ASIA PACIFIC CENTRE - RESPONSIBILITY TO PROTECT Burmese Translation Final.pdf ·...

ASIA PACIFIC CENTRE - RESPONSIBILITY TO PROTECT

INFORMAL TRANSLATION BURMESE - FRAMEWORK OF ANALYSIS FOR ATROCITY CRIMES

Acknowledgement

This is an informal translation of the Framework of Analysis for Atrocity Crimes which was supported by the Asia Pacific Centre for the Responsibility to Protect (APR2P). Our translations aim to support countries in the Asia Pacific to improve early warning and monitoring for risk assessment for Atrocity crimes. All reasonable efforts have been made to ensure this is an accurate translation. The Burmese version is a translation of the original in English for information purposes only. In case of a discrepancy, the English original will prevail.

December 2017

ဓါတပ

ကမၻာကလသမဂၢ

ဓါတပ

ယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈမားတျပစမႈမားတျပစမႈမားတျပစမႈမား ကကကကပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျခငးမေဘာင။ခငးမေဘာင။ခငးမေဘာင။ခငးမေဘာင။

ဓါတပ

ကာကြယတားဆးနငရနကာကြယတားဆးနငရနကာကြယတားဆးနငရနကာကြယတားဆးနငရန နညးလမးကရယာတခနညးလမးကရယာတခနညးလမးကရယာတခနညးလမးကရယာတခတငျပျခငးတငျပျခငးတငျပျခငးတငျပျခငး။။။။

ဓါတပ

ဓါတပ

ဓါတပ

(မကနာဖးစာမကနာ)

logo

ယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈမားတျပစမႈမားတျပစမႈမားတျပစမႈမား

ကကကကပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျခငးမေဘာင။ခငးမေဘာင။ခငးမေဘာင။ခငးမေဘာင။

ကာကြယတားဆးနငရနကာကြယတားဆးနငရနကာကြယတားဆးနငရနကာကြယတားဆးနငရန

နညးလမးကရယာတခနညးလမးကရယာတခနညးလမးကရယာတခနညးလမးကရယာတခတငျပျခငးတငျပျခငးတငျပျခငးတငျပျခငး။။။။

ကမၻာကလသမဂၢ၊ ၂၀၁၄ ခနစ။

(က)

ဓါတပ အေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပ ဘနကမြနး ပလနနငငရ ေအာရ၀စဇ - ဘာကေနာ နာဇ

အကဥးစခနးသ သြားေရာကခစဥ။

ဓါတပ - အဗန ရနငဒါ၊ ကမၻာကလသမဂၢ ။

မကနာဖးစာမကနာမ ဓါတပမား (အေပၚဆးပမ နာရလကတနေျပာငးျပန အစဥအတငး…)

• စနတာကရဇ အစလကအျပလကသတျဖတမႈ (၁၇) ၾကမေျမာကနစပါတလညခတကပြ၊ ဓါတပ - မါတင ပါးရက၊

ကမၻာကလသမဂၢ ။

• ဂြာတမါလာစစအာဏာရငေဟာငးအား တရားရးတငစစေဆးမႈတြငအမးသမးတစဥးထြကဆေနပ။ ဓါတပ - အယလနာ

ဟာမဆာ / ထရကယား - မပငခြငျဖင။

• ဆရဘရာနကာ - ပတကာရ အထမးအမတသခ ၤ ငးတြင ပေဆြးလြမးဆြတေနသအမ းသမး။ ဓါတပ - မါက ဒရဘယနကဗစ၊

AP သတငးဌာန။

• ျပငးထနေသာတကခကမႈမားေၾကာငထြကေျပးစြန ခြာခရေသာ ဒါဖးေဒသ ရြာတစရြာ။ ဓါတပ - အလဘတ ဂြနဇာလကဇ

ဖါရန၊ ကမၻာကလသမဂၢ ။

• ဂမားမ ရ၀မဒါစစေျပးဒကၡသညတ အမအျပနခရး။ ဓါတပ - ဂၽြနအကဇက၊ ကမၻာကလသမဂၢ ။

• ဖႏြမးပငျမ ေတာျပငပရ “လသတကြငးမား” အထမးအမတ ျပတကသ လာေရာကေသာကေလးငယမား။ ဓါတပ -

ဂၽြနအကဇက၊ ကမၻာကလသမဂၢ ။

(ခ)

ကမၻာကလသမဂၢကမၻာကလသမဂၢကမၻာကလသမဂၢကမၻာကလသမဂၢ အေထြေထြညႊနၾကားေရးမႈးခပ၏အေထြေထြညႊနၾကားေရးမႈးခပ၏အေထြေထြညႊနၾကားေရးမႈးခပ၏အေထြေထြညႊနၾကားေရးမႈးခပ၏ အမာစကား။အမာစကား။အမာစကား။အမာစကား။

လမးတးသတျဖတျခငး၊ လသားမးႏြယအေပၚက းလြနေသာျပစမႈမား၊ စစရာဇ၀တမႈမား စသည

အဆး၀ါးဆးေသာနငငတကာရာဇ၀တမႈမားမ အမားျပညသတ အားကာကြယေပးရနအလ ငာ ဘာေတြ

လပေပးနငပါသလဟကယကကယျပနလညဆနးစစၾကဖ ကၽြနပတ အားလးတြငတာ၀နရၾကေပ၏။

ကမၻာေဒသအန အျပားတြငထျပစမႈမားကဆကလကက းလြနေနၾကဆျဖစေပသည။ ထျပစမႈမားအတြက

တာ၀နရသမားက တာ၀နခၾကရနေတာငးဆမႈမားသညယခအခါ ထးစလျဖစလာသညဆပါေသာ လညး၊

တာ၀နကငးလြတျခငးမားကမားျပားေနသညကလညးေတြ ေနရသည။ ဤသ ျဖင လ အဖြ အစညး မားျပက၊

ပကစးျခငးငါးပါးတငကာ ေၾကာကမကဖြယရာအၾကမးဖကမႈငရတြငးအတြငးသ သကဆငးမသြား

ရေလေအာင ကၽြနပတ စြမးနငတတနငၾကပါသည။ ပ၍ပ၍လညးႀကးစားၾကရပါမည။ ပ၍ပ၍ေဆာလင

အခနမစြာလညးေဆာငရြကၾကရမညျဖစပါသည။

ကနဥးအေနျဖင ကၽြနပတ လပေဆာငနငသညမာ ပမနးၾကားသတရၾကဖ ျဖစသည။ အခကျပ

သတေပးေခါငးေလာငးသမားကအာရစကၾကဖ ျဖစသည။ ယတမာရကစကေသာရာဇ၀တျပစမႈမားသည

အတငးအတာ ႀကးမားစြာျဖငျဖစေပၚေလရသည။ တကြတျပားစသ အလလျဖစေသာကစၥရပမားမဟတ။

၄ငးကစၥရပမားတြင ျဖစစဥမားရၾကသည၊ ေနာကေၾကာငးရငးခမားရၾကသည၊ ေရ ေျပးျဖစရပမား

ျဖစေလရသည၊ ခလပေမာငးျဖတေသာ အေၾကာငးကစၥမားရသည၊ ၄ငးတ အားလးေပါငးဆကာ ျပစမႈ

ကးလြနျခငးျဖစေျမာကသြားေလ၏။

ေဖၚျပလတေသာယတမာရကစကသညရာဇ၀တျပစမႈမားပငးျခားသးသပျခငးမေဘာငမားက လမးတး

သတျဖတမႈေရးရာနင ကာကြယမႈတာ၀နဆငရာ ကၽြနပ၏ အထးအတငပငခအရာရမားက ျပစထားၾကပါ

သည။ ဤမေဘာငမား၏ လမးညႊနမႈျဖင လမးတးသတျဖတျခငး၊ လသားမ းႏြယအေပၚကးလြနေသာ

ျပစမႈမား၊ စစရာဇ၀တမႈမားက ဆနးစစေလလာနငဖ ရာျဖစပါသည။ ကၽြနပတ ၏ ေလလာဆနးစစမႈေၾကာင

အခကျပေခါငးေလာငးထးျခငး၊ လႈပရားေဆာငရြကရနတြနးအားေပးျခငး၊ ေစာငၾကညမႈနညးလမးမားက

မြမးမအားျဖညျခငး၊ ေရးဥးသတေပးျခငး လပငနးမားက သကဆငရာမားကေဆာငရြကေစနငမညျဖစ

ပါသည။ ကလသမဂၢ အဖြ ၀ငနငငမား၏ ကာကြယတားဆးျခငးဆငရာစြမးေဆာငရညမားက

အားျဖညေပးနငမညျဖစပါသည။ လအပေသာ နညးလမးဗဟာမားကခမတေစနငမညျဖစပါသည။

အျပညျပညဆငရာလ အခြငအေရးမား၊ လသားခငးစာနာေထာကထားမႈဆငရာကင၀တဥပေဒမားက

ဆးရြားစြာေဖါကဖကကးလြနမႈမားျဖစေပၚေနေသာ၊ သ မဟတျဖစေပၚလာနငေသာ ယေန ေခတ

အေနအထားမား အေပၚ ကၽြနပတ မညကသ တ ျပနေဆာငရြကသငသညက ကလသမဂၢမ စနစတက

ျပနလည သးသပေနေသာ ယခအခနတြင ကၽြနပအေနနင ၀မးေျမာကဂဏယစြာျဖငဤစာတမးက

တငျပအပပါသည။

(ဂ)

“လ အခြင အေရးသည ေရ ဆးက” ေကၽြးေကာလႈပရားမႈတြင အတတက အားနညးခကမားက ကၽြနပတ

သခၤဏးစာယခၾကပါျပ။ “ေနာငဘယေသာအခါမဤသ မျဖစေစရ” ဟ ကၽြနပတ ကတေပးအပပါ၏။

သ ပါေသာေၾကာင ကၽြနပတ ၏ လကေတြ လပငနးတာ၀နမားတြင လ အခြငအေရး၊ ျပညသလထအား

အကာ အကြယေပးေရး၊ ယတမာရကစကေသာရာဇ၀တျပစမႈမားကာကြယတားဆးေရး တ က

ဗဟခကမအျဖစ ထားရရနျဖစပါသည။

၂၀၀၅ ခနစ ကမၻာထပသးစညးေ၀းေဆြးေႏြးပြတြငအတညျပခသညအေလာက မမတ ၏ ျပညသလထမားက

လမးတးသတျဖတျခငး၊ လသားမးႏြယအေပၚက းလြနေသာ ျပစမႈမား၊ စစရာဇ၀တမႈမား၊ လမးငယ-

လနညးစ မားက ရငးထတျခငးမားမ အကာအကြယေပးရန ပငမတာ၀နသည သကဆငရာနငငမား အေပၚ

တြငကေရာက ေပသည။ ဤတာ၀နကထနးသမးေဆာငရြကရနအလ ငာ သကဆငရာနငငက နငငတကာ

အသငးအ၀ငးက ကညပပးေပးဖ ျဖစသည။ သကဆငရာနငငက သသာထငရားစြာပကကြကပါကလညး

၄ငးက ကလသမဂၢ ပဋဥာဥစာခပပါျပဌာနးခကမားအရ စေပါငးအေရးယေဆာငရြကရနျဖစသည။

ထ ေၾကာင သကဆငရာနငငအဆင၊ ေဒသအဆင၊ နငငတကာအဆငမားတြင ကာကြယတားဆးျခငး

နညးလမးဗ ဟာမားခမတနငေစဖ ရာ ယခတငျပအပေသာဤမေဘာငမားက အတတနငဆးကယကယ

ျပန ျပန အသးျပေဆာငရြကၾကဖ ကၽြနပအေလးအနကတကတြနးပါသည။ ကာကြယတားဆးျခငး

ဆသညမာ ေစာစးေဆာလငစြာလႈပရားေဆာငရြကျခငးျဖစေပ၏။ ထသ ျပနငဖ ရာ ဘာကရာေဖြေဖၚထတ

ရမညကသဖ လေပသည။ တာ၀နခနငမႈကတနင တျပငနကတညးမာ ကေရာကလာေသာသမငးေပး

တာ၀နမာ အတတကေၾကာကမကဖြယ နငငတကာရာဇ၀တ ျပစမႈမားေၾကာင နစနာဆးရႈးခၾကရေသာ

လသနးေပါငးမားစြာအတြကေပးဆပဖ ရန ျဖစသည။ ထမသာမက၊ အနာဂါတတြင ကယဆယနငမည

ျဖစေသာ လ အသကေပါငး မားစြာတ အတြကလညး တာ၀န ရေနသညျဖစပါေၾကာငး။

______________

ဘနကမြနး

ကမၻာကလသမဂၢ အေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပ။

ဇလင ၂၀၁၄။

(ဃ)

(င) ( ဗလာစာမကနာ)

ကာကြယတားဆးရနနညးလမး ယတမာရကစကေသာျပစမႈမားေလလာျခငးမေဘာင

မါတကာ။မါတကာ။မါတကာ။မါတကာ။

အေၾကာငးအရာ။အေၾကာငးအရာ။အေၾကာငးအရာ။အေၾကာငးအရာ။

စာမကနာ။

ကမၻာကလသမဂၢ အေထြေထြညႊနၾကားေရးမႈးခပ၏ အမာစကား။

(က)

၁။ ပငးျခားသးသပျခငးမေဘာငနငမတဆကျခငး။

၁

ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈဆသညမာ ၁ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈႈကခစားရသမား ၁

ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနအဘယေၾကာငအေရးႀကးသနညး ? ၃ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနတရားနညးလမးတာ၀န ၄ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားကအဘယပကာကြယတားဆးမညနညး ? ၆ လမ းတးသတျဖတမႈေရးရာနင ကာကြယမႈတာ၀နမားဆငရာအထးအတငပငခမား၏တာ၀နက႑ ၇ ပငးျခားသးသပျခငးမေဘာငဆသညမာ ၉ ေဘးျဖစနငေချပကစၥမားနင အညႊနးျပမားမာ ၁၁ ပငးျခားသးသပျခငးမေဘာငကအသးျပပ ၁၁

၂။ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားက ပငးျခားသးသပျခငးမေဘာင။ ၁၆

ေဘးျဖစနငေချပကစၥမားမာေယဘယအားျဖင . . .

ျဖစနငေချပကစၥ (၁) ။ လကနကကငပဋပကၡအေျခအေနမား (သ ) အျခားေသာမတညျငမမႈမား။ ၁၇ ျဖစနငေချပကစၥ (၂) ။ လ အခြငအေရးနင လသားျခငးစာနာမႈဆငရာကင၀တဥပေဒမား ကဆး၀ါးစြာ

ခးေဖါကျခငးမတတမး။ ၁၈

ျဖစနငေချပကစၥ (၃) ။ နငငေတာဖြ စညးပအားနညးခကမား။ ၁၉ ျဖစနငေချပကစၥ (၄) ။ ျပစမႈကးလြနေစရနေစေဆာမႈတြနးအားမား၊ မကလးမား။ ၂၀ ျဖစနငေချပကစၥ (၅) ။ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားကးလြနဖ ရနစြမးေဆာငရည။ ၂၂ ျဖစနငေချပကစၥ (၆) ။ ေျဖေလာေပးနငေသာအေၾကာငးအရာမားကငးမေနျခငး။ ၂၃ ျဖစနငေချပကစၥ (၇) ။ အျဖစအပကကအားေပးေသာေရခေျမခအေျခအေနမား၊ ျပငဆငမႈမား။ ၂၄ ျဖစနငေချပကစၥ (၈) ။ ေမာငးခလပမား။ (Triggers) ၂၆

ေဘးျဖစနငေချပကစၥမားမာ၀ေသသအားျဖင . . .

ျဖစနငေချပကစၥ (၉) ။ တစနငတစတငးမာမႈမား (သ ) အကာကြယရလစမားအေပၚခြျခားဆကဆျခငး ပစမား။

၂၇

ျဖစနငေချပကစၥ (၁၀) ။ အကာကြယရလစကအလးစေသာ၄ငး၊ အခ ေသာ၄ငး ေခမႈနးရန ရညရြယခက၏ လကၡဏာမား။

၂၈

ျဖစနငေချပကစၥ (၁၁) ။ အရပသားမားက ကယကယျပန ျပန (သ ) စနစတက တကခကမႈ၏ လကၡဏာမား။ ၃၀ ျဖစနငေချပကစၥ (၁၂) ။ အရပသားမားက တကခကရန ေပၚလစ (သ ) အစအစဥ၏ လကၡဏာမား။ ၃၁ ျဖစနငေချပကစၥ (၁၃) ။ နငငတကာလသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမားမအကာကြယရသမားက

ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။ ၃၂

ျဖစနငေချပကစၥ (၁၄) ။ လသားခငးစာနာမႈဆငရာ (သ ) ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈဆငရာလပငနးမားက ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။

၃၄

ေနာကဆကတြေနာကဆကတြေနာကဆကတြေနာကဆကတြ----၁။၁။၁။၁။ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားက ဥပေဒသေဘာအရဖြငဆျခငး။ ၃၈ - ၄၄

ကာကြယတားဆးရနနညးလမး ယတမာရကစကေသာျပစမႈမားေလလာျခငးမေဘာင

ယတမာရကစကေသာရာဇ၀တျပစမႈမားသည

လသားမးႏြယအေပၚတြငကးလြနေသာ အဆး၀ါးဆးျပစမႈမားျဖစေပသည။

ထျပစမႈမား နင ပါတသကေသာအျပအမမားသည လသားမးႏြယ၏

ဂဏသကၡာဗဟခကမကထခကပကျပားေစသညဟေသာ ခယခကျဖင ၄ငးတ အား

နငငတကာအဆငျပစမႈမားျဖစသညဟသတမတၾကသည။

ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားေလလာျခငးမေဘာင ကာကြယတားဆးရနနညးလမး Page 1

၁။၁။၁။၁။ ပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျခငးမေဘာငနငမတဆကျခငး။ခငးမေဘာငနငမတဆကျခငး။ခငးမေဘာငနငမတဆကျခငး။ခငးမေဘာငနငမတဆကျခငး။

ရကစကရကစကရကစကရကစကယတမာေယတမာေယတမာေယတမာေသာရာဇသာရာဇသာရာဇသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈဆသညမာတျပစမႈဆသညမာတျပစမႈဆသညမာတျပစမႈဆသညမာ

တရားဥပေဒသေဘာအရဖြငဆထားေသာ နငငတကာအဆငရာဇ၀တျပစမႈ (၃) မးကဆလသည -

လမ းတးသတျဖတျခငး၊လမ းတးသတျဖတျခငး၊လမ းတးသတျဖတျခငး၊လမ းတးသတျဖတျခငး၊ လလလလသားသားသားသားမ းႏြယအေပၚျပစမႈမ းႏြယအေပၚျပစမႈမ းႏြယအေပၚျပစမႈမ းႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျကးလြနျကးလြနျကးလြနျခငးခငးခငးခငး၊၊၊၊ နငနငနငနင စစရာဇစစရာဇစစရာဇစစရာဇ၀၀၀၀တမႈမားတမႈမားတမႈမားတမႈမား ျဖစသည။ျဖစသည။ျဖစသည။ျဖစသည။ ထျပစမႈမား၏

အဓပၸါယဖြငဆခကက လမးတးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနင အေရးယအျပစေပးေရးဆငရာ ၁၉၄၈

ကြနဗငးရငး၊ ၁၉၄၉ ဂနဗာကြနဗငးရငးမား1 နင ၄ငး၏ ၁၉၇၇ ထပတး-ပရတေကာ မား2၊ အျပညျပညဆငရာ

ရာဇ၀တမႈတရားရး-၁၉၉၈ ေရာမခရးဥပေဒ (Rome statute) တ တြငေတြ နငသည။ အျခားအျခား ေသာ

နငငတကာ စာခပ စာတမးမား3တြငလညးပါ၀ငပါသည။

၂၀၀၅ ခနစ ကမၻာထပသးစညးေ၀းေဆြးေႏြးပြမ ထတျပနခကစာတမး (အပဒ-၁၃၈ နင ၁၃၉ တြင) ကလသမဂၢ

အဖြ ၀ငနငငမားက မမတ ျပညသလထမားအေပၚတြင လမးတးသတျဖတျခငး၊ လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈ

က းလြနျခငး၊ စစရာဇ၀တမႈမား နင လနညးစ လမ းငယမားအား ဖယရငးျခငးတ မ အကာအကြယေပးရန

ကတက၀တမားျပခၾကသည။ ဤကတက၀တမားက “အကာအကြယေပးရနတာ၀နရမႈ” (Responsibility to

Protect or R2P) ဟလညးေခၚဆၾကသည။ ယတမာရကစကေသာရာဇ၀တျပစမႈဟဆရာ၌ ဤစညးေ၀းေဆြးေႏြးပြ

တြင လနညးစ-လမးငယမားအား ဖယရငးျခငး ကတးခ ထညသြငးေဖၚျပထားသညကေတြ ရမည။ ၄ငးက

နငငတကာဥပေဒ သတမတခကမားအရ သးျခား ျပစမႈတရပအျဖစဖြငဆထားျခငးမရေသာလညး၊ ၄ငးသည

အျပညျပညဆငရာလ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမားက ဆးရြားစြာေဖါကဖကမႈတရပ

မညေပေသာ ေၾကာင ယတမာရကစကေသာရာဇ၀တ ျပစမႈအျဖစ၊ အထးသျဖင လသားမ းႏြယအေပၚ

က းလြနေသာ ျပစမႈအျဖစ လကခ သတမတၾကေပသည။4

ယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈႈကခစားရသမားတျပစမႈႈကခစားရသမားတျပစမႈႈကခစားရသမားတျပစမႈႈကခစားရသမား။။။။

ယတမာရကစကေသာရာဇ၀တျပစမႈမားသည ကမၻာလသားတ အေပၚတြငကးလြနေသာ အဆး၀ါးဆး

1 ဂနဗာကြနဗငးရငးမားတြင - (၁) ေရ တနးေရာကလကနကကငတပဖြ ၀ငမား ထခကဒဏရာရ ဖားနာမကနးမႈမ သကသာခြငဆငရာ ၁၉၄၉ ကြနဗငးရငး၊ (၂) ပငလယျပငသေဘၤာပက၍ ထခကဒဏရာရ ဖားနာမကနးသလကနကကငတပဖြ ၀ငမားသကသာခြငဆငရာ ၁၉၄၉ ကြနဗငးရငး၊ (၃) စစသ ပနးမား အေပၚဆကဆမႈဆငရာ ၁၉၄၉ ကြနဗငးရငး၊ (၄) စစအတြငးအရပသားမားအားကာကြယေပးမႈဆငရာ ကြနဗငးရငး - တ ပါ၀ငသည။ 2 ထပတး-ပရတေကာမားတြင - နငငတကာလကနကကင ပဋပကၡမားအတြငး ခစားရသေျမဇာပငလထမားအတြက ၾသဂတ(၁၂) ၁၉၄၉ ကြနဗငးရငး ကထပတးျခငး (႔ပရတေကာ-၁)၊ နငငတကာမဟတေသာလကနကကင ပဋပကၡမားအတြငး ခစားရသေျမဇာပငလထမားအတြက ၾသဂတ(၁၂) ၁၉၄၉ ကြနဗငးရငး ကထပတးျခငး (႔ပရတေကာ-၂) တ ပါ၀ငသည။ 3 ျပစမႈတစခခငးစအတြကအဓပၸါယဖြငဆခကက ေနာကဆကတြ-၁ တြငၾကညပါ။ 4 လနညးစ လမးငယမားအား ဖယရငးျခငး၏ အဓပၸါယဖြငဆထားမႈမားက ေနာကဆကတြ-၁ တြငၾကညပါ။


ျပစမႈမားျဖစေပသည။ ထျပစမႈမား နင ပါတသကေသာအျပအမမားသည လသားမ းႏြယ၏ ဂဏသကၡာ

အနစသာရကထခကပကျပားေစသညျဖစေသာေၾကာင၄ငးတ က နငငတကာ အဆငျပစမႈမားျဖစသည

ဟသတမတၾကသည။ အထးသျဖငသကဆငရာနငငေတာအစးရမားက စစကာလ တြင၄ငး၊ စစကာလအပတြင၄ငး

အတတနငဆးကာကြယေပးသင-ကာကြယေပးရမညသမားကထခကေစသည။ ဤတြင လမးတးသတျဖတျခငး၊

လသားမ းႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငး၊ နင စစရာဇ၀တမႈမားတြင ပစမတထားခရသ လအပစမားသည တခနင

တခမတ၊ သပသပစကြျပားေနေပ၏။

လမ းတးသတျဖတျခငးလမ းတးသတျဖတျခငးလမ းတးသတျဖတျခငးလမ းတးသတျဖတျခငး။။။။ နငငတကာတရားဥပေဒဖြငဆခကအရ လမးတမး၊ လမးစတစ၊ မ းႏြယစတစ၊

ကးကြယရာဘာသာ၀ငတစ အေပၚတြငကးလြနေသာျပစမႈကဆလသည။ ခစားရသသညလပဂၢလ တဥးတညး

သာျဖစေစကာမ သသည ေဖၚျပပါလစတစတြငပါ၀ငေနေသာေၾကာင ပစမတထားတကခကခရျခငးျဖစသည။

လမးတးသတျဖတျခငးခရနငသမားနငပါတသက၍ ေျပာဆရာတြင ဤ မေဘာငစာတမးအတြငး ၄ငးတ အား

“အကာအကြယရလစ” ဟေခၚေ၀ၚမညျဖစပါသည။

လသားမ းႏြယအေပၚျလသားမ းႏြယအေပၚျလသားမ းႏြယအေပၚျလသားမ းႏြယအေပၚျပစမႈပစမႈပစမႈပစမႈကးလြနျကးလြနျကးလြနျကးလြနျခငးခငးခငးခငး။။။။ ဆသညမာ အရပသားလထကပစမတထားကာ ကယကယ ျပန ျပန ၊

စနစတက ကးလြနမႈမားပါ၀ငသည။ အရပသားမဟတသမားပါ ပါ၀ငခစားေနရေစကာမ ရညမနးေသာ

အႏမပစမတသည အရပသားလထမားျဖစေနပါက လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငးမည၏။

ထျပစမႈမးခစားရနငေသာေဘးျဖစနငေခရေနသမားက ဤ မေဘာငစာတမးအတြငး “ အရပသားလထမား”

ဟသးႏႈးေခၚေ၀ၚမညျဖစသည။

စစရာဇစစရာဇစစရာဇစစရာဇ၀၀၀၀တမႈမားတမႈမားတမႈမားတမႈမား။။။။ စစရာဇ၀တျပစမႈမားသည လအမးမးကပါတသကထခကေစနင၏။ စစမက ဖကျပင

တကခကေနသမားကသာမက မပါ၀ငသလထမားကလညးထခကနင၏။ နငငတကာ လကနကကငပဋပကၡမားတြင

ထခကသလ (၄) မ းက ၁၉၄၉ ဂနဗာကြနဗငးရငးကအထးကာကြယေပးထားသည။ (၁) ထခကဒဏရာရ /

ဖားနာမကနးသေရ တနးေရာကလကနကကငတပဖြ ၀ငမား၊ (၂) ပငလယျပငသေဘၤာပကေသာ ထခကဒဏရာရ

ဖားနာမကနးသလကနကကငတပဖြ ၀ငမား၊ (၃) စစသ ပနး မား၊ (၄) စစအတြငးအရပသားမား - ျဖစၾကသည။

ထကြနဗငးရငး၏ ၁၉၇၇ ထပတး-ပရတေကာ (၁) အရ အကာအကြယေပးထားသမားလညးပါ၀ငသည။

နငငတကာမဟတေသာလကနကကင ပဋပကၡမားတြင ၁၉၄၉ ဂနဗာကြနဗငးရငး (၄) ခပါ ေယဘယျပဌာနးခက

(၃) အရ “စစမကဖကျပငမႈတြင တကကြစြာမပါ၀ငသညသမား၊ လကနကချပးသည လကနကကငတပဖြ ၀ငမား

အပါအ၀င နင ထခကဒဏရာ၊ နာဖားမကနးမႈ၊ ဖမးဆးထနးသမးျခငး (သ ) အျခားမညသည အေၾကာငးေၾကာငမဆ

ရငဆငတကခကမႈတြငမပါ၀ငေတာသညသမား” ကအကာ အကြယေပးထားသည။ ထကြနဗငးရငး၏ ၁၉၇၇

ထပတး-ပရတေကာ (၂) အရ အကာအကြယေပးထား သမား လညးပါ၀ငသည။


အထကပါလကနကကငပဋပကၡ (၂)မးစလးတြင ေဆးဘက ဆငရာ၀နထမးမား၊ ဘာသာေရးဆငရာပဂၢလမား၊

လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးသမားနင အရပသားလျခေရးလပသားမားက လသားခငးစာနာမႈ

နငငတကာဥပေဒကအကာအကြယေပးထားသည။

စစရာဇ၀တျပစမႈဒဏ သကေရာကခစားရနငသမားနငပါတသက၍ ေျပာဆရာတြင ဤမေဘာငစာတမးအတြငး

၄ငးတ အား “လသားခငးစာနာမႈနငငတကာဥပေဒမ အကာအကြယရေသာလစ” ဟေခၚေ၀ၚမည ျဖစပါသည။

ယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇယတမာရကစကေသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနအဘယေၾကာငအေရးႀကးသနညးတျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနအဘယေၾကာငအေရးႀကးသနညးတျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနအဘယေၾကာငအေရးႀကးသနညးတျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနအဘယေၾကာငအေရးႀကးသနညး ????

