งานบำารงรกษารถยนต(Automotive Maintenance Job)

รหสวชา 20101-2106

หมวดวชาสมรรถนะวชาชพ กลมสมรรถนะวชาชพเลอก

ประเภทวชาอตสาหกรรม สาขาวชาชางยนต

หลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ พทธศกราช 2562

สำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) กระทรวงศกษาธการ

เรยบเรยงโดย

ธกร อศวสทธถาวรวท.บ. (วศวกรรมเครองกล) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

MSc. (International Marketinging) NewCastel University, UK

จดพมพและจดจำ�หน�ย โดย…บรษทวงอกษร จำากด69/3 ถนนอรณอมรนทร แขวงวดอรณ เขตบางกอกใหญ กรงเทพฯ 10600โทร. 0-2472-3293-5 โทรสาร 0-2891-0742 Mobile 08-8585-1521e-Mail : wangaksorn9@gmail.com Facebook : สำานกพมพ วงอกษรwww.wangaksorn.com ID Line : @wangaksorn

ISBN 978-616-495-091-7

งานบำารงรกษารถยนต(Automotive Maintenance Job)

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537

โดยบรษทวงอกษร จำากด หามนำาสวนใดสวนหนงของหนงสอเลมน

ไปทำาซำา ดดแปลง หรอเผยแพรตอสาธารณชน ไมวารปแบบใด ๆ

นอกจากไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากทางบรษทฯ เทานน

ชอและเครองหมายการคาอน ๆ ทอางองในหนงสอฉบบน

เปนสทธโดยชอบดวยกฎหมายของเจาของแตละราย

โดยบรษทวงอกษร จำากด มไดอางความเปนเจาของแตอยางใด

พมพครงท 1 พ.ศ. 2562 จำ�นวนทพมพ 3,000 เลม

งานบำารงรกษารถยนต(Automotive Maintenance Job)

รหสวชา 20101-2106

จดประสงครายวชา เพอให 1. เขาใจหลกการตรวจสภาพและบำารงรกษารถยนต

2. สามารถบรการบำารงรกษาประมาณราคาคาบรการ

3. มกจนสยทดในการทำางานรบผดชอบประณต รอบคอบ ตรงตอเวลา สะอาดปลอดภยและรกษา

สภาพแวดลอม

สมรรถนะรายวชา

1. แสดงความรเกยวกบหลกการบำารงรกษารถยนตตามคมอ

2. เลอกใชผลตภณฑในการลางและการบำารงรกษารถยนต

3. บรการทำาความสะอาดสวนประกอบตาง ๆ ของรถยนต

4. ตรวจสภาพ บำารงรกษารถยนตตามคมอ

คำาอธบายรายวชา

ศกษาและปฏบตเกยวกบการตรวจสภาพทวไป การเลอกใชผลตภณฑบำารงรกษารถยนต

การบรการระบบไฟสญญาณและแสงสวาง ระบบระบายความรอน ระบบหลอลนเครองยนตนำามนเกยร

นำามนเฟองทาย นำามนเบรก คลตช นำามนพวงมาลยเพาเวอร กรองอากาศ กรองเชอเพลง สายพาน

แบตเตอร ระบบรองรบนำาหนก ลางทำาความสะอาดรถยนตดวยสารเคมตาง ๆ รถยนต การประมาณราคา

คาบรการ

ตารางวเคราะหสมรรถนะรายวชา

วชา งานบำารงรกษารถยนต รหสวชา 20101 - 2106

ท–ป–น 1-3-2 จำานวน 4 คาบ/สปดาห รวม 72 คาบ

สมรรถนะรายวชา

หนวยท

แสดง

ความ

รเกยว

กบหล

กการ

บำารง

รกษา

รถยน

ตตาม

คมอ

เลอก

ใชผล

ตภณ

ฑในก

ารลา

ง

และก

ารบำา

รงรก

ษารถ

ยนต

บรกา

รทำาค

วามส

ะอาด

สวน

ประก

อบตา

งๆขอ

งรถย

นต

ตรวจ

สภาพ

บำาร

งรกษ

า

รถยน

ตตาม

คมอ

1. พนฐานเกยวกบรถยนต

2. การดแลรถยนตประจำาวน

3. การดแลรถยนตประจำาสปดาห

4. การดแลรกษาตามระยะทกำาหนด

5. การบำารงรกษารถยนต

6. การประมาณราคางานชางยนต

วชางานบำารงรกษารถยนต รหสวชา 20101 - 2106 จดอยในหมวดวชาสมรรถนะวชาชพ กลม

สมรรถนะวชาชพเลอก ประเภทวชาอตสาหกรรม สาขาวชาชางยนต ตามหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ

พทธศกราช 2562 สำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) กระทรวงศกษาธการ ผเขยนไดบรหาร

สาระการเรยนรแบงเปน 6 บทเรยน ไดจดแผนการจดการเรยนร/แผนการสอนทมงเนนฐานสมรรถนะ

(Competency Based) และการบรณาการ (Integrated) ตรงตามจดประสงครายวชา สมรรถนะ

รายวชา และคำาอธบายรายวชา ในแตละบทเรยน มงใหความสำาคญสวนทเปนความร ทฤษฎ หลกการ

กระบวนการ และสวนทเปนทกษะประสบการณเรงพฒนาบทบาทของผเรยนเปนผจดการแสวงหาความร

(Explorer) เปนผสอนตนเองได สรางองคความรใหม และบทบาทของผสอนเปลยนจากผใหความรมา

เปนผจดการชแนะ (Teacher Roles) จดสงแวดลอมเอออำานวยตอความสนใจเรยนร และเปนผรวมเรยนร

(Co-investigator) จดหองเรยนเปนสถานททำางานรวมกน (Learning Context) จดกลมเรยนรใหรจก

ทำางานรวมกน (Grouping) ฝกความใจกวาง ม งสรางสรรคคนรนใหม สอนความสามารถทนำาไป

ทำางานได (Competency) สอนความรก ความเมตตา (Compassion) ความเชอมน ความซอสตย

(Trust) เปาหมายอาชพอนยงประโยชน (Productive Career) และชวตทมศกดศร (Noble Life)

เหนอสงอนใดเปนคนดทงกาย วาจา ใจ มคณธรรม จรรยาบรรณทางธรกจและวชาชพ

สงเสรมสนบสนนยทธศาสตรการพฒนาระบบคณวฒวชาชพ (Vocational Qualification System)

ใหสอดคลองตามมาตรฐานอาชพ (Occupational Standard) เพอสรางภมคมกน เพมขดความสามารถ

ในการแขงขนของประเทศ กำาลงแรงงาน การพฒนามาตรฐานการปฏบตงานระดบชาต (National

Benchmarking) และการวเคราะหหนาทการงาน (Functional Analysis) เพอใหเกดผลสำาเรจในภาคธรกจ

