รายวชาเพมเตม

รหสวชา ส.๑๕๒๐๑ รายวขาเพมเตมวชาหนาทพลเมอง ๕

ระดบชนประถมศกษาปท ๕

โรงเรยน....................................................................................

สำานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพระนครศรอยธยา เขต ๑

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

คำานำา

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ไดประกาศใชในโรงเรยนทวประเทศ ในปการศกษา ๒๕๕๓ หลกสตรนเปนหลกสตรทใชแนวคดหลกสตรองมาตรฐาน ซงกำาหนดมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายในการพฒนาคณภาพผเรยน โดยในมาตรฐานการเรยนรไดระบสงทผเรยนพงรและปฏบตได เมอสำาเรจการศกษาขนพนฐาน เพอใหทกภาคสวนไดยดเปนแนวทางในการดำาเนนการพฒนาและสงเสรมใหผเรยนไดบรรลคณภาพการเรยนร

นโยบายดานการเรยนการสอนวชาประวตศาสตรและหนาทพลเมองของคณะรกษาความสงบเรยบรอยแหงชาต (คสช.) ทสงเสรมใหเดกและเยาวชนในชาตไดมความรความเขาใจในเรองประวตศาสตร ความเปนไทย รกชาต ศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย และเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความปรองดองสมานฉนท เพอสนตสขในสงคมไทย และกำาหนดคานยมหลก ๑๒ ประการ เพอสรางคนไทยทเขมแขงนำาไปสการสรางสรรคประเทศไทยใหเขมแขง

สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตระหนกถงความสำาคญของการพฒนาการศกษาไทย ในประเดนของการพฒนาการเรยนการสอนหนาทพลเมองในฐานะทเปนกลไกสำาคญในการเตรยมพลเมอง ของชาตไปสการเปนพลเมองดทมประสทธภาพ นอกจากจะมการกำาหนดสาระหนาทพลเมอง วฒนธรรม และ การดำาเนนชวตในสงคม ในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม แลว และเพอพฒนาผเรยน ใหมความร ทกษะ เจตคต และคณลกษณะอนพงประสงค สอดคลองกบนโยบายการพฒนาการเรยน การสอนหนาทพลเมอง และคานยมหลก ๑๒ ประการ จงนำามาสการกำาหนดรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง โดยเนนการพฒนาผเรยน ในเรอง ความเปนไทย รกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ความปรองดอง สมานฉนท และความมวนยในตนเอง เพอใหสถานศกษานำาไปจดเปนรายวชาเพมเตมในหลกสตรสถานศกษาตามกรอบความคด ในการพฒนารายวชาเพมเตมหนาทพลเมองไดอยางมประสทธภาพ

โรงเรยนจงไดทำารายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง ๑ ระดบชนมธยมศกษาปท ๑ ซงถอวามความสำาคญอยางยง ทไดมการบรณาการจดเนน ๕ ประการและคานยมพนฐาน ๑๒ ประการ โดยเฉพาะการจดทำาหนวยการเรยนร ซงมรายละเอยดของเนอหา กจกรรมการเรยนร สอการเรยนรและการวดและประเมนผล ในการทจะนำาไปสการปฏบตจรงในชนเรยนไดอยางตรงจดหมาย เปาหมายและมาตรฐานการเรยนรของหลกสตรทมงเนนคานยมของความเปนคนไทย

หวงวารายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง ๑ ชนมธยมศกษาปท ๑ น จะเปนหนทางทนำาไปสความสำาเรจ เกดประโยชนอยางแทจรงกบผเรยนทเปนพลเมองไทยและพลโลกทมคณลกษณะอนพงประสงคตามทไดคาดหวงตอไป

สารบญ

หนาคำานำา วสยทศน/พนธกจ/เปาประสงค สมรรถนะของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค คานยมหลก ๑๒ ประการจดเนน ๕ ประการและขอบขาย คำาอธบายรายวชา ผลการเรยนรโครงสรางรายวชา หนวยการเรยนร หนวยท ๑ หนวยท ๒ หนวยท ๓ หนวยท ๔

การวดและประเมนผลรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง บรรณานกรมภาคผนวก คำาอธบายของคำาหลกในจดเนน และขอบขายรายวชาเพมเตมหนาทพลเมองคณะผจดทำา

วสยทศน (Vision)

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ มงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนกำาลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตสำานกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจำาเปนตอการศกษาตอการประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนสำาคญ บนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ

พนธกจ (MISSION)

๑. พฒนาสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง

๒. จดทำาหนวยการเรยนรองมาตรฐาน ครอบคลมความร ทกษะและคณธรรม

๓. ออกแบบแผนการจดการเรยนร สอ นวตกรรมและเครองมอประเมนผล

๔. จดกจกรรมตามแผนการจดการเรยนร ใชสอ/นวตกรรมและประเมนผลเปนระบบ

๕. พฒนาผเรยนโดยกระบวรการวจยในชนเรยน สรปและรายงานผลการจดการเรยนร

เปาหมาย (GOAL)

๑. ความร (K : Knowledge) : สาระสำาคญหรอสาระการเรยนร๒. ทกษะ/กระบวนการ (P : Process) : ความสามารถ ทกษะ

กระบวนการในการทำางานและการพฒนาตนเอง

๓. คณธรรม จรยธรรม (A : Attitude) : คณลกษณะอนพงประสงค

๔. สมรรถนะสำาคญของผเรยน (C : Competence)สมรรถนะของผเรยน

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหมคณภาพตามมาตรฐานการเรยนร ซงการพฒนาผเรยนใหบรรลมาตรฐานการเรยนรทกำาหนดนนจะชวยใหผเรยนเกดสมรรถนะสำาคญ ๕ ประการ

๑. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและการสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษา ถายทอดความคด ความร ความเขาใจ ความรสกและทศนะของตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสาร และประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตองตลอดจนการเลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพโดยคำานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

๒. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบ เพอนำาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ เพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

๓. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตางๆทเผชญไดอยางถกตอง เหมาะสม บนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการ

เปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกปญหา มการตดสนใจทมประสทธภาพโดยคำานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม ๔. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนำากระบวนการตางๆไปใชในการดำาเนนชวตประจำาวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การทำางานและการอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตาง ๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคม และสภาพแวดลอมและการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน

๕. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอกและใชเทคโนโลยดานตาง ๆและมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคมในดานการเรยนร การสอสาร การทำางาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสมและมคณธรรม

คณลกษณะอนพงประสงคหลกสตรการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหม

คณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวม กบผอนในสงคมไดอยางมความสข ฐานะเปนพลเมองไทยและพลโลก ดงน ๑. รกชาต ศาสน กษตรย ๒. ซอสตยสจรต ๓. มวนย ๔. ใฝเรยนร

๕. อยอยางพอเพยง ๖. มงมนในการทำางาน ๗. รกความเปนไทย ๘. มจตสาธารณะ

คานยมหลก ๑๒ ประการ เพอสรางคนไทยทเขมแขงนำาไปสการสรางสรรคประเทศไทยใหเขมแขง ดงน ๑. มความรกชาต ศาสนา พระมหากษตรย ซงเปนสถาบนหลกของชาตในปจจบน ๒. ซอสตย เสยสละ อดทน มอดมการณในสงทดงามเพอสวนรวม ๓. กตญญตอพอแม ผปกครอง ครบาอาจารย ๔. ใฝหาความร หมนศกษาเลาเรยนทางตรงและทางออม ๕. รกษาวฒนธรรมไทย ประเพณไทยอนงดงาม ๖. มศลธรรม รกษาความสตย หวงดตอผอน เผอแผและแบงปน ๗. เขาใจ เรยนร การเปนประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขทถกตอง ๘. มระเบยบวนยเคารพกฎหมาย ผนอยรจกเคารพผใหญ ๙. มสตรตว รคด รทำา รปฏบต ตามพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ๑๐. รจกดำารงตนอยโดยใชหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงตามพระราชดำารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว รจกอดออมไวใชเมอยามจำาเปน มไวพอกนพอใช ถาเหลอกแจกจาย จำาหนายและขยายกจการ เมอมความพรอมโดยมภมคมกนทด ๑๑. มความเขมแขงทงรางกายและจตใจ ไมยอมแพตออำานาจฝายตำาหรอกเลส มความละอายเกรงกลวตอบาปตามหลกของศาสนา ๑๒. คำานงถงผลประโยชนของสวนรวมและตอชาตมากกวาผลประโยชนของตนเอง

การจดการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง

ลกษณะสำาคญของการจดการเรยนร

๑. การจดการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาทพลเมองตามจดเนนทง ๕ นน มเปาหมายสำาคญเพอใหเยาวชน มลกษณะทดของคนไทย เหนคณคาและมสวนรวมในการอนรกษศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมและประเพณไทยเหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ดำาเนนชวต ตามวถประชาธปไตย มสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข สามารถอยรวมกนในสงคมแหงความหลากหลายและจดการความขดแยงโดยสนตวธ ซงสอดคลองกบคานยมหลก ๑๒ ประการ ๒. รายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง มผลการเรยนรทมเปาหมายเนนใหผเรยนตระหนกและเหนคณคาในเรอง ทเรยนรและลงมอปฏบตจรง ซงเปนการตอยอดการเรยนรจากรายวชาพนฐาน กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ๓. การจดการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง สามารถจดทำาได ๒ ลกษณะ คอ ๓.๑ การจดการเรยนรตามจดเนนแตละจดเนน โดยบรณาการจดเนนท ๕ ความมวนยในตนเอง ทสอดคลองกบผลการเรยนรและสาระการเรยนรของจดเนนท ๑ - ๔ ทเกยวของ ๓.๒ การจดการเรยนรแบบบรณาการทง ๕ จดเนน โดยตองวเคราะหผลการเรยนร ในแตละจดเนนวา เกยวของหรอเชอมโยงหรอมประเดนรวมกนในเนอหาตาง ๆ และตงเปน Theme (หวเรอง) ๔. การจดการเรยนรในแตละหนวยการเรยนรอาจจดใหสอดคลองกบเหตการณ สถานการณ ทเกยวของกบจดเนน ทง ๕ จดเนน

เปาหมายสำาคญในการจดการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง

ความเปนไทย

รกชาต ยดมนในศาสนาและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

การดำารงชวตในสงคมประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

พลเมองดในระบอบ ประชาธปไตย

ปรองดองสมานฉนท

การเปนพลเมองด

ของชาต

การเรยนการสอนรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง: แนวปฏบตสำาคญ

การเรยนการสอนรายวชาเพมเตมหนาทพลเมองมจดเนนสำาคญ คอ ตองการใหเยาวชนไทยเปนพลเมองทดของสงคมไทย คอ มความเปนไทย รกชาต ยดมนในศาสนา เทดทนสถาบนพระมหากษตรย เปนพลเมองดทมวถชวตและมสวนรวมในการเมองการปกครอง ในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข อยรวมกนในสงคมอยางปรองดอง สมานฉนท พรอมดวยคณลกษณะความมวนยในตนเอง ดงนน การเรยนการสอนรายวชาเพมเตมน จงเนนทการปฏบตลงมอทำา (Action) เพอใหเปนพลเมองทมประสทธภาพ ซงมผลตอกระบวนการเรยนการสอน ผสอนจะตองทำาใหการเรยนการสอนมความหมายและมคณคาแกผเรยน เพอจะทำาใหเกดประโยชนทแทจรงแกเยาวชนและสงคมโดยรวม

แนวปฏบตสำาคญทจะทำาใหการเรยนการสอนหนาทพลเมองบรรลวตถประสงค มดงน

1. ผสอนตองเขาใจมโนทศน (Concept) สำาคญของรายวชาน นนคอ การเขาใจในจดเนนทเปนพนฐานสำาคญ ซงวตถประสงคของรายวชานตองการพฒนาทกษะ คานยม และคณลกษณะ ซงสะทอนดวยการปฏบต (Action)

2. การวางแผนการสอนจะตองเนนการพฒนาทตอเนอง (Continuous Development) ของกระบวนการคด กระบวนการสบคน กระบวนการแกปญหา รวมทงกระบวนการพฒนาคานยม เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและนำาไปสการเปลยนแปลงทพงประสงค ดงนน การวางแผนการสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดทำากจกรรม ดงน

1) ตงคำาถามดวยตนเองเพอการสบคน2) มสวนรวมในกจกรรมทหลากหลายในการสบคนขอมล3) ฝกการวเคราะหโดยใชขอมลจรง (Real Data) ใน

สภาพจรง ทงน มผเชยวชาญการสอนสงคมศกษาหลายทานเสนอวาตองเปดโอกาสใหผเรยนไดสำารวจ (Survey) หรอสมภาษณ จากแหลงขอมลทเปนปฐมภม

4) ผเรยนทำางานเปนกลมรวมกนกบเพอน รวมทงบคคลอนในชมชนตามโอกาสและวฒภาวะของผเรยน

5) นำาเสนองาน หรอผลงานดวยวธการทหลากหลาย เชน จดอภปราย ทำาปายนเทศ จดนทรรศการ แสดงบทบาทสมมต จดทำา Video Clip เปนตน

3. การสอนหนาทพลเมองตองเนนความเชอมโยง หรอความเกยวของ (Relevant) การลงมอทำา หรอปฏบตอยางตอเนอง (Engaging) และเรยนรอยางกระตอรอรน (Active Learning)

3.1 ความเชอมโยง หรอความเกยวของ (Relevant) คอ การใชประเดนจรง (Real Issue) ทเปนปจจบนทเกยวของกบความคดของคนวาจะถก หรอผด ด หรอไมด มคณคา หรอไมมคณคา เพอการเรยนรของผเรยนจะเชอมโยงกบประสบการณจรง แตในกรณใชประเดนจรง ผสอนควรใชวจารณญาณ เพราะบางประเดนอาจมความออนไหว (Sensitive) ตอสงคม รวมทงควรคำานงถงวยและวฒภาวะของผเรยนดวย

3.2 การลงมอทำา หรอปฏบตอยางตอเนอง (Engaging) การเรยนจากประสบการณจรง ถอวาเปนหลกการสำาคญของการสอนหนาทพลเมองและเปนทยอมรบของนกการศกษาทวโลก ดงนน การลงมอทำา (ปฏบต) อยางตอเนองกบประเดนจรง (Real Issue) หรอเหตการณจรง ทงในระดบครอบครว หองเรยน โรงเรยน

หรอชมชน จงเปนสงสำาคญ ตวอยางตอไปน เปนขอเสนอแนะในประเดนจรง หรอเหตการณจรง ทอาจนำามาใชกบผลการเรยนรของรายวชาหนาทพลเมองได

ประชาธปไตยในโรงเรยน เชน จดใหมกรรมการหองเรยน สภานกเรยน

การแกปญหา เชน จดกจกรรมการดแลสงแวดลอมและสาธารณสมบต

วนสำาคญ / เหตการณสำาคญ เชน จดกจกรรมการเฉลมพระเกยรต พระบาทสมเดจพระเจาอยหว และ สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ

จดกจกรรมวนรฐธรรมนญ วนประชาธปไตยสากล

การรณรงค เชน จดกจกรรมรณรงคการตอตานการฉอราษฎรบงหลวง

การมจตสาธารณะ เชน จดกจกรรมชวยเหลอผประสบภยตาง ๆ หรอ ผทเดอดรอน

การยอมรบ- เชน การทำาแบบวดเจตคต การทำาวจยเกยวกบ

ในความหลากหลาย- ความหลากหลายทางวฒนธรรม

ทางวฒนธรรม3.3 เรยนอยางกระตอรอรน (Active) การเรยนอยาง

กระตอรอรน กคอ การเรยนทผเรยนตอง “ทำา ” หรอ “do” ทงน การเรยนโดยผานการอภปราย (Discussion) เปนวธทสำาคญในการเรยนรายวชาหนาทพลเมอง เพราะการอภปรายเปนทกษะทสำาคญในการเรยนและทกษะ

ของความเปนพลเมอง (Citizenship skill) เพอแสดงออกซงสทธและเสรภาพในการแสดงความคดเหน การอภปรายโดยทวไปคงไมใชการอภปรายทเกยวของกบประเดนความเปนพลเมอง (Citizenship Discussion) Sandie Llewellin (2001) นกการศกษาดานความเปนพลเมอง (Citizenship Education) ไดเสนอวา การอภปรายทเกยวของกบความเปนพลเมองควรมลกษณะ ดงน

1. เปนประเดนทเกดขนจรง (Real Life Issue) 2. เกยวของกบวถชวตของประชาชน (Deal with Public

Dimension of Life )3. เกยวของกบเยาวชนในฐานะเปนพลเมองคนหนง (Relate

to Young People as Citizens)3.4 การเรยน (Learning) การเรยนรเรอง หนาทพลเมองจะ

มประสทธภาพ ตอเมอมบรรยากาศของหองเรยนทมเสรภาพในการแสดงความคดเหน ไมมบรรยากาศของการใชอำานาจ หรอทำาใหผเรยนเกดความไมสบายใจ กลยทธสำาคญทจะทำาใหผเรยนในบรบทของสงคมไทยเรยนรอยางมประสทธภาพ คอ

1. จดการทำางานเปนกลมเลก เพอใหผเรยนมโอกาสแสดงความคดเหนไดทวถงกวาการทำางานในกลมใหญ

2. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนกำาหนดกตกาในการทำางาน คณภาพของงาน ประเดนการอภปรายหรอประเดนทจะศกษาตลอดจนการจดกจกรรมทเกยวของ เพอทผเรยนเกดความรสกวาการเรยน หรอการทำางานนนมความหมายและมคณคา จะไดทำางานอยางตอเนองและตงใจ (Engaging)

3. เปดโอกาสใหผเรยนทกคนแสดงความคดเหนและเมอมขอสรปความคดเหนของทกคนควรจะอยในขอสรปนน ๆ ดวย

4. ครควรสรางความรสกวาการประสบความสำาเรจ คอ การเรยนร หรอการทำางาน โดยผานกระบวนการตาง ๆ เปนรางวลทนาภมใจ

5. ครควรคำานงถงการเรยนรหลาย ๆ รปแบบ (Learning Style) ของผเรยน การจดกจกรรมจงควรมหลากหลาย เชน การสาธต การตอบคำาถาม การอภปราย การคนควาวจย การทำาโครงการ การสำารวจ การแกปญหา การใชเกม การแสดงบทบาทสมมต การใชสถานการณจำาลอง การใชกรณศกษา (Case Study)โดยมการทำางานกลมเลกและรายบคคล

6. กรณการเรยนรทเปนกระบวนการควรจดใหครบขนตอนอยางตอเนอง แตครกอาจนำาบางขนตอนมาจดกจกรรมแยกได เชน กจกรรมการวเคราะห ซงเปนกจกรรมทอยในขนตอนของกระบวนการเรยนการสอนหลายรปแบบสามารถนำามาจดเปนกจกรรมแยกออกมาไดตามความเหมาะสม เปนการฝกความสามารถในการวเคราะห หรอการจดการกบขอมลตาง ๆ แกผเรยน

7. ครควรมการวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนอยางตอเนองตลอดเวลาในการจดการเรยนรเพอสะทอนการปฏบตของผเรยนในสภาพจรง ทงน การวดและประเมนหนาทพลเมองตองมการประเมนภาระงานทเกยวกบกจกรรมใหผเรยนปฏบต การสรางลกษณะนสย รวมทงกระบวนการทำางานและคณภาพงาน ดวยวธการและเครองมอการวดและประเมนผลทหลากหลาย

จากหลกการสอนทง 4 หลก ขางตน Sadie Llewellin (2001) ไดสรปหลกการสอนวาเปน R-E-A-L: Relevant, Engaging and Active Learning และแสดงความเหนวาการทำางานในลกษณะโครงงาน (Project Work) เปนกจกรรมทสำาคญในการเรยนการสอนหนาทพลเมอง เพราะเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดรบผดชอบในการเรยนรมวนย และเปนการเรยนรทเปน Active Learning ผเรยนไดมโอกาสศกษาประเดนตาง ๆ ในสงคมทเกดขนจรง ศกษาปญหาอปสรรค และเรยนรในการ

แกไข เรยนรบทบาทของพลเมองดในสงคมเพอการเตรยมตวเปนพลเมองดของชาตในอนาคต

จดเนนและขอบขาย รายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ

วฒนธรรม

จดเนนท 1 ความเปนไทย 1. ลกษณะทดของคนไทย (มารยาทไทย กตญญกตเวท

เออเฟ อเผอแผ เสยสละ) 2. ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และประเพณไทย (การ

แตงกาย ภาษา ภมปญญา ประเพณ)

จดเนนท 2 รกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

การเหนคณคาและการแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

จดเนนท 3 ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

1. การดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย2. การมสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

จดเนนท 4 ความปรองดอง สมานฉนท 1. การอยรวมกนในสงคมแหงความหลากหลาย 2. การจดการความขดแยงและสนตวธ

จดเนนท 5 ความมวนยในตนเอง ซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบต

หนาท ยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

จดเนน ผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ - ๖ 1. ความเปนไทย 1.๑ ลกษณะทดของคนไทย (มารยาทไทย กตญญกตเวท เออเฟ อเผอแผ เสยสละ)

๑. ปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. ปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. ปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย

๑. ปฏบตตนและชกชวนผอนใหมมารยาทไทย

๑. มสวนรวมในการอนรกษมารยาทไทย

1. มสวนรวมและแนะนำาผอนใหอนรกษมารยาทไทย

1. มสวนรวม แนะนำาผอน ใหอนรกษ และ ยกยองผม มารยาทไทย

๑. มสวนรวม และแนะนำาผอน ใหอนรกษ และ เผยแพรมารยาท ไทยสสาธารณะ

๒. แสดงออกถงความกตญญ-กตเวทตอบคคลในครอบครว

๒. แสดงออกถงความกตญญ-กตเวทตอบคคลในโรงเรยน

๒. แสดงออกถงความกตญญ-กตเวทตอบคคลในชมชน

๒. แสดงออกถงความกตญญ-กตเวทตอผทำาประโยชนในสงคม

๒. รคณคาและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๒. มสวนรวมและชกชวนผอนใหอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๒. แสดงออกถงความเออเฟ อ เผอแผ และเสยสละตอสงคม

๒. แสดงออกและแนะนำาผอนใหมความเออเฟ อเผอแผ และเสยสละตอสงคม

๒. แสดงออก แนะนำาผอน และมสวนรวม ในกจกรรม เกยวกบ ความเออเฟ อ

๒. แสดงออก แนะนำาผอน

และยกยองบคคล ทมความเออเฟ อ เผอแผ และ เสยสละ

เผอแผ และ เสยสละ

๑.2 ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม

ประเพณไทย (การแตงกาย

ภาษา ภมปญญา ประเพณ)

๓. เหนความสำาคญของภาษาไทย

๓. เหนประโยชนของการแตงกายดวยผาไทย

๓. เหนคณคาของภมปญญาทองถน

๓. มสวนรวม ในขนบธรรมเนยม ประเพณไทย

๓. มสวนรวมในศลปวฒนธรรมไทย

๓. มสวนรวม ในขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรม และภมปญญาไทย