လမးတးသတျဖတမႈေရးရာနင ကာကြယမႈတာ၀နမားဆငရာ ကလသမဂၢ အထးအတငပငခပဂၢလမား၏

အခနးက႑တခမာ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားက ကာကြယတားဆးရန စညးရးေဆာငရြကဖ

ျဖစသည။ ဤဆခကတာ၀န၏ ပဌမနင အေရးပါဆးအေၾကာငးတရားမာ လလလလ အသကမားကအသကမားကအသကမားကအသကမားက ကယဆယနငဖကယဆယနငဖကယဆယနငဖကယဆယနငဖ

အေရးႀကးကစၥျဖစ၏။ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားသည မားေသာအားျဖင အတငးအတာ

ႀကးမားစြာျဖစေပၚေလရသည။ ျပစမႈမားကကာကြယတားဆးျခငးျဖင လ အသကဆးရႈးမႈမား၊ ရပပငးဆငရာ၊ရပပငးဆငရာ၊ရပပငးဆငရာ၊ရပပငးဆငရာ၊

စတပငးဆငရာနငစတပငးဆငရာနငစတပငးဆငရာနငစတပငးဆငရာနင လမႈေရးရာလမႈေရးရာလမႈေရးရာလမႈေရးရာ ထခကမႈမားကထခကမႈမားကထခကမႈမားကထခကမႈမားက ေရာငလႊေရာငလႊေရာငလႊေရာငလႊနငမညျဖစသည။ ထ ျပငလညး ဤသ ကာကြယ

တားဆးျခငးက ဥးစားေပးဖ ရာအျခားအေၾကာငးတရားမားရေပေသး၏။

ဤျပစမႈမားသည အေရးအခငးျဖစေနေသာနငငမား၊ မတညမျငမျဖစေနေသာနငငမားတြငျဖစပြားေလရပါသည။

သ ျဖစေသာေၾကာင ဤျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနေဆာငရြကစမမႈမားသည သကဆငရာ နငင၏

တညျငမမႈနငတညျငမမႈနငတညျငမမႈနငတညျငမမႈနင ျငမးခမးေရးျငမးခမးေရးျငမးခမးေရးျငမးခမးေရးကပါအေထာကအကျပေလသည။ ထမတဆင ပမကယျပန ေသာ ေဒသဆငရာနင

နငငတကာ တညျငမေရး၊ ျငမးခမးေရးတ ကလညးအေထာကအကျပေလသည။ ဤျပစမႈ မားနင၄ငးတ ၏

ေနာကဆကတြအျဖစအပကမားသည အမနးနားခငးနငငမားကပါကးစကနငသည။ ဥပမာ - ဘာသာေရး -

လမးေရး တငးမာမႈမားသည နယစပမားကေကာျဖတကးစကျဖစပြားနင၏။

အတငးအတာႀကးမားဆး၀ါးေသာ အျပညျပညဆငရာလ အခြငအေရး ခးေဖါကမႈမား၊ လသားခငးစာနာမႈ

ကင၀တဥပေဒေဖါကဖကမႈမားသည နငငတကာျငမးခမးေရး နင လျခမႈက ႀကးမားစြာ ျခမးေခာကမႈမား

မညေပသညဟ ကလသမဂၢလျခေရးေကာငစကလညးဆထားသည။ နငငတကာရာဇ၀တတရားရး -

ေရာမခရးဥပေဒ၏ နဒါနးတြငလညး “နငငတကာအဆင ရာဇ၀တျပစမႈ မားသည ကမၻာျငမးခမးေရး၊ လျခေရးနင

လ ဘ၀သာယာမႈမားကျခမးေခာကလကရေလသည” ဟေရးသားေဖၚျပထားေပ၏။

ဤျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနအတြကေနာကထပေသာခကအေၾကာငးတရားတခမာ ကာကြယတားဆး

ျခငးသည က းလြနမႈမားကခငးနငး၀ငေရာကရပတန ရျခငး၊ ေနာကဆကတြကစၥမားက၀ငေရာကေျဖရငးရျခငးတ

ထကမားစြာ အကနအကသကသာအကနအကသကသာအကနအကသကသာအကနအကသကသာေသာေၾကာင ျဖစပါသည။ စစျဖစျခငး၊ လသားခငးစာနာမႈဆငရာအေရးအခငး၊


စစလြနကာလ ျငမးခမးေရးတညေဆာကရျခငး၊ နငငျပနလညထေထာငျခငးကစၥမားသည နစေပါငးခ၍

အတငးအတာႀကးမားေသာ နငငတကာေထာကပမႈမား စဥဆကမျပတ လအပေပသည။

နငငတကာအသငးအ၀ငးအေနျဖင ေစာစးစြာပါ၀ငေဆာငရြကရာတြငေတြ ရမည စနေခၚမႈ မား၊ နငငေရး

အရေပးဆပရမႈမားသည အေရးအခငး ျဖစေနဆ (သ ) ေပၚလဆဆမာထက မားစြာေလာနညးမညျဖစသည။

အခနေနာကကမပါ၀ငေဆာငရြကရပါလင ကာကြယ တားဆးနငရနအခြငအလမးမား မားစြာေလာနညးသြား

မညျဖစျပး၊ နငငေရးအရ မတးသာ-မဆတသာ အေနအထားမား၊ ကရႈးမႈမားနငရငဆငရေပလမမည။

ေနာကဆးတခကမာ သကဆငရာနငငအစးရအေနျဖငျပညသကအကာအကြယေပးရနမမတ ၏ ပငမတာ၀နအရ

ေစာစးေဆာလငစြာ ကာကြယတားဆးနငျခငးသည မမတ ၏ အခပအခာအခပအခာအခပအခာအခပအခာ အာဏာပငလြတလပမႈကအာဏာပငလြတလပမႈကအာဏာပငလြတလပမႈကအာဏာပငလြတလပမႈက

အားျဖညထငရားေစအားျဖညထငရားေစအားျဖညထငရားေစအားျဖညထငရားေစမညမညမညမည။ ျပငပနငငမား၊ နငငတကာလႈပရားေဆာငရြကသမားမ ၀ငပါရနလအပမႈက နညးပါး

ပေပာကေစပါမည။ ကလသမဂၢအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပက အေလးအနကေျပာၾကားရာတြငလညး

အကာအကြယေပးရနတာ၀နရမႈသေဘာတရားသည အခပအခာ အာဏာပငလြတလပမႈက အေထာကအကျပျခငး

သာျဖစသင၍ ေလာပါးကဆငးေစျခငးမျဖစသငေပဟဆထား ပါသည။ သကဆငရာနငငမားက မမတ ပငနက

နယေျမအတြငး ယတမာရကစကေသာျပစမႈမားက ကာကြယတားဆးျခငးသည မမတ ၏အခပအခာ

အာဏာပငမႈက အပနငးေသာတာ၀နကေဆာငရြကျခငးမညေပသည။

ရကစကရကစကရကစကရကစကယတမာေယတမာေယတမာေယတမာေသာရာဇသာရာဇသာရာဇသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနတရားနညးလမးတာတျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနတရားနညးလမးတာတျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနတရားနညးလမးတာတျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနတရားနညးလမးတာ၀၀၀၀န။န။န။န။

ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားမ ေဘးအႏရာယရေသာ လထမားက တဥးခငးေသာ၄ငး၊ အစအေ၀း အလက

ေသာ၄ငးအကာအကြယေပးရန စတဓါတေရးရာအရနင ကင၀တအရ ကၽြနပတ အားလး တြင တာ၀နရၾက

သညနညးတ ခမတထငရားျပးသား တရားနညးလမးတာတရားနညးလမးတာတရားနညးလမးတာတရားနညးလမးတာ၀၀၀၀နနနနမားလညး ရၾကပါသည။

လမးတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနင အေရးယ အျပစေပးျခငးဆငရာ ကြနဗငးရငးတြင၄ငး၊

အျပညျပညဆငရာ လ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒတြင၄ငး၊ နငငတကာထးတမး

ဥပေဒမားတြင၄ငး ထတာ၀နမားက ေဖၚျပထားသည။ နငငတကာတရားရးမားနင ခသမာဓအဖြ မားကလညး

ဤကသ တာ၀နရမႈနငအတ ေဆာငရြကရမညတာ၀နမားကပါ ရညညႊနးေလရၾကသည။

အတညျပျပးသားသေဘာတညခကမားနင ထးတမးဥပေဒျပဌာနးခကမားအရ ရကစကယတမာေသာ ျပစမႈမားက

ကာကြယတားဆးရနနင အေရးယအျပစေပးရနပငမပငမပငမပငမတာတာတာတာ၀၀၀၀နသညနသညနသညနသည သကဆငရာနငငသကဆငရာနငငသကဆငရာနငငသကဆငရာနငင အစးရမားအေပၚတြငအစးရမားအေပၚတြငအစးရမားအေပၚတြငအစးရမားအေပၚတြင

ကေရာကေလသည။ကေရာကေလသည။ကေရာကေလသည။ကေရာကေလသည။ အခ ကစၥမား၊ ဥပမာ - လမးတနးသတျဖတျခငးျပစမႈက ကာကြယတားဆး၊ အျပစေပးရန

တာ၀နရျခငးနငပါတသက၍ ထျပစမႈဆငရာ ကြနဗငးရငး (ျပဌာနးခက - ၁) ကဆထားျခငးသည နငငတကာ

ထးတမးဥပေဒ၏ စထားမႈတချဖစ၏။ ျပဌာနးခက - ၁ ကဆသညမာ နငငအစးရအားလးသညနငငအစးရအားလးသညနငငအစးရအားလးသညနငငအစးရအားလးသည ဤကြနဗငးရငးဤကြနဗငးရငးဤကြနဗငးရငးဤကြနဗငးရငး

အားအတညျပထားျပးသညျဖစေစ၊အားအတညျပထားျပးသညျဖစေစ၊အားအတညျပထားျပးသညျဖစေစ၊အားအတညျပထားျပးသညျဖစေစ၊ အတညမျပရအတညမျပရအတညမျပရအတညမျပရ ေသးသညျဖစေစေသးသညျဖစေစေသးသညျဖစေစေသးသညျဖစေစ လကနာကငသးရမညလကနာကငသးရမညလကနာကငသးရမညလကနာကငသးရမညသာျသာျသာျသာျဖစ၏။ဖစ၏။ဖစ၏။ဖစ၏။


ဂနဗာကြနဗငးရငး၏ ေယဘယျပဌာနးခက (၁) အရ “လသားခငးစာနာမႈ နငငတကာ ကင၀တဥပေဒက

ေလးစားရန၊ ေလးစားလကနာၾကေစရန” သညလညး နငငတကာထးတမးဥပေဒ၏ စထားမႈတချဖစေပသည။

ထ ျပငဤျပဌာနးခကတြင လသားခငး စာနာမႈနငငတကာကင၀တဥပေဒ ေဖါကဖကျခငးျဖစေသာ

စစရာဇ၀တမႈကတားဆးကာကြယရနတာ၀နလညးပါ၀ငသညဟမတယရမည။

လသားခငးစာနာမႈလသားခငးစာနာမႈလသားခငးစာနာမႈလသားခငးစာနာမႈ နငငတကာဥပေဒ။နငငတကာဥပေဒ။နငငတကာဥပေဒ။နငငတကာဥပေဒ။

သကဆငရာနငငအစးရ၊ အဖြ အစညးမားမ ဟန တားရနလလားၾကေသာလပရပမားက ကာကြယတားဆး နငရန

အတြက အေကာငအထညေဖၚၾကရမည လပငနးတာ၀နအဆငဆငက ဥပေဒကသတမတေပးသည။ ဥပမာ -

နပစကညငးပနးျခငးနင အျခားေသာ လမဆန ရကစက-လ သကၡာကဆငးေစသည ဆကဆမႈနင

၄ငးအားျပစဒဏေပးမႈ ဆငရာ ကြနဗငးရငး၏ ျပဌာနးခက (၂) ကဆ၏ - “အစးရအဖြ အစညးမားသည

နပစကညငးပနးျခငး လပရပမား ကတားဆးရန ထေရာကေသာ ဥပေဒေရးဆငရာ၊ တရားေရးဆငရာ၊

စမအပခပေရးဆငရာနင အျခား လအပသည မားက ေဆာငရြကရမည” ။

အရပသား လထအေပၚတြင စနစတကနင ကယျပန စြာ ကးလြနမႈတချဖစသည နပစကညငးပနးမႈကလညး

လသား မးႏြယအေပၚကးလြနေသာရာဇ၀တျပစမႈအျဖစသတမတေလသည။

ေဖေဖၚ၀ါရ (၂၇) ရက၊ ၂၀၀၇-ခနစ တြင (ေဘာစနးယား-ဟာဇဂဗးနား နင ဆားဗးယား-မြနတနးဂရး)

လမးတနးသတျဖတျခငးျပစမႈ နငပါတသက၍ လမးတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနင ျပစဒဏ

ခမတျခငးဆငရာကြနဗငးရငးအရ အျပညျပညဆငရာတရားရးက အေရးႀကးဆးျဖတခကခမတခသည။

ထဆးျဖတခကကဆသညမာ - လမ းတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနင ျပစဒဏခမတျခငး ဆငရာ

ကြနဗငးရငး၏ မေဘာငအတြငးမ ““““ကာကြယတားဆးရနတာကာကြယတားဆးရနတာကာကြယတားဆးရနတာကာကြယတားဆးရနတာ၀၀၀၀နနနန” ” ” ” သညသညသညသည နယေျမပငးျခားကနနယေျမပငးျခားကနနယေျမပငးျခားကနနယေျမပငးျခားကန သတမႈမရေခ။သတမႈမရေခ။သတမႈမရေခ။သတမႈမရေခ။

မညသညနငငအစးရမဆ “လမးတနးသတျဖတမႈကကးလြနေနေသာ၊ (သ ) က းလြနရနျဖစနငေခ

ရေသာသမား၏လပရပက ထေရာကစြာထနးခပနငစြမးရပါက” မမ၏ပငနကနယေျမျပငပတြငျဖစေစကာမ

“လမးတနးသတျဖတမႈကအတတနငဆးကာကြယတားဆးဖ တတနငျဖစနငေသာ နညးလမးအားလး

ကအသးျပရန” တာ၀နရေလသည။

အကာအကြယေပးရနတာအကာအကြယေပးရနတာအကာအကြယေပးရနတာအကာအကြယေပးရနတာ၀၀၀၀နရမႈသေဘာတရား။နရမႈသေဘာတရား။နရမႈသေဘာတရား။နရမႈသေဘာတရား။

ယခေဖၚျပျပး တရားဥပေဒတာ၀နနင အဓပၸါယဖြငဆမႈမားအေပၚတြင အေျချပကာ နငငေတာအစးရမားသည

မမျပညသအား ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားမ အကာအကြယေပးရန အဓကတာ၀နရျခငးက

ဤသေဘာတရားက ထပမအတညျပေလသည။ နငငေတာအစးရမားသည လမ းတနး သတျဖတမႈ၊ စစရာဇ၀တမႈ၊

လမးငယလနညးစမားအားဖယရငးမႈနင လသားမးႏြယအေပၚက းလြနေသာျပစမႈတ က ကးလြနျခငးကေသာ၄ငး၊


က းလြနရနအားေပးအားေျမာကျပျခငးကေသာ၄ငး ကာကြယ တားဆးရနတာ၀နရသညဟ ၂၀၀၅-ခနစ

ကမၻာထပသးေဆြးေႏြးပြ ရလာဒမား စာပဒ (၁၃၈) တြငအတအလငးေဖၚျပထားသည။ စာပဒ (၁၃၉)

ကဆကလကေဖၚျပသညမာ - နငငတကာအသငးအ၀ငး အေနျဖင ဤျပစမႈမားအား ကာကြယတားဆးရန

သကဆငရာအစးရမားကကညရမည။ လအပေသာစြမးရညမားတညေဆာကေပးရမည။ တငးမာမႈမားနင

ရငဆငေနရေသာ နငငမားက “အေရးအခငးမား၊ ရနလတကခကမႈမား မျဖစေပၚမ” အခနမအကအညေပးရမည။

သကဆငရာနငငအစးရသည ျပညသလထအားအကာအကြယ ေပးရနကစၥ၌ “သသာထငရားစြာကရႈး” ေနပါက၊ လထအား ျပတျပတသားသားအခနမ အကာအကြယေပးရန နငငတကာအသငးအ၀ငးသည နငငတကာဥပေဒအရ၄ငး၊ ကလသမဂၢပဋဥာဥမားအရ၄ငး၊ တတနငေသာနညးလမးေပါငးစျဖင စေပါငးေဆာငရြကရနအသင ရေၾကာငးေၾကျငာရမည။

ကလသမဂၢအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပကလသမဂၢအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပကလသမဂၢအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပကလသမဂၢအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပကကကက အေလးအနကေျပာၾကားရာတြငအေလးအနကေျပာၾကားရာတြငအေလးအနကေျပာၾကားရာတြငအေလးအနကေျပာၾကားရာတြင အကာအကြယေပးရနတာအကာအကြယေပးရနတာအကာအကြယေပးရနတာအကာအကြယေပးရနတာ၀၀၀၀နရမႈသေဘာနရမႈသေဘာနရမႈသေဘာနရမႈသေဘာတရားသညတရားသညတရားသညတရားသည အခပအခာအခပအခာအခပအခာအခပအခာ အာဏာပငအာဏာပငအာဏာပငအာဏာပင လြတလပမႈကလြတလပမႈကလြတလပမႈကလြတလပမႈက အေထာကအကျပ ျခငးအေထာကအကျပ ျခငးအေထာကအကျပ ျခငးအေထာကအကျပ ျခငး သာျဖစသင၍သာျဖစသင၍သာျဖစသင၍သာျဖစသင၍ ေလာပါးကဆငးေေလာပါးကဆငးေေလာပါးကဆငးေေလာပါးကဆငးေစျခငးစျခငးစျခငးစျခငး မျဖစသငေပမျဖစသငေပမျဖစသငေပမျဖစသငေပ။။။။

ရကစကရကစကရကစကရကစကယတမာေယတမာေယတမာေယတမာေသာရာဇသာရာဇသာရာဇသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈမားကအဘယပကာကြယတားဆးမညနညးတျပစမႈမားကအဘယပကာကြယတားဆးမညနညးတျပစမႈမားကအဘယပကာကြယတားဆးမညနညးတျပစမႈမားကအဘယပကာကြယတားဆးမညနညး ????

လမးတနးသတျဖတမႈ၊ စစရာဇ၀တမႈ၊ လမးငယလနညးစမားအားဖယရငးမႈ နင လသားမ းႏြယအေပၚျပစမႈကး

လြနျခငးအား ကာကြယတားဆးရနအေရးသည သကဆငရာနငငအစးရမား၏ ပငမတာ၀နရမႈ ျဖစသည။ ဤသ

ကာကြယတားဆးရနကစၥသည စဥဆကမျပတျဖစစဥတချဖစ၏။ ဤသ ျဖစနငရနအတြက သကဆငရာ လမႈအဖြ

အစညးမားတြင “ဒဏခ-ရနးျပနမႈစြမးရည” 5(resilience) ကအဆကမျပတ တညေဆာကထားရန ေအာကပါတ

လအပသည -

• တရားဥပေဒစးမးမႈရေစရန

• လ အခြငအေရးကေလးစားအသအမတျပရန

• ခြျခားဆကဆမႈအားလးကငးမေစရန

• တာ၀နခနငေသာ တရား၀ငအငစတကးရငးမားတညေဆာကရန

• အဂတလကစားမႈအားလးပေပာကေစရန

• မတကြျပားမႈမားကလကခအသအမတျပ ျပးအျပသေဘာအားျဖညစမေဆာငရြကရန

• စြမးအားရေသာ၊ မတကြျပားေသာ၊ ကယျပန ေသာမဒယာေလာကတညေဆာကရန

ဤသ တညေဆာကျခငးမားျဖင မမတ ၏ ျပညသလထအား အကာ အကြယေပးရန အစးရမ ပကကြက ပါလင

ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားအတြက ေရခေျမခမားျဖစေပၚေစလမမည။ အေျခအေန ဤကသ ျဖစလာခပါက

5 ဒဏခဒဏခဒဏခဒဏခ----ရနးျရနးျရနးျရနးျပပပပနနနနမႈစြမးရညမႈစြမးရညမႈစြမးရညမႈစြမးရည (resilience)(resilience)(resilience)(resilience) ဆသညမာ ထခကမႈတခေၾကာငယတေလာ /ပကစးရေသာလညး ထခကမႈလြနေျမာကသြား ေသာအခါဆြဆန ရာမလႊတေသာသားေရကြငးပမာ နဂေန ျပနလညပေဆာငတညမတနငေသာစြမးရညကေခၚသည။


ကာကြယတားဆးရနကစၥသည ေပၚလာမညျဖစစဥမားက ၀ငေရာကစြကဖကရပတန ဖ သာျဖစသြားေပေတာမည။

ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားသညမားေသာအားျဖင တခစ-တကြတျပား သ အလလေပၚလာေသာကစၥမား

မဟတပါ။ သက၀ငလႈပရားေသာျဖစစဥျဖငျဖစေပၚလာၾကသည။ စြကဖကတားဆးေဆာငရြကနငရန ၀ငေပါက-

ဂယေပါကမားလညးရတတသည။ ထျပစမႈမားတြငပါေလရေသာ ျပငးထနသည အၾကမးဖကမႈ အတငးအတာက

စြမးေဆာငနငဖ ရာအတြက ကးလြနမညသမားသည စြမးေဆာငရညတညေဆာကဖ ၊ လအပေသာ သြငးအားစမား

စေဆာငးဖ ၊ လပငနးစဥအဆငဆငကလကေတြ ေလာကလမးဖ အခနေတြလသည။

ဤသ ျဖင ျပစမႈကးလြနရနလပငနးစဥအစမေန၍ သသာေသာ အစအစဥတခအျမတနး ရေနရမညဟမဆလပါ။

အတတကကးလြနခေသာ လမ းတနးသတျဖတမႈမားတြင လစတစအားေခမႈနးရနရညရြယခက သည

အၾကမးဖကမႈစျဖစျပးေနာကပငးတြငမေပၚလာသညကေတြ ရရ၏။

သ ျဖစေစကာမ၊ ဤျပစမႈမားသညျဖစစဥမားျဖငလာသညအေလာက ဤသ ျဖစေပၚလမမညဟအခကျပေသာ

သတေပးလကၡဏာမားကေတြ ျမငရမည။ အထးသျဖင လမ းတနးသတျဖတမႈမားနင လသားမးႏြယအေပၚ

ျပစမႈကးလြနျခငးတြငေတြ ျမငနငသည။ ကၽြနပတ သည ဤျပစမႈမား၏ဤျပစမႈမား၏ဤျပစမႈမား၏ဤျပစမႈမား၏ ေရေသာကျမစေရေသာကျမစေရေသာကျမစေရေသာကျမစ အေျခအေနမားနငအေျခအေနမားနငအေျခအေနမားနငအေျခအေနမားနင

ကနဥးအျဖစအပကမားကသနားလညျပး၊ကနဥးအျဖစအပကမားကသနားလညျပး၊ကနဥးအျဖစအပကမားကသနားလညျပး၊ကနဥးအျဖစအပကမားကသနားလညျပး၊ ျပစမႈကးလြနျခငးဆသ ဥးတည သြားနငသည ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥမားကစၥမားကစၥမားကစၥမား

(Risk Factors) ကသေနပါက သကဆငရာနငငအစးရနငသကဆငရာနငငအစးရနငသကဆငရာနငငအစးရနငသကဆငရာနငငအစးရနင နငငတကာအသနငငတကာအသနငငတကာအသနငငတကာအသငးအငးအငးအငးအ၀၀၀၀ငးငးငးငး ကကကက ကာကြယတားဆးကာကြယတားဆးကာကြယတားဆးကာကြယတားဆးရနရနရနရန

အစအမမားကခမတနငသညအစအမမားကခမတနငသညအစအမမားကခမတနငသညအစအမမားကခမတနငသည။

ေဘးျဖစေချပကစၥမားကေစာစးစြာေဖၚထတနငေလေလ၊ အခနမကာကြယတားဆးျခငး အတြက

အခြငအလမးပရေလေလျဖစသည။ အခနေနာကကေလေလ ကာကြယတားဆးမႈျပရနခကေလေလ ျဖစျပး

အကနအကလညးပ၍ခရေလေလျဖစသည။ ဥပမာ - လစတစအေပၚတြငအၾကမးဖကတကခကဖ ေစေဆာမႈတခက

ေစာစးေဆာလငစြာေဖၚထတနငခလင၊ သကဆငရာနငငေတာအစးရ (သ ) နငငတကာ အသငးအ၀ငးတ မ

ျပနာရာေနေသာေစေဆာမႈက ကငတြယေျဖရငးရန၊ ရႈ ေနေသာမးစကဖယရား ရန သငေလာေသာ နညးလမး

မားျဖငေဆာငရြကနငေပမည။ အကယ၍ ျပစမႈကးလြနျခငးသည ျဖစေနနင ျပဆပါက တ ျပနေဆာငရြကရန

ျဖစနငေသာနညးလမးမားေရြးစရာအလြနနညးပါးသြားေပလမမည။ အခ အေနအထားမားတြင အတငးအၾကပ

နညးလမးမားပငေဆာငရြကရဖြယရျပး၊ ျငမးခမးစြာေျဖရငးမႈမျဖစနင ေတာလင အငအားအသးျပရဖြယ ရနင

ေပသည။

လမ းတးသတျဖတမႈနငလမ းတးသတျဖတမႈနငလမ းတးသတျဖတမႈနငလမ းတးသတျဖတမႈနင ကာကြယကာကြယကာကြယကာကြယမႈမႈမႈမႈဆငရာအထးအတငပငခမား၏တာဆငရာအထးအတငပငခမား၏တာဆငရာအထးအတငပငခမား၏တာဆငရာအထးအတငပငခမား၏တာ၀၀၀၀နနနနက႑က႑က႑က႑။။။။

ကလသမဂၢအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပ၏ လမးတနးသတျဖတမႈေရးရာနင ကာကြယမႈဆငရာ

အထးအတငပငခအရာရမားတြင သပသပစျဖစေသာလညး အျပနအလနအကးျပသည တာ၀နခမႈ (မငးဒတ)

မားရသည။ အတငပငခအရာရမား ပးေပါငးညႏႈငးေဆာငရြကျခငးျဖင ျပညသျပညသျပညသျပညသတတတတ အားအားအားအား ရကစကယတမာေသာရကစကယတမာေသာရကစကယတမာေသာရကစကယတမာေသာ


ျပစမႈမားျပစမႈမားျပစမႈမားျပစမႈမား မမမမ အကာအကြယအကာအကြယအကာအကြယအကာအကြယ ေပးရန၊ေပးရန၊ေပးရန၊ေပးရန၊ အားေပးလႈအားေပးလႈအားေပးလႈအားေပးလႈ ေဆာမႈေဆာမႈေဆာမႈေဆာမႈ မားကတားဆးရနမားကတားဆးရနမားကတားဆးရနမားကတားဆးရန သကဆငရာသကဆငရာသကဆငရာသကဆငရာအစးရအစးရအစးရအစးရနငနငနငနင နငငတကာနငငတကာနငငတကာနငငတကာ

အသငးအအသငးအအသငးအအသငးအ၀၀၀၀ငး၏ငး၏ငး၏ငး၏ က းပမးမႈကက းပမးမႈကက းပမးမႈကက းပမးမႈက ေရေရေရေရ ေဆာငေရေဆာငေရေဆာငေရေဆာငေရ ရြကျပၾကရမည။ရြကျပၾကရမည။ရြကျပၾကရမည။ရြကျပၾကရမည။

လမးတနးသတျဖတမႈေရးရာအထးအတငပငခအရာရသည ေရးဥးအခကျပသတေပးသအျဖစ ထအႏရာယ ရေသာ

အေျခအေနတရပက ကလသမဂၢ အေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပမတဆင လျခေရးေကာငစသ တငျပရမည။

ေဆာငရြကနငသညမားကအႀကဥာဏေပးျခငးျပလပရမည။ အရာရသည ကလသမဂၢကြနယကနင အဖြ ၀င

နငငမား၊ ေဒသဆငရာစမခကမား၊ လထအေျချပအဖြ အစညးမားက စညးရးေရ ေဆာငျပး သငေလာေသာ

ကာကြယတားဆးမႈ အစအမမားကေဆာငရြကရမည။ လမးတနးသတျဖတမႈေရးရာအထးအတငပငခ၏

အလးစညႊနၾကားမႈေအာကတြငထမးေဆာငရေသာ ကာကြယမႈဆငရာအထးအတငပငခအရာရသည

အကာအကြယေပးရနတာ၀နရမႈ သေဘာတရားက ကလသမဂၢကြနယကနင အဖြ ၀ငနငငမား၊ ေဒသတြငး

စမခကမား၊ လထအေျချပအဖြ အစညးမားက လကနာအေကာငအထညေဖၚေဆာငရြကရာ၌ေရ ေဆာငရမည။

လအပေသာ မေဘာငဆငရာ၊ နငငေရးဆငရာ၊ အငစတကးရငးမားဆငရာနင လပငနးစဥဆငရာ ေဖၚေဆာငမႈမား

က ဥးေဆာငရမည။

အထးအတငပငခအရာရမား၏လပငနးေဆာငရြကမႈက လမးတနးသတျဖတမႈေရးရာနင ကာကြယမႈေရးရာ

စေပါငးရးက ပပးမႈေပးရမည။ ထစေပါငးရးမ ကမၻာအန သတငးအခက အလကစေဆာငးျခငး၊

ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားသ ဥးတညသြားနငေသာအေျခအေနမားနင လႈ ေဆာအားေပးအားေျမာက