อตสาหกรรม และทกสาขาอาชพ เปนการเตรยมความพรอมของผเรยนเขาส สนามการเเขงขนใน

ประชาคมอาเซยน

ขอขอบพระคณทานอาจารยผสอน ผประสาทวชาความร เอกสาร หนงสอทใชประกอบใน

การเรยบเรยงไว ณ โอกาสน

ผศ. น.อ. รามจตต ฤทธศร

คำานำาตารางวเคราะหสมรรถนะรายวชา

วชา งานบำารงรกษารถยนต รหสวชา 20101 - 2106

ท–ป–น 1-3-2 จำานวน 4 คาบ/สปดาห รวม 72 คาบ

สมรรถนะรายวชา

หนวยท

แสดง

ความ

รเกยว

กบหล

กการ

บำารง

รกษา

รถยน

ตตาม

คมอ

เลอก

ใชผล

ตภณ

ฑในก

ารลา

ง

และก

ารบำา

รงรก

ษารถ

ยนต

บรกา

รทำาค

วามส

ะอาด

สวน

ประก

อบตา

งๆขอ

งรถย

นต

ตรวจ

สภาพ

บำาร

งรกษ

า

รถยน

ตตาม

คมอ

1. พนฐานเกยวกบรถยนต

2. การดแลรถยนตประจำาวน

3. การดแลรถยนตประจำาสปดาห

4. การดแลรกษาตามระยะทกำาหนด

5. การบำารงรกษารถยนต

6. การประมาณราคางานชางยนต

สารบญบทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต 1

ประเภทของเครองยนต 2

รปแบบโครงสรางของตวถง 3

สวนประกอบของรถยนต 5

แบบทดสอบและกจกรรมการฝกทกษะ 14

บทท 2 การดแลรถยนตประจ�าวน 16

การดแลภายในหองเครองยนต 18

การดแลภายนอกตวรถประจำาวน 23

การดแลภายในหองโดยสารประจำาวน 27

แบบทดสอบและกจกรรมการฝกทกษะ 37

ใบงานท 2.1 การตรวจสภาพทวไปเพอการบำารงรกษารถยนต 40

บทท 3 การดแลรถยนตประจ�าสปดาห 47

การบำารงรกษาระบบรองรบนำาหนก 48

การบำารงรกษาระบบไฟฟารถยนต 51

แบบทดสอบและกจกรรมการฝกทกษะ 59

ใบงานท 3.1 การตรวจสอบระบบจดระเบด 62

ใบงานท 3.2 การตรวจสภาพแบตเตอรในภาวะรอบเดนเบาและรอบทำางาน 69

บทท 4 การดแลรกษาตามระยะทก�าหนด 72

ระบบตาง ๆ ททำาการตรวจบรการตามระยะทกำาหนด 73

การบำารงรกษารถยนตในสวนตาง ๆ 76

แบบทดสอบและกจกรรมการฝกทกษะ 123

ใบงานท 4.1 การตรวจสอบมอเตอรสตารต 127

ใบงานท 4.2 การเปลยนใบปดนำาฝน 131

ใบงานท 4.3 ตรวจเและทดสอบระบบเบรก 135

ใบงานท 4.4 การเปลยนถายนำามนเกยรออโต 138

ใบงานท 4.5 การตงระยะคลตช 142

ใบงานท 4.6 การบรการระบบหลอลนเครองยนต 144

ใบงานท 4.7 การลางหมอนำาเครองยนต 147

บทท 5 การบ�ารงรกษารถยนต 150

การดแลรกษาสรถยนต 151

การขดเงาสรถยนต 153

การลงเคลอบยางรถ 154

การเลอกใชผลตภณฑบำารงรถยนต 155

ผลตภณฑบำารงภายนอกรถยนต 155

ผลตภณฑบำารงรกษาภายในรถยนต 159

ผลตภณฑหลอลนรถยนต 161

ผลตภณฑบำารงรกษาระบบเครองลางและระบบสงกำาลง 167

แบบทดสอบและกจกรรมการฝกทกษะ 171

บทท 6 การประมาณราคางานชางยนต 173

การใชคมอชวโมงงานมาตรฐาน 174

ตารางกำาหนดเวลาตรวจซอมเพอคดราคาคาซอมรถยนต 176

แบบทดสอบและกจกรรมการฝกทกษะ 186

ค�าถามเพอการทบทวน 188

ค�าศพท 203

บรรณานกรม 207

Note 208

1บทท

พนฐานเกยวกบรถยนต

1. ระบประเภทของเครองยนต

2. จำ�แนกรปแบบโครงสร�งของตวถง

3. บอกสวนประกอบของรถยนต

4. อธบ�ยร�ยละเอยดระบบต�งๆของรถยนต

จดประสงคเชงพฤตกรรม (Behavioral Objectives)

