ရပရြာအေျချပအဖြ႕အစညးမားႏင အနဂအမားအတြက အစရငခစာေရးသားနညး သငတနးလကစြ

ရညရြယခက ရပရြာအေျချပအဖြ႕အစညးမားႏင ေဒသခအနဂအမားတြင လပကငေနၾကေသာ၀နထမးမား၏

အစရငခစာေရးသားျခငးစြမးရည တးတကေကာငးမြနေစရန

သငၾကားနညးစနစမား ၁။ ပးေပါငးပါ၀ငေဆာငရြကနညး ၂။ စြမးရညျမငတငျခငးနညး ၃။ အပစလကေဆာငရြကျခငးနညး

မာတကာ

အစရငခစာေရးသားျခငးသငတနး - သငတနးမစမ အကျဖတျခငး…………………………………………………………….2

အခနး (၁) - အျပနအလနမတဆကျခငး……………………………………………………………………………………………3

အခနး (၂) - ထေရာကသညစာေရးသားျခငးက ျဖစေစေသာအရာမား……………………………………………………….8

လကစြစာေစာင (၁) - လစဥအစရငခစာ နမနာ……………………………………………………………………………………9

အခနး (၃) - အစရငခစာေရးသားျခငးအဆင (၄) ဆင…………………………………………………………………………13

လကစြစာေစာင (၂) - နမနာ အခကအလကမား……………………………………………………………………………….17

လကစြစာေစာင (၃) - ဆနးစစေလလာျခငးအဆငအမးမး…………………………………………………………………..18

အခနး (၄) - ေကာငးမြနေသာဖြ႕စညးမႈႏင ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငး…………………………………………………..20

လကစြစာေစာင (၄) - ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငး…………………………………………………………………………….22

အခနး (၅) - ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခင စဥးစားျခငး……………………………………………………………..23

လကစြစာေစာင - ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငးနမနာမား……………………………………………29

လကစြစာေစာင (၅) - ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငး…………………………………………………..25

အခနး (၆) - အစရငခစာေရးသားျခငးပစ………………………………………………………………………………………….35

အခနး (၇) - ရငးလငးစြာေရးသားနညး…………………………………………………………………………………………….36

လကစြစာေစာင (၆) - ဘာသာစကား၏လပငနးေဆာငတာမား………………………………………………………………41

အခနး (၈) - အစရငခစာတေစာငေရးသားျခငး…………………………………………………………………………………..44

လကစြစာေစာင (၇) -ထေရာကေကာငးမြနေသာစာပဒမားကျဖစေစသညအရာမား…………………………………….47

အခနး (၉) - အစရငခစာတေစာင၏နမနာအျဖစ အငအာစ အစရငခစာပစက မတဆကျခငး…………………………48

လကစြစာေစာင (၈) - အငအာစ၏ ၃ လပတ လပငနးတးတကမႈအစရငခစာ…………………………………………….50

အစရငခစာေရးသားနညးသငတနး - သငတနးၿပးဆးၿပးေနာက အကျဖတျခငး………………………………………….51

ကမးကးအညႊနး………………………………………………………………………………………………………………………. 52

အစရငခစာေရးသားျခငးသငတနး သငတနးမစမ အကျဖတစမးသပျခငး

၁။ အစရငခစာတေစာငေရးသားရာတြင အေရးႀကးေသာအဆငမားက အဘယနညး။

၂။ ထေရာကေသာေရးသားမႈကျဖစေစသညအရာမားက အဘယနညး။ ၃။ အစရငခစာေရးသားရာတြင ရငးလငးေသာရညရြယခကရရန အဘယေၾကာင လအပသနညး။ ၄။ ေကာငးမြနေသာအစရငခစာတေစာငျဖစရန မညကသ႔စစဥ မညနညး။ ၅။ သင၏စတကးမားက မညသ႔စနစတကစစညးမညနညး။ ၆။ ဘာသာစကား၏လပငနးေဆာငတာမားက အဘယနညး။ ၇။ အစရငခစာေရးသားရာတြင သင၏ေရးသားဟနက အဘယေၾကာင အေရးႀကးပါ သနညး။ ၈။ စာဖတသအမးမးအတြက သငေလာေသာဘာသာစကားကသးစြရန အဘယေၾကာင အေရးႀကးပါ

သနညး။ ၉။ ေကာငးမြနေသာအစရငခစာတေစာင ဆသညမာ အဘယနညး။

၁၀။ အစရငခစာတေစာငတြငပါ၀ငရန အျခားဘယလသတငးအခကအလကမား က အေရးႀကးပါ သနညး။

အခနး (၁) - အျပနအလနမတဆကျခငး ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည - ၁။ အခငးခငးႏင သငတနးနညးျပမားႏငရငႏးမႈရရလာမာျဖစၿပး အစရငခစာေရးသားျခငးႏင ပတသကေသာ

၄ငးတ႔၏ အေတြ႕အႀကမားကလညး သရလာၾကပါမည။ ၂။ ဤအစရငခစာေရးသားျခငးသငတနးတြင ေဆြးေႏြးသြားမည အဓကေခါငးစဥမားက သရသြားမည။ ၃။ အျခားသငတနးသားမား၏ ေမာလငခကမားႏင စးရမမႈမားက သရရနအခြငအလမးရရမည။ အေထာကအကျပပစၥညးမား

အမညခတဆြကဒျပား၊ ေဘာလးအေသးတစလး၊ စာရြကဆဒအႀကး၊ ကပခြာစက သ႔မဟတ ေလးပငးတပငး အရြယ ညပထားေသာ A4 စက

အခန - ၂ နာရ ျပငဆငျခငး သငတနးကာလအတြငး သငတနးသားမားက အျခားသမား ၄ငးတ႔ကေခၚေစခငေသာအမညမားျဖင အမည ကဒျပားမားက ျပလပထားပါ။

လပငနးစဥမား ( သငတနးသားမား စတအား ႏးႀကားတကႀကြလာေစရန ျပလပျခငး) ၁။ သငတနးတတေရာကမႈစာရငးေရးသြငးျခငးႏင သငတနးမစတငမအကျဖတစမးသပေမးခြနးမားက ေျဖဆ မႈမၿပးေသးေသာသငတနးသားမားက ေစာငဆငးေနစဥအတြငး သငတနးနညးျပမားသည ဤေလကငခနးက စတင ႏငပါသည။ သငတနးသားမားက စက ၀ငးပစ ရပေစပ ါ။ ေဘာလးတလးက တဥးမ ေနာကတဥးသ႔ ပစေပးတနး ကစားနညး (ေခြးရးကစားနညး) တြင စက ၀ငးအလယတြငရေသာတဥးက ရေအာငဖမးရမညျဖစပါသည။ မဖမးႏင ပါက စက၀ငးအလယတြငဆကလကရပေနရမာျဖစပါသည။ ၂။ သငတနးသားမားအားလးေရာကရလာခနတြင ဤေလကငခနး၏ရညရြယခကက ရငးျပပါ။ ေဘာလး က ဖမးမေသာသသည ေအာကပါအတငး မတဆကေပးရမည။

• အမည • အဖြ႕အစညး၏အမည • အစရငခစာေရးသားျခငးႏငပတသကေသာ အေတြ႕အႀကမား

ထသ႔မတဆကေပးၿပးေနာက လကထတြငရေသာေဘာလးက စက ၀ငးထတြငရေသာ မမေ ကာငးစြာ မသသည အျခားသတဥးထ ပစေပးလကပါ။ သငတနးနညးျပအပါအ ၀င စက ၀ငးထတြငရေသာလအားလးက မတဆကၿပးသညေနာက ကစားနညးက အဆးသတလကပါ။ အပစမားဖြ႕ျခငး ၃။ သငတနးသားမားက ၄ငးတ႔ေမြးေန႔အတငး အစဥလကရပေစပါ။ ထ႔ေနာက သငတနးသား အေရ အတြကအေပၚမတညၿပး အပစ ၄ စ သ႔မဟတ ၅ စ ခြပါ။ ထအပစမားက နာမညအသးသးေပးရန ေျပာပါ။ ထေနာက အဖြ႕၀ငမား၏ နာမညမားက စကအရြယအစားအႀကးတခတြင ေရးခခငးပါ။ ၄။ သငတနးသားမားက ၄ငးတ႔ႏငကပလကရသမားႏင ၂ ဥးတတြဖြ႕ေစၿပး အစရငခစာေရးသားျခငးႏင ပတသကေသာ ၄ငးတ႔၏အားသာခကမားႏင အားနညးခကမားက ေျပာေစပါ။ ထေနာက အစရငခစာေရးသားရာ တြင သတ႔အေနျဖင တးတကေကာငးမြနေစရန ျ ပျပငရမညေနရာမားက ေျပာေစပါ။ သငတနးသားတစဥး စက ၄ငးတ႔၏ ေမာလငခကမားက စာရြကေပၚတြငေရးသားေစၿပး စကခပႀကးေပၚတြင ကပရနေျပာပါ။ ၅။ သငတနးနညးျပသည ေရးသားထားေသာ ေမာလငခကမားက ဖတၾကားျပပါ။ ထေနာက သငတနးတြင သငၾကားမည ေခါငးစဥမားႏင သငတနးရညရြယခကမားက ေအာကပါအတငး ရငးျပပါ။ ဤသငတနးၿပးဆးသြားၿပးေနာက သငတနးသားမားသည-

၁။ အစရငခစာေရးသားရနအတြက ၄ငးတ႔တြငရေသာ အခကအလကမားက ဆနးစစေလလာ ႏငစြမးရ လာမည။

၂။ အစရငခစာတေစာငက စနစတက ျပငဆငႏငလာမည။ ၃။ ဘာသာစကား၏ လပေဆာငခကအမးအမးက နားလညၿပး မညကသ႔ ထထေရာကေရာက

ေရးသားရ မညက နားလညလာပါမည။ ၄။ အစရငခစာ တေစာငက အႀကမးေရးသားၿပး တညးျဖတမႈမား လပႏငလာပါမည။

သငၾကားမညေခါငးစဥမား

အငအာစ၏ အစရငခစာ နမနာပစာ

အစရငခစာေရးသားျခငး

ထေရာကေသာေရးသားမႈကျဖစေစသညအရာမား အစရငခစာအမးအစားမား

အစရငခစာတေစာငေရးသားနညး

ဆနးစစေလလာျခငး အစအစဥေရးဆြျခငး မႀကမးေရးျခငး တညးျဖတျခငး

အခနး (၂) - ထေရာကသညစာေရးသားျခငးက ျဖစေစေသာအရာမား ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည - ၁။ အစရငခစာပစအမးမးက သရနားလညလာမည။ ၂။ ထေရာကေသာစာေရးသားမႈ၏ အေရးႀကးေသာက႑မားက နားလညလာမည။ အေထာကအကျပပစၥညးမား

စာရြကဆဒအႀကး၊ Marker အခန - ၂ နာရ

လပငနးစဥမား ၁။ ၄ငးတ႔ေရးသားရမည အစရငခစာအေၾကာငးစဥးစားႏငရန သငတနးသားမားက ေအာကပါေမးခြနးမားက ေမးပါ။ အပစတခခငးစသည ၄ငးတ႔၏အေတြ႕အႀကမားက မေ ၀ေဆြးေႏြးၾကၿပး အပစေခါငးေဆာငက ထအေတြ႕ အႀကမားက အပစကယစား တငျပပါ။ သငေရးသားရမည အစရငခစာအမးအမးက စာရငးခေရးပါ။

• စစေဆးအကျဖတျခငးအစရငခစာ • ေစာငၾကညေလလာအကျဖတျခငးအစရငခစာ • လပငနးတးတကမႈအစရငခစာ

• မညသ႔က မညသညအရာအတြက အႀကမေရမညမ အစရငခမညနညး။

အစရငခစာအမးအစား မညသက အစရငခ မညနညး

ရညရြယခက အႀကမအေရအတြက

၂။ သငတနးနညးျပသည လစဥအစရငခစာတြင သာမနအားျဖင ပါ၀ငရမည အခကအလကမားက နမနာျပ၍

ရငးျပပါ။1

၃။ ထေနာက ေအာကပါေမးခြနးမားက သငတနးသားမားအား အပစလကေဆြးေႏြးေစပါ။ အစရငခစာတေစာင က သငမညသ႔ေရးေလရသနညး။

• အစရငခစာေရးသားရာတြင ေခာေမြ႔လြယကမ ရပါသလား။ • စာအေရးအသားေကာငးရန အဘယေၾကာငအေရးႀကးပါသနညး။ • ထေရာကေသာေရးသားမႈက ျဖစေစေသာအရာမားက အဘယနညး။ • အျခားသမားေရးသားထားေသာ အစရငခစာမားက ဖတဖးပါသလား။ • ဖတဖးလင မညကသ႔ေသာ အစရငခစာမးက သငဖတခငပါသနညး။ အဘယေၾကာငနညး။

မနစ (၃၀) ခန႔ ေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားက ၄ငးတ႔ေဆြးေႏြးထားခကမားအား တတနးလးသ႔ တငျပ ေဆြးေႏြးရန ေျပာပါ။

1 The reporting skills and professional writing handbook, a practical guide for development professionals, 2nd edition, Feb 2008 an ELD publication