ျပမႈမားက ဆနးစစေလလာျခငးမားေဆာငရြကသည။ စေပါငးရးသည ကလသမဂၢကြနယကနင အဖြ ၀ငနငငမား၊

ေဒသဆငရာနင ေဒသတြငးအဖြ အစညးမား၊ လထအေျချပအဖြ အစညးမား၏ လပငနးစြမးရညကျမငတငနငရန

သငတနးမား၊ နညးပညာအကအညမားျဖင -

• ကာကြယတားဆးျခငးစြမးေဆာငရညကျမငတငရန

• ေရးဥးအခကျပသတေပးျခငးနင တ ျပနနငစြမးကျမငတငရန

• ရကစကယတမာေသာျပစမႈမား၏ အေၾကာငးရငးခမားနင ေျပာငးလလႈပရားမႈမားက ပမနားလညေစရန

• ကာကြယတားဆးျခငးနညးလမးမားကသနားလညေစရန

• အကာအကြယေပးရနတာ၀နရမႈသေဘာတရားက နငငအစးရမားနင အျခားလႈပရားေဆာငရြကသမားက

သျမငနားလညေစရန … ေဆာငရြကေလသည။

ဤေနရာတြငသေစလသညမာ ရကစကရကစကရကစကရကစကယတမာေယတမာေယတမာေယတမာေသာျပစမႈမားကသာျပစမႈမားကသာျပစမႈမားကသာျပစမႈမားက ကာကြယတားဆးရနကစၥနငဆကစပကာကြယတားဆးရနကစၥနငဆကစပကာကြယတားဆးရနကစၥနငဆကစပကာကြယတားဆးရနကစၥနငဆကစပ ေသာေသာေသာေသာ

တာတာတာတာ၀၀၀၀နခမႈရသညနခမႈရသညနခမႈရသညနခမႈရသည အျခားကလသမဂၢဌာနမားအျခားကလသမဂၢဌာနမားအျခားကလသမဂၢဌာနမားအျခားကလသမဂၢဌာနမား အငစတကးရငးမားလညးရေသးသညအငစတကးရငးမားလညးရေသးသညအငစတကးရငးမားလညးရေသးသညအငစတကးရငးမားလညးရေသးသည ဆသည အခကျဖစ၏။


ေအာကပါဌာနမားပါ၀ငသည -

ကလသမဂၢဌာနကလသမဂၢဌာနကလသမဂၢဌာနကလသမဂၢဌာန

လပငနးလပငနးလပငနးလပငနး

နငငေရးဌာန (ဒပေအ = Department of Political Affairs)

ပဋပကၡမားကာကြယတားဆးျခငးနင ျငမးခမးစြာ ေျဖရငး ေဆာငရြကျခငး။

ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးဌာန (ဒပေကအ = Department of Peacekeeping Operations)

အရပသားလထအားအကာအကြယေပးျခငး။

လ အခြငအေရးဆငရာ ကလသမဂၢ ေကာမရငနာ မငးႀကးရး (အအပခစအပခအာရ = Office of the UN High Commissioner on Human Rights)

လ အခြငအေရးမား ေျမေတာငေျမာကေပးျခငး၊ အကာအကြယ ေပးျခငးအေရးကဥးေဆာငသည။

ဒကၡသညမားဆငရာ ကလသမဂၢ ေကာမရငနာ မငးႀကးရး (ယအငအပခစအာရ = United Nations High Commissioner for Refugees)

အးမအမမ - နငငမဒကၡသညမားအားအကာအကြယေပးျခငး။

ကလသမဂၢဖြ ျဖးမႈအစအစဥ (ယအငဒပ = United Nations Development Program)

တရားဥပေဒစးမးမႈကေျမေတာငေျမာကေပးျခငး၊ ဒမကေရစ စမအပခပမႈကပပးျခငး၊ အၾကပအတညး-အေရးအခငးမား ကာကြယတားဆးျခငး။

လသားခငးစာနာမႈေရးရာမား ညႏႈငးကြပကျခငး ဆငရာ ကလသမဂၢရး (ယအငအစအပခေအ = United Nations Office for Coordination of Humanitarian Affairs)

ပဋပကၡမား၏ သကေရာကထခကမႈက ေျဖေလာရန လသားခငး စာနာမႈအကအညေပးေသာအဖြ အစညးမားအတြငးညႏႈငး ကြပကေပးသည။

လ အခြငအေရးသေဘာတညမႈစာခပပါအဖြ အစညးမား၊ လ အခြငအေရးေကာငစ၏ အထးစမခကမား စေသာ ကလသမဂၢ၏ လ အခြငအေရးေစာငၾကညေလလာမႈအစအစဥမား သညလညး အေရးပါေသာ ေရးဥးအခကျပသတေပး သမားအျဖစပါ၀ငေဆာငရြကနငသည။

ပငးျခားသးသပမႈပငးျခားသးသပမႈပငးျခားသးသပမႈပငးျခားသးသပမႈ မေဘာငဆသညမာ။မေဘာငဆသညမာ။မေဘာငဆသညမာ။မေဘာငဆသညမာ။

လမးတနးသတျဖတမႈအႏရာယက ေရးဥးအခကျပသတေပးျခငးရႈေဒါငမ ဆနးစစေလလာရန ပငးျခားသးသပမႈ

မေဘာငတခက ၂၀၀၉-ခနစတြင လမးတနးသတျဖတမႈေရးရာအထးအတငပငခအရာရရးမ တထြငျပစခသည။

ထရး၏လပငနးေဆာငတာမားကယျပန လာျပး ကာကြယမႈဆငရာ အထးအတငပငခ၏ လပငနးမားပါ

ပါ၀ငလာေသာအခါတြင ေလလာေရးမေဘာငသည လမးတနးသတျဖတမႈ သာမကဘ လသားမ းႏြယအေပၚ

ျပစမႈကးလြနျခငး၊ စစရာဇ၀တမႈမား၊ လမးငယလနညးစမားက ဖယရငးျခငးမားကပါ ပငးျခားသးသပ

ဆနးစစရနလအပလာသည။ ထ ျပင ရကစကယတမာေသာ ျပစမႈမား၏ ျဖစစဥမား၊ ေျပာငးလလႈပရားမႈမားက

ပမနားလညလာေသာအခါ မလေလလာေရးမေဘာင၏ အေျခခမား က ေျပာငးလရနပါလအပလာေပသည။


ယေန အသးျပေနေသာမေဘာငအသစသည ယခငမေဘာငေဟာငးကအစားထးရမက ရကစကရကစကရကစကရကစကယတမာေယတမာေယတမာေယတမာေသာျပစမႈသာျပစမႈသာျပစမႈသာျပစမႈ

မားအေမားအေမားအေမားအေပၚပၚပၚပၚ ပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျခငးနငခငးနငခငးနငခငးနင ေဘးျဖစေဘးျဖစေဘးျဖစေဘးျဖစနငေခဆနးစစျခငးနငေခဆနးစစျခငးနငေခဆနးစစျခငးနငေခဆနးစစျခငး ေပါငးစပေပါငးစပေပါငးစပေပါငးစပနညးလမးကရယာနညးလမးကရယာနညးလမးကရယာနညးလမးကရယာ တခပါ ျဖစလာသည။

ဤသ ျပနလညျပျပငျခငးတြင ေနာကပငးျဖစေပၚေျပာငးလမႈမားနင ထျပစမႈမားသ ဥးတညေသာ ျဖစစဥမား

သေတသနျပခကမားကပါထငဟပေဖၚျပထားသည။ ဤရလဒသည ကလသမဂၢကြနယကအတြငး သာမက

ျပငပေလာကအတြငး အျပနအလနေဆြးေႏြးတငပင ညႏႈငးမႈမား၏ ရလဒျဖစေလသည။ သ ျဖင ကၽြနပတ သည

ကမၻာအန ယတမာရကစကေသာျပစမႈမား ျဖစနငေခကဆနးစစနငရန၊ ေဘးအႏရာယ အမားဆးနငငမားက

ေဖၚထတနငရန လပငနးသးကရယာ မေဘာင တခက ရရလာသည။

ထေရာကစြာအသးျပနငရနအတြက မေဘာငတြငျပဆေသာ ေဘးျဖစေခ ျပကစၥနင အညႊနးျအညႊနးျအညႊနးျအညႊနးျပပပပ (Indicators)

မားေပၚအေျချပျပး တကေသာ၊ ယၾကညရေသာ သတငးအခကအလကမားက စနစတက ေလလာဆနးစစ

ရနလအပပါသည။ မေဘာငတြငျပဆေသာ ေဘးျဖစေခ ျပေယဘယကစၥမားနင အေသးစတ အညႊနးျပမားသည

နငငတကာဥပေဒပါအဓပၸါယဖြငဆခကမား၊ နငငတကာခရးမား၊ ခသမာဓအဖြ မား၏ အမႈတြစရငခကမား၊

အတတကနငယေန လကေတြ အေျခအေနေလလာမႈမားက ထငဟပ ေဖၚျပထားျခငး ျဖစပါသည။

လမးတနးသတျဖတမႈနင လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငးကအဓပၸါယဖြငဆထားသကသ စစရာဇ၀တမႈ

အားလးကလႊမးျခေသာ အဓပၸါယေဖၚျပခကမေဘာငတခမရေသးေပ။ သ ျဖစရာ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမား

ဆငရာမေဘာငတြင လ အသကကအကာအကြယေပးမႈနငဆကစပေသာ စစရာဇ၀တမႈမားကသာ စးစကေလလာ

ပါမည။ လ အသကကကာကြယရနသညသာ အခရာျဖစသည မဟတပါလား ? ထ ျပင အကာအကြယေပးရန

တာ၀နရမႈသေဘာတရား၏ စးစကမႈသညလညး လ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈ ကင၀တဥပေဒက ဆးဆး

၀ါး၀ါး ခးေဖါကမႈမားမ ျပညသအား ကာကြယေပးရန ျဖစေလသည။ ဤသ ျဖစေသာေၾကာင ဤမေဘာငတြင

စနစတက (သ ) ကယျပန ေသာပစျဖင က းလြနေသာ စစရာဇ၀တမႈမားက ေလလာမည ျဖစပါသည။

ေနာကဆးအခကအေနျဖင လမးငယလနညးစမားကဖယရငးျခငး

ျပစမႈသည နငငတကာအဆငရာဇ၀တျပစမႈတရပအျဖစ

တရားဥပေဒတြငတကျပတသားေသာဖြငဆခကမရေသးဘ အျခား

ေသာ ရကစကယတမာသညျပစမႈမား၏ အစတအပငးမားအေန

ျဖငျဖစေပၚေလရသညျဖစ၍ ၄ငးတ က ရကစကယတမာေသာျပစမႈ

မား၏ ေဘးျဖစေချပအေၾကာငးကစၥမား ပငးျခား ေလလာမႈ

တြငေပါငးထညထားပါသည။

ကလသမဂၢအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပ၏ လမ းတနးသတျဖတမႈေရးရာနင ကာကြယမႈဆငရာ အထးအတငပငခ အရာရမားပးေပါငးေဆာင ရြကကာ လတ အား ယတမာရကစက ေသာ ျပစမႈမားမ အကာအကြယေပးရန၊ သကဆငရာအစးရနင နငငတကာ ကးပမးမႈမား ကေရ ေဆာင ေရ ရြကျပၾကရမည။

ဤမေဘာငစာတမးသည အမားျပညသဆငရာ ေရးသားတငျပမႈျဖစသညး။ စေပါငးရးအေနျဖင ဤစာတမး က

နငငတကာအဆင၊ ေဒသအဆငနင သကဆငရာနငငအဆငတြငလႈပရားေဆာငရြကေနသမားက အသးျပၾကရန


ႀကဆဖတေခၚပါသည။ ေရးဥးအခကျပသတေပးစနစတခအျဖစအသးျပနငသည။ သ မဟတ ေလလာေစာငၾကညမႈ

စနစ၊ သ မဟတ ရာေဖြဆနးစစမႈစနစ သ မဟတ ၾကတငခန မနးေရးစနစတခ အျဖစအသးျပနငပါသည။ ထ ျပင

ကလသမဂၢအဖြ ၀ငနငငအစးရမားအေနျဖင မမနငငတြင ဤျပစမႈမား အားကာကြယတားဆးေရးဆငရာ စြမးရညနင

နညးလမးဗဟာမား၏ အားသာခက၊ အားနခကမားက ေဖၚထတရနအတြကလညးအသးျပနငပါသည။

ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥကစၥကစၥကစၥမားနငမားနငမားနငမားနင အညႊနးျပမားမာအညႊနးျပမားမာအညႊနးျပမားမာအညႊနးျပမားမာ ----

ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥကစၥကစၥကစၥဆသညမာဆသညမာဆသညမာဆသညမာ အဆးရလဒအဆးရလဒအဆးရလဒအဆးရလဒနငနငနငနင ၄၄၄၄ငး၏ငး၏ငး၏ငး၏ ဒဏသကေရာကမႈဒဏသကေရာကမႈဒဏသကေရာကမႈဒဏသကေရာကမႈ အႏရာယကႀကးေစေသာအႏရာယကႀကးေစေသာအႏရာယကႀကးေစေသာအႏရာယကႀကးေစေသာ ကစၥမားကစၥမားကစၥမားကစၥမား

အေျခအေနမားျဖစသည။အေျခအေနမားျဖစသည။အေျခအေနမားျဖစသည။အေျခအေနမားျဖစသည။ ဤမေဘာငစာတမးတြငေဖၚျပထားသည ေဘးျဖစေချပကစၥမားမာ ရကစကယတမာ

ေသာျပစမႈကးလြနရနအားေပးသည ပါတ၀နးကငေရခေျမခက ဖနတးေပးနငေသာ ကစၥမား (သ )

ျပစမႈကးလြနနငျခငး၊ ေဘးအႏရာယရျခငး၊ ကေရာကေတာမညျဖစျခငးက ညႊနျပေသာ အမအကင၊

အေျခအေနမား၊ အေၾကာငးအရာမား ပါ၀ငသည။ ေဘးျဖစေချပကစၥမားသည အမးအစားကြျပားစြာရသည။

အခ သညဖြ စညးမႈ ပစနငဆင၏။ ဥပမာ - နငငေတာဖြ စညးပအားနညးခက။

အျခားတ မာ လႈပရားေျပာငးလ ေသာအေျခအေနမား၊ အျဖစအပကမားနငသကဆငသည။ ဥပမာ -

ေမာငးခလပအျဖစအပကမား (triggers)။ လႈပရားေျပာငးလေသာ ထအျဖစအပက (ေမာငးခလပ) မားေၾကာင

ေဘးျဖစနငေချပသည ေယဘယ အေျခအေနတရပမသည ျပစမႈကးလြနျခငးျဖစရန ပမနးစပသည အေျခအေနသ

ရတခညး ေျပာငးလ သြားနငေလသည။

ဤမေဘာငစာတမးပါ အညႊနးျပမားသည ေဘးျဖစေချပကစၥတခစ၏ ပစကြျပားစြာ ေဖၚျပခက မားျဖစသည။

ေဘးျဖစေချပကစၥ၏ အတငးအတာကညႊနျပသည။ အညႊနးျပမား က အတတကအေတြ အႀကမားနင ယေန

အျဖစအပကမားမ ထတႏႈတျပစထားျခငးျဖစသည။ အားလး - အလးစ ျပညစေသာ ေဖၚျပခကဟမဆနငပါ။

ပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျပငးျခားသးသပျခငးမေဘာငကအသးျပပ။ခငးမေဘာငကအသးျပပ။ခငးမေဘာငကအသးျပပ။ခငးမေဘာငကအသးျပပ။

ယတမာရကစကေသာျပစမႈမားျဖစနငေခက ပငးျခားသးသပနငရန ဤမေဘာငစာတမးတြင ပငးျခားစတျဖာ

ေလလာရန အဓကနညးလမးကရယာ (၂) ခပါ၀ငသည။

(က) ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥကစၥကစၥကစၥ (၁၄) မး

(ခ) ေဘးျဖစေချပကစၥတမးစအတြက အညႊနးျပမားအညႊနးျပမားအညႊနးျပမားအညႊနးျပမား။

ေဖၚျပထားသည ေဘးျဖစေချပကစၥ (၁၄) မးအနက ပဌမ (၈) မးသည ရကစကယတမာေသာျပစမႈအားလးတြင

မားေသာအားျဖငေတြ နငေသာအေၾကာငးအရာမားျဖစသည။ ဤတြင ထျပစမႈမား သည ဆငတေသာ


အေျခအေနမားတြငျဖစေပၚေလရျပး၊ ဘတညေသာလကၡဏာမားရၾကသညကေထာကရႈ နင၏။

ထဘတညေသာအေၾကာငးအရာမားအျပင ၀ေသသအေၾကာငးအရာ (၆) မးပါေဖၚျပထားသည။ ၄ငးတ မာ

နငငတကာအဆငျပစမႈမားျဖစေသာ လမးတးသတျဖတမႈ၊ လသားမ းႏြယအေပၚျပစမႈက းလြနျခငး နင

စစရာဇ၀တမႈတ ျဖစျပး၊ တခလင အေသးစတအေၾကာငးအရာ (၂) မးစပါ၀ငသည။

ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပေချပေချပေချပေယဘယယဘယယဘယယဘယကစၥကစၥကစၥကစၥမားမားမားမား (common risk factors) (common risk factors) (common risk factors) (common risk factors) သညသညသညသည ရကစကရကစကရကစကရကစကယတမာေယတမာေယတမာေယတမာေသာျပစမႈမားသာျပစမႈမားသာျပစမႈမားသာျပစမႈမား၏၏၏၏

ေယဘကျဖစနငေခကညႊနျပသည။ေယဘကျဖစနငေခကညႊနျပသည။ေယဘကျဖစနငေခကညႊနျပသည။ေယဘကျဖစနငေခကညႊနျပသည။ မညသညျပစမႈအမ းအစားဟ၍အေသးစတညႊနျပျခငးမရ။မညသညျပစမႈအမ းအစားဟ၍အေသးစတညႊနျပျခငးမရ။မညသညျပစမႈအမ းအစားဟ၍အေသးစတညႊနျပျခငးမရ။မညသညျပစမႈအမ းအစားဟ၍အေသးစတညႊနျပျခငးမရ။ တကယလကေတြ

ေစာငၾကည ေလလာမႈတြငလညး အစဥးပငး၌ မညကသ ေသာျပစမႈမးျဖစလမမညကမသနငေပ။ ျပစမႈျဖစစဥ

ဆကလကေရြ လား သြားသညနင မညသညျပစမႈအမးအစားျဖစလမမညဟ ပမထငရားလာသည။

ဥပမာ - နငငေတာဖြ စညးပအားနညးခကေယဘယအေၾကာငးတရားေၾကာင ျပညသလထအစအဖြ တခ

အေပၚတြင မညသညျပစမႈမးမဆ ေဘးအႏရာယ ကေရာကလာနငေလသည။

ထ ျပငလညး ေဘးျဖစေစနငေသာအေျခအေနတမးတညးတြင အမ းမးေသာျပစမႈမားျဖစပြားလာနငေသး၏။

တခနတညးတြငျဖစပြားျခငးေသာ၄ငး၊ ျပစမႈတမးျပးတမး-တခေၾကာငေနာကတခ-အစဥအဆကေသာ၄ငး

ျဖစပြားနငေလသည။

ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပ ၀၀၀၀ေသသေသသေသသေသသကစၥကစၥကစၥကစၥမားမားမားမား (specific risk factors) (specific risk factors) (specific risk factors) (specific risk factors) အျခားတဘက၌ ---- ကနျပစမႈကနျပစမႈကနျပစမႈကနျပစမႈ ((((၃၃၃၃) ) ) ) မ းတြငမ းတြငမ းတြငမ းတြင

တမ းနငတမးမတညေသာတမ းနငတမးမတညေသာတမ းနငတမးမတညေသာတမ းနငတမးမတညေသာ အစတအပငးမား၊အစတအပငးမား၊အစတအပငးမား၊အစတအပငးမား၊ အစပ းအျဖစအပကမားအစပ းအျဖစအပကမားအစပ းအျဖစအပကမားအစပ းအျဖစအပကမားရေသာေၾကာငရေသာေၾကာငရေသာေၾကာငရေသာေၾကာင ေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပ

၀၀၀၀ေသသေသသေသသေသသကစၥမားျကစၥမားျကစၥမားျကစၥမားျဖစဖစဖစဖစလာသညလာသညလာသညလာသည။။။။ ဥပမာ - လမးတနး သတျဖတမႈျပစမႈအတြက သးသန သကဆငေသာ

အေၾကာငးတရားသည လမ းတမး၊ လမ းစတစ၊ မ းႏြယတစ (သ ) ဘာသာ၀ငတစက အလးစေသာ၄ငး၊

တစတတပငးေသာ၄ငး ေခမႈနးရန ရညရြယခကျဖစသည။ ဤရညရြယခက၏ ေဖၚျပခကလကၡဏာ၊

သကေသခမားကေတြ ရခလင လမ းတနးသတျဖတမႈ ေဘးအႏရာယျဖစနငေခ ျမငမားေနျခငးက ညႊနျပသည။

ဤသ ျဖင မေဘာငတြငေဖၚ ျပထားေသာ ေဘးျဖစေချပ၀ေသသကစၥမားသည တရားဥပေဒတြင ထျပစမႈမား နင

ပါတသက၍ဖြငဆျခငးမားက ထငဟပေဖၚျပေနသညကေတြ ရမည။ သ ေသာဥပေဒဖြငဆခက အတငး

တသေ၀မတမးတညရမညဟ၄ငး၊ ျပစမႈကးလြနျခငးသကေသျပ အေထာကအထားမားျဖစရမညဟ၄ငးမဆလ။

မေဘာငကအသးျပ၍ လကေတြ အေျခအေနတခတြင ရကစကယတမာေသာျပစမႈမား ျဖစပြားနငေခက

ဆနးစစနငရန ပငးျခားသးသပသ /ေစာငၾကညေလလာသ သည ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥကစၥကစၥကစၥမားနငမားနငမားနငမားနင

အညႊနးျပမားကအညႊနးျပမားကအညႊနးျပမားကအညႊနးျပမားက လမးညႊနသညအတငးလမးညႊနသညအတငးလမးညႊနသညအတငးလမးညႊနသညအတငး လအပေသာလအပေသာလအပေသာလအပေသာ သတငးအခကအလကစေဆာငးမႈကေဆာငရြကရမည။သတငးအခကအလကစေဆာငးမႈကေဆာငရြကရမည။သတငးအခကအလကစေဆာငးမႈကေဆာငရြကရမည။သတငးအခကအလကစေဆာငးမႈကေဆာငရြကရမည။

ဥပမာ - ေဘးျဖစေချပကစၥ (၁) ( လကနကကငပဋပကၡအေျခအေနမား သ မဟတ အျခားေသာမတညျငမမႈမား)

ေလလာသသည ထအေၾကာငးအရာနငပါတသကေသာအညႊနးျပမားရေနေၾကာငး၊ (မေတြ ရလင) ရေနခ


ပါေသာလညး ေျပာငးလသြားခေၾကာငး ေဖၚျပနငသည စတခယၾကညရေသာ သတငးအခကအလက

ေလလာဆနးစစခက တခမကက စေဆာငးရနလသည။

• နငငတကာလကနကကငပဋပကၡ၊(သ ) နငငတကာမဟတေသာလကနကကင ပဋပကၡမား ျဖစေပၚချခငး

(အညႊနးျပ ၁-၁)၊

• လသားခငးစာနာမႈဆငရာ အေရးအခငး /အေရးေပၚအေျခအေန၏ အေထာကအထား (အညႊနးျပ ၁-၂)၊

• အေၾကာငးအမးမးေၾကာငျဖစ ေသာနငငေရးမတညျငမမႈမား ရ /မရ (အညႊနးျပ ၁-၃ မ ၁-၆ အထ)၊

• စးပြားေရးမတညျငမမႈ (အညႊနးျပ ၁-၇ မ ၁-၉ အထ)၊

• လမႈေရးမတညျငမမႈ (အညႊနးျပ ၁-၁၀ နင ၁-၁၁ )၊

ရရေသာအခကအလကမားကေပါငးစပကာ ပငးျခားသးသပျခငးမ ထနငငတြင ျဖစေပၚေနေသာတငးမာမႈ

မားသညရကစကယတမာေသာျပစမႈမား အတြကေရခေျမခမား ျဖစေပၚေနျခငးရ-မရ (၀ါ) ေဘးျဖစေချပကစၥ (၁)

ရ-မရက ဆနးစစနငသည။

သတခပရနသတခပရနသတခပရနသတခပရနပဌမအခကပဌမအခကပဌမအခကပဌမအခကမာမာမာမာ - ဤမေဘာငအားအထကပါကသ အသးျပေလလာရာတြင ျပစမႈကးလြနျခငးျပစမႈကးလြနျခငးျပစမႈကးလြနျခငးျပစမႈကးလြနျခငး

မားျဖစပြားမားျဖစပြားမားျဖစပြားမားျဖစပြားလမမညဟလမမညဟလမမညဟလမမညဟ အရာေရာကေသာအရာေရာကေသာအရာေရာကေသာအရာေရာကေသာ ခနခနခနခန မနးမႈျပရနအတြကမနးမႈျပရနအတြကမနးမႈျပရနအတြကမနးမႈျပရနအတြက ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥကစၥကစၥကစၥ အားလးရေအားလးရေအားလးရေအားလးရေနနနနရနရနရနရန

မလအပျခငးျဖစ၏။မလအပျခငးျဖစ၏။မလအပျခငးျဖစ၏။မလအပျခငးျဖစ၏။

တခ အေနအထားမားတြငမ သတငးအခကအလကစေဆာငး ေလလာမႈ မ ေဘးျဖစေချပကစၥ အမားစကေတြ

ရထားေသာလညး ျပစမႈကးလြနျခငးမား ျဖစပြား မလာသညကေတြ ရ၏။ ဤသ ျဖစရသညမာ

ေမာငးခလပအျဖစအပကတခခ ျဖစမလာ ျခငးေၾကာငေသာ၄ငး၊ တငးမာမႈမားက ေကာငးစြာေျဖေလာေပးနငျခငး

ေၾကာငေသာ၄ငး ျဖစနငသည။

ေနာကတခကအေနျဖင - ေဘးျဖစေချပကစၥတခရေနျခငး ကအတညျပရနလအပေသာ

ယၾကညစတခရသညသတငးအခကအလကအျပညအစရရနမေသခာျခငးျဖစသည။ သ ေသာဤအခကအခ

ေၾကာင ပငးျခားသးသပသ /ေစာငၾကညေလလာသသည ျပစမႈကးလြနျခငးျဖစနငေခက ႀကတငခန မနး

သတငးေပးနငျခငးမဆးရႈးေစရပါ။

ေမာငးခလပအျဖစအပကမားကခန မနးရနခကခပါသည။ တငးမာမႈမားက ေျဖေလာေပးနငျခငး သညလညး

အားေကာငးေနရာမ ခန လာျပးေပာကကြယသြားနငေသးသည။

ေဘးျဖစေချပ ေယဘယကစၥမားသည ၀ေသသအေၾကာငးအရာမားထကေစာလငစြာ ျဖစေပၚလာတတသည။

ျဖစစဥ၏အစဥးပငးတြင ၀ေသသအေၾကာငးအရာမားကရာေဖြေဖၚထတရန ခကခတတပါသည။


သတခပရနသတခပရနသတခပရနသတခပရနဒတယဒတယဒတယဒတယအခကမာအခကမာအခကမာအခကမာ - ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥကစၥကစၥကစၥမားနငမားနငမားနငမားနင ၄၄၄၄ငးငးငးငးတတတတ ၏သကဆငရာအညႊနးျပ၏သကဆငရာအညႊနးျပ၏သကဆငရာအညႊနးျပ၏သကဆငရာအညႊနးျပ မားမားမားမား မားျပားေလေလမားျပားေလေလမားျပားေလေလမားျပားေလေလ

ျပစမႈကးလြနရနျဖစနငေခမားေလေလျဖစ၏။ျပစမႈကးလြနရနျဖစနငေခမားေလေလျဖစ၏။ျပစမႈကးလြနရနျဖစနငေခမားေလေလျဖစ၏။ျပစမႈကးလြနရနျဖစနငေခမားေလေလျဖစ၏။ ေဘးျဖစေချပကစၥ တရပရပနင ၄ငး၏သကဆငရာအညႊနးျပမား