หลงจากจบบทเรยนนแลว นกศกษาจะมความสามารถดงน

1บทท

พนฐานเกยวกบรถยนต

ในปจจบน รถยนตไดกล�ยเปนปจจยท 5 สำ�หรบมนษย เนองจ�กรถยนตเปนสงทชวยอำ�นวย

คว�มสะดวกสบ�ยในด�นก�รขนสงทงผคนสนค�ตลอดจนผลผลตต�งๆท�งก�รเกษตรรวมไปถง

ภ�คอตส�หกรรมซงถอไดว�ห�กข�ดรถยนตกจะทำ�ใหชวตมนษยข�ดสภ�พคลองและไมสขสบ�ย

นอกจ�กน รถยนตยงไดถกดดแปลงเพอประโยชนใชสอยในด�นต�ง ๆ เชน รถหองนำ�

รถส�ธ�รณะเคลอนท รถพย�บ�ลเคลอนท รถดดแปลงเปนร�นค�และร�นอ�ห�ร รถข�ยผก ผลไม

อ�ห�รสดอ�ห�รแหง เครองดมฯลฯจงนบไดว� รถยนตมคว�มสำ�คญตอมนษยแทบจะในทกๆด�น

และมแนวโนมว�จะมคว�มตองก�รในก�รใชรถยนตเพมม�กขนเรอยๆ

ประเภทของเครองยนต

ก�รแบงประเภทของรถยนตอ�จจะพจ�รณ�ไดจ�กรปแบบโครงสร�งของตวถงรถยนต

วตถประสงคก�รใชง�นและตวเครองยนตซงในปจจบนรถยนตโดยทวไปจะใชเครองยนตหลกๆอย2

ประเภทคอเครองยนตเบนซนและเครองยนตดเซลดงรปท1.1

เครองยนตดเซล

เชอเพลงไปรวมกบอ�ก�ศในหองเผ�ไหม

เชอเพลงถกฉดทน

เครองยนตเบนซน

อ�ก�ศเชอเพลงเชอเพลงผสม

เชอเพลงถกรวมกบอ�ก�ศ

เชอเพลงผสมไหลเข�

อ�ก�ศไหลเข�

รปท 1.1 เครองยนตเบนซนและดเซล

3บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต

เครองยนตเบนซน จดอยในประเภทเครองยนตใชนำ�มนเบ�หรอนำ�มนเบนซนเปนเชอเพลง เปนเครองยนตทมกำ�ลง

ตำ�กว�เครองยนตดเซลใชก�รจดระเบด(Ignition)เปนตนกำ�เนดกำ�ลง

เครองยนตดเซล จดอยในประเภทเครองยนตใชนำ�มนหนกหรอนำ�มนโซล�เปนเชอเพลง เปนเครองยนตทมกำ�ลง