၄။ အပစအားလး တငျပေဆြးေႏြးၿပးသညအခါ သငတနးနညးျပက နမနာအစရငခစာတေစာင (ေနာကဆကတြ တြငၾကညပါ။) က ျဖန႔ေ၀ေပးၿပး ေအာကပါဇယားက သးပါ။ သငတနးသားမားအား ထအစရငခစာက ဆနးစစေလ လာေစပါ။

ေရးသားပရႈ႕ေထာင

ရညရြယခကရငးလငးမႈ

ေကာငးမြနသည ဖြ႕စညးမႈ

ရငးလငးမႈ၊ တေတာငးမႈႏင တကမႈ

ဘာသာစကားက သငေလာစြာသးစြႏငမႈ

ေခတမၿပး၊ ေပာေျပာငးသညေရးသားဟန

တကေသခာမႈ

ထေနာက အစရငခစာေရးသားပရႈ႕ေထာငအမးမးသည သတငးစကားအမးမးက စာဖတသထ သယေဆာငေပး ႏငေၾကာငး သငတနးသားမားက ရငးျပပါ။ ထေရာကေသာေရးသားမႈက ျဖစေစေသာအရာမား -

စာေရးသားျခငးသည သတငးစကားတခက ပ႔ေဆာငျခငးျဖစသည။

ေရးသားပရႈ႕ေထာင သတငးစကား ရညရြယခကရငးလငးမႈ • ကၽြႏပတ႔သည ရလာဒကအဓကထားသည။

• ကၽြႏပတ႔သည “လႊမးၿခၾကညျခငး” သေဘာက မကေျချပတ မခ ပါ။

ေကာငးမြနသည ဖြ႕စညးမႈ • ကၽြႏပတ႔၏အေတြးမား ႏင အလပမားက ထထေရာကေရာက စ စညးႏငသည။

• ကၽြႏပတ႔သည လပငနးမားက ဥးစားေပးအဆင သတမတသည။

• ကၽြႏပတ႔၏အေတြးအျမငမားအေပၚတြင ယၾကညမႈရသည။ ရငးလငးမႈ၊ တေတာငးမႈႏင တကမႈ • ကၽြႏပတ႔သည စြမးေဆာငရညရသည။

• ကၽြႏပတ႔သည အနညးဆးအရငးအျမစမားျဖင ရလာဒအမားဆးရ ရရန လပေဆာငသည။

ဘာသာစကားက သငေလာစြာ သးစြႏငမႈ

• ကၽြႏပတ႔သည လပငနးရပအားလးတြင ရငးလငးၿပး ဥးတညခက ရသည။

• ကၽြႏပတ႔သည ပညာရပေ၀ါဟာရမားထတြငသာ နစျမပေနသမား မဟတပါ။

• ကၽြႏပတ႔သည ရငးလငးျမငသာမႈႏင နားလညသေဘာေပါကမႈက ရာေဖြေနသမားျဖစသည။

ေခတမၿပး၊ ေပာေျပာငးသည ေရးသားဟန

• ကၽြႏပတ႔သည ယၾကညမႈရသည။ • ကၽြႏပတ႔သည ခညးကပရလြယကသမားျဖစသည။

တကေသခာမႈ • ကၽြႏပတ႔သည တကေသခာမႈ ရသည။ • ကၽြႏပတ႔သည အေသးစတအခကအလကမားက ဂရစကသည။

လကစြစာေစာင (၁) - လစဥအစရငခစာ နမနာ

ေရးသားပရႈ႕ေထာင သတငးစကား ရညရြယခကရငးလငးမႈ • ကၽြႏပတ႔သည ရလာဒကအဓကထားသည။

• ကၽြႏပတ႔သည “လႊမးၿခၾကညျခငး” သေဘာက မကေျချပတ မခ ပါ။

ေကာငးမြနသည ဖြ႕စညးမႈ • ကၽြႏပတ႔၏အေတြးမား ႏင အလပမားက ထထေရာကေရာက စ စညးႏငသည။

• ကၽြႏပတ႔သည လပငနးမားက ဥးစားေပးအဆင သတမတသည။ • ကၽြႏပတ႔၏အေတြးအျမငမားအေပၚတြင ယၾကညမႈရသည။

ရငးလငးမႈ၊ တေတာငးမႈႏင တကမႈ • ကၽြႏပတ႔သည စြမးေဆာငရညရသည။ • ကၽြႏပတ႔သည အနညးဆးအရငးအျမစမားျဖင ရလာဒအမားဆးရ

ရရန လပေဆာငသည။ ဘာသာစကားက သငေလာစြာ သးစြႏငမႈ

• ကၽြႏပတ႔သည လပငနးရပအားလးတြင ရငးလငးၿပး ဥးတညခက ရသည။

• ကၽြႏပတ႔သည ပညာရပေ၀ါဟာရမားထတြငသာ နစျမပေနသမား မဟတပါ။

• ကၽြႏပတ႔သည ရငးလငးျမငသာမႈႏင နားလညသေဘာေပါကမႈက ရာေဖြေနသမားျဖစသည။

ေခတမၿပး၊ ေပာေျပာငးသည ေရးသားဟန

• ကၽြႏပတ႔သည ယၾကညမႈရသည။ • ကၽြႏပတ႔သည ခညးကပရလြယကသမားျဖစသည။

တကေသခာမႈ • ကၽြႏပတ႔သည တကေသခာမႈ ရသည။ • ကၽြႏပတ႔သည အေသးစတအခကအလကမားက ဂရစကသည။

အခနး (၃) - အစရငခစာေရးသားျခငးအဆင (၄) ဆင ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည - ၁။ အစရငခစာေရးသားျခငးတြင အဆင (၄) ဆငက နားလညသေဘာေပါကလာမည။ ၂။ ဆနးစစေ၀ဖနမႈအဆငမားက နားလညသေဘာေပါကလာမည။ အေထာကအကျပပစၥညးမား

နမနာ အခကအလကမား၊ စာရြကဆဒအႀကး၊ Marker အခန - ၄၅ - ၆၀ မနစ

ဆနးစစေ၀ဖနျခငး

အစအစဥေရးဆြျခငး

မၾကမးေရးျခငး

တညးျဖတျခငး

• မညသညသတငးအခကအလကမား သငမာရသနညး။

• ထသတငးအခကအလကမားက မညသ႔ တငျပမညနညး။

• စေဆာငးပါ၊ ေရြးထတပါ။

• SPR ဆနးစစေ၀ဖနျခငး။ • အစရငခစာ ပစ ရသလား။ • မညသညအရာမား မညသညေနရာတြင

အစအစဥအတငးလပေဆာငပါ။

ရညရြယခကမား - ရငးလငးမႈရသလား။ အခကအလကမားက စစညးပ ေကာငးမြနသလား။ တငျပပအယအဆက ေခာေမာရ႕လား။ သငေလာသည စကားအသးအႏႈနးႏင ေရးသားဟနရရ႕လား။

လပငနးစဥမား ၁။ အစရငခစာေရးသားျခငး အဆင (၄) ဆင ျဖစေသာ ဆနးစစေ၀ဖနျခငး၊ အစအစဥေရးဆြျခငး၊ မႀကမးေရး သားျခငးႏင တညးျဖတျခငး တ႔က သငတနးနညးျပက အကဥးမရငးျပပါ။ Steps:

၂။ သငတနးသားအားလး ေကာငးစြာသေသာအစရငခစာေခါငးစဥက သငတနးနညးျပက စဥးစာရန လအပပါ သည။ ဥပမာ ခငးမငၿမ ႕က ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားမားဘ၀ ကသ႔ ေခါငးစဥမးျဖစပါသည။ သငတနးသားမားက ေခါငးစဥခြအမးမးက ေရြးခယႏငပါသည။ ဥပမာ ကနးမာေရး၊ အလပအကငအခြငအလမး၊ လေနမႈအေျခအေန၊ ခငးမငသ႔ေရာကရလာပ၊ ဘ၀လၿခမႈမရပ စသျဖင ေရြးႏငပါသည။

ဆနးစစေ၀ဖနျခငး

အစအစဥေရးဆြျခငး

မၾကမးေရးျခငး

တညးျဖတျခငး

• မညသညသတငးအခကအလကမား သငမာရသနညး။

• ထသတငးအခကအလကမားက မညသ႔ တငျပမညနညး။

• စေဆာငးပါ၊ ေရြးထတပါ။

• SPR ဆနးစစေ၀ဖနျခငး။ • အစရငခစာ ပစ ရသလား။ • မညသညအရာမား မညသညေနရာတြင

အစအစဥအတငးလပေဆာငပါ။

ရညရြယခကမား - ရငးလငးမႈရသလား။ အခကအလကမားက စစညးပ ေကာငးမြနသလား။ တငျပပအယအဆက ေခာေမာရ႕လား။ သငေလာသည စကားအသးအႏႈနးႏင ေရးသားဟနရရ႕လား။

၃။ ၄ငးတ႔တြငရေသာ သတငးအခကအလကမားက ေအာကတြငေဖာျပထားသညအဆငမားအတငး ေရးသား ရန သငတနးသားမားက ရငးျပပါ။

• အဆင (၁) - သတငးအခကအလကအားလးက ဖတပါ။ မမတြငရရထားေသာ သ႔မဟတ စေဆာငးထားေသာ သတငးအခကအလကအားလးက ဖတပါ။

• အဆင (၂) - ကြငးဆကမားခတတြယပါ။ အယအဆတခ သ႔မဟတ သကေသအေထာကအထားတခက အေထာကအပေပးမည သတငး အခကအလကမားက စစညးထားပါ။

• အဆင (၃) - ပသ႑ာန၊ ဖြ႕စညးမႈ ႏင ဆကႏြယမႈတ႔က ထတေဖာပါ။ စဖြ႕ထားေသာ သတငးအခကအလကအစမားက ကးေၾကာငးဆေလာစြာ စနစတက အစအစဥခပါ။

၄။ ရရထားသည သတငးအခကအလကမားက အမးအစားခြျခားစစညးၿပးေနာက ေနာကအဆငသည “အစ အစဥေရးဆြျခငး” အဆငျဖစေၾကာငး သငတနးသားမားက ေျပာျပပါ။ မတခက။ ။ “အစအစဥေရးဆြျခငး” ေခါငးစဥေအာကတြင ပါ ၀ငမညအဆငမားက သငတနးနညးျပ က ေရးခ ၿပး သငတနးသားမားက ရငးျပႏငပါသည။

“အစအစဥေရးဆြျခငး” ေခါငးစဥေအာကတြင ပထမဥးဆးမတဆကေပးရမညအဆငမာ SPR ဆနးစစေ၀ ဖနျခငးျဖစပါသည။ SPR သည - အေၾကာငးအရာ - မညသညအေၾကာငးအရာက ေရးသားရန သငျပငဆငေနသနညး။ ထအေၾကာငးအရာ ႏငပတသကၿပး ရငးလငးမႈရပါရ႕လား။ ရညရြယခက - မညသည အစရငခစာမး သငေရးေနသနညး။

(လစဥအစရငခစာ၊ ၃လ တႀကမအစရငခစာ၊ ခရးစဥ /စမကနးလပငနးထ သြားေရာကသညအစရငခစာ၊ လပငနးတးတကမႈ အစရငခစာ၊ စစေဆးအကျဖတမႈအစရငခစာ၊ ေစာငၾကညေလလာအကျ ဖတမႈအစရင ခစာ စသျဖင) အဘယေၾကာင ဤအစရငခစာက သငေရးသားရသနညး။ အစရငခစာဖတသမား • အစရငခစာဖတသႏင သင မညသ႔ ဆကႏြယမႈရသနညး။ • သငေရးသားေနေသာ အေၾကာငးအရာက ဖတမညသက မညမနားလညကြမး၀င သနညး။ • အစရငခစာဖတသ သေသာအရာက အဘယနညး။ • အစရငခစာဖတသ မသေသာအရာက အဘယနညး။ • အစရငခစာဖတသ သရနလအပေသာအရာက အဘယနညး။ • အစရငခစာဖတသ သရရန အေရးအႀကးဆးေသာအရာက အဘယနညး။

သတ႔ေရးသားမည အစရငခစားအတြက SPR ဆနးစစေ၀ဖနျခငးက ၅ မနစ ၁၀ မနစ ျပလပရန သငတနးသားမား က ေျပာပါ။

သငတနးသားမား ၄ငးတ႔ျပလပထားသည SPR မားက တတနးလးသ႔ မေ၀ေဆြးေႏြးရန ေျပာပါ။ ထေနာက သငခနး စာက ေအာကပါအတငးေျပာ၍ အဆးသပပါ။

သငတ႔သည - • လပငနးအေတြ႕အႀကရၾကသမားျဖစသည။ • ရပရြာႏငဆကသြယလပကငေနသမားျဖစသည။ • အခကအလကမားက စေဆာငးၿပး ဆနးစစေ၀ဖန သမားျဖစသည။ • အစရငခစာဖတသမားထက ပ၍သေသာ ကၽြမးကငသမားျဖစသည။