မားျပားေလေလ ၄ငးအေျခအေနတြငထေဘးျဖစေချပကစၥ၏ အေရးပါမႈ ႀကးမားေလေလျဖစသည။

သတခပရနသတခပရနသတခပရနသတခပရနတတယတတယတတယတတယအခကမာအခကမာအခကမာအခကမာ - ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥကစၥကစၥကစၥမားနငမားနငမားနငမားနင ၄၄၄၄ငးတငးတငးတငးတ ၏သကဆငရာအညႊနးျပမားက၏သကဆငရာအညႊနးျပမားက၏သကဆငရာအညႊနးျပမားက၏သကဆငရာအညႊနးျပမားက

အေရးပါမႈႀကးစဥငယလကစစဥမႈျပလပရနမျဖစနငပါ။အေရးပါမႈႀကးစဥငယလကစစဥမႈျပလပရနမျဖစနငပါ။အေရးပါမႈႀကးစဥငယလကစစဥမႈျပလပရနမျဖစနငပါ။အေရးပါမႈႀကးစဥငယလကစစဥမႈျပလပရနမျဖစနငပါ။ တခစ၏ႏႈငးယဥခကတခစ၏ႏႈငးယဥခကတခစ၏ႏႈငးယဥခကတခစ၏ႏႈငးယဥခကအရအေရးပါမႈသညအရအေရးပါမႈသညအရအေရးပါမႈသညအရအေရးပါမႈသည သကဆငရာသကဆငရာသကဆငရာသကဆငရာ

ေနာကခေေနာကခေေနာကခေေနာကခေရေျမရေျမရေျမရေျမအေျခအေနေပၚတြငမတညေနေသာေၾကာငျဖစသည။အေျခအေနေပၚတြငမတညေနေသာေၾကာငျဖစသည။အေျခအေနေပၚတြငမတညေနေသာေၾကာငျဖစသည။အေျခအေနေပၚတြငမတညေနေသာေၾကာငျဖစသည။ လကနကကငပဋပကၡက အငအားအႀကးဆး-

အေရးပါဆးအေၾကာငးအရာျဖစသညဟအခ ကဆၾကေသာလညး၊ မားစြာေသာ ျပစမႈ ကးလြနျခငးမားသည

လကနကကငပဋပကၡမပါဘျဖစပြားနငသညကေတြ ရမည။ လမးတနးသတျဖတျခငး၊ လသားမ းႏြယအေပၚ

ျပစမႈကးလြနျခငးမားသည ျငမးခမးေသာကာလတြငလညးျဖစလာနငသညကေတြ ၾကရသည။

အမနတကယလညး ေဘးျဖစေချပကစၥအခ သည အျခားေသာကစၥ မားထက အငအား ႀကးခငႀကး ပါလမမည၊

ပ၍ႀကမဖနမားျပားစြာျဖစေပၚျခငးလညးရနငသည။ သ ေသာအားလးသည ယတမာရကစကေသာျပစမႈမားမ

ေဘးအႏရာယပ၍ပ၍ ႀကးမားေစသညမာေတာအတတပင။

ေနာကဆးအေနျဖငေနာကဆးအေနျဖငေနာကဆးအေနျဖငေနာကဆးအေနျဖင ---- ပငးျခားသးသပသ /ေစာငၾကညေလလာသသည မေဘာငပါအေၾကာငးအရာမားက

ဆနးစစသးသပရာတြင၊ အေလးေပးခနဆရာတြင ေျပာငးသာျပငသာရဖ လသည။ အေၾကာငးအရာမားကကယျပန

ေသာ နငငေရးနငငေရးနငငေရးနငငေရးအေျခအေနအေျခအေနအေျခအေနအေျခအေန၊၊၊၊ အေၾကာငးရငးေနာကခအေျခအေန၊အေၾကာငးရငးေနာကခအေျခအေန၊အေၾကာငးရငးေနာကခအေျခအေန၊အေၾကာငးရငးေနာကခအေျခအေန၊ သမငးေၾကာငးသမငးေၾကာငးသမငးေၾကာငးသမငးေၾကာငး၊၊၊၊ ယဥေကးမႈေနာကခ၊ယဥေကးမႈေနာကခ၊ယဥေကးမႈေနာကခ၊ယဥေကးမႈေနာကခ၊ မားကမားကမားကမားက

ဆနးစစမႈေဘာငအတြငးဆနးစစမႈေဘာငအတြငးဆနးစစမႈေဘာငအတြငးဆနးစစမႈေဘာငအတြငး ထညသြငးေလလာသးသပနငရနလသညထညသြငးေလလာသးသပနငရနလသညထညသြငးေလလာသးသပနငရနလသညထညသြငးေလလာသးသပနငရနလသည။ ယခအခါ အၾကမးဖကမႈပစမား၊ ဥးတည

ခကမားလညးေျပာငးလလာေနသညကေတြ ရ၏။ ပဋပကၡမားနငပါတသကေသာ ျပမလပေဆာငခကမား

သညလညးတးတကေျပာငးလလာေနေပသည။ ထေျပာငးလျဖစေပၚမႈမားကေတြ ႀကလာရပါက သငေလာ

သလထညသြငးစဥးစားသးသပနငရနလပါသည။

ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချပချပချပချပကစၥကစၥကစၥကစၥမားဆနးစစျခငးသညမညမတကပါသနညးမားဆနးစစျခငးသညမညမတကပါသနညးမားဆနးစစျခငးသညမညမတကပါသနညးမားဆနးစစျခငးသညမညမတကပါသနညး ????

ပငးျခားသးသပမႈမေဘာငျဖင သးသပသ /ေစာငၾကညေလလာသသည အေနအထားတခတြင ျပစမႈျပစမႈျပစမႈျပစမႈ က းလြနျခငးက းလြနျခငးက းလြနျခငးက းလြနျခငး

မားျဖစေမားျဖစေမားျဖစေမားျဖစေပၚနငေခပၚနငေခပၚနငေခပၚနငေခ ကကကက အေၾကာငးအရာအရအေၾကာငးအရာအရအေၾကာငးအရာအရအေၾကာငးအရာအရ စနစတကဆနးစစနငေသာစနစတကဆနးစစနငေသာစနစတကဆနးစစနငေသာစနစတကဆနးစစနငေသာ အခကအလကမား ရရနငသည။ သ ေသာ

ဤသ ဆနးစစျခငးျဖင ေဖၚထတသည ေဘးျဖစေခ ျပကစၥမားသည အမႈမားျဖစပြားျခငးသ တကရက

ဥးတညသြားလမမညဟမဆနငေပ။ ျဖစနငေခဆသညမာ မလြမေသြျဖစေပၚလမမညဆသညနငမတပါ။

အမနတကယအားျဖငလညး မေဘာငပါ ေဘးျဖစေချပကစၥမားက ျပစမႈက းလြနျခငးမား မျဖစပြားေသာ ကမၻာအန

အေျခအေနမား-အေနအထားမား လအစအဖြ မားတြငေတြ နငေပ၏။


ဘာေၾကာငဤသ ျဖစရပါသလ ? ဤေဒသမား၊ အေနအထားမား တြငျပစမႈကးလြနျခငးမားမျဖစရျခငးသည ေဒသခလ အဖြ အစညး တြင ဒဏခ-ရနးျပနမႈစြမးရည (resilience) ရျခငး၊ ျပငပအကအညျဖင ေျဖေလာေပးနငျခငး၊ ေခါငးေဆာငမားက ျပစမႈကးလြနျခငးက အားမေပးျခငး၊ ခြငမျပျခငးနင ေမာငးခလပအျဖစအပက မားျဖစေပၚမလာျခငးတ သည အေၾကာငးရငးခမားျဖစနငသည။

ထေရာကေသာ ပငးျခားသးသပမႈျဖစနင ရန မေဘာငပါေဘးျဖစေချပ အေၾကာငးအရာမား၊ အညႊနးျပမား နငဆကစပသည တက-စတခယၾကည ရေသာ သတငးအခကအလကမားက စေဆာငးဆနးစစနငရနလအပေပသည။

သ ေသာ မနးဆတြကခကမႈမျပနငေသာအျဖစအပကမားေၾကာင ပမနအေျခအေနသညအခနမေရြးပကျပားသြား

နငေလသည။

ေဘးျဖစေချပကစၥမားရေနျခငးနင ျပစမႈကးလြနျခငးမားက အေၾကာငး-အကး တကရက ဆကစပမႈ

မျပနငေသာလညး၊ ဤျပစမႈမားသညဤျပစမႈမားသညဤျပစမႈမားသညဤျပစမႈမားသည ေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေေဘးျဖစေချချချချပပပပကစၥကစၥကစၥကစၥမားလးမားလးမားလးမားလး၀၀၀၀ ((((သသသသ ) ) ) ) လးလးလးလး၀၀၀၀ ----နးပါးနးပါးနးပါးနးပါး ကငးမေသာကငးမေသာကငးမေသာကငးမေသာ အေျခအေနတြငအေျခအေနတြငအေျခအေနတြငအေျခအေနတြင

ျဖစပြားျခငးမရသေလာကျျဖစပြားျခငးမရသေလာကျျဖစပြားျခငးမရသေလာကျျဖစပြားျခငးမရသေလာကျဖစဖစဖစဖစသညကေတာအမနပင။သညကေတာအမနပင။သညကေတာအမနပင။သညကေတာအမနပင။


၂။၂။၂။၂။ ရကစကရကစကရကစကရကစကယတမာေယတမာေယတမာေယတမာေသာျပစမႈမားသာျပစမႈမားသာျပစမႈမားသာျပစမႈမား ပငးျခားသးသပျခငးမေဘာင။ပငးျခားသးသပျခငးမေဘာင။ပငးျခားသးသပျခငးမေဘာင။ပငးျခားသးသပျခငးမေဘာင။

ေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပ ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယကစၥကစၥကစၥကစၥမား။မား။မား။မား။ ျဖစေချပကစၥ ၁၁၁၁ လကနကကငပဋပကၡအေျခအေနမား (သ ) အျခားေသာမတညျငမမႈမား။ ျဖစေချပကစၥ ၂ လ အခြငအေရးနင လသားျခငးစာနာမႈဆငရာကင၀တဥပေဒမား ကဆး၀ါးစြာခးေဖါကျခငးမား။ ျဖစေချပကစၥ ၃ နငငေတာဖြ စညးပအားနညးခကမား။ ျဖစေချပကစၥ ၄ ျပစမႈကးလြနေစရနေစေဆာမႈတြနးအားမား၊ မကလ။မား။ ျဖစေချပကစၥ ၅ ရကစကယတမာေသာရာဇ၀တျပစမႈမားကးလြနဖ ရနစြမးေဆာငရည။ ျဖစေချပကစၥ ၆ ေျဖေလာေပးနငေသာအေၾကာငးအရာမားကငးမေနျခငး။ ျဖစေချပကစၥ ၇ အျဖစအပကကအားေပးေသာေရခေျမခအေျခအေနမား၊ ျပငဆငမႈမား။ ျဖစေချပကစၥ ၈ ေမာငးခလပမား။

ေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပေဘးျဖစေချပ ၀၀၀၀ေသသေသသေသသေသသကစၥကစၥကစၥကစၥမားမားမားမားမာမာမာမာ . . .. . .. . .. . . လမးတနးသတျဖတမႈ။ ျဖစေချပကစၥ ၉၉၉၉ တစနငတစတငးမာမႈ(သ ) အကာကြယရလစမားအေပၚခြျခားဆကဆျခငးပစမား။ ျဖစေချပကစၥ ၁၀ အကာကြယရလစကအလးစေသာ၄ငး၊ အခ ေသာ၄ငး ေခမႈနးရန ရညရြယခက၏

လကၡဏာမား။ လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငး။ ျဖစေချပကစၥ ၁၁ အရပသားမားက ကယျပန စြာ (သ ) စနစတက တကခကမႈ၏ လကၡဏာမား။ ျဖစေချပကစၥ ၁၂ အရပသားမားက တကခကရန ေပၚလစ (သ ) အစအစဥ၏ လကၡဏာမား။ စစရာ၀တမႈမား။ ျဖစေချပကစၥ ၁၃ နငငတကာလသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမားမအကာကြယရသမားကဆးရြားစြာ

ျခမးေခာကမႈမား။

ျဖစေချပကစၥ ၁၄ လသားခငးစာနာမႈဆငရာ (သ ) ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈဆငရာလပငနးမားက ဆးရြားစြာ ျခမးေခာကမႈမား။


ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယ ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၁၁၁၁))))။။။။

လကနကကငပဋပကၡအေျခအေနမားလကနကကငပဋပကၡအေျခအေနမားလကနကကငပဋပကၡအေျခအေနမားလကနကကငပဋပကၡအေျခအေနမား ((((သသသသ ) ) ) ) အျခားေသာမတညျငမမႈမား။အျခားေသာမတညျငမမႈမား။အျခားေသာမတညျငမမႈမား။အျခားေသာမတညျငမမႈမား။ သကဆငရာနငငအတြငးတငးမာမႈမားဖနတးျပး ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကးလြနရန ေရခေျမခအေျခအေနမား ျဖစေပၚေစျခငး။

အညြနးျပမား။အညြနးျပမား။အညြနးျပမား။အညြနးျပမား။

၁-၁။ နငငတကာ (သ ) နငငတကာမဟတေသာ လကနကကင ပဋပကၡ။

၁-၂။ ျငမးခမးေရးေဆြးေႏြးပြမႏႈတထြကျခငး၊ အမနးနားခငးနငငမားအတြငး လကနကကင ပဋပကၡ၊ ျပငပအငအားစမ ၀ငေရာကစြကဖကရနျခမးေခာကမႈ၊ အၾကမးဖကလပရပမား စသညတ ေၾကာငျဖစေသာလျခေရးဆငရာအၾကပအတညး

၁-၃။ လသားခငးစာနာမႈဆငရာအၾကပအတညး /အေရးေပၚအေျခအေန - သဘာ၀ေဘးအႏရာယနင ေရာဂႏၶရကပအပါအ၀င

၁-၄။ ရတတရက /ပမနမဟတေသာ အစးရအေျပာငးအလ၊ အာဏာလႊေျပာငးမႈတ ေၾကာင နငငေရးမတညမျငမျဖစျခငး။

၁-၅။ အာဏာခြေ၀မႈျပနာ၊ ႀကးထြားလာေသာအမးသားေရးလႈပရားမႈ၊ လကနကကင (သ ) အစြနးေရာကအတကအခ လႈပရားမႈတ ေၾကာငျဖစေပၚေသာနငငေရးမတညျငမမႈ။

၁-၆။ သကဥးဆပငပေဒသရာဇအပခပမႈေၾကာငျဖစေသာ၊ ဖနပအပခပမႈေၾကာငျဖစေသာနငငေရးတငးမာမႈ၊

၁-၇။ သယဇာတမားရားပါးျခငး၊ ၄ငးတ အားအသးခမႈနငပါတသက၍အျငငးပြားျခငးေၾကာငျဖစေသာစးပြားေရးမတညျငမမႈ။

၁-၈။ ဆး၀ါးေသာအမးသားစးပြားေရးအၾကပအတညးေၾကာငျဖစေသာစးပြားေရးမတညျငမမႈ။

၁-၉။ အလြနတရာဆငးရမြေတမႈ၊ ႀကးမားေသာအလပလကမျပနာ၊ ဆငးရ-ခမးသာကြာဟမႈႀကးမားျခငးေၾကာငျဖစေသာ စးပြားေရးမတညျငမမႈ။

၁-၁၀။ အစးရ၏စမအပခပမႈ၊ ေပၚလစမားကဆန ကငမႈ၊ ႀကးမားစြာအကြမႈတ ေၾကာငျဖစေသာလမႈေရးမတညျငမမႈ။

၁-၁၁။ ခြျခားဆကဆမႈ၊ လမးစ၏ ကယပငျဖစတညမႈလကၡဏာ၊ ၄ငးနငဆကစပေသာခယခကမား၊ အစြနးေရာကမႈမားေၾကာင ျဖစေသာလမႈေရးမတညျငမမႈ။

ေေေေ၀၀၀၀ဖနသးသပခက။ဖနသးသပခက။ဖနသးသပခက။ဖနသးသပခက။

ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားသည နငငတကာလကနကကငပဋပကၡ၊ နငငတကာမဟတေသာလကနကကငပဋပကၡ၊ေနာကခ

ေပၚတြငျဖစပြားေလရသည။လကနကကငပဋပကၡအတြငး ဆး၀ါးေသာအၾကမးဖကမႈမား၊ မလျခမႈမားနင ျငမးခမးေသာကာလ

တြငလကမခနငေသာျပစမႈမားကးလြနၾကျခငးတ ရေလသည။ အစးရမ ေဘးဥပါဒေပးျခငးအတငးအတာသညလညးႀကးမား

ေနတတသည။ လကနကကငပဋပကၡသည ျပနာအေထြေထြက အၾကမးဖကျခငးနညးလမးျဖငေျဖရငးျခငးျဖစခလင

ထကာလမားအေတာအတြငး ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကးလြနျခငးသညအလြနမားျပားေနေပလမမည။ သ ေသာ

လကနကကငပဋပကၡမဟတသညတခ ေသာအေျခအေနမားသညလညးနငငတနငငအတြငးတငးမာမႈမားကအလြနအမငး

တးပြားေစရာမ လ အခြငအေရးခးေဖါကမႈအတြကေရခေျမခမားျဖစလာကာ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားဆသ ဥးတည

သြားနငသည။ အကယစငစစလညး လမးတးသတျဖတမႈ၊ လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငးတ သည ျငမးခမးေသာ


ကာလမားတြငျဖစေပၚနငသညကေတြ ရ၏။ အထးသျဖင နငငေရးမတညျငမမႈျမငမားေသာအတငးအတာရလင၊

နငငေတာလျခေရးကျခမးေခာကေသာအေျခအေနမား၊ စးပြားေရးနင လမႈေရးမတညျငမမႈမားရေနလင ဤသ ျဖစေပၚနင

သညကေတြ ရ၏။ မတညျငမမႈမား၊ လကနကကငပဋပကြမားရတငး ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားျဖစေပၚသညေတာ

မဟတပါ။ သ ေသာဤသ ျဖစေပၚရနအလားအလာမားလာသညဟယဆနငသည။

ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယ ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၂၂၂၂))))။။။။

လလလလ အခြငအေရးနငအခြငအေရးနငအခြငအေရးနငအခြငအေရးနင လသားျခငးစာနာမႈကငလသားျခငးစာနာမႈကငလသားျခငးစာနာမႈကငလသားျခငးစာနာမႈကင၀၀၀၀တဥပေဒမားတဥပေဒမားတဥပေဒမားတဥပေဒမား ကဆးကဆးကဆးကဆး၀၀၀၀ါးစြာခးေဖါကမႈါးစြာခးေဖါကမႈါးစြာခးေဖါကမႈါးစြာခးေဖါကမႈမတတမးမတတမးမတတမးမတတမးရျခငးရျခငးရျခငးရျခငး ။။။။ အတတကနင ယခလကငငးျဖစေနေသာလ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈဥပေဒမားကဆး၀ါးစြာ ခးေဖါကမႈ - ရကစက ယတမာေသာျပစမႈမားအပါအ၀င- အထးသျဖငျဖစစဥအစကနဥးကပငရေနချခငး၊ - ၄ငးတ အားကာကြယတားဆးျခငး၊ ျပစဒဏေပးျခငး၊ ထေရာကစြာေျဖရငးျခငးမရခေသာေၾကာင ဆကလက၍လညး ျဖစပြားနငေသာ အလားအလာရေနျခငး။


၂-၁။ အတတကနင ယခလကငငးျဖစေနေသာလ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈ ဥပေဒမားကဆး၀ါးစြာကန သတမႈ /ခးေဖါကမႈ - အထးသျဖငျဖစစဥအစကနဥးကပငရေနချခငး - အကာအကြယရအစအဖြ မား၊ လထမား၊ လပဂၢလမား ကပစမတထားျခငး။

၂-၂။ အတတကကးလြနခေသာ လမးတနးသတျဖတမႈ၊ လသားမးႏြယအေပၚကးလြနမႈ၊ စစရာဇ၀တမႈ၊ အားေပးလႈ ေဆာမႈ

၂-၃။ လ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈဥပေဒက ဆး၀ါးစြာခးေဖါကျခငး၊ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကးလြနျခငး၊ လႈ ေဆာအားေပးျခငးတ က မသကးကၽြနျပထားျခငး၊ အေရးမယကငးလြတခြငျပထားျခငး၊ ထသ ျပထားေသာေပၚလစ

၂-၄။ အစအစဥတကကးလြနေသာ၊ ႀကတငမနးဆနငေသာ၊ လကငငးျဖစေပၚေနေသာ လ အခြငအေရးနင လသားခငး စာနာမႈဥပေဒက ဆး၀ါးစြာခ းေဖါကျခငး၊ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကးလြနျခငး၊ လႈ ေဆာအားေပးျခငးတ က ျဖစနငေသာနညးလမးေပါငးစျဖငတားဆးရန မေဆာငရြကျခငး၊ တ ဆငးျခငး၊ ျငငးဆနျခငး။

၂-၅။ လ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈဥပေဒက ဆး၀ါးစြာခးေဖါကျခငး၊ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကးလြနျခငး၊ လႈ ေဆာအားေပးျခငးတ ကကးလြနသညဟစြပစြေနၾကေသာအစအဖြ မားက ဆကလကပပးမႈေပးေနျခငး၊ ၄ငးတ လပရပမားက ရႈ ခရနပကကြကျခငး။

၂-၆။ လ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈဥပေဒက ဆး၀ါးစြာခးေဖါကျခငး၊ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကးလြနျခငး- လပရပမားက ကးေၾကာငးျပကာကြယျခငး၊ ဘကလကလြမားစြာေဖၚျပျခငး၊ ျငငးခကထတျခငး။

၂-၇။ ပဋပကၡအလြနအေျခအေနတြင နငငေရးအျမတထတျခငး၊ ျပနလညသငျမတေပါငးစညးေရးမလပျခငး၊ အသြငကးေျပာငး ကာလအတြငးတရားမတမႈကမလပေဆာငျခငး။

၂-၈။ ျပစမႈမားကအေရးမယကငးလြတခြငျပထားျခငးေၾကာင နငငေတာအငစတကးရငးမားအတြငး ယၾကညမႈမားပကျပား ျခငး၊ လထအစအဖြ မားအတြငးယၾကညမႈပကျပားျခငး။



လ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈဆငရာဥပေဒမားကဆး၀ါးစြာခ းေဖါကမႈအတတကရခေသာ (သ ) ယခလကငငး

ျဖစေနေသာ လ အဖြ အစညးမားတြင ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားဆကလကျဖစပြားဖ အလားအလာရသည။ သမငးေပး

သခၤဏးစာမာ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမား၊ အထးသျဖငလမးတနးသတျဖတမႈမားတြင ေရ ကျဖစခေသာ စနစတက

မဟတသည က ကား-က ကား ဆး၀ါးစြာခ းေဖါကမႈမားရခၾကသညခညး။ ၄ငးတ မာမားေသာအားျဖင လထအခြငအေရး၊

နငငေရးအခြငအေရးမားကခးေဖါကျခငးျဖစေသာလညး၊ စးပြားေရး၊ လမႈေရးနင ယဥေကးမႈဆငရာအခြင အေရးမားက

ၾကပတညးစြာကန သတျခငးမားပါ၀ငလာနငသည။ အကာအကြယရလစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမား အေပၚတြင

ခြျခားဆကဆမႈ၊ ဖယကဥမႈမားနင ဆကစပေနနငသည။ အတတကျဖစပြားခေသာရကစကယတမာသညျပစမႈကးလြနျခငး

မား၏ဆးေမြကဖယရားရနေဆာငရြကရမညမားျဖစေသာ - ကးလြနသတဥးခငးစရာဇ၀တျပစဒဏသငေစျခငး၊

ခစားရသအားနစနာမႈအတြကေပးေလာျခငး၊ အမနတရားကရာေဖြေဖၚထတျခငး၊ ျပနလညသငျမတေရးေဆာငရြကျခငး၊

လျခေရးနင တရားစရငေရးက႑မားကအလးစ ျပနလညျပျပငျခငးမားကလပေဆာငျခငးမရခပါက - ေဖၚျပထားေသာ

ေဘးျဖစေချပအေၾကာငးအရာသည အေရးပါလာသည၊ အကး၀ငလာသည။ ဤအဆးအေျခအေနမားရေနေသာလ အဖြ

အစညးတြင အျငးအေတးမား၊ မျပးဆးေသးေသာျပနာမားက ေျဖရငးရနအၾကမးဖကမႈမားအခနမေရြးျဖစလာနငေလသည။

ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယ ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၃၃၃၃))))။။။။

နငငေတာဖြနငငေတာဖြနငငေတာဖြနငငေတာဖြ စညးပအားနညးခကမား။စညးပအားနညးခကမား။စညးပအားနညးခကမား။စညးပအားနညးခကမား။ နငငေတာအစးရသည ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရန၊ ရပတန ရန စြမးေဆာငရညက အားနညးေစေသာ အေၾကာငးအရာမား။


၃-၁။ နငင၏တရားဥပေဒစနစတြင လေလာကထေရာကေသာ အကာအကြယေပးမႈမပါရျခငး။ အေရးပါေသာနငငတကာ လ အခြငအေရးနင လသားခငးစာနာမႈဥပေဒသေဘာတညခကမားကအတညမျပ၊ နငငဥပေဒတြငထညသြငးမထားျခငး။

၃-၂။ နငင၏အငစတကးရငးမား၊ အထးသျဖငတရားေရးဆငရာ၊ တရားဥပေဒစးမးမႈဆငရာ၊ လ အခြငအေရးဆငရာတ သည လေလာကေသာေထာကပမႈမရျခငး၊ ခငမာေသာရပတညခကမရျခငး၊ စြမးရညခ တျခငး။

၃-၃။ လြတလပေသာ၊ ဘကမလကေသာတရားစရငေရးစနစမရျခငး။

၃-၄။ နငငေတာလျခေရးအငအားစမားသညအရပသားအပခပမႈေအာကတြငမရျခငး။

၃-၅။ အဂတလကစားမႈမားျပားျခငး၊ စမအပခပမႈညဖငးျခငး။

၃-၆။ တာ၀နခမႈ၊ ကြပကႀကးၾကပမႈအတြက ျပညတြငးနငနငငတကာ ယႏရားမားအားနညးျခငး၊ လး၀မရျခငးေၾကာင မတရားမႈ ခစားရသမားတငၾကားရန၊ေျဖေလာျခငးရယရနမျဖစနငျခငး။

၃-၇။ စစတပ၊ ျပညသ စစ၊ အစးရမဟတေသာလကနကကငတပမား၊ အျခားအေရးပါသမားသည နငငတကာလ အခြငအေရး နငလသားခငးစာနာမႈဥပေဒမားအေၾကာငးမသရျခငး၊ သငတနးမရရျခငး။


၃-၈။ စစမကတကခကျခငးတြင နငငတကာလသားခငးစာနာမႈဥပေဒျပဌာနးခကမားကလကနာကငသးရနလအပေသာ စြမးရညတညေဆာကေပးမႈမရျခငး။

၃-၉။ နငင၏အငစတကးရငးမားကျပနလညျပျပငေရး၊ တညေဆာကေရးအတြက လအပေသာ ေဒသတြငး (သ ) နငငတကာ သြငးအားစအကအညမားမရရျခငး။

၃-၁၀။ လထအားအကာအကြယေပးရန အလးစစမမႈမားအတြက လေလာကေသာသြငးအားစမားမရျခငး။


နငငေတာအစးရသည ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကကာကြယတားဆးရနစြမးရညခ တေနပါက ထျပစမႈမားအတြက

ေဘးျဖစနငေခသညႀကးမားလာမည။ အစးရသည တရားဥပေဒစးမးေရးနင ေကာငးမြနေသာစမအပခပမႈ မေဘာငမား၏

လမးညြနမႈျဖင လအပေသာစနစမား၊ အငစတကးရငးမားကထေထာငကာ မမျပညသအားအကာအကြယေပးရနတာ၀န

ရသည။ ထအေနအထားမားအားနညးေနလင (သ ) လး၀မရလင အစးရသညရကစကယတမာေသာျပစမႈမားက ကာကြယ

တားဆးရနစြမးေဆာငရညသသာစြာခ တကဆငးလာမည။ ထမေနာကဆကတြအျဖစ ျပညသလထသည အစးရ၏ခန မႈက

အခြငေကာငးယလေသာသမား၏သားေကာငအျဖစသ ကေရာကသြားနငေပသည။ (သ ) တကယရေသာ /ထငရေသာ

အႏရာယ-ျခမးေခာကမႈမားက အၾကမးဖကျခငးျဖငေျဖရငးလသတ ၏သားေကာငမားျဖစလာနငသည။ လကနကကငပဋပကၡ

အေျခအေနတြငသာ၍ျဖစနငေပသည။ ဖကျပငတကခကေနသမားသည လထအားအၾကမးဖကမႈမကာကြယရနျပဌာနးထား

ေသာဥပေဒစညးမဥးမားက သရနားလည-ေလးစားလကနာျပး လအပေသာကာကြယမႈကေပးအပရနနညးလမးမားလညး

သတ တြငရဖ လေပသည။

နငငေတာဖြ စညးပအားနညးခကမားသည ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားျဖစပြားေစေသာတကရကအေၾကာငးတရားမဟတ