๓. เหนคณคา และอนรกษขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรมและภมปญญาไทย

๓. เหนคณคา อนรกษ และ สบสาน ขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรม และภมปญญาไทย

๓. เหนคณคา อนรกษ สบสาน และประยกตขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรมและภมปญญาไทย

๓. เหนคณคา อนรกษ สบสาน ประยกต และ เผยแพร ขนบธรรมเนยม ประเพณ ศลปวฒนธรรมและภมปญญาไทย

จดเนน ผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ - ๖2. รกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทน

สถาบนพระมหากษตรย การเหนคณคาและการแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เขารวมกจกรรมเกยวกบชาต ศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย

๔. เขารวมกจกรรมเกยวกบชาต ศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย

๔. เขารวมกจกรรมเกยวกบชาต ศาสนา และสถาบนพระมหากษตรย

๔. เหนความสำาคญและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เหนคณคาและแนะนำาผอนใหแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เปนแบบอยางของความรกชาต

ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เปนแบบอยางและแนะนำาผอนใหมความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เปนแบบอยางและมสวนรวมในการจดกจกรรมทแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๔. เปนแบบอยาง มสวนรวมในการจดกจกรรม และสนบสนนใหผอนแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของ

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของ

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของ

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของ

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของ

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของ

๕. ประยกตและเผยแพรพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจ

๕. ประยกตและเผยแพรพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลก

๕. ประยกตและเผยแพรพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจ

๕. เปนแบบอยาง ประยกตและเผยแพร พระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลก

เศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยง

พอเพยง ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

พอเพยง ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

จดเนนผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ - ๖๓. ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข๓.๑ การดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย

๖. ปฏบตตนตามขอตกลง กตกา และ

๖. ปฏบตตนตามกฎ ระเบยบและหนาททตองปฏบต

๖. ปฏบตตนตามขอตกลง กตกา กฎ ระเบยบและหนาททตองปฏบตใน

๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตามขอตกลง

๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตามกฎ

๖. ปฏบตตนและแนะนำาผอนใหปฏบตตามขอตกลง กตกา กฎ ระเบยบ

๖. ปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถ-ประชาธปไตย

๖. ปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถ-ประชาธปไตย

๖. ปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถ-ประชาธปไตย

๖. เปนแบบอยางและสงเสรมสนบสนนใหผอนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

หนาททตองปฏบตในหองเรยน

ในโรงเรยน

หองเรยน และโรงเรยน

กตกา ของหองเรยน

ระเบยบ ของโรงเรยน

ของหองเรยนและโรงเรยน

๓.๒ การมสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาทในฐานะสมาชกทดของครอบครว และหองเรยน

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาทในฐานะสมาชกทดของหองเรยน และโรงเรยน

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาท และมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของ หองเรยน และโรงเรยน

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรม ของครอบครว และหองเรยน

๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรม ของหองเรยน และโรงเรยน

๗. เหนคณคาและปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจในกจกรรมของหองเรยน และโรงเรยน

๗. มสวนรวมและรบผดชอบ ในการตดสนใจตรวจสอบขอมลเพอใชประกอบการตดสนใจในกจกรรมตาง ๆ

๗. มสวนรวมและรบผดชอบ ในการตดสนใจตรวจสอบขอมลเพอใชประกอบการตดสนใจในกจกรรมตาง ๆ และ รทนขาวสาร

๗. มสวนรวมและรบผดชอบ ในการตดสนใจตรวจสอบขอมล ตรวจสอบการทำาหนาทของบคคลเพอใชประกอบการตดสนใจ

๗. ประยกตใช h กระบวนการประชาธปไตยในการวพากษประเดนนโยบายสาธารณะทตนสนใจ๘. มสวนรวมและตดสนใจเลอกตงอยางมวจารณญาณ๙. รทนขาวสารและรทนสอ๑๐. คาดการณเหตการณลวงหนา

บนพนฐานของขอมล

จดเนน ผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ ๖– ๔. ความปรองดอง

สมานฉนท ๔.๑ การอยรวมกน ในสงคมแหงความหลากหลาย

๘. ยอมรบความเหมอนและความแตกตางของตนเองและผอน

๘. ยอมรบความเหมอนและความแตกตางของตนเองและผอน

๘. ยอมรบและอยรวมกบผอนอยางสนต

๘. ยอมรบและอยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๘. ยอมรบความหลากหลายทางสงคม-วฒนธรรมในทองถน และอยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๘. ยอมรบความหลากหลายทางสงคม-วฒนธรรมในประเทศไทย และอยรวมกบผอนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๘. ยอมรบความหลากหลายทางสงคม-วฒนธรรมในภมภาค-เอเชยตะวนออก-เฉยงใต และอยรวมกนอยางสนตและพงพาซงกนและกน

๘. เหนคณคา ของการอยรวมกนในภมภาคเอเชยอยางสนต และพงพาซงกนและกน

๘. เหนคณคา ของการอยรวมกนในภมภาคตาง ๆ ของโลกอยางสนต และพงพาซงกนและกน

๑๑. ยอมรบ ในอตลกษณและเคารพความหลากหลายในสงคม-พหวฒนธรรม๑๒. เหนคณคาของการอยรวมกนอยางสนต และพงพาซงกนและกน

๔.๒ การจดการความขดแยง และสนตวธ

๙. ยกตวอยางความขดแยงในหองเรยนและเสนอวธการแกปญหาโดยสนตวธ

๙. ยกตวอยางความขดแยงในโรงเรยนและเสนอวธการแกปญหาโดยสนตวธ

๙. ยกตวอยางความขดแยงในชมชนและเสนอวธการแกปญหาโดยสนตวธ

๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในทองถน และเสนอแนวทางการแก

๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในภมภาคของตนเองและเสนอ

๙. วเคราะห ปญหาความขดแยงในประเทศไทย และเสนอแนวทาง

๙. มสวนรวมในการแกปญหาความขดแยงโดยสนตวธ

๙. มสวนรวมและเสนอแนวทางการแกปญหาความขดแยงโดยสนตวธ

๙. มสวนรวมและเสนอแนวทางการปองกน

๑๓. มสวนรวมในการแกปญหาเมอเกดความขดแยงโดยสนตวธ และสรางเครอขายการปองกนปญหาความขดแยง

ปญหาโดยสนตวธ

แนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ

การแกปญหาโดยสนตวธ

ปญหาความขดแยง

จดเนน ผลการเรยนรชนป ผลการเรยนรชวงชน

ป.๑ ป.๒ ป.๓ ป.๔ ป.๕ ป.๖ ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ ๖–5. ความมวนยในตนเอง ซอสตยสจรต

ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท ยอมรบผลทเกด จากการกระทำา

๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๑๔. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

ของตนเอง

ผลการเรยนรและสาระการเรยนร รายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมจดเนนท ๑ ความเปนไทย

๑.๑ ลกษณะทดของคนไทย (มารยาทไทย กตญญกตเวท เออเฟ อเผอแผ เสยสละ) ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๕ ๑. เหนคณคาและปฏบต

ตนเปนผมมารยาทไทย

มารยาทไทย - การสนทนา - การปฏบตตนตามกาลเทศะ - การตอนรบผมาเยอน

๒. รคณคาและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

การรคณคา การใชอยางประหยดและคมคา และ การบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๑.๒ ศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และประเพณไทย (การแตงกาย ภาษา ภมปญญา ประเพณ)

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป. ๕

๓. มสวนรวมในศลปวฒนธรรมไทย

ศลปวฒนธรรมไทย

จดเนนท ๒ รกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย การเหนคณคาและการแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป. ๕ ๔. เหนคณคาและแสดงออกถง

ความรกชาต ยดมนในศาสนา - การใชสนคาไทย - การดแลรกษาโบราณสถาน

และเทดทน สถาบนพระมหากษตรย

โบราณวตถ - การรกษาสาธารณสมบต - การปฏบตตนเปนศาสนกชนทด - การปฏบตตนตามพระราชจรยวตรและพระจรยวตร

๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลกปรชญา ของเศรษฐกจพอเพยง

๑. พระบรมราโชวาท - เออเฟ อเผอแผ - ความสามคค ๒. หลกการทรงงาน - ทำาตามลำาดบขน - ทำางานอยางมความสข

จดเนนท ๓ ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ๓.๑ การดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๕ ๖. มสวนรวมในการสราง

และปฏบตตาม กฎ ระเบยบ ของโรงเรยน

๑. กฎ ระเบยบ ในโรงเรยน - การรกษาความสะอาด - การรกษาของใชรวมกน - การดแลพนททไดรบมอบหมาย ๒. การใช กระบวนการมสวนรวมในการสรางกฎ ระเบยบ ดวยหลกเหตและผล และยดถอประโยชนสวนรวม

๓.๒ การมสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรย ทรงเปนประมข

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๕ ๗. ปฏบตตนตามบทบาท

หนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจ ในกจกรรมของหองเรยนและโรงเรยน

๑. บทบาทหนาทของการเปนสมาชกทดของหองเรยน และโรงเรยน - การยดถอหลกความจรง ความดงาม ความถกตอง และหลกเหตผล - การยดถอประโยชนของสวนรวมเปนสำาคญ - การยดหลกความเสมอภาคและความยตธรรม๒. กจกรรมตาง ๆ ของหองเรยน และโรงเรยน

จดเนนท ๔ ความปรองดอง สมานฉนท ๔.๑ การอยรวมกนในสงคมแหงความหลากหลาย

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๕ ๘. ยอมรบความหลากหลาย

ทางสงคม- วฒนธรรมในทองถน และอยรวมกบผอน อยางสนตและพงพาซงกนและกน

๑. ความหลากหลายทางสงคมวฒนธรรมในทองถน ในเรองวถชวต วฒนธรรม ศาสนา สงแวดลอม ๒. การอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกน และกน - เคารพซงกนและกน - ไมแสดงกรยาและวาจาดหมนผอน - ชวยเหลอซงกนและกน แบงบน

๔.๒ การจดการความขดแยงและสนตวธ ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนร

ป.๕ ๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในภมภาคของตนเอง และเสนอ แนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ

ความขดแยงในภมภาคของตนเอง และแนวทาง การแกปญหาโดยสนตวธ - การจดการทรพยากร (นำา ปไม ทดน) - การขดแยงทางความคด

จดเนนท ๕ ความมวนยในตนเอง ซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท ยอมรบผลทเกดจาก การกระทำาของตนเอง

ชน ผลการเรยนร สาระการเรยนรป.๔ – ๖

๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

คณลกษณะของผมวนยในตนเอง - ความซอสตยสจรต - ขยนหมนเพยร อดทน - ใฝหาความร - ตงใจปฏบตหนาท - ยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง (การพฒนาผเรยนใหมวนยในตนเองใหนำาไปบรณาการ กบผลการเรยนรและสาระการเรยนรของจดเนน ท ๑ - ๔ ทเกยวของ)

คำาอธบายรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง รหสวชา ส๑๕๒๐๑ หนาทพลเมอง ๕ ชนประถมศกษาปท ๕ เวลา ๔๐ ชวโมง

เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทยในการสนทนา การปฏบตตนตามกาลเทศะ และการตอนรบผมาเยอนรคณคา ใชอยางประหยด คมคาและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มสวนรวมในศลปวฒนธรรมไทย ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง ในเรองความซอสตยสจรต ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

เหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ดวยการใชสนคาไทย ดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถและสาธารณสมบต ปฏบตตนเปนศาสนกชนทด ปฏบตตนตาม พระราชจรยวตรและพระจรยวตร ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท ในเรองความเออเฟอเผอแผและความสามคค หลกการทรงงาน ในเรองการทำาตามลำาดบขนและทำางานอยางมความสข และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง ในเรองความซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

มสวนรวมในการสรางและปฏบตตนตามกฎ ระเบยบของโรงเรยน ในการรกษาความสะอาด การรกษา ของใชรวมกนและการดแลพนททไดรบมอบหมาย โดยใชกระบวนการมสวนรวมในการสราง กฎ ระเบยบ ดวย

หลกเหตผลและยดถอประโยชนสวนรวม ปฏบตตนตามบทบาทหนาทของการเปนสมาชกทดของหองเรยน และโรงเรยน ในเรองการยดถอหลกความจรง ความดงาม ความถกตองและหลกเหตผล การยดถอประโยชน ของสวนรวมเปนสำาคญ การยดหลกความเสมอภาคและความยตธรรม มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจ ในกจกรรมของหองเรยนและโรงเรยน ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง ในเรองความซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

ยอมรบความหลากหลายทางสงคมวฒนธรรมในทองถน ในเรองวถชวต วฒนธรรม ศาสนาและสงแวดลอม อยรวมกบผอนอยางสนตและพงพากน ดวยการเคารพซงกนและกน ไมแสดงกรยา วาจาดหมนผอน ชวยเหลอซงกน และกน และแบงปน วเคราะหปญหาความขดแยงในภมภาคของตนเอง ในเรองการจดการทรพยากร และ การขดแยงทางความคด และเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง ในเรอง ความซอสตยสจรต ความอดทน และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง โดยใชกระบวนการคด กระบวนการกลม กระบวนการปฏบต กระบวนการเผชญสถานการณ และ กระบวนการแกปญหา

เพอใหผเรยนมลกษณะทดของคนไทย ภาคภมใจและรกษาไวซงความเปนไทย แสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา เทดทนสถาบนพระมหากษตรย ดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย อยรวมกบผอนอยางสนตสามารถจดการความขดแยงดวยสนตวธ และมวนยในตนเอง ผลการเรยนร

๑. เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย ๒. รคณคาและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๓. มสวนรวมในศลปวฒนธรรมไทย ๔. เหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และ

เทดทนสถาบนพระมหากษตรย ๕. ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาท หลกการทรงงาน และหลก

ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตามกฎ ระเบยบของโรงเรยน ๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาทมสวนรวมและรบผดชอบในการตดสน

ใจในกจกรรมของหองเรยนและโรงเรยน ๘. ยอมรบความหลากหลายทางสงคม วฒนธรรมในทองถน และอย

รวมกบผอนอยางสนต และพงพาซงกนและกน ๙. วเคราะหปญหาความขดแยงในภมภาคของตนเองและเสนอ

แนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

รวมทงหมด ๑๐ ผลการเรยนร

โครงสรางรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง ๕รหสวชา ส๑๔๒๐๑ ชนประถมศกษาปท ๕ เวลา ๔๐ ชวโมง

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนร

สาระสำาคญ เวลา(ชวโม

ง)

นำาหนกคะแน

น๑ ความเปน

ไทย๑.เหนคณคา และปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย๒.รคณคาและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม๓.มสวนรวมในศลปวฒนธรรม

การปฏบตตนเปนผมมารยาทไทยในการสนทนา การรจกกาลเทศะ และการตอนรบผมาเยอน ใชและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางประหยด มสวนรวมในศลปวฒนธรรม ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเองเปนพนฐานของ

๖ ๑๕

ไทย๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

ความเปนไทยและเอกลกษณทตองปฏบตดวยความตงใจจนเกดเปนนสย

๒ รกชาต ศาสนาและพระมหากษตรย

๔.เหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนาและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย๕.ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาทหลกการทรงงานและหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

การแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา เทดทนสถาบนพระมหากษตรย ดวยการใชสนคาไทย ดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ และสาธารณสมบตปฏบตตนเปนศาสนกชนทด ตามพระราชจรยวตร พระจรยวตร และพระบรมราโชวาท ในเรองความเออเฟ อเผอแผ และความสามคค หลกการทรงงานตามลำาดบขน และทำางานอยางมความสข ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเองในเรองความซอสตยสจรต

๑๐ ๒๕

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนร

สาระสำาคญ เวลา(ชวโม

ง)

นำาหนกคะแน

น๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเองเปนลกษณะทดของคนไทย

๓ ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยในโรงเรยน

๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตาม กฎ ระเบยบของโรงเรยน๗.ปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการตดสนใจ ในกจกรรม

การมสวนรวมในการสรางและปฏบตตนตามกฎ ระเบยบของโรงเรยนดวยหลกเหตผลและยดถอประโยชนสวนรวม ยดถอหลกความจรง ความดงาม ความถกตอง ความเสมอภาค ความยตธรรม มวนยในตนเอง ตงใจปฏบตหนาทดวยซอสตยสจรต ขยนหมนเพยรอดทน

๑๒ ๒๕

ของหองเรยนและโรงเรยน๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

ใฝหาความรและยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเองเปนการปฏบตตนในฐานะพลเมองดของชาตตามระบอบวถประชาธปไตย

ลำาดบท

ชอหนวยการเรยนร

ผลการเรยนร

สาระสำาคญ เวลา(ชวโม

ง)

นำาหนกคะแน

น๔ ความ

ปรองดองสมานฉนท

๘.ยอมรบความหลากหลายทางสงคม วฒนธรรม

การยอมรบความหลากหลายของสงคมวฒนธรรมทองถนในเรองวถชวต วฒนธรรมศาสนา และสงแวดลอม

๑๒ ๒๕

ในทองถน และ อยรวมกบผอนอยางสนต และพงพาซงกนและกน๙. วเคราะหปญหา ความขดแยงในภมภาคของตนเอง และเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

อยรวมกบผอนอยางสนตและพงพากนดวยการเคารพซงกนและกน เมอเกดปญหาความขดแยงในภมภาคของตนเอง สามารถเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ เพอสรางความปรองดองสมานฉนท ดวยการปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเองและผอน

ระหวางป

๙๐

ปลายป (การทดสอบคณลกษณะ) ๑๐รวมทงสนตลอดป ๔๐ ๑๐๐

หนวยการเรยนรท ๑รหสวชา ๑๕๒๐๑ หนาทพลเมอง ๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนประถมศกษาปท ๕ เวลา ๖ ชวโมง.............................................................................................................................................................๑. หนวยการเรยนรท ๑ ชอหนวยการเรยนร ความเปนไทย๒. ผลการเรยนร

๑. เหนคณคาและปฏบตตนเปนผมมารยาทไทย๒. รคณคาและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม๓. มสวนรวมในศลปวฒนธรรมไทย๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๓. สาระสำาคญการปฏบตตนเปนผมมารยาทไทยในการสนทนา การรจกกาลเทศะ

และการตอนรบผมาเยอน ใชและบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตอยางประหยด มสวนรวมในศลปวฒนธรรม ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเองเปนพนฐานของความเปนไทยและเอกลกษณทตองปฏบตดวยความตงใจจนเกดเปนนสย

๔. สาระการเรยนร๑. มารยาทไทย

- การสนทนา- การปฏบตตนตามกาลเทศะ- การตอนรบผมาเยอน

๒. การรคณคา การใชอยางประหยดและคม และการบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

๓. ศลปวฒนธรรม ๔. ความมวนยในตนเอง- ตงใจปฏบตหนาท- ยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง๕. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

๑. ความสามารถในการสอสาร ๒. ความสามารถในการคด๓. ความสามารถในการใชทกษะชวต

๖. คณลกษณะอนพงประสงค๑. มวนย ๒. ซอสตยสจรต๓.รกความเปนไทย๔. มจตสาธารณะ

๗. ชนงาน/ภาระงาน/ระหวางจดกจกรรมการเรยนรภาระงานรวบยอด

- สาธตมารยาทไทย- บนทกการเขารวมกจกรรมการใช บำารงรกษา

ทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมและศลปวฒนธรรมไทย๘. การวดและประเมนผล

๘.๑ การประเมนกอนเรยน ๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ระหวางการจดกจกรรมการ

เรยนร/รวบยอด - ประเมนการสาธตมารยาทไทย

- ประเมนการบนทกการปฏบตตนการเขารวมกจกรรมการใช บำารงรกษาทรพยากรธรรมชาต

สงแวดลอมและศลปวฒนธรรมไทย๘.๓ การประเมนหลงเรยน - ประเมนพฤตกรรม

แบบประเมนการสาธตมารยาทไทย

รายการประเมนคำาอธบายระดบคณภาพ/ระดบคะแนน

ด (๓) พอใช (๒) ปรบปรง (๑)๑. การสาธตการกราบพระรตนตรย

สาธตการกราบพระรตนตรยไดถกตองทกขนตอน

สาธตการกราบพระรตนตรยไดตามขนตอน แตมจดบกพรองบางเลกนอย

สาธตการกราบพระรตนตรยไดตามขนตอน แตมจดบกพรองเปนสวนใหญ

๒. การสาธตการไหวผใหญและผอาวโส

สาธตการไหวผมพระคณและผอาวโสไดถกตองทกขนตอน

สาธตการไหวผมพระคณและผอาวโสไดตามขนตอน แตมจดบกพรองบางเลกนอย

สาธตการไหวผมพระคณและผอาวโสไดตามขนตอน แตมจดบกพรองเปนสวนใหญ

๓. การสาธตการไหวบคคลทวไปทเคารพนบถอ

สาธตการไหวบคคลทวไปทเคารพนบถอไดถกตองทกขนตอน

สาธตการไหวบคคลทวไปทเคารพนบถอไดตามขนตอน แตมจดบกพรองบางเลกนอย

สาธตการไหวบคคลทวไปทเคารพนบถอไดตามขนตอน แตมจดบกพรองเปนสวนใหญ

๔. การสาธตการกราบศพ

สาธตการกราบศพไดถกตอง

สาธตการกราบศพ

สาธตการกราบศพ

ทกขนตอน ไดตามขนตอน แตมจดบกพรองบางเลกนอย

ไดตามขนตอน แตมจดบกพรองเปนสวนใหญ

๕. การสาธตการตอนรบผมาเยอน

สาธตการตอนรบผมาเยอนไดถกตองทกขนตอน

สาธตการตอนรบผมาเยอนไดตามขนตอน แตมจดบกพรองบางเลกนอย

สาธตการตอนรบผมาเยอนไดตามขนตอน แตมจดบกพรองเปนสวนใหญ

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

๑๑ - ๑๒ ด๖ – ๙ พอใช

ตำากวา ๖ ปรบปรง

แบบประเมนบนทกการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทย

รายการประเมนคำาอธบายระดบคณภาพ/ระดบคะแนน

ด (๓) พอใช (๒) ปรบปรง (๑)๑. การบนทกการเขารวมศลปวฒนธรรมไทย

บนทกการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทยได ๖ พฤตกรรมขนไป พรอมม

บนทกการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทยได ๔-๕ พฤตกรรม

บนทกการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทย๑-๓ พฤตกรรม พรอมมหลกฐาน

หลกฐานประกอบ

พรอมมหลกฐานประกอบ

ประกอบ

๒. การรายงานผลการเขารวมศลปวฒนธรรมไทย

รายงานผลการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทยไดถกตอง ชดเจน และครบถวน

รายงานผลการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทยไดถกตอง ชดเจน เปนสวนใหญ

รายงานผลการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทยไดถกตองเปนสวนนอย

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

๕ - ๖ ด๓ - ๔ พอใช

ตำากวา ๓ ปรบปรง

๙. กจกรรมการเรยนร

กจกรรมท ๑ มารยาทไทย วธสอนกระบวนการปฏบต (๒ ชวโมง )ขนท ๑. สงเกต รบร

1.ครสนทนากบนกเรยนเรองมารยาทไทยในการสนทนา การปฏบตตนตามกาลเทศะ และการตอนรบผมาเยอน

2. ใหตวแทนนกเรยนออกมาสาธตมารยาทไทยเกยวกบการกราบพระรตนตรย การไหวผใหญ การไหวบคคลทวไปทเคารพนบถอการกราบศพ และการตอนรบผมาเยอน

3. ใหแตละกลมศกษาความรเรอง มารยาทไทยการสนทนา การปฏบตตนตามกาลเทศะ และการตอนรบผมาเยอนจากหนงสอเรยน หรอใบความร

4.ครแจงใหนกเรยนทราบวา ครจะใหนกเรยนฝกปฏบตมารยาทไทยในการสนทนา

การกราบพระ การไหวผใหญ การไหวบคคลทวไปการกราบศพ และการตอนรบผมาเยอน

5. ใหนกเรยนดวดทศนเกยวกบมารยาทไทยในการสนทนาการปฏบตตนตาม

กาลเทศะ และ การตอนรบผมาเยอน ๖. ครสาธตมารยาทไทยตาง ๆ เชนการไหว การกราบ การตอนรบผมาเยอน ใหนกเรยนดเพอให นกเรยนสงเกตและจดจำา หรอศกษาเพมเตมจากเอกสารประกอบการสอนขนท ๒ ทำาตามแบบ

นกเรยนแตละกลมฝกปฏบตมารยาทไทย การกราบพระรตนตรย การไหวผมพระคณหรอผอาวโส การไหวบคคลทวไปทเคารพ นบถอ การกราบศพ การสนทนา การตอนรบผมาเยอนตามขนตอนทครสาธตใหดขนท ๓ ทำาเองโดยไมมแบบ

นกเรยนแตละคนในกลมผลดกนฝกปฏบตการกราบพระรตนตรย การไหวผมพระคณหรอผอาวโส การไหวบคคลทวไปทเคารพนบถอ การกราบศพ การสนทนา การตอนรบผมาเยอนแลวใหสมาชกคนอนๆ ในกลมชวยกนตรวจสอบความถกตองขนท ๔ ฝกทำาใหชำานาญ

นกเรยนแตละกลมรวมกนสรปขนตอนและวธการปฏบตทถกตองเกยวกบมารยาทไทยในการสนทนา การกราบพระรตนตรย การไหวผมพระคณหรอผอาวโส การไหวบคคลทวไปทเคารพนบถอการกราบศพและการตอนรบผมาเยอน

กจกรรมท ๒ การรคณคา การใชอยางประหยดและคม และการบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (๒ ชวโมง )วธสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Method : ๕ E) ขนท ๑ ขนสรางความสนใจ (Engagement)

นกเรยนดVidio Clip เกยวกบ สงแวดลอมตาง ๆทเกดจากการใชทรพยากรธรรมชาตทไมถกวธและปญหาทเกดจากสงแวดลอมขนท ๒ ขนสำารวจและคนหา (Exploration)

แบงกลมนกเรยน รวมกนศกษาความรเรอง การใชทรพยากรธรรมชาตอยางประหยดและคมคา และการบำารงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากหนงสอเรยนหนงสอคนควาเพมเตมหองสมด และแหลงขอมลสารสนเทศขนท ๓ ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation)

นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายความรทไดจากการศกษาเกยวกบการใชทรพยากรธรรมชาตอยางประหยด คมคา และผลกระทบอนเกดจากปญหาสงแวดลอม และความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตขนท ๔ ขนขยายความร (Elaboration)

นกเรยนแตละกลมชวยกนทำาใบงาน เรอง สงแวดลอมทางธรรมชาตกบวถการดำารงชวต เสรจแลวชวยกนตรวจสอบความถกตองขนท ๕ ขนประเมน (Evaluation)

ตวแทนแตละกลมออกมานำาเสนอใบงาน หนาชนเรยน ครตรวจสอบความถกตองกจกรรมท ๓ ศลปวฒนธรรมวธสอนโดยใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ ( ๒ ชวโมง )ขนนำาเขาสบทเรยน ๑.นกเรยนรวมกลมเดม แลวใหแตละกลมสำารวจการปฏบตตนในการเขารวมกจกรรมศลปวฒนธรรมไทย

๒.นกเรยนแตละคนผลดกนเลาประสบการณของตนเองในการเขารวมกจกรรมศลปวฒนธรรมไทยใหเพอนฟง

๓.ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจเกยวกบศลปวฒนธรรมไทยในแตละทองถนตองปฏบตตนใหเหมาะสมแลวใหนกเรยนศกษาความรเรอง ศลปวฒนธรรมไทย จากหนงสอเรยนหรอใบความรขนสอน

ขนท ๑ รวบรวมขาวสาร ขอมลขอเทจจรง ความร และหลกการนกเรยนแตละกลมรวมกนสบคนขอมลศลปวฒนธรรมไทยใน

แตละทองถนขนท ๒ ประเมนคณคาและประโยชน

๑.สมาชกแตละกลมนำาขอมลทรวบรวมในขนท ๑ มาวเคราะหและประเมนคณคา แลวตอบคำาถามตามทกำาหนดในใบงานท ๓.๑ เรอง ศลปวฒนธรรมไทยในแตละทองถน

๒.ตวแทนกลมออกมานำาเสนอใบงาน หนาชนเรยนขนท ๓ เลอกและตดสนใจ

๑.สมาชกแตละกลมรวมกนวางแผนปฏบตตนในการเขารวมศลปวฒนธรรมไทยในแตละทองถนแลวบนทกลงในใบงาน เรอง แนวทางการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทย

๒.สมาชกแตละคนตดสนใจเลอกแนวทางการปฏบตตนการเขารวมศลปวฒนธรรมไทย

ขนท ๔ การปฏบตครมอบหมายใหนกเรยนแตละคนปฏบตตนการเขารวมศลป

วฒนธรรมไทย แลวรายงานผลการปฏบตตอครผสอน โดยใหครอบคลมประเดนตามทกำาหนดขนสรป

1. ครและนกเรยนรวมกนสรปผลของการปฏบตตนในการเขารวมศลปวฒนธรรมไทย

2. นกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท๑ เรอง ความเปนไทย

๑๐. สอการเรยนรและแหลงการเรยนร

๑๐.๑ หนงสอเรยน สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ป.๕๑๐.๒ เอกสารประกอบการสอน๑๐.๓ ใบงาน เรอง สงแวดลอมทางธรรมชาตกบวถการดำารง

ชวต๑๐.๔ ใบงาน เรอง ศลปวฒนธรรมไทยในแตละทองถน๑๐.๕ ใบงาน เรอง แนวทางการปฏบตตนการเขารวมศลป

วฒนธรรมไทย

หนวยการเรยนรท ๒รหสวชา ๑๕๒๐๑ หนาทพลเมอง ๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมชนประถมศกษาปท ๕ เวลา ๑๐ ชวโมง.............................................................................................................................................................๑. หนวยการเรยนรท ๒ ชอหนวยการเรยนร รกชาต ศาสนาและพระมหากษตรย๒. ผลการเรยนร

๔.เหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนาและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย

๕.ปฏบตตนตามพระบรมราโชวาทหลกการทรงงานและหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง๓. สาระสำาคญ

การแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา เทดทนสถาบนพระมหากษตรย ดวยการใชสนคาไทย ดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ และสาธารณสมบตปฏบตตนเปนศาสนกชนทด ตามพระราช จรยวตร พระจรยวตร และพระบรมราโชวาท ในเรองความเออเฟ อเผอแผ และความสามคค หลกการทรงงานตามลำาดบขน และทำางานอยางมความสข ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเองในเรองความซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเองเปนลกษณะทดของคนไทย๔. สาระการเรยนร

๑. ความเปนไทย- การใชสนคาไทย- การดแลรกษาโบราณสถาน โบราณวตถ- การรกษาสาธารณสมบต- การปฏบตตนเปนศาสนกชนทด- การปฏบตตนตามพระราชจรยวตรและพระจรยวตร

๒. พระบรมราโชวาท- เออเฟ อเผอแผ- ความสามคค

๓. หลกการทำางาน- ทำาตามลำาดบขน- ทำางานอยางมความสข

๕. สมรรถนะสำาคญของผเรยน ความสามารถในการใชทกษะชวต

๖. คณลกษณะอนพงประสงค๑. รกชาต ศาสน กษตรย๒. มวนย๓. ใฝเรยนร๔. อยอยางพอเพยง๕.มงมนในการทำางาน๖.ซอสตย สจรต๗. รกความเปนไทย๗. ชนงาน/ภาระงาน/ระหวางจดกจกรรมการเรยนร

ภาระงานรวบยอด๑. ใบงาน๒. แบบประเมนการปฏบตงาน

๘. การวดและประเมนผล๘.๑ การประเมนกอนเรยน

-๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ระหวางการจดกจกรรมการ

เรยนร/รวบยอด - ประเมนการสรปความคดเหนอยางมเหตผล ในการเลอกใช

สนคาไทย จากแผนทความคด (Mind Mapping - สงเกตพฤตกรรมการแสดงความเคารพชาต ศาสนา และ

พระมหากษตรย - ประเมนบนทกการปฏบตตนตามแนวทางของเศรษฐกจ

พอเพยงระดบโรงเรยน และการดแลรกษา สาธารณสมบต ๘.๓ การประเมนหลงเรยน - ประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

๙. กจกรรมการเรยนร กจกรรมท ๑ ความรกชาต (การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสรางความตระหนก) ๑ ชวโมง

1)สงเกต ใหนกเรยนรองเพลงชาต ทบทวนความหมายสของชาต

2)วเคราะหวจารณ ใหนกเรยนพดแสดงความคดเหนเกยวกบความหมายของเนอเพลงชาต

การแสดงความเคารพ การปฏบตตนอยางเหมาะสมตอสญลกษณเกยวกบชาต และวาระในการประดบธงชาตทถกตอง ตามระเบยบทราชการกำาหนด

๓) สรปครและนกเรยนรวมกนสรป และเขยนสรปลงในใบงาน กจกรรมท ๒ การใชสนคาไทย (การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสรางเจตคต) ๑ ชวโมง

1)สงเกต ครใหนกเรยนอานคำาขวญ ไทยทำา ไทยใช ไทยเจรญ “ ”รวมกบการพดแสดง

ความคดเหน หลงจากนนครนำารปภาพสนคาไทยและสนคาของตางชาตใหนกเรยนด ใหนกเรยนพดแสดงความคดเหนวาชอบ หรอไมชอบ เพราะเหตใด

2)วเคราะหครใชคำาถามกระตนใหนกเรยนพจารณาถงผลรบการใชสนคาไทยหรอไมใช

สนคาไทย๓) สรปใหนกเรยนสรปความคดเหนอยางมเหตผล วาจะเลอกใช

สนคาไทย เพราะเหตใด โดยเขยนสรปในรปของแผนทความคด (Mind Mapping)

กจกรรมท ๓ การดแลรกษาโบราณสถาน สาธารณสมบต (การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสรางคานยม) ๓ ชวโมง

1)สงเกต ครนำาภาพโบราณสถาน โบราณวตถ และสาธารณสมบตททรดโทรม ภาพตโทรศพท

ศาลาพกผโดยสาร กำาแพงวดทถกพนส ขดเขยนขอความตางๆใหนกเรยนด

2)ประเมนเชงเหตผล ใหผเรยนประเมนสงทเหนจากภาพวาด หรอไมด เพราะเหตใด นกเรยน

ชอบหรอไมชอบเพราะเหตใด

3)กำาหนดคานยม ซกถามใหผเรยนแตละคนแสดงเหตผลในการจะบำารงดแลโบราณสถาน โบราณวตถและสาธารณสมบต วาควรจะทำาดวยวธการใดบาง

4)วางแนวปฏบต ใหนกเรยนรวมกนกำาหนดแนวทางปฏบต และวางแผนการดำาเนนกจกรรม

5)ปฏบตดวยความชนชอบแบงกลมนำานกเรยนไปรวมกนพฒนาโบราณสถาน โบราณวตถ

และสาธารณสมบตในทองถนกจกรรมท ๔ การปฏบตตนเปนศาสนกชนทด (การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการปฏบต) ๒ ชวโมงขนท ๑ สงเกต รบร

1)ครใหนกเรยนดวดทศน หรอ ซด หรอภาพเกยวกบการถวายสงฆทาน

และการทำาบญในงานมงคล2)แบงกลมนกเรยนตามความสมครใจ ใหแตละกลมศกษา

ความรเรองพธกรรมสำาคญทางศาสนาจากหนงสอเรยน แลวชวยกนเรยงลำาดบขนตอนของการถวายสงฆทานและการทำาบญในงานมงคล

๓) ครฝกนกเรยน ปฏบตการถวายสงฆทานและการเขารวมทำาบญงานมงคลแลวใหนกเรยนทครฝกซอมมาสาธตใหเพอนครทละขนตอนอยางชาๆ เพอใหเพอนไดสงเกตและจดจำา

ขนท ๒ ทำาตามแบบนกเรยนแตละกลมฝกปฏบตการถวายสงฆทาน และการเขารวมการ

ทำาบญงานมงคลตามขนตอนทไดดจาการสาธตขนท ๓ ทำาเองโดยไมมแบบ

นกเรยนแตละกลมฝกปฏบตการถวายสงฆทาน และการเขารวมการทำาบญงานมงคลดวยตนเองโดยไมมแบบ ตงแตตนจนจบ โดยมครตรวจสอบความถกตองขนท ๔ ฝกทำาใหชำานาญ

๑) นกเรยนแตละกลมฝกปฏบตการถวายสงฆทานและการเขารวมทำาบญงานมงคลใหเกดความชำานาญ

๒) นกเรยนชวยกนสรปขนตอนการถวายสงฆทานหลกการของการจดทำาพธกรรมและประโยชนของการเขารวมพธกรรมทางพระพทธศาสนา

ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมออกมาสาธตขนตอนการถวายสงฆทาน เพอใหครประเมนผล ตามประเดนทกำาหนดขนท ๕ การปฏบตตนตามพระราชจรยวตรและพระจรยวตร พระบรมราโชวาท (การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสรางเจตคต) ๓ ชวโมง

๑) สงเกต ครนำาพระบรมฉายาลกษณ เกยวกบพระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวแลวสนทนา ซกถามนกเรยนใหแสดงความรสกทเหนจากภาพ หรอศกษาพระบรมราโชวาทจากหองสมด

๒) วเคราะห ใหนกเรยนพจารณาผลทเกดขนกบประชาชน จากพระราชกรณยกจของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว หรอพจารณาผลทไดรบจากพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว’

๓) สรป ผเรยนสรปผล โดยใหผเรยนหาภาพพระราชกรณยกจ ตดลงชนงาน เขยนสรป หรอ นำาพระพระบรมราโชวาท เขยนลงชนงาน สรปผลขอคดใจความสำาคญประโยชนทสามารถนำาไปใชในการดำาเนนชวตของตนเอง ขนท ๖ หลกการทรงงาน และหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง (การจดการเรยนรแบบรวมมอ) ๒ ชวโมงชนนำาเขาสบทเรยน

๑. ครใหนกเรยนดภาพกจกรรมตางๆ ของโรงเรยน แลวรวมกนแสดงความคดเหนวากจกรรมในภาพสอดคลองกบหลกของเศรษฐกจพอเพยงอยางไร

๒. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเขาใจถงการดำาเนนชวต หรอปฏบตกจกรรมตางๆ สามารถนำาหลกของเศรษฐกจพอเพยงมาเปนแนวทางในการปฏบตได

ขนสอน1. ครใหความรหลกการทำางานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ซง

ทรงงานตามลำาดบขน รกการทำางาน ทำางานอยางมความสข ดำารงชวตตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. แบงกลมนกเรยนรวมกนศกษาความร เรองการปฏบตตน ตามแนวของเศรษฐกจ

พอเพยงระดบโรงเรยน จากหนงสอเรยน / หนงสออานเพทเตม3. นกเรยนแตละคนยกตวอยางกจกรรมของโรงเรยน ทแสดงถงการ

ปฏบตตนตามหลกของเศรษฐกจพอเพยงแลวบนทกลงในใบงาน เรองการปฏบตตนตามแนวทางของเศรษฐกจพอเพยงระดบโรงเรยน

4. นกเรยนแตละกลมสงตวแทน ออกมานำาเสนอใบงานหนาชนเรยนครตรวจสอบความ

ถกตองขนสรป

นกเรยนและครชวยกนสรปแนวทางการดำาเนนกจกรรมโรงเรยนทสอดคลองกบหลกของเศรษฐกจพอเพยง

๑๐.สอ / แหลงเรยนร๑๐.๑.วดทศน๑๐.๒.รปภาพ๑๐.๓.พระบรมฉายาลกษณ๑๐.๔.พระบรมราโชวาท

หนวยการเรยนรท ๓รหสวชา ๑๕๒๐๑ หนาทพลเมอง ๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมชนประถมศกษาปท ๕ เวลา ๑๒ ชวโมง................................................................................................................................................๑. หนวยการเรยนรท ๓ ชอหนวยการเรยนร ความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยในโรงเรยน๒. ผลการเรยนร

๖. มสวนรวมในการสรางและปฏบตตาม กฎ ระเบยบของโรงเรยน๗. ปฏบตตนตามบทบาทหนาท มสวนรวมและรบผดชอบในการ

ตดสนใจ ในกจกรรมของหองเรยนและโรงเรยน๑๐. ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๓. สาระสำาคญการมสวนรวมในการสรางและปฏบตตนตามกฎ ระเบยบของ

โรงเรยนดวยหลกเหตผล

และยดถอประโยชนสวนรวม ยดถอหลกความจรง ความดงาม ความถกตอง ความเสมอภาค ความยตธรรม มวนยในตนเอง ตงใจปฏบตหนาทดวยซอสตยสจรต ขยนหมนเพยรอดทน ใฝหาความรและยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเองเปนการปฏบตตนในฐานะพลเมองดของชาตตามระบอบวถประชาธปไตย๔. สาระการเรยนร

๑. กฎ ระเบยบ ในโรงเรยน- การรกษาความสะอาด- การรกษาของใชรวมกน- การดแลพนททไดรบมอบหมาย

๒. การใชกระบวนการมสวนรวมในการสรางกฎระเบยบ ดวยหลกเหตผล และยดถอประโยชนสวนรวม

๓. บทบาทหนาทของการเปนสมาชกทดของหองเรยนและโรงเรยน- การยดถอหลกความจรง ความดงาม ความถกตอง และหลก

เหคผล- การยดถอประโยชนของสวนรวมเปนสำาคญ- การยดหลกความเสมอภาคและความยตธรรม

๔. กจกรรมตางๆ ของหองเรยนและโรงเรยน๕. สมรรถนะสำาคญของผเรยน

๑. ความสามารถในการแกปญหา๒. ความสามารถในการใชทกษะชวต

๖. คณลกษณะอนพงประสงค๑. มวนย๒. ซอสตยสจรต๓. ใฝเรยนร๔. มงมนในการทำางาน

๗. ชนงาน/ภาระงาน/ระหวางจดกจกรรมการเรยนร-ใบงาน เรอง ประชาธปไตยในการทำางาน

- ใบงาน เรอง คณธรรมในการเปนพลเมองด- ใบงาน เรอง พลเมองดตามวถประชาธปไตย๘. การวดและประเมนผล

๘.๑ การประเมนกอนเรยน -

๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ระหวางการจดกจกรรมการเรยนร/รวบยอด

- ประเมนการปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย - สงเกตพฤตกรรมการแสดงออกตามวถประชาธปไตย - ประเมนการบนทกสรปผลการอภปรายและเขยนเปน

แผนผงความคด เรอง พลเมองดตามวถประชาธปไตย

๘.๓ การประเมนหลงเรยน - ประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

๙. กจกรรมการเรยนรการจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา (CIPPA Model) ตามรปแบบ

ของทศนา แขมมณ (๒๕๔๘ : ๒๘๓ -๒๘๔) มขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร ดงนขนตอนท ๑ การทบทวนความรเดม

1. ใหนกเรยนรองเพลงชาต เพลงปลกใจ เพอเตรยมความพรอมนกเรยน

2. ครซกถามนกเรยนเกยวกบความหมายของวถประชาธปไตย ใหนกเรยนตอบแบบ

ลองผดลองถกแลวครสรปเปนความหมายทถกตองพรอมกบยกตวอยางขนตอนท ๒ การแสวงหาความรใหมครใหนกเรยนแบงกลม ออกเปน ๓ กลมใหแตละกลมเลอกศกษา และสำารวจบคคล

เกยวกบการเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย โดยอาศยหลกคณธรรม ๓ ประการ ไดแก คารวธรรม สามคคธรรม และปญญาธรรม ใหนกเรยนเลอกทำากลมละ ๑ คณธรรม แลวใหแตละกลมนำาเสนอผลงานทหนาชนจากนนครอธบายเพมเตม พรอมกบยกตวอยาง แลวสรปเปนหวขอสำาคญขนตอนท ๓ การศกษาทำาความเขาใจขอมล/ความรใหม และเชอมโยงความรใหมกบความรเดมครใหนกเรยนทง ๓ กลม ทำาแผนสรป เรองทกลมของตนเองทำาการศกษา แลวนำาแผนภมตดแสดงทปายนเทศ เพอใหเพอนไดอานและศกษาเพมเตมขนตอนท ๔ การแลกเปลยนความรความเขาใจกลม๑. ครและนกเรยนชวยกนสรปความรเรอง การปฏบตตนเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย ใหนกเรยนทำาแบบฝกกจกรรม ดงตอไปน

- ตอบคำาถามทกำาหนดให- สำารวจตนเองเกยวกบการทำางานรวมกนของนกเรยนโดยใชหลก

วถประชาธปไตยแลวบนทกขอมล ลงในใบงานท ๑ เรอง ประชาธปไตยในการทำางาน แลวนำาเสนอผลงานทหนาชน๒. ใหนกเรยนยกตวอยางขาวเกยวกบกจกรรมตาง ๆ ของนกเรยนในโรงเรยนทเปนการบำาเพญประโยชน หรอการทำาความดของเดกหรอเยาวชนทนายกยองในระดบชมชน อำาเภอ จงหวด และรวมกนสนทนาเกยวกบขางนน ๆ

3. ครอธบายเรอง คณธรรมในการเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตยในระดบจงหวด แลว

ใหนกเรยนชวยกนสรปแนวทางในการปฏบตเปนขอ ๆ โดยครใชคำาถามนำา แลวใหนกเรยนชวยกนยกตวอยางการปฏบตตนหรอทเคยพบเหน ใหสอดคลองกบคณธรรมเหลานน ครแนะนำาเพมเตมใหสมบรณขนตอนท ๕ การสรปและการจดระเบยบความร ๑. ครและนกเรยนชวยกนสรปความรเรอง คณธรรมในการเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย ดงน

- มระเบยบวนยและรบผดชอบตอหนาท- มความซอสตยสจรต- มความสามคค- มความเสยสละและเหนแกประโยชนสวนรวม- รบฟงความคดเหนของผอนและเคารพในมตของเสยงสวนมาก๒. ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายวา นกเรยนสามารถปฏบต

ตนเปนพลเมองดไดอยางไรบาง บนทกผล ลงในใบงานท ๒ เรอง คณธรรมในการเปนพลเมองด แลวนำาเสนอผลงานหนาชน

๓. ครและนกเรยนรวมกนสรปความรทไดจากการทำากจกรรม๔. ใหนกเรยนศกษาสาระการเรยนรจากใบความรและสรปความรทได

รบการศกษา๕. ใหนกเรยนเลอกทำากจกรรมตาง ๆ ทเปนการปฏบตตน เปนพลเมองดตามวถ

ประชาธปไตยทงในโรงเรยน และชมชนตามโอกาสขนตอนท ๖ การปฏบตและ/หรอการแสดงผลงาน

๑. ใหนกเรยนอภปรายกลมวา จะนำาความรทไดจากการเรยนเรอง พลเมองดตามวถ

ประชาธปไตยไปใชประโยชนในชวตประจำาวนไดอยาไร สรปผลการอภปรายและเขยนเปนแผนผงความคด ลงในใบงานท๓ เรอง พลเมองดตามวถประชาธปไตย

๒. ใหนกเรยนทำาแบบฝกหด เรอง พลเมองดตามวถประชาธปไตย จากนน ครตรวจแบบฝกหดพรอมกบเฉลยคำาตอบขนตอนท ๗ การประยกตใชความร

ใหนกเรยนนำาความรความเขาใจของตนเอง ไปใชในสถานการณตางๆ ทหลากหลาย๑๐.สอ / แหลงเรยนร

๑๐.๑. ใบงานท ๑ เรอง ประชาธปไตยในการทำางาน ๑๐.๒. ใบงานท ๒ เรอง คณธรรมในการเปนพลเมองด.๑๐.๓. ใบงานท ๓ เรองพลเมองดตามวถประชาธปไตย

๑๐.๔. เอกสารประกอบการคนควาเกยวกบการเปนพลเมองดตามวถประชาธปไตย

หนวยการเรยนรท ๔ รหสวชา ๑๕๒๐๑ หนาทพลเมอง ๕ กลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรมชนประถมศกษาปท ๕ เวลา ๑๒ ชวโมง....................................................................................................................................................