สงกว�เครองยนตชนดอนๆใชก�รอดระเบด(Compression)เปนตนกำ�เนดกำ�ลง

รปแบบโครงสรางของตวถง

รปท 1.2 โครงสรางตวถงรถยนตแบบซดาน

ตวถงรถยนต เปนสวนหนงของรถยนตซงใชบรรทกผโดยส�รหรอสมภ�ระมรปแบบหล�ยชนด

แตกต�งกนไป ขนอยกบลกษณะของสวนประกอบ เชน หองโดยส�ร หองเครองยนต และหองเกบของ

ส�ม�รถจำ�แนกออกไดดงน

ทมา : www.images.hgmsites.net

1. รถซดาน (Sedan) ดงรปท 1.2

รถชนดนเปนรถยนตนงโดยส�ร ซงเนนในเรองของ

พนทนงของผ โดยส�รและคว�มสะดวกสบ�ย

ของคนขบมทงแบบ2ประตและ4ประต

2. รถคเป (Coupe)ดงรปท1.3รถชนดนเปนรถสปอรต(SportCar)ซงเนนในเรองของ

รปลกษณและสมรรถนะของเครองม2ถง4ทนงแตหองโดยส�รท�ยมกไมคอยกว�งขว�ง

ทมา : www.picsfab.com

รปท 1.3 โครงสรางตวถงรถยนตแบบคเป

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต4

3. รถลฟตแบก (Lift Back)ดงรปท1.4

โดยทวไปโครงสร�งของรถชนดนคล �ยคลงกบ

รถคเปซงรวมพนทโดยส�รและพนทว�งสมภ�ระ

เข�ดวยกน ตอนท�ยของประตและหน�ต�งจะเปดออก

พรอมๆกนโดยตอตรงจ�กสวนบนของหองโดยส�ร

มทงแบบ3และ5ประตทมา : www.picsfab.com

ทมา : www.avito.ru

รปท 1.4 โครงสรางตวถงรถยนตแบบลฟตแบก

รปท 1.5 โครงสรางตวถงรถยนตแบบฮารดทอป

รปท 1.6 โครงสรางตวถงรถยนตแบบเปดประทน

4. รถฮารดทอป (Hard Top)ดงรปท1.5รถชนดนเปนรถซด�นทไมมโครงหน�ต�งหรอเส�กล�ง

5. รถเปดประทน (Convertible)ดงรปท1.6รถชนดนเปนชนดเดยวกบรถซด�นหรอคเป

ซงส�ม�รถเปดปดหลงค�ขนลงขณะขบขได

ทมา : www.carbodydesign.com

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต 5

6. รถปกอพ (Light Truck)ดงรปท1.7เปนรถบรรทกขน�ดเลกซงเครองยนตไดถกตดตงไว

ท�งตอนหน�ของคนขบ

ทมา : www.thetruthaboutcars.com

รปท 1.7 โครงสรางตวถงรถยนตแบบปกอพ

รปท 1.8 โครงสรางตวถงรถยนตแบบต

7. รถต/รถตรวจการณ (Vans, Wagon)ดงรปท1.8รถชนดนจะรวมพนทโดยส�รและพนท

สมภ�ระเข�ไวดวยกนรถชนดนส�ม�รถบรรทกผโดยส�รหรอสมภ�ระไดคร�วละม�กๆVansหม�ยถง

บรรทกสมภ�ระWagonหม�ยถงบรรทกผโดยส�ร

ทมา : www.autoyim.com

สวนประกอบของรถยนต (Automobile Part)ประกอบดวยระบบต�งๆหล�ยสวน

ทเปนหลกๆดงรปท1.9คอ

1. ตวถง(Body)

2. เครองยนต(Engine)

3. ระบบสงกำ�ลงหรอระบบขบเคลอน(PowerTrainSystem)

4. ระบบเบรก(BrakeSystem)

สวนประกอบของรถยนต

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต6

5. ระบบบงคบเลยว(SteeringSystem)

6. ระบบรองรบนำ�มน(SuspentionSystem)

7. ระบบไฟฟ�ในรถยนต(ElectricalSystem)

รปท 1.9 ระบบตาง ๆ ในรถยนตนง

สวนประกอบทง7สวนมหลกก�รทำ�ง�นทสมพนธกนอย�งตอเนองเพอใหรถวงไดมร�ย

ละเอยดดงน

ตวถง

โครงสร�งตวถงรถยนตจำ�แนกไดเปน2ชนดคอแบบโครงอสระ(FrameBody)และแบบ

โครงในตว(MonocoqueBody)

1. โครงสรางตวถงรถยนตแบบโครงอสระ (Frame Body)

โครงสร�งชนดนดงรปท1.10แบงออกเปน2สวนคอสวนของตวถงและสวนของโครงรถ

ซงใชตดตงเครองยนตระบบสงกำ�ลงและบงคบเลยวชวยดดซบแรงทเกดจ�กก�รชนและอ�ก�รสนจ�ก

พนถนนทำ�ใหนมนวลเวล�ขบขและหองโดยส�รจะเงยบเนองจ�กมย�งรองรบระหว�งโครงรถกบตวถง

แตโครงสร�งของตวถงรถยนตแบบนจะมนำ�หนกม�กเพร�ะใชเหลกแผนทหน�ประม�ณ1-3มลลเมตร

ในก�รสร�ง เพอลดนำ�หนกดงกล�ว จงออกแบบโครงสร�งของค�นใหเปนรปตวซ (C-Shape)หรอเปน

กลอง(Box-Shape)