ေသာလညး၊ အကာအကြယေပးမႈအတငးအတာကေလာနညးေစသညကေတာအမနပင။ အျခားအျခားေသာ ေဘးျဖစနငေချပ

အေၾကာငးတရားမားနငတြဖကသးသပပါက ျပစမႈမားျဖစပြားနငေခကတးမားေစပါသည။

ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယ ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၄၄၄၄))))။။။။

ျပစမႈကးလြနေစရနေျပစမႈကးလြနေစရနေျပစမႈကးလြနေစရနေျပစမႈကးလြနေစရနေစေဆာမႈစေဆာမႈစေဆာမႈစေဆာမႈတြနးအားမား၊တြနးအားမား၊တြနးအားမား၊တြနးအားမား၊ မကလးမား။မကလးမား။မကလးမား။မကလးမား။ အကာအကြယရ လစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမား အေပၚအၾကမးဖကမႈက ကးေၾကာငးျပကာကြယေသာ အေၾကာငးျပခကမား၊ ရညရြယခကမား၊ တြနးအားမား - နငငျပငပမ ကးလြနသမားလညးပါ၀ငသည။


၄-၁။ အာဏာရရဖ ၊ အာဏာတညျမေစဖ ရညရြယေသာ နငငေရးေစေဆာမႈတြနးအားမား။

၄-၂။ အခြငထးခလတနးစား (သ ) အသြငအျပငကြျပားသလစမား၏ အကးစးပြားလျခတညျမေစေရး၊ ၊ သဘာ၀သယဇာတ မားကထနးခပေရး စေသာစးပြားေရးအကးေကးဇးမား။


၄-၃။ စစမကေရးရာ-ေသနဂၤဗဟာ အသာစးရလမႈ၊ နယေျမ၊ သယဇာတမား ကသမးပက-ကာကြယထနးသမးထားလမႈ။

၄-၄။ ေဒသတခအတြငး လမးေရးအရတသားတညးတညမႈကေဖၚေဆာငလျခငး စသညအျခားေသာအကးဥးတညမႈမား။

၄-၅။ အကာအကြယရအပစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမားက ျပစမႈကးလြနသမား၏ ရညရြယခကမား၊ အကးဥးတညမႈမား အေပၚတြငတကယရေသာ /ထငရေသာ ျခမေျခာကမႈမား ( “အေရးေတာ” ေပၚမာ သစၥာမရေၾကာငးထငျမငမႈအပါအ၀င) ။ ၄-၆။ လကနကကငအတကအခ အဖြ မားတြင အကာအကြယရအပစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမားမ တကယရေသာ /ထငရေသာ ပါ၀ငျခငး၊ ေထာကခပပးျခငး။

၄-၇။ အမ းသားေရးအစြနးေရာက၀ါဒ၊ အျခားလမးမားထကသာသညဟေသာလမးႀကး၀ါဒ။

၄-၈။ အတတကနစနာမႈကမေကနပျခငးမား(ရာဇ၀ငေကြးမား)၊ တငးမာမႈမား၊ အေရးမယကငးလြတခြငျပထားျခငးမား ေပၚတြငအေျချပေသာနငငေရး။

၄-၉။ လေလာကစြာေျဖေလာျခငးမျပခေသာအတတကအၾကမးဖကမႈမားမ ထငစြကနရစေသာလမႈေရးထခကမႈဒဏရာေၾကာင ျဖစရသည နစနာဆးရႈးမႈခစားခက၊ အဓမၼေရႊ ေျပာငးခရမႈနာကညးခက၊ တရားမတမႈမရရျခငးကမေကနပမႈ၊ လကစားေခလမႈ။

ေေေေ၀၀၀၀ဖနသးသပခဖနသးသပခဖနသးသပခဖနသးသပခက။က။က။က။

ျပလပသအားရကစကယတမာေသာျပစမႈကးလြနေစရနေစေဆာမႈတြနးအားမား၊ မကလးမား သညထျပစမႈမားက

တရားဥပေဒတြင ဖြငဆမႈ၏အစတအပငးမားမဟတေသာေၾကာင တဥးခငးျပစဒဏစရငျခငးတြငအေရးမပါ။ သ ေသာ

ေရးဥးသတေပး ျခငးရႈေဒါငမၾကညလင အဆပါတြနးအားမား၊ ရညရြယခကမား၊ ေစေဆာမႈမားကေဖၚထတနငဖ

အလြနတရာအေရးႀကး ေလသည။ ၄ငးတ သည အခ ေသာလမား /လအပစမားက ရညမနးခကပနးတငသ ေရာကရနငဖ ၊

ယၾကညေသာ၀ါဒစြေနာကသ လကဖ ၊ (သ ) တကယရေသာ /ထငရေသာ အႏရာယ-ျခမးေျခာကမႈမားကတ ျပနဖ

အၾကမးဖကမႈျဖငေဆာငရြကရန ေစေဆာေနေပသည။ ေနာကထပအေရးပါမႈတခမာ အဆပါတြနးအားမား၊ ရညရြယခကမား၊

ေစေဆာမႈမားကေဖၚထတျခငး ျဖင၄ငးတ အားေခဖကနငေသာ၊ ေလာပါးေစနငေသာ ျပစမႈတားဆးကာကြယေရး

နညးလမးဗဟာမားျပစနငရနအခြငအလမး မားရရေပမည။ မညသညေစေဆာမႈ၊ မကလးသညမ ရကစကယတမာေသာ

ျပစမႈဆသ သ အလအေလာကဥးတညသြားမညမဟတေခ။ သ ေသာအခ ေသာေစေဆာမႈ၊ မကလးတ သညျပစမႈသ

ဥးတညဖ ျဖစနငေခပရသည။ အထးသျဖင ခြျခားဆကဆမႈ၀ါဒေပၚအေျချပလငျဖစနငေခပရသည။

ထ၀ါဒစြကပမေပၚလြငေစသည မာ အသြငမတကြျပားမႈမားက ပမထငရားႀကးမားေစရန “ငါတ ” နင “သတ ”

အသးအႏႈနးမားျဖင ေသြးခြမႈမားျဖစသည။ ထ၀ါဒစြမားေပၚေပါကလာေသာ သမငးေၾကာငးေနာကခ၊ နငငေရး ေနာကခ၊

စးပြားေရးနင ယဥေကးမႈေနာကခ မားကလညး နားလညသေဘာေပါကထားဖ အေရးႀကးပါသည။


ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယ ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၅၅၅၅))))။။။။

ရကစကရကစကရကစကရကစကယတမာေယတမာေယတမာေယတမာေသာရာဇသာရာဇသာရာဇသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈမားကးလြနဖတျပစမႈမားကးလြနဖတျပစမႈမားကးလြနဖတျပစမႈမားကးလြနဖ ရနစြမးေဆာငရည။ရနစြမးေဆာငရည။ရနစြမးေဆာငရည။ရနစြမးေဆာငရည။ ပါတသကသမားမရကစကယတမာသညျပစမႈကးလြနနငေသာစြမးေဆာငရညကညႊနျပေသာအေျခအေနမား။


၅-၁။ ေနာကလကေနာကပါမားရမႈ၊ လကနကခယမးမားရရနငမႈ၊ ၄ငးတ အား၀ယယစေဆာငးရန ပဂၢလက (သ ) အမားပင ေငြေၾကးသြငးအားစမားရရနငမႈ။

၅-၂။ ေနာကလကေနာကပါမားကျဖန ကကတာ၀နခထားရန၊ လကနကခယမးမားကသယယပ ေဆာငျဖန ေ၀ရန ပ ေဆာငေရးစြမးေဆာငရညမားရေနမႈ။

၅-၃။ လထအစတအပငးမား၊ အပစမားအတြငးအားေပးေထာကခသမားစြာဆြေဆာငရရနငျခငး၊ ၄ငးတ အားစညးရးလႈ ေဆာ ရနနညးလမးမားကတတနငျခငး။

၅-၄။ ၾသဇာတကမရသအားနာခမႈ၊ အပစအတြငးတေသြး-တသ-တမန ျဖစမႈကအားေပးသညယဥေကးမႈထြနးကားျခငး။

၅-၅။ အျခားေသာလကနကကငအငအားစမား၊ အစးရမဟတသညလကနကကငအပစမားနငအဆကအသြယ။

၅-၆။ ျပစမႈကးလြနသမားကသကဆးရညေအာင ကယထလကေရာကအကအည၊ နညးပညာပပးမႈ၊ ၀နေဆာငမႈ၊ ပစၥညးပစၥယ ေထာကပသ စးပြားေရးသမားမား၊ ကမၸဏမားရျခငး။

၅-၇။ ျပညတြငးၾသဇာတကမရသ၊ ခမးသာကြယ၀သမားကစးပြားေရးအရ၊ နငငေရးအရ၊ အျခားနညးလမးမားအရပပးကညျခငး။

၅-၈။ နငငျပငပမ ပါတသကသမား၊ အစးရမား၊ နငငတကာ /ေဒသတြငးအဖြ အစညးမား၊ ကမၸဏမား၊ နငအျခား-တ က လကနက၊ ေငြေၾကး၊ ပ ေဆာငဆကသြယ-ေထာကပေရး၊ သငတနး စသညနညးလမးမားျဖငကညေနျခငး။


ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကးလြနျခငးသညလြယကေသာအရာမဟတ။ အထးသျဖင လမးတနးသတျဖတျခငး၊ လသား

မးႏြယေပၚတြငျပစမႈကးလြနျခငးတ အျပင အခ ေသာစစရာဇ၀တမႈတ တြင အၾကမးဖကမႈသည ကယျပန ေသာအတငး

အတာျဖငျဖစေပၚေလရသည။ ဤသ ျပလပနငရန မားေသာအားျဖငအခနၾကာျမငစြာႀကတငစစဥမႈလအပသညျဖစျပး

ကးလြန မညသမားသည နငငတြငး (သ ) နငငျပငပမ ႀကးမားေသာပပးမႈမား၊ သြငးအားစမားလအပေလသည။ ထကသ

စြမးေဆာငရညကရညရြယခကရရတညေဆာကယျခငးျဖစနငသလ၊ မရညရြယဘရရျခငးလညးျဖစနငေလသည။ သ ေသာ

အစးရတရပ (သ ) အပစတစ၌ ျပစမႈကးလြနရနစြမးေဆာငရညရေနျခငးေၾကာင ျပစမႈကေသခာေပါကကးလြနလမမည

ဟမတြကဆနငေပ။ ျပစမႈကးလြနရန၄ငးတ အေနျဖင အကာအကြယရလစ၊ လထ၊ (သ ) လပဂၢလအေပၚတြင ကးလြနရန

ရညရြယခကရဖ လအပေလသည။

ထ ေၾကာငဤေဘးျဖစေခ ျပကစၥက အျခားေသာအေၾကာငးကစၥမားနငဆကစပသးသပဖ လသည။


အျခားတဖကတြင အထကပါစြမးေဆာငရညကမပငဆငသမား (၀ါ) အညႊနးျပတခ (သ ) တခထကပ၍ရမေနခလင

ထသမားသညျပစမႈကးလြနရနအစအစဥတရပကေဆာငရြကျခငးမျပနငဖ ကမားသည။ သ မဟတလပေဆာငဖ ႀကးစား

ရာတြငႀကးစြာေသာစနေခၚမႈမား၊ အခကအခမားကရငဆငရလမမည။

ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယ ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၆၆၆၆))))။။။။

ေျဖေလာေပးနငေသာအေၾကာငးအရာမားကငးမေနျခငး။ေျဖေလာေပးနငေသာအေၾကာငးအရာမားကငးမေနျခငး။ေျဖေလာေပးနငေသာအေၾကာငးအရာမားကငးမေနျခငး။ေျဖေလာေပးနငေသာအေၾကာငးအရာမားကငးမေနျခငး။ အကာအကြယရလစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမားအေပၚတြငဆး၀ါးစြာအၾကမးဖကမႈကတားဆးကာကြယနငေသာ၊ သကေရာကမႈဒဏကေလာပါးေစနငေသာအေၾကာငးကစၥမားကငးမေနျခငး။


၆-၁။ အကာအကြယရလစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမားသည မမကယကကာကြယစြမးေဆာငနငရနအကးျပမည မတေဆြမား၊ သြငးအားစမား၊ စြမးရညျမငလပငနးစဥမားနင အျခားေသာအေၾကာငးကစၥမား ေခါငးပါးေနျခငး၊ ကငးမေနျခငး။

၆-၂။ နငငအတြငး စြမးအားရေသာ၊ ပျပငစြာဖြ စညးထားေသာ၊ ကယစားျပေသာ လထအစအဖြ မားနင လြတလပေသာ၊ မတကြ ျပားေသာ အမအခကငးေသာ မဒယာမားမရျခငး။

၆-၃။ နငငတကာ လထအစအဖြ မားက စတ၀ငစားစးစကမႈမရျခငး။ နငငတကာမဒယာမားနငအလမးေ၀းေနျခငး။

၆-၄။ နငငအတြငး ကလသမဂၢနင နငငတကာ-NGO မား၊ အျခားေသာနငငတကာနင ေဒသဆငရာအဖြ အစညးမား နညးပါး ျခငး၊ မရျခငး၊ ရပါေသာလညးလထတြငးသ မေပါကေရာကနငျခငး။

၆-၅။ အစးရသည အဖြ ၀ငနငငမားအေပၚ လကနာကငသးရနတာ၀နမားခမတသည နငငတကာနင ေဒသဆငရာအဖြ အစညး မားတြငမပါ၀င (သ ) ထေရာကစြာပါ၀ငေဆာငရြကမႈမရျခငး။

၆-၆။ နငငတကာနငထေတြ ဆကဆမႈမရျခငး၊ လြတလပပြငလငးမႈကငးမျခငး၊ အျခားနငငမား (သ ) နငငတကာအဖြ အစညး မားနင စးပြားေရး၊ နငငေရးဆကႏြယမႈမားမရျခငး။

၆.၇။ အစးရသည နငငတကာနငေဒသတြငး လ အခြငအေရးေစာငေရာကမႈအစအစဥမားနင ပးေပါငးေဆာငရြကမႈမရျခငး။

၆.၈။ ပဋပကၡတြငပါ၀ငသရနဘကမားအေနျဖင အေလာေပးေစစပရန၊ မကနာခငးဆငေဆြးေႏြးညႏႈငးရန၊ ဤသ ေဆာငရြကဖ နငငတကာအကအညမားရယရန ဆြေဆာငမႈမားကငးမေနျခငး။ လလားမႈမရၾကျခငး။

၆.၉။ ျပညသအားရကစကယတမာေသာျပစမႈမားမကာကြယရနအစးရ၏တာ၀နေဆာငရြကမႈကကညရန၊ အစးရသည တာ၀နေဆာငရြကရာတြငအထငအရားကရႈးေနပါကလအပသညမားကညရန ကလသမဂၢအဖြ ၀ငနငငမား၊ နငငတကာနင ေဒသဆငရာအဖြ အစညးမားတြင စတ၀ငစားမႈနညးပါးျခငး၊ တ ဆငးျခငး၊ လး၀ပကကြကျခငး။

၆-၁၀။ ေဘးသငနငေခရေသာလထမားအားအကာအကြယေပးရန၊ ခလႈခြငေပးရန အမနးခငးနငငမားက ပပးကညမႈမရျခငး၊ နယစပမားကပတဆ ထားျခငး၊ အတငးအၾကပေနရပျပနေစျခငး၊ ကညပပးမႈမားကကန သတခပခယျခငး။

၆-၁၁။ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကကာကြယတားဆးနငမည ေရးဥးအခကျပသတေပးစနစတရပမရျခငး။



ဤမေဘာငစာတမးတြငေဖၚျပသညအတငး ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားသည အေၾကာငးကစၥအမားေပါငးဆရာမျဖစပြား

လာျခငးျဖစ၏။ ထအေၾကာငးကစၥမားတြငအခ သညျပစမႈကးလြနျခငးသ တကရကဥးတညသြားနငေခပရသည။ အျခား

အေၾကာငးကစၥတ မာမ တကရကမဟတဘ တဆငျပးတဆငဥးတညသြားနငျပး အခ တ မာျဖစနငေခ ေ၀၀ါးလြနးသျဖင

ထညသြငးစဥးစားရနပငမလေခ။ တကရကမဟတေသာ-တဆငခအေၾကာငးကစၥမားသညလညးအေရးပါသည။ ၄ငးတ

ကတားဆးျခငးသညလညး အၾကမးဖကမႈျဖစစဥေနးေကြးေလာပါးသြားေစျပး၊ ရပတန သြားရနပငရဖနရခါ လပေဆာင

နငေလသည။ ရကစကယတမာေသာျပစမႈ မားျဖစပြားနငေခက နညးပါးေစလမမည။

အခ ေသာအေၾကာငးကစၥတ သည အေျခအေနတငးမာမႈမားမျဖစေပၚမ၊ အေရးအခငး ပဋပကၡမားျဖစေပၚမလာမကတညးက

ကနဥးရနငေနသညျဖစျပး၊ အျခားအေၾကာငးကစၥတ မာမျဖစစဥေရြ လားမႈအတြငးေပၚေပါကလာျခငးျဖစ၏။ ျပညတြငးျဖစေစ၊

ျပညပကျဖစေစ ထအေၾကာငးကစၥ အားလးကသထားဖ လသည။ သ မသာ ေရး ဥးအခကျပသတေပး စနစတရပက ထေထာင

နငေပမည။

ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယ ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၇၇၇၇))))။။။။

အျဖစအပကကအားေပးေသာေရခေျမခအေျခအေနမား၊အျဖစအပကကအားေပးေသာေရခေျမခအေျခအေနမား၊အျဖစအပကကအားေပးေသာေရခေျမခအေျခအေနမား၊အျဖစအပကကအားေပးေသာေရခေျမခအေျခအေနမား၊ ျပငဆငမႈမား။ျပငဆငမႈမား။ျပငဆငမႈမား။ျပငဆငမႈမား။ ရတတရကျဖစေစ၊ တေျဖးေျဖးျဖစေစ ျဖစေပၚလာေသာအျဖစအပက(သ ) အစအမမားသညရကစကယတမာသည ျပစမႈမားကးလြနရနအားေပးေသာ ေရခေျမခမား အေျခအေနမားကဖနတးလာျခငး (သ ) ျပစမႈကးလြနျခငးသ လမးေၾကာငး ကညႊနျပေနျခငး။


၇-၁။ အေရးေပၚဥပေဒမားျပဌာနးျခငးနင သာမနမဟတေသာလျခေရးစမခကမားေၾကာငအေျခခအခြငအေရးမားဆးရႈးရျခငး။

၇-၂။ နငငေတာ၏ အဓကအငစတကးရငးမားကဆငးငျခငး၊ ၀ငေရာကစြကဖကျခငး (သ ) နငငေတာအာဏာဖြ စညးပ၊ အာဏာခြေ၀ခနညပ တ ကေျပာငးလေစေသာအစအမမား၊ စသညတ ေၾကာင အကာအကြယရလစမား၏ ကယပငျပဌာနးခြငဆးရႈးရျခငး (သ ) ထလစမာဖယကဥခရျခငး။

၇-၃။ အကာအကြယရလစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမား အေပၚတြင အသးျပရန လျခမႈထနးသမးေရးအဖြ အစညး မားကအငအားတးခ ျခငး၊ ျပနလညဖြ စညးျခငး။

၇-၄။ ဥပါဒျပရနအသးျပနငေသာလကနကမား၊ ခယမးမား၊ အျခားပစၥညးမားက အေျမာကအမား၀ယယစေဆာငးျခငး။

၇-၅။ ျပညသ စစနင အရတပဖြ မား တးခ ဖြ စညးျခငး၊ ပမေထာကပျခငး။

၇-၆။ ဆကသြယေရးလငးမားအသးျပျခငးကတငးၾကပစြာထနးခပလာျခငး၊ သးစြမႈကတားျမစလာျခငး။

၇-၇။ NGO မား၊ နငငတကာအဖြ အစညးမား၊ မဒယာမား၊ အျခားအေရးပါေသာပါတသကသမားကေမာငးထတျခငး၊ ၄ငးတ ရေနမႈကခြငမျပျခငး (သ ) ၄ငးတ ၏ ၀နေဆာငမႈမား၊ လႈပရားမႈမားက တငးၾကပစြာထနးခပျခငး။


၇-၈။ အကာအကြယရလစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမား၏ ရငသနခြင၊ ရပခႏၶာကနးမာသနစြမးခြင၊ လြတလပခြင၊ လျခခြငတ က ပမ ခးေဖါကလာျခငး၊ (သ ) ထ လ /လစမားက တမငတကာထခကေစေသာ၊ ခြျခားဆကဆျခငးျပေသာ အစအမမားေဆာငရြကျခငး၊ ဥပေဒမားျပဌာနးျခငး။ ၇-၉။ အမ းသမးမား၊ ကေလးသငယမား အေပၚတြငကးလြနေသာ ဆး၀ါးသညအၾကမးဖကမႈမား မားျပားလာျခငး၊ ၄ငးတ အေပၚတြင လငမႈ-အၾကမးဖကျခငးကအားေပးေသာအေျခအေနမားဖနတးလာျခငး - ဤကစၥက အၾကမးဖကမႈ နညးလမးလကနကတရပအျဖစအသးျပလာျခငးအပါအ၀င။

၇-၁၀။ အကာအကြယရလစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမားအေပၚတြင အသကကျခမးေခာကေသာဘ၀အေျခအေန မားဖနတးျခငး၊ ျပညနငဒဏခတျခငး၊ ဖမးဆးျခငး၊ စေ၀းေခၚယျခငး၊ ခြျခားထားျခငး၊ ေမာငးထတျခငး၊ အဓမၼေျပာငးေရႊ ေစျခငး၊ စခနးမား၊ ေကးလကေဒသမား၊ ေခာငခေခာငျခားရပကြကမား (သ ) အျခားသတမတသညေနရာမားသ ေျပာငးေရႊ ေစျခငး။

၇-၁၁။ အကာအကြယရလစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမား၏ မရမျဖစ၀တပစၥညးမား၊ တညေဆာကျပျပငထားေသာအးအမ အေဆာကအဥး၊ ကယပငယဥေကးမႈ - ဘာသာေရး နငဆကစပေသာပငဆငမႈမားက ဖကဆးျခငး၊ လယကယငငျခငး။

၇-၁၂။ လစတစနငဆကစပပါတသကမႈေပၚတြငအေျခခကာ လတ အား (သ ) ၄ငးတ ပငဆငမႈမားအား ခြျခားသတမတျခငး။

၇-၁၃။ မတကြျပားျခငး၊ အတတကအျဖစအပကမားနင အၾကမးဖကရနေစေဆာမႈတြနးအားမားက နငငေရးအရ အေရာငဆးျခငး၊

၇-၁၄။ အကာအကြယရလစမား၊ လထမား၊ လပဂၢလမားကပစမတထားသည ေသြးထးလႈ ေဆာေသာစကားမားေျပာဆျခငး၊ ၀ါဒျဖန ျခငးမား၊ မနးတးေရးေဟာေျပာမႈမား မားျပားလာျခငး။


ရကစကယတမာေသာျပစမႈမား၊ အထးသျဖင လမးတနးသတျဖတမႈနင လသားမ းႏြယေပၚျပစမႈကးလြနျခငးသည

ျဖစစဥမားျဖငလာသညျဖစျပး အစအစဥေရးဆြရန၊ ညႏႈငးကြပကရန၊ အေကာငအထညေဖၚရန အခနလသည။

ကးလြနသမားက ႀကတင ျပငဆငမႈမပါဘ တကြတျပားစ၊ တမဟတခငးဆးျဖတလပေဆာငခသညဟ ရငးျပ၍ မရနငေခ။

ထ ျပငကးလြနသမားအေနျဖင လေလာကေသာသြငးအားစမားက ပငဆငထားျခငးမရဘ ႀကးမားကယျပန

ေသာအၾကမးဖကမႈမားကမလပေဆာငနငေပ။ ထသြငးအားစမားကအလြယတကလညးမရနင၊ ျပငဆငဖ ရာအတြကလညး

အခနလေလသည။ သ ျဖစ၍ ဤျဖစစဥမားေရြ လားေနစဥကာလအတြငး အျဖစအပကမား၊ လပေဆာငမႈမား၊ ေျပာငးလမႈ

မားက ရာေဖြေဖၚထတကာ ပါတသကေနသလတစသည ႀကးမားေသာအၾကမးဖကမႈအခငးအကငးတရပကအေကာငအထည

ေဖၚရန၊ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားကးလြနရန တာစေလာကလမးေနၾကေၾကာငးသနငသည။ သ မဟတ ထအျဖစအပက

မား၊ လပေဆာငမႈမား၊ ေျပာငးလမႈ မားသည ျပစမႈမားကးလြနရန ေရခေျမခကဖနတးေနျခငးလညးျဖစနငသည။

ထအညႊနးျပမားကေဖၚထတသရရနနင ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားနင အကးအေၾကာငးဆကစပျပရနကစၥသညလြယက

မညမဟတေသာလညး၊ အလြနတရာအေရးပါလသည။ အျခားေသာ ေဘးျဖစနငေချပကစၥမားနညးတ သညမာလညး ေနာကခ-

ေရခေျမခအေျခအေနမားနင ရေနနငမညျဖစေသာ အျခားေဘးျဖစနငေချပကစၥမားကပါထညသြငးစဥးစားရနလေလသည။


ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယ ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၈၈၈၈))))။။။။

ေမာငးခလပေမာငးခလပေမာငးခလပေမာငးခလပမားမားမားမား။။။။ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားနင ဆကစပမႈရသညမထငရေသာလညး လကရအေနအထားမားကပမဆး၀ါးသြားေစနငေသာ၊ ျပစမႈကးလြနျခငးကစတငျဖစေပၚေစေသာ အျဖစအပကမား၊ အေျခအေနမားျဖစသည။


၈-၁။ လျခေရးအငအားစမားကရတတရကျဖန ကကခထားျခငး (သ ) လကနကကငပဋပကၡမားစတငျဖစပြားျခငး။

၈-၂။ အမနားနးခငးနငငတြငျဖစပြားေနေသာ လကနကကငပဋပကၡ၊ ဆး၀ါးေသာတငးမာမႈမားကးစကလာျခငး။

၈-၃။ နငငတကာအသငးအ၀ငးကေဆာငရြကမႈမားက နငငေတာ၏လျခမႈအားထပါးသညဟယဆျခငး။

၈-၄။ ရတတရက (သ ) ပမမနေသာ အစးရအေျပာငးအလ၊ အာဏာလႊေျပာငးျခငး၊ အစအဖြ ဂဏးဂဏမား၏ နငငေရးပါ၀ါ ၾသဇာ အေျပာငးအလမား။

၈-၅။ ေခါငးေဆာငမား၊ ထပသးပဂၢလမား၊ ဆန ကငဖကအပစ၀ငမား၏ အသကစညးစမ၊ ရပခႏၶာကနးမာသနစြမးမႈ၊ လြတလပမႈ၊ လျခမႈ တ ကတကခကျခငး။ အၾကမးဖကသမားမားကတကခကမႈမား စသညဆး၀ါးေသာအၾကမးဖကမႈမား။

၈-၆။ ဘာသာေရးအထမးအမတပြမား၊ တကယ /ထငရေသာ ဘာသာေရးသေဘာထားေသးသမမႈမား (သ ) အရအေသတနမႈ မား - နငငျပငပမအျဖစအပကမားအပါအ၀င။

၈-၇။ အခ ေသာလအပစမား၊ လပဂၢလမားကပစမတထားသည လႈ ေဆာမႈမား၊ အမနးတရား၀ါဒျဖန မႈမား။

၈-၈။ အထကပါလပေဆာငမႈမားနငဆကစပသည သနေခါငစာရငးေကာကမႈ၊ ေရြးေကာကပြ၊ ဆခကလပရပမား၊ ထလအပစ / ပဂၢလမားက ရပတညမႈဟနခကပကျပားေစသညအစအမမား။

၈-၉။ အမ းသားစးပြားေရးနင လပသားအငအားစကထခကေစေသာရတတရကေျပာငးလမႈမား - ဘ႑ာေရးအၾကပအတညး၊ သဘာ၀ေဘးဒဏနင ေရာဂႏၶရကပမားအပါအ၀င။

၈-၁၀။ အရပသားလထမား၊ အစအဖြ မား၏ စား၀တေနမႈဘ၀မားးကဆးဆး၀ါး၀ါးထခကေစေသာ သဘာ၀သယဇာတမားေတြ ရႈမႈ - ရာေဖြေဖၚထတမႈစမကနးမား။ ၈-၁၁။ လထအစအဖြ မားၾကားတငးမာမႈကပမဆး၀ါးေစေသာ အတတကျပစမႈသငအျဖစအပကမား၊ နစနာထခကမႈမား၊ သမငး၀ငကာလမားက အထမးအမတကငးပျခငး - ျပစမႈကးလြနခသမားက ခးေျမာကအမႊမးတငမႈမားအပါအ၀င။

