Wide Horizons - သတငးစာေစာင

၂၀၁၅ -၂၀၁၆ ပညာသငႏစ

စာစဥ (၁) ႏဝငဘာလ ၃၀၊၂၀၁၅

Wide Horizons - သတငးစာေစာငမာတကာ1. နဒါနး .............................................................................................................2. Wide Horizons ေကာငး၏ ေနာကခသမငး ............................................................3. ျမနမာ ေရြးေကာကပြက နားလညသေဘာေပါကျခငး ........................................4. ကရငနလမးမား၏ ရးရာဓေလထးတမးအစဥအလာမားက ေလလာမတသားၾကပါစ႔ ..........5. Wide Horizons ၌ မထငမတေသာ ေရၾကးမႈ .........................................................6. Wide Horizons မ လငပငးဆငရာ ပညာေပးသငတနး ........................................7. သငယခငးေကာငးမားစြာရရေအာငဖနတးေပးေသာ အထးအခြငအေရးေကာငး .......8. Wide Horizons ေကာငးသေဟာငး၏ အသ ......................................................9. လထအဖြ႔အစညးစမကနးမ စတလႈပရားဖြယသငယမႈ ...............................................10. Wide Horizons ေကာငးသ၊သားမား၏ ေန႔စဥ လႈပရားမႈ ....................................11. ယၾကညမႈ ...................................................................................................12. WH- ညစာ ...................................................................................................

စာမကႏာ1123

4-5

7-8-9

5

11-12

13

9-10

12

6-7

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

1

Wide Horizons ေကာငးသည ၂၀၀၆ ခႏစတြင ျမနမာေရႊ ႔ေျပာငးအလပသမားမား၏ ပညာေရးေကာမတ ႏင ကမာၻ႔ပညာေရး အဖြ႔အစညး၏ ေထာကပမႈျဖင စတငခပါသည။ Wide Horizons ေကာငးက Mr. Patrick Ke-arns မစတငတညေထာငခၿပး ထငး-ျမနမာနယစပတေလာကႏင ျမနမာႏငငထရ လမႈ အဖြ႔အစညးအသးသးမ လငယမားအား သတ႔၏မခင အဖြ႔အစညးႏင လမႈအသငးအဝငး အတြက ဥးေဆာငနငမႈစြမးရညမားက ပပးျမငတငေပးဖ႔ရန ရညရြယျခငး ျဖစသည။ Wide Horizons ေကာငးသည ေကာငးသားဥးေရေပါငး၂၀၀ ခန ေမြးထတႏငချပး လကရ သတ လမႈအစညးအတြငးတြင ပရဂရမ မနေနဂာ၊ ရးအပ ႏင ၾကးၾကပေရးမး အေရးပါေသာ ရာထးတာဝနမားက ထမးေဆာငေနၾကပါသည။

Wide Horizons ေကာငး၏ ေနာကခသမငး

Wide Horizons ေကာငးသည ထငးႏငင မေဆာကျမ႔ တာခခရငတြင တညရပါသည။ Wide Horizons ေကာငးသည ထငး-ျမနမာနယစပ ႏင ျမနမာႏငငထရ လမးဘာသာမခြ တငးရငးသားေပါငးစက ႏစစဥ ၂၄ ဥးခန႔ ေခၚဆ လကခလကရပါသည။ ေကာငးသ၊သားမား၏ အသကက ၂၀ မ ၃၅ ႏစအထ သတမတ ေခၚဆပါသည။ ယခႏစ ေကာငးသ၊သားမားသည လ႔အခြငအေရး၊ ပညာေရး၊ ကနးမာေရး၊

လငႏငဖ၊မဆငရာ အၾကမးဖကမႈ အစရေသာ မမတ႔မခငအဖြ႔အစညးက ကယစားျပ၍ တကေရာကလာၾကပါသည။ ဤေကာငးသည ၂နစတာ အစအစဥျဖစျပး ပထမႏစမာ လမႈအဖြ႔အစညး ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ၊ အဆငျမင အဂၤလပ၊ ကြနပတာနင အျခားတတကၽြမးမႈမားျဖစေသာ ေခါငးေဆာငမႈ၊ ဗဒယရကကးျခငး၊ စကားျပနျခငးနင ဘာသာျပနမႈသငတနးတ႔က သငယတတေျမာကၿပး ဒတယနစမာ ကြငးဆငးေသာအေနျဖင သတ႔၏မခင အသငးအဝငးမာ သငတနးျပနလညေပးျခငးႏင ေကာငးဆရာ၊မမား အစရေသာအလပမားက အနညးဆး ၁ႏစတာ ျပနလည တာဝနထမးေဆာငၾကသည။

စာေရးသ - ဂြၽနစး ႏင မကလြနေထာ

၂၀၁၅-၂၀၁၆ ပညာသငႏစ Wide Horizons စာသငေကာငး သတငးလႊာမ ႀကဆပါ၏။

Wide Horizons စာသငေကာငးသည မေဆာကၿမ ႔ တာခခရငတြင တညရၿပး ႏစစဥ ထငး-ျမနမာ နယစပတေလာကရ အဖြ႔အစညးမား၊ျပညတြငးရအဖြ႔အစညးမား၊ေရႊ႔ေျပာငးေဒသႏငဒကၡသညစခနးမားရအဖြ႔အစညးမား၊ ေနရာေဒသအမးမးရ အဖြ႔အစညးမားမတငးရငးသားေပါငးစပါဝငေသာ ေကာငးသ၊သား ၂၄ ဥးကေရြးခယေလရသည။ ယခႏစတြင Wide Horizons စာသငေကာငး၌ ကခင၊ ကရငန၊ ကရင၊ မြန၊ ဗမာ၊ ရခငႏင ရမး အစရေသာ တငးရငးသား (၇) မးရသည။ WideHorizons စာသငေကာငးသည ကြႏပတ႔အနာဂတအတြကအလြနအသးဝငမည လမႈအသငးအဝငး ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ၊အဆငျမငအဂၤလပစာႏင အဆငမ ကြနပတာစေသာ ဘာသာရပမားက သငၾကားပ႔ခေပးလကရသည။ WideHorizons စာသငေကာငးသည ၂ႏစတာ အစအစဥျဖစၿပး ပထမႏစမာ ကြႏပတ႔က အထကပါ ဘာသာရပမားအား ၁၀လတာအေတာအတြငးမာသငယ တတေျမာကေစၿပးဒတယႏစမာကြႏပတ႔သငယတတေျမာကခေသာ ပညာရပမားက ကြႏပတ႔၏ မခငအဖြ႔အ စညးတြင ျပနလညမေဝျခငးျဖင အနညးဆး ၁၀လတာ တာဝနထမးေဆာငၾကရသည။ ယခလကရေကာငးသ၊သားမားသညလမႈအကးျပပညာရပမားကသငယေလလာၿပး၊ လမႈအကးျပ လပေဆာငခကမား၊ အေတြ႔အၾက ေကာငးမားႏငစတကးအေတြးအေခၚေကာငးမားကဤစာေစာငတြငေဝငျခငးအားျဖင စာဖတသမားအေနျဖင ကြႏပတ႔ႏငထပတေကနပေပာရႊငလမမညဟ ေမာလငမပါသည။ ကြႏပတ႔၏ စာေစာငအား ကည ပပးေပး ျခငးႏင အခနေပးၿပး ဖတရႈ ႔ သည စာဖတပရတသတအေပါငးတ႔အား အထးပင ေကးဇးတငရပါသည။

စာေရးသ - ေနာခယရဝငး

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

2

ျမနမာ ေရြးေကာကပြက နားလညသေဘာေပါကျခငး

“ သတစပါးရ႕ေအာငျမငမႈန႔ ႏႈငးယဥမအစား ကယႀကးစားႏငသေလာကန႔သာ

တငတမေရာငရပါ...”