รปท 1.10 โครงสรางตวถงรถยนตแบบโครงอสระ

(ก) ตวถง (ข) โครงรถย�งรองรบตวถง

โครงรถ

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต 7

ตวถงของโครงสร�งรถยนตแบบโครงอสระแยกสวนประกอบได2สวนคอ

1.1 ตวถงดานหนาตวถงด�นหน�ของโครงสร�งรถยนตแบบโครงอสระดงรปท1.11

จะถกออกแบบไวเพอรองรบหมอนำ� บงโคลนหน� และกะโหลก โดยจะยดดวยสลกเกลยว ซงทำ�ให

ก�รถอดประกอบชนสวนเหล�นทำ�ไดง�ย เมอเกดอนตร�ยขนโครงรถจะเปนสวนทรองรบระบบขบเคลอน

ทงหมด

รปท 1.11 สวนประกอบของตวถงดานหนาของโครงสรางรถยนตแบบโครงอสระ

รปท 1.12 สวนประกอบของตวถงหลกของโครงสรางรถยนตแบบโครงอสระ

แผนเสรมใหแขงย�งรอง

ย�งรองสกร

บงโคลนขว�

นอต

นอต

โบลต โบลต

โบลต

ขอยดฝ�กระโปรง แผงกระโปรงด�นในแผนลอกฝ�กระโปรง

โบลต

โบลต

โบลต

ขอยด

ค�นขว�ง ฝ�กระโปรงหมอนำ�

ฝ�หมอนำ�ฝ�กระโปรง

สลก ย�งกนโคลน

บงโคลนขว�บงโคลนซ�ย

บงโคลนซ�ยควคว

ตวยดคว

เครองหม�ยนอต

นอต

ควฝ�กระโปรงฝ�กระโปรง

สวนยนบงโคลนซ�ย

ขอยดแผนเสรมใหแขง

กะบงพดลมค�นรองรบ

แผนรองบงโคลน

แผนรองบงโคลน

แผนรองบงโคลน

1.2 ตวถงหลกดงรปท1.12เรมตงแตแผงใตหน�ปดหลงเครองยนตบรเวณตวถงด�นล�ง

ทงหมด สวนประกอบของหองโดยส�รและหองเกบสมภ�ระด�นท�ยรถ คว�มแขงแรงของตวถงจะอยทเส�

โครงหลงค� บนได และพนตวถง สวนใหญพนตวถงและบรเวณด�นล�งของตวถง จะทำ�เปนลอน

เพอลดก�รสนสะเทอนโดยมค�นขว�งเชอมตดไวสำ�หรบยดตดกบโครงรถ

เส�กล�งบนไดพนด�นหน�

แผงชองลมข�งด�นนอก

แผงใตหน�ปดหลงเครองยนต

เส�กระจกบงลมหน�

แผงชองลมหน� หลงค�แผงใตแผงลำ�โพงหลง

บงโคลนหลง

พนด�นหลง

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต8

2. โครงสรางของตวถงรถยนตแบบโครงในตว

โครงสร�งชนดนประกอบไปดวย ตวถงและโครงสร�งซงรวมอยในหนวยเดยว ตวถงจะม

คว�มทนท�นเหมอนกลองใบเดยวเดยว ๆ ดงรปท 1.13 แนวคว�มคดในก�รออกแบบโครงสร�งน

ไดม�จ�กแนวคว�มคดในก�รออกแบบสร�งเครองบนแบบโมโนคอก (Monocoque) เปนก�รรวมเอ�ชนสวน

จ�กโลหะแผนทอดขนรปนำ�ม�เชอมแบบจด(SpotWelding)ใหตดกนจงทำ�ใหโครงสร�งมนำ�หนกเบ�

แตมคว�มแขงแรงสง ต�นท�นแรงบดไดด และยงมคว�มเรยบเนยนสวยง�ม แตตวถงทประกอบไปดวย

เหลกแผนยดตดกนลกษณะน ห�กไดรบก�รชนจนเสยรปจะซอมกลบใหเข�รปร�งเดมไดย�ก จงมกจะ

ออกแบบโครงสร�งของพนด�นล�งใหแขงแรงเปนพเศษเพอชดเชยคว�มแขงแรงทสญเสยไป

บงโคลนหลง

กะโหลกบงโคลนหน�

โครงข�งด�นหน�

ก�นยดหมอนำ�บน

โครงพนชวงหลง

โครงพนชวงหลง

รปท 1.13 โครงสรางตวถงรถยนตแบบโครงในตว

โครงรถทใชกบโครงสร�งตวถงรถยนตแบบโครงอสระ มอยหล�ยแบบ เหม�ะสมกบก�รใชง�น

ควบคไปกบตวถงทแตกต�งกนมร�ยละเอยดดงน

2.1 โครงรถแบบตวเอกซ (X-Frame Type) ดงรปท 1.14มลกษณะคล�ยตวเอกซ ตอนกล�ง

บรเวณทโครงไขวกนอ�จจะทำ�เปนทอกลวงหรอดดใหโคงเพอไวสอดเพล�กล�ง โครงสร�งด�นข�งจะทำ�ดวย