၈-၁၂။ တာ၀နခမႈျဖစစဥမာ။ အထးသျဖင တရားမတမႈမရဟယဆနငသည တာ၀နခမႈျဖစစဥမားနငဆကစပေသာလပရပမား။


ရကစကယတမာေသာျပစမႈျဖစစဥမားသညတခနငတခမတညပါ။ ကြျပားမႈမားစြာရနငသည။ ကးလြနသမားတြငရငးျပတေသာ

အစအစဥနင လတတေလာအေကာငအထညေဖၚရနစြမးေဆာငရညမားရလင ျပစမႈျဖစစဥသညလငျမနစြာျဖစေပၚနငသည။

အျခားေသာအေျခအေနမားတြငမ ရညၾကာစြာျဖစေပၚေနခေသာ ဆး၀ါးသညတငးမာမႈမား၊ အေရးအခငးမား၏ ေနာကပငး


ကာလမားကမ ရကစကယတမာေသာျပစမႈမားျဖစပြားလာတတသည။ သ မဟတအေျခအေနဆးတရပတြင ရတတရကျဖစလာ

ေသာ မေမာမနးနငသညအျဖစအပက၊ အေျခအေနတ ေၾကာင အေနအထားမားခကခငးပမဆး၀ါးလာျပး ရကစကယတမာ

ေသာျပစမႈမားျဖစလာေအာငတြနးပ လကေလသည။ ထေရာကေသာ ေရးဥးသတေပးျခငးေလလာဆနးစစမႈမားတြင ထ

မေမာမနးနငသညအျဖစအပက၊ အေျခအေနမားနင ျဖစလာနငေသာအကးဆကမားကထညသြငးစဥးစားထားဖ လသည။

အခ အေၾကာငးအရာမားသည ေဘးျဖစနငေချပေသာတကရက (သ )အေျခခကေသာကစၥမားနင ပါတသကမႈမရဟ ထငျမင

ရလငေသာမ ၄ငးတ ကဂရမထားဘေန၍မရေခ။

လမ းတနးလမ းတနးလမ းတနးလမ းတနး သတျဖတမႈသတျဖတမႈသတျဖတမႈသတျဖတမႈ

ေဘးျဖစေခ ျပကစၥေဘးျဖစေခ ျပကစၥေဘးျဖစေခ ျပကစၥေဘးျဖစေခ ျပကစၥ ((((၉၉၉၉))))။။။။

တစနငတစတငးမာမႈမားတစနငတစတငးမာမႈမားတစနငတစတငးမာမႈမားတစနငတစတငးမာမႈမား ((((သသသသ ) ) ) ) အကာကြယရလစအကာကြယရလစအကာကြယရလစအကာကြယရလစ * * * * မားအေပၚခြျခားဆကဆျခငးမားအေပၚခြျခားဆကဆျခငးမားအေပၚခြျခားဆကဆျခငးမားအေပၚခြျခားဆကဆျခငး ပစမား။ပစမား။ပစမား။ပစမား။ အကာအကြယရလစမားအေပၚဆးရြားစြာဘကလကဆကဆမႈကေဖၚျပေသာအတတက (သ ) ယခလကရအမအကငမား ေၾကာင လထအစအဖြ မားအခငးခငးေသာ၄ငး အစးရနငေသာ၄ငး တငးမာမႈမားျဖစလာျပး ရကစကယတမာသညျပစမႈမား အတြကေရခေျမခမားေပၚေပါကလာေစျခငး။


၉-၁။ အတတကေသာ၄ငး၊ ယခလကရေသာ၄ငး အကာအကြယရလစမားအေပၚ ဆး၀ါးေသာခြျခားဆကဆမႈ၊ သးသန ခြျခား - ေနရာခထားမႈ၊ ခပခယတငးၾကပမႈ၊ ဖယကဥမႈ လပရပမား၊ ေပၚလစမား၊ ဥပေဒမားကငသးျခငး။

၉-၂။ အကာအကြယရလစမား၏ တညရမႈကျငငးဆနျခငး၊ ၄ငးတ ၏ သးျခားျဖစတညမႈအသြငသ႑ာနမားကအသအမတျပ ရနျငငးဆနျခငး။

၉-၃။ အကာအကြယရလစမားအေပၚကးလြနေသာရကစကယတမာမႈမားက အေရးယအျပစေပးျခငးမရခသညသမငးေၾကာငး။

၉-၄။ ရပငခြင၊ သြငးအားစမားရရမႈနငပါတသက၍၄ငး၊ လမႈ-စးပြားမညမမႈမားနငပါတသက၍၄ငး၊ ဆးျဖတလပကငမႈတြင ပါ၀ငခြငနငပါတသက၍၄ငး၊ လျခမႈ၊ အစအဖြ ၏ သးျခားအသြငအျပင၊ အစအဖြ အေပၚအျမင နငပါတသက၍၄ငး အကာအကြယရလစမားအခငးခငး၊ (သ ) အစးရနငအတတက(သ ) ယခလကရျဖစေနေသာ တငးမာမႈမား၊ ပဋပကၡမား။ ၉-၅။ နငငေရး၊ ယဥေကးမႈ၊ လမႈေရး၊ တညေနရာပထ၀အေနအထား - စေသာကြျပားမႈမားအရဖြ စညးၾကသည အျခားေသာ အစအဖြ မား နင အတတက (သ ) ယခလကရျဖစေနေသာ ဆး၀ါးသညတငးမာမႈ၊ ပဋပကၡမား သည လမးေရးအသြင၊ လမ းစေရးအသြင၊ မးႏြယစေရးအသြင၊ ဘာသာေရးအသြင ေရြ လားေျပာငးလသြားနငျခငး။

၉-၆။ သးျခားျဖစတညမႈအသြငသ႑ာနေပၚအေျခခကာျဖစေပၚေသာ တငးမာမႈမား၊ ပဋပကၡမားက ကငတြယေျဖရငးရန နငငေတာအဆငနညးလမးမား၊ ႀကးပမးမႈမားမရျခငး။

*မတခက။ ဤစာတမး၏ မေဘာငအတြငး “အကာအကြယရလစ” ၏ အဓပၸါယဖြငဆခကက အပငး-၁ - ရကစကယတမာေသာျပစမႈဒဏခစားရနငသမား တြင

ၾကညပါ။



လမးတနးသတျဖတျခငးသည သးျခားျဖစတညမႈအေပၚတြငအေျချပေသာ အစြနးေရာကသညျပစမႈျဖစသည။

“သးျခားျဖစတညမႈ” က မမကယကးအတြက (သ ) နငငေရးအကးအျမတအတြက အပခပသအထကလႊာလတနးစားမားက

ရညရြယခကရရ ေျပာငးလဖြငဆျခငးျပနငသည။ လ အဖြ အစညးအတြငး အကြအျပမားကပမဆး၀ါးေစရနျပလပနငသည။

သးျခားျဖစတညမႈအေပၚတြငအေျချပေသာပဋပကၡ၏ ေရေသာကျမစသည လမး၊ လမ းစ၊ မးႏြယစနင ဘာသာေရးအရ

တသးတျခားျဖစေသာအပစမားအတြငး တကယရေသာ /ထငရေသာ ကြျပားမႈမားျဖစ၏။ ထကြျပားမႈမားမအစျပကာ

လမးတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးေရးနင ျပစဒဏေပးေရးဆငရာ ကြနဗငးရငးက ေဖၚျပေသာ ျပစမႈႀကးသ ဥးတည

သြားနငသည ။ အျခားေသာေရေသာကျမစအေၾကာငးတရားမားလညးရေသး၏။ နငငေရးအရေသာ၄ငး၊ တညေနရာပထ၀

အေနအထားအရေသာ၄ငး ကြျပားျခားနားမႈမားသည လမးေရးအသြင၊ လမးစေရးအသြင၊ မးႏြယစေရးအသြင၊ ဘာသာေရး

အသြငေရြ လားေျပာငးလသြားနငေလသည။

သ ေသာ နငငတနငငအတြငး၊ ျပညသလထအတြငး မတကြျပားမႈတညရေနျခငးသည ေဘးျဖစေခ ျပကစၥတခမဟတေပ။

အပစမားအတြငး ပဋပကၡ ျဖစေပၚေစေသာကြျပားျခားနားမႈသညလညး ေဘးျဖစေချပကစၥတခမဟတ။ ေဘးျဖစေချပကစၥ

သညကား မတကြျပားမႈကအေချပေသာ ခြျခားဆကဆမႈျဖစ၏။ အေတာမသတျဖစေပၚေနေသာခြျခားဆကဆမႈပစအမးမးသည

လ အဖြ အစညးအတြငးအကြအျပမားကႀကးမားခငျမလာေစသည။ ႀကးမားေသာအကြအျပသည လစလေ၀းျဖင အၾကမး ဖကမႈ

၏ပငမအေၾကာငးတရားျဖစလာသည။ လအပစျဖငျဖစၾကရာတြင မမတ ဘကကမနသညဟခယယၾကညမႈလညး ျဖစလာသည။

လအစအဖြ အလကခြျခားဆကဆမႈမပါလင နကရႈငးေသာမေကနပမႈမားသညပင မတရားျပကငမႈပစ အမ းမးသ ၊

ထမတဆင လမးတနးသတျဖတမႈ ဆသ ဥးတညသြားနငမညမဟတေခ။

လမ းတနးလမ းတနးလမ းတနးလမ းတနး သတျဖတမႈသတျဖတမႈသတျဖတမႈသတျဖတမႈ

ေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥ ((((၁၀၁၀၁၀၁၀))))။။။။

အကာကြယရလစကအလးစေသာအကာကြယရလစကအလးစေသာအကာကြယရလစကအလးစေသာအကာကြယရလစကအလးစေသာ၄၄၄၄ငး၊ငး၊ငး၊ငး၊ အခအခအခအခ ေသာေသာေသာေသာ၄၄၄၄ငးငးငးငး ေခမႈနးရနေခမႈနးရနေခမႈနးရနေခမႈနးရန ရညရြယခက၏ရညရြယခက၏ရညရြယခက၏ရညရြယခက၏ လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။ အကာအကြယရလစက၄ငးတ ၏လမ း၊ လမ းစ၊ မးႏြယစနင ဘာသာေရးအရ ျဖစတညမႈ (သ ) ထျဖစတညမႈအေပၚထားရ ေသာအျမငေပၚတြငအေျချပကာ ထလစအားလး (သ ) အခ က ေခမႈနးရန လကေတြ လပ၍ေသာ၄ငး၊ လပသငသညက မလပဘနငေသာ၄ငး ေဆာငရြကမညရညရြယခကက ညႊနျပသည အျဖစမနအခကအလကမား၊ အေျခအေနမား။


၁၀-၁။ အကာအကြယရလစကပစမတထားေသာ တကရကရညရြယခက(သ )လႈ ေဆာမႈကေျဗာငေဖၚျပေနသညသတငးေပး ခက (သ ) အဓပၸါယေကာကယနငသည မသမသာအထာေပးခကသည ပစမတလစကတကခကဖကဆးျခငးသ ဥးတညသြားနငသညဟ ကးေၾကာငးျပယဆနငေသာ တရား၀ငစာရြက စာတမးမား၊ နငငေရးေၾကျငာခကမား၊ မဒယာမတတမးမား(သ ) အျခား စာရြကစာတမးမား။

၁၀-၂။ အကာအကြယရလစမအဖြ ၀ငမား၊ အထးသျဖင လတခ ကအထးေရြးခယပစမတထား၍ ျမနျမနေသာ၄ငး၊ တေျဖးေျဖး ေသာ၄ငး အစေဖာကပစျခငးျဖင ထအစအဖြ အားပကစးရာပကစးေၾကာငးေဆာငရြကျခငး။

၁၀-၃။ အကာအကြယရလစ၏ အသကစညးစမ၊ လြတလပမႈ၊ ရပပငးနငစတပငးဆငရာကနးမာသနစြမးမႈက ထခကေစေသာ


ကယကယျပန ျပန ၊ စနစတက ခြျခားဆကဆျခငး (သ ) ပစမတထားတကခကျခငး /အၾကမးဖကျခငးမား - အစတး ေဖာကဖကသညထမဟတ။

၁၀-၄။ အကာအကြယရလစ၀ငအမ းသမးမား၏ မးဆကပြားကနးမာေရးရပငခြငက ဆး၀ါးစြာထခကေစေသာ၊ (သ ) လစမ ကေလးသငယမားကအတငးအဓမၼခြျခငး၊ အျခားသ ပ ေဆာငျခငးက စဥးစားခြငျပေသာ ေပၚလစမား၊ အစအမမား ေဖၚေဆာငျခငး။

၁၀-၅။ အကာအကြယရလစေပၚတြငအထးသျဖငဥပါဒျပေသာ၊ လ သကၡာဆးရႈးေစေသာနညးလမးမား၊ အၾကမးဖကမႈမား ကငသးျခငး။ ထျပလပျခငးမားတြင အရကရေစရန၊ ေၾကာကလန တနလႈပေစရန ျပျခငးျဖင လစျပကြသြားေစရန ရညရြယခကရသညကေတြ ရရျခငး။ (သ ) အကာအကြယရလစ၏ ျဖစတညမႈေဖၚျပခကကေျပာငးလသြားေစရန ရညရြယခကရသညကေတြ ရရျခငး။

၁၀-၆။ အကာအကြယရလစေပၚတြငအထးသျဖငဥပါဒျပေသာ နငငတကာဥပေဒတြငတားမစထားေသာ အၾကမးဖကမႈ နညးလမးမားအသးျပျခငး - နငငတကာဥပေဒတြငတားမစထားေသာလကနကမားအသးျပျခငးအပါအ၀င။

၁၀-၇။ အကာအကြယရလစနင ၄ငး၏ရပတညမႈအေပၚတြငထနးခပနငျခငးက ျပညသအမား အေပာႀကးေပာေနပေဖၚျပျခငး။ ၁၀-၈။ အကာအကြယရလစ၏ အးအမမား၊ လယယာမား၊ စးပြားေရးလပငနးမား၊ အျခားအသကေမြး၀မးေကာငးမႈမားက တကခကဖကဆးျခငး၊ ယဥေကးမႈနင ဘာသာေရးဆငရာအထမးအမတမား၊ ပငဆငမႈမားကဖကဆးျခငး။


လမ း၊ လမ းစ၊ မးႏြယစနင ဘာသာေရးအစအဖြ က အလးစေသာ၄ငး၊ အခ ေသာ၄ငး ဖကဆးေခမႈနးရနရညရြယခကသည

လမးတနးသတျဖတမႈျပစမႈ၏ အေျခခအကဆးလညးျဖစသည၊ သကေသျပရနအခကခဆးလညးျဖစေလသည။

ေရးဥးသတေပးျခငးအားျဖငခန မနးတြကဆရနလညးစနေခၚမႈမားစြာရသည။ မားစြာေသာအျဖစအပကမားတြင ျဖစပကျပးမ

သာလင ရညရြယခကကေဖၚထတနငေလသည။ ပစအားျဖငမ တာတာတာတာ၀၀၀၀နချခငးလပငနးနချခငးလပငနးနချခငးလပငနးနချခငးလပငနး၏ျ၏ျ၏ျ၏ျဖစစဥမားဖစစဥမားဖစစဥမားဖစစဥမား အတြငးမာေပၚလာသည။

တခါတရ ရညရြယခကေပၚလာေသာအခနတြင အၾကမးဖကမႈေရခနျမငေနခနျဖစ၍ ကာကြယတားဆးရနအလြနေနာကက

သြားျပျဖစေလသည။

သ ေသာျငားလညး သတေပးအခကျပနငေသာ ေရးဥးေပၚလာသညအညႊနးျပတခ ရသည။ ရငးရငးျပတျပတေဖၚျပနငေသာ

အညႊနးျပမားေတာမဟတ။ အခ ေသာ လပရပ၊ အျပအမတ ကေကာကခကဆြျခငး၊ ကးေၾကာငးသးသပျခငးမ သတျဖတ

ေခမႈနးျခငးတခ ကးလြနရနရညရြယခကတခ၊ အစအစဥတခ ရေနနငေၾကာငး ေသခာေပါကမေျပာနင ေသာလညး ယၾကည

ေလာကသညဟ အေျဖတခရရနငသည။

အညႊနးျပမားသည ေပၚလြငထငရားေသာဖကဆးျခငးနညးလမးမားျဖစနငသလ မသမသာ-တစတစနင တကရကမဟတေသာ

နညးလမးမားလညးျဖစနငသည။ ေနာကဆးရလဒမာေတာအတတပင။

မႈခငးဥပေဒတြငဆလငရညရြယခကရျခငးက အစးရတရပ (သ ) အဖြ အစညးတခ၏ စမခက၊ ေပၚလစတ နငဆကစပ

ျပသည။ နငငတကာဥပေဒ၌လမးတနးသတျဖတမႈကဖြငဆရာတြင ဤသ ဆကစပျခငးမရ။ လမးတနးသတျဖတမႈသည သ

အလလျဖစေသာလပရပမဟတေသာေၾကာင အဆပါ စမခက၊ ေပၚလစတ မရလငကးလြနနငဖ ရာျဖစနငမညမဟတေခ။


လသားမ းႏြယအေပၚလသားမ းႏြယအေပၚလသားမ းႏြယအေပၚလသားမ းႏြယအေပၚ ျပစမႈကးလြနျခငး။ျပစမႈကးလြနျခငး။ျပစမႈကးလြနျခငး။ျပစမႈကးလြနျခငး။

ေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥ ((((၁၁၁၁၁၁၁၁))))။။။။

အရပသားအရပသားအရပသားအရပသားလထလထလထလထ * * * * ကကကက ကယကယျပနကယကယျပနကယကယျပနကယကယျပန ျပနျပနျပနျပန ((((သသသသ ) ) ) ) စနစတကစနစတကစနစတကစနစတက တကခကမႈ၏တကခကမႈ၏တကခကမႈ၏တကခကမႈ၏ လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။ မညသညအရပသားလထေပၚတြငျဖစေစ ျပကငေသာ အၾကမးဖကလပရပ၏လကၡဏာ - အငအားသးအၾကမးဖကျခငးနင အျခားေသာအၾကမးဖကျခငးမားတြင ထထညႀကးမားစြာ၊ အတငးအတာကယျပန စြာ၊ မၾကခဏျဖစျခငး (ကယျပန ေသာအၾကမးဖကမႈ) နင အခနပငးျခားအလက၊ ဆငတေသာအတငးအတာနင ဖြ စညးမႈျဖငျဖစျခငး (စနစတကအၾကမးဖကမႈ) တ ရသည။


၁၁-၁။ အရပသားလထမားအေပၚအၾကမးဖကမႈပစအမးမး၏လကၡဏာမား (သ ) ေရြးထတေသာလစတစနင ၄ငးတ ၏ ပငဆငမႈမား၊ သကေမြး၀မးေကာငးမႈ၊ ယဥေကးမႈနင ဘာသာေရးအထမးအမတမားအေပၚအၾကမးဖကမႈ။

၁၁-၂။ ပစမတထားေသာအရပသားလထမား၊ ပစမတထားေသာေဒသမားပမမားျပားလာျခငး (သ ) အရပသားလထမား အေပၚကးလြနေသာအၾကမးဖကမႈ အႀကမ၊ အမ းအစား၊ အတမအနက နင အတငးအတာမားျပားလာျခငး။

၁၁-၃။ အရပသားလထအေပၚကးလြနေသာအၾကမးဖကမႈ၏ ဖြ စညးစစဥပ၊ ႀကးၾကပညႊနၾကားပနင အသးျပသညလကနကမား အဆငျမငလာျခငး။

၁၁-၄။ အၾကမးဖကလပရပမားျဖစေပၚေစရန မဒယာ (သ ) အျခားနညးလမးမားျဖင ရနတကျခငး၊ လႈ ေဆာျခငး။

၁၁-၅။ အရပသားလထမားကတကခကရန စမခက၊ ေပၚလစ မားခမတျခငး၏လကၡဏာမား။

၁၁-၆။ အၾကမးဖကလပရပမားတြငအသးျပနငရန နငငေရးနင စစေရးအေဆာကအဥးမားတညေဆာကျခငး။

၁၁-၇။ ရနလေသာလပရပမား၊ စစမကကစၥမားတြင အေရးပါသည အမားပင (သ ) ပဂၢလကပင သြငးအားစမားက အသးျပခြငရျခငး၊ ပမသးစြလာျခငး - ျပငးထနေသာေဘးဥပါဒႈျဖစေစနငေသာ၊ ေသေၾကပကစးမႈျဖစေစနငေသာ လကနကမား၊ အျခားကရယာတနဆာပလာမားကအမားအျပားရယျခငးအပါအ၀င။

၁၁-၈။ အရပသားနင စစေရးပစမတမခြမျခားေသာ၊ ထနငထညနငဖကဆးနငေသာ၊ လထအစအဖြ မားကဖနပေသာ၊ ခန ေစေသာ အၾကမးဖကမႈနညးလမးမားက ဖနတးျပျပငျခငး၊ တးတကသးစြလာျခငး လကၡဏာရပမား။

* မတခက။ ဤမေဘာငစာတမး၏ ေနာကခအေနအထားတြင “အရပသားလထ” ၏ ဖြငဆအဓပၸါယကၾကညရန အပငး-၁။ ရကစကယတမာေသာ

ရာဇ၀တျပစမႈႈကခစားရသမားတြငရႈပါ။


လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငးတြင အတငးအတာကယျပန ေသာအၾကမးဖကမႈ (အေရအတြကအရ) (သ ) နညးလမး

တကေဆာငရြကျခငး (အရညအခငးအရ) တ ပါ၀ငသည။ ဤတြင မေတာတဆ၊ ကက၊ တကြတျပားစ အၾကမးဖကမႈမားက


ထညသြငးမထားသညကေတြ ရမည။ အေၾကာငးမာ - လသားမးႏြယေပၚျပစမႈကးလြနျခငးမားသညထကသ ျဖစသညမဟတ၊

ထျပစမႈ၏လကၡဏာျဖစေသာ အၾကမးဖကမႈမးကေဆာငရြကရန ႀကတငျပငဆငမႈအတငးအတာတရပလအပလမမညျဖစျပး၊

၄ငးကအညႊနးျပအမးမးျဖငေဖၚထတနငသည။ တမးမာအၾကမးဖကမႈျပရန လအပသညအရာမား၊ နညးလမးမားကေဖၚျပျပး၊

ေနာကတမးမာ အၾကမးဖကမႈေဆာငရြကပ ပစကေဖၚျပသည။ ပဋပကၡတခ၏ ေရးဥးကာလမားတြင အညႊနးျပမားကေဖၚထတ

ျခငးသည အေျခအေနဆးမားပမဆး၀ါးလာျပး လသားမးႏြယေပၚျပစမႈကးလြနျခငးမားျဖစလာနငျခငးကႀကတငခန မနးရန

ေထာကကနငသည။ အျခားေသာအညႊနးျပမားက ျပမလပေဆာငမႈပစမားကေဖၚျပသည။ ပဋပကၡအေျခအေနပငမရေသးမ

ေဖၚျပနင၏။ ၄ငးတ သညေစာစးစြာေပၚလာေလရ၍ စနစတကႀကးမားေသာအၾကမးဖကမႈကျပလပရနစြမးေဆာငရည

တညေဆာကမႈ (သ ) အရပသားလထမားကေသာ၄ငး၊ ထလထထမေရြးခယေသာအစတစကေသာ၄ငး အျခားေသာနညးလမး

မားျဖငပစမတထားတကခကရနျပငဆငျခငး စသညတ ကညႊနျပနငသည။ အၾကမးဖကလပရပပစေဖၚျပျခငး ကေစာစးစြာသရ

မသာလငထျပစမႈအားကာကြယတားဆးရန နညးလမးဗဟာမားျပငဆငေဆာငရြကနငေပမည။

လသားမ းႏြယအေပၚလသားမ းႏြယအေပၚလသားမ းႏြယအေပၚလသားမ းႏြယအေပၚ ျပစမႈကးလြနျခငး။ျပစမႈကးလြနျခငး။ျပစမႈကးလြနျခငး။ျပစမႈကးလြနျခငး။

ေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥ ((((၁၂၁၂၁၂၁၂))))။။။။

အရပသားမားကအရပသားမားကအရပသားမားကအရပသားမားက တကခကရနတကခကရနတကခကရနတကခကရန ေပၚလစေပၚလစေပၚလစေပၚလစ ((((သသသသ ) ) ) ) အစအစဥ၏အစအစဥ၏အစအစဥ၏အစအစဥ၏ လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။လကၡဏာမား။ မညသညအရပသားလထေပၚတြငျဖစေစ-ဆး၀ါးေသာအၾကမးဖကမႈကးလြနရန အစးတရပ (သ ) အဖြ အစညးတခမ သသာျမငသာစြာသတမတျခငး၊ တရား၀ငအတညျပျခငးမျပဘနင ေပၚလစတရပခမတထားရျခငးက ညႊနျပေသာ အျဖစမနအခကအလကမား၊ သကေသမား။ င


၁၂-၁။ အရပသားလထမား၊ အကာအကြယရလစမားကပစမတထားေသာအစးရ (သ ) အဖြ အစညး၏ စမခက၊ ေပၚလစရ ေနေၾကာငးတကရကသကေသျပနငေသာ (သ ) ကးေၾကာငးဆေလာစြာေကာကခကဆြျပနငေသာ တရား၀ငစာရြက စာတမးမား၊ နငငေရးေၾကျငာခကမား၊ မဒယာမတတမးမား (သ ) အျခား စာရြကစာတမးမား။

၁၂-၂။ အရပသားလထ၏ အစတအပငးအမးမးေပၚတြင ခြျခားကငသးေသာ လျခေရးစမခကမား။

၁၂-၃။ အရပသားလထႀကးက ဖြ စညးထားေသာလမးစ၊ မးႏြယစ၊ ဘာသာေရးအစ၊ နငငေရးအစအဖြ မားတြင အခးအစား အေျပာငးအလ မားျဖစေပၚလာေစေသာအစအမမားကငသးျခငး၊ အထးသတမတေသာ ေဒသမားတြငကငသးမႈလညး ပါ၀ငသည။ ၁၂-၄။ စဥျပငအငစတကးရငးမား၊ လြတလပစြာစမေဆာငရြကခြငရေသာ နငငေရး-စစေရးအေဆာကအဥးမား တညေထာင ျခငး၊ အျခားေသာ လမးစ၊ မးႏြယစ၊ အမးသားအစအဖြ ၊ နငငေရးအစအဖြ တြငပါ၀ငသ လကမရြ အဖြ သားမား၏ ကြနယက မားဖြ စညးျခငး။

၁၂-၅။ အေရးပါေသာအမားပင (သ ) ပဂၢလကပင စစေရး (သ ) အျခားသြငးအားစမားက ျပငဆငျခငး၊ အသးျပျခငး။

၁၂-၆။ နငငတြငးတြငအလြယတကမရရနငေသာ လကနကမား၊ အျခားနညးလမးကရယာမားကရရျခငး၊ အသးျပျခငး။


၁၂-၇။ အရပသားလထမားအေပၚအသးျပရန လကနကကငတပမားက အလးအရငးျဖငစေဆာငးျပငဆငျခငး။

၁၂-၈။ အရပသားလထမား၊ အကာအကြယရလစမားအေပၚတြငအၾကမးဖကရနလႈ ေဆာျခငး၊ အားေပးျခငး (သ ) အၾကမးဖက မႈကအားေပးရနရညရြယခကျဖင ၾကား၀ငေဆာငရြကမႈတမငတကာမလပျခငး၊ လစလရႈလႊတေပးထားျခငး။

၁၂-၉။ အရပသားလထမား၊ အကာအကြယရလစမား(သ ) ၄ငး၏တခ တပငး အေပၚတြငကယျပန စြာ၊ စနစတက အၾကမးဖကျခငး၊၄ငးတ ၏ အသကေမြး၀မးေကာငးမႈ၊ ပငဆငမႈမား၊ ယဥေကးမႈအထမအမတမားကတကခကျခငး။

၁၂-၁၀။ အၾကမးဖကမႈတြင နငငေတာအငစတကးရငးမား၊ အဆငျမငနငငေရး၊ စစေရးအာဏာပငမားပါ၀ငေနျခငး။


လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငးတြင အတငးအတာကယျပနျခငး (သ ) နညးလမး တကေဆာငရြကျခငး တ ပါ၀င

သည အျပင - အစးရ (သ ) အဖြ အစညး၏ တကခကမႈျပရနေပၚလစက အေကာငအထညေဖၚျခငးလညးပါ၀င၏။

ျပစမႈနငပါတသက၍ ေရာမခရးဥပေဒျပဌာနးခက ၇(၁) တြငဤအခကကဖြငဆမထားေသာလညး၊ ျပဌာနးခက ၇(၂)(က) တြင

ေတြ နငသည။ အစအမရျခငး၊ ေပၚလစတရပခမတထားရျခငးကျပရန အမားျမငသာစြာသတမတျခငး၊ တရား၀ငအတညျပ

ျခငးရေနဖ မလပါ၊ အျဖစအပက-အေျခအေနအလးစေပၚတြင ကးေၾကာငးျပေကာကခကဆြယနငသည။ အၾကမးဖကမႈျပရန

အစအစဥ ဆြျခငး၊ အားေပးျခငး၊ ေျမေတာငေျမာကေပးျခငးတ က သသာျမငသာသည မဟတေသာလညး၊ ေရးဥးအညႊနးျပမား