ေကာကပြ ၌ DVB ျမနမာဒမကရကတစ လငယအသ အငတာဗး အစအစဥတြင ပါဝငတငဆကျခငးျဖင တတအားသေရြ႕ ပးေပါငးပါဝငခပါသည။ ၎အငတာဗး အစအစဥတြင Wide Horizons ေကာငးသား ၄ ဥးတ႔က ဤေရြးေကာကပြမ ျပညသလထအတြက ပညာေရးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈလပငနးစဥမား ၊ စးပြါးေရး အေျခခလအပခကမား ႏင ေျမယာသမးဆညး မႈ အရႈပအေထြးမားက ကငတြယေျဖရငး ေပးႏငေသာ အစးရသစ တစရပ ေပၚေပါကလာဖ႕ေမာလငေၾကာငး ေဆြးေႏြးခၾကပါသည။ ထ႔အျပင ျမနမာအေရးပးေပါငးေဆာငရြကသမားအဖြ႕အစညး Burma Partnership (BP) မ Mr. Alex ႏင Miss. Rin တ႔မ ေရြးေကာကပြႏင ပကသကေသာအသပညာေပးေဟာေျပာပြက ႏဝငဘာလ ၃ရက ၂၀၁၅ တြငWide Horizonsေကာငး၏ ဒတယႏစဝက စာသငကာလ ၌ ေကာငးသ/သားမားအတြကလာေရာကသငတနးပ႔ခေပးခ႔ပါသည။ျမနမာအေရးပးေပါငးေဆာငရြကသမားအဖြ႔သည အာရ-ပစဖတေဒသတလႊားမ အဖြ႔အစညးမား၏ ကြနယကအဖြ႔ ျဖစၿပး ျမနမာႏငငမဒမကေရစေရးႏငလ႔အခြငအေရးလႈပရားမႈအေၾကာငးစညး႐းလႈပရားလကရေသာအဖြ႔ျဖစပါသည။ ထေဟာေျပာပြတြင ေကာငးသ/သားမားက လာမည ေရြးေကာကပြသည ကြျပားျခားနားေသာ ျမနမာတငးရငးသားမားအားလး အတြကတနးတညမမႈက ေဖာေဆာငေပးႏငမလား ဆသညက ေဆြးေႏြးခၾကပါသည။ ထ႔ေနာက ၿပးခေသာ ေရြးေကာကပြ အျဖစအပကမားက ျပနလည ေဝဖနသးသပၾကရငး လာမညေရြးေကာကပြက လြတလပမတေသာေရြးေကာကပြတခ ျဖစေအာငမညကသ႕ကငးပသငသညက လညးေဆြးေႏြးခၾကပါသည။ထ႕ေၾကာင ေကာငးသ/သားမားသည ေရြးေကာကပြႏငဆငေသာ ဗဟသတမားႏင သတ႕ႏငင၏ အေျခအေနမားက လကေတြ႕ကက နားလညသေဘာေပါကခၾကပါသည။

ျမ န မာႏ င ငေ ရး အေျ ခ အေ နႏ ငေ ရြးေ ကာက ပြ သည မ တည ကြျ ပားေသာတ ငး ရ ငးသား မား န ႔စဖြ႕ထားေသာWide Horizonsေကာငးသားမားအ ဖ ႕ စ တ ဝ င စား ၍ျ င ငး ခ ဖြ ယ ရာေ ကာ ငးေ သာ အခနးက႑ျဖစေပသည။ ႏ၀ငဘာလ ၈ ရကေန႔ ၂၀၁၅ ေရြးေကာကပြသည ျမနမာႏငငအတြက ဖြ႕ၿဖးတးတကေသာ ဒမကေရစ ႏငငေတာသစႀကးက တညေဆာကဖ႔ရနအတြက အေရးပါေသာသမငးဝင ေန႕ရကျဖစလာမညမာ မလႊေပ။ႏငငတကာေလလာေစာငၾကည သမားႏင ကမာၻတစဝနးရ ႏငငမားကလညး ၎ေရြးေကာကပြက ျမနမာႏငငအတြက ဒမကေရစႏ ငငအျဖစအသြငကးေျပာငးဖ ႕ရာအမနတကယ ကညေဖာေဆာငေပးႏငမညလား ဆသညက စတဝငတစားေစာငၾကညလကရပါသည။ တစခနတညးမာပင Wide Horizons ေကာငးသ/သားမားသည သတ႕ႀကကႏစသကရာ ႏငငေရးပါတ မားက မေပးခြင မရၾကေသာလညး ၎ေရြးေကာကပြက အထးတလည စတဝငစား လကရၾကပါသည။ သ႕ေသာျငားလညး Wide Horizons ေကာငးသ/သား မားသည ဤေရြး

ထ႔ေနာက ေရြးေကာကပြ၏ အခရာကေသာ ေရြးေကာကပြ ျဖစေျမာကေရး ေကာမရင (UEC) သညလညး ေရြးေကာကပြက လြတလပမတေသာ ေရြးေကာကပြ တစရပျဖစေအာငကငးပေပးႏငမညေလာ ဟသညက ေဆြးေႏြးခၾကပါသည။ သ႔ျဖစပါ၍ ေကာငးသား/သမားသည လာမညေရြးေကာကပြအတြက မတညကြျပားေသာ တငးရငးသားမား၏ ႏငငေရးအေတြးအျမင အမးမးက နားလညသေဘာေပါကခၾကပါသည။ အခပအားျဖငဆရေသာ ေကာငးသား/သမားအေနန႔ လာမညေရြးေကာကပြတြင ပါဝငမေပးႏငစြမးမရေသာလညး သတ႔၏ လမႈအေျချပ အဖြ႔အစညးမားက ဥးစးဥးေဆာငထမးရြကျခငးအားျဖင လာမညအနာဂါတ ျမနမာႏငင ဒမကေရစ အသြငကးေျပာငးေရးလပငနးစဥမား၏ အစတအပငးတခအျဖစ ပါဝငကညႏငလမမညဟ ယၾကညထားၾကပါသည။

စာေရးသ - ၿဖးေဝလငး

ေမရ

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

3

ကရငနလမးမား၏ ရးရာဓေလထးတမးအစဥအလာမားက ေလလာမတသားၾကပါစ႔

ေပာရႊငစရာ ကရငနဒးကပြေတာအေၾကာငးက သင ၾကားဖးပါသလား။ ဒးကပြေတာသည ကရငနလမးမား၏ အလြနပငအဖးမျဖတႏငေသာ ရးရာအေမြအႏစတစချဖစၿပး ႏစစဥႏစတငး စကတငဘာလအတြငး ကရငနျပညနယတြင စညကားသကၿမကစြာ ကငးပေလရသညက သငသြားေရာကလညပတ ေလလာႏငပါသည။ ဒးကပြေတာကငးပရျခငး၏ အဓကရညရြယခကမာ ကြႏပတ႔၏ကရငနလမးမားျဖစေသာ ကရငန၊ ကယနး၊ ကေယာ၊ မနမေနာ၊ ေဂခ၊ ေဂဘား၊ ယငးတလ၊ ယငးေဘာႏင ဇယငးတ႔အား

တစဥးေပၚတစဥး ရငးပငးကညျခငးႏင စတဝမးကြျပားျခငးမရပ တစအတဆငး ေမာငႏမအရငးအျခာကသ႔ စညးလးညညႊတျခငးကေဖာျပျခငးျဖစသည။ ဒးကရးရာမႈန႔တစထပရဖ႔အတြက ဒးကရြကတစရြကစထတြင ေကာကညငးမားထည၍ထပကာ (၃) ထပကေပါငးစပၿပး ႏးျဖငခညကာ ခကရသည။ ထ႔ျပင ကရငနလမးမားသည မမတ႔၏ ဇာတခကေၾကြေမြးရပေျမတြင မေနထငသညတငေအာင ႏစစဥႏစတငးစကတငဘာလအတြငး ဒးကပြေတာကငးပရမညဟ ေရးအဘးအဘြားမားက မာၾကားခသည။ ထ႔ေၾကာင ကြႏပတ႔၏ ရးရာပြေတာက ဆရာ၊မမား သငယခငးမားႏင ေနရာေဒသအမးမးေတြ ေနထငေနၾကေသာမတေဆြတ႔အား သေစလျခငးစတဆႏၵျဖငေရးသားေဖာျပျခငးျဖစပါသည။ ထ႔အျပင Wide Horizons စာသငေကာငး၌တကေရာကေနေသာ ကရငနလငယ (၃) ဥးတ႕သည သငယခငးမား၏ အကအညက ရယကာ တခ ႔မာ ေစးဝယရာတြင ကညျခငး၊ တခ႔မာ ထငးနငင မေဆာကၿမ ႔အျပငဘကတစေနရာတြင ဒးကရြကမားက ခးေပးခၿပး တခ ႔မာ ဒးကရြကေဆးေၾကာေပးျခငး၊ သတေပးျခငး၊ ဒးကရြကထသ႔ ေကာကညငးမားထညေပးျခငး၊ ႏးျဖငခညျခငး၊ ခကျပတျခငး အစရေသာ အလပမားက ကညေပးျခငးျဖင ေလလာမတသားၾကသည။ ထ႔ေနာက အျခားတငးရငးသား ေကာငးသ၊သားမားသည ကရငနရးရာအကႏင ဒးကရးရာပြေတာအေၾကာငးက ေမာပပမး၊ သနးေမာငႏင ခြနးအဒဝတ႔ထမာ ေလလာမတသားၿပး သငယခငးမား၊ ဆရာ၊မမားႏငအတ ဒးကပြေတာက ၆ / ၉ / ၂၀၁၅ ခႏစတြငေပာေပာရႊငရႊင ကငးပႏငခၾကသည။ ထ႔ျပင ဒးကပါတပြမစတငမ ေကာငးသ၊သားမားသည အစားအစာႏငအခပြမားက ျပငဆငကာ ညပငးတြင ေပာရႊငစြာကငးပခၾကသည။