โครงเหลกขว�งด�นหน�

แปนยดตวถงแปนอดตวถง

ทอกลวงตรงกล�ง โครงเหลกด�นข�ง

โครงเหลกปดด�นท�ย

สวนโคงหน� สวนโคงหลง

เหลกเหลยม เหลกขว�งขน�ดใหญ

ด�นหน�จะรองรบปกนกบนและล�ง

สวนโคงของโครงเหลกด�นข�งและ

ด�นท�ยจะทำ�เปนชอง เพอใหแหนบ

และชดเพล�ท�ยเคลอนทขนลงได

ชวยใหรถมจดศนยถวงตำ�ลง

รปท 1.14 โครงรถแบบตวเอกซ

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต 9

2.2 โครงรถแบบชวงหนาแขง (Stub Frame) ดงรปท 1.15 เปนโครงรถทออกแบบใหชวงหน�

ของรถในบ�งสวนแขงแรงนยมใชรวมกบตวถงรถยนตแบบสเตชนแวกอน(StationWagon)

โครงเหลกขว�ง

โครงเหลกรองรบระบบสงกำ�ลง โครงเหลกขว�ง

ด�นหน�

โครงเหลกปดด�นหน�

รปท 1.15 โครงรถแบบชวงหนาแขง

รปท 1.16 โครงรถแบบขนบนได

2.3 โครงรถแบบขนบนได (Ladder Frame Type) ดงรปท 1.16 โครงรถแบบนจะไมม

โครงยดตอนกล�งแตจะมเหลกขว�ง2ชนขนไปลกษณะคล�ยบนได เพอเพมคว�มแขงแรงสวนโครง

ด�นข�งจะทำ�ดวยเหลกกลองสเหลยม

โครงด�นข�ง

โครงเหลกขว�งโครงเหลกขว�งด�นหลง

โครงเหลกขว�งด�นหน�

2.4 โครงรถแบบปดทาย (Perimeter Frame Type) เปนโครงรถทมลกษณะของโครงรถ

สวนกล�งเชอมตอขว�งคอนม�ท�งโครงสวนหน�ดงรปท1.17ด�นท�ยของโครงรถมเหลกขว�งเชอมปดไว

ซงมผลทำ�ใหระดบของพนหองโดยส�รถกลดใหตำ�ลงจงส�ม�รถเพมคว�มกว�งไดม�กขนซงทำ�ใหจดศนยถวง

อยในตำ�แหนงตำ�กว�ตวถงรถเมอเกดก�รชนขนโครงสร�งด�นหน�จะดดซบแรงไดดและเมอถกชนด�นข�ง

และด�นหลงโครงเหลกด�นหลงเบ�โชคอพและหองโดยส�รจะชวยลดปญห�แรงททำ�ใหตวถงบดได

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต10

เครองยนต เครองยนต เปนเครองตนกำ�ลงหรอใหกำ�เนดกำ�ลง โดยทำ�หน�ทเปลยนพลงง�นคว�มรอน

จ�กก�รเผ�ไหมเชอเพลงเปนพลงง�นกลดงรปท1.18

โครงเหลกรองรบเครองยนตโครงเหลกขว�งรองรบระบบรองรบหน�

โครงเหลกขว�งรองรบระบบรองรบหลง

โครงเหลกขว�งด�นหน� โครงเหลกขว�งด�นหลง

รปท 1.17 โครงรถแบบปดทาย

รปท 1.18 สวนเครองยนตเครองตนกำาเนดกำาลงขบเคลอนรถยนต

เครองยนตชนดทใชกบรถนงขน�ดเลกม�กทสดคอเครองยนตเบนซนสำ�หรบเครองยนตทใชใน

รถโดยส�รรถบรรทกรถเครองจกรกลหนกและก�รเกษตรใชเครองยนตดเซลเครองยนตทงสองประเภท

มสวนประกอบของระบบทสำ�คญดงน คอ ระบบเชอเพลง (Fuel System) ระบบไอเสย (Exhaust

System)ระบบระบ�ยคว�มรอน(CoolingSystem)และระบบหลอลน(LubricationSystem)แตใน

เครองยนตเบนซนยงมอกระบบหนงคอระบบจดระเบด(IgnitionSystem)ทำ�หน�ทผลตกระแสไฟแรงสง