သင၏သးသပခက ႏင အျမငသေဘာထားမားသည အေရးႀကးသည။

SPR

အေၾကာငးအရာ

ရညရြယခက

ရငးလငးမႈ

အေၾကာငးၾကားျခငး ဆကႏြယမႈ

လပငနးအသစဖနတး

တနဖး

အဓကေဆြးေႏြးခက

လပငနးအမးအစား

နညးလမး

တနဖး

အစရငခစာဖတသ

အသပညာ

အဆင ဆြေဆာငျခငး

ဥးစားေပးမႈ

လကစြစာေစာင (၂) - နမနာ အခကအလကမား

သတငးအခကအလကအားလးက ဖတပါ။ မမအလပစားပြေပၚရ ရရၿပးသားအခကအလကမားႏင ထငးအစးရ၀နႀကးဌာနမားႏင အနဂအ၀နထမးမားက ေတြ႕ ဆေမးျမနးမႈမားအေပၚအေျခခၿပး ေအာကပါအခကအလကမားက ေကာကယႏငပါသည။ အသက ၁၅ ႏစ ႏင ၂၅ ႏစအၾကားရ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမား ၁၀၀ ဥးေရအနကမ - ၄၉ ရာခငႏႈနးသည အမးသမးမားျဖစသည။ ၅၁ ရာခငႏႈနးသည အမးသားမားျဖစသည။ ၃၃ ရာခငႏႈနးသည ေကးရြာမားတြင ေနထငၾကသည။ ၆၇ ရာခငႏႈနးသည ၿမ႕မားတြင ေနထငၾကသည။ ၈၀ ရာခငႏႈနးသည HIV ေရာဂါပးအပါအ၀င လငဆကဆမႈမတဆငကးဆကႏငေသာေရာဂါမားႏင မသား

စစမကနးနညးစနစမားက မသၾကပါ။ ၅၆ ရာခငႏႈနးသည ပမနအလပအကင ရၾကပါသည။ အမးသား ၇၉ ရာခငႏႈနးႏင အမးသမး ၆၁ ရာခငႏႈနးသည ေဆာကလပေရးအလပသမားမား ျဖစပါသည။ ၄၀ ရာခငႏႈနးသည ေရႊ႕ေျပာငးလပကငၾကရေသာ (ရာသအလကအလပမားႏင ေဆာကလပေရးလပငနး)

မသားစမားျဖစပါသည။ ၄၀ ရာခငႏႈနးသည ျမနမာဘာသာစကား သ႔မဟတ ရမးဘာသာစကား တခခက ေရးတတဖတတတသည။

သ႔ေသာ ၂၃ ရာခငႏႈနးသညသာ မလတနးပညာ ၿပးဆးထားၾကသည။ လဥးေရစစေပါငး၏ ၃၂ ရာခငႏႈနးသည လငယမားျဖစၾကၿပး အသက ၁၅ႏစမ ၂၅ႏစ အၾကား ရၾကသည။ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားလဥးေရ စစေပါငး ၃ သနးေကာရသည။ လဥးေရ ၄၃ ရာခငႏႈနးသည အလပသမားကဒျပားမားရၿပး ထ႔ထက ၇ ရာခငႏႈနးသည လငယမားျဖစပါသည။ ႏစစဥႏစတငး ကေလး ၃၀၀၀ ခန႔ ေမြးဖြားသည။ လငယ ၉ ရာခငႏႈနးသည ထငး သ႔မဟတ အဂၤလပဘာသာစကားက ေလလာေနပါသည။ ၄ငးတ႔အထက ၃၀ ရာခငႏႈနးသည တေန႔က ၁၀ နာရ အလပလပၾကရပါသည။ ၅၃ ရာခငႏႈနးသည အနမဆးလစာထက ေလာနညးၿပး ရရၾကပါသည။ ေမြးဖြားခေသာ ကေလး ၉၀ ရာခငႏႈနးသည ေမြးစာရငးမရၾကပါ။ လဥးေရ၏ ၇၈ ရာခငႏႈနးသည ထငးေဆးရမားသ႔ သြားေရာကၾကျခငးမရပါ။ ႏစစဥႏစတငး လပငနးခြငအတြငးျဖစေစ၊ လမးမေပၚတြငျဖစေစ ထခကဒဏရရျခငး သ႔မဟတ ေသးဆး သည

ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားဥးေရ ၅ ရာခငႏႈနး ရပါသည။ ၄ငးတ႔အထက ၃ ရာခငႏႈနးသည အသက ၂၅ ႏစေအာကလငယမား ျဖစပါသည။

လငယအမးသမး ၄၀ ရာခငႏႈနး၏ ေသဆးမႈသည ကယ၀နေဆာငျခငးႏငဆကႏြယသည။ ၅၈ ရာခငႏႈနးသည လငလပငနးအမးမးတြင ပါ၀ငပတသကေနသည။ လငယ ၆၅ ရာခငႏႈနးသည ပေကာငးေသာအလပအကငရရရန ကၽြမးကငမႈအသစမားက ေလလာၾကပါသည။ အသက ၁၅ ႏင ၂၀ ႏစအၾကား ေယာကၤားေလးထက ၂ဆမားေသာ မနးကေလးမားသည လကနကးျခငးခၾက

ရသည။ လငယ ၁၀၀၀ ခန႔သည လမးေပၚမာအပ လမးေပၚမာ အလပလပၾကရသည။ ေယာကၤားေလး ၇၀ ရာခငႏႈနးသည ေနစဥအရကေသာကၾကပါသည။ ႏစစဥ အမးသမး ၅၀၀၀ မ ၇၀၀၀ သည လကနကးျခငးခၾကရသည။ အမေထာငသည ၂၀ ရာခငႏႈနးသည အသက ၁၆ ႏစေအာကျဖစသည။ ၃ ရာခငႏႈနးသည ေထာငကေနသည။ လငယ ၈၀ ရာခငႏႈနးေကာသည ေနထငမေကာငးျဖစသညအခါ ထငးေဆးရမားသ႔ မသြားၾကပါ။ အမးသမးငယ ၂၀ ရာခငႏႈနးသည မလခငပ ကယ၀နေဆာငခၾကရသည။

လကစြစာေစာင (၃) - ဆနးစစေလလာျခငးအဆငအမးမး

• အဆင (၁) - သတငးအခကအလကအားလးက ဖတပါ။

မမတြငရရထားေသာ သ႔မဟတ စေဆာငးထားေသာ သတငးအခကအလကအားလးက ဖတပါ။ • အဆင (၂) - ကြငးဆကမားခတတြယပါ။

အယအဆတခက အေထာကအပေပးမည သတငးအခက အလကမားက စစညးထားပါ။ • အဆင (၃) - ပသ႑ာန၊ ဖြ႕စညးမႈ ႏင ဆကႏြယမႈတ႔က ထတေဖာပါ။

စဖြ႕ထားေသာ သတငးအခကအလကအစမားက ကးေၾကာငးဆေလာစြာ စနစတက အစအစဥခပါ။ SPR ဆနးစစေ၀ဖနျခငး

အေၾကာငးအရာ - မညသညအေၾကာငးအရာက ေရးသားရန သငျပငဆငေနသနညး။ ထအေၾကာငးအရာ ႏငပတသကၿပး ရငးလငးမႈရပါရ႕လား။

ဆနးစစေ၀ဖနျခငး

အစအစဥေရးဆြျခငး

မၾကမးေရးျခငး

တညးျဖတျခငး

• မညသညသတငးအခကအလကမား သငမာရသနညး။

• ထသတငးအခကအလကမားက မညသ႔ တငျပမညနညး။

• စေဆာငးပါ၊ ေရြးထတပါ။

• SPR ဆနးစစေ၀ဖနျခငး။ • အစရငခစာ ပစ ရသလား။ • မညသညအရာမား မညသညေနရာတြင

အစအစဥအတငးလပေဆာငပါ။

ရညရြယခကမား - ရငးလငးမႈရသလား။ အခကအလကမားက စစညးပ ေကာငးမြနသလား။ တငျပပအယအဆက ေခာေမာရ႕လား။ သငေလာသည စကားအသးအႏႈနးႏင ေရးသားဟနရရ႕လား။

ရညရြယခက - မညသည အစရငခစာမး သငေရးေနသနညး။ (လစဥအစရငခစာ၊ ၃လ တႀကမအစရငခစာ၊ ခရးစဥ /စမကနးလပငနးထ သြားေရာကသညအစရငခစာ၊ လပငနးတးတကမႈ အစရငခစာ၊ စစေဆးအကျဖတမႈအစရငခစာ၊ ေစာငၾကညေလလာအကျဖတမႈအစရင ခစာ စသျဖင) အဘယေၾကာင ဤအစရငခစာက သငေရးသားရသနညး။ အစရငခစာဖတသမား • အစရငခစာဖတသႏင သင မညသ႔ ဆကႏြယမႈရသနညး။ • သငေရးသားေနေသာ အေၾကာငးအရာက ဖတမညသက မညမနားလညသနညး။ • အစရငခစာဖတသ သေသာအရာက အဘယနညး။ • အစရငခစာဖတသ မသေသာအရာက အဘယနညး။ • အစရငခစာဖတသ သရနလအပေသာအရာက အဘယနညး။ • အစရငခစာဖတသ သရရန အေရးအႀကးဆးေသာအရာက အဘယနညး။

သငတ႔သည -

• လပငနးအေတြ႕အႀကရၾကသမားျဖစသည။ • ရပရြာႏငဆကသြယလပကငေနသမားျဖစသည။ • အခကအလကမားက စေဆာငးၿပး ဆနးစစေ၀ဖန သမားျဖစသည။ • အစရငခစာဖတသမားထက ပ၍သေသာ ကၽြမးကငသမားျဖစသည။

သင၏ နဂးခပပႏင အျမငသေဘာထားမားသည အေရးႀကးသည။

SPR

အေၾကာငးအရာ

ရညရြယခက

ရငးလငးမႈ

အေၾကာငးၾကားျခငး ဆကႏြယမႈ

လပငနးအသစဖနတး

တနဖး

အဓကေဆြးေႏြးခက

လပငနးအမးအစား

နညးလမး

တနဖး

အစရငခစာဖတသ

အသပညာ

အဆင ဆြေဆာငျခငး

ဥးစားေပးမႈ

အခနး (၄) - ေကာငးမြနေသာဖြ႕စညးမႈႏင ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငး ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည -

၁။ အစရငခစာေရးသားမႈ ျပငဆငရာတြင သတ၏ အေတြးေခၚ အႀကဥဏမား ကေနရာခထားျခငး လာႏငမည။၂။ ရရထားေသာ သတငးအခကအလကမားက စနစတက ဖြ႕စညးခတတြတတလာမည။

အေထာကအကျပပစၥညးမား စာရြကဆဒအႀကး၊ Marker

အခန - ၃ နာရ

လပငနးစဥမား ၁။ “အေတြးေခၚ အႀကဥဏမား ကေနရာခထားျခငး ” အေၾကာငး ရငးျပျခငးျဖင ဤသငခနးစာက စတငပါ။ ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငးသည အဓကအယအဆ သ႔မဟတ စကားရပတခက ၀နးရထားၿပး အယအဆ မား ႏင စကားလးမားက အသးျပထားေသာ ပကားခပတချဖစပါသည။ ထပကားခပမားက အသးျပၿပး -

• စတကးအႀကညဏမားက ညဏဖြငစဥးစားထတေဖာျခငး • အယအဆမားက မကစျဖင ျမငသာေစရနလပေဆာငျခငး • ကၽြႏပတ႔၏ အေတြးမားက ဖြ႕စညးႏငျခငး • ကၽြႏပတ႔၏စတကးမားက အမးအစားခြျခငးျခငးတ႔ ျပလပႏငပါသည။

သငတနးနညးျပအတြက မတစ • အေတြးေခၚ အႀကဥ ဏမား ကေနရာခထားျခငးသည အလယတြင အ ဓကပကားခပ သ႔မဟတ

စကားလးတခရၿပး ေဘးတဖတ တခကျဖားထြကေနေသာ အကငးအခကမားႏင မညမညာ အမးမးဆကသြယေနသည။ ထကားခပသည ဆးျဖတခကခရနမဟတေသာ ညဏဖြငစဥးစားမႈ နညးလမးတခက အားေပးျခငးျဖစပါသည။ ထကသ႔ေ တြးေခၚ တညေဆာကေနစဥအေတာအတြငး သငသည

စတကးအႀကညဏမားက ညဏဖြငစဥးစားထတ ေဖာျခငး

အယအဆမားက မကစျဖင ျမငသာေစရန လပေဆာငျခငး

အေတြးမားက ဖြ႕စညးႏငျခငး

စတကးမားက အမးအစား ခြျခငးျခငးတ

ယတေဗဒကျခငး မၾကျခငးအေပၚ စးရမးစရာမလပါ။ သင၏ အေတြးမားက မကစျဖငျမငသာေစရန တခႏငတခဆကစပပေဖာျခငးမသာ ျဖစပါသည။

• ပမနအားျဖင ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငးကားခပတြင ပမား၊ စကားလးမား ႏင မဥးေၾကာငးမား ပါ၀င သည။ ထက သ႔ ေတြးေခၚမႈကားခပက တညေဆာကေနစဥအတြငး လမးရးလမးေဟာ ငးအတငး ဆနးစစေ ၀ဖနမႈ လပရန မလပါ။ သတငးအခကအလကမားက စစညးရာတြင ကၽြႏပတ႔၏ ဆဌမအာရက သးပါ။