အရသာေကာငး မြနေသာ ဒးကမႈန႔ရရဖ႔အတြက နညးလမး (၂) လမးရသည။ ပထမနညးလမးမာဒးကက အပငးပငးညပကာ သၾကားႏင အနးသးေရာ၍စားသည။ ဒတယနညးလမးမာ ဒးကကအပငးပငး ညပစရာမလပ သၾကား၊ အနးသးႏင တ႔စားႏငသည။ ဒးကပြျဖစေပၚလာပ သမငးက ေမာပပမးက ရငးျပသညမာ ယြနးလမး (ယခေခတအေခၚအေဝၚထငး) တ႔သည ဘစ ၇၃၉ တြင ကရငနျပညနယက ကးေကာသမးပကျပး ကရငနလမးမားကလညးညငးပနးႏပစက ခသည။ ထ႔ေၾကာငကရငနလမးတ႔သည လမးျခားတ႔၏ အပခပမႈက တြနးလနခသညအခနတြင အစားအစာအျဖစထမငးထပမားက အသးျပခသည။ သ႔ေပမ ထမငးမာၾကာရညခေအာငမထားႏငသညအတြက ထမငးထပမားသးခသည။ ထ႔ေၾကာင ကရငနလမးတ႔သည တကပြအေတာအ တြငးအစားအစာ ျပနာမားက အႀကးအကယရ ငဆငခရသည။ ထျပနာမားက ေျဖရငးႏငဖ႔ (၄)ရက၊ (၅)ရကမ အထားခႏငေသာ ဒးကမားကအစားအစာအျဖစ အသးျပခၾကသည။ ကရငနလမးတ႔၏ ေသြးစညးညညြတမႈေၾကာင ယြနးလမးတ႔က ကရငနေျမေပၚမ အၿပးအပင ေမာငးထတႏငခသည။ ေကာငးသ၊သားမားသည ကရငနသမငးက နားေထာငၿပးသညအခနတြင ကရငနရးရာအက၊ ေခတေပၚစတြသးခငးမားျဖင ေဖာေျဖတငဆကခၾကသည။ ေနာကဆးတြင ေကာငးသ၊သားမားႏငဆရာ၊မမားသည ဒးကမန႔မားႏငအခရညမားက အားပါးတရစားေသာကျခငး၊ အမတတရဓါတပမားရကျခငးႏင ရယရႊငစရာ စကား မား ေျပာဆျခငး ျဖင ေအာငျမငစြာကငးပႏငခၾကသည။

စာေရးသ - ေမာပပမး

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

4

Wide Horizons ၌ မထငမတေသာ ေရၾကးမႈ

Wide Horizons စာသငေကာငး ေရလႊမးမး ခ ရျခငးသည ေကာငးသား၊သမားအတြက အအားသငဖြယေန႔တစရကတာအျဖစသငစတကးထမာျမငေယာငၾကညနငမညလား။ ေကာငးသ၊သားအမားစအေနျဖင ေရၾကးမႈက အရငက မျမင၊မၾကခဘးပါ။ တစညလးမးရြာသြနးမႈအရနေၾကာင စကတငဘာလ ၁၈ရက ၂၀၁၅ ခနစ တြင စတလႈပရားဖြယေကာငးေသာ မနကပငးက ျမငေတြ႔ခပါသည။ ေကာငးသ၊သားတစခ႕သည အမစာျပလပရနအတြကေသာလညးေကာငး၊ အလညက ထမငးဟငးခကျပတရနအတြကေသာလညးေကာငးအပယာမေစာစးစြာထခၾကသည။ထငးစေတာခန နနက ၆ နာရခနတြင ေရစတငႀကးလာချပး ေရတတနႈနးသည အခနအနညးငယအတြငးလငျမနစြာ ျမငတကလာ သည။ အလညကထမငးခကတာဝနအဖြ သညေရ ၾကးေနေသာေၾကာငအပယာမနးထရနအျခားေကာငးသ၊သားမားကကယေလာငစြာေအာဟစ၍သတေပးပါသည။ ထေကာငးသ၊သားမားအပယာထသညအခါတြင ေရရတတရကျမငတတလာမႈက အအားသငစြာ ျမငေတြ႔ခသည။ ထ႔ေနာက ေကာငးသ၊သားမားသည စာၾကညတက၊ စာသငခနးေဆာငရ ပစၥညးမား ကေရမစေအာင အျမငတစေနရာသ႔ ေရြ႕႔ၾက သည။ ဤအျဖစအပကသည အခ႕ေသာ ေကာငး သား၊သေကာငးမားအတြက ပထမဆးအေတြ႕ အ ၾကျဖစသည။ထ ေၾကာင ေကာငးသ၊သားမားသည ေကာငးပစၥညးမား ေရစကာပကစးမညက စးရမစြာျဖင ပစၥညးမားေရြ႕ျခငးနင ထနးသမးျခငးမားျဖင အလပရႈပ ေနၾကသည။ ထ ေနာက ကြနပတသည စတမ ခမး ေျမပ ေပာရြငမႈကငးမစြာျဖင မနကစာ အတတကြ သး ေဆာငခၾကသည။ သ႔ရာတြင ေကာငး သားတစေယာကသည သကဆငရာ ဆရာမထ ေရၾကး မႈသတငးကဖနးျဖငအေၾကာငးၾကားသည။ထေန႔တစရကတာေကာငးပတလကေသာေၾကာင ေကာငးသ၊သားမား အလြနေပာရြငခၾကသည။ ထအေတာအတြငးေကာငးသ၊သားမားသည အမနးနားခငး၏ ေလကငားကာ ေကာငးပတ ဝနးကင တစေလာက အေပာတမး ေလေလာခၾက သည။ အခ႕ေကာငးသ၊သားမားသည ေရမကစား ေလမစးၾကေသာလညး ေလေလာေနသမားက ေအာဟစအားေပးကာ ၾကညရႈ႕ေနခသည။ တာဝနကထမငးခကအဖြ သည ထမငးႏငဟငးမား ခကျပတနငရနအတြက မးဖက ေရလြတရာအျမငသ ေရြ႕ေျပာငးလကရသည။ သတ႔သည ပးမႊားဝငလာမညက ေၾကာကေနေသာျငားလညး ေရျမပေနေသာ မးဖေခာငတြင သေဘာကစြာ ခကျပတေနခသည။

Wide Horizons ေကာငး၌ေရၾကးပ

မြနးလြပငး၂နာရဝနးကငတြင ေရျမငတတ မႈမရေတာဘ ေရကခသည။ ေရၾကးမႈ၏ အကးဆကေၾကာင ေကာငးပတဝနးကငသာမက ေကာငးစာသငခနးတြင ရြ႕ မား အမႈကမားျဖင ျပညေနပါသည။ ထ႔ေနာက ကၽြနပတ႔သည စာသငခနး၊ မးဖေဆာင နင စာၾကညတကခနးမ သကဆငရာ ပစၥညးမားက သ ေနရာနငသ စနစတက ျပနလညေနရာခေပးျခငး သန႔ရငးေရးျပလပျခငးမားက အခနတအတြငး၌ စညးလးညညႊတစြာျဖင လပေဆာငႏငခသည။ ကေကာငးစြာျဖင ညေန ၅ နာရ ဝနးကငတြင ေကာငးပတဝနးကငတစေလာက ေရမရေတာပါ။ ကြနပတ ေကာငးသ၊သားမားသည ေကာငးပတဝနးကငသန ရငးေရး ႏင အလပရႈပ ပငပနးခၾကသည။ မညသ႔ပငဆေစကာမ ဒတစႏစ ေရၾကးမႈသည ေန႔လညပငးတြင ေရကခေသာေၾကာင ယခင ၂ ႏစ ေရၾကးမႈေလာက ေၾကာကစရာမေကာငးလပါ။ ယခင ၂ ႏစက ေရၾကး မႈသည အနညးဆး၂ရကခန႔ ၾကန႔ၾကာခသည။ ေကာငးသ၊သားေပာာငး၏ သတငးစာမပါေသာ ဓါတပအရ သတ အဆးဆးေသာ ျပနာ၊ အခကအခ မားနင ၾကေတြ႔ခရေၾကာငး ျမငေတြ႔နငသည။ ဤသ႕ျဖင ဒႏစတစရကတာေရၾကးမႈသည ကြနေတာတ အတြက ကေကာငးသညဟ ေျပာနငသည။ သ႔ရာတြင ကၽြနပတ႔ ေကာငးသ၊သားမားသည

