İsveç üzerinde denenen spekülatifatakların sonuç vermesi ve İtalyan Liret’ininbaskılara dayanamayarak %7 oranında devalüeedilmesi, bu defa spekülatörlerin dikkatleriniİngiliz Sterlini’ne çevirmiştir. Para sihirbazıolarak anılan George Soros’ un krizin tetiğiniçekmede oynadığı rol tartışılmamaktadır. Sorosdaha işin başında sterlindeki değer düşürmesiihtimalini fark etmiş, kısa dönemli kredilerşeklinde yaklaşık 15 milyar dolarlık kısapozisyon almıştır. İngiliz Sterlini’ne yönelikataklar sonucu 16 Eylül 1992’de Bank ofEngland’ ın yoğun müdahalelerine rağmenİngiltere’de faiz oranları bir günde %5 oranındayükselmiştir.

1994-1995’TEKİ LATİN AMERİKA

KRİZLERİ

1994 yılında Meksika’da yaşanan krize bakıldığında

temel nedenin, 1980’lerin sonunda ve 1990’ların

başında olumlu konjonktürün etkisiyle ülkeye gelen

çok kısa dönemli sıcak paranın, değerlenmiş kur,

yüksek cari ödemeler açığı, özel tasarruflardaki

düşme ve politik istikrarsızlıkları görerek ülkeden

çıkmaya başlaması olduğu görülmektedir.1990-1993

arası dönemde ülkeye özel yabancı sermaye girişi

72.5 milyar dolar düzeyine çıkmıştır. 1994 yılına

girildiğinde kimse bir kriz öngörmemiştir.

Aksine 1993 sonunda NAFTA’ ya girişin

Amerikan Kongresi’nde onaylanması

ile birlikte yabancı sermaye ile ilgili

beklentiler daha fazla artmıştır. Ancak

1994’ün sonuna doğru oluşan panik

havası ile ülke döviz rezervleri 26

milyar dolardan 6 milyar dolara

gerilemiştir. Bu olayı büyük bir

devalüasyonun takip etmesi ise

finansal krize ortam oluşturmuştur

ASYA KRİZİ 1997 yılına kadar Asya, gelişmekte olan ülkelereakan sermayenin neredeyse yarısına yakınınıçekmekteydi. Özellikle Güney Asya ekonomileriyüksek faiz politikası izleyerek yüksek kar eldeetmek isteyen yabancı yatırımcıları kendilerineçektiler. Bunun sonucu olarak bu ekonomiler yüksekmiktarda sıcak para çektiler ve değerli kıymetlerinfiyatı yükseldi. . Bu yıllarda, yani 1980’lerin sonlarıve 1990’ların başlarında, Tayland, Malezya,Endonezya, Filipinler, Singapur ve Güney Koreekonomileri %8 ile %12 arasında yüksek büyümegerçekleştirdiler. Doğu Asya Mali Krizi Temmuz1997’de Güney Kore’de KIA firmasının iflası ilebaşlayan ve Asya Kaplanları olarak bilinen birçokAsya ülkesinin para birimlerini, borsalarını ve diğerkıymetlerini etkileyen ekonomik krizdir.

RUSYA KRİZİ

Kriz öncesi 1996 ile 1997 yılları arasındaki

dönemde Rusya’da finans ve kredi faaliyetlerindeki

yabancı yatırım miktarı yaklaşık %229 oranında

artmıştır. Bu dönemlerde Rusya’da bankalara

düşük faizlerle(libor artı 1 veya 2) kolayca para

akıtılmış, bankalar da iç piyasada oldukça yüksek

(%60 gibi) faizlerle bu paraları plase etmişlerdir.

Ancak gerek dünya petrol fiyatlarındaki

düşme(%50 gibi) ve gerekse Rusya’nın dış

gelirlerinin %40’ını sağlayan enerji hammaddeleri

sebebiyle uğranılan 10 milyar dolarlık kayıp,

piyasaya verilen kredilerin geri dönüşlerinde

problemler meydana getirmiş, kriz başlama startı

almıştır.

ARJANTİN KRİZİ

Arjantin'de krizin oluşmasında asıl faktör IMF ile

olan ilişkilerdir. 2001 yılının ortalarına doğru

Arjantin'de ekonomi politikalarına duyulan

güvensizlik, özellikle Temmuz ayında üç büyük

kredi derecelendirme kuruluşunun Arjantin'in kredi

notlarını düşürmesiyle açıkça ortaya çıkmış,

ardından özellikle Arjantin'de önemli aktifleri

bulunan İspanyol bankalarının piyasalardan

çekilmeye başlamaları ile birlikte iyice artan

güvensizlik ortamında ülkeden hızlı bir şekilde

kaynak çıkışı yaşanmaya başlanmış; zamanın

Ekonomi Bakanı Cavallo bu durumun önüne

geçmek için IMF ile tekrar anlaşma yapmak

zorunda kalmıştır.

Ancak IMF, Arjantin'den para kurulu

uygulamasına son vermesini ve aynen

Türkiye'de olduğu gibi dalgalı kur rejimine

geçilmesini istemiştir. Cavallo, IMF'nin bu

isteğini kabul etmeyince IMF verilmesi

gereken 1,3 milyar Dolarlık kredi dilimini

dondurmuştur. Bu durum ülkeden kaynak

çıkışını hızlandırmıştır. Bu duruma önlem

almak amacıyla bankalardaki mevduatlara

bloke getirilmiştir.

Türkiyede 2001

krizinde batan bankalar

Güney Kıbrıs bankacılık

sorunları – 2013

Teşekkürler