၂။ သငတနးနညးျပသည ေတြးေခၚမႈတညေဆာကရာတြင အဓကစကားလး သ႔မဟတ ထစကားလးႏင ဆကစပေနေသာ ဥးေဏာကထ ျဖတကန၀ငလာေသာ စကားလးတခချဖင စတငႏငပါသည။ ဥပမာ “အမမက” “လြတလပမႈ” “သဘာ၀” စသည အဓကစကားလး အခ႕ ျဖစပါသည။ ၃။ ထေနာက သငတနးသားမားက တဥးလင သတ႔ေခါငးထတြငေပၚလာေသာ စကားလးတလးစေရးရနေျပာ ပါ။ ထ စကားလးမားကအေျခခၿပး သငတနးနညးျပသည ၄ငးတ႔က အဓပါယ၊ စတကးအႀကညဏ၊ အယအဆ၊ ခစားခက စသျဖင အမးအစားမားခြထတေပးရန လပအပပါသည။

လကစြစာေစာင (၄) - ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငး

လပငနးစဥမား ကၽြႏပတ႔သည ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငးပကားခပမားက အသးျပၿပး -

• စတကးအႀကမားက ညဏဖြငစဥးစားထတေဖာျခငး • အယအဆမားမားက မကစျဖင ျမငသာေစရနလပေဆာငျခငး • ကၽြႏပတ႔၏ အေတြးမားက ဖြ႕စညးႏငျခငး • ကၽြႏပတ႔၏စတကးမားက အမးအစားခြျခငးျခငးတ႔ ျပလပႏငပါသည။

• ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငးသည အလယတြင အဓကပကားခပ သ႔မဟတ စကားလးတခရၿပး ေဘး တဖတ တခကျဖားထြကေနေသာ အကငးအခကမားႏင မညမညာ အမးမးဆကသြယေနသည။ ထကား ခပသည ဆးျဖတခကခရနမဟတေသာ ညဏဖြငစဥးစားမႈ နညးလမးတခက အားေပးျခငးျဖစပါသည။ ထကသ႔ေတြးေခၚ တညေဆာကေနစဥအေတာအတြငး သငသည ရပတ ေဗဒကျခငး မၾကျခငးအေပၚ စးရမးစရာမလပါ။ သင၏ အေတြးမားက မကစျဖငျမငသာေစရန တခႏငတခဆကစပပေဖာျခငးမသာ ျဖစပါသည။

• ပမနအားျဖင ေတြးေခၚမႈတညေဆာကျခငးကားခပတြင ပမား၊ စကားလးမား ႏင မဥးေၾကာငးမား ပါ ၀င သည။ ထကသ႔ ေတြးေခၚမႈကားခပက တညေဆာကေနစဥအတြငး လမးရးလမးေဟာငးအတငး ဆနးစစ ေ၀ဖနမႈ လပရန မလပါ။ သတငးအခကအလကမားက စစညးရာတြင ကၽြႏပတ႔၏ ဆဌမအာရက သးပါ။

စတကးအႀကညဏမားကညဏဖြငစဥးစား ထတေဖာျခငး

အယအဆမားက မကစျဖင ျမငသာေစရန လပေဆာငျခငး

အေတြးမားက ဖြ႕စညးႏငျခငး

စတကးမားက အမးအစား ခြျခငးျခငးတ

အခနး (၅) - ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခင စဥးစားျခငး ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည -

၁။ ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငျခငးဟ၍ ဆငျခငမႈႏစမးႏစစားက နားလညသြားမည။ ၂။ ထဆငျခငမႈႏစမးက အသးျပၿပး အစရငခစာမားက ေရးသားတတလာမည။ ၃။ စတကးအႀကညဏမားက ထထေရာကေရာက စစညးတတလာျခငးျဖင အစရငခစာဖတသႏင

ဆကသြယနားလညမႈရလာမည။ အေထာကအကျပပစၥညးမား

“ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငျခငး” ႏငပတသကေသာ နမနာမား အခန - ၁ နာရ ၃၀ မနစ လပငနးစဥမား ၁။ ေန႔စဥသးနမနာတခကေပးၿပး ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငျခငး၏အဓပ ၸgယကရငးျပျခငးျဖင သင ခနးစာက စတငပါ။ ဥပမာ - (သေတသနေတြ႕ရခကမားက သငက မေ၀ခငသည။)

ခငးမငၿမ႕တြငေနထငၾကေသာ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမားအမားစသည အနမဆးလစာထက နညးပါးၿပး ရရၾကပါသည။

လြနခသညလက သငသည ခငးမငၿမ႕ရ ေရႊ႕ေျပာငးအလပသမား အမးအမးက ေတြ႕ဆၿပး အခက အလကမား ေကာကယခသည။ တခ႕အလပသမားမားသည ေဆာကလပေရး၊ ပကအလပ၊ စကရႏင အမတြငးမ အလပမားက လပၾကပါသည။ တခ႕သည ေတာငယာမားတြင လပၾက ပါသည။ ၉၀ ရာခငႏႈနးေသာ အလပသမားမားသည အနမဆးလစာထက နညးပါးၿပး ရရၾကပါသည။ (ထတယဆငျခငျခငး)

သင၏အဖြ႕အစညးတြင ေထာကပေငြရရရန ေလာကထားၾကေသာသမားက သငက အေၾကာငး ျပနၾကား ေနရပါသည။

ဤစတ၀ငစားစရာေကာငးေသာ အဆျပလႊာက ေရးသားခေသာ သင၏အခနႏင ႀကးပမးအား ထတမႈတ႔အတြက အလြနေကးဇးတငပါသည။ သင၏စမကနးသည အလြနစတ ၀ငစားစရာေကာငးပၿပး ေဒသတြငးက ဥးတညသတမတထားေသာလထအတြကလညး အလြနတနဖးရပါသည။ သ႔ေပမယ ကၽြႏပ တ႔၏ဘ႑ေရးအကန႔အသတႏင စသတမတခကမားအရ သင၏စမကနးက အေထာကအပမေပးႏငပါ။ အကယ၍ ကၽြႏပတ႔တြင ဘ႑ေငြအလအေလာကရၿပး သငစမကနးေဒသအားလးက ေထာကပႏငပါက သင၏စမကနးက ေထာကပမညမာ အေသအခာျဖစပါသည။

ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငး

• ေယဘယ မ တကမႈဆသ႔ (ထတယဆငျခင)

နဂခပျဖငစတငလင ထတယဆငျခင စဥးစားျခငးျဖစပါသည။ • တကမႈဆ မ ေယဘယဆသ႔ (ၿခယဆငျခင)

သကေသအခကအလကမားႏင စတငၿပး စာပဒသည သးသပခကနဂးျဖင အဆးသတထား လင ၿခယဆငျခင စဥးစားျခငး ျဖစပါသည။

၂။ ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငျခငး စာပဒနမနာမားက သငတနးသားတဥးခငးဆသ႔ ျဖန႔ေ ၀ေပးပါ။ ထစာပဒမားကဖတၿပး ထတယဆငျခငျခငးလား၊ ၿခယဆငျခငျခငးလားဆသညက ၄ငးတ႔အခငးခငး ေဆြးေႏြးေစ ပါ။ ထေနာက သငတနးနညးျပသည မညသညအရာသည ထတယဆငျခငျခငး၊ မညသညအရာသည ၿခယ ဆငျခငျခငး ျဖစသနညးဟ သငတနးသားမားက ကပမးေမးျမနးႏငပါသည။

တတနးလးႏငေဆြးေႏြးျခငး

၃။ ထေနာက မညသညအေျခအေနတြင ထတယဆငျခငျခငးနညးသည ထေရာက မႈရသနညး အဘယ ေၾကာငနညး ဆသညက သငတနးသားမားကေမးပါ။ ထနညးအတ ၿခယဆငျခငျခငး၏ထေရာကပႏင အဘယ ေၾကာငထေရာကသနညးက လညး ေမးပါ။ သငတနးသားမားေဆြးေႏြးၿပးေနာက ေအာကပါအတငး ေဆြးေႏြးတငျပ ပါ။

သငတနးနညးျပအတြက မတစ ထတယဆငျခင စဥးစားျခငး ( DEDUCTIVE Reasoning) သးသပခကနဂးျဖင စတငပါ။ ေခါငးစဥကေဖာျပသည ၀ါကကေျပာပါ၊ ထေနာက အဓကအခကက တငျပပါ။ ေနာကဆးတြင အေထာကအပေပးေသာ အေသးစတအခကအလကမားက ေပးပါ။

• ပရမစေျပာငးျပနပစကအသးျပၿပး သးသပခကနဂး မသည သပၸၸနညးက ေ ဆြးေႏြးမႈဆသ႔ ေျပာငးျပန ဥးတညသြားမည။

• ကၽြႏပတ႔သည သးသပခကနဂးမားက ပထမဆးေပးမည ျဖစပါသည။ ထေနာက အခကအလကမားက ေဖာျပပါမည။ ေနာကဆးတြင သးသပခကကပပးေပးသညး အေထာကအထားမား၊ အခကအလကမားႏင နမနာမားက ေပးပါမည။

• ပရမစက ေျပာငးျပနဥးတညသြားျခငးျဖစပါသည။ ပရမစ၏မတညေသာအဆငတငးက ေ တြးေခၚမႈေလခါး ထစမားဟတ တခါတရ ေခၚဆၾကပါသည။ ပရမစ၏ထပဆးပငးသည ေယဘယအေတြးေခၚအယအဆမား ျဖစပါသည။ ေအာကေျခပငးသည တကေသာအခကအလကမားျဖစပါသည။

အဓကအခက အလကမား

သးသပခကကပပး ေပးသည အေထာကအထားမား၊ အခကအလကမားႏင နမနာမား

သးသပခကနဂး

မညသညအခနတြင ပရမစေျပာငးျပနပစက အသးျပသငသနညး

• ထတယဆငျခငျခငးသည သင၏တာ ၀နသာျဖစပါသည။ ကၽြမးကငေသာအစရငခစာေရးသားမႈတြင ေရးသသည ဖတ သ ထကပ၍သနားလညၿပး ပညာရငတဥးျဖစပါသည။ သတငးအခကအလက မားက စေဆာငးျခငးႏင ေလ လာဆနးစစမႈမား ျပလပျခငးသညလညး စာေရးဆရာပငျဖစပါသည။

ထတယဆငျခငနညးသည - • စစမးစစေဆးရန • နားလညသေဘာေပါကရန • ဖြငဆရငးျပရန • ရငးလငးတငျပရန…ျဖစပါသည။

ထတယဆငျခငနညးသည အစရငခစာဖတသအတြက လပငနးအေကာငအထညေဖာရန ဆးျဖတရာတြင အေထာကအက ျဖစေစပါသည။ အစရငခစာက ဖတသက သတငးအခကအလကမားျဖင အခနကနခေန ရျခငးမ သကသာသြားေစမည။ ေနာကဆကတြအေနျဖင သငေရးသားထားသည အစရငခစာ၏အဓ ပ ါယ ႏင ထးျခငးခကက နားလညသေဘာေပါကရနသာ အာရစကႏငပါသည။

• ထတယဆငျခငနညးသည ပ၍ဆြေဆာငမႈရသည။ • သင၏သးသပခကမားက ေနာကဆးတြင ေဖာျပသညထက ပထမဆးတြင ေဖာျပမညဆလင ၄ငးအခက

အေပၚ အစရငခစာဖတသက သေဘာတညရန ပ၍ျဖစႏငပါသည။ • အစရငခစာဖတသသည အစရငခစာတခလးက ဖတခငမ ဖတပါလမမည။ • ထတယဆငျခငနညးသည အစရငခစာဖတသ၏အာရစကမႈက ရရရနလပါသည။ • ထတယဆငျခငနညးက သင၏ေဆြးေႏြးတငျပခကက စာဖတသကေဆာငရြကေစရန အေထာကအက

ျဖစေစပါသည။ • ထတယဆငျခငနညးက ေလးစားမႈက ရရေစပါသည။

ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငး ( INDUCTIVE Reasoning) • ကၽြႏပတ႔သည အယအဆမားက ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငးျဖင တငျပသညအခါ တကေသာ နမနာမား၊

အယအဆမားႏင အေထာကအထားမားက ေပးသည။ ထအခကအလကမားအေပၚအေျခခၿပး နဂးပငး တြင ကၽြႏပတ႔၏သးသပခကမားက တငျပျခငးျဖစပါသည။

• အစဥအလာအားျဖင ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငး နညးလမးသည ပရမစပစဆငျခငမႈက ေအာကမအထကသ႔ ဥးတညလမးေၾကာငးျဖင ေဆြးေႏြးခကကတညေဆာကျခငး ျဖစပါသည။

သးသပခကနဂး

အဓကအခက အလကမား

သးသပခကကပပး ေပးသညအေထာက အထားမား၊ အခကအလကမားႏင နမနာမား

ၿခယဆငျခငစဥးစာျခငးက မညသညအခနတြင အသးျပမညနညး။

• သတငးဆး “တကရက” ဆနလြနးျခငးသည တခ႕ေနရာမားတြင ေ ကာငးမြနေသာအယအဆ မဟတ၍ အေျခအေန အရပရပက စာရငးျပစရန အေစာပငးက ေျပာဆခပါသည။ သတငးဆးမားကေပးသညအခါ တကရကကလြနးျခငး သ႔မဟတ ေျ ဗာငကလြနျခငးမျဖစရန ၿခယ ဆငျခငနညးက ကညပါသည။

