Autisme kookboek

GLUTEN- EN CASE ÏNEVR I J KOKEN VOOR K INDEREN

SUSAN LORDSUSA

N LO

RD A

UTISM

E KO

OK

BO

EK

K KB EKA TISME A TISMEA

KK

SUSA

N LO

RD A

UTISM

E KO

OK

BO

EKISBN 978-907972915-9

9 7 8 9 0 7 9 7 2 9 1 5 9

I SBN 978 90 79729 15 9

W W W. H O G R E F E . N L

G L U T E N - E N C A S E Ï N E V R I J E D I Ë T E N W O R D E N S T E E D S VA K E R T O E G E PA S T O M

H E T G E D R A G , C O G N I T I E F F U N C T I O N E R E N E N A L G E M E E N W E L B E V I N D E N VA N

K I N D E R E N M E T A U T I S M E E N A D H D T E V E R B E T E R E N .

Autisme kookboek biedt praktische informatie over het dieet en de invloed van voeding op kinderen met autisme. Het is geschreven door Susan Lord, een geregis-treerd diëtiste en moeder van een dochter met diagnose ASS.

Door de eenvoudige opzet en praktische informatie is Autisme kookboek hét boek om te beginnen met een gluten- en caseïnevrij dieet. In heldere en overzichtelijke stappen zet Lord uiteen hoe je gluten en caseïne van het menu verwijdert. Tegelij-kertijd zorgen de uitgebalanceerde recepten en praktische weekmenu´s ervoor dat kinderen – en de rest van de familie – toch alle hoognodige voedingstoffen binnen krijgen.

Naast alle informatie die nodig is om gluten- en caseïnevrij te koken, bevat het boek ook talloze eenvoudige en heerlijke recepten en menu´s. Of je nu ouder of verzor-ger bent, dit boek maakt gluten- en caseïnevrij koken lekkerder en makkelijker dan ooit.

Susan Lord is geregistreerd diëtiste van The American Dietetic Association en moe-der van Jenny, die op vijf jarige leeftijd de diagnose Autisme Spectrum Stoornissen heeft gekregen. Inmiddels volgt Jenny al meer dan 9 jaar een gluten- en caseïnevrij dieet en functioneert zij zichtbaar beter en voelt zij zich prettiger.

Autisme kookboekGluten- en caseïnevrij koken voor kinderen

Susan Lord

Autisme kookboek bw_vDef 22-09-2009 12:25 Pagina 3

INHOUD

Inleiding 7

deel een – het gluten- en caseïnevrije dieet 11

1 Voedingswaarde komt op de eerste plaats 132 Het caseïnevrije dieet 213 Het glutenvrije dieet 25

deel twee – gluten- en caseïnevrije maaltijden 31

4 Wat eten we bij het ontbijt? 335 Is het al lunchtijd? 376 Het avondeten 417 Tussendoortjes 458 Verrukkelijke toetjes 479 Menu’s voor twee weken met een uitgebalanceerde voedings-

waarde 4910 Boodschappen doen 5911 Maar mijn kind is al zo’n moeilijke eter! 6912 Omgaan met eten bij bijzondere gelegenheden 7513 Waarmee moet je verder nog rekening houden? 8114 Gluten- en caseïnevrij krachtvoer 8515 Mijn reis 95


deel drie – het kookboek 97

16 Alternatieve meelmixen 9917 Ontbijt 10118 Paneermeel 10719 Hoofdgerechten 10920 Bijgerechten 14321 Soepen 14522 Salades 14723 Dressings voor salade 15324 Brood 15525 Snacks 16126 Desserts en gebak 16527 Koekjes 171

Dankwoord 177Bijlage 179Literatuur 185Websites 187


INLEIDING

Dit verhaal heeft grote indruk op me gemaakt. Misschien geldt dat ookwel voor jou.

Welkom in IJsland

Mensen vragen me vaak of ik wil beschrijven hoe het is om een gehan-dicapt kind op te voeden. Omdat ze deze unieke ervaring zelf nooithebben gehad, probeer ik hen zich voor te laten stellen hoe het voelt,met de volgende vergelijking:

Wanneer je een kindje krijgt, is dat net alsof je een heerlijke reis gaatplannen, naar Hawaï bijvoorbeeld. Dan koop je een flink aantal reis-gidsen en je stelt je de mooiste situaties voor: met een cocktail in dehand op een prachtig tropisch strand. Heerlijk warm weer. Vriende-lijke mensen in rokjes van stro die bloemenkransen uitdelen. Surfenop een azuurblauwe zee. Het is allemaal erg romantisch. Na maan-den van voorpret komt dan eindelijk de dag dat je op reis gaat. Jepakt je koffers en hup, daar ga je. Een paar uur later landt het vlieg-tuig. De gezagvoerder roept om: ‘Dames en heren, we zijn gelandop het vliegveld van Reykjavik.’ ‘Wat! Reykjavik? Dat is IJsland!’ zegje. ‘Hoezo IJsland? Ik heb geboekt voor Hawaï! We gingen toch naarHawaï? Ik droom er al mijn hele leven van om naar Hawaï te gaan.’Maar blijkbaar is het vluchtplan veranderd. Het vliegtuig is in IJslandgeland en daar zul je moeten blijven. Wat je moet bedenken is dat


ze je heus niet naar een afschuwelijk smerige plek vol ziektes enhongersnood hebben gebracht. Het is hier gewoon anders.Dus moet je eropuit om nieuwe gidsen te kopen. En je moet mis-schien een hele nieuwe taal leren. En je zult een hele nieuwe groepmensen ontmoeten, die je anders nooit zou hebben ontmoet.Het is gewoon een andere plek. Het is er wat kouder dan in Hawaïen het is minder romantisch. Maar nadat je daar een tijdje bentgeweest en weer tot rust bent gekomen, kijk je eens rond. En danzie je dat er in IJsland prachtige plekken zijn: de prachtige woestenatuur, de geisers, de stilte. En net als op Hawaï zijn de mensen inIJsland erg vriendelijk, ook al zullen ze je geen bloemenkransen aan-bieden.Maar iedereen die je kent, gaat naar Hawaï of komt er net vandaan.En ze hebben prachtige verhalen over hoe geweldig het daar was.Dan zul je de rest van je leven zeggen: ‘Tja, daar zou ik ook heengaan. Dat was tenminste het plan.’En de pijn die je daarbij voelt, zal nooit en nooit meer weggaan. Diedroom ben je voorgoed kwijt.Maar als je de rest van je leven maar blijft mokken over het feit datje niet naar Hawaï hebt kunnen gaan, zul je nooit kunnen genietenvan alle heerlijke en speciale dingen… die IJsland te bieden heeft.1

De woorden van mijn vader dreunen nog door in mijn hoofd: ‘Ik heb jenooit gezegd dat het leven een makkie zou zijn, Susan.’ Omdat ik benopgegroeid met een broertje dat aan het Down-syndroom leed, werdmijn vlucht al naar IJsland omgeleid toen ik drie was. Zevenentwintigjaar later ben ik hoogzwanger van mijn eerste kindje, Jenny. Mijn koffersstaan klaar voor Hawaï. Ik was toch allang in IJsland geweest? Daarhoefde ik dus niet meer heen. Toen Jenny werd geboren, huilde ze niet.Er heerste een akelige stilte en ik wist dat ik weer in IJsland was geland,en nu voorgoed.

8 autisme kookboek

1 Ontleend aan Emily Perl Kingsley (1987).


Ik was van plan geweest om vier kinderen te krijgen, allemaal jon-gens, en ze zouden allemaal slim, knap en atletisch gebouwd zijn. Zezouden naar de beste scholen gaan en allemaal met hun knappe echt-genotes in een Mercedes Benz richting zonsondergang rijden. En danzou mijn werk gedaan zijn.

Maar de realiteit is dat ik twee meisjes heb gekregen. Ik ben nooitmeer uit IJsland weggegaan, hoewel ik dat wel had gewild. En ik bennooit meer in Hawaï geweest. Ik moet toegeven dat ik wel veel waarde-volle lessen heb geleerd in IJsland. Eerst zag ik dat sprookjesachtigelandschap helemaal niet, maar nu wel. Ik heb geleerd van IJsland tehouden omdat ik er ging wonen en ik vind het er steeds mooier enmooier.

Van je kind houden betekent dat je nooit ergens zeker van bent endat je nooit weet wat er nu weer gaat gebeuren. Het is een hoop gis-werk. Je moet voortdurend op je instinct blijven vertrouwen en veelhoop blijven koesteren.

Mijn buurman, die zelf geen kinderen heeft, vroeg: ‘Is dat jouwbaby?’ terwijl hij naar mijn tweede dochter wees. Ik antwoordde: ‘Ja,niet te geloven, hè?’ Voor mij was er een eeuwigheid verstreken: vanborstvoeding en luiers tot proberen een peuter die zich als een pubergedroeg, zindelijk te maken. Voor zijn gevoel waren er gewoon driekorte jaren in zijn nooit veranderende leven voorbijgeraasd.