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

5

ေကာငးပတဝနးကင၌ ေရကသြားေသာလညး ထငးအစးရမ ေရကာတာက ေနာကေန႔ညအထ မပတေသးေသာေၾကာင စးရမမႈနငအတ သတရစြာ အပဆကခပါၾကသည။ ေနာငလာမညနစေကာငးသ၊သားမား ေရၾကးမႈမၾက ေတြ ေစရန ကြနပအေနျဖင ဆႏၵျပလကပါသည။

စာေရးသ - မပေကာေမာ

သငဘဝတြင လငပငးဆငရာကနးမာေရးႏင ပကသကေသာ သငတနးမားက ဘယႏစႀကမေလာက တကေရာကပါဝင ဖးပါသနညး။ ကၽြႏပတ႕သည လငပငးဆငရာကနးမာေရး ခၽြတယြငးခကျပနာမား ၾကခပါက ကယတငမညသ႕ ကာကြယရမနးမသပါ။ ဒါအျပင လအခ႕သည ၎ျပနာမား၊ ခစားခကမားႏငပကသကၿပး မသားစဝငေတြ အေပါငးအသငးေတြက ေျပာျပရန ဝနေလးၾကပါသည။ လငပငးဆငရာ ကနးမာေရးအသပညာမားက ကၽြႏပတ႔ သနားလညေအာင သငယသငပါသည။ ထေနာက ကြနပတ သငယခေသာ ဗဟသတအခကအလကမားက မမတ႔ ပတဝနးကငအသငးအဝငးတြင ျပနလညေဝင ေပးနငသည။ ထ႔ေၾကာင လငပငးဆငရာ ျပသာနာနင ၾကေတြ႔ခနတြင မညကသ႕ဘယလရငဆငေျဖရငးနငေၾကာငး သရရသည။ ကြနပတ အဂၤလပဆရာမသည Shoklo Malaria Research Unit (SMRU) အဖြ႔အစညးမ မးယပေရာဂါ ပါရဂရင Alice က ေအာကတဘာလ ၁၄၊ ၂၀၁၅ တြင Wide Horizons ၌ ပညာေပးသငတနးလာေပးရန အတြက ဖတၾကားခသည။ ပထမဆး သမသည ဖ၊မ ခႏၶာေဗဒတညေဆာကပက သာဓကနငတကြ ရငးျပခသည။ ေနာကထပ သမသည အမးသမးဆငရာ တစကယရညသန႔ရငးမႈနင ပတသတေသာ အသးအေဆာငမား အသးျပပက ျပသ၍ လကေတြ႔စမးသပသငၾကားခသည။ အခ႕ေသာမနးကေလးမားသည အမးသမးဓမၼတာျပနာ ၾကေတြ႔ရေသာေၾကာင သမသည ဓမၼတာအၾကနာကငကကခမႈ Pre-men-strual Syndrome (PMS) အေၾကာငးအရာက ရငးျပခပါသည။ ထ႔ေၾကာင မနးကေလးမားသာ အသပညာတးပြားရသာမက ေယာကားေလးမားလညး မနးကေလးမား၏ ခစားခကက စာနာနားလညနငကာ အသပညာတးေစပါသည။ ဒါအျပင မးပြားမႈစနစ၊ ဖ၊မသဘာဝ နင သေဘာတညမ အေၾကာငးတ႔ကလညး Alice သည ကြနဒး၊ depo ထးေဆးစေသာ သေႏၶတားနညး အမးအစားမားက ရငးျပခသည။ ေနာကထပ သမသည ဘယလတားနညးနင ပစၥညးက ၾကာရညအသးျပနငျပး စတခရေၾကာငးနင ကယဝနမရရနငေၾကာငး ကပမသရနငေအာင လႈပရားမႈတစခ ျပလပခပါသည။ ထပမ၍ ေကာငးသ၊သားမား ပမသလေသာေမးခြနးမားက ရငးလငးေျပာျပခပါသည။ ဥပမာတစခအေနနင ေမးခြနးတစခတြင “ဓမၼတာလာေနစဥအေတာအတြငး ေခါငးေလာ၍ ရပါသလား” ျဖစသည။ Aice ရငးျပသညမာ “သငတ႔ေခါငးက ေလာနငပါတယ၊ ျပနာမရပါဘး ေနာကျပး တစကယရညသန႔ရငးမႈက ေနတငးျပလပသငပါတယ” ျဖစပါသည။ ကၽြနပတ႔သည ထပမ၍ ငကေပာသးကြနဒး ဟေခၚေသာ လႈပရားမႈတစချပလပခသည။ ပထမဥးစြာ အပစ ၆ စ ခြချပး တစဖြ႔တြင ငကေပာသးတစလးနင ကြနဒးေလးခ စရရပါသည။ ဒလႈပရားမႈတြင လပေဆာငရမညမာ ငကေပာသးထ ကြနဒးက တစေယာကတစလညစ အထတအသြငး လငျမနစြာျပလပရပါမည။ အကယ၍ အဖြ႔ထရ အဖြ႔ဝငအကနအထတအသြငး လငျမနစြာနင မနကနေသာနညးျဖင ျပလပနငလင ဒျပငပြတြငေအာငျမငနငမညျဖစသည။ အနငရသညအဖြ႔ ၃ ဖြ႔က မန႔တစေယာကတစခစ ဆခပါသည။ ခင၍ေျပာရလင ကၽြနပတ႔အားလး သရထားေသာ လငပငးဆငရာ ကနးမာေရးနငပတသကေသာ ယတမးစကားမားက ေရာငရားနငကာ လငပငးဆငရာကနးမာေရးက ပမဂရစကနငပါေတာမည။ ဒါအျပင ကၽြနပတ႔ မခငအဖြ႔အစညးက ျပနေရာကေသာအခါတြင မမတ႔ လထ၊ မသားစမားနင အေပါငးအသငးမားက လငပငးဆငရာ ကနးမာေရးနငပတသကျပး ျပနလညမေဝနငပါေတာမည။ ဒါေၾကာင ဒသငတနးသည ကၽြနပတ႔ အားလးနင လထအတြက မားစြာအသးဝငျပး အေထာကအပရပါေတာမည ျဖစပါသည။

Wide Horizons မ လငပငးဆငရာ ပညာေပးသငတနး

စာေရးသ - ေကသသန႕ဇင

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

6

ေကာငးသ/သားမား၏ ဘဝကမညကသ႕ ထငျမငမပါသနညး။ သတ႕ အၿမတမးေလလာသငယ ေနဖ႕လမညလား။ ေကာငးသ/သားမားအေနျဖင ေကာ ငး စာ သ င ခ နး အ တြ ငး ၌ သာ မ က ေကာငးစာသငခနး ျပငပ၌ လညးေလလာသငယႏငေပသည။ အေထြေထြဗဟသတႏငေလလာသေကာငးစရာမားက ေဝမဖ႕ရာ ကၽြႏပတ႕သည ၃နာရမၾကာေသာ ရငးႏးကၽြမးဝငမႈ လမႈႏးေႏာဖလယပြက စကတငဘာလ ၂၆ ရကေန႕ ၂၀၁၅ ခႏစ၌ မငးမေဟာ(MHEP)ေကာငးသ/သားႏင ကငးပခပါသည။ ပထမဥးစြာေကာငးသားတစေယာကခငးစ၏ အမညႏင မခင လမႈအဖြ႔အစညးတ႕၏အမညကမတဆကျခငးျဖငကၽြႏပတ႕၏လမႈႏးေႏာဖလယပြကစတငခပါသည။ကၽြႏပတ႕၏အဂၤလပဆရာမ ေဂာဒနမလညး လမႈႏးေႏာဖလယပြ၏ ရညရြယခကက ေျပျပစစြာရငးျပခပါသည။ ထ႕ေနာကအစအစဥက သတမတထားသညအတငးဆကလကကငးပခပါသည။ ကၽြႏပတ႔သညမတညေသာျမနမာတငးရငးသားမားျဖစၾကေသာလညး ထငးႏငင၌ ပညာေလလာဆညးပးလေသာ ရညရြယခကမာ အတတပငျဖစၾကသည။ သငယခငးသစမားတးပြါးရနႏင အသပညာမားေဝမဖ႕ရနအတြက မငးမေဟာေကာငးႏင လမႈႏးေႏာဖလယပြ ကငးပချခငးျဖစေပသည။ ထ႔ေနာက Wide Horizons ေကာငးက ကယစားျပ၍ မပေကာငးမ ႏင သနးေမာင မအစအစဥတငဆကသမားအျဖစေကာငး၏သတငးအခကအလကမားကမတဆကရငးလငးတငဆကခပါသည။မငးမေဟာေကာငးမ မေမယမေကာမလညး ၎တ႕ေကာငး၏ သတငးအခကအလကမားက ျပနလညတငဆကခပါသည။ ထတငဆကမႈမားတြင ကၽြႏပတ႔ေကာငး ၂ ေကာငး၏ ဖြ႔စညးတညေဆာကပမား ေကာငးသားမား၏ တစေန႕တာေဆာငရြကမႈမား ႏင သမတဖြယရာ ဗဟသတမားက ေဝမခပါသည။