• အငအားခငး မမသ

တခါတရ အစရငခစာဖတသမားသည အလြနတကရကကေသာ ေရးသားမႈမားက ဖတရသညအခါ ေဒါသ ထြကတတပါသည။ ဤသ႔ျဖစရျခငးသည အစရငခစာေရးသားသ သငအေပၚတြင သးသပမႈအားနညးျခငး မဟတပါ။ တခ႕အစရငခစာသမားသည တမထးျခားသမားျဖစတတပါသည။ အထး သျဖင သတ႔သည သတ႔ကယက ကၽြမးကငသမား သ႔မဟတ အာဏာႀကးႀကးမားမားရသမားဟ ယဆသညအခါ တကရက ဆနျခငးသည တခါတရ သတ႔က ေဒါသထြကေစတတပါသည။

၄။ ေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားက သတ႔ေရးသားမည အစရငခစာအတြက သငေလာသညနညးလမး က အပစအတြငး စဥးစားရန သငတနးနညးျပက ေျပာပါ။ စဥးစားခန (၁၅ မနစ) ႏင တငျပခန (၅ မနစ) ေပးပါ။

• မညသညနညးလမးသည သင၏အစရငခစာအတြက အသငေလာဆးျဖစသညက စဥးစားရနလပါ သည။

• ထေနာက ထနညးလမးက အဘယေၾကာငသးရေၾကာငး ရငးျပေစပါ။ • အေတြးပကားခပက အသးျပၿပး သင၏အစရငခစာအတြက ျပငဆငပါ။

လကစြစာေစာင - ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငး နမနာမား ၂၀၀၂ ခႏစက ခရငတခတြင စာဖတတတေသာ အမးသမးဥးေရသည ၉ ရာခငႏႈနး ရသည။ ထရာခငႏႈနးသည ထ စဥက အမးသားအဆင ခန႔မနးေျခ ၁၄ ရာခငႏႈနးႏင တငးတာလင နမေနပါသည။ လကရအေျခအေနတြင ထကနး ကဏနးသည ၁၉ ရာခငႏႈနး ျဖစပါသည။ ယငးသည အမးသမးစာတတေျမာကႏႈနးသည ၂၀၀၂ႏစႏင ႏႈငးယဥလင ၂ ဆ တးတကလာသည သေဘာျဖစပါသည။ ကေလးေသႏႈနးသည လြနခသည ၆ ႏစ ၈.၄ ရာခငႏႈနးႏင ႏႈငးယဥလင ယခအခါ ၆.၁ ရာခငႏႈနးရသညဟ သေတ သနေတြ႕ရခကက ေဖာျပပါသည။ ၂၅ ရာခငႏႈနး ေလာကသြားျခငး ျဖစပါသည။ ထခရငရ ကေလးေသဆးႏႈနးသည ထႏငငတြင အျမငဆးထတြငပါ၀ငသည။ ယခအခါ အမးသားအဆငျ ဖစေသာ ၇.၄ ရာခငႏႈနး ေအာကေရာကရေန သည။ (est. ၂၀၀၆) အမးသမးစာတတေျမာကႏႈနးသည ၂၀၀၂ ခႏစကတညးက ၂ ဆခန႔ သသသာသာ တးတကခပါသည။ လကရတြင အမးသမးစာတတေျမာကႏႈနးသည ၁၉ ရာခငႏႈနး ရသည။ ၂၀၀၂ ခႏစက ထခရငတြင စာဖတတတေသာ အမး သမးဥးေရသည ၉ ရာခငႏႈနး ရပါသည။ ထစဥက အမးသားအဆင ခန႔မနးေျခ ၁၄ ရာခငႏႈနးႏင တငးတာလင နမေနပါသည။ ထခရငအတြငး ကေလးေသႏႈနးသည ယခအခါ အမးသားအဆင ပမးမႏႈနးထက ေအာကေရာက ေနသညဟ သေတသနေတြ႕ရခကက ေဖာျပပါသည။ ကေလးေသႏႈနးသည လြနခသည ၆ ႏစႏင ႏႈငးယဥလင ၂၅ ရာခငႏႈနး ကဆငးခပါသည။ တခနက ထခရငရကေလးေသဆးႏႈနး ပမးမ ၈.၄ ရာခငႏႈနးသည အမးသားအဆင ျဖစေသာ ၇.၄ ရာခငႏႈနးႏင ႏႈငးယဥလင တႏ ငငလးတြင အျမငမာဆးျဖစေနၿပး ယခအခါတြင ၆.၁ ရာခငႏႈနးသာ ရေတာသည။ (est. ၂၀၀၆) နေပါႏငငတြင ကေလးဥးေရ ၂.၅ ရာခငႏႈနးအတြက မလတနးေကာငးေပါငး ၂၃၈၈၅ ေကာငး ရပါသည။ ထအေရ အတြက၏ ၆၀ ရာခငႏႈနးသည ၿမ႕ျပေဒသမားတြင တညရၿပး ၉၃ ရာခငႏႈနးေသာ ကေလးမားသည ေကးလက ေဒသတြင ေနထငၾကပါသည။ ယငးသည အထးသျဖင ေကးလကေဒသတြင ကေလးမား၏ ပညာေရး လကလမးမ မႈသည အလြနအကန႔အသတႏင ျဖစေနပါသည။ ထကသ႔ အေျခအေနတြငရေနေသာလညး အားတတစရာေကာငး သညအခကမာ ၇၀ ရာခငႏႈနးေသာ ကေလးမားသည ေကာငးအပႏၾကပါသည။ သ႔ရာတြင ေယာကၤားေလး ၇၉ ရာခငႏႈနးသည မလတနးပညာေရးက စတငသငယႏငေသာလညး မနးကေလးဥးေရမာ ၆၁ ရာခငႏႈနးသာ ရေနပါ သည။ ၄ငးအခကသည မနးကေလးမားက ေယာကၤားေလးမားထက ပညာတတေျမာကမႈ ပ၍နညးပါႏင ၿပး ကား/မ ကြာျခားမႈလကၡဏာပင ျဖစပါသည။ နဂးခပအေနျဖင သးသပရလင ကေလးမား၏ပညာေရးအေျခအေန အားနညး သညက ေတြ႕ရပါသည။ ၿခ၍ေျပာရလင နေပါႏငင၏ ကေလးမားအတြက မလတနးပညာေရးအေျခအေနသည အားနညးလကရပါသည။ ပညာေရးလကလမးမမႈသည အကန႔အသတႏင ရေနၿပး ေကာငးအပႏႈနးသည ကးေကာငးဆေလာမႈရေသာလညး မနးကေလးမားအေပၚ ကား /မခြျခားမႈသည ကယကယျပန႔ျပန႔ ရေနပါသည။ စာသငေကာငးအေရအတြကႏင တညရရာအရပေဒသမားက ပညာေရးလကလမးမမႈ အကန႔အသတျဖစေနသညက ျပသေနပါသည။ ကေလး ၁၅၀ လင မလတနးေကာငး တေကာငး ဆသည အခးအစားကၾကညလင ေကာငးအေရအတြက လေလာက မႈမရပါ။ (မလတနးအရြယ ကေလး ၂.၅ သနးအတြက ေကာငးေပါငး ၂၃၈၈၅ ေကာငး ျဖစပါသည။ ) ထ႔အျပင ေကာငး အမားစသည ၿမ႕ျပေဒသတြင အမားဆးတညရၿပး ကေလးအမားစေနထငေသာေနရာႏင ေ၀းကြာလသည။ ေကာငး အားလး၏ ၃ ပ ၂ ပနးပါး (၆၀ ရာခငႏႈနး) သည ၿမ႕ျပေဒသတြငတညရေနစဥ ကေလးအမားစ (၉၃ ရာခငႏႈနး)သည ေ၀းလေသာေဒသမားတြင ေနထငၾကပါသည။ ထအေျခအေနမာေ တာငမ ေကာငးအပႏႏႈနးသည အေတာေလး

ျမငမာပါသည။ ပညာေရးလကလမးမမႈ အကန႔အသတႏငရေနေသာျငားလညး ကေလး ၇၀ ရာခငႏႈနးသည မလ တနးပညာေရးတြင ေကာငးအပႏၾကပါသည။ သ႔ရာတြင ကေလး ၃ ပ ၁ ပ သည မလတနးပညာေရးက သငယႏင ျခငး မရေသးပါ။ သ႔ရာတြင မနးကေလးမား၏ပညာေရးတြင ကား/မခြျခားမႈက ကယကယျပန႔ျပန႔ ေတြ႕ရရပါသည။ ေကာငးပညာေရး အခြငအလမးက မနးကေလးမားက ပ၍နညးပါးစြာ ရရေနၾကၿပး ၇၉ ရာခငႏႈနးရေသာ ေယာကၤားေလးဥးေရႏင ႏႈငး ယဥလင မနးကေလးဥးေရသည ၆၁ ရာခငႏႈနးသာ ရပါသည။

လကကမးစာေစာင (၅) - ထတယဆငျခငျခငးႏင ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငး

• ေယဘယ မ တကမႈဆသ႔ (ထတယဆငျခင)

နဂခပျဖငစတငလင ထတယဆငျခင စဥးစားျခငးျဖစပါသည။ • တကမႈဆ မ ေယဘယဆသ႔ (ၿခယဆငျခင)

သကေသအခကအလကမားႏင စတငၿပး စာပဒသည သးသပခကနဂးျဖင အဆးသတထား လင ၿခယဆငျခင စဥးစားျခငး ျဖစပါသည။

ထတယဆငျခင စဥးစားျခငး (DEDUCTIVE Reasoning)

အဓကအခက အလကမား

သးသပခကကပပး ေပးသည အေထာကအထားမား၊ အခကအလကမားႏင နမနာမား

သးသပခကနဂး

• ပရမစေျပာငးျပနပစကအသးျပၿပး သးသပခကနဂးမသည သပÜ နညးက ေ ဆြးေႏြးမႈဆသ႔ ေျပာငးျပန ဥးတညသြားမည။

• ကၽြႏပတသည သးသပခကနဂးမားက ပထမဆးေပးမည ျဖစပါသည။ ထေနာက အခကအလကမားက ေဖာျပပါမည။ ေနာကဆးတြင သးသပခကကပပးေပးသညး အေထာကအထားမား၊ အခကအလကမားႏင နမနာမားက ေပးပါမည။

• ပရမစက ေျပာငးျပနဥးတညသြားျခငးျဖစပါသည။ ပရမစ၏မတညေသာအဆငတငးက ေတြးေခၚမႈေလခါး ထစမားဟတ တခါတရ ေခၚဆၾကပါသည။ ပရမစ၏ထပဆးပငးသည ေယဘယအေတြးေခၚအယအဆမား ျဖစပါသည။ ေအာကေျခပငးသည တကေသာအခကအလကမားျဖစပါသည။

မညသညအခနတြင ပရမစေျပာငးျပနပစက အသးျပသငသနညး

• ထတယဆငျခငျခငးသည သင၏တာ ၀နသာျဖစပါသည။ ကၽြမးကငေသာအစရငခစာေရးသားမႈတြင ေရးသသည ဖတသ ထကပ၍သနားလညၿပး ပညာရငတဥးျဖစပါသည။ သတငးအခကအလကမားက စေဆာငးျခငးႏင ေလ လာဆနးစစမႈမား ျပလပျခငးသညလညး စာေရးဆရာပငျဖစပါသည။

ထတယဆငျခငနညးသည - • စစမးစစေဆးရန • နားလညသေဘာေပါကရန • ဖြငဆရငးျပရန • ရငးလငးတငျပရန…ျဖစပါသည။ • ထတယဆငျခငနညးသည အစရငခစာဖတသအတြက လပငနးအေကာငအထညေဖာရန ဆးျဖတရာတြင

အေထာကအက ျဖစေစပါသည။ အစရငခစာက ဖတသက သတငးအခကအလကမားျဖင အခနကနခေန ရျခငးမ သကသာသြားေစမည။ ေနာကဆကတြအေနျဖင သငေရးသားထားသည အစရငခစာ၏အဓပÜါယ ႏင ထးျခငးခကက နားလညသေဘာေပါကရနသာ အာရစကႏငပါသည။

• ထတယဆငျခငနညးသည ပ၍ဆြေဆာငမႈရသည။ • သင၏သးသပခကမားက ေနာကဆးတြင ေဖာျပသညထက ပထမဆးတြင ေဖာျပမညဆလင ၄ငးအခက

အေပၚ အစရငခစာဖတသက သေဘာတညရန ပ၍ျဖစႏငပါသည။ • အစရငခစာဖတသသည အစရငခစာတခလးက ဖတခငမ ဖတပါလမမည။ • ထတယဆငျခငနညးသည အစရငခစာဖတသ၏အာရစကမႈက ရရရနလပါသည။ • ထတယဆငျခငနညးက သင၏ေဆြးေႏြးတငျပခကက စာဖတသကေဆာငရြကေစရန အေထာကအက