Mijn leven is zo veel rijker geworden door mijn kinderen. En danheb ik het niet over mijn jongste dochter: mijn oudste dochter Jennyis juist de inspiratie voor dit boek. Toen ze vijf jaar was, werd Jenny natalloze bezoekjes aan kinderartsen, neurologen en andere specialistengediagnosticeerd met asd (Autistic Spectrum Disorder), een aan autismeverwante stoornis. Als je dit boek leest, heb je zelf waarschijnlijk eenkind met ontwikkelingsmoeilijkheden. Dan weet je hoe de tijd voorbij-kruipt wanneer je op de diagnose wacht, of misschien heb je lange tijdhelemaal ontkend dat die diagnose gesteld is. Ik ben zelf erg dankbaarvoor de diagnose, want nu kan ik haar eindelijk helpen om het beste uithaar te halen. Ik ben ervan overtuigd dat Jenny is vooruitgegaan door de

inleiding 9


grote aanpassingen in haar dieet. Als je er zelf over denkt om een glu-ten- en caseïnevrij dieet te beginnen, of al met het dieet bent begonnenen dit gemakkelijker wilt maken, lees dan vooral verder!

Als je geen kinderen hebt, heb je alle tijd van de wereld. Met som-mige kinderen moet je af en toe op de tijd letten. Maar met kinderendie speciale behoeften hebben, telt iedere seconde. Wacht daarom niette lang.

Dit boek is een gids die je stap voor stap helpt de eiwitten caseïneen gluten uit het voedingspatroon van je kind te halen. De eenvoudige,praktische en gemakkelijk te begrijpen begeleiding helpt je met hetdieet te beginnen. Het biedt verstandige voedingsadviezen over hoe jehet op de juiste manier moet doen, zodat het je kind helpt en hem nietschaadt.

Voor de volledigheid wil ik erop wijzen dat het gluten- en caseïne-vrije dieet nog niet een algemeen geaccepteerd dieet voor autisme is.Het is nog niet wetenschappelijk bewezen dat het echt werkt, maar veelouders laten weten dat ze verbeteringen zien door het dieet. Ik zal het dieet in drie stappen aanpakken:

Stap 1 Voedingswaarde komt op de eerste plaats.Stap 2 Verwijder de caseïne.Stap 3 Verwijder de gluten.

NB: Voor het leesgemak verwijs ik naar het kind altijd met de manne-lijke vorm. Daar waar ‘hij’ staat, kan dus ook ‘zij’ gelezen worden.

10 autisme kookboek


deel een

het gluten- en caseïnevrije dieet


hoofdstuk 1

Voedingswaarde komt op de eersteplaats

Stap 1: voedingswaarde komt op deeerste plaats

Goede voeding is belangrijk voor iedereen, maar vooral voor kinderen. Alsze geen goede voeding krijgen, lopen ze het risico dat ze niet goedgroeien, in hun ontwikkeling achterblijven en ziek worden. We strevenernaar om voedingswaarde in eerste instantie uit voedsel te halen en alleenvoor extra zekerheid uit supplementen. In dit hoofdstuk wordt aandachtbesteed aan de essentiële voedingsstoffen, vitaminen en mineralen, envoedingsstoffen die qua voedingswaarde extra ‘waar voor je geld’ geven.Ook wordt besproken wanneer je voedingssupplementen moet gebruiken.

Algemeen gesteld moet een kind per dag drie maaltijden en twee tus-sendoortjes eten. Die maaltijden moeten bestaan uit twee of drie portiesgraanproducten (bijvoorbeeld glutenvrij brood, rijst, glutenvrije pasta ofmaïstortilla’s), een of twee porties groente, een portie fruit, 25 à 75 grammager vlees en een met calcium verrijkt soja- of rijsttoetje of -drankje(United States Department of Agriculture, 2005b). Denk eraan dat eenkind veel vloeistoffen moet binnenkrijgen, het liefst water. Vruchtensapen soja- of rijstmelk zijn ook goede keuzes. Let er goed op dat je frisdrank,limonade of vruchtendrankjes die niet honderd procent puur vruchtensapbevatten, beperkt gebruikt. Zorg er in ieder geval voor dat iedereen in hetgezin ten minste vijf porties fruit of groente per dag krijgt. Ik kan nietgenoeg benadrukken hoe belangrijk dit is om je gezond en goed te voe-len. Die hoeveelheid is echt noodzakelijk om ziekten te voorkomen.