က မညသ မညပဆသညကညႊနျပေနျခငး။ ကယကယျပန ျပန (သ ) စနစတကေဆာငရြကရနျပငဆငေန ျခငးက

သကဆငရာအညႊနးျပကေဖၚျပျခငးသည စမခက၊ ေပၚလစမားရေၾကာငးေထာကျပျခငးပငျဖစသည။ အျခားတဘကတြင

စမခက၊ ေပၚလစတ ရျခငးသည စနစတကတကခကမႈျပရနျဖစေၾကာငးေဖၚျပနငသည။ ၄ငးနစခက ခြျခားသရရနမလြယကေပ။

စစရာဇစစရာဇစစရာဇစစရာဇ၀၀၀၀တမႈမားတမႈမားတမႈမားတမႈမား

ေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥေဘးျဖစနငေချပကစၥ ((((၁၃၁၃၁၃၁၃))))။။။။

နငငတကာလသားခငးစာနာမႈကငနငငတကာလသားခငးစာနာမႈကငနငငတကာလသားခငးစာနာမႈကငနငငတကာလသားခငးစာနာမႈကင၀၀၀၀တဥပေဒမားမအကာကြယရသမားတဥပေဒမားမအကာကြယရသမားတဥပေဒမားမအကာကြယရသမားတဥပေဒမားမအကာကြယရသမား ****ကကကက ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။

ပဋပကၡ၏ဆကစပလပရပမားသည နငငတကာလသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမားမအကာကြယရသမား၏ အသကစညးစမနင ရပခႏၶာကနးမာသနစြမးမႈက ဆး၀ါးစြာ ျခမးေခာကေနျခငး ။ င


၁၃-၁။ ပဋပကၡ၏ဘကနစဘကတြင ပါ၀ငေသာအဖြ အစညးမားျပကြျခငး (သ ) ၄ငးအဖြ အစညးမားအတြငး အဆငဆင ထနးခပအမန ေပးမႈအစဥ မရျခငး /ျပကြသြားျခငး။

၁၃-၂။ နစဥးနစဘကသေဘာတညခကနင လကနာကငသးျခငးမားက အတတကနင ယခလကရ ေဖါကဖကမႈအေပၚအေျချပ ကာ ဆန ကငဘက တဖကနငတဖက ယၾကညမႈကငးမလာျခငး။

၁၃-၃။ ပဋပကၡ၏ဘကနစဘကတြင ပါ၀ငေသာဆန ကငဘကအဖြ အစညးမား အတြငး အယ၀ါဒျပငးထနသမား၊ အစြနးေရာက


သမား မားျပားလာျခငး။

၁၃-၄။ နငငေတာအေပၚတြငသစၥာရျခငး၊ တကခကေနေသာအဖြ အစညးေပၚတြငသစၥာရျခငးက လမ းစအေရး၊ ဘာသာေရး တ နငတငးတာျခငး။ ၄ငးကအားေပးျခငး။

၁၃-၅။ ရနသအဖြ အစညး၀ငမား၊ လထတြငးမအခ အစအဖြ ၀ငမား၏ လ သကၡာကဖကဆးေသာလပရပမား (သ ) ၄ငးတ ၏ ဘာသာ၊ လမ းစေရးရာ၊ ယဥေကးမႈ၊ ဓေလထးစ၊ ကင၀တနင တနဘးမား၊ အေရးပါေသာအရာမား၊ အငစတကးရငးမားက မေလးမစားျပေသာလပရပမား။

၁၃-၆။ စစမကတကခကမႈတြငမပါ၀ငေသာလညး ဆန ကငဘကအဖြ အစညးကေထာကခသမား (သ ) ထငျမငခရသမား အပါအ၀င လသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမအကာကြယရသမား၏ အခြငအေရးမားကဆး၀ါးစြာထပါးေစ ေသာအစအမမားကငသးျခငး။

၁၃-၇။ အေၾကာကတရားျပန န ေစရန၊ ျခမးေခာကရန၊ စတဓါတပကျပားေစရန၊ စစအငအားျပရန၊ စြန ခြာထြကေျပးေစရန၊ ထပမအၾကမးဖကမႈအတြကျပငဆငရန နညးလမးတရပအျဖစျပလပျခငးအပါအ၀င လသားခငးစာနာမႈကင၀တ ဥပေဒမ အကာကြယရသမားအေပၚတြင အၾကမးဖကရနလႈ ေဆာမႈ၊ ျခမးေခာကမႈအတြက ေဆြးေႏြးတငပင ညႏႈငးမႈမား၊ စမခကမားရေနေၾကာငး သကေသအေထာကအထား။

၁၃-၈။ လသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမအကာကြယရသမား၏ အသကရငသနမႈအတြကမရမျဖစေသာ ေထာကပပစၥညး မား၊ အသးအေဆာငမား၊ ပစၥညးကရယာမား၊ အရာ၀တမား၊ ကနးမာေရးေဆး၀ါးနင လသားခငးစာနာမႈအကအညမား က သယယပ ေဆာငမႈ၊ ရရသးစြနငမႈက ေနာကယကျခငး၊ တားဆးျခငးရေၾကာငး သကေသအေထာကအထား။

၁၃-၉။ မားျပားေသာလထက သယယပ ေဆာငရန၊ ေျပာငးေရႊ ရန၊ အကဥးခထားရန (သ ) ၄ငးတ အေပၚတြင ေဆး၀ါး စမးသပမႈမားျပလပရန ေဆာငရြကနငသည ၀နထမးအငအားနင ေထာကပပ ေဆာငေရးအစအမမားက ျပငဆင ေနေၾကာငး သကေသအေထာကအထား။

၁၃-၁၀။ လတ အား မျဖစသငေသာနာကငခစားမႈ၊ အလြနအကၽြဥပါဒျဖစေစမႈ၊ လသမေရြးထခကေစမႈနင သဘာ၀ပါတ၀နးကင အား ေရရည၊ ကယျပန စြာ ဆးဆး၀ါး၀ါးပကစးေစေသာ လကနကမား၊ ကညဆ-ဒးပမား၊ ၀တ-ပစၥညးမားက ရရေစ ရန၊ သးစြေစနငရန၊ သေလာငရန၊ ၀ယယစေဆာငးရန၊ ထတလပရန၊ တထြငရန၊ စမျပငဆငရန ေဆာငရြကျခငး၏ သကေသအေထာကအထား။

၁၃-၁၁။ အထကအပဒ ၁၃-၁၀ ပါတ ကေဆာငရြကထားသညဟစြပစြခရျခငးအား လြတလပေသာ၊ တတကြမးကငေသာအဖြ မားက စစေဆးျခငးကခြငျပရန ျငငးဆနျခငး (သ ) စစေဆးျခငးကတားဆးရနေဆာငရြကျခငး။

၁၃-၁၂။ လတ ကဖမးဆးအကဥးခထားျခငး၊ အကဥးစခနးမားရျခငးက ၀နခအသအမတျပရနျငငးဆနျခငး၊ နငငတကာ ၾကကေျခနေကာမတ (ICRC) ကယစားလညမား၏ လာေရာကမႈကျငငးဆနျခငး။

၁၃-၁၃။ အတငးအဆမ၊ အကန အသတမ အငအားအသးျပျခငးက ခြငျပေသာဥပေဒမား၊ စစမကဖကျပငမႈဆငရာလမးညႊန မားထတျပနထားျခငး၊ ထကသ ေဆာငရြကတကခကျခငးကတားဆးရနမျပလပျခငး၊ လသထထပေသာေနရာမားတြင စစဆငေရးမားေဆာငရြကျခငး၊ စစေရးနငမဆငေသာပစမတမားကတကခကျခငး။

၁၃-၁၄။ အပဒ ၁၃-၁၃ ပါ စစဆငေရးမား၊ တကခကမႈမား မားျပားလာျခငး။

၁၃-၁၅။ လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးသအဖြ အစညးမား၊ နငငတကာျငမးခမးေရးထနးသမးမႈတပဖြ မား၏ အမတအသား


တဆပမားကအသးျပျခငး၊ ယနေဖါငးမပါ ထငရားေသာစစသားအဂၤါမားမပါဘ အရပသားအေယာငေဆာငျခငး စသည ေကာကကစလညဖားမႈမားျဖင စစဆငေရးနညးလမးမားအသးျပျခငး။

၁၃-၁၆။ စစမကေရးရာလအပခကမဟတဘ လသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမအကာကြယရသမားပငဆငသာ ယဥေကးမႈ- လမႈေရး-ဘာသာေရးျဖစတညမႈ၏ အစတအပငးမား၊ အထမးအမတမား၊ ပငဆငမႈမား ကယသးျခငး၊ သမးယျခငး၊ လယကျခငး၊ တမငတကာဖကဆးျခငး၊ ထခကပကစးေစျခငး၊ ဤကသ ျပရနျခမးေခာကျခငး။ ၁၃-၁၇။ မညသ ကမမခၽြငးမခန - အားလးအျပတရငးရနေပးေသာစစမန (သ ) ျခမးေခာကမႈ။

၁၃-၁၈။ အကး၀ငသညလသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမားမအကာကြယေပးေသာ အသကရငသနခြင၊ ရပခႏၵာ ကနးမာ သနစြမးခြင စသညတ က ကန သတျခငး၊ ဥပေဒ၏အကး၀ငမႈကျငငးဆနျခငး၊ တရားဥပေဒစးမးမႈကျခမးေခာကျခငး မညေသာ လပေဆာငခကမား၊ အစအမမား။

* မတခက။ ဤမေဘာငစာတမး၏ ေနာကခအေနအထားတြင “နငငတကာလသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမ အကာအကြယရသမား” ၏ ဖြငဆအဓပၸါယ

ကၾကညရန အပငး-၁။ ရကစကယတမာေသာ ရာဇ၀တျပစမႈႈကခစားရသမားတြငရႈပါ။ လသားခငးစာနာမႈစမခကမား၊ ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈ

စမခကမားက လသားခငးစာနာမႈဥပေဒမအကာအကြယေပးထားသညျဖစေသာလညး ေဘးျဖစေချပကစၥ - ၁၄ တြငသးသန ေဖၚျပထားသည။


လမးတနးသတျဖတမႈ၊ လသားမ းႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငး တ နငမတ၊ စစရာဇ၀တမႈမားသည အျမတနး လကနကကင

ပဋပကၡ ေနာကခအေပၚတြငျဖစပြားေလသည။ ထ ေၾကာင စစရာဇ၀တမႈမားနင အေသးစတသကဆငေသာ အညႊနးျပမားသည

ျဖစစဥ၏ ေနာကပငးတြငမေပၚလာေလရသည။ ထအခနတြင ကာကြယတားဆးမႈျပရနေရြးခယစရာနညးလမးမားသညမားစြာ

နညးပါးသြားေလျပ။ ေစာစးစြာကာကြယတားဆးနငဖ ဆလင ေယဘယေဘးျဖစေချပကစၥမားက စဥးစားသးသပရမည။

သ မဟတ ပဋပကၡသညျဖစပြားေနနငျပဆလငေသာမ၊ ရနျပတကခကၾကျခငး၏ ဆးကးသကေရာကမႈကေလာပါးေစရန၊ ဤ

သ ျဖင စစရာဇ၀တမႈမားကတားဆးကာကြယနငရန ေဆာငရြကနငေသာအစအမမားရေလေသးသည။

စစရာဇ၀တမႈမားစာရငးသညရညလားလျပး တခစတြငအေသးစတသးသန အဓပၸါယဖြငဆခကရသည။ နငငတကာဥပေဒ၏ စ

အမးမးတြင မတကြျပားစြာရသည။ အထကတြငေဖၚျပေသာ အညႊနးျပမားတြင လ အသကကကာကြယမႈနငဆကစပေသာ

စစရာဇ၀တမႈမား၏သကဆငရာ အညႊနးျပမားက ပါနငသမပါ၀ငေစနငရနႀကးစားတငျပထားပါသည။ အလးစ-ျပညစ

သညဟမဆနငပါ။ အခ အညႊနးျပမားသည စစရာဇ၀တမႈပပသသပငျဖစေလသည။ ဥပမာ - အရပသားပငဆငမႈမား

အားတကခက ျခငးသည လ အသကကျခမးေခာကမႈႀကးမားလာျခငးကညႊနျပေနေလ၏။

စစရာဇစစရာဇစစရာဇစစရာဇ၀၀၀၀တမႈမားတမႈမားတမႈမားတမႈမား

ေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥေဘးျဖစေချပကစၥ ((((၁၄၁၄၁၄၁၄))))။။။။

လသားခငးစာနာမႈဆငရာလသားခငးစာနာမႈဆငရာလသားခငးစာနာမႈဆငရာလသားခငးစာနာမႈဆငရာ ((((သသသသ )))) ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈဆငရာလပငနးမားကျငမးခမးေရးထနးသမးမႈဆငရာလပငနးမားကျငမးခမးေရးထနးသမးမႈဆငရာလပငနးမားကျငမးခမးေရးထနးသမးမႈဆငရာလပငနးမားက ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။ဆးရြားစြာျခမးေခာကမႈမား။ ပဋပကၡ၏ ဆကစပလပရပမားသည လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးသမား၊ ရနျပတကခကမႈမားနငမပါတသကသ ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈအဖြ အစညး၀ငမားအား နငငတကာလသားခငးစာနာမႈကင၀တဥပေဒမားမေပးထားေသာ ကာကြယမႈကျခမးေခာကေနျခငး ။ င



၁၄-၁။ လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးမား၊ လပငနးအဖြ ၀ငမား၊ ေနာကကြယမ ပါ၀ငပပးေနသည ကယျပန ေသာနငငတကာအသငးအ၀ငး၊ နငငတကာ၊ ေဒသဆငရာနင အမးသားအဖြ အစညးမား၊ နငငမားနင အျခားသမားသည ဘကလကသည၊ နငငေရးအရ၀ငေရာကစြကဖကသညဟ ထငျမငမႈ။

၁၄-၂။ ျဖစတညမႈေဖၚျပခကေပၚအေျခခေသာပဋပကၡမား မားျပားလာျခငး၊ လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးမားသည အတကအခအပစနငဆကႏြယေနေၾကာငး၊ ၄ငးတ ၏အျပတရငးမႈအစအစဥ မား၊ ဖယကဥမႈ - ဖယရားမႈ အစအမမားက တားဆးေနေၾကာငး ထငျမငေနျခငး။

၁၄-၃။ ျပငးထနလာေသာပဋပကၡ၊ အသကေမြး၀မးေကာငးရနခကခမႈ၊ သယဇာတမားရားပါးမႈ။

၁၄-၄။ ပဋပကၡ၏ဘကနစဘကတြင ပါ၀ငေသာအဖြ အစညးမားျပကြျခငးနင ၄ငးအဖြ အစညးမားအတြငး အဆငဆင ထနးခပအမန ေပးမႈအစဥမားျပကြသြားျခငး။

၁၄-၅။ လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးမား၊ လပငနးအဖြ ၀ငမား၏ လႈပရားသြားလာ မႈ၊ ခရးေပါကေရာကနငမႈက ေနာကယကျခငး၊ ကန သတျခငး၊ တားမစျခငး။

၁၄-၆။ လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးမားအေျခစကသညေနရာ၊ အကအညမားေပး ေနသညေနရာမားနင အကာအကြယေပးထားသညအရာမားက ေဖၚျပသညအမတအသားမားအား ဖကဆးျခငး၊ ဖယရားျခငး။

၁၄-၇။ အပစအခတရပစရနအလျပျခငး၊ ကလသမဂၢတပဖြ မား၏ အမတအသားမား၊ အလမား၊ ယနေဖါငးမား၊ ဂနဗါကြနဗငးရငး၏အမတတဆပမားက မဖြယမရာျပလပသညလပရပမား။

၁၄-၈။ လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးမားနင လပငနးအဖြ ၀ငမားရသညေနရာ နင နးကပစြာစးနငးတကခကမႈျပလပျခငး၊ (သ ) လပငနးေဆာငရြကသညလမးေၾကာငးနငနးကပစြာတကခကျခငး။

၁၄-၉။ လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးမားနင လပငနးအဖြ ၀ငမားအေပၚတြင အၾကမးဖကရန ျခမးေခာကမႈ၊ လႈ ေဆာမႈ၊ လစလရႈလႊတေပးထားမႈမားက ေဆာငရြကရန အစအစဥ၊ တငပငေဆြးေႏြး ျခငးတ ၏အေထာကအထား။

၁၄-၁၀။ ဂနဗါကြနဗငးရငး၏အမတတဆပမား၊ လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနး၏ အမတတဆပမားကအသးျပေသာသမား၊ အရာ၀တမား၊ ပငဆငမႈမားက ေလးစားသမႈမရျခငး၊ ျခမးေခာကျခငး၊ တကခကမႈမားမားျပားလာျခငး။


လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးမားတြငပါ၀ငလပကငေနသမားသည မမကယက

ကာကြယရနမတပါး ရနျပတကခကျခငးမားတြငတကရကပါ၀ငမႈမရပါက ၄ငးတ အား လသားခငးစာနာမႈဆငရာနငငတကာ

ဥပေဒက အထးျပအကာအကြယေပးထားသည။ ပဋပကၡျဖစပြားစဥကာလအတြငး လ အသကမားကကာကြယရန၊ လသားတ

၏ဆငးရဒကၡမားကေလာပါးေစရနေသာခကတာ၀နမားကေဆာငရြကေနသည ဤလပငနးမားသည အၾကမးဖကမႈမားနင

နးကပစြာပါတသကေနရသည။ ဤ၀နထမးမားအားတကခကျခငးသည စစရာဇ၀တမႈျဖစျပး တကခကရနျဖစနငေခမားက


ျပသညအေသးစတအညႊနးျပမားလညးရေလသည။ ဤမေဘာငစာတမး၏ စးစကမႈသညလ အသကမားကာကြယရန ျဖစျပး

လသားခငးစာနာမႈအကအညေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈလပငနးမား၏ပငဆငမႈမားကတကခကျခငးအားထညသြငး

ေဖၚျပျခငးမာ ၀နထမးမား၏အသကစညးစမအေပၚပမျခမးေျခာကမႈကညႊနျပရနရညရြယပါသည။


ေနာကဆကတြေနာကဆကတြေနာကဆကတြေနာကဆကတြ----၁။၁။၁။၁။


ရကစကယတမာေသာရာဇရကစကယတမာေသာရာဇရကစကယတမာေသာရာဇရကစကယတမာေသာရာဇ၀၀၀၀တျပစမႈမားကတျပစမႈမားကတျပစမႈမားကတျပစမႈမားက ဥပေဒသေဘာအရဖြငဆျခငး။ဥပေဒသေဘာအရဖြငဆျခငး။ဥပေဒသေဘာအရဖြငဆျခငး။ဥပေဒသေဘာအရဖြငဆျခငး။

လမးတနးသတျဖတမႈ။လမးတနးသတျဖတမႈ။လမးတနးသတျဖတမႈ။လမးတနးသတျဖတမႈ။

လမးတနးသတျဖတမႈ၏အဓပၸါယဖြငဆခကကလမ းတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနင ျပစဒဏခမတျခငး ဆငရာ

ကြနဗငးရငး ျပဌာနးခက - ၂ တြငေတြ နငသည။ ၄ငးသည နငငတကာထးတမးဥပေဒ၏ စထားခကတချဖစ ပါသည။

ထအဓပၸါယဖြငဆခကက နငငတကာဥပေဒ၏ အျခားေသာစာရြကစာတမးမားတြငလညးေတြ နငသည။ အျပညျပညဆငရာ

ရာဇ၀တတရားရး-ေရာမခရးဥပေဒ၏ ျပဌာနးခက - ၆၊ ယခငယဂစလားဗးယားျပညေထာငစဆငရာ အျပညျပညဆငရာ

ရာဇ၀တမႈခသမာဓရး ဥပေဒျပဌာနးခက - ၄(၂)၊ ရ၀မဒါနငငဆငရာ အျပညျပညဆငရာ ရာဇ၀တမႈခသမာဓရး ဥပေဒ

ျပဌာနးခက - ၂(၂) တ တြငေတြ ရမည။

လမးတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနငလမးတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနငလမးတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနငလမးတနးသတျဖတမႈကာကြယတားဆးျခငးနင ျပစဒဏခမတျခငးျပစဒဏခမတျခငးျပစဒဏခမတျခငးျပစဒဏခမတျခငး ဆငရာကြနဗငးရငး။ဆငရာကြနဗငးရငး။ဆငရာကြနဗငးရငး။ဆငရာကြနဗငးရငး။ ျပဌာနးခက ၂။

ဤကြနဗငးရငးအရ လမးတနးသတျဖတမႈဆသညမာေအာကပါမညသညျပလပမႈမားကမဆ လမးတမး၊ လမးစတစ၊ မးႏြယစတစ၊ ကးကြယမႈဘာသာ၀ငတစက အလးစေသာ၄ငး၊ အခ ေသာ၄ငး ေခမႈနးဖကဆးရနရညရြယခကျဖင ေဆာငရြကျခငးျဖစ၍၊ ၄ငးတြင - (က) လစ၀ငမားကသတျဖတျခငး။ (ခ) လစ၀ငမားအား ဆး၀ါးစြာ ကယခႏၶာကေသာ၄ငး၊ စတဓါတကေသာ၄ငး ဥပါဒျဖစေစျခငး။ (ဂ) အလးစေသာ၄ငး၊ အခ အားျဖငေသာ၄ငး လစအားေပာကပကသြားေစရနတြကခကမႈျဖင ၄ငးတ အေပၚဘ၀အေျခအေန ဆးမားတမငတကာဖနတးျခငး။ (ဃ) လစအတြငး ကေလးေမြးဖြားျခငးမားကတားဆးရနရညရြယခကျဖငစမေဆာငရြကျခငး။ (င) လစအတြငးမကေလးငယမားက အျခားလစထသ အတငးအဓမၼေရႊ ေျပာငးျခငး။


လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငး။လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငး။လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငး။လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငး။

လမးတနးသတျဖတမႈနင စစရာဇ၀တမႈမားမာကသ လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငးက သေဘာတညမႈ စာခပအတြငး

ထညသြငးျပဌာနးျခငးမျပရေသးပါ။ သ ပါေသာလညး အဓပၸါယဖြငဆျခငးကမ နငငတကာထးတမး ဥပေဒနင အျပညျပည

ဆငရာတရားရးမား၏ဆးျဖတမႈမားျဖငျပစချပးျဖစသည။ အျပညျပညဆငရာ ရာဇ၀တ တရားရး-ေရာမခရးဥပေဒ၏ ျပဌာနးခက

- ၇(၁)၊ ယခငယဂစလားဗးယားျပညေထာငစဆငရာ အျပညျပညဆငရာ ရာဇ၀တမႈခသမာဓရးဥပေဒျပဌာနးခက - ၅၊

ရ၀မဒါနငငဆငရာ အျပညျပညဆငရာရာဇ၀တမႈခသမာဓရး ဥပေဒျပဌာနးခက - ၃ တ တြင လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈ

ကးလြနျခငး ဖြငဆခက မားပါ၀ငသည။ သ ေသာဆးျဖတခက တခနငတခ ဖြငဆပတထပတညးမတညပါ။

အျပညျပညဆငရာအျပညျပညဆငရာအျပညျပညဆငရာအျပညျပညဆငရာ ရာဇရာဇရာဇရာဇ၀၀၀၀တတတတ တရားရးတရားရးတရားရးတရားရး----ေရာမခရးဥပေဒ။ေရာမခရးဥပေဒ။ေရာမခရးဥပေဒ။ေရာမခရးဥပေဒ။ ျပဌာနးခက ၇။

၁။ ဤဥပေဒ၏ ရညရြယခကအရ “လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈကးလြနျခငး” ဆသညမာ ေအာကပါလပေဆာငခကမညသည ကမဆ မညသညအရပသားလထအေပၚတြငမဆ ကယျပန စြာ (သ ) စနစကစြာကးလြနမႈ၏ တစတတပငးအျဖစျပလပ ရာ၌ တကခကမႈကသလကနငေဆာငရြကျခငးျဖစ၏။

(က) လသတမႈ။ (ခ) ကြပမကျခငး။ (ဂ) ကၽြနျပျခငး။ (ဃ) ျပညနငဒဏေပးျခငး (သ ) လထကအတငးအၾကပေျပာငးေရႊ ေစျခငး။ (င) အကဥးခထားျခငး (သ ) နငငတကာဥပေဒ၏အေျခခစညးမဥးမားကခးေဖါကကာ လ၏လြတလပမႈက ဆး၀ါးစြာ

ဆးရႈးေစျခငး။ (စ) ညငးပနးနပစကျခငး။ (ဆ) မဒမး၊ လငေကးကၽြနျပျခငး၊ အတငးအၾကပျပညတနဆာလပေစျခငး၊ အတငးအၾကပကယ၀နယေစျခငး၊ အတငး

အၾကပသငးကြပျခငး၊ (သ ) အလားတဆး၀ါးသည လငဆငရာအျခားေသာအၾကမးဖကမႈမား။ (ဇ) စာပဒ - ၃ အရ သသာေသာလအစအဖြ (သ ) အစအေ၀းေပၚတြင နငငေရး၊ လမး၊ လမးစ၊ မးႏြယစ၊ ဘာသာ၀င-

လစ၊ ကား /မ - ျဖစတညမႈ ေပၚတြငအေျချပေသာ နပကြပမႈ၊ (သ ) အျခားေသာအေၾကာငးခငးရာမားရရာတြင - ဤတရားရး၏စရငပငခြငတြငပါ၀ငေသာမညသညျပစမႈနငမဆ ဆကစပ၍ျဖစေစ၊ ဤစာပဒတြငညႊနျပေသာမညသည လပရပနငမဆဆကစပ၍ျဖစေစ၊ နငငတကာဥပေဒတြင ခြငမျပနငဟတကမၻာလးကအသအမတျပေသာ အေၾကာငးအရာမား။

(စ) အဓမၼျပလပမႈေၾကာငအစေပာကသြားသမား။ (ည) အသားအေရာငခြျခားဆကဆျခငးျပစမႈ။ (တ) လ၏ကယခႏၶာ၊ စတဓါတ၊ ရပခႏၶာကနးမာသနစြမးျခငး အေပၚတြင ဆး၀ါးစြာဥပါဒျဖစျခငး၊ ႀကးစြာဒကၡခစားရ

ျခငးမားျဖစေစရန တမငတကာျပလပသညအျခားေသာလမဆနသညျပစမႈမား။ ၂။ စာပဒ - ၁ ၏ ရညရြယခကအရ၊ “မညသညအရပသားလထအေပၚမဆတကခကျခငး” ဆသညမာ စာပဒ-၁ တြငေဖၚျပသညျပစမႈကအစးရ (သ ) အဖြ အစညး၏တကခကမႈျပရနေပၚလစအရ မညသညအရပသားလထေပၚတြငမဆႀကမဖနမားစြာကးလြနျခငးျဖစသည။


စစရာဇစစရာဇစစရာဇစစရာဇ၀၀၀၀တမႈမား။တမႈမား။တမႈမား။တမႈမား။

လသားခငးစာနာမႈဆငရာနငငတကာဥပေဒကခးေဖါကမႈျဖစေသာစစရာဇ၀တမႈမားတြင ကးလြနသတဥးခငးစက နငငတကာ

ဥပေဒေအာကတြင ျပစမႈအတြကတာ၀နချခငးခယေစသည။ စစရာဇ၀တမႈအားလးကတေနရာတညးတြငျပဌာနးေဖၚျပထားေသာ

စာတမးမရပါ။ ရာဇ၀တမႈစာရငးမားက လသားခငးစာနာမႈနငငတကာဥပေဒ၊ နငငတကာရာဇ၀တဥပေဒ-သေဘာတညမႈစာခပ

မား၊ နငငတကာထးတမးဥပေဒတ တြငေတြ နငပါသည။ ဂနဗါကြနဗငးရငး ၁၉၄၉ နင ထပတးပရတေကာ-၁ ၊ ၁၉၇၇ တ တြင

လညးစစရာဇ၀တမႈစာရငးမားပါသည။ အျပညျပညဆငရာ ရာဇ၀တ တရားရး-ေရာမခရးဥပေဒျပဌာနးခက - ၈၊ ယခင

ယဂစလားဗးယား ျပညေထာငစဆငရာ အျပညျပညဆငရာ ရာဇ၀တမႈခသမာဓရးဥပေဒျပဌာနးခက - ၂ နင ၃။

ရ၀မဒါနငငဆငရာ အျပညျပညဆငရာ ရာဇ၀တမႈခသမာဓရး ဥပေဒျပဌာနးခက - ၄ တ တြငလညးစစရာဇ၀တမႈ စာရငးမား

ပါ၀ငသည။ စစရာဇ၀တမႈမားကေဖၚျပေသာထစာတမးမားသညတခနငတခတထပတညးတညမႈမရၾကပါ။

အျပညျပညဆငရာအျပညျပညဆငရာအျပညျပညဆငရာအျပညျပညဆငရာ ရာဇရာဇရာဇရာဇ၀၀၀၀တတတတ တရားရးတရားရးတရားရးတရားရး----ေရာမခရးဥပေဒ။ေရာမခရးဥပေဒ။ေရာမခရးဥပေဒ။ေရာမခရးဥပေဒ။ ျပဌာနးခက ၈။