ျဖစေစပါသည။ • ထတယဆငျခငနညးက ေလးစားမႈက ရရေစပါသည။

ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငး (INDUCTIVE Reasoning)

• ကၽြႏပတ႔သည အယအဆမားက ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငးျဖင တငျပသညအခါ တကေသာ နမနာမား၊ အယအဆမားႏင အေထာကအထားမားက ေပးသည။ ထအခကအလကမားအေပၚအေျခခၿပး နဂးပငး တြင ကၽြႏပတ႔၏သးသပခကမားက တငျပျခငးျဖစပါသည။

• အစဥအလာအားျဖင ၿခယဆငျခငစဥးစားျခငး နညးလမးသည ပရမစပစဆငျခငမႈက ေအာကမအထကသ႔ ဥးတညလမးေၾကာငးျဖင ေဆြးေႏြးခကကတညေဆာကျခငး ျဖစပါသည။

• •

•

ၿခယဆငျခငစဥးစာျခငးက မညသညအခနတြင အသးျပမညနညး။ • သတငးဆး

“တကရက” ဆနလြနးျခငးသည တခ႕ေနရာမားတြင ေ ကာငးမြနေသာအယအဆ မဟတ၍ အေျခအေန အရပရပက စာရငးျပစရန အေစာပငးက ေျပာဆခပါသည။ သတငးဆးမားကေပးသညအခါ တကရကကလြနးျခငး သ႔မဟတ ေျဗာငကလြနျခငးမျဖစရန ၿခယ ဆငျခငနညးက ကညပါသည။

သးသပခကနဂး

အဓကအခက အလကမား

သးသပခကကပပး ေပးသညအေထာက အထားမား၊ အခကအလကမားႏင နမနာမား

• အေ၀းက အငအားႀကးသ

တခါတရ အစရငခစာဖတသမားသည အလြနတကရကကေသာ ေရးသားမႈမားက ဖတရသညအခါ ေဒါသ ထြကတတပါသည။ ဤသ႔ျဖစရျခငးသည အစရငခစာေရးသားသ သငအေပၚတြင သးသပမႈအားနညးျခငး မဟတပါ။ တခ႕အစရငခစာသမားသည တမထးျခားသမားျဖစတတပါသည။ အထးသျဖင သတ႔သည သတ႔ကယက ကၽြမးကငသမား သ႔မဟတ အာဏာႀကးႀကးမားမားရသမားဟ ယဆသညအခါ တကရက ဆနျခငးသည တခါတရ သတ႔က ေဒါသထြကေစတတပါသည။

အခနး (၆) - အစရငခစာေရးသားျခငးပစ ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည အစရငခစာေရးသားျခငး ပစက မနကနေသာ ပစျဖင ေရးသားျခငးက နားလညသေဘာေပါကလာပါလမမည။ အေထာကအကျပပစၥညးမား

အစရငခစာတေစာငတြင ပါ၀ငေသာ မတညသညေခါငးစဥမား ၄စ သ႔မဟတ ၅စ၊ စကဆဒႀကး၊ ေကာ သ႔မ

ဟတ တတ အခန - ၄၅ မနစ ႀကတငျပငဆငျခငး သငတနးသားအပစအေရအတြကအေပၚမတညၿပး ေအာကတြငေဖာျပထားေသာ အစရငခစာတေစာငတြင ပါ၀ငမည မတညေသာေခါငးစဥ အစလကက ျပငဆငထားရန လအပပါသည။

လပငနးစဥမား အပစလကလပငနး ၁။ အစရငခစာတေစာငတြငပါ၀ငမည မတညေသာေခါငးစဥမား တစဆက အပစတစဆသ႔ ျဖန႔ေ၀ေပးပါ။ အစ ရငခစာ ေရးသားသညအခါ ထေခါငးစဥမားက အစဥအလကထားသေရးသားရန သငတနးသားမားက ေျပာပါ (၁၀ - ၁၅ မနစ)။ စကစာရြကဆဒအႀကးေပၚတြင ထေခါငးစဥမားက အစဥအလကကပၿပး အျခားအပစမားႏင မေ ၀ ေဆြးေႏြးရန သငတနးသားမားကေျပာပါ။ ၂။ အပစတစခငးဆ၏လပေဆာငခကမားၿပးဆးသညအခါ အပစမားက အျခားအပစကအစဥလက စစဥထား ေသာ ေခါငးစဥမားက ေလလာေစပါ။ ထေနာက သငတနးနညးျပက ၄ငးစစဥထားေသာ ေခါငးစဥမားက ျပသပါ။

• မကႏာဖးစာမကႏာ

• မာတကာ

• အစရငခစာအကဥးခပ

• နဒါနးပငး • အစရငခစာ စာကယပငး • နဂးပငး • အႀကျပခကမား • ေနာကဆကတြမား

အခနး (၇) - ရငးလငးစြာေရးသားနညး ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည အစရငခစာတေစာငက ရငးလငးစြာေရးသား နညးက နားလညသေဘာေပါကလာ ပါလမမည။ အေထာကအကျပပစၥညးမား

ေလကငခနးလပသည စာရြက

အခန - ၂ နာရ ၂၀ မနစ

ေရြးခယစရာ - သငတနးဆရာသည ဘာသာစကားက အထးျပလပါက ေအာ ကပါ အေႀကာငးအရာသည အသး၀ငသည။ လပငနးစဥမား ဘာသာစကား၏လပငနးေဆာငတာမား ၁။ “အစရငခစာေရးသားျခငးသည ဘာသာစကားကအသးျပၿပး အစရငခစာဖတသႏင ဆကသြယျခငးဟ အဓ ပၸါယရပါသည” ဟ သငတနးသားမားက ရငးျပျခငးျဖင သငတနးနညးျပက ဤသငခနးစာက စတငပါ။ တတနးလးႏငေဆြးေႏြးျခငး ၂။ “ဘာသာစကား၏ လပငနးမားက အဘယနညး” ဟ သငတနးသားမားက ေမးပါ။ ထလပငနးမားက နမနာ ေျပာဆရန သငတနးသားမားက ေျပာပါ။ ထေနာက သငတနးသားမားက ေအာကပါနမနာအခကမား ရငးျပပါ။ ဘာသာစကားတြင လပငနးေဆာငတာအမားအျပားရပါသည။ အဓကလပငနးမားမာ -

• သတငးအခကအလကကေဖာျပေသာ စကား - သတငးအခကအလကမားက ဆကသြယေျပာဆရန၊ အေျခ အေနတခက ေဖာျပရန၊ တစတေယာကက မမ၏ထငျမငသးသပခကမားက လကခလာေစရန ဆြေဆာင

ရနအတြက ဘာသာစကားက အသးျပသည။ (မလတနးပညာေရးတြင မနးကေလးမား၏ ေကာငးအပႏ ႏႈနးသည ေယာကၤာေလးမားထက ေလာနညးေနပါသည။)

• ဖြငဟထတေဖာေသာ စကား (ခစားခက ႏငယဥေသာ စကား )- အစရငခစာေရးသ၏ခစားခကႏင သေဘာထားမားက ေဖာျပျခငး ျဖစပါ သည။ ကၽြမးကငအဆင အစရငခစာေရးသားျခငးတြင ဤကသ႔ေရးသားမႈမးရလမမည မဟတဟ မထငပါ ႏင။ ရပါသည။ အစရငခစာတြင တငျပထားေသာ အေထာကအထားမားႏငပတသကၿပး အစရငခစာေရး သက မညကသ႔ ခစားခရေၾကာငးက မၾကာခဏေဖာျပၾကေလ ရပါသည။ အစရငခစာဖတသကလညး စာေရးသကသ႔ ခစားေစသငေႀကာငး ေဖာျပေလရသည။ (မလတနးပညာေရးတြင မနး ကေလးမား ေကာငးအပႏမႈနညးပါးျခငးသည စတမသကသာစရာေကာငးလပါသည။)

• လမးညႊနခကေပးေသာ စကား - အမန႔မား၊ ေတာငးဆခကမားပါ၀ငပါသည။ ထကသ႔ေသာ ေရးသားမႈတြင အစရငခစာဖတသက တကသညအေရးယေဆာငရြကမႈတခလပေဆာငရန တကရက ရငး ရငးလငးလငး ေျပာဆပါသည။ (ထခရငရ မလတနးေကာငးမားအားလးသည မနးကေလးမား ေကာငးတတခငစရာ ေကာငးေသာ ေကာငးမားျဖစေစရန ကၽြႏပတ႔ လပေဆာငရမည။)

• သ႔ရာတြင ထအဓက ဘာသာစကားလပငနးသးမးအျပင ထညသြငးစဥးစားသငသည ေနာ ကထပလပငနး တခမာ -

• ပယ၀ါစာ စကား - ထစကားအမးအစားသည ဆကဆေရး တးတက ေကာငးမြနေစရနႏင တညတခငၿမေစ ရနအသးျပသည နညးလမးတခ ျဖစပါသည။ လမႈေရးအရ တဥးႏငတဥး အေစးကပသည သေဘာက ျဖစ ေစပါသည။ အသြငသ႑ာနအားျဖင ပယ၀ါစာ စကားသည အလာပ သလာ ပ စကားအမးအစားျဖစၿပး “ေကာငးေသာနနကခငးပါ” “ ေနေကာငးရ႕လား” “ ေကးဇးျပ၍ခငဗား” “ ေကးဇးတငပါတယ” စသည အသးအႏႈနးမားလညး ပါ၀ငသည။

အေျခအတငေဆြးေႏြးမႈ ၃။ ေအာကပါ စာေၾကာငးက ေကာကသငပနး သ႔မဟတ စကခပႀကးေပၚတြင သငတနးနညးျပက ေရးခပါ။

ေကာငးမြနေသာအစရငခစာတေစာငေရးသားရာတြင ေကာငးမြနေသာစာေရးဟနသည အလြနအေရးႀကးပါသည။

တတနးလးက အပစ ၂ စ ခြရန ေျပာပါ။ (အကယ၍ အပစ ၅ စျဖစေနလင တစက ႀကးႀကပသညအဖြအျဖစ ထားၿပး ၂ စသည ထအဆက ေထာကခသညဖကမ ေဆြးေႏြးရမညျဖစၿပး ကန ၂ စ သည ဆန႔ကငသညဖကမ ေဆြးေႏြးရ ပါမည။) ျပငဆငခန ၃၀ မနစ၊ ေဆြးေႏြးခန ၁၅ မနစ။ ထသ႔ေဆြးေႏြးၿပးေနာက ေအာကပါမတစမားက သငတနးသားမားအား မေ၀ေပးပါ။

သငတနးနညးျပအတြက မတစ ေရးဟန ႏင ဘာသာစကား

• ေျပာလေသာ သတငးစကား - ကၽြႏပတ ေျပာေနသညအရာ မားသည သသာထငရားစြာပင အလြန ႀကးကယေသာအခကတခ ျဖစပါသည။ ထအရာသည သတငးေကာငး သ႔မဟတ သတငးဆး ျဖစႏငပါ သည။

• ဒတယအခကမာ ဆကသြယမႈ ျ ဖစပါသည - သငက မညသညအရာကေရးသညျဖစေစ စာေရးနညး စညးကမးမားက လကနာၿပး သငေျပာခငေသာ အခကက လရာေရာကေအာင ျ ဖစႏငသမ ေရာကေအာငေျပာပါ။ စကားေျပာသညအခါသးေသာ ဘာသာစကားက အစရငခစာေရးသား သညအခါ မညသညအခါမ မသးပါႏင။

• စာေရးသာဟနက အကးသကေရာကေစေသာ တတယအခကသည အစရငခစာဖတသႏင သငအၾကား ဆကဆေရး ပင ျဖစပါသည။ အကယ၍ မမသည တစတေယာကက ေကာငးစြာသထားလင ပ၍တကရကဆကသြယ ေျပာ ဆတတေသာလညး မမမသေသာသတေယာကထ အစရငခစာကေရးသားသညအခါ စာေရးသားဟန သည အနညးငယပ ၍ တရား၀င သေဘာဆနပါသည။ သ႔ေသာ သငေတြးထားသေလာက တရား၀ငမဆန ပါ။

၄။ ေကာငးမြနေသာ အစရငခစာတေစာငတြင ပါ၀ငေသာ အဂၤါရပမားကစဥးစားရန သငတနးသားမားက ေျပာ ပါ။ သတ၏အေျဖမားက စကခပႀကးေပၚတြင သ႔မဟတ သငပနးေပၚတြင ေရးခပါ။ ထ႔ေနာက သငတနးသားမားက အေကာငးဆးအစရငခစာေရးသားသသည -

• စတ၀ငစားဖြယေကာငးေသာ - အစရငခစားဖတသ၏အာရက ဖမးစားထားႏငရမည။ • ဆြေဆာငမႈရေသာ - ထေရာကမႈ ရရမည။ • ပဂၢေရးဆနေသာ - အစရငခစာဖတသက တကရကေျပာေနဟန စာဟနေရးသားမႈမးက သးစြရမည။

ေရြးခယစရာ အခနအလအေလာကရမညဆလင သငတနးသားမားကလညး စတ ၀ငစားမညဆလင ေအာကပါ သငခနးစာက ေဆြးေႏြးႏငသည။ သ႔မဟတ မေဆြးေႏြးပ ထားခႏငပါသည။

