Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.
description
Transcript of Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.
![Page 1: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/1.jpg)
Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.
İKİNCİ HAFTAİKİNCİ HAFTA
![Page 2: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/2.jpg)
ATOMUN YAPISI
Çevremizdeki eşyaların analizi bize,
eşya malzeme madde element atom
sırasını verir.
Görülüyor ki çevremizde, boşlukta bir hacim işgal eden her şeyin temeli madde element ve atom olmaktadır. Öyleyse atom nedir?
![Page 3: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/3.jpg)
Dalton Atom Teorisi
1. Elementler atom denilen bölünemeyen parçacıklardan oluşmuştur. Kesirli değildir. Tam sayılarla ifade edilen miktarlarla belirlenir.2. Belirli bir elementin bütün atomları tıpatıp aynı özelliklere sahiptirler. Aynı kütleye sahiptirler. Farklı elementlerin atomları farklı kütleye
sahiptir.3. Atomlar kimyasal değişmelerin birimleridir. Kimyasal değişme;
birleşme, ayrılma ve atomların yeniden düzenlenmesini içine alır. 4. Bir element için verilen kimyasal sembol aynı zamanda o elementin
atomu için de kullanılır.5. Atomlar birleştiğinde molekülleri oluştururlar. Bileşikler değişik
atomların birleşmesinden oluşur. Aynı atomların birleşmesi ile de elementin molekülleri oluşur (H2, O2, Cl2,... gibi).
6. Atomlar parçalanamaz, yaratılamaz veya değiştirilemez.
![Page 4: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/4.jpg)
Elektronun Keşfi
1833’de M.Faraday bakır-II-klorür ü elektroliz ederek elektrik akımını kullandı. Kimyasal değişimin elektrik miktarı ile orantılı olduğunu buldu.
1874’de Faradayın deneysel sonuçları G.J.Stoney’i elektriğin madde gibi parçacıklardan ibaret olduğu sonucuna sevketti. Atomların yapısında bulunan bu parçacıklara elektron adını verdi.
Bu arada W.Crooks ve birçok bilim adamı havası boşaltılabilen, iki ucundaki iletkenlerle elektrik akımı uygulayabilen gaz deşarj tüpleri üzerinde çalışıyorlardı. 1886’da W.Crooks, bu gaz deşarj tüpünde birçok gazın davranışını inceledi.
![Page 5: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/5.jpg)
(1) katottan anoda doğru düz bir yolda ilerlerler,
(2) önlerine bir metal levha konursa geçemezler ve gölgesini yaparlar,
(3) tüpün cam çeperlerinde floresans oluştururlar,
(4) metal bir yaprağı akkor hale ısıtırlar,
(5) gaz moleküllerini iyonlaştırırlar,
(6) fotoğraf plakalarında iz yaparlar,
(7) bir metale çarptıkları zaman yüksek giriciliği olan x- ışınlarını oluştururlar,
(8) çarptıkları metali negatif yükle yüklerler,
(9) elektrik ve magnetik alanda saparlar
Katot ışınları
![Page 6: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/6.jpg)
Elektron Yükünün Belirlenmesi
R. A. Millikan 1909 da yağ damlası deneyi ile elektronun Yükünü ve kütlesini ayrı ayrı başarı ile hesaplamıştır
Millikan’ın yağ damlası deneyi
![Page 7: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/7.jpg)
Elektronun m kütlesinin hesabı
![Page 8: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/8.jpg)
Kanal Işınları, Protonun Keşfi
1886 da E.Goldstein bir Crooks tüpünde delik
katot kullanarak pozitif yüklü ışınları keşfetti.
Neon gazı bulunan bir Crooks tüpünde katot
ışınlarının neon molekülüne çarpmasıyla
oluşan artı yüklü neon iyonlarının delik
katottan geçerek tüpün iç çeperini ışıldatması
pozitif yüklü iyonların varlığını ispatladı.
![Page 9: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/9.jpg)
X-Işınları ve Radyoaktiflik
1895 de W.Roentgen, katot ışınları bir metale çarptığında yepyeni
türde ışınlar oluştuğunu buldu. Bu ışınlara X-ışınları veya
Roentgen ışınları adını verdi. X-ışınlarının elde edildiği daha
gelişmiş düzeneklere daha sonraları Coolidge tüpü adı verildi.
Bir Coolidge tüpünde X-ışınlarının oluşumu.
![Page 10: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/10.jpg)
Elektromanyetik Işık
Elektromanyetik spektrumu oluşturan ışıma bölgelerinin kaynakları:
Kozmik ışınlar atmosfer dışından bize gelen ışınlardır.
-ışınları radyoaktif elementlerin salıverdikleri bir cins ışımadır.
X-ışınları katot ışınlarının bir elemente çarparak oluşturdukları ışımadır.
Ültraviyole, görünür ve infrared ışınlar genel olarak ısıtılan cisimlerin yayınladıkları ışınlardır.