.........๑. หนวยการเรยนรท ๔ ชอหนวยการเรยนร ความปรองดองสมานฉนท

๒. ผลการเรยนร๘. ยอมรบความหลากหลายทางสงคม วฒนธรรมในทองถน และ อย

รวมกบผอนอยางสนต และพงพาซงกนและกน๙. วเคราะหปญหา ความขดแยงในภมภาคของตนเอง และเสนอ

แนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ๑๐.ปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง

๓. สาระสำาคญการยอมรบความหลากหลายของสงคมวฒนธรรมทองถนในเรองวถ

ชวต วฒนธรรมศาสนา และสงแวดลอม อยรวมกบผอนอยางสนตและพงพากนดวยการเคารพซงกนและกน เมอเกดปญหาความขดแยงในภมภาคของตนเอง สามารถเสนอแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ เพอสรางความปรองดองสมานฉนท ดวยการปฏบตตนเปนผมวนยในตนเอง และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเองและผอน๔. สาระการเรยนร

๑. ความหลากหลายทางสงคมวฒนธรรมในทองถนในเรองวถชวต วฒนธรรม ศาสนา สงแวดลอม

๒. การอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน- เคารพซงกนและกน- ไมแสดงกรยาและวาจาดหมนผอน- ชวยเหลอซงกนและกน แบงปน

๓. ความขดแยงในภมภาคของตนเอง และแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ

- การจดการทรพยากร ( นำา ปาไม ทดน )- การขดแยงทางความคด

๔. ความมวนยในตนเอง- ตงใจปฏบตหนาท- ยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

๕. สมรรถนะสำาคญของผเรยน๑. ความสามารถในการสอสาร๒. ความสามารถในการใชทกษะชวต

๖. คณลกษณะอนพงประสงค๑. มวนย๒. ใฝเรยนร๓. มงมนในการทำางาน

๗. ชนงาน/ภาระงาน/ระหวางจดกจกรรมการเรยนรภาระงานรวบยอด

- หนงสอเลมเลก- บนทกความพงพอใจการปรองดองสมานฉนท

๘. การวดและประเมนผล๘.๑ การประเมนกอนเรยน

-๘.๒ การประเมนชนงาน/ภาระงาน ระหวางการจดกจกรรมการ

เรยนร/รวบยอด - ประเมนการจดทำาหนงสอเลมเลก

- สงเกตพฤตกรรมการแสดงออกเคารพซงกนและกน การชวยเหลอซงกนและกน

- ประเมนการบนทกความพงพอใจการปรองดองสมานฉนท ๘.๓ การประเมนหลงเรยน - ประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

๙. กจกรรมการเรยนร กจกรรมท ๑ ความหลากหลายของสงคมในดาน วถชวต วฒนธรรม ศาสนา และสงแวดลอม(วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการสรางความตระหนก ) (๒ ชวโมง)ขนท ๑ สงเกต

ครนำาภาพความเปนอยในดาน วถชวต วฒนธรรม ศาสนา และสงแวดลอมของประชากรในบรเวณตางๆ มาใหนกเรยนสงเกตขนท ๒ วเคราะหวจารณ

๑.นกเรยนชวยกนวเคราะหภาพในขนท ๑ แลวตอบคำาถามตามประเดนทกำาหนด จากนนใหนกเรยนชวยกนเขยนผงมโนทศนเกยวกบความหลากหลายของสงคมในดาน วถชวต วฒนธรรม ศาสนา และสงแวดลอม

๒. ครอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจเกยวกบความหลากหลายของสงคมในดาน วถชวต วฒนธรรม ศาสนา และสงแวดลอมของประชากรในแตละทองถน

๓.นกเรยนแตละคนศกษาความรเรอง ความหลากหลายของสงคมในดาน วถชวต วฒนธรรม ศาสนา และสงแวดลอม จากหนงสอเรยนหรอใบความรขนท ๓ สรป

นกเรยนและครชวยกนสรปปจจยสำาคญทมผลตอความหลากหลายของสงคมในดาน วถชวต วฒนธรรม ศาสนาและ สงแวดลอมกจกรรมท ๒ การอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน (๒ ชวโมง )( วธสอนโดยเนนกระบวนการ : กระบวนการกลม )ขนท ๑ มผนำาและมการแบงหนาทรบผดชอบ

นกเรยนแบงกลม กลมละ ๔ คน ตามความสมครใจ ใหสมาชกแตละกลมเลอกผนำาและแบงหนาทความรบผดชอบใหสมาชกแตละคนในกลม จากนนใหแตละกลมคนควาขอมลเกยวกบการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน ขนท ๒ วางแผน

นกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนในการสบคนขอมลเรอง การอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน จากหนงสอเรยน หองสมด และแหลงขอมลสารสนเทศ โดยแบงหนาทกนสบคนขอมลตามหวขอทกำาหนด

ขนท ๓ ปฏบตตามแผนสมาชกแตละคนในกลมสบคนขอมลตามหวขอทไดรบมอบหมาย แลวให

สมาชกแตละคนนำาขอมลทสบคนไดมาเลาสกนฟงภายในกลม และชวยกนเรยบเรยงขอมลใหเชอมโยงกนขนท ๔ ประเมนผลการปฏบตงาน

นกเรยนแตละกลมชวยกนตรวจสอบความถกตองของการเรยบเรยงขอมลเกยวกบการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกนขนท ๕ ปรบปรงและพฒนา

นกเรยนแตละกลมรวมกนปรบปรงผลการเรยบเรยงขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมทางกายภาพทมอทธพลตอการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน แลวนำาสงคร โดยครคดเลอกผลงานของกลมทอยในเกณฑดใหออกมานำาเสนอในชวโมงเรยนตอไปกจกรรมท ๓ ผลทเกดจากการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน ( เวลา ๒ ชวโมง ) วธสอนโดยใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณขนนำาเขาสบทเรยน

๑.ครใหนกเรยนดภาพและเปรยบเทยบสภาพความเปนอยของประชากรในภาพ และวเคราะหกจกรรมในภาพทมผลตอการดำารงชวตของมนษย

๒. ครอธบายเชอมโยงใหนกเรยนเหนผลของการดแลอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน

ขนสอนขนท ๑ รวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความร และหลกการ นกเรยนรวมกลมเดม แลวใหแตละกลมรวมกนศกษาความรเรองการอย

รวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกนขนท ๒ ประเมนคณคาและประโยชน

1. สมาชกในกลมจบคกนเปน ๒ ค ใหแตละคเลอกวเคราะหขาวในใบงาน เรอง การวเคราะหผลท

เกดจากการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน2. เมอแตละคทำาใบงานเสรจแลว ใหกลบมารวมกลมเดม (๔ คน) แลว

ผลดกนอธบายคำาตอบในใบงานของคตนเองใหสมาชกอกคหนงฟง

3. ครเฉลยคำาตอบในใบงาน แลวใหนกเรยนแตละกลมตรวจสอบความถกตองและแกไขให

สมบรณขนท ๓ เลอกและตดสนใจ

นกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนในการสบคนขอมลเกยวกบผลของการรกษาสภาพแวดลอม จากแหลงขอมลตางๆ หรอจากการสมภาษณบคคลในชมชนทนกเรยนมภมลำาเนาอยขนท ๔ ปฏบต

นกเรยนแตละกลมรวมกนดำาเนนงานตามแผนทตกลงกนไว แลวนำาขอมลทไดมาสรปลงใน ใบงานท ๓.๒ เรองการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกนขนสรป

นกเรยนและครรวมกนสรปความรเรองการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกนกจกรรมท ๔ ความขดแยงในภมภาคของตนเอง และแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ( ๒ ชวโมง )

วธสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Method : ๕ E)ขนท ๑ กระตนความสนใจ (Engage)

1.นกเรยนดวดทศนและรวมกนรองเพลง คนความสขให“ประเทศไทย”

๒ นกเรยนกลมทไดรบการคดเลอกจากชวโมงทแลว ออกมานำาเสนอผลการเรยบเรยงขอมลเกยวกบการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกนขนท ๒ สำารวจคนหา (Explore)

นกเรยนรวมกลมเดม แลวใหแตละกลมรวมกนศกษาความรเรอง ความขดแยงในภมภาคของตนเอง และแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ จากหนงสอเรยน ใบความร หองสมด และแหลงขอมลสารสนเทศขนท ๓ อธบายความร (Explain)

นกเรยนแตละกลมนำาความรทไดจากการศกษามาอภปรายรวมกนภายในกลม ตามประเดนทกำาหนด

ขนท ๔ ขยายความเขาใจ (Expand)นกเรยนแตละกลมชวยกนทำาใบงาน เรองความขดแยงในภมภาค

ของตนเอง เสรจแลวชวยกนตรวจสอบความถกตองขนท ๕ ตรวจสอบผล (Evaluate)

ตวแทนแตละกลมออกมานำาเสนอใบงาน หนาชนเรยน ครตรวจสอบความถกตองกจกรรมท ๕ ผลกระทบทเกดจากความขดแยงในภมภาคของตนเอง ( เวลา ๒ ชวโมง )วธสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Method : ๕ E)ขนท ๑ กระตนความสนใจ (Engage)

ครเลาขาวเกยวกบการเผาโรงเรยน อาคารสถานท ในบรเวณตาง ๆ ใหนกเรยนฟง แลวใหนกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนถงผลกระทบอนเกดจากการกระทำาของบคคลในขาวขนท ๒ สำารวจคนหา (Explore)

นกเรยนรวมกลมเดม แลวใหแตละกลมรวมกนศกษาความรเรอง ผลกระทบทเกดจากการทำาลายอาคารสถานท และสภาพแวดลอม จากหนงสอเรยน หนงสอคนควาเพมเตม หรอใบความรขนท ๓ อธบายความร (Explain)

นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายความรทไดจากการศกษาเกยวกบผลกระทบอนเกดจากความขดแยงในภมภาคของตนเอง ขนท ๔ ขยายความเขาใจ (Expand)

นกเรยนแตละกลมชวยกนสบคนขอมลเกยวกบผลกระทบอนเกดจากความขดแยงในภมภาคของตนเอง แลวนำามาวเคราะหและตอบคำาถามลงในใบงาน เรอง การวเคราะหผลกระทบทเกดจากความขดแยงในภมภาคของตนเอง ขนท ๕ ตรวจสอบผล (Evaluate)

ตวแทนแตละกลมออกมานำาเสนอใบงาน หนาชนเรยน ครตรวจสอบความถกตองกจกรรมท ๖ แนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ( เวลา ๒ ชวโมง )วธสอนโดยการจดการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร (๔ MAT)ขนท ๑ สรางคณคาและประสบการณของสงทเรยน (พฒนาสมองซกขวา)

นกเรยนผลดกนเลาตวอยางการกระทำาหรอกจกรรมทแสดงถงการแกปญหาโดยสนตวธ ขนท ๒ วเคราะหประสบการณ (พฒนาสมองซกซาย)

นกเรยนชวยกนแสดงเหตผลเกยวกบความประทบใจในกจกรรมทนกเรยนยกตวอยาง และกจกรรมดงกลาวแสดงถงการแกปญหาโดยสนตวธ อยางไร ขนท ๓ ปรบประสบการณเปนความคดรวบยอด (พฒนาสมองซกขวา)

นกเรยนรวมกลมเดม แลวใหแตละกลมเขยนบทประพนธทแสดงถงแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ แลวสงตวแทนกลมออกมานำาเสนอผลงานหนาชนเรยนขนท ๔ พฒนาความคดรวบยอด (พฒนาสมองซกซาย)

นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาความรเรองแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ จากหนงสอเรยน หนงสอคนควาเพมเตม หรอใบความรขนท ๕ ลงมอปฏบตจากกรอบความคดทกำาหนด (พฒนาสมองซกซาย)

นกเรยนแตละกลมชวยกนทำาใบงาน เรอง แนวทางการแกปญหาโดยสนต เสรจแลวสงตวแทนกลมออกมานำาเสนอใบงานหนาชนเรยนขนท ๖ สรางชนงานเพอสะทอนความเปนตนเอง (พฒนาสมองซกขวา)

* ครมอบหมายใหนกเรยนแตละกลมจดทำาสมดเลมเลก เรอง ความปรองดองสมานฉนท

โดยใหครอบคลมประเดนตามทกำาหนดขนท ๗ วเคราะหคณคาและการประยกตใช (พฒนาสมองซกซาย)

นกเรยนแตละกลมรวมกนวเคราะหผลงานหนงสอเลมเลกและพฒนาใหสมบรณขนท ๘ แลกเปลยนประสบการณเรยนรกบผอน (พฒนาสมองซกขวา)

ตวแทนกลมออกมานำาเสนอหนงสอเลมเลกหนาชนเรยน แลวใหเพอนกลมอนชวยแสดงความคดเหนเพมเตม

* นกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท ๔ เรองความปรองดองสมานฉนท ๑๐. สอ/แหลงการเรยนร

๑๐.๑สอการเรยนร๑) หนงสอเรยน สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ป.๕๒) ตวอยางขาว๓) บตรภาพ

๔) ใบงาน เรอง การวเคราะหผลทเกดจากการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน

๕) ใบงาน เรอง ความขดแยงในภมภาคของตนเอง ๖) ใบงาน เรอง การวเคราะหผลกระทบทเกดจากการความขด

แยงในภมภาคของตนเอง ๗) ใบงาน เรอง แนวทางการแกปญหาโดยสนต

๑๐.๒ แหลงการเรยนร๑) หองสมด๒) แหลงขอมลสารสนเทศ

- http://www.cps.chula.ac.th/research_division/theory/t_migration.html

- http://mut-๒๕๓๕.blogspot.com/๒๐๑๐/๑๑/blog-post_๑๖๔๙.html

แบบประเมนหนงสอเลมเลก เรอง ความปรองดองสมานฉนท

รายการประเมนคำาอธบายระดบคณภาพ/ระดบคะแนน

ด (๓) พอใช (๒) ปรบปรง (๑)๑.การวเคราะห

ความหลากหลายทางสงคม วฒนธรรมในทองถน และ อยรวมกบผอนอยางสนต และพงพาซงกนและกน

การวเคราะหความหลาก

หลายทางสงคม วฒนธรรมในทองถน และ อยรวมกบผอนอยางสนต และพงพาซงกนและกนไดถกตอง ครบถวนทกประเดน

การวเคราะหความหลาก

หลายทางสงคม วฒนธรรมในทองถน และ อยรวมกบผอนอยางสนต และพงพาซงกนและกนไดถกตอง เปนสวนใหญ

การวเคราะหความหลาก

หลายทางสงคม วฒนธรรมในทองถน และ อยรวมกบผอนอยางสนต และพงพาซงกนและกนไดถกตอง เปนสวนนอย

๒.การอธบายการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน

การอธบายการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน

การอธบายการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน

การอธบายการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน

ทกอใหเกด วถชวตและการสรางสรรควฒนธรรมในภมภาค

ทกอใหเกด วถชวตและการสรางสรรควฒนธรรมในภมภาคไดถกตอง ชดเจนทกประเดน

ทกอใหเกด วถชวตและการสรางสรรควฒนธรรมในภมภาคไดถกตอง เปนสวนใหญ

ทกอใหเกด วถชวตและการสรางสรรควฒนธรรมในภมภาคไดถกตอง เปนสวนนอย

๓. การนำาเสนอตวอยาง

ทสะทอนใหเหนผลการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน

เสนอตวอยางทสะทอนใหเหนผลการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน๓ ตวอยาง

เสนอตวอยางทสะทอนใหเหนผลการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน๒ ตวอยาง

เสนอตวอยางทสะทอนใหเหนผลการอยรวมกนอยางสนตและการพงพาซงกนและกน๑ ตวอยาง

๔. การเสนอแนวคดแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ

เสนอแนวคดแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ๕ ขอขนไป

เสนอแนวคดแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ๓-๔ ขอ

เสนอแนวคดแนวทางการแกปญหาโดยสนตวธ ๑-๒ ขอ

เกณฑการตดสนคณภาพ

ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

๑๐ - ๑๒ ด๖ - ๙ พอใช

ตำากวา ๖ ปรบปรง

การใชเทคนค / กระบวนการ / วธสอนในการจดกจกรรมการเรยนรรายวชาเพมเตมหนาท

พลเมอง

การจดกจกรรมการเรยนรหนาทพลเมองใหบรรลเปาหมายตามจดเนนทง ๕ นน เพอใหเยาวชน มคณลกษณะทดของคนไทย เหนคณคาความสำาคญและมสวนรวมมอในการอนรกษศลปวฒนธรรม ขนบธรรมเนยมและประเพณไทย เหนคณคาและแสดงออกถงความรกชาต ยดมนในศาสนา และเทดทนสถาบนพระมหากษตรย เปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขดวยการดำาเนนชวตตามวถประชาธปไตย มสวนรวมทางการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความปรองดอง สมานฉนท สามารถอยรวมกนในสงคมแหงความหลากหลาย มการจดการความขดแยงและสนตวธ ตลอดทงเปนผมวนยในตนเองดวยการประพฤตตนเปนคนซอสตยสจรต ขยนหมนเพยร อดทน ใฝหาความร ตงใจปฏบตหนาท และยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

การจดการเรยนรใหบรรลเปาหมายดงกลาวนน ผสอนจะตองใชกระบวนการ เทคนค วธสอนทมขนตอนเนนสการปฏบตจรง อกทงยงตองใชกระบวนการคดทหลากหลายในการจดกจกรรมการเรยนรอกดวย ทงน ในการจดการเรยนการสอนในแตละระดบชนจะมผลการเรยนรทกำาหนดไวอยางชดเจนทจะนำาพาผเรยนบรรลตามเปาหมายทกำาหนด ดงนน ผสอนจงควรแสวงหาและเลอกใช กระบวนการ เทคนค วธสอนอยางเหมาะสม ซงตวอยางกระบวนการ วธสอน วธคดทนำาเสนอนเปน

เพยงสวนหนงทสามารถนำาไปใชในการจดการเรยนรได

๑. การจดการเรยนรโดยใชทกษะกระบวนการเผชญสถานการณ (Conflict Situation Skills)

ทกษะกระบวนการเผชญสถานการณเปนกระบวนการเรยนรอยางหนงทฝกใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ไดมโอกาสสมพนธกบสงทจะเรยนร หรอมกลยาณมตร ชวยใหเกดการเรยนร และสามารถนำาประสบการณจากการเรยนรนนมาเปนแนวทางในการเลอกและตดสนใจ โดยผานการวเคราะหและประเมนคา เพอนำาไปสการปฏบตขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร

จากแนวคดของ สมน อมรววฒน ไดเสนอการใชกระบวนการเผชญสถานการณ ประกอบดวย ๔ ขนตอน คอ

ขนท ๑ การรวบรวม ขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความรและหลกการขนท ๒ การประเมนคาและประโยชนขนท ๓ การเลอกและการตดสนใจขนท ๔ การปฏบตการนำาทกษะกระบวนการเผชญสถานการณมาใชในการเรยนการสอน

ในโรงเรยน สามารถดำาเนนการตามขนตอนดงน๑. ขนนำาเขาสบทเรยน ผสอนอาจจะนำาสถานการณทเปนขาว ภาพ

ขาวจากแหลงตาง ๆ ซงเกดขนจรง บทความ หรอกรณศกษามากระตนใหผเรยนไดตอบคำาถามในประเดนสำาคญทผสอนกำาหนด เพอใหเกดความตระหนกในปญหาทเกดขน หรอเหนความสำาคญทจะตองศกษาในเรองทผสอนนำาเสนอ ซงเปนเรองทสอดคลองกบบทเรยน

๒. ขนสอน

๑) การรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอเทจจรง ความร และหลกการ

ขนตอนนเปนขนพนฐานของการเผชญสถานการณและการแกปญหา ผสอนอาจจะมอบหมายใหผเรยนไดไปศกษาคนควาหาความร เพอใหไดขอมลเกยวกบเรองทศกษา หรอขาวสารการกระทำาทสอดคลองกบเรองทศกษา ซงผสอนอาจจะหาแหลงขอมล ความรหรอแหลงขาวสารใหแกผเรยน