၅။ ေကာငးမြနေသာ အစရငခစာေရးသားမႈဟနႏငပတသကၿပး သထားသငသညအခကမားက သငတနးသား မားအား တခကျခငး ၄ငးတ႔၏အားသာခကမားက ေဆြးေႏြးျပပါ။

က။ တ၍ ရးရငးေသာ ၀ါကမားက တတႏငသမ အသးျပပါ။ ၀ါကတမားေရးသားျခငး၏ေကာငးသညအခကမားက သငတနးသားမားအားစဥးစားေစၿပး သတ႔ေဆြးေႏြး ေသာအခကမားက သငပနးေပၚတြငခေရးပါ။ ထေနာက ၄ငးတ႔ေဆြးေႏြးခကမားတြင မပါ၀ငေသာ တခ႕ အခကမားရလင ျဖညစြတေဆြးေႏြးေပးပါ။ • လြယလြယႏင ျမနျမနေရးႏငျခငး၊ အခနတၿပး ပ၍တကျခငး • လြယလြယႏင ျမနျမနဖတႏငျခငး၊ ၀ါကရညမားသည အယအဆအမားအျပားပါ၀ငတတၿပး အစရင

ခစာဖတသက ရႈတေထြးေစႏငပါသည။ • သငေျပာလေသာ သတငးစကားက ပ၍ထငရားေစပါသည။ • ပ၍ထေရာကၿပး ပ၍အငအားေကာငးသညအတြက အစရငခစာဖတသ၏အာရက ဖမးစားႏငပါသည။ • မတမလြယသည။ • ၀ါကတငးတြင ပမးမစာလးေရး ၁၅ လးသာပါ၀ငရန ႀကးစားပါ။

ခ။ ၀ါကအရညက ေလာခၿပး ရငးလငးျပတသားမႈက တးတကေအာငလပပါ။ • မလအပေသာစကားလးမားက ေလာခပါ။ • အဓပၸါယမရေသာ စကားစမားက ဖယရားပစပါ။ • ပဂၢလဆငရာအသးအႏႈနးမား (ကၽြနေတာ၊ ကၽြနမ) တ႔က ေလာပါ။ • ခရသဖကမေျပာဆခင (Passive Voice) ကေရာငပါ။

ဂ။ ၀ါကမားက စတငသညအခါ လႈပရားေဆာငရြကသည စကားလးမားက သးပါ။ • လႈပရားမႈသေဘာေဆာငေသာ စကားလးမားႏင စပါ။

ကာကြယေဆးထးမညစမကနးအစအစဥက အၿပးသတေရးဆြရန ၀နထမးအားလးပါ၀ငသည အစညး အေ၀းတခက စစဥသငပါသည။

• ေမးခြနးမားကသးပါ။ ထျပနာမား၏အေၾကာငးရငးက အဘယနညး။

• ရငးလငးမႈမရေသာ ေ၀ါဟာရမားက ေလာခပါ။

ျပလပျခငးကေဖာျပေသာ ႀကယာမားက သးပါ။ အဂၤလပဘာသာစကားတြင ႀကယာ (၃) မး ရပါသည။ • အခန (အတတ၊ ပစၥပၸန၊ အနာဂတ) • ၀ါကပစ (ရးရး၊ ဆကတကလပေဆာငျခငး၊ ၿပးေျမာကျခငး) • ၀ါကအမးအစား (ျပလပသႏငစတငျခငးႏင ခရသႏင စတငျခငး)

သတ၏ဘာသာစကားတြင ျပလပျခငးကေဖာျပေသာ ႀကယာမားက စဥးစားၾကညရန သငတနးသားမားက ေျပာပါ။ အဂၤလပဘာသာစကားမ တခ႕ ၾကယာမားက မတသားထားႏငပါသည။

လကစြစာေစာင (၆) - ဘာသာစကား၏လပငနးေဆာငတာမား ဘာသာစကားတြင လပငနးေဆာငတာအမားအျပားရပါသည။ အဓကလပငနးမားမာ -

• သတငးအခကအလကကေဖာျပေသာ စကား - သတငးအခကအလကမားက ဆကသြယေျပာဆရန၊ အေျခ အေနတခက ေဖာျပရန၊ တစတေယာကက မမ၏ထငျမငသးသပခကမားက လကခလာေစရန ဆြေဆာင ရနအတြက ဘာ သာစကားက အသးျပသည။ (မလတနးပညာေရးတြင မနးကေလးမား၏ ေကာငးအပႏ ႏႈနးသည ေယာကၤာေလးမားထက ေလာနညးေနပါသည။)

• ဖြငဟထတေဖာေသာ စကား - အစရငခစာေရးသ၏ခစားခကႏင သေဘာထားမားက ေဖာျပျခငး ျဖစပါ သည။ ကၽြမးကငအဆငအစရငခစာေရးသားျခငးတြင ဤကသ႔ေရးသားမႈမးရလမမည မဟတဟ မထငပါ ႏင။ ရပါသည။ အစရငခစာတြင တငျပထားေသာ အေထာကအထားမားႏငပတသကၿပး အစရငခစာေရး သက မညကသ႔ ခစားခရေၾကာငးက မၾကာခဏေဖာျပၾကေလ ရပါသည။ (မလတနးပညာေရးတြင မနး ကေလးမား ေကာငးအပႏမႈနညးပါးျခငးသည စတမသကသာစရာေကာငးလပါသည။)

• လမးညႊနခကေပးေသာ စကား - အမန႔မား၊ ေတာငးဆခကမားပါ၀ငပါသည။ ထကသ႔ေသာ ေရးသားမႈတြင အစရငခစာဖတသက တကသညအေရးယေဆာငရြကမႈတခလပေဆာငရန တကရက ရငးရငးလငးလငး ေျပာဆပါသည။ (ထခရငရ မလတနးေ ကာငးမားအားလးသည မနးကေလးမား ေကာငးတ ကခငစရာ ေကာငးေသာ ေကာငးမားျဖစေစရန ကၽြႏပတ႔ လပေဆာငရမည။)

• သ႔ရာတြင ထအဓက ဘာသာစကားလပငနးသးမးအျပင ထညသြငးစဥးစားသငသည ေနာကထပလပငနး တခမာ -

• ပယ၀ါစာ စကား - ထစကားအမးအစားသည ဆကဆေရးတးတကေကာငးမြနေစရနႏင တညတခငၿမေစ ရနအသးျပသည နညးလမးတခ ျဖစပါသည။ လမႈေရးအရ တဥးႏငတဥး အေစးကပသည သေဘာက ျဖစ ေစပါသည။ အသြငသ႑ာနအားျဖင ပယ၀ါစာ စကားသည အလာပ သလာပ စကားအမးအစားျဖစၿပး “ေကာငးေသာနနကခငးပါ” “ ေနေကာငးရ႕လား” “ ေကးဇးျပ၍ခငဗား” “ ေကးဇးတငပါတယ” စသည အသးအႏႈနးမားလညး ပါ၀ငသည။

ေရးဟန ႏင ဘာသာစကား

• ေျပာလေသာ သတငးစကား - ကၽြႏပတ ေျပာေနသညအရာမားသည သသာထငရားစြာပင အလြန ႀကးကယေသာအခကတခ ျဖစပါသည။ ထအရာသည သတငးေ ကာငး သ႔မဟတ သတငးဆး ျဖစႏငပါ သည။

• ဒတယအခကမာ ဆကသြယမႈ ျ ဖစပါသည - သငက မညသညအရာကေရးသညျဖစေစ စာေရးနညး စညးကမးမားက လကနာၿပး ရငးလငးစြာေရးသာရန ရညရြယသငပါသည။ သငေျပာခငေသာ အခကက ျဖစႏငသမ ျမနျမနဆနဆန ေျပာပါ။ စကားေျပာသညအခါသးေသာ ဘာသာစကားက အစရငခစာေရးသား သညအခါ မညသညအခါမ မသးပါႏင။

• စာေရးသာဟနက အကးသကေရာကေစေသာ တတယအခကသည အစရငခစာဖတသႏင သငအၾကား ဆကဆေရး ပင ျဖစပါသည။ အကယ ၍ မမသည တစတေယာကက ေကာငးစြာသထားလင ပ၍တကရကဆကသြယ ေျပာ ဆတတေသာလညး မမမသေသာသတေယာကထ အစရငခစာက ေရးသား သညအခါ စာေရးသားဟန သည အနညးငယပ ၍ တရား၀ငသေဘာဆနပါသည။ သ႔ေသာ သငေတြးထား သေလာက တရား၀ငမဆန ပါ။

အေကာငးဆးအစရငခစာေရးသားသသည - • စတ၀ငစားဖြယေကာငးေသာ - အစရငခစားဖတသ၏အာရက ဖမးစားထားႏငရမည။ • ဆြေဆာငမႈရေသာ - ထေရာကမႈ ရရမည။ • ပဂၢေရးဆနေသာ - အစရငခစာဖတသက တကရကေျပာေနဟန စာဟနေရးသားမႈမးက သးစြရမည။

တ၍ ရးရငးေသာ ၀ါကမားက တတႏငသမ အသးျပပါ။ ထသ႔အသးျပျခငးျဖင - • လြယလြယႏင ျမနျမနေရးႏငျခငး၊ အခနတၿပး ပ၍တကျခငး • လြယလြယႏင ျမနျမနဖတႏငျခငး၊ ၀ါကရညမားသည အယအဆအမားအျပားပါ၀ငတတၿပး အစရင

ခစာဖတသက ရႈတေထြးေစႏငပါသည။ • သငေျပာလေသာ သတငးစကားက ပ၍ထငရားေစပါသည။ • ပ၍ထေရာကၿပး ပ၍အငအားေကာငးသညအတြက အစရငခစာဖတသ၏အာရက ဖမးစားႏငပါသည။ • မတမလြယသည။ • ၀ါကတငးတြင ပမးမစာလးေရး ၁၅ လးသာပါ၀ငရန ႀကးစားပါ။

၀ါကအရညက ေလာခၿပး ရငးလငးျပတသားမႈက တးတကေအာငလပပါ။ • မလအပေသာစကားလးမားက ေလာခပါ။ • အဓပၸါယမရေသာ စကားစမားက ဖယရားပစပါ။ • ပဂၢလဆငရာအသးအႏႈနးမား (ကၽြနေတာ၊ ကၽြနမ) တ႔က ေလာပါ။ • ခရသဖကမေျပာဆခင (Passive Voice) ကေရာငပါ။

၀ါကမားက စတငသညအခါ လႈပရားေဆာငရြကသည စကားလးမားက သးပါ။ • လႈပရားမႈသေဘာေဆာငေသာ စကားလးမားႏင စပါ။

ကာကြယေဆးထးမညစမကနးအစအစဥက အၿပးသတေရးဆြရန ၀နထမးအားလးပါ၀ငသည အစညး အေ၀းတခက စစဥသငပါသည။

• ေမးခြနးမားကသးပါ။ ထျပနာမား၏အေၾကာငးရငးက အဘယနညး။

• ရငးလငးမႈမရေသာ ေ၀ါဟာရမားက ေလာခပါ။

• ျပလပျခငးကေဖာျပေသာ ႀကယာမားက သးပါ။ အဂၤလပဘာသာစကားတြင ႀကယာ (၃) မး ရပါသည။ • အခန (အတတ၊ ပစၥပၸန၊ အနာဂတ)

• ၀ါကပစ (ရးရး၊ ဆကတကလပေဆာငျခငး၊ ၿပးေျမာကျခငး) • ၀ါကအမးအစား (ျပလပသႏငစတငျခငးႏင ခရသႏင စတငျခငး)

အခနး (၈) - အစရငခစာတေစာငေရးသားျခငး ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည အစရငခစာတေစာငေရးသားရန ထေရာကစြာ ျပငဆငတတလာမည။ အေထာကအကျပပစၥညးမား

ေ၀ဖနဆနးစစမႈလပရန စစဥထားသညစာရြက၊ စကခပႀကး သ႔မဟတ A4 စာရြက၊ MARKER

အခန - ၂ နာရ

လပငနးစဥမား ၁။ “စာပဒတပဒက ထေရာကမႈရေစေသာ အခကကအဘယနညး” ဟ သငတနးနညးျပက သငတနးသားမား က ေမးပါ။ မညသညအရာက ထေရာကေသာစာပဒတပဒက ျဖစေစသနညး။

• စာပဒတပဒဆသညမာ ရငးလငးသညရညရြယခကႏင အစအ စဥမရပ အေၾကာငးအရာတခႏငဆကစပ သညဟဆကာ ၀ါကတြမားက စာပဒအျဖစ ဖြ႕စညးျခငးသကသကမဟတပါ။

• စာပဒတပဒသည ေဆြးေႏြးခကအငယစားေလးတခ ျဖစပါသည။ ထတပ ဒတညးေသာ ေရးသားမႈထတြင သးသပခကတခ သ႔မဟတ အဓကဥးတညထားေသာ အယအဆတခ ပါသငပါသည။

• ယငးသည သင၏စာက ဖတရႈ႕သႏင သငကယတငက ပ၍လြယကေစပါသည။ • ပရမစေျပာငးျပနနညးစနစက အသးျပပါ။ စာပဒတခ၏ပထမဆး ၀ါကသည သတငးအခကအလကမားမ