TV ve radyo dalgaları bir antenden alternatif akım geçirildiğinde oluşurlar.
![Page 11: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/11.jpg)
Elektromanyetik Dalga Spektrumu.
![Page 12: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/12.jpg)
Kuantum Teorisi
1900’de Max Planck’ın ortaya koyduğu
Kuantum teorisi, elektronun bir harmonik
ossilatör gibi davrandığı temeline dayanır
![Page 13: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/13.jpg)
Kara Cisim Işıması
Kara cisim, dışı siyaha boyanmış ve üzerine bir delik
açılmış metal bir küredir (Şekil 2.11.a). Üzerine
düşen bütün ışınları absorblayan (emen, soğuran) bir
cisimdir. Cisim ısıtıldığı zaman üzerinde bulunan
delikten ışımalar yayılmaya başlar.
![Page 14: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/14.jpg)
Fotoelektrik Olay1902 yıllarında bilinen bu olay metallerin üzerine vakum yapılmış
bir cam tüp içinde, yeterli enerjiye sahip bir ışık düşürüldüğü
zaman bir elektronun koparılması olayıdır.
Bir fotoelektrik hücrede fotoelektrik olayın meydana gelişi.
![Page 15: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/15.jpg)
ATOM MODELLERİ
![Page 16: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/16.jpg)
Rutherford’un önerdiği atom modeli,
merkezde bir çekirdek ve etrafında dönen
elektronlar şeklindedir.
![Page 17: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/17.jpg)
Atomu oluşturan temel parçacıklar.
![Page 18: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/18.jpg)
Atom SpektrumlarıRutherford’un atom modelinde fizik kurallarına ters gelen ve açıklanamayan eksiklikler vardı. Bir kere çekirdek etrafında dönen elektronların ışıma yaparak enerji kaybedip çekirdeğe yapışması gerekir. Halbuki atomlarda normal halde bir enerji kaybı sözkonusu değildir. Bu gibi eksik noktalar yeni bir atom modeline gerek duyuyordu. 1913 de Bohr atom modelini ortaya koydu. Bohr atom modelini anlamak için 19.yüzyıla kadar yapılan spektroskopik çalışmaları gözden geçirelim.
![Page 19: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/19.jpg)
Spektrumlarda görülen ışığın üç çeşit dağılımı vardır:(1) Devamlı spektrum güneş, ampuldeki flamanın ışığı,
görünür bölgedeki tüm dalga boylarını içerirler. 500C nin yukarısında ısıtıldığında katı ve sıvılarla çok yoğun gazlar devamlı spektrum verirler.
(2) Çizgi spektrumları ışıma sadece özel dalga boylarında yayınlandığı zaman oluşur. Fazla enerji absorblamış gaz halindeki atomlar tarafından yayınlanır. Gaz deşarj tüpündeki hidrojen gazı ve sodyum buharı çizgi spektrumları verir.
(3) Bant spektrumu bazı ısıtılmış gaz moleküllerinin çizgi spektrumları birbirine çok yakın olduğu zaman bant şeklinde gözlenir.
![Page 20: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/20.jpg)
Bohr Atom Teorisi
Hidrojen atomunda bulunan elektron dairesel bir
yörüngede hareket eder ve çekirdeğin Coulomb
çekimi dairesel hareketteki merkezkaç kuvvetle
dengelenir.
Herhangi bir elektronun enerjisi sabittir.
Sadece, elektronun açısal momentumu (mvr’nin) h/2’nin
tam katları değerine eşit olan yörüngelere izin verilir.
Elektron bir yörüngeden daha düşük enerjili bir alt
yörüngeye geçtiğinde bir ışık yayınlanır.
![Page 21: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/21.jpg)
Bohr’a göre ışık serilerinin oluşumu
![Page 22: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/22.jpg)
Bohr’a göre X- Işınlarının oluşumu
1. Kesiksiz Spektrum: Katottan çıkan elektronların antikatot üzerinde birdenbire durdurulmasıyla oluşur. Akkor haldeki katı ve sıvıların verdikleri spektrumlarda olduğu gibi dalga boyu kesiksiz bir biçimde değişen ışımalar dizisinden ibarettir.
![Page 23: Atomun yapısı. Spektroskopi. Atom modelleri.](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061422/56814e27550346895dbb8b87/html5/thumbnails/23.jpg)
2. Kesikli Spektrum (Çizgiler Spektrumu): Antikatoda gönderilen elektronlar bu elementin atomunda bulunan kabuklardan elektronlar koparır. Koparılan bu elektronların yerini doldurmak için elektronlar üst kabuklardan bu boşluklara atlarlar. Böylece yüksek enerjiden düşük enerjiye düştükleri için aradaki enerji farkını ışık olarak yayınlarlar. İşte bunlar X-ışınları çizgi spektrumlarıdırlar.
X-ışınları çizgiler spektrumunun oluşumu.