๒) การประเมนคณคาและประโยชนเมอผเรยนไดศกษาความร หรอขาวสารขอมล หรอ

สถานการณทผสอนมอบหมายแลว จะตองนำามาศกษาวเคราะหคณคา หรอประโยชน ในขนตอนนจะตองฝกใหผเรยนรจกหลกและวธการคดในรปแบบตาง ๆ เพอใหไดขอคดวาสถานการณ หรอขอมลทไดศกษานนมคณคามากนอย หรอมประโยชนเพยงไร อาจจะใชเกณฑหรอวธการประเมนตามความเหมาะสม ซงอาจจะใชเกณฑดานคณธรรม จรยธรรม เกณฑมาตรฐานและคานยมของสงคม หรอกรอบทฤษฎ การคดประเมนคามความสำาคญและมผลตอการเลอกการตดสนใจ ในขนการประเมนคณคาน ผสอนอาจจะจดทำาเปนแบบฝกหรอมคำาถามเพอฝกใหผเรยนไดรจกวเคราะห เพอเปนพนฐานของการประเมนคา และประโยชนหรอโทษของเรองทศกษากได

๓) การเลอกและการตดสนใจขนตอนน จะเปนขนตอนทตอเนองจากขนตอนท ๒ เมอผเรยน

ไดประเมนคณคาและประโยชนจากขอมลและขาวสารแลว จะมองเหนชองทางวาถาตนเองไดประสบกบสถานการณดงกลาวหรอสถานการณทคลายคลงกนนน ผเรยนจะสามารถเลอกและตดสนใจอยางไร จงจะถกตองหรอไดรบประโยชนอยางแทจรง เพอจะไดไมเกดปญหาจากการตดสนใจทผดพลาด ในขนนผสอนอาจจะสรางสถานการณทเปนกรณตวอยางปญหาในชวตจรงของผเรยน อาจจะเปนปญหาในครอบครว โรงเรยน

สงคม และตงประเดนคำาถามใหผเรยนไดฝกทกษะในการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาอยางมหลกการ

๔) การปฏบตเมอผเรยนไดฝกทกษะตงแตขนการรวบรวมขาวสาร ขอมล ขอ

เทจจรง ความรและหลกการ ไดฝกการประเมนคณคาและประโยชน ตลอดจนการเลอกและตดสนใจไปแลว ขนตอนทสำาคญ คอควรจะฝกใหผเรยนไดรจกนำาไปปฏบต ซงในบางสถานการณ ผเรยนสามารถนำาไปปฏบตไดจรง จะทำาใหผเรยนไดพสจนวาการทตนไดตดสนใจเลอกนน เมอนำาไปปฏบตจรงแลว ไดผลดหรอไดรบประโยชนอยางไร ตดสนใจถกตองหรอไม แตในกรณสถานการณนนไมเหมาะสมกบการนำาไปปฏบตดวยตนเอง ผสอนอาจจะออกแบบกจกรรมใหผเรยนไดพสจนความรในแงปฏบต โดยการสมภาษณจากบคคล ผทมประสบการณหรอผมความร หรอจากผลงานของนกวชาการ ทไดพสจนหรอทดลองปฏบตแลวเปนการยนยนและเปนการสนบสนนการตดสนใจของผเรยน๓. ขนสรป เมอผสอนไดดำาเนนการใหผเรยนทำากจกรรมจนครบทกขนตอนของกระบวนการเผชญสถานการณแลว ผสอนควรใหผเรยนไดชวยกนสรปแนวคดหรอความรและประสบการณทตนไดรบเปนการยำาเตอนใหเกดความกระจางชดขน

๔. ขนการวดและการประเมนผล ผสอนควรมวธการวดและการประเมนผลใหครอบคลมทงดานพทธพสย จตพสยและทกษะพสย มการกำาหนดเครองมอวดและประเมน พรอมทงกำาหนดเกณฑการวดและการประเมนผลใหชดเจน

ประโยชน๑. ทำาใหผเรยนไดฝกทกษะการคนควาหาความรจากแหลงขอมลตาง

ๆ อยางหลากหลาย ตลอดจนเปนผททนตอเหตการณปจจบน ทำาใหเปนบคคลแหงการเรยนร

๒. ผเรยนรจกวเคราะหสถานการณ วเคราะหขอมลขาวสารทไดรบมาอยางเปนผทรเทาทน มหลกเกณฑในการวเคราะหสถานการณอยางหลากหลาย โดยคำานงถงเกณฑมาตรฐานของสงคมและเกณฑดานคณธรรมจรยธรรม

๓. ผเรยนรจกการเลอกและการตดสนใจ โดยอาศยพนฐานจากสถานการณทเกดขนจรง ซงมหลากหลาย เพอนำาไปประยกตใชในชวตปจจบน เนองจากผเรยนไมอาจจะเผชญสถานการณทรนแรง หรอรายแรงไดจรง แตการทไดเรยนรตวอยางเหตการณจรง จะทำาใหผเรยนสามารถฝกทกษะการเลอกและการตดสนใจในการแกปญหาอยางมหลกการ

๔. ผเรยนสามารถปฏบตตนในการเผชญสถานการณและแกปญหาชวตจรง ซงจะตองใชวธการปฏบต โดยอาศยหลกธรรมของศาสนามาเปนแนวทาง เพอใหการปฏบตตนบรรลผลโดยมการฝกฝนตนเองใหมสตสมปชญญะ รเทาทนปญหาและสถานการณทกำาลงเผชญเพอจะไดปฏบตตนไดอยางถกตอง การเผชญสถานการณมหลายระดบ ทงในบคคล ครอบครว ชมชน และประเทศชาต ตลอดจนระดบโลก ซงทกระดบจะมการแกปญหาโดยใชวธคดอยางถกตองขอจำากด

การจดกจกรรมการเรยนการสอนทจะไดผลบรรลจดประสงคของเรองทจะสอนนน จะตองใชเวลามาก ผสอนตองออกแบบกจรรมใหผเรยนไดศกษาความร และฝกปฏบตนอกหองเรยนบาง ซงทำาใหผสอนบางคนจะเหนวาเปนเรองยงยาก มองขามการเลอกนำาทกษะกระบวนการเผชญสถานการณไปใชกบการเรยนการสอน

๒. การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการ (Learning Process)

การจดการเรยนรทเนนกระบวนการ เปนการจดการเรยนรทใหผเรยนเกดการเรยนรตามขนตอน อยางตอเนองจนบรรลตามเปาหมายทกำาหนด ผสอนเปนผวางแผนนำาผ

เรยนผานขนตอนตางๆของกระบวนการ ทละขนอยางเขาใจตรงกน ครบวงจร ผเรยนเขาใจและรบรขนตอนของกระบวนการนน และยงสามารถนำากระบวนการนนไปใชในสถานการณใหมได และสามารถนำาไปใชในชวตประจำาวนจนเปนนสยกระบวนการไมใชวธสอนแตเปนแนวทางในการดำาเนนงานเรองใดเรองหนงอยางมลำาดบขนตอนตอเนองกนตงแตตนจนจบ ทำาใหงานสำาเรจตามเปาหมายอยางมประสทธภาพ กระบวนการเปนทกษะทจำาเปนและตองฝกฝนใหผเรยนมทกษะในการทำางาน ดงนน ผสอนจะตองจดกจกรรมการสอนทเปนขนตอนชดเจน และควรมหลกการจดกจกรรมดงน๑. กจกรรมตองมความนาสนใจ นาตดตาม ไมนาเบอหนาย๒. มความเหมาะสม สามารถทำาใหผเรยนบรรลจดประสงคการเรยนร๓. เปนกจกรรมทสรางสรรค ทาทายความสามารถ ยวยใหผเรยนรวมกจกรรมและสนองตอการเรยนรของผเรยน๔. กจกรรมตองสอดคลองกบธรรมชาตของรายวชา และสอดคลองกบจดประสงค๕. กจกรรมตองเนนใหผเรยนปฏบตกจกรรมดวยตนเอง คนพบการเรยนรและสรปผลการเรยนร ดวยตนเอง ผเรยนรจกวางแผนการเรยนรดวยตนเอง๖. ผเรยนตองไดฝกทกษะรายบคคล ฝกการทำางานเปนกลม วเคราะหเปน มองเหนแนวทางในการ แกปญหา สามารถทำางานไดอยางเปนระบบในการจดการเรยนการสอนเรองใดเรองหนงเพอใหบรรลเปาหมายหรอจดประสงคการเรยนร ผสอน อาจใชกระบวนการหลากหลาย อาจเปน ๒ –๓ กระบวนการกได

กระบวนการทสามารถนำามาใชในการเรยนรหนาทพลเมอง ไดแก

๑. กระบวนการสรางความตระหนก เปนกระบวนการทตองการใหผเรยนสนใจ เอาใจใส รบร เหนคณคาของสงทกำาหนดหรอสงทศกษา และเกดความคดทจะหาวธแกปญหา ซงมขนตอนดงน

๑) สงเกต ผสอนจดสถานการณ หรอใหขอมลทเกยวของ ใหผเรยนสนใจ รบร เอาใจใส และเหนคณคา๒) วเคราะหวจารณ ใหตวอยาง สถานการณ ประสบการณตรง เพอใหผเรยนจำาแนกแจกแจงหาสาเหตของสถานการณทกำาหนด หรอสถานการณตรง พจารณาผลเสยทเกดขนทงระยะสน และระยะยาว๓) สรป ใหผเรยนอภปรายหาเหตผล ขอมลมาสนบสนนความคดเหนของตนเพอประเมนคณคาของสงทศกษา และวางเปาหมายเพอพฒนาตอไป๒. กระบวนการสรางคานยม เปนกระบวนการทกำาหนดทศทาง หรอแนวทางในการดำารงชวตทถกตอง เหมาะสม มขนตอนดงน ๑) สงเกต ตระหนก ผสอนใหผเรยนสงเกตภาพเหตการณ สถานการณ แลวพจารณาสงทกำาหนดใหวาคออะไร เหมาะสมหรอไม ควรอนรกษหรอไม เพราะเหตใด ๒) ประเมนเชงเหตผล ใหผเรยนประเมนสงทกำาหนดใหวาคออะไร ดหรอไม เพราะเหตใด ผเรยนชอบหรอไมชอบ เพราะเหตใด ๓) กำาหนดคานยม ผเรยนแตละคนแสดงความเชอ ความพอใจ ในการกระทำา สถานการณตาง ๆ พรอมเหตผล ๔) วางแนวปฏบต ผเรยนชวยกนกำาหนดแนวทางปฏบตตามเหตผลทผเรยนกำาหนด โดยมผสอนรวมรบทราบกตกา การกระทำา ๕) ปฏบตดวยความชนชอบ ผเรยนปฏบตตามคานยมทตนกำาหนด เมอเกดความชนชอบ กจะปฏบตดวยความเตมใจและเหนคณคา๓. กระบวนการสรางเจตคต เปนกระบวนการทแทรกอยในทกเนอหา เปนความรสกทมตอสงทเรยน อาจเปนความคด หลกการ การกระทำา เหตการณ สถานการณ เปนตน มขนตอนดงน ๑) สงเกต ผสอนเสนอขอมล รปภาพ สถานการณ ใหผเรยนพจารณาการกระทำาทปรากฏวาผเรยนมความรสกอยางไร ดหรอไม เชน

ภาพคนทงขยะลงแมนำาลำาคลอง ผเรยนรสกอยางไร ชอบหรอไมชอบเพราะเหตใด ๒) วเคราะห ใหพจารณาผลทเกดขน ผลทตามมา แยกเปนการกระทำาทเหมาะสม ไดผลเปนทนาพอใจ หรอการกระทำาทไมเหมาะสม ไดผลไมเปนทนาพอใจ ๓) สรป ผเรยนสรปความรสก ความคดเหนอยางมเหตผลวาจะเลอกปฏบตอยางไร แนวความคดทถกตองควรเปนอยางไร ๔. กระบวนการกลม เปนกระบวนการทฝกใหทำากจกรรมสำาคญคอ ๑) มผนำาและมการแบงหนาทรบผดชอบ กระบวนการกลมจะตองมการรวมกลมตงแต ๒ คนขนไป มบทบาทแตกตางกนไปตามหนาท คอ ผนำากลม และสมาชกในกลม ผนำากลมจะทำาหนาทนำาในความคด เสนอความคด ประสานความคด กระตนใหสมาชกคดวางแผน และกำาหนดภาระงาน รวมทงตดตามประสานสมพนธเพอใหงานนนสำาเรจดวยด ถาในกลมมบคคลทมภาวะความเปนผนำาหลายคนกตองผลดเปลยนกนเปนผนำา หรอผตาม มการเสนอความคดเหน รบฟงความคดเหนของสมาชกอยางมเหตผล มการแบงหนาทความรบผดชอบ แตตองชวยเหลอกนเมอมปญหา ๒) การวางแผน มการระดมพลงสมอง วางแผนการทำางาน กำาหนดจดประสงค และขนตอน หรอวธการดำาเนนการ ๓) ปฏบตตามแผน เมอวางแผนงานดวยการพจารณาไตรตรองจากกลมอยางดแลว สมาชกในกลมจะปฏบตตามแผนดวยความรบผดชอบ ๔) ประเมนผลการปฏบตงาน ระหวางการดำาเนนงานตามแผน ผนำากลมและสมาชกจะตองตดตามผลการปฏบตงานเปนระยะๆ เพอแกไขหรอปรบปรงงานใหดขน ๕) ปรบปรงและพฒนา มการประเมนผลรวมและชนชมในผลงานของกลม หากยงไมเปน

ทพอใจ หรอไดแนวทางทยงไมเหมาะสมจะตองมการปรบปรงและพฒนาตอไป ๕. กระบวนการปฏบต เปนกระบวนการททำาใหผเรยนฝกปฏบตจนเกดทกษะ เกดความชำานาญจนสามารถทำาไดอยางคลองแคลว มขนตอนดงน ๑) สงเกตรบร ใหผเรยนไดเหนตวอยางทหลากหลายจนเกดความเขาใจและเกดความคดรวบยอด ๒) ทำาตามแบบ ใหผเรยนทำาตามตวอยางทแสดงใหเหนทละขนตอนจากพนฐานไปสงานทยงยากซบซอนยงขน ๓) ทำาเองโดยไมมแบบ ใหผเรยนปฏบตเองโดยไมตองดตวอยาง เปนการฝกใหทำาเองตงแตตนจนจบ ๔) ฝกใหชำานาญ การฝกขนนผเรยนจะสามารถปฏบตดวยความชำานาญจากการฝกปฏบตดวยตนเอง หรอทำาไดดวยตนเองอยางอตโนมตจากงานชนเดม หรองานทผสอนกำาหนดใหใหม ๖. กระบวนการสรางความคดรวบยอด เปนกระบวนการทตองการใหผเรยนเกดการรบร บอกได อธบายได และเขาใจในสงทเรยน วาคออะไร หมายถงสงใด มขนตอนดงน ๑) สงเกต ใหผเรยนรบร ศกษา พจารณาสงทผสอนนำาเสนอ วามลกษณะอยางไร เชน ยกตวอยางภาพ คำา ขอความตาง ๆ ใหผเรยนพจารณา ๒) จำาแนกความแตกตาง ใหผเรยนบอกขอแตกตางของสงทสงเกตวาตางกนอยางไร ๓) หาลกษณะรวม ใหผเรยนพจารณาภาพรวมของสงทสงเกต รบร วามอะไรทเหมอนกนหรอคลายคลงกน ซงเปนแนวทางในการนำาไปสรปเปนหลกเกณฑ วธการ คำาจำากดความ หรอนยามได

๔) ระบชอความคดรวบยอด ใหผเรยนระบวาสงทรบร สงทกำาหนดใหคออะไร เรยกวาอะไร หรอมวธการอยางไร ๕) ทดสอบและนำาไปใช ใหผเรยนนำาความรไปทดลอง ทดสอบ สงเกต ทำาแบบฝกหด ปฏบต หรอตรวจสอบคำาตอบดวาใชหรอไม นำาไปใชตามคณลกษณะทผเรยนรบรมาหรอไม เพอประเมนความร ๗. ทกษะกระบวนการ ๙ ประการ เปนกระบวนการปฏบตหรอกระบวนการทำางานทครบขนตอนตงแตแรกเรมจนแลวเสรจอยางดมคณภาพเปนทนาพอใจ ทกษะกระบวนการเปนวธการทำางานทผเรยนควรฝกปฏบตจนเปนนสย ไมวาปฏบตงานใดๆ กสามารถปฏบตไดจนสำาเรจเปนอยางด มประสทธภาพ ผสอนจะใชทกษะกระบวนการ ๙ ประการ หรออาจเรยกสน ๆ วา ทกษะกระบวนการ สอดแทรกในการสอนได ขนตอนของทกษะกระบวนการ ๙ ประการ มดงน

1) ตระหนกในปญหาและความจำาเปน ผสอนยกสถานการณตวอยางใหผเรยนเขาใจและตระหนก

ในปญหาและความจำาเปนของเรองทจะศกษา หรอเหนประโยชน เหนความสำาคญของเรองทจะศกษานน ๆ หรออาจยกกรณตวอยางทสะทอนใหเหนสภาพทเปนปญหาความขดแยงของเรองทศกษาโดยใชสอประกอบ เชน รปภาพ วดทศน สถานการณจรง ขาว กรณตวอยาง สไลด การอภปราย การซกถาม การพาไปดสถานการณทเปนจรง ฯลฯ กระตนใหผเรยนเหนสภาพปญหา เหนความจำาเปนดวยตนเอง

๒) คดวเคราะห วจารณ ผสอนกระตนใหผเรยนคดวเคราะห วจารณ ตอบคำาถาม หรอทำาแบบฝก โดยการแสดงความคดเหนเปนกลม หรอรายบคคล เพอใหผเรยนเหนสาเหตของปญหานน ๆ

๓) สรางทางเลอกอยางหลากหลาย เปดโอกาสใหผเรยนแสวงหาทางเลอกในการแกปญหาอยางหลากหลาย โดยรวมกนวเคราะหขอด ขอเสย หรอขอจำากด

๔) ประเมนและเลอกทางเลอกทเหมาะสม ใหผเรยนวเคราะหและตดสนทางเลอก โดยพจารณาขอดขอเสย ขอจำากด ปจจย วธดำาเนนงาน ผลผลตตางๆ เปนตน และเลอกแนวทางทเหมาะสมทสดจากการอภปรายหรอระดมพลงสมองของกลม

๕) กำาหนดและลำาดบขนตอนในการปฏบต ใหผเรยนรวมกนวางแผนปฏบตงานดงน

o การศกษาขอมลขนพนฐานo กำาหนดวตถประสงคo กำาหนดขนตอนการทำางานo กำาหนดผรบผดชอบo กำาหนดระยะเวลาการทำางานo กำาหนดวธการวดผลและประเมนผล

๖) ปฏบตดวยความชนชอบ เมอกำาหนดขนตอนการทำางานแลว ผเรยนกจะปฏบตงานตามแผน ผสอนจะตดตาม ดแล ชวยเหลอ เมอมปญหา หากไมมปญหาขณะปฏบตงานนน ผเรยนกจะทำางานดวยความสนใจ กระตอรอรน และเพลดเพลนในการทำางาน ผสอนควรชมเชยเพอใหขวญกำาลงใจ๗) ประเมนระหวางปฏบต ในระหวางทำางานนนอาจมปญหา และอปสรรคบางใหผเรยนประเมนผลการทำางานวามปญหาอยางไร มอปสรรคอะไร ควรหาทางแกปญหาอยางไร นำาไปปรบปรงในการทำางานขนตอนตอไป ๘) ปรบปรงใหดขนอยเสมอ ใหผเรยนนำาผลการประเมนมาแกไขปญหาเพอปรบปรงงานใหดขนและมประสทธภาพยงขน๙) ประเมนผลรวมเพอใหเกดความภมใจ เมอผเรยนปฏบตงานตามแผนจนแลวเสรจ ผเรยนสรปผลการดำาเนนงานในภาพรวม เปรยบเทยบกบสภาพผลงานกอนดำาเนนการและหลงการดำาเนนการ หรอเปรยบเทยบกบวตถประสงคทกำาหนดวาไดผลเปนทนาพอใจหรอไม มผลพลอยไดอน ๆ อยางไร มผลกระทบอยางไร ผเรยนมความพอใจ ภมใจในผลงานของตนหรอกลมเพยงใด และควรเผยแพรใหผอนรบรดวย

ในการจดการเรยนรโดยใชทกษะกระบวนการ ๙ ประการน บางขนตอนผสอนอาจรวมขนตอนกได แมจะเขยนไมครบ ๙ ขน แตในการปฏบตจรงจะตองครบวงจรของการทำางาน คอ มการวางแผน มการปฏบตและมการประเมนผล กถอวาเปนทกษะกระบวนการได ในการเขยนแผนการจดการเรยนร ผสอนควรศกษากระบวนการตาง ๆและสอนกระบวนการควบคกนไปกบเนอหา เพอไมใหหลงกระบวนการ ผสอนอาจเขยนขนตอนของกระบวนการกำากบไวหนาขอกได

๓. การจดการเรยนรแบบโมเดลซปปา (CIPPA Model)

โมเดลซปปา (CIPPA Model) เปนแนวคดในการจดการเรยนการสอน ของ ทศนา แขมมณ ซงมาจากแนวคดทางการศกษาของ จอหน ดวอ (John Dewey) ซงเปนผคดเรองการเรยนรโดยการกระทำา (Learning by Doing) ผเรยนเรยนรโดยการลงมอปฏบต ผสอนเปนผจดประสบการณการเรยนรใหแกผเรยน ผเรยนมสวนรวม (Active Participation) โดยการมสวนรวมอยางกระตอรอรน มใจจดจอผกพนกบสงททำา ศกษา คนควา รวบรวมขอมล แลกเปลยนความคดและประสบการณระหวางกน ผเรยนรจกสรางองคความรดวยตนเอง ไดเรยนรกระบวนการคกบการปฏบต และสามารถนำาไปประยกตใชไดอยางมประสทธภาพ

การจดการเรยนร CIPPA Model มาจากแนวคดหลก ๕ แนวคด ซงเปนแนวคดพนฐานในการจดการศกษาไดแก1. แนวคดการสรางความร (Constructivism)๒. แนวคดเรองกระบวนการกลมและการเรยนแบบรวมมอ (Group Process and Cooperative Learning)๓. แนวคดเกยวกบความพรอมในการเรยนร (Learning Readiness)๔. แนวคดเกยวกบการเรยนรกระบวนการ (Process Learning)๕. แนวคดเกยวกบการถายโอนการเรยนร (Transfer of Learning)

การจดกจกรรมการเรยนรในการจดกจกรรมการเรยนรโดยใชโมเดลซปปา (CIPPA Model) ตามรปแบบของทศนา แขมมณ (๒๕๔๘: ๒๘๓ ๒๘๔– ) มขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรดงน

ขนท ๑ การทบทวนความรเดมขนนเปนการดงความรเดมของผเรยนในเรองทจะเรยน เพอชวยใหผเรยนมความพรอมในการเชอมโยงความรใหมกบความรเดมของตน ผสอนอาจใชวธการตางๆ ไดอยางหลากหลาย เชน ผสอนอาจใชการสนทนาซกถามใหแกผเรยนเลาประสบการณเดม หรอใหผเรยนแสดงโครงความรเดม (Graphic Organizer) ของตน

ขนท ๒ การแสวงหาความรใหมขนนเปนการแสวงหาขอมลความรใหมของผเรยนจากแหลงขอมล หรอแหลงความรตางๆ ซงผสอนอาจจดเตรยมมาใหผเรยนหรอใหคำาแนะนำาเกยวกบแหลงขอมลตาง ๆ เพอใหผเรยนไปแสวงหากได ในขนนผสอนควรแนะนำาแหลงความรตางๆ ใหแกผเรยนตลอดทงจดเตรยมเอกสารสอตางๆ

ขนท ๓ การศกษาทำาความเขาใจขอมล/ความรใหม และเชอมโยงความรใหมกบความรเดม ขนนเปนขนทผเรยนศกษาและทำาความเขาใจกบขอมล/ความรทหาได ผเรยนสรางความหมายของขอมล / ประสบการณใหม โดยใชกระบวนการตางๆ ดวยตนเอง เชน ใชกระบวนการคดและกระบวนการกลมในการอภปรายและสรปความเขาใจเกยวกบขอมลนนๆ ซงจำาเปนตองอาศยความเชอมโยงกบความรเดมในขนนผสอนควรใชกระบวนการตางๆ ในการจดกจกรรม เชน กระบวนการคด กระบวนการกลม กระบวนการแสวงหาความร กระบวนการแกปญหา กระบวนการสรางลกษณะนสย กระบวนการทางสงคม เพอใหผเรยนสรางความรขนมาดวยตนเอง

ขนท ๔ การแลกเปลยนความรความเขาใจกลม

ขนนเปนขนทผเรยนอาศยกลมเปนเครองมอในการตรวจสอบความรความเขาใจของตน รวมทงขยายความรความเขาใจของตนใหกวางขน ซงจะชวยใหผเรยนไดแบงปนความรความเขาใจของตนแกผอน และไดรบ ประโยชนจากความรความเขาใจของผอนไปพรอม ๆ กน ผเรยนแตละคนในกลมจะชวยเหลอกน

ขนท ๕ การสรปและการจดระเบยบความรขนนเปนขนของการสรปความรทงความรเดมและความรใหม และจดสงทเรยนใหเปนระเบยบ เพอชวยใหผเรยนจดจำาสงทเรยนรไดงายผสอนควรใหผเรยนสรปประเดนสำาคญประกอบดวยมโนทศนหลกและมโนทศนยอยของความรทงหมด แลวนำามาเรยงใหไดสาระสำาคญครบถวน ผสอนอาจใหผเรยนจดเปนโครงสรางความร จะชวยสรางความรและจดจำาขอมลไดงาย

ขนท ๖ การปฏบตและ/หรอการแสดงผลงานขนนจะชวยใหผเรยนไดมโอกาสแสดงผลงานการสรางความรของตนเองใหผอนรบร เปนการชวยใหผเรยนไดตอกยำาหรอตรวจสอบความเขาใจของตนเอง และชวยสงเสรมใหผเรยนใชความคดสรางสรรค แตหากตองมการปฏบตตามขอมลทได ขนนจะเปนขนปฏบตและมการแสดงผลงานทไดปฏบตดวย ในขนนผเรยนสามารถแสดงผลงานดวยวธตางๆ เชน การจดนทรรศการ การอภปราย การแสดงบทบาทสมมต เรยงความ วาดภาพ ฯลฯ และอาจจดใหมการประเมนผลงานโดยมเกณฑทเหมาะสม

ขนท ๗ การประยกตใชความรขนนเปนขนการสงเสรมใหผเรยนไดฝกฝนการนำาความรความเขาใจของตนเองไปใชในสถานการณตาง ๆ ทหลากหลาย เพอความชำานาญ ความเขาใจ ความสามารถในการแกปญหาและความจำาเปนในเรองนน ๆ เปนการใหโอกาสผเรยนใชความรใหเปนประโยชน เปนการสงเสรมความคดสรางสรรค

หลงจากประยกตใชความร อาจมการนำาเสนอผลงานจากการประยกตอกครงกได หรอไมมการนำาเสนอผลงานในขนท ๖ แตนำามารวมแสดงในตอนทายหลงขนการประยกตใชกไดเชนกนขนท ๑ ๖ เปนกระบวนการของการสรางความร – (Construction of Knowledge)ขนท ๗ เปนขนตอนทชวยใหผเรยนนำาความรไปใช (Application) จงทำาใหรปแบบนมคณสมบตครบถวนตามหลก CIPPAประโยชน๑. ผเรยนรจกการแสวงหาขอมล ขอเทจจรงจากแหลงการเรยนรตางๆ และสามารถเชอมโยง ความรใหมกบความรเดมเพอนำามาใชในการเรยนร๒. ผเรยนไดฝกทกษะการคดทหลากหลาย เปนประสบการณทจะนำาไปประยกตใชในชวตประจำาวน๓. ผเรยนรจกการทำางานรวมกบผอน รจกวธการแลกเปลยนเรยนรรวมกนขอจำากดผเรยนจะตองมความรบผดชอบในการทำากจกรรมตางๆ รวมกบกลม จงจะทำาใหผลงานบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ

๔. การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร (Inquiry Process)

การจดการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร เปนกระบวนการทสงเสรมใหผเรยนไดสบคนเสาะหา สำารวจ ตรวจสอบ และคนควาดวยวธการตาง ๆ จนเกดความเขาใจและรบรความรนนอยางมความหมาย เปนการพฒนากระบวนการคดระดบสงใหแกผเรยน ฝกใหสงเกต การถาม ตอบ การสอสารเชอมโยงบรณาการการนำาเสนอ สราง–องคความร โดยมผสอนเปนผกำากบ ควบคม ใหคำาปรกษา ชแนะ ชวยเหลอ

กระตนใหผเรยนอยากรอยากเหน และสบเสาะหาความรจากการถาม พยายามหาคำาตอบ หรอสรางองคความรใหมดวยตนเองผานกระบวนการคด กระบวนการปฏบต และสามารถนำาไปประยกตใชในการดำาเนนชวตการจดกจกรรมการเรยนร

๑. ขนสรางความสนใจ (Engagement) เปนการนำาเขาสบทเรยนโดยนำาเรองทสนใจ อาจมาจากเหตการณทกำาลงเกดขนอยในชวงเวลานน หรอเชอมโยงกบความรเดมทเรยนมาแลว เปนตวกระตนใหนกเรยนสรางคำาถามเปนแนวทางทใชในการสำารวจตรวจสอบอยางหลากหลาย

๒. ขนสำารวจและคนหา (Exploration) เมอทำาความเขาใจในประเดนหรอคำาถามทสนใจ มการกำาหนดแนวทางการสำารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน กำาหนดทางเลอกทเปนไปได ลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตาง ๆ วธการตรวจสอบอาจทำาไดหลายวธ เชน การทดลอง กจกรรมภาคสนาม การศกษาขอมลจากเอกสารตางๆ

๓. ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation) เมอไดขอมลเพยงพอ จงนำาขอมลทไดมาวเคราะห แปรผล สรปผล นำาเสนอผลทไดในรปแบบตาง ๆ เชน บรรยายสรป สรางแบบจำาลอง หรอรปวาด

๔. ขนขยายความร (Elaboration) เปนการนำาความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดม แนวคดทไดจะชวยเชอมโยงกบเรองตางๆ ทำาใหเกดความรกวางขน

๕. ขนประเมน (Evaluation) เปนการประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตาง ๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไร และมากนอยเพยงใด จากนนจะนำาไปสการนำาความรไปประยกตใชในเรองอน ๆประโยชนกระบวนการสบเสาะหาความรชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรทงเนอหา หลกการ ทฤษฎ ตลอดจนการลงมอปฏบตเพอใหไดความร ขอจำากด

ผสอนจะตองลดบทบาทของการเปนผอธบายในขนท ๓ ผสอนจะเปนเพยงผเสนอแนะ ใหคำาแนะนำาและยอมรบฟงความคดเหนของผเรยน

๕. วธสอนแบบธรรมสากจฉา (The Use of Dhammasakaccha)

วธสอนแบบธรรมสากจฉา เปนวธสอนทใชหลกการสนทนาเปนสำาคญ เปนการสนทนาแลกเปลยนความคดเหนและอภปรายรวมกน ซงอาจจะเปนการสนทนาระหวางผสอนและผเรยน หรออาจเปนการสนทนาอภปรายรวมกนในหมผเรยน วธการสอนแบบธรรมสากจฉาเปนวธการทพระพทธเจาทรงใชบอย วธหนง พระพทธเจามกทรงใชถามนำาคสนทนาเขาสความเขาใจธรรมะ ทรงสงเสรมใหมการสนทนากนในหมสาวกปจจบนนกการศกษาไดนำาหลกการสอนแบบธรรมสากจฉามาประยกตใชในการจดการเรยนร โดยแทรกวธคดตามหลกพทธธรรมเขาไปในกระบวนการจดกจกรรมการเรยนร วธคดตามหลกพทธธรรมทพระพรหมคณาภรณ (ประยทธ ปยตโต) ไดอธบายวธคดแบบโยนโสมนสการไว ๑๐ วธ คอ วธคด แบบสบสาวปจจย วธคดแบบแยกแยะสวนประกอบ วธคดแบบรเทาทนธรรมดา วธคดแบบอรยสจหรอแบบแกปญหา วธคดตามหลกการและความมงหมาย (วธคดแบบอรรถสมพนธ) วธคดแบบคณโทษและทางออก วธคดแบบคณคาแทและคณคาเทยม วธคดแบบอบายปลกเราคณธรรม วธคดแบบเปนอยในปจจบน และวธคดวเคราะหในลกษณะตาง ๆ (วธคดแบบวภชชวาท)ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร

สมน อมรววฒน และ สคนธ สนธพานนท ไดเสนอหลกการในการจดระบบการเรยนการสอนแบบธรรมสากจฉาไววา ผเรยนจะตองรจกแสวงหาความร เพอนำามาเปนพนฐานในการคดวเคราะหและประเมนคาความร รวมสนทนาอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกน วจารณ พดโตตอบกน และซกถาม

กนอยางมเหตผล และสามารถนำาผลการคดวเคราะหไปพสจนความรดวยการปฏบต ผเรยนตองปฏบตตนเปนกลยาณมตร๑. ขนนำาเขาสบทเรยน ผสอนนำาขาว หรอสถานการณตาง ๆ มาเสนอผเรยน เพอใหเหนปญหาและหาแนวทางในการแกไขปญหา และเหนคณคาของการแกปญหาอยางถกตอง๒. ขนสอน ๑) แสวงหาความร ผสอนออกแบบกจกรรมหรอกำาหนดประเดน เพอใหผเรยนแสวงหาความรดวยการคนควาหาความรจากเอกสาร ตำารา หนงสอประเภทตาง ๆ ปายนเทศ สออปกรณตาง ๆตลอดจนแหลงความรดานเทคโนโลย แลวนำามาแลกเปลยนความรและชวยกนสรป โดยมผสอนคอยชวยชแนะอยางมเมตตา ๒) คนพบความร / สนทนาแลกเปลยนความร ขณะทผเรยนแสวงหาความรดวยวธการตาง ๆ อยางหลากหลาย ผเรยนกยอมคนพบความรไปดวย ซงถาจะใหคนพบความรทตรงประเดนผสอนควรจดทำาใบงานกำาหนดหวขอ หรอตงประเดนคำาถามเพอเปนการกำากบผเรยนใหศกษาขอมลความรไดตรงตามเปาหมาย

๓) การวเคราะหและประเมนคาความร ผสอนควรไดนำาวธคดรปแบบตาง ๆ แทรกเขามา เพอใหผเรยนไดรจกวเคราะหและประเมนคาความรอยางมเหตผล ผสอนอาจนำากรณตวอยางมาใหผเรยนไดฝกคดหาสาเหตของปญหา หรอคดวธแกปญหาโดยใชวธคดวเคราะหแบบใดแบบหนง เชน วธคดตามหลกพทธธรรม คดวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ ฯลฯ ตอจากนนใหผเรยนไดฝกการสรปประเดนของขอมลความรและประเมนคาโดยวธแลกเปลยนความคดเหนกนในกลม และเสนอตอชนเรยน

๔) พสจนความรหรอขนปฏบต เปนขนทผสอนไดจดกจกรรมฝกปฏบต พสจนความร ใหผเรยนทกคนไดวางแผนการปฏบตตนและเลอกแนวปฏบต เพอนำาไปปฏบตจรงทงในเวลาเรยนและนอกเวลาเรยน โดยจะใหผเรยนเลอกแนวทางปฏบตตนทคลายคลงกนในกลมของตน เพอจะไดรถงปญหาและสาเหตของปญหาในการปฏบต และนำามาอภปรายรวมกนเพอหาแนวทางแกไข

ในขนปฏบตนผสอนควรใหเวลาผเรยนไดมโอกาสปฏบตจรงตามแนวทางทกลมของตนไดเลอกไว ซงอาจจะใชเวลาสก ๑ ๒ สปดาห เปน–อยางนอย

๓. ขนสรป ๑) ใหผเรยนทกคนสรปผลการปฏบตการและพสจนความร ตามทางเลอกของผเรยนแตละกลม โดยสมาชกแตละกลมนำาผลการสรปมาเลาสกนฟง ใหทราบถงผลการปฏบตวาเปนอยางไร มเรองใดทเปนปญหาอปสรรค หาสาเหตของปญหา และชวยกนเสนอแนวทางแกไข ถาบคคลใดไดผลดจากการปฏบต ใหชวยกนหาสาเหตของผลการปฏบตนน ซงอาจใชวธคดแบบทผเรยนคดวาเหมาะสม ๒) ใหนำาผลการสรปของแตละกลมมาแลกเปลยนกนดวยวธการตาง ๆ เชน พด เขยน ฯลฯ เพอแสดงความมนใจวาขอมลทไดรบการพสจนดวยการปฏบตนนเปนไปได มคณคา และปฏบตไดผลจรงประโยชน

การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชวธการสอนแบบธรรมสากจฉาน ผเรยนจะไดมสวนรวมในการอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกน ซงจะทำาใหผเรยนมความกระตอรอรนทจะแสวงหาความรเพอมาเปนพนฐานในการสนทนา อภปรายรวมกน ใชกระบวนการคดซงจะนำาไปสการตดสนใจปฏบต ขอจำากด

การฝกใหผเรยนใชทกษะการคดในขนวเคราะหและประเมนคาความร อาจตองใชเวลานานถาผสอนยงไมเคยฝกใหผเรยนใหรจกคดมากอน๖. วธสอนแบบแกปญหา (Problem Solving)

วธสอนแบบแกปญหา เปนวธสอนทมงเนนใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง เพอใหผเรยนคดเปน ทำาเปน และแกปญหาเปน ซงมรากฐานมาจากความจรงในชวตของมนษยทตองเผชญกบปญหาตาง ๆ ทกขณะ ดงนน ถามนษยรจกแกปญหาไดกจะสามารถดำาเนนชวตอยในสงคมไดอยางราบรน นอกจากนนยงเปนวธสอนทเปนไปตามหลกจตวทยาแหงการเรยนรทวา การเรยนรจะเกดขนไดเมอมปญหาเกดขน“ ”ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนร ขนท ๑ ตงปญหา ผสอนสามารถดำาเนนการใหผเรยนเกดปญหาหรอขอสงสย เชน การใชคำาถามนำาสปญหา การเลาประสบการณหรอเหตการณในชวตประจำาวน หรอการสรางสถานการณใหเกดปญหา ใหผเรยนคดคำาถาม หรอปญหาขนท ๒ ตงสมมตฐาน เปนขนตอนทใชเหตผลในการคดวเคราะหปญหาและคาดคะเนคำาตอบ พจารณาแยกปญหาใหญออกเปนปญหายอย แลวคดอยางเปนระบบ โดยนำาความรความเขาใจ ขอมล และประสบการณเดมทเคยศกษามาแลวมาคดแกปญหา คาดคะเนคำาตอบขนท ๓ วางแผนแกปญหา หรอออกแบบวธการหาคำาตอบจากสมมตฐานทตงไว โดยศกษาถงสาเหตทเกดปญหาขน และใชเหตผลในการคดหาวธการแกปญหาไดตรงกบสาเหต ซงจะตองสรางทางเลอก หรอวธการแกปญหาใหหลากหลาย แลวใชเหตผลในการพจารณาเลอกวธแกปญหาทดทสด มความเปนไปไดมากทสด พรอมทงเตรยมอปกรณ เครองมอทจะใชใหพรอม

ขนท ๔ เกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล เมอกำาหนดหรอวางแผนแกปญหาแลวผเรยน

ลงมอปฏบตตามแผนทวางไว จดบนทกขอมลทไดเพอนำาเสนอขอมล ผานการวเคราะหและการตรวจสอบความถกตองของขอมล จดกระทำาขอมล แลวนำาเสนอขอมลในรปแบบทเขาใจไดงาย

ขนท ๕ สรปผล เปนขนทนำาขอมลมาพจารณา แปลความหมายระหวางสาเหตกบผลทเกดขน เพอหาคำาตอบตามสมมตฐานแลวจงสรปเปนหลกการกวาง ๆ

ขนท ๖ การตรวจสอบและการประเมนผล เมอไดขอสรปเปนหลกการกวาง ๆ แลวนำามาพจารณาอกครงวาขอสรปนาเชอถอหรอไมประโยชน วธสอนแบบแกปญหามประโยชนตอผเรยน ทำาใหไดคดแกปญหาดวยตนเอง ฝกการสงเกต วเคราะห การหาเหตผล ใชขอมลในการตดสนใจ ทำาใหมประสบการณตรงดวยการลงมอปฏบตขอจำากด

ปญหาทเสนอตองนาสนใจ และเหมาะสมกบวยของผเรยน ผสอนตองมความสามารถในการชวยใหคำาแนะนำาในการแกปญหาใหผเรยน มการฝกทกษะการคดในการแกปญหาอยางเปนระบบ

๗. วธสอนแบบสาธต (Demonstration Method)

วธสอนแบบสาธตเปนวธการทผสอนเปนผถายทอดความรใหผเรยนเกดการเรยนรในเนอหาสาระ พรอมทงแสดงกระบวนการปฏบตประกอบคำาอธบายตามขนตอนการสาธตนนๆ แลวใหผเรยนซกถาม อภปรายและสรปผลการเรยนรจากการสาธต

การจดกจกรรมการเรยนรแบบสาธตการสาธต แบงออกเปน ๓ ลกษณะ คอ๑. การสาธตสำาหรบผเรยนทงหอง (Class

Demonstration)

๒. การสาธตสำาหรบกลมยอย (Group Demonstration) ๓. การสาธตเปนรายบคคล (Individual Demonstration

)การสาธต มรปแบบการสาธตหลายแบบ เชน ผสอนเปนผสาธต ผสอนและผเรยนรวมกนสาธต ผเรยนสาธตเปนกลม ผเรยนสาธตเปนรายบคคล วทยากรสาธต ขนตอนการจดการเรยนรแบบสาธต

๑. ขนเตรยมการสาธต กำาหนดจดประสงคของการสาธตใหชดเจน ศกษาเนอหาในบทเรยนอยางละเอยด กำาหนดขนตอนในการสาธต จดเตรยมเครองมออปกรณสำาหรบสาธต จดเตรยมสถานทสาธต กอนการสาธตในชนเรยนทกครงผสอนจะตองทดลองกระบวนการสาธตทกขนตอน จดเตรยมเอกสารและวธการวดประเมนผลทชดเจน กำาหนดเวลาในการสาธตใหเหมาะสม

๒. ขนสาธต๑) บอกจดประสงคการสาธตและเรองทจะสาธตใหผเรยนทราบ ๒) บอกขนตอนของกจกรรมทผเรยนตองปฏบต เชน

ตำาแหนงทผเรยนนง การจดบนทก การสงเกต การตงคำาถาม การสรปขนตอน การสาธต

๓) แนะนำาสอการเรยนใหผเรยนทราบ วาจะใชสอประเภทใดและแหลงการเรยนรทจะศกษาคนควาเพมเตมมอะไรบาง

๔) ดำาเนนการสาธตอยางชาๆ เพอใหผเรยนไดเหนขนตอนอยางละเอยด แมการสาธตจะตองอาศยทกษะการทำางานทรวดเรว แตผสอนตองทำาการสาธตครงแรกอยางชาๆ เพอใหผเรยนเขาใจขนตอนการสาธต หลงจากทสาธตครบทกขนตอนแลว ผสอนอาจยอนกลบมาสาธตใหเรวขน เพอใหเหนธรรมชาตของการทำางานทตอเนอง หรออาจกลบมาสาธตเฉพาะบางขนตอนทเหนวาซบซอน

๕) ใหผเรยนมสวนรวมในการสาธต ผสอนอธบายใหผเรยนฟงไปดวยระหวางการสาธตแตละขนตอน โดยเนนใหผเรยนสงเกตขนตอนการทำางานแตละขนตอนทผสอนสาธตในขณะทมการสาธตนน ผสอนอาจ

ตงคำาถามใหผเรยนตอบ ซงเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดมสวนรวมทด เพราะการซกถามจะทำาใหผเรยนเขาใจและมความมนใจยงขนวาจะสามารถทำาดวยตนเองได

๓. ขนสรปการสาธต๑) สรปขนตอนหรอสงทสำาคญ คอ ผสอนใหผเรยนสรปผล

จากทเหนตามลำาดบขนตอนตาง ๆ จากการสาธต เพอประเมนวาผเรยนมความเขาใจในการเรยนนนๆ มากนอยเพยงใด

๒) ผสอนสรปดวยการตงคำาถาม เพอใหผเรยนพจารณาจากขนตอนตาง ๆ ทสาธต หรอกระบวนการสาธต๔. ขนวดและประเมนผล ผสอนอาจใชวธการตางๆ เพอประเมนวาผเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบเรองทสาธต ถามเวลาอาจใหผเรยนคนใดคนหนงออกมาสาธตใหดประโยชน

วธสอนแบบสาธตทำาใหผเรยนมความเขาใจกระจางชดในสงทเรยนร สามารถปฏบตตามขนตอนของการสาธตได ผเรยนมประสบการณตรงจากการฝกปฏบตตามแบบ

ขอจำากด ผสอนตองใชเวลาในการเตรยมการสาธต ขณะทำาการสาธตผสอนจะตองใชเทคนคในการบรหารจดการชนเรยนเพอใหผเรยนตดตามการสาธตอยางตอเนอง ถาผเรยนกลมใหญเกนไปอาจทำาใหผเรยนไมสามารถมองเหนการสาธตไดทวถง