De porties die je serveert, zullen per leeftijd, dagelijkse inspan-ning en groeipatroon verschillen, maar over het algemeen kun je welde richtlijnen volgen die in de tabellen 1.1 en 1.2 staan, voor de aan-bevolen hoeveelheid porties per voedselgroep en de hoeveelheidvoedsel per portie. Vertrouw op de natuurlijke eetlust van je kind. Alseen kind trek heeft, zal hij gaan eten. Als dat niet zo is, doet hij hetniet. Ga niet uit je dak als een kind bij een bepaalde maaltijd niet veeleet of geen zin heeft in een tussendoortje. Het zegt helemaal nietsover je opvoedcapaciteiten als je kind gewoon geen honger heeft!Laat hem maar even... hij zal binnenkort heus wel weer goed gaaneten. Een kind leren om te eten wanneer hij geen honger heeft, uitgewoonte, vanwege een strak tijdschema of uit verveling, is veelgevaarlijker. Op die manier zal hij te veel calorieën binnenkrijgen ente zwaar worden. Dan heeft hij voor de rest van zijn leven een slechteetgedrag ontwikkeld.

Tabel 1.1 Porties voor kinderen tot 6 jaar oud

Soort voedsel Porties per leeftijd/lengte

Alternatieven voor zuivelGeef iedere dag 3 tot 4 porties 1 tot 2 jaar 2 tot 3 jaar 3 tot 6 jaarvan de volgende voedselsoorten 75 tot 85 cm 85 tot 95 cm 95 tot 115 cm

caseïnevrij alternatief voor melk, een halve kop een halve tot driekwart kopverrijkt met calcium en vitamine d een derde kop

caseïnevrij alternatief voor kaas 25 gram 25 gram 25 gram

caseïnevrij alternatief voor yoghurt een kwart kop een kwart kop een kwart kop

caseïnevrij alternatief voor ijs een halve kop een halve kop een halve kop

caseïnevrij alternatief voor een toetje een halve kop driekwart kop driekwart kop

14 autisme kookboek


GLUTEN- EN CASE ÏNEVR I J KOKEN VOOR K INDEREN

SUSAN LORDSUSA

N LO

RD A

UTISM

E KO

OK

BO

EK

K KB EKA TISME A TISMEA

KK

SUSA

N LO

RD A

UTISM

E KO

OK

BO

EK

ISBN 978-907972915-9

9 7 8 9 0 7 9 7 2 9 1 5 9

I SBN 978 90 79729 15 9

W W W. H O G R E F E . N L

G L U T E N - E N C A S E Ï N E V R I J E D I Ë T E N W O R D E N S T E E D S VA K E R T O E G E PA S T O M

H E T G E D R A G , C O G N I T I E F F U N C T I O N E R E N E N A L G E M E E N W E L B E V I N D E N VA N

K I N D E R E N M E T A U T I S M E E N A D H D T E V E R B E T E R E N .

Autisme kookboek biedt praktische informatie over het dieet en de invloed van voeding op kinderen met autisme. Het is geschreven door Susan Lord, een geregis-treerd diëtiste en moeder van een dochter met diagnose ASS.

Door de eenvoudige opzet en praktische informatie is Autisme kookboek hét boek om te beginnen met een gluten- en caseïnevrij dieet. In heldere en overzichtelijke stappen zet Lord uiteen hoe je gluten en caseïne van het menu verwijdert. Tegelij-kertijd zorgen de uitgebalanceerde recepten en praktische weekmenu´s ervoor dat kinderen – en de rest van de familie – toch alle hoognodige voedingstoffen binnen krijgen.

Naast alle informatie die nodig is om gluten- en caseïnevrij te koken, bevat het boek ook talloze eenvoudige en heerlijke recepten en menu´s. Of je nu ouder of verzor-ger bent, dit boek maakt gluten- en caseïnevrij koken lekkerder en makkelijker dan ooit.

Susan Lord is geregistreerd diëtiste van The American Dietetic Association en moe-der van Jenny, die op vijf jarige leeftijd de diagnose Autisme Spectrum Stoornissen heeft gekregen. Inmiddels volgt Jenny al meer dan 9 jaar een gluten- en caseïnevrij dieet en functioneert zij zichtbaar beter en voelt zij zich prettiger.

Autisme kookboek

Documents

Transcript of Autisme kookboek