သငယခငးေကာငးမားစြာရရေအာငဖနတးေပးေသာ အထးအခြငအေရးေကာငး

မငးမေဟာေကာငးတြင အဓက ဘာသာရပ ၆ ခႏင အျခားေသာ ဘာသာရပ ၅ ခ သငၾကားေပးလကရပါသည။ မငးမေဟာေကာငးမ အေထြေထြပညာေရး တးတကမႈ (GED) သငတနးဆငးလကမတက ေပးအပေလရပါသည။ မငးမေဟာေကာငးမ ေကာငးၿပးသြားေသာ ေကာငးသ/သား မားသည ၎ (GED) သငတနးဆငးလကမတႏင ႏငငရပျခားေကာငးမားမ ပညာေတာသငဆက ျပနလညေလာကထားေလရၾကပါသည။ မတဆကရငးလငးတငဆကမႈမားအၿပးတြငကၽြႏပတ႔သည လမႈအဖြ႕အစညးႏငပကသကေသာ ကစားနညးမားျဖငကစားခၾကပါသည။ ထကစားနညးမားက ကၽြႏပတ႔ Wide Horizons ေကာငးႏင မငးမေဟာေကာငးမတစမးစ စစဥတငဆကခၾကပါသည။ ကစားနညးတစမးတြင လႏစေယာကစမ လတစေယာကက ခမ၍ ေဘာလးမားက အေျပးအလႊား ခြရပါသည။ တစေယာကႏငတစေယာက ပမရငး ႏးလ၍ ထကစားနညးမားက ကစားခၾကျခငးျဖစေပသည။ ထကစားပြမားတြင ကၽြႏပတ႔သည စတလႈပရားရယေမာေပာရႊငခရၿပး ခငမငရငးႏးမႈသည မတညေသာ အေျခေနမားတြင မညမအထအေရးႀကးသညက လညးနားလညသေဘာေပါကခၾကပါသည။ ထ႕ေနာကကၽြႏပတ႔သည အခရညႏငမႈန႔မား စားေသာကၾကရငး အျပနအလန စကားလကဆေျပာျဖစခၾကပါသည။ ထမတဖန ေဖာေျဖေရးအစအစဥမားအေနျဖင အပစဖြ႕သခငးမားက ကၽြႏပတ႕ေကာငး၂ေကာငးမတစပဒစ သဆခၾကၿပး ေကာငးသား အခ႕မ (ဆလ)သခငးမားျဖငလညး သဆေဖာေျဖတငဆကခပါသည။ ထေကာငးတြငး အစစဥမားအၿပးတြင ကၽြႏပတ႕သညမေဆာက(MFC)ေဘာလးကြငးတြင ေပာရႊငစြာေဘာလးကစားခၾကၿပး ညေန၄နာရတြငကၽြႏပတ႕၏လမႈႏးေႏာဖလယပြကအဆးသတခၾကပါသည။ ထေဘာလးကြငးမႏႈတဆကလမးမခြၾကခငကၽြႏပတ႔သညေပာရႊငစြာဓါတပမားလညးရကခၾကပါသည။ ထေပာရႊငစရာ အခကအတန႕မားက လြယလြယႏင ေမလ႕ရေတာမညမဟတပါ။ ထလမႈႏးေႏာဖလယပြသည ကၽြႏပတ႕ၾကားမတညေသာအေတြးအျမငႏင အေတြ႕အႀကမားက ေဝမခြငရခေသာ အခြငအေရးေကာငးတချဖစခၿပး ေကနပေပာရႊငမႈကလညးဖနတးေပးခပါသည။

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

7

အခပအားျဖငဆရေသာ လမႈႏးေႏာဖလယပြသည အခန ၃ နာရမသာၾကာခေသာလညး ကၽြႏပတ႕၏ ခငမငရငးႏးမႈမာေတာ အၿမထာဝရတညတသြားေပလမမည။ကၽြႏပတ႕သည မတညေသာ လမႈအဖြ႕အစညး၊ ေနရာ႒ာန၊ တငးရငးသားလမးေပါငးစမ လာခၾကေသာလညး မငးမေဟာေကာငးသ/သားမားႏင မတေဆြသငယခငးေကာငးမားျဖစခၾကပါသည

စာေရးသ - သနးေမာင

Wide Horizons ေကာငးသေဟာငး၏ အသယခႏစ Wide Horizons စာသငေကာငး၌ ပညာ သငယေနေသာ ကက၊ မဝါႏင ေနာဝါးခေဖာ တ႔သည (၂၀၁၃-၁၄) ပညာသငႏစ Wide Horizons စာသငေကာငး၏ ေကာငးသေဟာငးျဖစေသာ ေနာကးကေလာထးန႔ ေတြ႔ဆေဆြးေႏြးခပါသည။ ယခအခါတြင သမသည ကြငးဆငးအရာရတစေယာကအျဖစ ျမနမာေရႊ ႔ေျပာငးအလပသမားမား၏ ပညာေရးေကာမတတြင တာဝနထမးေဆာငေနပါသည။ Wide Horizons ေကာငးသ၊သားေဟာငးမားသည သတ႔၏မခငအဖြ႔အစညးတြင တာဝနမားက ေကာငးစြာ ဥးေဆာငႏငျခငးႏင ေသသပစြာ လပေဆာငတတျခငးတ႔ကကြႏပတ႔ကယတငသရရနႏင စာဖတသမားကလညး ေဝငလျခငးျဖစပါတယ။ကက။ ။ အစမ အသကဘယေလာကရျပလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမ အသက ၂၂ ႏစရပါၿပ။ကက။ ။ အစမ ဘယအရပေဒသက လာပါသလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမ ကရငျပညနယ ၾကာအငးစမႀကးၿမ ႔နယက လာပါတယ။ကက။ ။ အစမရ ႔ မခင အဖြ႔အစညးအမညက ဘယလေခၚပါသလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမရ ႔ မခငအဖြ႔အစညး အမညက ျမနမာေရႊ ႔ေျပာငးအလပသမားမားပညာေရးေကာမတ ျဖစပါတယ။ကက။ ။ အဒမာ အစမ ဘယလရာထးမးန႔ တာဝနထမးေဆာငရပါသလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမ ကြငးဆငးအရာရတစေယာကအျဖစ ျမနမာေရႊ ႔ေျပာငးအလပသမားမား ပညာေရးေကာမတမာ တာဝနထမးေဆာငေနပါတယ။ကက။ ။ အမမရ ႔ တာဝနယရတအပငးက ဘာေတြလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမတ႔မာ ျမနမာေရႊ ႔ေျပာငးစာသငေကာငး ၂၄ ေကာငးရသညအနက ကြနမက ေရႊ ႔ေျပာငးစာသငေကာငး ၆ ေကာငးမ သတငးအခကအလကမားက စေဆာငးၿပး အလရငဆသ႔ ေပးပ႔ျခငးႏင ဆကသြယေပးျခငးမားက လပေပးရပါတယ။ ကက။ ။ အစမWide Horizons စာသငေကာငးမ ခးျမငေသာ ဘြ ႔က ဘယႏစက ရခပါသလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမ (၂၉ / ၃ /၂၀၁၅) ခႏစတြငWide Horizons စာသငေကာငးမ ခးျမငေသာ ဘြ ႔က ရခပါတယ။ အဒခနမာ ကြနမ အရမးက ေပာရႊငခပါတယ။ ကက။ ။ အစမ ဘာေၾကာင Wide Horizons အစအစဥက ေလာကရပါသလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမ Wide Horizons အစအစဥမားက ေလာကရတ အေၾကာငးရငးက ဒေကာငးဟာ လငယမားက ေခါငးေဆာငႏငမႈ စြမးရညမားေပးျခငး၊ ေရႊ ႔ေျပာငးေဒသႏင ဒကၡသညစခနးတြင ေနထငၾကေသာ ေကာငးသ၊သားမား အတြက အဆငျမင ပညာမား ပ႔ခေပးေသာ ေကာငးတစေကာငးလညးျဖစပါတယ။ Wide Horizons စာသငေကာငးက ကြနမရ မခငအဖြ႔အစညးမာ စမခန႔ခြမႈႏင လမႈအသငးအဝငး ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈတြငေကာငးစြာကညႏငရန ကညေထာကပေပးခသည။ ထ႔ေၾကာင Wide Horizons စာသငေကာငးသည လငယမားအတြက တနဖးမျဖတႏငပါ။ကက။ ။ အစမ Wide Horizons အစအစဥမ ဘယလကြမးကငမႈမားက ေလလာဆညးပးခသလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ Wide Horizons အစအစဥမားက ကြနမက အဆငျမငအဂၤလပ၊ လမႈအသငးအဝငး ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈႏင အဆငျမင ကြနျပတာနညးပညာမား အစရေသာ စြမးရညမားစြာက ပပးခသည။ လမႈအသငးအဝငး ဖြ ႔ၿဖးတးတကမႈဘာသာရပတြင အဓကအားျဖင ဥးေဆာငႏငမႈစြမးရညမား၊ စမခန႔ခြမႈစြမးရညမားႏင စမကနးရ အဆျပလႊာေရးသားမႈမ လပငနးစဥလပေဆာငျခငးက ဥးစားေပးသငၾကားေပးသည။ အဆပါစြမးရညမားသည ကြနမရ ႔ မခငအဖြ႔အစညးတြင ျပနလည၍တာဝနထမးေဆာငေသာအခါ ေကာငးစြာအသးခႏငခပါတယ။ကက။ ။ အစမ Wide Horizons စာသငေကာငးမတကခငႏင တကၿပးသြားေသာအခါ ဘယလမးထးျခားခကေတြက ခစားရပါသလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ အစမ Wide Horizons စာသငေကာငးမတကခင စမကနးေတြန႔ အဖြ႔အစညးေတြမာ