การนำากระบวนการคดมาใชในการจดการเรยนการสอนหนาทพลเมองการคดเปนกระบวนการทางสมอง หรอพฤตกรรมทเกดขนในสมองท

มการคนหาหลกการ หรอความจรง แลววเคราะหเนอหา ขอสรป ซงการคดนนอาจจะเกดจากสงเรา หรอความจรงทไดรบรวมกบประสบการณเดมทมอย ในการจดการเรยนรในรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง นอกจากจะเนนการจด

การเรยนรทลงสการปฏบตจรงแลว ครผสอนพงนำากระบวนการคดในรปแบบตาง ๆ มาใชในการจดกจกรรมการเรยนรเพอใหบรรลเปาหมายตามผลการเรยนร กระบวนการคดมมากมายหลายวธ และนกการศกษาแตละทานกเสนอขนตอนการคดทแตกตางกนไป แตในทนจะขอยกตวอยางบางวธ ดงน

๑. การคดวเคราะห (Analyzing) ทศนา แขมมณ และคณะ ไดใหความหมายและขนตอนการคดวเคราะห ดงน

การคดวเคราะหเปนการจำาแนกแยกแยะสงใดสงหนง / เรองใดเรองหนง เพอคนหาองคประกอบและความสมพนธระหวางองคประกอบเหลานน เพอชวยใหเกดความเขาใจในเรองนน

ขนตอนการคด๑. ศกษาขอมล๒. ตงวตถประสงคในการวเคราะหขอมล๓. กำาหนดเกณฑในการจำาแนกแยกแยะขอมล๔. แยกแยะขอมลตามเกณฑทกำาหนดเพอใหเหนองคประกอบของสง

ทวเคราะห๕. หาความสมพนธระหวางองคประกอบตางๆ และความสมพนธของ

ขอมลในแตละองคประกอบ๖. นำาเสนอผลการวเคราะห๗. นำาผลการวเคราะหมาสรปตอบคำาถามตามวตถประสงค

๒. การคดสงเคราะห (Synthesizing) ทศนา แขมมณ และคณะ ไดใหความหมายและขนตอนการคด

สงเคราะหไววา การคดสงเคราะหเปนการนำาความรทผานการวเคราะหมาผสมผสานสรางสงใหมทมลกษณะตางจากเดม

ขนตอนการคดสงเคราะห

๑. กำาหนดวตถประสงคของสงใหมทตองการสราง๒. ศกษาวเคราะหขอมลทเกยวของ๓. เลอกขอมลทสอดคลองกบวตถประสงค๔. นำาขอมลมาทำากรอบแนวคดสำาหรบสงใหม๕. สรางสงใหมตามวตถประสงคโดยอาศยแนวคดทกำาหนด รวมกบ

ขอมลอนๆ ทเกยวของ

๓. การคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking)การคดอยางมวจารณญาณ เปนกระบวนการคดทใชเหตผลโดยมการ

ศกษาขอเทจจรง หลกฐาน และขอมลตาง ๆ เพอประกอบการตดสนใจ แลวนำามาพจารณาวเคราะหอยางสมเหตผล กอนตดสนใจวาสงใดควรเชอ หรอไมควรเชอ ผทมความคดอยางมวจารณญาณ จะเปนผมใจกวาง ยอมรบฟงความคดเหนของผอนอยางมเหตผล ไมยดถอความคดเหนของตนเอง กอนจะตดสนใจในเรองใดกจะตองมขอมลหลกฐานเพยงพอและสามารถเปลยนความคดเหนของตนเองใหเขากบผอนได ถาผนนมเหตผลทเหมาะสมถกตองกวา เปนผทมความกระตอรอรนในการคนหาขอมลและความร กลาวไดวาผทมความคดอยางมวจารณญาณจะเปนผมเหตผล

บลมและกาเย ไดใหแนวคดเกยวกบกระบวนการคดอยางมวจารณญาณวาเปนกระบวนการทเรมจากสญลกษณทางภาษา จนโยงมาเปนความคดรวบยอด เปนกฎเกณฑ และนำาเกณฑไปใช โดยมขนตอนดงน

๑. สงเกต ใหผเรยนสงเกต รบร และพจารณาคำา ขอความ หรอภาพเหตการณทเกดขน ใหทำากจกรรมการรบร เขาใจ ไดความคดรวบยอดทเชอมโยงความสมพนธของสงตาง ๆ สรปเปนใจความสำาคญครบถวน ตรงตามหลกฐานขอมล

๒. อธบาย ใหผเรยนอธบายหรอตอบคำาถาม แสดงความคดเหน เหนดวย หรอไมเหนดวยกบสงทกำาหนด เนนการใชเหตผลดวยหลกการ กฎเกณฑ อางหลกฐานขอมลประกอบใหนาเชอถอ

๓. รบฟง ใหผเรยนไดฟงความคดเหนทแตกตางจากความคดเหนของตน ไดฟงและตอบคำาถามตามความคดเหนทแตกตางกน เนนการปรบเปลยนความคดอยางมเหตผล ไมใชอารมณ หรอถอความคดเหนของตนเองเปนใหญ

๔. เชอมโยงความสมพนธใหผเรยนไดเปรยบเทยบความแตกตางและความคลายคลงของสงตาง ๆ จดกลมทเปนพวกเดยวกน หาเหตผล หรอกฎเกณฑมาเชอมโยงในลกษณะอปมาอปไมย

๕. วจารณ จดกจกรรมใหผเรยนวเคราะหเหตการณ คำากลาว แนวคด หรอการกระทำาทกำาหนด แลวใหจำาแนกหาขอด ขอดอย สวนด สวนดอย สวนสำาคญ หรอสวนทไมสำาคญจากสงนน ดวยการยกเหตผลและหลกฐานมาประกอบ เชน บอกวาการกระทำานนไมเหมาะสม เพราะอะไร ทำาถกตองเพราะอะไร

๖. สรป ใหผเรยนพจารณาการกระทำา หรอขอมลตาง ๆ ทเชอมโยงเกยวของกน แลวสรปผลอยางตรงไปตรงมาตามหลกฐานขอมล เชน การกระทำานนผเรยนเหนวาเปนการกระทำาทถกตอง ควรประพฤตปฏบตอยางไร มเหตผลสนบสนนอยางไร ขอความทกลาวมานนเชอถอไดหรอไมอยางไร

กลาวไดวา การฝกทกษะใหผเรยนรจกคดโดยใชวธการคดตาง ๆ นน จะเปนพนฐานสำาคญทนำาไปสการตดสนใจอยางถกตองเหมาะสม เปนทกษะหนงตามจดหมายของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช ๒๕๕๑ ทมงพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะสำาคญในดานความสามารถในการคด เนนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางเปนระบบ เพอนำาไปสการสรางองคความร หรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม ดงนน ครผสอนจงตองศกษาหาความรเกยวกบกระบวนการคดตาง ๆ เพอนำามาใชในการพฒนาผเรยน

บรรณานกรม

บรรณานกรม

กลม Thai Civic Education. (๒๕๕๖). กรอบแนวคดหลกสตรการศกษาเพอสรางความเปนพลเมอง ในระบอบประชาธปไตยของไทย (Conceptual framework for Thai Democratic Citizenship Education Curriculum). กรงเทพมหานคร: บรษท เทคนค อมเมท จำากด.ชยพร กระตายทอง. (2552). การพฒนารายวชาเพมเตมภาษาไทยแบบองมาตรฐานดวยกระบวนการ ออกแบบยอนกลบ เพอเสรมสรางความสามารถการวเคราะหและการอานเชงวเคราะห ของนกเรยนมธยมศกษาตอนตน. วทยานพนธดษฎบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑต วทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ทศนา แขมมณ และคณะ. (๒๕๔๒). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพมหานคร: สำานกงานคณะกรรมการปฏรปการศกษาแหงชาต.

. (๒๕๔๘). ศาสตรการสอนองคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพมหานคร: สำานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.พระธรรมปฏก (ป.อ. ปยตโต). (2546). พทธธรรม. (พมพครงท 22). กรงเทพมหานคร: ธรรมสาร.พระพรหมคณาภรณ (ป. อ. ปยตโต). (254 ๙). ประชาธปไตยจรงแท...คอแคไหน. กรงเทพมหานคร: ผลธมม ในเครอ บรษท สำานกพมพเพทแอนดโฮม จำากด.ภมพลอดลยเดช, พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา. (๒๕๕๐). คำาพอสอน. ประมวลพระบรมราโชวาทและ พระราชดำารส เกยวกบเดกและเยาวชน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพกรงเทพมหานคร.ราชบณฑตยสถาน. (๒๕๕๔). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔. กรงเทพมหานคร: บรษท ศรวฒนาอนเตอรพรนท จำากด.วลย อศรางกร ณ อยธยา (พานช). (๒๕๕๔). ครสงคมศกษากบการพฒนาทกษะแกนกเรยน.กรงเทพมหานคร: คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (๒๕๔๙). ประมวลบทความกจกรรมพฒนาผเรยนสมาตรฐานการเรยนร กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. กรงเทพมหานคร: ศนยตำาราและเอกสารทางวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย. . (๒๕๔๙). หลกสตรการศกษาขนพนฐานเพอพฒนาความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก: บทบาทสำาคญของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. ประมวลบทความ เรอง หลกสตรและการพฒนาหลกสตรตามแนวปฏรป.

กรงเทพมหานคร: ศนยตำาราและเอกสาร ทางวชาการจฬาลงกรณมหาวทยาลย.ศภณฐ เพมพนววฒน และจารวรรณ แกวมะโน. (๒๕๕๗). คมอการอบรมสรางจตสำานกพลเมองสำาหรบ เยาวชนระดบมธยมศกษาตอนตน. กรงเทพมหานคร: สถาบนพระปกเกลา. สคนธ สนธพานท. (๒๕๓๘). การใชวธสอนแบบธรรมสากจฉาเพอสรางศรทธา และวธคดตามหลก พทธธรรมแกนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๓. นนทบร. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต แขนงวชา หลกสตรและการสอน สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. . (๒๕๕๒). พฒนาทกษะการคด...พชตการสอน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพเลยงเชยง. . (๒๕๕๔). วธสอนตามแนวปฏรปการศกษาเพอพฒนาคณภาพของเยาวชน. กรงเทพมหานคร:

โรงพมพเลยงเชยง. สมน อมรววฒน. (๒๕๔๙). คานยมศกษาเพอสนตภาพทยงยน. ประมวลบทความ เรอง หลกสตรและ การพฒนาหลกสตรตามแนวปฏรป. กรงเทพมหานคร: ศนยตำาราและเอกสารทางวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย.สำานกวชาการและมาตรฐานการศกษา. สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). ตวชวดและ สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด.

. สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวปฏบตการวดและประเมนผล การเรยนร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวทางการจดการเรยนร ตามหลกสตร แกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวทางการจดกจกรรมพฒนาผเรยน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวทางการพฒนา การวดและประเมน คณลกษณะอนพงประสงค ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). แนวทางการบรหารจดการหลกสตร. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. . สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน

พทธศกราช 2551. กรงเทพมหานคร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำากด. ASEAN Secretariat, USAID and SEAMEO. (2012). ASEAN Curriculum Sourcebook. USA: Very Memorable, Inc.Department of Education, Science and Training, Australian Government. (2003). Values Education Study Executive Summary, Final Report. Commonwealth of Australia: Australia.Leo, J. D. (2006). Values within EIU/ESD: Reorienting Teacher Education to Address Sustainability & International Understanding. 22-25 August 2006, Penang: Malaysia. (copies) Llewellin, Sandie. (2001) “Planning Lessons and Schemes of work” in Citizenship Learning to Teach Citizenship in the Secondary School. 2nd Edition edited by Liam Gearon, London: Routledge. Ministry of Education, Singapore. (2014). 2014 Syllabus character and Citizenship Education Primary and Secondary. Student Development curriculum Division: Singapore (copies). SEAMEO and UN-HABITAT. (2007). SEAMEO Resource Package: Human Values-based Water, Sanitation, and Hygiene Education. SEAMOLEC Indonesia: Jakarta.Wiggins, G. and McTighe, J. (2005). Understand by design. New Jersey: Pearson Merrill Prentice Hall.

ภาคผนวก

คำาอธบายของคำาหลกในจดเนนและขอบขายรายวชาเพมเตมหนาทพลเมอง

คำาหลกตอไปนเปนคณลกษณะของความเปนพลเมองดในระบอบประชาธปไตยทครควรจะจดการเรยนร ใหผเรยนไดตระหนก เหนความสำาคญ มความเขาใจทถกตอง คดอยางมวจารณญาณและนำาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม

คำาหลก คำาอธบายความเปนไทย - หมายถง สงทบงบอกถงลกษณะของคนไทย

ศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และประเพณของไทย- ผทรกความเปนไทย คอ ผทมความภาคภมใจ เหนคณคา ชนชม อนรกษดวยการปฏบตตน สบทอด และเผยแพรคณลกษณะของคนไทย ตลอดจนศลปะ วฒนธรรม ขนบธรรมเนยม และประเพณทดงามของไทยใหคงอยสบไป

ความกตญญกตเวท

- หมายถง การรคณและตอบแทนคณผมพระคณ รวมทงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ททกคนไดพงพาอาศยในการดำารงชวต- เปนคณธรรมสำาคญอยางหนงของความเปนมนษย เพราะมนษยตองพงพาซงกนและกน รวมทงตองพงพาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอใหสามารถดำารงชวตอยไดดวยด- การตอบแทนคณผมพระคณ ไดแก การเชอฟงและปฏบตตามคำาแนะนำาสงสอน ใหความเคารพยกยอง ชวยเหลอและเอาใจใสดแล- การตอบแทนคณของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดแก การใชทรพยากรธรรมชาตอยางประหยดและคมคา การดแลรกษาและไมทำาลายสง

แวดลอมศลปะ - ศลปะ มความหมายกวางครอบคลมการ

แสดงออก และการสรางสรรคทกดานของมนษย กรดานศลปะหลายคนไดใหความหมายของ ศลปะ“ ”ไวตาง ๆ กน ดงน๑. ศลปะ คอ สงทสรางสรรคขนจากการเลยนแบบธรรมชาต๒. ศลปะ คอ การแสดงออกเกยวกบ ความเชอ ความศรทธา ความงาม๓. ศลปะ คอ การถายทอดความรสก โดยใชสดสวน รปทรง และความกลมกลนขององคประกอบตาง ๆ๔. ศลปะ คอ ความชำานาญในการถายทอดประสบการณ และจนตนาการใหเปนวตถทมสนทรยภาพ- ศลปะไทยมเอกลกษณเฉพาะ มความงดงาม ทชาวตางชาตชนชม มหลายแขนง เชน สถาปตยกรรมในการสรางวด วง จตรกรรมไทย หตถกรรมไทย ดนตร นาฏศลป เปนตน

คำาหลก คำาอธบายวฒนธรรม - วฒนธรรม หมายถง ลกษณะทแสดงถงความเจรญ

งอกงาม อนเปนแบบแผนในการประพฤตปฏบต และการแสดงออกซงความรสกนกคดของคนในสงคมเดยวกน เปนสงทเกดจากการสงสม เลอกสรร ปรบปรงแกไข จนถอวาเปนสงดงาม

เหมาะสมกบสภาพแวดลอม และมการสบทอดเปนมรดกทางสงคม- ยเนสโกแบงมรดกทางวฒนธรรมเปน ๒ สวน คอ มรดกทางวฒนธรรมทจบตองได เชน โบราณสถาน โบราณวตถ และมรดกทางวฒนธรรมทจบตองไมได อนเปนเรองเกยวกบภมปญญา ระบบคณคา ความเชอ พฤตกรรมและวถชวต- วฒนธรรมมความสำาคญตอการดำารงอยของความเปนชาต ชาตทไมมวฒนธรรมของตนเองจะคงความเปนชาตอยไมได ในอดต จนเคยถกชาวตาดเขายดครอง และตงราชวงศหงวนขนปกครอง แตกถกชาวจนซงมวฒนธรรมทสงกวากลนเปนชาวจนจนหมดสน- วฒนธรรมในแตละสงคมอาจคลาย หรอแตกตางกนได กเนองมาจาก ความเชอ เชอชาต ศาสนา และถนทอย สงคมทประกอบดวยผคนอนหลากหลายทเรยกวา พหสงคม ยอมมความแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรมดวยเชนกน การอยรวมกนในสงคมทมความหลากหลายเชนนจงตองมความเขาใจซงกนและกน ใหเกยรตและเคารพซงกนและกนดวย- วฒนธรรมมการเปลยนแปลงได เนองจากสถานการณทเปลยนแปลงไป และการแลกเปลยนทางวฒนธรรม โดยเฉพาะปจจบนทเทคโนโลยการสอสารมความเจรญกาวหนา การเลอนไหลทางวฒนธรรมจงแพรกระจายไปอยางรวดเรว การเลอกรบวฒนธรรมอยางมวจารณญาณจงเปนสงจำาเปน ไมควรรบวฒนธรรมตามกระแสนยม แตควรเลอกรบเฉพาะสงทมคณคาตอการดำาเนนชวต

ขนบธรรมเนยมประเพณ

- เปนคำาทใชเรยกรวมกน หมายถง สงทคนในสงคมหนง ๆ นยมประพฤตปฏบตตอเนองกนมา เพราะถอวามคณคาทกอใหเกดความสข ความเจรญแกชวตและสงคม ขนบธรรมเนยมประเพณของไทย เชน การมสมมาคารวะตอผใหญ ชายไทยตองเปนผนำาครอบครว หญงไทยตองมกรยามารยาทเรยบรอย หญงไทยตองรกนวลสงวนตว ไมยอมรบการแสดงความรสกทางเพศอยางเปดเผยในทสาธารณะ คนไทยถอวาศรษะเปนของสง สวนเทาเปนของตำา การ

ลงแขกชวยงานตาง ๆ- ขนบธรรมเนยมไทยทเกยวกบศลธรรม จรรยาเปนสงทมคณคาตอสงคม ผใดฝาฝนถอวาละเมดกฎของสงคม ถอเปนความผด ความชว เชน การทชาวไทยพทธแสดงกรยาลบหลดหมนพระพทธรป ศาสนสถาน และศาสนวตถ สวนขนบธรรมเนยมไทยบางเรองอาจไมเครงครด ผทไมทำาตามขนบธรรมเนยมอาจถกมองวาไมมการศกษา ไมมสมบตผด เชน แตงกายไมถกกาลเทศะ ปฏบตตวไมเหมาะสมกบกาลเทศะ- ประเพณไทยซงเปนทรบรและชนชมของชาวตางชาต เชน สงกรานต ลอยกระทง แหเทยนพรรษา บญบงไฟ นอกจากนยงมประเพณในทองถนตาง ๆ ทเปนเอกลกษณของทองถนนน อนเปนสงทนกทองเทยวตางชาตซงสนใจดานวฒนธรรมชนชอบ เชน แหเทยนพรรษา จ.อบลราชธาน ผตาโขน จ.เลย ปอยสางลอง จ.แมฮองสอน

คำาหลก คำาอธบายภมปญญาทองถน หมายถง องคความร ความสามารถ เทคนคของ

ผคนในแตละทองถน ทนำามาใชในการแกปญหาและพฒนาการดำาเนนชวตไดอยางเหมาะสมกบยคสมย ทสบทอดมาอยางตอเนอง

ภมปญญาไทย - หมายถง องคความร ความสามารถ เทคนคของคนไทย ทนำามาใชในการแกปญหาและพฒนาการดำาเนนชวตไดอยางเหมาะสมกบยคสมย ทสบทอดมาอยางตอเนอง อนเปนทยอมรบในระดบชาต- ลกษณะทสำาคญของภมปญญาไทย คอ๑. เปนทงความร ทกษะ ความเชอ และพฤตกรรม๒. แสดงถงความสมพนธระหวางคนกบคน คนกบธรรมชาตและสงแวดลอม คนกบสงเหนอธรรมชาต

๓. เปนกจกรรมทกอยางในวถชวตของคนไทย๔. เปนเรองการแกปญหา การจดการ การปรบตว เพอความอยรอดในการดำาเนนชวต๕. มการเปลยนแปลงใหเหมาะกบยคสมย

ความรกชาต ความรกชาต การแสดงออกถงความรกชาต มดงน ๑. การแสดงความเคารพ และปฏบตตนอยางเหมาะสมตอสญลกษณทเกยวกบชาต เชน รองเพลงชาต ยนตรงเคารพธงชาต ประดบธงชาตถกตองตามระเบยบทราชการกำาหนด๒. การเปนพลเมองด และธำารงรกษาไวซงความเปนชาตไทย เชน เสยภาษ เคารพกฎหมาย บำารงรกษาและไมทำาลายสาธารณสมบต ใชสทธเลอกตง สอดสองการกระทำาทจะทำาลายความมนคงและความสงบเรยบรอยของชาตบานเมอง

ยดมนในศาสนา การยดมนในศาสนา คอ การศกษาหลกธรรมคำาสอนใหเขาใจอยางถองแทปฏบตตนตามหลกธรรมคำาสอนของศาสนาทตนนบถอ และทำาหนาทเปนศาสนกชนทดในการทำานบำารง และปกปองคมครองศาสนา

เทดทนสถาบนพระมหากษตรย

การเทดทนสถาบนพระมหากษตรย คอ ๑. การแสดงความเคารพ และปฏบตตนอยางเหมาะสมตอองคพระมหากษตรยและพระบรมวงศานวงศ๒. การแสดงความเคารพ และปฏบตตนอยางเหมาะสมตอสญลกษณทเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย ๓. ซาบซงในพระราชกรณยกจ และนอมนำาแบบอยางของพระราชจรยวตร พระราชดำารส หลกการ

ทรงงาน ตลอดจนหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง มาใชในการดำาเนนชวตและการงาน เพอความสข ความเจรญของตนเอง สงคม และประเทศชาต ตลอดจนเผยแพรใหเปนทปรากฏแกสงคม

คำาหลก คำาอธบายความมวนยในตนเอง

หมายถง ระเบยบในการดำาเนนชวต ในทนจำากดเฉพาะเรอง ความซอสตยสจรต ความขยนหมนเพยรและอดทน การใฝหาความร ความตงใจปฏบตหนาท และการยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง อนเปนคณลกษณะสำาคญทตองการปลกฝงใหเกดขนในคนไทย เพอใหเปนคนด มความรและความสามารถ เพอความสข ความเจรญในชวต และเปนกำาลงสำาคญในการพฒนาประเทศชาต

ความซอสตยสจรต - หมายถง การยดมนในความถกตอง การประพฤตตามความเปนจรงและความถกตองตอตนเอง ผอน และประเทศชาต ทงทางกาย วาจาและใจ เชน ทำาตามสญญาทใหไวตอตนเองและผอน พดความจรง ไมนำาสงของของผอน (ทเจาของไมอนญาต) หรอของสวนรวมมาเปนของตน การหลกเลยงทจะปฏบตตามกฎหมาย- ผทมความซอสตยสจรตจะประสบความสำาเรจและความเจรญในชวตและการงาน เปนทไววางใจ อยรวมกบผอนได และเปนพลเมองดของประเทศชาต