จดประก�ยทหวเทยนเพอเผ�ไหมไอดทเปนสวนผสมของนำ�มนกบอ�ก�ศ

กำ�ลงง�นของเครองยนตทผลตไดจะถกสงไปยงระบบสงกำ�ลง เพอขบเคลอนรถยนตหรอ

ทำ�ใหรถวงได

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต 11

ระบบขบเคลอนหรอระบบสงก�ำลง

ระบบขบเคลอน หรอระบบสงก�าลงดงรปท1.19ทำ�หน�ทตอกำ�ลงและตดกำ�ลงขบจ�ก

เครองยนต เพอขบเคลอนรถไปข�งหน�หรอถอยหลง นอกจ�กน ระบบสงกำ�ลงยงทำ�หน�ททดแรง

ใหเกดก�รไดเปรยบเชงกลเพอใหรถยนตส�ม�รถขบเคลอนไดในหล�ยสภ�พก�รทำ�ง�น เชน นำ�หนก

บรรทก คว�มเรว และสภ�พถนน ซงอปกรณในระบบสงกำ�ลงททำ�ใหรถวงได หรอเปลยนคว�มเรวและ

ทศท�งไดนนประกอบดวยชดคลตช(Clutch)เกยร(Gear)เพล�กล�ง(IntermediateShaft)สำ�หรบ

รถเครองอยหน�ขบลอหลงชดเฟองทด(Differential)เพล�ขบ(Driveaxle)และลอ(Wheel)

รปท 1.19 แสดงอปกรณในระบบขบเคลอนหรอระบบสงกำาลง

ระบบเบรก

ระบบเบรก หรอหามลอดงรปท1.20ทำ�หน�ทชะลอหรอหยดรถต�มคว�มตองก�รของผขบ

อย�งมประสทธภ�พและใหคว�มมนใจระบบเบรกในปจจบนเปนระบบเบรกไฮดรอลก(HydraulicBrake)

โดยใชกำ�ลงจ�กเท�เหยยบแมปมดนนำ�มนไปยงกระบอกเบรกทลอ เพอผลกดนฝกเบรกและผ�เบรก

สมผสกบกระทะลอของเบรกแบบดรมเบรก (DrumBrake)หรอดนลกสบเบรกทก�มปเบรก (Caliper)

ไปบบจ�นเบรกในระบบเบรกแบบดสกเบรก(DiscBrake)ซงทำ�ง�นคล�ยคมหนบและปจจบนระบบเบรก

ไดพฒน�ก�วไกลม�ใชระบบ A.B.S (Anti-Lock Brake System) คอ ระบบปองกนก�รจบต�ยของลอใน

ขณะเบรกโดยพฒน�ม�จ�กระบบเบรกของเครองบนระบบนปองกนลอใดลอหนงจบต�ยเพร�ะจะเปน

เหตใหรถเสยก�รทรงตว

บทท 1 พนฐานเกยวกบรถยนต12

ระบบบงคบเลยว ระบบบงคบเลยวดงรปท1.21เปนระบบทควบคมก�รบงคบหน�รถใหไปในทศท�งต�มท

ผขบตองก�รระบบบงคบเลยวตองผอนแรงในก�รบงคบทศท�งและมแรงตอบสนองทยอนกลบม�กระทำ�

ตอมอผขบนอยทสด ระบบบงคบเลยวมสวนประกอบทสำ�คญ คอ ลอพวงม�ลย (SteeringWheel)

แกนพวงม�ลย(SteeringColumn)กระปกพวงม�ลย(SteeringGear)คนชก-คนสง(Tierod)แกนลอ

(Spindle)และปมนำ�มนพวงม�ลยกำ�ลง(PowerSteeringPump)สำ�หรบระบบพวงม�ลยกำ�ลง

จะชวยใหผอนแรงขณะหมนพวงม�ลย

รปท 1.20 แสดงอปกรณในระบบเบรกรถยนต

รปท 1.21 แสดงอปกรณในระบบบงคบเลยว

ระบบรองรบน�ำหนก (Suspension System) ระบบรองรบน�าหนก ดงรปท 1.22 ทำ�หน�ทปรบสภ�พของตวรถขณะวงบนถนนใหนมนวล

ไมกระเดงกระดอนอย�งรนแรงทกสภ�พคว�มเรวและนำ�หนกบรรทกในทกสภ�พถนน