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

8

အကယ၍ သငက အခနက ေကာငးေကာငးႀကး စမခန႔ခြႏငလင

သငရ ႔ဘဝတစေလာကလးမာ ေအာငျမငမႈက ပငဆငရလမမယ

Wide Horizons ေကာငးသေဟာငး

အလပလပရတာ ကယကကယ ယၾကညမႈမရသေလာကျဖစၿပး၊ အဒေကာငးၿပးသြားေတာ ကယကကယ ယၾကညမႈအျပညရလာတယ။ ဒါအျပင အစရငခစာေရးသားဖ႔ ရညမနးခကပနးတငႏင အေကာငအထညေဖာျခငးမား၊ အဆျပလႊာေရးသားျခငးေတြမာ ပၿပးနားလညးတကကြမးလာတယ။ကြနမ အခနစမခန႔ခြမႈက Wide Horizons မာသငယတတေျမာကခသျဖငကြနမရ မခငအဖြ႔အစညးမာ အခနန႔တေျပးညအလပလပႏငခပါတယ။ကက။ ။ အစမWide Horizons အစအစဥေတြက ဘာျဖစလ႔ႀကကႏစသကတာလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ Wide Horizons စာသငေကာငးသည အနာဂါတရ ႔မးဆကသစေခါငးေဆာငမားက ေမြးထတေပးေသာေၾကာငျဖစသည။ ဥပမာအေနျဖင ေရႊ ႔ေျပာငးေကာငးသ၊သားမားသည ထငးႏငငအစးရ၏ အသအမတျပေသာ လကမတမားမရျခငး သ႔ေပမ Wide Horizons ေကာငးက သတ႔က အဖြ ႔အစညးေတြမာ အလပလပႏငဖ႔ ကညေပးႏငသည။ အစးရအဖြ ႔အစညးမားက ထေကာငးသ၊သားမားက အသအမတမျပေသာလညး Wide Horizons ေကာငးကအသအမတျပသည။ Wide Horizonsေကာငးသည လငယမားအတြကအလြနပငအားကးရေသာ ေကာငးတစေကာငးသာမက မးဆကသစမားအတြက ေခတပညာမားက ေလလာဖ႔ ပ၍အခြငအလမးမားရသည။ ဥပမာအေနျဖင ကြႏပတ႔သည NGOs သ႔မဟတ CBOs တြင အလပေလာကေသာအခါ ကြႏပတ႔၏စြမးရညျပညေသာ လကမတမားက ျပသႏငသည။ Wide Horizons စာသငေကာငးမ ခးျမငေသာဘ႕ြ ကရရၿပးေနာက သငကယသင ပၿပးယၾကညမႈ အျပညအဝရလာပါလမမယ။ကက။ ။ အစမရ ႔ အနာဂတအတြက ဘယလအစအစဥေတြ ေရးဆြထားပါသလ ခငဗား။

ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမမာ အနာဂတအတြက အစအစဥ ရပါတယ။ကြနမရ ႔လမႈအသငးအဝငးႏငမခငအဖြ ႔အစညးက ကညႏငဖ႔အတြက လေလာကတအရညအခငးမရေသးဘးလ႔ခစားရတအတြက ကြနမ အဆငျမငပညာမားကဆကၿပးသငယသြားမယ။ Wide Horizons ေကာငးက ကြနမက ပညာေရးမာ အမားအျပားကညခေပးတယ သ႔ေပမ ကြနမ အမားန႔တနးတအလပလပႏငဖ႔အတြက စြမးရညအနညးငယလပါေသးတယ။ ထ႔ေၾကာင ကြနမ တ က သ လ ပ ညာ ရ ပ မား က ဆ က လ က ၿ ပး ေလလာသငယသြားပါမယ။ကက။ ။ အစမ Wide Horizonsေကာငးမ အဆငျမငပညာရပမားက ေလလာဆညးပးၿပးေနာက သငရ ႔မခငအဖြ ႔အစညးမာ ဘယလအသျပေနပါသလ ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ ကြနမရ ႔မခင အဖြ႔အစညးက အဓကအားျဖင အဆျပခကႏင အစရငခစာေရးသားျခငးတ႔မာ ကညျခငးျဖင ကြနမေလလာဆညးပးခေသာ ပညာရပမားက ျပနလညအသးျပတယ။ ဒါအျပင Wide Hori-zons က သငယခေသာ အခနစမခန႔ခြမႈလညး ကြနမတ႔ လပငနးခြငမာ အရမးက အသးဝငတယ။ အလပတစခကမစတငခင သင အခနဇယားကစတငေရးဆြရမည။အကယ၍ သငဟာ

အခနဇယားးက မေရးဆြခဘးဆရင သငရ ႔လပငနးခြင မာ အဆငမေျပမႈေတြ၊ စတရႈပစရာေတြန႔ ရငဆငရလမမယ။ ဒါေၾကာငမ႔ အခနစမခန႔ခြမႈသည လသားမားအတြကအလြနပငအေရးႀကးသည။ လစဥတငး အစရငခစာေရးသားရၿပး အဆျပခကကေတာ တစႏစတစႀကမသာေရးသားရပါတယ။ ကက။ ။ အစမ Wide Horizons မးဆကသစလငယမားက အၾကဥာဏမား ေပးခငပါသလား ခငဗား။ေနာကးကေလာထး။ ။ Wide Horizons မးဆကသစလငယမားက ကြနမရ ႔လပငနးအေတြ ႔အၾကမားအေၾကာငး ေျပာျပခငပါတယ။ သငတ႔အားလး ကြနမရ ႔လပငနးအေတြ႔အၾကမားအားလးက ေလလာမတသားႏငလင သငတ႔ဘဝအတြက တခ ႔တစေနရာမာအေထာကအကျဖစေစလမမယ။ သငတ႔အားလး အခနစမခန႔ခြမႈႏင မတစေရး

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

9

Kyi Khala

လထအဖြ႔အစညးစမကနးမ စတလႈပရားဖြယသငယမႈ

လထဖြျဖးတးတကေရးဘာသာရပသည Wide Horizons ေကာငးသ၊သား မားအတြက အ ဓက ဘာသာရပတစချဖစသည။ ၂၀၀၉ ခနစမတငခင Wide Horizons ေကာငးသ၊သားမားသည ေရႊ ေျပာငးအလပသမား လထအသငးအဝငးထတြင စမကနးလပငနးက တညေဆာကရန အခြငအေရးမရရခပါ။ အဆျပလႊာေရးနညးက ေကာငးသငခနးစာအျဖစ ေကာငးသ၊သားမား သငယခြငရသည။ ကေကာငးေထာကမစြာျဖင Wide Horizons ေကာငးသ၊သားမားသည ၂၀၀၉ ခနစ ေနာကပငး လမႈအသငးအဝငးထတြင လကေတြ႔ သတငးအခကအလကေကာကယရတ အခြငအေရးက ရရခသည။ ထ အျပင သတ႔အဆျပလႊာ ေရးသားျပးေနာက Room to Grow အလရငထသ စမကနးလပငနးအတြက အဆျပလႊာက တငသြငးခြငရရခသည။ Room to Grow သည Wide Horizons ေကာငးသ၊သားမား၏ စမကနးလပငနးအတြက ေထာကပေပးေနေသာ အလရငျဖစသည။၂၀၁၅-၂၀၁၆ ပညာေတာသငနစ ေကာငးသေကာငးသားမားသည လထဖြ႕ျဖးတးတကေရး စမကနးလညပတမႈ သငခနးစာက သငယခြငရ