၁။ ဤတရားရးသည စစရာဇ၀တမႈမားနငပါတသက၍စရငပငခြငရေစရမည။ အထးသျဖငထျပစမႈမားက စမခက၊ ေပၚလစ၏ အစတအပငးအျဖစကးလြနျခငးေသာ၄ငး၊ အတငးအတာကယျပန စြာကးလြနမႈ၏အစတအပငးအေနျဖင၄ငးျပလပ ျခငးမားျဖစသည။ ၂။ ဤဥပေဒ၏ရညရြယခကအရ “စစရာဇ၀တမႈ” ဆသညမာ -

(က) ၁၂ ၾသဂတ ၁၉၄၉ ဂနဗါကြနဗငးရငးမား ကဆး၀ါးစြာခးေဖါကျခငး။ ၄ငးတ မာ သကဆငရာဂနဗါကြနဗငးရငးေအာက တြငအကာအကြယေပးထားေသာလပဂၢလမားနင ပငဆငမႈမားကထခကေစသည ေအာကပါမညသညလပရပမဆ ပါ၀ငသည။ က-၁။ စတထငတငးသတျဖတမႈ။ က-၂။ ညငးပနးနပစကျခငး၊ လမဆနစြာျပကငျခငး၊ ဇ၀ေဗဒစမးသပမႈမားအပါအ၀င။ က-၃။ ႀကးစြာဒကၡခစားရေအာငစတထငတငးျပကငျခငး၊ ကယခႏၶာနငကနးမာေရးကဆး၀ါးစြာထခကေစျခငး။ က-၄။ စစမကေရးရာလအပခကမဟတဘ၊ တရားမ စတထငတငး၊ သတပါးပငဆငမႈကႀကးစြာဖကဆးျခငး၊

သမးယသးစြျခငး။ က-၅။ ဥပေဒအကာအကြယရသ (သ ) စစသ ပနးမားက ရနသအငအားစတြငပါ၀ငထမးေဆာငရနတကတြနးျခငး။ က-၆။ ဥပေဒအကာအကြယရသ (သ ) စစသ ပနးမား၏ သငတငမတေသာ ပမနတရားစစေဆးမႈအခြငအေရးက

စတထငတငးရပသမးေစျခငး။ က-၇။ တရားမျပညနငဒဏခတျခငး၊ တရားမဖမးဆးခပေနာငျခငး။ က-၈။ ဓါးစာခမားဖမးဆးေခၚေဆာငျခငး။

(ခ) နငငတကာဥပေဒမေဘာငအတြငးမအတညျပထားေသာ နငငတကာလကနကကငပဋပကၡတြငအကး၀ငသည လကနာရနဥပေဒမား၊ ထးစမား ကဆး၀ါးစြာခးေဖါကျခငးျဖစသည ေအာကပါမညသညလပရပမဆပါ၀ငသည။

ခ-၁။ ရနျပတကခကျခငးတြငတကရကမပါ၀ငသည အရပသားလထမား၊ အရပသားလပဂၢလမားကတကခက ရနတမငတကာညႊနၾကားျခငး။

ခ-၂။ စစဘကဆငရာပစမတမဟတေသာ အရပသားမားနငပါတသကသညအရာမားကတကခကရနတမငတကာ ညႊနၾကားျခငး။


ခ-၃။ စစမကဆငရာနငငတကာဥပေဒမ အရပသားမား၊ ၄ငးတ နင ပါတသကရာမားက ေပးထားေသာ အကာအကြယကရရေနသည ကလသမဂၢပဋဥာဥအရေဆာငရြကေနေသာ လသားခငးစာနာမႈအကအည ေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈေစတမနအဖြ ၏ ၀နထမးမား၊ စခနးမား၊ အရာ၀တမား၊ ယဥမား စသညတ ကတကခကရနတမငတကာ ညႊနၾကားျခငး။

ခ-၄။ ျဖစနငသညစစေရးအသာစးရမႈအတငးအတာထကမားစြာဆး၀ါးေသာ ပကစးမႈမားျဖစသည အရပသားမား ၾကားညပျပး ေသေၾကရျခငး၊ ထခကဒဏရာရျခငး၊ ပငဆငမႈမားဆးရႈးျခငး၊ သဘာ၀ပါတ၀နးကငကေရရည၊ ကယျပန စြာ၊ ဆး၀ါးစြာပကစးေစျခငးတ ျဖစမညကသလကနင တမငတကာတကခကေစျခငး။

ခ-၅။ စစေရးပစမတမဟတေသာ၊ အကာအကြယကငးမေသာ ျမ ၊ ရြာ၊ လေနအမေခ၊ အေဆာကအဥးမားက မညသညနညးလမးျဖငျဖစေစ တကခကျခငး၊ ဗးကပစခတျခငး။

ခ-၆။ မမသေဘာဆႏၵျဖငလကနကခေသာ၊ အကာအကြယကငးမေနေသာ တကခကေရးသမားက သတျဖတျခငး၊ ဒဏရာအနာတရျဖစေစျခငး။

ခ-၇။ အပစအခတရပစရနအလျပျခငး၊ တဖကရနသ၏ယနေဖါငးတဆပမား၊ ကလသမဂၢတပ၏ယနေဖါငးတဆပမား၊ ဂနဗါကြနဗငးရငး၏ ထငရားေသာအမတအသားတဆပမားက မဖြယမရာအသးျပျခငးေၾကာငေသေၾကပကစးမႈ၊ လပဂၢလအားထခကနာကငေစမႈျဖစေစျခငး။

ခ-၈။ နယေျမသမးပကသအငအားစသည သမးပကရရေသာနယေျမအတြငးသ မမ၏အရပသားလထအားလး ေသာ၄ငး၊ အခ တ၀ကေသာ၄ငး ေျပာငးေရႊ ေနရာခထားျခငး၊ (သ ) သမးပကခနယေျမအတြငးမလေနသ အရပသားလထအားလး ေသာ၄ငး၊ အခ တ၀ကေသာ၄ငးက ေမာငးထတျခငး (သ ) နယေျမအတြငးေသာ၄ငး၊ နယေျမျပငပသ ေသာ၄ငးေျပာငးေရႊ ေစျခငး။

ခ-၉။ စစေရးပစမတမဟတေသာ ဘာသာေရး၊ ပညာေရး၊ အနပညာ၊ သပၸ၊ ပရဟတလပငနးဆငရာအေဆာကအဥး မား၊ သမငး၀ငအထမးအမတမား၊ ေဆးရမားနင ထခကနာဖားသလနာမားစေ၀းရာေနရာမားကတမငတကာ တကခကရနညႊနၾကားျခငး။

ခ-၁၀။ တဖကအငအားစ၏ၾသဇာချဖစသအားခႏၶာကယေရာကညငးပနးျခငး၊ ထသ၏အကးေကးဇးမပါ၊ ေဆးပညာ သြားဘကဆငရာ၊ ေဆးရတငကသျခငးတ တြငလအပခကလညးမဟတဘ၊ ထသအေပၚတြငျပလပေသာ မညသည ေဆးပညာဆငရာ သပၸဆငရာ စမးသပမႈမးကမဆ ေဆာငရြကသညမ ထသ /မားအား ေသေၾက ပကစးေစျခငး၊ ကနးမာေရးကဆး၀ါးစြာထခကေစျခငး။

ခ-၁၁။ ရနဘကနငင၊ ရနဘကစစတပ အဖြ ၀ငအား ေကာကကစေသာနညးလမးျဖငသတျဖတျခငး၊ ထခကဒဏရာ ရေစျခငး။ ခ-၁၂။ မညသ ကမမခၽြငးမခန၊ အားလးအျပတရငးရနေၾကျငာျခငး။ ခ-၁၃။ စစမကေရးရာလအပခကအရ မျဖစမေနေတာငးဆမႈေၾကာငမဟတဘ တဘကရနသ၏ ပငဆငမႈမားက သမးပကျခငး၊ ဖကဆးျခငး။ ခ-၁၄။ တဖကရနသနငငသားမား၏ ေဆာငရြကမႈမား၊ အခြငအေရးမားက တရားရးတြင တငသြငးခြငမရေၾကာငး၊ ဆငးငေၾကာငး၊ ရပသမးေၾကာငးေၾကျငာျခငး။ ခ-၁၅။ စးနငးေခမႈနးတကခက၍သမးပကျခငးပငျဖစေစကာမ၊ သမးပကရရေသာေနရာ၊ ျမ ရြာတ က လယကဖကဆးျခငး။ ခ-၁၆။ အဆပမား၊ အဆပလကနကမား အသးျပျခငး။ ခ-၁၇။ အဆပျဖစေသာ၊ မြမးၾကပေစေသာ ဓါတေငြ မား၊ အလားတ အရညမား၊ ပစၥညးမား၊ ကရယာမား အသးျပျခငး။ ခ-၁၈။ ခႏၶာကယအတြငးတြငအလြယတကကယျပန ပြငထြကေသာကညဆမား၊ ကညဖးကအပေသာအခြမာသည

တ၀ကတပကသာရေသာ၊ အစတစတထားေသာ ကညဆမားအသးျပျခငး။


ခ-၁၉။ ကယျပန ေသာထခကဒဏရာ၊ မျဖစသငေသာဒကၡခစားရမႈနင လသမေရြးထခကေစနငေသာ လကနကမား၊ ဒးကည-ကညဆမား၊ နညးလမး-ပစၥညးမားအား လကနကကငပဋပကၡဆငရာနငငတကာဥပေဒကခးေဖါက လက အသးျပရာတြင၊ ထလကနကမား၊ ဒးကည-ကညဆမား၊ နညးလမး-ပစၥညးမားသည ယခေဖၚျပေသာ ဥပေဒက ျပဌာနးခက - ၁၂၁ နင ၁၂၃ မားအရ ထပတးျပငဆငသညေနာကဆကတြပါ “အလးစတားမစ ပတပငျခငးမား” တြငပါ၀ငေနျခငး။

ခ-၂၀။ လ ဂဏသကၡာအေပၚတြင ေအာေကာလနေအာငၾကမးတမးရကစကေသာလပရပမားလပေဆာငျခငး၊ အထး သျဖငလြနစြာအရကရေစေသာ၊ သကၡာကေစေသာလပရပမား။

ခ-၂၁။ ေဖၚျပခက-ရ၊ စာပဒ-၁ (ဆ) ပါ မဒမး၊ လငေကးကၽြနျပျခငး၊ အတငးအၾကပျပညတနဆာလပေစျခငး၊ အတငးအၾကပကယ၀နယေစျခငး၊ အတငးအၾကပသငးကြပျခငး၊ (သ ) အလားတဆး၀ါးသည လငဆငရာအျခားေသာအၾကမးဖကမႈမားအား ဂနဗါကြနဗငးရငးမားကဆး၀ါးစြာခးေဖါကလကျပလပျခငး။ ခ-၂၂။ အရပသားမား၊ အျခားအကာအကြယရလစမားတညရေနမႈက အခြငေကာငးယကာ မမ၏စခနးေနရာ၊ စစတပ အငအားစေ၀းရာဧရယာမားက တကခကမႈမကငးလြတေစေအာငေဆာငရြကျခငး။ ခ-၂၃။ နငငတကာဥပေဒအရခထားေသာ ဂနဗါကြနဗငးရငးေအာကမထငရားေသာအမတအသားပါ အေဆာက အဥးမား၊ အရာ၀တမား၊ ေဆး၀ါး ကသေစာငေရာကရာစခနးမား၊ ေမာေတာယဥမား၊ ၀နထမးမားအေပၚတြင တမငတကာတကခကေစရနညႊနၾကားျခငး။ ခ-၂၄။ ငတမြတျခငးကစစလကနကအျဖစရညရြယခကရရကငသးျခငး၊ ဂနဗါကြနဗငးရငးအရ ေထာကပေသာ ကယဆယေရးအကအညမားကေနာကယကဟန တားရနစတထငတငးျပလပျခငးအပါအ၀င အရပသား လထ၏ အသကရငေရးအတြကမရမျဖစေသာ ေထာကပမႈမားကျဖတေတာကျခငးျဖင ငတမြတေစျခငး။ ခ-၂၅။ အသက (၁၅)နစေအာက လငယမားက အမးသားတပမေတာတြငအမႈထမးေစရန စေဆာငးျခငး၊ စာရငးသြငးျခငး၊ စစမကတကခကမႈတြငေရ ထြကပါ၀ငေစျခငး။

(ဂ) နငငတကာမဟတေသာလကနကကငပဋပကၡမားတြင ဂနဗါကြနဗငးရငး (၄) ရပ (၁၂ ၾသဂတ၊ ၁၉၄၉) ပါ ျပဌာနးခက-၃ ကဆး၀ါးစြာခးေဖါကမႈမားျဖစေသာ လကနကကငပဋပကၡတြငတကကြစြာမပါ၀ငသမား (လကနကချပးေသာ လကနကကငတပဖြ ၀ငမား၊ ထခကဒဏရာ-နာဖားမကနးမႈ၊ စစသ ပနးျဖစမႈ၊ အျခားအမႈကစၥ ေၾကာငပါ၀င တကခကျခငးမရေတာသမားအပါအ၀င) အေပၚတြငကးလြနေသာ ေအာကပါျပလပမႈမားပါ၀ငသည။

ဂ-၁။ လပဂၢလနင အသကစညးစမအေပၚတြငအၾကမးဖကမႈျပျခငး၊ အထးသျဖင လသတမႈအားလး၊ ခႏၶာကယေရာက ညငးပနးျခငး၊ နပစကညငးပနးျခငး၊ ရကစကစြာျပမျခငးမား။

ဂ-၂။ လ ဂဏသကၡာအေပၚတြင ေအာေကာလနေအာငၾကမးတမးရကစကေသာလပရပမားလပေဆာငျခငး၊ အထး သျဖငလြနစြာအရကရေစေသာ၊ သကၡာကေစေသာလပရပမား။

ဂ-၃။ ဓါးစာခမားဖမးဆးေခၚေဆာငျခငး။ ဂ-၄။ မရမျဖစဟအမားလကခထားၾကေသာ တရားေရးရာအခြငအေရးအာမခခကမားမပါဘ၊ ပမနဖြ စညးေခၚယေသာ

တရားခြင၏အဆးအျဖတမခယဘ ျပစဒဏခမတျခငး၊ ကြပမကေစျခငး။

(ဃ) စာပဒ-၂ (ဂ) သည နငငတကာမဟတေသာလကနကကငပဋပကၡမားနငသကဆငျပး နငငတြငးမတညျငမမႈမား၊ တငးမာမႈမားျဖစသည အဓကရဏးမား၊ က ကားက ကား-တကြတျပားစျဖစေသာအၾကမးဖကမႈ၊ (သ ) အျခား အလားတျဖစရပမားအကးမ၀ငပါ။

(င) တညဆနငငတကာဥပေဒမေဘာငအတြငးမ နငငတကာမဟတေသာလကနကကငပဋပကၡတြငအကး၀ငသည


ဥပေဒမား၊ ထးတမးစဥလာမားက ဆး၀ါးစြာခးေဖါကေသာ ေအာကပါမညသညလပရပမဆပါ၀ငသည။

င-၁။ ရနျပတကခကျခငးတြငတကရကမပါ၀ငသည အရပသားလထမား၊ အရပသားလပဂၢလမားကတကခက ရနတမငတကာညႊနၾကားျခငး။

င-၂။ နငငတကာဥပေဒအရခထားေသာ ဂနဗါကြနဗငးရငးေအာကမထငရားေသာအမတအသားပါ အေဆာက အဥးမား၊ အရာ၀တမား၊ ေဆး၀ါး ကသေစာငေရာကရာစခနးမား၊ ေမာေတာယဥမား၊ ၀နထမးမားအေပၚတြင တမငတကာတကခကေစရနညႊနၾကားျခငး။

င-၃။ စစမကဆငရာနငငတကာဥပေဒမ အရပသားမား၊ ၄ငးတ နင ပါတသကရာမားက ေပးထားေသာ အကာအကြယကရရေနသည ကလသမဂၢပဋဥာဥအရေဆာငရြကေနေသာ လသားခငးစာနာမႈအကအည ေပးျခငးနင ျငမးခမးေရးထနးသမးမႈေစတမနအဖြ ၏ ၀နထမးမား၊ စခနးမား၊ အရာ၀တမား၊ ယဥမား စသညတ ကတကခကရနတမငတကာ ညႊနၾကားျခငး။

င-၄။ စစေရးပစမတမဟတေသာ ဘာသာေရး၊ ပညာေရး၊ အနပညာ၊ သပၸ၊ ပရဟတလပငနးဆငရာအေဆာကအဥး မား၊ သမငး၀ငအထမးအမတမား၊ ေဆးရမားနင ထခကနာဖားသလနာမားစေ၀းရာေနရာမားကတမငတကာ တကခကရနညႊနၾကားျခငး။

င-၅။ စးနငးေခမႈနးတကခက၍သမးပကျခငးပငျဖစေစကာမ၊ သမးပကရရေသာေနရာ၊ ျမ ရြာတ က လယကဖကဆးျခငး။

င-၆။ ျပဌာနးခက-ရ၊ စာပဒ-၁ (ဆ) ပါ မဒမး၊ လငေကးကၽြနျပျခငး၊ အတငးအၾကပျပညတနဆာလပေစျခငး၊ အတငးအၾကပကယ၀နယေစျခငး၊ အတငးအၾကပသငးကြပျခငး၊ (သ ) အလားတဆး၀ါးသည လငဆငရာအျခားေသာအၾကမးဖကမႈမားအား ဂနဗါကြနဗငးရငး (၄) ရပပါ ျပဌာနးခက-၃၊ ကဆး၀ါးစြာ ခးေဖါကလကျပလပျခငး

င-၇။ အသက (၁၅)နစေအာက လငယမားက အမးသားတပမေတာတြငအမႈထမးေစရန စေဆာငးျခငး၊ စာရငးသြငးျခငး၊ စစမကတကခကမႈတြငေရ ထြကပါ၀ငေစျခငး။

င-၈။ အရပသားလထ၏လျခမႈနင စစမကေရးရာအေရးတႀကးလအပခကမားကေတာငးဆသညမအပ၊ ပဋပကၡနင ဆကစပေသာ အရပသားလထကေျပာငးေရႊ ေစရနအမန ထတေစခငးျခငး။

င-၉။ ရနဘကတကခကသအား ေကာကကစေသာနညးလမးျဖငသတျဖတျခငး၊ ထခကဒဏရာ ရေစျခငး။ င-၁၀။ မညသ ကမမခၽြငးမခန၊ အားလးအျပတရငးရနေၾကျငာျခငး။ င-၁၁။ တဖကအငအားစ၏ၾသဇာချဖစသအားခႏၶာကယေရာကညငးပနးျခငး၊ ထသ၏အကးေကးဇးမပါ၊ ေဆးပညာ

သြားဘကဆငရာ၊ ေဆးရတငကသျခငးတ တြငလအပခကလညးမဟတဘ၊ ထသအေပၚတြငျပလပေသာ မညသည ေဆးပညာဆငရာ သပၸဆငရာ စမးသပမႈမးကမဆ ေဆာငရြကျခငးမ ထသ /မားအား ေသေၾက ပကစးေစျခငး၊ ကနးမာေရးကဆး၀ါးစြာထခကေစျခငး

င-၁၂။ စစမကေရးရာလအပခကအရ မျဖစမေနေတာငးဆမႈေၾကာငမဟတဘ တဘကရနသ၏ ပငဆငမႈမားက သမးပကျခငး၊ ဖကဆးျခငး။

(စ) စာပဒ-၂ (င) သည နငငတကာမဟတေသာလကနကကငပဋပကၡမားနငသကဆငျပး နငငတြငးမတညျငမမႈမား၊

တငးမာမႈမားျဖစသည အဓကရဏးမား၊ က ကားက ကား-တကြတျပားစျဖစေသာအၾကမးဖကမႈ၊ (သ ) အျခား အလားတျဖစရပမားအကးမ၀ငပါ။ နငငတနငင၏နယေျမအတြငးတြင အစးရတပမားနင လကနကကငအဖြ အစညးမားၾကားရညၾကာေသာလကနကကငပဋပကၡျဖစပြားသညအေျခအေန၊ အဆပါလကနကကငအဖြ အစညး အခငးခငးျဖစပြားသညအေျခအေနမားတြငအကး၀ငပါသည။


လနညးစလလနညးစလလနညးစလလနညးစလမးငယမားအားဖယရငးျခငး။မးငယမားအားဖယရငးျခငး။မးငယမားအားဖယရငးျခငး။မးငယမားအားဖယရငးျခငး။

လနညးစလမးငယမားအားဖယရငးျခငးက နငငတကာဥပေဒတြင သးသန ျပစမႈတရပအျဖစဖြငဆထားျခငးမရပါ။ ယခင

ယဂစလားဗးယားျပညေထာငစတြငးစစပြမား၏ ေနာကခအေျခအေနတြင ကလသမဂၢကြမးကငသမားေကာမရငက အဓပၸါယ

ဖြငဆထားျခငးမာ -

ကလသမဂၢလျခေရးေကာငစဆးျဖတခကကလသမဂၢလျခေရးေကာငစဆးျဖတခကကလသမဂၢလျခေရးေကာငစဆးျဖတခကကလသမဂၢလျခေရးေကာငစဆးျဖတခက ၇၈၀၇၈၀၇၈၀၇၈၀ ((((၁၉၉၂၁၉၉၂၁၉၉၂၁၉၉၂) ) ) ) ကလကနာေဆာငရြကရနဖြကလကနာေဆာငရြကရနဖြကလကနာေဆာငရြကရနဖြကလကနာေဆာငရြကရနဖြ စညးေသာစညးေသာစညးေသာစညးေသာ ကြမးကငသမားေကာမရငကြမးကငသမားေကာမရငကြမးကငသမားေကာမရငကြမးကငသမားေကာမရင၏၏၏၏ ၾကားျဖတအစရငခစာ။ၾကားျဖတအစရငခစာ။ၾကားျဖတအစရငခစာ။ၾကားျဖတအစရငခစာ။

(စါအမတ) U.N.SCOR. U.N. Doc. S/25274 (26 January 1993), at 16

“အငအား(သ ) ျခမးေခာကမႈအသးျပလက အဆပါအစအဖြ ၀ငမားကေဒသဧရယာအတြငးမဖယရားျခငးျဖင ထေဒသဧရယာအား လမးစအရ တသားတညးျဖစေစရနေဆာငရြကျခငး” ကလသမဂၢလျခေရးေကာငစဆးျဖတခကကလသမဂၢလျခေရးေကာငစဆးျဖတခကကလသမဂၢလျခေရးေကာငစဆးျဖတခကကလသမဂၢလျခေရးေကာငစဆးျဖတခက ၇၈၀၇၈၀၇၈၀၇၈၀ ((((၁၉၉၂၁၉၉၂၁၉၉၂၁၉၉၂) ) ) ) ကလကနာေဆာငရြကရနဖြကလကနာေဆာငရြကရနဖြကလကနာေဆာငရြကရနဖြကလကနာေဆာငရြကရနဖြ စညးေသာစညးေသာစညးေသာစညးေသာ ကြမးကငသမားေကာမရငကြမးကငသမားေကာမရငကြမးကငသမားေကာမရငကြမးကငသမားေကာမရင၏၏၏၏

အျပးသတအစရငခစာ။အျပးသတအစရငခစာ။အျပးသတအစရငခစာ။အျပးသတအစရငခစာ။ (စါအမတ) U.N.SCOR. U.N. Doc. S/1994/674 (27 May 1994), Annex, at 3,33

“ တစတရာေသာပထ၀ေဒသမားမ လမးစ၀င၊ ဘာသာ၀င အရပသားလထမားက ဖယရားဖ အျခားေသာ လမးစ၀င၊ ဘာသာ၀ငအစအဖြ မားက အၾကမးဖကေသာ၊ ေၾကာကလန တနလႈပေစေသာနညးလမးမားက အသးျပရန ရညရြယခကရရ ခမတေသာေပၚလစ ”

ထ ကလသမဂၢကြမးကငသမားေကာမရငကပငဆသညမာ - အရပသားလထကဖယရားရနအသးျပေသာ

အတငးအၾကပလပရပမားတြင လသတျခငး၊ ညငးပနးနပစကျခငး၊ အေၾကာငးမဖမးဆးအကဥးခထားျခငး၊ တရားမ

ကြပမကျခငး၊ မဒမးနငလငကးလြနမႈမား၊ အရပသားမားအားျပငးထနစြာနာကငထခကေစမႈ၊ ေခာငခေခာငျခားရပကြကမား

တြငေနထငေစမႈ၊ အငအားသးဖယရားျခငး၊ ေျပာငးေရႊ ေစျခငး၊ ေမာငးနငထတျခငး၊ အရပသားမားနငေနထငရာေဒသမားက

စစျပတကခကျခငး၊ တကခကရနျခမးေခာကျခငး၊ အရပသားမားက “လသားဒငး”အျဖစအသးျပျခငး၊ ပငဆငမႈမားကဖကဆး

ျခငး၊ လယကယငငျခငး၊ ေဆးရမားကတကခကျခငး၊ ေဆး၀နထမးမားကတကခကျခငး၊ ၾကကေျခန /လျခမးန အမတအသားပါ

အေဆာကအဥးမားကတကခကျခငး … စသညတ ျဖစသည။

ကလသမဂၢကြမးကငသမားေကာမရငကထပမေဖၚျပသညမာ - ဤလပရပမားသည “ လသားမးႏြယအေပၚျပစမႈက းလြနျခငး

လညးမညေပသည။ စစရာဇ၀တမႈမားနငလညးဆကစပေနသည။ ထ ျပင လမးတနးသတျဖတမႈဆငရာကြနဗငးရငး၏

အဓပၸါယမေဘာငအတြငး မာလညးကေရာကေနသည။”


ကာကြယတားဆးျခငးဆသညမာအကာကြယတားဆးျခငးဆသညမာအကာကြယတားဆးျခငးဆသညမာအကာကြယတားဆးျခငးဆသညမာအခနမေဆာငရြကျခငးျဖစသည။ခနမေဆာငရြကျခငးျဖစသည။ခနမေဆာငရြကျခငးျဖစသည။ခနမေဆာငရြကျခငးျဖစသည။ တာတာတာတာ၀၀၀၀နခနငျခငးကတကနခနငျခငးကတကနခနငျခငးကတကနခနငျခငးကတက၀၀၀၀တနငအတတနငအတတနငအတတနငအတ ကၽြနပတကၽြနပတကၽြနပတကၽြနပတ သညအတတကသညအတတကသညအတတကသညအတတက ေၾကာကမကဖြယရာေၾကာကမကဖြယရာေၾကာကမကဖြယရာေၾကာကမကဖြယရာ နငငတကာျနငငတကာျနငငတကာျနငငတကာျပစမႈကးလြနျခငးပစမႈကးလြနျခငးပစမႈကးလြနျခငးပစမႈကးလြနျခငးမားမားမားမားကခစားခရေသာကခစားခရေသာကခစားခရေသာကခစားခရေသာ လသနးေပါငးမားစြာတလသနးေပါငးမားစြာတလသနးေပါငးမားစြာတလသနးေပါငးမားစြာတ အေပၚမာအေပၚမာအေပၚမာအေပၚမာ ေပးဆပဖေပးဆပဖေပးဆပဖေပးဆပဖ ရာရာရာရာတာတာတာတာ၀၀၀၀နနနနရေနၾက၏။ရေနၾက၏။ရေနၾက၏။ရေနၾက၏။ ထထထထ ျပငအနာဂါတတြငကယဆယနငမညျဖစေသာလျပငအနာဂါတတြငကယဆယနငမညျဖစေသာလျပငအနာဂါတတြငကယဆယနငမညျဖစေသာလျပငအနာဂါတတြငကယဆယနငမညျဖစေသာလ အသကမားအသကမားအသကမားအသကမား အတြကလညးတာအတြကလညးတာအတြကလညးတာအတြကလညးတာ၀၀၀၀နရေလသည။နရေလသည။နရေလသည။နရေလသည။ အေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပအေထြေထြအတြငးေရးမႈးခပ ဘနကမြနးဘနကမြနးဘနကမြနးဘနကမြနး


လမးတနးသတျဖတမႈဆငရာနင ကာကြယေပးရနတာ၀နရမႈဆငရာ ကလသမဂၢရး။

၈၆၆ ကလသမဂၢပလာဇာ၊ ဆြ - ၆၀၀

နယးေယာက၊ NY 10017 USA

ဖး - +1 917 367 2589

အးေမးလ - [email protected]

www.un.org/en/preventgenocide/adviser

(�� …. )

လမးတနးသတျဖတမႈဆငရာနင ကာကြယေပးရနတာ၀နရမႈဆငရာ ကလသမဂၢရး။

၈၆၆ ကလသမဂၢပလာဇာ၊ ဆြ - ၆၀၀

နယးေယာက၊ NY 10017 USA

ဖး - +1 917 367 2589

အးေမးလ - [email protected]

www.un.org/en/preventgenocide/adviser

ASIA PACIFIC CENTRE - RESPONSIBILITY TO PROTECT Burmese Translation Final.pdf ·...

Documents

Transcript of ASIA PACIFIC CENTRE - RESPONSIBILITY TO PROTECT Burmese Translation Final.pdf ·...