ความขยนหมนเพยรและอดทน

- หมายถง การทำาหนาทการงานดวยความพยายาม เขมแขง อดทน ไมทอถอย เปนคณธรรมจรยธรรมทนำาไปสความสำาเรจ

ใฝหาความร - หมายถง ความตงใจแสวงหาความรจากแหลงเรยนรตาง ๆ ทเชอถอไดอยางสมำาเสมอ- การใฝหาความรเปนคณสมบตของผทพฒนาตนเองอยตลอดเวลา เพอใหมความร ความสามารถ รเทาทนการเปลยนแปลง เพอปรบตวและพงตนเองไดในการดำาเนนชวตและการงาน

ความตงใจปฏบตหนาท

- หมายถง ความเอาใจใส มงมนในการทำาหนาทของตนใหเกดผลสำาเรจ และผลดตอตนเอง สงคม และประเทศชาต

การยอมรบผลทเกดจากการกระทำาของตนเอง

- หมายถง ความรบผดชอบในผลทเกดขนจากการกระทำาของตน เมอเกดผลเสยหายกไมโยนความผดใหแกผอน นอมรบความผดพลาด แลวนำามาพจารณาไตรตรอง เพอปรบปรงแกไขมใหเกดความเสยหาย หรอความผดพลาดขนอก ผทมความรบผดชอบควรพจารณาไตรตรองใหรอบคอบถงความดงาม ความถกตองเหมาะสม ผลดและผลเสยทจะเกดขน กอนทจะตดสนใจกระทำาการใด ๆ

คำาหลก คำาอธบายระบอบการปกครองแบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข(Constitutional Monarchy)

- ประเทศทปกครองดวยระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขหมายถง ประเทศทใชระบบรฐสภา (Parliamentary System) โดยทพระมหากษตรยมพระราชอำานาจในฐานะททรงเปนประมขเทานน สวนอำานาจนตบญญตและอำานาจบรหารนนเปนของประชาชนทเลอกและมอบอำานาจใหตวแทนใชอำานาจแทน แตตองใชอำานาจในพระปรมาภไธยของพระมหากษตรย เนองจากประชาชนเหนความสำาคญของสถาบนพระมหากษตรย เพราะการบญญตกฎหมาย การออกคำาสง การบรหารราชการในนามของประชาชนดวยกนเอง อาจไมไดรบการยอมรบเทาทควร หรออาจขาดเอกภาพในการปกครองประเทศได

หลกอำานาจอธปไตยของปวงชน (Popular Sovereignty)

- ประชาธปไตยหมายถงระบอบการปกครองทถอมตปวงชนเปนใหญ การถอเสยงขางมากเปนใหญ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔) เพราะประชาธปไตยตงอยบนหลกปรชญามนษยนยมทเชอวามนษยมคณคา มศกดศร มคณภาพ สามารถทจะปกครองกนเองได ไมควรทจะใหอำานาจสงสดในการปกครองประเทศไปอยกบใครคนเดยว หรอกลมคนสวนนอยกลมเดยว หากแตควรทจะใหประชาชนทกคนมสวนในการกำาหนดความเปนไปของสงคมและประเทศชาตรวมกน คงเปนไปไมไดทจะใหทกคนมความคดเหนเหมอนกนหมดทกคน หากกลมหนงมความคดเหนอยางหนง แตอกกลมหนงมความคดเหนอกอยางหนง บางครงการกำาหนดความเปนไปของสงคมและประเทศชาตจำาเปนตองเลอกทจะปฏบตอยางใดอยางหนงเทานน ดงนนสงคมและ

ประเทศทเปนประชาธปไตยจงตองใหสมาชกทกคนในสงคมลงมตเพอใหทราบความคดเหนของคนสวนใหญ และนำามาใชเปนแนวทางในการกำาหนดความเปนไปของสงคมและประเทศชาต

คารวธรรม - เหนคณคาและเคารพศกดศรความเปนมนษยและสทธมนษยชน

- เดมมนษยกดกน รงเกยจเดยดฉนท เอารดเอาเปรยบ ขมเหงรงแก ทำารายประหตประหารกน เมอมนษยมอารยะขนจงไดเหนความสำาคญของการปฏบตตอกนโดยคำานงถงคณคาและศกดศรความเปนมนษยและสทธมนษยชน หรอทไทยเราเรยกวา เหนคน“เปนคน นนเอง ” ในอดตสงคมตะวนตกมการทำารายกนอยางปาเถอนมาก จงตระหนกในเรองนสง การเหนคณคาและเคารพศกดศรความเปนมนษยและสทธมนษยชนหมายถงการยอมรบวามนษยทกคน ทกเชอชาตลวนมคณคา มศกดศร และมสทธขนพนฐาน เชน ความเสมอภาคของบคคล สทธในรางกายและชวต สทธในการศกษา สทธทางสาธารณสข สทธในการยตธรรม สทธในทางศาสนา สทธทางการเมอง สทธในการแสดงความคดเหน ทงนประเทศสมาชกองคการสหประชาชาตไดรบรองปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชน (Universal Declaration of Human Right – UDHR) เมอวนท ๑๐ ธนวาคม ค.ศ. ๑๙๔๘

คำาหลก คำาอธบาย

- ใชสทธโดยไมละทงหนาท

- สทธ หมายถง อำานาจอนชอบธรรม เชน บคคลมสทธและหนาทตามรฐธรรมนญ เขามสทธในทดนแปลงน หรออำานาจทกฎหมายรบรองใหกระทำาการใดๆ โดยสจรตไดอยางอสระ แตตองไมกระทบกระเทอนถงสทธของคนอน (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๕๔)- ระบอบประชาธปไตยทมหลกการพนฐานสำาคญทวามนษยมศกดศร มคณคา จงใหประชาชนมสทธและเสรภาพมาก ทงน กเพอใหประชาชนมสวนรวมพฒนาสงคมและประเทศชาตในฐานะเจาของอำานาจสงสด แทนทจะมสวนรวมไดเพยงในฐานะผใตปกครองเทาทผปกครองจะอนญาตใหเทานน- หลายครงคนสวนใหญมกคดถงสทธทจะได สทธทจะมเพยงดานเดยว แตสทธในระบอบประชาธปไตยนน ประชาชนมสทธทจะใหสงทด สงทมประโยชนตอสงคมและประเทศชาตดวย ซงกคอหนาท สทธและหนาทเปนสงทตองอยคกนอยางสมดลเสมอ บคคลยอมไมอาจมสทธไดหากไมทำาหนาท

- ใชเสรภาพอยางรบผดชอบ

- เสรภาพ หมายถง ความสามารถทจะกระทำาการใดๆ ไดตามทตนปรารถนาโดยไมมอปสรรคขดขวาง เชน เสรภาพในการพด เสรภาพในการนบถอศาสนา ความมสทธทจะทำาจะพดไดโดยไมละเมดสทธของผอน(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)- ในระบอบเผดจการประชาชนมกจะถกจำากดเสรภาพ พอเปลยนมาเปนระบอบประชาธปไตย คนทวไปมกเขาใจวาบคคลยอมมเสรภาพไดอยางเตมทจะทำาอะไรกไดตามใจชอบ การใชเสรภาพของบคคลนนอาจไปกระทบ หรอละเมดตอเสรภาพของบคคลอนได หรออาจกลาวไดวาการใชเสรภาพตองมความรบผดชอบกำากบอยดวยเสมอ อน

หมายถงความรบผดชอบตอตนเองและผอน - ประชาชนในระบอบประชาธปไตยจงตองเขาใจถงหลกการทวา ใชสทธแตไมละทงหนาท และ ใชเสรภาพอยางรบผดชอบ “ ” “ ”

แตมไดหมายความวาเสรภาพของคนอนทำาใหเราตองมเสรภาพนอยลงแตอยางใด เพราะมนษยทมอยคนเดยวและมเสรภาพทจะทำาอะไรกไดตามใจชอบทงหมดไมมอยจรง มแตมนษยทอยรวมกบคนอน เพราะมนษยเปนสงมชวตทตองพงพาอาศยกน มนษยจงตองอยรวมกนเปนสงคม ประชาชนในระบอบประชาธปไตยพงยนดทจะใชเสรภาพของตนเพอใหคนอนไดใชเสรภาพเทาเทยมกบตน- สภาพทบคคลมเสรภาพทจะทำาอะไรกไดตามใจชอบโดยไมจำากดนนเปนลกษณะของอนาธปไตย ซงมาจากคำาวา อน ทแปลวา“ ”ไมม และคำาวา อธปไตย ทแปลวาอำานาจสงสด อนาธปไตย “ ” “ ”จงหมายถงสภาวะทไมมอำานาจสงสด ทกคนใหญหมด ใครจะทำาอะไรกไดตามใจชอบ นาจะเปนภาวะทจลาจล สบสน วนวายเปนอยางยง ดงนนจะเหนไดวา การเขาใจวาประชาชนควรมเสรภาพทจะทำาอะไรกไดตามใจชอบนนคออนาธปไตย ไมใชประชาธปไตย

- ซอสตยสจรตและมความโปรงใส

- ซอสตย หมายถง ประพฤตตรงและจรงใจ ไมคดคดทรยศ ไมคดโกงและไมหลอกลวงสจรต หมายถง ความประพฤตชอบ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)ความโปรงใส (Transparency) ในทนหมายถงการเปดเผยความจรง ความพรอมทจะถกตรวจสอบไดทงนเพอใหเกดการทจรตไดยาก คนในระบอบประชาธปไตยตองซอสตยสจรตและมความโปรงใสดวย มใชเพยงเรยกรองใหผอนซอสตยสจรตและมความโปรงใสเทานน

คำาหลก คำาอธบาย

- ยดหลกความเสมอภาคและความยตธรรม

- เสมอภาค หมายถง มสวนเทากน เทาเทยมกน- ยตธรรม หมายถง ความเทยงธรรม ความชอบธรรม ความชอบดวยเหตผล เทยงธรรม ไมเอนเอยงเขาขางใด ชอบดวยเหตผล (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยยอมมความเสมอภาคในความเปนมนษย เชน สทธทางการเมองการปกครอง สทธเลอกตง สทธในฐานะมนษยหรอทเรยกวาสทธมนษยชน ความเสมอภาคในฐานะทเปนมนษย ความเสมอภาคในโอกาสทางการศกษา การเมอง เศรษฐกจ สงคม เปนตน - การมความเสมอภาคนน มไดหมายความวาประชาชนในระบอบประชาธปไตยจะตองมความเสมอภาคเสมอภาคกนทกเรองทงหมด ความเสมอภาคนหมายถงความเสมอภาคกนในฐานะมนษย แตประชาชนในระบอบประชาธปไตยอาจมบทบาท หนาททแตกตางกนได เชน ครยอมมความเสมอภาคกบนกเรยนในฐานะทเปนมนษย และในฐานะทเปนพลเมอง แตการทครเปนผทำาหนาทสอน มอบหมายภารกจการเรยน วดและประเมนผลผเรยน และนกเรยนเปนผเรยน รบมอบภารกจการเรยน รบการวดและประเมนผลจากครนน มไดหมายความวาครกบนกเรยนไมเสมอภาคกน

สามคคธรรม - ยดหลกภราดรภาพ ปรองดอง สมานฉนท

- ภราดรภาพ หมายถง ความเปนฉนพนองกน - ปรองดอง หมายถง ออมชอม ประนประนอม ยอมกน ไมแกงแยงกน ตกลงกนดวยความไกลเกลย ตกลงกนดวยไมตรจต- สมานฉนท หมายถง ความพอใจรวมกน ความเหนพองกน

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)- ความเสมอภาคในระบอบประชาธปไตยนนตองเปนความเสมอภาคทยดหลกความยดเหนยวกนในสงคม (Social Coherence) ไมใชความเสมอภาคแบบตวใครตวมน (Individualistic) หรอความเสมอภาคแบบไมยอมเสยเปรยบกน ถาคนหนงได ๕ สวน คนอน ๆ กตองได ๕ สวนเทากน นอยกวานเปนไมยอมกน ตองแยงชงกน ขดแยง ทะเลาะเบาะแวงกน แตเสมอภาคในระบอบประชาธปไตยนหมายถงสขทกขเสมอกน หากใครในสงคมมความสข คนอน ๆกพรอมทจะสขดวย และหากใครในสงคมมความทกข คนอน ๆ กพรอมทจะทกขดวย พรอมทจะชวยกนทงยามสขและทกข ไมเลอกทรกมกทชง ไมกดกนกน มใชคอยแตจะอจฉารษยา ไมใหใครไดเปรยบใครอยตลอดเวลา ทงหมดนกคอหลกภราดรภาพในระบอบประชาธปไตยนนเอง ซงกคอความเปนพนองกน ไมแบงแยกรงเกยจเดยดฉนทกน มความสมครสมานรกใครกลมเกลยวกน (Solidarity)- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองยดหลกการประสานกลมกลน (Harmony) คอการกาวไปดวยกน ทำางาน และพฒนาไปพรอมกน ดวยสำานกความเปนอนหนงอนเดยวกนของสงคม ไมใชจำาใจตองประนประนอม ยอมลดราวาศอกใหกน อนอาจเปนความจำาเปนตองอยรวมกนทไมยงยน

คำาหลก คำาอธบาย

* แตกตางแตไมแตกแยก

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยไมจำาเปนตองมความคดเหน มความปรารถนาตองการเหมอนกนทกเรอง ตรงกนขาม ระบอบประชาธปไตยตองการคนทมความคดเหนทแตกตางหลากหลาย เพราะอาจจะทำาใหไดทางเลอกทดทสดของสงคมกได และถาไมมความคดเหนทแตกตางหลากหลาย สงคมโลกกอาจจะไมพฒนาเลย เชน อาจจะยงเชอวาโลกแบนและเปนศนยกลางของจกรวาลอยกได ประชาธปไตยจงไมหลบหนความขดแยง หากแตประชาชนในระบอบประชาธปไตยจะตองชวยกนทำาใหความขดแยงนนนำาไปสการสรางสรรค - ตามหลกประชาธปไตยสากล หามไมใหเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนกำาเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกาย หรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมอง

- ใชหลกสนตวธ

- สนตวธ หมายถง วธทจะกอใหเกดความสงบ (พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔)- จดมงหมายสำาคญประการหนงของประชาธปไตยกเพอใหประชาชนไมตองทะเลาะ ทำาราย ประหตประหารกนดวยความรนแรงอนอาจนำามาซงความไมสงบสข แตกแยกกนทวไป ดงนนประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองเรยนรทจะใชหลกสนตวธดวย

- ยดหลกเสยงขางมากและเคารพสทธของเสยงขางนอย (Majority Rule and Minority Rights)

- ฝายทเปนเสยงขางมาก ไมควรใชเสยงขางมากละเมดสทธและเสรภาพขนพนฐานของฝายเสยงขางนอย ดงทเรยกวา ปกครองโดยเสยงขางมากและเคารพสทธ“ของเสยงขางนอย (Majority Rule and Minority Rights)” เชน ฝายเสยงขางมากไมพงใชมตเพอจดสรรงบประมาณใหแกพนทของพวกตนโดยไมคำานงถงความเดอดรอนและความจำาเปนของคนสวนนอย

- เหนความ - ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองรจกแยกแยะประโยชน

สำาคญในประโยชนของสวนรวม

ของสวนตวกบประโยชนของสวนรวม ตามปกตคนสวนใหญมกเหนประโยชนของสวนตนเปนสำาคญ แตในการอยรวมกนในสงคมทกคนตองเหนความสำาคญในประโยชนของสวนรวม เชน แมวาผสมครรบเลอกตงจะหยบยนประโยชนใหแกเราเปนการสวนตว แตในการใชสทธเลอกตงเราตองยดหลกประโยชนของสวนรวมเปนสำาคญ

- มจตสำานกรวมหม (Team Spirit) และทำางานเปนหมคณะ (Team Working)

- ประชาธปไตยตงอยบนพนฐานการอยรวมกนในสงคม คนในระบอบประชาธปไตยจงตองมสำานกความเปนกลม เปนสงคมเดยวกนเสมอ สามารถทำางานรวมกบผอนได และพรอมทจะรบผลทอาจเกดขนไดรวมกน (Accountability)

- มจตสาธารณะ(Public-Mindedness) และการมจตอาสา(Volunteerism) การมสวนชวยในการพฒนาครอบครว โรงเรยน ชมชน สงคม และประเทศชาตอยางยงยน

- ประชาธปไตยเปนเรองของทกคนในสงคมและสงคมจะอยรวมกนอยางผาสกไดนน ทกคนนอกจากจะมชวตสวนตวของแตละคนแลว ทกคนยงตองเสยสละ พรอมทจะเสนอตวชวยกนรบผดชอบในกจการทเปนสาธารณะ ทงในครอบครว โรงเรยน ชมชน สงคม ประเทศชาต และประชาคมโลก

คำาหลก คำาอธบายปญญาธรรม - ยดหลกเหตผล ความ

- การใชเสยงขางมากนนอาจบอกไดแตความชอบ ความพงพอใจ ความตองการ แตไมสามารถตดสนความจรง ความถกตองได

จรง และความถกตอง

ทงหมด ดงนน ประชาธปไตยทดจำาเปนตองตงอยบนหลกความจรง ความถกตอง ความดงาม หรอหลกธรรมาธปไตย ดวยเหตนเสยงขางมากในระบอบประชาธปไตยจงจำาเปนตองรบฟงเสยงขางนอยดวยเหตผล หากเสยงขางนอยมเหตผลทดกวา ฝายเสยงขางมากกควรทจะยอมรบความคดเหนของเสยงขางนอย และความจรง ความถกตอง การทจะเปนสงคมประชาธปไตยทยดหลกเหตผล ความจรง ความถกตองได คนในสงคมมสตปญญา มความร และมคณธรรม ดวยการไดรบการศกษาทมคณภาพ

- รทนขอมลขาวสาร(Information Literacy) และรทนสอ (Media Literacy)

- ในยคเทคโนโลยสารสนเทศทสอและขอมลขาวสารมความสำาคญมากขน คนในระบอบประชาธปไตยจำาเปนตองเหนความสำาคญ ตดตาม และสามารถคดอยางมวจารณญาณในขอมลขาวสารเพอใหรเทาทน รวมถงตองรและเขาใจวธการและกระบวนการผลตสอและเทคโนโลยสารสนเทศดพอสมควร เนองจากผผลตสอสามารถใชสอและขอมลขาวสารโนมนาวใหประชาชนทกคนเชอ คลอยตาม และทำาสงทผผลตสอตองการ ยงไปกวานน ในปจจบนประชาชนยงสามารถเปนผผลตสอและเผยแพรขอมลขาวสารเอง เชน การนำาเสนอ หรอแบงปน (Share) สาระผานสอสงคมสมยใหมและสอออนไลนตาง ๆ การกระทำาดงกลาวจะตองกระทำาดวยความมสต พจารณาไตรตรองถงผลทจะเกดขน

- ตดตามตรวจสอบการปฏบตงานของบคลากรทางการเมอง

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยจำาเปนตองรทนขาวสาร โดยเฉพาะขาวสารทางการเมอง อยางนอยตองมขอมลเกยวกบการปฏบตงานของบคลากรทางการเมอง เพอใหทราบวามผลกระทบตอประชาชนอยางไร ประชาชนควรสนบสนน หรอคดคาน ควรเตรยมตวอยางไร และโดยเฉพาะอยางยงประชาชนตองใชในการตดสนใจในทางการเมองและการเลอกตง

- มความกลาหาญทางจรยธรรม (Moral Courage) กลาทจะยนหยดในสงทถกตอง (Moral Assertiveness)

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยนอกจากจะตองซอสตยสจรตและมความโปรงใสแลว จะตองกลาทจะยนหยดในความจรง ความถกตอง ไมปลอยใหความเทจ ความไมถกตองดำารงอย กลาทจะพด แสดงออก และคดคาน ทงน ครตองฝกใหผเรยนมความกลาหาญทางจรยธรรมและกลาทจะยนหยดในสงทถกตองอยางมวจารณญาณโดยคำานงถงความปลอดภยดวย เพอทจะยนหยดในความจรงและความถกตองใหยงยนมากทสด

- มทกษะการคดอยางมวจารณญาณ

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองมทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ทงคดวเคราะห สงเคราะห เปรยบเทยบ ประเมนคา สบสาวหาสาเหต แกปญหา สรางสรรค รวมถงทกษะการใชเหตผล การตงคำาถาม การวจย การคนควา การรวบรวมขอมล การโตแยง อนจำาเปนตองใชในกจกรรมตาง ๆ ของสงคม เชน การพดคยแลกเปลยน เสวนา อภปราย โตวาท การออกเสยงประชามต การเลอกตง และการมสวนรวมทางการเมองอน ๆ

- ทกษะการสอสารในระบอบประชาธปไตย

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองมทกษะการสอสารในระบอบประชาธปไตย ไดแก การฟง การอาน การคนควา การจบใจความ การสรปความ การยอความ การขยายความ การตความ การแปลความ การพด การเขยน การโตวาท การอภปราย การวจารณ การกลาแสดงออก การแสดงความคดเหนและการรบฟงความคดเหนของผอน

คำาหลก คำาอธบาย

- พฒนาความร ความคด จตใจ พฤตกรรมและการทำางานของตนเองอยเสมอ

- ในระบอบประชาธปไตยถอวาประชาชนเปนผมอำานาจสงสดในการปกครองประเทศ คณภาพของประชาธปไตยจงอยทคณภาพของประชาชน ดงนน ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองพฒนาความร ความคด เจตคต พฤตกรรมและการทำางานของตนเองอยเสมอ จงจะสามารถทำาใหประชาธปไตยสำาเรจผลดวยดได

- มสวนรวมทางการเมองอยางสรางสรรค

- ในระบอบเผดจการประชาชนมสวนรวมทางการเมองอยางจำากดเพยงในฐานะผใตปกครอง แตประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองมสวนรวมทางการเมองอยางสรางสรรคในฐานะเจาของประเทศไดหลากหลายวธ แตทงนตองพฒนาประชาชนใหมสวนรวมทางการเมองอยางมคณภาพ

- มความรพนฐานทางการเมอง(Political Literacy)

- ประชาชนในระบอบประชาธปไตยตองมความรพนฐานทางการเมอง ไดแก ความหมายและความสำาคญของการเมองการปกครอง ระบอบการเมองการปกครอง ระบบเศรษฐกจ ประวตศาสตรการเมองการปกครองของไทย สถาบนและกระบวนการทางการเมองการปกครองของไทยในปจจบน การเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา การบรหารราชการแผนดนของไทยในปจจบน การเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถน สภาพปญหา สาเหต และแนวทางแกไขปญหาการเมองการปกครองของไทย การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาการเมองการปกครองของไทย

คณะผจดทำา

ทปรกษา1.

2.

3.คณะทำางาน

1.2.3.