ရခသည။ ထစမကနးလညပတမႈသငခနးစာသငယျပး ေနာက မေဆာကဝနးကငရ ေရႊ ေျပာငးအလပသမားမား ေကာငး ၄ေကာငးက သြားေရာကလညပတ၍ ၎ေကာငးမား၏ နာကခသမငးေၾကာငးနင လကရျပနာမားက စစတမးေကာကယခပါသည။ ထေကာငးမားမာ ဆာမေထာ၊ SAW Safe House ၊

အပတစဥႏငငတကာသတငးေဆြးေႏြးဖလယျခငး

သားျခငးက ကြနမဆမာ သငယေလလာႏငတယ။ သငတ႔အားလး ေကာငးၿပးသြားလ႔ မခငအဖြ ႔အစညးေတြမာ ျပနလည၍တာဝနထမးေဆာငေသာအခါ ႀကးမားေသာ စနေခၚမႈမားႏင ရငဆငရလမမည။မားစြာေသာျပနာေတြႏငအလပရႈပတာေတြက ျမငေတြ႔ရတအခါကရင သငကယတင မတစေရးသားပါ။ သငတကေရာကေနတ အစညးအေဝးခနးမထတြင ပဋပကၡမားျဖစခလင အေသးစတမတစေရးသားခပါက သငလအပေနတအခနကရင ျပနလညအသးျပႏငသည။ ထ႔ေၾကာင မတစေရးသားျခငးသည အလြနပငအေရးႀကးသည။ သငတ႔အားလးက ကြနမအေနန႔ အၾကျပျခငတာက သငဘယေနရာတြင ဘာေတြလပခတာက မတစေရးသားခမယဆရင သငတ႔အားလး လပကငမႈစြမးရည ပ၍တးတကလာလမမည။ သင အခနက ေကာငးေကာငးႀကးစမန႔ခြႏငလင သငရ ႔ဘဝတစေလာကလးမာ ေအာငျမငမႈက ပငဆငရလမမယ။ မတစေရးသားျခငးႏင အခနစမခန႔ခြျခငးသည သငတ႔ဘဝတစေလာကလးအတြက မားစြာ အေထာကအကျပပါလမမယ။

“ဥးေခါငးဆတာ ညတေနဖ႕တစခတညးမဟတပ စဥးစားေတြးေခၚဖ႕ျဖစတယ”

သင Wide Horizons စာသငေကာငးကလာမညႏစမာေလာကထားခငတယဆရင ဒါတငမက အေသးစတအခကအလကမားက ထပမသရလပါက Wide Horizons စာသငေကာငး၏Website ႏင Facebook ျဖစေသာ http://widehorizonsprogram.blogspot.com/ or www.facebook.com/Wide Horizons, Community Development Program. တြငဝငေရာကၾကညရႈေလလာႏငသည။

အငတာဗး ။ ။ ကကမတတမးတငသ ။ ။ မေလဝါဒခမးႏငေနာဝါးခေဖါ

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

10

“ ရလဒေကာငးတငးမာ အမားဆတ ကနၾကမးရတယ ”

New Wave နင Elpis ေကာငး တ႔ျဖစၾကသည။ ထ႔အျပင သတ႔ေကာငး၏ သမငးေၾကာငးနင လအပခက ျပနာမားက တငျပခၾကပါသည။ ကၽြနပတ႔ေကာငးသ႔ ျပနေရာကျပးေနာက စမကနးအတြက အဖြ႔ (၄) ဖြ႔ခြခပါသည။ အဖြ႔တစဖြ႔တြင လ၆ေယာကပါရျပး မစနစျဖင သတ႔ေကာငးက ေရြးခယခၾကသည။ ၎နငပတသကေသာ သငခနးစာမားက စာသငခနးထတြငသာမက ေကာငးျပငပ၌လညး လကေတြ႔အေတာမားမား လပေဆာငသငယခပါသည။ ဥပမာအေနျဖင ကၽြနပတ႔သည လထအသငးအဝငးထတြင အခကအလကမားမေကာကယမ ထေကာကယနညးစနစက ေကာငးသငခနးစာထတြင လကေတြ လပေဆာငခသည။ ၎အခကအလကရရရနအတြက ကြနေတာတ႕ သည သတ ၏ လထအသငးအဝငးထတြင သြားေရာက အငတာဗးျခငး၊ စးစမးေလလာျခငး၊ စစတမးေမးခြနးလႊာမား၊ စာတမးဖတရႈျခငး ႏင အပစဖြ ေဆြးေႏြးျခငး စသညျဖင အမးမးေသာ အခကအလကေကာကယမႈစနစျဖင သတငးအခကအလကမားစေဆာငးခသည။ WH ေကာငးသ႕ျပနေရာကေသာအခါတြင ကြနပတ႕စမကနးမ ရရခေသာ အခကအလကမားက စစညး၍ စာရငးျပစခပါသည။ ျပးေနာက ကၽြနပတ႔ လထအသငးအဝငးထရ အဓက ျပနာအရငးအျမစက ဆးျဖတခပါသည။ ေကာငးတငးတြင သတ႔၏ အေျခအေနအလက မတညေသာ လအပခကျပနာကယစရျပး ၎တ႔မာ ေရခးခနးမလေလာကျခငး၊ ေကာငးလႈပရားမႈ ကငးမျခငးနင ကစားစရာပစၥညးမားလအပျခငး တ႔ျဖစသည။ ယခလအေတာအတြငး

ကၽြနပတ႔သည အဆျပလႊာေရးသားနညးက ေကာငးစြာ သငယလကရပါသည။ လကရတြင ကၽြနပတ႔ ေရးသားခေသာ စမကနး၏ အစတအပငးမားမာ ျပနာေဖာျပခကမား၊ အဖြ႔အစညး ေနာကခသမငး၊ လထေနာကခသမငး၊ သတမတထားေသာ ရညရြယခကပနးတငနင ၾကတငလႈပရားမႈအစအစဥတ႔ျဖစသည။ ဒါအျပင ေရရညစမကနးအေၾကာငးကလညး သငၾကားလကရပါသည။ မတညေသာလထအဖြ႕အစညးနငအတ စမကနးေရးဆြျခငးသည ကၽြနပတ႔အတြက ပထမဆးအၾကမျဖစေသာေၾကာင အလြနခကခေသာအရာျဖစသည။ သ႔ရာတြင ေကာငးသ၊သားတငး၌ လထအဖြ႕အစညးနငအတ လပေဆာငမႈ အေတြ႔အၾကအနညးငယ ရရပါသည။ ထ႔အျပင ကၽြနပတ႔သည လထအဖြ႕အစညး၏ ျပနာရပမားက ကညေပးရန အရမးကစတအားတတၾကြခပါသည။ ကၽြနပတ႔ကယတင ျပနာ ရငဆငေတြ႔ရမည ဆလငေတာင စတပကအားေလာျခငးမရပ ၾကးစား၍လထအဖြ႕အစညးနင လကတြေဆာငရြကသြားပါမည။ အကးေကးဇးမားအေနနင လထအတြငးမ အေတြ႔အၾကမားရရချပး ထအေတြ႔အၾကမားမ ကၽြနပတ႔၏ စြမးေဆာငရညမားျဖစေသာ ပးေပါငးဆကသြယေဆာငရြကမႈ၊ စမကနးတြင ခန႔ခြအပခပနငမႈနင အဆျပလႊာ ေရးသားမႈ အတတပညာမား ပမကၽြမးကင တတေျမာက လာခပါသည။

စာေရးသ - မကလြနေထာ ႏင ဂြၽနစး

“ မငးမာပကဆဘယေလာကရတယဆတာထက မငးရ႕အရညအခငးဘယေလာကရတယဆတာက လေတြက ပၿပးစတဝငစားၾကတယ ”

သနးေမာင

ေမရ

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

11

“ ႀကးစားအားထတမႈမရလင ေအာငျမငမႈပနးတငမရ

ႀကးစားအားထတမႈမရလင ေအာငျမငမႈလမးစမရ”