သးသပထားခက သ႔မဟတ အႏစခပထားသည အခက ျဖစရပါလမမည။ (ဆလသညမာ ကနးကဏနး မား၊ အခကအလကမား က ေျပာဆရန မဟတပါ)။ ထေနာက အေရးႀကးမႈ မားရာမ နညးရာသ႔ ဆငးသြား ပါ။ သ႔မဟတ ေယဘယမ တကမႈဆသ႔ သြားပါ။

၂။ ထေနာက သငတနးသားမားက ၄ငးတ႔ ယခငကျပငဆငထားခေသာ သတငးအခကအလကမားက အသး ၿပၿပး အစရငခစာ အတတေစာင ေရးေစပါ ။ ၿပးခေသာသငခနးစာမားတြင ေဆြးေႏြးခေသာ အဆငမားအတငး ေရး သားရန ေျပာပါ။ (SPR ေ၀ဖနဆနးစစျခငး၊ အေတြးေခၚ အႀကဥ ဏမား ကေနရာခထားျခငး ၊ ေရးသားဟနက စစဥျခငး (ထတယဆငျခင နညး ႏင ၿခယဆငျခငနညး) စသျဖင ပါ၀ငသည။ (အခန - ၁ နာရ ၃၀ မနစ) ၃။ သငတနးသားအပစမားက သတ႔ေရးသားထားသည အစရငခစာမားက အျပနအလန လညလဖတရႈ႕ေစပါ။ ထေရာကေသာအစရငခစာတေစာငေရးသားျခငးတြင အေရးႀကးေသာအခကမားက အသးျပၿပး မမတ႔ဖတခေသာ အစရငခစာက အႀကညဏမားေပးပါ။

ေရးသားဟန မတခက

ရငးလငးေသာ ရညရြယခက

ေကာငးမြနသည ဖြ႕စညးမႈ

ရငးလငးျခငး၊ တေတာငးျခငးႏင တကျခငး

သငေလာေသာဘာသာစကားသးစြမႈ

ေခတမျခငး၊ ေပါပါးေသာေရးဟန

ဆလရငးတကမႈ

၄။ အျခားအပစမား၏အႀကေပးခကမားအေပၚအေျခခၿပး သငတနးမားက ေအာကပါအ ဆငမားအတငး အစ ရငခစာက ျပနေရးေစပါ။

ပထမ တညးျဖတမႈ - ရညရြယခကမား ဒတယ တညးျဖတမႈ - ဖြ႕စညးမႈ တတယ တညးျဖတမႈ - ျပညစမႈ၊ မနကနမႈ၊ တကမႈ ႏင ရငးလငးမႈ စတတ တညးျဖတမႈ - ဘာသာစကား ပဥၥမ တညးျဖတမႈ - စာေရးဟန ဆဌမ တညးျဖတမႈ ဆလရငးတကမႈ ႏင သတပစစျခငး

၅။ တခ႕အစရငခစာမားတြင “အစရငခစာအကဥးခပ” ဟ၍ ပါတတပါသည။ တခ႕ အစရငခစာေရးသမား သည အဘယေၾကာင “အစရငခစာအကဥးခပ” ကေရးရသညက သငတနးသားမားက ေမးပါ။ ယငးသည လအပ သလား၊ မလအပသလားဆသညက သငတနးနညးျပက သငတနးသားမား၏အျမငက ေမးပါ။ အဘယေၾကာငနညး။

သငတနးနညးျပအတြက မတစ အကဥးခပ • မတဆကနဒါနး • အလပမားေသာ အစရငခစာဖတသအတြက ထအကဥးခပသည အစရငခစာတေစာငလး၏အေၾကာငး

သရရန အေထာကအကျဖစေစပါသည။

• အကဥးခပဆသညအတငး အကဥးမသာျဖစသငပါသည။ အေသးစတအခကအလကမားထညရန မလပ မညသညအျဖစအပကသည မညသညေနရာ မညသညအခနတြင ျဖစသညဆသည သတငးအခက အလက အနညးဆးပါရမည။

လကစြစာေစာင (၇) - ထေရာကေကာငးမြနေသာစာပဒမားကျဖစေစသညအရာမား • စာပဒတပဒဆသညမာ ရငးလငးသညရညရြယခကႏင အစအစဥမရပ အေၾကာငးအရာတခႏငဆကစပ

သညဟဆကာ ၀ါကတြမားက စာပဒအျဖစ ဖြ႕စညးျခငးသကသကမဟတပါ။ • စာပဒတပဒသည ေဆြးေႏြးခကအငယစားေလးတခ ျဖစပါသည။ ထတပဒတညးေသာ ေရးသားမႈထတြင

ေလလာသးသပခကတခ သ႔မဟတ အဓကဥးတညထားေသာ အယအဆတခ ပါသငပါသည။ • ယငးသည သင၏စာက ဖတရႈ႕သႏင သငကယတငက ပ၍လြယကေစပါသည။ • ပရမစေျပာငးျပနနညးစနစက အသးျပပါ။ စာပဒတခ၏ပထမဆး ၀ါကသည သတငးအခကအလကမားမ

သးသပထားခက သ႔မဟတ အႏစ ခပထားသည အခက ျဖစရပါလမမည။ (ဆလသညမာ ကနးကဏနး မား၊ အခကအလကမား က ေျပာဆရန မဟတပါ)။ ထေနာက အေရးႀကးမႈ မားရာမ နညးရာသ႔ ဆငးသြား ပါ။ သ႔မဟတ ေယဘယမ တကမႈဆသ႔ သြားပါ။

ထေရာကေသာအစရငခစာတေစာငေရးသားျခငး အဆငမား

ပထမ တညးျဖတမႈ - ရညရြယခကမား ဒတယ တညးျဖတမႈ - ဖြ႕စညးမႈ တတယ တညးျဖတမႈ - ျပညစမႈ၊ မနကနမႈ၊ တကမႈ ႏင ရငးလငးမႈ စတတ တညးျဖတမႈ - ဘာသာစကား ပဥၥမ တညးျဖတမႈ - စာေရးဟန ဆဌမ တညးျဖတမႈ ဆလရငးတကမႈ ႏင သတပစစျခငး

အစရငခစာတေစာင၏အကဥးခပသည အလပမားေသာ အစရငခစာဖတသက အေထာကအက ျဖစေစပါသည။ အစရငခစာတေစာငလး၏အေၾကာငး သရရန အေထာကအကျဖစေစပါသည ။ အေသးစတအခကအလကမား ထညရနမလပ မညသညအျဖစအပကသည မညသညေနရာ မညသညအခနတြင ျဖစသညဆသည သတငးအခက အလက အနညးဆးပါရမည။

အခနး (၉) - အစရငခစာတေစာင၏နမနာအျဖစ အငအာစ အစရငခစာပစက မတဆကျခငး ဤသငခနးစာက ေလလာေဆြးေႏြးၿပးေနာက သငတနးသားမားသည ခငမာသညအစရငခစာနမနာတေစာငႏင အစရငခစာတြငပါ၀ငသငေသာ အခနးမားက သရနားလညးသြားမည။ အေထာကအကျပပစၥညးမား

အငအာစ၏ ၃လပတ အစရငခစာနမနာမား

အခန - ၃၀ မနစ လပငနးစဥမား ၁။ အလရငအမးမး၏ေတာငးဆခကအေပၚမတည၍ အစရငခစာပစ အမးမးရေၾကာငး သငတနးသားမား က သငတနးနညးျပမားက ရငးျပပါ။ သ႔ရာတြင အစရငခစာေရးသားပ အယအဆမာ အတတပင ျဖစပါသည။ ၂။ အငအာစ၏အစရငခစာပစက နမနာအျဖစ ျဖန႔ေ၀ပါ။ သငတနးသားမားသည အစရငခစာ ပစက ၾကည ရႈ႕ေလလာႏငပါသည။ ထ႔ေနာက သငတနးနညးျပသည အစရငခစာ၏ အခနးတခခငးစက ရငးျပႏငပါသည။ အကယ၍ အစရငခစာ၏ အခနးတခနးသည အဘယေၾကာငပါ၀ငရန လအပသညက မရငးလငးလင သငတနး နညးျပက ရငးျပႏငပါသည။ ဥပမာ အဘယေၾကာင “ေအာငျမငေသာျဖစရပမား” ဆသည အခနးက အစရငခစာ တြင ထညသြငးရသညက သငတနးသားမားက သငတနးနညးျပက ေမးျမနးႏငပါသည။

အငအာစ၏ ၃လပတ လပငနးအစရငခစာ ၁။ အေကာငအထညေဖာခသည အေသးစတလပငနးမား (လြနခေသာ ၃ လအတြငး) ရညရြယခက - ၁ လပငနးစဥ - ၁.၁ ၁.၂ ၁.၃ ရညရြယခက - ၂ လပငနးစဥ - ၂.၁ ၂.၂ ၂.၃

၂။ အညႊနးကနးမား/ဥးတညခက (သင၏လပငနးအဆျပလႊာတါင ေဖာျပထားခက)

အညႊနးကနးမား ၃ လအတြငး ေအာငျမငမႈမား လကရ စမကနးအကးခစားရသမား

(၃လပတ စစေပါငး + ယခင ၃လပတ အစရငခစာမားမ စစေပါငး)

၃။ ျပနာမားႏင စးရမမႈမား (လကရ ၃ လပတအတြငး) • အေကာငအထညေဖာခေသာ လပငနးမားသည အဆျပစဥကႏင ကြာျခားမႈရလင ထသ႔အေျပာငး

အလ ျဖစရသညအေၾကာငးက ဤအခနးတြင ရငးျပပါ။

၄။ ေအာငျမငေသာျဖစစဥ (၃ လပတအတြငး)

၅။ ေနာကတႀကမ အစရငခစာေရးသာမညကာလအတြငးလပငနးမား • အကယ၍ ေနာက ၃ လပတအတြက သငတြင အေသးစတလပငနးအစအစဥရထားလင ထအစအစဥ

က ဤအခနးတြင ထညသြငးပါ။

လကစြစာေစာင (၈) - အငအာစ၏ ၃ လပတ လပငနးတးတကမႈအစရငခစာ

၁။ အေကာငအထညေဖာခသည အေသးစတလပငနးမား (လြနခေသာ ၃ လအတြငး) ရညရြယခက - ၁ လပငနးစဥ - ၁.၁ ၁.၂ ၁.၃ ရညရြယခက - ၂ လပငနးစဥ - ၂.၁ ၂.၂ ၂.၃

၂။ အညႊနးကနးမား/ဥးတညခက (သင၏လပငနးအဆျပလႊာတါင ေဖာျပထားခက)

၃။ ျပနာမားႏင စးရမမႈမား (လကရ ၃ လပတအတြငး) • အေကာငအထညေဖာခေသာ လပငနးမားသည အဆျပစဥကႏင ကြာျခားမႈရလင ထသ႔အေျပာငး

အလ ျဖစရသညအေၾကာငးက ဤအခနးတြင ရငးျပပါ။

၄။ ေအာငျမငေသာျဖစစဥ (၃ လပတအတြငး)

၅။ ေနာကတႀကမ အစရငခစာေရးသာမညကာလအတြငးလပငနးမား • အကယ၍ ေနာက ၃ လပတအတြက သငတြင အေသးစတလပငနးအစအစဥရထားလင ထအစအစဥ

က ဤအခနးတြင ထညသြငးပါ။

အညႊနးကနးမား ၃ လအတြငး ေအာငျမငမႈမား လကရ စမကနးအကးခစားရသမား (၃လပတ စစေပါငး + ယခင ၃လပတ အစရငခစာမားမ စစေပါငး)

အစရငခစာေရးသားျခငးသငတနး သငတနးၿပးဆးၿပးေနာက အကျဖတစမးသပျခငး

၁။ အစရငခစာတေစာငေရးသားရာတြင အေရးႀကးေသာအဆငမားက အဘယနညး။

၂။ ထေရာကေသာေရးသားမႈကျဖစေစသညအရာမားက အဘယနညး။ ၃။ အစရငခစာေရးသားရာတြင ရငးလငးေသာရညရြယခကရရန အဘယေၾကာင လအပသနညး။ ၄။ ေကာငးမြနေသာအစရငခစာတေစာငျဖစရန မညကသ႔စစဥ မညနညး။ ၅။ သင၏စတကးမားက မညသ႔စနစတကစစညးမညနညး။ ၆။ ဘာသာစကား၏လပငနးေဆာငတာမားက အဘယနညး။ ၇။ အစရငခစာေရးသားရာတြင သင၏ေရးသားဟနက အဘယေၾကာင အေရးႀကးပါ သနညး။ ၈။ စာဖတသအမးမးအတြက သငေလာေသာဘာသာစကားကသးစြရန အဘယေၾကာင အေရးႀကးပါ

သနညး။ ၉။ ေကာငးမြနေသာအစရငခစာတေစာငက အဘယနညး။

၁၀။ အစရငခစာတေစာငတြငပါ၀ငရန အျခားဘယလသတငးအခကအလကမားက အေရးႀကးပါသနညး။

ရညညႊနးကမး

1) The reporting skills and professional writing handbook: a practical guide for development professionals, 2nd edition February 2008, an ELD publication www.eld.org.uk