Wide Horizons ေကာငးသ၊သားမား၏ ေန႔စဥ လႈပရားမႈ

မငးဇြေထာ

Wide Horizons ေကာငးသ၊သားမားသည သတ႔၏ ေန႔စဥဘဝက ျဖစငရးသားစြာ ျဖတသနးေလရၾကပါသည။ ေကာငးသ၊သားမားသည နနက (၆း၃၀) နာရ အပရာမထၿပး ကနးမာေရးအတြက ကယကာယ ေလကငခနးျပလပျခငး၊ တစကယရည သန႔ရငးမႈျပလပျခငးႏင တခ ႔ေသာ ေကာငးသ၊သားမားသည (၁) ကလမတာခန႔ ေဝးေသာေကာငး၏အနးတဝကတြင လမးေလာကျခငးအေလအထက ျပလပေလရၾကသည။ နနကတငးလမးေလာကျခငးသည ကြႏပတ႔အား လနးဆနးတကၾကြျခငးက ျဖစေစသညအျပင တစေန႔တာ သငယဖ႔ရနအ

တြက အေကာငးဆးေသာ စြမးအငမားကလညး ေပးစြမးႏငပါသည။ နနက (၇း၃၀) နာရတြင အလညက ေကာငးသ၊သားမား၏ အဆငသငျပငဆငထားေသာ နနကစာ အစားအစာမားက စားသးၾကသည။ ယေန႔လပရမညသငခနးစာမားႏငလပငနးတာဝနမားကရကေရြ႕ဆငး၍လပေဆာငျခငးသညကြႏပတ႔၏ကယပငစညးကမးမားကေသြးဖျခငးပငျဖစေပသည။သ႕ျဖစ၍ကြႏပတ႕၏အဂၤလပဘာသာရပႏငလမႈ႔အသငးအဝငးဖြ႕ၿဖးတးတကမႈဘာသာရပမားကပမတတသနားလညေသာအတနးေဖာညအစကေမာငႏမမားႏငေဆြးေႏြးတငပင၍ သငခနးစာမားကအတတကြပးေပါငးလပေဆာငျခငးအားျဖငကြႏပတ႕၏လပငနးတာဝနမားက ၿပးေျမာကေအာငေဆာငရြကၾကပါသည။ ထ႔အျပင တခ႕ ေသာ ေကာငးသ၊သားမားသည ကြနပတာေလကငျခငး၊ အမစာလပျခငးမားက(၈း၃၀ )နာရသညတငေအာင ျပလပေလရၾကပါသည။ ကြႏပတ႔၏ ေကာငးသည ေန႔စဥ နနက (၉း၀၀) နာရတြင စတငၿပး အဆငျမင အဂၤလပစာ ဘာသာရပက ဆရာမ Jordan က နနကပငးတြင သငၾကားပ႔ခေပးၿပး၊ မြနးလြပငးတြင လမႈအသငးအဝငး ဖြ႔ၿဖးတးတကမႈ ဘာသာရပက ဆရာမ Pik-Svonn မ သငၾကားပ႔ခေပးလကရပါသည။ ထ႕အျပင ၿငးေငြ႔မႈမားမရရေလေအာင ဤဘာသာရပမားက နနကပငး၊ မြနးလြပငး တစပတတစခါေျပာငးလ သငၾကားေပးလကရပါသည။ ကြႏပတ႔သည ဘာသာရပတငးတြင ကယပငပငကယစြမးရညမားရၾကသည။ ညေနပငး (၄) နာရတြင ဆရာမက အတနးျဖတေပးျပး အလညက ခကျပတေရးအဖြ႔မ မနကျဖနဟငးလာအတြက ေစးသ႔သြားၾကရပါသည။ ကနခေသာေကာငးသ၊သားတခ ႔က သတ႔၏အစအစဥအတငး အျပငသ႔သြားျခငး၊ တခ ႔မာ တေရးတေမာ အပစကအနားယျခငး၊ ျခငးလးကစားျခငးႏင ေရခးအဝတေလာျခငးတ႔က ျပလပၾကသည။ ထ႔ေနာက ကြႏပတ႔သည ညစာက (၆း၃၀) နာရတြင အတတကြ စားသးၾကသည။ အထကပါအေၾကာငးအရာမားသည Wide Horizons ေကာငးသ၊သားမား၏ တစေန႔တာ လႈပရားမႈမားပငျဖစေပသည။

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

12

စာေရးသ - ခြနးအကဒြက

ကာတြနး - ၿဖးေဝလငး

WH- ႕႕႕

မငးဘာမ မလပႏငဘးလ႔ ကယကကယသာမက

တျခားလအေျပာကလညး မခရေစန႕။အရာအားလးအတြက ႀကးစားေနသမ မငးက အမားန႕အမနက ဘယေတာမ ရပတန႕ႏငမာ

မဟတဘး။ျဖစပါေစလ႔ ေျပာေနမယအတတ

ျဖစကျဖစရမယ လ႔ေၾကြးေၾကာလကပါ၊လပရမယအလပက အခပစတငလကပါ။

ေၾကာကရြ႕မႈေတြက ဆးျဖတခက မေပးခပါန႕၊

ေၾကာကရြ႕မႈဆတ ေရာဂါပးက မငးရခႏၶာကယထမတကထတလကပါ။

မငးကမငးအရႈးေပးမသာ မငးရႈးလမမယ၊မငးမာ ပသနးႏငတ

အေတာငပေတြရၿပးသားပါ။ဘယေတာမေခါငးငကစကမကေစန႔၊

ယၾကညမႈအားမာနအျပညျဖငကမာၻေလာကတစခြင

အရနအဟနျပငးစြာပသနးလကပါ။

ယၾကညမႈ

မငးဇြေထာ

“ အရာရာတငးအတြကအေကာငးဆးျဖစေနဖ႔မလပါ အရငကထကသာေအာငႀကးစားလကပါ…”

သနးေမာင

ထ႕ျပင ကြႏပတ႔သည တစပတတာေကာငးသငခနးစာမားကေလလာသငယရရမသာမက စေနေန႔ တနဂၤေႏြေန႔မားတြငလညး နနက (၉) နာရမ မြနးလြ (၁၂) နာရအထ ကြနပတာသငခနးစာမားက ဆရာ ေအာငျပညမးထမ သငယေလလာၾကရပါသည။ကြနပတာသငတနး အၿပးတြင စတလႈပရားဖြယရာ အစအစဥမား အျဖစ တစပတတာ၏ စတဖစးမႈမားကေလာနညးေစဖ႔ ရနအတြက အျခားေကာငးမေကာငးသ၊ေကာငးသားမားနင ေဘာလးကစားၾကပါသည။တနဂၤေႏြေန႕တြငကြနပတ႕သည သငယခငးမားဆလညပတျခငး၊ေစးဝယထြကျခငးတ႔ျဖင အျခားေန႔မားနငမတစြာ ျဖတသနးၾကသည။ ဤသ႕ျဖစ ကြနပတ႕ Wide Horizons

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

13

ႀကးၾကပေရးမးတာဝနခအဖြ႕၁။ ေကဒါဝငး၂။ ေဒဝါး

သတငးအခကအလက ရာေဖြေရးအဖြ႕

၁။ မးခ၂။ မလရဝနဒခမး၃။ မငးၾကညးကလ၄။ မငး

တညးျဖတအဖြ႕၁။ အကဒြက၂။ ေအဗယာ၃။ မငးဇြေထာ၄။ မဥၨေမႊး

ျပနလညစစေဆးေရးအဖြ႕၁။ ဂၽြန၂။ ခယရဝငး၃။ ဝါးခေဖါ၄။ ေဂအေဒါင

ဒးဇငးအဖြ႕၁။ ဂၽြနစး၂။ မကလြနေထာ၃။ ျမဝငး၄။ မပေကာေမာ

ဘာသာျပနအဖြ႕၁။ ကက၂။ သနးေမာင၃။ ပပမး၄။ ၿဖးေဝလငး၅။ ေမရ၆။ ေကဒသန႕ဇင

Wide Horizons - သတငးစာေစာင

14

Than Maung

Kay Dar Win

Ko Ko Mi Pakaw Mol

Zoaw Htaw

Mi Jalorn Htaw

Myint Zu Hmwe A V Yar

Wah Ku Paw

MurngMya Win

Mu Ku

John Kyi Khala Mary John Soe

Phyo Wai Lin Kay Thi Thant Zin Mi lyah Wondi Chan

Edward

Cherry Win

Day Wah

Pa Pa Moe

J Ah Dau

widehorizonsprogram.blogspot.com https://www.facebook.com/widehorizonsmaesot

Wide Horizons Contact Address

Wide Horizons School,P.O. Box 27, Mae Sot, Tak, 63110, Thailand

Coordinator - Maung Myo Htun Ph: 0856066973

widehorizonsmaesot@gmail.com

Wide Horizons - သတငးစာေစာင